Magazine Inzicht zomer 2015

B

Redactioneel Lentetijdgeest Onmisbaar Ruimte voor de Waal BLKVLD lunch Reisverhaal Aanrader Gelegenheidsboek Online Facebook, VOORs en TEGENs Kim Balster, fotograaf Nurdle soepje?

Nice to know Water, wind en water Gespot Notitieboekjes

03 04 13 14 20 22 32 34 37 38 40 44 50 53 59 60

03 We hebben met de grootst mogelijke zorg gewerkt aan dit magazine. We hebben ons laten inspireren door de dingen die om ons heen gebeuren en geschreven over de dingen die ons dagelijks bezighouden, zowel prive als zakelijk. En hoe dat eigenlijk door elkaar heen loopt. We hebben vrij gebruik gemaakt van afbeeldingen van de bedrijven waar we aandacht aan hebben besteed. Het zijn zonder meer positieve verhalen of items. Daarnaast hebben we onze eigen foto’s gebruikt en toestemming gevraagd aan deze en gene.

Waarvoor dank. De illustraties zijn van eigen hand. We hebben zoveel mogelijk verwezen naar website’s voor aanvullende informatie.

Speciale dank: Sigrid, Kim en Harry.

Wereldberoemd zijn

deze teenslippers van het Braziliaanse merk Havaianas. Deze is samen met een gele variant de NOS, Never Out of Stock. Dus altijd te krijgen ergens op deze wereld. Coco Chanel heeft gezegd dat je eigenlijk niets aan hoeft als je Nr 5 maar hebt. Wij zeggen: deze zomer niets aantrekken kan, op deze na.

Ha vakantiegangers, relaties, klanten, collega’s, Voor jullie ligt ons zomermagazine. We dachten na over al die mensen die zich begeven naar een andere plek dan thuis. Ver weg of dichtbij, kamperen of hotel, huizenruil, boot? En we dachten aan die tassen en koffers, de voorbereiding. Paklijstjes of gewoon uit de losse pols. Ik ben meer van de losse pols. Ik denk altijd ongeveer te weten wat er mee moet. Natuurlijk zijn er onmisbare dingen, dat kun je lezen verderop in dit blad. Dat vond ik als kind ook al. Ik herinner me een vakantie naar Zweden. We gingen met de nachtboot en toen ik dat hoorde heb ik mijn donkerblauwe schipperstrui gepakt. Die leek me goed en toepasselijk. En leesboeken. Dingen om te lezen leg ik wel al eerder klaar, en pak ik niet uit de losse pols. Ik verzamel vakliteratuur die ergens in huis ligt en die ik nog wilde lezen. Ik pak boeken die nog ongelezen zijn en ik begeef mij naar de kiosk om een paar zomertijdschriften te kopen. Dat is niet veilig om te vroeg te doen want dan lees ik er waarschijnlijk toch in. Dus dat doe ik een paar dagen van tevoren. Het is geen sinecure overigens want als ik te laat ben zijn alle dubbeldikke zomertijdschriften al op. Pfff.

We dachten ook dat dit waarschijnlijk voor meerdere mensen geldt, die stapel leesvoer. Zware boeken of luchtige tijdschriften, dat maakt niet uit.

En daar wilden wij iets aan toevoegen. Ons eigen dubbeldikke zomernummer. Voor als wij gesloten zijn van maandag 27 juli t/m woensdag 12 augustus. Het is hopelijk aangenaam leesvoer geworden voor ergens op een mooi fijn plekje op deze aarde.

Zo’n plek die je zelf hebt ontdekt en die zo geweldig is dat je daar steeds weer naar terug moet. Of die plek waar je na een sportieve vakantie nog een paar dagen gaat uitrusten.

Heel veel (lees)plezier deze vakantie. Geniet van de change of scenery en tot eind augustus.

Lonneke Beukenholdt Jolanda Bos Juni | juli 2015

05

In het vak van ontwerper is het volgen van het modebeeld en de daarmee samenhangende trends heel belangrijk.

Trendsetters zoals modehuizen leveren een ontwerp dat uiteindelijk doorsijpelt vanuit haute couture naar de confectie. Dat wij als ontwerpbureau van dat soort trends op de hoogte blijven, is vanzelfsprekend. Misschien wel belangrijker nog zijn meer algemene trends die je kunt volgen, sociale trends waar onze maatschappij aan onderhevig is. Deze trends worden niet van bovenaf bepaald door trendsetters zoals modehuizen. Ze worden van onderaf door maatschappelijke processen aangewakkerd. Trendwatchers vatten dit samen; zij schetsen een beeld van wat er onderhuids speelt in de maatschappij en waarom mensen doen wat ze doen.

Omdat deze tendensen voor de toekomst belangrijk zijn voor ons èn voor jullie als collega of klant, hebben we in dit artikel enkele trends samengevat met de landelijke TrendRede in handen. Daarbij vertellen we op welke wijze wij denken dat dit doorklinkt in ons - gezamenlijke - werk. è

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

Het is Lente. Het is lente op allerlei verschillende lagen in onze wereld. Lente is het niet alleen vlak voor de zomer terwijl we dit zomermagazine maken. Het is ook lente op andere niveaus. De lente van de revolutie bijvoorbeeld. En revolutie is het ook op verschillende niveaus in onze maatschappij.

Op het internationale politieke vlak was dat de afgelopen jaren al duidelijk voelbaar.

Dichter bij huis is de revolutie voelbaar op het gebied van de professionele ontwikkeling in Nederland. “Lentetijdgeest” wordt het niet voor niets genoemd door de trendwatchers in ons land.

In onze samenleving was het individu altijd al belangrijk, maar de kracht van het individu dringt nu meer door dan ooit.

We weten onszelf te organiseren, in kleine relaties en met veel uitwaaierende connecties naar grotere verbanden. Bijvoorbeeld: zonnepanelen van IKEA zorgen ervoor dat we straks allemaal samen de grootste energieleverancier kunnen worden. De kracht van dat individu wordt steeds sterker ten opzichte van het heersende systeem. Niet omdat we het uitschreeuwen, maar omdat we ‘gewoon’ de andere kant op bewegen.

Steeds meer mensen werken voor zichzelf, proberen persoonlijke aspecten mee te laten spelen in de projecten waar ze in werken en in de keuze van mensen waar ze mee werken.

Je eigen reputatie, dat is wat je te verkopen hebt en wat jouw eigen economie gaande houdt. Je eigen kracht als bron gebruiken voor het aanwakkeren van vernieuwingen en daarmee werkelijk betekenis geven aan dat wat je doet, is een van de belangrijkste trends van deze tijd. ‘Betekenis’ is het DNA van ontwikkelingen zeggen ze in de TrendRede. En dat is veelbelovend.

In de komende decennia krijgen de generaties die na ons komen steeds minder vrijetijd op de manier zoals wij dat kennen. Zij doen straks in Nederland namelijk ons werk met minder

07 mensen in de werkende leeftijdsklasse.

Daarom is een betekenisvol leven, belang toekennen aan wat je doet als je ’s morgens opstaat, zo vreselijk belangrijk voor de toekomst. Het gaat bij jonge mensen niet meer over wat ze later willen worden, maar op welke manier ze hun talenten kunnen ontplooien en inzetten voor hun werkzame leven. Doe dus de komende jaren vooral waar je eigen hart zit, waar je goed in bent, waar je in gelooft en draag dit beroepsmatig ook uit.

Op deze manier betekenis geven is namelijk werkelijke waarde toevoegen! Wij sorteren

vast voor, want deze insteek heeft de toekomst.

Voor Blikveld als communicatie- en ontwerpbureau betekent dit dat wij inspelen op deze trends met waar we werkelijk goed in zijn, waar ons hart ligt: het maken van logo's en boeken. Gelegenheidsboek bijvoorbeeld.

Los van dat dit ons werk betekenis geeft, is het een manier om over jouw bedrijf en reputatie te vertellen, te laten zien waar jij voor staat, wat je geschiedenis en passie is, je bestaansrecht en betekenis. In onze ontwerpen komt deze betekenis nog duidelijker tot uiting; in logo’s, vormgeving, beeldmateriaal en andere publicaties. Het gaat namelijk niet alleen om de inhoud van de verhalen, maar ook om dat wat je tussen de regels kunt zien aan een ontwerp.

Natuurlijk geldt betekenis geven en bestaansrecht ook voor andere ontwikkelingen, zoals ruimtelijke ontwikkelingen. Ook daarin staan betekenisvolle ontwikkelingen garant voor vernieuwing. Door erfgoed in die ruimte opnieuw zichtbaar te maken en met het erfgoed van een plek te communiceren, geef je bestaansrecht en betekenis aan een plek of ontwikkeling. De wederopbouw van betekenis en rehabilitatie van het verleden. Een nieuwe ontwikkelingen, maar niet zonder dat het oude er een plaats krijgt. Dat doen we voor

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

nu, omdat het ons boeit, en zeker ook voor de toekomst en onze kinderen. Want waar je je geld aan uitgeeft moet op de een of andere manier waarde hebben door de verschillende generaties heen.

Het bovenstaande gaat natuurlijk over de inhoud van ons werk als ontwerpers of erfgoedadviseurs, alleen stopt het daar niet.

Ook meer bezig zijn met waar het bij ons persoonlijk allemaal om begon, vinden wij belangrijker. Bijvoorbeeld de relatie met onze klanten en collega’s op een meer persoonlijk niveau. Wij willen ook laten zien welke waarden voor ons belangrijk zijn, in ons werk, maar zeker ook op aanpalende vlakken.

Ons vak heeft te maken met de manier waarop de mens met de natuur omgaat; nu en in het verleden. We willen graag de link leggen tussen kennis over vroegere klimaatsveranderingen en hoe je je kennis daarover nu opnieuw kunt inzetten. Ook dat hebben we gedaan in de afgelopen twee jaar.

Zo richten we ons op de archeologie van afval (Garbology). De manier waarop plastic afval zich door de zee beweegt of afgezet wordt (zoals artefacten in archeologische lagen) heeft onze interesse. We willen tegelijkertijd bewustwording stimuleren dat plastic afval onze wereldzeeën vergiftigt. En we gebruiken half vergaan plastic afval in de kunst. Zo komen veel van onze waarden samen in ons werk. Daarbij willen we werken met mensen waar we het goed mee kunnen vinden, aan projecten die betekenis geven aan ons bestaan. Lonneke maakt vrij werk, Jolanda schrijft artikelen en voert haar archeologisch onderzoek uit, en samen werken we aan het betekenis geven aan de ruimte en het vertellen van het verhaal, jouw verhaal bij voorkeur.

Vorig jaar, toen de TrendRede 2014 werd uitgesproken in september, was al enige tijd duidelijk dat het in onze samenleving naast betekenis geven voornamelijk draait om

de kracht van de ‘deelgeneratie’. Het volgt prima het sentiment dat ons als BLKVLD&Bos ook bezighoudt deze tijd. Het is duidelijk dat wij met onze klanten, gezamenlijk, een nieuwe stap moeten doen. Dat we de handen ineen moeten slaan om iets moois te maken.

Zoals de TrendRede van 2014 al zei: “Van maakbaarheid naar ‘maak er wat van’ ”, en “asynchrone wederkerigheid i.p.v. gratis”. Wij hebben enkele projecten in afgelopen jaar ook op die manier ingestoken. We zijn daarmee onderdeel van die deelgeneratie geworden.

En we hebben gemerkt dat het op die manier delen van onze kennis geleid heeft tot veel positieve energie. We werken daarbij samen op collegiaal niveau met mensen en bedrijven die we in een andere tijd als concurrenten zouden zien. Het grote loslaten is immers begonnen. Delen is krijgen. En als we dan iets delen met een klant of een collega, dan ‘hebben we dus iets samen’.

Ergens later dit jaar wordt de TrendRede 2015 uitgesproken. Wanneer dit gepland is, is te volgen via de website, Twitter en andere media. De TrendRede is een cadeau voor burgers, bedrijven en bestuurders in Nederland en wordt samengesteld door een groep trendwatchers. De TrendRede laat een analyse zien van algemene trends die, naar eigen zeggen, “een belangrijke

bijdrage kan leveren aan de maatschappelijke en economische groei van Nederland.” Met de TrendRede in handen kunnen bedrijven en individuen gefundeerd vooruit zien “door de grote golven te schetsen van waaruit kleinere trends en hypes de komende jaren voortkomen.” Wij hopen dat jullie evenzeer zullen genieten als wij. ç Meer lezen? www.trendrede.nl

09

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

11

Klean Kanteen is een geweldig alternatief voor plastic waterflessen; het water smaakt er altijd goed in, de fles is makkelijk schoon te houden en ziet er geweldig uit. Met een bamboedop vind ik ze prachtig, maar ze zijn er ook met een beugeldop zodat je er bier of frisdrank in kunt bewaren. Cool voor de zomer! >> www.kleankanteen.com Ginger Fudge! Zo lekker, heerlijk, prikkelend, pittig, anders. Voor wie van scherp houdt zijn ze vooral aan te bevelen. Niet overal te koop dus bel van tevoren als je wil proeven en dan zorgen wij voor voorraadje. >> www.burntsugar.co.uk

Savon d’Alep. Momenteel moeilijk te krijgen want de voorraden raken op. Een duizend jaar oude traditie van zeep maken, helemaal natuurlijk en daarmee dus ook voor de hypergevoelige huid. Ze worden nagemaakt in China maar de Syrische zeep heeft dit mooie stempel.

Kruiselastieken zijn onmisbaar in mijn leven. Alles zit stevig bij elkaar in je boekje als je dit elastiek aanbrengt. Mooi ook! >> Kantoorboekhandel...

Wat een succesnummer, dit Duralex Picardie glas. Voor warme en koude drankjes.

Voor op vakantie en thuis.

Alcohol of geen alcohol. Als verfglas of bakje voor schoefjes. Ik zeg, succes verzekerd.

Ze stapelen handig en ze zijn stevig en staan ook stevig.

En als er toch eentje valt, dan weet je het ook! >> www.duralex.com

13 De Kelly Kettle is nu twee jaar in mijn bezit en ik kan mijn omgeving echt niet nog een keer vertellen hoe geweldig deze ketel is, dus nu ben jij aan de beurt.

Een lichtgewicht dubbelwandige ketel waar het water in gaat. Een stoofje waar wat houtjes in gaan en klaar. Nou ja, steek het hout aan en in 2 minuten heb je kokend water. De holle ketel op de stoof is een schoorsten waardoor het vuur aangewakkerd en heel heet wordt.

Bovenop kan een pannetje staan, dus ik maak thee voor mijzelf en warme chocomelk voor de rest van het gezin. >> www.kellykettle.com

Allerlei mooi vormgegeven kaasraspen geprobeerd maar terug bij die van moeder. Een onverwoestbare kaasmolen van aluminium. En nog mooi op. >> uhm? Hema en marktplaats...

Opinel. Ik zweer al, om precies te zijn 28 jaar, bij Opinel messen. Niet de rvs variant, maar die met het stalen lemet.

In de keuken, op vakantie, in de auto en in mijn toilettas. Met die laatste had ik wel een probleem op Heathrow airport maar dat is voor een andere keer. De messen zijn scherp, hanteerbaar, overal te koop en betaalbaar. Ga je naar Frankrijk op vakantie, neem een kijkje in het Opinel museum. >> www.opinel-musee.com

Als je ook graag EARL GREY drinkt, begrijp je het direct en als je meer van de aardbeienthee bent moet je er misschien niet aan beginnen. >> www.simonlevelt.nl

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

15

drs Sigrid van Roode Provinciaal archeoloog Gelderland

Rond Nijmegen wordt in het kader van het programma Ruimte voor de Rivier sinds 2011 gewerkt aan het project Ruimte voor de Waal. Klimaatsveranderingen veroorzaken een toenemende druk op het water dat de rivier de Waal moet verwerken. Dit zorgde in de jaren’90 voor dreigende overstromingen in de regio. Precies op deze plek drukt het water van de Waal zich namelijk door een smalle flessenhals in de rivierbocht. Dit zijn de plekken waar Nederland de toekomstige klimaatsveranderingen het meest gaat merken. Goed nadenken over onze rivieren en hun capaciteit is dus belangrijk. De hoeveelheid water die onze rivieren kunnen dragen en kunnen afvoeren naar zee, gaat namelijk grotendeels bepalen of wij in de toekomst droge voeten houden. In ons Jaarboek 2014 heeft u kunnen lezen dat BLKVLD&Bos het afgelopen jaar als adviseur archeologie betrokken is geweest bij het project Kennis voor Klimaat. Hier werd in een klankbordgroep en een werkconferentie gesproken over strategievorming in het Deltaprogramma. Het is dus duidelijk dat Ruimte voor de Waal wat betreft BLKVLD&Bos een belangrijk project is.

17 Ikzelf ben in het verleden vanuit verschillende partijen betrokken geweest bij de voorbereidende werkzaamheden van Ruimte voor de Waal. Aanvankelijk als archeologisch adviseur vanuit de diverse MER-studies in samenwerking met Royal Haskoning, later ook vanuit een van de aanbiedende partijen in de tender. Sigrid van Roode, waar we bij BLKVLD&Bos regelmatig mee samenwerken, is een vriendin en collega. Zij werk momenteel als beleidsadviseur archeologie in Gelderland.

In die hoedanigheid is ze betrokken bij de uitvoeringsfase van Ruimte voor de Waal. Ik vroeg haar te vertellen over dit plan en de wijze waarop de organisatie omgaat met archeologie.

Op vele punten is Ruimte voor de Waal namelijk een voorbeeldproject te noemen, waar op een heel positieve manier wordt samengewerkt door de betrokken partijen.

Sigrid vertelt over de aanloop naar het project: “Iedereen in deze regio is zich bewust dat er ingrijpende maatregelen nodig zijn om toekomstige overstromingen te voorkomen.

Naast de teruglegging van de dijk, waardoor de Waal meer ruimte krijgt, wordt er ook een nevengeul aangelegd in de uiterwaarden bij Lent. Dit brengt naast verkeersmaatregelen van en naar de stad, ook een enorme hoeveelheid grondverzet met zich mee. Dit grondverzet gaat natuurlijk gepaard met archeologisch onderzoek. De provincie is bevoegd gezag ten aanzien van de ontgrondingsvergunning en om die reden zit ik aan tafel bij de archeologieoverleggen. ” Sigrid heeft de afgelopen jaren haar sporen verdiend in het archeologische beleidsveld. Zij heeft bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed gewerkt en aansluitend bij adviesbureaus en diverse gemeentes. Inmiddels heeft zij haar eigen bureau (Van Roode Erfgoedadvisering en Tekstproductie) en is van daaruit gedetacheerd naar de provincie. “Samenwerken en goede afstemming is in dit soort complexe projecten altijd al van groot belang, maar hier helemaal.

Met name omdat er een harde deadline ligt van eind 2015. Dan moet de veiligheidsdoelstelling van Rijkswaterstaat gerealiseerd zijn. Om ervoor te zorgen dat archeologie goed wordt

ingepast in de andere ruimtelijke ingrepen, is er het afgelopen jaar steeds tweewekelijks overleg geweest tussen alle partijen.”

Nijmegen is archeologisch gezien een rijke stad. Zeker in het gebied rond Lent is het in het verleden druk geweest. Jaren geleden bij de eerste studies was al duidelijk dat hier, als er ooit een geul gegraven zou gaan worden, opgravingen plaats zouden moeten vinden.

In diverse voorstudies werd gesproken van grote archeologische vondsten. En sinds 2011 is het zo ver; er wordt gravend archeologisch onderzoek verricht. Het vooronderzoek is door het eigen archeologisch bedrijf van de gemeente Nijmegen uitgevoerd. Na de aanbesteding van het hoofdcontract kreeg RAAP archeologisch adviesbureau de opdracht het vervolgonderzoek uit te voeren. i-Lent is de aanneemcombinatie die uiteindelijk het civieltechnische werk verricht.

Vanaf 2012 is er binnen het hoofdcontract

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

archeologisch onderzoek uitgevoerd.

En dit moest met spoed, want de veiligheidsdoelstelling van RWS, waarbij de dijkteruglegging en de nevengeul op 31 december 2015 gereed moesten zijn, liet in de planning weinig ruimte over. Eind dit jaar is alles afgerond! Omdat het het streven was het verkeer zo min mogelijk hinder te laten ondervinden van de werkzaamheden, was de planning en met name de afstemming tussen de diverse betrokken partijen een must.

Zo ontstond een projectorganisatie waarin overleg over archeologie een heel prominente rol had. Volgens Sigrid is dit ook een van de succesfactoren van het project.

“Iedereen hoopt altijd dat de verschillende disciplines vroeg aan tafel zitten, maar in dit geval was dat ook echt zo. Archeologie moest ook wel vanaf het begin van het project aan tafel zitten, want er was in de planning geen enkele ruimte voor verrassingen. De communicatielijnen zijn kort en iedereen is zich erg bewust van zijn of haar rol. Als er al ergens discussie over is, is het in ieder geval zo dat men zich niet met de bevoegdheden van de ander bemoeit. Het is daardoor een enorm professionele organisatie met een geolied proces, waarin de rolverdelingen glashelder zijn.”

Je zegt dat archeologie vanaf het begin op de kaart stond. Op welke manier heeft de opdrachtgever de risico’s van archeologie voor de aanneemcombinatie kunnen minimaliseren?

“Een van de belangrijkste manieren is dat archeologie al in de planning was opgenomen in de tenderfase. Zoveel mogelijk vooronderzoek was ook al gedaan, zodat duidelijk was welke archeologie er zou kunnen worden aangetroffen. Iedere aanbestedende partij wist hierdoor op hoofdlijnen wanneer, waar en wat er zou moeten worden opgegraven.”

Geen verrassingen meer dus?

“Nou, dat ook niet helemaal. Dat is nu eenmaal inherent aan archeologie. Wel wordt er voortdurend gekeken hoe zo snel mogelijk doorgepakt kan worden zonder processtappen over te slaan: de bouwput van de pijlerkuipen gebruiken als proefsleuf, korte communicatielijnen, snel besluiten kunnen nemen” Waar ben je organisatorisch het meest van onder de indruk in dit project?

“Het complete landschap rond Lent is in dit project veranderd, een ongelooflijk complexe ingreep. Ik ben het meest onder de indruk van de logistiek, de flexibiliteit van iedereen, de rollenscheiding en bovendien de planning van dit project. Dat loopt in eenvoudiger projecten wel eens minder soepel. De civieltechnische

19 ingrepen zijn leidend, maar iedereen moest toch op hetzelfde moment en op dezelfde plek aan het werk; archeologie, milieu, aanleg van de pijlerkuipen, et cetera. Dat maakte het enorm complex. Er wordt dan ook dagelijks met elkaar afgestemd.”

In de afgelopen jaren werden er vele ha onderzocht verdeeld over 22 archeologische aandachtzones. Het onderzoek is inmiddels bijna afgerond. Welke vondsten zijn het meest opvallend in het project? Sigrid: “De resultaten van de verschillende onderzoeken zullen via de projectorganisatie bekend worden gemaakt, dat laat dus nog even op zich wachten. Maar wat ik al wel kan zeggen is dat er uit verschillende perioden resten zijn opgegraven. Er werden resten uit zowel de Romeinse Tijd als uit de Tweede Wereldoorlog aangetroffen, zoals loopgraven en een kazemat in de bestaande dijk. Bijzonder en ook toevallig voor ons was het aantreffen van een versterkt huis. Dit huis hebben we door het aanpassen van het civieltechnisch ontwerp trouwens goed in de grond kunnen behouden. De aanneemcombinatie i-Lent heeft daarbij enorm constructief meegedacht.”

Niet alleen in deze tijd, maar ook in het verleden hebben mensen de rivier naar hun hand proberen te zetten. Dat is vanaf de middeleeuwen in Nederland vaak het geval.

Zo ook in dit gebied, waar sinds de veertiende eeuw de loop van de rivier mede bepaald werd door de mensen. Voor die tijd wordt het landschap voornamelijk bepaald door de rivier.

De archeologische onderzoeken zijn niet alleen belangrijk om de vondsten van mensen uit de oudheid in beeld te krijgen, maar vooral ook om het landschap waar de mens destijds in leefde te kunnen reconstrueren. Dat geeft ons ook in het heden een nuttig beeld van hoe men vroeger met het landschap omging.

met name aan de kant van de stad meer land liet dan tot nu toe gedacht. En, een leuk detail is dat aan de kant van Lent, waar we nu de Nevengeul aanleggen, in die periode de rivier ook liep!”

En dan voor BLKVLD&Bos, als ontwerpbureau, de uitsmijter natuurlijk: Op welke manier wordt het erfgoed van deze regio in de nieuwe plannen verwerkt? Of op welke manier wordt het publiek straks op de hoogte gebracht van de archeologische vondsten? Sigrid: “Er wordt straks in het ontwerp of de kunstwerken zelf niet veel zichtbaar gemaakt, maar in het landschappelijk ontwerp wordt wel het een en ander teruggebracht. Zo komt er een visualisatie op het eiland dat in de Waal wordt aangelegd van het 16e eeuwse fort Knodsenburg. Dit fort speelde een belangrijke rol in onze 80 Jarige Oorlog. Natuurlijk komen er ook publicaties van alles wat we hebben opgegraven. En een van de onderdelen die we ruimtelijk terugbrengen is een deel van de verdediging uit WOII. Dit wordt straks onderdeel van het landschapsontwerp.” ç

Autobanden onder je

teenslippers, voor de een noodzakelijk voor de ander heul modieus.

Deze hebben we gespot op een fitness website downtown London. Ze zijn mooi gelukt vinden we.

Wat is volgens jou de meest opvallende vondst of uitkomst van het onderzoek?

“Het feit dat in de Romeinse Tijd het landschap en de rivier er toch anders uit zagen dan tot nu toe werd gedacht. We hebben een volledig nieuwe reconstructie gemaakt van de rivier, die

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

BLKVLD lunch

2 Makreelfilets 1 Limoen (of citroen) 1 bosje verse koriander Mayonaise Peper en zout Brood ongesneden

21 Doe de twee filets in een schaal en prak ze fijn met een vork. Dit is tevens een goede manier om achtergebleven graten te verwijderen. Snijd de limoen (of citroen) door midden en knijp de twee helften uit boven de makreel. Het voordeel van een limoen is dat er geen pitten inzitten. En minder sap dus als je toch een citroen gebruikt, gebruik dan wat minder. Schep er twee a drie lepels mayonaise bij. Dit is beetje afhankelijk van je smaak en hoeveelheid vis. Het moet geen mayonaise met makreel worden zal ik maar zeggen. Snijd de koriander fijn en ook dit gaat bij de vis. Schep alles goed door elkaar en maak af met peper en zout.

Snijd stevige boterhammen en beleg goed met de vis.

Plezier!

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

23

Reisverhaal

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

We vliegen op Cairo Airport, Egypte. Dat is nu eenmaal het makkelijkst. Meestal blijven we er op zijn minst nog een dag om wat inkopen te doen, voordat de reis verder gaat naar de woestijn of elders in het Nijldal. We slaan in wat we op de plaats van bestemming niet meer kunnen krijgen, en daarbij hoort zeker ook een telefoonkaart zodat we beschikking hebben over Internet. Pension Roma, net achter het beroemde Tahrir plein waar een paar jaar geleden de grote demonstraties waren, is al 20 jaar de vaste verblijfplaats. Het is een klein hotel dat in de jaren 50 is geopend en nooit meer veranderd is. Het management is Italiaans en de kwaliteit prima. Dan begint in de vroege ochtend van de volgende dag de reis naar het zuiden. We reizen met een Toyota pick-up die onze Egyptische vriend, Hamam, voor ons heeft gecharterd en we vertrekken vroeg, voordat de drukte van de miljoenenstad Cairo over ons heen valt en het reizen in of net buiten de stad aanzienlijk bemoeilijkt. Net na zonsopkomst zijn we weg en rijden we op de Qattamiya Road de stad uit naar het zuidoosten. De weg slingert vlak daarna de hoogte in, het Galala plateau op. Daar wordt het uitzicht langzaam kaler en geler, want we rijden de woestijn in.

Het waait. Het waait bijna altijd in de woestijn. De wind voert nog enige tijd afval met zich mee, met name plastic zakken, die blijven hangen achter verdorde struiken. Als stil teken van de grootste stad van Afrika en het Midden-Oosten die we net achter ons hebben gelaten, maar die we nu niet meer kunnen zien. We rijden enige tijd parallel aan industrie, tot ook dat vervaagt en we door een uitgestrekt en schijnbaar stil landschap rijden.

Als je niet beter weet, dan zou je denken dat hier niks te vinden is. Maar na jaren in deze woestijn te hebben vertoefd, weet ik dat het er alles behalve stil is. De natuur is onvoorstelbaar en het aanpassend vermogen aan de hitte en droogte is waanzinnig.

Deze keer reizen we naar een opgravingshuis waar we gedurende ons werk zullen verblijven, maar ik heb ook gedurende enkele jaren steeds een paar maanden per jaar in een tentenkamp in de woestijn gebivakkeerd. Op die manier leer je de natuur van deze woestijn goed kennen. Ik kan een enorme lijst dieren en planten opnoemen die ik er dagelijks tegenkwam. Lammergieren die zo nu en dan een kijkje kwamen nemen wat ik aan het doen was

en (zoals ik vermoed) of ik er al bij bezweken was, of een woestijnvos die in de nacht met zijn grote, lichte oren om het tentzeil kwam kijken of er nog iets kleins te scharrelen was. En een keer na de regen was de woestijn die ik tot dan toe alleen als rotsig en droog kende, daadwerkelijk veranderd in een duinlandschap met duizenden gele vlinders. Als we er met de auto door het zand reden, stoven ze voor ons uit.

We rijden nu in diezelfde Oostelijke woestijn, maar als je er met een auto doorheen rijdt, mis je dat soort details volledig. We zijn onderweg naar een van de, wat mij betreft, mooiste streken in het midden van het land, een kleine 300 km ten zuiden van de hoofdstad. De wegen zijn de afgelopen jaren vernieuwd en aangelegd door het leger en dus heel goed begaanbaar. We stoppen bij een truckstop; alleen mannen bij het tankstation en het winkeltje.

Je kunt er zakken chips kopen, noten, koekjes, maar ook warme broodjes met tameya (fallafel).

Plastic stoelen liggen op het dak van het gebouw te wachten tot ze weer gebruikt worden, het is een manier om je overtollige meubels op te slaan. De meesten die hier iets bestellen drinken er alleen mierzoete Egyptische thee (sjai) of koffie (ahwa mazboet) voor ze weer verder reizen. De lucht vlak boven de grond trilt van de hitte en het water in de waterfles die ik in de auto heb gelaten is zo heet geworden als theewater als we weer instappen.

Het is iedere keer weer zoeken welke afrit we moeten hebben. Langs kalksteenmijnen rijden we, waar het aardoppervlak hagelwit is en stofwolken van wit steengruis de lucht vullen. Mannen in donkere T-shirts, met dunne opgestroopte broeken en met gitzwarte ledematen doen hier ondenkbaar zwaar werk. Zij slijpen met enorme slijptollen stenen uit het witte gesteente, hakken de blokken los en dragen ze weg naar vrachtwagens. Deze stenen zijn in Egypte belangrijke bouwstenen geworden. Het is inmiddels bijna veertig graden Celsius in de zon als we van de weg afdraaien. In de verte, in de diepte, ligt het Nijldal. Het is heiig, het maakt dat de palmbomen aan de horizon nauwelijks zichtbaar zijn. De weg voert ons nu op een onverhard pad enkele kilometers tot aan de rotsen. Langzaam komen we steeds dichterbij de Nijl tot de rotsen van het woestijnplateau de rivier bijna raken. We rijden nu precies op de opvallend

25

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

scherpe scheidslijn tussen het groene Nijldal en het gele woestijnzand. Het ruikt inmiddels heerlijk naar het water, de wind voert plotseling zalig verfrissende lucht aan door het open raam van de auto. Dan wijken de rotsen en tekent zich een 15 km lange vallei in de vorm van een halve maan af. Hier ligt de faraonische stad waar ons onderzoek zich op toespitst, Tell el-Amarna. De huizen uit de oudheid, half onder het zand, zijn nog goed te zien. Ook rijden we langs een voormalig opgravingshuis, dat nu verlaten en vervallen is. We komen door kleine dorpen waar kleurige was buiten hangt en kleine kinderen op straat spelen en ons naroepen.

ver genoeg voor archeologen om toch hun privacy te hebben. Het is een huis met een waanzinnige geschiedenis. De oude muren zijn gemaakt van tichelstenen die witgekalkt zijn. Aan de binnenzijde hebben archeologen, die hier de afgelopen eeuw verbleven, Oudegyptische patronen aangebracht boven de dorpels van de deuren. Het huis werd intensief gebruikt tot ver in de jaren dertig, tot het uiteindelijk werd verlaten en er aan het begin van de zeventiger jaren een ruïne overbleef. Daarna werd het gerestaureerd door een beroemde archeoloog, Barry Kemp, die er tot de dag van vandaag werkt en woont.

We zijn onderweg naar een ander opgravingshuis van Tell el-Amarna dat een paar kilometer verderop in 1908 is gebouwd door de archeoloog Ludwig Borchardt. Hij koos de ruïnes van het faraonisch huis dat ooit van een opzichter van het boogschieterscorps genaamd Nekhu-em-pa-Aten is geweest, en bouwde dit weer op. Vervolgens betrok hij dit huis als opgravingshuis. Nu zou het niet meer mogelijk zijn om in archeologie te gaan wonen, maar aan het begin van de vorige eeuw was dat heel gebruikelijk. Het huis ligt ongeveer 300 meter van de rand van de groene Nijlstrook, dichtbij het huidige plaatsje El Hagg Qandil, maar

Inmiddels zijn er met baksteen en het lokale kalksteen dat we onderweg gemijnd hebben zien worden, vele op zichzelf staande kamers aangebouwd waardoor er een karakteristieke compound is ontstaan. Wij betrekken een van die kamers, een ruimte met een tichelstenen koepel en een klein raam (zie foto op p. 22). Het is een heerlijke plek om te vertoeven. De w.c.’s zijn buiten en nog steeds ietwat primitief: een vierkant gat in de grond met een houten kist met gat hier bovenop. De muren om deze w.c. heen hebben geen dak en dat is maar goed ook, want op die manier kan er in de warmte nog wat geventileerd

worden. Als je de w.c. bezoekt, word je gevolgd door musjes die je vanaf de rand van de muren en de elektriciteitsdraden nieuwsgierig aanstaren. De badkamers zijn betrekkelijk nieuw en bieden op het heetst van de dag de nodige verkoeling. In de avond, na het werk, als de hitte eindelijk wat wijkt, brengen we tijd door op het dak van het huis om iets te drinken en naar de geluiden te luisteren van de dorpen. In de verte klink de 'Adhan', de oproep tot gebed. De ondergaande zon kleurt de bergen om ons heen rozerood. En naast ons opgravingshuis steken de ruĂŻnes van de stad uit de veertiende eeuw voor Christus uit het zand.

hier in El Hagg Qandil, een bijna onveranderd leven al duizenden jaren lang tussen de palmbomen en de landerijen. En niet te vergeten de manier waarop de oudheid je omvat tussen de muren van dit bijzondere opgravingshuis. Hier verblijven we een week of zelfs paar weken in een zekere afzondering en rust tussen de resten uit de oudheid tot we weer de terugreis aanvaarden in omgekeerde volgorde, maar inmiddels wel iets beter gewend aan het woestijnklimaat. ç

Jolanda Bos, Egypte 2 - 9 mei 2015

Hoe langer we er verblijven, hoe meer we op de terugweg moet wennen aan het leven in de stad, om nog maar te zwijgen van het leven in Nederland.

Gek genoeg is de cultuurschok van Nederland naar Egypte altijd kleiner dan andersom. We ervaren iedere keer dat we naar deze plek reizen weer een vervreemdend contrast, allemaal in dat ene reisje van 300 kilometer gepropt. Aan de ene kant het moderne Egypte, de hoofdstad met de drukte van haar 18 miljoen inwoners, vervuiling, industrie, steenmijnen en vrachtwagens vol witte stenen voor de aanbouw van wie-weet-welke nieuwe stadswijk.

En aan de andere kant het platteland van Egypte

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

29

Archeologen graven met

troffels, mollen in de regel niet. Toch wordt ‘Friend Mole’ afgebeeld met een troffel op deze slippers. Voldoende reden om aan te nemen dat dit merk slipper wel speciaal voor archeologen gemaakt moet zijn. In Egypte zijn deze slippers onder archeologen een hype...

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

31

inspiratie

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

De eerste Toyota ooit gemaakt, onlangs gevonden ergens in Rusland bij een boer die er het land mee heeft bewerkt en als oorlogsbuit had meegenomen na de WOII. Zelfs Toyota heeft een replica laten maken omdat ze het eerste exemplaar niet meer hebben. Go figure!

33 De Louwman collectie staat in Den Haag op de rand met Wassenaar langs de N44. Een opzichtig gebouw lacht mij al jaren toe elke keer dat ik mij op weg naar Den Haag begeef. Auto’s hebben niet mijn prioriteit, ik ben het soort vrouw dat van a naar b wil in een beetje stevige auto. Dat gezegd hebbende was er afgelopen zaterdag een goede aanleiding om dit museum te bezoeken. En ik kan uit de grond van mijn hart zeggen dat dit een absolute aanrader is. Potverdrie, wat goed gedaan. Je hoeft niet van auto’s te houden om te genieten van alles wat er te zien is. 256 auto’s chronologisch opgesteld in een ruim en goed ingericht gebouw. De collectie is zeer compleet en dat geldt ook voor de informatie die bij elke auto staat. De liefde van de verzamelaar spat er vanaf. Maar dat is niet waar ik het meest van genoten heb. Waar ik het meest van genoten heb is de presentatie. Kosten nog moeite zijn gespaard om de auto’s een aangename context te geven. Zo hebben de Cadillacs uit Amerika een achterwand vol met LP-hoezen waarop mensen zittend op auto’s zijn afgebeeld. Het geeft direct een tijdsbeeld en daarmee een context voor deze auto’s. Of de Rolls Roys van een Maharadjha. Een auto die omgeven is door Indiase deuren, zuilengallerij en attributen.

Ik zou willen zeggen, collega musea, ga eens kijken!

De uitsmijter van het museum bezorgde me een kinderlijke vreugde waardoor ik terug moest rennen naar mijn gezelschap en roepen dat ze mee moesten komen want wat ik nu weer had gezien....

Een van de medewerkers van het museum vertelde dat de eigenaar een perfectionist is. En dat is te zien. Ga er heen in de vakantie. Gratis parkeren als je je auto van ouder dan 40 jaar meeneemt! Museumjaarkaart wordt geaccepteerd.

Louwman Museum Leidsestraatweg 57 | 2594 BB Den Haag (0)70 304 7373 www.louwmanmuseum.nl

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

“Een van de leukste projecten waar ik momenteel mee bezig ben.”

Zegt Harry Pape, archeoloog en bezig met het onderzoek voor een gelegenheidsboek. ‘Het mag duidelijk zijn dat historische onderwerpen mijn interesse hebben, maar er zijn zoveel onderwerpen waar je alleen maar van gehoord hebt. Door mijn werk voor gelegenheidsboek maak ik kennis met van alles en nog wat en dat is geweldig.’

35 Harry schrijft toegankelijk en makkelijk. Dat is voor ons belangrijk.

Misschien wel belangrijker is zijn onderzoeksinstelling. Hij kijkt altijd verder dan nodig en vraagt zich af of er nog een andere oorzaak is voor dit, of aanvullende reden voor dat.

Daardoor weten wij en onze klant dat alle informatie ook echt aanwezig is en benut.

met plezier beoefenen. Het werk alleen maar zien als brood brengt bijna nooit commitment.

Zoals Lonneke zegt: ‘Zolang het boek nog niet bij de drukker ligt, kan er nog van alles. En als je dus onder de douche thuis ineens een beter idee hebt, moet je dat niet voor je houden maar mogelijk de boel omgooien voor een beter resultaat.’ è

Wij werken alleen maar samen met mensen die hun vak verstaan en het

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

Als we over gelegenheidsboek praten is iedereen het er over eens dat je een jubileum moet vieren met een boek.

Wij vinden dat ook natuurlijk. Maar er zijn nog veel meer aanleidingen voor een boek of tijdschrift. Een start of afsluiting van een project, een nieuw product, een uit te dragen visie.

Een boek is een overweldigend visitekaartje.

Harry: ‘Een van de sterke punten van gelegenheidsboek is dat het niet alleen maar over informatie verzamelen en overdracht gaat. Er wordt goed nagedacht over wat je kunt doen met het boek. Wie het eigenlijk (moet) gaan lezen.’

Het gaat bij gelegenheidsboek juist ook over wat je kunt doen met het boek als het er eenmaal is. Het boek is een communicatie instrument.

Het boek moet niet alleen eenmalig worden overhandigd in een feestelijke setting. Mensen moeten het willen lezen en bewaren, doorgeven en er over vertellen. En de uitstraling van het boek is de uitstraling van het bedrijf (of vereniging , organisatie etc.).

Blikveld heeft door de jaren heen met enige regelmaat gelegenheidsuitgaven bedacht, verzorgd en geleverd.

We hebben recent besloten om de krachten te bundelen met ander professionals om deze leuke tak van sport gestalte te geven.

In dit blad is bijvoorbeeld ook werk te vinden van een van de fotografen waar we mee samenwerken, Kim Balster.

Zie verderop in ons magazine, p.40.

Wil je meer informatie over Gelegenheidsboek? Neem contact met ons op en bespreek de mogelijkheden voor jouw organisatie. ç

37

App’s die je niet wilt missen

1

SkyView® Free brings stargazing to everyone, and it’s totally free! Simply point your iPhone, iPad, or iPod at the sky to identify stars, constellations, satellites, and more!

Zo staat het omschreven in de App store en zo is het ook. Downloaden mensen!

2

Even rechtzetten, teen-

slippers bestaan al meer dan 3500 jaar. En waarschijnlijk zijn ze nog ouder. Maar deze zijn van de wereldberoemde Toetanchamon en gevonden in zijn graf. En dit was niet het enige paar wat gevonden is. Pas in de jaren ‘70 van de vorige eeuw zijn teenslippers bij ons in zwang geraakt. In het Engels heten ze flip flops(!) en in het Arabisch chip chip.

Hoor je wel dat het weer zomer is?

360 Panorama Capturing panoramas has never been easier!

Just tap the screen and pan your device in any direction. You’ll see your panorama being built in realtime as every incoming frame is processed. When you’re done, you can instantly save your panorama or share via email, Twitter, or Facebook--no need to wait for it to stitch. View your panoramas as photos or experience them in immersive 360 View. There is nothing else like it!

Heel vet als je je vakantieomgeving nog beter wilt herinneren of vastleggen. e 2,99 BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

We praten regelmatig over Facebook met onze klanten. Sommige willen weten wat onze ervaring is, welke trends er zijn en of het zinnig is bedrijfsmatig deel te nemen.

De vraag is niet eenduidig te beantwoorden. Met verschillende factoren moet rekening worden gehouden. Bijvoorbeeld, wat zijn je communicatiedoelstellingen?

Wat wil je als bedrijf bereiken en wie gaat Facebook onderhouden? En dan zijn er nog do’s en don’ts over hoe je te gedragen op Facebook. Niet aleen zenden en vertellen wat je doet. Deel vooral ook informatie van anderen, vakinhoudelijke info, trends etc.

VOORs

om zakelijk Facebook te gebruiken Meer dan 1 biljoen gebruikers Facebook heeft ongeveer 1.39 biljoen gebruikers wereldwijd met 890 miljoen dagelijks actieve gebruikers - dus een macht om rekening mee te houden!

Like, Commentaar and Delen Facebook is ideaal voor het uploaden van portfolio’s van producten en diensten. Volgers kunnen commentaar geven, liken of delen. Op die manier heb je meer exposure en mond op mond reclame via het Internet.

Toegankelijke informatie Regelmatig updaten en nuttige, toegankelijke informatie delen zijn de sleutel tot succes.

Statistieken Iedere keer dat er meer volgers reageren op jouw pagina geeft Facebook je een update over wanneer en waar men op reageert. Het geeft veel inzicht in je volggroep.

39 Facebook Adverteren

Budget?

De informatie van Facebook over doelgroepen is dusda-

Het bouwen van een volggroep is voor de meeste

nig dat je gericht kunt adverteren op locatie, geslacht,

bedrijven een lange adem. Het is dan ook nuttig

leeftijd, interesse, nationaliteit, opleiding etc. Een per-

om wel een advertentiebudget vrij te maken om

fecte manier van targeting.

hier vaart in te houden.

Berichten promoten

De stem van je bedrijf

Een andere manier van adverteren is het promoten van

Een van de fouten die het management van een

een bericht. Het bericht komt tevoorscijn als gesponsor-

bedrijf kan maken is de verantwoordelijkheid

de link bovenaan op de pagina van je volgers. Ook hier

voor Facebook zomaar bij een werknemer neer

kun je een doelgroep kiezen waar je het bericht aan wilt

te leggen die zegt het wel te willen. Bedenk dat

tonen. Een van tevoren afgesproken bedrag zorgt ervoor

Facebook ongecontroleerd is en zomaar ineens

dat je niet voor verassingen komt te staan.

kan ‘exploderen’. Going viral noemen we dat.

Het is van belang dat er wordt meegekeken met

Link Facebook met je website

degene die de pagina beheert. En zorg dat ook

Door een knop aan te brengen op je website kun je

het management toegang heeft tot de beheerpa-

direct informatie delen op Facebook. Hiermee kom je

gina.

hoger in de zoekmachines terecht en dat zorgt voor meer volgers/klanten.

Reputatie management Social Media is een krachtig instrument. Een

Facebook Applicaties

ontevreden klant kan ook een bericht plaatsten

Er is een hele lijst met gratis of betaalde apps die je op

op jouw bedrijfspagina. Laat dat gebeuren. Nooit

je Facebook kunt gebruiken. Twitter, Flickr, Youtube,

weghalen, NIET doen. Zorg dat je reageert en ach-

Blog RSS Feed and Newsletter Sign Up zijn er een paar.

ter de schermen contact kunt zoeken. Via e-mail

Een uitstekende manier om jouw Facebook pagina te

bijvoorbeeld. Jouw reactie is namelijk veel waar-

promoten.

devoller dan het slechte bericht. Ook hier moet dus tijd en aandacht aan worden geschonken.

TEGENs

Doorzettingsvermogen

om zakelijk Facebook te gebruiken

Hier hebben we allemaal last van, wij ook. Zorg dat je regelmatig berichten plaatst en deelt. Het is

Tijd en vindingrijkheid

net zoals vroeger met de website waarop stond:

Het kost veel aandacht, tijd en energie om een Facebook

last updated 2001. Geen goed visitekaartje. Dus

pagina bij te houden. En dat moet, want je hebt niet

als je eraan begint, moet je doorzetten.

zomaar volgers. Daar moet je wat voor doen. Een bedrijf moet dit begrijpen en iemand (of meerdere personen) verantwoordelijk maken die dit ook kan en wil. Het is dus belangrijk om tijd in te plannen voor Facebook.

Don’t plannttoobgeo viral, pla e. a we s o m

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

FOTOGRAAF [voor ons ‘Gelegenheidsboek’] Kim is een getalenteerde fotograaf die de afgelopen jaren veel naamsbekendheid heeft gekregen met haar fotografie ‘voor elke gelegenheid’. Zowel zakelijk als persoonlijk vertaalt zij ideeën, gedachten en gevoelens naar realistisch of artistiek beeld. Kim richt zich op portretten, maar ook op het in beeld brengen van bedrijven voor diverse gelegenheden. Daarnaast heeft live fotografie van festivals en concerten haar vakmatige interesse. In november 2013 heeft zij de Bronze kwalificatie ontvangen en dit jaar ontving zij voor haar werk de Master Photographers Network (MPN)-Award Best Photo Of The Year 2015. MPN is een netwerk van gekwalificeerde, professionele fotografen. Iedere fotograaf wordt daarbij door een internationale jury beoordeeld op zijn/ haar fotografie, professionele aanpak en het eindresultaat. En, vers van de pers, dit voorjaar won zij ook de Gouden Award van de MPN, in de themawedstrijd 'PUUR'.

Voor ons met Gelegenheidsboek, is Kim een zeer welkom aanwinst.

We werken dan ook met veel plezier met haar samen en om die reden willen we haar graag voorstellen. Met haar werk en in beeld natuurlijk!

Zin om haar werk beter te bekijken www.kbfotografie.nl Of op Facebook is ze te volgen www.facebook.com/kbfotografie

41

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

45

Wij strandjutten. We verzamelen plastic en andere zooi van de Noordzeestranden vanuit de ideologie dat we onze bijdrage willen leveren aan schonere stranden en zee, maar ook omdat die plastic voorwerpen zo verdomde mooi zijn zo nu en dan. Met name hun verwering en verkleuringen van het jaren in zee drijven, trekt ons aan.

Voor veel mensen is er natuurlijk helemaal niets moois aan want het is afval, maar van ons mogen de voorwerpen wel bewonderd worden.

Ook de verwondering over de variatie aan voorwerpen is altijd weer een reden om te gaan jutten. Van roze plastic hoekspiegels, plastic speelgoedauto’s tot glazen ampullen (met inhoud ook), het is allemaal te vinden tussen Zandvoort en Zeeland. We hebben een indrukwekkende verzameling op de zaak staan. Lonneke is er als kunstenaar druk mee en maakt ‘zeekettingen’, Jolanda bekijk de afstanden die de voorwerpen op zee hebben afgelegd, op welke wijze ze afgedankt zijn en hoe ze langzaamaan vergaan. Allebei hebben we dezelfde fascinatie voor de vergankelijkheid van de materialen en de manier waarop je dat in de voorwerpen terugziet. Er zijn op die manier allerlei aspecten aan de voorwerpen die soms tientallen jaren op zee doorbrengen, die ons fascineren. è

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

Iedereen die deze zomer naar het strand

manier vormen ze directe schade voor dieren

gaat en een plekje zoekt in de nabijheid van

en ook voor de mens. Immers, wat in de vissen

een strandtent, treft in het zand mogelijk

gaat, gaat ook in jou. Nurdles zijn moeilijk te

plastic doppen van frisdrankflessen. Mogelijk

verwijderen van onze zeeën en stranden. Ze zijn

weggegooid door de voorganger die alleen zijn

klein, waaien gemakkelijk verder, niemand weet

handdoek heeft meegenomen, maar mogelijk ook

waar ze verloren zijn of vandaan komen, en ze zijn

een restant van de winterstormen die deze doppen

lastig te scheiden van het zand op onze stranden.

in duizendtallen op het strand heeft gespoeld.

Miljoenen van deze voorwerpjes liggen van Texel

Onze Noordzeestranden worden schoongemaakt

tot diep in Zeeland, en op vele andere plekken

in opdracht van de standtenten zodat toeristen

aan de Europese kust, en op de oevers van onze

nauwelijks of geen overlast hebben van het afval

rivieren trouwens. Zelf gevonden aan de oevers

dat aanspoelt, maar de kans is groot dat deze

van de Maas in Limburg dit voorjaar….

bulldozers toch het een en ander gemist hebben.

De hoeveelheid zooi is onbeschrijfelijk zo nu en

Plastic microbeads zijn de kleinere broertjes

dan. Als je het dagelijks opraapt, ga je onmiddellijk

van de nurdles, maar minstens een even groot

nadenken over verpakkingsvrij boodschappen

probleem in onze zeeën. Vreemd genoeg

doen om afval te verminderen (er opent dit jaar

gebruiken we deze dingen in onze cosmetica,

in Utrecht de eerste verpakkingsvrije supermarkt

in scrubs, en zelfs in sommige tandpasta's (!).

Bag&Buy). Want ook al denk je enorm goed bezig

Zo komen ze in ons rioolsysteem terecht, waar

te zijn met het recyclen van plastic, ook gerecycled

waterzuiveringsinstallaties niet ontworpen zijn

plastic heeft zijn nadelen.

om ze weg te filteren, met alle gevolgen van dien.

Minder makkelijk te vinden op onze stranden,

Ze eindigen in onze zeeën en zo dus ook op ons

maar des te schadelijk zijn de zogenaamde

bord. In diverse landen zijn ze inmiddels verboden

nurdles. Dit zijn kleine, ronde minuscule stukjes

en de druk op de cosmetica industrie om ze te

gerecycled plastic van een paar millimeter

vervangen is enorm, maar dat neemt niet weg

groot. Deze halffabricaten (granulaten) worden

dat ze nog steeds gebruikt worden. Hoewel het

vervoerd op zee en verloren. Ze komen in het

natuurlijk bijzonder eigenaardig is dat we kleine,

water terecht en vormen daar een belangrijk

voor de gezondheid schadelijke plastics aan onze

bestanddeel van de zogeheten plastic-soep die in

tandpasta toevoegen. Microbeads zijn zo klein

onze oceanen drijft. Door vissen en andere dieren

als zandkorrels en kunnen daarom nauwelijks

op zee worden zij aangezien voor eten en op die

gescheiden worden van het zand dat ze omgeeft.

47

Voor al het dierlijk leven in zee een ramp.

Er is ook een lichtpuntje: je kunt als individu een steentje bijdragen aan het oplossen van dit probleem. Uiteraard door minder plastic voor eenmalig gebruik te kopen in die verpakkingsvrije winkels of op de markt, maar ook op een andere manier. Wanneer de plek van het verlies van de nurdles, en de soorten nurdles beter met elkaar in verband kunnen worden gebracht, is de bron, de oorzaak en daarmee het oplossen van het probleem dichterbij. Om die reden nemen wij inmiddels deel aan de zogenaamde Great Nurdle Hunt. Een wereldwijde organisatie die zich bezig houdt met het in kaart brengen van deze vorm van vervuiling. Door hoeveelheden en locaties door te geven, worden de door ons gevonden nurdles opgenomen op de Nurdle Map

Shampoo in vaste vorm van Lush.

Heel handig op vakantie, heerlijke geuren, wast goed, weinig nodig, klein in je toilettas, geen onnatuurlijke toevoegingen en dus niet slecht voor het milieu. Je koopt ze los, krijgt ze mee in een papieren zakje en je koopt eenmalig een blikje voor je blokje.

Perfect! En samen met de organisatie 5-Gyres vecht Lush tegen de microbead! Lush zit vooralsnog alleen in Haarlem, Utrecht en Amsterdam.

Bestellen kan ook via het Internet. Het is overigens een merk dat in ruim 40 landen aanwezig is.

Geen kleine speler dus.

(zie www.nurdlehunt.org.uk en de gelijknamige Facebookpagina).

En voor wie onmiddellijk af wil van producten die microbeads bevatten, kunnen we van harte de volgende app aanraden: Beat the Microbead.

Hiermee kun je de barcode van producten scannen. De app vertelt je daarna of dit product bead-vrij is of niet. Daarbij kun je in een lijst Foto van Albatros - Chris Jordan

zoeken op merk en productsoort, dodat duidelijk is welke producten vrij zijn van plastics. Het biedt uiteraard de mogelijkheid om over nieuwe producten te rapporteren zodat je bijdraagt aan het volledig maken van de database. Beat the Microbead is ook als website te benaderen natuurlijk op www.beatthemicrobead.org. Good hunting! รง

Voor meer links, zie ook onze facebook pagina:

www.facebook.com/pages/North-Sea-

Beachcombing-Strandjutten

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

49

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

Meneer Munsell, een kunstenaar en geleerde uit Amerika, (1858-1918) ontwikkelde in de vorige eeuw een van de belangrijkste standaard kleurensysteem ter wereld. Zijn 'Munsell-systeem' werd in 1915 geïntroduceerd in de vorm van een kleurenatlas. Deze kleurenatlas bestaat nog steeds en bevat inmiddels bijna 1500 kleuren. Het wordt met name veel gebruikt in de archeologie (zie rechts).

Dus als Jolanda kralenonderzoek doet in een museum, heeft zij de kleuren van Munsell bij zich om de kralen nauwkeurig te kunnen beschrijven. Het nut moge duidelijk zijn want als voorwerpen een kleurcode meekrijgen die bekend is bij iedereen die zich bezighoudt met archeologisch onderzoek, kan er nooit een misverstand ontstaan over hoe geel 'okergeel' eigenlijk is. Beschrijvingen van kleuren zijn zonder kleurensysteem natuurlijk nogal subjectief.

Daarbij is het bekend dat men in andere werelddelen anders tegen kleur aankijkt. Het drukken van een boek in China terwijl Blikveld het hier ontworpen heeft, kan voor verrassingen zorgen. Ook wij als ontwerpers hanteren mede daarom een kleurensysteem. Iedereen die bij ons een huisstijl heeft laten ontwerpen weet dat ik het heb over Pantone. Die waaier die naast de prints ligt om definitief te bepalen wat de huisstijlkleuren worden.

Onze drukker op zijn beurt weet aan de hand van die kleurcodering hoe hij de kleur zo moet mengen dat het overeenkomt met de gekozen kleur. En door de Pantone waaier weet de drukker in China dat ook.

Pantone (p. 50 onder) publiceerde zijn eerste kleuren in 1963 en nog steeds is het het belangrijkste kleurensysteem in de grafische wereld.

Er zijn meer systemen, zoals RAL. Het vertalen van huisstijlkleuren naar RAL kleuren omdat auto’s bijvoorbeeld gespoten moeten worden in die kleur, valt niet mee. RAL kleuren zijn namelijk veel beperkter.

Wat misschien ook aardig is om te weten: al in de 17e eeuw is een Nederlander helemaal los gegaan op een kleurenboek (zie p.50). In 1692 heeft A. Boogert een boek geschreven over hoe je kleuren moet mengen. Het boek is in bezit van Bibliothèque Méjanes in Aix-en-Provence in Frankrijk. Het boek lijkt verdomd veel op het huidige kleursysteem van Pantone. Het boek bevat 800 handgemengde kleuren en lijkt gebruikt te zijn voor de textielhandel van de VOC! Omdat het om een handgeschreven exemplaar gaat, heeft het nooit onder de aandacht kunnen komen van kunstenaars en anderen om gebruikt te worden, maar mooi is het wel.

Word ook energieleverancier

Voor de particuliere markt van Nederlandse makelaardij. En ook mooi, stil en groot rendement. Reken niet eerst uit hoe lang het duurt voordat je het hebt terugverdiend.

Doe het omdat het goed is voor de toekomst van je kinderen bijvoorbeeld. www.dearchimedes.com

Al jaren drink ik mijn thee uit deze theepot, in deze mand. Het enige voorwerp dat ik mis als ik langer op vakantie ben.

Er lijkt geen einde te komen aan de inhoud. Ik noem het dan ook liefkozend de 'schier oneidige theepot'. Bovenop de mand zit een hengsel zodat je er mee rond kunt sjouwen. Er is ook ruimte voor kleine kommetjes uitgespaard, maar daar stop ik de theelabels van de zakjes. De thee is bijna tot de laatste druppel warm.

Het riet is vettig geworden van het vele gebruiken en daardoor mooi van kleur en goed afneembaar. Deze is gekocht bij een Indonesische toko in Den Haag. Ze leven niet meer, die mensen, dus ik weet niet waar je hem nog kunt kopen. Soms duiken ze ergens op in een Chinese winkel of op Internet. Ik heb nog een nieuwe maar die is niet goed gevuld zodat de thee niet zo lang warm blijft.

53

Voor onze Noordzeekust wordt momenteel een uitgebreid windmolenpark aangelegd van honderden molens. Het is in de gemeentes langs de kust zeer omstreden en zou het weidse uitzicht bederven voor wie in de zomer naar het strand komt. Misschien, zo zegt men, kost het ons zelfs wel inkomsten van toeristen. Toeristen willen mogelijk een dergelijk uitzicht niet, aldus het argument van velen. Hoever of dichtbij de windmolens ook voor de kust staan, feit blijft natuurlijk dat we een duurzame vorm van energie nodig hebben de komende decennia. Alles verandert immers, uitzichten veranderen en zeker ook het klimaat en de manier waarop de mens die veranderingen beĂŻnvloedt is nog steeds niet uitbediscussieerd.

Overigens is het zo dat het uitzicht over de Noordzee door de geschiedenis heen ook niet altijd hetzelfde was. Zo was het aan het eind van de laatste ijstijd bijvoorbeeld helemaal anders aan wat wij nu de Noordzeekust noemen. Misschien leuk om je dat te realiseren wanneer je je handdoek spreidt of een kasteel bouwt tijdens deze vakantie. è

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

55

In de Oude Steentijd (zo’n grove 12.000 jaar geleden) was, wat nu de kust is, helemaal geen kust. Sterker nog, het was ergens midden op het land. Omdat de zeespiegel in die periode veel lager lag, was een groot deel van de Noordzee een uitgestrekt land. Ten noordwesten van Nederland en ten oosten van Engeland lag in die tijd wat wij nu Doggerland noemen en dat tegenwoordig de bodem van de zee vormt. Het verbond Nederland en Engeland met elkaar. Hier had, tegen het einde van de laatste ijstijd, de toenmalige mens prachtig uitzicht op enorme gletsjers en de landijsmassa’s van Scandinavië. De mens heeft immers al eens een heel drastische klimaatsverandering overleefd. Zij het dat we destijds met een stuk minder mensen waren en waarschijnlijk een stuk flexibeler in het ons aanpassen aan ons leefgebied. Nomadische volken met dikke huiden als kleding overleefden in het destijds drooggevallen land dat nu op de bodem van de Noordzee ligt. In dit poolklimaat joegen zij waarschijnlijk zelfs op Mammoeten.

Dat is weer eens een heel ander uitzicht op onze Noordzee! è

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

-23 NAP

57

In het Mesolithicum, de warmere periode daarna, waren grote delen van de Noordzee eveneens nog land, maar het klimaat werd langzaamaan gematigder. Er ontstonden moerassen , eilanden en de vegetatie was uitgebreider. De mens was er zeker ook. Ze visten in de voorloper van de rivieren Maas en Thames, die toen tot eenzelfde rivierensysteem behoorden. Onvoorstelbaar wanneer je nu naar de einder staart aan de Noordzee, maar destijds was het realiteit. We zouden het niet meer herkennen, ons land, als we het in die tijd terug zouden zien.

Want de zo karakteristieke vorm van onze kust en rivierdelta lag toen ver op het vaste land. Over klimaatsverandering gesproken! Doggerland is mysterieus, onaanraakbaar en nauwelijks archeologisch te onderzoeken omdat het op de zeebodem ligt. Maar zo nu en dan krijgen we een inkijkje in de geschiedenis wanneer vissers met hun netten over de zeebodem onverwachte voorwerpen opvissen. Zoals bijvoorbeeld speerpunten van de mens die op Doggerland zijn achtergelaten en waarmee zij visten in zoetwater wat daar te vinden was. è

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

Onze kust zoals het er nu uitziet is het resultaat van enkele millennia. En zelfs dichter bij onze eeuw zijn de veranderingen aan de kust terug te vinden.

Want wonen aan de kust in Noord-Holland is voor ons inmiddels gewoon, nadat onze Middeleeuwse voorouders begonnen zijn met het ingrijpen in het landschap om dit drassige land bewoonbaar te maken. Voor die tijd was Noord-Holland een moerasland, ongeschikt om in te wonen. En voor wie denkt dat de klimaatsveranderingen daar ophouden, think again! In de periode van de Bronstijd, enkele duizenden jaren daarvoor, was Noord-Holland juist veel droger en zowaar druk bevolkt op dezelfde plek waar in de Middeleeuwen erna moerassen lagen. De resten uit de Bronstijd komen we nu in een project als de N23 tegen (die we in opdracht van Heijmans uitvoeren, in samenwerking met ADC/Archol). In de Bronstijd was het hier redelijk druk bevolkt met boeren die aan de Noordzeekust woonden. Onder de grond is dit landschap opvallend goed bewaard gebleven.

Dus wanneer hier gebouwd wordt, of in dit geval door Heijmans een weg aangelegd wordt (de N23), is dat een uitgelezen kans om dit landschap en de bewoners nader te onderzoeken. BLKVLD&Bos voert directie over de opgravingen, een combinatie van gravende bedrijven ADC & Archol voeren

de opgravingen uit en de Rijksuniversiteit Leiden kijkt mee vanwege hun fantastische onderzoeksprogramma 'Farmers of the Coast'. Het levert een beeld op van veel menselijke activiteiten, huizen en erven, landerijen en een uitgebreid sociaal netwerk en handel. En natuurlijk ook resten van grafheuvels waarin de mensen uit de Bronstijd na hun dood werden bijgezet.

In het steeds aan verandering onderhevige kustlandschap, hebben wij ons dus in de loop van de eeuwen langzaamaan vastgepind op het uitzicht zoals dat er nu is: een weidse zee, hoge duinen en uitgestrekte noodzeestranden. Wij voelen ons beschermd achter de jonge duinen, en proberen te behouden wat we nu hebben aan landschap en uitzicht. Alsof daarmee de veranderingen tegen te houden zijn. Maar het mag duidelijk zijn dat het Nederlandse kustlandschap onlosmakelijk verbonden is met het klimaat en de veranderingen daarin.

[En zoals Lonneke zegt: “Als we rustig afwachten en niet nog meer ingrijpen met alternatieve energievormen, staan die windmolens vanzelf kilometers ver uit de kust”] ç

59 Op websites en social media doken ze in de loop van de afgelopen maanden opeens veelvuldig op: ontwerpen van caravans en kleine (vakantie)huizen die grotendeels zelfvoorzienend zijn, of in ieder geval dan toch zo min mogelijk belastend voor het milieu. Ze bieden bijvoorbeeld de mogelijkheid energie op te wekken, water op te vangen en te hergebruiken voor je het doortrekken van de w.c., en ze bieden de mogelijkheid om met de fiets een volledige caravan of huis achter je aan te voeren. Zoals de Wide Path Camper (links boven). Ze passen helemaal bij de zogenaamde Tiny House Movement, de trend waarin mensen bewust en doelgericht klein wonen. Soms is het doel van die beweging een combinatie van de wens hoge woonkosten te bannen, minder belastend voor het milieu te zijn of materialen en ruimte te kunnen hergebruiken.

Maar ook de wens om het idee te doorbreken dat we allemaal zo groot mogelijk moeten willen wonen is een motivatie voor deze beweging.

In een documentaire legt iemand uit dat hij op een aangename manier in een enkele kamer op het dichtbevolkte Manhattan een volledig huis heeft weten te proppen. Hij is architect en woont er met veel plezier. Meer heeft hij niet nodig. Hij deelt zijn omgeving met nog veel meer anderen die klein wonen. Weer een ander heeft een jaar doorgebracht in de natuur in een blokhut, waar hij op enkele vierkante meters een keuken, slaapkamer, zitkamer en werkkamer heeft weten in te richten. Uiteraard moet wel het een en ander worden weggeklapt en hij gaat buiten naar de w.c..

In tegenstelling tot de architect op Manhattan heeft hij alles zelf gebouwd van wat hij verzameld of gevonden heeft. Hij recyclet bewust ook van alles en houdt een blog bij over zijn ervaringen.

Een mentale uitdaging met een ideaal dus. In een wereld waarin het nog steeds zo is dat groot als beter wordt gezien, is de beweging op z’n zachtst gezegd interessant.

Op Facebook verschijnt tegelijkertijd de eerste vooraankondiging van de Ecocapsule (links onder). Een klein huis met een energie efficiënte vorm en zeer compact ingericht met ‘de luxe van een warm bed, stromend water en een warme maaltijd’. Je kunt er met zijn tweeën in wonen zonder dat je extern hoeft op te laden dankzij de zonnepanelen op het dak en de windturbine. En met een douche en een w.c. lijkt het bijzonder compleet. Het huisje verzamelt regenwater en dauw in een tank op de bodem en ingebouwde filters zorgen voor het zuiveren van het opgevangen water. Dit jaar zijn ze te bestellen en de eersten zullen in 2016 geleverd worden.

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

Notitieboekjes Voor mensen zoals wij, die houden van dagboeken of schetsboeken bijhouden en die hun werkaantekeningen altijd maken in kleine boekjes, is het op voorraad hebben van notitieboekjes een must. En het zoeken naar plekken waar dat soort boekjes te koop zijn, is altijd weer een uitdaging. We zijn dan ook blij dat we steeds weer adressen weten te vinden, op de een of andere locatie in de stad of op het Internet, waar we boeken vinden die net iets persoonlijker zijn dan wat in de grote winkelketens wordt aangeboden.

Jolanda houdt bijvoorbeeld van yellow paper pads om je aantekeningen op te maken zoals van het merk Rhodia, of van het dunne (liefst ongelinieerde) papier van de Moleskine notitieboekjes, of de aantekeningenschriften van het merk Field Notes met de, zoals ze dat zelf zeggen: “Dur-O-Tone Packing Brown Wrap”. Erg inspirerend om mee te nemen tijdens veldonderzoek of zoals Lonneke, bij het maken van schetsen voor haar ontwerpen.

De afgelopen jaren hebben we ook nieuwe ‘leveranciers’ voor de schetsboeken ontdekt, die op hun beurt bijdragen aan de liefde voor het notitieboek. Met stip op nummer één staat wat ons betreft About Blanks, een Nederlands bedrijf dat oude boekkaften hergebruikt en er nieuwe en lege papierblokken inbindt tot het prachtige nieuwe schetsboeken zijn geworden. Zelfs de oude plakkers van de bibliotheek op de rug zijn aantrekkelijk. Dit hergebruik is aansprekend in deze tijd. De oude ontwerpen op de kaften uit de jaren '50 zijn vaak erg de moeite waard. Zelf zeggen ze er bij About Blanks het volgende over: “Het is ontzettend belangrijk om ons bewust te zijn van de wereld om ons heen. Grondstoffen worden steeds schaarser en hergebruik en recycling worden steeds belangrijker. Het dwingt ons creatiever om te gaan met bestaande materialen en het vormen van nieuwe combinaties. Door nieuwe combinaties kunnen nieuwe ideeën ontstaan, en dat is precies wat er binnen in ‘About Blanks‘ boekjes gebeurt: nieuwe ideeën komen tot leven! Ieder ‘About Blanks’ boek is uniek en handgemaakt. Dat maakt ze ook zo speciaal!

Van ieder boek is er maar één! De kaften van oude boeken worden volledig hergebruikt. Het binnenwerk is zorgvuldig op maat gemaakt met papier van verantwoordelijke bronnen (FSC).”De boeken van About Blanks liggen inmiddels in veel winkels in Nederland, België, Duitsland en Frankrijk.

61

Voor wie houdt van gerecyclede boekkaften is ook Paper Back Note een aanrader. Dit Canadese bedrijf doet iets vergelijkbaars als About Blanks, maar dan van oude paperbacks. Ze zijn alleen te vinden op het Internet, tenzij je natuurlijk naar Vancouver op vakantie gaat deze zomer. Beide bedrijven binden ook op verzoek, zodat je een eigen favoriete boektitel kunt hergebruiken als notitieboek. De rug van de paperbacks en de dikte van het originele boek wordt in de bindingstechniek goed behouden.

Op die manier is niet of nauwelijks te zien dat de boekjes opnieuw gebonden zijn. De pagina’s zijn genaaid en geplakt en de boekjes zijn daarom prima open te buigen wanneer er in wordt geschreven.

Alleen het licht rond snijden van de kaft en de preeg op de achterkant van de kaft verraadt het nieuwe ontwerp. Dus voor wie zijn aantekeningen of schetsen voortaan wil maken in een up-cycled Ian Flemming, dit is je kans!

Paper Back Note

About: Blanks

Venetië

Vorig jaar bezochten we Venetië.

De stad van de zee, de kunst, klimaatsveranderingen, geschiedenis, en… de stad van de in leer gebonden notitieboekjes. Je koopt ze er met een kaft van gemarmerd papier met leren hoeken en rug, of volledig gebonden in leer. Ze zijn overal in de stad te koop, voor verschillende prijzen. De kwaliteit is geweldig en er zijn veel combinaties van formaat en dikte mogelijk. Een aanrader om mee naar huis te nemen.

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

Lonneke zweert bij Moleskine

Abdel Zaher Bookstore Cairo

63 Een van de meest interessante bedrijven op het gebied van notitieboeken is Abdel Zaher book binding in Cairo, Egypte. Dit familiebedrijf bestaat al sinds de jaren dertig van de vorige eeuw. Jolanda koopt er al jaren gepersonaliseerde leren schetsboeken. De boekbinder bindt overigens ook al het papier wat je zelf meebrengt in de mooie leren kaften. Deels leer en deels gemarmerd papier, of zelfs papyrus is mogelijk.

Van oudsher laten archeologen hier de uitgaven van hun onderzoeken binden.

Het werk van dit bedrijf is dan ook te vinden in veel bibliotheken in Europa, Amerika en AziĂŤ. Daarnaast voorzien ze bijna alle buitenlandse ambassades in de stad van gebonden boeken. Ze decoreren de kaften desgewenst met gouden tekening of belettering. En zowel het binden van de boeken als de decoratie op de kaft is handwerk.

Met de belettering personaliseren ze de schetsboeken die je er koopt. De naam van de koper kan er in de eigen taal en in het Arabisch op worden aangebracht.

bladgoud op het leer kan worden gebrand. De man achter de tafel neemt de tijd voor het werk, de temperatuur van het metaal wordt gecontroleerd met een natte vinger. Dan wordt het bladgoud op het leer gelegd, langs een liniaal en met de hand worden met een rollende beweging de hete letters in het bladgoud gedrukt. Als het restant van het papier wordt weggetrokken, blijven de letters op het leer achter. Zo nu en dan wordt het geheel met een lucifer iets bijgewerkt om de vorm van de letters nog meer te accentueren. In het atelier van de beletteraar liggen nog stapels boeken te wachten, maar als je er voor enkele schetsboeken komt, word je vanzelfsprekend even tussendoor geholpen. Het werk is klaar terwijl je wacht. Abdel Zaher heeft nog geen Internetwinkel, maar er wordt aan gewerkt. Wel is er een Facebookpagina om te bezoeken.

www.paperbacknote.com www.about-blanks.com www.facebook.com/abdelzaherbookstore

Wij vinden het iedere keer weer inspirerend om te kijken naar het werk in het atelier. Het is een handwerk dat een mate van precisie vergt, die in de hitte van de stad en de drukte van de straat waar de boekbinders zitten in onze ogen bijna onmogelijk te bereiken is. Eerst wordt het lettertype en daarna de letters zorgvuldig gezet vanuit een ouderwetse letterbak. Ter controle lezen we in spiegelschrift de naam mee: BLKVLD&Bos. Een kleine brander verhit de metalen lettersamenstelling, zodat het

BLKVLD&Bos inzicht zomer 2015

uit den ouden doosch