CZTERY PORY WOLI

CZTERY PORY WOLI WARSZTATY PROJEKTOWE NOWA TOWAROWA opracowanie programu przemian w sferze przestrzennej, gospodarczej i społecznej na wskazanym obszarze ulicy Towarowej.

ZAŁOŻENIA PROJEKTOWE

Przestrzeń Woli jest urbanistyczno-społecznym zapisem czasów transformacji. Ta historycznie kluczowa dla rozwoju Warszawy dzielnica po zniszczeniach wojennych stała się miejscem niekontrolowanej urbanizacji, a następnie architektonicznym laboratorium przemian ustrojowych. Możemy tam więc znaleźć małe, kameralne ulice oraz szerokie arterie; natkniemy się na przedwojenną zabudowę kamieniczną, blokowiska, obiekty biurowe i wieżowce. Spacerując po Woli odnajdziemy obiekty pokolejowe, duże hipermarkety, muzeum sąsiadujące z zagłębiem biurowym oraz liczne puste nieruchomości, czekające na ponowne zagospodarowanie.

Widząc Wolę, łatwo stwierdzić, że dzielnica ta potrzebuje kompletnej odnowy, mogącej uporządkować panujący tam chaos. W zastanej sytuacji można odnaleźć również specyficzną wartość. Przekształcenia ulicy Towarowej - w naszej ocenie - nie muszą zakładać więc przywracania jej gęstości śródmiejskiej, uzupełniania o dodatkowe usługi i ograniczania ruchu. Ta ważna dla Warszawy arteria komunikacyjna po uporządkowaniu i przebudowie może nadal spełniać swoje dotychczasowe funkcje - przede wszystkim zapewniając dobrą dostępność dzielnicy w zakresie transportu zbiorowego. W związku z tym proponujemy zamienić tę przestrzeń w zieloną oś Woli, w której będzie możliwy ruch pieszych, samochodów, tramwajów i autobusów.

Wspomniana oś oraz ciąg ulic Kasprzaka - Prosta dzielą obszar opracowania na cztery różne części, posiadające charakterystyczną “miejskość”. W pracach nad projektem postanowiliśmy zwrócić się w ich stronę i skupić się na poprawie funkcjonowania przestrzeni publicznych, ponieważ ten deficyt uznajemy za największą barierę na drodze do odnowy Woli. Jednocześnie chcemy dążyć do ich połączenia z główną ulicą dzielnicy.

W związku z powyższym przyjmujemy dwie zasady, które organizują wszystkie decyzje projektowe: •• rozwiązania w zakresie uspokojenia ruchu wewnątrz wspomnianych terenów służą wprowadzeniu systemu powiązanych ze sobą, ogólnodostępnych przestrzeni pieszych, które ostatecznie stanowią pretekst do rozwoju lokali usługowych w ich otoczeniu, •• dla nowych inwestycji można przyjmować wyższe wskaźniki i parametry urbanistyczne (intensywności i wysokości zabudowy), co jest wyróżnikiem Woli, jednak to rodzi konieczność wygospodarowania większego obszaru wspomnianej przestrzeni pieszej w parterze.

Druga ze wspomnianych reguł oparta jest na założeniu, że realizowanie prawa własności nieruchomości powinno generować efekt dodany w zakresie dobra wspólnego, jakim jest właśnie ukształtowanie przestrzeni publicznych. Jej przyjęcie wypływa z obserwacji zmian w zagospodarowaniu dzielnicy: we współczesnym krajobrazie ekonomicznym oraz architektonicznym Woli zaczynają dominować budynki wysokościowe, które stają się jej wzorcem morfologicznym. Nie oceniamy tego zjawiska – to kontekst i wyzwanie projektowe dla zespołu urbanistycznego. Proponujemy więc skupić się na tym, jak wygląda przestrzeń publiczna wokół wspomnianych obiektów, a także połączeniom, które wytwarzają w swoim otoczeniu.

Pytania, które chcemy postawić to: •• czy nagromadzenie wysokościowców w sąsiedztwie historycznej tkanki miejskiej, osiedli mieszkaniowych, w tym również nowej zabudowy apartamentowej, może wytwarzać system przestrzeni publicznych, czy takiemu systemowi z zasady zagraża? •• jeżeli wówczas przestrzeń publiczna powstanie lub może powstać, to jakiego będzie typu i jak będzie funkcjonowała? •• jak będzie powiązana z przestrzeniami publicznymi części mieszkalnej, a także systemem komunikacji zbiorowej, który ją obsługuje? Chcemy „zjeść ciastko i mieć ciastko” urbanistyczne, do czego doprowadzić ma nas hakowanie miejskiej ekonomii i przeformułowane urbanistycznych zasad gry. Chcemy opracować i zbadać strategię kształtowania przestrzeni publicznych, która związana byłaby ze wskazanym wzorcem morfologicznym, zarówno w jego wymiarze przestrzennym jak i gospodarczym. Nie zaprzeczałaby mu i nie opierałaby się na odrzuceniu specyfiki Woli. Z tego powodu chcemy zastanowić się, w jaki sposób wykroczyć poza tęsknotę za utraconą ciągłością miasta XIX-wiecznego i wyciągnąć konsekwencje z tego specyficznego dla okresu transformacji zagospodarowania. 5

Koncepcja funkcjonowania przestrzeni publicznej. 7

PODSTAWY EKONOMICZNE

PODSTAWY EKONOMICZNE proponowanego rozwiązania przestrzennego

Punktem wyjścia naszej pracy jest analiza faktu, że Wola jest przestrzenią ciągłej przebudowy i ekspansji nowej zabudowy. Dowodzą tego zarówno badana terenowe jak i analiza danych pozyskanych z geoportalu miejskiego dotyczącego ilości transakcji w zakresie obrotu nieruchomościami gruntowymi.

Lokalizacja ilości transakcji gruntowych w okresie 2001-2015 9

Przyglądając się bliżej realizowanej w tym miejscu nowej zabudowie mieszkaniowej dostrzeżemy, że posiada wartość właściwą dla terenów obrzeżnych śródmieścia. Zmiany zachodzące w zakresie zagospodarowania poszczególnych nieruchomości rzadko znajdują jednak swoje przedłużenie w rozwiązaniach urbanistycznych. Cechuje je wyspowy charakter, co w gruncie rzeczy blokuje ich rozwój w oparciu o efekt synergii: poszczególnych inwestycji ze sobą oraz rozwiązań proponowanych równolegle przez samorząd i podmioty prywatne.

Zaproponowane w pierwszym rozdziale przekształcenia dotyczące przestrzeni publicznych będą ukierunkowane więc przez: •• działania w zakresie porządkowania terenów publicznych jako katalizatorów przekształceń w ich otoczeniu, które nie znajduje się już pod urzędową kontrolą, •• próbę wiązania różnych inwestycji w projekty partnerskie, co ma zapewnić ich lepsze skoordynowanie choćby poprzez mechanizmy jakie oferuje nam ustawa z grudnia 2008 o partnerstwie publiczno-prywatnym. Mapa średnich cen transakcyjnych na rynku pierwotnym w przeliczeniu na 1 m2

2012 10

2013

2014

2015 11

GRUPY UŻYTKOWNIKÓW

GRUPY UŻYTKOWNIKÓW TERENU OPRACOWANIA

Dzisiejsi użytkownicy Woli to w głównej mierze jej mieszkańcy i pracownicy korporacji oraz biur, które mają tu swoje lokalizację. W tym kontekście można powiedzieć, że Wola jest obszarem bardzo jednorodnym – być może nawet bardziej, niźli byłoby to wskazane.

Nie istnieją żadne większe przesłanki, żeby Wolę odwiedzać nie będąc jej stałym użytkownikiem. Wysoki koszt renty gruntowej - która przekłada się na koszt najmu lokali - w sposób bezpośredni wypływa też na rynek usług występujących w dzielnicy. Dodatkowo opisane procesy ekonomiczne skutkują wzrostem segregacji przestrzennej, co może w perspektywie długofalowej zagrażać funkcjonowaniu dzielnicy.

Zaproponowane rozwiązania w zakresie kształtowania przestrzeni publicznych chcemy w związku z tym dodatkowo zróżnicować ze względu na grupę użytkowników, którzy mogliby korzystać z poszczególnych elementów. Ulice Towarowa i Prosta/Karłowicza współtworzą system transportu tranzytowego, więc będą wykorzystywane przede wszystkim przez osoby przemieszczające się pomiędzy źródłami i celami podróży zlokalizowanymi poza Wolą. Dodatkowo ich funkcja w obrębie sieci transportu zbiorowego (tramwajowego i autobusowego) sprawi, że zaplanowane zmiany urbanistyczne będą adresowane do ich pasażerów, w większości osób mieszkających w strefie 10-minutowego dojścia do przystanków.

MIASTO: Obszar południowo-zachodni to z jednej strony 19 dzielnica, czyli nowa tkanka mieszkaniowa, ale i wartościowy zespół pokolejowy. Ten obszar ma największe szanse, by oddziaływać na całe miasto tworząc wartościowy kampus sztuki i biznesu, generując tym samym zysk dla obszaru i będąc swoistą wizytówką Woli. DZIELNICA: W obszarze północno-zachodnim przekształcenia, które w głównej mierze dotykają ulicy Przyokopowej sprawić mają, że wymarły wieczorami obszar biznesowy nie tylko zyska na atrakcyjności inwestycyjnej potencjalnych najemców biur, ale też otrzyma drugie – wieczorne, czy może i nocne – życie. Jest to miejsce w naturalny sposób właściwe do rozwoju nocnego życia Woli, ze względu na dużą odległość Przyokopowej od osiedli mieszkaniowych. OSIEDLE: Obszar północno-wschodni zdaje się być już dzisiaj najbardziej eklektyczny. Oczywistym jest więc, że to właśnie on pełnić powinien rolę serca tej części Woli, korzystając z już istniejących atraktorów 14

(ulica Chłodna) jak i wytwarzając nowe. To tu większość mieszkańców i gości Woli zmierzać będzie by spędzić wolny czas. Jest to więc miejsce gdzie najbardziej prawdopodobne jest pojawienie się nowych przestrzeni gastronomicznych i rozrywkowych.

DOM: Ostatni obszar, na południowych zachodzie, to miejsce w głównej mierze złożone z budynków mieszkaniowych – dlatego to tutaj pojawić powinny się przestrzenie publiczne o charakterze habitalnym. Z nich korzystać będą w większości mieszkańcy, jednak uniwersalność placy zabaw, boisk i skwerów sportowych przyciągnąć może również ludzi spoza obszaru, Woli, czy nawet centrum miasta. Dodatkowym atraktorem może być fakt, że główny plac na tym obszarze – na skrzyżowaniu ulicy Srebrnej/Twardej i Chmielnej – stanowić będzie lustrzane odbicie planowanego właśnie „Warszawskiego Times Square” po drugiej stronie ulicy Chmielnej.

PRZESTRZEŃ PUBLICZNA

Kompozycja przestrzeni publicznej

Prace nad przestrzeniami publicznymi na obszarze objętym opracowaniem podzielone zostały według koncepcji zakładającej podkreślenie roli ulicy Towarowej i indywidualne podejście do czterech części Woli wydzielonych skrzyżowaniem ulic Towarowej i Prostej.

Wydzielonych zostało pięć elementów opracowania: •• Ulica Towarowa •• Kwartał A - część północno zachodnia, ograniczoną ulicami Towarową – Kasprzaka – Karolkową - al. Solidarnosći •• Kwartał B - część północno-wschodnia, ograniczoną ulicami Towarową – Prostą – Żelazną – al. Solidarności •• Kwartał C - część południowo-zachodnia, ograniczoną ulicami Towarową – Kasprzaka – Karolkową i Kolejową •• Kwartał D - część południowo-wschodnia, ograniczoną ulicami Towarową – Prostą – Żelazną i torami kolejowymi

ULICA TOWAROWA Osią komunikacyjną obszaru opracowania pozostaje ul. Towarowa. Jest nie tylko arterią samochodową, ale również ważnym elementem komunikacji zbiorowej w mieście. Nie oznacza to jednak, że należy utrwalać jej obecne zagospodarowanie.

Wyzwaniem projektowym jest stworzenie takiej przestrzeni, w której każdy użytkownik będzie poruszał się w sposób równoprawny i komfortowy. 17

B A C

Obecnie dominuje ruch kołowy, dlatego w odpowiedzi na ten stan proponujemy stworzenie “zielonego pasażu” w centrum dzielnicy. Nie będzie to osiedlowa ulica handlowa czy aktywny wieczorem deptak śródmiejski. Obecny kształt zabudowy, brak usług w parterach budynków oraz ograniczone możliwość ingerencji w sąsiadujące obiekty sprawiły, że odeszliśmy od koncepcji sztucznego aktywowania Towarowej. Postulujemy za to przeniesienie większości aktywności do wnętrza osiedla, które charakteryzują się gęstszą tkanką urbanistyczną.

Ulica potraktowana została jako zielona oś Woli – funkcje związane z komunikacją zostały tam wzbogacone o większą ilość nasadzeń, mających prowadzić do pełnego zazielenienia ulicy. Proponujemy: •• •• •• ••

dodanie szpalerów drzew wzdłuż torów tramwajowych, dodatkowe nasadzenia od wlotu ulicy przy alei Solidarności, zazielenienie okolic ronda Daszyńskiego, zorganizowanie skweru przy rondzie na część parkową wzbogaconą o funkcje rekreacyjne, •• zaplanowanie części zielonej w miejscu parkingu przed supermarketem Jysk (z założeniem przeniesienia parkingu), •• lokalne zazielenienia wzdłuż Towarowej aż do placu Zawiszy. Ważną interwencją w sposób funkcjonowania Towarowej będzie również propozycja przeorganizowania strefy wejściowej Muzeum Powstania Warszawskiego, dzięki czemu możliwe będzie wejście do placówki do strony ulicy. Wykorzystana zostanie skarpa przed muzeum, tak aby wzbogacić jego program i zainteresować przechodniów ofertą muzeum. W tym kontekście równie istotne jest zorganizowanie na południe od MPW przestrzeni parkowej rekreacji – apogeum zielonego założenia, tak, by Rondo Daszyńskiego stało się tym samym najbardziej zieloną częścią Woli.

KWARTAŁ A - część północno zachodnia, ograniczona ulicami Towarową-Kasprzaka-Karolkową-Solidarności Ta część Woli zdominowana została przez obiekty o funkcjach biurowych, co powoduje silną eksploatację w trakcie dnia oraz niemalże całkowite opustoszenie obszaru w godzinach wieczornych. Do jednego z najważniejszych wyzwań na tym obszarze zaliczamy uporządkowanie parkowania, które obecnie w pełni zdominowało ulice Karolkową i Przyokopową. Proponujemy przeznaczenie ostatniej wolnej działki przy ul. Siedmiogrodzkiej na parking wielopoziomowy mogący pomieścić dużą część samochodów tarasujących obecnie ulice. Jednocześnie postulujemy zwiększenie roli ul. Przyokopowej, jako arterii mogącej ogniskować aktywności na tym obszarze. Obecny układ świadczy o niskiej wartości komunikacyjnej ulicy, a bogata historia, obecność Muzeum Powstania Warszawskiego oraz przestrzeni publicznych zorganizowanych przed biurowcami zdają się wręcz sugerować jej większą wartość centrotwórczą. Proponujemy uprzątnięcie samochodów z całej długości ulicy, przeprojektowanie posadzek i zieleni miejskiej oraz zorganizowanie na całej długości Przyokopowej woonerfu.

KWARTAŁ B - część północno-wschodnia, ograniczona ulicami Towarową-Prostą-Żelazną-Solidarności Jest to największa część wydzielona z obszaru opracowania i jednocześnie umożliwiająca najdalej posunięte zmiany w układzie urbanistycznym. Istniejące zabudowania już dziś tworzą tam ciekawą atmosferę. To tu znajduje się ulica Chłodna, która stanowi część swoistego „traktu parlamentarnego”.

Ze względu na charakter obszaru centralnego dla całej dzielnicy, konieczne jest wykreowanie dużej, atrakcyjnej przestrzeni publicznej. Taki potencjał prezentuje przestrzeń pomiędzy ulicami Chłodną, Wronią i Grzybowską, która uzupełniona obrzeżną zabudową we wnętrzu zaoferować może potężną i reprezentacyjną przestrzeń osiedlową – usługowe centrum Woli. Taki główny plac mógłby być katalizatorem największych zmian w dzielnicy. Jego położenie wewnątrz gęstej zabudowy oraz otoczenie składające się z mieszanki budynków o funkcjach biurowych i mieszkaniowych sprawia, że możliwe będzie przyciągnięcie tam wielu grup użytkowników. Na obrzeżach działki przewidziana byłaby wysoka zabudowa biurowo-mieszkaniowa z usługami w parterach budynków. Ponadto wymogiem byłoby zwiększenie inwestycji w przestrzeń publiczną w zamian za umożliwienie podniesienia wysokości zabudowy, zgodnie z zasadami opisanymi na początku opracowania. 21

Wartością jest bez wątpienia racjonalne położenie tego kwartału, które znajduje się w dużej bliskości najważniejszych ulic, a uzupełnione o mniejszą przestrzeń publiczną o charakterze handlowym (uporządkowanie dzisiejszego biobazaru) przy ulicach Łuckiej-Żelaznej-Prostej zaczyna, wraz z wcześniejszą ulicą Przyokopową, tworzyć półpętlę otaczającą rdzeń Woli.

Drogi piesze prowadzące do placu stanowią osobny przedmiot opracowania i tworzyć będą siatkę powiązań z pozostałymi fragmentami osiedla: •• od zachodu, jako kontynuacja woonerfu na ul. Przyokopowej wykorzystana zostanie ul. Kotlarska, która stanowić będzie główne połączenie placu z ulicą Towarową, wykorzystane zostanie również dojście od strony powstającego placu europejskiego i dróg pomiędzy wieżowcem Warsaw Spire, •• od strony śródmieścia wykorzystane będzie przejście ul. Krochmalną, 22

•• uporządkowana zostanie komunikacja wzdłuż Chłodnej, Grzybowskiej, Wroniej i Żelaznej, tak aby ułatwić skomunikowanie pozostałych części osiedla z centralnym placem. Na pustych działkach zaproponowo zabudowę z usługami w parterach, •• dodatkowo równolegle do ul. Żelaznej proponujemy stworzenie alternatywnej drogi dojścia przebiegającej przez podwórka. Dojście zaaranżowane byłoby jako sekwencja przestrzeni publicznych skierowanych do użytkowania na potrzeby lokalne.

KWARTAŁ C - część południowo-zachodnia, ograniczona ulicami Towarową-Kasprzaka-Karolkową-Kolejową Jest to jedyny fragment Woli zdominowanym przez budynki o przeznaczeniu mieszkalnym. Ze względu na swoje wymiary możemy traktować ten obszar jako rodzaj jednostki sąsiedzkiej – w tym kierunku podążały też nasze rozważania nad proponowanymi zmianami. Wszystkie interwencje zostały więc zaadresowane do mieszkańców i mają pełnić funkcje lokalne. Za najważniejszą przestrzeń publiczną obszaru uznano plac przy skrzyżowaniu ulic Srebrnej, Miedzianej i Chmielnej, który dzięki okolicznej zabudowie zyskuje idealne proporcje do zorganizowania przyjaznej przestrzeni publicznej o lokalnym charakterze. Dodatkowo siatka placów wzdłuż ul Miedzianej spina teren uzupełniając go o przestrzenie adresowane sportom i rekreacji. Proponuje się zaaranżowanie tam siłowni na otwartym powietrzu, boiska oraz części reprezentacyjnej dookoła Muzeum Woli. Przemianom uległaby też część terenów wzdłuż ul. Towarowej. Sugerujemy przeniesienie parkingu dla samochodów na działkę równoległą do supermarketu, a przeznaczenie odzyskanego terenu na zieleń miejską i szpaler drzew tworzących pierzeję, która kontynuowałaby parkową ideę zielonej osi Woli. 23

KWARTAŁ D - część południowo-wschodnia, ograniczona ulicami Towarową-Prostą-Żelazną i torami kolejowymi Południowo-zachodni fragment Woli stanowi obecnie najsłabiej zagospodarowaną część osiedla, umożliwia więc stosunkowo największą reorganizację zabudowy i przestrzeni publicznych. Biorąc pod uwagę małą liczbę mieszkańców na tym obszarze zrezygnowano z planowania placów miejskich na rzecz stworzenia większego zieleńca na działce przy skrzyżowaniu ulic Kasprzaka i Towarowej, przy rondzie Daszyńskiego. Ów mały park połączony zostałby trasą pieszą z dalszą częścią osiedla położoną na zachodzie oraz z zabudowaniami kolejowymi na południu. Proponujemy również uzupełnienie zabudowy mieszkaniowej o kolejne budynki.

Przemysłowo-usługowy charakter obszaru powinien pozostać niezmieniony. Warto natomiast skorzystać z możliwości wykorzystania zabudowań kolejowych, które stanowią doskonały pretekst do wytworzenia tam zagłębia kulturalnego o przeznaczeniu ponadlokalnym, a nawet inkubatora kreatywności, który połączyłby artystów, młodych przedsiębiorców i startupy. Już dziś te w większości opuszczone budynki i magazyny przypominają swoim klimatem ceniony OFF przy Piotrkowskiej w Łodzi, a przy niedużym nakładzie środków zespół ten stać się może znaczącym atraktorem dla reszty miasta. Z uwagi na swoje położenie tego typu miejsce nie byłoby uciążliwe dla reszty mieszkańców osiedla. Ostatecznymi działaniami na tym obszarze, które domykają całe założenie, jest uzupełnienie 19 dzielnicy zabudową mieszkaniowo-biurową, oraz uporządkowanie parkowej zieleni do wspomnianego apogeum Towarowej.

ROZWIĄZANIA KOMUNIKACYJNE

PROPOZYCJA ROZWIĄZAŃ KOMUNIKACYJNYCH

Aby przedstawione założenie mogło funkcjonować zgodnie z przewidywaniami konieczna jest częściowa redefinicja ulic Woli. Zachowanie tranzytowego charakteru ulic Towarowej i Prostej pozwala jednocześnie na zmniejszenie ruchu na ulicach wewnętrznych – sprowadzając je niejednokrotnie czy to do jednokierunkowych połączeń, czy nawet woonerfów. Taką decyzję usprawiedliwia również obecny układ przystanków transportu publicznego, które rozlokowane są w odległości nie większej, niż 500m od siebie i okalają obszar od północy i południa, oraz wzdłuż ulic Towarowej i Prostej/Kasprzaka.

Część ulic wewnętrznych na obszarze wymaga uspokojenia – szczególnie tam, gdzie stykać się one będą z kreowanymi przez nas przestrzeniami publicznymi, a więc będą częścią „pętli”, bądź będą do niej przylegać. Decyzja ta pozwoli na wzrost bezpieczeństwa użytkowników przestrzeni, a także na możliwość wykorzystania alternatywnego do samochodu środka transportu, w celu szybkiego przemieszczenia się z jednej przestrzeni publicznej do takiej, która znajduje się po drugiej stronie obszaru. Reorganizacja ulic połączona być powinna z myśleniem o ich historycznym charakterze – choćby eklektycznego wizerunku Twardej, która jest jedną z najstarszych ulic na Woli i przez swoją przeszłość opowiadać może historię architektury; czy też kierunki w jakich tworzona była ulica Chłodna łącząca Wolę z centrum miasta. 27

Konkretne działania jakie są podejmowane dotyczą więc: TOWAROWEJ: Zachowanie tranzytowego charakteru; wydzielenie dróg rowerowych przez zmniejszenie ilości do dwóch pasów ruchu. Nasadzenia głównie drzew parkowych – liściastych, którego efektem ma być zbudowanie zielonego kręgosłupa Woli. Wzdłuż ulicy na wolnych działkach pojawić się powinny budynki wysokościowe. Szczególna jest rola zieleńca przy Rondzie Daszyńskiego, gdzie pojawić by się mogły lekkie obiekty infrastruktury parkowej. 28

PL. ZAWISZY: Pierwsze znaki zmian zachodzących na woli, zazielenienie Ronda, rozpoczęcie nasadzeń ku północy. KARCELAKA: Zamknięcie zielonej osi Towarowej, zieleniec który stanowi finał osiedla od północy. KASPRZAKA/PROSTEJ: Wzmocnienie już obecnej zieleni, zachowanie charakteru komunikacyjnego, uzupełnienie zabudowy wzdłuż ulicy współczesną typologią pierzejową. PRZYOKOPOWEJ: Stopniowo wygaszana z ruchu, droga o charakterze centrum obszaru biznesowego. Ostatni odcinek pętli usługowej – wchodzi w towarową zielonym deptakiem od północy, obudowuje z obu stron Muzeum Powstania Warszawskiego (dwa równoważne wejścia od Przyokopowej i Towarowej), rozlewa się na zachód w kierunku Towarowej przez zagospodarowanie parkową zielenią. Zabudowa usługowa wzdłuż drogi. Woonerf na ostatnich kilkuset metrach. KAROLKOWEJ: Zachowanie dzisiejszej klasy ulicy, uzupełnienie zabudowy przez biurowce. Uporządkowanie parkowania – organizacja dróg rowerowych wydzielonych z chodnika. Ze względu na historię ulicy warto byłoby zachować, a nawet rozwijać jej probiznesowy wizerunek. WOLSKIEJ/CHŁODNEJ: „Droga do centrum”, „trakt parlamentarny”. Zachowanie genius loci miejsca, budowanie poczucia „drogi do”. Przywrócenie wygasłego prestiżu i uzupełnienie zabudowy. Tam, gdzie to możliwe wyłączenie parkowania przy drodze na rzecz drogi rowerowej, jeśli nie – oznaczenie wskazujące na możliwość występowania dużej ilości rowerzystów. 29

WRONIEJ: Zwężenie ulicy poprzez pasy rowerowe, tam gdzie jej szerokość się zwiększa. Uspokojenie ruchu przez strefę zamieszkania, powierzchnia z kostki brukowej ze spowalniaczami jeśli to konieczne – szczególnie tam, gdzie droga staje się łącznikiem między “sercem Woli” w kwartale Chłodna/Wronia/Grzybowska, a placem Europejskim. KOTLARSKIEJ (połączenie z KROCHMALNĄ): Woonerf prowadzący do serca Woli. Trakt łączący z obszarem biznesowym z północnego-zachodu. Zgodnie z MPZP przewidujemy przedłużenie ulicy do wnętrza kwartału nazywanego przez nas ‘sercem Woli’, jednak pod warunkiem zachowania standardów dróg z priorytetem niezmotoryzowanych uczestników ruchu. ŁUCKIEJ: Droga przekształcona w Woonerf z dopuszczeniem powolnego ruchu kołowego. Konieczna próba stworzenia przestrzeni parkingowej jako alternatywy dla Łuckiej. Ulica Łączy Towarową z BioBazarem (który zostać ma przekształcony w obiekt handlowy z wolnym parterem) będący tym samym promieniem pętli usługowej. ŻELAZNEJ: Zwężenie pasów do szerokości typowej – dodanie pasów rowerowych po obu stronach jezdni. Wyniesienie przejść dla pieszych oraz stworzenie przystanków Wiedeńskich. Żelazna stanowi drugą ścianę BioBazaru – potencjalnie silnie użytkowanego terenu. Jest cięciwą tnącą obszary północno- i południowo-wschodni. Jest to istotna droga w komunikacji wewnętrznej. TWARDEJ: Jeden z najstarszych traktów Warszawy. Warto więc podjąć próbę przywrócenia jej starego wizerunku, poprzez spowolnienie ruchu (wyniesienie przejść) a także przeniesienie parkowania, w celu stworzenia jej warunków do nowego życia (podniesienie atrakcyjności 30

lokali w przyziemiu). W tym celu konieczne jest stworzenie warunków do parkowania w garażach podziemnych w wypełniających plombach – aktualne parkingi przekształcone mogą być natomiast w drogi dla rowerów.

MIEDZIANEJ: Droga spowolniona, początkowo przez zwężenie pasów i utworzenie dróg rowerowych, później przez wynoszenie przejść i strefę zamieszkania. Prędkość na Miedzianej nie powinna przekraczać 10kmph. Ulica w dużym stopniu od „placu sportowego” (za halą JYSK) funkcjonować zaczyna niemalże jako deptak z możliwością przejazdu.

CZTERY PORY WOLI Projekt opracowano w ramach I etapu warsztatów projektowych Nowa Towarowa, zorganizowanych przez oddział warszawski SARP. Publikacja została przygotowana przez zespół w składzie: Tomasz Bojęć (mgr. inż. arch.) Przemysław Chimczak (inż. arch.) Paweł Jaworski (mgr. inż. arch, mgr. filozofii) Maciej Warot (inż. arch.) Kontakt: +48 888 693 549 przemyslaw.chimczak@gmail.com