jouw streek vroeger & nu
GELDERLAND
VROEGER EN NU – GELDERLAND
Dit is deel 5 van de twaalfdelige serie Jouw Streek vroeger & nu -boeken 2017, mogelijk gemaakt door Unox
bronvermelding pagina Nelson Mandelabrug, Fotografie George Burggraaff . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Motorrace te Hengelo, SP, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/ANP/Fotograaf onbekend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 De Bedriegertjes, Kasteel Rosendael, te Roosendaal, SP, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/ANP/Co Zeijlemaker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
concept en productie Blue in Green BV, Eric Holman – Amsterdam
beeldredactie Esther Kroeze
tekst en eindredactie Gerard van Midden
grafische verzorging Studio BAR – Amsterdam
drukwerkbegeleiding Eric Daams
met dank aan Govert Verbeek Promotieadvies
uitgever
Burgers Dierenpark SP, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Eric Koch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Vierdaagse van Nijmegen 1982 lopers bij valburg SP, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Dijkstra/John Steenhuis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Vierdaagse , Hollandse Hoogte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Veerpont over IJssel naar Bronkhorst, Gelderland SP, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Ton Nelissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Fruitveilingen, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Locomotief station Velp, Gelders Archief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Trolleybus (autobus lijn 7, Bronbeeklaan) passeert de Rotterdamsche Bank in Arnhem SP, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Achtkastelentocht in de Gelderse Achterhoek SP.jpg, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Articapress . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Ingang van het Dolfinarium in Harderwijk, 1966. SP, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Jan Voets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Opening Dolfinarium Harderwijk SP, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Rigo Kalkhoven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Dolfinarium Harderwijk, Hollandse Hoogte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Dolfinarium Harderwijk, Hollandse Hoogte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Station Arnhem, Hollandse Hoogte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 IJsselkade Doetinchem nieuwe, Fotografie George Burggraaff . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Wederopbouw Nijmegen,21 februari 1951.SP, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Jan van Eyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Stevenskerk in na-oorlogs Nijmegen. 1944-1946. SP, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Co van der Wal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Blue in Green Publishing
Stevenskerk , Hollandse Hoogte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
ISBN 978-94- 92526-17- 5 NUR 653
Aardappelteelt SP, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Fotograaf onbekend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
© 2017: Blue in Green BV. All Rights Reserved.
Uitvinder E. Koers met pompwasmachine SP, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Anefo/Fotograaf onbekend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Dit boek is voor promotionele doeleinden en is gratis verkrijgbaar bij aankoop van Unilever-producten. Verkoop van dit boek is niet toegestaan.
Melkventers, SP, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Fotograaf onbekend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Haven Elburg , Fotografie George Burggraaff . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Voor meer informatie: info@blueingreenbv.nl
Het aanrijgen van geoogste tabaksbladeren in Gelderland. SP, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Kees Hofker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 In Beesd, Gelderland repareert men na de Duitse invasie de bewegwijzering SP, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Kersenplukkers in de boomgaard SP Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Fotograaf onbekend, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Brinklaan Apeldoorn, Fotografie George Burggraaff . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Korenmolen te Zeddam SP, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30 Uitslaande brand in de toren van de Walburgiskerk te Zutphen. Foto uit 1946. SP, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/W.P. Zeijlemaker . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Walburgiskerk Zutphen , Hollandse Hoogte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Jachthuis Sint Hubertus oud, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Cevirum/G.A. van der Chijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Jachthuis Sint Hubertus nieuw, Hollandse Hoogte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Vernielde brug over de IJssel bij Zutphen, 5 juni 1940 SP, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Henk Valks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Ijsselbrug Zutphen , Fotografie George Burggraaff . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Radio kootwijk, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Wiel van der Randen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Radio Kootwijk, Hollandse Hoogte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Stadhuis Culemborg, Fotografie George Burggraaff . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
jouw streek vroeger & nu GELDERLAND
WAALBRUG, NIJMEGEN
vroeger & nu 80 jaar Nederlandse geschiedenis. De bevolking verdubbelt van 8,5 miljoen in 1937 naar ruim 17 miljoen in 2017. Een steeds kleurrijker samenleving met mensen die allemaal op hun eigen manier willen werken en leven. En die dankzij internet in verbinding staan met de hele wereld. 17 miljoen mensen die elkaar appen, foto’s sturen en elkaar liken. Die samen de straat oranje maken als de voetbalgekte weer toeslaat. Die kratten bier op elkaar stapelen als tribune in de tuin om op groot scherm de wedstrijden te volgen. Die op Nieuwjaarsdag een duik nemen in het ijskoude water van de Noordzee. Die graag over het weer en de files praten en in het weekend eropuit willen. In hun eigen omgeving of verder weg. Dit boek laat je met andere ogen naar je eigen streek kijken. Naar gebouwen met een geweldig verhaal. Naar feesten en gewoontes in de tijd dat alles nog zwart-wit leek. Van al die foto’s krijg je zin om er zelf op uit te gaan. En dat is ook precies de bedoeling van dit fotoboek. In dit deel uit de serie ‘Jouw streek vroeger en nu’ kijk je met de ogen van nu naar het Gelderland van vroeger.
Geniet ervan!
6
Nederland & Unox Nederland en Unox horen bij elkaar. Al vanaf 1937, want toen werd het merk Unox geboren. En nu, in 2017, viert het alweer zijn tachtigste verjaardag. Dat is voor iedereen een feestje. Daarom trakteert Unox op dit fotoboek over ‘Jouw streek vroeger & nu’, een kijk- en leesboek over de iconen van ons land. Over bijzondere gebouwen en tradities. Over de mensen die die tachtig jaar geschiedenis met elkaar hebben gemaakt. Die genieten van mooie momenten in het leven, in het groot en in het klein. Zoals van de gezelligheid van lekker eten. En iedere streek heeft weer zijn eigen lekkernijen. Wie voor typisch Gelders gaat, kiest Achterhoekse eiercake, stimp stamp of Betuwse appelkoek. Dat Unox zich thuis voelt bij die Hollandse gezelligheid is wel duidelijk.
Als het buiten kouder wordt, maken we het gezellig warm binnen met stamppot en rookworst. Ieder feestje wordt leuker met een broodje knaks. En wie is niet opgegroeid met een warme kom snert tijdens een koude winterdag… Het zijn iconen van de Hollandse keuken. In 1997 verschijnt tijdens de Elfstedentocht voor het eerst een oranje Unoxmuts. Ook de Nieuwjaarsduik is intussen uitgegroeid tot een ware Hollandse traditie. En over tradities gesproken... Op 1 januari 1998 adopteerde Unox de eerste Unox Nieuwjaarsduik in de Noordzee bij Scheveningen. Duik nu in dit boek over Gelderland, een warme ontmoeting met alles wat jouw streek zo mooi maakt!
Thuis wacht een warm welkom.
Dat kan alleen maar Unox zijn.
7
DORPSSTRAAT, APELDOORN
De naam Dorpsstraat is in 1917 omgedoopt tot Hoofdstraat.
erde Er ging een gemotorise paardentra m door de Dorpsstraat 8
SCHIPBRUG IN ARNHEM OVER DE RIJN De allereerste werd aangelegd in 1603. Zo werd Arnhem beter bereikbaar voor de boeren uit de Betuwe en kooplieden uit Nijmegen.
9
VRIJE TIJD Vrije natuur en speciaal aangelegde pretparken, motorcircuits, buitenzwembaden en het beroemde Burgers’ Zoo zorgen voor veel vermaak in de buitenlucht in Gelderland.
Dit was een ject werkversc haffinjagsrepron in de crisis
Strandbad in Winterswijk
10
Motorcross in Hengelo
’T HENGELSE ZAND NOAR DE MOTO-CROSS OPU STOAVEN AN DE KANT LU DE BOENDER DEN VROUW
WIST JE DAT?
De hit ‘Oerend Hart’ van ‘Normaal’ gaat over dit circuit
Pretpark ‘De Bedriegertjes’ in het park van Kasteel Rosendael in Rozendaal
BURGERS’ZOO, ARNHEM Dit park begon in 1913 met een fazanterie van Johan Burgers en groeide uit tot een vernieuwende dierentuin
In 2015 kijken meer dan 790.000 mensen naar een YouTube filmpje waarin chimpansee Tushi in Burgers’ Zoo bewust een drone met een tak uit de lucht mept 11
DE DOOD OF DE GLADIOLEN ‘De dood of de gladiolen…’ Wie de ‘wandelstrijd’ wint, krijgt gladiolen, het symbool van de Vierdaagse dat staat voor kracht en overwinning.
1982 Op weg naar de intocht op de ‘Via Gladiola’ (St. Annastraat)
12
WIST JE DAT?
De Vierdaagse werd extra populair toen Prins Claus meeliep in 1967 In 1928 deden voor het eerst buitenlanders mee omdat in dat jaar de Olympische Spelen in Amsterdam waren. Nu komen de deelnemers uit circa 70 landen. DE VIERDAAGSE VAN NIJMEGEN Vier dagen lang 30, 40 of 50 kilometer lopen? Dat is de Vierdaagse van Nijmegen. Aan de eerste Vierdaagse (niet in Nijmegen!) in 1909 deden 306 mensen mee. Nu zijn er ruim 47.000 deelnemers die het Vierdaagsekruis willen ontvangen.
13
Jouw streek vroeger & nu Verder kijken door de historische vergelijkingen van jouw streek? Ga tussen 30 oktober en 2 december naar een van de onderstaande winkelformules en bij aankoop van 3 UNOX actieproducten krijg je het boek gratis mee. Op is op! Controleer bij de winkelformule voor de actieperiode.
Dit fotoboek is een cadeautje van Unox, een oer-Hollands bedrijf dat in 2017 tachtig jaar bestaat en je graag de iconen uit jouw streek, vroeger en nu, laat zien.
Verza mel ze alle twaalf!
Wilt u de delen over de andere provincies aanschaffen? Dat kan! Ga naar www.jouwstreekboeken.nl en maak uw serie compleet.