Bewaarexemplaar!
Leven met water
Mis de kortingsbonnen op de achterzijde niet!! jaargang 1 | nummer 1 2013 | oplage 48.000 exemplaren
Voorwoord Voor u ligt het Maas & Waal CultuurExpress-magazine. Het kwam tot stand met medewerking van de cultuur- en erfgoedinstellingen uit de regio. In dit kleurrijke magazine schetsen wij voor u een beeld van ons prachtige gebied met kastelen, monumentale woonhuizen, vele kleine dorpen, boerderijen, kerken en kapellen die als parels zijn uitgestrooid over het afwisselende landschap tussen de overal aanwezige dijken van de rivieren de Maas en de Waal. De Maas en Waler leeft met water! Geboren en getogen in deze streek weet ik hoe bevoorrecht we zijn hier te wonen, leven en werken. Mijn passie is om al dat moois dat we elkaar en onze bezoekers te bieden hebben te behouden. Iedereen kent het Land van Maas en Waal. Toch? De naam is bekend, maar dit gebied met al zijn pracht, culturele rijkdom, tradities en gebruiken (nog) niet. Maas en Waal is eeuwenlang gemaakt door de mensen die er wonen. Zij zijn zich bewust van het unieke van hun eigen land en voelen zich geroepen ervoor te zorgen dat het eigen woongebied mooi blijft, zelfs mooier wordt. Samen met de cultuur- en erfgoedinstellingen, de overheden, regionale organisaties en ondernemers willen wij ons inspannen de mensen kennis laten maken met het ‘verhaal’ van ons gebied. De Maas & Waal Cultuur Express is opgericht om samen Maas en Waal te promoten en door samenwerking elkaar te steunen en kennis en ervaring uit te wisselen. Verleden, heden en toekomst liggen altijd in elkaars verlengde. Het een kan niet zonder het ander. Krachten bundelen, dat is het motto. Ik heb er alle vertrouwen in dat de in gang gezette samenwerking zich uitbreidt met iedereen die net als ik van dit mooie Land van Maas en Waal houdt. Ik wens u veel lees- en kijkplezier.
4 12
8
17 Het CultuurExpress Magazine kon mede tot stand komen dankzij de Provincie Gelderland, het Fonds voor Cultuurparticipatie en Gelders Erfgoed. Zij hebben ons met raad en daad terzijde gestaan.
Arnold de Kock,
Voorzitter Maas en Waal CultuurExpress.
www.CultuurExpress.nl
Uitgever Dit magazine is een uitgave van de Maas & Waal Cultuur Express Hoofdredactie Willeke Guelen
Redactieteam Willeke Guelen, projectleider Arnold de Kock, voorzitter Jan Reijnen, penningmeester Charlotte Lever, vrijwilliger Ferdinand van Hemmen, Landschapshistoricus Jette Janssen, adviseur Gelders Erfgoed Yvonne van der Bend, eindredacteur
Inhoudsopgave 4 7 8
VerhalenExperts
Ze volgden een intensieve training en mogen zich nu Maas & Waal VerhalenExpert noemen. Lees hun eigen verhalen op pagina 5, 6, en 7
17 18 19 20 21 22 24
Vrijwilligers met passie
Vrijwilligers zijn het cement van de samenleving. Drie gepassioneerde vrijwilligers delen hun ervaringen op pagina 17
ErfgoedExpress
ErfgoedExpress
Maak kennis met de cultuur- en erfgoedinstellingen en hun activiteiten. Kijk wat ze ‘in de aanbieding hebben’ hebben op pagina 7
ProjectenExpress
Geïnspireerd op het thema ‘leven met water’ zochten de cultuur- en erfgoedinstellingen in het Land van Maas & Waal elkaar op en kwamen met leuke, boeiende en verrassende activiteiten. Een kleurrijke bloemlezing op pagina 8 en 9
10 12
Het Landschap als tijdmachine
Landschapshistoricus Ferdinand van Hemmen is sterk betrokken bij het Land van Maas & Waal. Lees zijn verhaal over de Maas en Waalse identiteit op pagina 10 en 11
Maak kennis met de cultuur- en erfgoedinstellingen en hun activiteiten. Kijk wat ze ‘in de aanbieding hebben’ hebben op pagina 18
Erfgoed anno nu
Waar kreeg je je eerste kus? Het landschap zit vol herinneringen. Lees het boeiende artikel van Jette Janssen van Gelders Erfgoed.
ErfgoedExpress
Maak kennis met de cultuur- en erfgoedinstellingen en hun activiteiten. Kijk wat ze ‘in de aanbieding hebben’ hebben op pagina 20
Vijf ErfgoedPluspunten
Maas & Waal CultuurExpress voorzitter Arnold de Kock geeft een blik in de toekomst op pagina 21
Op de foto!
Onlangs trok het Symposium ErfGOED Ondernemerschap een grote groep bestuurders, ondernemers, vertegenwoordigers uit de erfgoedwereld en andere belangstellenden. Ze gingen samen op de foto, want erfgoed is van ons allemaal. Kijk snel op Ook in de wintermaanden nodigt het Land van Maas & Waal uit om er op uit te trekken. Laat u inspireren door de tips en pagina 12 en 13 (kinder)activiteitenkalender pagina 22 en 23
14 16
BlogExpress
Lees alles over hun band met Maas & Waal; de burgemeesters uit het gebied en gedeputeerde Annemieke Traag bloggen op pagina 14 en 15
ErfgoedExpress
Beleef Maas & Waal
Bonnen overzicht
Een leuke, boeiende of actieve dag beleven…met korting! De erfgoedinstellingen uit de regio willen u graag wat extra’s bieden. Om het u makkelijk te maken staan alle kortingsbonnen verzameld op de achterzijde
Maak kennis met de cultuur- en erfgoedinstellingen en hun activiteiten. Kijk wat ze ‘in de aanbieding hebben’ hebben op pagina 16
Foto’s met dank aan Ger loeffen, RBT Rivierenland, Ton Rothengatter, Willeke Guelen en de cultuur- en erfgoedinstellingen uit de regio. Realisatie BusinessMedia4all Yvonne van der Bend Oplage 48.000 exemplaren
wordt door de uitgever voor Drukwerk- en behouden. Hoewel de informatie productiebegeleiding gepubliceerd in deze uitgave Print Rendement zorgvuldig is uitgezocht en Henk van der Bend waar mogelijk gecontroleerd, sluiten de uitgever en de redactie Vormgeving uitdrukkelijk iedere aansprakelijkGirafties Cuijk heid uit voor eventuele onjuist heden en/of onvolledigheid Copyright van de verstrekte gegevens. Het auteursrecht op de in dit tijdschrift verschenen artikelen
©2013 Overname van artikelen/ foto’s is slechts mogelijk na verkregen schriftelijke toestemming van de uitgever
@cultuurexpress facebook.com/cultuurexpress
Adri van Ooijen
Arnold de Kock
Carolien Guelen
Henk van Elk & Anneke Markus
Verhalenexperts
Het Land van Maas en Waal kent talloze verhalen waarin bijzondere locaties, eigenzinnige families, vreemde voorwerpen, robuuste monumenten of inspirerende landschappen de hoofdrol spelen. Tezamen vertellen ze de fascinerende geschiedenis van het land waarin we leven en werken. ‘De Korenmolen heeft mij jarenlang geïntrigeerd. Vanuit de vaderlijke lijn is de molen familiebezit en momenteel is mijn tante Mien van Ooijen Savelkouls één van de weinige levende personen die de Korenmolen als draaiende molen kent. De molen is altijd een laad- en losplek aan de rivier geweest. Een plek waar schippers en land elkaar ontmoetten. Deze historische waarde verrijkt het gebied.’ Adri van Ooijen is eigenaar van Landgoed de Korenmolen en in 2011, heeft hij na 6 jaar werk, De Korenmolen in oude luister hersteld. Hiermee heeft het Land van Maas en Waal een monument terug waar vandaag de dag de beleving van een draaiende molen kan worden ervaren. Deze beleving wil Adri gaan aanvullen met verhalen over en van de molen.
Adri van Ooijen
Ondernemer en eigenaar Landgoed de Korenmolen Geschreven door: Charlotte Lever
-------------------------------------------------------Natuurlijk wil ik, geboren en getogen in dit Maas en Waal vol cultuur en erfgoed, alle verhalen wel opschrijven die mensen weten te vertellen over dit bijzondere land. Met prachtige kastelen en landgoederen, kerken, boerderijen en overal water, dijken en sloten. Dorpspolders om het overtollige water te beheersen. Hoeveel dorpsoorlogjes zijn daarover niet gevoerd? Bestonden er verschillen en waarom dan? De aerremoeij was groot, hard werken voor weinig geld bij de boer of op de steenfabriek. Grote gezinnen,
4
geen of nauwelijks onderwijs. De kerk met de pastoor bepaalde de gang van zaken, samen met de burgemeester, de dokter en de notaris. Soms waren er liefdadige instellingen of een rijke dame die de hoogste noden ledigden. Dat was Maas en Waal vroeger. Gelukkig is heel veel verbeterd, vernieuwd en kijken de mensen zonnig de wereld in. Wat is nog mooier om de echte verhalen van vroeger op te tekenen. Van de mensen zelf te horen hoe het toen was, wat waren of zijn de verschillen tussen de mensen van de Waalkant en die van de Maaskant. Waarom is dat dan? Hebben de activiteiten en de aanwezigheid van veel dorpslijsten bij de gemeenten hiermee te maken? Is er een Maas en Waalse identiteit? Van opgetekende echte verhalen van de eigen inwoners kunnen wij veel leren. Het kennen van deze verhalen maakt het nemen van goede besluiten voor een betere toekomst gemakkelijker en begrijpelijker. Immers verleden, heden en toekomst liggen altijd in elkaars verlengde. Daarom werk ik mee aan dit project van de CultuurExpress.
Arnold de Kock
Voorzitter Maas en Waal CultuurExpress Geschreven door: Arnold de Kock
-------------------------------------------------------‘Het lijkt mij bijzonder om de gezichten achter onze streekproducten via de verhalen op te tekenen. Achter alle streekpoducten die in Bezoekerscentrum de Heerlijkheden worden verkocht horen verhalen. Iedere producent heeft een eigen verhaal. De één heeft het roer om
gegooid; had ooit een varkenshouderij en verbouwt nu wijn. Een ander houdt een jarenlange traditie in leven. Voor sommige is het een hobby terwijl het voor andere het werk is. Verhalen vol passies en persoonlijkheden die de mens achter onze streekproducten laten zien.’ Door het komen en gaan van het water in het land van Maas en Waal is de regio één van de eerste ontwikkelde landbouwgebieden van Nederland. Het water heeft invloed gehad op de tal van producten die de regio rijk is. Carolien Guelen, de beheerder van Bezoekerscentrum Land van de Heerlijkheden gaat samen met een team vrijwilligers aankomende maanden tal van verhalen verzamelen over hun streekproducten.
Carolien Guelen
Beheerder Bezoekerscentrum Land van de Heerlijkheden Geschreven door: Charlotte Lever
-------------------------------------------------------Henk van Elk is vurzitter van de Bewaorsmiense Taol. Die werkgroep hil zich bezig mi ’t verzamele vaen zoveul meugelijk gesprekke dur middel vaen interviews. Maos ‘n WaoIers worre benaderd um te vertelle over hun beroep, gewoontes die in onbruk gerakt zen en onderwerpe die vaen eiges bove komme drijve. Deze gesprekke worre opgenome en we wille daor un ceedee vaen make. Deze interesse sluit perfect aan bij het profiel van een verhalen-expert. Als geboren en getogen Maos en Waolse
Hennie Sibon
Jan Reijnen
Liesbeth Arts - van Casteren gaat Henk op zoek naar verhalen over het wonen aan de Waal. De gesprekken worden in het Nederlands uitgewerkt.
Henk van Elk
Historische Vereniging Tweestromenland, Bewaorsmiense Taol Geschreven door: Charlotte Lever
-------------------------------------------------------‘Van vroeger kan ik mij Het Stijger nog herinneren. Het Stijger was een aanlegplaats voor het transport vervoer richting Rotterdam. Bij ons in de omgeving ook wel bekend als de Nimweegse boot. Je kon dan mee varen naar tante Mien in Rotterdam. Dat was een heel cultuurverschil. Stadse mensen die haute couture droegen, als meisje van het platteland was dat helemaal nieuw. In Het Stijger woonde een gezin met vier dochters. Tante Bep is één van de dochters en met haar ga ik praten over haar herinnering van het leven bij Het Stijger.’ Als geboren en getogen Maos en Waolse vindt Anneke het belangrijk dat de taol van de Maos en Waolse mensen bewaard wordt. Het dialect lijkt te verdwijnen en daarmee verdwijnt een stukje identiteit van de bewoners van Maos en Waol. Samen met de Bewoarsmiense Taol verzamelt Anneke audiobestanden waarmee ze het dialect proberen te bewaren voor een volgende generatie.
Anneke Markus
Historische Vereniging Tweestromenland, Bewaorsmiense Taol Geschreven door Charlotte Lever
Joep van den Brink
Maartje van Erp
Lies Kamerbeek
Monique Cornelissen
‘Het leven is een serieus spel en fantasie is een verrijking van de werkelijkheid. Persoonlijk houd ik van de bontheid van het geheel. Ik ben een man van het theater, de plek die je een spiegel voorhoudt. Twee weken in het jaar kruip ik, samen met mijn zoons, in de rol van Sinterklaas. Het is bijzonder hoeveel betekenis deze verkleedpartij teweeg brengt. Als voorzitter van Historisch Besef Beuningen heeft Hennie Sibon interesse in de realiteitszin van de geschiedenis. Tevens is Hennie nieuwsgierig van aard en geïnteresseerd in de verhalen van anderen. Naar aanleiding van ‘Za’k oe’s Vertelle’, een boek met verhalen van mensen uit de gemeente Beuningen, gaat hij in gesprek met Mientje Stegeman. Zij is opgegroeid aan het MaasWaalkanaal. Het interview wordt tevens een verrijking van de viering van het 90 jaar Maas en Waal kanaal.
Hennie Sibon
Voorzitter Stichting Historisch Besef Beuningen Geschreven door: Charlotte Lever
-------------------------------------------------------‘Zelf heb ik bij veel waterschappen in het bestuur gezeten. De overgang van stoom naar elektrische gemalen heeft mijn interesse. Omdat straks de kennis daarover voorgoed is verdwenen, is het belangrijk dat de persoonlijke ervaringen nu worden opgetekend. De komst van goede watersystemen heeft veel effect gehad op de waterbeheersing.’
Piet van Casteren
Jan is voorzitter van Stichting Baet en Borgh en is zeer betrokken bij De Tuut, het enige, overgebleven stoomgemaal langs de grote rivieren in Gelderland dat nog werkt. Inmiddels is de eerste steen van het nieuwe museum ‘Motorium’ gelegd. Dit nieuwe museum, het stoomgemaal en alle persoonlijke verhalen rondom waterschapsbeheersing, die worden verzameld, vertellen straks samen één groot verhaal over waterschapsbeheersing.
Jan Reijnen
Voorzitter Stichting Baet en Borgh Voorzitter Stoomgemaal De Tuut Geschreven door: Charlotte Lever
-------------------------------------------------------Het Gooi is mijn geboortegrond. Na omzwervingen door half het land ben ik, met vrouw en kinderen neergestreken in het Land van Maas en Waal. Mijn woonplek Appeltern en de streek er om heen bleek een ware goudmijn van geschiedenis te zijn. Toen ik die goudmijn ontdekte ben ik schatgraver geworden, schatgraver naar de geschiedenis van Maas en Waal in het algemeen en Appeltern in het bijzonder. Water speelt in de geschiedenis van het dorp en van het gebied een bepalende rol. De lusten en lasten van het water hebben het leven van de mensen hier bepaald, en vaak getekend. Tot bijna in de huidige tijd. Daar heb ik geen weet van, want ik kom van het hoge en droge land. Om een beetje deel te hebben aan de geschiedenis van de mensen hier luister ik naar de
5
verhalen, vooral over het water. Ik schrijf ze op, voor mijzelf, mijn kinderen en voor wie ze maar lezen wil.
Joep van den Brink
Vrijwilliger Stoomgemaal De Tuut Geschreven door: Joep van den Brink
--------------------------------------------------------
gesprekken vind ik prettig en mijn nieuwsgierigheid naar vroegere belevenissen van mensen speelt daarin ook mee. In deze gesprekken kan ik mijn moeders taal, het Overasselts dialect, bezigen en dat vind ik leuk en ook waardevol om dat ook voor het nageslacht te bewaren.
Liesbeth Arts - van Casteren
‘Ik woon 22 jaar in Heerewaarden. Het is een klein dorp waar iedereen elkaar kent. Erfgoedplatform Gemeente Heumen, Heerewaarden is omringd door het water, werkgroep immaterieel erfgoed i.o. ingesloten tussen de Waal en de Maas. Geschreven door: Liesbeth Arts- van Casteren De hoofdstraat is tegelijkertijd de dijk. Wat -------------------------------------------------------mijn interesse heeft is de geschiedenis die het dorp met zich meebrengt. Vanuit alle “Verhalen hebben me altijd betoverd. verhalen die hier te vinden zijn zouden Een goed verteld verhaal kan ervoor prachtige wandelingen kunnen worden zorgen dat de lezer/luisteraar zich even in gemaakt. Een combinatie van monumen- een andere wereld waant. Die wereld kan tale pracht, visserswoningen en de herkenbaar zijn en herinneringen buitendijkse woningen die in de uiteroproepen waarvan je misschien niet eens waarden te vinden zijn.’ meer wist dat je ze had. Maar het tegen overgestelde is ook mogelijk: dat een Voor Bezoekerscentrum De Grote verhaal je meeneemt naar een wereld die Rivieren hoort Lies tot de ervaren mijlenver van je afstaat. Omstandigheden krachten. Ze werkt daar al lang als die je niet herkent, maar die je dankzij het vrijwilligster. In het kader van de open verhaal toch levendig voor je ziet. In beide monumentendag organiseert het gevallen zorgt een verhaal voor verbonbezoekerscentrum de tentoonstelling denheid. Ik vind het daarom ook helemaal ‘Macht en Pracht’. Er zullen verhalen niet gek dat musea er steeds vaker voor worden opgetekend van de historie van de kiezen om persoonlijke verhalen achter panden. De grote villa’s waar vroeger de tentoongestelde objecten laten zien. Zeker steenfabrikanten woonden maar ook de voor een streekmuseum zijn anekdotes en buitendijkse schuur waar gelijktijdig vier herinneringen een waardevolle toevoegezinnen in leefden. Welke invloed heeft ging aan de collectie. Museum Tweestrohet water gehad op het gewone leven? menland wil daarom meer aandacht gaan besteden aan persoonlijke verhalen. Sinds 2010 heeft het museum een ‘verhalenstoel’ Bezoekerscentrum De Grote Rivieren waarop de bezoeker kan luisteren naar Geschreven door: Charlotte Lever streekverhalen. Op dit moment verzame-------------------------------------------------------len we persoonlijke herinneringen van onze vrijwilligers die gekoppeld zijn aan Toen ik klein was vertelde mijn vader objecten of gebeurtenissen die aandacht altijd al veel. Hij nam ons mee de natuur krijgen in het museum.” in en ik hoorde graag over wat hij allemaal wist. Mijn interesse om verhalen op te halen is al zo´n 20 jaar geleden Vrijwilliger Museum Tweestromenland begonnen.. Met een andere broer heb ik Geschreven door: Maartje van Erp een aantal oudere mensen, waaronder -------------------------------------------------------mijn vader, laten praten over allerlei onderwerpen uit het gewone leven en ‘Oorspronkelijk kom ik niet uit het gebied over vroeger. Dit is toen op cassetteband- maar ik voelde me al snel verbonden met jes opgenomen. We hebben ook de Wijchen. Ik ben vrijwilliger bij het huidige bewoner van de Munnikhof, Museum Kasteel Wijchen. Mijn interesse Worsum Overaselt toen bezocht. Omdat ging eigenlijk uit naar de kunst. Al ruim ik te druk kreeg zijn deze bandjes onder tien jaar ontmoet ik kunstenaars uit het het stof geraakt. Nu zijn ze overgezet op gebied maar ook van elders. Zo heb ik CD rom en komen bij het erfgoed vast eens een Chinese kunstenares het Land nog eens van pas om verhalen te larderen van Maas en Waal laten zien. Zij was met gesproken teksten. Een op een onder de indruk van al het ‘grijs’. De
Lies Kamerbeek
Maartje van Erp
6
wolkenpartijen die zorgden voor een eentonige toch heel speciale sfeer. Ik realiseerde me dat het Wijchen en omgeving bijzonder zijn.’ Samen met een aantal werkgroepleden gaat Monique verhalen verzamelen voor de tentoonstelling die in augustus in Museum Kasteel Wijchen komt. Tijdens de tentoonstelling staat Wijchen en het water centraal. Het gaat over de geomorfologie, de overstroming van 1926 en de water dreiging van 1995. Zij zoeken mensen die hier hun eigen belevenis en verhaal over kwijt willen.
Monique Cornelissen
Vrijwilliger Museum Kasteel Wijchen Geschreven door: Charlotte Lever
-------------------------------------------------------‘Ik woon in mijn ouderlijk huis. Voor mij een bijzondere plek waar ik veel herinneringen aan heb. Mijn interesse voor de verhalen van mensen is gewekt toen ik voor één van de goede doelen van mijn vrouw langs de deuren ging. Bij ons staan de huizen ver van elkaar en zelf stap ik graag op de fiets. Van buiten kon je nooit ‘het verhaal’ van de mensen zien. Nu merkte ik dat de mensen allemaal hun eigen verhaal hadden.’ Samen met zijn zus Liesbeth zet Piet zich in voor het verzamelen van het immateriële erfgoed uit de omgeving Overasselt. Zij hopen voor het vernieuwde museum De Garstkamp, dat streeft volgend jaar april open te gaan, het audiovisuele deel te kunnen versterken met de verhalen die zij ontdekken. In het museum worden zorg en erfgoed bij elkaar gebracht. Het immateriële deel kan een stuk herkenning vormen voor de mensen uit de regio. De eerste reeks verhalen zal gaan over de waternoodsramp van 1926.
Piet van Casteren
Erfgoedplatform Gemeente Heumen, werkgroep immaterieel erfgoed i.o. Geschreven door: Charlotte Lever
--------------------------------------------------------
Erfgoed Express
Bezoekerscentrum de Grote Rivieren Bezoekerscentrum De Grote Rivieren is gevestigd op de smalle landstrook tussen de rivieren de Maas en de Waal in Heerewaarden. Op het buitenterrein is een originele Schokker (vissersboot) te bekijken en vanaf de uitkijktoren zijn de grote rivieren te zien. Het terras en de koffiehoek bieden mogelijkheden voor bescheiden horeca activiteiten. Het centrum omvat drie delen: visserijmuseum, tentoonstellingsruimten en eigentijdse lees -, vergader- en filmzaal. Doelstelling is belangstellenden te informeren over het menselijk handelen op het gebied van historie, geologische - en morfologische opbouw, strategische en economische gebeurtenissen, beteugelen van rivieren, gebruik van gronden en ruimten en toekomstverwachtingen van het rivierengebied.Op het gebied van natuur- en milieueducatie worden natuurlessen op basisscholen ondersteund door middel van lessen in het centrum, verhuren van leskisten, ondersteuning van schoolgidsen bij de lessen op school en begeleiding op tochten door de uiterwaarden. Het centrum beschikt over computers voor leerlingen van het basis- en voortgezet onderwijs met speciale programma’s over historie, flora en fauna en waterbouwkundige bijzonderheden van het rivierengebied. Het motto van het centrum is dat ieder kind tussen 8 en 88 jaar oud iets leert. Openingstijden: dinsdag t/m vrijdag van 10u tot 17u & zondag van 11u tot 17u. Entree volwassenen € 3,50 | Kinderen van 4 t/m 12 jaar € 1,75
Historische Vereniging Tweestromenland Met ruim 600 leden en 15 werkgroepen uit de hele regio is de Historische Vereniging Tweestromenland de grootse historische vereniging uit het Land van Maas en Waal en het westelijk deel van het Rijk van Nijmegen. Kom eens langs in het documentatiecentrum van de Vereniging aan de Kasteellaan in Wijchen (in de kelder van het gemeentehuis). Duik in uw eigen familiegeschiedenis, blader door boeken en tijdschriften over de regionale historie, laat u verbazen door het rijke foto- en diabestand, dat zelfs grotendeels digitaal toegankelijk is. Ook schoolklassen zijn welkom om hun eigen familiehistorie te onderzoeken. Maak een afspraak via: www.tweestromenland.com of bel 024-6413012
Stichting Tremele Stichting Tremele uit Dreumel is opgericht in 2007. Met onze website www.tremele.nl willen we de geschiedenis van ons dorp Dreumel onder de aandacht brengen van dorpsgenoten en iedereen die zich betrokken voelt. We verzamelen allerlei materialen die met Dreumel te maken hebben. Zo bestaat onze collectie uit vele duizenden foto’s, documenten, krantenknipsels, bidprentjes, boeken, archeologische vondsten, voorwerpen, etc. Sinds een aantal maanden huren we het dijkmagazijn in Dreumel, dat we gaan inrichten tot onze eigen archief- en tentoonstellingsruimte. In de loop van 2014 hopen we onze complete verzameling dan op één plaats te bewaren, zodat we deze kunnen delen met iedereen die daar belangstelling voor heeft. Want: ‘Stichting Tremele bewaart verleden en heden voor de toekomst’. Ons contactadres: info@tremele.nl
BON actie
BON actie
BON actie
De Grote Rivieren
Tweestromenland
Stichting Tremele
Bij inlevering van deze bon krijgt u 1 kop koffie/ thee of fris gratis bij een betaald bezoek aan ons bezoekerscentrum.
U ontvangt in het documentatiecentrum een gratis tijdschrift over mensen, gebeurtenissen en verhalen uit de streek.
Met deze bon ontvangt u bij aankoop van een pakje Tremele kerstkaarten het 2e pakje gratis.
Projectenexpress 1
3
2
6
7
9
10
11
13
14
15
17
18
19
5
Leven
met het water 4
8
12
16
20
De cultuur- en erfgoedwereld van het Land van Maas & Waal heeft niet stilgezeten. Ze hebben elkaar opgezocht en zijn met nieuwe initiatieven gekomen. Tal van interessante, spannende en onderhoudende activiteiten wisten veel bezoekers te trekken. De Maas & Waal Cultuur Express heeft deze activiteiten gestimuleerd en financieel ondersteund. Op deze pagina’s een greep uit de tentoonstellingen, muziek- en toneelvoorstellingen, wandelingen, ontdekkingstochten en nog veel meer. 1 Heemkundekring Pagus Balgoy heeft samen met de Stichting Maasheggen Balgoy de oude betonnen veerstoepen nieuw leven in geblazen. Ze worden verwerkt in een bankje voor wandelaars en fietsers die tijdens een rustpauze de historie van de maaskanalisatie tot zich kunnen nemen. 2 Het belang van water, velden en natuurproducten werd uiteengezet tijdens het Bijenproject dat Het Bezoekerscentrum Land van de Heerlijkheden samen met de lokale imkers organiseerde op 13 en 14 juni. 3 Het Dijkmagazijn in Beuningen organiseerde samen met de erfgoedwereld een sfeervolle picknick in de uiterwaarden op 25 augustus. Free Nature zorgde voor wildernisvlees. 4 William van den Akker van het Dijkmagazijn Beuningen in gesprek met Ingeborg Borst van WEBfm over zijn plannen rond de Picknick. 5 De Maas & Waal CultuurExpress heeft een eigen vlag! 6 Student Cultuurwetenschappen Charlotte Lever heeft tijdens het voorjaar als stagiaire het team van de CultuurExpress versterkt. 7 Stichting Het Batenburgs Erfgoed zorgde voor nog meer kijkplezier tijdens de voorstellingen van het Ruïnetheater in juni en juli. De prachtige fototentoonstelling ‘Leven met de Maas’ trok veel belangstelling. 8 Aan de 2-daagse herfstwandeling die de Leefbaarheidsgroep Bergharen i.s.m Het Gelders Landschap namen ruim 300 wandelaars deel. Ook de kinderen waren enthousiast. 9 De tentoonstelling ‘Het water komt…Wijchen en het water in het Land van Maas & Waal’ is een bezoek meer dan waard en nog tot en met 23 februari te zien in Museum Kasteel Wijchen. 10 Met het project ‘Maas en Waal maakt’ brengt het Bezoekerscentrum Land van de Heerlijkheden streekproducenten en hun verhalen onder de aandacht. 11 Tijdens het muziekfestival ‘Maas en Waal Muzikaal’ traden in Wamel op 22 en 23 juni ruim 30 muziekverengingen (zangkoren, fanfares en harmoniën, showorkesten) uit 15 verschillende dorpen uit het Land van Maas en Waal op. 12 Samen met de Hernense molen organiseerde Bezoekerscentrum Land van de Heerlijkheden het weekend ‘Van het Brood’ op 11 & 12 mei. 13 Leerlingen van het Pax Christi College voerden op 8 en 9 maart in samenwerking met Harmonie Koningin Wilhelmina de compositie ‘de Schilderijententoonstelling’ van Moussorgsky uit. 14 Op 1 september was het extra gezellig op de Leurse Jaarmarkt want tegelijkertijd vond het muzikale streekevenement ‘Alle muziek is van Streek’ plaats. 15 Het Bezoekerscentrum De Grote Rivieren organiseerde op 2 juni de ‘Vistiviteitendag’, met toneel dat het leven van de riviervisserij weer echt tot leven bracht. 16 Stichting Wijchen Allround oogstte op 8 juni veel succes met het eerste Theaterfestival op de markt in Wijchen. Ook het RuïneTheater gaf een voorproefje van de voorstelling ‘Waterlanders’. 17 Om de bijzondere rol van het Stoomgemaal De Tuut in Appeltern levend te houden werd een speciaal Tuut-lied gecomponeerd. 18 Het Ruïnetheater Batenburg pakte dit jaar in juni en juli echt uit en speelde de voorstelling ‘Waterlanders’ op een drijvende ark van Noach in de Maas. 19 Tijdens 2 weekenden in maart werden 16 VerhalenExperts opgeleid door oral history expert Anngegriet Wietsma. Alle VerhalenExperts zijn verbonden aan erfgoed instellingen uit het Land van Maas & Waal. 20 De Maas & Waal CultuurExpress krijgt een eigen interactieve website. Loek Dieben, Marlous van der Hoogte en Joep Tijssen hebben er hard aan gewerkt.
9
Ontelbare oplossingen
Landschap verbindt, in velerlei opzichten. Als historicus ervaar ik het landschap als een spannende tijdmachine. Het is een uitdrukking van de ontelbare oplossingen die de mens door de eeuwen heen bedacht om te overleven. In het Land van Maas en Waal hielden die oplossingen vooral verband met het gebruik van de vruchtbare afzettingen van de rivieren om brood op de plank te krijgen, met het beheersen van het water om het boerenland te behoeden voor overstromingen, met het munt slaan uit door wateroverlast onvruchtbaar geworden gronden. Of met ophogingen van woonerven en zelfs van heuse dorpskernen om maar droge voeten te houden. Andere oplossingen beoogden profijt te trekken van de rivieren, voor visserij, handel, transport en tolheffing. Of ze hielden verband met oorlog en verdediging, met het duivels slim benutten van rijzige hoogten maar ook van water en moerassen om kastelen en linies ongenaakbaar te maken.
Gaaf geschiedboek
Het landschap is een bonte stapeling van oplossingen waarvan elke tijd een ‘laagje’ heeft toegevoegd. Maar we mogen ook de bodem niet vergeten. Die herbergt de onzichtbare sporen van het menselijk verleden. Sporen, die kunnen teruggaan tot de Middeleeuwen, de Romeinse Tijd of de prehistorie. Zelden krijg je de kans om het kleurrijke palet van al die laagjes op één plek te zien. Maar onlangs ontstond die kans rond de Maasdijk bij het Brabantse Empel. Archeologen hadden daar de dijk en zijn ondergrond onder de loep genomen. Ze ontdekten een imposant archeologisch bodemarchief met sporen van menselijke bezigheid vanaf de dijkkruin tot metersdiep onder
10
de dijk, vanaf een pakket wit zand, aangebracht na het hoogwater van 1995, tot een speerpunt uit de Late Bronstijd. In het oog sprongen de talrijke sporen van akkerbouw op de Maasoevers meer dan 1000 jaar geleden. Een gaaf geschiedboek kwam voor de dag, waarin de komst van de dijk zonneklaar een mijlpaal was. Deze markeert de overgang van een tijd dat de mens nog onbezorgd de natuurlijke hoogten in het landschap bewoonde naar de tijd dat de dijk de rivier gevangen hield in een bekrompen ruimte, het rivierwater almaar hoger steeg en de dijk steeds verder moest worden opgehoogd. Aardlagen in het dijkprofiel wezen, als jaarringen, de ophogingen aan die keer op keer hadden plaatsgehad. Zeker is dat ook het Maas en Waalse dijklandschap zulke archeologische schatkisten bewaart. Ook hier manifesteerde zich eenzelfde rode draad in een historie van millennia, een geschiedenis waarin de mens het water anders ging ervaren.
Rituele deposities
Het bodemarchief van het Land van Maas en Waal kan ook nog stille getuigen bevatten van een mystiek gebeuren in een grijs verleden: rituele deposities. Archeologen krabden zich achter de oren bij zulke vondsten. Op bepaalde punten in het landschap, zoals rond bronnen van beken en samenvloeiingen van rivieren, leken persoonlijke voorwerpen met zorg te zijn achtergelaten. Het leken plekken waar cultus werd beoefend, waar de goden van bron, rivier of moeras werden geëerd. En waar ook werd geofferd. Ook in het gebied van het huidige Maas en Waal moet een letterlijk heilige eerbied hebben bestaan voor de rivier. Lange tijd leefde deze natuurcultus voort in kerkrituelen en volksgeloof. Veelzeggend zijn de oude verhalen van de rivierendelta, reppend van stemmen roepend uit de rivier of een doorbraakkolk, van gebeier opklinkend uit zwarte kolkdiepten
Ferdinand van Hemmen, landschapshistoricus:
Het Landschap als tijdmachine en van verandering van rivierwater in geneeskrachtig water in de kerstnacht. Mensen stonden dan in rijen op de kribben en schepten het water in emmers tegen de stroom in. Hoe harder het stroomde, hoe geneeskrachtiger het was. Maar de bedijking moet een funeste invloed hebben gehad op het beeld van de heilzame rivier. Deze verwerd in de overlevering tot een erfvijand, tot gesel van een vergramde Voorzienigheid om de in zonde vervallen mens te straffen.
Bron van inspiratie
Plannen worden voorbereid om duurzaam wonen en werken in het Land van Maas en Waal en elders in de nationale delta mogelijk te maken. Niet verzuimd mag worden in het landschap een herkenbare verbinding te leggen tussen het verleden en de toekomst, te laten zien dat de verhalenlijn van dynamisch leven met het water wordt voortgezet in de tijd, zodat recht wordt gedaan aan het trotse erfgoed en de identiteit van Tweestromenland.
Al met al kent ook het landschap van Maas en Waal een weelde aan erfgoed, materieel en immaterieel. Een erfgoed, dat boekdelen spreekt over een duizenden jaren relatie tussen mens en water. En dat laat zien dat de mens zich steeds wonderlijk aanpaste aan nieuwe omstandigheden, fysiek en mentaal. Dat ging natuurlijk niet van de ene op de andere dag. De verhalenlijn van leven met het water in het erfgoed onthult niet alleen de menselijke veerkracht maar ook de zware offers gebracht voor survival. Iets, dat misschien mogelijk was omdat de Maas en Walers verknocht waren aan het dorp en zijn omgeving. De plek, waar hun voorouders lagen begraven. Waar ze hadden gezwoegd tussen graan, riet en griendhout. Waar ze lief en leed met elkaar hadden gedeeld. En waar ze oplossingen hadden gevonden om zich te plooien naar het wispelturige gedrag van de rivieren. Waar ze gingen beseffen dat dijken op allerlei wijzen kunnen worden ingezet: om het water te keren. Om het water te geleiden. Om het water te bergen. Om het water door te geven. Of om de kwaliteit van water te be誰nvloeden. Het erfgoed bevat veel wijsheden die een rijke bron van inspiratie kunnen zijn in een tijd van verontrustende klimaatverandering en de invloed daarvan op ons nietige Kikkerlandje.
11
Symposium
erfGOED Ondernemerschap
12
Op 31 oktober kwamen ruim tachtig bestuurders, ondernemers, vertegenwoordigers van de erfgoedwereld, de provincie, het onderwijs en andere belangstellenden bijeen tijdens het door de CultuurExpress georganiseerde Symposium ErfGOED Ondernemerschap. De sfeervolle Boldershofkapel vormde het perfecte decor. Burgemeester Lucien van Riswijk opende de middag en prof. Dolly Verhoeven zat het symposium voor. Een vijftal sprekers, allen zelf ondernemer, trakteerde het publiek op boeiende presentaties en uitdagende stellingen. De aanwezigen kwamen al direct in de stemming met het dynamische optreden van Matrixx manager Robbert den Boer over Emporium De Gouden Eeuw (2012), Uitgever Yvonne van der Bend praatte het publiek bij over de nieuwste ontwikkelingen in medialand. Fotograaf Ger Loeffen wist zijn toeÂhoorders te verleiden met zijn mooiste erfgoedfoto’s en Beheerder Carolien Guelen bood een blik op haar praktijk als erfgoed ondernemer in Leur. Landschapshistoricus Ferdinand van Hemmen tenslotte, sloot de middag af door een brug te slaan tussen ons erfgoed en onze identiteit. Het was een prachtige bijeenkomst waarbij nog veel meer bruggen werden geslagen. Op de foto ziet u alle aanwezigen verzameld. Want erfgoed is van ons allemaal!
Blogexpress Annemieke Traag
Gedeputeerde Cultuur en Cultuurhistorie Provincie Gelderland
Op www.cultuurexpress.nl bloggen nog meer bestuurders en andere betrokkenen over hun band met Maas en Waal. Wilt u ook een bijdrage leveren, stuur dan een mailtje aan info@cultuurexpress.nl.
Hans Verheijen Burgemeester van Wijchen
Mijn Wieg Dan steken we de loftrompet en ook de dikke draak En eten ‘s avonds zandgebak op het feestje van Klaas Vaak.
Een geweldig initiatief Wat een geweldig initiatief!! De Maas en Waal CultuurExpress informeert iedereen over het erfgoed en de cultuur in dit bijzondere stukje Gelderland. Waarom geweldig? Natuurlijk omdat cultuur en erfgoed gezien en beleefd moeten worden. Een schrijver wil gelezen worden, een musicus gehoord en van erfgoed dat met veel inzet en moeite is gerestaureerd, moeten zoveel mogelijk mensen kunnen genieten.
Zomaar een paar regels uit het lied van Boudewijn de Groot dat over onze streek gaat; het achter de hoge bergen (!) gelegen Land van Maas en Waal. Net 7 maanden jong was ik toen dit nummer voor eerst werd gedraaid op Hilversum 3, de toen nog nieuwe radiozender die in onze huidige tijd 3FM heet. Die jongen van 7 maanden oud sliep in een wieg die stond in Weurt, om heel precies te zijn aan De Ruyterstraat 6. Vier jaar woonde ik in dat dorpje; toen vertrokken we als gezin naar het Hoge Noorden.
Mijn vier jaren in Weurt herinner ik me als in een jongensboek; we ondernamen opmerkelijk stoute avonturen (niets is zo Ik ben trots dat de provincie Gelderland een steentje bij kon selectief als geheugen, ook denk ik in mijn geval). Met mijn dragen aan de Cultuurexpress, want het past uitstekend in ons jeugdvriend Dennis besloten we, amper onze vierde verjaardag beleid. We willen graag samenwerken met mensen die zelf de gevierd hebbende, de wijde onbekende wereld in te trekken. Hij uitdaging aangaan, die niet alleen afhankelijk willen zijn van subsi- op zijn driewieler en ik met mijn step op weg naar Beuningen. dies. Cultureel ondernemerschap noemen we dat. En in het Land Over de Van Heemstraweg, want zo kwam je in Beuningen! De van Maas en Waal valt heel wat te ondernemen. Als ergens cultuur wereld was toen veel kleiner; we stonden veel dichter bij elkaar, en natuur met elkaar verbonden zijn, dan is het hier wel. Hetzelfde kenden elkaar. En zo kwamen die twee jonge avonturiers weer geldt voor cultuur uit het verleden (ons erfgoed) en hedendaagse veilig thuis; aan De Ruyterstraat 6 en 8. Iemand had ons onderkunst. De regio is – letterlijk – voortdurend in beweging. Niet voor weg herkend...... weg avontuur! niets vestigen landelijk bekende kunstenaars zich hier graag. Ook oude en zelfs heel oude cultuur is dichtbij. Ik denk hierbij 42 jaar na mijn vertrek kwam ik terug in het Land van Maas en natuurlijk aan de Limes, de oude Romeinse rijksgrens die door het Waal; de verbinding met mijn eigen herinneringen herlevend en Rivierenland loopt. Maar ook aan kastelen, kerken, forten, opnieuw belevend. Het Land van Maas en Waal, waar de as van steenfabrieken…. Te veel om op te noemen. Niet alleen de Maas de harde en snelle wereld van geld, van infrastructuur en van en de Waal zijn voortdurend in beweging, de mensen die er bedrijvigheid de as van bourgondisch leven, van historie, van wonen ook! Denk maar aan al die koren, fanfares en amateurkun- een hecht verenigingsleven en compacte kernen treft. Vaste stenaars die samen of alleen onze cultuur verrijken. Het erfgoed waarden in een dynamische wereld. Een mooi thuis! en onze hedendaagse cultuur zijn belangrijk voor onze identiteit, En die hoge bergen..... Boudewijn de Groot moet hebben het geeft ons een gemeenschappelijke basis. Ik ben blij dat in het gedoeld op de zandduinen van Alverna en Bergharen! Onder de Land van Maas en Waal culturele ondernemers de handschoen groene hemel, in de blauwe zon.... oppakken en willen laten zien wat de inwoners van de regio én de toeristen die hier hun vrije tijd doorbrengen allemaal kunnen zien. Samen met de gemeenten willen we dit, ook nu we te maken hebben met financiële tegenwind, blijven ondersteunen. De CultuurExpress zal er voor zorgen dat dit in het Land van Maas en Waal steeds makkelijker wordt. Als ik, lekker rustig thuis op de bank, wil weten wat er zoal te beleven valt, dan ben ik een paar seconden verwijderd van alle informatie: even mijn tablet openklappen, een paar klikken en zie daar: De Cultuurexpress!
14
Carol van Eert
Burgemeester van Beuningen
Van de Maas uiteindelijk naar de Waal Op het eerste gezicht lijkt een Noordoost Brabander weinig binding te hebben met het Land van Maas en Waal. Mijn ouders hebben wat gezworven door Brabant en zijn verantwoordelijk voor mijn Bourgondische achtergrond, gestoeld op een degelijke katholieke basis. Mijn geluk is geweest dat mijn vader vlak voor zijn priesterwijding besloot tot een andere roeping. Want juist mijn vaders oorsprong bracht me al jong in aanraking met de Limburgse Maas. Omdat zijn moeder uit Arcen kwam, nam hij mij daar als kind vaak mee naar toe en herinner ik me de vele uren spelen in de kasteelruïne aan de oevers van de Maas. Toen ik op 18 jarige leeftijd in Nijmegen ging wonen en studeren, was ik direct verslingerd aan de Waal. Veel ruiger en robuuster dan die relatief kalme Maas. Die rivierliefde heeft onbewust meegespeeld toen ik met mijn toenmalige vriendin besloot te trouwen in de prachtige Andreaskerk van Weurt. Het is daarom achteraf allemaal volkomen logisch dat ik in Beuningen terecht ben gekomen. Immers hier komen mijn liefde voor de stromende rivier, de Rooms-Bourgondische cultuur en de gemoedelijkheid van de mensen samen. Zo hebben Maas én Waal uiteindelijk mede mijn stroming bepaald.
Thomas Steenkamp Burgemeester van West Maas en Waal
Mijn band met Maas en Waal Mijn band met de streek, het Land van Maas en Waal begon, toen ik op 16 juni 1999 benoemd werd tot burgemeester van West Maas en Waal. Op 9 augustus 1999 zijn wij verhuisd van Hontenisse, waar ik toen burgemeester was, naar Wamel. De eerste 14 maanden hebben we daar in de monumentale pastorie gewoond, terwijl ons huis in Beneden-Leeuwen gebouwd werd. In de loop der jaren ben ik de streek én de inwoners gaan kennen en waarderen. Zelfs zo dat mijn vrouw, onze vijf kinderen en ik, ondanks zgn. ‘promotiemogelijkheden’ er niet meer weg willen. Het mooie gebied ligt heel centraal in Nederland, is goed ontsloten en
heeft geweldige toeristische en recreatieve mogelijkheden. De mentaliteit is ‘Brabants’ gemoedelijk en mensen doen hier nog wat voor elkaar. Alhoewel de gemeente direct grenst aan steden als Oss en Tiel en indirect aan Nijmegen en Den Bosch, zijn ‘stadse’ problemen hier afwezig. Wél zijn steden goed te bereiken. Onze drie oudste zonen studeren in respectievelijk Utrecht, Nijmegen en Tilburg, maar wonen nog gewoon thuis. Als zevenkoppig gezin zijn wij in de loop der jaren Maas en Walers geworden en dat bevalt ons prima.
Luciën van Riswijk
Burgemeester van Druten
Kwartje Eén moment kan bepalend zijn in iemands leven. Voor mijn opa was dat de kans die hij kreeg in 1908. Na de lagere school mocht hij op kosten van een rijke Doornenburgse mevrouw naar een seminarie in België. Als dubbeltje kreeg hij de uitzonderlijke kans een kwartje te worden. Hij genoot van wat hij leerde: Latijn, Frans en hij las de boeken van grote filosofen. Totdat zijn weldoener stierf en hij werd terug gestuurd naar de armoe die thuis heette. Hij trouwde in de gemeente Wamel en werkte als metaalarbeider op zo ongeveer alle scheepswerven in Maas en Waal. Maar nooit erg lang. Zijn bazen hadden het niet zo op filosofen. Het zijn die bepalende momenten die ik zoek als ik te gast ben bij een diamanten huwelijk in mijn gemeente. Binnen 5 minuten neemt het echtpaar me mee naar het Druten van vóór, tijdens en vlak na de oorlog. Met spannende verhalen over onderduikers, beeldende vertellingen over de Maas en Waalse dorpen en niet zelden ook ontroerende familiegebeurtenissen: ooggetuigenverslagen van belangrijke momenten, verteld door mensen die niet op de kaften van geschiedenisboekjes staan vermeld, maar die ze wel hebben gevuld. Jammer dat de verhalen niet werden opgeschreven. Vorig jaar bezocht ik de voortreffelijke expositie over Meijer’s Scheepswerf in museum Tweestromenland. Na een lezing over de betekenis van de werf en haar sociaal bewogen directie herinnerde ik mij een van mijn opa’s verhalen. “De patroon was meedogenloos hard”, schreef hij namelijk zestig jaar na dato in zijn memoires. Toen ik de kans kreeg om de ruim negentigjarige dochter van één van mijn opa’s bazen te spreken voelde ik even zijn boosheid. Ik besloot haar te confronteren met de andere kant van de geschiedenis. “Dat moet mijn oom zijn geweest”, concludeerde mevrouw Meijer.
15
Erfgoed Express
Erfgoedstudiehuis Land van de Heerlijkheden
De studie-ontwikkelgroep Het Erfgoedstudiehuis Land van de Heerlijkheden, gevestigd in het Bezoekerscentrum in Leur, verdiept zich met andere erfgoedinstellingen in de geschiedenis van het land Tussen Maas en Waal. Tot nu toe kwamen er twee thema’s aan de orde: De betekenis van de Cisterciënzers voor het gebied en de Ontwikkeling van de Landbouw annex Boerderijen vanaf de Late Middeleeuwen. Om inzichten te verspreiden werd in beide gevallen een kleine reizende expositie ingericht en een film gemaakt. Deze waren behalve in Leur ook te zien in Balgoy, Heumen en Alphen aan de Maas. Het nieuwe onderwerp voor 2014 is: de Ontwikkeling van Molens in het gebied vanaf 1500. Het Erfgoedstudie vergadert regelmatig in het Bezoekerscentrum Land van de Heerlijkheden in Leur. De coördinator is drs. W.A.Kattenberg.
Het Dijkmagazijn Beuningen
Het Dijkmagazijn in Beuningen lokt mensen naar buiten: uiterwaarden, Roodslag, Doddendaal en alle prachtige groen wat daartussen ligt. Niet alleen het gebied is gevarieerd, ook ons aanbod aan ‘uitlokkertjes’: veldlessen voor scholieren, takkenweken om natuurkunst te maken, excursies over planten en dieren, lezingen over het landschap en vele andere activiteiten, vooral voor kinderen en hun (groot)ouders. Met deze activiteiten verbinden we mensen met hoofd, hand en hart met hun natuurrijke woonomgeving. En daarmee ook met hun cultuur-historie. Want de Waal is de grote kracht die niet alleen het landschap heeft gevormd, maar ook de bevolking en haar geschiedenis. U vindt ons aan de Dijk 41 in Beuningen. Meer informatie op www.hetdijkmagazijn.nl of bel met 024-6777000
Stoomgemaal De Tuut - Appeltern Zelf een schep kolen op het vuur van de stoomketel gooien, de volledig gerestaureerde pompen aan het werk zien. Het stoomgemaal De Tuut was ooit onmisbaar om in het Land van Maas en Waal de voeten droog te houden, maar is nu een prachtige plek om het verleden actief te beleven. Regelmatig worden er druk bezochte ‘open stoomdagen’ gehouden en scholen, bedrijven en andere geïnteresseerden kunnen er terecht voor bijzondere rondleidingen in dit werkende industriële erfgoed. Binnenkort wordt ook het Motorium geopend. Een nieuw museum, gelegen naast De Tuut, waarin de geschiedenis van de verbrandingsmotoren echt tot leven komt. Over de geschiedenis van de toegepaste techniek ( stoomgemalen en windmlens) voor de waterbeheersing in het Land van Maas en Waal is onlangs een prachtig, rijk geïllustreerd boekwerk verschenen: Stoomgemaal De Tuut, een monument van gemeenschapszin. Belangstellenden kunnen het bestellen door een email naar info@de-tuut.nl. Ook is het boek te koop in het Stoomcafé van De Tuut. De prijs is € 24,95. Op alle donderdagen is het gemaal geopend van 9.00 tot 15.00 uur. Op zaterdag van 13.00 tot 16.00 uur tot 22 december. Zie ook: www.de-tuut.nl.
BON actie
BON actie
BON actie
Erfgoedstudiehuis
Het Dijkmagazijn Beuningen
Stoomgemaal De Tuut
€ 1,- korting op het boekje ‘Tussen Maas en Waal. Ontwikkeling landbouw en boerderijen vanaf de late Middeleeuwen. ‘
Bon voor € 0,50 korting op excursies/ kinderactiviteiten. Max. 1 bon per deelnemer per activiteit. Geldig tot 01.07.2014
U ontvangt met deze bon € 2,50 korting op het boek Stoomgemaal De Tuut, een monument van gemeenschapszin.
In gesprek met
Sjef Daverveld, Maartje van Erp en Charlotte Lever:
Hoe zou de samenleving er uitzien zonder vrijwilligers? ‘Veel minder kleurrijk, want vrijwilligers zijn niet alleen echte doeners, ze zetten zich in met passie en zijn sterk betrokken bij hetgeen ze doen.’ Charlotte Lever, Maartje van Erp en Sjef Daverveld vertellen over hun ervaringen als vrijwilliger. Drie enthousiastelingen die zelf ook graag de handen uit de mouwen steken. ‘Dankzij de vrijwilligers kunnen musea en bezoekerscentra hun deuren open houden, worden er tentoonstellingen georganiseerd en rondleidingen gegeven, vindt er historisch onderzoek plaats, kunnen basisschoolkinderen in hun familiegeschiedenis duiken, wordt er gebouwd, gerepareerd en hersteld en niet minder belangrijk; staat de koffie altijd klaar’, aldus het drietal.
Charlotte Lever
Sjef Daverveld
Maartje van Erp
Echte doeners
Sjef Daverveld: ‘ik zeg altijd: vrijwilligers zijn het cement van de samenleving. We kunnen niet zonder want er wordt heel veel door vrijwilligers georganiseerd. Toch is het geen groep die sterk naar buiten treed. Het zijn vooral doeners.’ Maartje van Erp sluit zich daarbij aan: ‘een vrijwilliger zet zich in voor iets wat hij of zij belangrijk vindt, zonder daar geld voor te vragen. Je doet iets uit overtuiging voor een ander. Dat ‘doen’ bedoel ik inderdaad letterlijk. Of dat nu met je hoofd of je handen is, er is altijd een hoger doel.’ Charlotte Lever ziet ook een sterke betrokkenheid bij vrijwilligers. ‘Die betrokkenheid wordt omgezet in daden. Ik heb ontdekt dat het niet alleen persoonlijk plezier en voldoening oplevert, maar ook iets in beweging zet. Iedereen is er bij gebaat.’
Dit werk levert echt wat op
Plezier en voldoening, dat herkennen onze vrijwilligers zeker. Sjef: ‘ik kan mijn ei kwijt in het vrijwilligerswerk dat ik doe, ik geniet er volop van.’ Sjef is niet alleen secretaris van de Historische Vereniging Tweestromenland, maar tevens lid van twee werkgroepen van de vereniging. Verder is hij onder andere vrijwillig ouderenadviseur en lid van de monumentencommissie van de gemeente Wijchen. ‘Hele diverse werkzaamheden, die elkaar mooi aanvullen.’ Charlotte heeft vanuit haar studie Algemene Cultuurwetenschappen stage gelopen bij de CultuurExpress. Daarna is ze als vrijwilliger gebleven. ‘Ik verzorg
alles rondom het verhalenproject en ben betrokken bij de website. Het is leuk om te zien dat je werk echt wat oplevert. Ook heb ik ontdekt dat betrokkenheid bij je directe leefomgeving nieuwe inzichten brengt. Ik realiseer me nu pas hoe mooi en bijzonder onze regio is.’ Maartje is eveneens goed ingevoerd in het vrijwilligerswerk. Al op de middelbare school is dat begonnen. Nu is Maartje onder meer actief bij de werkgroep Streekdracht en Mode en zet ze zich in voor het Museum Tweestromenland. ‘Vooral het educatieve en informatieve aspect spreekt me aan, kijken hoe je de beleving en de verbeelding van bezoekers kunt prikkelen.’ En dat allemaal met een bachelor Algemene Cultuurwetenschappen op zak en naast een baan als vertaler en contentmedewerker bij een groothandel in paardensportartikelen.
Ook voor jongeren veel te doen
Maartje en Charlotte willen andere jongeren aansporen om ook eens in de erfgoedwereld rond te kijken. ‘Er is heel veel leuk en interessant werk te doen in musea, bezoekerscentra en op tal van andere plekken, aldus Charlotte. Je doet er meteen goede werkervaring mee op.’ Maartje besluit: ik denk dat veel jonge mensen niet eens weten dat er zo veel vrijwilligerswerk wordt gedaan en hoe leuk en uitdagend het is.’
17
Erfgoed Express
Stichting Heemkunde Malden De Stichting Heemkunde Malden verzamelt oude foto’s, bidprentjes, geschriften, dorps- en kadasterkaarten van Malden. Ook worden stamboom- en familiegegevens, oorlogsverleden en verhalen van onze inwoners nauwkeurig vastgelegd. U kunt donateur van onze stichting worden voor € 11,50 per jaar. U ontvangt dan ons contactblad ‘de Heerlijkheid Malden’, waarin gevarieerde artikelen staan vermeld. Tevens heeft u gratis toegang bij al onze georganiseerde activiteiten. Geïnteresseerd in het verleden? Bezoekt u dan ons documentatiecentrum in de bibliotheek te Malden. Op maandag- en woensdagmiddag van 14.00 tot 16.00 uur zijn er medewerk(st)ers aanwezig om u te woord te staan of bezoek onze website: www.heemkundemalden.nl. Stichting Heemkunde Malden | Postbus 78 | 6580 AB Malden Voor inlichtingen: mevrouw Petra Thijssen | Tel: 024- 3582893 Email: info@heemkundemalden.nl
Museum Tweestromenland
Het water vertelt ons verhaal Water heeft het leven in het Land van Maas en Waal altijd beïnvloed. Museum Tweestromenland belicht de verschillende kanten van ons bijzondere streekverhaal. De rivier bracht leven en werk: vruchtbare grond voor de boer, klei voor de steenoven, wilgentenen voor de mandenmaker en populieren voor de klompenmaker. Onze werkzaamheden voor het dagelijkse bestaan. Maar we voeren ook een strijd tegen het water: de dijken slingeren zich als een monument om onze regio. Persoonlijke verhalen krijgen een steeds grotere rol in het museum. Echte ervaringen spreken immers meer tot de verbeelding dan jaartallen. Ook in de tijdelijke expositie Moeder de Vrouw (binnenkort) spelen herinneringen van huisvrouwen, mevrouwen en dienstbodes uit Maas en Waal een belangrijke rol. Pastoor Zijlmansstraat 3, 6658 EE, Beneden- Leeuwen | Tel: 0487-595002 www.museumtweestromenland.nl | info@museumtweestromenland.nl
Bezoekerscentrum Land van de Heerlijkheden
In het mooie middeleeuwse Leur bevindt zich het Bezoekerscentrum Land van de Heerlijkheden. Een plek vol verhalen en activiteiten met natuur, cultuurhistorie en landschap als thema’s. De winkel vol met prachtige lokale producten toont de veelzijdigheid en kwaliteit van de streek. Een kopje koffie met zelfgebakken appeltaart maakt een bezoek helemaal af. In het bezoekerscentrum is ook Bakhuis Leur te vinden; Bakhuis Leur herbergt een historische takkenbosoven die elke woensdag en om de andere zondag wordt gestookt. Tegen lunchtijd zijn er broodjes en rond theetijd komen de koekjes uit de oven. Meestal...want zo’n oude oven laat zich natuurlijk niet dwingen. www.bezoekleur.nl | landvandeheerlijkheden@glk.nl | Tel: 024-6451558 www.facebook.com/bezoekleur | Twitter:@bezoekleur
BON actie Museum Tweestromenland
Met deze bon ontvangen bezoekers aan het Museum Tweestromenland een tweede kopje koffie gratis.
BON actie St. Heemkunde Malden
Bij inlevering van deze bon voor 01.07.2014 ontvangt u het contactblad ‘Heerlijkheid Malden’ 1 jaar gratis.
BON actie Bezoekerscentrum Land van de Heerlijkheden Deze bon is goed voor een heerlijk gratis kopje koffie of thee.
Erfgoed is helemaal van nu! Het Land van Maas & Waal heeft zoveel aan erfgoed te bieden. Maar, wat is erfgoed eigenlijk? Het klinkt wat ouderwets en niet van nu. En toch is het dat wel! Erfgoed is alles wat mensen de moeite waard vinden om voor de toekomst te bewaren.
Jette Janssen is werkzaam voor Gelders Erfgoed en gespecialiseerd in historisch onderzoek, streekcultuur en immaterieel erfgoed. Zij begeleidt en adviseert diverse identiteitsprojecten, culturele biografieën en verhalen- of oral history projecten. Jette is tevens adviseur voor de Maas & Waal CultuurExpress. Haar kennis en ervaring hebben belangrijk bijgedragen aan het succes van de CultuurExpress.
Het gaat daarbij om museale en archiefcollecties, historische gebouwen en landschapselementen, maar ook om gebruiken en verhalen. Zij verschaffen verdieping, kleur en identiteit in de leefomgeving van mensen. Het versterkt lokaal de sociale samenhang, en zorgt voor economische aantrekkingskracht. Dat werkt. Een jongedame uit Leur Het prachtige Land van Maas & Waal, met haar erfgoed en unieke regionale eigenheid is grotendeels tot stand gekomen door de mensen die er wonen en woonden. Zij hebben de omgeving gemaakt, aangepast naar behoeften en doen dat nog steeds. Laatst sprak ik een jongedame die in Leur woont. Het was haar nog nooit echt opgevallen hoe mooi Leur was. Bij de beschrijving van het plaatsje lichtten haar ogen op. Ja, dat was haar plekje, daar had ze eigenlijk nog nooit bij stilgestaan. Maar, verzekerde ze, ze zou nu eens met andere ogen gaan kijken. Bewustwording Dat is wat we nastreven. Het verhaal bij een object, een plek, een gebruik, zegt zoveel meer. En samen kennen we het regionale verhaal en de tastbare overblijfselen daarvan. Daar moeten we wat mee doen! Als mensen zich bewust zijn van het unieke van hun eigen omgeving èn als mensen beseffen dat de bewoners hier al eeuwenlang verantwoordelijk voor zijn, dan zullen zij zich geroepen voelen om ervoor te zorgen dat de omgeving mooi blijft. En nog aantrekkelijker wordt. Regio mag trots zijn Er zijn al heel veel mensen bezig met het eigene van het Land van Maas & Waal. Zij houden zich (vrijwillig) bezig met
het onderhoud van monumenten, het bewaren van de taal, het tonen van de ontwikkelingen en de identiteit. Zij leveren hun bijdragen voor (h)erkenning van de streek en wij ondersteunen hen daarin. Gelders Erfgoed Wie zijn wij? Gelders Erfgoed: het kenniscentrum voor cultureel erfgoed dat instellingen verbindt en ze helpt om hun activiteiten en collecties – materiële en immateriële – op innovatieve, ondernemende en duurzame wijze te ontwikkelen en presenteren. In Maas & Waal hebben we de instellingen individueel en de Cultuurexpress in het speciaal van harte geadviseerd en ondersteund.
Op welke plek heb jij je eerste kus gekregen? Kijk eens om je heen. Wat zie je daar? Een monument, een dijk of een kunstwerk. Bedenk eens: wat zou daar het verhaal achter zijn? Hoe oud zou het zijn. Wie heeft het gemaakt? Hoe zou die persoon hebben geleefd? En vertel ook je eigen verhaal: wat vind jij nu bijzonder? Waar heb jij herinneringen aan? Op welke plek heb jij je eerste kus gekregen? Ook jij maakt deel uit van het verhaal van het Land van Maas & Waal. Samen kunnen we het regionale verhaal vertellen, creëren, tonen en beleven. Loop eens binnen bij een van de vele mooie erfgoedinstellingen in de regio, of neem deel aan een van de vele activiteiten. Je zult zien: er gaat een (vertrouwde) wereld voor je open!
19
Erfgoed Express
Heemkundevereniging Leeuwen
Tot circa het jaar 1900 was er sprake van één dorp: “Leeuwen”. Met het ontstaan van een eigen parochie in Beneden-Leeuwen is dat vroegere dorp gesplitst in de dorpen Beneden-Leeuwen en Boven-Leeuwen. Voor historische onderzoek dienen wij echter uit te gaan van het vroegere “Leeuwen” vandaar de naam “Heemkundevereniging Leeuwen”. Heemkundevereniging Leeuwen heeft als doelstelling: het bevorderen in brede kring van de historische kennis van de eigen woonplaats, streek, volk en gebruiken en het bewaren van heemkundig waardevolle en monumentale overblijfselen uit vroegere tijden. Hierbij behoort ook de publicatie van onderzoeksresultaten en het uitgeven van boeken over historische onderwerpen. Het laatste voorbeeld hiervan is het boek: “Het klooster aan de dijk” over negentig jaar (1874–1964) Zusters Franciscanessen van Oirschot in Leeuwen. Dit boek is voor € 19,50 te koop bij de Readshop te Beneden-Leeuwen, bij boekhandel Maas en Waal te Druten en bij het secretariaat van Heemkundevereniging Leeuwen. Secretariaat: Rozenstraat 15, 6658 WS Beneden-Leeuwen Tel 0487 59 35 05 toon.banken@planet.nl www.heemkundeverenigingleeuwen.nl
Museum Kasteel Wijchen Museum Kasteel Wijchen is een verrassend veelzijdig museum gevestigd op de tweede verdieping in het pittoreske kasteel van Wijchen, waar ooit Emilia van Nassau, dochter van Willem van Oranje, heeft gewoond. Tot en met 23 februari 2014 is de tentoonstelling Het water komt… Wijchen en het water in het Land van Maas en Waal te zien. Tot en met 5 januari 2014 exposeert AWN-Afdeling Nijmegen ter gelegenheid van hun 45-jarig jubileum onder de titel Kijk eens wat ik gevonden heb! . Kasteellaan 9, Wijchen - open wo t/m zo 13.00-17.00 uur Tel.: 024-6424744, www.museumwijchen.nl
Werkgroep Historisch Alphen aan de Maas Werkgroep Historisch Alphen aan de Maas (WHAM) verzamelt en bewaart historisch materiaal over het dorp Alphen. De verzameling wordt geordend en beschreven, zodat geïnteresseerden de informatie terug kunnen vinden. Daarbij worden onduidelijkheden nagezocht , nagevraagd en verhelderd. De ontwikkelingen zijn te volgen in een maandelijkse nieuwsbrief in het dorpsblad UNION en via de website. Elke donderdagavond is er in het dorpshuis De Hucht gelegenheid om in de collectie te zoeken, aanvullingen te brengen of te laten scannen. De collectie bestaat momenteel uit duizenden foto’s en krantenknipsels van personen, (verenigings)activiteiten en gebeurtenissen, ruim 2000 bidprentjes, honderden geboortekaartjes, trouwkaarten, verenigingsblaadjes enz. wham@alphenaandemaas.com | www.alphenaandemaas.com
BON actie
BON actie
BON actie
Heemkundevereniging Leeuwen
Museum Kasteel Wijchen Open rondleiding
Werkgroep Historisch Alphen aan de Maas
Bij aankoop van het boek: “Het klooster aan de dijk” krijgt u als kado een schitterende pen.
elke eerste zondag van de maand 2e persoon gratis. Geldig tot 01.03.2014
Bon voor gratis kopje koffie op inloopavond (donderdagavond)
Arnold de Kock in gesprek met erfgoedcollega Jan Derks
5
De plussen van Cultuur&Erfgoed in Maas&Waal door Arnold de Kock
1
Samenwerking en over grenzen kijken.
De Maas en Waal CultuurExpress is een samenwerkingsverband van cultuur- en erfgoedinstellingen, dat zich inspant om al het moois van Maas en Waal op de kaart te zetten en te behouden. We willen samenwerken met overheden, regionale organisaties en bedrijfsleven. De in het verleden getrokken grenzen zijn daarbij geen belemmering. De CultuurExpress verbindt dorpen, zet aan tot ontmoeten en stimuleert de onderlinge samenwerking. Deze virtuele trein is nooit vol: er kan altijd een extra wagon aangehaakt worden.
2
Het gevoel van thuis zijn.
Een monumentaal pand waar je familie woonde, de fabriek waar je vader werkte, de beeldpalende kerk, de gewoonten en tradities vertellen je dat je thuis bent. Mensen ontlenen hun identiteit aan het verleden. Binnen dit thuisgevoel is voor iedereen een goede plek.
3
Erfgoed als economische factor
Erfgoed en cultuur dragen bij aan een goed woon- en vestigingsklimaat. Een mooie omgeving nodigt uit tot bezoek aan winkelgebieden, horeca, musea, bezoekerscentra, natuurgebieden. Investeren in cultuur en erfgoed draagt bij aan een duurzame en sterkere lokale economie. Ook het bedrijfsleven maakt er deel van uit. Cultureel ondernemerschap en maatschappelijk verantwoord ondernemen worden dan een duo. Restauratie en herbestemming van historische gebouwen brengen
werkgelegenheid en creëren ambachtelijke bedrijvigheid. Bijzondere aandacht voor cultuur en erfgoed is dan ook een duurzame investering.
4
Aanwezigheid …Het is er al
5
Cultuur- en Erfgoed, dat bent u
Het mooie van cultuur en erfgoed: het ís er al. Het hoeft niet opnieuw gemaakt of uitgevonden te worden. Het is er in de vorm van gebouwen, verhalen, archieven en musea. In tradities en gebruiken. Het is ons maatschappelijk kapitaal dat het verdient om bewaard en behouden te worden. Erfgoed en cultuur zullen wel meer zichtbaar moeten worden en meer ruimte dienen te krijgen om zich te tonen. Dat is de opdracht die wij elkaar moeten geven: laat je zien en horen en bundel de krachten.
U bepaalt het belang van cultuur en erfgoed. U bent het zelf. In de voorbije jaren is een samenwerking gegroeid tussen de cultuur- en erfgoedinstellingen in onze regio. Nieuwe samenwerkingsvormen hebben zich getoond bij de vele Cultuur Express-activiteiten. Het thema ‘Leven met water’ was daarbij het verbindende element. De interactieve website www. cultuurexpress.nl heeft hieraan bijgedragen. Ook onze bloggers, de authentieke Maas en Waalse verhalen en de activiteitenagenda verheugen zich in een grote belangstelling. Wij nodigen u allen uit om mee te praten over de toekomst van ons erfgoed. En vooral ook om mee te doen met de activiteiten van de vele cultuur – en erfgoedinstellingen, want erfgoed is van ons allemaal.
21
Beleef
Maas&Waal agenda Dijkmagazijn Beuningen Donderdag 21 november 2013 Van kweldam tot tsunamidijk | Lezing door landschapshistoricus Ferdinand van Hemmen 19.30-22.00 uur, Inloop vanaf 19.30 uur, deelname € 7,50, incl. Koffie/thee Reserveren: dijkmagazijn@hetnet.nl Bezoekerscentrum Land van de Heerlijkheden Donderdag 21 november 2013 Kennismakings workshop Raku stoken met Ine van Gaalen. Raku is een oeroude Japanse glazuurtechniek, bekend om zijn onvoorspelbare craquelé. Start 10.00 uur | 35 euro pp Reserveren noodzakelijk: 024 6451558 Meer info www.bezoekleur.nl De Muse, Muziekcafé, winkel, museum Kerkplein 12, 6581 AC Malden Zondag 24 november 2013 15.00 uur Busy Lizzie - Drie jonge meiden spelen klassiekers uit de folk, gipsy en pop muziek. Dijkmagazijn Beuningen Zondag 24 november 2013 Excursie winterbomen van 14.00-15.30 uur Volwassenen € 3,50, kinderen € 2,50 Reserveren: dijkmagazijn@hetnet.nl
kids
Bezoekerscentrum Land van de Heerlijkheden Zondag 24 en woensdag 27 november 2013 Bakhuis Leur in het teken van Sinterklaas Het bakhuis bakt Sinterklaas lekkernijen. Kinderen mogen helpen. 13.00 uur tot 15.00 uur | Deelname gratis Meer info www.bezoekleur.nl
kids
Streekhistorisch Museum Tweestromenland Woensdag 27 november 2013 Speculaasbakken voor de jeugd van 14.00 uur tot 16.30 uur | Schaakvereniging Tornado geeft uitleg over het schaakspel Zie ook www.museumtweestromenland.nl Bezoekerscentrum Land van de Heerlijkheden Donderdag 28 november 2013 Van Tekst naar Beeld met Ellen Tijmes Schilderen met een dubbele inspiratie Start 10.00 uur | 35 euro per persoon Reserveren noodzakelijk: 024 6451558 Meer info www.bezoekleur.nl
De Muse, Muziekcafé, winkel, museum Kerkplein 12, 6581 AC Malden Zaterdag 30 november 2013 | 12.00-14.00 uur Harmonica Heaven - Mondharmonica meet-up o.l.v. Ben Bouman Streekhistorisch Museum Tweestromenland December 2013 t/m 25 mei 2014 Expositie Moeder de vrouw. Meer info op www.museumtweestromenland.nl Museum Kasteel Wijchen Zondag 1 december 2013. Open rondleiding. Zie ook www.museumwijchen.nl Dijkmagazijn Beuningen Zondag 8 december 2013 Excursie Ewijkse plaat | Van 14.00-16.00 uur Volwassenen € 3,50, kinderen € 2,50 Reserveren: dijkmagazijn@hetnet.nl
kids
Dijkmagazijn Beuningen Woensdag 11 december 2013 Sprokkelboompjes knutselen Van 14.00-15.30 uur Max. 12 kind. 7-12 jaar, deelname € 4,50 Reserveren: dijkmagazijn@hetnet.nl
kids
Museum Kasteel Wijchen Zaterdag 14 december 2013 Kinderatelier: Lampionnen maken. Zie ook www.museumwijchen.nl
kids
Bezoekerscentrum Land van de Heerlijkheden Zondag 15 en woensdag 18 december 2013 Bakhuis Leur in kerststemming. De bakkers maken kerstkransjes en kerstbrood. Kinderen mogen helpen. 13.00 uur tot 15.00 uur Deelname gratis Meer info www.bezoekleur.nl Bezoekerscentrum Land van de Heerlijkheden Woensdag 18 december Kerststukjes maken voor volwassenen Onder leiding van Gonnie van Schaik Start 11.00 uur | Deelname 30,00 euro Reserveren noodzakelijk: 024 6451558 Meer info www.bezoekleur.nl
kids
Bezoekerscentrum Land van de Heerlijkheden Woensdag 18 december 2013 Kerststukjes maken voor kinderen Start 14.30 uur | Deelname 8,00 euro inclusief limonade en koek en koffie voor (groot) ouders en begeleiders Reserveren noodzakelijk: 024 6451558 Meer info www.bezoekleur.nl
kids
Dijkmagazijn Beuningen Woensdag 15 januari 2014 Vogelvoedertakken maken Van 14.00-15.30 uur Max. 12 kind. 7-12 jaar, deelname € 4,50 Reserveren: dijkmagazijn@hetnet.nl Dijkmagazijn Beuningen Zondag 26 januari 2014 Struintocht | Van 14.00-16.00 uur Volwassenen € 3,50, kinderen € 2,50 Reserveren: dijkmagazijn@hetnet.nl
kids
Dijkmagazijn Beuningen Woensdag 19 februari 2014 Speurtocht & kampvuur | Van 14.00-16.30 uur Max. 15 kind. 10-14 jaar, deelname € 4,50 Reserveren: dijkmagazijn@hetnet.nl Museum Kasteel Wijchen Nog te zien tot en met 24 februari 2014 Tentoonstelling ‘Het water komt…Wijchen en het water in het Land van Maas en Waal’ Zie ook www.museumwijchen.nl
kids
Dijkmagazijn Beuningen Woensdag 26 februari 2014 Vogelvoederhuisjes maken Van 14.00-15.30 uur Max. 12 kind. 7-12 jaar, deelname € 4,50 Reserveren: dijkmagazijn@hetnet.nl Dijkmagazijn Beuningen Vrijdag 28 februari 2014 Weurtse wandeling Van 14.00-16.00 uur Start: kerk Weurt Volwassenen € 3,50, kinderen € 2,50 Reserveren: dijkmagazijn@hetnet.nl
Ton Rothengatter fotograaf kerststukjes
Ook in de wintermaanden wordt er veel georganiseerd door de bezoekerscentra en in de musea van de streek. Ga eens creatief aan de slag en geef u op voor een workshop. Trek de laarzen aan en ga op excursie in de uiterwaarden. Bezoek een van de prachtige tentoonstellingen of lezingen en ga luisteren naar mooie muziek. Er is veel te beleven in het Land van Maas en Waal. En allemaal vlak in de buurt! Kinderen hebben een streepje voor in het Land van Maas en Waal. De bezoekerscentra en musea organiseren allerlei leuke activiteiten tijdens de wintermaanden. Ga heerlijke pepernoten of speculaaskoeken bakken, maak je eigen lampion of kerststukje. Help de vogels door de winter met een voedertak of vogelhuisje en leer de beginselen van het schaken.
Fietsroutes Op www.fietsroute.nl is de Maas en Waalroute te downloaden, een 66 km lange tocht die begint in BenedenLeeuwen en via Druten en de Gouden Ham weer in Beneden-Leeuwen. Onderweg komt u tal van gezellige pleisterplaatsen tegen voor een heerlijke warme kop chocolademelk. Ook op www.bezoekleur.nl zijn diverse mooie fietsroutes te downloaden of te printen. En wie nog niet is uitgefietst kan ook op www.vvvarhemnijmegen.nl nog meer interessante fietsroutes vinden. Wandelen Wat is er fijner in de wintertijd dan op een mooie dag een flinke wandeling te maken? Het Land van Maas & Waal leent zich er bij uitstek voor. Rust, ruimte, groen en water. Ga op stap met een gids, sluit u aan bij een wandelclub of ontdek samen met kinderen en kleinkinderen de bijzonderheden van het gebied. Met een wandelroute in de hand, komt u op de mooiste plekjes. Op www.vvvarhemnijmegen.nl is een overzicht van tal van mooie routes in de hele regio te vinden. Ook www.bezoekleur.nl biedt bijzondere wandelroutes voor allerlei gelegenheden. En voor wie het allemaal ietsje ruiger mag; langs de uiterwaarden van de Waal zijn diverse avontuurlijke struinroutes uitgezet. Onderweg kunt u konikpaarden of brandrode runderen tegenkomen, die met hun dikke vacht goed tegen de winter bestand zijn. laarzen en warme kleding aanbevolen! Op www.uitRwaarde.nl kunt u meer informatie vinden over struinroutes.
Het water op Misschien niet direct voor de hand liggend, maar ook in de winter biedt het Land van Maas & Waal vanaf het water een geweldig panorama. Op www. desluizer.nl kunt u heerlijke tochten maken door het gebied van de Gouden Ham. Misschien een leuk idee voor Kerst? Hoog in de lucht Wilt u de regio eens vanuit de hoogte zien? Stap dan eens in een helikopter of in een luchtballon. Vanuit Nijmegen zijn diverse ballonvaarten te boeken. En mits de wind de juiste kant op blaast, bent u in no-time boven het Land van Maas & Waal. Wie het niet van de wind wil laten afhangen kan een tochtje per helikopter maken. Op www.traficcontrol.nl kunt u een rondvlucht per helikopter vanuit Arnhem/Nijmegen boeken. Weer eens heel wat anders! Liever met de bus? Wie liever met beide benen op de grond blijft, maar toch veel wil zien, kan kiezen voor een comfortabele en informatieve tocht per touringcar. Deze ‘Bustoer heerlijk Maas en Waal’ vertrekt vanaf het NS-station in Wijchen en rijdt een route van ca 80 km door het Land van Maas & Waal. Een deskundige gids laat u alle mooie en interessante plekken zien en vertelt u de verhalen die erbij horen. Voor meer informatie kunt u terecht op www. bezoekleur.nl/busreizen. Wilt u op de hoogte blijven, kijk dan regelmatig op www.cultuurexpress/ activiteiten
Stichting Historisch besef in de gemeente Beuningen
De Stichting houdt zich bezig met het tot leven brengen van de geschiedenis van de dorpen Beuningen, Ewijk, Weurt en Winssen. Dat doen wij door het opzetten en stimuleren van exposities over de historische en sociaal-culturele achtergronden van onze gemeente. Daarnaast organiseren we bijeenkomsten en geven lezingen. De Stichting heeft drie boeken uitgegeven: Van Oeverwallen tot Klavervier, Za’k oe’s vertelle en Hoe het vroeger was. Dit laatste boek is onderdeel van een geschiedenis-onderwijsmethode voor het basisonderwijs, maar ook stand-alone verkrijgbaar. We onderzoeken momenteel de haalbaarheid naar een boek over de periode 1935-1950. Ook staan wij in nauw contact met andere erfgoedinstellingen in Maas & Waal. Meer weten: info@historischbesefbeuningen.nl , mieke_en_hennie@kpnmail.nl of Wilbert Lelivelt, 024 – 677 3570.
Het Batenburgse Erfgoed
Het Batenburgs Erfgoed nodigt u uit om eens een kijkje te komen nemen in onze kleine stad. Hier kunt u genieten van zowel fraaie stadspanden als mooie oude boerderijen. Tevens zijn twee kerken, een burchtruïne en een molen heel interessante gebouwen om te bezichtigen. Wij hebben Batenburg o.a. nog verfraaid door replica’s van kanonnen te plaatsen en in het centrum te zorgen voor passende lantaarns. Onlangs hebben we een fototentoonstelling over het leven aan de Maas georganiseerd (zie foto). Nu houden we ons bezig met het verzamelen van verhalen van Batenburgers en foto’s voor het maken van een boek over Batenburg. Wie ons kan helpen is welkom bij Harrie Hooymans 23 (0487-542756) en Jan Derks (0487-541598).
BON actie
BON actie
BON actie
Heemkundevereniging Leeuwen
Museum Kasteel Wijchen Open rondleiding
Werkgroep Historisch Alphen aan de Maas
BON actie
BON actie
BON actie
St. Heemkunde Malden
Museum Tweestromenland
Bezoekerscentrum Land van de Heerlijkheden
Bij aankoop van het boek: “Het klooster aan de dijk” krijgt u als kado een schitterende pen.
Bij inlevering van deze bon voor 01.07.2014 ontvangt u het contactblad ‘Heerlijkheid Malden’ 1 jaar gratis.
elke eerste zondag van de maand 2e persoon gratis. Geldig tot 01.03.2014
Met deze bon ontvangen bezoekers aan het Museum Tweestromenland een tweede kopje koffie gratis.
Bon voor gratis kopje koffie op inloopavond (donderdagavond)
Deze bon is goed voor een heerlijk gratis kopje koffie of thee.
BON actie
BON actie
BON actie
Erfgoedstudiehuis
Het Dijkmagazijn Beuningen
Stoomgemaal De Tuut
BON actie
BON actie
BON actie
De grote Rivieren
Tweestromenland
Stichting Tremele
€ 1,- korting op het boekje ‘Tussen Maas en Waal. Ontwikkeling landbouw en boerderijen vanaf de late Middeleeuwen. ‘
Bij inlevering van deze bon krijgt u 1 kop koffie/ thee of fris gratis bij een betaald bezoek aan ons bezoekerscentrum.
Bon voor € 0,50 korting op excursies/ kinderactiviteiten. Max. 1 bon per deelnemer per activiteit. Geldig tot 01.07.2014
U ontvangt in het documentatiecentrum een gratis tijdschrift over mensen, gebeurtenissen en verhalen uit de streek.
U ontvangt met deze bon € 2,50 korting op het boek Stoomgemaal De Tuut, een monument van gemeenschapszin.
Met deze bon ontvangt u bij aankoop van een pakje Tremele kerstkaarten het 2e pakje gratis.