Z jakimi głównymi problemami w kontekście równości płci mierzy się obecnie Polska? W jaki sposób w kontekście równości płci możemy budować w Polsce zrównoważone

Równość płci a zrównoważony rozwój. Od dzielenia się domem do dzielenia się władzą 39

ochronę przed dyskryminacją97. W styczniu 2011 roku weszła w życie również ustawa o wdrożeniu niektórych przepisów UE w zakresie równego traktowania98 (nazywana także ustawą „antydyskryminacyjną” lub „równościową”). Uregulowanie sytuacji prawnej związanej z równością płci było krokiem niezwykle istotnym, nie jest jednak tożsame z faktycznym rozwiązaniem problemów związanych z równością płci.

Z jakimi głównymi problemami w kontekście równości płci mierzy się obecnie Polska?

Od lat realizuje się i wdraża różne programy i projekty na rzecz kobiet, w tym m.in. dotyczące rozwijania ich kompetencji na rynku pracy czy przeciwdziałania przemocy domowej99. Funkcjonują też instytucje i organizacje, takie jak Kongres Kobiet100 czy Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, które mają duże zasługi w obszarze działań na rzecz równości płci. W praktyce jednak poprawa sytuacji kobiet w wielu obszarach nadal nie jest znacząca. Co więcej,

97 Kodeks pracy oraz ustawy: o wdrożeniu niektórych przepisów UE w zakresie równego traktowania, orzeczniku praw obywatelskich, o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, o swobodzie działalności gospodarczej, o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. 98 Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 roku wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania, Dz. U. 2016 poz. 1219, https://www.rpo.gov.pl/pl/content/ ustawa-o-wdro%C5%BCeniu-niekt%C3%B3rych-przepis% C3%B3w-unii-europejskiej-w-zakresie-r%C3%B3wnego-traktowania, dostęp 10.05.2018. 99 Więcej na ten temat – por. m.in. B. Maciejewska, Polka powiatowa i zielona modernizacja, Fundacja Przestrzenie Dialogu, s. 25. 100 Kongres Kobiet to powstały w 2009 roku ruch polityczno-społeczny działający na rzecz kobiet. W 2010 roku został sformalizowany i powstało Stowarzyszenie Kongres Kobiet. Kongres działa m.in. na rzecz równego traktowania kobiet i mężczyzn, większej aktywności kobiet w życiu politycznym i publicznym, przeciwdziałania przemocy wobec kobiet, praw kobiet wiejskich. Por. www.kongreskobiet.pl. w ostatnich latach jesteśmy świadkami regresu w realizacji niektórych praw kobiet, o czym bardziej szczegółowo będzie mowa poniżej.

Jednym z problemów są nierówne szanse na rynku pracy. W wyniku m.in. nierównomiernego podziału obowiązków rodzinnych (według danych GUS z 2014 roku101 wykonywanie wszystkich prac domowych zajmowało kobietom przeciętnie 4 godz. 30 min. dziennie, a mężczyznom – 2 godz. 36 min.) oraz pełnienia funkcji opiekuńczych nad osobami zależnymi (dzieci, osoby starsze, osoby z niepełnosprawnościami) kobiety są w słabszej sytuacji na rynku pracy, mniej zarabiają (przeciętne miesięczne wynagrodzenie kobiet jest niższe od wynagrodzenia mężczyzn o 764 zł netto, czyli 1 000 zł brutto102), a potem otrzymują niższe emerytury (problem ten pogłębi jeszcze ostatnia reforma systemu emerytalnego obniżającego wiek emerytalny kobiet). Jak dotąd jednak nie wypracowano w Polsce kompleksowych rozwiązań wspierających kobiety w godzeniu ról zawodowych z rodzinnymi. Z jednej strony więc brakuje działań edukacyjnych mających na celu upowszechnienie większej aktywizacji rodzinnej mężczyzn. Z drugiej niewystarczająca jest infrastruktura usług opiekuńczych, które mogłyby odciążyć kobiety w opiece. Dość wspomnieć, że poziom „użłobkowienia”, choć stopniowo rośnie (w porównaniu z rokiem 2016 liczba dzieci w żłobkach i klubach dziecięcych wzrosła o prawie 14%), nadal pozostaje niski (w 2017 roku na terenie kraju działało 3120 żłobków, oddziałów żłobkowych i klubów dziecięcych, które zapewniły opiekę 99409 dzieciom, przy czym zdecydowana większość placówek opieki nad dziećmi w wieku do lat trzech to placówki prywatne – 76% ogólnej liczby wszystkich placówek)103. Szczególnie trudna w tym kontekście jest sytuacja na wsi. Nie ma również rozwiązań wspierających kobiety w sprawowaniu opieki nad osobami starszymi, choć w związku z gwałtownie zmieniającą się strukturą społeczną i starzeniem się społeczeństwa, problem obciążenia kobiet opieką będzie narastał. Warto też wspomnieć o braku działań ze strony państwa

101 GUS, Warunki życia rodzin w Polsce, Warszawa 2014. 102 GUS, Kobiety i mężczyźni na rynku pracy, Warszawa 2016. 103 GUS, Żłobki i kluby dziecięce w 2017 roku, 16.05.2018, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/dzieci-i-rodzina/ dzieci/zlobki-i-kluby-dzieciece-w-2017-roku,3,5.html, dostęp 14.11.2018.