polityki klimatycznej

58 Andrzej Kassenberg, Małgorzata Koziarek

Rola miast w zrównoważonej produkcji i konsumpcji na przykładzie lokalnej polityki klimatycznej

W kontekście wcześniej opisanych wyzwań stojących przed światem istotną rolę mają do odegrania miasta. Obecnie mieszka w nich blisko 55% ludności świata i odsetek ten stale rośnie. Generują one ponad 80% światowego produktu brutto142, a wykorzystują 75% zasobów naturalnych planety, zużywają 75% globalnych dostaw energii oraz odpowiadają za 75% globalnych emisji CO2 143. Tereny zurbanizowane wywierają niewspółmiernie dużą presję na środowisko i jego zasoby, a zarazem są miejscem koncentracji potencjału gospodarczego i kapitału ludzkiego, co z jednej strony zwiększa ich szanse na skuteczne podjęcie wyzwań, a z drugiej strony czyni skutki ewentualnych zaniechań bardziej dotkliwymi.

W miastach skupiają się problemy związane z gospodarką, jakością życia, środowiskiem, ochroną klimatu i zmianami klimatycznymi. Jak im sprostać? Jedną z kluczowych dróg jest rozwój niskoemisyjny, ponieważ oznacza on nie tylko wzrost gospodarczy, lecz także wiele dodatkowych korzyści. Działania chroniące klimatu dają nowe możliwości tworzenia miejsc pracy, poprawiają bezpieczeństwo energetyczne, zmniejszają zanieczyszczenie powietrza i wody, poprawiają efektywność wykorzystania zasobów, chronią przyrodę i zdrowie ludzi. Integrują one wymiary: społeczny, gospodarczy i środowiskowy. Zmniejszają koszty, np. zdrowotne, i straty związane z ekstremalnymi warunkami pogodowymi już dziś i zmniejszać je będą w przyszłości.

W rozwoju niskoemisyjnym najważniejszym obszarem jest sektor energetyczny. Poprawa efek-

142 Urban Development, Bank Światowy, 5.10.20018, http:// www.worldbank.org/en/topic/urbandevelopment/overview, dostęp 14.11.2018. 143 Managing and Conserving the Natural Resource Base for Sustained Economic and Social Development, UNEP International Resource Panel, luty 2014. tywności energetycznej i rozwój energii odnawialnej przyczyniają się do oszczędzania zasobów kopalnych, poprawy jakości powietrza, rozwoju lokalnego rynku energii i zmniejszenia ubóstwa energetycznego. Kolejnym obszarem, który generuje korzyści wskutek rozwoju niskoemisyjnego, jest przyjazna środowisku mobilność, w tym specjalne planowanie, transport publiczny, drogi piesze i rowerowe, a także paliwo alternatywne. Są też inne – takie jak zielona i błękitna infrastruktura.

Ważną funkcję w tym przemianach mogą pełnić pozytywne przykłady pionierskich rozwiązań demonstracyjnych, które zakończyły się sukcesem – pod warunkiem, że będą szeroko popularyzowane (np. przez stowarzyszenia samorządowe, izby gospodarcze, organizacje pozarządowe) za pośrednictwem nie tylko tradycyjnych, lecz także nowoczesnych instrumentów komunikacji, takich jak media społecznościowe. Wielokrotnie bywa tak, że osobom czy instytucjom wkładającym ogromny wysiłek w realizację takich rozwiązań nie starcza zapału, czasu lub środków do upowszechnienia ich wyników. I wiele takich przykładów pozostaje w zapomnieniu. Upowszechnianiu pożądanych praktyk mogą również służyć różnorodne sprofilowane tematycznie konkursy o zasięgu ogólnokrajowym. Innym sposobem może być wypracowanie certyfikatu, który nadawany były rozwiązaniom przynoszącym jak najwięcej dodatkowych i trwałych korzyści144 .

144 J. Wis-Bielewicz, C. Serre, A. Śniegocki, F. Jackl, A. Kassenberg, W. Szymalski, Korzyści gospodarki niskoemisyjnej w miastach, adelphi, WiseEuropa, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Warszawa–Berlin 2016.