Programma PAIS Statenverkiezingen 2012 by Bonbiba

Een land van ons allen PROGRAMMA PAIS STATENVERKIEZINGEN 2012

Inhoud

Een land van ons allen Programma PAIS Statenverkiezingen 2012 1.

Introductie

Onze belofte

Economie

FinanciĂŤn

Duurzame ontwikkeling

Onderwijs, sport en cultuur

Sociale ontwikkeling

Gezondheid

Overheid

10.

Justitie

11.

Huisvesting, verkeer en transport

12.

Internationaal

Introductie Onderstaand het programma van de politieke partij PAIS ten behoeve van de Statenverkiezingen van Curaçao op 19 oktober 2012. In dit document worden de aandachtspunten van PAIS nader toegelicht. Dit programma zal tevens dienen als basis bij de onderhandelingen met één of meerdere politieke partijen bij een regeringsdeelname van PAIS. Hoewel er tijdens de campagne ruimschoots gelegenheid is voor u om onze kandidaten de campagnepunten van PAIS aan u toe te lichten, bent u uiteraard ook vrij om contact op te nemen met onze partij voor commentaar of om welke vraag dan ook te stellen. Graag willen wij uw stem horen! ONZE MOTIVATIE De partij voor vooruitgang en sociale vernieuwingen (Partido pa Adelanto i Inovashon Soshal - PAIS), doet mee aan de verkiezingen van 19 oktober omdat wij met nieuwe ideeën en de juiste mensen uit de huidige impasse, waarin we terecht zijn gekomen, willen geraken ! Onze grote bezorgdheid betreft o.a. een stagnerende economie, grote financiële tekorten en het gebrek aan fatsoen en eerlijkheid van de huidige politieke leiders. PAIS doet mee met de verkiezingen omdat Curaçao niet nog eens 4 jaar lang het geschreeuw over SI tegen NO en NO tegen SI kan verdragen. PAIS wil ons volk uit de bankroet situatie halen, de economie weer op poten zetten en ruimte creëren om in de

opbouw van Curaçao te investeren. En bovenal, PAIS wil een regering vormen voor alle inwoners van Curaçao. ONZE IDEOLOGIE Het gedachtegoed van PAIS is gebaseerd op een sociaal-liberale ideologie. Centraal hierin staat de individuele vrijheid van denken en handelen, waarmee iedereen zijn of haar ontwikkeling en geluk kan bepalen. Even belangrijk als deze vrijheid is het besef van samenleven met de medeburgers van Curaçao en die van de hele wereld. Dit samenlevingsbesef vormt de basis van een rechtvaardige en veilige maatschappij.

1. Introductie

ONZE VISIE De visie van PAIS is het creëren van een Curaçao dat haar bewoners alle mogelijkheden biedt zich breed te ontwikkelen en op die manier een gemeenschap te scheppen die haar eigen verantwoordelijkheid draagt, die de teugels van haar ontwikkeling in eigen handen neemt, die haar cultuur en milieu in ere houdt, in een geest van solidariteit en werkelijke participatie. Dit zijn de zaken die leiden tot een proces naar echte emancipatie: een Curaçao waar iedere inwoner een vorm van welzijn kan bereiken. Hier streeft PAIS naar! - - - - -

Gelijke kansen voor iedere burger; Behoud van normen en waarden; Gelijke wettelijke bescherming en veiligheidsgevoel voor alle burgers; Een voor ieder toegankelijke en betaalbare gezondheidszorg van goede kwaliteit; Deugdelijk onderwijs waarbij iedere burger de mogelijkheid

- -

krijgt zijn/haar capaciteiten optimaal en constant te ontwikkelen; Een arbeidsmarkt, waarop iedere burger toegang toe heeft en een rechtvaardig inkomen ontvangt; Een maatschappij, die kan voldoen aan de noodzakelijke basisbehoeftes van iedere burger om een aanvaardbaar welzijnsniveau voor zichzelf en zijn familie te bereiken.

ONZE MANIER VAN CAMPAGNE VOEREN PAIS voert haar politieke campagne op een eerlijke manier, op basis van inhoud, argumenten en transparantie. Hoofddoel van de campagne is het uitvoerig informeren van onze medeburgers van onze aandachtspunten. Hoopgevende ideeĂŤn die verwachtingen scheppen bij de burger en rust brengen in de politieke arena om zodoende aan een beter CuraĂ§ao te bouwen voor onze kinderen. PAIS, haar bestuur en kandidaten zullen zich strikt houden aan de volgende gedragsregels: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

In de campagne van PAIS is geen ruimte voor valse beloftes en/of acties, die populair klinken, maar niet het algemeen welzijn dienen; Iedere kandidaat op de lijst van PAIS respecteert zichzelf en behandelt ieder ander mens als zodanig; Iedere kandidaat op de lijst van PAIS is zich ervan bewust dat het kiesrecht een grondrecht is en dat stemmen niet bedoeld zijn om gekocht te worden; Kandidaten op de lijst van PAIS respecteren campagnemateri- aal van de andere partijen; PAIS zal daar, waar dat van toepassing is, de competente autoriteiten verwittigen en/of de noodzakelijke vergunningen aanvragen om manifestaties of andere partijacties uit te voeren; PAIS zal transparant zijn waar het gaat om de financiering van de campagne.

#1 ALEX ROSARIA

Onze belofte De belofte van PAIS aan het Curaçaose volk betreft de naleving van de belangrijkste aandachtspunten betreffende ons werk in de komende regeerperiode, zoals hieronder weergegeven. Een meer gedetailleerde uitleg vindt u in de hoofdstukken 3 tot en met 12. 1. Een nieuw en kundig team met nieuwe ideeën • Iedere minister van PAIS zal de nodige kennis en kundigheid hebben voor het optimaal vervullen van zijn taken en zal onderworpen worden aan een uitgebreide ‘screening’. • Ieder lid van PAIS wordt gehouden om transparant, bescheiden en integer te zijn. 2. Een economie die weer draait en draait voor iedereen • Snel het vertrouwen in de economie herwinnen via ‘damage control’ en een beleid dat vertrouwen uitstraalt. • Het opzetten van een ‘Curaçao Financial Services Board’ om de goede tijd van de ‘offshore’ terug te brengen. • Met kleine ondernemingen de economie in de wijken stimuleren. • Investeren in de infrastructuur. • Investeren in het verhogen van de menselijke capaciteit om werk te vinden als instrument voor de armoedebestrijding.

Tripartiet overleg voeren en acties ondernemen om de productiviteit te verhogen en een ‘mantel-CAO’ introduceren. Grenzen overschrijden en economische vertegenwoordigers benoemen in het buitenland. Locaties creëren in het buitenland ten behoeve van landgen0ten die aldaar gevestigd zijn met het doel gebruik te maken van hun talenten. Wetten introduceren die de bevoegdheid en bescherming regelen van de consument om een gezonde concurrentie tussen de winkeliers en de basisrechten van de consument te garanderen.

2. Onze belofte

• • • •

3. De waarde van onze gulden veilig stellen • Alle normen van het College Financieel Toezicht in een begrotingswet verankeren en naleven. • Opnieuw een gepaste relatie met de Centrale Bank ontwikkelen en een regulier overlegorgaan tussen de Centrale Bank en het Ministerie van Financiën instellen ten behoeve van coördinatie, uitvoering en synchronisatie van beleid en cijfers. • Ruimte creëren en geven aan overheidsbedrijven om die daad- werkelijk als bedrijf te kunnen laten functioneren. • Continueren van de verschuiving van directe naar indirecte belasting met speciale aandacht voor (de koopkracht van) de klassen die nu reeds (veel) directe belasting betalen. • Een investeringsplan ontwikkelen waarin onderwijs, gezond- heidzorg, economie en veiligheid centraal staan. • Acties om onze financiën op orde te stellen dienen plaats te vinden in een nationaal overlegorgaan en moeten zo weinig mogelijk sociale pijn en onrust teweegbrengen.

#2 MARCOLINO (MIKE)

FRANCO

4. Sociale ontwikkeling omdat iedereen het recht heeft op een gelukkig leven • Aandacht schenken aan sociale uitsluiting en discriminatie, speciaal van vreemdelingen middels het stimuleren van acties om gedrag en gewoonten te veranderen. • Rekening houden met de koopkracht van onze gepensioneerden en stimuleren van respectvol gedrag dat erkenning betekent voor onze ouderen. • Introduceren van een centraal punt dat alle jeugdzaken coör- dineert met het doel deze groep meer perspectieven te bieden. • Introduceren van een pensioensysteem gebaseerd op drie pijlers: ouderdomspensioen, werkgeverspensioen en tevens de mogelijkheid tot een privé pensioen. • Een verzoeningscommissie instellen waarin gepraat en gedis- cussieerd kan worden over de problemen die ons volk verdeelt. 5. Investeren in mensen: onderwijs, sport en cultuur • Werken aan de kwaliteit van ons onderwijzend personeel via de LOFO, ‘upgrading’ en speciale aandacht voor de voorschoolse opvang. • Komen met een interdisciplinair team op de scholen om aandacht te schenken aan sociaal-emotionele aspecten van het kind, zodat de leerkracht meer tijd aan de lessen kan besteden. • Investeren in naschoolse begeleiding. • Herintroduceren van de oude ambachtschool en ons gehele onderwijssysteem evalueren. • Breidt de staf van de UNA uit en betrek onze nationale universiteit bij het opstellen van ontwikkelingsplannen voor ons land. • Een beleid ontwikkelen met betrekking tot onderhoud van onze standbeelden.

Geef het museum de status van een nationaal museum. Investeren in een atletiekbaan en een honkbalveld naar internationale standaarden. Investeren in een sportfaciliteit voor onze gehandicapte medemens.

6. Investeer in de toekomst om een duurzame ontwikkeling te garanderen • Introductie van een wet die de import van planten regelt, evenals een nieuwe milieuwet met realistische sancties voor de overtreders. • Het schiereiland bij Caracasbaai omdopen tot een beschermde zone. • Een energiebeleid dat de uitstoot van CO-2 reduceert en een betaalbare elektriciteitslevering garandeert. • De pompstations laten concurreren op basis van de verkoop- prijs van benzine en diesel. 7. Investeer in de gezondheid van de mensen • Een nieuw betaalbaar ziekenhuis op de plaats van het huidige hospitaal. • Een Algemene Ziekteverzekering met ruime participatie van privé verzekeraars, onder controle van de Centrale Bank • Benader een groot en solide internationaal verzekeringsfonds om de Algemene Ziekteverzekering door te verzekeren (en daarmee de solvabiliteitsrisico’s te verminderen). 8. Een overheid voor alle bewoners • Het oprichten van een nationaal overlegplatform om consensus te bereiken met betrekking tot de ontwikkeling van het land.

• • •

Iedere burger telt !! Herschrijf onze Staatsregeling en vermijdt dictatuur van de meerderheid. Stel een onafhankelijke Kiesraad in. Iedere stem telt!! Onderzoek op welke manier iedere burger met een verblijfsvergunning kan stemmen.

9. Een goede relatie met het Koninkrijk en met de wereld, gebaseerd op gezond verstand • De relatie tussen Curaçao en het koninkrijk moet een nieuw tijdperk ingaan. Een relatie gebaseerd op verstand, zakelijkheid en eigenbelang. • Maak beter gebruik van de Nederlandse ambassades om het zakendoen te promoveren. • Maak beter gebruik van onze status als geassocieerd lid van de Europese Unie. • Zoek naar samenwerkingsverbanden in het Caribisch gebied en ons werelddeel, met speciale aandacht voor de Verenigde Staten. 10. Een gemeenschap waarin je je weer veilig voelt • Maak van bestrijding van overvallen, huiselijk geweld en inbraken een prioriteit. • Geef het Atrako Team en de Technische Opsporingsdienst (TOD) meer mankracht en middelen om misdaad te detecte- ren en op te lossen. • Voorstel tot een minimumstraf voor recidiverende overvallers of overvallen, gepaard gaande met verkrachting, gijzeling en geweld. • Verander de wet zodanig dat huiselijk geweld beter bestreden kan worden. • Maak de juridische keten transparanter en klantvriendelijker.

2. Onze belofte

• • •

PAIS en Economie

INVESTEER OM DE ECONOMIE WEER TE LATEN DRAAIEN EN WEL VOOR IEDEREEN

#3 EUGÈNE CLEOPA

Ons land schreeuwt om een economie die weer draait. Een economie die voor alle mensen draait. In onze huidige praktisch bankroete situatie moet we ons realiseren dat zonder een draaiende economie de overheid onmogelijk voldoende inkomsten kan hebben om de noodzakelijke investeringen te doen voor de opbouw van een beter Curaçao voor onze kinderen. Een groeiende economie is de beste garantie om werkgelegenheid te creëren en de openbare financiën te verbeteren. Ook zorgt een groeiende economie voor vernieuwingen, schept vooruitzichten voor onze kinderen in het buitenland en verhoogt de koopkracht. Meer zelf te besteden met een ruimere portemonnee. Om onze economie te laten groeien, moet er gewerkt worden aan vertrouwen. Centraal staat daarbij een vrije markt met de noodzakelijke reguleringen om een gezonde concurrentie te garanderen. Om weer tot een draaiende economie te komen, stelt PAIS het volgende voor: • Versterk de sectoren die deviezen opleveren: Toerisme, vrije zone en de internationale financiële sector. De pijlers van onze economie moeten versterkt worden om deviezen te creëren. Toerisme moet een pijler met de hoogste prioriteit blijven. Behalve toerisme moeten meer mogelijkheden gecreëerd worden tot een beter vooruitzicht van onze Vrije Zone en meer (tijdelijke) initiatieven ontplooid worden met betrekking tot de ‘airlift’ en/of verlaging van de vrachtprijzen. Wat betreft

• Werk aan de zekerheid van voedselverschaffing: landbouw, veeteelt en visserij Zekerheid van voedselvoorziening, waarbij er de garantie is dat er voldoende voedsel voor iedereen verkrijgbaar is. Dit is een zaak van groot belang, zeker heden ten dage met een stijgende wereldbevolking en tegenvallende oogsten en dus onvoldoende opbrengst. Curaçao moet daarop voorbereid zijn en investeren in landbouw, veeteelt en visserij (LVV) en deze sector met hoge prioriteit behandelen !! Samenwerking in productie en verkoop professionaliseren. Voedselproductie kan niet zomaar een tijdverdrijf zijn. Men zal voldoende terreinen beschikbaar moeten stellen en investeren in degelijk technologie en samenwerkingsbanden moeten aangaan met kenniscentra om assistentie te krijgen op technisch gebied binnen deze sector. • Droom meer en durf meer: een nieuwe economie We moeten ons realiseren dat sectoren die altijd al succesvol waren, zoals de olieraffinaderij en de traditionele internationale financiële dienstverlening, niet eeuwig dividend blijven produceren. Er zal geïnvesteerd moeten worden in innovatie en nieuwe economische sectoren. In dit kader stelt PAIS voor om te komen met een Sociaal Economisch Plan Bureau, dat zich richt op planning en advies voor wat betreft onze sociaal-economische ontwikkeling op midden - en lange termijn. Een paar daarvoor in aanmerking komende sectoren zijn de creatieve industrie (film, mode, software en andere), kenniseconomie, interlandelijke

educatie en het opvullen van ‘niches’. Onder een niche verstaan we hier een uniek product of dienstverlening voor een specifieke sector. Daarnaast dient de huidige monopoliepositie van onze haven geëlimineerd en de mogelijkheden van onze haven optimaal benut te worden. • Meer ruimte voor de kleine ondernemer: de wijkeconomie Curaçao heeft meer ondernemers en ondernemingslust nodig om werkgelegenheid te creëren, om vernieuwingen aan te brengen en onze economie meer divers te maken. In dit kader moet de overheid samen met het bedrijfsleven zich meer inzetten voor het inventariseren van - en waarde toekennen aan- de mogelijkheid om handel te drijven in de wijken, hetgeen wijkeconomie wordt genoemd. Wijkeconomie is niet alleen een commerciële mogelijkheid, maar draagt ook bij aan een aangenamer leven binnen de wijk.

3. PAIS en economie

de internationale financiële sector (vroeger: ‘offshore’) moet een ‘Curaçao Financial Services Board’ in het leven geroepen worden die belast is met ‘branding’, marktwerking en nieuwe producten binnen onze internationale financiële sector.

• Maak arbeid meer concurrerend Arbeid is bepalend voor de mate van concurrentie binnen de economie. Via een nationale overlegorgaan moeten afspraken gemaakt worden op welke wijze onze arbeidsproductiviteit omhoog gebracht kan worden. Ook moet gekeken worden hoe er een concept van een mantel-CAO geïntroduceerd kan worden. • Investeer in de infrastructuur Investering in de infrastructuur is noodzakelijk voor de toekomstige economische groei en om bouwactiviteiten te stimuleren. Samen met de Centrale Bank, APNA en anderen zal een investeringspakket geproduceerd moeten worden ten behoeve van ons wegennet (bestaand en nieuw) en onderhoud van bruggen en andere infrastructurele bouwwerken.

#4 MARILYN MOSES

• Kijk over de grens: internationale economie Er liggen veel economische mogelijkheden op de internationale markt. Curaçao heeft geen enkel handelsverdrag en dat moet veranderen. Prioriteit is dat wij als land aandacht schenken aan onze relatie met de World Trade Organisation (WTO) en op grond van een exportbeleid handelsverdragen te initiëren met voor ons interessante handelspartners. Bovendien moeten er akkoorden gesloten worden op gebied van protectie en bilaterale investeringen. Binnen dit kader is het belangrijk beter gebruik te maken van de koninkrijksambassades en van reeds bestaande verdragen van Nederland met andere landen. Ook van belang is de overeenkomst die Curaçao heeft met de Europese Unie, zijnde de LGO -regeling. PAIS is er ook voor dat Curaçao enige economische vertegenwoordigers benoemd in die marktgebieden die kunnen bijdragen aan onze economische groei. • Consumentenbescherming en -bewustmaking (Consumer Protection Act) PAIS wil een wet introduceren die de rechten van de consument beschermt en regelt hoe de winkelier omgaat met de klant en hem verplicht de klant correcte informatie te verstrekken bij de keuze van diens koopwaar. Er zullen regels moeten komen die misleidende reclame tegengaan en die het recht op garantie en transparante en bondige informatie vastleggen. Daarmee samenhangend zal een Consumenten Rechtbank (Small Claims Court) in het leven geroepen worden, waar de klant voor een onafhankelijke rechtbank zijn klacht naar voren kan brengen zonder dat daar hoge kosten en gecompliceerde procedures aan verbonden zijn.

PAIS en Financiën

DE WAARDE VAN ONZE GULDEN VEILIG STELLEN Onze nationale portemonnee, onze openbare financiën, moeten gezond zijn en weer vertrouwen uitstralen. Alleen met een gezonde financiële situatie kan onze economie weer draaien en kan geïnvesteerd worden in onderwijs, gezondheidszorg, huisvesting en al het andere dat het welzijn van de bevolking aangaat. Dit betekent dat we niet kunnen doorgaan met meer uitgeven dan we produceren. Ook moeten we een prioriteit stellen hoe we de financiële middelen van het volk benutten. Noodzakelijk is dat daarbij procedures gevolgd worden die transparant en effectief zijn. In dit kader stelt PAIS de volgende maatregelen voor. • Financiële crisis en onder toezichtstelling We moeten onze slechte financiële situatie niet aanpakken omdat er een koninkrijksmaatregel is opgelegd, maar omdat de situatie slecht is. Als we dit niet op een effectieve manier aanpakken, zullen de sociale consequenties voor Curaçao niet te overzien zijn. Als we niet op de juiste manier met onze financiën omgaan, zal dit tot gevolg hebben dat de waarde van onze gulden in gevaar komt. Dat wil zeggen dat u meer guldens moet neertellen voor hetzelfde product dan nu. Er zal meer begrotingsdiscipline moeten komen en de niet noodzakelijke uitgaven moeten elimineren. Bestuurders zijn de eersten die ter verantwoording geroepen moeten worden vanwege hun bestedingsgedrag in deze financiële crisis. We moeten ons beraden over de kosten

voor de gezondheidszorg en ons pensioensysteem. Noodzakelijk is echter dat dit gedaan wordt met oplossingen die in de samenleving breed gedragen worden. Hierin zal het eerder genoemde Nationaal Overlegorgaan een centrale rol moeten spelen. Uitgangspunt is dat de bezuinigingsmaatregelen bij aanpak van de financiële crisis niet (nog) meer sociale achteruitgang creëren. • Beleid t.a.v. overheidsbedrijven PAIS wil ernaar toe dat overheidsbedrijven de ruimte krijgen werkelijk als privé bedrijven te functioneren. Dit houdt in dat er ‘good corporate management’, transparantie en professionaliteit van de managers geëist worden en dat ‘waste’ en politieke invloeden geëlimineerd dienen te worden.

4. PAIS en financiën

• De Centrale Bank en monetaire eenheid De overheid zal wederom een passende werkrelatie met de Centrale Bank moeten creëren. Behalve dat moet er een regulier overlegorgaan tussen de Centrale Bank en het Ministerie van Financiën worden ingesteld ten behoeve van coördinatie, uitvoering en synchronisatie van beleid en cijfers. Om de monetaire eenheid en de algemene centrale bank van Curaçao en St. Maarten te laten functioneren zoals het behoort, zullen er voorwaarden en noodzakelijke organen gecreëerd moeten worden om de coördinatie van het macro-economisch beleid naar behoren te laten plaatsvinden. • Fiscaal beleid PAIS is in het algemeen voorstander van het verlagen van de directe belasting ten koste van de indirecte belasting. Hiervoor is het noodzakelijk dat de bevolkingsgroep die geen voordelen

#5 ERIC ISENIA

heeft van deze verschuiving (omdat ze reeds geen of weinig directe belastingen betalen) geen verdere negatieve effecten hiervan ondervindt. Compenserende maatregelen voor die groep zijn nodig. PAIS is er voor om het accumulerende effect van de OB in iedere schakel van het systeem te elimineren en wil een vereenvoudiging van ons systeem van invoerrechten. In de internationale fiscale wereld is het van het hoogste belang belastingen douaneverdragen met andere landen te sluiten om onze economie te laten groeien en fraude bij grensoverschrijding tegen te gaan. • Begrotingsbeleid Begrotingsbeleid moet veel meer zijn dan “niet meer uitgeven dan produceren” en comptabiliteitsregelingen. Een begroting behoort een correcte weerspiegeling te zijn van de inkomsten en uitgaven en moet tegelijkertijd een strategisch instrument zijn bij het uitvoeren van en voldoen aan de ontwikkelingsdoelen op korte en lange termijn. We moeten de capaciteit bij de overheidsinstanties op dit gebied versterken en eventueel de wet aanpassen zodat wij zelf kunnen voldoen aan de taken die op het ogenblik het College Financieel Toezicht voor onze begroting op zich heeft genomen. • Financiering van terrorisme en witwassen van geld We zullen al onze instituten die een rol spelen in het traject van bestrijding van zowel financiering van terrorisme als witwassen van geld moeten versterken en equiperen. In het kader van transparantie moet de MOT -wet zodanig veranderd worden, dat de minister van Financiën degene is die de databank van de MOT beheert.

PAIS en duurzame ontwikkeling INVESTEREN IN DE TOEKOMST

Onze manier van leven en consumeren moet in evenwicht zijn met ons milieu en onze financiële middelen om er zodoende zeker van te zijn dat het levens- en consumptieklimaat van onze toekomstige generaties niet in gevaar komt. Deze denkwijze van duurzame ontwikkeling moet geïntegreerd worden in de manier waarop we regeren en plannen voor de toekomst. Om deze reden moet er een andere methode komen waarop wij de ontwikkeling van ons land meten. PAIS stelt de volgende actiepunten voor om in de toekomst te investeren: • Een wet om de import van planten te regelen Op het ogenblik kunnen alle plantensoorten (inclusief de daarop levende dieren) praktisch zonder restrictie geïmporteerd worden. Dit heeft reeds voor verschillende plagen gezorgd, veroorzaakt door o.a. de Red Palm Weevil en de Cuban Tree Frog. Er zal snel een wet op plantenziektes moeten komen, die de import van planten regelt en daarmee ons eiland beschermt. • Een wet in verband met olierampen Olielozingen (‘oil spills’) veroorzaken onmeetbare schade aan ons milieu. Hiertoe moet er in de wet een plan van aanpak worden opgenomen dat aangeeft hoe te handelen bij olielozingen en andere olierampen in zowel onze wateren als op land. Bovendien

zal men zich moeten houden aan alle normen, zoals die zijn vastgelegd in bestaande verdragen op dit terrein en door Curaçao zijn geratificeerd. • Nieuwe milieuwetgeving Een nieuwe milieuwetgeving zal tevens realistische sancties moeten aangeven, die voldoen aan bestaande normen en regels. Deze wet zal bovendien conform de ‘Land-based sources on marine polution’ en het verdrag dat het transport van vervuilende en gevaarlijke stoffen regelt, moeten zijn opgesteld. • Maak van het schiereiland van Caracasbaai een beschermde zone geschikt voor ecotoerisme Het schiereiland van Caracasbaai heeft een enorme waarde voor niet alleen onze natuur, maar ook onze geschiedenis, zoals die van twee van onze helden, Pedro Luis Brion en Moises da Costa Gomez. Met het oog op deze waarden wordt voorgesteld van het schiereiland een beschermd gebied te maken, op verantwoorde wijze geschikt voor ecotoerisme. • De raffinaderij Het huidige contract van de raffinaderij eindigt in 2019. Gezien het belang van de raffinaderij voor onze economie en werkgelegenheid, is het van het allergrootste belang om zo vroeg mogelijk te beschikken over alle opties, ieder met zijn consequenties voor het eiland. Bij het nemen van de eindbeslissing dienen alle belanghebbenden, alle ‘stakeholders’ betrokken te zijn. Bij het nemen van deze beslissing dienen zowel economische, gezondheids- als milieuaspecten te worden meegenomen.

5. PAIS en duurzame ontwikkeling

#6 ELSA ROZENDAL

• Energiebeleid dat de CO-2 reduceert en de levering van betaalbare stroom garandeert Wij zijn voorstander van alternatieve energie. Een verantwoord energiebeleid houdt in dat er gewerkt wordt aan zowel de reductie van CO-2-uitstoot als de garantie van stroomlevering. We zullen realistische doelen moeten vastleggen om meer gebruik te maken van alternatieve energie zonder daarmee Aqualectra in grote problemen te brengen, waardoor de levering en betrouwbaarheid van energie in gevaar komt. Alternatieve energiebronnen moeten er dus wel komen, maar op een verantwoorde manier in evenwicht met het bestaande net. • Aansluiting zoeken bij een internationaal net van aardgas In het kader van betaalbare energieleveringen moet Curaçao de mogelijkheden onderzoeken van aansluiting op het aardgasnet van Colombia voor Caribische eilanden. • Onafhankelijke regulering van de energiesector De energiesector is het beste gebaat bij een onafhankelijke regulering volgens een model dat onder meer vrije concurrentie tussen de pompstations toestaat betreffende de verkoop van benzine en diesel.

PAIS en onderwijs, sport en cultuur

zijn om een hoge kwaliteit van alle onderwijzers en docenten te garanderen. In verband hiermee zal er speciale aandacht uitgaan naar de kwaliteit van de Lerarenopleiding Funderend Onderwijs (LOFO) en ‘upgrading’ en continue bijscholing van onze docenten.

PAIS staat voor onderwijs dat het mogelijk maakt dat de mensen bewust worden van hun talenten en de ruimte krijgen zichzelf optimaal te ontwikkelen. Onderwijs is hetgeen het meest bepalend is voor iemands ontwikkeling en geluk. Bovendien is onderwijs een noodzakelijke voorwaarde voor werk en de economische groei van ons land. Iedereen heeft recht op een niveau van onderwijs dat hem/haar de kans geeft op eigen benen te staan, eigen verantwoordelijkheid te dragen en bovendien trots te zijn op wie hij is en wat hij kan. De hoeveelheid problemen in ons onderwijs is groot, voornamelijk omdat men veel vernieuwingen tegelijkertijd heeft ingevoerd zonder te hebben voldaan aan alle noodzakelijke voorwaarden, nodig om de wijzigingen op een verantwoorde manier te implementeren. PAIS is ervan overtuigd dat we ons op de kwaliteit van het onderwijs moeten concentreren. Gratis onderwijs voor iedereen heeft geen prioriteit. Onderwijs voor degenen die het kunnen betalen kan niet gratis zijn. En voor hen die het niet kunnen betalen moet een regeling gemaakt worden. PAIS staat voor het verhogen van de kwaliteit van het onderwijs en stelt de volgende actiepunten voor:

• Geef de leerkracht meer tijd om aan lesgeven te besteden Een leerkracht kan zijn handen niet vol hebben aan sociaal-emotionele problemen van zijn leerlingen. Een leerkracht moet juist meer tijd kunnen besteden aan het onderwijsproces. In dit kader moet er geïnvesteerd worden in een multidisciplinair team om die leerlingen te ondersteunen die dat nodig hebben, zodat de leerkracht zelf meer van zijn tijd en capaciteit kan besteden aan het lesgeven.

EEN GESLAAGDE, GEZONDE EN BEWUSTE BURGER

• Investeer in de docenten De beste manier om de onderwijskwaliteit te verbeteren is investeren in de docenten. Daarom moet er meer aandacht en geld

• Investeer in voorschoolse opvang De periode van 0-4 jaar is cruciaal in de ontwikkeling van een kind. Daarom moeten we ons systeem van voorschoolse opvang herstructureren en de leid(st)ers en pedagogische medewerkers professionaliseren om daarmee de overgang naar het funderend onderwijs soepeler te laten verlopen.

6. PAIS en onderwijs, sport en cultuur

• Naschoolse opvang Naschoolse opvang moet een integraal onderdeel worden van ons onderwijsstelsel. Het moet een belangrijk aspect worden als aanvulling en ondersteuning van de leerling bij de ontwikkeling van zijn/haar talenten. Het gebeurt teveel dat een leerling door het gebrek aan deze vorm van begeleiding uit het schoolsysteem geraakt.

• Investeer in scholen De sfeer en omgeving waarin onderwijs plaatsvindt moet daarvoor geschikt zijn en de noodzakelijk rust bieden voor zowel de leerkracht als de leerling. Daarom is het noodzakelijk dat op grote schaal geïnvesteerd wordt in onze schoolgebouwen, in ontspanning en sport. Ook de veiligheidsaspecten in en rondom het schoolgebouw dienen daarbij betrokken te worden. • Het onderwijsstelsel opnieuw evalueren Ons onderwijsstelsel met zijn VSBO en Funderend Onderwijs moet in zijn totaal opnieuw geëvalueerd worden op implementatie en uitvoering. Dit is noodzakelijk om vast te kunnen stellen in hoeverre dit stelsel geschikt is om te gestelde doelen met betrekking tot de ontwikkeling van ons land en haar burgers te behalen. Creëren wij een toekomst waarin onze medemens succesvol kan zijn? • Ambachtschool In dit verband moet men zich afvragen of de oude vorm van de ambachtschool weer moet worden hersteld ! Er zijn mensen die heel succesvol en gelukkig zijn met het verrichten van ambachtelijk werk. Voor deze mensen moet er weer de mogelijkheid zijn al vroeg een vak te leren. Daarbij moeten dit soort scholen inspelen op de arbeidsbehoefte van ons land. Leerkrachten dienen hiertoe bijgeschoold te worden. • Maak de UNA sterker en meer betrokken bij de samenleving Er zal geïnvesteerd moeten worden om het aantal stafdocenten aan onze nationale universiteit uit te breiden. De UNA moet

zich inhoudelijk versterken en tegelijkertijd een partner zijn die wetenschappelijk onderzoek doet en meedoet in de planning en opbouw van onze algemene ontwikkeling als land. • Investeer in voorzieningen in atletiek, honkbal en t.b.v. minder validen Door te sporten ontwikkelt men een beter lichaam, maar ook een gezonde geest. Er moeten goede voorzieningen en begeleiding komen om competitief bezig te zijn in voornamelijk atletiek, honkbal en zaalsporten. Ook moet worden geïnvesteerd in het recreatieve sportgebeuren in de wijken en op school. Ook voor mensen met een handicap. In dit kader zal men met een beleid op dit terrein moeten komen dat vrijwilligers enthousiasmeert . • Standbeelden en een wet voor nationale helden In de loop van zijn multiculturele geschiedenis heeft Curaçao een grote rijkdom opgebouwd. We moeten er alles aan doen om deze rijkdom te behouden, te restaureren en over te brengen op de komende generaties. In dit kader zal er één overheidsinstantie moeten zijn die daarvoor verantwoordelijk is en coördinerend optreedt (ook financieel). Daarbij zou het goed zijn als wettelijk wordt vastgelegd wanneer iemand de titel van nationale held verdiend en waarin tevens de procedure wordt omschreven om tot nationale held te worden verheven. • Maak van het Curaçaos museum een nationaal museum Het Curaçaos museum zal wettelijk tot het Nationaal Museum van Curaçao worden benoemd met als hoofddoel het conserveren, restaureren en overbrengen van de culturele rijkdom van Curaçao.

PAIS en sociale ontwikkeling GELIJKHEID VAN KANSEN ALS VOORWAARDE VOOR EEN GELUKKIG LEVEN

Voor Pais is sociale ontwikkeling verankerd in de gedachte dat gelijkheid van kansen in onze gemeenschap voorwaarde is voor een gelukkig leven waarin eenieder zich optimaal kan ontwikkelen. In dit kader zal het bestrijden van discriminatie en ongelijkheid en het bevorderen van harmonie en saamhorigheid tussen alle bevolkingsgroepen een prioriteit moeten zijn. Er moet aandacht besteedt worden aan bevolkingsgroepen die de meeste aandacht nodig hebben, zoals gepensioneerden en minder validen. Maatregelen die genomen moeten worden ter herstel van onze economie mogen niet leiden tot meer sociaal verval en achteruitgang in onze gemeenschap. Zeker niet voor de kwetsbare groepen. Het is ook belangrijk om de nodige aandacht te besteden aan dierenwelzijn. Pais stelt daartoe de volgende acties voor: • Armoedebestrijding Het scheppen van werkgelegenheid is het meest effectieve middel tegen armoedebestrijding. Om nieuwe banen te creëren is het noodzakelijk dat er geïnvesteerd wordt in onderwijs en dat onze economie groeit ! Wij gaan armoede bestijden door

de inzetbaarheid (employability) van onze beroepsbevolking te verhogen. Dit kan door ze behulpzaam te zijn bij het zoeken en behouden van een passende baan. Hiervoor dient er geïnvesteerd te worden in ‘on the job training’ en in ‘life coaching’. • Bestrijding sociale uitsluiting Er is een relatief grote groep burgers die om sociaal-economische redenen, discriminatie, apathie, angst en onmacht om hun leven te veranderen, worden uitgesloten binnen onze samenleving. Sociale uitsluiting komt veelal voor onder immigranten op Curaçao. Met betrekking tot dit probleem dient er een gestructureerd beleid te worden ontwikkeld ter bevordering van meer participatie en zelfwaardering van deze bevolkingsgroepen. Door onder meer actievere participatie te bevorderen in sport en buurtactiviteiten voor de sociaal uitgesloten groepen. • Pensioenstelsel De opbouw van ons pensioenstelsel moet als volgt worden opgebouwd: - ouderdomspensioen (AOV), - verplicht pensioen via de werkgever en - individuele aanvullende pensioenvoorzieningen. Het is wenselijk om het AOV-stelsel te wijzigen van een “pay as you go” systeem in een (individueel) spaarsysteem.

7. PAIS en sociale ontwikkeling

• Aandacht voor gepensioneerden Koopkracht, ofwel de hoeveelheid goederen en diensten die met het besteedbaar inkomen kunnen worden aangeschaft. Aangezien onze gepensioneerden beperkte mogelijkheden hebben

om werk en inkomen te verkrijgen is dit voor hen een belangrijk punt van aandacht. Economische groei en gezonde openbare financiën zijn nogmaals van essentieel belang om zorg te kunnen dragen voor voldoende inkomen voor deze bevolkinsgroep. Naast de economische aspecten moeten wij met zijn allen, in ons gedrag, laten blijken dat onze ouderen een gewaardeerd deel van ons gemeenschap zijn! • Aandacht voor kinderen Alle relevante wetgeving dient aangepast te worden aan bepalingen van het Internationaal Verdrag inzake Rechten van het Kind. Er moet prioriteit gegeven worden aan coördinatie van alle instellingen die werkzaam zijn op het gebied van welzijn van kinderen. Er dient een ‘Ombudsman’ voor kinderen te komen die gevallen van kindermishandeling behandelt. • Aandacht voor minder validen Het is belangrijk om de onafhankelijkheidsgraad van onze minder validen te verhogen. Er moet geïnvesteerd worden in infrastructuur, sportfaciliteiten en in aanpassingen aan alle gebouwen, stadions, stranden en ook stemlokalen. Ook dient er een betere controle te komen op gereserveerde parkeerplaatsen voor minder validen. • Verzoeningscommissie De verdeeldheid in onze samenleving heeft zijn wortels in onze geschiedenis en nabije verleden en wordt mede bepaald door negatieve politieke invloeden. Zonder dit probleem het hoofd te

bieden lijkt het bijna niet mogelijk om vooruit te geraken en ons positief verder te ontwikkelen. Daarvoor is het noodzakelijk om een verzoeningscommissie in te stellen, waarin deze onderwerpen behandeld en besproken kunnen worden om tot oplossingen te komen. • Introductie van het ‘Human Development Index’ systeem Tot nu toe wordt de ontwikkeling van ons land puur en alleen gemeten op inkomen. Dit systeem is ontoereikend, aangezien het zaken als gelijke kansen op inkomen, op onderwijs en op gezondheid niet inzichtelijk maakt. Ook hebben wij geen goed beeld van de verdeling van inkomsten onder de bevolking. Het ouderwetse concept van meten van inkomen per hoofd van de bevolking moet vervangen worden door het Human Development Index’ systeem (HDI). Dit houdt beter rekening met de verdeling in ontwikkeling binnen een land. De Index van de menselijke ontwikkeling, ontwikkelingsindex of Human Development Index (HDI) van de Verenigde Naties meet voornamelijk armoede, analfabetisme, onderwijs en levensverwachting in een bepaald land of gebied. HDI past perfect in het duurzaam ontwikkelingsconcept eerder besproken. • Aandacht voor dierenwelzijn Regels voor wat betreft het welzijn van dieren moeten beter nageleefd en gehandhaafd worden. Dierenwelzijn houdt in: -goede zorg en voeding en bescherming tegen fysieke en psychologische pijn en mishandeling van dieren.

PAIS en gezondheid

EEN GEZONDE SAMENLEVING IS GELUKKIG EN PRODUCTIEF Voor PAIS is een goede gezondheid van onze samenleving een voorwaarde en basis voor verdere ontwikkeling van ons land. Wij staan voor een samenleving met een gezonde levensstijl waar sociaal-economische factoren niet van invloed mogen zijn op de staat van de gezondheid van een burger. Wij staan voor betaalbare, open en toegankelijke gezondheidszorg van hoog niveau. PAIS is zich ervan bewust dat de staat van onze gezondheid zorgwekkend is. Wij kampen met veel gevallen van obesitas (overgewicht) en daarmee gerelateerde aandoeningen zoals hoge bloeddruk, diabetes, hart- en vaatziektes en kanker. Naast emotionele gevolgen brengen dit soort ziektes ook een sterke verhoging van de kosten in de gezondheidszorg met zich mee. Er moeten grote investeringen gedaan worden in de gezondheidszorg met als doel een gezonde samenleving. PAIS stelt in dit kader de volgende acties voor: • Intensieve preventie De meest effectieve bestrijding van obesitas en daarmee gerelateerde ziektes is om veel aandacht te besteden aan preventieve zorgmaatregelen. Nadruk moet gelegd worden op een gezonde levensstijl door onder andere gezond te eten en veel meer te bewegen. De nodige investeringen dienen te worden gedaan in een betere infrastructuur voor sport en recreatie, in betaalbare groente en fruit en promotie van lokale groente- en fruitteelt.

• Nieuwbouw ziekenhuis De nodige stappen dienen te worden ondernomen om tot een betaalbaar nieuw ziekenhuis te komen in Otrobanda, op de locatie van het huidige ziekenhuis. Daarmee kan de continuïteit van de zorg het beste worden gewaarborgd. • Hervorming gezondheidsbeleid Voor een verantwoord en kwalitatief goed functioneren van de gehele keten van gezondheidszorg moet er een hoogwaardig informatiesysteem ingezet worden waarmede de algehele toestand van onze gezondheidszorg wordt bewaakt. Op basis van de verkregen gegevens kunnen wij accuraat beleid maken op het terrein van de gezondheidszorg. Hiervoor dient de GGD gereorganiseerd en zodanig ingericht te worden als een instelling die controlleert op de kwaliteit van de zorg, onderzoek doet, publicaties uitgeeft en ondersteunt bij het uitstippelen van beleid op het gebied van deze zorg. • Structureren van tarieven en betaalvormen in de zorg Door gebrek aan beleid, onderliggende data en transparante informatie kampen we in de geneeskundige zorg met veel inefficiëntie en desorganisatie. De fragmentatie van de wijze waarop betalingen worden gedaan en van factureren maken het systeem niet gelijk toegankelijk voor iedereen. Gezondheidszorg moet vrij toegankelijk zijn voor ieder burger en mag niet afhankelijk zijn van sociaal-economische status en factoren.

8. PAIS en gezondheid

#7 ANDRE CURIEL • Implementatie basiszorg De uitvoering van de basiszorg moet versterkt worden op alle niveaus. Alle belanghebbenden (stakeholders): huisartsen, diëtisten, fysiotherapeuten en onderwijzers in lichamelijke opvoeding etc. moeten actief betrokken worden bij preventieprogramma’s. • Algemene ziektekostenverzekering Een algemene basis ziektekostenpakket (ABZ) moet worden geïntroduceerd met participatie van particuliere ziektekostenverzekeraars. Het is onaanvaardbaar om een monopolie te creëren bij de uitvoering van de ABZ. Alle instellingen betrokken bij de uitvoering van de ABZ moeten onder toezicht staan van de Centrale Bank. Vervolgens kan een groot en solide internationaal fonds benaderd worden om het ABZ-pakket door te verzekeren en de solvabiliteitsrisico’s te verlagen.

PAIS en regering

EEN REGERING VOOR ONS ALLEMAAL PAIS staat voor een regering voor alle burgers van Curaçao die ons land willen dienen. Een regering die ruimte, vrijheid en kans geeft aan iedere burger om zichzelf te ontwikkelen. Wij stimuleren het eigen initiatief, participatie en zelfstandigheid van de burger om het heft van zijn ontwikkeling in eigen handen te nemen. Wij creëren condities en wettelijke kaders om een goede werking van onze maatschappij te waarborgen. Een regering die luistert naar de behoeftes van zijn burgers en overleg pleegt met sociale partners kan doelen en strategieën bepalen voor een duurzame ontwikkeling. Een regering die zijn ambtenaren de ruimte geeft om beleid te formuleren en uit te voeren dat nodig is om beoogde resultaten te behalen op basis van de vastgestelde doelen. Dit alles in dienst van de gemeenschap, waardig en efficiënt. • Elke burger telt Er moet een revisie komen van onze grondwet om te waarborgen dat er voldoende ‘checks and balances’ zijn die een dictatuur van de meerderheid toestaat en onbalans in ons ‘trias politica’ voorkomt. Democratie betekent ook ruimte houden voor de minderheid. In dit kader moet een commissie ingesteld worden van staatkundige specialisten en creatieve geesten die onze grondwet op dit soort punten kan reviseren. Er moet onder anderen een studie gedaan worden naar de mogelijkheden om een Constitutionele Kamer in

• Kiesraad Het is wenselijk dat er een onafhankelijke en onbeïnvloedbare Kiesraad ingesteld wordt die belast is met de organisatie, inrichting en toezicht op alle verkiezingen en referenda in ons land. Ook is het wenselijk dat de Kiesraad de mogelijkheden gaat bestuderen om het mogelijk te maken dat ieder legaal ingeschreven burger van Curaçao die meewerkt aan de ontwikkeling van ons land, het recht heeft om te stemmen.

9. PAIS en regering

te voeren, die wetgeving kan toetsen aan onze grondwet en aan de invoering van een verplicht referendum in alle gevallen waarbij wijzigingen worden voorgesteld van onze staatkundig structuur of andere belangrijke zaken. Ook dient er in onze grondwet verankerd te worden dat iedere wijziging van onze staatkundig structuur alleen mogelijk is met goedkeuring van 2/3 (67%) meerderheid van een referendum.

• Evaluatie van ons politiek stelsel Ons politiek stelsel voldoet niet meer aan de verwachtingen van een groot deel van onze bevolking. Het logische gevolg is dat er een evaluatie moet komen van ons politieke systeem van coalitie en campagnefinanciering en dat er desgewenst voorstellen worden gedaan om tot een systeem te komen dat beter bij onze werkelijkheid past en gericht is op een gedegen regering die transparant is en werkt in het algemeen belang. • Versteviging positie staatsinstituten Er moet gewerkt worden aan professionalisering, waardering en versteviging van de positie van onze staatsinstituten. Een sterke positie van deze instituten betekent een sterke positie van onze democratie en het systeem van ‘checks and balances’.

Het verstevigen van de positie van onze instituten is een belangrijk deel van onze bewustwording. Wij zijn allen verantwoordelijk voor het goed functioneren van onze overheid en democratie.

#8 STANLEY PALM

• Investeren in onze ambtenaren Om ons land en de gemeenschap goed, waardig en efficiënt te kunnen dienen moet er weer rust heersen binnen het ambtenarencorps. Het is imperatief om zo spoedig mogelijk duidelijkheid en openheid te geven over het proces van reorganisatie dat tot nu toe niet is afgerond en het personeel demotiveert. Er dient een toegankelijke, meer gecentraliseerde huisvesting te komen voor alle overheidsdiensten. Dit werkt kostenbesparend.. De servicekwaliteit van overheidsdiensten, waaronder ‘Bentana di Informashon’ moet verbeterd en verhoogd worden. • Platform voor een Nationale Dialoog Er moet een, in de wet verankerd Nationaal Dialoog Platform gecreëerd worden waarin belangrijke thema’s besproken kunnen worden en waarover consensus kan worden bereikt. Dit platform moet een basis vormen, die de verdeeldheid in onze gemeenschap overstijgt en accenten legt op gemeenschappelijke doelen. • Bevorderen van buurtcommissies De overheid moet gehoor geven aan geluiden die leven in de maatschappij en consultatie- en adviesgesprekken voeren met onder anderen belangengroeperingen en branchevertegenwoordigers. Zodoende kunnen, met het nodige draagvlak, doelen en strategieën worden bepaald tot een duurzame ontwikkeling. In dit kader is het ook wenselijk dat burgers zo veel mogelijk een actievere rol nemen bij beslissingen die hun leven en omgeving aangaan. Het is dus wenselijk dat iedere buurt, op democratische wijze, zich organiseert in een ontwikkelingscommissie.

PAIS en justitie

JE VEILIGHEIDSGEVOEL HERWINNEN Met de hoogste prioriteit moeten we gaan investeren in bestrijding van de criminaliteit die ongemak en gevoel van onveiligheid veroorzaakt. Lang is veel aandacht besteed aan georganiseerde misdaad. Dit soort misdaad moet de aandacht blijven krijgen, zoals wij eerder in het hoofdstuk Openbare Financiën hebben besproken. Maar prioriteit moet nu ook worden gegeven aan het bestrijden van overvallen, huishoudelijk geweld en aan inbraken in huizen en bedrijven. Het feit dat dit soort misdaad is toegenomen brengt een toenemend gevoel van onmacht en onveiligheid met zich mee. Hier bovenop overheerst er een onrust in de samenleving, veroorzaakt door een gebrek aan vertrouwen in de justitiële keten. Er moeten maatregelen worden genomen om het gevoel van onzekerheid en onveiligheid van de burger het hoofd te bieden. In dit kader stelt PIAS de volgende acties voor: • Bestrijding overvallen Ten eerste moet de pakkans van overvallers vergroot worden. Het politiekorps moet hiervoor beter geëquipeerd worden qua personeel. Er moet geïnvesteerd worden in onder anderen de capaciteit en technische bijstand van het korps. Verder moet er geïnvesteerd worden in technische opsporingsapparatuur. Ten tweede moeten minimumstraffen ingevoerd worden voor recidivisten die zich schuldig maken aan overvallen en aan overvallen gepaard met geweld en/of ontvoering.

• Bestrijding huishoudelijk geweld De instructie die het Openbaar Ministerie gebruikt sinds 2006 ter bestrijding van huishoudelijk geweld ( geweld in de relationele sfeer, mishandeling van ouderen, mishandeling van kinderen) moet worden verruimd. De praktijk bewijst dat er geen wettelijke grond bestaat om te interveniëren in gevallen van geweld bij een samenwonend paar. De wet moet hiertoe veranderd worden en het mogelijk maken dat er een tijdelijk huisverbod opgelegd kan worden door de (hulp)officier. Uithuisplaatsing zorgt voor een afkoelingsperiode. Dit is met name wenselijk in gevallen waarbij kinderen zijn betrokken.

10. PAIS en justitie

• Inbraken in huizen en bedrijven Er dient meer geïnvesteerd te worden in capaciteit en uitrusting van de technische opsporingsdienst om inbraken te onderzoeken en op te lossen. Geleidelijk aan kan er worden geïnvesteerd in bewakingscamera’s op (publieke) risicoplekken. • Vertrouwen en servicegehalte van de justitiële keten Het vertrouwen in de werking van de justitiële keten in danig verstoord geraakt de laatste jaren door een gebrek aan duidelijke communicatie tussen de verschillende instanties en het publiek. Dit vertrouwen moet snel weer herwonnen worden door deze instellingen. Er dient meer openheid en transparantie te worden geven aan de burgers. Verder moeten justitiële instanties werken aan het verhogen van hun servicegehalte door het proces van aangifte te vergemakkelijken en versnellen en door het slachtoffer van een misdaad goed op de hoogte te houden van de status van de zaak.

#9 MARLON CAROLINA

• Specifiek aandacht voor jonge gevangene Wij moeten speciale aandacht besteden aan jonge veroordeelden. Bij deze specifieke groep moet er nadruk gelegd worden op het resocialiseren en op terugkeerbegeleiding, zodat ze bij vrijlating niet in recidivisme vervallen. Resocialisatie moet ook op een daarvoor geschikte locatie gebeuren om de slagingskans te vergroten. • Aandacht voor risicogroepen Aangezien steeds meer misdaad, en hoofdzakelijk overvallen, gepleegd worden door een steeds meer jongere groep, dienen er onderzoeken gedaan te worden naar de risicofactoren die deze jongens tot deze (mis)daden bewegen. Als de factoren bekend zijn vergemakkelijkt dit het zoeken naar gerichte en effectieve oplossingen. • Aandacht voor preventie De justitiële keten moet pro-actief zijn in het geven van informatie over het werk van verschillende instanties en de rechten van de burgers. Ook moeten de autoriteiten de burger informeren hoe hij zichzelf en zijn bezittingen kan beschermen tegen dit soort misdaad.

PAIS en huisvesting en vervoer Huisvesting is meer dan een huis in een buurt. Onderwerpen als recreatie, integratie, bedrijven en groengebeid moeten allemaal meer aandacht krijgen. Daarom is het belangrijk om het Nationale Buurtplan voort te zetten en de nodige middelen ter beschikking te stellen voor de realisatie van het project. Openbaar vervoer is belangrijk voor de mobiliteit van de beroepsbevolking, schoolbezoek en de onafhankelijkheid van jongeren, gepensioneerden en minder validen. • Huisvesting Er moet een heroverweging komen van plannen om natuurgebieden op te offeren voor woningbouw terwijl er nog ruimte bestaat in al ontwikkelde, stedelijke gebieden om te bouwen. Hierbij moet meegenomen worden dat er nog veel leegstand bestaat van (onafgemaakte) huizen op Curaçao. Het kan niet zo zijn dat er duizenden mensen zonder woning zitten en dat er een lange wachtlijst bestaat voor woningzoekenden. Er zal onderzocht moeten worden naar legale maatregelen die genomen kunnen worden tegen deze huiseigenaren. De Fundashon Kas Popular (FKP) moet zijn beleid meer gaan richten op sociale woningbouw. De overheid dient in dit opzicht ook zijn financiële verplichtingen jegens FKP na te komen.

• Nationale Buurtplan Het Nationale Buurtplan is een goed initiatief en zal voortgezet worden. Het moet verder uitgebouwd worden en de financiële en personele middelen voor de voltooiing van het project moeten gereserveerd worden. • Openbaar vervoer Samen met de betrokken belanggroepen dient men te komen tot een betaalbaar openbaar vervoersysteem, gebaseerd op prestatienormen waar ieder zich in kan vinden. Er moet speciale aandacht besteed worden aan gebieden zoals Banda Abou (Westpunt, Knepa, Lagun). Een goed werkend openbaar vervoer maakt de burger niet alleen minder afhankelijk maar helpt mensen zonder eigen vervoer om een baan te vinden en te behouden. • Register voor schepen, vliegtuigen en satellieten Er bestaat een groeiende markt op het gebied van registreren van schepen, vliegtuigen, satelliet en treinen. Dit in het kader van de internationale financiële dienstverlening. Een goede coördinatie tussen de ministeries van Transport en de Curaçao Financial Services Board is noodzakelijk om optimaal gebruik te maken van deze mogelijke kansen.

11. PAIS en huisvesting en vervoer

• Recreatieve gebieden om te lopen We moeten investeren in gebieden voor de recreatieve wandelen, fietsen en hardlopen in de buurten. Om dit te stimuleren moet er aandacht besteed worden aan de onderhoud van buurten, het bestrijden van overlast van huisdieren en de eigenaren van huisdieren aanspreken op hun verantwoordelijkheid. Verder dienen de accommodaties aan de Koredó gerenoveerd te worden.

#10 WENDELL LOUISA

PAIS en buitenland OPEN DE DEUREN NAAR DE WERELD

Binnen het kader van het Statuut moet Curaçao zich meer profileren op internationaal niveau, zeker gezien de vele commerciële en economische kansen op de internationale markt. Buitenlandse positionering moet gepaard gaan met volwassenheid, zakelijkheid en met onze eigen economische belangen op de eerste plaats. • Koninkrijksrelaties Er dient een nieuw tijdperk te komen in de relaties tussen Curaçao en het Rijk. Een relatie gebaseerd op volwassenheid, wederzijds respect en onze eigen economische belangen op de eerste plaats. Curaçao moet effectiever deelnemen aan rijksdelegaties als het gaat om belangrijke onderwerpen voor onze ontwikkeling; - beter gebruik maken van rijksambassades, van buitenlandse en nederlandse netwerken en ook van verdragen die Nederland heeft gesloten met voor ons interessante landen. Binnen deze verdragen kunnen wij eventueel deelnemen en met onze deelname betere en meerdere economische kansen voor ons land creëren. • Caribisch relaties Het Caribisch gebied verbindt Curaçao historisch en geografisch met onze buren in dit gebied. We moeten toenadering zoeken en verregaande samenwerkingsvormen aangaan met andere Caribische eilanden en in het bijzonder CARICOM (Caribische Gemeenschap)

• Relatie met het westelijk halfrond De grootste zakelijke partners van Curaçao bevinden zicht op de westelijk halfrond. Daarvan zijn de Verenigde Staten de belangrijkste. Het is van belang om onze relatie met deze gebieden te verstevigen en vooral de relatie met de Verenigde Staten. • Relatie met de Europese Unie Curaçao is een geassocieerd lid van de Europese Unie. Wij moeten meer gebruik maken van deze relatie, voornamelijk de commerciële relatie met de EU, zoals de LGO-regeling, die in 2013 eindigt. Curaçao moet meer profijt halen uit deze relatie en er meer exportmogelijkheden en nieuwe handel uit halen.

12. PAIS en buitenland

• Diplomatieke vertegenwoordiging Naast economische vertegenwoordiging, zoals hiervoor vermeld, moeten wij, in samenspraak met Nederland, tot afspraken komen voor diplomatieke vertegenwoordiging op rijksambassades in landen die voor ons interessant kunnen zijn in economische zin. • Diáspora Curaçaoënaars We moeten beter gebruik makken van de talenten en het netwerk van onze landgenoten in het buitenland die, om een of andere reden niet terug willen of kunnen komen. Wij moeten in dit kader een coördinatiepunt binnen het Ministerie van Buitenlandse Zaken creëren van waaruit wij constant in verbinding staan met Curaçaoënaars in het buitenland. Dit initiatief zal bijdragen aan de groei van onze economie en toont tegelijkertijd onze waardering voor onze landgenoten in het buitenland.

RenĂŠ Trenidad

Aubrey Pasial

Marc Marshall

Cynthia Devere

Paulo Rodrigues

Sherman Brito

Suheily Liberia

Nahim Attaf

Jowenny Troeman

Orlando Griffith

Jerry Semper

www.partidopais.com www.partidopais.com

Geert Huisman

Marienne Minguel

Eric Newton

Marc Casseres

Tineke Knaap

Mayra Maria

Laureen Schenk

Sylvia Nicholls