Diahuebs 8 di Januari 2015 www.bondia.com Email: noticia@bondia.com Tel: 582-7800 Fax: 582-7044 1,50 Florin
Out of state tuition waiver na FIU Minister di ense単ansa Michelle Hooyboer-Winklaar a yega na un acuerdo cu LAC Scholarship, relaciona cu binimento na remarca pa beca. Lesa mas riba pagina A6
Manifiesto entrega na politiconan Hulandes
Diferente grupo cu no ta di acuerdo cu situacion na Aruba a entrega manifiesto, tocante preocupacion di comunidad, na miembronan di Tweede Kamer. Lesa mas riba pagina A4
Rol di gobernador a tranca IPKO
Parlamentarionan di Reino no por a yega na un consenso definitivo, esaki debi na e KB y rol di gobernador. Lesa mas riba pagina A3
Atake terorista na Paris
Tres homber cara tapa a comete un atake terorista na Paris. Nan a mata 12 persona, incluyendo e hefe di redaccion. Lesa mas riba pagina A19
A2 LOCAL
Diahuebs 8 Januari 2015
Pronostico di tempo :
Masha poco nubia ORANJESTAD–Pronostico di tempo ta indica cu tempo ta masha poco nubia. Temperatura maximo ta 29° grado y temperatura
minimo ta 24° Tempo pa mainta : Principalmente poco nubia .Maximo: 29°. Heat index te 34°. Indice ultravioleta: 9. Biento
di oost alrededor di 18 nudo cu rafaga di 25 nudo. Posibilidad di awa menos cu 20%. Tempo pa anochi: Poco nubia te casi ningun nubia. Leve
posibilidad di awa despues di madruga. Biento di oost alrededor di 19 nudo cu rafaga di 26 nudo. Posibilidad di awa menos di 20%.q
Vocero y lider di CAN, sr. Hendrik Tevreden
“Comision Accion Nacional a logra su meta”
Bo cadena di numbernan di suerte ta duna e number di awe
Sorteo9i 229 Maart 2013 Sorteo di 7 JANUARI 2015
03 22 32 t Let er
Joker
34 35 08
B
Jackpot Afl. 140.000,00
5
Go
3
4
7
Signo: SAGITARIO
0
2
3
5
7
4
1
6
8
4
5
1
9
4
5
7
05 14 17 24 26
ega Ba
ll
M
Jackpot Afl. 54.000,00
Jackpot Afl. 1.650.000,00
2
0
4
1
3
0
4
9
4
3
1
4
DIARIO
SUPER 4
6
3
7
6
9
6
0
3
5
8
4
0
2
8
4
3
Comision Accion Nacional a logra su meta”, el a bisa. E ta un forma pa pueblo expresa su mes naturalmente den un forma pacifico.
ORANJESTAD - Vocero y lider di Comision Accion Nacional (CAN), sr. Hendrik Tevreden, kende a protagonista un di e manifestacionnan mas grandi durante 2014 a declara na Bon Dia Aruba cu CAN a cumpli su meta.
El a expresa un gratitud grandi pa tur esnan cu a participa den nan manifestacion y a subi cu nan bandera. “Nan ta e balentenan cu ta merece e atencion real”, el a bisa.
“Mi ta kere cu el a haci su trabou”, el a bisa. Sinembargo e ta kere cu pa 2015, si esaki ta e peticion cu ta reina den pueblo, CAN lo por sigui organisa un marcha. E figura sr. Tevreden a bira popular ora cu e hoben aki di 34 aña a lidera e manifestacion di dia 1 di october ultimo contra aumento riba tarifa di coriente. E comision aki a nace den un momento coyuntural ora cu gobierno a decreta un aumento di un 15% riba servicio publico di coriente. E comision aki a haya sosten di diferente sindicato cu tambe a manifesta nan mal contento contra gobierno. Union den pueblo E ta considera esaki ta un logro grandi di CAN, ya
cu e pueblo a uni den gran mayoria. Sr. Tevreden a bisa cu den e caso aki el a wordo acerca dor di diferente persona cu a apoya CAN, y el a tuma e reto aki y el a realise di e miho forma cu e tabata por. El a reaccion contra algun version di prensa cu a yega di informa cu e marcha di protesta no tabatin efectividad. E ta haya cu no ta corecto pa un redactor bisa esey, pasobra naturalmente den un pais cu ta democratico “protesta tin su luga”, ya cu e ta hancra den nos ley y constitucion di pais. “Kiermen den ley aki sigur
E ta haya cu esaki ta un meta grandi logra pa CAN, esta di por a trece union den e pueblo. Nan a logra trece den union gran cantidad di sindicato pa bin hunto apesar di nan diferencianan, ya cu e ta considera cu introduccion di Dialogo Social a trece un desunion den e gremio aki. Atencion E ta indica como un logro di CAN cu nan a logra hala atencion di “algo” cu ta bayendo robes. Un di metanan –segun sr. Tevreden- ta cu nan a trece claridad ya cu tabata existi un falta di transparencia den e forma cu gobierno ta administrando nos pais. E ta lamenta cu un punto cu CAN no a logra trece
claridad completo tabata riba kico ta pasando den Utilities NV. Cu tur respet pa Parlamento di Aruba, e ta haya cu danki na CAN nan a logra tin acceso na cierto informacion cu ni e mesun parlamentarionan no a logra, entre nan documentonan clave riba situacion di Elmar , Web, etc. E ta considera esaki como un forma efectivo ora cu e pueblo ta uni y ta expresa den un forma ordena y pacificamente nan bos. Finalmemte sr. Tevreden a laga sa cu CAN a percura pa e aña cera trankil, ya cu nan a sinti e presion cu a bini di tur dos banda di opositornan politico, y nan no kier yega na e nivel cu hendenan ta wordo menasa indebidamente. Nan a dicidi di bin cu trankilidad pa fin di aña y concentra riba e pasonan pa 2015. E ta agrega cu nan ta activo buscando informacionnan y realisando un “trabou diplomatico” hunto cu Hulanda riba algo aspectonan cu nan ta kere cu mester bin mas cambio.q
Comision chikito lo percura
Proposicion pa henter reino riba integridad den gobernacion ORANJESTAD – Diamars ultimo a tuma lugar e prome deliberacion inter parlamentario di Reino (IPKO), cu participacion di parlamentonan di Aruba, Corsou, St. Maarten y Hulanda. Den su apertura inter-Ipko cu ta tumando luga actualmente na Aruba, a trata e tema di integridad den gobernacion, un topico cu den pasado a lanta basta stof, pero e biaha aki a wordo trata den un bon ambiente. Nan ta bay lanta un comision chikito cu ta bay
sinta hunto y percura pa por yega na proposicionnan pa henter Reino. E reunion aki cu ta conta cu presencia di parlamentonan di Aruba, Corsou, St. Maarten y Hulanda ta culmina diabierna awor; y riba e prome dia nan a trata tema di interes comun cu semper ta bini bek, entre nan enseñansa, cuido di derechonan di mucha, etc... Parlamentario di Aruba, sr. Rene Herdé a declara na Bon Dia Aruba cu tur cuater pais di reino a participa den un discusion
“sumamente constructivo, sumamente autocritico pa nan mes y pa cu e reino...” El a agrega cu cada pais di reino tin su propio problemanan yasea grandi of chikito riba e tereno aki. Mehoracion di integridad den reino E ta elogia cu e tratamento di e topico di integridad den gobernacion no tabata manera den pasado caminda un ta acusa otro di corupcion. E biaha aki e focus a wordo poni con nan lo por mehora e integridad den gobernacion den e
paisnan di Reino. Den e seccion aki a yega casi na un palabracion pa yega na normanan comun den reino. Nan no a yega na nada concreto ainda ya cu algun di e paisnan kier sa kico e ta bay encera pa nan. “Logicamente bo no por bay di acuerdo cu algo sin cu bo no sa kico e ta nifica”, e legislado a bisa. E hecho cu lo wordo lanta un comision chikito cu lo atende cu e asunto aki, Parlamentario Herdé ta considere como un adelanto enorme compara cu otro añanan. q
LOCAL A3
Diahuebs 8 Januari 2015
Ipko a tranca riba rol di gobernador para keto riba e caracter ilegitimo di e actuacion di Hulanda aña pasa ora cu a duna aanwijzing na gobernador y finalmente un KB pa haya un control riba presupuesto di 2014. For di delegacion Hulandes a bin e reaccion cu Herdé lo trece esaki dilanti manera e aanwijzing y KB a practicamente cay for di shelo, siendo cu Aruba y Hulanda tabata dialogando cu otro pa basta luna caba y Hulanda a constata cu cos tabata bayendo malo y Aruba tabata bayendo failliet, asina miembro di Tweede Kamer Van Laar a duna di conoce.
ORANJESTAD — Parlamentarionan di Aruba, Hulanda, Corsou y St. Maarten no por a yega na un consenso definitivo pa loke ta dunamento di KB y rol di gobernador. Durante reunion di Ipko a dicidi sinembargo pa forma un comision nobo cu lo bay wak con nunca mas lo bay tin un situacion den cual Hulanda lo por pone un KB riba un otro pais. Tambe a laga cada delegacion reflexiona y bin awe cu nan punto di bista riba kico ta constitui e waarborgfunctie den Statuut. Pa loke ta e punto di screening di minister, Aruba a propone pa bin cu un set di criterio fiho cu tur pais mester tene nan mes na dje. Ayera a trata e uzo di articulo nan 15 y 21 den reglamento di gobernador y screening di ministernan prome cu nan wordo huramenta. Originalmente lo trata e topiconan aki awe y e asina yama geschillenregeling ayera, pero a switch esakinan den agenda. Asina a
duna geschillenregeling tres ora di debate en bes di dos. Orador tras di orador a tuma palabra. Tono pisa Den cierto casonan e tono tabata basta pisa tambe. Parlamentario Elmer Wilsoe di
Corsou a mustra riba e falta di proporcion di poder den Reino, ilustrando esaki entre otro riba e mayoria grandi cu Hulanda tin den representacion den Conseho di Minister di Reino. Tambe a mustra riba votacionnan cu lo a tuma luga den reunionnan di Con-
seho di Minister di Reino, algo cu a no a cay bon cerca cierto miembronan di delegacion Hulandes, cu a mustra riba hecho cu e contenido di e reunionnan aki ta secreto di estado. Rene Herdé di su banda a
Compromiso Finalmente hefe di delegacion Hulandes, Jeroen Recourt a bin cu un compromiso. Mirando cu tempo tabata cabando y no por a yega na un resolucion final, el a puntra e otro delegacionnan pa ban enfoca riba articulo 43 den Statuut, cual ta basicamente defini e funcion di responsabilidad di Hulanda. Awe cada delegacion lo mester bin bek cu nan punto di bista riba esaki.q
Lo bin cu mas conscientisacion pa evita incidente cu klapchi
Un 95% di luganan di benta di klapchi a cumpli cu reglanan ORANJESTAD - Frido Dirksz di Departamento di Prevencion di Brandweer y miembro di Comision di Klapchi a lamenta cu apesar di tur medida di prevencion y control dos persona a resulta lesiona cu klapchi, uno leve y otro mas serio. E ta kere cu un conscientisacion nacional mester bin pa evita cu muchanan por yega na haci mal uzo di e klapchinan. Awe e Comision di Klapchi tin un reunion hunto cu demas representantenan di e departamentonan cu ta forma parti di e comision aki, nan ta DOW, Brandweer, DTI y Polis pa realisa un evaluacion riba e trabou cu a wordo realisa.
a atende c nan tabata cosnan chikito cu nan a hala nan atencion riba nan.
Cosnan chikito Sr. Dirksz a indica cu pa loke ta e parti di Brandweer nan ta hopi satisfecho pa e trabou cu a wordo realisa, ya cu nan control a bay bon. Mayoria di e luganan cu nan mester
“Un 95% di e luganan a cumpli cu loke nos exigencia tabata ta”, el a declara na Bon Dia Aruba. E ta haya cu e cifra aki ta un gran satisfaccion aunke semper nan mester keda papia cu e hendenan pa
nan por regla tur cos aunke nan por ta cosnan chikito.
hunga un rol importante den e asunto.
E ta haya cu e resultado aki ta demostra cu e mensahe di conscientisacion riba manipulacion di klapchi a yega na e comunidad. Aunke e ta kere cu pa e proximo biaha nan lo bin cu mas exigencia riba e parti cu e mayornan mester
Rol di mayor pa evita incidente E ta indica cu e rol di e mayor ta importante ora cu nan ta bay cumpra e klapchinan, nan mester cumpra esunnan adecuado pa bo yiu. “Bo mester keda riba e mira riba dje
ora cu nan ta uzando e klapchinan”, sr. Dirksz a bisa. Nos a puntra sr. Dirksz riba e posibilidad si Aruba lo por bay eventualmente riba e mesun direccion cu ta tumando luga den otro paisnan, caminda e uzo di klapchi ta prohibi, y solamente hendenan profesional por a haci uzo di dje. E ta haya cu mester categorisa e tipo di klapchi of vuurwerk, loke ta cay bou 1.4 ta keda pa consumidor; pero tur cos cu ta cay bou 1.3 ta pa un profesional riba e tereno aki. E ta kere cu no mester bin cu un prohibicion absoluto riba benta di klapchi na consumidor. Sino cu e mayornan mester bin cu vigilancia riba nan yiunan ora cu nan ta haciendo uzo di klapchinan. Y tambe bo mester cumpra un tipo di klapchi cu ta bay cu edad di bo yiu. E no ta splica su mes con klapchinan cu bo sa cu no mag di tira cu man, pakico bo ta tire cu man. Esaki ta e situacionnan cu ta merece atencion y control di e mayornan ora cu bo yiunan di un forma no adecua cu ta uzando klapchi.q
A4 LOCAL
Diahuebs 8 Januari 2015
Ken ta Charlie? E atake riba redaccion di e revista Frances Charlie Hebdo ta un momento di reflexion pa periodismo. Un di e reaccionnan ta cu e atake mes a bira un topico pa caricaturista ridiculisa e parti absurdo di e evento: mata hende pasobra bo no ta gusta nan chiste? ‘Je suis Charlie’ (ami ta Charlie) ta un di expresionnan cu hende ta uza den social media pa indica cu nan ta condena e atake y mustra nan solidaridad pe principio importante di libertad di expresion, di prensa. Na Aruba nos por puntra nos mes si nos tin hopi ‘Charlie’. Persona cu tin e curashi pa continuamente haci pregunta critico. Locual no necesariamente ta preguntanan negativo. Por compara esaki cu preguntanan di mucha. Na cierto edad muchanan ta gusta haci pregunta y casi tur ta cuminsa cu: dicon… Na comienso bo ta contesta nan cu un cierto orguyo: wow, mi yiu ta sabi. E kier sa tur cos, chens grandi ta cu e kier bira dokter, abogado, profesor. Of algo otro cu hopi mayor kier cu nan yiu bira ora nan bira
grandi.
bes di kauw riba dje.
Tin biaha cu e preguntanan ta pret: “Mama, dicon mi no ta haya un salario pa bay scol, y abo si ora bo ta bay trabou?” Pero finalmente semper lo bin e preguntanan cu mayor no ta gusta: Dicon abo si mag di bira burachi y stuur y ami no? Y mas grandi e mucha bira, e ta sinti cu miho no haci cierto preguntanan mas. Na trabou preguntanan asina por tin efecto riba bo carera, bo no ta haya promocion.
Tin un investigacion cientifico interesante haci riba pregunta, miho categorisa den e pregunta universal: dicon nos ta existi? E investigacion bou muchanan y adultonan ta mustra cu tin un parti den nos celebro specifico cu ta haci cu nos ta haci e preguntanan aki. Ora nos ta jong y ta mas instintivo, nos kier cu tur cos ta wordo splica y den un forma logico. Ora nos ta mas grandi, esaki ta cambia. Pero ora adultonan ta wordo poni den situacion cu mester reacciona lihe, ainda nan ta prefera splicacionnan logico en bes di keda cu e preguntanan sin contesta.
Den periodismo preguntanan asina por daña relacion comercial pero tambe conduci na censura di banda di personanan cu poder y influencia cu no kier perde poder y nan bon nomber. Tin periodista cu no ta haya entrevista facil por ehemplo cu cierto minister. Pero e problema mas grandi na Aruba ta, cu periodistanan mes ta censura nan mes. Pues nan no ta haci e preguntanan critico cu como profesional ta nan deber. Sinembargo, no ta algo den prensa so cu ta resalta, pero den hopi ramo profesional tin hopi falta di hende cu ta haci preguntanan critico. Por bisa: nos ta guli nos pan en
Interesante ta cu e investigacion aki ta forma parti di un investigacion amplio riba religion/spiritualidad. Unda kier haya prueba si ta algo den nos celebro cu ta causa cu nos kier kere den algo. Religionnan semper a duna hende splicacion riba cierto eventonan y tur e preguntanan cu nos tin. Y manera
menciona, instintivo nos ta haci preguntanan y kier un splicacion. Pero locual tambe ta interesante di e investigacion aki ta, cu hende cu ta religioso, cu ta kere, tin mas perseverancia. Nan a duna e personanan den test algo di bebe masha mahos. Y na final e resultado ta cu esunnan religioso, a caba mas di e bebidanan. Pues esunnan cu nan religion ta duna nan e contestanan riba nan preguntanan esencial, ta mas persistente. Pone esaki bek den e perspectiva di e atake; esunnan (periodistanan) cu ta haci e pregunta contra esunnan (agresornan) cu ta kere, cu tin nan pregunta contesta. Ta mustra cu e ultimo nan ta bay hopi mas leu cu nan ‘perseverancia’.q
Manifiesto entrega na politiconan Hulandes tocante mal contento
ORANJESTAD Diamars merdia diferente grupo cu no ta di acuerdo cu con cos ta bayendo na Aruba a haci entrega di dos carta na miembronan di “Tweede Kamer”. E carta ta encera preocupacion di comunidad riba e maneho di gobierno. Entre otro den e carta ta pidi pa baha Gabinete Mike Eman 2. Diferente grupo a haci un
peticion na politiconan Hulandes den “Tweede Kamer” sr. André Bosman (VVD) y Jeroen Recourt voorzitter (PVDA), tocante e mal contento cu tin na Aruba. E miembronan di “Tweede Kamer” siguientemente ta percura pa e carta yega na miembronan di “Eerste Kamer” tambe. Pa no kita demasiado tempo for di e politiconan Hulandes cu ta presente na Aruba pa reunion di Ipko, sr. Jan de Ruiter y sr. Micheal Willems a splica un tiki di e contenido di e cartanan. Contenido carta Dos carta a wordo entrega, e prome carta cu a wordo entrega ta door di 4 grupo, Nos pais Aruba, CAN, Ta Basta y Grupo 7. E preocupacion cu nan ta expresa ta entre otro, ta wordo pidi pa un Weten-
schappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum van het ministerie van Veiligheid en Justitie (WODC) wordo haci. Temanan cu ta bin dilanti ta: “Vertroebeling Trias politica, Siguridad hudicial y siguridad di ciudadano, e libertad fundamental di ciudadano, e KB, investigacion CFT, mal maneho di placa y gobernacion, e cantidad di des empleo cu a subi, problemanan social y dictadura parlamentario entre otro. E segundo carta ta di parti di e gruponan ya menciona pero tambe a uni e sindicatonan, SCCA, TOPA y tambe STA. E grupo aki a duna di conoce cu nan ta representa 40 % di e pueblo votado di Aruba y nan ta convenci di lo crece. Hunto e gruponan a menciona 4 puntospecifico pa cu segun nan merece atencion. “Baha gabinete Mike Eman 2, in-
vestigacion WODC, fraude y corupcion, anulacion di e proyectonan PPP y mester logra pa 2016 un presupuesto cu un surplus, sr. De Ruyter a trece dilanti. E puntonan aki ta splica y motiva den e carta. Sr. De Ruyter y sr. Willems a pidi ambos miembro di “Tweede Kamer” pa no keda sin duna e carta atencion. “Tin hopi cos ta bayendo malo na Aruba manera fraude y hopi mas cos y e abuso contra pueblo ta halto.” Reaccion miembronan Tweede Kamer Sr. Bosman y sr. Recourt a duna di conoce cu e cartanan aki lo haya nan atencion. Lo bay haci copia pa tur colega cu ta di bishita na Aruba pa e reunionnan Ipko pa asina por trata esaki mas pronto posibel den parlamento di Hulanda.q
CORTE A5
Diahuebs 8 Januari 2015
Otro luna den corte
Caso contra 2 empleado di Departamento di Enseñanza pa malversa riba 900 mil florin ORANJESTAD – Aña pasa, door cu tin investigacionnan pendiente, e caso contra e dos empleadonan di Departamento di Enseñanza L.Tromp y V.Quandt, a keda posponi pa otro luna. Fiscal a bisa Hues cu ta haciendo investigacion na banconan den exterior caminda ta sospecha cu lo a transferi placa. Aña pasa Fiscal a bisa Hues cu e acusacion contra Tromp y Quandt ta cu na diferente ocasion entre 15 di november 2012 te 18 di juli 2014, a falsifica peticionnan pa pago di studielening. Nan tabata falsifica firma di e director y asina manda orden di pago na Departamento di Finanza pa paga y e placa tabata bay pa nan. Investigacion den exterior Fiscal a bisa cu a pone cu e
caso ta pro forma pasobra ainda tin investigacionnan andando. Fiscal a propone pa trata e caso di 27 februari 2015. Fiscal a splica cu ainda falta investigacion den exterior. Hues a pidi mas informacion riba e investigacion den exterior. Fiscal a bisa cu kier haya informacion riba cuentanan di banconan den exterior caminda ta sospecha cu transferencia di placa lo a sosode.
informacionnan di banco no por manipula y no por teme cu Quandt lo huy. E abogado a bisa cu e no ta kere cu si laga Quandt liber lo bay shock comunidad. E abogado a mustra cu Quandt a inscribi pa estudio na Hulanda y a paga parti di e estudio. E lo por integra na januari 2015. Abogado mr. Scheper cu ta representa Tromp, tambe a pidi pa suspende e detencion.
Pidi pa laga sospechosonan liber Abogado mr. Illes, cu ta representa Quandt, a bisa Hues cu e no tin nada contra pa investigacion pero ta haya cu por laga Quandt liber pendiente di e caso.
Mas di 900 mil horta Fiscal a reacciona riba e peticion di e abogadonan y a bisa cu e ta contra pa laga nan liber. Na opinion di Fiscal, tin motibo di peso y loke nan a haci a shock henter comunidad. Ta trata di fraude durante un periodo hopi largo. Ta papia di mas cu 900 mil florin. Nan tabata falsifica cada bes orden di pago caminda a falsifica firma di director di Departamento di Enseñanza.
Na opinion di e abogado Quandt a admiti tur cos y ta haya cu e investigacion ta cla. El a pidi pa suspende detencion di Quandt. E ta haya cu
Fiscal a mustra cu Tromp so a fraude mas o menos 300 mil y Quandt 600 mil florin. Cada bes nan tabata keda falsifica orden di pago. Pa loke ta Quandt cu kier bay studia Hulanda, Fiscal a expresa cu e tin duda den esaki pasobra hustamente esey e tabata haci pa cu peticion di estudio y tabata haya placanan pa esaki. Fiscal ta haya cu e interes di e caso ta pisa mas cu e interes di e sospechosonan. Sospechosonan a keda cera
Hues a bisa cu e motibonan di peso, te ainda t’ey. Hues ta haya cu e shock t’ey ainda. E ta haya cu ta fraude grandi a wordo cometi pa empleadonan publico den nan funcion. Hues ta haya cu e interes di e caso ta pisa mas. El a rechasa e peticion pa laga e sospechosonan liber. Hues a pospone e caso pa 27 februari 2015. E dia ey e sospechosonan lo presenta atrobe den Corte pa tratamento di e caso. Bon Dia Aruba lo bay sigui e caso aki di cerca.q
Ministerio Publico a dicidi cu lo bay aumenta castigo pa esunnan cu ta horta for di cas
ORANJESTAD – Pa basta tempo caba, pueblo ta sclama pa medida mas severo pa e cantidad di casonan di ladronicia cu ta tumando luga riba nos isla.
cia, atraco, asalto y crimen, no ta haci wega. Nan ta baha cu tur peso di ley riba esunnan culpabel. Esaki ta un forma pa manda un señal bon cla den comunidad cu no ta tolera cu un grupo di persona ta crea insiguridad. Corte Superior a yega di hala atencion di Ministerio Publico y tambe Corte di Husticia cu mester aumenta castigonan.
Ta increibel con ladronnan no ta respeta privacidad di hende den nan cas. Varios caso caba a keda registra camindanan ladronnan ta drenta cas di famia, mientras cu e famia ta drumi den cas. E siman aki mes tin un caso di atraco arma den un cas. Masha hopi caso di ladronicia di cas ta sosodiendo riba nos isla. Hopi famia ta keda den trauma ora nan yega cas y mira e desaster cu ladronnan a haci na nan cas. Imagina cu abo ta cera bo cas completamente y ta bay sali pa bay traha of haci cualkier cos y ora bo bolbe, bo ta mira cu e porta of bentana di bo cas a wordo forsa. Esey so caba ta laga bo den panico. Mas pio ta bira ora bo bay paden y mira con tur e cosnan cu bo a traha asina duro pa yega na dje a wordo sea destrui of horta.
Esaki ta causa un trauma masha grandi pa hopi hende, kendenan no ta sinti nan mes sigur den nan propio cas. Esaki ta un situacion cu ultimamente Corte di Husticia di Aruba ta tuma hopi na serio y ta baha cu man duro riba e ladronnan. Cada bes ta scucha e Huesnan bisa cu e tipo
di delito aki ta crea sentido di insiguridad den comunidad. Esey, sin pensa mes riba esunnan den e cas cu a bira victima. Ta un caminda di cruz esunnan den e cas tin cu pasa, pa mira si nan lo por haya algun di nan pertenencianan bek. Si bo tin suerte bo por haya
algun pertenencia. Hopi biaha joyas ta wordo cambia pa placa of droga y e otro articulonan di balor ta wordo bendi na baratio pa asina esunnan cu a horta tin placa pa sigui uza droga. Aumenta castigo Mas y mas ta ripara cu Corte Superior, den caso di ladroni-
Por a nota cu tin castigonan a aumenta special den casonan di atraco, asalto y otro crimen pero den e parti di ladronicia for di cas no tanto. Recientemente den Corte, Fiscal a bisa Hues cu Procurador General a dicidi cu lo bay cu man duro riba ladronnan di cas. Cu esaki Fiscal ta mustra cu Ministerio Publico tambe ta apoya e maneho di Corte Superior cu mester manda señal bon cla cu no ta tolera crea insiguridad den comunidad. Den e proximo casonan di ladronicia lo bay mira si realmente esaki lo sosode of si ta djis papia e Fiscal a djis papia.q
A6 LOCAL
Diahuebs 8 Januari 2015
Segun vocero:
E aña aki Setar a cuminsa cobra BBO y BAZV cion. Contrario na rumornan riba medionan social, cu Setar a cuminsa cobra mas, sra.
Maduro ta bisa cu ta netamente a cuminsa cobra locual ley ta stipula. Sra. Maduro a
finalisa: “E cuenta di telefon di januari lo bin cu 2,5% extra riba dje.”q
Studiantenan por bin na remarca pa
Out of state tuition waiver na Florida International University
ORANJESTAD - Setar tambe mester a tene cuenta cu e introduccion di e 1% BAZV. Como cu e fecha di pago di 8 di januari ta e cuenta di telefon di december, a inclui e BAZV. Banda di esaki, Setar tambe a cuminsa cobra e BBO. Segun vocero di Setar Suzy Maduro, prome cu esaki nunca Setar a cobra BBO na ningun cliente. “Segun e ley ta prescribi cu mester cobra, Setar ta cobra. Esaki ta algo cu tur instancia oficial mester cumpli cu ne, pasobra e ta den ley.”
A puntra sra. Maduro dicon Setar nunca a cobra 1,5% BBO y aworaki si ta cobra BZV y BBO haciendo e 2.5%. Sra. Maduro a splica cu desde aña 2006 Setar a carga e BBO segun un decision cu a wordo haci, cu nan lo no cobra e cliente. Esaki ya no ta e cas entrante cobransa di 2015. “Naturalmente pa motibo cu e BAZV a drenta na vigor na luna di december, a haci tur e calculacionnan pa pago di e cuenta aki.” Comentario eroneo Sra. Maduro a bisa cu si tin cliente cu tin duda di esaki, Setar por duna mas splica-
ORANJESTAD – E siman aki minister di enseñansa Michelle Hooyboer - Winklaar ta yega na un acuerdo cu Latin America and Caribbean Scholarship (LAC Scholarship). E acuerdo aki, hunto cu Florida International University (FIU), ta encera cu studiantenan di Aruba cu kier studia na FIU por bin na remarca pa becanan bou di LAC Scholarship. Minister President y Asuntonan General Mike Eman a apoya e iniciativa aki y a yuda yega na e logro grandi aki. Esaki atrobe ta habri posibilidad nan pa por studia na un prijs hopi reduci na e universidad menciona. E programa di beca aki ta hancra den ley na Florida, cual tabata hacie imposibel pa studiantenan di Aruba por tin acceso structural na tipo di beca nan asina aki. Awor esaki a cambia. Esaki ta trece cu ne cu studiantenan cu ta interesa pa bay den exterior pero no ta opta pa bay Hulanda por bay FIU y cu e gastonan pa esaki lo ta hopi menos compara cu loke tin actualmente y nan ta keda relativamente cerca di cas. Hulanda birando caro “Ta asina cu na Aruba te cu awor mayoria di nos studiantenan cu kier bay studia afo ta opta pa bay Hulanda. Esey ta
algo logico mirando e lasonan cu tin cu Hulanda, caminda nan por ricibi becanan y cu e estudio ta mas barata compara cu Merca. Lamentablemente e sistema di beca na Hulanda ta cambiando cu e consecuencia cu e ta birando mas caro y mas dificil pa nos studiantenan por studia na Hulanda.” Pues e posibilidad nan adicional cu e mandatario encarga cu enseñansa ta buscando pa nos studiantenan cu kier bay Merca ta uno hopi positivo y oportuno. “Esaki ta nifica un era nobo den nos enseñansa na Aruba, caminda nos studiantenan por studia na Merca ya cu awor tin hopi mas posibilidad pa studia na varios estado y Universidad bao di un prijs hopi mas faborabel.” Esaki ta algo grandi pa nos studiantenan, segun minister Hooyboer – Winklaar. “Desde principio mi a bisa cu den mi vision cu mi tin pa enseñansa na Aruba, lo mi sigur pone hopi enfasis pa eleva e calidad y sondea tur opcion cu tin ful rond di mundo pa nos studiantenan por beneficia di nan. Esaki ta un di e manera nan cu por logra nos meta, door di duna nos studiantenan mas opcionnan realistico cu despues di termina nan estudio nan por bin bek
nan pais, cuminsa nan carera como un profesional sin tin e carga cu hopi di nan tin actualmente cu ta e pagamento bek di nan prestamo haci pa a bay Hulanda”, e mandatario a remarca. E siguiente pasonan cu lo wordo tuma ta pa sigura cu tur studiante cu ta desea di bay sea FIU na Florida of USC na South Carolina ta bon informa y prepara pa e stap grandi aki cu nan lo bay tuma. Lo bay keda sondea mas oportunidad pa nos studiantenan, sea firmando cu mas estado na Merca of expande e universidad nan na Florida y South Carolina. En conexion cu esey, Sra. Hooyboer - Winklaar a sinta cu e Consul General di Merca, James Moore, pa elabora mas riba tur posibilidad cu por existi pa e studiantenan. Hopi idea a wordo poni riba mesa cual awor mester bay wordo evalua y acorda cu cada stakeholder. 2014 Na fin di aña 2014 Minister di Enseñansa Michelle Hooyboer-Winklaar a anuncia cu a yega na un acuerdo cu estado di South Carolina caminda studiantenan ta ricibi e posibilidad di studia a base di un in state tuition na universidadnan di e estado aki.q
LOCAL A7
Diahuebs 8 Januari 2015
Servicio Informativo di Gobierno:
Ceramento di caminda entre Aruba Lineair Park fase 1 y fase 2 pa cu Surfside Beach ORANJESTAD- Departamento di Obra Publico ta informa cu pa entrante 14 di januari 2015 e pida caminda entre Aruba Lineair Park fase 1 y Aruba Lineair Park fase 2 cu ta bay pa Surfside Beach na haltura di Barefoot y Nikky Beach lo bay ta cera en conexion mehoracion di e beach di Surfside Beach. E proyecto lo wordo cera den fase na medida cu e trabou nan ta avansa. En conexion cu e trabou por haci uzo di e pida caminda pazuid di e plasa di Aruba Lineair Park fase 1 desde di e parkeerplaats di Nikky Beach. Esaki lo wordo indica cu borchi y heki nan di trafico. E trabao lo tin un duracion di 170 dia . Lo construi caminda pa cu acceso na e Beach, stacionamento pa auto, trottoir y canal pa mehora e fluho di awa. Tambe lo bin mata y palo nan di luz pa embeyecemento di e beach menciona. Obra Publico ta notifica tur usuario di Boto cu durante di construccion no lo por bay baha boto na e beach menciona. DOW ta pidi comprension y disculpa pa cualkier inconveniencia cu e trabounan menciona por ocasiona.q
A8 ECONOMIA/FINANCIA
Diahuebs 8 Januari 2015
Gobierno di Venezuela lo introduci sistema di control di cambio nobo ORANJESTAD – E caida di prijs di petroleo, presion di inflacion, falta di productonan pa abastece nan mes, devaluacion di nan moneda y un debe publico astronomico ta afecta economia di e pais bisiña di Venezuela. E pais petrolero drenta den recesion na 2014 cu un caida di su DGP durante tres trimestre consecutivo, y registro un inflacion anual de 63.6% na luna di november, un cifra record den nos region, segun datonan divulga pa Banco Central de Venezuela (BCV), e siman aki. Un economia cu sigur tin su influencia den nos economia local considerando cu turismo a bira practicamente nos unico fuente di entrada, y cu nos ta depende turisticamente di nos di dos mercado principal, esta Venezuela. Pero no solamente e contribucion di e bishitante Venezolano ta wordo refleha den nos sector turistico, sino den comercio en general for di e mas grandi te hasta esun mas chikito. E gran cantidad di turista cu nos ta hayando for di Venezuela, no solamente ta un turista cu ta bin disfruta di locual nos tin di ofrece na nos bishitantenan, pero mas bien na ta un turismo di abastecemento caminda nan ta provee nan mes di articulonan te hasta di prome necesidad pa confronta e situacion di escasez cu nan pais di origen ta pasando aden.
Panorama economico Pero con e panorama economico ta pinta pa Venezuela pa 2015? Ya caba presidente Nicolás Maduro a anuncia desde e palacio presidencial di Miraflores detaye riba e programa di “recuperacion economico” cu Venezuela lo tin na 2015. El a bisa cu desde januari e lo activa e Estado Mayor di Recuperacion Economia cu lo ta dirigi pa su persona. Sinembargo e mandatario ainda no a papia claramente riba e medidanan economico y politica monetario pa cambia e situacion economico di su pais, entre nan e devaluacion di e moneda nacional y e aumento di prijs di e gasolin mas barata di mundo; aunke e mandatario a nenga cu esaki lo aumenta na corto plaso. Cambio modelo economico Presidente Maduro a presenta algun di e metanan di su programa di recuperacion economico pa 2015, sin anuncia niun medida concreto. E ta convenci cu 2015 lo bira un aña di gran cambio den nan modelo economico. E programa –segun e mandatario- lo conta cu tres fase, caminda nan lo pone focus riba mantene inversion social y recupera e produccion.
cambio di divisa nobo. Ainda e detayenan di e sistema aki no a wordo splica te ora e mandatario ta bin bek Venezuela, ya cu actualmente e ta na China. Cupo electronico Di otro banda, diamars ultimo Banco de Venezuela a
activa e cupo electronico pa e Venezolanonan por haci nan compras via Internet. Nan ta ofrece atrobe un cupo total di 300 dollar pa realisa nan pago di nan productonan y servicionan cu nan credit card. E posibilidad aki ta disponibel mediante operacionnan di comercio electronico cu proveedor di afo
desde Venezuela. Pero e operacion aki ta disponibel actualmente pa esunnan cu ainda tin cupo activo di 2014. Si e doño di e credit card no a haci uzo di e cupo di aña pasa, e aña aki e cupo ta disponibel unabes cu e ta deposita e balor di e cupo aki den nan banco pa su activacion.q
Cyber-atake a afecta usuarionan di bitcoins
Un punto cu nos mester tene cuenta cu ne tin di haber cu e mandatario Venezolano a anuncia cu na 2015 tin plania pa bin cu un sistema di
ORANJESTAD – Diamars ultimo, e moneda virtual controversial conoci como “bitcoin” a sufri un sla pisa. Ta asina cu e di tres casa di cambio mas grandi di mundo, esta Bitstamp, a paralisa su servicio despues cu nan a descubri un fayo den nan sistema di siguridad cu a afecta algun di nan operacionnan. E fayo aki a ocasiona un perdida alrededor di 19.000 bitcoins, mas of menos 5 miyon
dollar. Devaluacion di bitcoins E atake aki a sosode algun lunanan despues cu e compania a sigura cu nan personal a logra impedi e cyber-atakenan contra nan plataforma di cambio. E supuesto solucion a surgi net despues cu Mt.Gox a reconoce na februari 2014 un perdida di 650 miyon dollar den moneda virtual di nan clientenan cu a bira victima di e hackernan cu a “atraca” nan sistema.
Bitcoin, ta e moneda virtual mas conoci, y el a cuminsa circular na 2009. E mal desaroyo di e moneda virtual aki durante 2014 a haci cu el a gana e titulo di e "pio divisa" di e 175 monedanan cu Bloomberg ta monitor. E moneda aki su balor a cay un 58,47% na aña 2014. E devaluacion aki incluso ta mas grandi cu e caida cu a sufri e Rublo na Rusia cu a perde 43,73% di su balor na aña pasa.q
A10
Diahuebs 8 Januari 2015
SOCIAL
Bailarina Eva Croes;
“Baile ta simplemente libertad y felicidad”
sra. Croes ta un logro grandi. E ta studiando actualmente pa docente di baile cu ta un estudio unda nan ta educa hobennan pa bira un docente di baile, un choreografo y un bailarina profesional. Awor e ta den su di dos aña. Den su prome aña, el a obtene su propedeuse y tambe el a presenta un choreografia cu el a traha bou di nomber cu yama ORANJESTAD – Eva Croes ta un hoben Arubiano di 22 aña cu ta studiando pa bira docente di baile na Amsterdam. Locual a cuminsa como un hobby, awo ta den proceso di bira un carera. Sra. Croes ta conta Bon Dia Aruba tocante su ambicion. Baile pa sra. Croes ta libertad y felicidad. El a cuminsa baila ballet cu 3 aña. Pero mas grandi el a bira, mas les el a cuminsa tuma manera jazz y despues tap y latin tambe. Prome e tawata mira baile como un hobby, algo cu e tawata haci den tempo liber. Pero despues di un tempo el a cuminsa wak e como mas cu un hobby. Sra. Croes cuminsa wak baile no solamente como un manera cu e ta uza su curpa, pero tambe cu e por expresa su mes. Mas
e la haya oportunidad pa por a desaroya e talento aki y mas su amor pa baile a keda crece. A yega un punto cu e no por a nenga mas, locual e kier a haci cu su bida ta baila. Loke mas sr. Croes ta gusta ta cu tur dia e ta sinti bendiciona cu e por expresa su mes den un forma asina dushi y bunita. E no ta solamente un forma di arte pa su persona, si no tambe un forma di bida.
un bon trabou den e ramo den locual mi ta studiando.” Baile y Aruba
Inspiracion Segun sra. Croes su inspiracion ta bin di tur sorto di banda. E ta wordo inspira tur dia, si no ta den forma artistico, sigur den forma humano. Su mama ta e inspiracion mas grandi pa su persona. E ta e centro di su ser y danki na dje e ta ken e ta awe. Sra. Croes ta comenta “Tambe, mi inspiracion ta bin di diferente fuente manera natura-
leza, mi ser keri nan, hende, texto, buki, potret, experiencia di bida y mas. Como cu mi ta studia na Hulanda, e scenario ta diferente compara cu aki na Aruba. Pues e fuente di inspiracion ta ey tambe pero e ta bin den un otro forma por ehempel na mi scol, unda tur dia mi ta rondona di hende cu tambe tin talento artistico. Tur dia tin algo nobo cu mi ta siña y asina mi ta wordo inspira pa sigui haci locual mi ta stima y asina mi kier inspira otro tambe. “ Sra. Croes ta conta cu na 2013 el a wordo acepta na un conservatorio na Amsterdam cu ta Amsterdamse Hogeschool Voor de Kunsten. Esaki pa
“The Use of Sorrow”. Esaki tabata bay tocante un dama cu ta en busca di su propio identidad riba e tereno di amor. El a haya comentario hopi positivo y sra. Croes ta hopi orguyoso di esey. Aspiracion Bon Dia Aruba a puntra sr. Croes kico ta su aspiracion den bida. Pa cual e la contesta: “Mi aspiracion den bida ta pa por comparti mi pasion cu otronan mundialmente. Tambe lo mi kier tin mi mesun compania unda mi kier educa esunnan cu ta desea di siña y kier sigui den mundo profesional di baile. Aki 5 aña mi ta spera di tin mi diploma den mi man y tin
Bon Dia Aruba, a puntra sr. Croes kico e ta pensa di e manera den cual Aruba ta trata hobennan cu kier careranan artistico. E ta conta cu na su opinion, baile ta un profesion cu no ta wordo tuma na serio pasobra e no ta un profesion manera di un dokter por ehempel, cu si ta financieramente mas atractivo. Tambe e ta pensa cu aki na Aruba no tin suficiente posibilidad pa eherce e profesion profesionalmente manera na otro paisnan grandi. Hopi mayornan no kier pa nan yiunan studia baile of algo den e area di arte pasobra dia di mañan kisas nan no tin trabou. Pero asina mes e ta pensa cu arte, specificamente baile den su caso, ta hopi importante pa un pais pasobra e ta stimula creatividad y innovacion, locual ta sumamente importante pa un pais pasobra hende ta bira creativo no solamente den tereno di arte pero den otro tereno tambe. E ta kere cu baile por ta parti di un desaroyo cu ta tumando luga mundialmente. Cu placa solamente bo hende no por ta feliz; mester tin un dimension mas den bida manera cultura, arte y spiritualismo pa un hende por desaroya completamente, sra. Croes ta comenta.q
SOCIAL
A11
Diahuebs 8 Januari 2015
Un luna yena cu teatro na Atelier’89
ORANJESTAD – E luna aki, tur cos ta teatro na Atelier’89. Cu un artista Antiano den cas. Ta trata aki di Albert Schoobaar cu a bin di Corsou pa duna un tayer yama “E sorpresa” na e academia di arte. Segun Elvis Lopez, director di Atelier 89’, sr. Schoobaar ta un artista masha renombra na Corsou. Cu hopi experiencia den su ramo. Bon Dia Aruba a presencia un di e tayernan aki cu tabata yena cu emocion y actuacion. Den e tayer, a enfoca riba traha den ekipo y con tur hende mester colabora pa e escena por mustra lo mas real posibel. Por ehempel si tin un mesa cu un bolo imaginario y e grupo mester hiba esaki di un banda di e luga pa otro. Tur hende mester tin nan
man na e mesun nivel. Mester demostra e mesun tipo di esfuerso. Un otro escena cu a wordo practica tabata un di crimen caminda un hende mester a mata un otro persona cu solamente un kinipi di wowo. E persona cu e criminal a kinipi wowo cu ne mester a muri den un manera dramatico. Un persona den e grupo mester a busca pa descubri ken ta e criminal, pero esaki tabata algo dificil ya cu tur tabata wak otro constantemente. Participantenan a comenta cu esaki a siña nan con pa controla nan cara y con pa disimula. E sorpresa Durante e tayer e participantenan lo siña con pa traha riba escenanan y personahenan. Con e ta crea un escena y duna un personahe nan caracter. Tambe sr. Schoobaar ta siña nan scoge y dicon. E escenanan lo wordo basa riba textonan di escritornan existente local como tambe internacional. Nan por ta monologo pero tambe escenanan di 2 pa 3 hende. Durante e tayer tur hende lo haya un texto pa siña di cabes, pa despues traha riba un escena pa esaki. Den e prome siman-
Ateliers ‘89 kier, ta mas participacion entre hobennan. E director ta bisa tambe, cu e aña aki tabata uno hopi dificil financieramente pa Atelier ‘89. E tayernan di arte ta mas tanto diseña pa hobennan entre 14 pa 20 aña, cu ta desea di studia arte of sigui un academia di arte despues. Pero, Ateliers ‘89 no ta yega na e muchanan aki.
nan e grupo ta traha hunto pa scucha y mira e textonan di e otro, e meta di esaki ta pa asina nan por puntra otro tema y motibonan. Na final di e trayecto e participantenan lo mustra e publico un escena den diferente luga. E publico cu bin wak ta wordo parti den diferente grupo y cada grupo ta bishita un escena cu ta hunga pareu. Despues e grupo di e publico ta bay cerca e otro escena. Esaki kiermen cu riba e anochi aki, cada participante lo mester presenta nan obra teatral mas cu 1 biaha riba e anochi aki. Cada escena lo dura mas o menos 10 minuut y e no mag di tin mas cu 3 participante. E publico no sa kico nan ta bay mira, pues pa e motibo aki e anochi yama “E sorpresa”. Dificultad pa yega na hoben Den pasado Sr. Lopéz a bisa cu tin hopi dificultad pa yega
na muchanan hoben y asina tin nan interes pa participa na tayernan educativo cu Atelier ‘89 ta duna durante e transcurso di aña. Sr.Lopéz ta splica cu e tayernan ta conta cu participacion di hende mas grandi cu kier mehora nan mes, pero locual
Bon Dia Aruba a puntra sr.Lopéz si por ta e tayernan ta mucho intenso, ya cu mayoria bes e tayernan ta core di dialuna pa diahuebs durante 3 of 4 ora den oranan di anochi. Pa cual el a responde, cu otro academianan di Arte tin orario mucho mas extenso. Pero, pa motibo di ofrece e tayernan mas laat den dia e hobennan por bay scol den dia, y si nan ta traha atardi, despues nan por participa na e tayernan. E biaha aki, tambe e tayer di teatro tin poco participante.q
SALUD Hende grandi: Actividadnan pa mantene nan ocupa A12
Diahuebs 8 Januari 2015
ORANJESTAD - Ken a bisa cu hende grandi no por pasa un rato agradabel y dushi? Ta nan ta esnan cu realmente merece sinta un rato y disfruta nan bida. Plania actividad nan pa hende grandi no ta asina dificil manera ta parce. Ta berdad cu mester tin cierto cosnan den consideracion pero semper ta asina no solamente cu hende grandi pero cu hende di tur edad. OPPA ta bin realisando regularmente actividadnan recreativo y social pa nan miembronan locual ta algo di aplaudi. Actividadnan social Actividadnan social ta duna hende grandi e chens pa inter-actua cu otro hende den
e sociedad. Como resultado, nan lo sinti cu nan ta parti di un sociedad y nan ta wordo stima. Actividadnan social ta importante pa hende grandi pa mehora nan condicion y salud fisico, mental y bienestar. Cualkier actividad fisico lo aumenta e movemento di curpa cual di otro banda lo evita un miedo cu nan por cay dal abao. Ora nan ta envolvi den cierto tarea ta yuda nan combati depresion, problemanan di concentracion y perdemento di memoria. E ta yuda pa nan ta mas confident y ta duna nan un sintimento di independencia. Tin actividadnan creativo y cultural specificamente diseña pa hende grandi cual lo mester ta inclui den nan bida diario. Actividadnan recreativo
Actividadnan social tin un efecto terapeutico den nan
curpa y mente. Sin embargo dor cu nan no tin un curpa cu movemento flexibel mester modifica algun di e actividadnan recreativo. Piscamento, hunga golf suave ta dos actividad cu por wordo haci cu poco movemento fisico. Tin ekipo di deporte cu a wordo modifica for di fabrica pa hende grandi pa nan no perde e actividad. Pa actividadnan paden di porta pa den tin algun video wega adapta special pa hende grandi. E meta basico di tur e actividad nan aki ta pa nan hisa nan auto stima. Tambe ta duna nan e chens di expresa nan sentimentonan., Actividadnan
di
conoce-
mento pa hende grandi ta un ayudo importante pa retarda algun malesa manera Alzheimer. Wega nan di memoria ta yuda baha depresion y stress tanten cu ta stimula nan memoria. Esaki ta inclui resolve diferente sorto di puzzel y matematica mental unda e uzamento di papel y potlood no ta permiti. Aunke e sorto di weganan aki eigenlijk no mester ta mara na ningun edad si nos ta pensa cu stimulacion di mente mester cuminsa for di hopi trempan pa no yora malay ora nos ta yega na edad di hende grandi. Mañan nos lo enfoca mas riba otro tipo di actividadnan manera cultural y creativo. q
Genen lo por yuda identifica muchanan cu futuro problemanan psicologico Un investigacion nobo a descubri cu muchanan cu cierto variante di gene comun, tin mas probabilidad di desaroya problemanan serio como adulto, potencialmente esaki por habri caminda pa tratamento pa muchanan cu problema. E estudio, di Universidad di Duke, ta di dos decada di data di muchanan di prome klas cu ta na riesgo halto, e muchanan ta di 4 luga rond di Merca. “E descubrimentonan ta un paso dilanti pa compronde e biologia di kico ta haci un mucha particularmente sensitivo na ambientenan positivo y negativo,” Dustin Albert, un cientifico di e in-
vestigacion na Duke Center for Child and Family Policy, a bisa den un relato di prensa. “Esaki ta duna nos un pista importante tocante algun di e muchanan cu mester di mas ayudo.” Investigadonan a descubri cu muchanan cu ta bin di un historia di riesgo halto, tin e variante di gene, tabata mas na riesgo pa problemanan den futuro. Di esunnan cu e variante di gene, 75% ta desaroya problemanan psicologico pa ora nan yega 25 aña, incluyendo abuso di alcohol, abuso di droga y comportacion anti social. Despues di intervencion Pero, ora muchanan cu e variante di gene ta parti di e
Fast Track Project, cual ta un intervencion di varios fase, pa muchanan di prome klas cu ta agresivo, solamente 17% ta desaroya psicopatologico como adulto.
muchanan ey a ricibi ayudo intensivo. E proyecto tabata esun di mas grandi relaciona cu prevencion di violencia, cu a ricibi apoyo di National Institutes of Health.
“E ta un descubrimento cu ta trece speransa,” Albert a bisa. “E muchanan cu nos a studia tabata masha susceptibel pa stress. Pero nan no tabata condena, nan tabata particularmente habri pa ayudo.”
E ultimo descubrimentonan aki ta sugeri cu diferencianan den genome lo por ta responsabel pa e diferencia di nivel di sensitividad di muchanan. Segun Albert, esaki lo por ta e prome paso pa potencialmente yega na tratamento personal pa muchanan cu problema.
E Fast Track Project a cuminsa na 1991. Despues di a screen casi 10 mil muchanan di scol preparatorio na North Carolina, Tennessee, Pennsylvania y estado di Washington, investigadonan a identifica casi 900 cu tabata na riesgo halto. Mita di e
Estudio limita Pero, Albert a ripara cu e estudio nobo tabata limita na muchanan blanco so, specificamente 60 mucha blanco cu un variante comun di e gene
receptor di glucocorticoid NR3C1, cual ta un gene cu ta envolvi den e reaccion di curpa na stress. Ainda e autornan di e estudio no a haya un pista genetico similar den muchanan di otro origen etnico, cu lo por yuda identifica cua di e muchanan aki ta reacciona miho na intervencion, pero esaki no kiermen cu e marcanan genetico no ta existi, e investigadonan a bisa. “E lo ta prematuro pa uza e descubrimentonan aki pa screen muchanan pa determina ken mester ricibi intervencion,” Albert a bisa. “Tin hopi mas trabou cu mester wordo haci prome nos dicidi si nos mester tuma e paso ey si of no.”q
opinion A13
Diahuebs 8 Januari 2015
Aruba ta balora su musiconan?
ORANJESTAD – Temporada di carnaval a yega y esaki ta ora hopi di e musiconan di e isla ta haya oportunidad pa briya. Tin un rumor ta cana rond, cu carnaval 60 a bin y bay y ainda e premionan na e ganadonan di e competencia musical di carnaval no a wordo paga. Aruba ta balora su musiconan? Bon Dia Aruba a busca algun opinion. Den conversacion cu director di Atelier ’89 esta Elvis Lopez, e la comenta na Bon Dia Aruba cu e ta un tristesa con tiki musiconan ta wordo paga. Cu facilmente un hende ta duna trabou na un DJ cu pa minimo ta cobra 150 pa ora. Siendo cu un banda ta cobra porta algun 500 florin y mester parti esaki. Esaki kiermen cu cada un ta haya un porcentahe hopi minimo pa nan trabou. Otro hende cu a haci un comentario tocante musiconan na Aruba, ta Erik Eman di purple entertaiment. E tambe a menciona cu Aruba ta den necesidad di musico y cu hopi mucha no ta worry pa toca instrumento mas. Cu tempo e tendencia di ta
un DJ a podera di e isla y ta parce cu tur hende tin mas interesa den siña con pa spin cd riba un mashin cu toca un instrumento. “Wel musiconan na Aruba ta wordo paga hopi malo. Hende ta wak e pa hobby na luga di funcion. Nan no ta tuna muziek na serio. Un musico cu pasion ta eherce su funcion cu alegria pero bo no por cria un famia cu esey. Hopi musico ta haya nan mes cu un trabou "normal" y na banda e carera musical. Pa juggle e dos nan ey tin biaha ta dificil paso bo por dedica menos tempo y menos esfuerso na locual den berdad bo stima. Pa artista local nos ta lucha paso hopi biaha nan ta prefera di duna un contract na un hende di afo cu na nos mes cu ta biba aki. E hendenan di afo ta bin haya contract di un luna pa biba y perform aki y despues bay. Pero nos semper ta pidi pa contract mas largo y esey awendia ta basicamente imposibel. Ami mes a keda ful aña pasa ta traha den un otro sector pa por deal. E aña ki mi ta sinti manera mi ta bay cuminsa bek aden. Mi djis
mester un guitarista. E ta un emocion teribel. Nan ta menosprecia e arte di musica. Tristo” - Amy Richards, cantante.
“E ta un echo cu hopi hende ta asumi cu musiconan ta toca manera un hobby y nan no mester wordo paga mucho, of wordo paga mes. Pa evento nan ta bisa cu por ta nan ta haya “exposure” pero nan tin cu pone placa pa nan ekipo. Nan tin cu train, nan tin cu inverti tempo. Esaki ta demostra cu sociedad no ta mustra apoyo na artista local. Nan no ta trata nan manera nan merece wordo trata.” “Wel, mi ta kere tur medaya tin dos banda. E ta cuminsa cu media. Awendia nos como hende ta sigui media 24/7. Tur cos rond di nos ta media. Anto media aki na Aruba ta basa riba cos nan internacional (mayoria categoria). Nos nunca ta tende algo di musico nan local y si nos tende algo mes, e no ta interesa nos paso nos a custuma nos mes mucho cu cos nan cu no tin nada di haber cu
nos mesun pais. Ami lo culpa media pa esaki . Cu esey mi kiermen, radio, tv, social media websites, etc. Pero e otro motibo cu Aruba ta menos precia e musico nan ta pasobra nos musiconan mes ta faya hopi ora e momento ta yega pa promove nan mes. Pa nan muziek por yega na pueblo. Awendia niun hende ta bay sali for di nan cas of tras di nan computer pa bay haya sa algo. Nan ta djis sinta y relax y loke sali nan ta sigui. Awendia si bo kier algo yega na hende, bo mester market bo mes. Accion ta papia mas duro cu palabra. Aruba no ta manera antes mas, awendia bo mes tin cu promove bo mes y convence e pueblo pa aprecia nos musiconan. E musiconan tambe mester purba wanta e sabor Arubiano bibo den nan muziek. Hopi di nan ta bay den full un otro genero cu kisas e mayoria no lo ta interesa aden” – Ayrton Tromp.q
A14 riba
Diahuebs 8 Januari 2015
caya
A haya nan cu droga tambe
Dos homber deteni coriendo auto posiblemente horta
CLASIFICADO SANADOR SPIRITUAL
Internacional y Clarividente From Africa Mr. Mane Specialista den tur problema efectivo. Trece bek sernan keri, exito den negoshi, kita mala suerte y magia preto. Ta resolve problemanan financiero, yuda pasa rijbewijs, ta yuda cu dificultad sexual y mucho mas. Resultadonan rapido, garantiza . Pa mas info. yama 565-8369 211033 ___________________________
SERVICIO
Nos ta intermedia den bo asunto-nan di belasting p.e apelacion, aangifte, gastonan social y relato financiero. Basta dolor di cabez. 565-0836 _______________________ 211205
SERVICIO
Permiso di trabao, constancia, confianza. Nos ta busca firma y trabao pa bo 565-0836 211205 _______________________
TA BUSCA
Cas pa huur y bende pa clientenan 565-0836 _______________________ 211205
TA BENDE
Trailer de comida con hornilla, baño de María, exibidor de comida. 2x2 mts, listo para trabajar Fls. 1000 oferta 741-2276 Negociable _______________________ 211231
ORANJESTAD – Diaranson mainta un persona a sigui un Toyota Tercel shinishi di Bubali te Hato, pasobra esaki ta un auto cu a wordo horta di dje algun tempo atras.
Playa a bay direccion di un e persona tabata siguiendo e auto, cual tabatin dos hende homber sinta aden. Poco pariba di e rotonde di Hato, autoridadnan a para e auto en cuestion.
Patruya di tanto Noord como
E chauffeur no por a mustra
niun documento cu ta proba cu e auto ta di dje, ya cu segun nan, nan a cumpr’e di un hende, pero e storia tabata cuestionabel. Ora cu polis a rista den e auto, a bin topa cu droga,
cual nan a confisca. Ambos sospechoso lo mester presenta dilanti di fiscal auxiliar, y recherche di team di joyriding lo sigui cu investigacion di e caso, pa por comproba si en berdad e auto aki ta horta.q
RIBA CAYA A15
Diahuebs 8 Januari 2015
Bautismo di 17 edicion di Bacchanal ORANJESTAD – E di 17 edicion di Bacchanal a wordo lansa ayera nochi. Na un forma festivo el a wordo batisa, na e bar Hamaka na Linear Park. Minister di cultura, Otmar Oduber, no por tabata presente, pero su yiunan si a presenta.
Advertorial
Ganado di e di dos premio di Mini Mega ta bay trip den Sur America
ORANJESTAD – Un di e dos ganadonan di e di dos premio di Mini Mega a pasa ayera mes pa cobra su check di Afl. 18.445,= na oficina principal di Lotto di Aruba. El a cumpra su Mega Plus ticket na Euro Lottery. E ganado, Jeffrey D. y su pareha, a pasa 14 luna na Aruba y a keda di regresa diaranson mainta for di Aruba pa bay biaha door di Sur America. Nan mester a pospone e vuelo pa diaranson anochi pa asina por pasa cobra e premio prome cos mainta trempan. Jeffrey tabata hopi emociona ora cu nan tabata den sintonia cu e sorteo di Lotto live na Telearuba, Canal 13. E ta conta cu e la cuminsa grita ora cu un tras di otro su numbernan tabata sali. Ta e Mega Ball so e no tawatin corecto. Esaki ta un bon motibo pa
Lotto corda bo riba e opcion di Combo. Pidi e rebendedo bo Mini Mega loco of dun’e bo cuater numbernan preferi y ricibi bo numbernan combina cu TUR Mega Ball, esta di 01 pa 15. Mini Mega Combo ta costa Afl. 75,=. E Combo tambe ta obtenibel pa Mega Plus y ta costa Afl. 105,=. Di e manera aki, ora bo 4 numbernan di suerte sali, bo ta un ganado sigur! Lotto, e loteria di Aruba tin 8 diferente wega, Catochi, Big 4, Zodiac, Wega di number di Corsou di Lotto, Lotto di dia, Lotto 5, Mini Mega y weganan di Raspa y Gana. Cumprando Lotto bo ta contribui na deporte riba nos isla. Meta di e fundacion ta pa organisa loteria, cambia bida di su hungadonan y na mes momento inverti den deporte local pa medio di donacionnan na e comision di subsidio. q
E productor di e revista , Chibi van der Hans ta hopi contento cu a logra. E aña aki tabata un reto grandi, pa motibo di e conflicto entre Sac y Smac. Despues di hues su decision pa duna Smac derecho pa organisa Carnaval, sr. Van der Hans tabatin 3 siman so pa
finalisa e revista y print e na Panama. Caminda antes tabatin un espacio pa Sac, awor Smac ta introduci su mes. Ayera e revista a caba lihe. Tin mas ainda, y lo distribui nan den e dianan cu ta sigui. E aña aki a print 20 mil ehemplar menos cu aña pasa, cual tabatin un total di 50 mil ehemplar. Pero aña pasa tabata Carnaval 60, pues tabata un edicion special. Riba e portada di e revista ta aparece e reina di Carnaval 60, esta srt. Zuriah Flemming, cu tabata presente ayera nochi tambe. q
A16 clasificado
Diahuebs 8 Januari 2015
Advertorial
Boolchand’s a saca su ganadornan ORANJESTAD -- Boolchand’s Aruba a saca su ganadonan di su gran campaña “Shop & Win”. Hopi ta esunnan cu den temporada di fin di aña a probecha di e campaña aki unda cu por a gana te cu AWG.2500,- pa shop den Boolchand’s. Cu cada compra di AWG 50,- a ricibi un coupon cu por a wordo tira den e tombola pa asina aki por participa pa e gran premionan aki. Durante e dianan di fiesta Boolchand’s a organisa diferente actividad manera shop-
ping nights, oportunidad di saca potret cu Santa Claus y mucho mas.
“Nos ta sumamente orguyoso con nos campaña di fin di aña a bay y ta un placer pa
nos cu awe nos por saca e feliz ganadornan”, Sra. Eslaine Croes a cuminsa ta bisa. E premio mayor a bay pa Sr. Dustin Meijer. Mientras cu e otro premionan a bay pa Sra. Marcia Thiel Gielkende a gana AWG 1500,-, Sra. Rashida Tromp cu a gana AWG 1000,- y Sr. Muk van Ewijk a bai cu e premio di AWG 500,-. Ariba Facebook di Boolchand’s por mira mas potret cu a wordo saca na momento cu a anuncia e ganadornan. Boolchand’s kier a gradici Aruba pa e confiansa brinda y
alabes ta laga sa pa keda pendiente pa dushi temporada di Carnaval caminda tin cosnan grandi plania na Boolchand’s Pa keda na altanto di tur campaña of oferta di Boolchand’s bo por like nan Facebook page como tambe esun di Dorlahn Aruba y Pandora Aruba. Like e paginanan y kedabo bon informa na www. facebook.com/pandorastore-aruba, www.facebook.com/boolchandsdorlahn y www.facebook.com/ BoolchandsAruba.q
Anuncio di MORTO A17
Diahuebs 8 Januari 2015
“Laga tur cos cu ta spera mi ta bunita, Laga tur locual cu mi encontra na caminda ta bunita, Laga tur locual cu mi laga atras keda bunita y Laga esakinan termia den tur buniteza.” Cu hopi tristeza pero conforme cu boluntad di Dios nos ta participa fayecimento di:
Señor ta mi wardador, mi’n tin falta di nada, den cunucu di yerba berde. E ta pone mi sosega. E ta hiba mi na awa trankil, pa mi bolbe haya forza. Salmo:23.1 Cu inmenso tristeza na nos curazon nos ta participa fayecimento di nos defunto stima:
Señor ta mi wardador, mi’n tin falta di nada, den cunucu di yerba berde. E ta pone mi sosega. E ta hiba mi na awa trankil, pa mi bolbe haya forza. Salmo:23.1 Cu inmenso tristeza na nos curazon nos ta participa fayecimento di:
Carline Pierre Mihor conoci como “Tica” *22-10-1979 †02-01-2015
Acto di Entiero lo wordo anuncia despues. The Lord is my light and my salvation; whom shall I fear? The Lord is the strength of my life: of whom shall I be afraid? Ps 27:1 With immense sorrow and pain in our heart, but according to God’s will, we announce the sudden death of our beloved:
Ethel Silvanie Hodge
Mihor conoci como: “Ethel of Wewi” *18-041949 †28-12-2014 Na nomber di su: Yiunan: Rafael Lambourghini na Corsow Demetri Hodge Julissa Arends Nietonan: Chevonne Ruiz, Cheqion Arends y Shahaira Perez, Cheimmillion Tromp Rumannan: †Ruby Wilson †Violet Spencer †Carlos Maxwell †Ostin Hodge Bernard Maxwell y famia Telma Maxwell y famia John Maxwell y famia Lilian Busby y famia Beatrix Hodge y famia Sobrino y sobrinanan, primo y primanan, amigonan, bisiñanan y conocirnan Demas famia: Hodge, Arends, Lambourghini, Ruiz, Tromp, van Putten, Wilson, Maxwell, Busby, Spencer, Holliger, Every, Martina, Nieuwton, Hughes, Denny, De Meza, Lynch, Vries, Fingal, Charles y demas famia na Aruba, Corsow y Hulanda. Acto di entiero lo wordo anuncia despues.
Alfonso Kelly
Mihor conoci como” Ale” *30-10-1953 - †07-01-2015 Ta invita pa acto di entiero cu lo tuma lugar diasabra 10 januari 2015 pa 4’or di atardi na Aurora Funeral Home. Nos defunto stima lo ta reposa for di 2'or di merdia den Aurora Funeral Home y despues lo sali pa Santana Pastoor Kranwinkel na Paradera. Adres pa condolencia: Aurora Funeral Home, diabierne 9 januari 2015 for di 7’or pa 9’or di anochi.
Johannes Alberto Duinkerk better known as: “Jan or Janchie”
Left to mourn are his: Son: Richard en Pierrette Duinkerk Granddaughter: Brother & sisters: Gracira Duinkerk in USA Benito Duinkerk in St. Croix Theresita Duinkerk and family in USA Rosita Duinkerk and family in Aruba Hilda Duinkerk Elena Dew-Duinkerk Aunts, uncles, nieces, nephews, cousins, brothers & sisters from the revival Fellowship Aruba and other close friends to numerous too mention. Condolence address: the Olive Tree Funeral Home in San Nicolas Friday January 9th, 2015 from 7 to 9 pm Cremation will take place in family circle
A18 Anuncio
Diahuebs 8 Januari 2015
di MORTO
Señor ta mi wardador, mi’n tin falta di nada, den cunucu di yerba berde. E ta pone mi sosega. E ta hiba mi na awa trankil, pa mi bolbe haya forza. Salmo:23.1 Cu inmenso tristeza na nos curazon nos ta participa fayecimento di nos defunto stima:
“ Señor ta mi wardador, mi n’ tin falta di nada; Den cunucu di yerba berde, E ta ponemi sosega. E ta hibami na awa tranquil, pa mi bolbe haña forsa.” Salmo 23:1,2,3
Señor ta mi wardador,mi'n tin falta di nada; den kunuku di yerba bèrdè E ta pone mi sosegá. E ta hiba mi na awa trankil, pa mi bolbe haña forsa . Salmo:23.1
A bai drumi inesperadamente den brasanan di Señor
Cu inmenso tristeza na nos curazon, pero hopi agradecido pa tur cos cu nos querido jui, ruman, omo. Nos ta participafayecimento di:
Marina Croes-Webb
Johnny Demetrio Silonero
Mihor conoci como “Vuida di Jan Croes (Komies)” *26-12-1937 - †03-01-2015
Na nomber di su Yuinan:Erica Albertus & yui (Hulanda) Irena Albertus & yuinan Olga Albertus & yuinan Dario Albertus & yuinan Clara Judith D’arnualt y yui (Hulanda) Delia Webb & yuinan Johnny Croes †Anthony Croes y Vda.Sara & yuinan Manera yui : Swinda Dirks Nieto(a)nan maner yui:Raymond Croes nessa Suarez-Alvarado Rumannan:†vda. Ana Tromp-Webb y yuinan Jacobo Webb & famia †Enrique Webb Nicolina Webb & yuinan Vda. Petra Brete-Webb & yuinan Maria Robert & famia Vda. Alexia Comenencia & yuinan Nieto (a)nan, bisanieto(a)nan Amiganan stima:Astrid Ruiz & famia Rosa Kock & famia Teresa Tromp (Hulanda) Sra. Chima Un bon amigo: Alex Croes (Giannis) Demas amiganan: Judith Paesch-Hoek & yuinan Rosa Edith Hoek & yuinan Yusmari Falconi & famia Comper y comernan, ihanan, bisiñanan: Grovell, Yrausquin, Anthony, Lesire, Zubiria, Tina Conquette, Jackson. Sobrino y sobrinanan, primo y primanan, amistadnan demas bisiñanan y conocirnan na Aruba y Hulanda. Demas famia: Croes, Webb, Winterdaal, Tromp, Comennencia, Robert, Dirks, Albertus, Donata, Naar, Geerman, Brete, Colina, Kock, Lacle, Gutierez, Khan, Suarez-Alvarado, Dirksz, Argote-Iglesias, Diaz, Illes, Tromp, Almary, Bello Ta invita pa acto di entiero cu lo tuma lugar diahuebs 8 januari 2015 pa 4’or di atardi na misa Santa Filomena na Paradera. Nos defunto stima lo ta reposa for di 2'or di merdia den misa. Despues lo sali pa Santana Pastoor Kranwinkel na Paradera. Adres pa condolencia: Aurora Funeral Home, diaranzon 7 januari 2015 for di 7’or pa 9’or di anochi.
*29 Nov. 1957 Korsow †02 Jan. Aruba
Na nomber di su: Estimada esposa: Jeany Silonero-Dania yiunan stima: Jurney Silonero Johndre Silonero nieta y nieto stima: Neymar Tromp Kysha Stamper rumannan stima:Norman Silonero Ann Marie Silonero Jenny y Errol Rodriquez Giovanny y Marizelle Silonero-Pietersz Mayron Brands swa y cuñanan: Malva y Carlos Godoy-Dania Norman y Patricia Dania-Croes subrinonan:Riordan Rodriquez Timothy y Nigel Silonero Sawatsky, Rhafotsky y Carlmalsky Godoy Derrick y Norwin Dania subrinanan: Dagania Rodriquez Tiffany Silonero Patsy y Darienne Dania tanta y omonan:Judith Smith y famia Hubert Brands y famia Donald Brands y famia Jose Maria Streden y famia primo y primanan:Tamara Smith Igmar y Dorine Brands Cyrus y Josine Brands Jacinto Welvaart y rumannan amigonan di cas: Glenroy y Marlin Tromp y famia Henry y Glenda Hernandez y famia bon bisiñanan: Falconi, Brete, Danies Coleganan di Playa Linda Beach Resort; Team y amigonan di RCA pa bida famia: Silonero, Dania, Brands, Welvaart, Rodriquez, Pietersz, Smith, Savaans, Seferina, Godoy, Croes, Tromp, Donata, Luidens, v/d Biezen, Odor, Loefstok, Rietwijk, Braber, Perez, Willems, Geerman, Salomon, Streden, Tilgenkamp y demas famia ta invita tur amigo, bisiña y conoci pa asisti na e acto di entiero cual ta tuma lugar Diabierna 9 di Januari pa 3'or di atardi saliendo for di the Olive Tree Funeral Home pa santana catolico Playa. E resto mortal lo ta reposa for di 1'or di atardi den the Olive Tree Funeral Home na Cumana. Adres pa condolencia: the Olive Tree Funeral Home na Cumana Diahuebs 8 di Januari di 7'or pa 9'or di anochi Ta lamenta cu despues di entiero no por ricibi bishita di condolencia na cas Nos kier a pidi nos disculpa si nos por a lubida un of otro famia den nos tristeza.
MICHEAL EGBERT ANJIE Mihor conoci como"Maiky" *27-03-1957 + 04-01-2015 Na nomber di su Mama:Lourdes y esposo Rubio Koolman-Leonardo Tata: Luis Anjie Rumannan: Arturo y Edith Anjie-Haayen Carol y Enny Anjie - Kelly Sobrinonan: Stafford Anjie y Lixienne Hoek y jiu Ryderick Anjie Dwayne Anjie y Carolina Heronimo Joseph Anjie Robert Anjie Ihanan: Stafford Anjie Genevedra Cornelia Marchena Tantanan: Hortencia Anjie Aura Leonardo y familia Alcantara (Ankie) Leonardo y Familia Yolanda de Jongh Luz Marie Pourrier y familia Omonan:Leopoldo Leonardo y familia Edgar Leonardo y familia Rachel Jose de Jongh y familia Raymond de Jongh y familia Primo y Primanan, Amigo y Amiganan Su bon bisiñan y su alumnonan stima Demas Familia: Anjie, Leonardo, Koolman, Haayen, Kelly, Quillotte, Oduber, Hopmans,Tromp, deJongh, Ridderstap, Marchena, Kuiperdal,Wo lfschoon,Pourrier,Solagnier y Demas familia y conocirnan pa asisti na e acto di entiero cu lo tuma lugar diaberna 9 Januari 2015 pa 4 or di atardi Na Olive Tree Funeral na Cumana di 2 or te 4 or di atardi. Despues lo sali pa Santana Centraal na Sabana Basora. Adres pa condolencia dia 8 di januari 2015 na Olive Tree Funeral Home na Cumana di 7 or pa 9 or di Anochi Despues di entiero no ta ricibi bishita di condolencia Na kas. Si den nos tristesa nos a lubida un of otro familiar despensa nos .
rond mundo A19
Diahuebs 8 Januari 2015
12 morto den atake terorista na Paris, incluso hefe di redaccion
PARIS (AP) — Hombernan cara tapa gritando "Allahu akbar!" — significancia Arabe: "Dios ta grandi"— a drenta oficinanan na Paris di un corant diaranson, matando 12 persona, incluso e hefe di redaccion y un persona cu ta pinta caricatura, prome cu nan a bandona e sitio den un vehiculo. E tabata Francia su atake terorista mas hororoso den ultimo dos decadanan. Minister Interior di Francia Bernard Cazeneuve a bisa cu cuerpo di siguridad tabata buscando 3 homber despues di e atake riba Charlie Hebdo, kende nan caricaturanan di profeta Muhammed na varios ocasion a wordo condena pa Musulmannan. Presidente Frances Francois Hollande a yama e incidente “un atake terorista sin duda algun” y a bisa cu tabata tin varios otro atake a wordo preveni na Francia, “den ultimo simannan.” Francia a hisa su estado di alerta pa e nivel di mas halto y a reenforsa medida di proteccion na casnan di adoracion, pacusnan, oficinanan di prensa y transportacion. Scolnan den centro di ciudad a cera nan porta. Lidernan mundial, incluso Presidente Barack Obama y Canciyer Aleman Angela Merkel a condena a atake. E
presidente Mericano a ofrece sosten pa persigui a teroristanan aki. El a ofrece oracion y sosten pa e pueblo di Francia, cu el a yama “Merca su mas antiguo aliado.” Secretario di estado John Kerry papiando den ambos Ingles como Frances a bisa cu cada Mericano ta para cu Francia awe den solidaridad y den compromiso pa confronta extremistanan. Prome minister Britanico David Cameron a bisa cu su pais ta para cu Francia. “Nos ta para pa democracia. E hendenan aki lo nunca por kita nos e balornan aki.” Presidente Rusiano Vladimir Putin tambe a condena e atake como un “crimen cinico” y a compromete na cooperacion pa bringa terorismo. Mohammed Moussaoui, presidente di “Union of French mosques,” a condena e “acto odioso” y a urgi Musulmannan y Christiannan “pa intensifica nan accionnan pa fortalece e dialogonan aki.” Pero sostenedonan di militantenan di grupo di Islamic State a celebra e atake como un revancha bon mereci contra Francia. Grupo Islamic State a menasa Francia na varios ocasion. Algun minuut prome cu e atake, Charlie Hebdo a tweet un caricatura di e lider di e grupo extremista dunando deseonan di aña nobo. Un otro caricatura den e edicion di e siman aki a titula, “Ainda niun atake na Francia,” cu
tabata tin un caricatura di un bringado extremista bisando “Djis warda – nos tin te cu fin di januari pa presenta nos miho deseonan di bon aña.”
Francia,” DeLoire a bisa.
E 12 mortonan a inclui dos homber cu tabata hiba e nomber como pintor: Charb – editor y pintor Cabu, vocero Agnes Thibault-Lecuivre di oficina di fiscal di Paris a confirma. Dos polis tambe a fayece, incluso uno asigna como Charb su personal di siguridad despues di a haya varios menasa di morto
Segun Luc Poignant, di sindicato di polis, SBP, atracadonan a bandona e sitio den un auto cu tabata wardando riba nan y despues a cambia vehiculo pa uno horta. Obama su vocero principal a bisa cu oficialnan Mericano ta den contacto cu lidernan Frances desde e atake a tuma luga. “Nos sa cu nan lo no wordo intimida pa e atake teribel aki,” Josh Earnest a bisa. El a bisa cu ta conoci cu tin un aliado fuerte entre
contra dje, polis a bisa Associated Press, papiando den condicion di anonimidad pa motibo cu ta trata di un investigacion andando.
red terorista di al Qaida y extremistanan di Islamic State. “Esaki ta un atake riba un libertad basico, e libertad di expresion di prensa.”
Atake a sosode prome cu merdia, ora cu varios homber arma a drenta e oficina di e corant den centro di Paris, un persona cu ta traha cercania a bisa. E atracadonan a bay di dos piso y a cuminsa tira den e departamento di redaccion, segun Christophe DeLoire di Reporters Without Borders. “Esaki ta e dia di mas scur den historia di
Ariba social media, e hashtag #JeSuisCharlie ta wordo uza pa expresa sosten na libertad di prensa. Charlie Hebdo a wordo menasa na varios ocasion pa su caricaturanan di e profeta Muhammad y otro pinturanan controversial. Bom a wordo tira riba su oficina na aña 2011 despues cu nan
tabata tin un caricatura di e profeta riba nan portada. Casi un aña despues e publicacion a bolbe publica caricaturanan crudo di Muhammad, lantando denuncia for di e mundo Musulman. E atake di diaranson ta bin riba mesun dia di e lansamento di un buki di un famoso novelista Frances cu ta representa e eleccion di Francia di su prome presidente Musulman. Hollande tabata programa pa reuni cu funcionarionan religioso di e pais riba e dia aki. Algun ora despues, Reina Elizabeth II tambe a manda su sincero condolencia na Presidente Francois Hollande y famia di e victimanan. Den un reaccion inusual na un noticia internacional, e monarkia a manda su mensahe pa Francia. "Prince Philip y ami ta manda nos mas sincero condolencia na e famia di esunnan cu a fayece y esunnan cu a keda herida den e atake na Paris awe mainta,” Reina Elizabeth a bisa. “Nos ta manda nos pensamentonan y oracionnan na tur afecta.” Den su discurso nacional riba television ayera nochi Hollande a yama e periodistanan nan heroenan. El a bisa cu Francia lo tene dia nacional di luto y banderanan lo wordo baha na mita pa tres dia. El a bisa e Francesnan, “Ban uni,.... y nos lo gana.” Sospechosonan Den oranan di atardi laat, a drenta un reporte cu a detene 2 di e sospechosonan y e di tres a perde su bida. E sospechosonan ta 2 ruman Frances, esta Said Kouachi y Cherif Kouachi, di 32 y 34 aña. E di tres sospechoso ta Hamyd Mourad di 18 aña. Un di e ruman hombernan a wordo condena na 2008 di acusacionnan terorista, y el a ricibi un sentencia di 18 luna di prizon.q
A20 rond
Diahuebs 8 Januari 2015
mundo
Website di gobierno Aleman plat; Grupo di Ucrania responsabel BERLIN – Dos website oficial Aleman, incluso pagina di Canciyer Angela Merkel no tabata tin acceso diaranson despues di un posibel atake cibernetico. Un grupo exigiendo pa Alemania corta su lasonan cu Ucraina y para sosten financiero y politico pa e gobierno den e capital di Kiev, a duna di conoce cu nan a pone e websitenan plat. E site nan no tabata accesibel desde 10 or di mainta, segun vocero di Merkel, Steffen Seibert. “Nos proveedor di data ta bou di atake serio cu aparentemente a wordo causa pa un variedad di sistemanan externo,” el a bisa prensa na momento cu el a wordo puntra si ta Ucraina tabata responsabel.
Den un declaracion riba nan website, e grupo identificando su mes como CyberBerkut – uzando e slogan “We Won’t Forget. We Won’t Forgive.” (Nos no lo lubida, nos no ta pordona”) – a nota e sosten di Merkel su gobierno pa prome minister Arsiny P. Yatsenyuk. E declaracion a bisa cu e prome minister tabata buscando mas placa pa su pais, cu ta cayendo economicamente, como un manera pa permiti loke e grupo ta yama Ucraina su “gobierno criminal” di continua guera contra forsanan pro Rusia, primeramente den parti oost di e pais. CyberBerkut a bisa cu el a blokia site di Canciyer Angela Merkel y di parlamento. “Berkut” den e nomber di e grupo ta un referencia na e trupanan special cu a sos-
tene Viktor Yanukovych, ex presidente cu a huy februari despues di simannan di disturbio contra gobierno. Oficialnan di gobierno na
Berlin a bisa cu despues di merdia cu nan lo saca un declaracion pero no tabata tin mas comentario. Seibert y Merkel a bay London segun
planificacion. Maart ultimo, CyberBerkut group a haci nan mes responsabel pa baha 3 website di NATO.q
Bom di auto ta mata decena di aspirante na academia di polis na Yemen CAIRO – Un bom grandi di auto a explota pafo di un academia di polis na Sanaa, ciudad capital di Yemen, matando y heridando decena di aspirante para den linea den porta di e edificio, segun autoridadnan. Un oficial di minister di in-
terior a bisa cu por lo menos 31 persona a wordo mata y mas di 70 a keda herida. Segun investigadonan, niun hende no a responsabilisa nan mes ainda pa e acto. E tabata e atake mortal mas grandi den a capital desde october ora un cargado di bom di suicidio a mata casi 50 hende como protesta.q
Grupo extremista ta responsabilisa nan mes pa atake Istanbul ISTANBUL (AP) — Grupo extremista ta responsabilisa nan mes pa atake Istanbul. Diamars un hende muhe cargando un bom di suicidio a drenta warda di polis na Istanbul y a suicida su mes matando un agente policial y heridando un otro. Grupo extremista Marxist a responsabilisa nan mes pa e atake aki. Den un declaracion riba su website publica ayera, e grupo a identifica su e cargado di bom femenino como Elif Sultan Kalsen. Famia di Kalsen, cu no tabata den contacto cu ne pa hopi aña a wordo yama na e Forensic Medicine Institute pa identifica e curpa diaranson. Despues di a mira e curpa e famia a bisa cu e no ta Kalsen.
Den un declaracion e grupo a bisa, “nos luchado di sacrificio a pasa den martirio, un polis cu ta cuidado di ladronnan a wordo castiga na morto.” E declaracion a continua, referiendo na un mucha homber di 15 aña cu a muri despues di a wordo herida pa polis durante manifestacionnan contra gobierno dos aña pasa y un decision di dialuna di comision parlamentario Turco pa no persigui un caso penal di corupcion contra cuater ex minister. E ministernan tabata envolvi den un caso di corupcion na december 2013 pero un comision – cu consisti pa mayoria di miembronan di Justice and Development Party – a percura cu nan a keda liber di tur carga.q
B1
Diahuebs 8 Januari 2015
Waf nobo estimulo economico
Paraiso Lesa pagina B20
Lesa pagina B 17
Diahuebs 8 di Januari 2015 www.bondia.com Email: noticia@bondia.com Tel: 582-7800 Fax: 582-7044 1,50 Florin
Luznan a wordo paga Lesa pagina B10/11
Parada di flambeu Lesa pagina B4/5
panorama
B2
Diahuebs 8 Januari 2015
Prensa Peruano a bishita Aruba
ORANJESTADRex Broekman, editor di Huaraz Telegraph a locutor di noticia na El Informativo, di Peru, actualmente ta di bishita na Aruba y el a keda asina impresiona cu e infrastructura excelente di turismo y atraccionnan excitante cu el a dicidi di filma un cantidad di segmento di television pa su canal local di noticia, Cable Andino Channel 3, na
su ciudad natal di Huaraz, cual, mescos cu Aruba, tin un populacion di 120.000. El a cubri e historia di e isla, Deporte, Gastronomia, Cultura y bida Peruano na Aruba. El a haya ayudo di su ruman homber, e instructor di sport Roy Broekman, kende na su turno a busca mas hende cu ta e director local y editor di pelicula Aaron Croes di
Xtreme Productions Aruba. Hunto nan a bin cu un gran cantidad di hende interesante y bunita luga pa contribui na e filmacion, cual lo wordo hinca den otro pa e ekipo di Cable Andino na Huaraz, cu cinco diferente introduccion desde sitionan iconico na Aruba. Un danki special ta bay na Peruanonan cu ta biba riba e isla, Edwin, Adolfo, Roxanne, miembro di Parlamento Marisol Lopez Tromp y e doñonan di El Chalan Restaurant, pa nan cooperacion cu e proyecto. E Huaraz Telegraph, unda e materialnan tambe lo wordo publica, ta un corant mensual di habla Ingles, sirbiendo e turistanan y populacion local di Huaraz. Bo por bishita www.thehuaraztelegraph. com pa mas informacion. Huaraz ta e ciudad capital di e Estado di Ancash, situa den e parti central di e Callejon
Advertorial
RBC un biaha mas orguyoso sponsor di e Festivalnan di Dande ORANJESTAD – E aña aki un biaha mas RBC Royal Bank ta un di e orguyoso sponsornan principal di e tradicional Festival di Dande. RBC ta sostene expresion artistico cultural pa yuda e desaroyo cultural y trece ariba un nivel mas halto. Ya pa varios aña e banco ta aporta na e Festivalnan di Dande tanto infantil como hubenil. Pa e festivalnan di e aña aki un biaha mas e patrocinado ta contento di por a mira asina tanto talento bou di e participantenan cu a trece algun presentacion realmente fantastico pe publico
gosa di nan. Cu cada aportacion na Festivalnan di Dande, RBC ta convenci cu e parti importante di nos cultura di Aruba ta keda proteha y por sigui crece. Pe coronacion di e Rey di Dande Adulto tabata presente Manager di RBC filial na San Nicolas, Sr. Carlos Eckmeyer y pa e coronacion di e Rey di Dande Infantil Manager di RBC filial Caya Principal Sra. Julissa Croes-Helder. Como representantenan di
RBC nan a hiba algun palabra pa felicita e ganadonan cu nan bunita logro.q
de Huaylas Valley, na un elevacion di 3,050m. E ciudad ta biba di e turismo di e Andes Peruano, specialmente pa deportenan di winter y aventura, ya cu masha hopi bishitante desde rond mundo ta practica rock climbing, hiking y snowboarding. "Nos bishitantenan, mirando e grabacion na Aruba, kisas
lo kier hunga beach tennis, windsurf y kite surf," segun splicacion di Rex, kende ta disfrutando di e tempo y hospitalidad di Aruba mientras cu e ta trahando riba su documentario. Aki por mira e ekipo na El Chalan, hunto cu Marisol Lopez Tromp, y na e stacion di television na Peru cu Dennis Caballero. q
DEPORTE B3
Diahuebs 8 Januari 2015
Gran Premio di Sur Korea no ta riba calendario 2015 di Formula 1 SEUL, Sur Korea - E Gran Premio di Formula 1 di Sur Korea, a wordo mina pa problemanan financiero desde algun aña pasa y a wordo saca di e calendario 2015 di e Federacion Internacional di Automobil (FIA), e organisadonan a confirma ayera.
FIA a publica diamars anochi e version final di e calendario di e temporada 2015, sin e prueba di Yeongam, cu a keda reduci na 20 careda. Segun e calendario inicial di FIA, e Gran Premio di Sur Korea, cinco di e temporada, tabata programa pa 3 di mei,
den e circuito di Yeongam (Zuidwest di e pais) of den e cayanan di Seul. “Nos a expresa na diferente ocasion na e organisadonan nos posicion, ta cu nos no por bolbe organisa e careda e aña aki,” un representante di e Gran Premio di Korea a
declara. Dia 4 di december, un miembro di e comite organisado a declara cu Sur Korea no tabata sigur di por a organisa un biaha mas un Gran Premio di Formula 1 na 2015, a pesar cu e careda ta poni den un calendario publica pa FIA. E regreso di Sur Korea na e
programa di 2015 ta un decision “unilateral” di FIA, e representante a declara, cu a pidi pa no divulga su nomber. “Nan no a avisa nos. FIA a anuncia e noticia ora cu nos a bisa comunica cu nan nos dificultad pa organisa e careda e aña cu ta bin,” e ta agrega.q
Galaxy a confirma Gerrard pa e proximo temporada LONDON, Inglatera (AP) - Steven Gerrard lo reuni cu Los Angeles Galaxy na juli despues cu termina su careda cu e club di Liverpool di e Liga Premier Ingles. E medio campo di 34 aña a anuncia siman pasa cu e ta lagando Liverpool, team cu el a hunga desde su infancia, pa continua su careda den MLS.
Gerrard a bisa e corant cu “un di e motibonan cu el a scoge Los Angeles Galaxy ta e exito di e team cu tin recientemente.” Na december, Galaxy a gana e Copa MLS pa
di tres biaha den cuater aña. “Gerrard ta e hungado perfecto pa nos pa loke e ta ofrece nos den cancha y pa e personalidad cu e ta mustra di tin,” e president di Galaxy, Chris Klein, a bisa LA Times. E salida di Gerrard di Liverpool ta pone fin na un careda di 17 aña cu ta inclui 10 campeonato, incluyendo e titulo di Liga di Campeon di 2005.q
to tabata e sucesor di Andre Villas-Boas ora cu el a bay pa Chelsea na 2011, tabata campeon di Portugal na 2012 y 2013.
E Olympiacos no a precisa e duracion di e contract, pero e prensa Griego a publica cu e union ta pa dos aña y mei.q
Galaxy a confirma cu Gerrard lo firma un contract di 18 luna cu e club, di acuerdo cu e edicion di ayera den e corant Los Angeles Times (LA Times).
Portugues Vitor Pereira ta coach nobo di Olympiacos ATENAS, Grecia - E ex coach di Oporto, esta Vitor Pereira, a firma como un tecnico nobo di Olympiacos, e club Griego a anuncia ayera, cu a despedi diamars Miguel Gonzalez ‘Michel,’ e ex internacional Spaño di Real Madrid cu a yega na februari 2013 y cu a guia nan na e titulo di e temporada anterior. Vitor Pereira, cu den Opor-
PANORAMA SOCIAL
B4
Diahuebs 8 Januari 2015
Diasabra awo lo ta e parada di flambeu ORANJESTAD - E temporada di carnaval a yega y e biaha aki esaki a wordo organisa pa SMAC. Aña pasa na november ya caba a indica cu e temporada ta yegando, di cual SAC y SMAC a tene nan actividad. Diasabra awo lo tin e prome parada di carnaval, di cua lo ta e parada di flambeu. Aña pasa por a mira con e hendenan tabata disfruta den nan grupo, mientras cu esunnan para na banda tambe a disfruta di esaki. Durante e parada por a mira cu algun participante tabata bay cu e flambeu di plastic, incluso e grupo di baile cu ta habri e parada tambe tabata tin e
tipo di flambeu aki. Den pasado tabata uza flambeu di candela mes, pero
esaki a cambia. Tin hende ta indica cu mester mas flambeu durante e parada pa indica cu carnaval a inicia, mientras otro ta pidi mas luz pa nan por mira kennan tur ta participa pero tambe pa mira e bandanan bon. E aña aki lo bay tin 10 grupo, di cua cada uno lo ta wordo acompaña cu bandanan, pero tambe cu disco. E ruta lo ta manera aña pasa, unda cu e ta sali desde D.O.W. na Boulevard, bay ariba yega rotonde Las Americas y bay noord pa termina na veld di Cricket. Continuacion riba pagina 5
panorama social
Continuacion di pagina 4 Hendenan grandi, mucha y hobennan ta cla un biaha mas pa disfruta di e temporada di carnaval, unda cu tur por scucha e ritmo di brass band, steelband pero tambe e canticanan cu lo wordo toca durante e paradanan. Durante e parada di flambeu lo no tin e carosanan mirando cu e gruponan ta den pleno preparacion riba esakinan pa e paradanan grandi. E participantenan lo ta bisti den un T-shirt simpel, mirando cu den e otro paradanan nan lo ta bisti den trahenan “di luho.� Tin diferente historia con carnaval a inicia na Aruba. Un di e preguntanan con parada di flambeu a inicia. Prome cu weganan olimpico inicia, e antorcha ta biaha pa kilometernan largo pa indica cu e competencianan lo inicia. Esaki ta e caso cu e flambeu, cu ta indica cu carnaval a inicia unda cu lo tin competencianan di Prins y Pancho, reinanan pero tambe den musica.q
B5
Diahuebs 8 Januari 2015
B6 trafico
Diahuebs 8 Januari 2015
Motociclista ta cay cu brommer y ta keda herida TANKI LEENDERT Diamars den oranan di anochi Polis y Ambulance ta wordo manda cu urgencia na altura di Cafe Capri na Tanki Leendert pa un accidente di brommer. Na yegada nan a bin compronde cu ta trata di un brommer so, di cua pa un of otro motibo e motociclista a perde
control y a cay cu su brommer. E motociclista a conta e patruya di trafico, cu e tabata bayendo direccion di e rotonde Tanki Leendert y na dado momento un auto lo a bay patras of a sali fei e parkeerplaats na altura di Digicel. E accion aki a pone cu el a
hala un banda y ta cay cu su brommer. E brommer mes a lastra varios meter bay mas
dilanti. Personal medico di Ambu-
lance a trata e motociclista na e sitio y despues a transporte pa hospital.q
Servicio Informativo di Gobierno:
Tur empleado publico lo ricibi payslip digital ORANJESTAD- Manera ya a comunica na comienso di december 2014, Gobierno cu e meta pa ta mas consciente di nos medio ambiente y alabes pa controla gasto, a dicidi cu entrante januari 2015 Departamento di Financia lo no print payslip mas pero cu tur empleado publico lo ricibi nan payslip den forma digital. Esaki ta nifica cu e empleadonan publico lo no ricibi nan payslip den forma di un papel den un envelop mas, pero cu nan lo ricibi nan payslip via nan adres di e-mail. Pa e motibo ey a pidi pa cada empleado kende no ta haya su payslip den forma digital
ainda, yena e formulario “Instemmingsverklaring digitale loonstrook” y entrega esaki hunto cu un copia di un ID valido na Departamento Recurso Humano prome cu dia 6 di januari 2015. Aunke cu e reaccion tabata hopi positivo y a ricibi un gran cantidad di formulario, Departamento Recurso Humano a constata cu te cu dia 6 di januari 2015, tin un total di 1914 empleado publico kende ainda tin cu yena y entrega e formulario. Pa evita cu e empleadonan concerni keda sin haya payslip y/of causa hopi tardansa door di busca un printout di nan payslip na Departamento Recurso Humano of na Departamento di Financia, ta
bolbe haci un yamada na tur empleado cu ainda no a reacciona, pa yena y entrega e formulario “Instemmingsverklaring digitale loonstrook” hunto cu un copia di un ID valido mas pronto posibel pero no mas laat cu diamars 13 di januari 2015 pa 4:15 pm na Departamento Recurso Humano na L.G. Smith Blvd. 172 na Eagle. E formulario aki ta obtenibel cerca director, hefe di departamento of ambtenaar encarga cu maneho di e departamento na unda e empleado publico ta traha of tambe por pasa directamente na balie di Departamento Recurso Humano na L.G. Smith Boulevard 172 pa yena e formulario y saca copia di ID.
Ta pidi pa cada empleado tuma bon nota di e rekisitonan menciona den e formulario y ta recomenda pa uza un e-mail adres personal y no uno di trabao. Pa empleadonan cu pa diferente motibo no tin acceso na computer of uzo di e-mail ta keda existi e posibilidad pa pasa na Departamento Recurso Humano, na L.G. Smith Blvd 172 of na Departamento di Financia, Edificio A.W. "Manchi" Engelbrecht, na Camacuri 2, durante oranan di oficina pa pidi y haya un printout di nan payslip. Pa mas informacion por yama Departamento Recurso Humano na tel. 522-9999. Gobierno ta recorda tur em-
pleado publico cu no a haci esaki ainda pa yena y entrega e formulario no mas laat cu dia 13 di januari 2015 pa 4:30 pm na Departamento Recurso Humano pa sigura cu nan lo ricibi nan payslip digital na ora. Esunnan cu ya ta ricibi nan payslip den forma digital no tin nodo di entrega un formulario di nobo, a lo menos cu nan kier haci cambio na e adres di e-mail.q
criminalidad B7
Diahuebs 8 Januari 2015
Turista cu dollar falso den casino
PALM BEACH— Central a manda Polis na Excelsior Casino na Holliday Inn pa placa falso. Na e sitio,Polis a papia cu e manager y e cliente cu tin 300 dollar den su poder, pa bay hunga. E homber L.J. M S. a bisa cu el a cumpra 600 Dollar na Venezuela prome cu el a biaha pa Aruba. El a saca foto di e placa prome cu el a sali pa Aruba. S. ta bisa cu el a cumpra e placa di un tal L. E placa falso a keda confisca pa investigacion y entrega na Departamento di Recherche.q
Problema cu cacho los cu ta drenta den cura ORANJESTAD— Central ta manda Polisnan na Olijfistraat pa un intermediacion. Na e sitio, Polis a papia cu e informante, kende ta bisa cu e cachonan los di su bisiña a bolbe drenta den su cura. E ta bisa cu el a papia cu e bisiña, pero e no kier compronde pa tene e cacho na su cas. Ta trata di un cacho maron mal cuida. Mirando e ora di anochi, Polis lo pasa den oranan di mainta pa atende e caso.q
Dos hoben detene cu arma di candela SAN NICOLAS— Polisnan relaciona cu bendemento di lotto a tene control den bisindario di San Nicolas, mirando ultimo tempo cu tin hopi atraco arma ta tuma luga. Coriendo den bisindario di EPB, Polis a topa dos mucha homber ta cana den e parkeerplaats di EPB. Polis a mira cu un di e mucha homber, ora cu nan a mira Polis a hinca algo parecido na un arma di candela den su saco di carson. Polis a para tur dos mucha homber pa control y ora cu Polis a rista na nan curpa, Polis a mira un pistol di aire, den carson di un di e hobennan. E hobennan ta R.W y S.S.M. tur dos naci na Aruba di 17 aña. Tur dos a keda deteni, pa posicion di arma y hiba warda di San Nicolas, na unda nan a keda cera, despues cu a presenta dilanti Fiscal Auxilia.q
Accidente cu tube cu a dal turista PALM BEACH— Central a manda Polis na e beach patras di Marriot Surf Club, na unda supuestamente un turista a hoga. Na e sitio, a resulta cu un boto di e compania Sky View Watersport, cu un tube a bin beach y cu e tube a dal contra un muhe. Ambulance a bin na e sitio pa trata e victima. Polis a papia cu e capitan di e boto, e homber S, kende ta bisa cu ora cu el a yega beach, e mester a aumenta velocidad pa e tube draai. Pa tal motibo, e tube a bay na unda e hendenan ta landa y a dal un muhe na su cabes. E muhe a bay bou awa, y el a buladi e boto, pa saca e muhe fei awa. S, a bisa cu e compania lo percura pa paga e gastonan medico di e turista. Polis a bay poli pa mira con a sigui cu e turista y a bisa e personal di hospital cu e compania acuatico lo paga e gasto via di e compania Nagico. Personal di HOH a bisa cu e tratamento mester wordo paga en efectivo of cu credit card. Polis a bay bek na beach y a pone e doño na haltura. El a bisa cu e ta dispuesto pa paga, pero e recibo no mester bay riba nomber di e turista. Mientrastanto e turista mes a paga e gasto cu su master card. Polis lo intermedia.q
Advertorial
Kooyman a celebra 75 aña cu premio fabuloso
Tres hoben deteni cu droga MADIKI— Central a manda Polis na e caminda di santo patras di e oficina di Dr. John Croes,na unda e bisiña atende un zonido duro. Na e sitio, Polis a topa cu un Hyunday Accent blauw, A- 41212. Den e auto tabatin tres mucha homber cu tabata haci sospechoso. Polisnan a bay na e auto y a mira cu hopi huma ta sali fei auto y tabata hole marihuana. Polis a saca e muchanan fei auto y haciendo investigacion den e auto, Polis a topa diferente articulo. Relaciona cu esey, e tres sospechosonan cu a resulta di ta D.H.M. D.R. y KD.B.L, a keda deteni pa posicion di droga. Nan a keda presenta dilanti Fiscal Auxilia, y entrega na Departamento di Narcotica pa sigui cu e investigacion.q
Dos hoben a bringa cu otro SAN NICOLAS— Fiscal Auxilia a manda Patruya na EPB San Nicolas, pa un pelea. Na e sitio, Polis a papia cu e personal di sihuridad, kende a declara cu tabatin un pelea y cu meneer. F, ta na caminda cu e dos bringadonan cu ta D.F. y S.J. Meneer. F. a bisa cu ta trata di e gang di Village y Sabana Basora. Polis a hiba e dos bringadonan na warda di Polis na San Nicolas, na unda a yama nan mayornan bin busca nan. E muhe H, a bay warda y a bisa cu e ta tanta di D.F. Despues cu Polisnan a atende tanto S.J. como D.F, nan por a bay cas.q
Durante vakantie, ladron ta bay cu auto y wasmashin ORANJESTAD— Central a manda Polis den Olijfistraat pa un ladronicia. Na e sitio, Polis a papia cu e doño di e cas, y e ta bisa cu el a bay Hulanda pa entiero di un amigo, y a laga su cosnan atras. Ora cu el a bolbe, el a mira cu dos autonan, ni su stoof y wasmashin no tabata mas eynan.q
ORANJESTAD – Pa duna danki na tur cliente y tambe celebra Kooyman su di 75 aña di aniversario. Tur cliente cu a haci compras na Kooyman na balor di Awg. 75,- of mas durante luna di november y december tabata tin e chens di participa y gana un Gift Certificate di Kooyman na balor di Awg. 3500,-. E ganado a keda den nomber di Jos Tromp. Jos ta un cliente cu regularmente ta haci su compras na Kooyman y ta contento di por a gana e fabuloso premio aki. Representante Sra. Lisette Tromp-de Mey a bin ricibi e premio. Masha pabien! Pa mas informacion di Kooyman LIKE nos pagina di facebook: Kooyman Aruba of subi nos website www.kooymanbv.com.q
lesa
B8
Diahuebs 8 Januari 2015
Un hende por ta morto na bida? cu Dios. Pasobra placa no por cumpra Shelo, nos no ta drenta cerca Señor, pasobra nos tin un bon cuenta bancario, pero tur cos ta depende di nos relacion cu Dios.
Gloria na Dios, ta un placer drenta bo hogar den e prome siman di aña 2015, un aña di bendicion, hopi trabao, y naturalmente triunfo. Ricibi un abraso grandi y sincero di parti di Pastoor Marcel y Soraida Balootje, Mount Horeb Ministries/ Fortaleza pa Famia, y tur esunnan cu ta para hunto cu nos pa sigui persevera den e obra di Señor. Señor ta bon y su misericordia ta pa semper. E siman aki nos tin un tema , cu lo pone bo pensa hopi , y tuma un gran decision den bo bida. Un hende por ta morto na bida? Hopi biaha nos ta declara esaki clinicamente, pasobra, dokternan a bisa cu e persona aki lo no tin hopi tempo mas di bida, pasobra su malesa ta hopi avansa, of miho bisa e tin un malesa terminal declara pa dokter, pero mi kier recorda bo cu Dios tin e ultimo palabra. Hopi biaha nos ta mira un hende su forma di bida, cu e no tin ningun preocupacion, con su bida ta, e ta biba pa loco den bicio, etc., etc., y tambe nos ta bisa cu e ta morto na bida, pasobra e no tin interes den su mes bienestar. Pero no lubida cu Dios tin e poder pa cambia un persona si e entrega na Dios, pone su boluntad den man di Dios, y e fruta pronto lo ta visibel, pasobra solamente Dios por
cambia hende. Pero tin algo cu nos kier comparti awe cu bo, cu hopi hende no ta nota pero cu poco, poco ta bay cabando cu nan bida, y hasta nan tin chens di perde locual cu nan tin, pasobra nos mester cuida locual cu nos tin specialmente ora nos ta papia di salbacion. 1 Juan capitulo 3 versiculo 14 ta bisa cu; esun cu no ta stima su ruman ta permanece den morto. Versiculo 15 ta bisa; ken cu odia su ruman ta un matado, y boso sa, cu ningun matado no tin bida eterno, ta permanece den dje. E palabra ta duro pero e mester wordo splica, pa asina un cantidad grandi di persona, sali for di e situacion cu nan ta den, pero mas ainda stop di hinca otro hende den problema. Hopi biaha nos ta sembra morto den nos mes famia, pa motibo di instiga otro pa odia, p.e. lanta tur dia bisa un mucha, cu bo mes ta mama, bo mes ta tata,y cu su tata no ta sirbi pa nada e no ta duna ningun cen chikito pa alimento, y cu abo como mama tin un rabia y odio contra dje. Poco, poco bo ta yena e mucha e cu rabia contra su tata. Hesus a duna nos 2 mandamento, 1) stima Dios riba tur cos, y 2) stima bo prohimo manera bo mes. Dilanti di Dios bo no mester mata un hende pa bo wordo yama matado, cu simplemente odio, ya bo
ta wordo considera como matado. Mescos cu bo no tin mester di drumi cu un hende cu no ta bo casa pa bo ta un adulterio, e simpel deseo caba ta haci bo un adulterio dilanti di Dios. Asina nos ta lanta un generacion spiritualmente morto, cu no tin contacto cu Dios, y despues nos kier demanda for di nan, respet, amor, decencia, sin lubida locual nos mes ta sembra den nan. Si un persona ta biba den odio, rencor, y envidia, e persona aki ta morto spiritualmente, tur esunnan cu ta hunto cu su persona, y comparti su ideanan, tambe ta cana den mesun caminda. Tin hopi cos cu ta tarda den nos bida ora nos bida ta yena cu odio, y venganza, na prome luga e ta trece tardansa den contesta di nos oracion, pasobra e ta debilita nos contacto cu Dios, corda bon cu e palabra di Dios ta Bisa, cu ora abo ta bay duna bo ofrenda, y bo corda cu bo ruman tin algo contra bo, bira bo bay drecha cu bo ruman y despues tira bo ofrenda. Esey ta nifica, cu bo dunamento ta mara, na bo relacion cu Dios, hopi biaha hende ta pensa mas den dunamento , cu den relacion cu Dios, nan dos mester cana bon, pa bo tin exito den bo bida. No lubida e historia di e viuda cu solamente por a duna cinco cen .Tin hopi ta preocupa cuanto un hende por duna, y no ta preocupa con e persona su relacion ta
Hopi biaha ora nos papia di relacion cu Dios, tin persona ta reacciona cu bo ta husgando, pasobra bo trapa riba nan tenchi di pia, pasobra hende ta biba wak con nan financia ta solamente, te ora nan bira malo of un miembro di famia ta malo, e ora nos ta corda riba Dios. Of orguyo y arogancia ta pone cu nan no kier drecha nan relacion cu hende. Tin cierto hende ta ricibi enseñansa di grandesa, y masha poco di humildad, y nan ta purba tapa solo cu un dede, esey ta nifica cu tur cos den mi bida ta tapa, y cu ningun hende no sa nada, mientras tin un rijs di amargura ta creciendo, y cu ta domina bo curason. Bo por ta Cristian, y te ainda bo tin odio ta biba den bo, corda bon e bijbel ta instruccion cu Dios laga atras, pa nos por biba segun su palabra, y si nos ta carga su nomber nos mester biba segun su palabra, si nos ta bisa nos ta forma parti di su Reino, y e ora ey nos mester somete nos mes na su reinado, sino nos ta rebelde, guerrillero, terorista, den e reino, pasobra nos kier tur cos di Dios, pero ora yega na somete y obediencia nos ta core bay. Nos a ricibi salbacion pero tene bon cuenta kico apostel Juan ta bisa den versiculo 14 y 15 den 1 Juan capitulo 3. Nos mester cuida nos salbacion, pa no kere cu bo tin algo, y caba bo comunicacion cu Dios ta debilita, pa motibo di odio y falta di pordon. Mas tempo bo biba den odio mas bentaha satanas ta coy den bo bida, bo por repenti, y haci tur locual, bo kier, pero mientras tin odio, falta di pordon, vengansa, y egoismo, diabel tin porta habri pa drenta den bo bida. Ora bo ta sembra esakinan den bo cas, bo ta haci manera un dicho cu ta bisa “bo ta mop
cu cranchi habri” esey kiermen, cu bo boca bo ta haci oracion pa diabel bay for di bo cas, pero cu bo actuacion, bo ta bari porta pa e bini bek. Y esaki ta locual hopi no ta compronde, pero palabra di Dios ta bisa cu nos mester pordona, pa nos relacion cu Dios ta bon y nos Oracion wordo contesta. No ta importa cual posicion nos por tin den comunidad, sea bo ta den posicion halto y reconoci den tur gremio, of bo ta un persona chikito humilde, bo por ta gobernante, presidente of rey den un pais, Dios ta wak nos tur mesun cos, y bo por ta pastoor, profeta, apostel, maestro, evangelista, si bo tin odio, vengansa, envidia,y Falta di pordon contra un persona, bo relacion dilanti di Dios ta debilita. Manera tur siman nos ta cera, recordando cu nos t’ey pa restaura y reconcilia, no pa husga, pero e berdad di e palabra di Dios mester wordo treci padilanti. Palabra di Dios ta bisa cu si nos arepenti di nos pica, Dios ta fiel y husto pa pordona, asina ta, ban mira man na obra, laga nos bini hunto dilanti di su trono di gracia, pa ricibi pronto auxilio, y ayudo na tempo. E aña aki nos ta cuminsa tempran cu nos actividadnan. Y nos kier presenta bo nos actividad di benta di Seafood Royale diasabra 31 di januari 2015 desde 11am te cu 3pm Dilanti di Rey Hing Supermarket na Pos Chikito pariba di Rotonde, e sopi aki lo contene, Pisca, Mix Seafood, Oester, y Clam Chowder pa solamente 15 florin den cup di 16onz. Esey ta locual bo ta bay ricibi. Nos t’ey pa bo. Si bo ta dispuesto pa yuda nos bende carchi por fabor yama 567-7234. Por fabor corda cu tur yudansa pa nos Ministerio ta bon bini, via nos acct na Caribbean Mercantile Bank riba nomber di Stichting Mount Horeb Ministries Sav Acct 101.601.809. Pa mas informacion horebrhema@ gmail.com te otro siman cu Dios kier.q
pensa
B9
Diahuebs 8 Januari 2015
Dr Carlos Viana
Bo alergianan scondi ta haciendo bo malo Alergia na cuminda ta un di e problema nan medico mas comun y e ta creciendo! Un estudio realisa na e Instituto Mericano Pa Salud(NIH) riba solamente cuatro di e alergia nan na cuminda mas comun cu ta entre otro, pinda, cabaron, lechi y webo, a realisa cu 7.5 miyon of casi 3 den 100 hende tin alergianan agudo na un of varios di e tipo di cuminda nan aki. Miyones mas tin caso nan di alergia menos severo of intolerancia na e cuminda nan aki of substancia nan kimico. Un reaccion alergico severo por desaroya di pica di maribomba of jellyfish, kimico nan, of dor di tuma remedi nan bien seya cumpra of dor di prescripcion. E reaccion aki di bo sistema inmunologico cu ta dicidi cu bien sea e cuminda, veneno, kimico of medicina ta enemigo di bo curpa y e ta bay den atake. Cu e tipo di alergia nan aki, e sistema inmunologico ta cuminsa produci cantidad nan masivo di un kimico yama histaminico cu lo por tin como consecuencia un reaccion anafilactico. E condicion aki cu ta potencialmente fatal por causa cu e cuero ta bira cora cu grawatashi, sinusitis of slijm den garganta y nanishi, wowo nan hincha y dolor di stoma of e por causa cu e garganta y e esofago ta hincha y cera haciendo asina cu bo no por hala rosea y aire lo no por drenta den e pulmon. Persona nan cu ta sufri di alergia nan cu ta asina severo mester papia cu nan dokter pa nan por tin semper cu nan un Epipen, of auto inyecta di epinefrine, obtenibel via prescripcion pa stop e curpa di laga asina hopi histamina los y duna e persona aki tempo pa haya ayudo di emergencia. Un test di sanger, yama IgE por check pa e tipo di responde
alergico aki, pero solamente ora e ta bou di un atake. Na e otro extremo bo tin, un inhabilidad di tolera cuminda nan of factor nan medio ambiental, tambe conoci como sensitividad of intolerancia, cu ta causa cu e sistema inmunologico ta traha menos severo, pero constantemente. E inflamacion constante aki of cronico ta liga na incontabel condicion nan incluyendo: desorden nan digestivo, migraine, gordura, cansancio cronico, ADD, depresion, join dolor, problema nan di cuero, artritis y hopi otro mas. Un desaroyo grandi acerca di sensitividad di cuminda a wordo realisapa trabou di Dr. Karl Landsteiner. Na 1902 Dr. landsteiner a descubri e sistema ABO di e grupo nan di sanger. Landsteiner a ripara cu e tipo di sanger di un persona ta haci e sanger di otro tipo bira diki. Sanger diki causa problema di circulacion y ta aumenta e riesgo pa atake di curason y atake di cerebro. No solamente e estudio di Landsteiner a haci e transfusion di sanger posibel y exitoso y cu a salba miles di bida, tambe a hiba na e indicacion cu cierto tipo di cuminda lo haci cierto tipo di sanger diki. Basa riba e trabou inicial aki, e dieta di tipo di sanger a wordo desaroya. Pa mas di 10 aña caba na nos clinica nos tawata testigo e cambio nan positivo den salud di nos pashent nan cu ta sigui e modelo di dieet segun bo tipo di sanger. Ademas di haci bo sanger diki, menos obvio ta e reaccion di e curpa na cumindanan, adictivo di cumindanan, kimiconan, droga farmaceutico, beskem, ainda remedi nan herbal ta dificil pa diagnostica. Den un situacion di intolerancia pa un tipo di cuminda of kimico bo sistema inmunologico ta trahando innecesariamente.
Cuminda nan moderno, cuminda nan sintetico, uzo excesivo di farmaceutico of kimico nan, area nan electro metrico (EMF), tur ta contribui na stimula bo sistema inmunologico di mas. E stimulacion di mas aki ta haci cu e sistema inmunologico ta haci fout y cuminsa ataca y bringa contra cuminda nan cu den un situacion normal no ta ofensivo. E eror aki lo sigui si bo no elimina e tipo di cumindanan aki y kibra e ciclo. Ora bo sistema inmunologico ta trahando continuamente , e ta produci inflamacion locual a wordo liga na hopi condicion nan cronico incluyendo: problema nan digestivo, migraine, Gordura y cansancio cronico, ADD, dolor di join, problema di cuero, artritis y hopi mas. E sintomanan di intolerancia pa cuminda ta varia grandemente y nan por wordo interpreta eroneamente pa sintoma nan di alergia. Mientras cu alergia nan di berdad ta asocia cu respons nan rapido, ta dificil pa determina cua ta e cuminda ofensivo of e kimico cu ta causando e intolerancia pasobra e contesta generalmente ta tuma luga riba un periodo largo di tempo. Ta p’esey, e cuminda ofensivo of kimico y su contesta ta separa pa tempo y podise no ta wordo relata lo obvio. E sintoma di intolerancia na cuminda ta cuminsa aparece mas of menos mei ora despues di a come of bebe e cuminda en cuestion, pero tin ora nan ta desaroya ta hasta 2 dia despues. E lista di cuminda segun bo tipo di sanger ta bon, pero e ta basa riba liñanan general pa cada tipo di sanger. Pasobra e ta hopi dificil pa elimina tur e cuminda nan riba lista di come di un persona pa despues reintroduci nan poco poco pa check pa sensitividad, ta obtenibel aworaki un test di
sanger comprendibel uzando sanger di un individuo pa check pa un panel largo di cuminda y kimico nan pa e individuo specifico aki su sensibilidad nan y reaccion nan mas slow. Pesar u tin test nan pa alergia haci di rasca e cuero, e test nan aki solamente ta check e reaccion di e curpa contra un solo tipo di alergia door di motibo aki un test di alergia via di cuero no ta hopi confiabel. Pa mas di 25 aña caba, ALCAT© worldwide, Test nan pa Intolerancia/sensitividad na cuminda y kimico, a provee pashent nan y nutricionistanan den e campo di salud un instrumento clave pa exitosamente vence y cura un variedad grandi di condicion nan manera : problema nan digestivo, migraine, gordura y cansancio cronico, problema nan di cuero, artritis, hiper actividad, problema nan di slijm, asma, dolor nan generalisa di curpa, cu ta resultado di sensitividad na cuminda y kimico. Na Viana Healing Center, nos a observa resultado nan asombroso cu hopi di e condicion nan aki incluyendo un maneho hopi mas eficiente di insulina y individuonan cu antes tawata tin problema pa perde peso, finalmente perde peso y mantene un balans saludabel cu un dieta nutritivo y varia. Uzando ALCAT y otro resultado nan di test di sanger, na Viana Healing Center nos ta prepara un dieta personal pa cada pashent. Despues di un periodo di eliminacion y desintoxicacion supervisa di cumindanan cu ta lanta un re-
sultado, individuo nan ta wordo reintroduci na hopi cuminda nan mientras nan nivel nan di energia ta subi mientras nan ta exitosamente mantene nan peso. Get the point! locual bo ta come, bebe y pone riba bo cuero y haci bo cas limpi cu ne lo por ta afectando bo salud. Si bo kier check si intolerancia nan di cuminda y/of kimico por ta afectando bo salud, bin cerca nos na pa consulta cu un Nutricionista clinico certifica of dr. holistico. Cuminsa un aña nobo cu un miho salud como punto number uno riba bo lista. E test di intolerancia na cuminda y kimico ALCAT cu su plan di dieta personalisa y counseling ta na bo disposicion na Viana Healing Center. Carlos Viana ta un dokter (Ph D) den Antropologia Medico, e ta un Doctor den Medicina Tradicional Oriental studia na Shanghai, China; nutricionista clinico certifica. Tambe miembro di directiva di e Asociasion di Profesionalnan den tratamento di adiccion y toxicologia, Presidente di e comite pa America Latino di e Academia Internacional di Medicina Oral y Toxicologia. Dr. Viana tin un programa di radio tur siman, ta skirbi y duna lecturanan extensamente. Pa mas informacion di e servicionan na Viana Natural Healing Center NV, Kibaima 7, Telefon 585-1270 Website: www.vianaheal.com. “Prescriptions from Paradise” - 2012 International Book Award Winner - ta obtenibel na Aruba na Viana Healing Center, Tur libreria, Gift shops y centro nan di salud di calidad. tambe ta disponibel den forma do print y pa Kindle download pa nos amigo nan pafo di Aruba na www. amazon.com Pa anuncio nan acerca di mas evento nan y firmamento di buki check, check corant nan local, radio y television tambe como riba ww.vianaheal.com y join e discusion riba nos Facebook pagina www.facebook.com/ prescriptionsformparadise.q
B10
Diahuebs 8 Januari 2015
panorama
social
B11
Diahuebs 8 Januari 2015
Parish Hillweg a paga luz di Pasco SAN NICOLAS - Na Parish Hillweg, San Nicolas, tin dos famia cu ta gusta decora nan cas durante e temporada di Pasco, unda cu hunto nan ta decora e casnan y sin donacion, sin ayudo di instancianan. Riba dia di Tres Rey, esta diamars anochi, nan a paga e luznan pa mas o menos 10’or di anochi. E anochi aki a wordo cera cu musica di The Faillors pero prome e famia a tira pagara indicando cu e temporada a termina. Tur esunnan cu tabata presente a disfruta di e ultimo anochi y awo ta cla pa e temporada di carnaval. Remarcabel tabata di mira cu aunke tabata tin baricada poni, asina mes bus Lesa mas riba pagina B11
tabata yega y pitra pa asina varia e cosnan, di cua nan e doñonan di cas mester a ta welder nan propio flor hala baricada pa nan pasa. y otro decoracionnan. Pa 3 aña e cas di luz ta den serTur aña riba nan mes nan vicio y pa prome biaha aña ta purba di no haci uza pasa nan a pone un donadi e mesun estilo di dec- cion box pa yuda nan. oracion. Nan ta purba di Tin un toren den e cura
di cas, di cual e famia por conecta cu aeropuerto, specialmente awo cu nan tin plannan pa pone e avion den uzo. E avion cu ta wordo drecha pa e aña aki of otro aña nan lo cuminsa un flight school.
E ta asina pa motibo cu e yiu di e señora ta den e comision di flight stimulator. Aki el a haya un opcion di cua e por haci na cas y hende por tuma les. Na e momentonan aki e avion ta den renobacion,
segun e señora. “E aña aki a bay hopi mas miho cu e añanan anterior. E aña aki tabata tin hopi mas hende, pero tambe riba 1 anochi nos a haya 26 tour bus,” e doño di cas a bisa Bon Dia Aruba.q
bista
B12
Diahuebs 8 Januari 2015
Evelyn Wever-Croes (MEP)
Mensahe cla y raspa pa Mike Eman: integridad ta conta pa bo tambe Kiermen 99% a bay otro caminda, riba mesa, bou mesa, of ban di mesa. Y p’esey nos mester papia di e tema aki” segun lider di MEP, Evelyn Wever-Croes.
E dudanan serio den integridad di nos gobernantenan a causa e mega debe di pais Aruba. Ta pasobra nos gobernantenan mester paga fabor nan bek na esunnan cu a financia nan campaña, e proyecto nan cu nan ta regala nan amigo nan ta costa hopi mas placa! Corda cu CFT y Banco Central a bisa cu ta 1% so a bay den proyecto nan na Aruba!
Esaki na Aruba no tabata posibel te awor. Den nomber di MEP Evelyn Wever-Croes tin 3 aña ta trata di pone e tema aki riba agenda, y awe porfin e tabata tin e posibilidad di presenta e forma con MEP kier introduci reglanan di integridad. Esaki nan ta basa riba e nota di Integridad cu MEP a presenta na mei di aña pasa. E diferencia grandi e biaha aki ta cu henter parlamento di Aruba a sostene e posicion aki, y pues por bisa cu Parlamento di Aruba ta riba un linea pa introduci e reglanan di integridad aki. Fraccion di ta propone pa
diferente ley wordo introduci, entre otro, esun di financiamento di partidonan politico, esun di screenmento di gobernantenan, introduccion di un Defensor di Pueblo caminda ciudadanonan por entrega keho, codigo di con-
ducta pa asina evita cualkier duda cu gobernantenan ta privilegiando nan amigonan, manera nos a mira ta sucede asina tanto den ultimo 5 aña. Demas paisnan den Reino tin practicamente tur e leynan aki caba na luga ta Aruba so
des nan cu no ta tur hende ta pensa asina, es mas, cu ta solamente un grupito a sostene Mike Eman den esaki. Cu e pueblo di Aruba ta sostene nos Gobernador den su
accionnan, cu Gobernador te hasta a wordo eligi pa pueblo como “Man of theYear”.
falta. A keda palabra cu cada pais ta punta un delegado pa den un Comision di Reino bin cu liña di maneho mas concreto riba e tema aki y pa Aruba sra. Evelyn Wever-Croes lo ta e representante. “Integridad ta algo cu bo ta of bo no ta! Integridad ta ora bo ta haci lo corecto, te hasta ora ningun hende ta wak. Strawberry-gate, Lainda-gate, Kico Gomez-gate, Bushiri-gate, tur a trece duda serio den integridad di gobernantenan di Aruba, no solamente cerca nos, sino tambe cerca politiconan den Reino manera nos por a comproba awe. Nos mester haya un gobierno integro pasobra Aruba merece gobernantenan integro, Aruba merece miho”, lider di MEP Evelyn Wever-Croes a duna di conoce.q
Evelyn Wever-Croes(MEP)
Tension ta grandi ainda entre Hulanda y Mike Eman E siman aki miembronan di Eerste y TweedeKamer di Hulanda ta na Aruba pa reuni cu parlamentarionan di Aruba, Corsou y Sint Maarten. Un cos cu ta masha remarcabel ta e desconfiansa cu e politiconan Hulandes ta sinti pa loke ta trata gobierno di Aruba. Nan ta contento cu gobierno di Aruba a cuminsa tuma cierto pasonan, pero e desconfiansa ta keda. E rela-
cion entre Hulanda y Mike Eman ta hopi tenso. Esaki ta e prome reunion interparlamentario desde e welga di hamber di Mike Eman, y desde cu Mike Eman a insulta y ofende Gobernador, gobierno di Hulanda y politiconan Hulandes. Varios di nan a sintinan mes hopi ofendi pa esaki. Parlamentarionan di MEP presente na e reunionnan aki a trata na splica e Hulan-
Jennifer Arends-Reyes (AVP)
Reunion di IPKO ta sumamente importante pa fortifica lasonan den reino ORANJESTAD - Segun sra. Arends-Reyes e siman aki Aruba ta anfitrion di e reunionnan interparlamentario di paisnan den reino. Dialuna a cuminsa cu e reunionnan ‘Tripartiet’ hunto cu Corsou y Sint Maarten. Y desde diamars e reunionnan di IPKO hunto cu un delegacion grandi di 13 persona di Hulanda entre otro miembronan di parlamento di ambos identidad.
E reunionnan aki semper ta sumamente importante pa motibo cu nan ta amplia ariba diferente topico cu ta biba den e paisnan y cu kier pone atencion ariba nan. Semper e delegacionnan a sa di pone nan ‘papernan’ y discuti con pa coopera cu otro pero alabes con por siña di otro tambe. Y mas ainda intercambia idea cu otro pa asina por yega na conoce e esfuersonan y metanan di cada pais miho. Algun di e topiconan cu a
ser trata durante e reunionnan ta e.o. Energia, Deporte, Hubentud, Enseñansa, Bon Gobernacion, Constitucion, Cooperacion y Salubridad. Despues di cada reunion ta yega na diferente resolucion caminda cu cada parlamento lo urgi nan gobierno pa yega na acuerdo cu otro pa yega na e meta desea. E reunionnan ta duna oportunidad pa fortifica e lasonan den reino cu tur e paisnan pa asina por yega na metanan comun na beneficio di cada pais. q
Un cos si e mayoria ta convenci: Mike Eman y partido
AVP a causa e problemanan serio cu nos pais ta aden, nan no por forma parti di e solucion. E reunionnan lo dura te fin di e siman aki. q
politico
B13
Diahuebs 8 Januari 2015
Gerick Croes (MEP):
Costo di bida sostenibel mester ta prioridad ORANJESTAD- Aña 2015 a habri cu diferente anuncio di proyecto door di ministernan di Gabinete Eman. Cada biaha bo ta nota cu e insistencia den proyecto y energia berde ta crece mientras e ciudadano mes ta kedando un banda. Gabinete Eman y fraccion di AVP na varios ocasion den forma di camuflahe a pretende di ta para na banda di pueblo, siendo cu medidanan na caminda ta mustra lo contrario. E pregunta e ora ey ta: Ki dia lo papia di ta sostenibel den calidad di bida? Ki dia nos por papia cu tur famia lo tin lo basico pa alimento riba nan mesa? Ki dia e consumidor por haya un “break” di tanto aumento? Na varios ocasion nos di MEP a señala cu e pueblo ta bayendo atras den su poder di compra. Esaki ta bayendo asina leu cu awendia ta parce cu lo basico a y ta birando un luho debi na subida di prijs. Poder di compra Durante aña 2014 fraccion di
MEP a presenta 2 diferente mocion den Parlamento pa netamente laga e ciudadano tin mas placa den su man y cuida su poder di compra. E motibo mas crucial pa presenta e mocionnan aki tin di haber cu e aumento di costo di bida. Ultimo tempo comunidad a confronta su mes cu aumento di entre otro tarifanan di utilidad, productonan alimenticio sin laga afo diferente medida den 2014 y loke falta (diferente belasting) pa wordo implementa ainda den 2015 cu ta pone e ciudadano como consumidor keda bay atras. Hecho ta cu tur esakinan ta crea un efecto di inflacion y pone cu prijsnan lo sigui subi perhudicando e ciudadano. Algo cu nos partido semper a boga pe y agrega den programa di gobernacion ta pa mehora e calidad di bida pa famianan Arubano y un di e prome pasonan pa tuma ta ampliacion di e macutu basico. Macutu basico Kico ta macutu basico? Macutu basico ta un seleccion di productonan cu ta cay bou di regulacion di gobierno.
Esaki ta nifica cu gobierno pa medio di Departamento di Asuntonan Economico tin e autoridad pa controla comerciantenan riba e benta di productonan aki na publico y por stipula un prijs maximo pa e productonan aki. Remarcabel ta cu na Aruba e macutu basico aki ta un lista di solamente 11 producto cu a wordo scoge sin un base real. Pa colmo pa hopi tempo (añanan largo) e macutu basico no a wordo adapta pa por ta riba mesun liña cu necesidadnan basico actual (algo pa yora!). De facto e ta nifica cu tur loke awendia ta cay of wordo considera como uzo basico no tin un prijs maximo haciendo e dificil pa e famia keda existi cu aumento di prijs pa e comerciantenan. Pues bo por conclui cu e ciudadano no tin proteccion pa por logra cumpra loke ta basico. Comparacion Si nos haci un comparacion cu esun di Corsou bo lo nota un diferencia bastante grandi pasobra nan lista ta consisti di un total di mas o menos 50 producto y ta varia den productonan di alimento, pa
baby, fruta/berdura y higiena personal etc. Nos ta sigur cu e lista di Corsou lo por sirbi como un guia p’asina logra amplia esun di Aruba. E solo hecho cu e macutu basico ta consisti di solamente 11 producto y cu pa añanan largo no a wordo amplia ta algo condenabel. Como hoben politico mi ta convenci cu ampliacion di e macutu basico ta un paso cu lo haci diferencia den e calidad di bida di ciudadanonan como consumidor. E ampliacion ta uno importante pasobra asi-
na so e famia por logra yega tur luna na su necesidadnan basico sin cu mester pasa trabou y of pa evita abuso di aumento di prijs ora por ehempel hisa e BBO of bin cu otro medidanan. P’esey e ta sumamente necesario pa traha riba e leynan necesario. Si gobernantenan actual no haci esaki pueblo por conta cu ampliacion di macutu basico lo wordo ehecuta y cambia manera cu MEP ta den gobierno, pasobra costo di bida sostenibel mester ta prioridad!q
Booshi Wever (UPP)
Porfin e topico di Bon Gobernacion ta haya oido cerca mas partidonan politico Na prome luga UPP kier desea henter comunidad Arubano un feliz y prospero aña 2015. Un aña cu mester bay ta un aña unda e pueblo Arubano lo mester bay dicidi riba su futuro. Un aña unda pueblo lo dicidi si nan ta keda acepta y ta keda tolera un gobierno cu no ta goberna conforme reglanan di Bon Gobernacion. Ta p’esey UPP, cu hopi alegria y satisfaccion, a tuma nota cu tanto AVP como MEP a declara cu nan lo bay discuti e principio di Bon Gobernacion. Manera tin un dicho ta bisa: miho laat cu nunca. UPP den campaña di 2013 a trata di convence e pueblo votado cu Aruba mester wordo goberna segun reglanan democratico di bon gobernacion; lamentablemente e tempo ey ningun otro partido
politico no kier a hiba un discusion riba e topico aki Alabes den e tratamento di presupuesto 2012 y di 2013, y na augustus 2013, Sr. Booshi Wever, como miembro independiente den parlamento, a entrega, na tur tres ocasion, dos mocion cu e meta pa trece cambionan den tanto nos constitucion como den nos leynan, cu e fin pa cuminsa pa goberna nos pais na un manera drechi. Lamentablemente ni fraccion di AVP ni esun di MEP a vota na fabor. Den curso di aña pasa UPP un biaha mas a trata na convence partidonan politico cu e unico manera cu nos por salba e pais aki, ta door di bin cu leynan cu ta garantisa bon gobernacion, y cu ta caba cu politica di patronchi y corupcion. Y caba cu e pensamento “quitate tu pa ponerme yo”.
Un biaha mas mayoria di e partidonan politico no a mustra mucho interes. Pero aña nobo, bida nobo, y 2015 parce cu a start cu un bon pia door di e noticia positivo ey. Awor ta di spera cu no keda na palabra so, e no keda den Tripartiet so, pero esaki por ta e momento unico pa e partidonan politico cu representacion den Parlamento bin cu leynan iniciativa cu e unico meta pa “mara man di e politico”!! Si realmente e partidonan aki ta serio, anto percura cu e leynan aki dentro di un luna wordo trata den Parlamento y pasa esakinan e ora ey den menos di 6 minuut, mescos cu a sosode cu e ley cu mester a mehora e beneficionan di e parlamentarionan mas ainda. Pues “if you want me to believe in your words, make sure your actions match them”!!q
B14 REINO
Diahuebs 8 Januari 2015
Aliansa contra Violencia Domestico:
Cadena hudicial a faya cu regla pa violencia domestico
nos mester interpreta esaki? Albertoe a puntra.
WILLEMSTAD - Gobierno, specificamente cadena hudicial a faya cu aplicacion di regla establece pa atende cu y preveni violencia domestico. Consecuencia ta cu awe nos tin un victima mas cu a cay den e situacion cu keto bay ta un problema serio den nos comunidad. Nos speransa ta cu gobierno lo aproba e plan nacional cu nos a entrega y cu mester combati e fenomeno aki, Sheila Albertoe, presidente di Bos di Hubentud a declara. Bos di Hubentud ta un di e organisacionnan cu ta forma parti di e Aliansa contra Violencia Domestico, un aliansa cu ta consisti ademas di instancia y organisacionnan cu
ta lucha contra violencia contra hende muhe, entre otro Departamento di ayudo na victima. E aliansa a topa prensa ayera pa expresa nan preocupacion cu no obstante un yamamento riba gobierno pa yuda den e situacion di violencia contra hende muhe, te awe nan no a weita nada sosode. “Esaki ta e di 14 caso di asesinato como consecuencia di violencia domestico for di 2001 te cu awor. Ta apenas nos a purba recupera di e asesinato di Nihaila Girigorie”, Albertoe a trece dilanti. El a puntra su mes si gobierno realmente ta realisa seriedad di e asunto aki. Si gobierno mes a lanta un comision, anto e comision ta sinta cu nos na mesa pa atende e problema, sin por conclui nada. Ta con
El a bisa cu 1 aña largo a sinta cu gobierno, pero cu esaki no a produci nada. El a bisa cu desde aña pasa nan a entrega un plan pa un campana di informacion na ministerio di Desaroyo Social y Bienestar (SOAW), pero no a haya niun reaccion riba esaki. Tabata e intencion di cuminsa cu esaki na october aña pasa, loke no por a sosode. Albertoe a recorda cu den pasado e aliansa a tene un accion cu waha di morto y a bay entrega gobierno un carta di preocupacion. “Cada bes cu morto ki nos lo entrega un carta na gobierno, paso nos ta tuma e cos aki hopi na serio. Mi mester bisa di otro banda cu nos no a haya resultado, anto ta bay pa resultado”, el a bisa. Geraldine Archer, presidente
di e organisacion cifra, ta kere cu aparte di conscientisa comunidad en general, polis mester haya e instruccion con pa atende cu e victima di violencia domestico. “Si un hende ta victima di maltrato, anto polis ta bis’ e simplemente cu e mester bay cas bek, ta con por soluciona e problema di e forma aki?” Archer a puntra. El a bisa cu cifra ta trahando pa cuminsa duna e formacion ey na cuerpo policial. Jeanne Henriquez a bisa cu mes tanto palabra cu e ta haya cu Ministerio Publico y polis a faya. Tur hende sa di e reglanan kico mester haci ora un caso di menasa di violencia domestico presenta, kico mester haci cu esun cu ta den problema y na unda mester manda su persona pe haya yudansa. Tin un instruccion cla riba papel pa esey. “Tin e posibilidad cu ta manda e persona pa yudansa
cerca Departamento di ayudo pa victima. Tin e posibilidad cu e hende por bay keda (temporalmente) na un otro caminda. Tin varios posibilidad. Den caso di e victima mas recien aki, no a haci esey. Anto mi ta considera cu tanto polis como Ministerio Publico a faya den nan trabou”, e la bisa. Daira Pas-Leer, di Departamento di ayudo pa victima a accentua e ultimo aki. El a bisa cu Departamento di ayudo pa victima no tabata sa nada di e caso. El a splica cu den pasado sea OM of polis ta yama Departamento di ayudo pa victima. Por yuda e victima, hincando den un cas temporal, te ora cabes di esunnan envolvi fria. Por papia cu partidonan, pa purba yega un entendimento. Den e caso aki nos no a ser pone na altura, ni di parti di polis, ni di parti di OM, el a agrega.q
Minister Palm:
Gobierno lo pone mas presion pa optimalisa aeropuerto WILLEMSTAD - Minister di Desaroyo Economico y Turismo Stanley Palm ta bay pone mas presion riba Curaçao Airport Partners (CAP) pa cumpli cu e acuerdo cu nan a cera cu gobierno cu ta encera entre otro cu ta amplia aeropuerto na momento cu constata cu e cantidad di pasahero ta birando hopi. E problema no ta emigracion so, e ta e infrastructura actual na aeropuerto cu no ta permiti atende cu e fluho di pasahero na e manera adecua, minister Palm a bisa. E mandatario a lamenta loke a pasa recientemente na aeropuerto, caminda varios vuelo di companianan grandi
a yega pareu i aeropuerto no por a atende na un manera rapido. Como 1500 pasahero tabata den sala di espera y sala di yegada ta warda riba emigracion, sea pa nan subi avion of sali for di aeropuerto. E turistanan mester a warda
2 pa 3 ora prome cu nan por a sali for di aeropuerto, algo cu evidentemente a ocasiona un disgusto formal cerca nan. Tabatin den e situacion aki basta critica riba servicio di emigracion, cu tabatin mucho poco hende na warda trahando. Minister Palm no
ta kere sinembargo cu ta esey ta e problema. “E infrastructura di aeropuerto, manera e ta awor aki, no ta adecua. E loke a pasa no ta un caso aisla. Ki ora cu tin dos of tres vuelo pareu, bo ta haya e situacion cu cos ta pega. E pasaheronan cu ta abordando avion ta haya nan ta keda para riba trapi, te ora esunnan cu a caba di drenta aeropuerto y e espacio ta liber atrobe. Esaki ta sumamente bergonsoso y mi ta kere cu e ta acta contra reglanan di aviacion internacional”, segun minister Palm. El a bisa cu e situacion ta preocupante y cu mester tuma accion, mas ainda como cu ta cos cu ta sosode cu hopi frecuencia, dependiendo hopi
biaha cuanto hende tin na emigracion. Minister Palm a splica cu CAP a presenta diferente plan pa optimalisa aeropuerto, pero te ainda ta di plan nos ta papia. “Tin un cumbini cu na momento cu yega na un cierto cantidad di pasahero, mester adapta e espacio na aeropuerto. CAP a anuncia cu nan ta bay amplia e sala di salida y yegada, conectando e edificio bieu di aeropuerto na esun nobo. CAP ta bisa cu nan lo ta cla cu esaki na 2017. Pa gobierno, esaki ta mucho leu. E mester sosode mas lihe. Ademas, si bo ke keda cla na 2017, bo mester cuminsa awor”, di acuerdo cu minister Stanley Palm.q
REINO B15
Diahuebs 8 Januari 2015
nomia.
Daniel Hodge presidente nobo di CBA:
Banconan lo sigui sostene gobierno pa desaroya economia WILLEMSTAD – Daniel Hodge, como e presidente nobo di Acusacion di Bankero di Corsou (CBA) lo sostene e proceso di e acusacion pa sostene gobierno den su ehercicionan pa stimula economia di Corsou. Den e ultimo reunion di
Acusacion di Bankero, a punta Daniel Hodge, como presidente dje Asociacion. Hodge ta bira sucesor di Leo Rigaud cu a ocupa e funcion di presidente di CBA, durante ultimo dos aña. Referiendo na su reto como e presidente nobo di Acusacion di Bankero, Daniel Hodge
a menciona cu banconan mundialmente ta hunga rol importante den economia. Na Corsou e situacion no ta diferente. E sector den su totalidad, representa pa CBA ta realisa cu e mester hunga un rol pa sostene gobierno den su iniciativanan pa desaroya eco-
Daniel Hodge: ”Nos tur na Corsou ta experencia tur cos, entre otro criminalidad y cu tin hopi atencion pa hobennan. Ta un hecho cu economia ta crece marginal. Un dje retonan mas grandi, ta con sector bancario cu otro partnernan por hisa economia pa haya crecemento di economia”. Esaki segun Hodge, ta necesario pa contribui na mas cupo di trabou y trece trankilidad den habitat social. “Sin trabou tin criminalidad cu ta aumenta”. q
Incluso su casa, Claudius Buncamper:
4 Sospechoso mas den caso Buncamper lo aparece den corte WILLEMSTAD - No ta Maria Buncamper-Molanus so mester aparece den corte ora aña boltro: hunto cu né, tin 4 sospechoso mas cu mester splica dilanti mesa berde, kico a pasa pa cua ta acusa Maria Buncamper Molanus di fraude, fraude fiscal y participacion na un organisacion criminal. Entre e sospechosonan cu mester aparece mañan dia 7 di januari 2015 ta figura casa di e politico, Claudius Buncamper. Buncamper Molanus cu ta ex minister, ex miembro di Partido Demokrat y actual miembro di United People’ s Party lo ser acusa di fraude, fraude cu asuntonan fiscal y participacion den un organisacion criminal. Dia 7 di januari 2015, lo tin e prome sesion pro forma, un sesion prome cu e caso mes cuminsa, asina Tineke Kamps, fiscal di Ministerio
Publico na St. Maarten a anuncia den un comunicado oficial. Cu esaki, Ministerio Publico a cumpli cu su promesa pa tuma un decision prome cu 1 di december si e ta cuminsa un caso contra ex minister Maria Buncamper-Molanus, pa e hecho cu el a bende e derechonan economico di un pida tereno di keur di gobierno na un compania den cua e mes y su casa ta doño. Maria Buncamper-Molanus, como minister a fungi solamente 2 luna como minister despues cu St. Maarten (igual
cu Corsou) a obtene e status di pais autonomo den Reino Hulandes. El a haya su mes obliga ta renuncia na 2010 bou di presion di opinion publico y politico, despues cu a sali na cla cu e y su casa tabata envolvi den un asunto di otorgamento di un pida tereno na Pond Island, un asunto cu a envolvi bendemento di drechi economico. Ni Maria Buncamper ni su
casa Claudius Buncamper a wordo acusa oficialmente di nada den e caso aki, ni tampoco nan a wordo interoga
pa Ministerio Publico. Bendemento di drechi economico no ta algo ilegal of prohibi riba e isla. William Marlin, lider di Nacional Alliance tambe a afirma despues cu no tabatin nada robes cu bendemento di derechonan economico. E posicion aki ta un cambio radical si cu loke el a sostene na 2010, tempo cu el a insisti cu e pareha Buncamper-Molanus tabata envolvi den cosnan ilicito. Hasta el a insinua, cu esey por tin di haber cu labamento di placa. Maske Buncamper-Molanus tambe a sostene cu e no a haci nada malo, ni moralmente ni legalmente, el a anuncia su retiro djis prome quo Pasco na 2010. Esey a pone cu Nacional Alliance, cu a prepara un mocion di desconfiansa contra dje, a retira esey na ultimo momento. Den forma un poco sorprendente, Ministerio Publico a anuncia na juli 2013 cu ta bin un investigacion (penal) de e
caso aki. No tin niun motibo pa no haci e investigacion aki, Taco Stein Stein a agrega. Buncamper-Molanus, fada di e situacion di insiguridad aki, a cuminsa un caso den corte pa Ministerio Publico pone un punto oficial na e investigacion aki of pa cuminsa un caso pa caba. E caso a sirbi y e decision cu corte a tuma ta cu e caso no ta termina. Buncamper-Molanus, mientrastanto a sigui activo den politica. T’asina cu e ex miembro di Partido Demokrat di St. Maarten aki, cu anteriormente a ocupa e cartera di Salud Publico y Labor a dicidi di join United People’s Party (UP) pa participa na eleccion ultimo dia 29 di augustus 2014 na St. Maarten. UP manera ta conoci a sali vencedo cu 7 asiento. Tanto Buncamper-Molanus como lider di UP Theo Heyliger ta ex miembro di Partido Demokrat. q
Mercado di avion priva lo crece den e proximo añanan WILLEMSTAD – E siman aki, cu un apertura suave, Jet Centre Curaçao a cuminsa ofrece su servicionan VIP na personanan cu ta biaha cu jet priva of jet di compania. Un inauguracion oficial ta plania den futuro cercano. E Jet Centre ta Corsou su prome terminal dedica na ofrece un grupo specifico cu ta biaha pa y for di Corsou cu avion priva of ‘corporate’, un experencia mas luhoso y comodo. Jet Centre Curaçao ta situa den un edificio otro for di e terminalnan comercial na Aeropuerto di Corsou y ta
ofrece servicionan exclusivo manera Inmigracion, Duana, ‘General Aviacion’, siguridad, consumo, facilidad pa reuni y hopi mas. E facilidad na Curaçao Internacional Airport dedica na usuarionan di jet priva y ‘corporate’ ta yuda diversifica posicion di Corsou, haciendo nos pais mas atractivo pa e grupo specifico aki. Ademas, otro sector y dunado di servicio na Corsou, por ehempel Turismo, huurdo di servicio y productonan VIP of hotel luhoso, por tin beneficio di e desaroyo nobo aki na aeropuerto. Sin duda tin un demanda pa e tipo di servicio aki den nos
region. E posicion logistico di Corsou y tambe e prijs di combustibel economico, ta haci e Jet Centre Curaçao
hopi competitivo den Caribe. Curaçao Internacional Airport ta ricibi aproximadamente 3300 avion priva pa
aña. CAP tin e expectativa cu esaki lo sigui crece ora Jet Centre Curaçao haya posesion den e mercado aki.q
B16
Diahuebs 8 Januari 2015
VARIEDAD
Prome Minister Mike Eman:
Den 2015 creacion di mas energia alternativo ta un prioridad ORANJESTAD - Aña 2015 ta priminti di bira uno yen di desaroyo, principalmente riba tereno di ta sostenibel. Pueblo y mundo lo mira con Aruba ta avansando riba e tereno aki. Esaki tabata un di e temanan cu Prome Minister Mike Eman a papia riba dje cu prensa di Aruba den e prome conferencia di prensa di Gabinete Mike Eman II di aña 2015. Ademas di e proyecto di Solar Park na aeropuerto, cu ta un di esunnan mas grandi cu tin den region, tin otro plannan pa ehecuta. Minister di Infrastructura hunto cu EcoTech ta trahando duro pa por yega na un acuerdo cu sushi di cas tambe ta bay wordo procesa via di e sistema di ‘Waste to Energy’ (W2E) cu EcoTech a introduci pa sushi industrial aña pasa. Un palabracion lo
bay crea, segun Prome Minister Eman a bisa prensa, un situacion totalmente diferente di loke cu tin aworaki na dump. E situacion di dump ta sigui un preocupacion pa Gabinete Mike Eman II, ya cu e ta completamente yen “y ta pone hopi presion riba nos medio ambiente”. Si por maneha e sushi di cas via di e sistema di “waste to energy” no solamente e ta contribui na aumenta e cantidad di energia sostenibel cu ta ofrece na comunidad, pero lo resolve tambe un problema grandi di sushi. E plannan di Gabinete Mike Eman II ta bay hopi mas leu, e mandatario a bisa, ya cu esaki ta e aña cu kier logra instala panelnan solar riba mayoria di scol na Aruba. E ta un plan ambicioso, pero cu lo tin su beneficionan hopi lihe. “Nos
kier pa e proyecto aki bira un exito pa logra dos aspecto. Nos por logra e expansion di e capacidad di energia alternativa cu 7 pa 8% hunto cu e cantidad cu a logra caba na e parke solar di aeropuerto. Na mesun momento e ta permiti nos introduci airco na scolnan, principalmente debi cu awo ta bay bin cu Trai’ merdia pa Scolnan Secundario. E proyecto ta un bunita combinacion pa logra esaki.” Gabinete Mike Eman I y II a pone como meta pa avansa riba tereno di creacion di energia alternativo. Asina a cambia entre otro e forma cu WEB ta produci awa y coriente den forma mas eficiente y den un tempo cortico tambe ta bini cu un tipo di wardamento di coriente extra den un sistema den profundo di lama. Pero tambe ta sigui cu e plan pa bini cu un di dos Parke di Molina na Urirama. Creacion di energia di un
forma sostenibel ta un di e tres puntonan cu Ministerio di Asuntonan General, Innovacion, Desaroyo Sos-
tenibel y Ciencia ta bay concentra riba dje den aña 2015, den coordinacion cu otro Ministerionan.q
Minister Sevinger:
Edificio di Dimas y DAO ta un edificio bunita, amplio y adecua
Departamento di Integracion, Maneho y Admision di Stranhero (Dimas) y Departamento di Labor y Investigacion (DAO) a haya bishita di Ministernan Benny Sevinger y Paul Croes dialuna 5 di januari mainta tempran. E edificio, unda antes tabata sede di Oficina di Belasting, a wordo renoba totalmente transformando e den un edificio moderno, amplio y adecua pa servicio na clientenan di e dos departamentonan importante aki pa Pais Aruba. Minister di Desaroyo teritorial, Infrastructura y Inte-
gracion Sr. Benny Sevinger a splica cu “tabata tin hopi discusion cua departamento ta bay ubica den e edificio aki. Tabata tin hopi departamentonan cu kier a haya e edificio aki y ainda tin di nan cu kier e edificio.” E Minister encarga cu Integracion a splica cu e no tabata un proceso facil. A haci hopi investigacion pa determina cua departamentonan ta bay uza e edificio, pero tambe a haci hopi investigacion pa determina e viabilidad pa renoba e edificio. “Tabata tin hopi investigacion cu a wordo haci riba e riba e skelet di e edificio, e structura di e hero, e vloernan. Den e proceso ey tabata tin un candela, cu a haci cu nos mester a yama expertonan di Hulanda bolbe haci investigacionnan riba e beton pa tur cos ta bon,” Minister Sevinger a splica. Ora cu a duna luz berde pa cuminsa, construccion a cuminsa na 2013 y a tuma un poco mas di 1 aña pa termina. Memey di 2014 e construccionnan a keda termina y DAO y Dimas a cuminsa
prepara pa drenta e edificio. Construccion riba un edificio existente ta trece e posibilidad cu cosnan no por premira por sosode. No ta tur ora por tene cuenta cu tur cos. Pa e motibo aki mes, Sr. Sevinger ta splica cu “den tur proyecto tin loke nos ta yama un fase di Mantencion, cu por lo menos e ta 3 luna tin biaha 6 luna, cu e contratista mester keda mantene cosnan cu por bay fout inicialmente, e mester keda vigila kico a bay malo y den e caso aki, nos uno por
bisa nada otro cu den e edificio aki, esey ta e caso.” Ora cu DAO y Dimas a drenta e edificio a constata cu tabata tin problemanan cu no a premira y a haci e ahustacionnan necesario pa remedia esaki. Minister Sevinger: “Expertonan a haci mas o menos 70 test riba e edificio: calidad di aire, calidad di e structura, di sistema di awa etc.” Di e 70 testnan cu a haci, na final tur a sali bon y asina a duna OK pa e edificio a keda declara
adecua pa uzo di e servicionan publico. E ministernan a haya un recorido di e edificio totalmente renoba y a haya un bon feedback di e empleadonan cu ta contento di por cuminsa aña 2015 den un edificio bunita, moderno y amplio, pa asina por duna e miho servicio posibel na nan clientenan. Tanto Minister Sevinger como Croes a keda satisfecho di loke nan por a mira durante e recorido. q
VARIEDAD B17
Diahuebs 8 Januari 2015
Prome Minister Eman:
Waf di container nobo ta un estimulo pa tin un rol mas grandi den movecion di carga un ‘transshipment harbour,’ pesar cu estudionan den pasado a mustra cu hopi di e espacio nan ey ta wordo ocupa caba door di paisnan manera Panama,” Prome Minister Eman a indica. Sinembargo e mandatario a expresa cu e no ta perde speransa pa logra e meta aki, si a yega di constata un aumento basta grandi di containernan na Aruba, basa riba circunstancianan cu a surgi na otro paisnan.
ORANJESTAD - Aña 2015 ta bira e aña cu Gabinete Mike Eman II ta realisa e soño di hopi decada pa separa e waf di carga y crucero di otro. Trabounan di construccion pa waf di carga nobo na Barcadera a cuminsa den 2014 y pa fin di aña aki ta keda finalisa. Prome Minister Mike Eman a bisa miembronan di prensa den su prome conferencia di 2015 cu e proyecto aki ta uno cu su Gabinete ta orguyoso di por realisa despues cu pa hopi decada e asunto aki tabata den discusion. No solamente pa loke e lo nifica pa e movecion di carga, pero e lo nifica hunto cu e demas proyectonan, hopi trabou den mundo di construccion
tambe. “E waf di container ta un estimulo pa nos mira si Aruba por bay hunga un rol un poco mas intensivo como
Esaki, e mandatario ta kere, ta haci cu Aruba ta wordo mira como un pais, ora cu e necesidad presenta, tin e capacidad pa subi e volumen di trafico di carga cu ta wordo maneha den e region aki. “Si nos uza e hecho cu nos ta bay haya waf di container nobo cu no ta bay wordo limita door
bira uno hopi mas moderno y miho prepara pa ricibi e cantidad di turista cu ta yega Aruba abordo di un crucero. “E ta brinda nos oportunidadnan hopi atractivo pa conecta e yegada na nos haf cu henter e desaroyo di centro di ciudad, cu creacion y embeyecemento di e area conoci como ‘Welcome Plaza’ dunando e turista un experiencia positivo di Aruba.” Prome Minister Eman a agrega cu tur esaki lo contribui na un sociedad hopi mas bunita y moderno.q
Minister Paul Croes
Advertorial
E-Post ta anuncia e ganadonan di su campañanan di fin di aña
Hubentud tin prioridad pa Reino Hulandes Minister Paul Croes a mustra di ta hopi satisfecho cu e Interparlementair KoninkrijksOverleg (IPKO) su prioridad ta dirigi riba hobennan den Reino. “Tur pais den Reino, esta Corsou, Sint Maarten, Hulanda y Aruba a dicidi pa pone Hubentud riba agenda parlamentario.
ORANJESTAD- Durante e temporada di fin di aña E-Post a tene 2 campaña. Pa cuminsa, tur cliente cu a ricibi paki di E-Post den luna di december y tambe esunnan cu nan paki a yega Aruba durante e luna ey pero no a wordo entrega ainda a participa automaticamente den e tombola pa e sorteo di un 1 Samsung Smart TV y 1 Apple IPad mini. E ganado di e Samsung Smart TV ta Robertico Maduro y e ganado di e Apple IPad mini ta Roland Arends. E otro campaña tabata e “Wish List” riba e pagina di Facebook E-Post Aruba caminda tur fan por a skirbi nan “wished gift” pa asina haya e oportunidad pa gana e regalo cu nan tabata desea. Pa por a participa tur persona cu a “like” e pagina E-Post Aruba mester a scoge un articulo riba cualkier website Mericano, sea Amazon, EBay, Gap, Wallmart, Best Buy of cualkier otro na balor di maximo 100 dollar y pone den un comentario riba e pagina di Facebook e link di e articulo cu nan ta desea. Na final di e campaña E-Post a hinca tur e nombernan di esunnan cu a participa den
di espacio cu mester crea pa barconan crucero, e lo bay ta algo sumamente positivo pa nos pais.” E trabounan di ampliacion, mehoracion y modernisacion di e dok existente ta hopi avansa y e construccion di e parti riba e haf cu ta na encargo di Astec ta cuminsa e aña aki, calculando cu e haf di container na Barcadera por bay den operacion pa final di e aña aki. Creando un waf de container nobo, ta habri espacio, cu e waf di barco crucero ta
un tombola y asina a saca e ganado di e campaña cual a resulta di ta Yuetao Li kende su “wished gift” tabata un Polaroid Cube HD di amazon.com. E-Post ta duna pabien na tur e feliz ganadonan y ta gradici tur cliente pa nan sosten y confiansa y e Facebook fan pa nan participacion y entusiasmo. E aña aki, E-Post lo sigui brinda su servicio confiabel y na un prijs economico pa asina henter comunidad
por tin acceso na productonan Mericano unico y na un prijs atractivo. E-Post ta desea pueblo di Aruba un feliz 2015 y ta spera di por sigui conta cu e confianza di tur su clientenan. Esunnan cu no conoce e servicio di online shopping por yama libremente na 5287678 of bishita y like e pagina di Facebook E-Post Aruba pa haya mas informacion y pa asina por ta na altura di tur e campaña cu E-Post lo tin durante e aña aki. q
Esaki ta un señal positivo pa nos hobennan”, asina e mandatario encarga cu e maneho di hubentud a expresa. Desde November 2013 Gabinete Mike Eman ll, a tuma e decision pa un Ministerio specificamente dedica na e desaroyo di hobennan na Aruba. E fase prome cu hubentud, esta infancia, ta haya contenido den e Tratado Internacional di Derechonan di Mucha. E aspecto di Hubentud mes den e Maneho Integral di Hubentud, unda e terenonan di Husticia, Salud, Educacion, Social y di Formacion ta inclui. “Aruba ta tumando pasonan positivo pa locual ta e maneho dirigi riba hobennan. Fei di hobennan cu problemanan hudicial, hobennan cu retonan social y familiar, hobennan den educacion y tambe e formacion y desaroyo di hubentud, tur
ta haya atencion adicional di Gabinete Mike Eman,” Minister di Asuntonan Social y Hubentud a expresa. Tambe e aspecto di desempleo bao di hobennan tin atencion di Gobierno di Aruba. Durante IPKO, cada pais lo mustra e direccion cu cada uno a scoge pa asina pone e retonan di hubentud di nan pais den perspectiva. q
B18
Diahuebs 8 Januari 2015
RELAHA
Sudoku BON DIA, train bo mente FACIL
MEDIO
Bon bini na Sudoku Bon Dia. Riba e pagina aki nos ta brinda bo tur dia tres sudoku den e siguiente secuencia, Facil, Medio. Pa resolve bo ta pone number den cada cuadra di tal forma cu cada rij crusa of bay abou tin e number un solo biaha. Tambe den cada cuadra chikito compara cu esun mas grandi tambe tin e numbernan 1 te cu 9. E number tampoco no por ripiti den e cuadra chikito. Trahando cu e numbernan cu tin poni caba ta yuda bo yega na e solucion.q
VARIEDAD B19
Diahuebs 8 Januari 2015
Oranjestad
Lo bay tin sorpresa. Algo inespera lo bay sosode den bo bida amoroso. E tono cu ta envolve bo ta imprevisibel debi na e transito di e Luna di Acuario. Bo numbernan di awe 10, 26, 33 y 43.
Dr. Cayama
EMERGENCIA
911 POLIS POLIS ORANJESTAD NOORD STA. CRUZ SAVANETA SAN NICOLAS BRANDWEER BRANDWEER POLIS TIPLINE HOSPITAL AMBULANCE SAN NICOLAS AMBULANCE
100 581-1100 582-4000 587-0009 585-4710 584-7000 584-5000 115 582-1108 11141 527-4000 582-1234 584-5050
BOTICA Oranjestad: Dakota Tel: 588-7364
San Nicolas: San Nicolas Tel: 584-5712
SERVICES INFORMATION SETAR TAXI TAXI-TAS PROF. TAXI TAXI D.T.S. SERVICE ARUBA
118 582-2116 582-5900 587-5900 588-0035 587-2300 583-3232
CRUISESHIP
Januari 8 Adventure of the Seas Legend of the Seas
MORTUARIO
AD Patres Aurora Mementomori The Olive Tree
584-2299 588-6699 583-3358 584-8888
FOUNDATION FELLOWSHIP CLINIC Tel: 584-6440 Alcoholism & Drug Addiction, Anonymity guaranteed
FUNDACION Anti-Droga Aruba (FADA) Tel: 583-2999
FUNDACION Respetami
Un dia di hopi accion. Planea bo dia bon pa e luna aki. E ciclo aki ta pa bo disfruta di dje, biba esey intensamente y no laga otronan bisa bo kico pa haci y unda pa bay. Bo numbernan di awe 9, 24, 31 y 40. Lo bo compronde hopi cos. Situacionnan dificil lo wordo aclaria. No bira impaciente si algo no sali manera bo kier. Na e momentonan aki tin situacionnan cu ta cambia. Bo numbernan di awe 8, 23, 30 y 38. Lo bo tin un cambio hopi positivo. Lo bo duna un paso cualitativo padilanti. Ta un tempo di reflexion. Si bo pareha a haci algo cu a molestia bo y a pidi despensa, pordona. Bo numbernan di awe 18, 22, 38 y 45. Algo feliz ta cla pa pasa. Tur cos ta posibel e luna aki. Ta importante pone un poco pica na bo relacion. Haci algo pa haci bo fantasianan realidad. Bo numbernan di awe 11, 27, 31 y 55. Actua di forma dicidido . No basila. Bo tin dicha den bo mannan. Bo tin den bo mannan tur prerogativo pa ta feliz, pero si bo trompica cu discusionnan, lo ta marginal. Bo numbernan di awe 1, 17, 21 y 35. Bo ta biba un so単o di amor y lo bo inicia un etapa hopi bunita. Loke antes tabata parce un so単o, e ta casi bira realidad. Bo temornan lo ta cuestion di pasado. Bo numbernan di awe 9, 14, 27 y 55. Bo proximo fin di siman lo wordo alegra cu bon noticia. Bida ta dunando bo un gran les cu bo tin cu probecha di tur cos e luna aki. E weekend cu ta bin lo ta grandi. Bo numbernan di awe 8, 15, 43 y 52. Profundisa bo relacion. Bo asuntonan sentimental lo soluciona. Lo bo ripara cu tanto abo como bo pareha por disfruta miho di un anochi di intimidad. Bo numbernan di awe 18, 25, 41 y 58. Un romance ta na bista. No perde e oportunidad ey pa ta feliz. Un persona, kende su intencionnan no ta cla, ta rondo di bo y esaki por causa da単onan emocional. Bo numbernan di awe 8, 15, 21 y 38.
Tel: 582-4433
Diabetic Foundation Arubano Tel: 583-3808
Narcotics Anonymous Tel: 583-8989
Foundation Amor pa Prohimo Tel: 583-3345 /586-6976
Women in Difficulties Foundation Tel: 583-5400
Luna ta den bo signo. A yega e momento di lanta bo intuicion di Acuario. Debi na e accion di impulso di luna bo por keda envolvi den situacionnan comprometido. Bo numbernan di awe 3, 25, 31 y 37. Bo ta un poco insigur. Algo ta haci bo inkieto, pero lo bo logra supera esey. Laga bo insiguridad atras. Biba bo bida. Tin un oferta di biahe of di trabou dunando bo buelta. Bo numbernan di awe 11, 27, 36 y 44.
B20
Diahuebs 8 Januari 2015
MUNDO CURIOSO
E idea a surgi na Europa y el a wordo propaga na henter mundo
Paraiso crea pa hende
Cu e meta pa aumenta e fluho di turista y pusha e desaroyo economico, hopi pais a inverti pa crea beachnan artificial Rondona pa awa cristalino, e piscina Alfonso del Mar, ubica na Algarrobo (Chile), ta wordo considera un di e beachnan artificial mas grandi di mundo. ( fuente: Flickr Kashif Pathan) Competi cu naturaleza ta parce imposibel. Imita su awanan, colornan y diversidad biologico ta un trabou di kimica. Pero tin hopi ciudad cu a logra construi zona di placer realmente cu e caracteristicanan di e miho beachnan di mundo. E motibonan pa esey ta: Evita cu e habitantenan ta bay luganan leu unda tin lama, atrae e yegada di turistanan nobo y fortalece e desaroyo economico y productivo di e region. Asina nan a realisa luganan caminda tin espacio pa practica kayac of bela y scenarionan deportivo y cultural, manera luga special pa core bicicleta, schaats of skateboard. E keintura pa imita e milager di naturalesa a cuminsa na e ciudadnan mas principal di Europa y esey a sigui wordo propaganda na henter mundo. Na Asia ta destaca e gigantesco Seagaia Ocean Dome, ubica na1.500 kilometer zuid di Tokio. E ta wordo caracterisa pa tin un
E plaza historico di e centro di Nottingham (Reino Uni) ta transforma den un beach di berdad. E cayanan cu edificionan antiguo ta wordo cubri cu 300 ton di santo, riba cual nan ta pone stoel, net di volleyball, bar den aire liber y atraccion di feria. E ciudad ta wordo caracterisa pa organisa tur zomer, espectaculo di magia, concierto, concurso entre e habitantenan. El a wordo converti den un luga ideal pa e Inglesnan train prome cu nan pasa nan vakantie na e costanan mediteraneo. Tropical Islands Krausnick, ubica na 37 km de Berlin (Alemania), a bira popular pa tin un centro di recreacion tropical, un gigantesco piscina cu a wordo construi den un hangar di e compania Cargolifter AF. E obhetivo di su creadonan tabata imita e paisahe di Caribe: Nan a hiba matanan di Sur America y rond di nan beachnan pa landa, tobogan, bar y restaurant.
dak rectangulo y e beach artificial mas grandi di mundo, cu 14.000 ton di awa y 600 ton di santo. Na Medio Oriente nos ta haya Al-Mamzar Beach Park di Dubai, un paraiso di berdad cu tin tur cos di zomer, zona di picnik, tobogan, varios piscina y tur tipo di restaurant. Na Latino America, Mexico y Chile ta destaca pa sali na vanguardia, ya cu nan a recupera y transforma constantemente nan espacio publico pa fomenta diberticion di habitantenan y bishitantenan. Nan ta luganan cu a logra mescla e miho di dos mundo: e paisahe di e costanan natural cu e tecnologia y innovacion di e mente humano. San Alfonso del Mar Den e region di Valparaíso (Chile) tin locual ta wordo considera e piscina mas grandi y bunita di Latino America: San Alfonso del Mar. E beach aki cu visualmente ta funda cu e lama, tin un grandura di un kilometer di largo, ocho hectar y 250 miyon di liter di awa, cu den winter nan por mantene un temperatura di 25°C. Paris Plage Den zomer, desde cu a nace Paris Plage, tin un evento den cual nan ta cubri cu 5.000 ton di santo saca di e costa di e riu Sena e centro
di ciudad. Esey ta sosode medio juli pa fin di augustus di tur aña. Memey di palma, piscina, luga pa descansa y parasol, ubica den e centro historico di e ciudad, e habitantenan di Paris y turistanan ta disfruta manera un rey di e miho actividadnan cultural. Den versionnan anterior, e Museo Louvre a pone exposicion di reproduccion
di cuadronan manera La Baigneuse d’Ingres y entidadnan gubernamental a fomenta weganan di futbol y volleyball. Tambe tin e posibilidad di tuma les di baile , schaats of keiro riba bicicleta y anochi disfruta di concierto di e miho exponentenan di e musica contemporaneo. Nottingham Tiviera
Islands Brygge E waf antiguo di e zona industrial di Copenhague (Dinamarca) a wordo converti den un espacio perfecto pa diberticion. Eynan ta yega miles di hoben cu e obhetivo di bula di gran haltura pa cay den awanan natural. Nan ta bula di plataformanan traha di palo. E adultonan y e muchanan ta diberti den e piscinanan cu tin coloca tur camindaq