BonjoBajesBulletin 2008-1 by Joke Bonjo

19e JAARGANG NUMMER 1 2008

BAJES

BONJO bulletin BELANGENOVERLEG NIET-JUSTITIEGEBONDEN ORGANISATIES Molukkenstraat 200, 1098 TW Amsterdam, (020) 665 94 20, info@bonjo.nl, www.bonjo.nl

Het Groot Anti-Recidive Offensief:

LENTEKRIEBELS! Door: Nico Epskamp

‘Wonen, Werk en een Wijf*’, drie woorden die beginnen met een W en die algemeen aanvaard zijn als voorwaarden voor een justitievrije toekomst na detentie. Er is goed nieuws op dit gebied: BONJO is druk bezig om behoud van woonruimte mogelijk te maken voor gedetineerden (via ons project ‘huisbewaring’). Het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) komt sinds kort in de gevangenis om ex-gedetineerden onmiddellijk na vrijlating aan een baan te helpen. Nu de laatste ‘W’ nog. Omdat veel (liefdes)relaties door detentie op de klippen lopen, lanceert BONJO het ‘Groot Anti-Recidive Offensief ’. Onder de naam ‘Lentekriebels’ wordt voor een onbepaalde periode het BONJO Contactbureau gelanceerd. Gedetineerden die geïnteresseerd zijn in nieuwe contacten kunnen zich aanmelden bij BONJO. Dit gaat als volgt: noteer je persoonlijke gegevens en eventuele bijzonderheden (naam, registratienummer, adres, hobby’s en interesses, leeftijd, wat je zoekt in een relatie, plaats/regio van herkomst, detentietijd nog te gaan). Stuur deze gegevens naar: BONJO Molukkenstraat 200, 1098 TW Amsterdam. Je gegevens worden vervolgens geplaatst in de rubriek ‘BONJO Contactbureau’, onder een speciale link op www.bonjo.nl. Wie weet ontvang je binnenkort stapels post. Iets om naar uit te kijken! Privacy Uiteraard neemt het BONJO Contactbureau de regels en beginselen van privacy in acht: alleen je initialen en leeftijd worden geplaatst plus eventuele bijzonderheden. Naam, registratienummer en adres zijn alleen bij BONJO bekend en worden slechts gebruikt om post door te sturen. Deelname aan het BONJO Contactbureau is gratis. BONJO zal zich inspannen om het Contactbureau in brede kring bekendheid te geven. * Hier kan uiteraard ook Kerel gelezen worden.

♥♥♥♥♥ Meld je gratis aan bij het BONJO Contactbureau en vind een contact! ♥♥♥♥♥ Nieuwe praktische handleiding voor gedetineerde vrouwen

‘Op weg naar een zonnige toekomst’ Gedetineerde vrouwen vormen een kwetsbare groep. Per jaar komen er in Nederland 3.000 vrouwen uit detentie. Hun positie verschilt sterk van die van gedetineerde mannen. Veel vrouwen smokkelen bijvoorbeeld drugs om de zorg voor hun kinderen te kunnen bekostigen of omdat zij in een afhankelijkheidssituatie verkeren en eenvoudig onder druk te zetten zijn. De zorg voor de kinderen vormt tijdens en na de detentie een extra uitdaging, waarbij de vrouwen niet zelden worstelen met hun voorbeeldfunctie. Door vrouwen beter voor te bereiden op hun terugkeer in de samenleving, wil BONJO bijdragen aan de vermindering van recidive.

‘Op weg naar een zonnige toekomst’ Uit onderzoek is gebleken dat problemen vooral ontstaan, omdat belangrijke informatie voor vrouwen niet eenvoudig te vinden is. Of de benodigde informatie ontbreekt zelfs geheel. Wij vonden het daarom geen overbodige luxe om een wegwijzer speciaal voor vrouwen te maken. Door gezamenlijke krachten te bundelen en met financiële steun van het Oranje Fonds hebben we ons doel bereikt en het resultaat mag er zijn. ‘Op weg naar een zonnige toekomst’ is een zeer kleurrijke, handzame gids, schitterend afgewerkt en met een schat aan praktische informatie.

Achtereenvolgens komen de volgende onderwerpen aan de orde: huisvesting, geldzaken, kinderen, familie, werk en opleiding. Bovendien bevat de gids handige extra’s zoals voorbeeldbrieven en een checklist. Bestellen? ‘Op weg naar een zonnige toekomst’ is een onmisbare uitgave voor iedereen die direct of indirect te maken heeft met gedetineerde vrouwen of ex-gedetineerde vrouwen. Wilt u ook in het bezit komen van deze praktische handleiding? Bestel dan snel uw exemplaar via www.bonjo.nl/publicaties (€ 12,50).

Huisbewaring via BONJO officieel van start Met een presentatie voor twintig medewerkers Maatschappelijke Dienstverlening (MMD’s) in Noordholland-Noord is medio maart het BONJO-project ‘Huisbewaring’ officieel van start gegaan. Inmiddels hebben de besturen van 450 woningcorporaties in Nederland via BONJO het verzoek ontvangen om de mogelijkheid van huisbewaring voor gedetineerden te bespreken in hun bestuursvergadering. Veel corporaties hebben al een mogelijkheid voor huisbewaring. Alleenstaande gedetineerden met een huurwoning kunnen vanaf nu bij een MMD’er aangeven dat zij interesse hebben in huisbewaring. Het project Huisbewaring wordt financieel ondersteund door het Oranje Fonds.

Wat is huisbewaring? BONJO biedt de mogelijkheid om een woning te huren op basis van een tijdelijk huurcontract. Deze mogelijkheid heet huisbewaring. Bij huisbewaring geeft een ver-

{

huurder een woonruimte tijdelijk in gebruik aan een huisbewaarder. Huisbewaring vindt plaats voor minimaal drie maanden en duurt maximaal twee jaar (een jaar met verlenging). Huisbewaring wordt onder andere toegepast bij tijdelijke afwezigheid van een hoofdbewoner en altijd in overleg en met toestemming van de verhuurder (meestal woningcorporaties). BONJO heeft slechts een bemiddelende rol bij huisbewaring. BONJO is géén eigenaar en ook géén verhuurder van woningen. Voordelen van huisbewaring Bij huisbewaring via BONJO is de hoofdbewoner tijdelijk afwezig vanwege detentie. Jaarlijks verlaten 35.000 mensen een gevangenis. Velen van hen bewonen zelfstandig een huurwoning. Deze woningen komen in aanmerking voor huisbewaring. Tijdens de detentieperiode wordt de woning gehuurd, in gebruik genomen en betaald door de

LEVENSLANG Colum Ron Booij

}

‘Ik ben er nog steeds kapot van. Sinds het ongeluk slaap ik slecht, ik kan mij niet goed concentreren en ik word om het minste zo kwaad als wat.’ Tegenover mij zit een reus van een kerel. De tattoo op één van zijn enorme onderarmen verklaart ‘Holland’ levenslang de liefde. Een gemillimeterd kapsel completeert het stereotype beeld van een vrachtwagenchauffeur. Met handen als kolenschoppen ineengevouwen voor zich doet hij met roodomrande ogen zijn verhaal. Zijn vriendin (‘Marcel wilde graag dat ik meeging naar u, zodoende’) zit met een bezorgde blik zwijgend naast hem. Marcel vertelt over een morgen in april, zeven maanden eerder. Het was druk op de zaak. Twee van zijn collega-chauffeurs waren ziek. Marcel werd voor een rit ingezet in een regio die hij niet goed kende. De bestelling moest nog vóór het middaguur bij een klant worden bezorgd. Met het stratenboek op het stuur naderde hij over een voorrangsweg het dorpskruispunt. Toen hij opkeek zag hij de oude man op zijn fiets nog maar vijf meter voor zich. Hij had het stuur nog omgegooid en geremd wat hij kon, maar de klap kwam toch. Een opvallend licht schokje voor de vrachtwagen, een fatale klap voor de bejaarde man en een repeterende dreun in het hoofd van de jonge chauffeur. Later had hij met zijn vriendin nog de nabestaanden van het slachtoffer opgezocht. ‘Het waren zulke aardige mensen. Ik durfde ze eerst niet onder ogen te komen, maar uiteindelijk zat ik daar te janken en werd ik door die man z’n kinderen getroost...’ De vriendin schuift een geel papier naar mij toe. Marcel moet voor de politierechter verschijnen vanwege de gevaarzetting en de dood van ‘verkeersdeelnemer J.S.’, zoals de dagvaarding zegt. Het strafdossier bevat veel technische informatie. Aan de hand van de remsporen is de snelheid van de vrachtwagen berekend: 63 km per uur. Binnen de bebouwde kom. Te hard dus. Het slachtoffer, net 70 jaar geworden, was volgens zijn kinderen al enige tijd doof en wankel ter been geweest. En de bejaarde man had dus voorrang moeten verlenen. Het rapport van de verkeerspolitie gaf bijna terloops een analyse van de werkelijke en de maximaal toegestane snelheid. Men concludeert dat de aanrijding in dit geval ook mogelijk was geweest als de snelheid van de vrachtwagen 50 km/uur was geweest. Het pleidooi ter terechtzitting concentreert zich op deze analyse. Een causaliteitsverweer, in jargon. Er kan niet worden vastgesteld, dat de snelheidsovertreding van de verdachte de aanrijding (mede) had veroorzaakt, beweert de verdediging. De strafrechter neemt de argumentatie over en spreekt cliënt vrij van het tenlastegelegde. Op het plein voor het gerechtsgebouw wens ik Marcel en zijn vriendin geluk. Met een weemoedige glimlach kijkt hij op. ‘Mr Booij, u zult mij hier nooit meer zien,’ klinkt het opvallend zacht. Ik zie dat op de gespierde onderarm recent een nieuwe tattoo is gezet. ‘JS 19/4’05 RIP’ staat er cryptisch. Ik ben overtuigd dat Marcels strafblad blanco zal blijven. ©Booij&Partners Advocaten

Mr. Ron Booij www.booijenpartners.nl

huisbewaarder. De hoofdbewoner kan vervolgens aan het einde van zijn (niet al te lang durende) detentie weer terugkeren naar het huis dat hij voor detentie bewoonde. Een geruststellende gedachte voor iemand die uit de gevangenis terugkeert in de samenleving. Voor wie is huisbewaring een goede mogelijkheid? Ben je gescheiden en zoek je tijdelijke woonruimte? Is je verkering uit en sta je op straat? Is samenwonen even niet meer mogelijk? Zoek je tijdelijk een eigen plekje? Zit je tussen twee woningen in? Is het nodig om de ouderlijke woning tijdelijk te verlaten? Dan is huisbewaring via BONJO een goede, tijdelijke oplossing. Schrijf je in, ontvang je toegangscode en bekijk de mogelijkheden. Aanloopfase Van start gaan betekent niet automatisch dat alle mogelijkheden meteen optimaal functioneren. Er moeten immers kandidaten worden geworven om eventuele huurwoningen te ‘bewaren’. Met het lanceren van de site www.huisbewaring.org is hiermee vast een begin gemaakt.

Huisbewaarder: degene die de woning tijdelijk huurt Hoofdbewoner: degene die de woning in huisbewaring geeft Verhuurder:

degene die de woning bezit (meestal een woningcorporatie)

www.huisbewaring.org WORDT GESTEUND DOOR:

Je kunt fluiten naar je geld

Polisvoorwaarden verzekeringen vaak funest voor ex-gedetineerden “Bent u in contact met justitie geweest? Niet aan ons doorgegeven? Nou dan kan ons dossier dicht!” Maar de polis dateert van voor die tijd! “Leest u de voorwaarden maar!” Verzekeringen zijn ooit opgezet vanuit coöperatief oogmerk. Gezamenlijk kun je grote financiële tegenslagen tenslotte beter opvangen dan als individu. Het gaat de verzekeringsmaatschappijen in Nederland echter steeds meer om het maken van winst en elke uitbetaling die vermeden kan worden, wordt graag benut. Voor wie als (ex)-gedetineerde uitbetaling verlangt op basis van een afgesloten polis (bijvoorbeeld een brandverzekering) is het zaak om eens goed te kijken naar wat de polisvoorwaarden aangeven. Bij BONJO komen regelmatig ernstige klachten binnen over de behandeling van (ex-)gedetineerden door verzekeringsmaatschappijen.

Een voorbeeld: een man heeft zeven jaar geleden een brandverzekering afgesloten. Drie jaar na afsluiten van de verzekering moet hij voor een maand de gevangenis is. Er ontstaat brand in het zevende jaar. De verzekeringsinspecteur vraagt: “Bent u in contact geweest met justitie?” Antwoord: “Ja, een maand detentie.” “Aha! Dan heeft u verzuimd de maatschappij te informeren over deze wijziging in uw situatie.” Boek dicht en fluiten naar je geld. Detentie wordt door verzekeringsmaatschappijen dankbaar aangegrepen om verplichtingen te ontlopen. De gemiddelde gedetineerde vergeet dit vaak. Opgelet dus! Zoektocht loont Dat verzekeringsmaatschappijen exgedetineerden weren voor een polis

heeft BonjoBajesBulletin al eerder aangetoond aan de hand van het voorbeeld van Univé, dat inzage eist in het complete dossier bij aanvullende zorgverzekeringen. Ook bij het afsluiten van auto- of motorverzekeringen stoot een ex-gedetineerde meestal op een vijandige detentiemuur. Advies: zoek via internet naar een Europese maatschappij die geen extra voorwaarden stelt aan ex-gedetineerden. Dat is wel zo goedkoop en voordeliger dan bijvoorbeeld een polis bij Rialto, waar je alleen voor

dubbele prijzen terecht kunt. Nog een voorbeeld: een man heeft gezeten voor inbraak. Nu drijft hij een groothandel in Chinese fietsen. Zijn compagnon heeft flink geïnvesteerd in de handelsvoorraad, maar trekt zich terug omdat de inboedelverzekering geweigerd wordt op grond van veroordeling van de directeur. Ook hier geldt: een zoektocht naar een verzekeringsmaatschappij die geen aanvullende voorwaarden stelt aan ex-gedetineerden loont.

Luisterend oor en helpende hand

De Stille Krachten van de VVHG Naast me vertelt een 50-jarige dat hij enkele maanden moet ‘opknappen’, omdat hij niet kwam opdagen bij een taakstraf en er nog boetes openstonden. Hij voelt zich vereenzaamd: zijn vader van 80 is geremigreerd naar Marokko en zijn zus en broers wil hij niet tot last zijn.

Door: Nico Epskamp

Met z’n drieën hebben ze een geschiedenis van 72 jaar als vrijwillige leden van de Vereniging Vrijwillige Hulpverlening aan Gedetineerden (VVHG): Roselyne Oudenampsen is 30 jaar actief, Piet Madderom 28 jaar en Hans Crone 14 jaar. En al die jaren zijn ze vanuit het hart betrokken bij de morele en materiële ondersteuning van gedetineerden in de PI’s te Alkmaar (Schutterswei), Heerhugowaard (Zuyderbosch, Amerswiel en tot voor kort Noordersandt) en Zwaag (De Eenhoorn, ook wel ‘De Glasbak’ genoemd). Bij elkaar telt de VVHG 32 geëngageerde mensen die zich het lot van gedetineerden aantrekken. Op bezoek in de bajes bieden ze een luisterend oor en daarbuiten niet zelden een helpende hand. Roselyne mag als dynamische motor van de groep betiteld worden, al is zij zelf de allerlaatste die zulke woorden wil horen. Het drietal, sedert een jaar vergezeld door Rob Heemskerk en Lucia de Boer, bezoekt meestal tweemaal per week HvB Schutterswei, gelegen aan de rand van de pittoreske Alkmaarder Hout. Het bijzondere is, dat deze bezoeken plaatsvinden tijdens de recreatie op de afdeling. Het aangrenzende studiezaaltje wordt dan even omgeturnd tot huiskamer. Stoelen rond de tafel, koffie, thee en koekjes erbij en al pratend wachten op de ‘klanten’. En die komen. BonjoBajesBulletin is een maandagmiddag op pad met een stel onverwoestbare, gedreven vrijwilligers. Steun in de rug Het beleid van de directie van Schutterswei bij deze activiteiten mag voorbeeldig en progressief genoemd worden. Dat is in grote mate te danken aan het vertrouwen dat de vrijwilligers hebben opgebouwd in de lange reeks van jaren dat ze over de vloer komen. Is er nieuwe leiding in aantocht, dan zal Roselyne al heel snel een afspraak maken met de nieuwe directeur om de noodzaak aan te geven van ongewijzigde voortzetting van het werk. Een grotere pleitbezorger dan Roselyne, ruim 40 jaar geleden ‘pour l’amour’ uit Frankrijk naar Nederland gekomen en al 35 jaar woonachtig in Heerhugowaard, is niet denkbaar. Zij wil de gedetineerde dat steuntje in de rug geven waardoor hij/zij zich niet helemaal alleen en verlaten voelt. En wellicht mede daardoor op het goede pad komt. Hans Crone is uit het onderwijs afkomstig, was zes jaar actief voor Exodus, maar sprak 14 jaar geleden op een feestje met een reclasseringsambtenaar die vroeg of dit werk niet beter bij hem zou passen. Hij is blijven hangen. “Ben je pastoor of zo? Waarom doe je dit?, vragen ze me wel eens,” zegt Hans. “Dan zeg ik dat

De stemming wordt erg gezellig en vrolijk als zakenman D. binnenkomt. Vlotte babbel, leuke verhalen. Maakt zich zorgen of zijn zoontje nog wel op bezoek kan komen als hij overgeplaatst wordt naar een gevangenis. Heeft een lange verslavingsgeschiedenis. Het is de laatste jaren weer fout gegaan. “Dan kom je op vrijdag vrij. Geen geld, geen uitkering. En dan ga je weer.” De tijd vliegt voorbij en het einde van de recreatie is alweer in zicht. “Wel even de koffie opdrinken. Ik heb niet voor niets een hele tijd bij die automaat gestaan.” Tuurlijk, wie zal Roselyne iets weigeren?

ik heel veel leerlingen met problemen op de rails heb gezet en dat ik nu graag hier mijn hulp aanbied als dat gewenst of nodig is.” Piet Madderom begon 25 jaar geleden toen hij nog directeur van een mavo was. Hij voelde zich betrokken bij jeugdige gedetineerden en tbs-klanten. “Het contact met de reclassering was heel goed. We konden echt wat bereiken,” zegt Piet. Veel vertrouwen Wat doet de VVHG zoal? Een lange lijst aan activiteiten: tweemaal per week op bezoek in Schutterswei, organiseren van de zogenaamde vader-kind middagen. Deze worden driemaal per jaar georganiseerd, namelijk met Pasen, in de herfst en met Sinterklaas en in zeer nauwe samenwerking met het SKW (SociaalKultureelWerk). De ambtenaren leveren hun vrije tijd op deze dagen in om vaders in de gelegenheid te stellen hun kinderen even langer en op een andere manier te ontmoeten dan tijdens het reguliere bezoekuur. Ook Kerst wordt gevierd. Er wordt geld gepind voor gedetineerden die dit nodig hebben voor betaling van bijvoorbeeld boetes of voor

Wie meer wil weten over het werk van de VVHG kan schrijven naar: postbus 1044 1700 BA Heerhugowaard.

bonjo.nl De dienstdoende bezoekploeg van HvB Schutterswei te Alkmaar, vlnr. Aart Blijdorp, Lucia de Boer, Hans Crone, Rosalyn Oudenampse en Gre Oudhuis.Vijf van ruim dertig vrijwillige bezoekers in de PI’s Noord-Holland Noord. (Foto: Nico Epskamp)

het aanvullend levensonderhoud. Dat vertrouwen in de vrijwilligers is er. Niet zelden gebeurde het dat de rekening leeg werd aangetroffen nadat een familielid of bekende deze taak op zich had genomen. Er wordt kleding (ondergoed, sokken, schoenen) gekocht op rekening van de gedetineerde of de kosten worden uit eigen zak betaald. Mensen worden opgewacht na vrijlating en bijvoorbeeld naar de daklozenopvang gebracht of begeleid naar een van staatswege opgelegde cursus. Stilletjes doch vastberaden gaat de groep zijn gang.

Zit u helemaal vast, of komt u er even niet meer uit?

Rob Heemskerk komt uit de gehandicaptenzorg net als Lucia, die probeert te bewerkstelligen dat de nazorg beter van de grond komt. Leuk krantje Daar komen de klanten binnendruppelen. Tijdens de recreatie dient er te worden getelefoneerd en gebadderd, dus het is een komen en gaan. De vrijwilligers babbelen en gaan ook apart zitten om met gedetineerden te praten. “Ben jij van BONJO? Oh, leuk krantje hebben jullie. En dat woonproject is prima.” Fijn om te horen!

Superfoto’s Het Centraal Bureau Levensmiddelen onderzoekt of posters van professionele winkeldieven in supermarkten kunnen hangen. Dit meldt het Nederlands Dagblad van 15 februari jl. De foto’s zouden een afschrikwekkende werking hebben. De wet op de privacy staat dit echter vooralsnog niet toe. De posters mogen wel in personeelsruimten worden opgehangen. Er bestaan al speciale websites met foto’s van overvallers en winkeldieven waar winkeleigenaren informatie kunnen ophalen.

Een belangrijk recht van iemand die vastzit in afwachting van de behandeling van zijn strafzaak, is dat hij vrij is in de keuze van zijn advocaat. U hoeft zich dus niet verplicht bij te laten staan door de advocaat die aan u wordt toegevoegd omdat hij u op het politiebureau bezocht heeft. Deze piketadvocaat is een advocaat die zich heeft aangemeld voor de zogenaamde piketlijst. Om op deze lijst te worden geplaatst hoeft een advocaat helaas geen deskundige te zijn op het gebied van strafrecht. Sommige advocaten doen slechts een paar strafzaken per jaar. Dit is natuurlijk volstrekt onvoldoende om deskundig te worden en te blijven op strafrechtelijk gebied. Het kan dan ook gebeuren dat een advocaat die zich voornamelijk bezig houdt met familierecht, toch op de piketlijst is geplaatst en u bijstaat in uw strafzaak. Wij vinden dat een ongewenste situatie. In zaken die wij hebben overgenomen van andere advocaten, zijn wij vaak geconfronteerd met dossiers waarin men steken had laten vallen. Ons kantoor behandelt uitsluitend strafzaken. Daardoor blijven wij ons voortdurend verdiepen in de laatste ontwikkelingen op het gebied van strafrecht. Daarnaast beseffen wij dat onze cliënten die gedetineerd zitten regelmatig bezocht willen worden om de voortgang van hun zaak te bespreken. Wij voldoen aan die behoefte! Ons kantoor is betrokken bij grote strafzaken, maar of u nu verdacht wordt van fietsendiefstal of van moord, wij zien in elke zaak het belang van een goede verdediging.

Wilheminasingel 97 Maastricht, Postbus 3084, 6202 NB Maastricht Telefoon: 043 - 3 500 262

www.strafrechtadvocaten.nl

Wij treden op in het hele land en doen dat ook op basis van toevoeging (pro deo). Goede rechtsbijstand hoeft dus niet duur te zijn. Voor informatie kunt u vrijblijvend contact opnemen met: Weening Szymkowiak Maessen strafrechtadvocaten via 043 - 3 500 262.

Zorgbehoefte van oudere gedetineerde onderschat

Hoe beleven bejaarden hun detentie? Van de bijna 16.684 gedetineerden die in 2005 vastzaten in Nederlandse gevangenissen, waren er 238 ouder dan zestig. Het aantal senioren dat het ‘wetovertredende’ pad kiest steeg de afgelopen tien jaar met 60%. De overtredingen lopen uiteen van winkeldiefstal tot drugssmokkel en geweldpleging. Uit het jaarverslag van 2006 van het Openbaar Ministerie blijkt dat 16.000 55-plussers zich voor de strafrechter moest verantwoorden. Een stijging van 44% ten opzichte van 2001. Hoe komt dat? Een hoogleraar demografie schreef het eerst nog toe aan de vergrijzing. De hoogleraar forensische (gerechtelijke) psychiatrie vermoedt dat er bij de grijze duiven sprake kon zijn van ‘substantiële terugval van hersenfuncties’, zodat deze niet in staat zouden zijn te beseffen waar men mee bezig is. De gebroeders Anker uit Friesland hielden een pleidooi voor speciaal geriatrisch aangepaste gevangenissen met rollators, beugels, zitdouches, looprekken en gehoorapparaten. De gehele dag zou men zich bovendien vrij kunnen bewegen. In Japan bestaan bijvoorbeeld al lang speciale gevangenissen voor ouderen. Japanse onderzoekers wijzen op heel essentiële oorzaken van die grijze criminaliteit, namelijk armoede, eenzaamheid en de afbraak van familie- en sociale relaties. Zou dat ook in Nederland het geval zijn? Er zijn in Nederland 4,2 miljoen 65-plussers, dat is een kwart van de

bevolking. Ruim 800.000 mensen zijn ouder dan 75 jaar, 33% noemt zichzelf eenzaam en de helft van de 75-plussers woont alleen. Meer dan 200.000 mensen zijn zéér eenzaam en krijgen zelfs nooit bezoek. Daarbij leven 200.000 AOW’ers onder de armoedegrens en kunnen huur, gas, water en elektra niet meer betalen. Duizenden ouderen eten bij de gratie van de voedselbank. Bejaarde boeven Andries Zoutendijk won onlangs de scriptieprijs van Het Parool met zijn onderzoek ‘Bejaarde boeven. Bejaarde gedetineerden en hun detentiebeleving’. Zoutendijk sprak met 21 oudere gedetineerden, 20 mannen en 1 vrouw. Bejaarde gedetineerden zijn in heel veel gevallen heel gewone gedetineerden. In de conclusies van de scriptie lezen we: ’De meeste bejaarden vermaken zich met een boek, een wandeling, een potje kaarten, koken, tv kijken of arbeid’. Interessanter is het

De rollators staan al klaar voor gebruik in de seniorenhoekjes van de gevangenissen.

toekomstperspectief en de te verwachten problemen die Zoutendijk schetst. De medische zorg voor de oudere gedetineerden wordt bijvoorbeeld een steeds groter probleem. Het gaat dan niet zozeer om trage verstrekking van steunkousen, maar om ernstige problemen als angsten, slaapstoornissen en psychische en geriatrische klachten.

Iedereen heeft recht op een bankrekening De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) waarin ABN Amro, Fortis, ING, Postbank, Rabobank en SNS bank verenigd zijn, heeft een aantal jaren geleden met het Leger des Heils, de Federatie Opvang, de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet, de Raad voor Rechtsbijstand, de Gemeentelijke Sociale Diensten en de Gemeentelijke Kredietbanken afgesproken, dat iedereen recht heeft op een bankrekening. Wie geen bankrekening met pinpas heeft kan heel moeilijk inkomsten ontvangen, geld opnemen uit de geldautomaat of rekeningen betalen. Kortom, het dagelijks

leven wordt er zonder bankrekening niet eenvoudiger op. Om maatschappelijk niet buitengesloten te worden moet iedereen kunnen beschikken over een basisbankrekening. Ook degene die schulden heeft of dakloos is. Voor een basisbankrekening moet je meerderjarig zijn, een vaste woon- of verblijfplaats of een postadres hebben en over een geldig legitimatiebewijs beschikken. De basisbankrekening is een ‘normale’ bankrekening waarop loon, pensioen of een uitkering kan worden gestort. Het komt regelmatig voor dat banken gedetineerden zo’n basisbankrekening weigeren. Rabo-

banken, die lokaal een eigen beleid voer, hebben daar een handje van. De ING blijkt in de justitieregisters te kunnen kijken en weigert in negatieve gevallen een rekening. Zonder opgaaf van reden. Ben je ooit geweigerd voor een basisbankrekening, maar wil je er toch een openen? Meld je dan aan bij bovengenoemde hulpverleningsorganisaties of rechtstreeks bij de NVB: Singel 236 1016 AB Amsterdam. formulier@nvb.nl.

Ouderen hebben meer zorg nodig en moeten vaker naar een regulier ziekenhuis. Bijna een derde van de oudere gedetineerden is heel ontevreden over de verleende zorg. Brengen speciale seniorenhoekjes de oplossing? Of vleugels met bajesaanleunwoningen?

De ene oudere is de andere niet: de één wil beslist niet alleen hulpbehoevende medeouderen om zich heen en de ander is bang ver van familie geplaatst te worden. In ieder geval ligt er een belangrijke taak voor justitiële werkgroepen om te verwachten problemen het hoofd te bieden.

Wet regelt medische zorg gevangenen Heftig punt van discussie in gevangenisland is en blijft de medische zorg. Worden medische klachten wel serieus genomen? Welke behandeling is toegestaan? Is er ruimte voor nader onderzoek? Zijn er excessen te melden? Na een overlijden in 2007 in Zuyderbosch te Heerhugowaard duidde een PIW’er de zaak als volgt: “Geeft er iemand nu twee kuchjes, dan zijn we al bijna op weg naar het ziekenhuis. Maar dat zal denk ik niet lang duren.” De situatie is inmiddels weer terug naar de ‘oude’ toestand.

Het recht op medische verzorging voor gedetineerden is vastgelegd in de Penitentiaire Beginselenwet (pbw). De directeur van een gevangenis moet ervoor zorgen dat er regelmatig een arts aanwezig is die spreekuur houdt. Vaak is dat een huisarts uit de regio waar de gevangenis gevestigd is. Een gedetineerde kan ook een andere arts raadplegen, maar dit gebeurt op eigen rekening. De directeur moet ervoor zorgen dat gevangenen de hen voorgeschreven medicijnen en diëten krijgen. Als een gevangene ziek is, moet hij dit

aan het begin van de dag melden. Dan wordt beoordeeld of de zieke kan deelnemen aan het dagprogramma, waaronder arbeid en sport. De gedetineerde kan middels een verzoekbriefje een bezoek van een vertegenwoordiger van de medische dienst aanvragen. Bij de beoordeling van medische klachten gaat het echter soms helemaal fout. Hulpweigering Ex-gedetineerde Ali K. werd in 2000 gearresteerd in Bologna op verzoek van de Nederlandse justitie. Hij werd niet uitgeleverd, maar kreeg in Italië 12 jaar cel en hevige buikpijnen. Die gingen niet meer weg. Een Italiaanse arts boorde zijn hoop op hulp de grond in. In mei 2006 komt Ali ten slotte toch in Nederland, maar ook daar wordt zijn opgezwollen buik aanvankelijk slechts met zetpillen en zware pijnstillers bestreden. In april 2007 belandt hij uiteindelijk in het Van Leeuwenhoekziekenhuis. Daar wordt hij verlost van een tumor van 2,5 kilo en een grootte van 23x18 centimeter. Ali is nu bezig met het laatste deel van zijn PP-programma.

www.helpikstabuiten.nl 4

Vernieuwd Bajesboek blijft dicht bij dagelijkse praktijk Procedures, regels en wetgeving in de bajes Wat is toch het succes van het Bajesboek? De ondertitel ‘Handboek voor gedetineerden’ mag dit enigszins verduidelijken, maar dan toch. Het boek wordt door de ervaren gedetineerde bijna uit het hoofd geleerd en de ‘verse’ gedetineerde leert in de bajesbibliotheek al snel hoe de regelgeving er in de bajes uitziet. Wat zijn de regimes, hoe werken de ordemaatregelen en disciplinaire straffen, hoe dien je klachten over beslissingen in de gevangenis in, wat zijn de verlofregelingen? Dit is slechts een aantal van de onderwerpen die in het nieuwe Bajesboek (zesde druk) in 24 hoofdstukken en in 550 pagina’s worden verwoord. “Ik denk dat het succes van het boek is dat de schrijvers heel dicht bij de materie staan. Wij zijn mensen die in de dagelijkse praktijk werken. We weten wat er speelt in de inrichtingen,” beantwoordt mr. Hettie Cremers, advocaat te Berlicum de vraag. Zij geldt als dé specialiste in penitentiair (straf )recht in Nederland. Kennis en ervaring heeft zij opgedaan in 16 jaar praktijk. Samen met medeauteur Dr. Gerard de Jonge, bijzonder hoogleraar Detentierecht te Maastricht en lid van de Raad van Europa, tekent zij voor de zesde druk van dit naslagwerk. Een boek dat zijn weg vindt naar nagenoeg alle advocatenkantoren, bibliotheken en iedereen die iets met justitie te maken heeft. Het kersvers verschenen handboek is het resultaat van zes jaar noest verzamelen, controleren, schrijven en herschrijven van alle regels en maatregelen. De bajessen zijn in continue staat van verandering en alles moet worden bijgehouden. Ook vanuit de praktijk en de dagelijkse beleving van de gedetineerde. Lange historie Het eerste bajesboek verscheen 25 jaar geleden van de hand van Dr. Gerard de Jonge en Rino Verpaalen (de laatste is bekend als rechter in het Holleeder-proces). Het werd het ‘rode boekje’ genoemd, omdat het uitging van hoe de gedetineerde zijn positie ervaart. Het werd speciaal voor gedetineerden geschreven en de ‘jij-vorm’ had de overhand. Het boek werd snel opgepakt door gedetineerden, advo-

caten en vooral hulpverleners. Het bajesboek werd met enige regelmaat geactualiseerd en kreeg steeds meer een academische vorm, hoewel nog steeds uiterst toegankelijk voor het brede bajespubliek. In 1999 begon het werk aan de vijfde editie en op dat moment trad mr. Hettie Cremers toe tot de redactie. Not done Hettie Cremers begon na haar rechtenstudie zestien jaar geleden bij het Bureau Rechtshulp in Den Bosch. Daar hoorde ook penitentiaire spreekuren bij in de EBI in Vught. Hettie Cremers verwierf bekendheid door haar conflict met de EBIdirectie, die vond dat ze teveel optrad ten faveure van gedetineerden. Beklagzaken voor mensen in de EBI waren ‘not done’ Hettie ging echter de strijd aan en wist deze, met steun van Peter R. de Vries, te winnen. Sindsdien heeft ze elke denkbare kwestie in elk denkbaar regime in de PI’s op haar bureau gekregen. De laatste acht jaar als advocaat. Met lede ogen ziet ze overigens toe hoe de eens zo krachtige Bureaus Rechtshulp zijn afgegleden naar de huidige juridische loketten. “Er zijn geen advocaten meer die zich kunnen veroorloven dit werk te doen. Het is compleet uitgekleed.” Ze beschrijft hoe in Vught een loketmedewerkster eenmaal in de twee weken de klachtenbriefjes komt ophalen. De afhandeling is schriftelijk. Rond 25 à 30 % van de zaken in haar praktijk zijn beklagzaken. Het overige deel wordt gevormd door strafzaken en personen- en familierecht. Onlangs trad Hettie Cremers toe tot

mr. Hettie Cremers tussen een aantal van de werken die zijn vervat in de zesde druk van het Bajesboek: hét handboek voor gedetineerden, hulpverleners en advocatuur.

de Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming. Ze concentreert zich in deze rol op het jeugdrecht. Straffe kost Het Bajesboek straalt ook in de laatste druk autoriteit uit over het werkgebied. Aan de orde komen onderwerpen als de rechtspositie van gedetineerden, straffen en maatregelen, soorten regimes, selectie, plaatsing en overplaatsing,

verlof en GeDeCo’s. Nieuwe onderwerpen zijn Inrichtingen voor Stelselmatige Daders (ISD), de positie van veroordeelde vreemdelingen en de bejegening van gedetineerden. Verder komen maatschappelijke problemen door en na detentie aan bod: van uitkeringen tot werk, schuldsanering, verzekering en echtscheiding. Adviezen werden verstrekt door ervaringsdeskundige George Sanchez, een kleurrijke exgedetineerde die onlangs overleed.

Oproep “Het Passantenrecht in de PI’s voor TBS’ers hebben we in de nieuwste uitgave behandeld. De situatie in TBS-inrichtingen is echter zo veelomvattend geworden, dat daar eigenlijk een apart boek voor nodig is. We doen hierbij graag een oproep aan deskundigen om dit onderwerp ter hand te nemen.” aldus Hettie Cremers.

Gespecialiseerd in penitentiair recht

Bajesboek, 550 pag., paperback, € 30 ISBN: 978-90-6728-127-0 uitgeverij De Papieren Tijger

Nederland lost steeds vaker problemen op door probleemgroepen op te sluiten Door: Job Joris Arnold Veel mensen denken nog altijd dat ons land een zachtmoedig strafklimaat kent. Dat beeld klopt al lang niet meer. De voortdurende roep om een hardere aanpak van criminaliteit is dan ook misplaatst.

Over nut en noodzaak van steeds meer gevangenisstraf

Begin jaren ’80 schreeuwden Telegraafkoppen schande van de leefomstandigheden in de Bijlmerbajes. Het was een luxe vakantieoord met nota bene televisie op de cellen! Vrijheidsstraf was een lachertje voor de doorgewinterde criminelen die ertoe veroordeeld waren. Niet veel later kwam daar nog een ontwikkeling bij. Vanwege een tekort aan cellen werden veel preventief gehechten uit hun voorlopige hechtenis vrijgelaten. Het zorgde voor nogal wat beroering in ons land.

In een recent onderzoek van het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving werden de strafbladen van meer dan 5.000 wetsovertreders met elkaar vergeleken. Daaruit viel af te leiden dat een veroordeelde na een gevangenisstraf meer kans had opnieuw met justitie in aanraking te komen dan wanneer een arrestatie niet tot een gevangenisstraf had geleid, maar tot een boete, een taakstraf of een sepot. Dit bleek evenzeer te gelden voor veelplegers.

Makkelijk scoren Nederland stond op dat moment internationaal zeer hoog aangeschreven vanwege het humane strafklimaat. Deskundigen van over de hele wereld bezochten Nederlandse gevangenissen om die bij terugkeer in hun eigen land ten voorbeeld te stellen. Sindsdien is er veel veranderd. Politici konden jarenlang makkelijk scoren met het uitbreiden van de gevangeniscapaciteit. Vijfentwintig jaar later is het aantal gedetineerden vervijfvoudigd. Van ongeveer 4.000 toen, naar meer dan 20.000 nu. Voelt u zich al veiliger? Onderzoek toont aan van niet. Opvallend. Het zou best eens zo kunnen zijn dat onze samenleving niet veiliger wordt van steeds maar meer cellen. Detentiecentra In weerwil van de gestegen onveiligheidsgevoelens laten de statistieken zien dat er geen sprake is van gestegen criminaliteit. Het aantal zaken dat het OM registreert, is sinds 1985 ongewijzigd gebleven, ongeveer een kwart miljoen. Wie bevolkt dan al die extra celcapaciteit? Om te beginnen is er de enorme hoeveelheid mensen die in detentiecentra opgesloten zit, omdat zij niet over de juiste verblijfspapieren beschikken. Dat zijn er al bijna net zo veel (± 3.000) als het totale aantal gedeti-

neerden in de jaren tachtig. De tbs-capaciteit is in twintig jaar gestegen van 400 naar 1.600 plaatsen. In de justitiële jeugdinrichtingen kwamen er 2.000 plaatsen bij. Daarvan werd het merendeel overigens gevuld met kinderen die daar niks te zoeken hebben, maar voor wie elders geen plaats is vanwege capaciteitstekort in de jeugdzorg. Zwakke broeders De ‘gewone’ detentie breidde ten slotte uit met ruim 8.000 nieuwe plaatsen. Nogmaals, niet vanwege een gestegen criminaliteit. In de meesten van die cellen huizen maatschappelijk zwakke broeders: daklozen, junks en psychiatrische cliënten. Zij worden veel vaker en ook langer opgesloten dan voorheen. De hedendaagse penitentiaire inrichtingen kunt u beschouwen als een soort verlengstuk van de psychiatrie en de maatschappelijke opvang. Veelal zitten deze mensen gedetineerd

omdat zij geen geld hebben om hun boetes te betalen. Boetes die zij tegenwoordig -om steeds onbenulliger redenen als samenscholing of doelloos rondhangen- in grote hoeveelheden om hun oren krijgen. Ook de Opiumwet biedt tal van mogelijkheden om mensen, die om allerlei redenen op straat ongewenst zijn, voor kortere of langere tijd op te bergen. Schattingen over de impact van het drugsverbod lopen op tot meer dan de helft van de gevangenisbevolking. Cellenexplosie In hun recente artikel ‘Cellenexplosie’ in het vakblad Justitiële Verkenningen concluderen de vooraanstaande criminologen dr. mr. Miranda Boone en prof. dr. mr. Martin Moerings dat Nederland van een land dat bekend stond om zijn tolerantie ten opzichte van afwijkend gedrag, verworden is tot een land dat zijn problemen met minderheidsgroepen en probleemgroepen oplost door hen op te sluiten.

Gemiddelde detentieduur vier maanden

35.000 mensen kwamen vrij in 2007 Volgens door Justitie samengestelde en gepubliceerde cijfers kwamen over heel 2007 ruim 35.000 personen uit de gevangenis. Dit aantal is exclusief buitenlanders zonder geldige verblijfsvergunning en exclusief zogenaamde ‘onttrekkers aan detentie’. Deze laatste groep bestaat uit mensen die niet terugkeerden van (weekend)verlof. Meestal mensen die in de half open inrichtingen logeerden. Van de 35.000 mensen die vrijkwamen waren er bijna 34.000 man en ruim 3.000 vrouw. De 1.795 mensen die met een ‘bandje’ uitstroomden -elektronische detentie- zijn van de totaalcijfers afgetrokken. Voor een helder overzicht en voor mensen met goede ogen publiceert BBB hieronder de uitsplitsing naar detentieduur. Opvallend zijn de getallen achter personen die meer dan éénmaal per jaar uitstroomden. Het record staat op twaalfmaal, op afstand gevolgd door twee personen die achtmaal de celdeur achter zich hoorden sluiten. Bijna 3.000 personen werden tweemaal ingerekend. Best interessant toch, die cijferreeks! (Bron: Justitie)

hun arrestatie. De recidive is schrikbarend hoog, ongeveer driekwart gaat binnen vijf jaar opnieuw in de fout. Ex-gedetineerden hebben veel moeite met het vinden van werk en huisvesting. Ook de problemen die zij ondervinden bij praktische zaken als het afsluiten van een verzekering, het openen van een bankrekening en het verkrijgen van een identiteitsbewijs, bemoeilijken een succesvolle terugkeer in de samenleving.

Ongemerkt is het ‘vrije’ Nederland veranderd in een repressieve samenleving, die zich een plek heeft verworven in de Europese top-3 van landen met het hoogste aantal gedetineerden per 100.000 inwoners. En niet alleen qua capaciteit heeft het gevangeniswezen een enorme verandering doorgemaakt. In 2004 is minister Donner, die drastisch moest bezuinigen, begonnen met de versobering van het detentieregime. Het is een kale boel geworden: meermanscellen, langer achter de deur en veel minder mogelijkheden voor bezoek, recreatie, sport en onderwijs. Bajesklanten De prangende vraag die zich bij dit alles opdringt is: waar leidt het allemaal toe? Wat levert de 2,2 miljard euro die het gevangeniswezen de samenleving jaarlijks kost op? De meeste bajesklanten verlaten de gevangenis met minder kansen op succes in de samenleving dan voor

Opsluitmanie Het is de hoogste tijd om de discussie over nut en noodzaak van steeds meer gevangenisstraf opnieuw te voeren. Hoe streng zijn wij eigenlijk? Welk nut heeft streng straffen? Hoeveel strenger moet het nog worden, wanneer zijn we tevreden? Wat zijn de gevolgen van onze opsluitmanie? Wellicht dat we dan tot de slotsom komen dat het tijd wordt om te streven naar zo min mogelijk mensen achter tralies in plaats van zo veel mogelijk. Het afschaffen van de Opiumwet zou een geschikte eerste stap zijn voor de verwezenlijking van een dergelijk streven. ’Smerige cel’ Misschien kan De Telegraaf opnieuw het voortouw nemen en de beeldvorming aanpassen aan de veranderde realiteit. Ter redactie is men inmiddels wijzer geworden. Justitie gijzelde eind 2006 twee journalisten van de krant, omdat zij weigerden hun bronnen prijs te geven. Op de website van de krant laten zij over hun verblijf op rijkskosten optekenen: “Zwaar klote. We zitten in een zwaar verouderd cellenblok. Een smerige cel van twee bij vier meter met een open wc. Het stinkt enorm naar urine. Er staat verder een tv’tje in mijn cel, waarbij je je vingers in het toestel moet steken om de zenders te wisselen.”

2.650 Nederlanders kijken er reikhalzend naar uit

Gezant uit Nederland ‘gevreten’ in buitenlandse gevangenissen

De bekendste naam in de organisatie is zonder twijfel dominee Joop Spoor. Hij is voorzitter van stichting Epafras. Deze stichting richt zich op het bezoeken van Nederlanders die in buitenlandse gevangenissen verblijven. Ongeveer 2.650 Nederlandse gedetineerden zitten verspreid over ongeveer 90 landen langdurige straffen uit. Vaak onder erbarmelijke omstandigheden. In meer dan 80% van de straffen gaat het om bezit van of handel in verdovende middelen. Ongeveer 1% zit onschuldig vast, ongeveer 14% van de gedetineerden is vrouw. Epafras: “Gevangen zijn betekent uitstoting uit de maatschappij. Meer nog isolement. Wie in een vreemd land gevangen zit, leeft in een dubbel isolement: met vrijwel niemand contact hebben, zelden of nooit bezoek krijgen en weinig of geen post ontvangen. Dat leidt onherroepelijk tot zich verlaten voelen en daardoor tot eenzaamheid”. Geïnspireerd door het evangelie helpt de stichting Epafras (dit is de naam van een christelijk prediker) de Nederlanders die in het buitenland vastzitten. “Niet omdat wij instemmen met hun delicten, maar omdat gevangenen ook mensen zijn met behoefte aan een luisterend oor en compassie. Kortom: we geven de gedetineerden het gevoel dat ze niet vergeten zijn”.

Glossy Een geselecteerd team van vrijwillige pastorale gezanten biedt geestelijke begeleiding aan alle Nederlandse gevangenen in het buitenland. Daarnaast verschijnt driemaal per jaar ‘De Gezant uit Nederland’. Deze uitgave laat zich lezen als een dynamisch magazine en heeft een glossy uitstraling. Er wordt reikhalzend naar uitgekeken; de inhoud wordt verslonden. ‘Gevreten’ zogezegd. Gedetineerden sturen brieven. Vaak met een schrijnende inhoud, afhankelijk van de regio waar men gevangen zit. Duitsland levert een heel ander beeld op dan bijvoorbeeld de Suratthani Central Prison te Thailand. De schrijfaders openen zich ook voor poëzie, recht uit de gewonde harten. Een deel hiervan wordt, in een frisse opmaak, afgedrukt. Een greep uit de inhoud van De Gezant uit Nederland: aandacht voor juridische aspecten die van toepassing zijn op de doelgroep in het buitenland, een artikel over Prison Law, de EuroMoS enquête onder gedetineerden in eurolidstaten, actuele ontwikkelingen in Nederland, gevangenis-bezoekers, sport, ex-gedetineerde Marco beantwoordt vragen van gedetineerden, poëzie, denksport, showbizz, liefde, strips. Een afgewogen en doeltreffende inhoud. De kleuren rood, wit en blauw overheersen, om de herkomst nog eens te onderstrepen. Gezant uit Nederland Schoolstraat 30 A 3581 PW Utrecht www.epafras.org

Ds. Joop Spoor

www.epafras.org

Sluitingen Huis van Bewaring De Oude Gracht in Veenhuizen sluit 48 van de 94 cellen, deels gelegen in grijze noodcontainers. Deze cellen moesten worden aangepast tegen hoge kosten en de vergunning liep af. In december sloot ook al de 130 jaar oude Blokhuispoort te Leeuwarden. Er blijft evenwel nog genoeg capaciteit over in het noorden van het land: in Leeuwarden De Marwei, grote inrichtingen inrichtingen in Ter Apel en De Grittenborgh in Hoogeveen. Justitie kan enkele tijdelijke gevan-

genissen -zoals bajesboten- opdoeken. Door nieuwbouw en dubbele celbezetting is in de afgelopen jaren voldoende celcapaciteit gebouwd, aldus Staatssecretaris Albayrak bij de opening van het nieuwe detentiecentrum voor illegale vreemdelingen in Alphen aan de Rijn. Met 1.300 plaatsen is dat de grootste gevangenis van Nederland. GrootBrittannië schijnt interesse te hebben om de bajesboten over te nemen. Ook de Leuvense Poort in Den Bosch heeft na 200 jaar de poort gesloten. Ooit was er plaats voor 236 personen. Over de toekomst van dit monumentale gebouw wordt nog nagedacht. (Bron: DJI)

43.000 taakstraffen in 2006 In 2006 werden 43.000 taakstraffen opgelegd, zo meldde de Telegraaf in november 2007. Natuurlijk werd er geklaagd over hoe dit in sommige gevallen mogelijk was en over het feit dat tweemaal een taakstraf opleggen het maximum zou moeten zijn. Intussen waaiert een leger gestraften in oranje outfit uit over de plantsoenen en groenstroken en snoeit, maait en raapt vuil dat het een lieve lust is. Ook instellingkeu-

kens, sportverenigingen en buurthuizen nemen veel taakstraffers op. De wetenschap dat twee uur taakstraf gelijk staat aan een dag hechtenis, houdt het merendeel van de taakstraffers op de been. Maar sommigen ‘trekken’ het niet, zijn lam, of overtreden op andere wijze de regels. In het slechtste geval wordt de overtreder ingesloten. Soms moet de complete straf alsnog worden uitgezeten inclusief de al gewerkte tijd. De Telegraaf spreekt zich uit voor verharding van het beleid: bij de minste geringste overtreding meteen de cel in en bovendien bezwaarprocedures afschaffen.

BAKKEN IN DE BAK Een goeie gehoord? Stuur ‘m in en win een telefoonkaart! Zegt de gedetineerde tegen PIW’ers en medegedetineerden in een tafelgesprek: “Mijn vrouw is er met mijn beste vriend vandoor… Ik mis hem nou al!”

De humor behoort op straat te liggen. Dat schijnt -volgens menig liefhebber- de laatste jaren behoorlijk te zijn afgenomen. Of het nu ligt aan de toegenomen gejaagdheid van de samenleving, aan het afgenomen cafébezoek door de ‘gewone’ man, aan het internet of aan de files waarin erkende grappentransporteurs als vrachtwagenchauffeurs steeds meer geblokkeerd raken: het rondgaan van nieuwe moppen is sterk verminderd.

mr. J. Steenbrink strafrechtadvocaat (024) 360 87 68 (06) 14 15 35 36

Hoe staat het ervoor in de gevangenis, in de bak zogezegd? BonjoBajesBulletin start de rubriek ‘Bakken in de Bak’ om daar achter te komen. Stuur een mop in die betrekking heeft op het leven in de bajes naar: BONJO, Molukkenstraat 200, 1098 TW Amsterdam. en maak kans op een telefoonkaart van € 10. In het volgende nummer van BonjoBajesBulletin tref je de resultaten en de winnaar aan. Aan de bak dus!

GEK IN DE GEVANGENIS Themaconferentie over tbs en longstay

Steeds

meer

mensen

DE SPREKERS

belanden

in longstay-afdelingen en tbs-klinieken. Is dat een goede ontwikkeling? Hoe lang gaat dat nog door? Welke visie schuilt daarachter? En hoe is het eigenlijk gesteld met de zorg in die forensische wereld?

Op 27 mei organiseert BONJO

Jacqueline Hochstenbach Hoofd behandelzaken en hoofd kenniscentrum Oostvaarderskliniek Rembrandt Zuijderhoudt Jurist en psychiater, lid van de Raad voor de Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) Bart van Dekken Directeur Interfocus Consultancy, psycholoog en orthopedagoog, lid van de Raad voor de Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) Corine de Ruiter Hoogleraar Forensische Psychologie aan de Universiteit van Maastricht Mira de Vries Voorzitter MeTZelf (Vereniging voor Medische en Therapeutische Zelfbeschikking) Toon Walravens Zorgconsulent GGzE, ervaringsdeskundige begeleider

een themaconferentie met een bijzonder programma. In het schitte-

GEK IN DE GEVANGENIS dinsdag 27 mei 2008

rende Bethaniënklooster in Amsterdam zullen onder voorzitterschap van Humanitas-directeur Lodewijk de Waal in elk geval de volgende boeiende sprekers hun licht laten

13.00 - 17.00 uur (zaal open 12.30 uur) Entreeprijs: € 60, inclusief koffie bij ontvangst en een drankje na afloop, BONJO-leden betalen € 30. Het aantal zitplaatsen is beperkt, reserveer nu via: www.bonjo.nl of middels bijgevoegde antwoordkaart. Meer informatie via tel. 020 665 94 20 of via info@bonjo.nl

Dagvoorzitter Lodewijk de Waal

Waar moet u zijn: Het Bethaniënklooster Barndesteeg 6B 1012 BV Amsterdam www.bethanienklooster.nl

schijnen op bovenstaande vragen.

Lichte stijging

Zorgbajesen

Hoge celstraffen niet onderbouwd

Het aantal Nederlanders dat in het buitenland in de gevangenis zit is tussen januari 2006 en begin november 2007 toegenomen van 2.529 tot 2.635. Ruim 85% hiervan zit vast wegens drugsgerelateerde delicten. Buitenlandse Zaken heeft besloten de maandelijkse vergoeding van € 30 per gedetineerde niet aan te passen, zoals de Algemene Rekenkamer adviseerde. Te ingewikkeld en te duur, zo meent het ministerie. De gift is niet bedoeld om in het levensonderhoud te voorzien. (Bron: DJI)

Er komen vijf speciale zorggevangenissen voor psychisch gestoorde en verslaafde gedetineerden en het aantal zorgplaatsen binnen de inrichtingen wordt meer dan verdubbeld. De ‘zorgbajessen’ zijn nodig, omdat gevangenissen steeds vaker geconfronteerd worden met gevangenen met een psychische stoornis en een alcohol-, gok- en/of drugsverslaving. Nu worden deze gedetineerden nog ondergebracht op aparte afdelingen binnen de gevangenis op de reguliere afdelingen.

Politici voeren langere gevangenisstraffen in zonder wetenschappelijke onderbouwing. Behandeling en nazorg van gedetineerden zijn zo uitgekleed, dat het aantal ex-gevangenen dat opnieuw de fout ingaat, alleen maar zal stijgen. En de gedragsbeoordeling van verdachten is soms broddelwerk, waardoor mensen ten onrechte tot tbs worden veroordeeld. Dit zei hoogleraar forensische psychologie Corine de Ruiter in haar oratie aan de Universiteit van Maastricht.

Doelstelling is dat er meer deskundigheid, bijvoorbeeld in de vorm van een psychiater, op eﬃciënte wijze constant ingezet kan worden. Het aantal zorgplaatsen dient in 2009 verdubbeld te zijn van 600 naar 1.300.

Het idee dat Nederlandse gevangenen te soft worden aangepakt, klopt volgens haar al lang niet meer. “In de gevangenis is bijna geen behandeling mogelijk en hebben gedetineerden weinig opleidingsmogelijkheden. Dit gaat lijnrecht in tegen wat bekend is om terugval in criminaliteit te verminderen. We zijn als samenleving niet beter af met langere straffen en minder behandeling voor misdadigers.”

Eén zorgbajes wordt gevestigd in de PI Vught. Waar de anderen komen is nog onbekend. De zorgbajessen zijn onderdeel van het plan Modernisering Gevangeniswezen. (Bron: DJI)

NIEUWE BONJO-PUBLICATIE Adressenoverzicht voor (ex-)gedetineerden nu ook als boek

HELP! IK STA BUITEN

Na de bajes geen onderdak? Exgedetineerd en op zoek naar werk? Hulp bij het regelen van schulden na detentie? U vindt het allemaal in de online toegankelijke databank die BONJO sinds dit jaar beheert. Surf naar www.bonjo.nl, en klik op ‘Help! Ik sta buiten’. handig Al heel veel hulpzoekenden en hulpverleners vonden informatie via de databank, maar niet iedereen heeft toegang tot internet. In de bajesen is dat zelfs hoogstzelden het geval. Daarom heeft BONJO deze landelijke ‘sociale kaart voor (ex-)gedetineerden’ nu ook in drukvorm uitgebracht. Overzichtelijk per provincie gerangschikt treft u alle informatie over voorzieningen voor nazorg, re-

(Bron: nrc.next)

Colofon BONJO Bajes Bulletin is een uitgave van BONJO en verschijnt 4x per jaar

classering, wonen, werken, rechtshulp en jongeren.

Abonnementen € 12 per jaar losse nummers € 4,50

Bestel ook de andere BONJO uitgaven: • ‘Help! Ik kom vrij’ (2005), • ‘Jong, contact met politie en justitie’ (2003), • ‘Belangeloos - Vrijwilligers op bezoek in de bak’ (2002)

Aan dit nummer werkten mee: Irene Andréa Job Joris Arnold Nico Epskamp Ron Booij

‘Help! Ik sta buiten’ is voor € 9,00 te bestellen via: www.bonjo.nl/publicaties. Gebonden, 312 pagina’s, ISBN 13 978-90-810237-2-6

Eindredactie: Job Joris Arnold Fotografie: Nico Epskamp Vormgeving: De Ontwerperij - Lelystad (0320) 28 11 55 Druk: Karmac - Lelystad

Bestuur Vereniging BONJO: Jaap Brandligt (voorzitter) Ruud Klein (secretaris) Willemijn Los Pieter Vleeming Bestuur Stichting Financieel Beheer BONJO: Rolf Jaarsma (voorzitter) Wim Valk (penningmeester) Roland Wolters BONJO Molukkenstraat 200 1098 TW Amsterdam (020) 665 94 20 info@bonjo.nl www.bonjo.nl