ia
l
column: John van den Heuvel
S-
sp
ec
> pagina 4
TB
Belangenoverleg Niet-Justitiegebonden Organisaties
Molukkenstraat 200, 1098 TW Amsterdam, (020) 665 94 20, info@BONJO.nl, www.bonjo.nl door Nico Epskamp
Gedetineerde fors de dupe
Financiële vergoeding pro deo advocaat onder de maat Gedetineerden die zich afvragen waarom hun advocaat zo weinig van zich laat horen; hun beloofde bezoeken niet zelden afzegt; pas een dag voor zitting zich meldt en dan niet met een fraaie pleitnota komt maar
met meestal met wat opbeurend gebabbel? Het antwoord is te vinden in het onlangs verschenen boekje van jurist Pieter Bogaers ‘Van forfaitaire rechtshulp naar pseudorechtshulp’. Daarin zijn de ervaringen
gebundeld van 23 advocaten. Zoals het antwoord op de enquêtevragen van de jonge strafrechtadvocaat Mr. Misha Geeratz uit Venlo op hoe de toegevoegde strafrechtadvocaat moet opereren:
Inhoud Hoe kom je aan tbs? > pagina 2
Grotere kans op incidenten > pagina 3
De herinnering blijft > pagina 5
Schrikbarend
“Er vindt voortdurend een afweging plaats tussen het verrichten van werkzaamheden en de reeds bestede tijd versus de vergoeding van deze werkzaamheden. Werkzaamheden die onder druk komen, zijn zaken als: bezoek aan het Huis van Bewaring, contacten met familie, reclassering, Raad voor de Kinderbescherming etc. Zaakinhoudelijk valt er weinig tot niet aan te tornen maar alle overige werkzaamheden komen in
Het door de overheid gefinancierde stelsel is afgegleden naar pseudorechtshulp. het gedrang, nu de vergoeding doorgaans niet in verhouding is.” Van veel niet direct noodzakelijke werkzaamheden wordt afgezien. “Dit komt de kwaliteit niet ten goede. Idem dito voor bezoek aan cliënten die verder weg gedetineerd zitten: de tijd die je kwijt bent weegt niet op tegen de vergoeding en dus is er slechts spaarzaam bezoek mogelijk”.
een pro deo
Illustratie Aya ....
Kan men de pro deo-advocaat nog een ingewikkelde zaak toevertrouwen? Volgens Bogaers is dat niet meer het geval. “Het door de overheid gefinancierde stelsel is afgegleden naar een schrikbarend niveau waarbij of zaken worden geweigerd, of waarin noodzakelijke werkzaamheden niet meer worden verricht, en er gedaan wordt, alsof er rechtshulp wordt verleend: pseudorechtshulp. Door de bezuinigingen dreigen ook de laatste hardwerkende advocaten het stelsel te verlaten.” Er zijn ongeveer 55.000 strafrechtzaken per jaar, of wel 1000 per week (!). Er valt meer te vertellen over gedetineerden en hun strafrechtzaak. Velen weten vaak absoluut niet wat hen te wachten staat bij binnenkomst in de rechtszaal. Niet zelden denkt de gedetineerde dat het proces begint wanneer hij het slotwoord krijgt. Het dossier bereikt de gedetineerde meestal via de advocaat. Die moet dat eerst kopiëren, en stuurt het dan door naar de cliënt. Waarom krijgt de gedetineerde zijn eigen dossier niet rechtstreeks van justitie gestuurd? Scheelt toch weer een halve week!
Politie sleept te veel met arrestant > pagina 9
Nieuw! Verzekeringspakket voor ex-gedetineerden > pagina 13
De Vrouwenvleugel > pagina 15
Uitgewoond “Overigens is het steeds moeilijker om kleine dingen voor cliënten te regelen waarvoor doorgaans contact met derden nodig is. Te denken valt aan contacten met werkgever, familie, uitkeringsinstanties etc. Kleine handelingen die cliënten vanwege detentie niet zelf kunnen.” Zo zijn er nog 22 uitermate interessante verhalen te lezen in het boek van Bogaers. Advocaten worden in Nederland betaald uit het Toevoegingenstel-
Adverteren in
illustratie: Aya Gillissen
sel. De vraag is of dit stelsel nog voldoet. Het antwoord van Mr. Geeratz, een van de geënqueteerden: “Nee. Een belangrijke reden is dat de complexiteit van de zaken is toegenomen. Ook relatief kleine strafzaken hebben bijv. al snel te maken met bijzondere opsporingsmethoden. Veel meer cliënten hebben taalproblemen waar-
door communicatie moeizamer verloopt. Cliënten eisen meer.” Pieter Bogaers beschrijft aan de hand van brieven van 23 pro deo-advocaten, hoe de door de overheid gefinancierde rechtshulp anno 2009 is uitgewoond. Advocaten worden voor een gering aantal uren betaald. Veel advocaten hebben zich aangepast.
Uitgeverij Berghendaal Informeert, inspireert en verbindt. Voor informatie over adverteren bel: Van forfaitaire rechtshulp naar pseudorechtshulp, ISBN 978-90-806486-8-5
0113 - 50 39 36
pAg 2
www.bonjo.nl
“Je weet niet wanneer het begint, je weet niet wanneer het eindigt.”
20 e jaargang EDITIE 2009/2
Hoe kom je aan tbs? Vragen en vooral antwoorden
Angst voor ernstige incidenten verlamt tbs Gedetineerden proberen uit alle macht onder de terbeschikkingstelling (tbs) door een rechtbank uit te komen. Dat komt doordat de tbs-maatregel die na de gevangenisstraf ingaat, steeds kan worden verlengd. Tbs kan in principe een eeuwigheid duren. In een nog recent verleden duurde tbs gemiddeld vier tot viereneenhalf jaar, nu is dat opgelopen naar acht jaar plus. De tbs komt bovenop de gevangenisstraf die opgelegd is. De voorwaardelijke invrijheidsstelling wordt niet afgetrokken. Integendeel. Het komt voor dat na de volle gevangenisstraf nog tot achttien (!) maanden gewacht moet worden voor de behandeling begint. We hebben tbs-wachtenden gezien die compleet radeloos waren na een jaar wachten in het huis van bewaring. Het wordt wel wat beter. Er is ruimte geschapen in oude gevangenisvleugels die omgedoopt zijn tot tbs-kliniek: Vught en Utrecht. Daarmee kiest de staat eieren voor zijn geld. De lange wachttijden kosten forse boetes die de staat aan de tbs-wachtenden moet voldoen. Dus zijn er nog meer cosmetische ingrepen ingevoerd die tot doel doel om onder die forse geldboetes uit te komen. De behandeling begint dan quasi. De motivatie onder het behandelend personeel neemt snel af doordat de maatschappij heel weinig tolerantie toont richting tbs’ers, maar ook door de boycot van deze forensische zorg door de tbs’ers zelf. De angst voor ernstige incidenten tijdens verlof verlamt het systeem. In weerwil van de populaire opvatting, zitten de klinieken niet vol extreem gevaarlijke psychopaten. Echte engerds zijn er niet heel veel, al zijn
de delicten vaak gruwelijk, maar uit cijfers blijkt dat de kans op herhaling niet groot is. Er zitten tweeduizend mensen in tbs-klinieken, tweehonderd daarvan zitten in de longstay. Om behandelde mensen terug te krijgen in de samenleving is een zeker krediet nodig van diezelfde samenleving. Daaraan ontbreekt het nu te vaak. Dus blijven tbs’ers onnodig lang vastzitten, terwijl gestoorde mensen zonder behandeling na hun gevangenisstraf weer op vrije voeten komen. Gevolg is dat advocaten onder het huidige regime hun cliënten niet gauw zullen aanraden om mee te werken aan een onderzoek in het Pieter Baan Centrum en het risico te lopen tbs opgelegd te krijgen. Het aantal incidenten (moord na niet terugkomen van verlof ) is heel klein. Desondanks eisen samenleving -en in het voetspoor daarvan de politiek- honderd procent garantie dat er na vrijlating niets mis zal gaan. Maar resultaten uit het verleden geven geen garantie voor de toekomst. In dit nummer kun je lezen over tbs. Meningen van ex-tbs’ers, columns over tbs van een journalist en een politicoloog. Een relaas van een ter zake deskundig advocaat en statistieken over tbs. Laat de discussie over tbs minder krampachtig worden. Versoepel de verlofregelingen, om te beginnen.
Tbs staat voor terbeschikkingstelling. Tbs krijgt iemand die een zwaar misdrijf heeft gepleegd en die in meerdere of mindere mate ontoerekeningsvatbaar is. Dat wil zeggen dat hij zodanig geestelijk gestoord is dat hij niet of maar ten dele wist wat hij deed toen hij het misdrijf pleegde. Het belangrijkste doel waarvoor de tbs-maatregel wordt opgelegd is het beveiligen van de maatschappij op korte en langere termijn. Om de maatschappij op korte termijn te beveiligen verblijft de dader in een gesloten kliniek. Beveiliging van de maatschappij op langere termijn wordt gerealiseerd door behandeling van de dader. De behandeling is erop gericht herhaling van het misdrijf in de toekomst te voorkomen. De tbs-maatregel zoals wij die in Nederland kennen is uniek in de wereld. Dat weer wel.
De geschiedenis: van TBR naar tbs De mogelijkheid iemand terbeschikking te stellen, wordt voor het eerst vastgelegd in de Psychopathenwetten van 1928. Toen heette het dat iemand Ter Beschikking werd gesteld van de Regering (TBR). Voor 1928 konden alleen veroordeelden die geheel ontoerekeningsvatbaar –we zeiden toen nog gek waren-, worden opgenomen in een inrichting. In de praktijk werd dat weinig gedaan. Juristen uit de Utrechtse School –de hoogleraren Willem Pompe en Pieter Baan– hebben veel invloed gehad op de uitvoering van de tbs-regelgeving. Zij stelden in de jaren vijftig dat het nodig was uitgebreid onderzoek te doen naar
genisstraf krijgen?
individuele delinquenten om het mogelijk te maken de behandeling op hun unieke problematiek aan te passen. We hebben aan die hoogleraren de Pompe-kliniek en het Pieter Baan Centrum te danken. In 1988 veranderde met de Wet Terbeschikkingstelling TBR in tbs. Er zitten nu ruim achtentwintighonderd mensen in de Nederlandse tbs-klinieken. Van alle tbs’ers is vijennegentig procent man en is ruim zeventig procent geboren in Nederland. (zie tabel)
Dat kan als de rechter heeft bepaald dat het misdrijf gedeeltelijk aan de verdachte kan worden toegerekend. Kan het misdrijf niet aan de verdachte worden toegerekend dan kan hij geen gevangenisstraf, maar wel tbs met dwangverpleging krijgen De meeste tbs-gestelden hebben een combinatievonnis, dus zowel gevangenisstraf als tbs met dwangverpleging. Je hebt ook nog tbs met voorwaarden. Zo’n voorwaarde kan zijn dat de veroordeelde zich moet laten behandelen in een algemeen psychiatrisch ziekenhuis. De reclassering ziet erop toe dat hij of zij zich aan de gestelde voorwaarden houdt. Wat gebeurt er als iemand zowel tbs met dwangverpleging als een gevangenisstraf heeft gekregen? Eerst wordt de gevangenisstraf ten uitvoer gelegd, daarna begint de tbs.
Wanneer kan tbs met dwangverpleging opgelegd worden? De strafrechter kan tbs met dwangverpleging opleggen als aan de volgende voorwaarden is voldaan: • de verdachte heeft een ernstig misdrijf begaan; • bij de verdachte had ten tijde van het begaan van het misdrijf een gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestvermogens (kort gezegd een psychische stoornis), waardoor het misdrijf hem/haar geheel of gedeeltelijk niet toegerekend kan worden; in het spraakgebruik gehele of gedeeltelijke ontoereken(ingsvat) baarheid; • er bestaat, vanwege de psychische stoornis, gevaar voor herhaling.
Hoe lang duurt tbs met dwangverpleging? Tbs met dwangverpleging wordt opgelegd voor de duur van twee jaar. De termijn kan door de rechter worden verlengd met een of twee jaar tot een maximum van vier jaar. Als de tbs is opgelegd ter zake van –kort gezegd– een geweldsdelict dan kan de tbs telkens worden verlengd met een of twee jaar. In de praktijk zijn de meeste tbs’en opgelegd voor een geweldsdelict. Criterium voor de verlenging is de vraag, is er nog gevaar voor delictherhaling?
Kan iemand die tbs met dwangverpleging heeft gekregen ook een gevan-
Justitiabelen in een Forensisch Psychiatrisch Centrum naar geslacht en leeftijd 1997 Man
1998
1999
2003
2006
2008
96%
95 %
95 %
94 %
94 %
94 %
Vrouw
4%
5%
5%
6%
6%
6%
Leeftijd
34
34
34
37
37
40
TBS in getal 2008, Ministerie van Justitie. De gemiddelde leeftijd van de afgelopen 10 jaar is opgelopen van 34 tot 40 jaar.
BONJO - Belangenoverleg Niet-Justitiegebonden Organisaties
pAg 3
Angst veroorzaakt schijnveiligheid
Tbs: grotere kans op incidenten In zijn aard is het tbs-stelsel prachtig. Het heeft een mooi uitgangspunt. De maatschappij wordt erdoor beschermd, de patiënt wordt behandeld. In de huidige tijd kent het systeem echter zeer veel nadelen. De erosie is zo groot dat zelfs rekening moet worden gehouden met ontploffing. door Job Knoester Aan iemand die een bepaald misdrijf begaat en op dat moment lijdt aan een gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestvermogens kan de rechter tbs met voorwaarden of tbs met dwangverpleging opleggen. Het moet gaan om een strafbaar feit waar een gevangenisstraf van tenminste vier jaar voor staat, of om een bijzondere feit zoals bedreiging. Ook een combinatie van gevangenisstraf en tbs is mogelijk. Een groot probleem is dat veel patiënten worden geconfronteerd met lange wachtlijsten voor van belang geachte therapieën. De hoofdregel is dat de tbs begint nadat een derde van de straf is uitgezeten, maar helaas begint dan de eerste wachtlijst waar een tbs’er mee te maken krijgt. Een tbs-passant krijgt wel schadevergoeding als hij langer dan vier maanden moet wachten, maar dat neemt de echte pijn niet weg. Na de overplaatsing naar een tbskliniek start de behandeling. Die begint in een gesloten setting. Als de behandelaars de patiënt beginnen te vertrouwen krijgt hij steeds meer vrijheden, wat bijvoorbeeld kan betekenen dat hij zich vrijer in de kliniek mag bewegen. Als de behandeling eindelijk aanslaat kan de kliniek besluiten de minister van justitie een machtiging voor verlof te vragen. In de regel is de tbs’er dan al jaren verder. Ook voor de verlofaanvraag zal de patiënt veel geduld moeten hebben. Er verstrijken maanden tussen het moment waarop de beslissing wordt genomen een verlofaan-
vraag in te dienen en het afgeven van de machtiging. Periodes van ruim anderhalf jaar komen ook voor. Het verlof gaat met kleine stapjes. Eerst gaan beveiligers mee in uniform. Dan komt er begeleid verlof met sociotherapeuten en vervolgens komt onbegeleid verlof in beeld. Het begint allemaal met stads- of dorpsverlof, dan regionaal en tenslotte landelijk. Voor vrijwel iedere uitbreiding is een nieuwe machtiging van de minister nodig. Iedere keer gaan daar maanden overheen.
de psychologie– een aparte tak van sport worden genoemd. Wanneer de behandeling niet aanslaat vindt overplaatsing naar een nieuwe kliniek plaats. Als het daar ook niet lukt komt de longstay-afdeling aan de orde. Daar wordt de tbs’er wel beveiligd, maar niet behandeld. Dit kan resulteren in levenslange opsluiting. Op deze afdelingen zitten niet alleen plegers van de zwaarste delicten als moord en kinderverkrachting, maar ook mensen met bijvoorbeeld een lichtere variant als aanranding achter hun naam.
Een ander probleem is het gebrek aan behandeling waar veel tbs’ers over klagen. Deze geluiden zijn zo frequent dat ze niet zomaar terzijde kunnen worden geschoven. Een bijkomend probleem is dat er niet of nauwelijks echt specifieke opleidingen bestaan voor behandelaars, zoals sociotherapeuten. Dat is op zijn minst vreemd. Tbs mag toch –ook binnen het veld van
Schijnveiligheid Tbs is een weegschaal. Er dient een balans te zijn tussen beveiliging en behandeling. Veel wachtlijsten en vertragingen hebben te maken met een op hol geslagen roep van de politiek om te beveiligen. De balans is zoek waardoor veel klinieken niet meer aan hun kerntaak –behandelen– toekomen. Bij veel behandelaars regeert de angst.
2001
2002
Men durft steeds minder verantwoordelijkheid te nemen. In de huidige opzet ontstaan er zowel bij het begin als bij het einde van het proces problemen. Aan het begin omdat advocaten cliënten adviseren niet mee te werken aan de totstandkoming van veel rapportages. Daardoor wordt minder vaak tbs opgelegd. Aan het einde omdat dan veel tbs’ers met frustraties rondlopen. De onevenredige roep om beveiliging veroorzaakt schijnveiligheid. Het maakt het risico van incidenten juist groter in plaats van kleiner. Het tbs-stelsel behoeft op veel punten verbetering. Het stelsel en de patiënten verdienen dat. Het grootste probleem is dat een politieke passant bij de huidige regeling teveel verantwoordelijkheid heeft. De minister van justitie beslist over verlof. Hij gaat tevens over de vraag of een tbs’er is afgeschreven en naar de longstay moet. Dergelijk ingrijpende beslissingen krijgen daardoor een politieke
2003
2004
2005
kleur. De minister weet dat hij zich in de Tweede Kamer moet verantwoorden wanneer er zich een incident voordoet. Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat dit aspect een rol speelt bij zijn beoordeling. Dat probleem kan grotendeels worden ondervangen door het installeren van een college met juristen, een psycholoog en een psychiater, dat beslist over verlofaanvragen en longstayplaatsingen. Vergelijk het met het hof in Arnhem dat in hoger beroep beslist over tbs-verlengingen. Rechters zijn erop getraind om zo objectief mogelijk, ontdaan van politiek, naar zaken en personen te kijken. Zolang een dergelijk college niet bestaat en politieke gevoeligheden een belangrijke rol spelen in het leven van een tbs’er, is er alle reden om uiterst kritisch ten opzichte van het stelsel te staan. Hoe mooi dit in zijn aard ook is. Job Knoester is tbs-advocaat bij Nolet Advocaten in Den Haag.
2006
2007
2008
Tbs met ontslag van rechtsvervolg
19
26
32
25
26
24
21
22
Tbs en gev.straf < 6 maanden
16
25
15
24
26
29
30
16
Tbs en gev.straf > 6 mnd t/m 1 jr
43
39
65
49
43
35
48
16
Tbs en gev.straf > 1 jr t/m 2 jr
49
52
42
50
45
34
30
25
Tbs en gev.straf > 2 jr t/m 3 jr
22
23
16
20
33
18
16
10
Tbs en gev.straf > 3 jr t/m 6 jr
20
27
29
42
22
11
29
13
8
11
18
16
12
25
9
13
177
203
217
226
207
176
183
115
Tbs en gev.straf > 6 jr Totaal
TBS in getal 2008, Ministerie van Justitie. Verschillende tbs-vonissen 2001 - 2008, absolute aantallen.
pAg 4
www.bonjo.nl
20 e jaargang EDITIE 2009/2
Bergafwaarts
column: John van den Heuvel
De lange zit van Tony A. Vreemd genoeg wordt tbs door veel mensen nog altijd gezien als een lichtere maatregel dan een langdurig verblijf in een gevangenis. Degenen die het tbs-systeem goed kennen, weten wel beter. Een door de rechter opgelegd verblijf in een tbs-kliniek kan letterlijk eindeloos duren. Dat ondervindt Tony A. al sinds 1979. Tony werd 47 jaar geleden geboren in het Wilhelmina Gasthuis in Amsterdam. Zijn vader leerde hij nooit kennen. Tony’s moeder knoopte kort na zijn geboorte een relatie aan met een Antilliaan, van wie ze een dochter en een zoon kreeg. De drie kinderen groeiden op zonder liefde en aandacht. Volgens Tony was er thuis altijd ruzie, wat bij hem leidde tot depressies. Toen de situatie onhoudbaar werd, belandde A. op jonge leeftijd in
kraakpanden of zwierf doelloos door de stad.
Schizofrenie Op een nacht kreeg Tony het aan de stok met een zwerver, die de ruzie niet meer kon navertellen. Een rechtszaak was het gevolg en Tony A. werd veroordeeld tot één jaar cel en tbs. Een psychiatrisch onderzoek in het Pieter Baan Centrum leverde als diagnose schizofrenie op. Het betekende voor Tony een voortdurend gezeul tussen verschillende tbs-klinieken in Nederland. De kans op resocialisatie met een succesvolle terugkeer in de maatschappij is volgens artsen nihil. Dit heeft tot gevolg dat de rechtszaak die iedere twee jaar plaatsvindt om te beoordelen of Tony A. terecht vastzit, een formaliteit is. Dit voorjaar oordeel-
‘Een zeven jaar durende aanfluiting’
Mijn tijd in de tbs Definitie van de maatregel:
Implementatie van de maatregel:
Beveiliging van de maatschappij tegen de gevaarlijkheid van personen.
Bedonderen van de rechtbank met gemanipuleerde verlengingsadviezen en wettelijke aantekeningen door gezagdragende behandelaars.
Ik ben in november 1994 veroordeeld tot vijf jaar en tbs met dwangverpleging voor poging tot doodslag cq. moord op de man die mijn broer verkracht heeft in 1992. Na hoger beroep werd dit 30 maanden mav (met aftrek voorarrest), en tbs met dwangverpleging. Mijn
straf liep af op 31 juni 1996 en in maart 1998 is mijn tbs begonnen. Ik heb na mijn straf 22 maanden moeten wachten omdat mijn plaats bezet gehouden werd door iemand die daar conform artikel 120 zijn detentie aan het versoepelen was. In het verleden was het moge-
John van de Heuvel
de de rechtbank voor de dertiende keer dat een verlenging van de tbsmaatregel gerechtvaardigd is. „Ik ben niet eens meer naar de zitting gegaan”, vertelde Tony. „Ik wist vooraf al wat de uitspraak was.” Tot voor kort verbleef Tony A. in de halfopen psychiatrische kliniek Sint Willibrord in Heiloo. Daar mocht hij af en toe onder begeleiding een wandeling in het dorp maken. Maar omdat justitie de kans op een succesvolle terugkeer steeds kleiner acht, is Tony A. kortgeleden overgeplaatst naar
de longstay-afdeling van de forensische kliniek Grote Beek in Eindhoven. Op deze gesloten afdeling zijn Tony’s schaarse vrijheden weer ingeperkt. Een longstayafdeling is bedoeld voor tbs-patiënten die zijn uitbehandeld maar waarschijnlijk nooit meer in vrijheid zullen leven. Tony’s dagen zijn uitzichtloos. Zijn enige bezoek komt van een vrijwilliger die ondanks de langere reistijd trouw blijft langskomen. Het treinkaartje van de vrijwilliger wordt vergoed door de stichting ’Vrij’.
lijk om zo nodig een vroegtijdige plaatsing in een tbs-kliniek te realiseren op basis van art. 47 of art. 120 Gevangenismaatregel. Dat hield feitelijk in dat de betreffende tbsgestelde al tijdens zijn gevangenisstraf behandeld kon worden. Het krijgen en/of ondergaan van een tbs-behandeling zoals ik daar ervaring mee opgedaan heb, is geen gelegenheid om aan je problemen te werken of een investering in een toekomst met betere perspectieven. Tbs is een nietigverklaring van alle kwaliteiten en talenten die je hebt. Met jou is iets ernstig mis wat behandeld moet worden. Dat lijkt allemaal erg moeilijk maar valt best mee, de behandelsetting is tot de nok toe gevuld met negentienen twintigjarigen die jou wel even uitleggen hoe de wereld in elkaar steekt. Zeg of denk je hardop iets
afwijkend, dan is de consensus aangetast en verdwijn je in de isoleer. Zeg je wat de anderen zeggen, dan heet het dat je je aan het ‘plooien bent naar de verwachtingen die de behandelaars van je hebben. Je bent dan ‘berekenend’ en derhalve gevaarlijk, en wederom iso-materiaal. De rechtbank werkt volgens het zelfde principe. Als het goed met je gaat dan ben je op de goede weg en wordt de tbs verlengd. Als het niet goed met je gaat dan is de behandeling nog niet aangeslagen en wordt de tbs verlengt. Logica pleegt hierin geen interventie. Slechts vormfouten en dronken rechters kunnen deze impasse ontzenuwen. Laten wij ze daarom ook waarderen! De tbs zoals ik deze heb mogen aanschouwen is een decadente aanfluiting die bestaat uit manieren, mensen en middelen, en
Afgelopen week vertelde de vrijwilliger me dat het sinds Tony’s overplaatsing bergafwaarts gaat. Hij gedraagt zich opstandig, weigert regelmatig medicatie en loopt voortdurend in een Duits voetbalshirt. Dat laatste doet hij om de bewaarders te sarren, zegt Tony. Wat is de toekomst van een schizofreniepatiënt die in verwarde toestand iemand heeft vermoord en nu al bijna dertig jaar achter de tralies zit? Ik vrees dat er voor Tony weinig perspectief is en besef tegelijkertijd dat de maatschappij beschermd moet blijven tegen zijn onvoorspelbare gedrag. Maar het beeld dat tbs-klinieken in vergelijking met gevangenissen een soort kuuroorden zijn, is misplaatst. Een gevangene weet bovendien precies wanneer hij weer buiten staat. Een tbs’er moet maar afwachten wanneer artsen en rechters de tijd rijp achten om hem weer de straat op te sturen. En voor tientallen, zoals Tony A., is de kans dat dit moment ooit nog komt, zo goed als nul. Reacties of tips: jvdheuvel@telegraaf.nl
die met enorme bedragen in stand gehouden wordt. Een degelijk Europees voorbeeld over hoe het eruit moet zien ontbreekt. Derhalve neemt men hier genoegen mee, en wordt de roze bril alleen terzijde geschoven wanneer een behandelobject/budgetmagneet zijn onvrede middels ontsnapping en/of delictgedrag aan de maatschappij kenbaar maakt, want dan is de tbs niet goed. Het waarnemen van de kwaliteit van een tbs-behandeling is onmogelijk. Van buitenaf weet je niet wat er achter de muren gebeurt omdat het personeel bepaalt wat er naar buiten komt en wat niet. En andersom, van binnenuit waarnemen betekent dat je tbs hebt. En wie neemt dan nog serieus wat jij zegt? Door: een ex-tbs’er
BONJO - Belangenoverleg Niet-Justitiegebonden Organisaties
pAg 5
Jaar
Gestoorde criminelen zetten alles op alles om tbs te voorkomen
De tbs-tragedie Een onbehandelde verkrachter gaat sneller in de fout dan een behandelde verkrachter. De angst voor tbs’ers is wijdverbreid. En geef mensen eens ongelijk. De afschrikwekkende voorbeelden liggen voor het oprapen. Peter R. vermoordde na een avondje stappen de vrouw van zijn voormalige werkgever. Wilhelm S. ontsnapte aan zijn bewakers en bracht een 73-jarige Amsterdammer om het leven. Michael S. verkrachtte op proefverlof een 13jarig meisje. Wie wordt daar niet woedend om? Bij tbs-klinieken gaat veel mis. Het zal je maar gebeuren dat je tot tbs veroordeelde ex (Mark van W.) met proefverlof in een dronken bui je huis aan gort slaat en je bejaarde ouders gijzelt en mishandelt. En dat je er later achter komt dat je ex helemaal geen verlof had mogen krij-
gen en ook geen druppel alcohol mocht drinken.
Nachtmerries De roep om een strenger regime voor zulke onverbeterlijke criminelen is volstrekt begrijpelijk. Onder druk van de publieke opinie is dat ook gebeurd. Tbs’ers zitten tegenwoordig veel langer opgesloten. Enkele jaren geleden zat een tbs’er gemiddeld ruim vier jaar vast, nu is dat al acht jaar. Ze krijgen minder makkelijk verlof. Ruim 200 mensen zitten op een longstay-afdeling en komen nooit meer vrij. Negen jaar geleden waren dat er nog maar 21. Bijna één op de tien tbs’ers zit voor altijd vast. We zijn op onze
strenge wenken bediend. Maar verhoorde gebeden zijn soms de ergste nachtmerries. Een streng regime heeft, waarschuwde ik vorig jaar (Volkskrant Forum, 8 juli 2008), een voorspelbaar averechts effect. Gestoorde criminelen gaan alles op alles zetten om tbs te voorkomen. Wat als mensen als Peter R., Wilhelm S. en Michael S. na hun gevangenisstraf vrij komen zonder ooit te zijn behandeld? Dan dreigen er alleen nog maar meer mensen te worden vermoord en 13-jarige meisjes te worden verkracht. Ik vreesde dat gestoorde criminelen tbs niet meer gingen beschouwen als een kans op genezing, maar als een risico om nooit meer vrij te komen. Ze kiezen dan volstrekt rationeel voor een langere gevangenisstraf boven de onzekerheid van tbs. Mijn vrees is bewaarheid. Van de gevangenen die op last van de rechter een psychiatrisch onderzoek ondergaan, werkt volgens het Pieter Baan Centrum de helft niet mee. De psychiaters kunnen ook over zo’n weigerachtige gevangene een rapport uitbrengen en een rechter kan hem op basis daarvan nog steeds iemand tot tbs veroordelen, maar dat gebeurt niet vaak.
Vier tbs’ers blikken terug
De herinnering blijft Het viertal ontmoet elkaar nog regelmatig, hoewel de tbs-behandeling al vier tot vijf jaar achter hen ligt en ze stuk voor stuk een nagenoeg nieuw bestaan hebben opgebouwd. De een met vrouw en twee kinderen, de anderen middels een eigen koeriersbedrijf, als beroepsmusicus en als stratenmaker. Het contact blijft belangrijk. Onderling is het niet nodig om de lacune in de cv van zes tot elf jaar te verklaren. Het is toch een stigma dat aan hen kleeft. De buitenwereld heeft er weinig mee op. “Het is moeilijk om iets nieuws te beginnen. Je moet met je billen bloot en allerlei dingen vertellen. Wat vertel je een verzekeringsmaatschappij bijvoorbeeld?” Het zijn levensdelicten die de oorzaak waren voor de opgelegde tbsmaatregel. Ga dat maar eens uitleggen. Gevieren hebben ze hetzelfde meegemaakt in de kliniek. Ze delen hun visie op de behandeling, op de inzet van de behandelteams en de nieuwe stappen in de samenleving. Dat praat wat gemakkelijker. BonjoBajesBulletin schoof aan tafel bij vier ex-tbs’ers. De een pleegde maximaal verzet en zegt zelf geluk te hebben dat hij in 2005 ontslagen werd. “In het huidige klimaat zou dat heel anders hebben kunnen lopen.” De ander liet het over zich heen komen. “Ik ben verantwoordelijk voor het delict en daar moet ik mee zien te leven.”
L (36): “Hoe meer je uit gaat leggen, hoe meer vragen je krijgt. Ik beschik (36) over een grote woordkennis en vermogen tot zinsbouw. Samen met E. hebben we de behandelaars vaak tot grote wanhoop gedreven.” Hoogbegaafd, werd vastgesteld. L. gooide kop in de wind en richtte voor 550.000 gulden vernielingen aan in de kliniek. ‘Kwalijk genetisch materiaal’, werd vastgesteld. Hij ontmoette een vrouw tijdens zijn kliniekverblijf. Met gevangenisstraf totaal elf jaar. Verwekte twee kinderen, is hoogst geïnteresseerd in literatuur en in muziek (maken). Is een soort McGyver qua reparatievermogen. Zijn eigen verhaal is te lezen op de pagina 5 in het artikel ‘Mijn tijd in de tbs’.
L
L (40)
L (40) deed in totaal elf jaar over het moment van arrestatie tot ontslag.
In ’94 veroordeeld tot achttien maanden plus tbs. Het begin van de behandeling bleef maar uit en hij hielp een veroordeelde Rus te ontsnappen uit de Grittenborgh, regelde andere papieren en woonde bijna drie jaar in St. Petersburg. Daar werd het te spannend en hij meldde zich terug in Nederland. L. werd opnieuw opgesloten en de behandeling begon. “Psycho Motorische Techniek (PMT), Dramatherapie (rollenspel), psycho-educatie, noem maar op.” Na een aarzelend begin: “Ik weigerde eerst alle medewerking, werd gesepareerd (in de iso – red.). Daarna het spel maar meegespeeld. Handvaardigheid, houten metaalbewerking, enzovoorts. De behandelaars meenden dat ‘er een almachtsgevoel bestond waarin een koesterende wrok’. Tja, wie zal het zeggen? Nu is hij een eigen bedrijf begonnen, leidt een geïsoleerd bestaan. Het geïnstitutionaliseerde leven laat sporen na. Omdat de behandeling achttien maanden later begon dan maximaal toelaatbaar ontving hij 2750 gulden van de Staat.
Aantal proefverloven op 31 december
Gemiddeld aantal proefverloven
Gemiddelde duur proefverlof in dagen
1996
95
-
-
1997
101
-
-
1998
80
-
-
1999
76
87
471
2000
97
86
482
2001
116
103
558
2002
127
120
577
2003
122
120
560
2004
121
128
501
2005
96
107
589
2006
104
97
640
2007
93
98
562
2008
85
98
865
TBS in getal 2008, Ministerie van Justitie. Proefverloven 1996 - 2008
Recidive Het OM heeft de alarmbel geluid. Officier van Justitie Huibert Donker vreest dat het hele systeem op losse schroeven komt te staan. Hij vindt dat advocaten de verantwoordelijkheid hebben te voorkomen dat hun cliënten in herhaling vallen. Ze mogen hun cliënten daarom niet adviseren het psychiatrisch onderzoek te boycotten. Donker heeft gelijk dat de samenleving erbij gebaat is dat gestoorde criminelen worden behandeld. Hij heeft ook gelijk dat de kans op herhaling dan kleiner is. De recidive onder tbs’ers ligt een stuk lager dan onder gewone gedetineerden. Maar zijn oproep aan advocaten is misplaatst. Een advocaat wordt geacht de belangen van zijn cliënt te dienen. Je kunt hem niet verwijten dat hij zijn cliënt informeert over de risico’s van tbs. De impasse kan op twee manieren worden doorbroken. We kunnen verder het strenge pad inslaan. De rechter kan forse sancties opleggen aan criminelen die een onderzoek weigeren en weigerachtige criminelen vaker veroordelen tot gedwongen behandeling. We kunnen ook de tbs zo hervormen dat criminelen zien dat ze baat hebben bij behandeling. Zonder gevaar voor de samenleving is zo’n behandeling echter nooit. Het kan altijd misgaan bij een proefver-
E (31) ging op achttienjarige leeftijd in onbezonnen verliefdheid op een ge(31) trouwde vrouw mee in de moord op haar echtgenoot. Geruchtmakende zaak die leidde tot vier jaar gevangenisstraf met tbs. In totaal heeft dat zeveneneenhalf jaar geduurd. Niet zo erg lang? “Er was ook niet zoveel op mij aan te merken, tenminste dat vond de kliniek van niet. Ik ben me heel bewust van wat ik gedaan heb.” E. heeft een redelijk besloten persoonlijkheid, trekt zich graag terug. Zijn muzikale talenten werden ontdekt door een conservatoriumleraar. Hij kon en kan zich ontwikkelen, speelt in een orkest van aanzien en studeert binnenkort af op de piano. De herinnering aan de machteloosheid in de tbs-kliniek blijft.
E
lof. Maar een behandeling zonder proefverlof is geen behandeling. Dan kan een tbs’er nooit bewijzen dat hij zijn leven heeft gebeterd.
Gruweldaad Wat zich hier wreekt, is de asymmetrie van de beide risico’s. Het ene gevaar is concreet en afschrikwekkend. Het zijn de gruweldaden van Peter R., Wilhelm S. en Michael S. Het gevaar van het ontmantelen van het tbs-systeem is daarentegen abstract. Het betekent dat gestoorde criminelen zonder behandeling weer op straat komen. Maar het is nooit met zekerheid te zeggen welke gruweldaad met een goede behandeling voorkomen had kunnen worden. Een tbs’er die opnieuw de fout in gaat, staat groot in de krant, maar waar zijn de chocoladeletters in de Telegraaf als een verkrachter opnieuw toeslaat die geen tbs had en geen behandeling heeft ondergaan? Toch is dit abstracte gevaar het grootst. Een onbehandelde verkrachter gaat sneller in de fout dan een behandelde verkrachter. De tbs-tragedie is dat we zo bang zijn voor tbs’ers dat we de tbs onherstelbaar verbeteren en onbedoeld een nog groter gevaar over ons afroepen.
Pieter Hilhorst (bron: Volkskrant 11 augustus 2009 )
D (31) ervoer dat het uiteindelijk de rechter is die het ontslag bepaalt. Na (31) drie jaar was hij uitbehandeld maar tja, het duurde toch nog even langer. Totaal zeven jaar. “De kliniek neemt wat gas terug, meldt ‘einde oefening’, maar de rechter beslist: we vinden dat de behandeling nog een jaar verlengd moet worden. Waarom? Dat zegt hij er niet bij.” Via stapjes als begeleid verlof, boodschapjes halen, of in maximaal anderhalf uur voor de groep inkopen doen buiten de kliniek, mocht hij uiteindelijk met onbegeleid verlof. De reclassering hielp hem met begeleid, en later zelfstandig wonen. Werkt prettig als straatmaker en legt tuinen aan.
D
pAg 6
www.bonjo.nl
20 e jaargang EDITIE 2009/2
Wilt u genieten van een goede gezondheid, nu en in de toekomst? Wilt u zich goed voelen en er goed uitzien? Springt u elke morgen uitgerust en vol levenslust uit bed? Stelt u zichzelf nog regelmatig nieuwe doelen en uitdagingen? Zijn er dingen die u vroeger makkelijk kon, maar die nu wat zwaarder vallen? Vandaag de dag zijn dit soort vragen belangrijker dan ooit. Want elke dag opnieuw lezen we onderzoeken en informatie die bewijzen dat gezond leven belangrijk is voor lichaam en geest. Maar tussen weten en doen ligt een lange weg. We weten dat gezond leven belangrijk is, maar écht gezond leven doen maar weinig mensen. Er lijkt altijd te weinig tijd te zijn, of het kost nét teveel inspanning of misschien is er nog niet genoeg interesse voor een gezonde levensstijl! Weet u dat alles en iedereen water nodig heeft, dat het van cruciaal
belang is dat we zuiver en gezond water hebben? Dat het drinkwater in Nederland schijnbaar schoon is en we onwetend verkeerde stoffen binnen krijgen? Dat het voedsel dat we eten niet meer de voedingstoffen bevat die het vroeger bevatte? Bent u al klaar voor verandering? De nieuwe biologie gaat ervan uit dat verzuring van het lichaam de enige onderliggende oorzaak van ziekte is. De “oude” biologie daarentegen, gebaseerd op het werk van Louis Pasteur (einde 19e eeuw), is gebaseerd op het idee dat ziekten veroorzaakt worden door
bacteriën van buitenaf. Dr. Young heeft ontdekt dat bacteriën geen kans maken wanneer het lichaam in een gezonde, alkalische balans is. De uitgebalanceerde zuur-base verhouding die in het lichaam ontstaat waarborgt een optimale gezondheid en vitaliteit. Door het gebruik van Aqualyte Human wordt zo wel de nieuwe biologie als de oude biologie toegepast. Aqualyte Human zorgt er voor dat alle bacteriën, virussen en schimmels verdwijnen. Het brengt tevens de zuur-base verhouding in het lichaam in balans.
Voor meer informatie stuur een bericht naar: Ta.v. Aqualyte, Postbus 155, 2740 AD Waddinxveen / email: info@aquagezond.be / www.aquagezond.be
Zuivernatuurlijk.nl De gezondste website van Nederland!
“Natuurlijk besteedt u veel aandacht aan uw gezondheid. Natuurlijk wilt u het beste voor uw lichaam. Maar u wilt er niet teveel voor betalen…” Bovendien kunt u bij ons terecht voor gratis gezonde recepten en wij brengen gratis een serie nieuwsbrieven uit, waarin onderwerpen besproken worden over alles wat met een natuurlijke gezondheid te maken heeft.
Onze producten zijn van therapeutische kwaliteit en staan onder streng apothekers toezicht. De verzorgingslijn die wij aanbevelen is 100 % natuurlijk en staat onder controle en voldoen aan de strenge richtlijnen van het BDIH.
Bij ons kunt u terecht voor: • Sportvoeding • • • • •
Voedingssupplementen Verzorgingsproducten Natuurlijke dierverzorging Biologische theeën Babyverzorging
En dit alles voor een betaalbare prijs! Dan is er maar één oplossing!
Zuivernatuurlijk.nl
Zuivernatuurlijk.nl is niet voor niets de gezondste website van Nederland!
BONJO - Belangenoverleg Niet-Justitiegebonden Organisaties
pAg 7
Nieuwe campagne stichting Vrij
Gevangenen… Laat ze niet zitten! Misdaadjournalist John van den Heuvel werd onlangs gespot in streepjespak achter de tralies. Niet omdat hij een misdaad had begaan, maar omdat hij figureerde als bajesklant voor de campagneposter van stichting Vrij (vrijwillige hulpverlening aan (ex)-gedetineerden) uit Amsterdam. Met de poster en de leus ‘Gevangenen… Laat ze niet zitten!’, gaat Vrij de strijd aan tegen de alsmaar dalende bezoekaanvragen uit gevangenissen.
Promotie Poster: Stichting Vrij
Vrij heeft het aantal verzoeken om bezoek de laatste jaren met een derde zien afnemen. Vandaar de inzet van deze ‘zware jongen’. “Ik vind het belangrijk dat een stichting als Vrij gevangen bezoekt’, motiveert Van den Heuvel. “Dit is dan ook de reden dat ik medewerking verleen aan de poster”. Als voornaamste oorzaak ziet Vrij het toenemende aantal kortgestraften en gevangenen met een niet-Nederlandse
achtergrond. “Maar ook bezuinigingen en werkdruk bij justitie zijn oorzaken dat we minder bezoekaanvragen krijgen.” Vroeger kreeg de stichting brieven uit gevangenissen in heel Nederland met verzoeken van eenzame veroordeelden om bezocht te worden. Tegenwoordig moet de stichting zelf het initiatief nemen om gedetineerden op deze mogelijkheid te attenderen. Gevangenispersoneel heeft steeds minder tijd om
Siciliaan wil celstraf wegens zeurende vrouw Een Siciliaanse man is naar de politie gegaan om te vragen of zijn huisarrest kan worden omgezet in een gevangenisstraf. De 30-jarige Santo Gambino zei liever in de cel te zitten dan de hele dag ruzie te maken met zijn vrouw. Dat meldden Italiaanse media. Volgens Gambino, die vastzit omdat hij il-
legaal giftig afval heeft gedumpt, blijft zijn vrouw zeuren dat hij financieel niet bijdraagt aan de opvoeding van hun twee kinderen. De politie was niet gevoelig voor het pleidooi van de Italiaan en stuurde hem naar huis met de opdracht het goed te maken met zijn vrouw.
6x BonjoBajesBulletin
nu slechts €15 Organisatie Naam Adres
Plaats Telefoon Email Postcode
Meld je aan via www.BONJO.nl of stuur deze bon naar: BONJO, t.a.v. BBB, Molukkenstraat 200, 1098 TW AMSTERDAM
gevangenen te wijzen op de mogelijkheid bezocht te worden. Justitie besteedt slechts een procent van het reclasseringsbudget aan hulpverlenende vrijwilligersorganisaties zoals stichting Vrij. Steeds meer gevangenen hebben een buitenlandse achtergrond en zijn de Nederlandse taal niet machtig. “Mensen weten gewoon niet dat ze door onze vrijwilligers bezocht mogen worden, omdat ze niet of nauwelijks Nederlands spreken en lezen.” Ook het beleid van justitie om geen hulp meer te verlenen aan veroordeelde illegalen die vastzitten is volgens Vrij een belangrijke oorzaak. “Ze zijn bang dat we handlangers van justitie zijn en durven daardoor veel minder snel bij ons aan te kloppen.” “Reden genoeg om het er niet bij te laten zitten,” meent de vrijwilligersorganisatie. Een van de doelstellingen van de stichting is juist het in stand houden en verbeteren van
de rechtspositie van gedetineerden. “Dat recht is niet alleen voorbehouden aan veroordeelden met een Nederlandse nationaliteit,” aldus Vrij. Juist veel buitenlandse gevangenen hebben hier helemaal geen familie en krijgen bijna nooit bezoek. Het signaleren van onrechtvaardigheden en het voeren van acties tegen misstanden in de penitentiaire inrichtingen behoort ook tot de taken van Stichting Vrij. Maar vooral het zorgen voor een goede start zodra de gevangenen weer worden losgelaten is een aandachtspunt van de stichting. “Blijf met elkaar in gesprek en help elkaar de weg te vinden in deze ingewikkelde maatschappij en bureaucratie.” Dit is volgens Vrij een doeltreffende methode om recidive te voorkomen. De belangen van de gevangenen behartigt Vrij onder meer door de het bieden van praktische hulp en het geven van voorlichting en
Maatjesproject Gezin in Balans:
Moeders helpen Bajesmoeders HEERHUGOWAARD - In de Heerhugowaardse vrouwengevangenis Amerswiel (90 cellen en volgens huidige en oud-bewoners de mooiste en beste gevangenis van Nederland genoemd ) gaat Humanitas moeders begeleiden. Veel van die vrouwen voelen zich schuldig naar hun kinderen toe, en
zijn aangetast in hun eigenwaarde. Amerswiel is in februari na een verbouwing weer geopend. Inmiddels zijn bijna alle cellen bezet. Tussen de zestig en zeventig procent van de vrouwen heeft kinderen, veelal jong. Om voor de opvoeding meer geld te hebben en om schulden te betalen, werden ze op het smok-
informatie over het regelen van financiën en studie aan mensen die vastzitten. Een team van zeventig vrijwilligers bezoekt de gedetineerden in gevangenissen verspreid over heel Nederland. Sommige vrijwilligers bezoeken tbs-veroordeelden in uitzichtloze situaties. “Van belang is dat we gevangenen die helemaal geen bezoek krijgen het gevoel geven dat er nog iemand is die om ze geeft.” Daarnaast biedt Vrij tijdelijke huisvesting aan ex-gedetineerden middels de Stichting Tijdelijk Eigen Kamer (S.T.E.K.). De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) heeft toestemming gegeven om ‘Johnny’ in boeventenue op de bulletinboards in de publieke ruimten op te mogen hangen. DJI: “We dragen de campagne ‘Gevangenen… Laat ze niet zitten!’ een warm hart toe.”
kelpad gelokt. Na betrapping leidt dit tot een celstraf van zo’n twee tot drie jaar. Angéliquè van Beckhoven is namens Humanitas coördinator voor Amerswiel. Ze is actief voor het project ‘Gezin in balans’ waarmee (ex)gedetineerde vrouwen ondersteuning krijgen met cursussen en trainingen. Onderdeel van het programma is het maatjes-project waarbij vrijwilligers de vrouwen wekelijks bezoeken, ook als de straf er op zit.
Welkomsgerecht Recept uit het Bajeskookboek: Citroenvla met eieren (Het recept komt van Douwe)
Wat je nodig hebt:
Hoe je het klaar maakt:
1. 2. 3. 4. 5. 6.
1. Roer de eierdooiers met de suiker tot een dikke witte massa. 2. Voeg het gezeefde citroensap, de geraspte citroenschil en het water of de bessensap toe, verwarm het mengsel en laat het aubain-marie binden (zet het in een pan met kokend water). 3. Schep het stijf geklopte eiwit er luchtig doorheen (onmiddellijk door elkaar scheppen, anders wordt het eiwit niet gaar) en dien de vla op met lange vingers of waaierwafels.
3 grote eieren, 100 gr. basterdsuiker, sap van 2 citroenen, geraspte citroenschil, 1 dl. water en een beetje bessensap, 4 lange vingers of waaierwafels.
Eet smakelijk!
pAg 8
www.bonjo.nl
20 e jaargang EDITIE 2009/2
Voor al uw straf-, beklag- en beroepszaken Cleerdin & Hamer Advocaten is het grootste in strafrecht gespecialiseerde advocatenkantoor van Nederland. Voor alle soorten strafzaken kunt u bij ons terecht. Is uw strafzaak al afgesloten, maar heeft u toch hulp van een advocaat nodig? Ook dan kan Cleerdin & Hamer u bijstaan. Denk daarbij aan beklag-
zaken bij de Commissie van Toezicht of beroepszaken bij de RSJ. Zoals we al eerder hebben bericht is het vanwege de nieuwe VIregeling erg belangrijk om tegen disciplinaire straffen een beklag in te dienen. Een disciplinaire straf kan grote gevolgen voor uw VI hebben. U kunt ook denken aan procedu-
res voor verlof of detentiefasering. Of het aanvragen van studievergoedingen voor bijvoorbeeld een opleiding bij het LOI. In veel gevallen komt u voor een toevoeging in aanmerking zodat onze rechtsbijstand u niets kost. Bel voor informatie vrijblijvend naar een van onze kantoren.
Kantoor Amsterdam: 020 - 675 07 56 | Kantoor Alkmaar: 072 - 506 85 00 | Kantoor Almere: 036 - 535 80 80
BONJO - Belangenoverleg Niet-Justitiegebonden Organisaties
Ex-gedetineerde wint beroep: Luchtbox Nieuwersluis onwettig door Joke Kuit
Afgelopen zomer zat ik in Nieuwersluis. Daar kreeg ik drie dagen afzondering. Je moet dan luchten in ‘de luchtbox’ (ook voor iso en beperkingen). Deze ‘luchtbox’ is een cel van 4 bij 5 meter met een spleet boven in één van de muren van ca. 50 centimeter hoog. Er is nauwelijks frisse lucht en licht. TL verlichting moet aan. Tegen rapport, straf, én het luchten in deze luchtbox ging ik in beklag. De beklagcommissie verklaarde de hele klacht ongegrond. Ik ging in beroep bij de beroepscommissie van de raad voor de strafrechttoepassing en jeugdbescherming (RSJ). Het grootste deel
van mijn beklag werd opnieuw ongegrond verklaard, maar… De klacht over de luchtbox is op 25 februari 2009 gegrond verklaard: “De beroepscommissie is van oordeel dat het verblijf in die luchtbox niet kan worden aangemerkt als verblijf in de buitenlucht als bedoeld in artikel 49 van de Pbw, mede gelet op het feit dat in artikel 27.1 van de European Prison Rules over het luchten wordt opgemerkt, dat het moet gaan om
‘exercise in the open air’. Zij bepaalt dat aan klaagster een tegemoetkoming toekomt van 25 euro.“ Ik heb meegemaakt dat een medegedetineerde die in beperkingen zat, drie (!) maanden niet uit haar cel is geweest om dat ze weigerde te luchten in die box. Daarom is het belangrijk dat de vrouwen in Nieuwersluis dit weten. Moet je daar luchten, ga in beklag. Krijg je ongelijk, ga in beroep. Voor vrouwen die langdurig in de luchtbox moeten: ik krijg voor 3 dagen 25 euro. Reken maar uit... Deze uitspraak is bekend onder kenmerk: 08 / 2443 GA. Het gegrond verklaarde is deel van punt c. van die klacht.
Politie sleept te veel met arrestant De politie in Amsterdam sleept onnodig met arrestanten tussen de drie cellencomplexen en de wijkteambureaus. Rechercheurs laten de te verhoren arrestant liever bij hen komen dan dat ze zelf naar het cellencomplex toegaan, waar de verhoormogelijkheden en de voorzieningen beter zijn. Dat constateert de Commissie van Toezicht voor de politiecellen in het jaarverslag over 2008. Arrestanten brengen hierdoor vaak een groot deel van
Verlofregelingen gevangenen worden persoonsgebonden door: Erik van der Maal
De recente hype over de verlofregeling na de ontvluchting van mensenhandelaar Saban, is een gevolg van de misverstanden die er bij het publiek bestaan omtrent deze materie. Het aantal gevangenen dat wegblijft na verlof neemt de laatste jaren af. In de artikel 26 van de Penitentiaire Beginselenwet staan de regels voor het ‘tijdelijk verlaten van de inrichting’. Deze regels zijn verder uitgewerkt in de ‘Regeling van de Minister van Justitie houdende vaststelling van de regels aangaande het tijdelijk verlaten van de inrichting bij wijze van verlof of strafonderbreking’. Daarin staat dat de minister van justitie regels opstelt voor de criteria waaraan een gedetineerde moet voldoen om voor verlof in aanmerking te komen, en de voorwaarden die aan het verlof kunnen worden verbonden. Gedetineerden in gesloten inrichtingen kunnen op basis van de Algemene Verlofregeling Gedetineerden verlof aanvragen. Dat verlof wordt slechts toegekend als er aan een aantal voorwaarden voldaan is. Daarnaast zijn er in zeer uitzonderlijke gevallen mogelijkheden tot incidenteel verlof.
Ernstig fout
de dag door op een houten bank in een dagverblijf van het wijkbureau. Zonder wc en nauwelijks verzorging. Documenten en medicijnen blijven niet zelden achter. (Parool, 4 juni 2009).
Datzelfde mag overigens ook gesteld worden over het gesleep met verdachten naar rechtban-
ken. Alsof de webcamtechniek niet dermate is ontwikkeld dat toch heel veel efficiënter kan worden geopereerd met studio’s in de inrichtingen die een prachtige verbinding hebben met de raadkamers. Maar ja, veel gedetineerden schijnen de trip naar de rechtbanken ook te waarderen. Leuk dagje ‘anders’.
Polsslag van het Kwaad Historie Leuvense Poort In het boekje ‘De Polsslag van het Kwaad’ gaat auteur Klaas de Graaff in op de 200 jarige geschiedenis van het inmiddels voormalig huis van bewaring ‘De Leuvense Poort’ gelegen in de Sint Jorisstraat in ’sHertogenbosch. In de loop van de geschiedenis kreeg de strafinrichting een andere naam: tuchthuis, huis van reclusie, gevangenis, huis van arrest, huis van bewaring en penitentiaire inrichting. Juridische begrippen voor een plek waar iemand een straf moest uitzitten dan wel wachten op de uitkomst
pAg 9
van een overtreding. In het kolossale gebouw waren soms tot 600 mensen opgesloten; de geschiedenis ligt in archiefdozen en registers opgeslagen. Wie waren deze mensen? De gedetineerden, de bewaarders en regenten. Hoe leefden ze daar? Eten en drinken, ziek worden en doodgaan, bidden en vloeken, werken aan het spinnewiel of enveloppen plakken, leren lezen en schrijven. Maar ook dronken bewaarders, stiekeme directeuren, strenge regenten. Op de voorkant van het boek staat
een prachtige tekening van gevangenen (in gevangeniskleding) tijdens het ‘luchten’. Keurig achter elkaar in een cirkel. Na een kwartier schreeuwde een bewaarder: “Keert”. De mannen draaiden zich dan om en sjokten een kwartier de andere kant op, een meter uit elkaar. Na een half uur was het luchten voorbij. Klaas de Graaff (1939) werkte 37 jaar in het Nederlandse gevangeniswezen in verschillende functies. (Polsslag van het Kwaad , ISBN/EAN 9789071633034).
Het verlofstelsel is een onderdeel van de voorbereiding op de terugkeer in de samenleving. En alhoewel er soms dingen ernstig fout gaan, biedt het stelsel meer voordelen dan nadelen: een onvoldoende voorbereiding op de terugkeer naar de samenleving levert meer recidive op. Het ziet er nu naar uit dat de al in 2008 voorgenomen veranderingen in het verlofbeleid daadwerkelijk ingevoerd worden. Daarbij is de belangrijkste wijziging dat het huidige regiemgebonden verlof
plaatsmaakt voor een verlofregeling die gebaseerd is op een individueel verlofplan. Bij dat individuele, persoonsgebonden verlofplan zullen afwegingen als de zwaarte van het misdrijf, vluchtgevaar, het gedrag van de gedetineerde en het recidiverisico een grotere rol spelen. Verlofaanvragen kunnen op basis van die afwegingen geweigerd worden. Dat is niets nieuws, dat gebeurt nu ook al.
Gunstig Onduidelijk is nog wat er precies verandert met betrekking tot de vraag wie de beslissingen over verlofaanvragen gaat nemen: de gevangenisdirecteur, de gevangenisdirecteur na advies van het OM, het OM of de rechter? De gevolgen voor de praktijk van de nieuwe regeling zijn moeilijk in te schatten. Waarschijnlijk zullen de verlofmogelijkheden voor bepaalde gedetineerden teruggeschroefd worden, terwijl het opstellen van een individueel verlofplan (als onderdeel van een plan voor de detentiefasering) voor andere gedetineerden juist gunstig kan uitvallen. In ieder geval is het van belang dat er op korte termijn meer duidelijkheid komt, en dat de gedetineerden behoorlijk worden voorgelicht. Erik van der Maal is juridisch adviseur van Kriminaliteit & Strafrecht. Hij houdt iedere vrijdag van 11.00 – 14.00 uur telefonisch spreekuur voor gedetineerden: (035) 541 79 02.
pAg 10
www.bonjo.nl
20 e jaargang EDITIE 2009/2
Wil je er zeker zijn dat je een exemplaar krijgt, of wil je meer informatie!
Stuur een brief: Postbus 155, 2740 AD Waddinxveen, of een email: bajeskookboek@gmail.com
BONJO - Belangenoverleg Niet-Justitiegebonden Organisaties
pAg 11
BESTEL NU! Surf naar:
Publicaties www.bonjo.nl/publicaties
€4,95
€4,95
€12,50
Help! Ik zit vast Je rechten in de bak Handzame gids met 72 pagina’s over je rechten en plichten als je vast komt te zitten. Praktische zaken als de rechtsgang, detentieplanning, klachtenregelingen, bezoek, penitentiaire programma’s en medische zorg komen uitvoerig aan de orde. In de bijlagen onder meer een lijst van nuttige adressen en voorbeeldbrieven. Onmisbaar voor elke gedetineerde! Prijs: € 4,95
Op weg naar een zonnige toekomst
Help! Ik kom vrij Praktische informatie en tips voor (ex-)gedetineerden.
Praktische handleiding voor vrouwen tijdens en na detentie. Een nieuwe zelfhulpgids, onmisbaar voor (ex-) gedetineerde vrouwen bij hun terugkeer in de samenleving. 80 pagina’s boordevol handige tips over huisvesting, geldzaken, kinderen, werk en opleiding. Kleurrijke, handzame handleiding, schitterend afgewerkt met niet teveel tekst, maar toch een schat aan informatie.
Informatie over huisvesting, waar en wanneer je je moet inschrijven bij onder andere de gemeente, het CWI en andere instanties, hoe om te gaan met schulden en het vinden van een baan. 75 bladzijden. Prijs: € 4,95
Prijs: € 12,50
Over BONJO (Belangenoverleg niet-justitiegebonden organisaties) is een belangenvereniging voor ruim 70 vrijwilligersorganisaties, die zich inzetten voor gedetineerden, ex-gedetineerden en hun relaties. BONJO verstrekt informatie over thema’s die deze groepen raken, over o.a. detentie, penitentiair recht, opvang na detentie en resocialisatie. BONJO bevordert deskundig-
heid door het geven van trainingen. BONJO zet projecten op voor (ex-) gedetineerden, zoals Huisbewaring, het BONJO Contactbureau en de BONJO Privé Polis. BONJO beant-
woordt vragen via de Helpdesk of verwijst door. BONJO geeft informatie in de vorm van brochures, het BONJO Bajes Bulletin en deze website.BONJO signaleert mogelijkheden tot samenwerking en stimuleert contacten en informatieuitwisseling tussen de lidrganisaties door bijvoorbeeld themabijeenkomsten te organiseren. BONJO Molukkenstraat 200 1098 TW AMSTERDAM www.bonjo.nl
Zorg in penitentiaire inrichten kan beter Hoewel er verbetering is kan de zorg in de gevangenis beter vooral buiten de kantooruren en na ontslag. Maar ook binnen de kantooruren is de medicijnvoorziening, de niet patiëntgebonden taken en de acute tandheelkundige zorg onder de maat. Er moet meer aandacht komen
voor deskundige artsen en verpleegkundigen. Er wordt nog te weinig geleerd van klachten en calamiteiten. Deze en andere zaken dienen binnen drie maanden op orde te zijn, zo waarschuwt de Inspectie voor de Gezondheidszorg in een rapport.
Steun BONJO! Neem nu een abonnement op het vernieuwde BonjoBajesBulletin.
Slechts €15 per jaar (voor 6 nummers).
www.bonjo.nl/publicaties (020) 665 94 20
pAg 12
www.bonjo.nl
(advertentie)
Werken als distributeur? Op zoek naar plezierig werk? Zoek je vast of tijdelijk werk? Ben je op zoek naar een leuke bijbaan? Wil je direct aan de slag en goed verdienen?! Ben je op zoek naar een serieuze bijverdienste of een compleet nieuwe uitdaging? Dan ben je hier op het juiste adres. Wij zoeken in Nederland en BelgiĂŤ enthousiaste mensen die opzoek zijn naar een serieuze bijverdienste of een compleet nieuwe zakelijke uitdaging. Het werk als distributeur is zeer afwisselend en kan op verschillende manieren gedaan worden. Wij bieden je de mogelijkheid om op een succesvolle manier je inkomen te verhogen.
20 e jaargang EDITIE 2009/2
(advertentie - gevangene)
Mijn
Agaponnes en ik
Zat op het randje van mijn bord en at mee. Als ik op mijn bed bleef liggen en niet ging eten, dan moest ik eten van hem. Als ik â&#x20AC;&#x2122;s morgens mijn bed niet uit kwam, maakte hij me wakker. Hij zat op mijn schouder. Als ik onder de douche stond, bleef hij op het randje van de deur zitten. De hele dag hield hij me in de gaten. Hij is 10 jaar mijn maatje geweest. Op een morgen lag hij dood, wat moest ik huilen om mijn vogel. Wat was het stil,
Wil je meer informatie over de mogelijkheden die we bieden?
als ik nu in mijn cel kom is het leeg en
Neem dan contact met ons op via: 06-16085513 of via info@aquagezond.be www.aquagezond.be
Door: A. van de L
ongezellig.
Alleen in mijn cel was mijn vogel mijn maatje. Een Agaponnes was het, hij praatte met me.
BONJO - Belangenoverleg Niet-Justitiegebonden Organisaties
Nieuw! BONJO verzekeringspakket voor ex-gedetineerden Met de introductie van het BonjoPrivéPakket komt een einde aan de problemen die veel ex-gedetineerden ondervinden bij het zoeken naar huis- tuin- en keukenverzekeringen. Vooral ex-gedetineerden die eenmaal uit de gevangenis de draad van het gewone leven weer willen oppakken ondervinden veel hinder van de stelselmatige weigeringen door verzekeraars.
indienen. Wanneer u wordt afgewezen voor het BonjoPrivéPakketpolis heeft dat geen gevolgen voor de acceptatie bij een andere maatschappij. Geweigerde aanvragers belanden niet op een zwarte lijst.
Zwarte lijst
Belastingfraudeur
‘Bent u de afgelopen 6 jaar in aanraking geweest met politie of justitie?’ Een bevestigend antwoord op deze standaardvraag leidt doorgaans tot afwijzing van de aanvraag van een verzekering. Daarbij maakt het weinig uit voor wat voor delict iemand is veroordeeld. Dat een pyromaan geweigerd wordt voor een inboedelverzekering, kan men zich in de regel nog wel voorstellen. Maar waarom zou een winkeldief geen gezinsongevallenverzekering mogen afsluiten?
Bij BONJO is het geval bekend van een belastingfraudeur die na detentie zijn villa in Zandvoort in vlammen op zag gaan. Hoewel hij op het moment dat hij de verzekering afsloot nog nooit in aanraking was geweest met justitie, had hij volgens de polisvoorwaarden ‘elke verandering in uw omstandigheden’ onverwijld moeten melden. De man kreeg geen cent vergoed.
Om afwijzing te voorkomen verzwijgen veel ex-gedetineerden hun detentieverleden bij de aanvraag van een polis. Daardoor lopen zij het risico dat de verzekeraar weigert uit te keren mochten zij ooit een schadeclaim moeten
BONJO biedt het verzekeringspakket in samenwerking met W.B.D. Lippmann Groep bv in Den Haag. Het BONJO Privé Pakket omvat de gewone verzekeringen die de meeste huishoudens in Nederland nodig hebben: - Inboedelverzekering - Opstalverzekering
pAg 13
Claudia Schoemacher
Ron Booij
Autoverzekering Jennyfer Ponsen van de firma Lippmann heeft flink moeten zoeken om een maatschappij te vinden die het risico aandurfde. Wordt elke aanvraag zonder meer gehonoreerd? Ponsen: “Wij blijven natuurlijk wel acceptatienormen houden en iedere aanvraag zal worden bekeken. Indien wij toch niet kunnen accepteren dan zal dit beargumenteerd worden. We willen het arrangement in stand kunnen houden voor juist diegenen die hun leven wel goed hebben opgepakt.” Na een jaar evalueert de verzekeraar het pakket om te kijken of het in stand kan blijven. Ook het soepele acceptatiebeleid zal dan nog eens tegen het licht gehouden worden. En de ex-gedetineerde die een baan heeft en genoodzaakt is de auto te gebruiken om naar zijn werk te gaan? Ponsen: “Autoverzekering ligt doorgaans wat gevoeliger, maar na twee jaar schadevrij bij Rialto moet het elders kunnen gaan lukken tegen normale tarieven.” Ex-gedetineerden die op zoek zijn naar een autoverzekering worden aangeraden contact op te nemen met BONJO.
Meer informatie over het BonjoPrivéPakket? Stel uw vraag per e-mail: info@bonjo.nl of bel: 020 - 665 94 20
Gezocht voor tv-programma! Voor een tv-programma zijn wij op zoek naar gedetineerden én hun kinderen (16-30 jaar) die hun verhaal kwijt willen. Kinderen die bijvoorbeeld willen praten over de bezoekregeling die juist net onder schooltijd valt. Of gedetineerden
column:
- Glasverzekering - Aansprakelijkheidsverzekering - Gezinsongevallenverzekering
die willen praten over hun bezorgdheid omtrent de kinderen die het thuis moeilijk hebben. Indien men hierover geïnterviewd wilt worden samen met zijn/haar kind, bel dan Claudia Schoemacher (ervaringsdeskundige), tel.: 06 - 15 96 66 20.
© Booij & Partners Advocaten www.booijenpartners.nl
Beter een goede buur “Tja, ik had de sleutel van haar huis zelf van haar gekregen. Toen was het vanwege de vakantie, maar volgens mij wilde zij wel meer met mij. Dus op een gegeven moment dacht ik, weet je wat je doet Gerard, je verrast haar gewoon ’s avonds een keer”. Gerard liet even een stilte vallen. Je kon zien dat hij zich het vervolg weer voor de geest haalde. “Ja, een verrassing was het wel, maar niet helemaal wat ik mij had voorgesteld”. En dat kon ík mij wel weer voorstellen. Gerard was kennelijk zo verliefd op zijn buurvrouw geweest, en zó overtuigd van het wederzijdse karakter van die liefde, dat hij tot nogal ongebruikelijke avances had besloten. In een herfstige nacht was hij, gewapend met een oprechte hartstocht en de sleutel, het huis van zijn buurvrouw binnengegaan. Poedelnaakt. Op zijn tenen was hij naar haar slaapkamer geslopen. In de deuropening had hij nog even getwijfeld, maar uiteindelijk kon hij de aanblik van de slaapster in het bed niet weerstaan en kroop hij bij haar onder de lakens. Zijn handen beroerden haar schouders en zij draaide zich om. Gerard keek in het gezicht van… zijn buurmeisje van veertien! “Ik schrok me een ongeluk, sprong meteen uit het bed en ben naar huis gerend”. Nog dezelfde nacht verliet Gerard zijn woning voor de tweede maal, ditmaal gekleed, geboeid en geflankeerd door twee agenten. Na drie dagen voorarrest mocht hij naar huis, onder de voorwaarde dat hij zijn buurvrouw en –meisje met rust zou laten. Hij hield zich er angstvallig aan. De passie was ingeruild voor een volkomen timide
houding. Een paar maanden later werd hem een dagvaarding overhandigd. Gerard moest zich voor de strafrechter verantwoorden voor ‘feitelijke aanranding van de eerbaarheid’ of, als dat niet bewezen zou kunnen worden, voor ‘ontucht met een persoon onder de zestien jaar’. Op het eerste delict staat maximaal acht jaar gevangenisstraf, op het tweede maximaal zes jaar. De verdediging concentreerde zich op het punt van de ‘ontuchtige handelingen’. Deze term kwam in beide tenlasteleggingen voor en moest dus bewezen worden om de verdachte strafbaar te verklaren. In de aangifte bevestigde het buurmeisje, dat Gerard haar bij haar schouders had vastgepakt en, toen de persoonsverwisseling bleek, haar meteen had losgelaten, uit het bed was gesprongen en was weggerend. Wat was er dan precies voor ontuchtigs gehandeld? Dat Gerard naakt was, had het buurmeisje pas gemerkt toen hij wegvluchtte. Dat zij enorm was geschrokken en dat zij het vastpakken als ongewenst had ervaren, dat kon iedereen zich voorstellen, maar maakte dat de handeling op zich ontuchtig? Nee, besliste de rechter. Het enkele vastpakken bij de schouder was onvoldoende om te kunnen spreken van ontucht. Gerard werd vrijgesproken.Een week later kwam hij op kantoor om de zitting na te bespreken. Hij vroeg besmuikt hoe het zat met inbeslaggenomen spullen. “Die heeft u, als het goed is, allemaal teruggekregen”, antwoordde ik. Hij knikte afwezig. Pas na zijn vertrek begreep ik zijn vraag. Op de tafel lag een sleutel.
Eén adres voor al uw drukwerk ‘Wie sponsort mijn hart?’ Jump, het jeugdfonds van de Nederlandse Hartstichting, helpt kinderen en jongeren met een ziek hart langer en gelukkiger te leven. Daarnaast zijn we er ook voor kinderen en jongeren zonder aangeboren hartafwijking. Giro 5514 t.n.v. Jump in Den Haag www.heartjump.nl inf@heartjump.nl
De Kaartjesdrukker www.dekaartjesdrukker.nl
Foto op canvas
Hoogste kwaliteit
Tegeltjes met foto
DRUKWERK
www.profdrukwerk.nl
Julianastraat 12, Waddinxveen (bij de hefbrug)
Foto-albums
Snelle levertijd Originele producten
PROF
Geboorte/trouwkaarten
Zakelijk drukwerk
Kalenders
Enveloppen Briefpapier Kaartjes
Reclamedrukwerk
Flyers
Snelle levertijd
Folders
Hoogste kwaliteit
Posters
Telefoon 0182 - 61 33 00
info@dekaartjesdrukker.nl
PROFESSIONEEL, SNEL EN BETROUWBAAR
pAg 14
www.bonjo.nl
20 e jaargang EDITIE 2009/2
Puzzel
Oplossing 79
15
24
17
Verticaal
Horizontaal
1. Friese balsport 2. bolgewas 3. weersvoorspeller 4. onderaardse ruimte 5. Olympische Spelen (afk.) 7. voorzetsel 8. opslagruimte voor graan 9. rit naar een plek 10. Openbaar Ministerie (afk.) 11. herkenningsteken 13. BosniëHerzegovina (in internetadres) 16. huidvet 18. gebaar 19. beslag 21. romp van een beeld 23. drietenige luiaard 24. persoonlijk voornaamwoord 26. centiliter (afk.) 27. onder andere (afk.) 30. siervis 34. geweldig 36. hemellichaam 38. zoen 39. plaaggeest 40. meetlat 41. autoteken Suriname 45. delen van de hand 47. kleine tuin 49. elektrische artikelen 50. medemensen 52. surrealistische schilder 54. richel 55. hoofdstad van Noorwegen 57. in naam van Jezus (Latijnse afk.) 59. Zuid-Afrika (Engelse afk.) 60. Mobiele Eenheid (afk.) 61. astronomische eenheid (afk.) 63. muzieknoot 65. grote kamer 67. zanggroep 71. klein kind 74. aan boord (afk.) 75. symbool voor xenon 76. voorzetsel 77. tegen.
1. Snoepgoed 6. meetkundig figuur 12. uit Ierland 14. roeispaan 15. Amsterdamse Tijd (afk.) 17. Evangelische Omroep (afk.) 18. zandbank 20. Frans lidwoord 21. autoteken Tunesië 22. gebakje 25. beroep 28. knap 29. Bijbels figuur 31. vreemde 32. landbouwwerktuig 33. verbrandingsrest 35. middeleeuws koopvaardijschip 36. Amnesty International (afk.) 37. de oudere (afk.) 38. gezellig 40. stamppot 42. Europese Unie (afk.) 43. lastdier 44. met name (afk.) 46. hemellichaam 48. denkbeeld 51. idem (afk.) 53. oudste stad 54. Rio de Janeiro (afk.) 56. eetlepel (afk.) 57. dierengeluid 58. Chinees gerecht 60. menigte 62. nadat 64. glimmen 66. snoeperij 68. legsel 69. symbool voor tantalium 70. tweetal 72. jongensnaam 73. item (afk.) 74. voetbalclub 76. de vijf boeken van Mozes 78. sabelhouwen uitdelen 79. bedachtzaam
Onder de goede inzenders verloten wij 3 telefoonkaarten t.w.v. €10,78
38
55
5
67
13
27
49
11
Stuur je oplossing voor 1 november 2009 naar:
© www.ruiterpuzzel.nl
BONJO, t.a.v. BBB Puzzel Molukkenstraat 200 1098 TW AMSTERDAM
Quote Advocaat Wim Anker over tbs’ers:
Het zijn mensen die afschuwelijke delicten hebben gepleegd, maar in de regel geen afschuwelijke mensen. (Pauw & Witteman, 18 november 2009)
Adverteren in het BonjoBajesBulletin? Het BonjoBajesBulletin is een veel gelezen blad met een bereik van 10.000+ lezers. Wij kunnen u helpen uw naamsbekendheid bij onze specifieke doelgroep van gedetineerden, exgedetineerden, hun relaties, en het vrijwilligerswerk rondom detentie te vergroten. Voor vragen over adverteren staan we u graag te woord.
Colofon BonjoBajesBulletin is een uitgave van Uitgeverij Berghendaal namens BONJO en verschijnt 6x per jaar. Abonnementen €15 per jaar, losse nummers €4,50
BONJO Molukkenstraat 200, 1098 TW Amsterdam (020) 665 94 20 info@bonjo.nl www.bonjo.nl Uitgeverij Berghendaal Kruiningen
redactie Job Joris Arnold Jaap Brandligt Nico Epskamp Paul Grijpma columnisten Ron Booij Gerard Spong John van den Heuvel
Drukkerij Van der Vlist, Waddinxveen vormgeving Creative Kingdom illustraties Aya Gillessen
bestuur BONJO Jaap Brandligt (voorzitter) Hendrik Kapitein (penningmeester) Ruud Klein (secretaris) Willemijn Los Pieter Vleeming Paul Grijpma Jeroen Pols
Uitgeverij Berghendaal Postbus 39, 4416 ZG Kruiningen T: 0113 – 50 39 36 F: 0113 - 50 33 39 E: info@berghendaal.nl W: www.berghendaal.nl
BONJO - Belangenoverleg Niet-Justitiegebonden Organisaties
Opnieuw media hype BonjoContactBureau De pogingen van gedetineerden om al dan niet amoureuze contacten te leggen met de buiten- de-bajes-wereld blijven de mediagemoederen bezighouden. BonjoContactBureau is altijd blij met die belangstelling. BONJO heeft geen geld om te adverteren en kan alleen bloeien bij de gratie van die media. Zijn we een keer gast bij een veel bekeken tv-show als RTL Boulevard, dan schieten het bezoek aan onze website en de reacties op de advertenties scherp omhoog. BonjoContactBureau-medewerkster Wanda krijgt het dan razend druk om al
die reacties door te sturen en de nieuwe advertenties op de site te plaatsen. Vrijdag 25, zaterdag 26 en zondag 27 september stond het BonjoContactBureau in het middelpunt van het nieuws. Het Algemeen Dagblad wijdde op die vrijdag twee pagina’s aan het contactbureau in samenhang met het komende tv-programma ‘Zij Gelooft in Mij’ en plaatste onder meer de foto’s van de kandidaten. Het volgende gebeurde: om 7.15 uur belde een redactrice van Vara Radio 1 de BONJO-functionaris klaarwakker. Onmiddellijk daarna volgde het zeer gewaardeerde
ANP, en om acht uur live in de lucht bij Radio Noord-Holland. De gehele dag was het BonjoContactBureau onderwerp bij onder meer RTL Nieuws, Radio 1, Radio 2, Radio 3, BNR Nieuwsradio, Radio Gelderland, Radio Limburg, NOS Journaal op 3 enzovoorts. Ook op zaterdag flitste het BonjoContactBureau door de ether. ‘s Avonds moest ijlings op het kantoor gewerkt worden om verdere verstopping van de mailbox te voorkomen. Enkele honderden reacties kwamen binnen. Dank daarvoor en zo werkt het prima. Op naar de volgende hype!
BonjoBajesBulletin kan niet garanderen dat er in elke uitgave contactadvertenties van worden opgenomen. Dames en heren gedetineerden: vraag familie, vrienden, kennissen buiten om de advertenties uit te printen vanaf www.bonjo.nl/bonjo-contact-bureau
We zitten allemaal vast - Bo Lozoff -
Een boek voor gedetineerden over innerlijke vrijheid en spiritueel inzicht. Over religie, meditatie en yoga. Vol met adviezen, anek-dotes, praktische oefeningen en briefwisselingen van de schrijver met gedetineerden. Een boek om vrij te komen. Ben je geïnteresseerd? Je kunt het gratis ontvangen (zolang de voorraad strekt) als je schrijft naar: P.I. Haaglanden, loc. Scheveningen t.a.v. F. Drost – Afd. Onderwijs Postbus 87810 2508 DE Den Haag
pAg 15
BonjoContactBureau
De Vrouwenvleugel 8509 Jolanda G. Ik ben 33-jarige spontane, gezellige, levenslustige, sportieve en soms wat prettig gestoorde meid. Ben jij een lieve, eerlijke, zorgzame man (max. 45 jaar) die vooral met zijn beide benen op de grond staat en weet wat hij wil. Lijkt het je wat om mij beter te leren kennen? Reageer dan met een leuke brief. Ik ben 1m83 en weeg ongeveer 60 kilo, donker haar en grijs/groene ogen, zie er graag verzorgd uit en ben absoluut geen kuddedier. 8506 Christina H. Hallo ik ben Christina, 24 jaar. Ik zoek een leuke Amerikaanse, Afrikaanse (2633 jaar) man om mee te schrijven. Hij moet weten wat hij wil en geen lange straf hebben. Hij moet als hij vrijkomt niet weer iets fout doen, vanwege mijn baby Tyrese! Schrijf me in het Engels of Duits met foto. 8505 Roxy. I am Roxy from Ecuador, I’m 20 years old and in jail because of drugs. I’m looking for a guy who can write with me in Spanish. I don’t speak Dutch, so please in Spanish. 8497 Irene F. Hi! I’m Irene, 26 years old in jail because of drugs. I’m from Russia but living in Germany. I am looking for a guy to write with, so we can get to know each other. I’m also trying to find a guy I met at Schiphol, his name is Ben from Nigeria. 8496 Mariska M. Hoi, ik ben een biseksuele vrouw van 33 jaar met een normaal postuur, bruin halflang haar en bruingroene ogen. Ik zoek een ruimdenkende man tussen de 30-40 jaar waarmee ik kan lachen. Postzegel bijvoegen is zeker een antwoord terug. Boefje geen probleem. 8483 Marjorie M. Ik ben 34 jaar, spontane, lieve, Surinaamse vrouw, bruin/zwart haar en bruine ogen. Serieus, oprecht, eerlijk met humor en lach graag. Ben op zoek naar mannen/heren die graag met mij zouden willen pennen. Graag een foto, niet verplicht. 8475 Shakira S. Hallo jongens! Ik ben Shakira en kom uit het zonnige Curaçao. Ben 25 jaar, 1m70 en volslank. Ik ben op zoek naar slanke mannen tot 35 jaar om vriendschappelijk mee te schrijven. Swing een brief terug met een foto erbij, dan word ik heel erg blij. 8451 Katia. My name is Katia, 26 years old, Caboverdian, nationality Portuguese. Don’t speak English or Dutch. I’m 1m58 and 61 kilo. Love music and party. Very romantic. I don’t like pork because I live with one in my room, she’s very dirty. Dark hair and dark eyes. 8440 Marjorie S. Ik ben Marjorie, 37 jaar geboren in Suriname. Hobby’s koken, lezen, sport en muziek luisteren. Ben op zoek naar spontane mannen om te pennen en als daar iets moois uitkomt, zien we wel verder. Leeftijd 40 tot 55 jaar. Ik ben 1m75 lang en weeg 85 kilo. Graag een brief met foto. 8430 Angelina K. Ik ben half Italiaans en 26 jaar. Mijn bijnaam is AJ. Ik ben 1m78 lang, blauwgroene ogen, donker haar en slank. Ben een leuke, gekke, spontane meid, sta voor alles open in ‘t leven. Ik hoop op véél leuke reacties van lieve, spontane geestverruimende mannen. Echte boefjes ben ik gek op. 8418 Gisla. Mijn naam is Gisla ik ben een mix type. Ik ben 51 jaar oud en van Surinaamse afkomst. 1m65. Zoek een serieuze relatie met een Nederlandse man tussen 50 en 55 jaar. Hij moet een spontane man zijn. Eerst met hem schrijven en later zien we wel verder. Hobby’s koken, uitgaan en het liefst een man die een baan heeft en me kan verzorgen.
www.bonjo.nl/bonjo-contact-bureau
8417 Anna Hi I’m Anna, 20 years old, I come from Spain. I’m in prison for drug dealing. I would like to meet guys in order to write him letters and to receive mail from him as well. I have blond hair, brown eyes, white skin. I’m 1m63 and almost skinny. I think I am a nice girl, my friends tell me I am pretty. Only English. 8415 Elly L. Hallo heren, hier dan eens een gewone Hollandse vrouw die op zoek is naar en leuke lieve spontane man om mee te schrijven en wie weet wat daar verder uitkomt. Ik zie er goed uit voor 51 jaar. Ben 1m63, groen/grijze ogen en halflang haar. Hou van droge humor en mijn cluppie AZ. 8405 Tamara T. Ik ben Tamara, 30 jaar en kom uit Limburg. Ik zoek een leuke penvriend tot 40 jaar, misschien wordt het wat. Ik zoek een beetje een ruig type. 8384 Liliana W. Hallo, ik ben Liliana. Ik ben een Poolse meid van 23 jaar. Ik ben 1m67 lang en weeg 65 kilo. Ik zie er goed en verzorgd uit, heb donkerblonde korte haren en groene ogen. Ik ben lief, eerlijk en spontaan. Ik zoek een leuke, verzorgde man, lief en oprecht. Leeftijd 25-40 jaar. 8381 Manon B. Ik zoek een eerlijke spontane man vanaf 40 jaar voor een eerlijke serieuze monogame relatie. Ik ben een eerlijke, open, leuk uitziende vrouw van 43 jaar. Ik ben 1m75 lang en weeg 78 kilo. Ik heb grijs/ blauwe ogen en kort rood haar. Ik ben spontaan en hou van humor, ook van een goed gesprek. De eerlijkheid gebied mij te vertellen dat ik vroeger een jongetje ben geweest maar nu al jaren een leuke vrouw. 8374 Bonita V. Hallo, ik ben Bonita en ik ben 45 jaar. Ik zit al een jaar vast. Ik heb als hobby’s koken, muziek enz. Graag zou ik in contact komen met een heer die het met me meent in de leeftijdsklasse tussen 40 en 50 jaar. Ik ben een Surinaamse, geboren in 1964, lengte 1m70. 8353 Susanna B. Mijn naam is Susanna. Ik ben 52 jaar oud en ben van Tsjechische afkomst, spreek ook Tsjechisch, Duits en Hongaars. Ik wil graag in contact komen met een lieve heer om samen te wonen en leuke dingen samen te doen. Het liefst een heer van ongeveer 60 jaar. Ben je geïnteresseerd? Ter Peel, Limburg. 8351 Alla K. Ik ben 36 jaar uit Rusland afkomstig. Ik zoek een serieuze relatie met een man tussen de 35 en 50 jaar. Mijn doel is samenwonen en leuke dingen doen. Mijn naam is Alla. Ik spreek Russisch en Tsjechisch. Ter Peel, Limburg. 8227 Gerda K. Even voorstellen ik ben Gerda, gescheiden na 35 jaar huwelijk. Kom uit de provincie Groningen, maar zit vast in Ter Peel. Ben 53 jr, 95 kilo, 1m70 lang en kom vrij op 15 okt 2019. Zou heel graag in contact komen met een lieve, spontane, Nederlandse man uit Overijssel of Gelderland in de leeftijd 50-58 jaar. 8431 Vanesa R.C. My name is Vanesa from Spain (24). I like to meet people in Holland who speak Spanish, English or Portuguese. I am in prison for drugs. I am sympathetic, honest, educated and I love to work. I used to have a tattoo studio in Brazil. My hair is brown, my eyes are honey and I am 1m70 tall. I would like to meet a guy between 24-30 years old. 8435 Sandra J. Ik ben Sandra, 37 jaar, hou van lezen, schrijven, uitgaan, vanalles en nog wat en nog veel meer. Ik zoek een goede verstand-houding, liefde, iemand die netjes is en wil gelukkig zijn. Ik ben geïnteresseerd in een blanke man van 40-50 jaar.
BONJO Heb je een (huur)huis? En wil je dit behouden tijdens detentie? Heb je een (huur)huis? En wil je dit behouden tijdens detentie?
HUISBEWARING HUISBEWARING kan de oplossing zijn.
Een tijdelijke huurder past dan op je huis. kan de oplossing zijn. Tot je er weer bent. Een tijdelijke huurder past dan op je huis. Tot je er weer bent. (De MMD heeft alle informatie.)
De MMD heeft alle informatie.
www.huisbewaring.org
www.huisbewaring.org BONJO, Molukkenstraat 200, 1098 TW Amsterdam BONJO, Molukkenstraat 200, 1098 TW Amsterdam