Hezkuntza proiektu berritzailea Estimulazio goiztiarra Naiara Escalante Laura Fdz. De Retana MarĂa Herreros Aitziber Zulueta
Proiektuaren kokapena Zer ulertzen da estimulazio goiztiarra bezala? Estimulazio goiztiarraren helburuak Estimulazio goiztiarraren bidez lantzen diren areak Metodologia Giza baliabideak Egiten diren jarduerak
Bits entziklopedikoak Musika Psikomotrizitatea Artea Ingelesa Matematikak
Bibliografia Internetgrafia
Glenn Domanek estimulazio goiztiarra zailtasunak dituzten haurrekin lantzen hasi zen: ď‚Ą Ume horiekin lortutako emaitza onak ikustean ume guztiei aplikatzen hastea bururatu zitzaion. ď‚ž
Glenn Doman
Ikastetxean
estimulazio aplikatzearen zergatiak:
goiztiarra
Haurrek (0-6 urte bitartean) ikasteko gaitasun ikaragarria daukate.
Adin hau ikasleen bizitzako ondorengo ikasketak modu arrakastatsuan gauzatzeko oinarriak era egonkor eta ziurrean ezartzeko momentua da.
Estimulazio goiztiarraren bidez, haurrei bere bizitzaren momenturik egokienean haien garapena sustatzeko baliabideak ematen zaizkie.
Zertarako
aplikatu?
Umeen
ondorengo ikaskuntzen neurologikoak ondo ezartzeko.
Nola
oinarri
sortu?
Ekimen
eta jakin-min pedagogikoaren bidez.
ď‚ž Ume
bakoitzak jaiotzean daukan potentzial genetikoa maximora heltzeko haurra ahalik eta esperientzia gehienez hornitzea Umea heldutasun fisiko, mental eta emozionalaren mailarik gorenera heltzeko.
ď‚ž Haurren
garapena ahalik eta osoena eta orekatuena izateko estimulazioa multisentsoriala izan behar du.
Helburu
nagusia:
UMEAK DITUEN AUKERA GUZTIAK MAXIMORA APROBETXATZEA; Lehen Hezkuntzara prestakuntza egokiarekin sartzeko. ESKOLA PORROTA EKIDITEA.
Beste
helburu batzuk:
Ikaskuntza edo ikaskuntza prozesua erarik eraginkorrenean gauzatzeko, oinarri neurologiko sendoak ezartzea. Ume bakoitzak adimen anizkunak garatzea.
Haur
guztiek haien ahalmenaren arabera garatzea; haur guztiengan bikaintasuna bilatzea.
Lateralitatearen finkapena. Umearengan maila
intelektual egoki bat
lortzea. Garunaren garapena eta heldutasun
neurologikoa erraztea.
Haurren
abileziak optimizatzea.
Norberaren
gainditzearen bidez, autoestima igotzea.
Haurraren
jakin-mina piztea.
Etorkizuneko
ikasketen oinarriak sortzen baimenduko duten esperientzia ugariak eskaintzea.
Lengoaia:
Haurraren arreta, ikusmen, entzumen … ariketetan zentratzen da. Kontzeptuen sorkuntza: ohiko bizitzaren objektuen sailkapena, posizio kontzeptuak … Ulermen sinbolikoa: objektuen, pertsonen, ekintzen … esanahia ezagutzea eta ahoz adieraztea. Rolen imitazioa. Hitzezko ulermena. Lengoaia adierazgarria.
Multisentsoriala:
Komunikazio
sistemak. Jolasaren bitartez, entzumenaren eta ukimenaren estimulazioa. Mota guztietako esperientzia eta esplorazioen bidez, zentzumen guztien estimulazioa. Mugikortasun eta lekualdaketen koordinazioa. Informazioa eskuratu, analizatuz. Eguneroko bizitzako abileziak landu.
Gorputz
mugimenduaren kontrola:
Gorputz osoa lantzen da; baina gorputz atalen bat kaltetuta izanez gero, hori bereziki lantzen da. Pertzepzio bide guztiak estimulatzea. Fisioterapia eta erlaxazioa.
Nortasuna
eta autonomia:
Haurren autonomia sustatzen duten jarduerak egiten dira: mugikortasunean, orientazioan … Esfinterren kontrola, higienea … Arropa jantzi eta erantzi.
Soziala:
Inguratzen
duen inguru komunikatzea: pertsonak …
Bere
hurbilarekin
ingurunearen kontzientzia hartzea eta honetan bere interesa ezartzea.
ď‚žGiza
baliabideak:
ď‚Ą Estimulazio
Goiztiarreko jarduerak klase bakoitzeko tutoreak gauzatzen ditu euskaraz. Gainera, gurasoei kolaborazioa eskatzen zaie ariketak etxean haurrekin lantzen jarraitzeko.
ď‚Ą Proiektu
hau Haur Hezkuntzako koordinatzaileak zuzentzen du, eta astean behin, Haur Hezkuntzako tutore guztiekin elkartzen da: esperientziak komunean jartzeko hobetu beharreko alderdiak zehazteko
ď‚Ą
Jasotzaileak
Minusbaliotasunen bat izateko faktoreak dituzten haurrek. Kalte neurologiko umeek.
entzefalikoa
arrisku
duten
Ume osasuntsuak: jaioberrietatik 6 urte arte.
ď‚Ą
Zergatik erabili osasuntsuak dauden haurrekin? Estimulazioa beharrezko da haurraren bizitzaren lehenengo 6 urtetan; izan ere, Adin honetan, hurrengo ikaskuntzetarako beharrezkoa den garapen neuro-motorraren oinarri guztiak finkatzen dira.
Bizitzaren 0 eta 6 urte artean, garunak bere pisu osoaren %80 lortu arte hazten da. 6 urtetik aurrera, adin hau baino lehen ezarri ez diren neuronen arteko konexio oso gutxi eratzen dira Momentu honetatik aurrera, ezagutza eta abilezi berriak aurretik existitzen diren konexioak era ezberdinean erabiltzen garatzen dira.
Bits
entziklopedikoak Musika Psikomotrizitatea Artea Ingelesa Matematikak
ď‚ž Bits
entziklopedikoak informazio unitateak dira. Informazio hau umeei irudi handi, argi eta ondo definituen bidez eskaintzen zaie.
ď‚ž Bits-ak
estimuluak dira. Material grafiko bezala, batez ere ikusmen estimulu bat dira baina, praktikan beti entzumenezko estimulu batekin lotuta daude; izan ere, informazioa ozenki adierazten da.
Bits
entziklopedikoen helburuak:
Informazioa buruan pilatzeko gaitasuna areagotzea. Hainbat ezagutza bereganatzeko oinarriak ezartzea. Adimena estimulatzea. Lexikoa hobetzea. Arreta gaitasuna hobetzea. Memoria garatzea. Ezagutza eremu guztietan jakin-mina eta interesa sustatzea.
ď‚ž Bits-ak
erabiltzearen helburua ez da zuzenean haurrei hainbat kontzeptu irakastea baizik eta haien ikusmen eta entzumenaren garun areak estimulatzea.
Ekintzaren gauzapena
Tokia Haur Hezkuntzako klase guztietan dagoen korru txokoan.
Ekintzaren ordutegia: Goizari hasiera eta amaiera emateko eta arratsaldeko lehenengo orduan. Ekintza
gauzatzeko beharrezkoa den materiala: Kategoria ezberdinetako bits entziklopedikoak (kategoria bakoitzeko 10 bits) Erosi behar izan den materiala.
Erabiltzeko
era:
Bits-ak umeei modu azkarrean, egunero hiru saio motzetan errepikatuta eta modu alaian erakusten zaizkie. Bits entziklopedikoak kategorietan multzokatzen dira eta kategoria bakoitzeko, egunero, 10 bits lantzen dira. 10 egun pasa eta gero, kategoriaz aldatzen da. Bits-ak pasatzerakoan irakasleak txartelean agertzen den irudiaren izena ahoz adierazten du; umeek irudi bakoitza dagokion izenarekin erlazionatzen joan daitezen.
Bits-en
kategorien artean honako hauek aurkitzen dira: Geografia: paisaiak, mapak … Historia: pertsonaia historikoak, erregeak … Artea: monumentuak, artisten erretratuak … Zoologia: animalia basatiak, intsektuak, hegaztiak … Botanika: fruta eta barazkiak, landareak, zuhaitzak… Musika: musika trenak, musikagileak … Anatomia: gizakiena, animaliena … Literatura: literatura unibertsalaren pertsonaia ospetsuak, idazle ezagunak … Beste kategoria interesgarriak: mineralak, morse alfabetoa, irudi geometrikoak …
Musika
umearen garapen bitartekari egokia da.
osoa
Guraso,
sustatzeko
pedagogo eta psikologoek egiaztatu dute musikaren bidez estimulatzen direla:
Lengoaia (ahozkoa eta korporala) Arreta eta kontzentrazioa Koordinazio motorra Argibideen jarraipena Sintetizatzeko eta analizatzeko gaitasuna Sormena Sentimenen eta emozioen adierazpena
ď‚ž Haur
bat txikitatik musika entzun eta ikastera zaletzen bada, aukera asko dago bere maila goreneko ahalmenak (memoria, arreta, kontzentrazioa) hobeto garatzeaz gain, askoz antolatuagoa eta metodikoagoa bihurtzeko.
ď‚ž Erritmoaren
hezkuntza ezinbestekoa da umeek denboraren kontzeptua garatzeko.
ď‚ž Estimulazio
goiztiarrean erabiltzen diren obra edo musika pasarteak laburrak dira (bi edo hiru minututakoak).
ď‚ž Musikagileak
bilatzen da.
umeentzat ezagunak izaten amaitzea
Ekintzaren
gauzapena
Tokia Haur Hezkuntzako klase guztietan dagoen korru txokoan.
Ekintzaren ordutegia: Goiz eta arratsaldearen hasieran, bits entziklopedikoak pasatu ondoren. Ekintza
gauzatzeko beharrezkoa den materiala: Musika klasikoarekin erlazionatutako bits entziklopedikoak eta musika klasikoko disko ezberdinak Erosi behar izan den materiala.
Erabiltzeko era: Haurrei entzungo den musika klasikoko atalaren egilearen irudia (musikagilearena) erakusten zaie. Jarraian, pertsona honen izena eta bere datu biografikoak aipatzen zaizkie. Musikagilearen izena esaten den bitartean, izen hau idatzita duen txartela erakusten zaie; era honetan, irakurketa ere lantzen hasteko. Segituan, atal musikalaren izenburua adierazten zaie eta izenburu honen kaligrafia duen txartela erakusten zaie. Azkenik, musika atala entzuten da.
ď‚ž Musika
klasikoarekin batera harrera eta irteera momentuak musika pop entzuteko aprobetxatzen dira. Haurrei abeslaria eta abestiaren izenaren berri ematen zaie eta askotan, abesti hori dantzatzeko abagunea ematen zaie.
ď‚ž Musika
entzunaldiez gain, musika tresna ezberdinen soinuen bidez, entzumen estimulazioa gauzatzen da.
Bere izendapen zehatzagoa: “Garapen neuromotorra” bere helburua antolakuntza neurologiko egokia lortzea baita.
Haurra bost urte bete arte, gehienbat, pertzepziomotorra den aldi ebolutiboan dago bere gorputza ezagutzak bereganatzeko biderik eraginkorrena da.
Ume bati zenbat eta mugitzeko aukera gehiago eman, orduan eta gehiago laguntzen diogu:
bere adimenaren garapena lortzen. ondorengo ikaskuntzak lortzeko ezartzen.
oinarri
sendoagoak
Lehenengo urteak erabateko garrantzia dute garapen motorrean; errendimendua modu etengabean hobetzen doa. Aldiz, 5 edo 6 urte bete ondoren, ez dira gorputz abilezi berririk agertzen.
Mugimendu abileziak eskuratzen dituenean nagusitasun eta auto-estimu sentsazioak bizitzen ditu bere oreka emozionalari mesede egiten dio.
Estimulazio neuro- motorra eragin positiboak ditu: umeak etxeko-lanak egiteko behar duen kontzentrazio gaitasunean besteekin erlazionatzekoan
Eskola porrot kasuen zenbaki altu baten jatorrian, lehenengo urteetan estimulazio psiko-motorra jaso ez izana aurkitzen da.
Ekintzaren
gauzapena:
Tokia Haur Hezkuntzako psikomotrizitate gelan. Momentu honetan, bigarren psikomotrizitate gela bat eraikitzen ari da.
Ekintzaren ordutegia: Haur Hezkuntzako gela bakoitzak ordutegi zehatz bat dauka psikomotrizitate gelara joateko. Saioak egunero 10 minutuko iraupena izaten du.
Ekintza gauzatzeko beharrezkoa den materiala: Horma- barrak, koltxonetak, baloiak, pilotak, blokeak. Erosi behar izan den materiala horma- barrak.
ď‚ž Psikomotrizitate
gelan gauzatzen diren
ekintzak: Garapen neuro-motorraren ariketa haurrarengandik era naturalean eginak dira. ď‚Ą Nagusitzen diren ariketak: katamarka arrasteak martxa desberdinak jauziak itzulipurdiak birak ď‚Ą
guztiak
Hiruhileko bakoitzean ekintza zehatz bati nagusitasuna ematen zaio (arraste programa, bira programa ‌).  Umeek programa bakoitzeko ariketak egin ditzaten psikomotrizitate gelan zirkuitu ezberdinak prestatzen dira; zirkuitu hauen helmugak, denbora aurreratzean gero eta aurreratuagoak dira: 
haurrak ez aspertzeko bere ahalmenak maximora garatzeko
ď‚Ą
Gurasoei programa beste 10 egiteko
ď‚ž Umeek
hiruhileko horretan gauzatuko den azaltzen zaie umeek etxean egunero minututako psikomotrizitateko saioak klaseko programa osatu eta indartzeko.
psikomotrizitate gelan egiten dituzten bira, jauzi, kulunkatze, lekualdaketa, tira eta bultza, eskegidura eta garraioen bidez Nerbio Sistema garatzen dute (neuronen arteko konexioak sortu eta finkatu).
Arteak txikien arreta deitzen du bere kolore eta forma anitzengatik. Artearen irakaskuntzarekin: Haien bizitzan beti presente egongo den kultura esparruan barneratu. Koloreak eta konbinazio estetikoak hauteman eta norbanako irizpidea garatu. Erabiltzeko era: Unitate bakoitzean koadro bat ipintzen da klasean. Egunean bitan hurbiletik behatzen da eta koadroaren izena irakurtzen da. Egilearen irudia eta izena idatzita ikusten dira. Egilearen biografia entzuten da eta egile honen beste obra batzuk behatzen dira.
0-4 urte bitartean garuna lengoaiak eskuratzeko estrukturalki prestatuta dagoen momentua da. Honen arrazoia bizitzaren lehenengo urte hauetan, garunean soinuak diren bezalakoak erregistratzen direla. Erabiltzeko era: Ingelesaren irakaskuntzan, haurrentzat hurbilak diren gaiak lantzen dira. Hiztegi berria erakusten da flashcards-en bidez, eta hizkuntzaren estrukturak mugimenduaren, objektuen manipulazioaren, jolasen, abestien, ipuinen eta bideoen bidez lantzen dira.
Matematika lengoaia bat da. Erabiltzeko era: Matematikak txartelen bidez lantzen dira; txartel hauetan, gorri koloreko puntuekin kopuruak adierazten dira. 1etik 100era bitarteko kopuruak ikusten dira eta geroago, txarteletan agertzen diren kopuruekin ariketa matematikoak egiten dira. Behin puntuen kopuruak bereganatuta, berdina egiten da digituekin. Matematikako bits-ak pasa eta gero, ikasgelan dauden objektuak erabiltzen dira matematikak lantzeko. Garrantzitsuena haurra kopuru ideia eta ideia hau zerbait gehitzean edo kentzean aldatzen dela ulertzea da.
Serrano,
A.M.(2005) Inteligencias múltiples y estimulación temprana : guía para educadores, padres y maestros. Trillas Eduforma. Alcalá de Guadaíra, Sevilla.
Heese,
G. (1986) La estimulación temprana en el niño discapacitado. Médica Panamericana. Buenos Aires.
R. “cbet-brisbane centro bilingüe de estimulación temprana”. Helbidea: www.cbetbrisbane.com. Azken kontsulta 2012ko martxoa
Uriarte,
egile. “servicio de estimulación temprana” proyecto (s.a.e.t.)” Helbidea: www. mpt.com.ar/especial3/Servicio%20de%20Estimula cion%20temprana.htm. Azken kontsulta: 2012ko martxoa
Hainbat