The Human Comedy William Saroyan
ความสุขแห่งชีวิต วิลเลียม ซาโรยัน : เขียน วิภาดา กิตติโกวิท : แปล
มอบแด่ ทาคูเฮ ซาโรยัน1 ผมคิดมานานหลายปีแล้วว่าจะเขียนหนังสือให้แม่เป็นพิเศษสักเรื่อง เพราะ อยากให้มันเป็นเรื่องที่ดีเยี่ยมส�ำหรับแม่โดยเฉพาะ เป็นเรื่องที่ดีที่สุดเท่าที่ผมจะ เขียนได้ จนสุดท้าย ผมก็ได้พยายามเขียนออกมาแล้ว แต่ในเวลาที่ค่อนข้างรีบ ผมอาจ จะรอต่อไปอีก แต่ในเมือ่ ไม่อาจรูว้ า่ จะเกิดอะไรขึน้ ต่อไป หรือจะเหลือทักษะหรือความ ชอบใดอีกหลังจากผ่านสิง่ ต่าง ๆ มาสารพัดแล้ว ผมจึงเร่งรัดมัน และใช้ทกั ษะกับความ ชอบเท่าที่มีอยู่ในปัจจุบัน ผมหวังว่าในไม่ช้าจะมีคนเก่ง ๆ แปลเรื่องนี้เป็นภาษา อาร์เมเนีย เพือ่ จะได้พมิ พ์เป็นตัวหนังสือทีแ่ ม่รจู้ กั ดี ในการแปล เรือ่ งราวอาจจะน่าอ่าน กว่าในภาษาอังกฤษ และแม่อาจจะอยากอ่านบางตอนให้ผมฟังเหมือนที่แม่เคยท�ำมา ก่อน แม้วา่ ผมจะเป็นคนเขียนเอง กระนัน้ ก็ตาม ผมสัญญาว่าจะฟัง และพิศวงกับความ งดงามในภาษาของเรา ซึ่งเป็นที่รู้น้อยมากโดยคนอื่น ๆ และเป็นที่ชื่นชมของคนอื่น น้อยกว่าแม่มาก ในเมื่อแม่ไม่สามารถอ่านและเข้าใจภาษาอังกฤษได้เท่ากับที่สามารถ อ่านและเข้าใจภาษาอาร์เมเนีย ส่วนผมก็อ่านเขียนภาษาอาร์เมเนียไม่ได้เลย เราจึงได้ แต่หวังว่าจะมีนกั แปลเก่ง ๆ สักคนมาช่วย อย่างไรก็ตาม หนังสือเล่มนี้เขียนส�ำหรับแม่ ผมหวังว่าแม่จะชอบ ผมพยายามเขียนให้งา่ ยทีส่ ดุ เท่าทีจ่ ะท�ำได้ ด้วยส่วนผสมของความ จริงจังกับความเบิกบานซึ่งเป็นของแม่และครอบครัวของเราโดยเฉพาะ ผมรู้ว่าเรื่อง มันดีไม่พอ แต่จะเป็นไรไป? มันจะต้องดูดพี อส�ำหรับแม่แน่นอน ในเมือ่ ลูกชายแม่เป็น คนเขียนด้วยความตั้งใจดีอย่างยิ่ง วิลเลียม ซาโรยัน 1 ทาคูเฮ ซาโรยัน (Takoohi Saroyan) คือมารดาของวิลเลียม ซาโรยัน เป็นชาวอาร์เมเนียที่อพยพไป อยู่อเมริกา แม้ผู้เขียนจะตั้งความหวังไว้ว่า จะมีคนแปลนิยายเรื่องนี้เป็นภาษาอาร์เมเนียให้แม่ได้อ่าน แต่ ในที่สุดก็ไม่มี
สารบัญ
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
1. ยูลิสซิส 2. โฮเมอร์ 3. ส�ำนักงานโทรเลข 4. โลกทั้งโลกจะอิจฉาฉัน 5. เธอไปตามทางของเธอ ฉันไปของฉัน 6. บทเพลงส�ำหรับมิสเตอร์โกรแกน 7. ถ้ามีข่าวมา 8. ขอพระองค์สถิตที่โต๊ะของเราเถิด 9. กระต่ายอยู่ที่ไหนสักแห่งในบริเวณนี้ 10. ประวัติศาสตร์โบราณ 11. การบรรยายว่าด้วยจมูกมนุษย์ 12. วิ่งแข่งข้ามรั้วเตี้ยสอง-ยี่สิบ 13. กับดัก พระเจ้า กับดัก! 14. ไดอานา 15. เด็กสาวที่มุมถนน 16. พี่จะพานายกลับบ้าน 17. ทหารสามคน 18. มิสเตอร์โกรแกนพูดถึงสงคราม 19. แด่คุณแม่ด้วยรัก 20. โชคร้ายของเธอ ฉันไม่เกี่ยว
1 5 7 17 23 29 33 37 47 51 61 65 77 91 99 105 109 119 123 125
21. โลกที่ดีกว่า คนที่ดีกว่า 22. แสงสว่างจงบังเกิด 23. ความตาย อย่าไปอิธธะคา 24. ต้นแอปริคอต 25. จงมีความสุข ! มีความสุข ! 26. จะมีความเจ็บปวดอยู่ในสิ่งต่างๆ เสมอ 27. ความผิดพลาดอันมหัศจรรย์ทุกอย่าง 28. ที่ห้องสมุดสาธารณะ 29. ที่สโมสรบรรยายห้องรับแขก 30. มิสเตอร์เมคาโน 31. พักพิงในอ้อมแขนนิรันดร์ 32. จดหมายจากมาร์คัสถึงโฮเมอร์ น้องชาย 33. ขอส่งจูบมา 34. เสียงหัวเราะของสิงโต 35. ต้นไม้กับเถาวัลย์ 36. อิธธะคา อิธธะคาของฉัน ! 37. ความรักเป็นนิรันดร์ ความเกลียดตายไปทุกนาที 38. จุดจบกับการเริ่มต้น
127 133 145 149 157 169 173 181 187 195 207 217 225 231 237 241 243 251
1. ยูลิสซิส
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
วันหนึง่ เด็กชายตัวน้ อยนามยูลสิ ซิส แมคคอลีย์ ยืนอยูเ่ หนือโพรง ขุดใหม่ ๆ ของกระรอกดิน2 ในสวนหลังบ้ านทีถ่ นนซานตาคลาร่า ในอิธธะคา แคลิฟอร์ เนีย3 กระรอกดินในโพรงดันดินสดใหม่ชื ้น ๆ ขึ ้นมาและแอบมอง เด็กชาย ผู้เป็ นคนแปลกหน้ าแน่นอน แต่อาจไม่ใช่ศตั รู ก่อนที่เด็กน้ อยจะ เพลินเต็มที่กบั สิ่งอัศจรรย์ นกอิธธะคาตัวหนึ่งบินเข้ าไปในต้ นวอลนัทแก่ ในสวนหลังบ้ าน และเมื่อเกาะนิ่งแล้ วก็สง่ เสียงร้ องอย่างปี ติเริ งร่ า ท�ำให้ เด็กชายหันความสนใจจากพื ้นดินไปยังต้ นไม้ สิง่ ถัดมานันดี ้ ที่สดุ เมื่อรถไฟ ขนสินค้ าพ่นควันส่งเสียงค�ำรามก้ องมาแต่ไกล หนูน้อยนิ่งฟั ง รู้ สกึ ว่าพื ้น ใต้ เท้ าสัน่ ด้ วยการเคลื่อนของรถไฟ เขาจึงออกวิ่ง และ (เขารู้สกึ ว่า) วิ่งได้ เร็ วกว่าสิง่ มีชีวิตใด ๆ ในโลก 2 กระรอกดิน (gopher) เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมมีฟันแทะ มีถิ่นกำ�เนิดในอเมริกา หัวจด หางยาวราว 38 เซนติเมตร น้ำ�หนักเพียง 200-300 กรัม สร้างโพรงอยูใ่ ต้ดนิ กินหญ้าเป็นอาหาร 3 เมืองอิธธะคาซึ่งเป็นฉากในนิยายเรื่องนี้ อิงกับเมืองเฟรสโน ในแคลิฟอร์เนีย บ้านเกิดของ วิลเลียม ซาโรยันผู้เขียนเอง ชื่ออิธธะคา (Ithaca) ซาโรยันเอามาจากมหากาพย์เรื่อง Odyssey - โอดิสซี ของโฮเมอร์ (Homer) มหากวีชาวกรีกโบราณ ซึ่งมีชีวิตอยู่ในศตวรรษที่ 8 ก่อนคริสต์ ศักราช โอดิสซี เป็นภาคต่อของมหากาพย์ อีเลียด - Illiad ซึ่งเล่าเรื่องสงครามทรอยอันเป็น ทีร่ จู้ กั เมือ่ สงครามทรอยสิน้ สุด โอดิสซีอสุ นักรบคนหนึง่ ในสงครามทรอยจึงเดินทางกลับบ้านที่ อิธธะคา และได้ผจญภัยมากมายหลายรูปแบบ อิธธะคาเป็นบ้านเกิดของโอดิสซีอสุ (Odysseus) ซึ่งเป็นชื่อในภาษากรีก และคือยูลิสซิส (Ulysses) ในภาษาโรมัน ดังนั้น ในเรื่องนี้ ซาโรยัน จึงนำ�ชื่อจากมหากาพย์เรื่องนี้มาใช้ ให้เมืองอิธธะคาเป็นบ้านเกิดของตัวเอก คือโฮเมอร์ กับ ยูลิสซิส แมคคอลีย์ และยังมีเด็กสาวชื่อเฮเล็น (Helen) สาวน้อยแสนงามที่โฮเมอร์หลง ตามชื่อสาวงาม เฮเล็นแห่งทรอย ผู้เป็นต้นเหตุของสงครามทรอย
1
ความสุขแห่งชีวิต
เขามาถึงทางตัดทางรถไฟ ทันได้ เห็นรถไฟทังขบวนแล่ ้ นผ่านไป ตังแต่ ้ หวั รถจักรจนถึงตู้สดุ ท้ ายของพนักงานรถไฟ เขาโบกมือให้ คนขับรถไฟ แต่คนขับไม่โบกตอบ โบกมือให้ คนอื่น ๆ อีกห้ าคนที่อยูบ่ นรถไฟ แต่ไม่มี ใครโบกตอบ พวกเขาน่าจะท�ำดังนัน้ ทว่าไม่ได้ ท�ำ สุดท้ ายมีนิโกรคนหนึง่ ยืนพิงอยูข่ ้ างตู้กระบะ เหนือเสียงดังสนัน่ ของรถไฟ ยูลสิ ซิสได้ ยินเสียงชาย คนนันร้ ้ องเพลง : "อย่าร้ องไห้ อีก คนดี อย่าร้ องไห้ อีกเลย วันนี ้ เราจะร้ องเพลงสักเพลงเพื่อบ้ านเก่าเคนตัก๊ กี ้ เพื่อบ้ านเก่าเคนตัก๊ กี ้ที่อยูไ่ กลแสนไกล" ยูลิสซิสโบกมือให้ นิโกรคนนันด้ ้ วย แล้ วสิ่งมหัศจรรย์และไม่คาด คิดก็บงั เกิด ชายคน นี ้ ผิวด�ำและต่างจากคนอื่น ๆ ทุกคน โบกมือตอบ ยูลสิ ซิสพลางตะโกนว่า “ฉันจะกลับบ้ าน เจ้ าหนู - กลับไปยังถิ่นของฉัน!” พ่อหนูน้อยกับนิโกรโบกมือให้ กนั จนกระทัง่ รถไฟเกือบลับสายตา ยูลสิ ซิสเหลียวมองรอบตัว นัน่ อย่างไร ทุกอย่างรอบตัว ตลกและ เดียวดาย - คือโลกแห่งชีวิตของเขา โลกอันประหลาด วัชพืชยึดครอง ไร้ คา่ อัศจรรย์ ไร้ ความหมาย ทว่างดงาม ชายชราคนหนึง่ สะพายห่อผ้ าเดินลง จากทางรถไฟ ยูลิสซิสโบกมือให้ ชายคนนัน้ ด้ วย แต่เขาแก่เกินไปและ ล้ าเกินกว่าจะยินดีกับมิตรภาพจากเด็กชายตัวน้ อย ชายชรามองหน้ า ยูลสิ ซิสราวกับว่าทังเขากั ้ บหนูน้อยล้ วนตายไปแล้ ว หนูน้อยหันกลับช้ า ๆ ออกเดินกลับบ้ าน ขณะเดิน เขายังคอยฟั ง เสียงรถไฟที่แล่นผ่านไป เสียงร้ องเพลงของนิโกร กับถ้ อยค�ำที่มีความสุข
2
วิลเลียม ซาโรยัน : เขียน
วิภาดา กิตติโกวิท : แปล
“ฉันจะกลับบ้ าน เจ้ าหนู - กลับไปยังถิ่นของฉัน!” เขาหยุดเพื่อคิดถึงเรื่ อง ทังหมดนั ้ น้ อ้ อยอิ่งอยูข่ ้ างต้ นเลี่ยน (china-ball tree) เตะลูกไม้ สีเหลือง กลิน่ เหม็นที่ตกอยูใ่ ต้ ต้น ครู่ตอ่ มาเขาก็ยิ ้มด้ วยรอยยิ ้มของคนในครอบครัว แมคคอลีย์ - รอยยิม้ อ่อนโยน ฉลาด ลึกลับ ซึ่งหมายถึงการตอบ รับ ต่อทุกสิง่ เมื่อเดินเลี ้ยวมุมมาเห็นบ้ านแมคคอลีย์ ยูลสิ ซิสก็กระโดดโดยเตะ ส้ นเท้ าขึ ้นข้ างหนึง่ เสียหลักและล้ มลงเพราะการเล่นสนุกอย่างนัน้ แต่ลกุ ขึ ้นมาแล้ วเดินต่อ แม่อยู่ในลาน ก� ำลังโปรยอาหารเลีย้ งไก่ เธอยื นมองเด็กชาย เสียหลัก ล้ ม ลุกขึ ้นและกระโดดอีก เขาเดินมายืนอยูข่ ้ างเธออย่างว่องไว และแผ่วเบา แล้ วเดินไปหาไข่ทเี่ ล้ าไก่ เห็นไข่หนึง่ ฟอง ยืนมองมันอยูค่ รู่หนึง่ เก็บขึ ้นมา เอามันไปให้ แม่ ยืน่ ให้ เธอด้ วยความระมัดระวังอย่างยิง่ เขาตังใจ ้ อย่างไรนันไม่ ้ มีใครเดาได้ และไม่มีเด็กคนใดจดจ�ำมาบอกเล่าได้
3
ใบสมัครสมาชิกหรือต่ออายุสมาชิก มูลนิธิหนังสือเพื่อสังคม ข้าพเจ้ามีความประสงค์รับหนังสือของโครงการหนังสือเพื่อสังคม สมัครสมาชิกใหม่ วันที่สมัคร ..................................................................... ต่ออายุสมาชิก หมายเลขสมาชิก ...............................................................
O สมัครสมาชิก 3,000 บาท
O สมัครสมาชิก 5,000 บาท
O สมัครสมาชิก 10,000 บาท
รายชื่อหนังสือ O วรรณกรรมเยาวชนอเมริกัน : “ฟ้ากว้างทางไกล” ‘Papa You’re Crazy’ วิลเลียม ซาโรยัน : เขียน วิภาดา กิตติโกวิท : แปล O วรรณกรรมเยาวชนอเมริกัน : “ความสุขแห่งชีวิต” ‘The Human Comedy’ วิลเลียม ซาโรยัน : เขียน วิภาดา กิตติโกวิท : แปล O ปรัชญาแนวคิดเยอรมัน : “ศิลปะแห่งการรัก” ‘The Art of Loving’ อีริค ฟรอมม์ : เขียน สุรพงษ์ สุวจิตตานนท์ : แปล
O วรรณกรรมปรัชญาฝรั่งเศส : “ชะตากรรมของซีซิฟ” ‘Le Mythe de Sisyphe’ หรือ ‘The Myth of Sisyphus’ อัลแบรฺต์ กามูส์ : เขียน วิภาดา กิตติโกวิท : แปล O วรรณกรรมเยาวชนอเมริกัน : “ผมชื่ออารัม” ‘My Name is Aram’ วิลเลียม ซาโรยัน : เขียน นารีรัตน์ ชุณหชา : แปล O วรรณกรรมอเมริกัน : “การผจญภัยของทอม ซอเยอร์” ‘The Adventures of Tom Sawyer’ & “การผจญภัยของ ฮัคเคิลเบอร์รี่ ฟินน์” ‘Adventures of Huckleberry Finn’ มาร์ค ทเวน : เขียน กัทลี มากธนะรุ่ง : แปล O ชีวประวัติบุคคลทรงคุณค่า : “สองมือแห่งศรัทธา” ‘Gifted Hands’ นายแพทย์เบนจามิน คาร์สัน : เขียน วิภาดา กิตติโกวิท : แปล O วรรณกรรมการแพทย์อุดมคติอังกฤษ : “ปราการอุดมคติ” ‘The Citadel’ เอ. เจ. โครนิน : เขียน เจริญเกียรติ ธนสุขถาวร : แปล
O วรรณกรรมชีวประวัติ : “ชีวิตของเซอร์วิลเลียม ออสเลอร์ เล่มหนึ่งและเล่มสอง” ‘The Life of Sir William Osler Vol. I & II’ นายแพทย์ฮาร์วีย์ คุชชิ่ง : เขียน วิภาดา กิตติโกวิท : แปล O นวนิยายสะท้อนสังคม : “เดอะ สการ์เล็ต เล็ตเตอร์” ‘The Scarlet Letter’ นาธาเนียล ฮอว์ธอร์น : เขียน วิภาดา กิตติโกวิท : แปล O วรรณกรรมสะท้อนสังคมรัสเซีย : “เธอผู้ไร้นาม” ‘Netochka Nezvanova’ ฟีโยดอร์ ดอสโตเยฟสกี้ : เขียน ไกรวรรณ สีดาฟอง : แปล
ออกใบเสร็จในนาม O บุคคล ชื่อ.................................................... นามสกุล.............................................. O หน่วยงาน ชื่อ.................................................................................................................
สถานที่ส่งหนังสือ........................................................................................... ที่อยู่เลขที่.................. หมู่ที่.................. ซอย................................................. ถนน............................................... แขวง (ต�ำบล)......................................... เขต (อ�ำเภอ)...................................... จังหวัด................................................ รหัสไปรษณีย์............................... โทรศัพท์................................................... โทรสาร........................................ มือถือ....................................................... E-mail address............................................................................................ ข้อมูลส่วนบุคคล ชื่อ-สกุล......................................................................................................... วัน/เดือน/ปีเกิด......................................................... เพศ O ชาย O หญิง อาชีพ O นักศึกษา O แม่บ้าน/พ่อบ้าน O พนักงานบริษัทเอกชน
O เจ้าของกิจการ
O บุคลากรทางการแพทย์
O ข้าราชการ ระบุ....................................................................................... O อื่นๆ (โปรดระบุ)...................................................................................... รายได้ O ต�่ำกว่า 10,000 บาท O ต�่ำกว่า 20,000 บาท O ต�่ำกว่า 30,000 บาท O ต�่ำกว่า 40,000 บาท O ต�ำ่ กว่า 50,000 บาท O มากกว่า 50,000 บาท
ในการนี้ได้ช�ำระค่าสมาชิกในนาม มูลนิธิหนังสือเพื่อสังคม โดยส่งเป็น O โอนเงินเข้าบัญชีชื่อ มูลนิธิหนังสือเพื่อสังคม (กรุณาส่งส�ำเนาใบโอนเงินพร้อมใบสมัคร) ธนาคารกรุงไทย เลขที่บัญชี 483-0-20455-9 สาขาเมเจอร์ฮอลลีวูดรามค�ำแหง ออมทรัพย์
O เช็ค สั่งจ่าย มูลนิธิหนังสือเพื่อสังคม (เช็คต่างจังหวัดเพิ่มค่าโอน 10 บาท) เลขที่............................................................ ธนาคาร.................................... ลงวันที่........................................... จ�ำนวนเงิน......................................บาท
O บัตรเครดิต
O VISA
O MASTER
หมายเลขบัตร................................................................................................ วันบัตรหมดอายุ............................................................................................ หมายเลข 3 ตัวสุดท้ายบนแถบลายเซ็นหลังบัตรเครดิต................................. จ�ำนวนเงิน..............................................................................................บาท ลายมือชื่อ (ตามบัตร).................................................................................... วันที่สั่งซื้อ......................................................................................................
โปรดช�ำระเงินในนาม และส่งเอกสารมาที่ มูลนิธิหนังสือเพื่อสังคม 979 ชั้น 34 อาคารเอส.เอ็ม. ทาวเวอร์ ถนนพหลโยธิน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรุงเทพฯ 10400 โทรศัพท์ 081-699-0050 E-mail : bookforsociety@gmail.com ติดตามข้อมูลข่าวสารผ่านทาง Facebook ได้ที่ : โครงการหนังสือเพื่อสังคม Book For Society Project www.facebook.com/bookforsociety
ส�ำหรับเจ้าหน้าที่ รหัสอนุมัติ............................................................ วันที่อนุมัติ............................................................ ผู้อนุมัติ.................................................................