Jolanda van den Hengel - Hakken, raspen en polijsten

Jolanda van den Hengel

Als rouw- en stervensbegeleider zoekt Jolanda van den Hengel naar manieren om positiviteit te brengen in rouw- en stervensperiode. Creatief bezig zijn is een van die manieren.

Daar zit ze dan, tegenover mij, zwanger van haar eerste kindje. De tranen komen en zij vraagt zich hardop af waar dit gesprek heen gaat. Ik zeg meteen: ‘Laat het maar gebeuren, bij mij mag het gebeuren.’ Ze is mijn happy officemanager en we zouden een gesprek hebben over mijn werk als receptioniste – helemaal niet over haar en over haar rouw. Haar moeder, ruim een jaar geleden plots overleden, zal dit kleinkind nooit meemaken en zal haar dochter nooit zelf moeder zien worden. Rauwe rouw … en even helemaal niet happy. Ik ben rouwbegeleider en ik weet dat ik het kan laten gebeuren. We praten over mijn nevenactiviteiten, ik raak een gevoelige snaar en dan ineens gebeurt het. Kom maar op met die tranen, iedere traan is er één en weet je … het moet gebeuren, dus laat maar komen … Je bent bij mij in goede handen.

We zullen er allemaal aan moeten geloven en gaan het allemaal een keer meemaken, maar waarom doen we er zo moeilijk over? Waarom hangt er zo’n taboesfeer om rouw? Ja, rouw gaat over verlies, meestal over de dood van een ander en hoeveel je de ander mist, hoe de ander jouw leven glans gaf, aanvulde of zelfs praktisch gezien vorm gaf. Hoe moeilijk is het en kun je de draad weer oppakken zonder die ander? Hoeveel tijd mag je nemen om aan de nieuwe situatie te wennen en zichtbaar verdrietig zijn en wanneer mag je zichtbaar weer genieten van je leven?

Een leven voor en na

Misschien moet je het zelf van heel dichtbij meemaken om te kunnen voelen en ervaren wat rauwe rouw is. En niet slechts één keer, maar misschien, zoals ikzelf, wel vier keer om te voelen en te ervaren hoe verschillend die rauwe rouw kan zijn. Er is geen standaard formule voor hoe je rouw ervaart of gaat ervaren. Je kunt het zien aankomen, maar je kunt ook totaal overvallen worden door de situatie of door je eigen reactie. En hoelang duurt dan die rouw? Wanneer ben je er overheen?

Heel simpel gezegd: rouw gaat niet weg, gaat niet over … Rouw zal er altijd zijn én mag er altijd zijn. Je kunt er wel voor zorgen dat rouw je niet belemmert om verder te gaan met het ‘nieuwe’ leven. Er is een leven voor en na het verlies. Het leven verandert en het is goed om dat in te zien en te accepteren. En soms heb je daar hulp bij nodig. Die hulp is dichterbij dan je vermoedelijk denkt. Je bent niet gek, je hebt gewoon even een luisterend oor nodig en misschien wat hints en tips.

Geen ruis

Als beeldend kunstenaar heb ik mijn verliezen ‘verwerkt’ door beeldhouwen en zo uit mijn malende hoofd te komen. Alleen maar met de steen bezig zijn. Hakken, raspen en polijsten. Gevoelens, herinneringen en gedachten de revue laten passeren en daar rust door te vinden. Cliché? Nee integendeel! Creatief bezig zijn is een heel goede manier om even helemaal nergens anders aan te hoeven denken. Het geeft je totale rust, even geen ruis.

Je bent niet gek, je hebt gewoon even een luisterend oor nodig

De privécursus Rouwend Beeldhouwen die ik aanbied is een vorm van creatieve therapie bij rouw & verlies. Zelf een beeld maken ter herinnering aan iemand of een periode in je leven en daar hoef je helemaal niet creatief voor te zijn. Tijdens het proces ga ik samen met mijn cliënten in gesprek over wat ze nodig hebben om weer te genieten van hun eigen leven. Er is tijd en ruimte om te praten en te huilen. Want het doel is natuurlijk ook om verder te komen in het verlies. Het resultaat, het beeld, kun je dan zien als de nieuwe vorm van het verlies die dan tastbaar en aanwezig mag zijn: uit het hoofd, in de steen! Maar je kunt natuurlijk ook begeleiden zonder creatief bezig te zijn. Denk aan gesprekken aan de keukentafel of tijdens een mooie wandeling.

Zachter

Naast rouwbegeleider ben ik ook stervensbegeleider. Na het afronden van de opleiding rouwbegeleiding én mijn eigen ervaringen met afscheid nemen en de verliezen accepteren, kwam ik tot de conclusie dat als je goed afscheid kunt nemen, met en van elkaar, het verlies makkelijker te accepteren is en het hopelijk zachter wordt. Als stervensbegeleider ben ik er graag in de laatste levensfase om een waardevolle tijd te creëren voor cliënt en nabestaanden. Mijn streven naar kwaliteit bestaat uit aan de voorkant van het sterven zorgen dat men ‘leven toevoegt aan de dagen’. Zie het als ‘preventie op een moeizame rouwperiode’.

Uit het hoofd, in de steen!

Niet iedereen krijgt die kans. Maar als je de kans krijgt om wel kwalitatief goed afscheid van het leven van een dierbare te kunnen nemen, waarom zou je die niet aanpakken? Kijken naar wat je nog samen uit de laatste levensfase met elkaar kunt halen. Afscheid nemen van een jonge ouder of een kindje is hartverscheurend en voelt heel onnatuurlijk, maar helaas weten we één ding zeker als we geboren worden: we gaan allemaal een keer … Een cliché? Zeker weten!

Als stervensbegeleider kun je erbij helpen het afscheid natuurlijker te laten verlopen. Samen voorbereiden op het leven dat komt na het afscheid nemen. Misschien samen al een uitvaartplan maken en daarbij proberen het zo persoonlijk mogelijk vorm te geven en het budget te respecteren. Voor degene die sterft is het afscheid nemen heel zwaar en een eenzaam proces. Hoe fijn kan het zijn wanneer de dagen met liefde en aandacht gevuld worden alles gezegd is wat nog belangrijk is, en niet alleen maar met wachten op de naderende dood. Ieder rouwend hart dat ik mag helpen is voor mij een succes.

De missie van Jolanda van den Hengel-Versloot is positiviteit te brengen in rouw- en stervensperiode. Kijken naar wat er nog is, wat er was en wat er nagelaten wordt. www.versloot.eu