Carin Compaan - Smaakt naar meer

De drie ingrediënten van gerichte aandacht

Carin Compaan

Ken je het gevoel dat je er regelmatig niet helemaal bij bent met je hoofd? Kun je het voorkomen om in een gesprek af te dwalen? En hoe vind je het zelf als een vriendin tijdens een etentje meer op haar telefoon gericht is dan op jullie gesprek? Carin Compaan laat zien dat aandacht niet ongrijpbaar hoeft te zijn.

Aandacht is een van de meest onderzochte onderwerpen binnen de psychologie. Wat is aandacht eigenlijk? Aandacht is het cognitief proces van het gericht waarnemen. In de huidige snelle samenleving waarin we veel prikkels krijgen, lijkt aandacht een schaars goed te zijn. Dat werkt door op diverse gebieden. Want zonder aandacht is het moeilijk om in verbinding te zijn met elkaar, met onze omgeving en met onszelf.

Drie ingrediënten

Hoe krijgen we aandacht weer op het menu? Zie het als een recept. Je kunt diverse ingrediënten gebruiken om gerichte aandacht te geven aan je omgeving en aan jezelf.

Het eerste bestanddeel van het recept is oprechte interesse. Interesse maakt alles leuker. Vanuit deze basis is het niet moeilijk om je focus ergens op te leggen. Je intrinsieke interesse zorgt ervoor dat je meer wilt weten en nieuwsgierig bent naar die ander en/of naar jezelf. Het contact verloopt vanzelf soepel. Je stelt vragen en bent oprecht geïnteresseerd in de antwoorden. In een gesprek merk je dan dat je in een flow zit. De tijd verstrijkt en je hebt niet in de gaten dat het al zo laat is. Het gaat niet alleen om menselijk contact. Je kunt je bijvoorbeeld ook enorm verbonden voelen met de natuur en met aandacht genieten van een wandeling in het bos.

Het tweede ingrediënt van aandacht is focus. Bij een goede, gerichte focus richt je je aandacht op één taak. Je laat je niet afleiden door onbelangrijke prikkels. Een verminderd bewustzijn zal vooral naar voren komen in een drukke of meer complexe omgeving. Zonder veel prikkels kun je op elk gebied dieper werken. Je hoeft je aandacht dan niet te verdelen en kunt je volledig richten op dat wat belangrijk voor je is.

Het derde bestanddeel noem ik gelaagde waarneming. Je aandacht gaat niet alleen naar de inhoud. Je gebruikt al je zintuigen in het contact. Je neemt waar wat er is op diverse gebieden. Denk daarbij aan fysiek, houding en gevoel. In één oogopslag kun je veel waarnemen wanneer je aandacht niet is afgeleid. Waardevolle informatie komt dan in beeld. Je voelt dingen aan en kunt door geuren waarnemen. Je zintuigen afstellen op wat van belang is levert extra informatie op.

De ingrediënten in de mix

Vanuit instinct kun je heel goed je aandacht ergens bijhouden. Denk aan het spel van kinderen. Ze kunnen zo opgaan in het spel dat ze de tijd vergeten. Er is alleen aandacht voor het hier-en-nu. Als kind speelde ik graag in zee. Wat een heerlijk gevoel om in de branding te springen en je te laten wiegen door een golf. Zodra ze groter werden, vond ik het toch wel een beetje eng. Zo’n gevaarte dat klaterend met het witte schuim je omvertrok, waardoor je neus, mond en ogen vol met zout water kwamen. Soms kwam ik proestend en snakkend naar adem weer boven. Toch ging ik elke keer weer met plezier de zee in om te spelen. Mijn aandacht was bij niks anders dan bij de volgende golf.

Mix de ingrediënten en kijk wat voor jou werkt

Hoe zorg je ervoor dat je op een speelse manier vol aandacht je werk kunt doen? Mix bovenstaande ingrediënten en kijk wat voor jou werkt. Blijf niet te lang nadenken en probeer dingen uit. Een voorbeeld vanuit mijn praktijk. Toen ik naar een werkruimte zocht, dacht ik dat ik in ieder geval een raam wilde hebben waardoor ik naar buiten kon kijken. Bij toeval kwam ik een keer in een andere ruimte. Waar wel ramen waren, maar heel hoog. Ik kon de lucht zien en verder niks. Ik moest het er maar mee doen, dacht ik. Dat is nu mijn favoriete ruimte geworden. Ik word niet afgeleid en het lijkt wel een warm veilig nest waar iedereen zich prettig voelt. Soms weet je niet wat werkt tot je het probeert.

Mijn les hieruit voor jou: neem je eigen recept voor een aandachtig leven onder de loep en zorg dat het naar meer smaakt!