Journal Alert
Tables of contents 2021 Nr. 1 - Week 45 - 2 __________________________________________________________________________
AR – The Architectural Review (2x) A+T A+U Architecture and Urbanism De Architect Agora (2X) Blauwe Kamer El Croquis Domus Eigenbouwer Groen (2x) Huig (AVBRotterdam) MacGuffin Monu Nul 20 Oase Plan Amsterdam Topos Volume Witte Raaf
New service! Ask for a copy of an article of your choice and we will send it a pdf to you
Subscribe / unsubscribe: library@bwk.ahk.nl Journal Alert
11-1-2021
2 8 10 12 16 20 24 26 28 30 36 38 40 42 44 46 48 50 42
-
J. '''~~ .-»:n._j,Jo;;.
~ ...
--...
...
d
..... ....;-:--.._ .._ ...
.-
....
~ ~
.....
.
..)
,',
...
......
...... .
"-
........
-
"'-,
~~
.,
~
,'I'> '
~
--" ~
'"....'-
'Ol, ....
~"'.f'"
- ..,:,
~."
"
.-
...?
:.
'"
•
~
.
.... ~
,~"..'
.
,.
1
...
ti
I'
.
_.;;;
•
....
~
....
"'too
J ........
\.. '
-,
p-
"\.
•
.~ ....
,
'
.
Land
6
Brenna Bbanda»
6
KEYNOT.El
48
Lost property Brenna Bbanda« 14.
lS
so
J;'IOTlON
OASE STUDY
No home loft behind Ama Josephine Bu.dge
Mogasins Généraux JUNG Arohitectw'es
BUU,DL"IG
OASESTUDY
Gel' Plug-in and Innovation Hub Ulaanbaatar, Mongolia Rural Urban Framework Bilegt Baasandaoaa
Logements, ZAC du Port de Pantin OAD Architeotes .Il.EPU'UTlONS
Agnes Denes Emma Enderby 62
Home ground [lze WoW'
66
OU'1'RAGE
OITY PORTRAJ.'l'
Jaffa, Israel Nadi Abwaada 311
1i8
OlT.Y PORTRAIT
Ki.l'UJl8, Sweden Jennü Sjö7wlim 36
011'Y PORTR.A.J:1'
Panttn, France Manon Mollard
Scars of sand mining KhaiDon
DRAWING ESSAY
The fat of the land Maxwell M'ldanda
68
PRo'rO ESSAY
Land marks Elea1wr Beaumont 78
Pushing boundaries FrancescaHitghee
ar ']'h • .A.rckiteciwral Beoieu: Scouring the globe since 1896 for 8.l'Ohlr.G<Jt,ul'<l that ohallenges and inspires UJrChitoctwTalr'l'ef)(,ew,com " ArchReview @)the&rcllitootumlreview thearchltecturalreview
o
Subsc'l'iptio"s a.l'ohit"clilU'lll-review.oom/stlb~criptions help<@subacribe.a.rohltectul'lI,l-review.oom +44 (0)1604 828700 O"UM8/WP architectural-review.com/shop (}u,.,tOllUYI' ,ennc08
customerservices'iiJa.rchitectul'al-review.oom 4044 (0)20 8958 2000
18
36
NacZi Abusaado.
<lil
1!Jdit01' Mwó'l) Molla'l'd JJeputy ErUtor Blesnor Beaumont .t18Gi8tantEditor
LID ZM"zyclsi
1!Jditorial4Bmtant EllIleLlmon Art Direotor Tom Oaepenter
ProiW.cUonEdit01' Julia Dawson
PitJ61vrBEditor
lilditrmaZ Direetor
ET(IllyP06t RietO'!'fl.l!Jàitor
PanlFtnch .Ma'llagm,g JJi1'BCt".. Nick Stimpson ,ProiW.ctionDirector
'l'om WUkiIlso.n Oontrllntliing 1!JdUor Catherine Sles60f JikUWriaZ OQnt·rllnJ.t01'3 Lesley Lokko Mpho Matslpa TIzeWollf Edwina Attlec
PalilMol'llJl Oom11/&'l'ciaZDirector James Priest wt. $~3 McvrkBting Gill Chalk ext. f80ti8 Georgie Smith ext. SOM
Every ef!ori has been made to identifll cO'P'JrlghthfJldlJ'l'8 omä obtatn pC1'mtl8ei01l to 1'fi!.P7oiW.ce images in tMa ie/l'l/,c. PUGae get in touch with the editorial team .""uuld 1/0U have G'fI!/! quwles. l!Jmaile are /oTmatted:
jtrstnatme.laatnam<Jliii67lWlP.com +44 (O)f809f)(J8pvua6Zt.
Due to the eoronaoiru«
arm'. we have reiW.ced the 1111tmber of pagee in tltt8 iesue - tkis 1.:1 in 'response to G lack of buflding sfJt,tf,ies and to
aUO'I.!J '/.8 to mfl!Î/rltaln the
qu·aZity olthe magazine at thiN ehaUengffl.g time
AR Emerging Architecture
14
f~t:~!<JT~~=t-=~~-=i=::~==t-=:~-:
r"iJ.
" """
~ . .. BQ""
. '~:?N:>
~ 6
KEYNOTE
4,8
MAAJ .árohitectes Manon Mollard
54
Studio Adv-aita. Marwa E7JirI!u,bark
Tomorrow's world Lesley Lokko 14
Sem.illas Sabrina Syed
18
Taller Capital Manon Mallard
24
Arigho Larmour Wheeler Architects MoauaE1flnuba1'k
28
Ünparelld'arqutteotes Eleasu» Beaumont
34
Khadka + Eriksson Furunes Elise Limon
38
Carles Enrich Studio Aoi Phillips
44
Gabriela Carrillo uu Zarzycki
58
Suzuko Yamada, Architects .A.oi Phillips
62
Nomos LiU Zarzycki
68
STPMJ EleomorBeaumont
72
Studio Propolis NileBridgeman
78
Equipo de Arquitectlll'a Elise Limon
82
Atelier Tao + 0 Sabtrina Syed
86
Surman WestoR Nile Bridgeman
~~~
++ ~l -if
4
- " ..... +1.'-I!._ - ~ __ -
~~
.... _ .....,............. ---tI~I...-.. 1 ,..
-
34
54
ar The Arcl!itectumlReview Scouring the globe since 1896 for architecture that challenges and inspires Q/rchitecturalrreview.com
'II ArchReview @Jthearchitect111'alreview Othea,rchitecturalreview
Subscriptions a,rchitectural-review.com/subscriptions helpliilsubscEibe.architectura,I-J'eview.oom +44 (0)1604 828705 Online shop architectural-review.oom/shop Customer services customerserviceMilarchiteotural-l'eview,com +44 (0)20 3953 2000
..
, )
- - - _-------
,,:>IS::11115":::,
,,
,, ,
I I
I
I
/
I
I
I
' .Ã&#x201C;:
" \
\
A 1
-
I
,...
,
,
..
I I
"
' , \
\
\
I
,
" \.
,
, ,
I I
"
\
"
/
I
.
\ \ \
I
t,
\
I
1
\, ,
~
/
I
.1
,
./
I
1
,
,, ,
,
I
I
I
."
,
J
I I
,, ,
, , /
I I I
.,
I
. I
,
ARCHITECTURE MARKERS IN THE COUNTRYSIDE
IS THIS RURAL? Contents WHAT'S GOING ON OUT THERE?
Aurora Fernández Per
............
.
A COUNTRYSIDESTORY Philippe Madec, Atelier Provisoire, Pépitomicorazon, 2PM. t.oupiac' Method. Loupiac (France) 2018 ...
.
8
A WELL CULTURED RURAL COMPLEX Architectural interventions in Shatwell Farm. Stephen Taylor Architects. Shatwell Farm Cowshed and Haybarn. Yarlington, Somerset (United Kingdom) 2015 Hugh Strange Architects. Drawing Matter Archive. Yarlington, Somerset (United Kingdom) 2014 David Grandorge and Unit 7 at the Casso Finnforest Pavilion. Yarlington, Somerset (United Kingdom) 2008-2019 ... A CENTRE FOR THE CENTRE DierendonckBlancke.Oe Kasterlee and De Met. Kasterlee (Belgium) 2012-2017 •..
. ..... 16
.
RECLAIMINGOLD STRUCTURES Fala Atelier. Housing Abragào, Penafiel (Portugal) 2016-2018
38
. ...• 48
.
DENSIFYING THE CENTRE Seiler Linhart. New Centre. Jonen (Switzerland) 2017 ....
.
FRIENDLY ENVIRONMENTFOR FAMILIES Studio Velocity. Kowa Public Apartment Complex. Mihama, Aichi (Japan) 2017
4
54
. ... 62
.
RETHINKINGTHE RIGHT LOCATION FOR EDUCATION MASS Design Group. University of Global Health Equity. Butaro, Burera District (Rwanda) 2019 ..
.
68
DEVELOPINGSHORT CHAINS a25architetti. Bressanella Agricultural Pavilion. Besana in Brianza (Italy) 2018 ..
. ..•. 74
STABILIZING COMMUNITIESWITH AFFORDABLEHOUSING Oopeaa. Puukuokka block. Kuokkala, Jyväskylä (Finland) 2011-2018
........... 80
ATTRACTING MIGRANTS FROM THE CITY Atelier Bow-Wow. Satoyama Nagaya Hoshinogawa. Yame, Fukuoka (Japan) 2017-2018 ...
. ..............••...........
86
READAPTING USES AND USERS Lenschow & Pihlmann. Student Village. Damagervej 8, Vi by J. (Denmark) 2016
.....................................
94
HIDEOUTS FOR ANIMALS AND URBANITES Gartnerfuglen Arkitekter & Mariana de Delás. Grooming retreat. Santanyi, Mallorca (Spain) 2014 Hidden place.Telemark (Norway) 2017 Pozo Pod en co. Mallorca (Spain) 2016
c:redit •..... ....
.
.. 100
. ..... 116
AIH-:HITECTURE
2020: 11
ANi) UHBANISM
No.602
Feature: SO-IL - Unfinished Business
PuhllsherzEdüor: Nohuyuki Yoshida Dr-sign Consultant: Massimo Vignrlli Editors: Kf'i Yokoyama
Sylvia Chen (Singapore) Ayako Satn CI1I11f'r011
Essay:
ARCH1TECTllRE,AT Mohamed Sharif
Corlrz
Layout Design: Sainshi Anrlo (picklei' Distributor: Shinkenchtku-sha
design)
Co., Lid.
Kukjr- Gallery
16
Lair pour l'air
24·
Frame
Hoeliue
34
'I·()
Hluopriut
S4
Center
Alt ('I;;. Cl.Ill[ T31
SR
Cleveland Public Library Wesleyan
Callery
t-reint
('OlT/": /1('('!iI/('. Constituiire spaces (if" iustnllcuion !lor'lf ('U[i(". [,'uhje (;(///ery, rf/erin,. /1/('/(1, PI/(i/()s bvl u.on Baan. ('(I-lIrte.~v f?(l!1(' orr!7i{,-J('/s
Slirem Museum
Adelaide
Contemporary
l)rill!('(1
RH
92
Interview: Crossing Borders - A Talk Between SO-IL and Karamuk Kuo 96 SO-It (Jing Liu, Florian Idenhurg) and Karamuk Kuo (Jeannette Kuo, Ünal Karamuk)
in Jap.iu
l'uhlishe.! hy \+[1
11ll1disllillg-CO .. Ltd. 17F. :k?-:ï. KiISlllllit;'I.<; ('ki. rhtvoda-ku. Tokyn [1)1I-WI7 . Jup.ru '1'('1: +H! -:~-()20.')-4·:)HI\ Fav: +H 1-:~-ó2(lS-I\JB7 1<:l~1111Iif!";:I.-:.eki
Duravcevic - Ben Ari House
Hllildll1;..!
llouv:2-19-11 1\[inmniiln\:1rllil. 1O-:--OO(lL. Japan
Chennayeff House Millbrook Horne
JJ 6 l20
'\()~';11l1f1
\lin:lln-kIL
Tokyo
Bergen Street House
'1'1'1: +HI-~{-(l4:;,:;-,):'){):- I.'" v: +B I ;)-ó4,ï.)-SSfU l-vmnil: ,III (/jilprlll-flrf'!Jill'I'I.('I),if!
4·50 Warrell
[IRI.:
Las A mericas
lntj.s:
ISII,\
ill 1-1'l!!1g;lI:i
11f'.('1
Jill
2J\
'J7Il-'I-<)002· [2 .• 7·2 ='
\rl'hll('f'lurp
and Urh,'1l1l;;111
l:38
J46
i;; hnudk-rl
Jay Street
1-:-lllail : Jil-hIISiI1l-'SSfrl.i:1j 11111-lll'dlill'I'I,I'(I.,i11 SlIh!,wI'Îptinn nllf' for 2020 ontsrdr- Jupnn
Bush Terminal
\'1·2.()()O IAirtTI,dl - 1\~la YI\·'s.OOO (AirmailEllrnJlP. I\nrth '\nll-'ric:I. ()('I'alliil, & ~llddlf' 1':,lst . y,j·()JJOO -\inn"il - Sooth l\nWl'Wili,\l \fri!';! I ,S.llnlhr,"'. r:l!rn. (111(1 :-i!('rlillg IIOllllds
Amant Art Campus
i'qlli\',d"111
In 111(' :-Ibm'I' .J'q Iii I If':-iP Y(~11 price!' Your 1'I'11litl.ill!(,i' ~hn1!ld b('
ilrf' ;j('(·('ptClhlf-'. ('IIl!wrtr'd rrllll!
at 1111" l'IIIT('ll( (~xi'llallg(' lJ~
126
1.12
,'\dll~I\f'I~ I,~ Sluukeur-luku-ch.r Co .. l.td.: "<t:-;ll1)lign:-;('ki Bllildill~ 17F. :~-2-,). Kilsillni~as(-'k,. Chiy(ldi-l-~ll, T"kyo 100-(>01 ï . lnpan T,'I: +H l-:l-(,20"-4:IHO Fa" '·H 1-:1-é20S-1·:Hló
~ 1)1/
7H
l'uhlishiuir (;<1 .. Lid. 202ft
01'"),\+\
,1+11
70
74.
Manrtti
Kukje .leju
II/('
1'.1lr
\\'l1f'll
6
:10
Murmuraüon
Kil
- AND OF -I\ASr:
I SO
Site Verrier
IS4
Maujer Arl Spare
J60 1M 168
106
ARCHITECTUUR IN NEDERLAND
JAARGANG 51 DECEMBER 2020
10
se de Architect
INHOUD
INLEIDING
Architectuur in Nederland 1970-2020
Architectuur gevormd door maatschappelijke idealen (
)
Vanaf de jaren zeventig ontstaan grote idealen die voortkomen uit onvrede met de stedenbouwkundige aanpak van de jaren ervoor. De Bijlmer verrees aan de rand van Amsterdam. Dit grootschalige project werd het symbool voor alles wat er mis was met de stedenbouwen architectuur van die tijd.
co UJ \
21
I
\
55
Aandacht voor architectonische kwaliteit
In de jaren tachtig komt het rationalisme weer in zwang. Architecten als Carel Weeber, Jan Hoogstad en Wim Quist zetten zich af tegen de kleinschalige architectuur van de jaren zeventig. Een nieuwe architectonische richting wordt zichtbaar in de formele esthetiek van stramienen en lange lijnen, grote monolithische vormen en systematiek.
)
(
UJ UJ \
I
(
)
CO
UJ \
JAARGANG 51 DECEMBER 2020
( ( (
)
) )
C'-I I
( ) ( 1)
0)
127
"""
)
C'-I I
(
)
(
)
C'-I
Vanaf het nieuwe millennium krijgen Nederlandse architectenbureaus een grote bekendheid in het buitenland. Vooral de Superduteligeneratie weet zich internationaal te profileren en verscheidene opdrachten binnen te slepen. Daarnaast doet de computer zijn intrede in het ontwerpproces.
Ontwerpen van het alledaagse
C'-I (
91
In de jaren negentig waren steden niet zo populair als vandaag de dag. Bedrijvigheid trok zich terug, waardoor industrie- en havengebieden vrijkwamen. Grootschalige stedelijke projecten moesten de stad weer populair maken. Binnen deze projecten was ruimte voor iconische architectuur om deze gebieden op de kaart te zetten.
Iconische architectuur als exportproduct
)
INHOUD
Van grootschalige gebiedsontwikkeling tot Superdutch
I I I
(
de Architect
In de jaren tachtig komt het rationalisme weer in zwang. Architecten als Carel Weeber, Ian Hoogstad en Wim Quist zetten zich af tegen de kleinschalige architectuur van de jaren zeventig. Een nieuwe architectonische richting wordt zichtbaar in de formele esthetiek van stramienen en lange lijnen, grote rnonolithische vormen en systematiek.
(
,
)
(
)
C'-I I
( (
) ) )
(
C'-I
161
Thema
Electorale Geografie 4 - Ook electorale geografie is niet (polïtiek) neutraal INLEIDING Suzanne Akkerhuis, Valerie De Craene en Suzanne Lansbergen
8 - Meer dan mooie kaarten! ESSAY Virginie Mamadouh
12 - De Europese Parlementsverkiezingen: waarom stemmen Nederlanders (niet)? CASUS Suzanne Akkerhuis
16 - Wie kiest er geen partij? CASUS Filip De Maesschalck
20 - Van harde feiten naar realiteit BETOOG Joachim van der Steen
Varia 24 - Free-float mobiliteit in de stad: welkom of niet? CASUS Rens Jonker
27 - Everyday life in austerity: family, friends and intimate relations BOEKRECENSIE Pieter Cools
28 - De voedseltuin is altijd groener aan de overkant VERSLAG Sara Smaal
30 - Erfgoed en geografie: een verfrissende match KLASSIEKER Dominique Vanneste
FrJ/n ElemeniS SOfCjllal (Unsplash)
AGORA
2020- 3
INHOUDSOPGAVE
ELECTORALE GEOGRAFIE
3
Thema Lust & liefde 4 - lust en liefde voorbij de slaapkamer INLEIDING Valerie
Sander van Lanen, Emiel Maliepaard,
De Craene en Wesley Gruijthuijsen
7 Verhitte woningmarkt: intimiteit en instemming e
ESSAY Faith MacNeil Taylor
11 - Huiselijk geweld: Veilig thuis? INTERVIEW Emiel Maliepaard & Suzanne Bouma
13 - GeheÃ&#x17D;me homoseks op publieke toiletten ESSAY/RECENSIE Gert Hekma
16 - lust en liefde: online dating ESSAY Emiel Maliepaard
20 - Digi~date of fysie-date? ESSAY Sam Miles
Varia 24 - Toeristisch gedrag in ljubljana CASUS Sanne Jasker, Valentijn As & Egbert van der Zee
28 - Ruimte voor de European Green Deal VRIJE RUIMTE Hans Bruyninckx
29 - Machtsrelaties in de Vlaamse landbouwsector BOEKRECENSIE Elke Vanempten
30 - PIanDag 2020: Nieuwe zekerheid VERSLAG Eva Van Eenoo
INHOUD #4/2020
JAARBOEK
2020
8/ 21 buitengewone projecten
uit de stedenbouwen landschapsarchitectuur
Boodschap voor verandering De selectiecommissie wil dat ontwerp democratisch is
DE VERHALEN 50/
124/
'We hebben onszelfbevrijd uit een dienstbare rol' Interview met land¡ schapsarchitect Yttje Feddes
Blijf thuis, houd afstand Corona door de lens van vijf Blauwe Kamer-fotografen
96/
Het geheim van Zwolle De succesvolle stedenbouw van een provinciestad
160/
Landschap is alles Bema Strootman pleit voor een'landschapsinclusieve' landbouw
'Eengoed doordacht plan vooreen ingewikkeld gebied' De selectiecommissie over de ontwikkelingsvisie voor het Eindhovense FelIenoord - p.110
Omslagfoto: nederzetting op Marker Wadden door Theo Baart
INHOUD
DE RUBRIEKEN
Eerst dit 192 / De eerste schets - De geboorte van IJburg
194/ BNSP - Bestuurslid Terlien
Eric
houdt een lofzang
op
de openbare ruimte
196/ NVTL - De landschapsmachines van OTO landscape architecture
198/ Column Arjan Harbers - Opwinding over reclame
Yongsan Park in Seoel - p. 152.
DE SELECTIE
I
ngpnJPunKun
44/
36/
20/ .t
Triple dike
Prins Hendrikzanddijk
Shenzhen
Texel Feddes/Olthof
(China)
Felixx; KCAP
22/
Nederzetting Haveneiland Marker Wadden Ziegler Branderhorst;
Palm-
Land-
schapsarchitecten;
40/
Nul Group;
Objets trouvés
Jan de
John Körmeling;
bout Urban Landscapes
Nieuwegein
Altenburg&Wymenga ecologisch advies; Waterproof bv
Bureau
adviseurs
28/
schapsarchitecten
Gebiedsontwikkeling Maaslandschap Ooijen en Wanssum H+N+S Landschapsarchitecten
B+B; H+N+S Land-
marine sector
'Met zijn expositie over de countryside loopt Rem Koolhaas weervoor de troepen uit' De selectiecommissie vindt het knap hoe de architect een breed publiek weet te interesseren
voor het platteland - p. 178
62/
102/
132/
168/
Buiten wunen
Grip op de stad
Publiek bel,mg
()I
641
104/
1341
1701
Park 8rederode Bloemendaal
Structuurvisie Central Innovation District
Park Groot Schijn
BVR adviseurs
Den Haag
Maxwan architects and
Wageningen
ontwikkeling; OS Land-
De Zwarte Hond; gemeente
urbanists;
Research
schapsarchitecten
Den Haag
Ten-ten
711
109/
GoudappelCoffeng HOSPER landschapsarchitec-
'Landschappelijk wonen leek alleen in Scandinavië te kunnen'
'We zeggen niet wat anderen moeten doen, maar bepalen wel de koers'
Interview met Jurgen van der
Interview
Ploeg
Mulder
ruimtelijke
Nederland in 2120 Nederland
(België) Karres en Brands;
architecture
tuur en stedenbouw; BUUR bureau voor urbanisme;
174/
Biobasecamp
I
BULK
Strandeiland
Ontwikkelingsvisie FeIlenoord
178/
Countryside, The Future
Stationskwartier
New York (Verenigde
Assen De Zwarte Hond; Powerhouse
AMO; Guggenheim
Staten) Museum
Company
Eindhoven KCAP
146/
Centrumgebied
761 RUll1! baan VOOiIIH
1141
Uithuizen
ontwerp
Waterplan
Ziegler Branderhorst
Antwerpen
(België)
De Urbanisten
1511
Eindhoven
120 I
'Goede openbare ruimte is in een dorp extra belangrijk'
DELVA Landscape architecture
Raamwerk Buiksloterham
Interview met Jola Meijer
& urbanism; OMA; diederendir-
Amsterdam
781
Eindhoven Studio Marco Vermeulen
architecten 138/
1101
University &
urbanism;
met wethouder Anne
721 Amsterdam Gemeente Amsterdam
Antwerpen
dE- b~1nll'àde
VDMA-terrein
rix architectuur & stedenbouw;
DELVA Landscape architecture
1521
FABRICations; NUL ZES
& urbanism; Space&Matter;
Yongsan Park
Studioninedots;
Seoel (Zuid-Korea)
821
shop architecten; gemeente
West 8; IROJE architects &
Oberbillwerder
Amsterdam
planners
Civic; Work-
Hamburg (Duitsland) Karres en Brands; ADEPT; Transsolar; Buro Happold; Kraft
Eindhovenaren komen samen op hun NRE-terrein - p. 88.
87/
'Regels beschrijven het verleden, ontwerpen is voor de toekomst' Interview met Darius Reznek 88/
NRE-terrein Eindhoven Tom van Tuijn; Edith Kolkman; gebruikers en bewoners
4
BIOGRAFiA
SANAA
BIOGRAPHY GRACE ARQUITECTURA
V ENTORNO UNA
KAZUVO ARCHITECTURE
V RVUE
SEJIMA
24
FARMS
CON
AS
CONVERSATION
& RYUE
FARMS
GRACE PUERTO
NISHIZAWA
ENVIRONMENT A
KAZUYO
7
UNlOAD
CONVERSACIÓN
SEJIMA AND
COMO
DE
NAOSHIMA
NAOSHIMA
ONE WITH
EN
PORT
SHOGIN
NISHIZAWA
HONMURA
IN
TACT
SHOGIN
54
HONMURA 60
TSURUOKA
TACT
TSURUOKA
MAKIONISHI NUEVO HACIA
UNA
TOWARD
ARQUITECTURA A VITAL
VITAL
AVUNTAMIENTO
282
THE
NEW
DE
HITACHI
HITACHI
92
CITY HALL
ARCHITECTURE MAKI
ONISHI
KAZUYO MUSEO
SUMIDA
SUMIDA EDIFICIO DEL
ARTE
DE
PARA LA
ART
LA
FACULTAD
SCIENCE
NEW
TREN
DE
JAPAN
BUILDING, OF
DE
WOMEN'S
UNIVERSITY
ART
WUZHEN
INSTALLATION
ART
WUZHEN
RYUE CASA
TOKUDA
CASA
CASA
EN
EDIFICIO
DE
SIX MUSEO
IN
OVAGI
DE
VILOS
OFICINAS
SIX
222
238
BUILDING
ART
CASA
SANAA
VILOS
Los
ARTE DE
JINING
210
HOUSE
Los
OFFICE
196
HOUSE
OYAGI
HOUSE
190
NISHIZAWA
TOKUDA
[I]
160
JAPÓN
INSTALACIÓN
OF
152
LAVIEW
UNIVERSIDAD
MUJERES
OFFICE
2015/2020
ARTS
LAVIEW
TRAIN
LA
130
OSAKA
EXPRESO
EXPRESS
BIBLIOTECA
LIBRARY,
CIENCIAS DE
UNIVERSITY
DE NEW
ARTE
DEPARTMENT
NUEVO
108
MUSEUM
DE
DE
ASSOCIATES
HOKUSAI
HOKUSAI
UNIVERSIDAD
OSAKA
NUEVA
&
SEJIMA
JINING
244
MUSEUM MORIMOTO
MORIMOTO
HOUSE
270
EI8ElI1BOnME~ Een eigenbouwer is iemand die bouwt zonder opdrachtgever, zonder aannemer en veelal zonder architect. Hij bouwt in hoofdzaak voor zichzelf. De eigen smaak van de eigenbouwer is richtinggevend. Het is de eigenbouwer die zich onttrekt aan de vele regels die gewoonlijk de praktijk bepalen en hem in een keurslijf dwingen. Dit geeft de intentie weer van de redactie van Eigenbouwer, Tijdschrift voor de goede smaak. Eigenbouwer verschijnt onregelmatig en staat open voor cultuurhistorische bijdragen over architectuur, beeldende kunst, interieurkunst. vormgeving, literatuur, geschiedenis en wat dies meer zij.
2. Yvonne Brentjens
Het conflictmodel DE ART NOUVEAU'VROUW ALS GEORDENDE VOORSTELLING VAN EEN SCHIZOFRENE SAMENLEVING
18. Jan Gielkens
Iedereen zijn eigen Mei DE GEDAANTEVERWISSELINGEN
VAN MEI VAN HERMAN GORTER
30. Sieger Vreeling
De tweede architect UIT DE SCHADUW VAN DE ARCHITECTUURGESCHIEDENIS
44. Annemiek Rens en Marieke Maathuis
Idealen in het kunstnaaldwerk LEVEN EN WERK VAN WILHELMINA DIJSSELHOF-KEUCHENIUS
56. Kees Rouw
Levende Kunst HET TIJDSCHRIFT
VAN CO BRANDES EN JAN WILS
66. Ida Boelema
Germaine Krull In Nederland EEN OPSTAP NAAR DE AVANT-GARDE op de omslag: J.B.
Tellingen, Hotel lobby, z.j.
NOVEMBER
10 â&#x20AC;¢ 2020
JAARGANG 76
Inhoudsopgave Foto cover Het Hyatt Regency-hotel in Amsterdam. Beeld: Bart van Hoek/Sempergreen
Vormgeving Kilian Idsinga
Productie Vellendrukkerij BDU Barneveld, Barneveld
Opgave en vragen over abonnementen
Vakblad Groen #102020 Vakblad Groen is een uitgave van Elba-Rec, de grootste Nederlandse uitgeverij van vakbladen, congressen, seminars en studiereizen op het gebied van ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling. Dit vakblad biedt professionele en actuele artikelen over het groen voor mensen in de stad en in het landschap. De publicaties in Groen met hun vakmatige toelichtingen in combinatie met verklarend beeldmateriaal houden u alert.
Uitgever Elba-Rec, Edgar van Eekelen
Contactgegevens Elba-Rec Paulus Borstraat 41 3812 TA Amersfoort 033-8700 100
www.vakbladgroen.nl Linkedin: bit.lylVakbladGroen Twitter: @VakbladGroen Redactie: r.vandijk@elba-rec.nl Advertenties: w.louwen@elba-rec.nl
Abonnementenland Postbus 20 1910 AA Uitgeest Tel. +31 (0)251 - 257924 â&#x201A;Ź 0,10 per minuut Fax +31(0)251-310405 Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Abonnementenland is ook bereikbaar via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten.
Opgave en vragen over abonnementen BE Abonnementenland
Nationaal Daken Plan zet lijn van Green Deal door Na de Green Deal Groene Daken moet nu het Nationaal Daken Plan zorgen voor oplossingen via daken verankeren in de stedelijke planvorming, aanbestedingen, het bouwproces en de huidige gebouwde omgeving.
Ambachtenlaan 21 Unit 2A 3001 Heverlee Tel. +32 (0)28 08 5523 Fax +32 (0)28 08 70 05 Site: www.bladenbox.be voor abonneren of www.aboland.be voor adreswijzigingen en opzeggingen.
BeĂŤindigen abonnement: Opzeggingen dienen 4 weken voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn. Prijswijzigingen voorbehouden.
Partner Redactieraad Patrick Ruijzenaars (Ruijzenaar landscapes), Dinand Ekkel (Aeres Hogeschool), Martin looije (gemeente Rotterdam), AlbertJan Kerssen (BTlAdvies) en Rosa van Werven (Nl Greenlabel)
Verplanten boom betekent waardevermeerdering
~
Uitgever Redactie Roei van Dijk (hoofdredacteur) en Hans Bouwman (eindredacteur)
8
VAKBLADGROEN
ELBI-\"<EC media en cornrnunicatie
De betekenis van bomen in de openbare ruimte is de laatstejaren toegenomen. Soms kan een boom niet op zijn oorspronkelijke plek blijven staan. Omzagen is kapitaalsvernietiging, verplanten betekent hergebruik van opgebouwd kapitaal.
'Natuurinclusiefbouwen moet de norm worden'
en ontwikkelen
NL Greenlabel-oprichter Lodewijk Hoekstra is blij dat drie ministers de oproep van diverse organisaties en ondernemingen ondersteunen om bij bouwplannen natuurinclusiviteit voortaan als uitgangspunt te nemen.
Groen is meer waard dan we denken De Groene Baten-plannervan het RIVM laat zien dat groen geen kostenpost is, maar juist van waarde in steden. Het is tijd voor een herwaarderingvan groen binnen en buiten de stad. Maar wat betekent dit voor de ruimtelijke ontwikkeling?
En verder:
Nederland vergroenen door een miljoen gratis bomen Het initiatiefMeerBomenNu deelt een miljoen gratis bomen uit. De achterliggende gedachte is: als meer gebruikgemaakt wordt van de kracht van de natuur, is het mogelijk Nederland gratis te vergroenen.
P. 03 Hoofdredactioneel p. 04 Colofon & Inhoudsopgave P. 06 Actueel p. 09 Kunst in de openbare ruimte p. 18 Natuurinclusiefbouwen als nieuwe normaal P. 24 Spread: Gratis perenbomen P. 30 Gezonde bodem is essentieel p. 34 Op zoek naar het verhaal achter de boom P. :~6 Vergroenen door gebruik te maken van de kracht van de natuur p. 40 Opinie Henk Rampen P. 44 Opinie Henry Kuppen
JAARGANG 76 â&#x20AC;˘ NOVEMBER 2020
â&#x20AC;˘ NUMMER 10
@
DECEMBER
11 â&#x20AC;¢ 2020
JAARGANG
76
Inhoudsopgave Foto cover Gaten in het asfalt bieden plaats aan groen. Beeld: Werkgroep Amsterdamsevaart
Vormgeving Kilian Idsinga
Productie Vellendrukkerij BDU Barneveld, Barneveld
Opgave en vragen over abonnementen
Vakblad Groen #112020 Vakblad Groen is een uitgave van ELBA\REC, de grootste Nederlandse uitgeverij van vakbladen, congressen, seminars en studiereizen op het gebied van ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling. Dit vakblad biedt professionele en actuele artikelen over het groen voor mensen in de stad en in het landschap. De publicaties in Groen met hun vakmatige toelichtingen in combinatie met verklarend beeldmateriaal houden u alert.
Uitgever ELBA\REC, Edgar van Eekelen
Contactgegevens ELBA\REC Paulus Borstraat 41 3812 TA Amersfoort 033-8700 100
www.vakbladgroen.nl Linkedin: bit.lyIVakbladGroen Twitter: @VakbladGroen Redactie: r.vandijk@elba-rec.nl Advertenties: w.louwen@elba-rec.nl
Abonnementenland Postbus 20 1910 AA Uitgeest Tel. +31 (0)251 - 257924 â&#x201A;Ź 0,10 per minuut Fax +31(0)251-310405 Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Abonnementenlandis ook bereikbaar via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten.
Opgave en vragen over abonnementen BE Abonnementenland
Van verkeersader tot verblijfsgebied De westelijke entree van Haarlem vormt van oudsher een belangrijke entree voor de stad. Door de komst van een fly-over werd het mogelijk het aantal rijstroken terug te brengen en er een tijdelijke groene esplanade van te maken.
Ambachtenlaan 21 Unit 2A 3001 Heverlee Tel. +32 (0)28 08 55 23 Fax +32 (0)28 08 70 05 Site: www.bladenbox.be voor abonneren of www.aboland.be voor adreswijzigingen en opzeggingen.
BeĂŤindigen abonnement: Opzeggingen dienen 4 weken voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn. Prijswijzigingen voorbehouden.
Partner Redactieraad Patrick Ruijzenaars (Ruijzenaar Landscapes), Dinand Ekkel (Aeres Hogeschool), Martin Looije (gemeente Rotterdam), AlbertJan Kerssen (idverde Advies) en Rosa van Werven (NL Greenlabel)
Ecologische compatibiliteit van bomen en struiken
~
Uitgever Redactie
I
Roei van Dijk (hoofdredacteur)en Hans Bouwman (eindredacteur)
8
VAKRLAD GROEN
ELB,L\~EC media en communicatie
Bomen en struiken zijn in steden een belangrijke voorwaarde voor een gezond stadsecosysteem. Ze voorzien in nestgelegenheid voorvogels en schuilgelegenheid voor kleine zoogdieren en leveren voedsel in de vorm van vruchten en zaden.
\ Een scherpe geest met vernieuwende ideeĂŤn Nico de Jonge (1920-1997) is een beroemd landschapsarchitect. Hij is geboren in Goes en is beroemd om zijn prachtige functionele plannen die hij heeft gemaakt en berucht vanwege zijn felle uitspraken en scherpe opmerkingen.
Stadsecologie combineert leefgebieden en maatschappelijke Studenten van hogeschool Van Hall Larenstein hebben projecten uitgevoerd om een methodiek te ontwikkelen voor het verbeteren van de ecologische kwaliteit in stedelijk gebied. Zij kozen hierbij voor de deelsoortenbenadering.
Samenhang met bodem belangrijk bij klimaatadaptieve beplanting Door middel van klimaatadaptatie passen wij onze leefomgeving aan op extremen zoals plensbuien. Groen speelt een hierin een belangrijke rol. Maar wat maakt klimaatadaptieve beplanting nu zo anders?
P. 03 Hoofdredactioneel P. 04, Colofon & Inhoudsopgave p. 06 Actueel p. 09 Kunst in de openbare ruimte p. 14 Groene daken op bedrijventerreinen nog zeldzaamheid P. 24 Spread: Zeldzame Kleine- kop-opschotel P. 30 Sluipende gevaren voor waterinsecten P. 34 Op zoek naar het verhaal achter de boom P. -l0 Vleermuistorens in het landschap P H Opinie Henry Kuppen P. 46 Opinie Dinand Ekkel
JAARGANG 76 â&#x20AC;˘ DECEMBER 2020'
NUMMER 11
@
Huig 20
5
Voorwoord
6
Afstudeerwerk
1/2 - december 2020
10 EUandMe Johan van Lingen 17
Hoogtij Freek van Vliet
22 Social Structure Jeroen van Turenhout 28 MEMA Eilien Neumann 34 Over afstuderen gesproken interview met Bas van der Pol 38 Afgestudeerd in 2019-2020
40 Studiowerk 42 Operatie Paalrot Thijs de Boer (winnaar Iktinosprijs 2020) 48 The New Delta Economy Luuk van Zwam 50 Brojerdi Paleis Mojdeh Amiri 52 Een nieuwe reconstructie van M4H Jesse Wijnen en Sven Schouten 54 Garage Joppe Kuster 56 Mekong in the Making Ronja Dmoch 58 Recreation Revisited Thijs de Boer 60 COPY CAT Dove van Toor 62 Met gezonde naĂŻviteit... interview met Stephan Boon 66 Iktinosnominaties
Inhoudsopgave
2020
3
89 WARP & WEFT
1.
THE WORLD IS BIG AND I CAN PROVE IT Short story by Sarah Arnolds, illustrated by Brรกulio Amado
94 9 RIGHE MILANESE Ernst van der Hoeven rips shirts into strips 17 THE TECHNIQUES OF RUG WEAVING The basics of rug making, explained by doctor turned weaver Peter Collingwood 33 FOAMY Photographers Scheltens & Abbenes scrub stubborn stains 41 CARPET JUNGLE Editor and zoologist Eliot Haworth explores the animal kingdom that lives beneath our feet
THE RUG IS BACK Rugged-looking Bart de Baets and illustrator Stepan Lipatov tackle a hairy issue 101 THE WOOL CEILING A complex case of gender and weaving by design historian Alice Twemlow 111 NAVAJO NEEDLEWORKAND MOON MISSIONS Scholars Daniela K. Rosner and Samantha Shorey weave a counterhlstory from the archives
3.
MAGIC CARPETS
49 BUYERSAND SELLERS Five carpet dealers tell their story to Kitty Drake 54 RADICAL RUGS Revisiting landscaped rugs made of crops and bricks with Kirsten Algera 61 TATAMllIFE Professor Carola Hein charts the changing fortunes of the tatami mat
2.
121 THE CARPET AND THE TERRITORY Studying the space and symbolism of the prayer rug with architect Alessandra Covini 131 A MAGIC CARPET RIDE Columnist Emily King on Arabic tales, Freud's couch and The Big Lebowski 135 THREADS OF HISTORY Researcher Christel Vesters on how tapestries transport images and designs across cultures
UNDER THE RUG 147 DEALING RUGS From the edge of the desert to the big city with rug dealer Hector Coombs, illustrated by Sany
73 TAPESTRIESOF PROTEST Historian Marit Paasche on the defiant designs by Hannah Ryggen
151 PICNIC TIME WITH CHARLES AND RAY The truth about that famous opening image from the Powers of Ten
Quarantines
and Paranoia
- rnterview
with
Beatriz
Colomina
On Constructing a Semana Santa
Here Not There Urbanism
by Bernd
Upmeyer
4 -
13
by Ana MarciIlo Pal/ares 14 - 19 by Jessica
Bridger
Loekdown London: Tale of the Tape
by Peter Dench 25 - 32
Grasping for (Fresh) Air: Exposing the Inherent Conflict of Public Interiors
by Da/ia Munenzan and Yair Titelboim
Balco(nlvid-19:
by
How the Pandemic
Can Be Hacked New Top City
Pestilential Cities - Cities as Spheres for Pathogens, Epidemics and Wellbeing
The Great Emptiness
Eternal Silence
Michaela
Litsardaki
by Eventually Made (Sebastian
20 - 24
33 - 39
40
- 47
Bernardy and Vincent Meyer Madaus) 48 - 53
bv Ian Nazareth. Conrad Hamann and Roseman' Heyworth 54 - 59
by Carmela /gnaccola and Ayan Meer 60 - 64
by Nadia Shira Cohen
Isolation and Inequality - Interview with Richard Sennett
by Bernd Upmeyer 73 - 77
Transformation Towards Community Resilience: New Urban Visions
by Jan Fransen
Drivers of Change for the "New" in the "Normal"
by Alexander Jachnow 82 - 87
Real Estate Art in the Age of Pandemic
by Kuba Snopek
and Daniela
Ochoa Peralta
88
65
72
78 - 81
- 93
Bringing about the Adaptive Street
by Joshua Yates and Janna Hohn 94 - 101
Can the Pandemic Situation Generate Walkable Cities?
by Leticia Sabino and Louise UchĂła (SampaPĂŠ IJ 102 - 107
The Total
House
During
Augmented
Domesticities
and
After
Coronavirus
: A Virtual
Place
and
More
Medial Territories - The Rise
of a Non-Typological
Architecture
by Anna
Rita
Emili
(altro_studio)
108
- 113
by Michele Cerruti But 114 - 119 by Pedro Pi tarch
120 - 126
IjLr'UVVEI'iI
11\1
Ut
IVlt
IHUj-JUULRtllIU
NULPll1
NR 105 DECEMBER 2020
DOSSIER ZUIDOOST NUL20 is een platform voor informatie en opinievorming over woonbeleid en stedelijke ontwikkeling in de regio Amsterdam. Het platform bestaat uit het tijdschrift (4x per jaar). een digitale nieuwsbrief, een website met actuele nieuwsverslaggeving en (medewerking Don) debatprogomma's in Pakhuis de Zwijger. NUL20 wordt mogelijk gemaakt door bijdragen van de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties (AFWCl, de gemeente Amsterdam (Wonen, Grond & Ontwikkeling), de Metropoolregio Amsterdam en IWOON. Het tijdschrift wordt kosteloos toegezonden aan beleidsmakers, projectleiders, bewonersvertegenwoordigers, politici en andere betrokkenen bij het woonbeleid in de regio Amsterdam.
I Wijkaanpak
nieuwe stijl
Woningproductie: de stand van zaken
DOSSIER NIEUW RIJKSBELEID WONINGPRODUCTIE
Wat doet de Woningbouwimpuls?
Zaanstad: 'Zonder steun van het Rijk lukt het niet'
Mirthe Biemans: "Corporaties kunnen niet voorbijgaan aan huisvestingsproblemen van middeninkomens"
Alle artikelen uit alle jaargangen van NUL20 zijn online beschikbaar via onze site nul20.nL De nummers zijn bovendien in pdf-formaat te downloaden. ABONNEE ADMINISTRATIE Bij voorkeur via onze website www.nuI20.nl of via mail abo@nuI20.nl IlnrJiIWI-I)A( HIJrI Fred van der Molen (fred@nuI20.nl) II 020-693.7004
VERNIEUWING SLOTERMEER KOMT OP GANG, EINDElIJK ...
MIIII redactie@nuI20.nl ïf f ~
4
Me. Arntzeniusweg 20 1098 GP Amsterdam IiII J/\( llf
Bert Pots loco Boer Janna van Veen Johan van der Tol (eindredactie) Joost Zonneveld "F' ':llliFf'.( r 'FIN Wendy Koops 1·1/1.'
I
II
I
André Buys (Rigo) Lauro Uittenbogaard (Grond en Ontwikkeling) Jeannette Kuipers (RVE Wonen, Amsterdam) Ingrid Houtepen ('WOON) Lison Wilkens (MRA) Marian Prins (Amstelland-Meerlanden) Berthilde Lammertink (AFWC) ~. J 'Ot! fiN IJ Nico Boink I/rJRfVII,1 VII.lr,· Pieter Lesage Af'VlPTI-rHlr , zie info op www.nuI20.nl DRIll! Vellendrukkerij BOU Barneveld
NULPlll DECEMBER 2020
H
13 10
24
26 28 30 32 34 36 37 38 40 42 44
DOSSIER ZUIDOOST 4 Wijkaanpak nieuwe stijl 8 Veel in aanbouw moor ook ol veel vertraagd Eindelijk: vernieuwing Slotermeer komt op gong DOSSIER: EFFECTEN VAN NIEUW RIJKSBELEID 16 Wat doet de Woningbouwimpuls voor de MRA? 20 Zaanstad: 'Zonder steun van het Rijk lukt het niet' 22 Eerste corporatie bouwt woningen met permanente middenhuur Pilot 'Tijdelijk onder Dak' BOUW - BERICHTEN OVER NIEUWBOUW Trek noor landelijk gebied BEELDREPORTAGE IJplein wordt monument OP STAP MET . . Patrick Durrfeld, cliëntbegeleider bij HVO-Querido In Haarlemmermeer worden ook weer sociale huurwoningen gebouwd Enorme achterstonden bij de Huurcommissie INTERVIEW Architect lyongo Juliano over inclusief bouwen Vergelijking verkiezingsprogramma's LOPENDE ZAKEN DE LEESKAMER WOONBAROMETER Prijzen koopwoningen blijven moor stijgen
/
i
/
/ !
?( • f'
/ •
,~
(.
Frits Palmboom, Bruno Notteboom, Kornelia Dimitrova, Bart Decroos 1 The Drawing in Landscape Design and Urbanism 2 De tekening in landschapsontwerp en stedenbouw 11 12
Chiara Cavalieri From Text to Plan - Mapping the Blue Space of the Eurometropolis Van tekst naar plan - De Blauwe Ruimte van de Eurometropool in kaart gebracht
William Mann, Witherford Watson Mann Architects 19 Upper Lee Valley, London 20 Upper Lee Valley, Londen 29 30
Frits Palmboom Redrawing the Map - Oscillating between Resemblance and Alienation Hertekenen van de kaart - Pendelen tussen gelijkenis en vervreemding
Elke Couchez 39 Reading by Drawing - ILAUD 1977: A Tentative Tool for Urban Regeneration 40 Tekenend lezen - ILAUD 1977: tentatief instrument voor stadsvernieuwing Nitin Bathla, Sumedha Garg 49 Drawing as Counter-Cartography - Reflections on a Socially-Engaged Art Project 48 Tekenen als contra-cartoqrafte - Reflecties op een sociaal-geëngageerd kunstproject Roberto Damiani 63 The Figure-Ground Plan and Its (Dis)contents 64 De figure-groundtekening en haar (on)volkomenheden Marialessandra Secchi, Marco Voltini 75 They Do It with Layers - How Design by Layers Is Killing Urban Complexity 74 They Do It with Layers - Hoe een lagenbenadering de stedelijke complexiteit doodt Paul Broekhuisen 87 The Map Is Not the Territory 88 De kaart is niet het gebied Julie Marin, Bruno De Meulder 97 Synoptic Assemblages Guiding Urban Metabolic Transitions 98 Synoptische assemblages ter begeleiding van stedelijke metabole transities Marc Treib 107 Drawing an Idea: Aerial Perspective - Community Recreation Space, Ceres Camp, California 107 Het tekenen van een idee: vogelvluchtperspectief - Collectieve recreatieruimte, Ceres Camp, Californië 111 111
Koenraad Danneels 'A spectacular, green and social valley' - René Pechère Redraws Brussels (1965) 'Een spectaculaire, groene en sociale vallei' - René Pechère tekent Brusselover (1965)
Gianni Lobosco 114 Visualising Time and Uncertainty - Harold Fisk's Mississippi River Maps 114 Het visualiseren van tijd en onzekerheid - Harold Fisk's kaarten van de Mississippi Sandra Parvu 117 Navigating Between Survey and Project - Alain Freytet and Alain Mazas's Atlas des paysages des Yvelines 117 Navigeren tussen survey en project - De Atlas des paysages des Yvelines van Alain Freytet en Alain Mazas Gini Lee, Antonia Besa 120 WaterLore - Drawing Strategies for Landscapes in Times of Radical Drying 120 WaterLore - Strategieën voor het tekenen van landschappen tijdens extreme droogte Bram van Kaathoven 123 Architectura perennis 123 Architectura perennis Kees Christiaanse 126 Drawing is Reading and Writing at the Same Time - Guangming Reservoir, Shenzhen 126 Tekenen is lezen en schrijven tegelijk - Guangming Reservoir, Shenzhen Pieter Schengenga 129 Urban Water Plan for New Orleans - How Drawing Guides Design Discussions 129 Urban Water Plan voor New Orleans - Hoe het tekenen ontwerpdiscussies stuurt 137 Abstracts/ Samenvattingen 140 Biographies/ Biografieën 143 Credits/ Colofon
v
)( )( )(
25 jaar IJburg
0312020 with English captions and summary
an mster Terug in de tijd
25 years of IJburg
am
Contents
•
•
THE BIG PICTURE
CURATED PRODUCTS
Page8
Page /04
OPINION Page /0
REFERENCE
Page lOR
TALENT VS. MASTERMIND Page /2 METROPOLIS EXPLAINED Page /4
EDITOR'S
A BREATH OF FRESH AIR THE PROJECT AIR/ARIA/AIRE Page 3D
COLLAGES OF ARCHITECTURE. Focusing on the complexity of city life hy use of collages: Klaus Theo Brenner's new book City Life Collage Page /8
UNEARTHING WATER Making water more perceptible: Mexico City and the need for architecture that presents water in a new context Page 64
UNMUTE THE SOUND OF MUTATION Eric Firley on planning scenarios that maintain relevance in the future: How Miami tackles climate change Page 24
THE DIALECTIC OF TRANSFORMATION AND PERMANENCE On China's rapid growth and the urban planning strategy of modernizing its traditions Page 70
A BREATH OF FRESH AIR The impact of air pollution on city dwellers' health: The project Air! Aria/ Aire and the case of Barcelona Page 3D "THE PRODUCTION OF. EQUITABLE AND INCLUSIVE ENVIRONMENTS" Bianca Maria Rinaldi on the relevance of public green spaces in growing and socially fragmented cities Page 36 SHAPING THE GLOBAL SOUTH Deden Rukmaria on the need for including informal spaces in planning scenarios in the Global South
Page 38
PICK
Page / /0
INSULAR STRUCTURES The megalopolis of Seoul: Analyzing urban mutations based 011 the city's typological subunits Page 76
• ESCAPE
Page
PLAN 1/2
EDGE CITY
Page
1/4
IMPRINT Page / IJ
POSTMODERN PYROSCAPES On the need for a future-proof fire culture in the wildfire-shaken state of California Page 82 "IT TAKES COURAGE TO USE A LANDSCAPE AS IT IS" In conversation with Tilman Latz on the challenges of the transformation of post-industrial landscapes
Page 86 URBAN GROWTH AND URBAN POVERTY The decades-long fight of the city of Buenos Aires against urban poverty and inequality Page44 LEVERAGES TO LIVEABILITY Urban activist Olarnide Udorna-Ejorh on the challenges of urhan development in the megacity of Lagos Page 52 FACTS & FIGURES Page 56 MUTATION THROUGH REGENERATION 111e case of Sernarang, Java: examining local improvement attempts as reactions to global trends of urban regeneration
Page 58
006 -
topos 15,."iUE lIJ
RELOCATING A CITY About moving the arctic city of Kiruna, redefining values and finding solutions for a world of constant change Page 92 CONTAl N E R IZATI ON Charlie Clemoes on the shipping container as a driver of urban change Page 98 CONTRIBUTORS Page /02 BUENOS AIRES: URBAN GROWTH AND URBAN POVERTY
Page 44
ARCH IS 2020 #1 PER ISSUE 19.50 EURO VOLUME IS A PROJECT BY ARCHlS + AMO + ...
Reinier de Graaf, Brendan Cormier, Jonathan Foote, luigi Prestinenza Puglisi, Rem Koolhaas, Jacques Herzog, Peripheral Visions, Gilles Retsin, Molly Wright Steenson, Francesco Garutti, Nonprofessionals, Ole Bouman, Unfolding Pavilion, n'UNDO, Stephan Petermann, Fabrizio Gallanti, Marina Otero Verzier, Nick Axel, Sumayya Vally, Andreas Rumpfhuber, Andrea Bagnato, dpr-barcelona, Peggy Deamer, Blanca Pujals, Mollie Claypool, Aristide Antonas
1
ISBN 9789077966679
4
EDITORIAL
MIND THE GAP
6
REINIER DE GRAAF BRENDAN CORMIER JONATHAN FOOTE LUIGI PRESTINENZA PUGLISI JACQUES HERZOG AND REM KOOLHAAS PERIPHERAL VISIONS GILLES RETSIN MOLLY WRIGHT STEENSON FRANCESCO GARUTTI NONPROFESSIONALS OLE BOUMAN UNFOLDING PAVILION N'UNDO STEPHAN PETERMANN VOLUME TALKS COLOPHON
THE REAL WORLD GOODBYE! NEVER OUT OF STYLE 50 SHADES OF GREAT THE OTHER 20% AWARD WINNING ADVICES TO WIN AT AWARDS ON PREPPERS, DUTCH TOMATOES AND AUTOMATION THE PROBLEM WITH CHRISTOPHER ALEXANDER THE THINGS AROUND US PROFESSIONALS THE SOLIPSISM OF ARCHITECTURE THE SURPRISE GUESTS FROM SUBTRACTION THE F*CKING BUBBLE DIAGRAM
8 9 13 16
22 24 30 35 38
46 48 56 59
62 70
FRONT COVER PHOTO: Magnus von Koeller RAr.K r.nVFR IMA~E~ Dono Stanhone for Weeklv Wine. BBC2. 2015
DE WITTE redacne & admlnlstratte: DWR/J1.vR vzw - PlIsthu!I 1428 - 1000 RruIl.wll RrRlnekllllloor Brussel X -c-toegetnten gesloten verpakking Brussel X 3/187
t.:
208 november-december 2020 jaargang 35
32(0)2 223.14.50 -email Inro@dcwllleraar.be-vljfenderllgslejaorgang-ISSN0774-RS23
_ verschljnt tweem8ondeliJkG-9.000
P706236
www.dewitteraaf.be
ex.
•
Musées tmaqinaires
I Richard Graul en Richard Stettiner (red.). Das Museum. Bine Anleitul1g zum Genuss der Werke "i/dender Kunst
Het fotografisch geïllustreerde kunstboek, 1900-1950
(] 896-1911) II Klassiker der Kunst in Gesamtausga"en
(1904-1937)
ill Mantegna. r:Oellvre du Maître en 200 Reproductions (19] 1) IV Victor Goloubew. Ars Asiatica (19]4-1935) V earl Einstein. Negrrp/aslik (] 9] 5) VI Carlo Carra. Giotto (1924/1926) VII Wilhelm Pinder. Vel' Naumburqer Dam Imd seine Bildwcrkp nJl.fgcllohmel1 dW'eh Walte,- Rene. beschrieben von Wilhe/", Pinda (1925)
VlII Amédée Ozenfant en Charles-Edouard Jeanneret (Le Corbusier), UI Peintllre moderne (1925) IX EI Lissitzky en Hans Arp, Die Kunstismm
(1925)
X László Moholy-Nagy, Malerei Photogral,hie
Pilm (1925)
Xl Ernst Benkard, Giovanni Lorenzo Bernini, Meister der Plastik (1926) XU Hans Karlinger, Die Kunst der Getik (1927)
XIII Elie Faure, Htstoire de rart. L'Esprit desformes (1927)
XIV Hans Richter, PilmgeglTer VOlT Heute - Fi lmjreunde van Morgen
(1929) XV Luc en Paul Haesaerts, Flandre. Essni sur I'urt flamnnd depuis 18/10 (1931)
XVI 'us Trésors tie la peinture [rnnçuise dr ses oriqines ii nos jours. Des primitijsall XVle. siècIe (1934)
XVII Ludwig Goldseheider, Zeitlose Kunst. Gegmwartsnahe Werke ausjernen Bpochen. 132 Aufnahmen qesummelt: gesichtet und erläutert von IJudwi[J Goldsclleider- (1934)
XVIII André Vigneau, BllcycIopédie PIlOtographique de l'art (1936-] 949) XIX Jacob Burckhardt, Rubens (1938) XX Kenneth Clark, One HUlTdred Detnilsfrom Pictures in the National Gallery (1938)
XI Sigfried Giedion, Space, Time and Architecture. TI" GroWtll of a New Tradition (1941)
XXII Les Menreilles de I'urt (1943-1970) XXIII The Penquin Modern Painters (1944-1959) XXIV Paul-Andre Lemoisne, Degas et SOli
",uvre. Vo/ullle I-IV·
(1946-1949) XXV László Moholy-Nagy, Vision in Motion (1947)
Maurice Iaruoux. André Malraux. 1953
STEVEN JACOBS
ducties van kunstwerken die ze bevatten. Zoals Erwin Panofskyal aangaf in zijn essay uit 1930 over 'Original und FaksimilereBoek, aura en museum produktion' worden de formele eigenschappen van reproducties al te vaak over het Sedert de late negentiende eeuw presente- hoofd gezien.> De parameters van een ren vele kunstboeken zich als kunstwerk.Dit reproductie - perspeetlef licht, lens, drukfenomeen, dat zowel exquise Iivres d'artistes procedé - bepalen in grote mate de ervaring als conceptuele artists' books omvat, heeft en de betekenis van het kunstwerk. Hoewel heel wat kritische en kunsthistorische aan- ze in veelvoud bestaan, zijn reproducties dacht gekregen.' Boeken die over kunst han- dus 'originelen' op hun eigen manier .. Dat delen - 'banale', geïllustreerde kunstboeken geldt ook voor kunstboeken. De wijze waar- werden echter zelden bestudeerd. In de op kunstboeken bijvoorbeeld reproducties sporadische studies gaat de aandachtboven- aan een tekst en aan andere afbeeldingen dien hoofdzakelijk naar tekst en argumenta- relateren. bepaalt mede de betekenis van de tie, terwijl materiële, formele en structurele reproductie én onvermijdelijk ook van het elementen van het boek en de rol van illusorigineel. In die zin beantwoorden kunsttraties als secundair of zelfs irrelevant wor- boeken volledig aan de observaties die den beschouwd. Dat is verwonderlijk: het Walter Benjamin formuleerde in 'Das geïllustreerde kunstboek is immers onlos- Kunstwerk im Zeitalter seiner technischen makelijk verbonden met de verspreidingvan Reproduzierbarkeit' (1936). Fotografie en artistieke concepten, de vorming van het film brachten niet enkel nieuwe kunstvormoderne museum en alternatieve tentoon- men met zich mee, maar ze hebben onze stellingspraktijken, de ontwikkeling van de kijk op kunst in het algemeen. en dus ook op kunstgeschiedenis en nieuwe vormen van klassieke media zoals schilderkunst en kunstappreciatie. beeldhouwkunst, grondig gewijzigd.s Ook Geïllustreerde kunstboeken deterrnineren kunstboeken hebben onze omgang met de wijze waarop kunstwerken worden beke- (originele) kunstwerken veranderd. Voor ken. geapprecieerd en geduid. Boeken zijn Benjamin gaven moderue reproductietechniet transparant. neutraalof onzichtbaar. nieken de doodsteek aan het 'aura' van het net zoals de grafische of mechanische repro- kunstwerk- het laatste residu van de rituele
waarde van het kunstwerk, dat voortaan enkel en alleen aan een 'tentoonstellmgswaarde' beantwoordt. De vraag is echter of Benjamins utopische visie over de dood van het aura standhoudt. Kan de totaliteit van de reproducties zelf niet beschouwd worden als een nieuw 'aura' dat als een wolk rond het originele kunstwerk cirkelt? Doen reproducties van kunstwerken in boeken. op ansichtkaarten, koffiekoppen, paraplu's en allerhande prullaria ons net niet méér verlangen naar het originele kunstwerk, waarvan de uniciteit wordt bevestigd en - zowel materieelals symbolisch-de waarde stijgt?' Kunstboeken beantwoorden volledig aan deze reproductielogica. Net zoals ingelijste prenten en posters, maar mlnder uitgesproken, proberen ze het originele kunstwerk (of de ervaring ervan) te simuleren. Gereproduceerd in een boek verliest het oorspronkelijke kunstwerk vele materiële eigenschappen (zoals formaat, ruimtelijke context en afhankelijkheid van aleatoire omgevingsfactoren die de ervaring stimuleren of verstoren). Het boek koppelt het kunstwerk los van de oorspronkelijke context en in die optiek is een bladspiegel te vergelijken met de white cube. Net zoals het museum brengt bet boek het kunstwerk naar een andere - virtuele. tweedimensionale - ruimte. Toch gaat deze vergelijking
.
----,,-------_.