Definitief Ontwerp Uithoflijn Tramverbinding Utrecht CS - De Uithof
Publieksversie Versie 1.0 mei 2013
2
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Inhoudsopgave 1
Inleiding
5
4
Het ontwerp
1.1
Regionale visie op OV
5
4.1
Tracédeel Stationsgebied
23
1.2
Nut en noodzaak Uithoflijn
7
4.2
Tracédeel S
33
1.3
Historie en besluiten
7
4.3
Tracédeel A
43
4.4
Tracédeel B
65 85
2
Definitief ontwerp
9
4.5
Tracédeel U
2.1
Doel en status
9
4.6
Tracédelen T+O
2.2
Scope en tracé op hoofdlijnen
9
2.3
Verschillen ten opzichte van VO+
11
2.4
Randvoorwaardelijke projecten en raakvlakprojecten
11
2.5
‘Spannende’ delen
12
2.6
De Projectorganisatie Uithoflijn
14
2.7 Weetjes
3
Uitgangspunten en ontwerpeisen
23
101
Colofon 107
14
17
3.1 Bovenbouw
17
3.2 Onderbouw
20
3.3 Omgeving
21
3.4 Algemeen
21
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
3
3
Overzichtstekening Uithoflijn
O T
Utrecht Centraal Centrumzijde
P+R De Uithof
T U
ied eb nsg
tio Sta
WKZ Utrecht Centraal Jaarbeursplein
S
U B UM C n aa
l rg
jn
be
Ri
el
Uithoflijn
e
id
rd
aa w en
lg
Ga
Definitief Ontwerp
B
He
Vaartsche Rijn
an
la
m
A
4
ua
A
Kr om
d Pa
S
1. Inleiding Voor u ligt de publieksversie van het Definitief Ontwerp Uithoflijn. Deze publieksversie is een vertaling van het Definitief Ontwerp van 15 februari 2013. ITC Movares heeft dit DO gemaakt in opdracht van de Projectorganisatie Uithoflijn als technische uitwerking van het Voorlopig Ontwerp+ (VO+).
1.1 Regionale visie op OV Voor de ontwikkeling van de stad en de regio Utrecht is de tram belangrijk. Er wordt daarom hard gewerkt aan de toekomst van Regiotram Utrecht. De stadsregio Utrecht telt bijna 650.000 inwoners, in 2040 zijn dat er 800.000. Om de groene omgeving te sparen, zullen de nieuwe Utrechters voornamelijk binnen het huidige stedelijke gebied
Figuur 1.2: Sfeerimpressie De Uithof
komen te wonen. In zo’n compacte omgeving is het belangrijk om zorgvuldig om te gaan met de
Vanuit dit besef hebben de gemeenten in de regio Utrecht de ambitie uitgesproken het OV tot 2020
beschikbare ruimte. Voor de bereikbaarheid is er daarom naast goede auto- en fietsvoorzieningen,
jaarlijks met 5% te laten groeien. De gemeenteraad Utrecht heeft in 2012 het ambitiedocument
een uitstekend openbaarvervoersysteem nodig.
‘Utrecht: Aantrekkelijk en Bereikbaar’ vastgesteld. Bestuur Regio Utrecht (BRU) heeft daarop de ambitie vastgesteld en een visie ontwikkeld voor een regionaal tramnetwerk (Tramnet 2025). Dit regionale tramnetwerk zal uit vijf verbindingen bestaan. Op basis van vervoerswaarden zijn meerdere openbaarvervoerlijnen in en om de stad Utrecht geschikt om te ‘vertrammen’. Hierbij gaat het om de verbinding naar Vleuten via Papendorp en De Meern, de Binnenstadsas naar De Uithof (lijn 11) en Zeist en tramlijnen naar Zuilen en Overvecht. Met name vanwege de grote aantallen reizigers van en naar De Uithof, vormt de Uithoflijn de eerste stap in de uitbouw van dit systeem. De Uithoflijn wordt in een complexe, stedelijke omgeving aangelegd, waar veel verkeer, winkels, bedrijven en bewoners zijn. Om de hinder tijdens de bouw zoveel mogelijk tegen te gaan, wordt het project gefaseerd uitgevoerd. Daar waar mogelijk wordt het gecombineerd met andere projecten. Een duidelijk voorbeeld daarvan is de spooruitbreiding tussen Utrecht CS en Lunetten, waarmee gelijktijdig de onderbouw van de Uithoflijn wordt aangelegd. De bouw neemt dan weliswaar meer tijd in beslag, maar de stad Utrecht kan daardoor goed blijven functioneren.
Figuur 1.1: BRU visie, Tramnetwerk 2025
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
5
5
IJs se lst ei nz
n
Ronde Venen
Do
Nieuwegein-zuid
er ld
Hollandsche Rading
Schoonhoven
oo sf er Am
Bi
ag
M
-n oo rd
aa
Ho
ef
rs se n
en
Ha
t es w
Ov er ve ch t
Gorinchem
Dragend OV netwerk 2028 La W ge ei de
Tramnet/knooppunt Randstadspoor
Winkelcentrum Overvecht
Dragend radiaal
Voordorp
Dragend tangentieel
le Zu i
se
jn
t
Di
ch
n
ve
er
Ov
Breda Dordrecht
Ring Utrecht
t-o ch re
Mooi Zeist
51
rts
ch
e
Ri
jn
Den Haag Rotterdam
De Uithof
Ut
Majella
U CE TRE NT CH RA T AL
LRC
os
t
g
ur
Terwijde
lb
figuur 2.16: Dragend OV netwerk in 2028. Vleuten
Den Bosch
rt
en ov lt h
OV Visie Regio Utrecht 2028
en ov lt h
Maartensdijk
Vianen lekbrug
Bi
Breukelen
Va a
Zeist centrum Galgenwaard
Drieb.-Zeist
Lu n
et te
n
De Meern
Bunnik
Papendorp
Driebergen
Ho ut en
Westraven
st el
lu
m
Rijnenburg
Nieuwegein centrum
6
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Ho
ut en
Ca
Oudewater
1.2 Nut en noodzaak Uithoflijn
1.3 Historie en besluiten
De Uithof, kenniscentrum aan de rand van de stad Utrecht, draagt in belangrijke mate bij aan de
De komst van de Uithoflijn is lang overwogen. Uiteindelijk hebben de gemeente Utrecht en BRU in
innovatieve kracht, de kenniseconomie en de concurrentiepositie van de regio Utrecht en Nederland.
april 2012 het Uitvoeringsbesluit genomen voor de aanleg van de tramlijn tussen Utrecht CS en De
Een sterk ontwikkelde en goed bereikbare Uithof stimuleert de economie en de werkgelegenheid
Uithof. Daarmee is ook het Voorontwerp+ (VO+) van de Uithoflijn vastgesteld.
in de regio.
Op www.utrecht.nl/uithoflijn staan alle eerder genomen besluiten vermeld.
De Uithof blijft de komende jaren groeien. Bijvoorbeeld door de uitbreidingen van de Universiteit Utrecht en de Hogeschool Utrecht en de komst van verschillende instellingen naar De Uithof, zoals het RIVM, het Prinses Maxima Centrum en Danone. Het aantal studenten, werknemers en bezoekers dat vanaf Utrecht Centraal naar De Uithof reist, groeit daardoor de komende jaren met 25%. Concreet betekent dit dat er in 2020 meer dan 45.000 OV-reizigers per dag zijn, omdat steeds meer mensen met het openbaar vervoer van en naar De Uithof reizen. De luchtkwaliteit in Utrecht staat onder druk. Utrecht heeft het drukste busnetwerk van Nederland en het traject Utrecht Centraal-De Uithof is zelfs de drukste busverbinding van het land. Op dit moment rijden buslijn 11, 12 en diverse andere buslijnen naar De Uithof. Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat de groei van het aantal reizigers niet meer met bussen op te vangen is. De aanleg van de Uithoflijn biedt hierin uitkomst. Reizen per tram biedt reizigers meer ruimte en comfort. In een tram kunnen namelijk vier tot vijf keer meer reizigers vervoerd worden dan in een bus, zonder dat deze er als haringen in een ton hoeven in te zitten. Ook is reizen per tram stiller, schoner en zuiniger dan per bus. Een tram past beter binnen de beperkte stedelijke ruimte en biedt dus meer vervoerscapaciteit. Doel van de Uithoflijn is dat reizigers snel, comfortabel en milieuvriendelijk tussen Utrecht Centraal en De Uithof worden vervoerd. Het resultaat is verbetering van de bereikbaarheid van De Uithof, de leefbaarheid van de stad, de kwaliteit van het openbaar vervoer en een stimulerende werking voor economie en werkgelegenheid in de regio.
Figuur 1.3: Huidige situatie op Utrecht CS met een volle bus van Lijn 12
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
7
7
Tracédelen Uithoflijn Tracédeel OVT 1050m
0
9.066km
Tracédeel O 161m
8.905km
m
50k
1.0
Tracédeel T 560m
8.345km
6.7 km
20
Tracédeel S 945m
km
5 .99
Tracédeel B 2145m
1
Tracédeel U 1625m
Tracédeel A 2580m
m
4k
57
4. Tracédeel OVT
Tracédeel U
Tracédeel S
Tracédeel T
Tracédeel A
Tracédeel O
Tracédeel B
Tracédelen Uithoflijn Overzicht tracédelen lengte en kilometrering
8
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
15 februari 2013
2. Definitief Ontwerp 2.1 Doel en status
2.2 Scope en tracé op hoofdlijnen
Het DO is het vervolg op het VO+, het ontwerp dat aantoont dat de Uithoflijn maakbaar is. Het
Scope DO
VO+ is het document waarin de keuzes beschreven staan waar de Uithoflijn komt te liggen, hoe
Voor de ontwikkeling van de Uithoflijn en de specifieke kennis die hiervoor nodig is, worden het
deze wordt ingepast in de omgeving en hoe deze wordt gerealiseerd.
ontwerp en de bouw benaderd vanuit drie onderdelen:
Het DO beschrijft de technische uitwerking hiervan en geeft de stand weer per eerste kwartaal 2013.
• A: tramsysteem;
Na vaststelling van het DO volgen de fase waarin de bouw van de tramlijn wordt aanbesteed en de fase waarin de tramlijn wordt gebouwd.Het DO van 15 februari zal nietexact het ontwerp zijn dat aan de aannemer wordt opgedragen. Enkele onderdelen worden namelijk nog verder uitgewerkt,
°° A1: materieel; °° A2: bovenbouw (de spoorconstructie, de bovenleiding, de beveiliging en beheersing, kabels & leidingen tram, de halte-inrichting);
hetgeen tot wijzigingen kan leiden. Daarbij gaat het vooral om raakvlakken met andere projecten
• B: onderbouw: de draagconstructie van de bovenbouw en van de haltes;
die nog in ontwikkeling zijn, bijvoorbeeld de Ring Utrecht en stationsgebied.
• C: omgeving: de infrastructuur rondom het tramsysteem en de haltes, zoals de kruisingen. Deze onderdelen vormen samen de scope van de Uithoflijn.
Maakbaar wil zeggen dat de Uithoflijn: • een juist werkend tramsysteem is, dat goed ingepast is in de omgeving; • voldoet aan de eisen die BRU voor het gehele tramsysteem heeft vastgesteld (IPvE). Het DO is zorgvuldig afgewogen, met oog voor de omgeving. Dit betekent dat er rekening is gehouden met de belangen van alle betrokken groepen en partijen, zoals omwonenden, weggebruikers, ondernemers en besturen. Met het DO in de hand kan de volgende stap in het proces worden genomen. Na vaststelling van het DO volgen de fase waarin de bouw van de tramlijn wordt aanbesteed en de fase waarin de tramlijn wordt gebouwd. Na de bouw gaat er een testbedrijf aan de gang, gevolgd door een proefbedrijf. Uiteindelijk is de Uithoflijn gereed voor exploitatie. Ook al heeft het ontwerp de status van definitief, er blijven aanpassingen mogelijk in de details. Het DO wordt vertaald naar een referentieontwerp voor de aannemers. Met dit ontwerp weten zij waar en hoe de Uithoflijn moet komen te liggen en aan welke eisen dit moet voldoen. Het is aan de aannemers zelf om met slimme ideeën te komen hoe zij dit ontwerptechnisch invullen (de engineering). De contractvorm waarmee wordt gewerkt is engineering & construct (E&C).
Uithoflijn
Figuur 2.1: de scope-onderdelen. Rood = A tramsysteem, geel = B onderbouw, groen = C omgeving
Definitief Ontwerp
9
9
Tracé op hoofdlijnen Het tracé loopt vanaf het Stationsgebied tot en met De Uithof. De Uithoflijn sluit aan op de nieuwe (tijdelijke) eindhalte van de Sneltram Utrecht - Nieuwegein/IJsselstein, Utrecht Centraal Jaarbeursplein. Deze halte is aangelegd in het verlengde van de Graadt van Roggenweg, op de plek van de gesloopte parkeergarage tussen het Jaarbeursplein en het NH-hotel. Om de trambaan door te kunnen trekken, wordt het Cranenborch-gebouw gesloopt.
Figuur 2.3: Artist Impression Bibliotheek Plusplus Vanaf de brug over de Leidsche Rijn worden twee gescheiden rijbanen gebouwd met een ‘barrier’ ertussen. Deze is bedoeld om de kolommen van Stationsplein Oost te kunnen funderen. Hier komen ook de bovenleidingenmasten.
Figuur 2.2: Aanleg van de Tijdelijke Eindhalte Jaarbeursplein in uitvoering
Bij het hoofdgebouw van de NS sluit de trambaan aan op de bestaande busbaan langs de spoorlijn,
Na een gelijkvloerse kruising met de Mineurslaan buigt de trambaan linksaf richting een nog
tracé van de Uithoflijn met een viaduct over de Vaartsche Rijn, naar station Vaartsche Rijn. De tramlijn
te bouwen brug over de Van Sijpesteijnkade en de Leidsche Rijn. De bussen van en naar de
gaat verder langs de spoorlijn, parallel aan de Vaartsestraat, Pelikaanstraat en de begraafplaatsen
Jaarbeurszijde van de OV-terminal zullen ook van deze baan gebruik maken. Hierna daalt de
Soestbergen en Kovelswade.
de Adama van Scheltemabaan. Deze busbaan wordt omgebouwd tot trambaan. Daarna gaat het
bus-/trambaan af richting de Leidseveertunnel. Na de onderdoorgang onder de Waterlinieweg volgt de trambaan de spoorlijn om daarna via een
10
Op het Smakkelaarsveld gaat de tram rechtsaf onder de Bibliotheek Plusplus door richting
bocht naar links de Koningsweg te kruisen. De Uithoflijn ligt hier ten westen van de Laan van
de OV-terminal, de meeste bussen slaan linksaf richting de binnenstad. Ook aan deze zijde
Maarschalkerweerd. Vlak voor de brug over de Kromme Rijn gaat de trambaan verder aan de
van de Leidseveertunnel gaat de bus-/trambaan met een brug over de Leidsche Rijn en de
oostzijde van de Laan van Maarschalkerweerd langs halte Galgenwaard en gaat daarna verder ten
hoofdfietsroute heen.
oosten van de Weg tot de Wetenschap langs halte Kromme Rijn.
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
• uitwerken medegebruik op de trambaan door hulp- en nooddiensten en bussen; • verbeterd ontwerp aantal wegkruisingen, waarbij meer rekening is gehouden met fietsers; • optimalisaties in de ligging van de tramsporen zodat het rijcomfort en de rijsnelheid verbeteren (hogere snelheid op sommige delen van het tracé); • Overweg met slagbomen op kruising Koningsweg.
2.4 Randvoorwaardelijke projecten en raakvlakprojecten Er zijn belangrijke randvoorwaardelijke projecten die gerealiseerd moeten worden om de Uithoflijn aan te kunnen leggen: • busstation West bij station Utrecht Centraal; • busbaan Kruisvaart; • HOV-busbanen in het Stationsgebied Utrecht Centraal;
Figuur 2.4: Artist Impression Oosterkade bij station Vaartsche Rijn
• vervanging centrale beveiligingssysteem verkeersleiding (Nieuwegein); De trambaan gaat onder de A27 door en sluit bij halte Padualaan aan op de bestaande busbaan
• uitbreiding remise (Nieuwegein);
in De Uithof. Daarna gaat hij verder langs de hogeschool- en universiteitsgebouwen met halte
• P+R De Uithof.
Heidelberglaan, langs het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMC) met halte UMC en langs het Wilhelmina Kinderziekenhuis met halte WKZ. Nabij de wegaansluiting op de A28 sluit de Uithoflijn
Verder zijn er veel raakvlakprojecten. Dit zijn projecten die gelijktijdig met de trambaan worden
aan op het nieuwe transferium P+R De Uithof. De Universiteitsweg wordt hier ongelijkvloers
gerealiseerd en waar rekening mee gehouden wordt bij de aanleg van de Uithoflijn (en andersom).
gekruist. De trambaan eindigt bij halte P+R De Uithof met het hierachter gelegen opstelterrein
Zoals:
voor de trams.
• ontwikkeling Stationsgebied (onder andere Bibliotheek Plusplus en Rabobrug); • spooruitbreiding naar Lunetten / Randstadspoor en DoorStroomStation Utrecht;
2.3 Verschillen ten opzichte van VO+
• fietspad ‘Tussen de Rails’ bij Maarschalkerweerd; • nieuwbouw op De Uithof zoals CBOI, Prinses Maxima Centrum en RIVM;
Het DO is de technische uitwerking van het VO+. Wel zijn er nog belangrijke verschillen met het
• verbreding Ring Utrecht (A27/A28).
VO+: • sectionering van de bovenleiding op De Uithof. Een maatregel om de beïnvloeding van het magnetisch veld van de bovenleiding voor gevoelig apparatuur te voorkomen; • nieuw ontwerp halte Utrecht Centraal centrumzijde (OV-terminal);
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
11
11
2.5 ‘Spannende’ delen
aangelegd, zo dicht mogelijk langs het spoor. Wel moeten daarvoor de bestaande straatinrichting, parkeerplaatsen en bomen wijken. In intensief overleg met omwonenden is er een nieuwe inrichting voor de buitenruimte bedacht. Bijvoorbeeld voor de bergingen, fietsenstallingen en parkeergarage onder de trein en trambaan. Dit wordt de komende periode verder uitgewerkt.
Figuur 2.5: Luchtfoto stationsgebied Stationsgebied De complexe omgeving van het Stationsgebied en de bouw van de nieuwe OV-terminal
Figuur 2.6: Station Vaartsche Rijn in aanbouw
hebben een grote impact op de Uithoflijn en andersom. Veiligheid, inpassing, bereikbaarheid, de Uithoflijn dient in dit gebied aan veel eisen te voldoen. Daarbij is een goede bouwfasering
Halte Vaartsche Rijn
van belang, om rekening te kunnen houden met de raakvlakken met andere bouwprojecten.
Halte Vaartsche Rijn is een combinatiehalte voor trein en tram. Geluidsreductie speelt hier een belangrijke rol. Er worden twee geluidsschermen aangebracht: langs de verhoogde trambaan en
Vaartsestraat/Pelikaanstraat
tussen de trambaan en de spoorbaan. De trambaan wordt aangelegd op een betonnen viaduct.
De Uithoflijn loopt hier parallel aan de spoorlijn en Vaartsestraat/Pelikaanstraat. Nadruk
Onder meer bij de bevestiging van de spoorstaven wordt nadrukkelijk rekening gehouden met het
in dit gebied ligt op de kwaliteit van de leefomgeving, het milieu, geluid, trillingen en de
dempen van trillingen.
bereikbaarheid. De ruimte voor de trambaan is minimaal. Daarom wordt de trambaan verhoogd
12
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Figuur 2.7: De uitbreiding van de hoofdsporen is in uitvoering en de voorbereidingen voor de onderbouw van de Uithoflijn zijn gestart, bij de begraafplaats Soestbergen. Begraafplaatsen Soestbergen en Kovelswade Beide begraafplaatsen zijn Rijksmonument. Dit vraagt om zeer zorgvuldige inpassing van de trambaan. Bovendien ligt er langs Soestbergen en Kovelswaarde een spoorlijn. De Uithoflijn wordt hier, net als bij de Vaartsestraat/Pelikaanstraat, zo dicht mogelijk tegen de spoorlijn aangelegd.
Figuur 2.8: De huidige busbaan op de Heidelberglaan zal worden omgebouwd tot een trambaan. Foto is genomen ter hoogte van het in aanbouw zijnde CBOI.
De Uithof Op De Uithof staat een aantal gebouwen waar overlast door geluid, trillingen en elektromagnetische interferentie (EMI) een belangrijk aandachtspunt is. EMI is relevant op plekken waar zeer
bovenleiding in stukjes geknipt, waarbij elke bovenleidingmast een eigen voedingsdraad krijgt.
gevoelige onderzoeksapparatuur staat. Zoals in de Universiteit Utrecht, het UMC, het Wilhelmina
Voordeel is dat het elektromagnetische veld daardoor zo klein mogelijk wordt gehouden en er geen
Kinderziekenhuis (WKZ) en het Centrum voor Beeldgestuurde Oncologische Interventie (CBOI,
effecten zijn op apparatuur. Bij het CBOI blijkt deze oplossing nog niet voldoende. Op dit moment
onderdeel van het UMC). EMI is in het algemeen oplosbaar door sectionering. Hierbij wordt de
wordt hiernaar gekeken en een mogelijke oplossing is om het tracĂŠ bij het CBOI ook op te schuiven.
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
13
13
2.6 De projectorganisatie Uithoflijn
• overige belanghebbenden langs het tracé, zoals sportverenigingen, bedrijven en diverse instanties.
De ontwikkeling van de Uithoflijn is een gezamenlijk project van BRU en de gemeente Utrecht. Vanuit deze samenwerking waarborgen zij de realisatie van een goed werkend tramsysteem en
Afstemmingsproces met betrokken partijen
een goede inpassing van de lijn in de stad, gekoppeld aan de SUNIJ-lijn.
Om tot een afgewogen ontwerp te komen, is er veel gezamenlijk overleg geweest, variërend van expertmeetings tot specifiek overleg over bijvoorbeeld de randvoorwaarden voor de tracédelen.
Verantwoordelijkheden
Hier zijn diverse stakeholders bij betrokken. Stakeholders zijn belanghebbenden die direct langs
De Projectorganisatie Uithoflijn is verantwoordelijk voor het ontwerp en de realisatie van de
een bepaald tracédeel gevestigd zijn (zoals ondernemers), of hier op een andere manier bij
Uithoflijn. In deze projectorganisatie werken gemeente Utrecht en BRU samen, het ontwerp
betrokken zijn (zoals BRU vanuit zijn rol als opdrachtgever voor het openbaar vervoer, of de hulp-
is opgesteld door ITC. Onder verantwoordelijkheid van de gemeente en BRU stuurt de
en nooddiensten vanuit hun rol om de veiligheid te garanderen).
projectorganisatie de aanleg aan van de traminfrastructuur en de omgeving van de trambaan. Tevens zorgt zij voor de aanschaf van het trammaterieel en bereidt zij de exploitatie en het beheer van de lijn voor.
2.7 Weetjes
Daarnaast zijn de gemeente en BRU elk verantwoordelijk voor een aantal randvoorwaardelijke
De Uithoflijn vergeleken met buslijn 12 in de spits
projecten, zoals de busbaan Kruisvaart en de remise. BRU is de OV-autoriteit in de regio
In de spits rijden er nu nog via lijn 12 elke 2 à 3 minuten een 24 meter lange dubbelgelede bus
(opdrachtgever voor het openbaar vervoer) en de toekomstige beheerder van de trambaan.
van en naar De Uithof. Reizigers hebben niet altijd een zitplaats en staan vaak opeengepakt. Een gekoppeld tramstel is daarentegen 65 of 75 meter lang en kan drie tot bijna vier keer meer reizigers vervoeren dan een dubbelgelede bus. Bedoeling is dat er over de Uithoflijn overdag 16 gekoppelde
De belangrijkste betrokken partijen: • BRU; • gemeente Utrecht, m.n. Projectorganisatie Stationsgebied; • ProRail; • Rijkswaterstaat; • Universiteit Utrecht; • Hogeschool Utrecht; • UMC; • Projectorganisatie P+R De Uithof; • eigenaren van kabels en leidingen (nutsbedrijven); • Veiligheidsregio Utrecht; • omwonenden;
14
Figuur 2.9: Bussen op De Uithof
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
trams per uur/richting rijden. Dit betekent dat er in de spits elke 3,75 minuten een tram rijdt, wat
Aanleg busbaan Kruisvaart
zorgt voor ruim een verdubbeling van de huidige vervoerscapaciteit. Naar verwachting maken er in
Op de Adama van Scheltemabaan rijden straks alleen trams. De bussen die daar nu rijden, gaan via
2020 per dag circa 45.000 reizigers gebruik van de Uithoflijn. Dit is niet alleen een toename van 70-
een nog aan te leggen busbaan Kruisvaart naar het busstation aan de Jaarbeurszijde. De aanleg van
80% passagiers ten opzichte van de huidige buslijn 12 (die nu ongeveer 25.000 reizigers vervoert).
deze busbaan is een randvoorwaarde voor de Uithoflijn.
Het is ook sneller, comfortabeler, betrouwbaarder en milieuvriendelijker openbaar vervoer. Facts (per april 2013) Buslijnen
• 8 kilometer meet het tracé tussen haltes Centraal Station en P+R De Uithof;
De buslijnen 12/12s en 212 worden vervangen door de Uithoflijn. Wel kunnen reizigers die naar
• 27 nieuwe tramstellen worden aangekocht: 24 stuks in dienst + 3 reserve;
de omgeving Venuslaan/Rubenslaan/Sterrenwijk willen reizen, de bus blijven nemen. Om te
• 75 meter is de maximale lengte van de nieuwe gekoppelde trams;
voorkomen dat het vervolgens te druk wordt op de bestaande buslijnen, worden net als nu in de
• 17 minuten duurt de rit van de eerste tot de laatste halte;
spits ook overdag extra bussen ingezet (zoals lijn 13).
• 70 km/h is de maximale rijsnelheid op de lijn; • 26 km/h is de gemiddelde reissnelheid van de Uithoftrams, inclusief stoppen bij de haltes.
Wist u dat? Voor de onderbouw en de bovenbouw van Uithoflijn zijn nodig:
Remise Nieuwegein en opstelterrein De Uithof
• 37 km spoorstaaf;
De centrale stalling en werkplaats is de remise in Nieuwegein. Deze wordt - mede voor de Uithoftrams
• 470 bovenleidingmasten;
- gemoderniseerd, aangepast en uitgebreid. Bij P+R De Uithof wordt een onoverdekte opstelplaats
• 2,6 ha grasbaan;
aangelegd voor een deel van de trams, waardoor overbodige lege ritten zoveel mogelijk worden
• 28.000 m3 beton;
vermeden. Ook kunnen er kleine schoonmaak- en onderhoudswerkzaamheden worden uitgevoerd.
• 6.000 m3 ballast;
Voor groot onderhoud en reparatie gaan de Uithoflijntrams naar de remise in Nieuwegein.
• 14 wissels; • 9 haltes; • 54 km mantelbuizen; • 5 gelijkrichterstations. Tram- en bushaltes in het stationsgebied In het stationsgebied komt de halte van de Uithoflijn aan de binnenstadzijde van de nieuwe OVterminal. Hier wordt een gecombineerd bus-en tramstation aangelegd. Aan de Jaarbeurszijde komt het busstation, dat ruimte biedt aan het merendeel van de stads- en regiobussen.
Figuur 2.10: Foto remise Nieuwegein
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
15
15
Luchtfoto van De Uithof
16
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
3 Uitgangspunten en ontwerpeisen De uitgangspunten en ontwerpeisen die aan de Uithoflijn gesteld zijn, kenmerken zich tot een aantal
Langs de spoorlijn worden de spoorstaven direct op een betonnen ondergrond gemonteerd. De
onderwerpen die specifiek zijn voor het hele tramsysteem (de bovenbouw, onderbouw en omgeving).
ruimte tussen de spoorstaven wordt opgevuld om de baan overrijdbaar te maken voor nood- en hulpdiensten. Tussen de Waterlinieweg en de Koningsweg bestaat de trambaan deels uit ballastspoor.
3.1 Bovenbouw
Dit spoor is vergelijkbaar met treinsporen. De nood- en hulpdiensten kunnen hier gebruik maken van een onderhoudsweg of een fietspad, dat parallel aan de trambaan ligt. Tussen de Koningsweg en De
Spoorconstructies
Uithof komt een grasbaan, wat goed past bij de groene omgeving. In De Uithof is de betonnen baan
De Uithoflijn krijgt verschillende spoorconstructies. Dit is afhankelijk van het medegebruik van
geïntegreerd met de busbaan.
de trambaan door bussen, nood- en hulpdiensten en van de inpassing in de omgeving. In het Stationsgebied en De Uithof ligt de Uithoflijn op nieuwe of bestaande busbanen. De spoorconstructie bestaat hier uit ingegoten spoorstaven, wat betekent dat de spoorstaven in goten liggen in een betonnen overrijdbare verharding. Deze spoorconstructie is trillingsarm en op termijn eenvoudig te vernieuwen. Hierdoor is bij vervanging van de spoorstaven de hinder voor het busverkeer beperkt.
Figuur 3.2: Voorbeeld van een bovenleiding met rijdraad en hangdraad in Den Haag Bovenleiding De bovenleiding van de Uithoflijn bestaat voor een deel uit één rijdraad en voor een ander deel uit een combinatie van rijdraad en hangdraad. Dit is afhankelijk van de omgeving en de maximale snelheid die de trams mogen rijden. In het Stationsgebied en De Uithof gelden een lage maximumsnelheid van 30 kilometer per uur. De bovenleiding bestaat hier voor elke baan uit één rijdraad, wat past binnen de stedelijke bebouwing. In het tussenliggende deel van de Uithoflijn is de maximumsnelheid hoger (variërend van 50 tot 70 kilometer per uur). Hier is de bovenleiding een combinatie van rijdraad en hangdraad, wat de hogere snelheid mogelijk maakt.
Figuur 3.1: Voorbeeld van een grasbaan in Bilbao, Spanje
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
17
17
Ingestortte betonnen dwarsligger met overrijdbare verharding bij wissels
Overzichtstekening spoorconstructies Ingestortte betonnen dwarsligger bij kruisingen weg en fietsoversteken tussen Halte Galgenwaard en Sorbonnelaan
Ingestortte betonnen dwarsligger met overrijdbare verharding bij wissels
Ingestortte betonnen dwarsligger bij kruisingen weg en fietsoversteken tussen Halte Galgenwaard en Sorbonnelaan
Spoorconstructies DO Uithoflijn Embedded Rail Indirecte bevestiging op ondergieting Ballastbaan Ingestortte betonnen dwarsligger met overrijdbare verharding Ingestortte betonnen dwarsligger met afwerking van teelaarde Ingestortte betonnen dwarsligger met ballast afwerking
Spoorconstructies DO Embedded Rail
Indirecte bevestiging op ond Ballastbaan
15 februari 2013
Ingestortte betonnen dwarsl met overrijdbare verharding
Ingestortte betonnen dwarsl met afwerking van teelaarde
Ingestortte betonnen dwarsl met ballast afwerking
15 februari 2013
18
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Figuur 3.3: Visual bovenleidingsmast met stalen H-profiel en afgeronde bovenkant
Figuur 3.4: Maquette gelijkrichterstation Koningsweg
Bovenleidingmasten
aparte gebouwen: bij de Koningsweg, de Sorbonnelaan en de Universiteitsweg. De gevels en daken
De bovenleidingmasten staan zoveel mogelijk in het midden tussen de sporen. Bij bus-/trambanen
van de gebouwen krijgen een sinusvorm, die gebaseerd is op de omzetting van wisselstroom naar
zonder middenberm komen de bovenleidingmasten aan de zijkant te staan. De masten bestaan uit
gelijkstroom.
een stalen H-profiel met afgeronde bovenkant. Beveiligingssysteem Verlichting
Het uitgangspunt is dat de trambestuurders ‘op zicht’ rijden. De Uithoflijn krijgt alleen beveiliging bij
De trambaan wordt deels verlicht. Aan de bovenleidingmasten bij de bus-/trambanen komt verlichting
de wissels. Deze wissels komen bij het begin- en eindpunt Utrecht Centraal en P+R De Uithof en bij
te hangen, zodat er geen extra lichtmasten geplaatst hoeven te worden. Op delen waar uitsluitend de
station Vaartsche Rijn. Aanvullend hierop wordt tussen station Vaartsche Rijn en de Koningsweg een
tram rijdt, komt geen aparte verlichting.
beveiligingssysteem geïnstalleerd, waarmee de trambestuurder kan zien of er een tram voor hem of haar rijdt. Dit zorgt ervoor dat ook bij mist de snelheid van 70 kilometer per uur op de niet-verlichte delen van de trambaan mogelijk blijft.
Elektrische voeding De elektrische voeding van de bovenleiding wordt verzorgd door vijf gelijkrichterstations. Hier wordt de netspanning van 10.000 volt wisselstroom omgezet naar de bovenleidingspanning van 750 volt
Kabels en leidingen
gelijkstroom. Waar dit mogelijk is worden de gelijkrichterstations ingebouwd in gebouwen onder
Langs de trambaan komen aan beide zijden mantelbuizen voor kabels en leidingen te liggen. Hierin
of naast de trambaan. Dit is het geval in het Stationsgebied en bij de Bleekstraat. Elders komen
komen bijvoorbeeld de datakabels voor de haltevoorzieningen.
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
19
19
3.2 Onderbouw Kunstwerken De onderbouw bestaat uit het zand onder de trambaan of uit kunstwerken als viaducten of bruggen (daar waar de Uithoflijn over wegen of water gaat). Werk in uitvoering Grote delen van de onderbouw zijn al in uitvoering. Dit is het gedeelte langs de spoorlijn vanaf de Vaartsestraat en de Pelikaanstraat tot aan de Koningsweg en vanaf hier tot aan De Uithof. Bij P+R De Uithof is de onderbouw vrijwel gereed. De Projectorganisatie Stationsgebied gaat de komende jaren de onderbouw voor de Uithoflijn aanleggen in de vorm van bus-/trambanen tussen Utrecht Centraal Jaarbeursplein en Utrecht Centraal centrumzijde. De resterende delen van de onderbouw bestaan uit om te bouwen busbanen: de Adama van Scheltemabaan en de busbanen in De Uithof. Deze ombouw vindt gelijktijdig plaats met de aanleg van de bovenbouw van de Uithoflijn. Conditionering
Figuur 3.5: Huisstijl U-OV, toegepast op de tram
Onderdeel van de onderbouw is conditionering. Dit bestaat onder andere uit (eventuele) bodemsanering, archeologisch onderzoek, onderzoek naar niet-gesprongen explosieven, verlegging
Haltes
van watergangen en verlegging van kabels en leidingen. Vooruitlopend op de aanleg van de
De Uithoflijn krijgt negen haltes, waarvan twee bij de treinstations Utrecht Centraal en Vaartsche
onderbouw is er onderzocht of er beschermde flora en fauna op het tracé zijn. Ook is er onderzoek
Rijn. Hier maken de tramhaltes deel uit van het station en komen er (rol)trappen en liften. De
gedaan naar het beperken van hinder door trillingen en geluid. De uitkomsten van deze onderzoeken
andere haltes worden ontsloten met overpaden over de trambaan. Op de 75 meter lange perrons
zijn te vinden in het bestemmingsplan HOV Om de Zuid en het nog op te stellen bestemmingsplan
komen onder andere abri’s (conform de U-OV-huisstijl), OV-chipkaartpaaltjes, dynamische en
voor de Uithoflijn in De Uithof.
statische reisinformatie, camera’s en lichtmasten.
20
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
3.3 Omgeving
bouwfasering op De Uithof vraagt veel aandacht. Door de ombouw van de bestaande busbanen zijn er tijdens de aanleg alternatieve routes voor de bussen en nood- en hulpdiensten noodzakelijk, zodat
Veiligheid
de bereikbaarheid van de ziekenhuizen en andere instellingen gegarandeerd blijft. Voor de ombouw
De Uithoflijn ligt in druk stedelijk gebied en kruist een groot aantal wegen en fietspaden. In het
van de Adama van Scheltemabaan is de aanleg van de busbaan Kruisvaart een randvoorwaarde,
Stationsgebied en langs de spoorlijn zijn diverse kruisingen met het auto- en fietsverkeer ongelijkvloers,
zodat de bussen naar de westzijde van het spoor kunnen verhuizen.
zodat de hinder van het tramverkeer minimaal is. Bij de Koningsweg is een maximumsnelheid van 70 kilometer per uur toegestaan. Hier is het kruispunt voorzien van overwegbomen. Vanaf de Laan
Planning
van Maarschalkerweerd tot in De Uithof worden de kruispunten voorzien van verkeerslichten. De
De planning gaat uit van oplevering van de traminfrastructuur begin 2017. Na de bouw wordt een
afzonderlijke fiets- en voetgangersoversteken krijgen tramwaarschuwingslichten.
testprogramma (eerste helft 2017) doorlopen om aan te tonen dat alles veilig is en aan de eisen voldoet, gevolgd door een proefbedrijf (tweede helft 2017) om de trambestuurders op te leiden voor
Inpassing
de nieuwe lijn en de beheerders alle apparatuur te leren bedienen en (in de toekomst) te repareren.
De inpassing van de Uithoflijn is erop gericht om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de omgeving.
Uiteindelijk is de Uithoflijn gereed voor exploitatie en wordt een vergunning voor het rijden met
Dit komt tot uiting in een samenhangend ontwerp met de raakvlakprojecten in met name het
passagiers afgegeven. In 2018 start de exploitatie van de Uithoflijn en kunnen de eerste reizigers met
Stationsgebied. Verderop sluit de trambaan aan op de spooruitbreiding van ProRail. Langs de Laan van
de tram vanaf Utrecht Centraal naar De Uithof reizen.
Maarschalkerweerd en de Weg tot de Wetenschap zorgen de grasbanen voor een goede inpassing in de groene omgeving. Op De Uithof wordt verder zo goed mogelijk aangesloten op de hoogwaardig
Veiligheidsplannen
ingerichte openbare ruimte.
De komende periode worden de veiligheidsplannen verder uitgewerkt om de veiligheid in de gebruiksfase van de Uithoflijn aan te tonen. Hierin komen alle aspecten van de tramexploitatie aan bod, inclusief de wegkruisingen en de aanwezigheid van gebouwen boven de trambaan en de ligging
3.4 Algemeen
van de trambaan langs de spoorlijn. Voor deze veiligheidsplannen vindt intensief overleg plaats met onder andere de nood- en hulpdiensten.
In het DO is, naast het ontwerp voor de bovenbouw, onderbouw en de omgeving, veel aandacht besteed aan algemene aspecten. Zoals de bouwfasering en planning, bereikbaarheid, leefbaarheid, veiligheid en communicatie tijdens de aanleg (BLVC), de veiligheid in de gebruiksfase en de contractering van de aanleg met de aannemers. Bouwfasering Voor de bouwfasering van de bovenbouw zijn de opleverdata van de verschillende onderbouwcontracten maatgevend. Aansluitend kan de bovenbouwaannemer aan de slag met de aanleg van de spoorconstructies, de plaatsing van de bovenleiding en het trekken van de kabels. Met name de
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
21
21
TracĂŠdeel Stationsgebied
22
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
4 Het ontwerp 4.1 Tracédeel Stationsgebied Wat speelt er? Het Stationsgebied ondergaat een metamorfose; bestaande gebouwen worden vervangen en gerenoveerd, nieuwe gebouwen worden toegevoegd en de openbare ruimte krijgt een kwaliteitsimpuls. Onderdeel van de plannen is de aanleg van HOV-banen naar de bus- en tramhaltes bij station Utrecht Centraal. Bijzonderheden De Projectorganisatie Stationsgebied verzorgt de bouw van de gecombineerde bus-/trambaan vanaf de tijdelijke eindhalte voor de Sneltram Utrecht - Nieuwegein/IJsselstein op het Jaarbeursplein tot de centrumzijde van het station. Hiervoor worden drie contracten voorbereid voor de realisatie van: • het HOV-viaduct over de Van Sijpesteijnkade; • de HOV-banen in de Leidseveertunnel en op het Smakkelaarsveld als onderdeel van het contract voor de Bibliotheek Plusplus; • de HOV-baan vanaf de Leidsche Rijn tot aan het bus-/tramstation als onderdeel van het contract
Figuur 4.1: OV Terminal
voor Stationsplein Oost, inclusief de grote fietsenstalling. De Projectorganisatie Stationsgebied verzorgt ook de aanleg van de bushaltes aan de centrumzijde van het station. Door deze aanpak is de afstemming op de andere projecten in het gebied het beste geregeld. Vooral de bouwfasering is in dit gebied een lastige opgave. In eerste instantie maken alleen bussen gebruik van de nieuwe HOV-banen. Later plaatst de bovenbouwaannemer van de Uithoflijn de bovenleiding en zorgt ervoor dat de kabels en leidingen voor de tram worden getrokken. Gelijktijdig met de aanleg van de tramhaltes door de bovenbouwaannemer wordt een gebouw boven de perrons gebouwd, het Zuidblok. Dit gebouw, dat tussen de stationshal en het hoofdgebouw van NS komt te staan, zorgt ook voor de overkapping van de tramperrons.
Figuur 4.2: Bibliotheek Plusplus Smakkelaarsveld
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
23
23
Koppeling Tram Utrecht - Nieuwegein/IJsselstein
24
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
25
25
Leidseveertunnel en Smakkelaarsveld
Leidseveertunnel
26
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
27
27
Utrecht Centraal Centrumzijde
28
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
29
29
Utrecht Centraal Centrumzijde
Halte Utrecht Centraal Centrumzijde - bus
30
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
ONTWERP RABOBRUG
Halte Utrecht Centraal Centrumzijde - tram
OVT S Uithoflijn
Definitief Ontwerp
31
31
TracĂŠdeel S: Adama van Scheltemabaan
32
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
4.2 TracĂŠdeel S Wat speelt er? Wanneer de busbaan Kruisvaart in gebruik is genomen, bouwt de bovenbouwaannemer de bestaande busbaan om naar een trambaan. Dit betekent dat de bestaande asfaltverharding wordt verwijderd en een nieuwe betonnen, overrijdbare trambaan wordt aangelegd. Behalve trams maken alleen nood- en hulpdiensten gebruik van deze baan. Bijzonderheden De Adama van Scheltemabaan wordt mede gebruikt voor het laden en lossen achter het hoofdgebouw van NS. Vanwege de aanleg van de trambaan wordt de toegang voor het laden en lossen verplaatst naar de zijkant van het gebouw. Om hiervoor ruimte te maken wordt de fietsenstalling voor het NS-personeel verplaatst naar de stationszijde van het gebouw. Voor het project Doorstroom Station Utrecht van ProRail worden de treinsporen aangepast. De afstand tussen de treinsporen en trambaan is erg klein. Hier vindt nauw afstemming plaats over het ontwerp en de aanleg van beide projecten. Langs de bestaande busbaan liggen twee dikke warmwaterleidingen van de stadsverwarming. Door de aanleg van de betonnen trambaan worden deze moeilijk bereikbaar voor werkzaamheden of bij een calamiteit. Om deze reden zal Stedin de leidingen verplaatsen, mogelijk naar de Arthur van Schendelstraat. De kantoren aan de Arthur van Schendelstraat staan voor een deel dicht op de bestaande busbaan. Door de aanleg van de trambaan en de bovenleiding zullen de ramen van sommige kantoren op een andere manier gewassen moeten worden.
Figuur 4.3: Foto Adama van Scheltemabaan
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
33
33
Adama van Scheltemabaan, t.h.v. Nieuweroord
OVT S
34
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Nieuweroord
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
35
35
Adama van Scheltemabaan, t.h.v. Nicolaas Beetsstraat
36
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Nicolaas beetsstraat
Adama van Scheltemabaan
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
37
37
Adama van Scheltemabaan, t.h.v. Arthur van Schendelstraat
38
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
39
39
Adama van Scheltemabaan, t.h.v. Burgerzaken
Burgerzaken
S
40
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
A
Adama van Scheltemabaan t.h.v. Burgerzaken
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
41
41
TracĂŠdeel A: Vaartsestraat - Koningsweg
42
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
4.3 Tracédeel A Wat speelt er? ProRail is volop aan de slag met de onderbouw voor de Uithoflijn als onderdeel van de spooruitbreiding VleuGel/Randstadspoor. Deze onderbouw bestaat uit twee delen: een lang viaduct over de Bleekstraat, Westerkade, Vaartsche Rijn, Oosterkade, Albatrosstraat en Laan van Soestbergen tot nabij het Oude Houtensepad; aansluitend een zandbaan tot aan de Koningsweg. Eind 2014 is deze onderbouw gereed en start de bovenbouwaannemer met het aanbrengen van de spoorconstructie, de bovenleiding en de kabels en leidingen. Bijzonderheden Als de onderbouw gereed is, worden de Vaartsestraat en Pelikaanstraat heringericht. Onder de trambaan komen in de Pelikaanstraat bergingen en fietsenstallingen voor bewoners en een deel van de parkeergarage Vaartsche Rijn.
Figuur 4.4: Artist Impression Oosterkade bij Vaartsche Rijn De rand van de begraafplaats Soestbergen is begin 2013 heringericht. Vanwege de aanleg van de Uithoflijn en het afnemende aantal begravingen, vervallen de graven in de rand van de begraafplaats. Hierdoor is ruimte ontstaan om in één keer de oude beuken te vervangen door grote nieuwe bomen. Omdat de begraafplaats een Rijksmonument is, zijn de plannen in goed overleg met de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, gemeente Utrecht en de omwonenden gemaakt. Ook de rand van de begraafplaats Kovelswade, eveneens Rijksmonument, wordt heringericht. Daardoor ontstaat ook hier weer een aantrekkelijke groene rand. Tussen de Waterlinieweg en de bocht richting Koningsweg komt in de berm een onderhoudspad, waar ook de nood- en hulpdiensten gebruik van kunnen maken. Voordeel is dat er niet over de trambaan gereden hoeft te worden en dat deze uitgevoerd kan worden als ballastbaan. Dit voorkomt problemen met het beheer en extra geluidsoverlast. Dit onderhoudspad sluit aan op de fietsverbinding Tussen de Rails, een nieuwe fietsroute die vanaf de Koningsweg onder de spoorlijn door naar station Lunetten gaat. Over dit fietspad kunnen ook onderhoudsvoertuigen en nood- en hulpdiensten rijden.
Figuur 4.5: Artist Impression Station Vaartsche Rijn
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
43
43
Halte Vaartsche Rijn
44
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Figuur 4.6: Fotoinpassing Uithoflijn op Bleekstraat
Halte Vaartsche Rijn
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
45
45
Pelikaanstraat
46
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Figuur 4.7: Pelikaanstraat (ten noorden van Albatrosstraat)
Figuur 4.8: Pelikaanstraat (ten zuiden van Albatrosstraat)
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
47
47
Laan van Soestbergen en begraafplaats Soestbergen
48
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Figuur 4.9: Begraafplaats Soestbergen
Pelikaanstraat
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
49
49
Begraafplaats Soestbergen en Oude Houtensepad
50
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Begraafplaats Soestbergen
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
51
51
Oude Houtensepad en begraafplaats Kovelswade
52
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Kovelswade
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
53
53
Kovelswade en Waterlinieweg
Kovelswade
54
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Onderdoorgang Waterlinieweg
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
55
55
Fort Lunet II en Rijndijk
56
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
57
57
Maarschalkerweerd zuid
58
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Maarschalkerweerd zuid
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
59
59
Maarschalkerweerd zuid
60
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Maarschalkerweerd zuid
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
61
61
Maarschalkerweerd zuid
62
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
A
B
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
63
63
TracĂŠdeel B: Laan van Maarschalkerweerd en Weg tot de Wetenschap
64
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
4.4 TracĂŠdeel B Wat speelt er? Ook op dit tracĂŠdeel is de onderbouw al volop in uitvoering en in 2014 gereed. Deze onderbouw bestaat uit een zandbaan en een nieuwe brug over de Kromme Rijn. Om ruimte te maken voor de trambaan worden de Laan van Maarschalkerweerd en de Weg tot de Wetenschap verlegd, inclusief de fietspaden. Na deze wegverlegging wordt een deel van de verdwenen bomen herplant. Deze oude bomen worden aangevuld met nieuwe bomen. Na de oplevering van de onderbouw start de bovenbouwaannemer met het aanbrengen van de spoorconstructie, de bovenleiding, de kabels en leidingen en de aanleg van de haltes Galgenwaard en Kromme Rijn. De trambaan wordt uitgevoerd als een grasbaan om aan te sluiten op de groene omgeving. Bijzonderheden Tijdens het opstellen van het DO is er veel aandacht besteed aan de veiligheid van de kruisingen. Dit heeft geleid tot overwegbomen bij de Koningsweg en aangepaste fietsoversteken bij de Platolaan en de Wim Sonneveldlaan. Onder de A27 wordt extra ruimte gemaakt voor fiets- en voetpaden. Met Rijkswaterstaat vindt nog overleg plaats over de gevolgen en de aanpassingen die er voor de Uithoflijn nodig zijn voor de geplande verbreding van de A27.
Figuur 4.10: Artist Impression Laan van Maarschalkerweerd
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
65
65
Laan van Maarschalkerweerd en Koningsweg
A
66
B
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
67
67
Laan van Maarschalkerweerd
68
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Laan van Maarschalkerweerd
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
69
69
Laan van Maarschalkerweerd en Herculeslaan
70
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Kunstwerk Herculesbrug
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
71
71
Weg tot de Wetenschap, t.h.v. halte Galgenwaard
72
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Halte Galgenwaard
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
73
73
Weg tot de Wetenschap
74
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Weg tot de Wetenschap
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
75
75
Weg tot de Wetenschap en Platolaan
76
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
77
77
Weg tot de Wetenschap, t.h.v. halte Kromme Rijn
78
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Halte Kromme Rijn
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
79
79
Weg tot de Wetenschap, Wim Sonneveldlaan en A27
80
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Kunstwerk A27
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
81
81
Weg tot de Wetenschap en Sorbonnelaan
82
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Weg tot de Wetenschap
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
83
83
TracĂŠdeel U: De Uithof
84
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
4.5 TracĂŠdeel U Wat speelt er? Op De Uithof sluit de trambaan zoveel mogelijk aan op de bestaande busbanen. Hierdoor past de Uithoflijn goed binnen de hoogwaardig ingerichte openbare ruimte. Bij de halte Padualaan is de ligging van de trambaan ingericht op de toekomstige fietsoversteek naar de nieuwbouw van de Hogeschool Utrecht ten noorden van de halte. Bijzonderheden Bij de overbouwingen van het Centrumgebouw Noord en het Van Unnikgebouw is gekozen voor een verlaging van de baan met 37 centimeter. Hierdoor ontstaat er ruimte voor de bovenleiding bij een gelijkblijvende doorrijdhoogte. Voordeel is dat onder andere de brandweer gebruik kan blijven maken van de bus-/trambaan. Om de effecten van de elektromagnetische straling op de gevoelige onderzoeks- en
Figuur 4.11: Fotoinpassing t.h.v. halte Heidelberglaan
behandelapparatuur van de Universiteit Utrecht en het UMC te beperken, wordt de bovenleiding in korte secties onderverdeeld. Daarmee wordt elke bovenleidingmast van voeding voorzien. Voor elke voeding is een kast nodig. Dit betekent dat er elke 20 meter een kast langs de bus-/ trambaan komt te staan. In voetgangersgebieden of bij wegkruisingen komen de kasten onder de grond. Voor de andere kasten is gezocht naar locaties die de minste hinder opleveren. Bij het CBOI blijkt de sectionering nog onvoldoende effect op te leveren. Hier wordt gezocht naar aanvullende maatregelen, bijvoorbeeld door de bus-/trambaan op te schuiven. Bij de halte UMC komen eilandperrons met aan weerszijden de bus en tram. Dit zorgt voor een comfortabele halte met goede overstapmogelijkheden van bus naar tram en omgekeerd. Trappen en liften vormen de verbinding met de traverse en de entree van het ziekenhuis. De bestaande keerlus voor bussen komt te vervallen. Het UMC verzorgt de herinrichting van dit gebied, inclusief de aanleg van een fietsenstalling.
Figuur 4.12: Fotoinpassing t.h.v. de Schapenweide
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
85
85
De Uithof, Halte Padualaan
U B
86
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Halte Padualaan
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
87
87
De Uithof, t.h.v. Centrumgebouw en Van Unnikgebouw
88
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Onderdoorgang Centrumgebouw Noord
Onderdoorgang Van Unnikgebouw
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
89
89
De Uithof, Halte Heidelberglaan
90
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Tramhalte Heidelberglaan
Bushalte Heidelberglaan
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
91
91
De Uithof, Universiteitsweg en Halte UMC
92
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Halte UMC
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
93
93
De Uithof, UMC
94
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Heidelberglaan
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
95
95
De Uithof, Heidelberglaan
96
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
97
97
De Uithof, Hoofddijk en halte WKZ
98
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
T
U
Tramhalte WKZ
Bushalte WKZ
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
99
99
TracĂŠdelen T+O: Transferium en opstelterrein
100
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
4.6 TracÊdelen T+O Wat speelt er? Eind 2013 is deze nieuwe P+R met 2.000 autoparkeerplaatsen gereed. Onderdeel van dit project is de aanleg van een onderdoorgang onder de Universiteitsweg voor bussen en later ook trams. Ook de aanleg van een keerlus voor bussen bij het WKZ maakt deel uit van het project. De bovenbouwaannemer van de Uithoflijn zorgt voor het aanbrengen van de spoorconstructie, de bovenleiding, de kabels en leidingen en de aanleg van de tramhalte in de P+R. De tramhalte wordt met een gele betonnen verharding afgewerkt, in lijn met de begane grond van de P+R. Achter de P+R komen vier opstelsporen voor elk twee gekoppelde trams, in totaal 16 trams. Hekken, sloten en camera’s zorgen ervoor dat hier geen onbevoegden kunnen komen. Een toegangsbrug vanaf de P+R zorgt ervoor dat trambestuurders en schoonmaakpersoneel het opstelterrein kunnen bereiken. Op deze brug komt ook ruimte voor bijvoorbeeld afvalcontainers en schoonmaakmiddelen. In de P+R komt een ruimte waar de trambestuurders hun dienst beginnen en waar ze pauzeren.
Figuur 4.13: Transferium P+R De Uithof
Met Rijkswaterstaat vindt nog overleg plaats over de geplande verbreding van de A28. Afhankelijk van de verbredingsvariant zijn in de resterende ruimte tussen het opstelterrein en de snelweg aanvullende maatregelen nodig om bijvoorbeeld de hinder voor het wegverkeer te beperken en de waterberging van het gebied te regelen.
Figuur 4.14: Transferium opstelplaatsen
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
101
101
Universiteitsweg
102
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
T U Uithoflijn
Definitief Ontwerp
Kunstwerk Universiteitsweg
103
103
P+R De Uithof
O T
104
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Halte P+R De Uithof
Opstelsporen
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
105
105
106
Definitief Ontwerp
Uithoflijn
Colofon Opdrachtgever
Toelichting op tekeningen
Projectorganisatie Uithoflijn
Alle tekeningen in dit document zijn gebaseerd op het DO van 15 februari 2013.
Bestuur Regio Utrecht en gemeente Utrecht
De sitatietekeningen zijn opgemaakt op schaal 1:500 en de dwarsprofielen zijn opgemaakt op schaal 1:200.
Uitgave Legenda
ITC Utrecht B.V. en Movares Nederland B.V. Versie 1.0, mei 2013 Projectnummer IN160695
TRAMBAAN (in ballast)
TRAMHALTE
WEG
TRAMBAAN OVERRIJDBAAR
TALUD
FIETSPAD
EMC KAST
VOETPAD
Algemene contactgegevens
TRAMBAAN MET GRAS
• www.utrecht.nl/uithoflijn
PERRON
KEERWAND
GRAS
GELIJKRICHTERSTATION
TE HANDHAVEN BOOM NIEUWE BOOM
WATER
• www.uithoflijn.nl
GS
• Twitter: @uithoflijn
EMC
BOVENLEIDINGSMAST
• e-mail: info@uithoflijn.nl
PROJECTGRENS
• tel: 030 - 28 46 382
HEKWERK
Uithoflijn
Definitief Ontwerp
S
A
TRACÉDELEN
BEBOUWING
DWARSPROFIEL UITSNEDE
107
107