Definitief ontwerp Uithoflijn juni 2013

Definitief Ontwerp Uithoflijn Tramverbinding Utrecht CS - De Uithof

Publieksversie Versie 1.0 mei 2013

2

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Inhoudsopgave 1

Inleiding

5

4

Het ontwerp

1.1

Regionale visie op OV

5

4.1

Tracédeel Stationsgebied

23

1.2

Nut en noodzaak Uithoflijn

7

4.2

Tracédeel S

33

1.3

Historie en besluiten

7

4.3

Tracédeel A

43

4.4

Tracédeel B

65 85

2

Definitief ontwerp

9

4.5

Tracédeel U

2.1

Doel en status

9

4.6

Tracédelen T+O

2.2

Scope en tracé op hoofdlijnen

9

2.3

Verschillen ten opzichte van VO+

11

2.4

Randvoorwaardelijke projecten en raakvlakprojecten

11

2.5

‘Spannende’ delen

12

2.6

De Projectorganisatie Uithoflijn

14

2.7 Weetjes

3

Uitgangspunten en ontwerpeisen

23

101

Colofon 107

14

17

3.1 Bovenbouw

17

3.2 Onderbouw

20

3.3 Omgeving

21

3.4 Algemeen

21

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

3

3

Overzichtstekening Uithoflijn

O T

Utrecht Centraal Centrumzijde

P+R De Uithof

T U

ied eb nsg

tio Sta

WKZ Utrecht Centraal Jaarbeursplein

S

U B UM C n aa

l rg

jn

be

Ri

el

Uithoflijn

e

id

rd

aa w en

lg

Ga

Definitief Ontwerp

B

He

Vaartsche Rijn

an

la

m

A

4

ua

A

Kr om

d Pa

S

1. Inleiding Voor u ligt de publieksversie van het Definitief Ontwerp Uithoflijn. Deze publieksversie is een vertaling van het Definitief Ontwerp van 15 februari 2013. ITC Movares heeft dit DO gemaakt in opdracht van de Projectorganisatie Uithoflijn als technische uitwerking van het Voorlopig Ontwerp+ (VO+).

1.1 Regionale visie op OV Voor de ontwikkeling van de stad en de regio Utrecht is de tram belangrijk. Er wordt daarom hard gewerkt aan de toekomst van Regiotram Utrecht.

De stadsregio Utrecht telt bijna 650.000 inwoners, in 2040 zijn dat er 800.000. Om de groene omgeving te sparen, zullen de nieuwe Utrechters voornamelijk binnen het huidige stedelijke gebied

Figuur 1.2: Sfeerimpressie De Uithof

komen te wonen. In zo’n compacte omgeving is het belangrijk om zorgvuldig om te gaan met de

Vanuit dit besef hebben de gemeenten in de regio Utrecht de ambitie uitgesproken het OV tot 2020

beschikbare ruimte. Voor de bereikbaarheid is er daarom naast goede auto- en fietsvoorzieningen,

jaarlijks met 5% te laten groeien. De gemeenteraad Utrecht heeft in 2012 het ambitiedocument

een uitstekend openbaarvervoersysteem nodig.

‘Utrecht: Aantrekkelijk en Bereikbaar’ vastgesteld. Bestuur Regio Utrecht (BRU) heeft daarop de ambitie vastgesteld en een visie ontwikkeld voor een regionaal tramnetwerk (Tramnet 2025). Dit regionale tramnetwerk zal uit vijf verbindingen bestaan.

Op basis van vervoerswaarden zijn meerdere openbaarvervoerlijnen in en om de stad Utrecht geschikt om te ‘vertrammen’. Hierbij gaat het om de verbinding naar Vleuten via Papendorp en De Meern, de Binnenstadsas naar De Uithof (lijn 11) en Zeist en tramlijnen naar Zuilen en Overvecht.

Met name vanwege de grote aantallen reizigers van en naar De Uithof, vormt de Uithoflijn de eerste stap in de uitbouw van dit systeem.

De Uithoflijn wordt in een complexe, stedelijke omgeving aangelegd, waar veel verkeer, winkels, bedrijven en bewoners zijn. Om de hinder tijdens de bouw zoveel mogelijk tegen te gaan, wordt het project gefaseerd uitgevoerd. Daar waar mogelijk wordt het gecombineerd met andere projecten.

Een duidelijk voorbeeld daarvan is de spooruitbreiding tussen Utrecht CS en Lunetten, waarmee gelijktijdig de onderbouw van de Uithoflijn wordt aangelegd. De bouw neemt dan weliswaar meer tijd in beslag, maar de stad Utrecht kan daardoor goed blijven functioneren.

Figuur 1.1: BRU visie, Tramnetwerk 2025

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

5

5

IJs se lst ei nz

n

Ronde Venen

Do

Nieuwegein-zuid

er ld

Hollandsche Rading

Schoonhoven

oo sf er Am

Bi

ag

M

-n oo rd

aa

Ho

ef

rs se n

en

Ha

t es w

Ov er ve ch t

Gorinchem

Dragend OV netwerk 2028 La W ge ei de

Tramnet/knooppunt Randstadspoor

Winkelcentrum Overvecht

Dragend radiaal

Voordorp

Dragend tangentieel

le Zu i

se

jn

t

Di

ch

n

ve

er

Ov

Breda Dordrecht

Ring Utrecht

t-o ch re

Mooi Zeist

51

rts

ch

e

Ri

jn

Den Haag Rotterdam

De Uithof

Ut

Majella

U CE TRE NT CH RA T AL

LRC

os

t

g

ur

Terwijde

lb

figuur 2.16: Dragend OV netwerk in 2028.

Vleuten

Den Bosch

rt

en ov lt h

OV Visie Regio Utrecht 2028

en ov lt h

Maartensdijk

Vianen lekbrug

Bi

Breukelen

Va a

Zeist centrum Galgenwaard

Drieb.-Zeist

Lu n

et te

n

De Meern

Bunnik

Papendorp

Driebergen

Ho ut en

Westraven

st el

lu

m

Rijnenburg

Nieuwegein centrum

6

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Ho

ut en

Ca

Oudewater

1.2 Nut en noodzaak Uithoflijn

1.3 Historie en besluiten

De Uithof, kenniscentrum aan de rand van de stad Utrecht, draagt in belangrijke mate bij aan de

De komst van de Uithoflijn is lang overwogen. Uiteindelijk hebben de gemeente Utrecht en BRU in

innovatieve kracht, de kenniseconomie en de concurrentiepositie van de regio Utrecht en Nederland.

april 2012 het Uitvoeringsbesluit genomen voor de aanleg van de tramlijn tussen Utrecht CS en De

Een sterk ontwikkelde en goed bereikbare Uithof stimuleert de economie en de werkgelegenheid

Uithof. Daarmee is ook het Voorontwerp+ (VO+) van de Uithoflijn vastgesteld.

in de regio.

Op www.utrecht.nl/uithoflijn staan alle eerder genomen besluiten vermeld.

De Uithof blijft de komende jaren groeien. Bijvoorbeeld door de uitbreidingen van de Universiteit Utrecht en de Hogeschool Utrecht en de komst van verschillende instellingen naar De Uithof, zoals het RIVM, het Prinses Maxima Centrum en Danone. Het aantal studenten, werknemers en bezoekers dat vanaf Utrecht Centraal naar De Uithof reist, groeit daardoor de komende jaren met 25%. Concreet betekent dit dat er in 2020 meer dan 45.000 OV-reizigers per dag zijn, omdat steeds meer mensen met het openbaar vervoer van en naar De Uithof reizen.

De luchtkwaliteit in Utrecht staat onder druk. Utrecht heeft het drukste busnetwerk van Nederland en het traject Utrecht Centraal-De Uithof is zelfs de drukste busverbinding van het land. Op dit moment rijden buslijn 11, 12 en diverse andere buslijnen naar De Uithof. Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat de groei van het aantal reizigers niet meer met bussen op te vangen is. De aanleg van de Uithoflijn biedt hierin uitkomst.

Reizen per tram biedt reizigers meer ruimte en comfort. In een tram kunnen namelijk vier tot vijf keer meer reizigers vervoerd worden dan in een bus, zonder dat deze er als haringen in een ton hoeven in te zitten. Ook is reizen per tram stiller, schoner en zuiniger dan per bus. Een tram past beter binnen de beperkte stedelijke ruimte en biedt dus meer vervoerscapaciteit. Doel van de Uithoflijn is dat reizigers snel, comfortabel en milieuvriendelijk tussen Utrecht Centraal en De Uithof worden vervoerd. Het resultaat is verbetering van de bereikbaarheid van De Uithof, de leefbaarheid van de stad, de kwaliteit van het openbaar vervoer en een stimulerende werking voor economie en werkgelegenheid in de regio.

Figuur 1.3: Huidige situatie op Utrecht CS met een volle bus van Lijn 12

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

7

7

Tracédelen Uithoflijn Tracédeel OVT 1050m

0

9.066km

Tracédeel O 161m

8.905km

m

50k

1.0

Tracédeel T 560m

8.345km

6.7 km

20

Tracédeel S 945m

km

5 .99

Tracédeel B 2145m

1

Tracédeel U 1625m

Tracédeel A 2580m

m

4k

57

4.

Tracédeel OVT

Tracédeel U

Tracédeel S

Tracédeel T

Tracédeel A

Tracédeel O

Tracédeel B

Tracédelen Uithoflijn Overzicht tracédelen lengte en kilometrering

8

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

15 februari 2013

2. Definitief Ontwerp 2.1 Doel en status

2.2 Scope en tracé op hoofdlijnen

Het DO is het vervolg op het VO+, het ontwerp dat aantoont dat de Uithoflijn maakbaar is. Het

Scope DO

VO+ is het document waarin de keuzes beschreven staan waar de Uithoflijn komt te liggen, hoe

Voor de ontwikkeling van de Uithoflijn en de specifieke kennis die hiervoor nodig is, worden het

deze wordt ingepast in de omgeving en hoe deze wordt gerealiseerd.

ontwerp en de bouw benaderd vanuit drie onderdelen:

Het DO beschrijft de technische uitwerking hiervan en geeft de stand weer per eerste kwartaal 2013.

• A: tramsysteem;

Na vaststelling van het DO volgen de fase waarin de bouw van de tramlijn wordt aanbesteed en de fase waarin de tramlijn wordt gebouwd.Het DO van 15 februari zal nietexact het ontwerp zijn dat aan de aannemer wordt opgedragen. Enkele onderdelen worden namelijk nog verder uitgewerkt,

°° A1: materieel; °° A2: bovenbouw (de spoorconstructie, de bovenleiding, de beveiliging en beheersing, kabels & leidingen tram, de halte-inrichting);

hetgeen tot wijzigingen kan leiden. Daarbij gaat het vooral om raakvlakken met andere projecten

• B: onderbouw: de draagconstructie van de bovenbouw en van de haltes;

die nog in ontwikkeling zijn, bijvoorbeeld de Ring Utrecht en stationsgebied.

• C: omgeving: de infrastructuur rondom het tramsysteem en de haltes, zoals de kruisingen.

Deze onderdelen vormen samen de scope van de Uithoflijn.

Maakbaar wil zeggen dat de Uithoflijn: • een juist werkend tramsysteem is, dat goed ingepast is in de omgeving; • voldoet aan de eisen die BRU voor het gehele tramsysteem heeft vastgesteld (IPvE).

Het DO is zorgvuldig afgewogen, met oog voor de omgeving. Dit betekent dat er rekening is gehouden met de belangen van alle betrokken groepen en partijen, zoals omwonenden, weggebruikers, ondernemers en besturen. Met het DO in de hand kan de volgende stap in het proces worden genomen.

Na vaststelling van het DO volgen de fase waarin de bouw van de tramlijn wordt aanbesteed en de fase waarin de tramlijn wordt gebouwd. Na de bouw gaat er een testbedrijf aan de gang, gevolgd door een proefbedrijf. Uiteindelijk is de Uithoflijn gereed voor exploitatie.

Ook al heeft het ontwerp de status van definitief, er blijven aanpassingen mogelijk in de details.

Het DO wordt vertaald naar een referentieontwerp voor de aannemers. Met dit ontwerp weten zij waar en hoe de Uithoflijn moet komen te liggen en aan welke eisen dit moet voldoen. Het is aan de aannemers zelf om met slimme ideeën te komen hoe zij dit ontwerptechnisch invullen (de engineering). De contractvorm waarmee wordt gewerkt is engineering & construct (E&C).

Uithoflijn

Figuur 2.1: de scope-onderdelen. Rood = A tramsysteem, geel = B onderbouw, groen = C omgeving

Definitief Ontwerp

9

9

Tracé op hoofdlijnen Het tracé loopt vanaf het Stationsgebied tot en met De Uithof. De Uithoflijn sluit aan op de nieuwe (tijdelijke) eindhalte van de Sneltram Utrecht - Nieuwegein/IJsselstein, Utrecht Centraal Jaarbeursplein. Deze halte is aangelegd in het verlengde van de Graadt van Roggenweg, op de plek van de gesloopte parkeergarage tussen het Jaarbeursplein en het NH-hotel. Om de trambaan door te kunnen trekken, wordt het Cranenborch-gebouw gesloopt.

Figuur 2.3: Artist Impression Bibliotheek Plusplus Vanaf de brug over de Leidsche Rijn worden twee gescheiden rijbanen gebouwd met een ‘barrier’ ertussen. Deze is bedoeld om de kolommen van Stationsplein Oost te kunnen funderen. Hier komen ook de bovenleidingenmasten.

Figuur 2.2: Aanleg van de Tijdelijke Eindhalte Jaarbeursplein in uitvoering

Bij het hoofdgebouw van de NS sluit de trambaan aan op de bestaande busbaan langs de spoorlijn,

Na een gelijkvloerse kruising met de Mineurslaan buigt de trambaan linksaf richting een nog

tracé van de Uithoflijn met een viaduct over de Vaartsche Rijn, naar station Vaartsche Rijn. De tramlijn

te bouwen brug over de Van Sijpesteijnkade en de Leidsche Rijn. De bussen van en naar de

gaat verder langs de spoorlijn, parallel aan de Vaartsestraat, Pelikaanstraat en de begraafplaatsen

Jaarbeurszijde van de OV-terminal zullen ook van deze baan gebruik maken. Hierna daalt de

Soestbergen en Kovelswade.

de Adama van Scheltemabaan. Deze busbaan wordt omgebouwd tot trambaan. Daarna gaat het

bus-/trambaan af richting de Leidseveertunnel.

Na de onderdoorgang onder de Waterlinieweg volgt de trambaan de spoorlijn om daarna via een

10

Op het Smakkelaarsveld gaat de tram rechtsaf onder de Bibliotheek Plusplus door richting

bocht naar links de Koningsweg te kruisen. De Uithoflijn ligt hier ten westen van de Laan van

de OV-terminal, de meeste bussen slaan linksaf richting de binnenstad. Ook aan deze zijde

Maarschalkerweerd. Vlak voor de brug over de Kromme Rijn gaat de trambaan verder aan de

van de Leidseveertunnel gaat de bus-/trambaan met een brug over de Leidsche Rijn en de

oostzijde van de Laan van Maarschalkerweerd langs halte Galgenwaard en gaat daarna verder ten

hoofdfietsroute heen.

oosten van de Weg tot de Wetenschap langs halte Kromme Rijn.

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

• uitwerken medegebruik op de trambaan door hulp- en nooddiensten en bussen; • verbeterd ontwerp aantal wegkruisingen, waarbij meer rekening is gehouden met fietsers; • optimalisaties in de ligging van de tramsporen zodat het rijcomfort en de rijsnelheid verbeteren (hogere snelheid op sommige delen van het tracé); • Overweg met slagbomen op kruising Koningsweg.

2.4 Randvoorwaardelijke projecten en raakvlakprojecten Er zijn belangrijke randvoorwaardelijke projecten die gerealiseerd moeten worden om de Uithoflijn aan te kunnen leggen: • busstation West bij station Utrecht Centraal; • busbaan Kruisvaart; • HOV-busbanen in het Stationsgebied Utrecht Centraal;

Figuur 2.4: Artist Impression Oosterkade bij station Vaartsche Rijn

• vervanging centrale beveiligingssysteem verkeersleiding (Nieuwegein); De trambaan gaat onder de A27 door en sluit bij halte Padualaan aan op de bestaande busbaan

• uitbreiding remise (Nieuwegein);

in De Uithof. Daarna gaat hij verder langs de hogeschool- en universiteitsgebouwen met halte

• P+R De Uithof.

Heidelberglaan, langs het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMC) met halte UMC en langs het Wilhelmina Kinderziekenhuis met halte WKZ. Nabij de wegaansluiting op de A28 sluit de Uithoflijn

Verder zijn er veel raakvlakprojecten. Dit zijn projecten die gelijktijdig met de trambaan worden

aan op het nieuwe transferium P+R De Uithof. De Universiteitsweg wordt hier ongelijkvloers

gerealiseerd en waar rekening mee gehouden wordt bij de aanleg van de Uithoflijn (en andersom).

gekruist. De trambaan eindigt bij halte P+R De Uithof met het hierachter gelegen opstelterrein

Zoals:

voor de trams.

• ontwikkeling Stationsgebied (onder andere Bibliotheek Plusplus en Rabobrug); • spooruitbreiding naar Lunetten / Randstadspoor en DoorStroomStation Utrecht;

2.3 Verschillen ten opzichte van VO+

• fietspad ‘Tussen de Rails’ bij Maarschalkerweerd; • nieuwbouw op De Uithof zoals CBOI, Prinses Maxima Centrum en RIVM;

Het DO is de technische uitwerking van het VO+. Wel zijn er nog belangrijke verschillen met het

• verbreding Ring Utrecht (A27/A28).

VO+: • sectionering van de bovenleiding op De Uithof. Een maatregel om de beïnvloeding van het magnetisch veld van de bovenleiding voor gevoelig apparatuur te voorkomen; • nieuw ontwerp halte Utrecht Centraal centrumzijde (OV-terminal);

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

11

11

2.5 ‘Spannende’ delen

aangelegd, zo dicht mogelijk langs het spoor. Wel moeten daarvoor de bestaande straatinrichting, parkeerplaatsen en bomen wijken. In intensief overleg met omwonenden is er een nieuwe inrichting voor de buitenruimte bedacht. Bijvoorbeeld voor de bergingen, fietsenstallingen en parkeergarage onder de trein en trambaan. Dit wordt de komende periode verder uitgewerkt.

Figuur 2.5: Luchtfoto stationsgebied Stationsgebied De complexe omgeving van het Stationsgebied en de bouw van de nieuwe OV-terminal

Figuur 2.6: Station Vaartsche Rijn in aanbouw

hebben een grote impact op de Uithoflijn en andersom. Veiligheid, inpassing, bereikbaarheid, de Uithoflijn dient in dit gebied aan veel eisen te voldoen. Daarbij is een goede bouwfasering

Halte Vaartsche Rijn

van belang, om rekening te kunnen houden met de raakvlakken met andere bouwprojecten.

Halte Vaartsche Rijn is een combinatiehalte voor trein en tram. Geluidsreductie speelt hier een belangrijke rol. Er worden twee geluidsschermen aangebracht: langs de verhoogde trambaan en

Vaartsestraat/Pelikaanstraat

tussen de trambaan en de spoorbaan. De trambaan wordt aangelegd op een betonnen viaduct.

De Uithoflijn loopt hier parallel aan de spoorlijn en Vaartsestraat/Pelikaanstraat. Nadruk

Onder meer bij de bevestiging van de spoorstaven wordt nadrukkelijk rekening gehouden met het

in dit gebied ligt op de kwaliteit van de leefomgeving, het milieu, geluid, trillingen en de

dempen van trillingen.

bereikbaarheid. De ruimte voor de trambaan is minimaal. Daarom wordt de trambaan verhoogd

12

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Figuur 2.7: De uitbreiding van de hoofdsporen is in uitvoering en de voorbereidingen voor de onderbouw van de Uithoflijn zijn gestart, bij de begraafplaats Soestbergen.

Begraafplaatsen Soestbergen en Kovelswade Beide begraafplaatsen zijn Rijksmonument. Dit vraagt om zeer zorgvuldige inpassing van de trambaan. Bovendien ligt er langs Soestbergen en Kovelswaarde een spoorlijn. De Uithoflijn wordt hier, net als bij de Vaartsestraat/Pelikaanstraat, zo dicht mogelijk tegen de spoorlijn aangelegd.

Figuur 2.8: De huidige busbaan op de Heidelberglaan zal worden omgebouwd tot een trambaan. Foto is genomen ter hoogte van het in aanbouw zijnde CBOI.

De Uithof Op De Uithof staat een aantal gebouwen waar overlast door geluid, trillingen en elektromagnetische interferentie (EMI) een belangrijk aandachtspunt is. EMI is relevant op plekken waar zeer

bovenleiding in stukjes geknipt, waarbij elke bovenleidingmast een eigen voedingsdraad krijgt.

gevoelige onderzoeksapparatuur staat. Zoals in de Universiteit Utrecht, het UMC, het Wilhelmina

Voordeel is dat het elektromagnetische veld daardoor zo klein mogelijk wordt gehouden en er geen

Kinderziekenhuis (WKZ) en het Centrum voor Beeldgestuurde Oncologische Interventie (CBOI,

effecten zijn op apparatuur. Bij het CBOI blijkt deze oplossing nog niet voldoende. Op dit moment

onderdeel van het UMC). EMI is in het algemeen oplosbaar door sectionering. Hierbij wordt de

wordt hiernaar gekeken en een mogelijke oplossing is om het tracĂŠ bij het CBOI ook op te schuiven.

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

13

13

2.6 De projectorganisatie Uithoflijn

• overige belanghebbenden langs het tracé, zoals sportverenigingen, bedrijven en diverse instanties.

De ontwikkeling van de Uithoflijn is een gezamenlijk project van BRU en de gemeente Utrecht.

Vanuit deze samenwerking waarborgen zij de realisatie van een goed werkend tramsysteem en

Afstemmingsproces met betrokken partijen

een goede inpassing van de lijn in de stad, gekoppeld aan de SUNIJ-lijn.

Om tot een afgewogen ontwerp te komen, is er veel gezamenlijk overleg geweest, variërend van expertmeetings tot specifiek overleg over bijvoorbeeld de randvoorwaarden voor de tracédelen.

Verantwoordelijkheden

Hier zijn diverse stakeholders bij betrokken. Stakeholders zijn belanghebbenden die direct langs

De Projectorganisatie Uithoflijn is verantwoordelijk voor het ontwerp en de realisatie van de

een bepaald tracédeel gevestigd zijn (zoals ondernemers), of hier op een andere manier bij

Uithoflijn. In deze projectorganisatie werken gemeente Utrecht en BRU samen, het ontwerp

betrokken zijn (zoals BRU vanuit zijn rol als opdrachtgever voor het openbaar vervoer, of de hulp-

is opgesteld door ITC. Onder verantwoordelijkheid van de gemeente en BRU stuurt de

en nooddiensten vanuit hun rol om de veiligheid te garanderen).

projectorganisatie de aanleg aan van de traminfrastructuur en de omgeving van de trambaan.

Tevens zorgt zij voor de aanschaf van het trammaterieel en bereidt zij de exploitatie en het beheer van de lijn voor.

2.7 Weetjes

Daarnaast zijn de gemeente en BRU elk verantwoordelijk voor een aantal randvoorwaardelijke

De Uithoflijn vergeleken met buslijn 12 in de spits

projecten, zoals de busbaan Kruisvaart en de remise. BRU is de OV-autoriteit in de regio

In de spits rijden er nu nog via lijn 12 elke 2 à 3 minuten een 24 meter lange dubbelgelede bus

(opdrachtgever voor het openbaar vervoer) en de toekomstige beheerder van de trambaan.

van en naar De Uithof. Reizigers hebben niet altijd een zitplaats en staan vaak opeengepakt. Een gekoppeld tramstel is daarentegen 65 of 75 meter lang en kan drie tot bijna vier keer meer reizigers vervoeren dan een dubbelgelede bus. Bedoeling is dat er over de Uithoflijn overdag 16 gekoppelde

De belangrijkste betrokken partijen: • BRU; • gemeente Utrecht, m.n. Projectorganisatie Stationsgebied; • ProRail; • Rijkswaterstaat; • Universiteit Utrecht; • Hogeschool Utrecht; • UMC; • Projectorganisatie P+R De Uithof; • eigenaren van kabels en leidingen (nutsbedrijven); • Veiligheidsregio Utrecht; • omwonenden;

14

Figuur 2.9: Bussen op De Uithof

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

trams per uur/richting rijden. Dit betekent dat er in de spits elke 3,75 minuten een tram rijdt, wat

Aanleg busbaan Kruisvaart

zorgt voor ruim een verdubbeling van de huidige vervoerscapaciteit. Naar verwachting maken er in

Op de Adama van Scheltemabaan rijden straks alleen trams. De bussen die daar nu rijden, gaan via

2020 per dag circa 45.000 reizigers gebruik van de Uithoflijn. Dit is niet alleen een toename van 70-

een nog aan te leggen busbaan Kruisvaart naar het busstation aan de Jaarbeurszijde. De aanleg van

80% passagiers ten opzichte van de huidige buslijn 12 (die nu ongeveer 25.000 reizigers vervoert).

deze busbaan is een randvoorwaarde voor de Uithoflijn.

Het is ook sneller, comfortabeler, betrouwbaarder en milieuvriendelijker openbaar vervoer.

Facts (per april 2013) Buslijnen

• 8 kilometer meet het tracé tussen haltes Centraal Station en P+R De Uithof;

De buslijnen 12/12s en 212 worden vervangen door de Uithoflijn. Wel kunnen reizigers die naar

• 27 nieuwe tramstellen worden aangekocht: 24 stuks in dienst + 3 reserve;

de omgeving Venuslaan/Rubenslaan/Sterrenwijk willen reizen, de bus blijven nemen. Om te

• 75 meter is de maximale lengte van de nieuwe gekoppelde trams;

voorkomen dat het vervolgens te druk wordt op de bestaande buslijnen, worden net als nu in de

• 17 minuten duurt de rit van de eerste tot de laatste halte;

spits ook overdag extra bussen ingezet (zoals lijn 13).

• 70 km/h is de maximale rijsnelheid op de lijn; • 26 km/h is de gemiddelde reissnelheid van de Uithoftrams, inclusief stoppen bij de haltes.

Wist u dat?

Voor de onderbouw en de bovenbouw van Uithoflijn zijn nodig:

Remise Nieuwegein en opstelterrein De Uithof

• 37 km spoorstaaf;

De centrale stalling en werkplaats is de remise in Nieuwegein. Deze wordt - mede voor de Uithoftrams

• 470 bovenleidingmasten;

- gemoderniseerd, aangepast en uitgebreid. Bij P+R De Uithof wordt een onoverdekte opstelplaats

• 2,6 ha grasbaan;

aangelegd voor een deel van de trams, waardoor overbodige lege ritten zoveel mogelijk worden

• 28.000 m3 beton;

vermeden. Ook kunnen er kleine schoonmaak- en onderhoudswerkzaamheden worden uitgevoerd.

• 6.000 m3 ballast;

Voor groot onderhoud en reparatie gaan de Uithoflijntrams naar de remise in Nieuwegein.

• 14 wissels; • 9 haltes; • 54 km mantelbuizen; • 5 gelijkrichterstations.

Tram- en bushaltes in het stationsgebied In het stationsgebied komt de halte van de Uithoflijn aan de binnenstadzijde van de nieuwe OVterminal. Hier wordt een gecombineerd bus-en tramstation aangelegd. Aan de Jaarbeurszijde komt het busstation, dat ruimte biedt aan het merendeel van de stads- en regiobussen.

Figuur 2.10: Foto remise Nieuwegein

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

15

15

Luchtfoto van De Uithof

16

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

3 Uitgangspunten en ontwerpeisen De uitgangspunten en ontwerpeisen die aan de Uithoflijn gesteld zijn, kenmerken zich tot een aantal

Langs de spoorlijn worden de spoorstaven direct op een betonnen ondergrond gemonteerd. De

onderwerpen die specifiek zijn voor het hele tramsysteem (de bovenbouw, onderbouw en omgeving).

ruimte tussen de spoorstaven wordt opgevuld om de baan overrijdbaar te maken voor nood- en hulpdiensten. Tussen de Waterlinieweg en de Koningsweg bestaat de trambaan deels uit ballastspoor.

3.1 Bovenbouw

Dit spoor is vergelijkbaar met treinsporen. De nood- en hulpdiensten kunnen hier gebruik maken van een onderhoudsweg of een fietspad, dat parallel aan de trambaan ligt. Tussen de Koningsweg en De

Spoorconstructies

Uithof komt een grasbaan, wat goed past bij de groene omgeving. In De Uithof is de betonnen baan

De Uithoflijn krijgt verschillende spoorconstructies. Dit is afhankelijk van het medegebruik van

geïntegreerd met de busbaan.

de trambaan door bussen, nood- en hulpdiensten en van de inpassing in de omgeving. In het Stationsgebied en De Uithof ligt de Uithoflijn op nieuwe of bestaande busbanen. De spoorconstructie bestaat hier uit ingegoten spoorstaven, wat betekent dat de spoorstaven in goten liggen in een betonnen overrijdbare verharding. Deze spoorconstructie is trillingsarm en op termijn eenvoudig te vernieuwen. Hierdoor is bij vervanging van de spoorstaven de hinder voor het busverkeer beperkt.

Figuur 3.2: Voorbeeld van een bovenleiding met rijdraad en hangdraad in Den Haag Bovenleiding De bovenleiding van de Uithoflijn bestaat voor een deel uit één rijdraad en voor een ander deel uit een combinatie van rijdraad en hangdraad. Dit is afhankelijk van de omgeving en de maximale snelheid die de trams mogen rijden. In het Stationsgebied en De Uithof gelden een lage maximumsnelheid van 30 kilometer per uur. De bovenleiding bestaat hier voor elke baan uit één rijdraad, wat past binnen de stedelijke bebouwing. In het tussenliggende deel van de Uithoflijn is de maximumsnelheid hoger (variërend van 50 tot 70 kilometer per uur). Hier is de bovenleiding een combinatie van rijdraad en hangdraad, wat de hogere snelheid mogelijk maakt.

Figuur 3.1: Voorbeeld van een grasbaan in Bilbao, Spanje

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

17

17

Ingestortte betonnen dwarsligger met overrijdbare verharding bij wissels

Overzichtstekening spoorconstructies Ingestortte betonnen dwarsligger bij kruisingen weg en fietsoversteken tussen Halte Galgenwaard en Sorbonnelaan

Ingestortte betonnen dwarsligger met overrijdbare verharding bij wissels

Ingestortte betonnen dwarsligger bij kruisingen weg en fietsoversteken tussen Halte Galgenwaard en Sorbonnelaan

Spoorconstructies DO Uithoflijn Embedded Rail Indirecte bevestiging op ondergieting Ballastbaan Ingestortte betonnen dwarsligger met overrijdbare verharding Ingestortte betonnen dwarsligger met afwerking van teelaarde Ingestortte betonnen dwarsligger met ballast afwerking

Spoorconstructies DO Embedded Rail

Indirecte bevestiging op ond Ballastbaan

15 februari 2013

Ingestortte betonnen dwarsl met overrijdbare verharding

Ingestortte betonnen dwarsl met afwerking van teelaarde

Ingestortte betonnen dwarsl met ballast afwerking

15 februari 2013

18

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Figuur 3.3: Visual bovenleidingsmast met stalen H-profiel en afgeronde bovenkant

Figuur 3.4: Maquette gelijkrichterstation Koningsweg

Bovenleidingmasten

aparte gebouwen: bij de Koningsweg, de Sorbonnelaan en de Universiteitsweg. De gevels en daken

De bovenleidingmasten staan zoveel mogelijk in het midden tussen de sporen. Bij bus-/trambanen

van de gebouwen krijgen een sinusvorm, die gebaseerd is op de omzetting van wisselstroom naar

zonder middenberm komen de bovenleidingmasten aan de zijkant te staan. De masten bestaan uit

gelijkstroom.

een stalen H-profiel met afgeronde bovenkant.

Beveiligingssysteem Verlichting

Het uitgangspunt is dat de trambestuurders ‘op zicht’ rijden. De Uithoflijn krijgt alleen beveiliging bij

De trambaan wordt deels verlicht. Aan de bovenleidingmasten bij de bus-/trambanen komt verlichting

de wissels. Deze wissels komen bij het begin- en eindpunt Utrecht Centraal en P+R De Uithof en bij

te hangen, zodat er geen extra lichtmasten geplaatst hoeven te worden. Op delen waar uitsluitend de

station Vaartsche Rijn. Aanvullend hierop wordt tussen station Vaartsche Rijn en de Koningsweg een

tram rijdt, komt geen aparte verlichting.

beveiligingssysteem geïnstalleerd, waarmee de trambestuurder kan zien of er een tram voor hem of haar rijdt. Dit zorgt ervoor dat ook bij mist de snelheid van 70 kilometer per uur op de niet-verlichte delen van de trambaan mogelijk blijft.

Elektrische voeding De elektrische voeding van de bovenleiding wordt verzorgd door vijf gelijkrichterstations. Hier wordt de netspanning van 10.000 volt wisselstroom omgezet naar de bovenleidingspanning van 750 volt

Kabels en leidingen

gelijkstroom. Waar dit mogelijk is worden de gelijkrichterstations ingebouwd in gebouwen onder

Langs de trambaan komen aan beide zijden mantelbuizen voor kabels en leidingen te liggen. Hierin

of naast de trambaan. Dit is het geval in het Stationsgebied en bij de Bleekstraat. Elders komen

komen bijvoorbeeld de datakabels voor de haltevoorzieningen.

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

19

19

3.2 Onderbouw Kunstwerken De onderbouw bestaat uit het zand onder de trambaan of uit kunstwerken als viaducten of bruggen (daar waar de Uithoflijn over wegen of water gaat).

Werk in uitvoering Grote delen van de onderbouw zijn al in uitvoering. Dit is het gedeelte langs de spoorlijn vanaf de Vaartsestraat en de Pelikaanstraat tot aan de Koningsweg en vanaf hier tot aan De Uithof. Bij P+R De Uithof is de onderbouw vrijwel gereed. De Projectorganisatie Stationsgebied gaat de komende jaren de onderbouw voor de Uithoflijn aanleggen in de vorm van bus-/trambanen tussen Utrecht Centraal Jaarbeursplein en Utrecht Centraal centrumzijde. De resterende delen van de onderbouw bestaan uit om te bouwen busbanen: de Adama van Scheltemabaan en de busbanen in De Uithof.

Deze ombouw vindt gelijktijdig plaats met de aanleg van de bovenbouw van de Uithoflijn.

Conditionering

Figuur 3.5: Huisstijl U-OV, toegepast op de tram

Onderdeel van de onderbouw is conditionering. Dit bestaat onder andere uit (eventuele) bodemsanering, archeologisch onderzoek, onderzoek naar niet-gesprongen explosieven, verlegging

Haltes

van watergangen en verlegging van kabels en leidingen. Vooruitlopend op de aanleg van de

De Uithoflijn krijgt negen haltes, waarvan twee bij de treinstations Utrecht Centraal en Vaartsche

onderbouw is er onderzocht of er beschermde flora en fauna op het tracé zijn. Ook is er onderzoek

Rijn. Hier maken de tramhaltes deel uit van het station en komen er (rol)trappen en liften. De

gedaan naar het beperken van hinder door trillingen en geluid. De uitkomsten van deze onderzoeken

andere haltes worden ontsloten met overpaden over de trambaan. Op de 75 meter lange perrons

zijn te vinden in het bestemmingsplan HOV Om de Zuid en het nog op te stellen bestemmingsplan

komen onder andere abri’s (conform de U-OV-huisstijl), OV-chipkaartpaaltjes, dynamische en

voor de Uithoflijn in De Uithof.

statische reisinformatie, camera’s en lichtmasten.

20

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

3.3 Omgeving

bouwfasering op De Uithof vraagt veel aandacht. Door de ombouw van de bestaande busbanen zijn er tijdens de aanleg alternatieve routes voor de bussen en nood- en hulpdiensten noodzakelijk, zodat

Veiligheid

de bereikbaarheid van de ziekenhuizen en andere instellingen gegarandeerd blijft. Voor de ombouw

De Uithoflijn ligt in druk stedelijk gebied en kruist een groot aantal wegen en fietspaden. In het

van de Adama van Scheltemabaan is de aanleg van de busbaan Kruisvaart een randvoorwaarde,

Stationsgebied en langs de spoorlijn zijn diverse kruisingen met het auto- en fietsverkeer ongelijkvloers,

zodat de bussen naar de westzijde van het spoor kunnen verhuizen.

zodat de hinder van het tramverkeer minimaal is. Bij de Koningsweg is een maximumsnelheid van 70 kilometer per uur toegestaan. Hier is het kruispunt voorzien van overwegbomen. Vanaf de Laan

Planning

van Maarschalkerweerd tot in De Uithof worden de kruispunten voorzien van verkeerslichten. De

De planning gaat uit van oplevering van de traminfrastructuur begin 2017. Na de bouw wordt een

afzonderlijke fiets- en voetgangersoversteken krijgen tramwaarschuwingslichten.

testprogramma (eerste helft 2017) doorlopen om aan te tonen dat alles veilig is en aan de eisen voldoet, gevolgd door een proefbedrijf (tweede helft 2017) om de trambestuurders op te leiden voor

Inpassing

de nieuwe lijn en de beheerders alle apparatuur te leren bedienen en (in de toekomst) te repareren.

De inpassing van de Uithoflijn is erop gericht om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de omgeving.

Uiteindelijk is de Uithoflijn gereed voor exploitatie en wordt een vergunning voor het rijden met

Dit komt tot uiting in een samenhangend ontwerp met de raakvlakprojecten in met name het

passagiers afgegeven. In 2018 start de exploitatie van de Uithoflijn en kunnen de eerste reizigers met

Stationsgebied. Verderop sluit de trambaan aan op de spooruitbreiding van ProRail. Langs de Laan van

de tram vanaf Utrecht Centraal naar De Uithof reizen.

Maarschalkerweerd en de Weg tot de Wetenschap zorgen de grasbanen voor een goede inpassing in de groene omgeving. Op De Uithof wordt verder zo goed mogelijk aangesloten op de hoogwaardig

Veiligheidsplannen

ingerichte openbare ruimte.

De komende periode worden de veiligheidsplannen verder uitgewerkt om de veiligheid in de gebruiksfase van de Uithoflijn aan te tonen. Hierin komen alle aspecten van de tramexploitatie aan bod, inclusief de wegkruisingen en de aanwezigheid van gebouwen boven de trambaan en de ligging

3.4 Algemeen

van de trambaan langs de spoorlijn. Voor deze veiligheidsplannen vindt intensief overleg plaats met onder andere de nood- en hulpdiensten.

In het DO is, naast het ontwerp voor de bovenbouw, onderbouw en de omgeving, veel aandacht besteed aan algemene aspecten. Zoals de bouwfasering en planning, bereikbaarheid, leefbaarheid, veiligheid en communicatie tijdens de aanleg (BLVC), de veiligheid in de gebruiksfase en de contractering van de aanleg met de aannemers.

Bouwfasering Voor de bouwfasering van de bovenbouw zijn de opleverdata van de verschillende onderbouwcontracten maatgevend. Aansluitend kan de bovenbouwaannemer aan de slag met de aanleg van de spoorconstructies, de plaatsing van de bovenleiding en het trekken van de kabels. Met name de

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

21

21

TracĂŠdeel Stationsgebied

22

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

4 Het ontwerp 4.1 Tracédeel Stationsgebied Wat speelt er?

Het Stationsgebied ondergaat een metamorfose; bestaande gebouwen worden vervangen en gerenoveerd, nieuwe gebouwen worden toegevoegd en de openbare ruimte krijgt een kwaliteitsimpuls. Onderdeel van de plannen is de aanleg van HOV-banen naar de bus- en tramhaltes bij station Utrecht Centraal.

Bijzonderheden De Projectorganisatie Stationsgebied verzorgt de bouw van de gecombineerde bus-/trambaan vanaf de tijdelijke eindhalte voor de Sneltram Utrecht - Nieuwegein/IJsselstein op het Jaarbeursplein tot de centrumzijde van het station. Hiervoor worden drie contracten voorbereid voor de realisatie van: • het HOV-viaduct over de Van Sijpesteijnkade; • de HOV-banen in de Leidseveertunnel en op het Smakkelaarsveld als onderdeel van het contract voor de Bibliotheek Plusplus; • de HOV-baan vanaf de Leidsche Rijn tot aan het bus-/tramstation als onderdeel van het contract

Figuur 4.1: OV Terminal

voor Stationsplein Oost, inclusief de grote fietsenstalling.

De Projectorganisatie Stationsgebied verzorgt ook de aanleg van de bushaltes aan de centrumzijde van het station. Door deze aanpak is de afstemming op de andere projecten in het gebied het beste geregeld.

Vooral de bouwfasering is in dit gebied een lastige opgave. In eerste instantie maken alleen bussen gebruik van de nieuwe HOV-banen. Later plaatst de bovenbouwaannemer van de Uithoflijn de bovenleiding en zorgt ervoor dat de kabels en leidingen voor de tram worden getrokken.

Gelijktijdig met de aanleg van de tramhaltes door de bovenbouwaannemer wordt een gebouw boven de perrons gebouwd, het Zuidblok. Dit gebouw, dat tussen de stationshal en het hoofdgebouw van NS komt te staan, zorgt ook voor de overkapping van de tramperrons.

Figuur 4.2: Bibliotheek Plusplus Smakkelaarsveld

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

23

23

Koppeling Tram Utrecht - Nieuwegein/IJsselstein

24

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

25

25

Leidseveertunnel en Smakkelaarsveld

Leidseveertunnel

26

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

27

27

Utrecht Centraal Centrumzijde

28

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

29

29

Utrecht Centraal Centrumzijde

Halte Utrecht Centraal Centrumzijde - bus

30

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

ONTWERP RABOBRUG

Halte Utrecht Centraal Centrumzijde - tram

OVT S Uithoflijn

Definitief Ontwerp

31

31

TracĂŠdeel S: Adama van Scheltemabaan

32

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

4.2 TracĂŠdeel S Wat speelt er?

Wanneer de busbaan Kruisvaart in gebruik is genomen, bouwt de bovenbouwaannemer de bestaande busbaan om naar een trambaan. Dit betekent dat de bestaande asfaltverharding wordt verwijderd en een nieuwe betonnen, overrijdbare trambaan wordt aangelegd. Behalve trams maken alleen nood- en hulpdiensten gebruik van deze baan.

Bijzonderheden De Adama van Scheltemabaan wordt mede gebruikt voor het laden en lossen achter het hoofdgebouw van NS. Vanwege de aanleg van de trambaan wordt de toegang voor het laden en lossen verplaatst naar de zijkant van het gebouw. Om hiervoor ruimte te maken wordt de fietsenstalling voor het NS-personeel verplaatst naar de stationszijde van het gebouw.

Voor het project Doorstroom Station Utrecht van ProRail worden de treinsporen aangepast. De afstand tussen de treinsporen en trambaan is erg klein. Hier vindt nauw afstemming plaats over het ontwerp en de aanleg van beide projecten.

Langs de bestaande busbaan liggen twee dikke warmwaterleidingen van de stadsverwarming.

Door de aanleg van de betonnen trambaan worden deze moeilijk bereikbaar voor werkzaamheden of bij een calamiteit. Om deze reden zal Stedin de leidingen verplaatsen, mogelijk naar de Arthur van Schendelstraat.

De kantoren aan de Arthur van Schendelstraat staan voor een deel dicht op de bestaande busbaan.

Door de aanleg van de trambaan en de bovenleiding zullen de ramen van sommige kantoren op een andere manier gewassen moeten worden.

Figuur 4.3: Foto Adama van Scheltemabaan

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

33

33

Adama van Scheltemabaan, t.h.v. Nieuweroord

OVT S

34

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Nieuweroord

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

35

35

Adama van Scheltemabaan, t.h.v. Nicolaas Beetsstraat

36

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Nicolaas beetsstraat

Adama van Scheltemabaan

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

37

37

Adama van Scheltemabaan, t.h.v. Arthur van Schendelstraat

38

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

39

39

Adama van Scheltemabaan, t.h.v. Burgerzaken

Burgerzaken

S

40

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

A

Adama van Scheltemabaan t.h.v. Burgerzaken

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

41

41

TracĂŠdeel A: Vaartsestraat - Koningsweg

42

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

4.3 Tracédeel A Wat speelt er?

ProRail is volop aan de slag met de onderbouw voor de Uithoflijn als onderdeel van de spooruitbreiding VleuGel/Randstadspoor. Deze onderbouw bestaat uit twee delen: een lang viaduct over de Bleekstraat, Westerkade, Vaartsche Rijn, Oosterkade, Albatrosstraat en Laan van Soestbergen tot nabij het Oude Houtensepad; aansluitend een zandbaan tot aan de Koningsweg. Eind 2014 is deze onderbouw gereed en start de bovenbouwaannemer met het aanbrengen van de spoorconstructie, de bovenleiding en de kabels en leidingen.

Bijzonderheden Als de onderbouw gereed is, worden de Vaartsestraat en Pelikaanstraat heringericht. Onder de trambaan komen in de Pelikaanstraat bergingen en fietsenstallingen voor bewoners en een deel van de parkeergarage Vaartsche Rijn.

Figuur 4.4: Artist Impression Oosterkade bij Vaartsche Rijn De rand van de begraafplaats Soestbergen is begin 2013 heringericht. Vanwege de aanleg van de Uithoflijn en het afnemende aantal begravingen, vervallen de graven in de rand van de begraafplaats.

Hierdoor is ruimte ontstaan om in één keer de oude beuken te vervangen door grote nieuwe bomen.

Omdat de begraafplaats een Rijksmonument is, zijn de plannen in goed overleg met de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, gemeente Utrecht en de omwonenden gemaakt. Ook de rand van de begraafplaats Kovelswade, eveneens Rijksmonument, wordt heringericht. Daardoor ontstaat ook hier weer een aantrekkelijke groene rand.

Tussen de Waterlinieweg en de bocht richting Koningsweg komt in de berm een onderhoudspad, waar ook de nood- en hulpdiensten gebruik van kunnen maken. Voordeel is dat er niet over de trambaan gereden hoeft te worden en dat deze uitgevoerd kan worden als ballastbaan. Dit voorkomt problemen met het beheer en extra geluidsoverlast. Dit onderhoudspad sluit aan op de fietsverbinding Tussen de Rails, een nieuwe fietsroute die vanaf de Koningsweg onder de spoorlijn door naar station Lunetten gaat. Over dit fietspad kunnen ook onderhoudsvoertuigen en nood- en hulpdiensten rijden.

Figuur 4.5: Artist Impression Station Vaartsche Rijn

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

43

43

Halte Vaartsche Rijn

44

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Figuur 4.6: Fotoinpassing Uithoflijn op Bleekstraat

Halte Vaartsche Rijn

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

45

45

Pelikaanstraat

46

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Figuur 4.7: Pelikaanstraat (ten noorden van Albatrosstraat)

Figuur 4.8: Pelikaanstraat (ten zuiden van Albatrosstraat)

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

47

47

Laan van Soestbergen en begraafplaats Soestbergen

48

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Figuur 4.9: Begraafplaats Soestbergen

Pelikaanstraat

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

49

49

Begraafplaats Soestbergen en Oude Houtensepad

50

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Begraafplaats Soestbergen

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

51

51

Oude Houtensepad en begraafplaats Kovelswade

52

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Kovelswade

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

53

53

Kovelswade en Waterlinieweg

Kovelswade

54

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Onderdoorgang Waterlinieweg

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

55

55

Fort Lunet II en Rijndijk

56

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

57

57

Maarschalkerweerd zuid

58

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Maarschalkerweerd zuid

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

59

59

Maarschalkerweerd zuid

60

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Maarschalkerweerd zuid

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

61

61

Maarschalkerweerd zuid

62

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

A

B

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

63

63

TracĂŠdeel B: Laan van Maarschalkerweerd en Weg tot de Wetenschap

64

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

4.4 TracĂŠdeel B Wat speelt er?

Ook op dit tracĂŠdeel is de onderbouw al volop in uitvoering en in 2014 gereed. Deze onderbouw bestaat uit een zandbaan en een nieuwe brug over de Kromme Rijn. Om ruimte te maken voor de trambaan worden de Laan van Maarschalkerweerd en de Weg tot de Wetenschap verlegd, inclusief de fietspaden. Na deze wegverlegging wordt een deel van de verdwenen bomen herplant. Deze oude bomen worden aangevuld met nieuwe bomen. Na de oplevering van de onderbouw start de bovenbouwaannemer met het aanbrengen van de spoorconstructie, de bovenleiding, de kabels en leidingen en de aanleg van de haltes Galgenwaard en Kromme Rijn. De trambaan wordt uitgevoerd als een grasbaan om aan te sluiten op de groene omgeving.

Bijzonderheden Tijdens het opstellen van het DO is er veel aandacht besteed aan de veiligheid van de kruisingen. Dit heeft geleid tot overwegbomen bij de Koningsweg en aangepaste fietsoversteken bij de Platolaan en de Wim Sonneveldlaan.

Onder de A27 wordt extra ruimte gemaakt voor fiets- en voetpaden. Met Rijkswaterstaat vindt nog overleg plaats over de gevolgen en de aanpassingen die er voor de Uithoflijn nodig zijn voor de geplande verbreding van de A27.

Figuur 4.10: Artist Impression Laan van Maarschalkerweerd

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

65

65

Laan van Maarschalkerweerd en Koningsweg

A

66

B

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

67

67

Laan van Maarschalkerweerd

68

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Laan van Maarschalkerweerd

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

69

69

Laan van Maarschalkerweerd en Herculeslaan

70

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Kunstwerk Herculesbrug

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

71

71

Weg tot de Wetenschap, t.h.v. halte Galgenwaard

72

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Halte Galgenwaard

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

73

73

Weg tot de Wetenschap

74

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Weg tot de Wetenschap

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

75

75

Weg tot de Wetenschap en Platolaan

76

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

77

77

Weg tot de Wetenschap, t.h.v. halte Kromme Rijn

78

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Halte Kromme Rijn

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

79

79

Weg tot de Wetenschap, Wim Sonneveldlaan en A27

80

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Kunstwerk A27

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

81

81

Weg tot de Wetenschap en Sorbonnelaan

82

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Weg tot de Wetenschap

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

83

83

TracĂŠdeel U: De Uithof

84

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

4.5 TracĂŠdeel U Wat speelt er?

Op De Uithof sluit de trambaan zoveel mogelijk aan op de bestaande busbanen. Hierdoor past de Uithoflijn goed binnen de hoogwaardig ingerichte openbare ruimte. Bij de halte Padualaan is de ligging van de trambaan ingericht op de toekomstige fietsoversteek naar de nieuwbouw van de Hogeschool Utrecht ten noorden van de halte.

Bijzonderheden Bij de overbouwingen van het Centrumgebouw Noord en het Van Unnikgebouw is gekozen voor een verlaging van de baan met 37 centimeter. Hierdoor ontstaat er ruimte voor de bovenleiding bij een gelijkblijvende doorrijdhoogte. Voordeel is dat onder andere de brandweer gebruik kan blijven maken van de bus-/trambaan.

Om de effecten van de elektromagnetische straling op de gevoelige onderzoeks- en

Figuur 4.11: Fotoinpassing t.h.v. halte Heidelberglaan

behandelapparatuur van de Universiteit Utrecht en het UMC te beperken, wordt de bovenleiding in korte secties onderverdeeld. Daarmee wordt elke bovenleidingmast van voeding voorzien.

Voor elke voeding is een kast nodig. Dit betekent dat er elke 20 meter een kast langs de bus-/ trambaan komt te staan. In voetgangersgebieden of bij wegkruisingen komen de kasten onder de grond. Voor de andere kasten is gezocht naar locaties die de minste hinder opleveren. Bij het CBOI blijkt de sectionering nog onvoldoende effect op te leveren. Hier wordt gezocht naar aanvullende maatregelen, bijvoorbeeld door de bus-/trambaan op te schuiven.

Bij de halte UMC komen eilandperrons met aan weerszijden de bus en tram. Dit zorgt voor een comfortabele halte met goede overstapmogelijkheden van bus naar tram en omgekeerd. Trappen en liften vormen de verbinding met de traverse en de entree van het ziekenhuis. De bestaande keerlus voor bussen komt te vervallen. Het UMC verzorgt de herinrichting van dit gebied, inclusief de aanleg van een fietsenstalling.

Figuur 4.12: Fotoinpassing t.h.v. de Schapenweide

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

85

85

De Uithof, Halte Padualaan

U B

86

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Halte Padualaan

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

87

87

De Uithof, t.h.v. Centrumgebouw en Van Unnikgebouw

88

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Onderdoorgang Centrumgebouw Noord

Onderdoorgang Van Unnikgebouw

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

89

89

De Uithof, Halte Heidelberglaan

90

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Tramhalte Heidelberglaan

Bushalte Heidelberglaan

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

91

91

De Uithof, Universiteitsweg en Halte UMC

92

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Halte UMC

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

93

93

De Uithof, UMC

94

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Heidelberglaan

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

95

95

De Uithof, Heidelberglaan

96

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

97

97

De Uithof, Hoofddijk en halte WKZ

98

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

T

U

Tramhalte WKZ

Bushalte WKZ

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

99

99

TracĂŠdelen T+O: Transferium en opstelterrein

100

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

4.6 TracĂŠdelen T+O Wat speelt er?

Eind 2013 is deze nieuwe P+R met 2.000 autoparkeerplaatsen gereed. Onderdeel van dit project is de aanleg van een onderdoorgang onder de Universiteitsweg voor bussen en later ook trams.

Ook de aanleg van een keerlus voor bussen bij het WKZ maakt deel uit van het project. De bovenbouwaannemer van de Uithoflijn zorgt voor het aanbrengen van de spoorconstructie, de bovenleiding, de kabels en leidingen en de aanleg van de tramhalte in de P+R. De tramhalte wordt met een gele betonnen verharding afgewerkt, in lijn met de begane grond van de P+R. Achter de P+R komen vier opstelsporen voor elk twee gekoppelde trams, in totaal 16 trams. Hekken, sloten en camera’s zorgen ervoor dat hier geen onbevoegden kunnen komen. Een toegangsbrug vanaf de P+R zorgt ervoor dat trambestuurders en schoonmaakpersoneel het opstelterrein kunnen bereiken. Op deze brug komt ook ruimte voor bijvoorbeeld afvalcontainers en schoonmaakmiddelen.

In de P+R komt een ruimte waar de trambestuurders hun dienst beginnen en waar ze pauzeren.

Figuur 4.13: Transferium P+R De Uithof

Met Rijkswaterstaat vindt nog overleg plaats over de geplande verbreding van de A28. Afhankelijk van de verbredingsvariant zijn in de resterende ruimte tussen het opstelterrein en de snelweg aanvullende maatregelen nodig om bijvoorbeeld de hinder voor het wegverkeer te beperken en de waterberging van het gebied te regelen.

Figuur 4.14: Transferium opstelplaatsen

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

101

101

Universiteitsweg

102

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

T U Uithoflijn

Definitief Ontwerp

Kunstwerk Universiteitsweg

103

103

P+R De Uithof

O T

104

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Halte P+R De Uithof

Opstelsporen

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

105

105

106

Definitief Ontwerp

Uithoflijn

Colofon Opdrachtgever

Toelichting op tekeningen

Projectorganisatie Uithoflijn

Alle tekeningen in dit document zijn gebaseerd op het DO van 15 februari 2013.

Bestuur Regio Utrecht en gemeente Utrecht

De sitatietekeningen zijn opgemaakt op schaal 1:500 en de dwarsprofielen zijn opgemaakt op schaal 1:200.

Uitgave Legenda

ITC Utrecht B.V. en Movares Nederland B.V. Versie 1.0, mei 2013 Projectnummer IN160695

TRAMBAAN (in ballast)

TRAMHALTE

WEG

TRAMBAAN OVERRIJDBAAR

TALUD

FIETSPAD

EMC KAST

VOETPAD

Algemene contactgegevens

TRAMBAAN MET GRAS

• www.utrecht.nl/uithoflijn

PERRON

KEERWAND

GRAS

GELIJKRICHTERSTATION

TE HANDHAVEN BOOM NIEUWE BOOM

WATER

• www.uithoflijn.nl

GS

• Twitter: @uithoflijn

EMC

BOVENLEIDINGSMAST

• e-mail: info@uithoflijn.nl

PROJECTGRENS

• tel: 030 - 28 46 382

HEKWERK

Uithoflijn

Definitief Ontwerp

S

A

TRACÉDELEN

BEBOUWING

DWARSPROFIEL UITSNEDE

107

107