Landschapsbeheer
Landschapsbeheer
(Door Peter van Houweling)
Acht initiatieven voor de patrijs
Ontwerp project Reusel In dit Jaar van de Patrijs zijn in acht
nu minimaal 4 koppels patrijzen en in
met kruiden en beplanten met lage
m2 ingezaaid. Het is de bedoeling dat
Brabantse regio’s initiatieven genomen
aangrenzende percelen 6 tot 8.”
bessenstruikjes en we gaan hoogstam-
de mensen het gewas in de winter laten
fruitbomen planten. In de voedselveldjes
staan. Het tweede deel is het uitzet-
om een ommekeer teweeg te brengen in de teruggang van de akkervogel.
Schijndel
zaaien we allerlei soorten graan. De
ten van 3.800 inheemse struiken en 800
Het aantal patrijzen is in Nederland
Nan Visser is gebiedscoördinator col-
patrijzen komen in de herfst af op de
vlinderstruiken onder de inwoners. Dat
namelijk met 95% gedaald ten opzichte
lectief vogelbeheer in Schijndel & Sint
gevallen appels van de hoogstambo-
gebeurt nog vóór de winter. “De ge-
van 1960. Het Coördinatiepunt heeft
Oedenrode en voorzitter van de weide-
men. Nog dit jaar willen we aan de slag.
meente betaalt de struiken die binnen
organisaties in acht regio’s een subsi-
vogelgroep Schijndel. “In 2013 is al een
Daarnaast willen we streekbewoners
de bebouwde kom komen, omdat hier
die beschikbaar gesteld van € 5.000,00
meerjarige kruidenrand ingezaaid langs
stimuleren om kruidenmengsels in te
geen patrijzen voorkomen en we de
voor concrete maatregelen om het
een maïsakker op de Rooise Heide. Dat
zaaien, bijvoorbeeld op overhoekjes op
bijdrage van het Coördinatiepunt op pa-
leefgebied van de patrijs te verbete-
was onder andere voor de patrijs. Er
hun erf. Ze krijgen dan gratis een zakje
trijzenlocaties willen inzetten. Het is de
ren. Andere kenmerkende soorten van
liggen ook al enkele jaren randen van
zaad en we registreren de locaties.”
bedoeling dat de struiken niet te dicht
het kleinschalig agrarisch landschap
6 meter breed op diverse plaatsen. Bo-
kunnen daar op meeliften. Provincie
vendien zijn er percelen met een verlate
Drimmelen
Noord-Brabant financiert het project en
maaidatum in het kader van collectief
“In Drimmelen gaan boeren struweel-
investeert hiermee in een vitaal, mooi
vogelbeheer. Ik ben het nu met twee
randen, meerjarige graanakkerranden
Laarbeek
en schoon Brabants platteland. Tevens
boeren eens geworden over randen voor
en kruidenrijk grasland aanleggen rond
Een ander deelproject vindt plaats in
is er cofinanciering via de Nationale
2014. Daarnaast zijn we bezig met een
hun erven”, vertelt Tim Eestermans van
de gemeente Laarbeek. “Gemeente
Postcodeloterij.
perceel van een hectare om tarwe in te
ANV Drimmelen. “We zijn nu in overleg
Laarbeek heeft in 2010 de patrijs aan-
Scholieren planten in Laarbeek lindebomen aan tijdens de boomplantweek.
zaaien, waarbij na de oogst de randen
met drie boeren. Zij zijn bereid om mee
gewezen als ambassadeursoort”, vertelt
Ook fruitbomen en struwelen werden gepoot.
Gemert
blijven staan, de winter over. Deze ran-
te werken. Concrete afspraken moeten
Rob Tielemans van die gemeente. “We
De Vogelwerkgroep Gemert ontplooit
den bevatten een mengsel met granen,
we nog maken.”
hebben daarop als Gemeente gezocht
maatregelen in een grotere regio, ver-
kruiden en bloemgewassen, wat dunner
Als het aan Eestermans ligt, blijven de
naar percelen in eigendom bij ons, die
telt Martin Vink. “We benaderen boeren
gezaaid is dan wat gangbaar is, zodat er
struweelranden meer dan tien jaar lig-
het meest kansrijk zijn voor patrijzen.
en landeigenaren om langjarige braak-
meer kruiden tussen kunnen groeien.
gen en de akkerranden meerdere jaren.
In 2011 hebben we al een perceel in
stroken of kruidenranden aan te leggen
We hebben zelf een plan gemaakt waar-
“De boeren hebben voorkeur voor
Lieshout ingericht. Dit jaar is een per-
langs akkers. De reacties zijn positief.
bij meer dan voorheen gekeken is waar
maatregelen rondom hun erf, omdat in
ceel aan de rand van Aarle-Rixtel om-
Het gaat om verschillende soorten ran-
patrijzen zitten, omdat hun actieradius
het struweel en op overhoekjes op de
gevormd. Het is 1,6 hectare groot. Er
den. We willen in het voorjaar starten.
niet zo groot is. In 2013 zijn 10 tot 12
erven al patrijzen huizen.”
zijn diverse maatregelen getroffen. Er
In Heeze-Leende is onder andere bladrammenas ingezaaid, waarin patrijzen
Zo mogelijk zetten we afrasteringen
paren patrijzen geteld. We verwachten
kunnen foerageren en schuilen.
terug, zodat koeien niet in de randen
dat het er nu al meer zijn. De animo bij
Oirschot
jarige bloemenranden erlangs. Tussen
kunnen. Daarna gaan we in samenwer-
boeren voor deze randen is prima. Het is
“In Oirschot is het B-team kartrekker”,
de graanperceeltjes is struweel geplant,
king met het Coördinatiepunt onderzoe-
altijd een beetje passen en meten maar
vertelt Gerard Traa die zelf in het team
met onder andere bessenstruiken. Daar-
ken welk beheer het beste is. Er zijn nu
de samenwerking is goed.”
zit. ‘B’ staat voor biodiversiteit. Hun pro-
naast zijn er ook lindebomen en oude
ject bestaat uit twee delen. Het eerste
rassen fruitbomen geplant. Het perceel
Patrijs
Ambassadeurs ontvangen uniek patrijzenspeldje.
in de gemeente Gemert-Bakel al 300 pa-
bij elkaar worden geplant, zodat er ruigtes tussen kunnen ontstaan”.
zijn graanakkers aangelegd met meer-
trijzen. We willen de huidige populatie
Heeze-Leende
was het beschikbaar stellen van zaad
ligt naast een woonwijk. In overleg
laten uitbreiden, zodat deze kan migre-
Peter Kerkhofs is van de Plattelands-
van akkerkruiden aan particulieren en
met het IVN onderzoeken we nu of het
ren naar aangrenzende gebieden.”
vereniging Hei, Heg & Hoogeind: “We
boeren buiten de bebouwde kom, met
perceel ook een educatieve functie kan
Vink benadrukt dat het belangrijk is
hebben hier al vier jaar zomerranden en
daarbij een vergoeding voor de grond-
krijgen. We zijn nu ook bezig met voor-
om houtopstanden uit de ruigtes weg
meerjarige akkerranden. Die zijn door
bewerking. Veel mensen maakten daar-
bereidingen om nog een perceel om te
te houden. “Dat doen vrijwilligers. We
boeren aangelegd op initiatief van de
van gebruik. In totaal is dit jaar 60.000
vormen, in Beek en Donk.”
willen met weinig geld veel doen. We
stichting ‘Vrienden van de Patrijs’ in
werken bij dit project samen met De
Heeze-Leende. Een aantal van deze ran-
Stichting Groene Heerlijkheid en de
den wordt nu betaald vanuit het Stika.
Deelproject
Maatregelen
Stichting Landschap Bakel-Gemert. We
Maar we willen meer kansen bieden
Particulieren en boeren in het buitengebied van Oirschot zaaiden akkerkruiden
Laarbeek
Inrichten van een perceel van 1,6 hectare voor patrijzen
willen bovendien de braak-en kruiden-
voor de patrijs in de winter. Dat is een
en plantten struweel aan.
randen gaan aanbieden aan de boeren,
knelpunt. Daarom doen we nu proeven
Gemert
Boeren laten stroken braak liggen en zaaien akkerranden in met kruidenmengsels
als die in 2015 moeten voldoen aan de
met inzaaien van een mengsel van win-
eisen voor vergroening van het land-
terwikke, herik (Nemat) en rogge nadat
Schijndel
Boeren zaaien kruidenmengsels langs hun maïsakkers
Heeze-Leende
Randen langs akkers en proeven met de inzaai van wikke, herik en rogge nà de maïsoogst
Altena-Biesbosch
Rond vier oude molens komen voedselveldjes, kruidenranden, lage bessenstruiken en hoogstambomen Teelt van oude graanrassen met kruidenranden en braakstroken op 13 hectare akkertjes van de gemeente
bouwbeleid. Dan komen er structureel
de boeren hun gewas hebben geoogst.
gebieden die geschikt zijn voor de pa-
Ook hebben we bladrammenas laten in-
trijs. We hopen dat dit als een inktvlek
zaaien. In deze randen kunnen patrijzen
uitbreidt naar andere gemeenten.”
foerageren en schuilen. De herik levert
De score
Reusel-De Mierden
voor de patrijs. Het is een proef. Met de
Reusel-De Mierden
Ook in Reusel-De Mierden wor-
financiële bijdrage via het Coördinatie-
Drimmelen
den maatregelen genomen op
punt doen we dit in een tweejarig pro-
Aanleg van struweelranden en meerjarige graanakkerranden rond drie boerenerven
gemeentegronden.”Op akkertjes van in
ject. De animo bij boeren is voldoende,
Oirschot
totaal 13 hectare komen akkerranden
maar kan natuurlijk altijd beter.“
Zaad van akkerkruiden beschikbaar stellen aan particulieren, en de aanplant van 3.800 inheemse struikplanten door particulieren
vooral in de nawinter eiwitrijk voedsel
met oude graanrassen en braakstroken” , vertelt Piet Peijs van de weide-
Altena Biesbosch
vogelbescherming Reusel-De Mierden.
Meeuwis Millenaar is gebiedscoördina-
“Het graan dat op het land achterblijft
tor bij ANV Altena Biesbosch. “We gaan
is voedsel voor de patrijs. De voorbe-
maatregelen treffen bij vier historische
reidingen voor het plan zijn nu bijna
molens. Daar zijn nu al veel patrijzen te
klaar. We willen akkertjes minstens
vinden. Het zijn kleinschalige gebiedjes
zes jaar inzaaien. De bijdrage van het
met oude perceelsvormen met allerlei
Coördinatiepunt is heel welkom, maar
kleine lintjes, zoals hele lage heggetjes
niet voldoende. We zoeken nog andere
en andere ruigtes. We gaan daar voed-
financiers. Op de 13 hectare akkers zijn
selveldjes aanleggen, randen inzaaien
Voor meer informatie: Jochem Sloothaak, 0411 664011 jsloothaak@brabantslandschap.nl www.facebook.com/werkgroeppatrijs
De aanplant van een struweelhaag is een belangrijke biotoopverbetering.
Rond vier historische molens in het Land van Heusden en Altena komen ‘voedselveldjes’, kruidenranden, lage bessenstruiken en hoogstambomen.