არგენტინა, კოლუმბია

რედაქციისაგან

ამე­რი­კუ­ლი თავ­გა­და­სა­ვა­ლი პან­დე­მი­ის შემ­დეგ ვო­ი­ა­ჟე­რი სა­ბო­ლო­ოდ იკ­რებს მხნე­ობ­ ას და ძა­ ლებს და ბევ­რის­თ­ვის ყვე­ლა­ზე სა­ოც­ნე­ბო, ყვე­ლა­ზე შო­რე­უ­ლი, ყვე­ ლა­ზე ხში­რად წარ­მო­სა­ხუ­ლი მი­წე­ბის­კენ გა­გიძღ­ვე­ბათ. ამ სა­შე­მოდ­ გო­მო გა­მო­ცე­მით ამე­რი­კულ სე­რი­ას ვიწყებთ. ქვეყ­ნებს სა­გულ­და­ გუ­ლოდ ვარ­ჩევთ. ბრა­ზი­ლი­ის გარ­და (გამოცემის ნო­მე­რი და წე­ლი­) აღ­მო­სა­ჩე­ნი და ფე­ხით გა­სავ­ლე­ლი უამ­რა­ვი ქვეყ­ნის გზე­ბი გვე­ლის. არ­გენ­ტი­ნა-­კო­ლუმ­ბი­ა­-ეკ­ვა­დო­რი – ეს ჩვე­ნი პირ­ვე­ლი სა­მე­უ­ლი­ა. მათ შე­სა­ხებ კი წე­რენ ავ­ტო­რე­ბი, რო­მელ­თაც იქა­უ­რო­ბა სა­კუ­თა­რი თვა­ლით ნა­ხეს და მეხ­სი­ე­რე­ბა­ში ღრმად ჩა­ბეჭ­დილ შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბებს ახ­ლა ჩვენ გვი­ზი­ა­რე­ბენ. გვჯე­რა, რომ ამ ნო­მერ­ში სა­თა­ვი­სო გა­სარ­თობს ყვე­ლა ნა­ხავს - ისი­ ნიც, რო­მელ­თაც თავ­ზე­ხე­ლა­ღე­ბუ­ლი თავ­გა­და­სავ­ლე­ბის­კენ მი­უ­წევთ მუ­დამ გუ­ლი; მუ­დამ ად­რე­ნა­ლინ­სა და გან­საც­დე­ლებს ეძე­ბენ და ურ­ ბა­ნულ, კულ­ტუ­რა­სა და ხე­ლოვ­ნე­ბა­ზე კონ­ცენ­ტ­რი­რე­ბუ­ლი მოგ­ზა­უ­რო­ ბის მოყ­ვა­რულ­ნიც. გან­წყო­ბის­თ­ვი­სა და მე­ტი შე­მეც­ნე­ბის­თ­ვის კი ამ შო­რე­უ­ლი ქვეყ­ნე­ბი­ დან ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი და მუ­სი­კა­ლუ­რი ხმე­ბი­თაც აგავ­სებთ. თამარ ბაბუაძე, მთავარი რედაქტორი

1 VOYAGER 27/2022

სარჩევი

არგენტინა 4 22 30 44 50 56 60

იქ, სადაც დედამიწა მთავრდება ქალაქი პოეტების ბაღით ბუენოს აირესი /სასტუმროები / რესტორნები / რას ნიშ­ნავს Loco, რო­ცა არ­გენ­ტი­ნა­ში ხარ კორდოვა კორდოვა /სასტუმროები/ სა­ვარ­ცხე­ლი და ბრი­ო­ლი­ნი

კოლუმბია 64

კოლუმბია – მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბაა ბოგოტა

67

/ რა ვნახოთ / სად გავჩერდეთ / სად ვჭამოთ და სად გავერთოთ

კარდაჰენა

კოლუმბია - ტურები

71 78

არ­გენ­ტი­ნი­სა და კოლუმბი­ის რე­ა­ლუ­რი მა­გია

83

/ რა ვნახოთ / სად გავჩერდეთ / სად ვჭამოთ და სად გავერთოთ /

/ LA GUAJIRA / ყა­ვი­სა და კა­კა­ოს ტუ­რი / „თხევად ცი­სარ­ტყე­ლა“/ / ტა­ი­რო­ნის პარ­კი – სან­ტა მარ­ტა / ამა­ზო­ნის ჯუნ­გ­ლის ტუ­რი / / ფეს­ტი­ვა­ლე­ბი კოლომბი­ა­ში /

ეკვადორი დარ­ვი­ნის კვალ­დაკ­ვალ – გა­ლა­პა­გო­სის კუნ­ძუ­ლებ­ზე

86

/ ეკ­ვა­დო­რის რეს­პუბ­ლი­კა / კი­ტო / გა­ლა­პა­გო­სის კუნ­ძუ­ლე­ბი / / სან­ტა კრუ­ზი / იზა­ბე­ლა / ფერ­ნან­დი­ნა / ეს­პი­ნო­ზა და ვი­სენ­ტე რო­კა / / სან­ტი­ა­გო / ჯე­ნო­ვე­ზა / ჩრდი­ლო­ეთ სე­ი­მუ­რი /

მუსიკა „არგენტინის ხმა“

110

ლიტერატურა სამ­ხ­რე­თი ამე­რი­კა: სა­მი შად­რე­ვა­ნი

2 VOYAGER 27/2022

114

27 , 2022

მთავარი რედაქტორი

ყდის ილუსტრაცია

თამარ ბაბუაძე

თამარ წიტაიშვილი

აღმასრულებელი რედაქტორი ნატა ძველიშვილი

პროექტის კურატორი თინა ოსეფაშვილი კორექტორი მანანა სანადირაძე

დიზაინერი ნინო ყაველაშვილი ავტორები გაგა ლომიძე თენგო ჩანტლაძე ვერა ზარკოვსკა გია ხადური ბიძინა ბარათაშვილი

ნათია ახალაშვილი ირინა ბაგაური ლევან ბერძენიშვილი დიანა ანფიმიადი

სარეკლამო გაყიდვების ხელმძღვანელი ნაზი გოშაძე ფოტო Shutterstock თენგო ჩანტლაძე

პროექტის ხელმძღვანელი ნინო ჩიქოვანი

გამომცემელი: შპს „სოლო“ ვებგვერდი: www.solo.ge ტელ.: +995 32 2 44 44 00

ISSN: 2346-8130

რეკლამა ჟურნალში: +995 599 330 364 ჟურნალში გამოქვეყნებული მასალა წარმოადგენს შპს „სოლოს“ საკუთრებას.­ ჟურნალში დაბეჭდილი ნებისმიერი მასალის გამოყენება კომპანიის წერი­ლობითი ნებართვის გარეშე აკრძალულია.

3 VOYAGER 27/2022

არგენტინა

იქ, სა­დაც დე­და­მი­წა მთავ­რ­დე­ბა

4 VOYAGER 27/2022

5 VOYAGER 27/2022

არგენტინა

თ ე ნ­გო ჩ ა ნ­ტ­ლ ა­ძ ე

პრო­ლო­გი

არ­გენ­ტი­ნა

სპორ­ტის ფა­ნებს არ­გენ­ტი­ნის ხსე­ნე­ბა­ზე, პირ­ველ რიგ­ში, მა­რა­ დო­ნა, მე­სი და ბა­ტის­ტუ­ტა გა­გახ­სენ­დე­ბათ, ლი­ტე­რა­ტუ­რის მოყ­ ვა­რუ­ლებს – ბორ­ხე­სი და კორ­ტა­სა­რი; ის­ტო­რი­ით გა­ტა­ცე­ბუ­ ლებს თვალ­წინ ჩე გე­ვა­რა და ხუ­ან პე­რო­ნი და­გიდ­გე­ბათ, ბუ­ნე­ ბი­სა და ლაშ­ქ­რო­ბე­ბის მოტ­რ­ფი­ა­ლე­ებს კი – იგუ­ა­სუ, პა­ტა­გო­ნია და ან­დე­ბი; თუ გურ­მა­ნი ხართ, არ­გენ­ტი­ნუ­ლი ღვი­ნო და სტე­იკ­ იც გე­ცო­დი­ნე­ბათ, ხე­ლოვ­ნე­ბის მოყ­ვა­რუ­ლე­ბი კი უთუ­ოდ ძა­ლი­ან აფა­სებთ არ­გენ­ტი­ნულ ტან­გოს, მუ­სი­კა­სა და კი­ნე­მა­ტოგ­რა­ფი­ას.

მსოფ­ლი­ო­ში სი­დი­დით მერ­ვე და სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კა­ში სი­დი­დით მე­ო­რე ქვე­ყა­ნა, არ­გენ­ტი­ნა, ყვე­ლა­ზე დი­დი ეს­პა­ნუ­რე­ნო­ვა­ნი სა­ხელ­მწ ­ ი­ფო­ა. ეს ფე­დე­რა­ლუ­რი საპ­რე­ზი­დენ­ტო რეს­პუბ­ლი­კა მოქ­ცე­უ­ლია ან­დებ­სა და ატ­ლან­ტი­კის ოკე­ა­ნეს შო­რის და საზღ­ ვ­რებს იზი­ა­რებს ისეთ სა­ხელ­მ­წი­ფო­ებ­თან, რო­გო­რი­ცაა პა­რაგ­ ვა­ი, ბო­ლი­ვი­ა, ბრა­ზი­ლი­ა, ურუგ­ვაი და ჩი­ლე.

პი­რა­დად ჩემ­თ­ვის ეს ქვე­ყა­ნა ბავ­შ­ვო­ბა­ში წა­კითხულ სა­თავ­ გა­და­სავ­ლო წიგ­ნებ­თან ასო­ცირ­დე­ბა, გან­სა­კუთ­რე­ბით, ჟი­ულ ვერ­ნის ნა­წარ­მო­ე­ბებ­თან. სა­ბედ­ნი­ე­როდ, ბავ­შ­ვო­ბის ოც­ნე­ბე­ბი რე­ა­ლო­ბად მექ­ცა და, რო­მა­ნის უში­შა­რი გმი­რე­ბის კვალ­დაკ­ ვალ, მეც გა­ვე­შუ­რე იმ სი­ლა­მა­ზით გან­თ­ქ­მულ და სი­ურ­პრ ­ ი­ზე­ ბით სავ­სე ქვე­ყა­ნა­ში, დე­და­მი­წა რომ „მთავრდება“ და სა­ხე­ლად არ­გენ­ტი­ნას უწო­დე­ბენ.

არ­გენ­ტი­ნის ის­ტო­რია 1526 წლი­დან იწყე­ბა, რო­ცა იტა­ლი­ე­ლი მოგ­ზა­უ­რი, კა­ბო­ტი, პა­რა­ნის შე­სარ­თავს იკ­ვ­ლევ­და. იგი ფიქ­ რობ­და, რომ მდი­ნა­რე ვერ­ცხ­ლით მდი­და­რი რა­ი­ო­ნი­დან მო­ ე­დი­ნე­ბო­და, ამი­ტომ მას Río de la Plata ( rio – მდი­ნა­რე, plata – ვერ­ცხ­ლი) უწო­და, ხო­ლო მიმ­დე­ბა­რე რე­გი­ონს – La Plata. დრო­თა გან­მავ­ლო­ბა­ში ეს სა­ხე­ლი მთელ ქვე­ყა­ნა­ზე გავ­რ­ ცელ­და, ოღონდ ამ­ჯე­რად ლა­თი­ნუ­რი ფორ­მით – argentum (ვერცხლი).

6 VOYAGER 27/2022

არ­გენ­ტი­ნა გა­და­ჭი­მუ­ლია 4,000 კი­ლო­მეტ­რ­ზე, სუბ­ტრ ­ ო­პი­კუ­ლი ჩრდი­ლო­ეთ ­ ი­დან სუ­ბარ­ქ­ტი­კულ სამ­ხ­რე­თამ­დე. ასე­თი გე­ოგ­რა­ ფი­უ­ლი მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბა, კულ­ტუ­რულ­თან ერ­თად, ძა­ლი­ან უწყობს ხელს ტუ­რიზ­მის გან­ვი­თა­რე­ბას. პი­რა­დად მე არ­გენ­ტი­ ნას ორ­ჯერ ვეწ­ვიე და ამ სა­ინ­ტე­რე­სო და სი­ურ­პრ ­ ი­ზე­ბით სავ­სე თავ­გა­და­სა­ვალ­ში მინ­და გა­გიძღ­ვეთ.

იგუ­ა­სუს ჩან­ჩ­ქე­რე­ბი ეს ვე­ე­ბერ­თე­ლა, ულა­მა­ზე­სი კომ­პ­ლექ­სი მდი­ნა­რე იგუ­ას­ უ­ზე მდე­ბა­რე­ობს (ინდიელთა გუ­ა­რა­ნის ენა­ზე – „დიდი წყა­ლი“). იგი მო­ი­ცავს ორი ქვეყ­ნის – ბრა­ზი­ლი­ი­სა (20%) და არ­გენ­ტი­ ნის (80%) ტე­რი­ტო­რი­ას და შე­ტა­ნი­ლია იუნეს­კოს მსოფ­ლიო მემ­კ­ვიდ­რე­ო­ბის ძეგ­ლთ ­ ა ნუს­ხა­ში. და­ახ­ლო­ე­ბით 3 კი­ლო­ მეტ­რ­ზე გა­და­ჭი­მულ 275 ჩან­ჩ­ქერს შო­რის ყვე­ლა­ზე მა­ღა­ლი 82 მეტრს აღ­წევს. სრუ­ლი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბის­თ­ვის, ბუ­ნე­ბის ეს სა­ოც­რე­ბა ორი­ვე ქვეყ­ნის ტე­რი­ტო­რი­ი­დან უნ­და და­ათ­ვა­ლი­ე­ როთ: ბრა­ზი­ლი­ის მხრი­დან ამ კომ­პ­ლექ­ს­ზე ყვე­ლა­ზე ლა­მა­ზი

ხე­დე­ბი იშ­ლე­ბა, არ­გენ­ტი­ნა­ში კი ბევ­რი სა­ლაშ­ქ­რო ბი­ლი­კი­ა, რომ­ლე­ბიც ჩან­ჩ­ქე­რებ­ზე ზე­მო­დან გა­დას­ვ­ლის სა­შუ­ა­ლე­ბა­საც მოგ­ცემთ. ქვეყ­ნებს შო­რის საზღ­ვა­რი ხიდ­ზე გა­დის, რომ­ლის ერ­თი ნა­ხე­ვა­ რი გა­და­ღე­ბი­ლია არ­გენ­ტი­ნის, მე­ო­რე კი – ბრა­ზი­ლი­ის დრო­შის ფე­რებ­ში. ხი­დი­დან მო­ჩანს მდი­ნა­რის ის მო­ნაკ­ვე­თი, სა­დაც სა­მი ქვეყ­ნის (ბრაზილია, არ­გენ­ტი­ნა და პა­რაგ­ვა­ი) საზღ­ვა­რი იკ­ვე­ თე­ბა. არ­გენ­ტი­ნის ეროვ­ნუ­ლი პარ­კი­დან ჩან­ჩ­ქე­რე­ბის­კენ სა­მი მარ­შ­რუ­ტი გა­დის, რო­მელ­თა­გან ყვე­ლა­ზე გრძე­ლი მა­ტა­რებ­ ლით იწყე­ბა და ხი­დამ­დე მი­გიყ­ვანთ. ჩან­ჩ­ქერ­ზე გა­და­დე­ბუ­ლი ხი­დი რამ­დე­ნი­მე ასე­უ­ლი მეტ­რით არის შეჭ­რი­ლი ჩან­ჩ­ქე­რე­ბის პი­რამ­დე და რო­ცა მას მი­უყ­ვე­ბით, შხე­ფე­ბი­სა და მზარ­დი გუ­გუ­ ნის ფონ­ზე ხვდე­ბით, რომ რა­ღაც გრან­დი­ო­ზულს უახ­ლოვ­დე­ ბით. ამ მარ­შ­რუტს აგ­ვირ­გ­ვი­ნებს შთამ­ბეჭ­და­ვი სა­ნა­ხა­ობ­ ა – ე.წ. „ეშმაკის ხა­ხა“, რო­მელ­საც თვალს ვერ მოწყ­ვეტთ: ერ­თ­დ­რო­უ­ ლად ლა­მა­ზიც არის და შემ­ზა­რა­ვიც, თუ რო­გორ ეშ­ვე­ბა ამ­ხე­ლა წყლის მა­სა უზარ­მა­ზა­რი სიჩ­ქა­რით უფ­ს­კ­რულ­ში. სხვა ორი მარ­შ­რუ­ტი სა­შუ­ა­ლე­ბას მოგ­ცემთ, კომ­პ­ლექ­სი ქვე­მო­ დან და ზე­მო­დან და­ათ­ვა­ლი­ერ ­ ოთ. იგუ­ა­სუ გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად ლა­მა­ზია კარგ ამინ­დ­ში, რო­დე­საც მზის სხი­ვე­ბით გაბ­რ­წყი­ნე­ბუ­ ლი წყლის მა­სა ტყის ხას­ხა­სა მწვა­ნე სა­ფარ­ზე გად­მო­ედ ­ ი­ნე­ბა. შე­გიძ­ლი­ათ, ნა­ვი­თაც მიხ­ვი­დეთ რო­მე­ლი­მე ჩან­ჩ­ქე­რამ­დე და თა­ვი­დან ფე­ხე­ბამ­დე გა­ი­ლუმ­პოთ.

7 VOYAGER 27/2022

არგენტინა

ელ კა­ლა­ფა­ტე მე­ო­რე ვი­ზი­ტი­სას არ­ჩე­ვა­ნი პა­ტა­გო­ნი­ა­ზე შე­ვა­ჩე­რე – რე­გი­ონ­ზე, რო­მე­ლიც მო­ი­ცავს არ­გენ­ტი­ნი­სა და ჩი­ლეს სამ­ხ­რეთ ნა­წილს. სა­ხელ­წო­დე­ბა პირ­ვე­ლად ცნო­ბილ­მა მოგ­ზა­ურ­მა, მა­გე­ლან­მა გა­მო­ი­ყე­ნა XVI სა­უ­კუ­ნე­ში, ამ ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე მცხოვ­რე­ბი ხალ­ ხის – პა­ტა­გო­ნე­ბის აღ­წე­რი­სას. ქა­ლა­ქი ელ კა­ლა­ფა­ტე, ჩვე­ნი პირ­ვე­ლი და­ნიშ­ნუ­ლე­ბის ად­გი­ლი, XX სა­უ­კუ­ნე­ში და­არ­ს­და და ერ­თ­გ­ვა­რი ტუ­რის­ტუ­ლი ჰა­ბი­ა, სა­ი­და­ნაც სხვა­დას­ხ­ვა მარ­შ­რუ­ტი მი­ე­მარ­თე­ბა ჩი­ლე­სა და არ­გენ­ტი­ნის სამ­ხ­რეთ­ში. რი­ო­დან (ბრაზილია) ელ კა­ლა­ფა­ტემ­დე გზა, ფაქ­ტობ­რი­ვად, ერთ დიდ, და­უს­რუ­ლე­ბელ რიგ­ში გა­ვა­ტა­რეთ, სამ­გ­ზავ­რო, სა­ ბა­ჟო და ყო­ფი­თი პრო­ცე­დუ­რე­ბის რიგ­ში. ბუ­ე­ნოს აირე­სი­დან ფრე­ნი­სა­ს ამას ძლი­ე­რი ქა­რი და „ტურბულენტობის სი­ა­მოვ­ ნე­ბაც“ და­ერ­თო და თვით­მ­ფ­რი­ნა­ვის დაშ­ვე­ბამ­დე არც კი გავ­ ნ­ძ­რე­ულ­ვარ. ეს უარ­ყო­ფი­თი ემო­ცი­ე­ბი პირ­ვე­ლი­ვე დღის შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბებ­მა გა­და­ფა­რა – გაბ­რ­დღ­ვი­ა­ლე­ბულ ბუ­ე­ნოს აირესს ღა­მით გა­და­ ვუფ­რი­ნეთ, რო­დე­საც მის თავ­ზე სავ­სე მთვა­რე ეკი­და და ილუ­ მი­ნა­ტო­რი­დან გა­დაშ­ლილ ხედს გა­მორ­ჩე­ულ რო­მან­ტიზმს სძენ­ და. მე­ო­რე, გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა იყო თოვ­ლი. არ­ გენ­ტი­ნა­ში მოგ­ზა­ურ ­ ო­ბამ­დე ბო­ლო ორი წე­ლი მხო­ლოდ თბილ ქვეყ­ნებ­ში ვცხოვ­რობ­დი და სრუ­ლი­ად და­ვიწყე­ბუ­ლი მქონ­და შეგ­რ­ძ­ნე­ბა, რო­დე­საც გა­რეთ ცი­ვა. ელ კა­ლა­ფა­ტე პა­ტა­რა, კოხ­ტა ტუ­რის­ტუ­ლი ქა­ლა­ქი­ა, ერ­თი ან ორ­სარ­თუ­ლი­ა­ნი სახ­ლე­ბით, ფილ­მებ­ში ნა­ნახ სა­მეც­ნი­ე­რო და­ სახ­ლე­ბებს ან მე­თევ­ზე­თა უბ­ნებს რომ მო­გა­გო­ნებთ. გარ­და ტუ­ რის­ტუ­ლი ჰა­ბის რო­ლი­სა, ქა­ლაქს სა­კუ­თა­რი ღირ­ს­შე­სა­ნიშ­ნა­ო­ ბე­ბიც აქვს: მა­გა­ლი­თად, პა­წა­წი­ნა მუ­ზე­უ­მი, სხვა­დას­ხ­ვა ეპო­ქის არ­ქე­ო­ლო­გი­უ­რი ექ­ს­პო­ნა­ტე­ბით, დაწყე­ბუ­ლი დი­ნო­ზავ­რე­ბის 8 VOYAGER 27/2022

ჩონ­ჩხე­ბით და დამ­თავ­რე­ბუ­ლი დღემ­დე რე­ზერ­ვა­ცი­ა­ში მცხოვ­ რებ ინ­დი­ელ­თა კულ­ტუ­რუ­ლი მემ­კ­ვიდ­რე­ო­ბით. ჩე­მი ყუ­რადღე­ ბა გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად მი­იპყ­რო მე­გა­თე­რი­უმ­მა, ექვს მეტ­რამ­დე სი­მაღ­ლის ძუ­ძუმ­წო­ვარ­მა, რო­მე­ლიც უკა­ნა ორ ფეხ­ზე გა­და­ად­ გილ­დე­ბო­და და ჯერ კი­დევ 8-10 ათა­სი წლის წი­ნათ თა­ნა­არ­სე­ ბობ­და იმ­დ­რო­ინ­დელ ადა­მი­ა­ნებ­თან. მუ­ზე­უმ­ში შე­მოგ­ვ­თა­ვა­ზეს გამ­ხ­მარ ფოთ­ლებ­ზე და­ყე­ნე­ბუ­ლი პა­ რაგ­ვა­უ­ლი ჩაი მა­ტე (ინდიელთა ტო­მის, კე­ჩუ­ას ენა­ზე ასე უწო­ დე­ბენ სას­მისს, სა­ი­და­ნაც ამ ნა­ყენს მი­ირ­თ­მევ­დ­ნენ). სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კა­ში მის­გან ამ­ზა­დე­ბენ კო­ფე­ი­ნით მდი­დარ სას­მელს, რო­მე­ლიც გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად პო­პუ­ლა­რუ­ლია არ­გენ­ტი­ნა­ში („ეროვნული სას­მე­ლის“ სტა­ტუ­სიც კი მი­ე­ნი­ჭა). მა­ტეს გა­მო­ყე­ნე­ბა გუ­ა­რა­ნი­სა და ტუ­პის ინ­დი­ელ­თა ტო­მებს და­უწყი­ათ, რომ­ლე­ბიც დღე­ვან­დე­ლი ბრა­ზი­ლი­ის სამ­ხ­რეთ ნა­წილ­ში ცხოვ­რობ­დ­ნენ. XVI სა­უკ­ უ­ნე­ში კი კულ­ტუ­რა ეს­პა­ნელ კო­ლო­ნი­ზა­ტო­რებ­შიც ფარ­თოდ გავ­რ­ცელ­და. მა­ტეს რი­ტუ­ა­ლი საკ­მა­ოდ შრო­მა­ტე­ვა­დი და მრა­ ვალ­კომ­პო­ნენ­ტი­ა­ნი­ა: თქვენ გე­სა­ჭი­რო­ებ­ ათ შე­სა­ბა­მი­სი სას­მი­სი, საწ­რუ­პი და ცხე­ლი წყლით სავ­სე თერ­მო­სი, სა­ი­და­ნაც პე­რი­ო­დუ­ ლად და­ამ­ ა­ტებთ წყალს. ამი­ტომ, არ­გენ­ტი­ნის ქუ­ჩებ­ში ხში­რად შეხ­ვ­დე­ბით იღ­ლი­ა­ში თერ­მო­სა­მოჩ­რილ ად­გი­ლობ­რი­ვებს.

ქა­ლა­ქის კი­დევ ერ­თი ღირ­ს­შე­სა­ნიშ­ნა­ო­ბაა ფრინ­ველ­თა ხე­ ლოვ­ნუ­რი ნაკ­რ­ძა­ლი, სა­დაც ჩე­მი საყ­ვა­რე­ლი ვარ­დის­ფე­რი ფლა­მინ­გო­ე­ბიც ვნა­ხე. ეტყო­ბა, ქა­რი ისე მი­წე­წავ­და თმას, რომ ერ­თ­-ერთ მტა­ცე­ბელ ფრინ­ველს გემ­რი­ე­ლი მსხვერ­პლ ­ ი მო­ე­ ლან­და და გა­დაწყ­ვი­ტა, თავს დამ­ს­ხმ­ ო­და...

9 VOYAGER 27/2022

არგენტინა

მყინ­ვარ­თა ეროვ­ნუ­ლი პარ­კი დი­ლი­დან ისეთ­მა ძლი­ერ­მა წვი­მამ დას­ცხო, ვი­ფიქ­რეთ, რომ და­გეგ­მი­ლი ლაშ­ქ­რო­ბა ჩა­იშ­ლე­ბო­და, ამი­ტომ მოწყე­ნი­ლე­ბი გა­ ვე­შუ­რეთ ავ­ტო­ბუ­სის­კენ, რო­მელ­საც მყინ­ვარ­თა ეროვ­ნუ­ლ პარ­ კ­ში უნ­და წა­ვეყ­ვა­ნეთ. იუნეს­კოს მსოფ­ლიო მემ­კ­ვიდ­რე­ო­ბის ძეგ­ლე­ბის ნუს­ხა­ში შე­ ტა­ნი­ლი ლოს­-­გ­ლა­სი­ა­რე­სის ეროვ­ნუ­ლი პარ­კი არ­გენ­ტი­ნის პა­ტა­გო­ნი­ა­ში მდე­ბა­რე­ობს და სი­დი­დით მე­ო­რეა ქვე­ყა­ნა­ში (დაახლოებით 4,500 კმ2). მის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე გა­და­ჭი­მუ­ლი ყი­ნუ­ ლის მა­სა ყვე­ლა­ზე მას­შ­ტა­ბუ­რია ან­ტარ­ქ­ტი­დი­სა და გრენ­ლან­ დი­ის შემ­დეგ. ეროვ­ნუ­ლი პარ­კის­კენ გზა­ზე თავ­ს­ხ­მა წვი­მა სველ თოვ­ლ­ში გა­ და­ი­ზარ­და და, რო­დე­საც მი­ვუ­ახ­ლოვ­დით, ისე ბარ­დ­ნი­და, თა­ვი გუ­და­უ­რის სა­ძე­ლე­ზე მე­გო­ნა გა­გა­ნია სე­ზო­ნის დროს. გა­და­თეთ­ რე­ბულ არე­მა­რე­ში ძლივს იკითხე­ბო­და მთე­ბის კონ­ტუ­რე­ბი, მწვა­ნე ტყე­ე­ბი კი მხო­ლოდ ალაგ­-ა­ლაგ და­ე­ფა­რა თოვლს და ამ ორი ფე­რის კონ­ტ­რას­ტი გა­ფიქ­რე­ბი­ნებ­დათ, რომ ზამ­თა­რი და ზაფხუ­ლი ჯერ კი­დევ ურ­თი­ერ­თჭ­ ი­დილ­ში იყ­ვ­ნენ. გი­დებს უკ­ ვირ­დათ ასე­თი ძლი­ე­რი თოვ­ლი შუა ზაფხულ­ში, მე კი ვნერ­ვი­ უ­ლობ­დი, რომ ასეთ ამინ­დ­ში ბევრს ვე­რა­ფერს გა­ვარ­ჩევ­დით. თუმ­ცა სა­ლაშ­ქ­რო ბი­ლი­კებ­ზე დი­დე­ბუ­ლი პე­ი­ზა­ჟი გა­დაგ­ვე­შა­ ლა – მყინ­ვა­რი პე­რი­ტო მო­რე­ნო, აქა­უ­რო­ბის ერ­თ­-ერ­თი უმ­ თავ­რე­სი ტუ­რის­ტუ­ლი ღირ­ს­შე­სა­ნიშ­ნა­ო­ბა, რომ­ლის ფარ­თო­ბი

250 კმ2-ი­ა. პა­ტა­გო­ნი­ის ყი­ნუ­ლის ვე­ლი, 48 მყინ­ვა­რით, მე­სა­მეა მსოფ­ლი­ო­ში მტკნა­რი წყლის მა­რა­გებს შო­რის, თა­ვად პე­რი­ტო მო­რე­ნო კი იმ სამ მყინ­ვარს შო­რი­სა­ა, რომ­ლე­ბიც იზ­რ­დე­ბა და მი­ზე­ზე­ბი დღემ­დე არ არის ბო­ლომ­დე დად­გე­ნი­ლი.

10 VOYAGER 27/2022

მო­მა­ჯა­დო­ე­ბე­ლი სა­ნა­ხა­ობ­ ა იყო მრა­ვალ კი­ლო­მეტ­რ­ზე გა­და­ჭი­ მუ­ლი პე­რი­ტო მო­რე­ნო, რო­მელ­ზეც ალაგ­-ა­ლაგ მა­ინც შე­იმ­ჩნ­ ე­ ო­და სხვა­დას­ხ­ვა ტო­ნა­ლო­ბის ხას­ხა­სა ლურ­ჯი ფე­რი. დრო­დად­ რო ხმა­მა­ღა­ლი გრუ­ხუ­ნის ხმა გა­ის­მო­და და, თუ მო­ას­წრ ­ ებ­დით, და­ი­ნა­ხავ­დით, რო­გორ იშ­ლე­ბო­და წყალ­ში მოწყ­ვე­ტი­ლი ყი­ნუ­ ლის მა­სა.

11 VOYAGER 27/2022

არგენტინა

ახ­ლომ­დე­ბა­რე ნავ­სა­ყუ­დე­ლი­დან გე­მით უშუ­ა­ლოდ მყინ­ვარ­ზე გა­და­ვე­დით ლაშ­ქ­რო­ბის გა­საგ­რ­ძე­ლებ­ლად. გი­დე­ბის დახ­მა­ რე­ბით, სპე­ცი­ა­ლუ­რი კა­ვე­ბი ამო­ვიც­ვით და ყი­ნულ­ში გაჭ­რილ ბი­ლიკს და­ვა­დე­ქით. სიტყ­ვე­ბით რთუ­ლია იმ ემო­ცი­ე­ბის გად­ მო­ცე­მა, მყინ­ვარ­ზე სე­ირ­ნო­ბი­სას რომ გე­უფ­ლე­ბათ. და­მაგ­ვირ­ გ­ვი­ნე­ბე­ლი აკორ­დი იყო ვის­კი­თა და სიდ­რით სავ­სე სას­მი­სე­ბი, რომ­ლე­ბიც წარ­მა­ტე­ბუ­ლი ლაშ­ქ­რო­ბის აღ­სა­ნიშ­ნა­ვად დაგ­ვახ­ ვედ­რეს გი­დებ­მა მარ­შ­რუ­ტის ბო­ლოს, მყინ­ვა­რი­დან ჩა­მო­ტე­ ხილ, კრის­ტა­ლუ­რად სუფ­თა ყი­ნუ­ლის ნა­ტე­ხებ­თან ერ­თად.

12 VOYAGER 27/2022

ერ­თი რამ მა­ინც მინ­და გითხ­რათ – მყინ­ვარ­ზე მოგ­ზა­უ­რო­ბას მზა­ო­ბა სჭირ­დე­ბა, რა­თა ჩვე­ნი ჯგუ­ფის იმ წევრს არ და­ემ­ს­გავ­სოთ, „დაბნეული ინ­დო­ე­ლი“ რომ შე­ვარ­ქ­ვი. ეს უც­ნა­უ­რი კა­ცი მთე­ლი გზა საწყა­ლი თვა­ლე­ბით ეკითხე­ბო­და ყვე­ლას, თუ სად იყო, სად მივ­დი­ო­დით და რო­დის დავ­ბ­რუნ-­ დე­ბო­დით უკან, გი­დებს კი ფე­ხებ­ში უვარ­დე­ბო­და და სთხოვ­და, არ მი­ე­ტო­ვე­ბი­ნათ. ეც­ვა შე­უ­სა­ბა­მოდ თხე­ლი სა­მო­სი და ლა­მის ფა­ჩუ­ჩე­ბი. მყინ­ვა­რის ბი­ლიკ­ზე კი იმ­დენ­ჯერ წა­იქ­ცა, რომ ბო­ლოს ჯგუ­ფის ყვე­ლა წევ­რ­მა, გი­დის ჩათ­ვ­ლით, ხე­ლი ჩა­იქ­ნია მის წა­მო­ყე­ნე­ბა­ზე.

13 VOYAGER 27/2022

არგენტინა

ტბა არ­გენ­ტი­ნა ჩვე­ნი მოგ­ზა­ურ ­ ო­ბის მე­ოთხე დღეს, რო­გორც იქ­ნა, გა­მო­ი­და­რა ელ კა­ლა­ფა­ტე­ში და თუ წი­ნა დღეს ქა­ლა­ქის მცხოვ­რებ­ნი ქუ­ ჩებ­ში ირ­მე­ბი­ა­ნი მარ­ხი­ლე­ბით გა­და­ად­გილ­დე­ბოდ­ნენ, იმ დღეს გა­სა­რუ­ჯა­დაც გა­მო­ეფ ­ ინ­ნენ. ამინ­დის ასე­თი გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბა ზუს­ ტა­დაც რომ ზედ­გა­მოჭ­რი­ლი იყო ტბა არ­გენ­ტი­ნა­ზე ნა­ვით გა­სე­ ირ­ნე­ბის­თ­ვის. ლოს­-­გ­ლა­სი­ა­რე­სის ეროვ­ნულ პარ­კ­ში მდე­ბა­რე ლა­გო არ­ხენ­ ტი­ნო ყვე­ლა­ზე დი­დი და ღრმა ტბაა არ­გენ­ტი­ნა­ში, 500 მ. მაქ­ სი­მა­ლუ­რი სიღ­რ­მით და, და­ახ­ლო­ე­ბით 1,400 კმ2 ფარ­თო­ბით. მის გარ­შე­მო უამ­რა­ვი მყინ­ვა­რი­ა, ამი­ტომ აქა­უ­რო­ბა ერ­თ­-ერ­თი ყვე­ლა­ზე პო­პუ­ლა­რუ­ლი ლო­კა­ციაა ტუ­რის­ტე­ბის­თ­ვის. აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია გზაც, რომ­ლი­თაც ნავ­სა­ყუდ­ლამ­დე მი­ვე­დით – ამინ­დ­მა სა­ბო­ლო­ოდ გა­დახ­ს­ნა ჩვენ თვალ­წინ პა­ტა­გო­ნი­ის პე­ ი­ზა­ჟე­ბის სი­ლა­მა­ზე. თა­ვად ტბა­ში წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლი მას­შ­ტა­ბის აის­ბერ­გე­ბი ტივ­ტი­ვებ­დ­ნენ, რო­მელ­თა ფონ­ზეც ჩვე­ნი საკ­რუ­ი­ზო გე­მი ასან­თის კო­ლო­ფი­ვით მო­ჩან­და. რთუ­ლია იმ ემო­ცი­ის გად­მო­ცე­მა, რო­მე­ლიც აის­ბერ­გ­თან მი­ახ­ ლო­ე­ბი­სას გე­უფ­ლე­ბათ. ში­გა­და­შიგ, თოვ­ლის სიმ­ძი­მის ქვეშ, ესა თუ ის აის­ბერ­გი თავ­და­ყი­რაც დგე­ბო­და, წყა­ლი კი ისე­თი კამ­კა­ მა იყო, პირ­და­პირ ტბი­დან დარ­წყულ­დე­ბო­დით. პე­ი­ზაჟს თა­ვის ხიბლს მა­ტებ­და სხვა­დას­ხ­ვა ტო­ნა­ლო­ბის ლურ­ჯი ფე­რიც, მყინ­ ვა­რებს, აის­ბერ­გებ­სა და ტბას რომ გა­დაჰ­კ­რავ­და.

14 VOYAGER 27/2022

უშუაია მოგ­ზა­უ­რო­ბის მე­ხუ­თე დღეს ელ კა­ლა­ფა­ტე­დან უშუ­ა­ი­ა­ში გა­ვე­ შუ­რეთ, რო­მე­ლიც მდე­ბა­რე­ობს კუნ­ძულ­ზე Isla Grande de Tierra del Fuego და ცეცხ­ლო­ვა­ნი მი­წის პრო­ვინ­ცი­ის დე­და­ქა­ლა­ქი­ა. ამ ყვე­ლა­ზე სამ­ხ­რე­თით გან­ლა­გე­ბულ და­სახ­ლე­ბულ პუნ­ქ­ტ­ში, ელ კა­ლა­ფა­ტეს­გან გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბით, ისე­თი ფუს­ფუ­სა და მჩქე­ფა­რე ცხოვ­რე­ბა დამ­ხ­ვ­და, რომ თა­ვი­სუფ­ლად შე­ვა­და­რებ­დი ევ­რო­პულ ქა­ლაქს ტუ­რის­ტუ­ლი სე­ზო­ნის პიკ­ში. სა­პორ­ტო და­სახ­ლე­ბა­ში ერ­ თი ან ორ­სარ­თუ­ლი­ა­ნი სახ­ლე­ბი დგას, ტუ­რის­ტულ ცენ­ტ­რ­ში კი უამ­რა­ვი კა­ფე, რეს­ტო­რა­ნი და სას­ტუმ­რო დაგ­ხ­ვ­დე­ბათ, ქუ­ჩა­ში მომ­ღე­რალ ბენ­დებ­თან ერ­თად. სხვა­თა შო­რის, უშუაია ერ­თ­-­ ერ­თი ჰა­ბია ან­ტარ­ქ­ტი­და­ზე მი­მა­ვა­ლი ტუ­რის­ტე­ბის­თ­ვის. ჩას­ვ­ლის­თა­ნა­ვე, 7 კი­ლო­მეტ­რ­ში მდე­ბა­რე მყინ­ვა­რის­კენ­ (Martial Glacier) გა­ვე­შუ­რეთ. მი­სი დაპყ­რო­ბის დრო არ გვქონ­ და, მაგ­რამ ხე­დე­ბით ნამ­დ­ვი­ლად დავ­ტ­კ­ბით. შემ­დეგ ად­გი­ლობ­ რივ მუ­ზე­უმს ვეწ­ვი­ეთ, ად­რე ერ­თ­-ერთ ყვე­ლა­ზე ცნო­ბილ სამ­ ხედ­რო საპყ­რო­ბი­ლეს, სა­დაც დღეს ცი­ხის, ან­ტარ­ქ­ტი­დი­სა და უშუ­ა­ი­ას ის­ტო­რი­ის ამ­სახ­ვე­ლი ფლი­გე­ლე­ბია გან­ლა­გე­ბუ­ლი. ქა­ლა­ქის ნავ­სა­ყუ­დელ­ში ვე­ე­ბერ­თე­ლა ლა­ი­ნე­რე­ბი ერ­თ­მა­ნეთს საყ­ვი­რე­ბის ჩა­ბერ­ვა­ში ეჯიბ­რე­ბოდ­ნენ და ან­ტარ­ქ­ტი­დის­კენ მი­ ე­შუ­რე­ბოდ­ნენ, მგზავ­რე­ბით დატ­ვირ­თულ­ნი. უშუ­ა­ი­აშ­ ი გა­ტა­რე­ ბუ­ლი პირ­ვე­ლი სა­ღა­მო ჩი­ნე­ბუ­ლი არ­გენ­ტი­ნუ­ლი სტე­იკ­ ი­თა და ღვი­ნით და­ვაგ­ვირ­გ­ვი­ნეთ, მომ­დევ­ნო დღეს კი უშუ­ა­ლოდ ცეცხ­ ლო­ვა­ნი მი­წის ტუ­რი გვე­ლო­და.

15 VOYAGER 27/2022

არგენტინა

ცეცხ­ლო­ვა­ნი მი­წა მე­ექ­ვ­სე დღეს ჟი­ულ ვერ­ნის სამ­ყა­რო­დან ჯეკ ლონ­დო­ნის­ სამ­ყა­რო­ში გა­და­ვი­ნაც­ვ­ლეთ. ცეცხ­ლო­ვა­ნი მი­წის ბუ­ნე­ბას ერ­თ­გ­ვა­რი მკაც­რი სი­ლა­მა­ზე ახა­სი­ ა­თებს. ტბე­ბი იქ ისე­თი კრი­ა­ლა­ა, რე­ა­ლო­ბა­სა და ანა­რეკლს ვერ გა­არ­ჩევ. და­თოვ­ლი­ლი მთე­ბი მშვი­დად დაგ­ყუ­რე­ბენ, მო­ჯა­დო­ე­ ბულ ტყე­ებ­ში მდგა­რი გა­მო­ფი­ტუ­ლი, შე­მო­ძარ­ცუ­ლი და ხავ­ს­მო­ კი­დე­ბუ­ლი ხე­ე­ბი კი ზე­ცის­კენ ხე­ლაპყ­რო­ბილ, შიშ­ველ ადა­მი­ა­ ნებს მო­გა­გო­ნე­ბენ. მი­წის სა­ფა­რი კლდო­ვან ზე­და­პი­რამ­დე სულ რა­ღაც 40 სან­ტი­მეტ­რ­ზე­ა, ამი­ტომ აქა­უ­რო­ბა წი­ნას­წარ გა­ჩე­ხილ ვე­ე­ბერ­თე­ლა პო­ლი­გონს ჰგავს, სა­დაც ქა­რის­გან ფეს­ვე­ბი­ა­ნად მოგ­ლე­ჯი­ლი, გა­მო­ფი­ტუ­ლი ხე­ე­ბი მი­მო­ფე­ნი­ლან.

ძა­ლი­ან სა­ხა­ლი­სო, მის­ტი­კუ­რი და სი­უ­რე­ალ ­ ის­ტუ­რი ად­გი­ლია სა­ფოს­ტო გან­ყო­ფი­ლე­ბა ყუ­რის პი­რას, კონ­ტი­ნენ­ტის ყვე­ლა­ზე სამ­ხ­რე­თით მდე­ბა­რე შუ­ქუ­რას­თან. იქ მო­მუ­შა­ვე გრძე­ლულ­ვა­ შა ფოს­ტა­ლი­ო­ნი ჩარ­ლი ჩაპ­ლი­ნის პერ­სო­ნაჟს მო­გა­გო­ნებთ (გეხსომებათ, ქარ­ხა­ნა­ში ჭან­ჭი­კებს თა­ვებს რომ უჭერს): სწო­ რედ მსგავ­სი ავ­ტო­მა­ტუ­რი მოძ­რა­ო­ბე­ბით გირტყამთ პას­პორ­ ტ­ში სპე­ცი­ალ ­ ურ სა­ფოს­ტო ბე­ჭედს, რო­მე­ლიც ადას­ტუ­რებს, რომ თქვენ „სამყაროს პი­რას“ იყა­ვით. ამ ბე­ჭედს მთე­ლი ატ­ რი­ბუ­ტი­კა მოჰ­ყ­ვე­ბა – თა­რი­ღი, ვე­ე­ბერ­თე­ლა ტექ­ს­ტი, ახ­ს­ნა-­­ გან­მარ­ტე­ბე­ბით, და ფოს­ტა­ლი­ო­ნის პერ­სო­ნა­ლუ­რი სტი­კე­ რი, რო­მელ­ზეც თვი­თონ არის გა­მო­სა­ხუ­ლი ბე­ჭე­დის ჩარ­ტყ­მის პრო­ცეს­ში.

მოგ­ზა­უ­რო­ბა სამ­ხ­რე­თის გა­ნა­პი­რა რკი­ნიგ­ზით და­ვიწყეთ. ამ ად­გილს, სიმ­ბო­ლუ­რად, სამ­ყა­როს სამ­ხ­რეთ ბო­ლოს უწო­დე­ ბენ. და­ნიშ­ნუ­ლე­ბის ად­გი­ლამ­დე ორ­თ­ქ­მავ­ლით უნ­და წახ­ვი­დეთ, ზუს­ტად ისე, რო­გორც წლე­ბის წი­ნათ მგზავ­რობ­დნ­ ენ უშუ­ა­ი­ას ცი­ხის ტუ­სა­ღე­ბი ამ და­სახ­ლე­ბუ­ლი პუნ­ქ­ტის ინ­ფ­რას­ტ­რუქ­ტუ­რა­ ზე მუ­შა­ო­ბი­სას. სამ­ხედ­რო ცი­ხე­ში ყვე­ლა­ზე თავ­ზე­ხე­ლა­ღე­ბულ, სას­ტიკ და, რაც მთა­ვა­რი­ა, ჯან­მ­რ­თელ პა­ტიმ­რებს აგ­ზავ­ნიდ­ნენ, გზე­ბის, რკი­ნიგ­ზი­სა და ქა­ლა­ქის ასა­შე­ნებ­ლად. ფაქ­ტობ­რი­ვად, უშუაია ტუ­სა­ღებ­მა და მათ­მა მე­ცი­ხოვ­ნე­ებ­მა და­ა­არ­სეს, გა­დარ­ ჩე­ნი­ლე­ბი კი იქ­ვე და­სახ­ლ­დ­ნენ.

16 VOYAGER 27/2022

სამ­ყა­როს ბო­ლო­დან დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლებ­მა პინ­გ­ვი­ნე­ბის ნახ­ვა გა­ დავ­წყ­ვი­ტეთ, რომ­ლე­ბიც უშუ­ა­ი­ად ­ ან 100 კი­ლო­მეტ­რ­ში მდე­ბა­რე პა­ტა­რა კუნ­ძულ­ზე და­სახ­ლე­ბუ­ლან რამ­დე­ნი­მე ათე­უ­ლი წლის წი­ნათ. კერ­ძო სა­კუთ­რე­ბა­ში არ­სე­ბულ ამ კუნ­ძულ­ზე, შე­იძ­ლე­ბა ით­ქ­ვას, „ნავთობმა ამო­ხეთ­ქა“ პინ­გ­ვი­ნე­ბის სა­ხით, რად­გან მა­ თი მო­ნა­ხუ­ლე­ბა მე­პატ­რო­ნემ კერ­ძო ბიზ­ნე­სად აქ­ცი­ა.

17 VOYAGER 27/2022

არგენტინა

პა­ტა­გო­ნი­ის ტბე­ბი უაღ­რე­სად სა­ინ­ტე­რე­სო და ექ­ს­ტ­რე­მა­ლუ­რი იყო ცეცხ­ლო­ვან მი­წა­ზე გა­ტა­რე­ბუ­ლი კი­დევ ერ­თი დღე, რო­ცა პა­ტა­გო­ნი­ის ტბე­ ბი მო­ვი­ნა­ხუ­ლეთ. ამ­ჯე­რად ჯერ პოს­ტა­პო­კა­ლიფ­სურ ტყე­ებ­ში გა­ვე­შუ­რეთ, სა­დაც ხე­ე­ბი ისე წა­წო­ლი­ლან, გე­გო­ნე­ბათ, რა­ღაც უბე­დუ­რე­ბა დატ­რი­ალ­დაო. მა­თი გახ­მო­ბი­სა და წაქ­ცე­ვის მი­ზე­ზი მარ­ტო ქა­რი კი არა, გა­უ­მაძღა­რი თახ­ვე­ბიც ყო­ფი­ლან. ეს ცხო­ ვე­ლე­ბი პა­ტა­გო­ნი­ა­ში ხე­ლოვ­ნუ­რად მო­ა­შე­ნეს (კანადისგან გან­ ს­ხ­ვა­ვე­ბით): თა­ვი­დან 25 წყვი­ლი ჩა­იყ­ვა­ნეს – სამ­რეწ­ვე­ლო მიზ­ ნე­ბით, მაგ­რამ ბიზ­ნე­სი ჩა­ვარ­და და გა­დაწყ­ვი­ტეს, ისი­ნი ვე­ლურ ბუ­ნე­ბა­ში გა­ეშ­ვათ. ცო­ტა ხან­ში პა­ტა­გო­ნი­ის ტყე­ებ­ში სე­რი­ოზ­ უ­ლი პრობ­ლე­მე­ბი და­იწყო: თახ­ვებს აქ ბუ­ნებ­რი­ვი მტე­რი არ ჰყავთ მტა­ცებ­ლის სა­ხით, ამი­ტომ სრულ გან­ცხ­რო­მა­სა და ფუ­ფუ­ნე­ბა­ ში მრავ­ლ­დე­ბი­ან. მა­ლე მათ მო­ჯი­შე­ბას ხე­ე­ბის შე­უქ­ცე­ვა­დი გა­ ნად­გუ­რე­ბა მოჰ­ყ­ვა და ძლივ­ძ­ლი­ვო­ბით გა­შე­ნე­ბუ­ლი, მოვ­ლი­ლი ტყე­ე­ბი ნელ­-­ნე­ლა გაქ­რო­ბის საფ­რ­თხის წი­ნა­შე აღ­მოჩ­ნ­დნ­ ენ. არ­გენ­ტი­ნე­ლე­ბი და­ფა­ცურ­დ­ნენ: ჯერ ინა­დი­რეს თახ­ვებ­ზე, მე­რე აკ­რ­ძა­ლეს ნა­დი­რო­ბა, შემ­დეგ ისევ და­უშ­ვეს... თუმ­ცა პრობ­ლე­მა კვლა­ვაც გა­და­უწყ­ვე­ტე­ლი­ა. თახ­ვე­ბის მე­რე გზა მო­ჯა­დო­ებ­ ულ ტყე­ში გა­ვაგ­რ­ძე­ლეთ. მინ­ და გითხ­რათ, რომ თუ თა­ვი­დან აბუ­ჩად ვუ­ყუ­რებდი ე.წ. „ოფროუდის“ თე­მას, სულ მა­ლე დავ­რ­წ­მუნ­დი, რომ გი­დე­ბი არ ხუმ­რობ­დ­ნენ – საკ­მა­ოდ ძნე­ლი გა­მავ­ლო­ბის გზე­ბი დაგ­ ვ­ხ­ვ­და, სა­დაც ისი­ნი ტრი­უ­კებ­საც გვი­ტა­რებ­დ­ნენ: ტა­ლა­ხი­ან­ 18 VOYAGER 27/2022

ოღ­რო­ჩოღ­რო­ებ­ზე სა­ჭეს­თან მჯდო­მი გი­დი უც­ბად გად­მოხ­ტე­ ბო­და მოძ­რა­ვი მან­ქა­ნი­დან, სადღაც გა­ვი­დო­და, ცო­ტა ხან­ში კი და­ე­წე­ოდ ­ ა ავ­ტო­მო­ბილს და ცა­ლი ხე­ლით ას­წო­რებ­და სა­ჭეს. პირ­ველ ტბას­თან საკ­მა­ოდ გრძე­ლი მო­ნაკ­ვე­თი წყალ­ში ვი­ა­ რეთ. მა­ლე უფ­რო მომ­ც­რო, ზღაპ­რულ ბუ­ნე­ბა­ში ჩა­ძი­რუ­ლ ტბას მი­ვა­დე­ქით, სა­დაც კა­ნო­ე­ბით ვი­სე­ირ­ნეთ. ტუ­რის გვირ­გ­ვი­ნი იყო არ­გენ­ტი­ნუ­ლი სტე­იკ­ ე­ბი და წი­თე­ლი ღვი­ ნო, რომ­ლე­ბიც იქ­ვე მდე­ბა­რე ქოხ­ში, აგიზ­გი­ზე­ბულ ბუ­ხარ­თან და­ვა­გე­მოვ­ნეთ.

19 VOYAGER 27/2022

არგენტინა

20 VOYAGER 27/2022

ბო­ლო­სიტყ­ვა­ო­ბა მე არ აღ­მო­მი­ჩე­ნია ახა­ლი კუნ­ძუ­ლე­ბი და ტე­რი­ტო­რი­ე­ბი, უც­ნო­ბი ტო­მე­ბი, უცხო სა­ხე­ო­ ბის მწე­რე­ბი, ან ახალ მდი­ნა­ რე­თა კა­ლა­პო­ტე­ბი, მაგ­რამ მოგ­ზა­უ­რო­ბი­სას ბევრ ისეთ რა­მეს მი­ვა­გე­ნი, ვერ­ცერთ გე­ოგ­რა­ფი­ულ ატ­ლას­ში ან ეთ­ ნოგ­რა­ფი­ულ მუ­ზე­უმ­ში რომ ვერ მი­აკ­ვ­ლევთ. ყვე­ლა ასე­თი ტუ­რი ახა­ლი გა­მოც­დი­ლე­ბა­ა, სხვაგ­ვა­რად რომ და­გა­ნა­ხებს სამ­ყა­რო­საც და სა­კუ­თარ თავ­ საც. მა­გა­ლი­თად, არ­გენ­ტი­ნა­ ში ვის­წავ­ლე, რომ ადა­მი­ა­ნის და­უ­ფიქ­რე­ბელ საქ­ცი­ელს უდი­დე­სი ეკო­ლო­გი­უ­რი კა­ტას­ ტ­რო­ფე­ბის გა­მოწ­ვე­ვა შე­უძ­ ლი­ა; რომ ბუ­ნე­ბა ყვე­ლა­ზე ნი­ჭი­ე­რი შე­მოქ­მე­დია და მის სუ­პერ­რე­ა­ლის­ტურ შე­დევ­რებს მოფ­რ­თხი­ლე­ბა სჭირ­დე­ბა; რომ სი­ხა­რუ­ლის პოვ­ნა ნე­ბის­ მერ გან­წყო­ბა­ზე, ნე­ბის­მი­ერ ამინ­დ­სა და გა­რე­მო­ე­ბა­ში შე­ იძ­ლე­ბა... და თუ მო­ინ­დო­მებ, სამ­ყა­რო მრა­ვალ­ფე­რო­ვან, და­უ­ვიწყარ შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბებ­ საც გა­ზი­ა­რებს.

21 VOYAGER 27/2022

არგენტინა

ქა­ლა­ქი პო­ე­ტე­ბის ბა­ღით

22 VOYAGER 27/2022

გა­გ ა ლ ო­მ ი­ძ ე მახ­სენ­დე­ბა ქარ­თ­ვე­ლი არ­ტის­ტის, ლე­ვან მინ­დი­აშ­ვი­ ლის ნათ­ქ­ვა­მი იმ პე­რი­ოდ­ზე, რო­ცა ბუ­ე­ნოს აირეს­ში ცხოვ­რობ­და და მოღ­ვა­წე­ობ­და: იქა­უ­რე­ბი ძა­ლი­ან ჰგვა­ ნან ქარ­თ­ვე­ლებს, ბუ­ე­ნოს აირე­სი სა­ქარ­თ­ვე­ლო­სა­ვი­ თა­ა, უბ­რა­ლოდ, ისეთი იდე­ა­ლური სა­ქარ­თ­ვე­ლოსავით, რო­გორ­შიც ყვე­ლას გვინ­და ცხოვ­რე­ბა­ო. ზუს­ტად არ ვი­ცი, რა­ტომ, მაგ­რამ ალ­ბათ ეს ერ­თა­დერ­თი ქა­ლა­ქი­ა, სა­დაც ცხოვ­რე­ბა არ მომ­ბეზ­რ­დე­ბო­და. ბუ­ე­ნო­ სა­ი­რე­სე­ლებს, იმა­ვე porteño-ებს (ანუ პორ­ტ­ში მცხოვ­ რებთ), აშ­კა­რა უპი­რა­ტე­სო­ბის გრძნო­ბა აქვთ ლა­თი­ნო­ ა­მე­რი­კელ­თა შო­რის. მარ­თ­ლაც, ბუ­ე­ნოს აირე­სი სამ­ხ­ რეთ ამე­რი­კის პა­რი­ზი­ა. და­ნარ­ჩე­ნი სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კის მსგავ­სად, აქაც თვალ­სა­ჩი­ნოა ად­გი­ლობ­რივ­თა ვნე­ბი­ ა­ნო­ბა, თუმ­ცა ამ ყვე­ლა­ფერს ღირ­სე­ბით და მოხ­დე­ნი­ ლად ავ­ლე­ნენ — კლი­შედ ქცე­უ­ლი, ერ­თ­დ­რო­უ­ლად მაც­ დუ­რი და ვნე­ბი­ა­ნი ცეკ­ვის, ტან­გოს მსგავ­სად, რომ­ლის მო­ცეკ­ვა­ვე­ებ­საც აუცი­ლებ­ლად გა­და­ეყ­რე­ბით ქა­ლა­ქის ცენ­ტრ ­ ­ში ხე­ტი­ა­ლი­სას. ამ­ბო­ბენ, ტან­გო ვერ­ტი­კა­ლურ პო­ზი­ცი­ა­ში სექსს ჰგავ­სო და, ვფიქ­რობ, ამით ყვე­ლა­ზე ზუს­ტად ახა­სი­ათ ­ ე­ბენ მის არსს. გად­მო­ცე­მის თა­ნახ­მად, ტან­გო მარ­თ­ლაც სექსს უკავ­შირ­დე­ბო­და, ოღონდ არა პირ­და­პი­რი მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბით: ეს ცეკ­ვა დი­დი ხნის წი­ნათ ბუ­ე­ნოს აირე­სის ბორ­დე­ლებ­თან მდგომ­მა მა­მა­კა­ცებ­ მა გა­მო­ი­გო­ნეს, რო­ცა რი­გის მო­ლო­დინ­ში გაჰ­ყავ­დათ დრო... სა­ხე­ლიც რო­გო­რი პო­ე­ტუ­რი აქვს ქა­ლაქს: ბუ­ე­ნოს აირეს – თან ზუს­ტი და მკაც­რი, თა­ნაც მაც­დუ­რი და გა­ მაბ­რუ­ებ­ ე­ლი, რო­გორც მი­სი რე­ა­ლუ­რი მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა: „ჩინებული ჰა­ე­რი“. ბუ­ე­ნოს აირეს­ში ჩი­ლე­დან ჩა­ვე­დი...

23 VOYAGER 27/2022

არგენტინა

გირჩევთ

აჯო­ბებს, თუ სიმ ბა­რა­თის აღე­ბა­ზე მი­ნისტრ პის­ტა­რი­ნის სა­ხე­ლო­ბის აერო­პორ­ტ­ში­ვე იზ­რუ­ ნებთ და იქ­ვე შე­ა­მოწ­მებთ, რო­გორ იმუ­შა­ვებს, რად­გან ინ­ტერ­ნე­ტი ყველ­გან დაგ­ჭირ­დე­ბათ. შემ­დეგ შე­გიძ­ლი­ათ, იფიქ­როთ და­ნიშ­ნუ­ლე­ბის ად­გი­ლამ­დე მის­ვ­ლა­ზეც. აერო­პორ­ტი­დან ცენ­ტ­ რ­ში მო­სახ­ვედ­რად სა­უ­კე­თე­სო მა­ინც „უბერის“ ტაქ­სი­ა, რო­მე­ლიც აქ არ ღირს მა­ინ­ც­და­მა­ინც ძვი­რი. უკ­ვე ქა­ლაქ­ში გა­და­სა­ად­გი­ლებ­ლად შე­ გიძ­ლი­ათ სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი ტრან­ს­პორ­ტით სარ­ გებ­ლო­ბაც, ამი­ტო­მაც სა­უ­კე­თე­სო იქ­ნე­ბა, თუ­კი მეტ­როს სად­გუ­რებ­სა ან კი­ოს­კებ­ში SUBE ბა­რათს შე­ი­ძენთ. წი­ნა­აღ­მ­დეგ შემ­თხ­ვე­ვა­ში, ჯო­ბი­ა, თან იქო­ნი­ოთ ხურ­და ფუ­ლი, რად­გან ავ­ტო­ბუ­სით და მეტ­რო­თი სხვაგ­ვა­რად ვერ იმ­გ­ზავ­რებთ. ასე­ ვე, უფ­რ­თხილ­დით ჯი­ბის ქურ­დებს. მახ­სოვს, რო­ დე­საც პირ­ვე­ლად გა­ვე­დი ქუ­ჩა­ში ზურ­გ­ჩან­თით, ერ­თ­მა ად­გი­ლობ­რივ­მა მითხ­რა, რომ ხალ­ხ­მ­რა­ ვალ ად­გი­ლებ­ში ასე სი­ა­რუ­ლი არ არის მი­ზან­შე­ წო­ნი­ლი და მირ­ჩი­ა, წი­ნა მხრი­დან ჩა­მო­მე­კი­და ზურ­გ­ჩან­თა, გან­სა­კუთ­რე­ბით სა­ზო­გა­დო­ებ­რივ ტრან­ს­პორ­ტ­ში. აქ ჩა­მო­სულ ტუ­რის­ტებს აფ­რ­თხი­ლე­ბენ, რომ ძვირ­ფა­სი ნივ­თე­ბი ან ბევ­რი ფუ­ლი ხელ­ზე არ ატა­რონ და ხალ­ხ­მ­რა­ვალ ად­გი­ლას მო­ე­რი­დონ ტე­ლე­ფო­ნის ამო­ღე­ბას, თუმ­ცა მე მსგავ­სი თავ­ გა­და­სა­ვა­ლი არ გა­დამ­ხ­დე­ნი­ა. მოგ­ვი­ა­ნე­ბით, ბუ­ე­ნო­სა­ი­რე­სე­ლი მე­გო­ბა­რი მიყ­ვე­ბო­და, რომ ხში­რად მო­ტო­ციკ­ლ­ზე მჯდო­მი ადა­მი­ა­ნე­ბი ხე­ ლი­დან სტა­ცე­ბენ სხვებს ნივ­თებს, ამი­ტო­მაც ყუ­რადღე­ბის კონ­ცენ­ტ­რა­ციაა სა­ჭი­რო. სა­ზო­გა­ დო­ებ­რივ ტრან­ს­პორ­ტ­ში თურ­მე ასეთ ხერ­ხ­საც მი­მარ­თა­ვენ: რა­ი­მე სო­უსს თით­ქოს შემ­თხ­ვე­ვით შე­ას­ხა­მენ ადა­მი­ანს და გულ­მოდ­გი­ნედ და შე­ წუ­ხე­ბუ­ლი სა­ხით იწყე­ბენ ტან­საც­მ­ლის წმენ­დას, სა­ნამ მოგ­ვი­ა­ნე­ბით და­ზა­რა­ლე­ბუ­ლი არ აღ­მო­ა­ ჩენს, რომ სა­ფუ­ლე ან სა­ა­თი მოჰ­პა­რეს. ბან­კო­მა­ტი­დან თან­ხის გა­მო­სა­ტა­ნად მომ­ხ­მა­ რე­ბელს საკ­მა­ოდ დი­დი პრო­ცენ­ტის გა­დახ­და უწევს, ამი­ტო­მაც აჯო­ბებს, თუ­კი ხელ­ზეც იქო­ ნი­ებთ გარ­კ­ვე­ულ თან­ხას, რად­გან ნაღ­დი ფუ­ლი ხში­რად დაგ­ჭირ­დე­ბათ. ფლო­რი­დის ქუ­ჩა­ზე გა­ ი­გო­ნებთ გა­მაყ­რუ­ე­ბელ შე­ძა­ხილ­საც – CAMBIO, CAMBIO, CAMBIO – რო­მელ­საც უჩ­ვე­უ­ლო სის­წ­რა­ ფითა და გარ­კ­ვე­უ­ლი რიტ­მუ­ლი ლო­გი­კით იმე­ო­ რე­ბენ ვა­ლუ­ტის ხელ­ზე გა­დამ­ც­ვ­ლე­ლე­ბი, თუმ­ცა მათ­თან საქ­მის და­ჭე­რას, ჯო­ბი­ა, მა­ინც ოფი­ცი­ა­ ლურ პუნ­ქ­ტებს მი­ა­კითხოთ იმა­ვე ქუ­ჩა­ზე.

შე­იძ­ლე­ბა მა­ყუ­რე­ბელს ახ­სოვ­დეს მი­უ­ზიკ­ლი­დან „ევიტა“, რო­ცა მა­დო­ნას პერ­სო­ნა­ჟი, პრე­ზი­დენტ პე­რო­ნის ავად­მ­ყო­ფი ცო­ლი, ევი­ტა, სა­სახ­ლის აივ­ნი­დან მი­მარ­თავს პლა­სა დე მა­ი­ოს უზარ­ მა­ზარ მო­ე­დან­ზე შეკ­რე­ბილ მხარ­დამ­ჭე­რებს სიტყ­ვე­ბით: No Llores Por Mi Argentina (ნუ და­მი­ტი­რებ, არ­გენ­ტი­ნა). არ­გენ­ტი­ნე­ ლი მე­გობ­რის თქმით, „ევიტას“ გა­და­ღე­ბი­სას აქ თით­ქ­მის მთე­ ლი ბუ­ე­ნოს აირე­სი შე­იკ­რი­ბა მა­დო­ნას სა­ნა­ხა­ვად, რო­მე­ლიც მათ­თ­ვის სა­კულ­ტო მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბის პირ­ველ ლე­დის გა­ნა­სა­ხი­ე­ რებ­და. საქ­მე ის არის, რომ ეს და­ბა­ლი ფე­ნის წარ­მო­მად­გე­ნე­ლი ქალ­ბა­ტო­ნი, პრაქ­ტი­კუ­ლად, არა­ფორ­მა­ლუ­რად მარ­თავ­და არ­ გენ­ტი­ნას და ბუ­ე­ნოს აირე­სის მკვიდ­რ­თა მე­მარ­ცხე­ნე უმ­რავ­ლე­ სო­ბის კე­თილ­გან­წყო­ბა და­იმ­სა­ხუ­რა მა­თი ინ­ტე­რე­სე­ბის შე­სა­ბა­ მი­სი კა­ნო­ნე­ბის შე­მუ­შა­ვე­ბი­თა და ქალ­თა სა­არ­ჩევ­ნო ხმის­თ­ვის ბრძო­ლით. სა­ხელ­წო­დე­ბა პლა­სა დე მაიო 1810 წლის მა­ი­სის რე­ვო­ლუ­ცი­იდ ­ ან მომ­დი­ნა­რე­ობს, რო­მელ­მაც სა­თა­ვე და­უ­დო არ­გენ­ტი­ნის და­მო­უკ­ ი­დებ­ლო­ბის­თ­ვის ბრძო­ლას. ამ მო­ე­დანს უამ­რა­ვი სის­ხ­ლი თუ სი­ხა­რუ­ლი ახ­სოვს, მაგ­რამ დღეს აქ სი­ლა­ ღე და ბედ­ნი­ე­რე­ბის შეგ­რ­ძ­ნე­ბა არ გტო­ვებთ, რო­ცა შუ­ა­გულ­ში, მოლ­ზე წა­მო­გო­რე­ბუ­ლი აკ­ვირ­დე­ბით სამ­სა­ხუ­რებ­ში სწრა­ფი ნა­ბი­ჯით მი­მა­ვალ ადა­მი­ან­ ებ­სა თუ უზ­რუნ­ველ ახალ­გაზ­რ­დებს, რომ­ლე­ბიც ზაფხუ­ლის სიცხე­ში თა­ვი­ან­თი პორ­ტა­ტი­უ­ლი ტრან­ ს­პორ­ტით – სკე­ი­ტე­ბით, ვე­ლო­სი­პე­დე­ბი­თა თუ მო­პე­დე­ბით ერ­ თო­ბი­ან. პრე­ზი­დენ­ტის სა­სახ­ლის წინ აღუ­მარ­თავთ თეთ­რი ობე­ლის­კი – პი­რა­მი­დე დე მაიო (მაისის პი­რა­მი­და), რო­გორც ეს­პა­ნე­თის­გან გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბუ­ლი არ­გენ­ტი­ნის სიმ­ბო­ლო. მო­ ე­დან­ზე­ვე დგას ის­ტო­რი­უ­ლი კო­ლო­ნის თე­ატ­რი, რო­მე­ლიც მე-20 სა­უ­კუ­ნის და­საწყის­ში ააგეს და რომ­ლის სცე­ნა­ზე გა­მოს­ ვ­ლაც ოპე­რის ყვე­ლა სა­ხელ­გან­თ­ქ­მუ­ლი მომ­ღერ­ლის სა­ნუკ­ვა­ რი ოც­ნე­ბა იყო. პლა­სა დე მა­ი­ოს სა­ე­რო დი­დე­ბუ­ლე­ბას ავ­სებს ბუ­ე­ნოს აირე­სის სა­კა­თედ­რო ტა­ძა­რი, მე­გა­პო­ლი­სე­ბის­თ­ვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი მე­დი­დუ­რი სუ­ლი­ერ ­ ე­ბით. ჯერ კი­დევ მე-16 სა­უ­კუ­ნე­ში ამ ად­გი­ლას ეს­პა­ნელ­მა კონ­კის­ტა­დო­რებ­მა პირ­ვე­ლი

სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კა­ში ეს ერ­თ­-ერ­თი უდი­დე­სი სა­პორ­ტო ქა­ლა­ქი ეს­პა­ნელ­მა კონ­კის­ტა­დო­რებ­მა და­ა­არ­სეს მე-16 სა­უ­კუ­ნე­ში. თუ კარ­გად მი­უგ­დებთ ყურს, მიხ­ვ­დე­ბით, რომ მას დი­დი ქა­ლა­ქე­ ბის­თ­ვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი მე­დი­დუ­რი და თავ­და­ჯე­რე­ბუ­ლი ხმა აქვს. ქა­ლა­ქის 48 უბ­ნი­დან, რომ­ლებ­საც ბა­რი­ო­ებს ეძა­ხი­ან, ორი კვი­რის გან­მავ­ლო­ბა­ში მხო­ლოდ რამ­დე­ნი­მეს მო­ნა­ხუ­ლე­ბა შევ­ ძე­ლი: სენ­ტ­რო, რო­გორც სა­ხელ­წო­დე­ბა მიგ­ვა­ნიშ­ნებს, ქა­ლა­ქის ცენ­ტ­რ­ში მდე­ბა­რე­ობს და ცნო­ბი­ლია სა­ფეხ­მავ­ლო ფლო­რი­დის ქუ­ჩით, რომ­ლის გა­ყო­ლე­ბა­ზეც უამ­რა­ვი მა­ღა­ზი­ა­ა. აქ­ვეა მო­ ვარ­დის­ფ­რო კა­სა რო­სა­და – პრე­ზი­დენ­ტის სა­სახ­ლე, რო­მე­ლიც 24 VOYAGER 27/2022

ტა­ძა­რი ააგეს. არა­და, შე­ნო­ბა გა­რე­დან სა­და­ა, მხო­ლოდ ინ­ტე­ რი­ე­რია ნე­ოკ­ლა­სი­კუ­რი არ­ქი­ტექ­ტუ­რი­სა და ბა­რო­კოს ნა­ზა­ვი (ორნამენტებით მდი­და­რი). თუ გა­გი­მარ­თ­ლათ, შე­იძ­ლე­ბა აქ ბა­ ხის ან სხვა კომ­პო­ზი­ტო­რის სა­ორ­ღა­ნო მუ­სი­კა­საც მო­უს­მი­ნოთ, რად­გან ამ ტა­ძარ­ში დგას მსოფ­ლი­ო­ში ერ­თ­-ერ­თი ყვე­ლა­ზე დი­ დი, ე.წ. უოკე­რის ორ­ღა­ნი… პლა­სა დე მა­ი­ო­დან გან­ტოტ­ვილ­მა ქუ­ჩებ­მა შე­იძ­ლე­ბა სრუ­ლი­ად მო­უ­ლოდ­ნელ ად­გი­ლე­ბამ­დე მი­გიყ­ვა­ნოთ, თუმ­ცა მე ისევ ევი­ ტას და­ვუბ­რუნ­დე­ბი: არ­სე­ბობს სიმ­ბო­ლოდ ქცე­უ­ლი კად­რე­ბი და სწო­რედ ასე­თი სა­ ხეა პლა­სა დე მა­ი­ო­ზე გად­მომ­დგ­ ა­რი ევი­ტა. ზო­გა­დად, იგი ნამ­ დ­ვილ პოპ­ვარ­სკ­ ­ვ­ლავს მა­გო­ნებს (ყველა პა­რა­მეტ­რით), რა­საც ადას­ტუ­რებს მთელ ქა­ლაქ­ში მო­ფე­ნი­ლი სტენ­სი­ლე­ბი მი­სი გა­ მო­სა­ხუ­ლე­ბით. ევი­ტას საფ­ლა­ვიც კი სა­კულ­ტო ად­გი­ლად ქცე­ უ­ლა – ყვე­ლა­ზე მე­ტი დამ­თ­ვა­ლი­ე­რე­ბე­ლი რე­კო­ლე­ტის ერ­თ­ერთ ყვე­ლა­ზე ძვი­რადღი­რე­ბულ უბან­ში სწო­რედ მის აკ­ლ­და­მას ჰყავს. თურ­მე ამ სა­საფ­ლა­ოზ­ ე თი­თო­ე­ულ ­ ი აკ­ლ­და­მა ბევრ კე­ თილ­მოწყო­ბილ სახ­ლ­ზე ძვი­რი ღირს ბუ­ე­ნოს აირეს­ში, რაც ატა­ ვის­ტურ გა­მოვ­ლი­ნე­ბად მეჩ­ვე­ნე­ბა. მი­სი თვა­ლი­ე­რე­ბით დაღ­ ლი­ლე­ბი მო­პირ­და­პი­რე მხა­რეს შევ­დი­ვართ ქა­ლაქ­ში ცნო­ბილ პაბ­ში Buller Pub and Brewery. ეს ერ­თ­-ერ­თი იშ­ვი­ა­თი ად­გი­ლი­ა, სა­დაც შე­გიძ­ლი­ათ კრაფტ ლუ­დი (რომელსაც ად­გი­ლობ­რი­ვე­ბი cerveza artesanal-ს ეძა­ხი­ან) მი­ირ­თვ­ ათ ტრა­დი­ცი­უ­ლი ჭი­ქით, უგემ­რი­ე­ლეს ბურ­გერ­თან ერ­თად, თან ქა­ლა­ქის ხე­დით დატ­კ­ ბეთ და ცო­ტა ამა­ო­ებ­ ა­ზეც და­ფიქ­რ­დეთ. ევი­ტას გარ­და, არ­გენ­ტი­ნე­ლე­ბი გან­სა­კუთ­რე­ბულ პა­ტივს მი­ა­გე­ ბენ კი­დევ ერთ ად­გი­ლობ­რივს – მა­რა­დო­ნას, რო­მე­ლიც ხელ­ მოკ­ლე პორ­ტე­ნი­ო­თა უბან­ში, ბო­კა­ში და­ი­ბა­და. აქ უამ­რა­ვი არ­ტე­ფაქ­ტია მი­სი გა­მო­სა­ხუ­ლე­ბით – წი­თელ­-­ყ­ვი­თელ­-­მ­წ­ვა­ნე­

შე­ნო­ბე­ბის აივ­ნებ­ზე გად­მომ­დგ­ ა­რი თო­ჯი­ნით დაწყე­ბუ­ლი, სტენ­სი­ლე­ბი­თა თუ ბა­რის კედ­ლებ­ზე გა­მო­სა­ხუ­ლი სა­ფეხ­ბურ­თო თე­მა­ტი­კით დამ­თავ­რე­ბუ­ლი. მოხ­დე­ნილ სახ­ლებს ემა­ტე­ბა ფე­ რა­დი ფი­ლე­ბით მო­პირ­კე­თე­ბუ­ლი ფა­სა­დე­ბი და გე­ნი­ა­ლუ­რო­ბის ზღვარ­ზე შეს­რუ­ლე­ბუ­ლი კედ­ლის მხატ­ვ­რო­ბა, მე­მარ­ცხე­ნე­ო­ ბის­თ­ვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი თე­მა­ტი­კით – მშრო­მე­ლი ადა­მი­ა­ნე­ ბი და მა­თი გა­სა­ჭი­რი. მას აგ­ვირ­გ­ვი­ნებს თა­ნა­მედ­რო­ვე „პიეტა“ – მე­ხან­ძ­რე­ებს გარ­და­მოხ­ს­ნი­ლი იესო­სა­ვით მოჰ­ყავთ და­ზა­რა­ ლე­ბუ­ლი რი­გი­თი მო­ქა­ლა­ქე. თუმ­ცა, ამ მე­მარ­ცხე­ნე სუ­ლის­კ­ვე­ თე­ბით გა­ჯე­რე­ბულ ბუ­ე­ნოს აირეს­ში მა­რა­დო­ნა მა­ინც სულ სხვა სტა­ტუსს ატა­რებს – ის ერ­თ­გ­ვა­რი ეროვ­ნუ­ლი გმი­რი­ა. ყვე­ლა­ფე­რი 1982 წელს და­იწყო, რო­ცა ატ­ლან­ტის ოკე­ა­ნის სამ­ ხ­რეთ­-­და­სავ­ლე­თით, ბრი­ტა­ნე­თის გავ­ლე­ნის ქვეშ არ­სე­ბულ ფოლ­კ­ლენ­დის კუნ­ძუ­ლებ­ზე არ­გენ­ტი­ნუ­ლი ჯა­რი შე­იჭ­რა. არ­ გენ­ტი­ნა ამ ტე­რი­ტო­რი­ას მე-19 სა­უ­კუ­ნის 30-იან წლე­ბამ­დე სა­ კუ­თარ ტე­რი­ტო­რი­ად თვლი­და. 1980-იანი წლე­ბის და­საწყის­ში არ­გენ­ტი­ნის სა­თა­ვე­ში მყო­ფი სამ­ხედ­რო ხუნ­ტა სულ უფ­რო კარ­ გავ­და პო­ზი­ცი­ებ­სა და გავ­ლე­ნას, ხო­ლო ბრი­ტა­ნეთ­ში მარ­გა­რეტ ტეტ­ჩერს პრე­მი­ერ­მი­ნის­ტ­რო­ბის პირ­ვე­ლი ვა­და ეწუ­რე­ბო­და და მის მი­მართ უკ­მა­ყო­ფი­ლე­ბა მა­სობ­რი­ვად იზ­რ­დე­ბო­და მთე­ლი რი­გი რე­ფორ­მე­ბის გა­მო. ამ ორი­ვე მხა­რის­თ­ვის მომ­გე­ბი­ან და­ პი­რის­პი­რე­ბა­ში სა­ბო­ლო­ოდ ბრი­ტა­ნეთ­მა გა­ი­მარ­ჯ­ვა. არ­გენ­ტი­ნა თავს და­მარ­ცხე­ბუ­ლად გრძნობ­და გა­ნად­გუ­რე­ბუ­ლი სამ­ხედ­რო­ ე­ბი­სა და და­კარ­გუ­ლი ტე­რი­ტო­რი­ის გა­მო. წა­რუ­მა­ტებ­ლო­ბი­დან­ 4 წლის შემ­დეგ, 1986 წელს, ქვე­ყა­ნას თავ­მოყ­ვა­რე­ო­ბის აღ­დ­გე­ ნის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა მი­ე­ცა: ბე­დის ირო­ნი­ით ­ ა თუ კა­ნონ­ზო­მი­ე­ რე­ბით, მსოფ­ლიო ჩემ­პი­ო­ნა­ტის ფი­ნალ­ში ერ­თ­მა­ნეთს არ­გენ­ ტი­ნა და ინ­გ­ლი­სი ხვდე­ბოდ­ნენ. ამ მატ­ჩშ­ ი მა­რა­დო­ნამ პირ­ვე­ლი გო­ლი ხე­ლით გა­ი­ტა­ნა, თუმ­ცა მსაჯ­მა ეს ვერ და­ი­ნა­ხა; არც შე­სა­ ბა­მი­სი ვი­დე­ოტ ­ ექ­ნი­კა არ­სე­ბობ­და იმ დროს. ამი­ტომ, არ­გენ­ტი­ ნე­ლებს გო­ლი ჩა­ეთ­ვა­ლათ. მოგ­ვი­ან­ ე­ბით მა­რა­დო­ნამ აღი­ა­რა

25 VOYAGER 27/2022

არგენტინა

ეს, მაგ­რამ იქ­ვე და­ა­მა­ტა: ბურ­თი მე კი არა, ღმერ­თ­მა გა­ი­ტა­ნა­ო, რის შემ­დე­გაც ამ გოლს La mano de Dios (ღმერთის ხე­ლი) უწო­ დეს. მატ­ჩშ­ ი მე­ო­რე გო­ლიც მა­რა­დო­ნამ შე­აგ­დო, არ­გენ­ტი­ნამ 2:0 მო­ი­გო და მსოფ­ლიო ჩემ­პი­ო­ნი გახ­და, რა­მაც ლე­გენ­და­რუ­ლი ფეხ­ბურ­თე­ლი ეროვ­ნულ გმი­რად აქ­ცი­ა... სულ ვცდი­ლობ ამოვ­ხ­სნ­ ა, მა­ინც რა­ტომ მომ­წონს ბუ­ე­ნოს აირე­ სი გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად. იქ­ნებ იმი­ტომ, რომ არ­გენ­ტი­ნე­ლებს დრო­ის გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლი შეგ­რ­ძ­ნე­ბა აქვთ, თით­ქ­მის ისე­თი, რო­ გო­რიც სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში – მთე­ლი ღა­მე ფხიზ­ლო­ბენ, გვი­ან იღ­ვი­ ძე­ბენ და დაგ­ვი­ა­ნე­ბაც სჩვე­ვი­ათ. თუმ­ცა ბუ­ე­ნოს აირე­სის ხიბლს უდა­ვოდ ადა­მი­ა­ნე­ბიც გან­საზღ­ვ­რა­ვენ – სი­ცოცხ­ლის მოყ­ვა­რუ­ ლე­ბი და ხმა­უ­რი­ა­ნე­ბი. ჩე­მი საყ­ვა­რე­ლი მწე­რა­ლი, ხორ­ხე ლუ­ის ბორ­ხე­სიც არ­გენ­ტი­ნე­ ლი­ა; მი­სი სამ­ყა­როც ისე­თი­ვე მრა­ვალ­წახ­ნა­გო­ვა­ნი და მრა­ვალ­შ­ რი­ა­ნი­ა, რო­გორც ბუ­ე­ნოს აირე­სი. წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლი მეჩ­ვე­ნე­ბა, აქ იცხოვ­რო და წე­რა არ მო­გინ­დეს. არ მგო­ნი­ა, რომ ამ მხრივ სტე­რე­ ო­ტი­პე­ბის ტყვე­ო­ბა­ში ვარ – აბა, სხვა­გან სად შე­იძ­ლე­ბა შეხ­ვ­დეთ პო­ე­ტე­ბი­სად­მი მიძღ­ვ­ნილ მო­ნუ­მენტს, რო­მე­ლიც 3 თე­ბერ­ვ­ლის პარ­კ­ში დგას, ქა­ლა­ქის შუ­ა­გულ­ში, გამ­წ­ვა­ნე­ბულ ად­გი­ლას, ხმა­უ­ რი­ა­ნი ქუ­ჩე­ბი­დან და და­წე­სე­ბუ­ლე­ბე­ბი­დან რამ­დე­ნი­მე წუ­თის სა­ ვალ­ზე, სა­ხელ­წო­დე­ბით El Jardín de los Poetas (პოეტების ბა­ღი). სა­ერ­თოდ, ბუ­ე­ნოს აირეს­ში უამ­რა­ვი პარ­კია და ზე­მო­დან რომ გა­და­ხე­დოთ ქა­ლაქს, უმე­ტეს­წი­ლად ალ­ბათ ამ­წ­ვა­ნე­ბუ­ლი გე­ო­ მეტ­რი­უ­ლი ფი­გუ­რე­ბი შეგ­რ­ჩე­ბათ. ერ­თ­-ერ­თი ასე­თი ად­გი­ლია ბო­ტა­ნი­კუ­რი ბა­ღი, რო­მე­ლიც ლან­დ­შაფ­ტის ფრან­გი არ­ქი­ტექ­ ტო­რის, კარ­ლოს თა­ი­სის სა­ხელს ატა­რებს. ბუ­ე­ნოს აირეს­ში ეს

შე­მოქ­მე­დი მე-19 სა­უ­კუ­ნის ბო­ლოს ჩა­ვი­და, 40 წლის ასაკ­ში, და გა­დაწყ­ვი­ტა, თა­ვი­სი მრა­ვალ­წ­ლი­ა­ნი გა­მოც­დი­ლე­ბით ქა­ლა­ქის იერ­სა­ხე შე­ეც­ვა­ლა. სწო­რედ ამი­ტომ, აქ, სრუ­ლი­ად მო­უ­ლოდ­ ნე­ლად, ურ­ბა­ნუ­ლი ხმა­უ­რი­დან შე­იძ­ლე­ბა ზღაპ­რულ ბაღ­ში აღ­ მოჩ­ნ­დეთ, იდი­ლი­ურ გა­რე­მო­ში, სა­დაც სიმ­შ­ვი­დეს მხო­ლოდ ფრინ­ვე­ლე­ბის ხმა არ­ღ­ვევს. და­ნარ­ჩე­ნი სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კის მსგავ­სად, ბუ­ე­ნოს აირეს­ში შე­იძ­ლე­ბა ისე­თი ფრინ­ვე­ლე­ბი ნა­ ხოთ, რო­გორ­საც ვერ­სად იხი­ლავთ, მარ­ტო ამ ბაღ­ში კი 5000მდე სა­ხე­ო­ბის მცე­ნა­რე­ა. ასე რომ, თუ­კი ქა­ლა­ქუ­რი ღა­მის­თე­ ვე­ბით და­იღ­ლე­ბით, აუცი­ლებ­ლად ეს­ტუმ­რეთ ამ ზღაპ­რულ ად­გილს, გა­და­ი­ა­რეთ ტბებ­ზე გა­დე­ბუ­ლი მოხ­დე­ნი­ლი ხი­დე­ბი, და­ათ­ვა­ლი­ერ ­ ეთ ქან­და­კე­ბე­ბი... აქ ისე­თი სუფ­თა ჰა­ე­რი­ა, წა­მით შე­იძ­ლე­ბა იფიქ­როთ, რომ ქა­ლაქს ბუ­ე­ნოს აირე­სი („ჩინებული ჰა­ე­რი“) სწო­რედ ამის გა­მო და­არ­ქ­ვეს. მხო­ლოდ ბორ­ხე­სის ქა­ლაქ­ში თუ ნა­ხავთ წიგ­ნე­ბის მა­ღა­ზი­ას ლიბ­რე­რია ელ ატა­ნეო – ე.წ. „მშვენიერი ეპო­ქის“ დრო­ინ­დელ ყვე­ლა­ზე მდიდ­რულ თე­ატრს სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კა­ში, რო­მე­ლიც დღეს­დღე­ო­ბით წიგ­ნე­ბის მა­ღა­ზი­ად გა­და­უკეთებიათ და თა­ვი­ სი არ­ქი­ტექ­ტუ­რუ­ლი დი­დე­ბუ­ლე­ბით წიგ­ნებ­ზე კონ­ცენ­ტ­რა­ცი­ას გა­კარ­გ­ვი­ნებთ. აქ შე­გიძ­ლი­ათ, მო­ის­ვე­ნოთ, ყა­ვა მოწ­რუ­პოთ და სა­სურ­ვე­ლი წიგ­ნი ძვე­ლი თე­ატ­რის სცე­ნა­ზე, ფრეს­კე­ბით მო­ხა­ ტუ­ლი ჭე­რის ფონ­ზე წა­ი­კითხოთ. გას­ვ­ლი­სას იქა­ურ მე­გო­ბარს ვე­უბ­ნე­ბი, რომ ბი­ოგ­რა­ფი­ულ ­ ი წიგ­ნე­ბის გან­ყო­ფი­ლე­ბა­ში მე-20 სა­უ­კუ­ნის და­საწყი­სის არ­გენ­ტი­ნე­ლი კი­ნომ­სა­ხი­ო­ბის, ლო­ლი­ტა ტო­რე­სის ბი­ოგ­რა­ფია ვნა­ხე. თვა­ლე­ბი უფარ­თოვ­დე­ბა, სა­ი­დან იცი­ო, მე კი ვუხ­ს­ნი, რომ საბ­ჭო­თა ეპო­ქა­ში ის ერ­თ­-ერ­თი ყვე­ლა­ ზე პო­პუ­ლა­რუ­ლი არ­გენ­ტი­ნე­ლი იყო და დღეს­დღე­ო­ბით, ვი­საც სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში ლო­ლი­ტა ჰქვი­ა, სწორედ მი­სი დამ­სა­ხუ­რე­ბა­ა.

26 VOYAGER 27/2022

არ­გენ­ტი­ნუ­ლი ეს­პა­ნუ­რი სრუ­ლი­ად გან­ს­ხ­ვავ­დე­ბა ტრა­დი­ცი­უ­ ლისგან ეს­პა­ნუ­რი არა მარ­ტო ლექ­სი­კით, არა­მედ გა­მოთ­ქ­მი­ თაც. ყვე­ლა­ზე თვალ­ში­სა­ცე­მია ბგე­რა „შ“-ს ხში­რი გა­მო­ყე­ნე­ბა (მაგ: სიტყ­ვებს calle (ქუჩა) და pollo (ქათამი), და­ახ­ლო­ე­ბით, ასე გა­მოთ­ქ­ვა­მენ: კა­შე და პო­შო). ამ­ბო­ბენ, რომ ეს გავ­ლე­ნა მე-19 სა­უ­კუ­ნე­ში ჩა­მო­სუ­ლი იტა­ლი­ელ ­ ე­ბის­გან მო­დის. თუნ­დაც სა­ბა­ზი­სო ეს­პა­ნუ­რი აქ აუცი­ლე­ბე­ლი­ა, რად­გან ინ­გ­ლი­სუ­რად იშ­ვი­ა­თად სა­უბ­რო­ბენ. მახ­სოვს, რო­გორ მას­წავ­ლიდ­ნენ ვე­ნე­ სუ­ე­ლე­ლი და მი­სი არ­გენ­ტი­ნე­ლი გელ­ფ­რენ­დი ბუ­ე­ნოს აირე­სის ქუ­ჩებ­ში რე­გე­ტო­ნის ცეკ­ვას, რო­გორ გა­მოგ­ვე­ლა­პა­რა­კე­ბოდ­ნენ ხოლ­მე სრუ­ლი­ად უც­ნო­ბი ადა­მი­ა­ნე­ბი და გვი­ზი­ა­რებ­დ­ნენ თა­ ვი­ანთ პრობ­ლე­მებ­სა თუ სი­ხა­რულს, პი­რად საზ­რუ­ნავს... და ეს ყვე­ლა­ფე­რი სა­ქარ­თ­ვე­ლოს მა­გო­ნებ­და. მე­გობ­რებ­თან ერ­თად ბო­კა­ში ვი­ნაც­ვ­ლებ, ფე­რა­დი შე­ნო­ბე­ბით ცნო­ბილ კა­მი­ნი­ტო­ზე, რო­მე­ლიც ყო­ველ­თ­ვის ქუ­ჩა არ ყო­ფი­ლა: ერთ დროს აქ წყა­ლი მო­ე­დი­ნე­ბო­და, რო­მე­ლიც შემ­დეგ დაშ­რა, მის კა­ლა­პოტ­ში კი რკი­ნიგ­ზა გა­იყ­ვა­ნეს. მოგ­ვი­ა­ნე­ბით აქა­უ­რო­ბა ჩვე­უ­ლებ­რივ ქუ­ჩად გა­და­კეთ­და. რომ იცო­დეთ, ხუ­ან დე დი­ოს ფი­ლი­ბერ­ტომ სწო­რედ ამ ად­გილს მი­უძღ­ვნ­ ა თა­ვი­სი ცნო­ბი­ ლი ტან­გო Caminito. სხვა­თა შო­რის, ეს პა­ტა­რა ქუ­ჩა ცნო­ბი­ლია არა მხო­ლოდ ლა­მა­ზი შე­ნო­ბე­ბი­თა და სტენ­სი­ლე­ბით, არა­მედ ქურ­დ­ბა­ცა­ცე­ბი­თა და წვრილ­მა­ნი ხუ­ლიგ­ნე­ბი­თაც, თუმ­ცა ჩემს პორ­ტე­ნი­ო­ებ­თან ერ­თად სრუ­ლი­ად უსაფ­რ­თხოდ ვგრძნობ თავს. გაბ­რუ­ე­ბულს იქ­ვე გო­გოს კი­ვი­ლი და გი­ნე­ბა მაფხიზ­ლებს – თურ­მე ჩან­თა წა­არ­თ­ვა ვი­ღა­ცამ, რაც სე­ბას­ტი­ა­ნის თქმით, აქ ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი ამ­ბა­ვი­ა. ნელ­-­ნე­ლა თენ­დე­ბა. ულა­მა­ზე­სია ბო­კა­ ში კა­მი­ნი­ტოს სტენ­სი­ლე­ბი – თით­ქოს დი­ე­გო რი­ვე­რას მო­ხა­ტუ­ ლი­ა, ისე­თი­ვე მო­უ­ხე­შა­ვი და გი­გან­ტუ­რი ფი­გუ­რე­ბით.

ლი­ტე­რა­ტუ­რულ ასო­ცი­ა­ცი­ას იწ­ვევს პა­ლა­სიო ბა­რო­ლოც – ბუ­ ე­ნოს აირე­სის ერ­თ­-ერ­თი ყვე­ლა­ზე უჩ­ვე­უ­ლო, კონ­ცეპ­ტუ­ა­ლუ­რი 22-სართულიანი შე­ნო­ბა, რო­მე­ლიც დან­ტეს „ღვთაებრივი კო­ მე­დი­ის“ შთა­გო­ნე­ბით ააგეს: პო­ე­მის მსგავ­სად, მი­სი სტრუქ­ტუ­ რაც ჯო­ჯო­ხე­თად, სალ­ხი­ნებ­ლად და სა­მოთხედ იყო­ფა. 1923 წელს, რო­ცა ის აშენ­და, მთელ სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კა­ში ყვე­ლა­ზე მა­ ღალ ნა­გე­ბო­ბად ით­ვ­ლე­ბო­და. შე­გიძ­ლი­ათ, აქ ფა­სი­ა­ნი ტუ­რიც მო­იწყოთ, მაგ­რამ თუ­კი ამის მოყ­ვა­რუ­ლი არ ხართ ან თან­ხას ზო­გავთ, უბ­რა­ლოდ, ბარ­ში ადით მე-16 სარ­თულ­ზე და ყა­ვის, კოქ­ტე­ილ ­ ი­სა თუ სა­უცხოო არ­გენ­ტი­ნუ­ლი ღვი­ნის თან­ხ­ლე­ბით დატ­კ­ბით ხე­დე­ბით. ბუ­ე­ნოს აირეს­ში ისე­თი გან­ც­და მაქვს, რომ ყვე­ლა წუ­თი ძვირ­ფა­სია და არ მინ­და, ძილ­ში დავ­ხარ­ჯო. პორ­ტე­ნი­ო­ე­ბად გარ­დაქ­მ­ნილ ახალ­შე­ძე­ნილ კოლომბი­ელ და ვე­ნე­სუ­ე­ლელ მე­გობ­რებ­თან ერ­თად მთე­ლი ღა­მე ბა­რი­დან ბარ­ში გა­დავ­ დი­ვარ პა­ლერ­მო სო­ჰო­ში, სა­დაც ერთ დროს ტრა­დი­ცი­უ­ლი, ერ­თ­სარ­თუ­ლი­ა­ნი შე­ნო­ბე­ბი ბუ­ტი­კე­ბად თუ ბო­ჰე­მურ ბა­რე­ბად გა­და­უკეთებიათ. სას­მე­ლით ხელ­ში ტრო­ტუ­ა­რებ­ზე ჩა­მომ­ს­ხ­ და­რი ახალ­გაზ­რ­დო­ბა (და არა მარ­ტო) აქ თავ­და­ვიწყე­ბამ­დე ერ­თო­ბა, სა­ნამ Jet Lounge-ში გა­და­ი­ნაც­ვ­ლებ­დეს და დი­ლამ­ დე გა­ა­ტა­რებ­დეს დროს, ან Terrazas del Este-ში, სა­დაც ოთხ სა­ცეკ­ვაო მო­ე­დან­ზე შე­გიძ­ლი­ათ პო­პიც იცეკ­ვოთ, ჰიპ­-­ჰო­პიც და რე­გე­ტო­ნიც. პა­ლერ­მო სო­ჰო­ში 3-4 სა­ათ­ზე ბა­რე­ბი იკე­ტე­ბა. ჩე­მი კოლომბი­ე­ლი და ვე­ნე­სუ­ე­ლე­ლი მე­გობ­რე­ბის, სე­ბას­ტი­ ან დუ­არ­ტე­სა და რე­ნე ალ­ვა­რე­სი­დას თქმით, ასეთ დროს აქ მღე­რი­ან Una Más y No Podemos Más-ს. ეს გუ­ლის­ხ­მობს, რომ კლი­ენ­ტე­ბი მე­პატ­რო­ნეს­/­პერ­სო­ნალს სთხო­ვენ, ერ­თ­საც დავ­ ლევთ და წა­ვალ­თო.

27 VOYAGER 27/2022

არგენტინა

სე­ბას­ტი­ა­ნი მირ­ჩევს, ად­გი­ლობ­რი­ვი ტრა­დი­ცი­უ­ლი ლუ­დი გავ­ სინ­ჯო სო­სი­სის სენ­დვ­ იჩ­თან, ჩო­რი­პან­თან ერ­თად, ჩი­მი­ჩუ­რის სო­უ­სით. ბო­კა ცნო­ბი­ლია ბომ­ბო­ნე­რას სტა­დი­ონ­ ით, რო­მე­ლიც სა­ფეხ­ბურ­თო კლუბ „ბოკა ხუ­ნი­ორსს“ ეკუთ­ვ­ნის და ამ­ჟა­მინ­დე­ ლი სა­ხე­ლი შო­კო­ლა­დის ყუთ­თან მსგავ­სე­ბის გა­მო მი­ი­ღო. ქა­ლა­ქის ამ ნა­წილ­ში იტა­ლი­ელ ­ ი ემიგ­რან­ტე­ბი ერთ დროს დი­დი რა­ო­დე­ნო­ბით ჩა­მო­დი­ოდ­ნენ. ამით აიხ­ს­ნე­ბა, რომ დღე­ვან­დელ ბუ­ე­ნოს აირეს­ში იტა­ლი­ურ სამ­ზა­რე­უ­ლოს აღ­მერ­თე­ბენ და მის არ­ქი­ტექ­ტუ­რულ სტილ­ში იტა­ლი­ურ ელე­მენ­ტ­თა გავ­ლე­ნა იგ­რ­ ძ­ნო­ბა. ბუ­ე­ნოს აირე­სი ხე­ლოვ­ნე­ბის ერ­თ­გ­ვა­რი ცენ­ტრ ­ იც არის, გა­მორ­ ჩე­უ­ლი თვით­მ­ყო­ფა­დი ნა­მუ­შევ­რე­ბით. თა­ნა­მედ­რო­ვე ხე­ლოვ­ნე­ ბის მოყ­ვა­რუ­ლებს შე­უძ­ლი­ათ, მო­ი­ნა­ხუ­ლონ ლა­თი­ნუ­რი ამე­რი­ კის ხე­ლოვ­ნე­ბის მუ­ზე­უმ­ ი (MALBA). ეს მო­დერ­ნის­ტუ­ლი შე­ნო­ბა (ერთმანეთში გარ­და­მა­ვა­ლი კუ­ბი­კე­ბი) დე­კონ­სტ ­ ­რუქ­ტი­ვიზ­მის გა­მორ­ჩე­უ­ლი ნი­მუ­ში­ა, რო­მე­ლიც თა­ვი­დან­ვე გან­გაწყობთ ლა­ თი­ნო­ა­მე­რი­კუ­ლი ხე­ლოვ­ნე­ბის სა­ნა­ხა­ვად. თა­ნა­მედ­რო­ვე ხე­ ლოვ­ნე­ბის ყვე­ლა თავ­მოყ­ვა­რე მუ­ზე­უ­მის მსგავ­სად, აქაც უამ­ რა­ვი ინ­ტე­რაქ­ტი­უ­რი ინ­ს­ტა­ლა­ცია გე­ლით (ფილმებისთვის გან­ კუთ­ვ­ნილ სივ­რ­ცე­ებ­თან ერ­თად), რომ­ლე­ბიც სამ­ხ­რე­თა­მე­რი­კუ­ ლი ხე­ლოვ­ნე­ბის დღე­ვან­დელ მა­ჯის­ცე­მას ასა­ხავს.

შუა სა­უკ­ უ­ნე­ე­ბის ოს­ტა­ტე­ბით დაწყე­ბუ­ლი, რე­ნუ­ა­რის, რო­დე­ნის, მო­ნე­სა თუ ვან გო­გის ნა­მუ­შევ­რე­ბით დამ­თავ­რე­ბუ­ლი. მდი­ნა­რე რიო დე ლა პლა­ტას ორი­ვე მხა­რეს გაშ­ლი­ლია ერ­თ­ერ­თი ყვე­ლა­ზე საქ­მი­ა­ნი უბა­ნი, პუ­ერ­ტო მა­დე­რო, სა­დაც სა­უ­კე­ თე­სოდ ჩანს ძვე­ლი­სა და ახ­ლის შერ­წყ­მა. ერ­თი სა­ნა­პი­რო­დან მე­ო­რი­სა­კენ თან­და­თა­ნო­ბით იკ­ვე­თე­ბა ურ­ბა­ნუ­ლი ნა­წი­ლის ცა­თამ­ბჯ­ ე­ნე­ბი, რომ­ლე­ბიც ღა­მის გა­ნა­თე­ბა­ში ფე­რა­დი სარ­კე­ე­ ბი­ვით მო­ჩანს. შე­უძ­ლე­ბე­ლი­ა, არ მოგ­ხიბ­ლოთ ელე­გან­ტურ­მა ხიდ­მა – პუ­ენ­ტე დე ლა მუ­ხერ­მა („ქალების ხი­დი“) – ეს­პა­ნე­ლი შე­მოქ­მე­დის, სან­ტი­ა­გო კა­ლატ­რა­ვას ბი­ო­ტექ­ნი­კურ­მა შე­დევ­რ­მა. მდი­ნა­რე­ში რო­მე­ლი­ღაც ფან­ტას­ტი­კურ ფილ­მ­ში ნა­ნა­ხი მწე­რის მსგავ­სი თეთ­რი ბორ­ნე­ბი დგას, სე­ბას­ტი­ა­ნი კი მე­უბ­ნე­ბა, რომ ერ­თხელ ამ ბორ­ნით მონ­ტე­ვი­დე­ო­ში იმ­გ­ზავ­რა და მე­ო­რედ რომ ჩა­ვალ, მეც აუცი­ლებ­ლად უნ­და გა­და­ვი­დე იმავე გზით ურუგ­ვა­ის დე­და­ქა­ლაქ­ში. მის ხსე­ნე­ბა­ზე ყო­ველ­თ­ვის გა­ლაკ­ტი­ო­ნი მახ­სენ­ დე­ბა —„ლურჯი მონ­ტე­ვი­დე­ო, თეთ­რი ხელ­თათ­მა­ნე­ბით“... და მგო­ნი­ა, რომ იქ ხელ­თათ­მა­ნე­ბი­ვით ვიწ­რო ქუ­ჩე­ბი უნ­და იყოს…

თუ ევ­რო­პე­ლი არ­ტის­ტე­ბი მო­გე­ნატ­რე­ბათ, ბუ­ე­ნოს აირე­სის თა­ნა­ მედ­რო­ვე ხე­ლოვ­ნე­ბის მუ­ზე­უმს (Museo de Arte Moderno de Bue­ nos Aires) ეს­ტუმ­რეთ, ერთ დროს თამ­ბა­ქოს საწყობს, სა­დაც დღეს სალ­ვა­დორ და­ლი­სა და პი­კა­სოს ნა­მუ­შევ­რე­ბი დაგ­ხ­ვ­დე­ბათ.

უკ­ვე გა­თე­ნე­ბულ­ზე ვხე­დავთ, რო­გორ მი­იჩ­ქა­რი­ან ად­გი­ლობ­ რი­ვე­ბი სამ­სა­ხურ­ში, ნაგ­ვის მან­ქა­ნე­ბი წი­ნა ღა­მით და­უ­დევ­რად მი­მო­ფან­ტულ ნა­გავს აგ­რო­ვე­ბენ. ტა­ატ ­ ით მი­ვუყ­ვე­ბით ქუ­ჩებს სან ტელ­მოს­კენ და გზა­დაგ­ზა პარ­კებ­ში ვის­ვე­ნებთ. სწო­რედ ამ ლა­მაზ, კა­ფე­ე­ბით მდი­დარ ტუ­რის­ტულ უბან­ში ვქი­რა­ობთ airbnb საცხოვ­რე­ბელს. აქ­ვეა სა­ფეხ­ბურ­თო კლუ­ბი, უზარ­მა­ზა­რი პარ­კი და ბაზ­რო­ბა. რი­ყის ქვე­ბით მო­კირ­წყ­ლულ ქუ­ჩებ­ში ყვე­ლა შე­ნო­ ბას თა­ვი­სი ხა­სი­ა­თი აქვს, თი­თო­ე­უ­ლი ფან­ჯა­რა გან­ს­ხ­ვავ­დე­ბა და უკ­ვე ფა­ბუ­ლის მა­სა­ლაა დამ­წყებ მწე­რალ­თა რო­მა­ნე­ბის­თვ­ ის.

ძვე­ლი ხე­ლოვ­ნე­ბის მოყ­ვა­რუ­ლებს შე­უძ­ლი­ათ, ნა­ტი­ფი ხე­ლოვ­ ნე­ბის ეროვ­ნუ­ლი მუ­ზე­უ­მი მო­ი­ნა­ხუ­ლონ რე­კო­ლე­ტა­ში. აქ ინა­ხე­ბა ევ­რო­პელ და არ­გენ­ტი­ნელ შე­მოქ­მედ­თა უნი­კა­ლუ­რი კო­ლექ­ცია –

ზაფხუ­ლის ცხელ დი­ლას გან­სა­კუთ­რე­ბით სა­სი­ა­მოვ­ნოა ად­ გი­ლობ­რი­ვი, ში­ნა­უ­რი ნა­ყი­ნის გა­სინ­ჯ­ვა, მით უმე­ტეს, რომ არ­გენ­ტი­ნელ­თათ­ვის დი­ლის სა­უზ­მე, პრაქ­ტი­კუ­ლად, არ არ­

28 VOYAGER 27/2022

სე­ბობს (მაქსიმუმ ყა­ვა და­ლი­ონ და გა­მომ­ცხ­ვა­რი ემ­პა­ნა­დე­ბი მი­ა­ყო­ლონ, სხვა­დას­ხ­ვა შიგ­თავ­სით). გან­სა­კუთ­რე­ბით სა­სი­ა­ მოვ­ნო და უჩ­ვე­უ­ლოა სა­დი­ლი puerta cerrada-ში (დახურულ კარს მიღ­მა) – ასე ეძა­ხი­ან ად­გი­ლობ­რივ სა­ი­დუმ­ლო რეს­ ტორ­ნებს, რომ­ლე­ბიც მოწყო­ბი­ლი აქვთ სა­კუ­თარ სახ­ლებ­ში და სტუმ­რებს ში­ნა­ურ გა­რე­მო­ში უმაღ­ლე­სი ხა­რის­ხის კერ­ ძებს სთა­ვა­ზო­ბენ. გზად ბუ­ე­ნოს აირე­სის უნი­ვერ­სი­ტე­ტის კი­ბე­ზე გა­ტე­ხი­ლი კვერ­ ცხე­ბი შევ­ნიშ­ნე. ჩე­მი მეგ­ზუ­რე­ბი მე­უბ­ნე­ბი­ან, რომ ტრა­დი­ცი­ის მი­ხედ­ვით, უნი­ვერ­სი­ტე­ტის კურ­ს­დამ­თავ­რე­ბულს კი­ბე­ზე ჩა­მოს­ ვ­ლი­სას ახ­ლობ­ლე­ბი კვერ­ცხებს ეს­ვ­რი­ან. სე­ბას­ტი­ა­ნი მიყ­ვე­ბა, რო­გორ ჩა­მო­ვი­და კოლომბი­ი­დან ამ ქა­ლაქ­ში დას­თან ერ­თად, რად­გან ით­ვ­ლე­ბა, რომ მთელ სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კა­ში აქ სა­უ­კე­თე­ სო გა­ნათ­ლე­ბას იღე­ბენ, და ეს ყვე­ლა­ფე­რი უფა­სოა ჩა­მო­სუ­ ლი სტუ­დენ­ტე­ბის­თ­ვი­საც. სე­ბას­ტი­ა­ნიც მე­მარ­ცხე­ნე­ა, რო­გორც აქა­უ­რი მო­სახ­ლე­ო­ბის დი­დი ნა­წი­ლი, და თვლის, რომ ყვე­ლას (შეძლებისდაგვარად) თა­ნა­ბა­რი შე­მო­სა­ვა­ლი უნ­და ჰქონ­დეს, და თა­ნა­ბა­რი წვდო­მა სი­კე­თე­ებ­ზე. ასე­ვე, ამა­ყობს, რომ არ­გენ­ ტი­ნა­ში სა­მე­დი­ცი­ნო მომ­სა­ხუ­რე­ბაც უფა­სო­ა. თუ ბუ­ე­ნოს აირეს­ში წას­ვ­ლას გა­დაწყ­ვეტთ, კარ­გად შე­არ­ჩი­ეთ დრო. სა­მოგ­ზა­უ­როდ სა­უ­კე­თე­სო პე­რი­ო­დია ივ­ნი­სი­დან აგ­ვის­ ტომ­დე – ამ დროს ქა­ლა­ქი ცოცხ­ლ­დე­ბა, თბი­ლი ამინ­დია და ბევ­ რი გა­სარ­თო­ბი ღო­ნის­ძი­ე­ბა ეწყო­ბა. ქა­ლაქ­ში სულ ფეს­ტი­ვა­ლე­ ბი იმარ­თე­ბა, ლა­ღი და უპ­რობ­ლე­მო. თი­ნე­იჯ­ ერ გო­გო-­ბი­ჭებს ერ­თ­მა­ნეთ­თან ფლირ­ტი აქვთ და თან თით­ქოს გენ­დე­რუ­ლი უპი­რა­ტე­სო­ბის დამ­ტ­კი­ცე­ბა უნ­დათ, რო­გორც ტან­გო­ში. მინ­და, აივ­ნის მო­პირ­და­პი­რე მხა­რეს სა­ნა­ყი­ნე­საც ჩა­ვუს­წ­რო, რომ ბუ­ე­ნოს აირე­სის გე­მოც გამ­ყ­ვეს, ამ ქა­ლა­ქის მო­ხა­ლუ­ლი არა­ქი­სის სურ­ნელ­თან ერ­თად.

29 VOYAGER 27/2022

ბუ­ე­ნოს აირე­სი სასტუმროები

PALACIO DUHAU – PARK HYATT BUENOS AIRES არის­ტოკ­რა­ტუ­ლი ფუ­ფუ­ნე­ბა და მა­ღა­ლი კლა­სის თა­ნა­მედ­რო­ვე დი­ზა­ინ­ ი ამ ორ­შე­ნო­ბი­ა­ნი კომ­პ­ლექ­სის მთა­ვა­რი მა­ხა­სი­ა­თებ­ ლე­ბი­ა. ფრან­გუ­ლი არ­ქი­ტექ­ტუ­რის, ძვი­რადღი­რე­ბუ­ლი ბუ­ტი­ კე­ბის, ბა­ღე­ბის, კა­ფე­ე­ბი­სა და ცნო­ბი­ლი სა­საფ­ლა­ოს მსგავ­სად, ეს სას­ტუმ­როც რე­კო­ლე­ტის უბ­ნის ღირ­შე­სა­ნიშ­ნა­ო­ბა­ა. იარუ­სე­ ბად გან­ლა­გე­ბუ­ლი მოვ­ლი­ლი ბა­ღე­ბი, ნე­ოკ­ლა­სი­კუ­რი ფა­სა­დი, ბრო­ლის ჭა­ღე­ბი, მარ­მა­რი­ლოს იატა­კი და კო­ლო­ნე­ბი გა­ფიქ­რე­ ბი­ნებთ, რომ ცოტაც და რომელიმე მაღალი კარიდან მის­ტერ გეთ­ს­ბიც გა­მო­ვა, ხელ­ში შამ­პა­ნუ­რის ბო­კა­ლით. სას­ტუმ­რო­ში არის 165 სტან­დარ­ტუ­ლი ნო­მე­რი და ლუქ­სი, ელე­ გან­ტუ­რი, ვრცე­ლი, კომ­ფორ­ტუ­ლი ოთა­ხე­ბით. ცალ­კეა მდიდ­რუ­ ლი აპარ­ტა­მენ­ტე­ბი, ბუხ­რით, ვე­რან­დით, სპარ­სუ­ლი ხა­ლი­ჩე­ბი­ თა და ხე­ლოვ­ნე­ბის ორი­გი­ნა­ლუ­რი ნი­მუ­შე­ბით.

30 VOYAGER 27/2022

დაწყე­ბუ­ლი, თეთ­რი, სა­სი­ამ­ ოვ­ნოდ მომ­ჟაო ტო­რონ­ტე­სით დამ­ თავ­რე­ბუ­ლი, რომ­ლებ­საც ხემ­სად 40-მდე სა­ხე­ო­ბის ში­ნა­უ­რუ­ლი ყვე­ლი მოჰ­ყ­ვე­ბა.

Gioia Botanical Cuisine ინგრედიენტებად მხო­ლოდ მცე­ნა­რე­ ებს, ხილს, პარ­კოს­ნებს, წყალ­მ­ცე­ნა­რე­ებ­სა და სო­კოს იყე­ნებს და სრუ­ლი­ად გა­მო­რიცხავს ცხო­ვე­ლურ პრო­დუქ­ტებს.

Oak Bar, ან­ტიკ­ვა­რუ­ლი მუ­ხის პა­ნე­ლე­ბით, შე­შის ბუხ­რი­თა და ტე­რა­სით, ზედ­გა­მოჭ­რი­ლია არა­ფორ­მა­ლუ­რი შეხ­ვედ­რის­თ­ვის, სა­ფირ­მო კოქ­ტე­ი­ლის თან­ხ­ლე­ბით. https://www.hyatt.com

თუ აქ გა­ჩერ­დე­ბით, არ­გენ­ტი­ნუ­ლი კულ­ტუ­რის გა­საც­ნო­ბად შორს წას­ვ­ლა არ დაგ­ჭირ­დე­ბათ: სას­ტუმ­როს წარ­მო­მად­გე­ნე­ ლი მეგ­ზუ­რო­ბას გა­გი­წევთ სას­ტუმ­რო­ში და­ცუ­ლი თა­ნა­მედ­რო­ვე ხე­ლოვ­ნე­ბის ნი­მუ­შე­ბის და­სათ­ვა­ლი­ე­რებ­ლად. სამ­ხატ­ვ­რო გა­ ლე­რეა კი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში თა­ნა­მედ­რო­ვე არ­გენ­ტი­ნე­ლი ფერ­მ­წე­რე­ბის, ფო­ტოგ­რა­ფე­ბი­სა და სკულ­პ­ტო­რე­ბის ნა­მუ­შევ­ რებს მას­პინ­ძ­ლობს. გას­ტ­რო­ნო­მია აქ ცალ­კე თავ­გა­და­სა­ვა­ლი­ა: Los Salones del Piano Nobile, ღია ტე­რ ­ ა­­სით, შე­­სა­­ნიშ­­ნა­­ვი ად­­გი­­ლია ჩა­­ის რი­­ტუ­­ა­ლის­­თ­ვის, ტრა­­დი­­ცი­­ულ ­ ად, 17.00 სა­­ათ­­ზე რომ იმარ­­­ თე­­ბა, ახალ­­გა­­მომ­­ცხ­­ვა­­რი ფუნ­­თუ­­შე­­უ­ლის თან­­ხ­ლე­­ბით. აქვე შეგიძლიათ გემრიელად ისაუზმოთ ან მსუბუქად წაიხემსოთ.

Duhau Restaurant არ­გენ­ტი­ნულ სამ­ზა­რე­უ­ლოს გთა­ვა­ზობთ, ვი­ნო­თე­კა კი – ად­გი­ლობ­რივ ღვი­ნო­ებს, ტა­ნი­ნი­ა­ნი მალ­ბე­კით 31 VOYAGER 27/2022

ბუ­ე­ნოს აირე­სი სასტუმროები

მე­თერ­თ­მე­ტე სარ­თულ­ზე მდე­ბა­რე გა­ნახ­ლე­ბუ­ლი ტე­რა­სი­დან რე­ კო­ლე­ტას ცნო­ბი­ლი ბა­ღე­ბით დატ­კ­ბე­ბით. ბარ­ში შე­გიძ­ლი­ათ, მსუ­ ბუ­ქი კერ­ძე­ბი­თა და ორი­გი­ნა­ლუ­რი სა­ფირ­მო სას­მე­ლით შე­იქ­ცი­ ოთ თა­ვი. აქ­ვეა სუ­შის ბა­რიც, ვრცე­ლი მე­ნი­უ­თი და კოქ­ტე­ი­ლე­ბით.

Alvear Grill – სა­ნამ შუ­შის მიღ­მა, შე­შის გრილ­ზე თქვე­ნი სტე­ი­ კი ან რო­მე­ლი­მე ვე­გე­ტა­რი­ა­ნუ­ლი კერ­ძი მზად­დე­ბა, შე­გიძ­ლი­ ათ, ად­გი­ლობ­რი­ვი და მსოფ­ლიო სა­მარ­კო ღვი­ნო­ე­ბის გრძელ ჩა­მო­ნათ­ვალს გა­ეც­ნოთ. თუ კოქ­ტე­ილ ­ ი უფ­რო გე­სი­ა­მოვ­ნე­ბათ, სო­მე­ლიე თქვენს გან­კარ­გუ­ლე­ბა­ში­ა.

ALVEAR PALACE ბუ­ე­ნოს აირესს ამ სას­ტუმ­როს გა­მოც უწო­დე­ბენ „სამხრეთ ამე­ რი­კის პა­რიზს“. ეს თერ­თ­მეტ­სარ­თუ­ლი­ა­ნი კუთხის შე­ნო­ბა, ხუთ­ დო­ნი­ა­ნი ცო­კო­ლით, რე­კო­ლე­ტა­ზე XIX სა­უ­კუ­ნის და­საწყის­ში აშენ­და ევ­რო­პე­ლი სტუმ­რე­ბის მზარ­დი ნა­კა­დის მი­სა­ღე­ბად.

Lobby Bar – სას­ტუმ­რო­ში მი­აჩ­ნი­ათ, რომ სწო­რედ აქ ფეთ­ქავს რე­კო­ლე­ტის გუ­ლი – ფრან­გულ სტილ­ში გა­ფორ­მე­ბუ­ლი ეს სივ­ რ­ცე 1932 წლი­დან ბიზ­ნეს­მე­ნე­ბი­სა და ბუ­ე­ნოს აირე­სის მა­ღა­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის შეკ­რე­ბის ად­გი­ლი­ა.

ერ­თი სიტყ­ვით რომ მოგ­ვი­წი­ოს სას­ტუმ­როს და­ხა­სი­ა­თე­ბა, ეს სიტყ­ვა უსა­თუ­ოდ „ფუფუნება“ იქ­ნე­ბა: ბრო­ლის დი­დი ჭა­ღე­ბი და ბრე­ბი, მარ­მა­რი­ლოს პრი­ა­ლა კედ­ლე­ბი და კი­ბე­ებ­ ი, ხა­ლი­ჩე­ ბი, ლამ­ბ­რე­კე­ნი­ა­ნი გრძე­ლი ფარ­დე­ბი, ფა­ი­ფუ­რი, მო­ოქ­რო­ვილ ჩარ­ჩო­ში ჩას­მუ­ლი ფერ­წე­რუ­ლი ტი­ლო­ებ­ ი… კარ­თან თეთრ­­ ხელ­თათ­მა­ნი­ა­ნი კონ­სი­ერ­ჟი დაგ­ხ­ვ­დე­ბათ და ფო­ი­ე­ში შე­გა­ცი­ ლებთ. თუ თა­ნა­მედ­რო­ვე მი­ნი­მა­ლის­ტუ­რი დი­ზა­ინ­ ი გიყ­ვართ, სას­ტუმ­როს გა­რე­მოს­თან შე­გუ­ე­ბა ცო­ტა გა­გი­ჭირ­დე­ბათ, თუმ­ცა არის მი­ზე­ზი, რის გა­მოც აქ ვი­ზი­ტი აუცი­ლებ­ლად უნ­და და­გეგ­ მოთ: Alvear Palace-ის გას­ტ­რო­ნო­მი­ა­ზე ლე­გენ­დე­ბი და­დის.

რეს­ტო­რან L’Orangerie-ში სე­ზო­ნუ­რი პრო­დუქ­ტე­ბით გა­მორ­ ჩე­უ­ლი მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი შვე­დუ­რი მა­გი­და იშ­ლე­ბა. შე­გიძ­ლი­ ათ, შეფ­კონ­დი­ტე­რის მი­ერ მომ­ზა­დე­ბულ ნუგ­ბარს შე­უ­ხა­მოთ შა­ვი და მწვა­ნე ჩა­ის სა­ხე­ო­ბე­ბი, კუ­პა­ჟი და სა­გან­გე­ბოდ შექ­მ­ ნი­ლი არო­მა­ტი – შა­ვი ჩა­ის, ნუ­შის, ხმელ­თა­შუ­აზღ­ვის­პი­რე­თის ციტ­რუ­სი­სა და ვარ­დის ფურ­ც­ლე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით. კვი­რა დღის მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი შვე­დუ­რი მა­გი­და სამ­ხარ­ზე, დე­სერ­ტი­სა და ღვი­ნის თან­ხ­ლე­ბით, გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი გა­მოც­დი­ლე­ბაა ტუ­რის­ ტე­ბი­სა და ად­გი­ლობ­რი­ვე­ბის­თვ­ ის.

32 VOYAGER 27/2022

www.alvearpalace.com

FOUR SEASON HOTEL რე­კო­ლე­ტის გა­ნა­პი­რას მდე­ბა­რე ეს კომ­პ­ლექ­სი თა­ნა­მედ­რო­ვე კომ­ფორ­ტის, ეროვ­ნუ­ლი ხა­სი­ა­თი­სა და უნი­კა­ლუ­რი ის­ტო­რი­ის ნა­ზა­ვია და ორ გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბულ შე­ნო­ბას აერ­თი­ან­ ებს: მრა­ვალ­ სარ­თუ­ლი­ან ნა­გე­ბო­ბას, რო­მე­ლიც ორ­გა­ნუ­ლად ეწე­რე­ბა თა­ნა­ მედ­რო­ვე მე­გა­პო­ლის­ში, და XX სა­უ­კუ­ნის და­საწყის­ში აშე­ნე­ბულ პა­ტა­რა სა­სახ­ლეს. აქ ყვე­ლა­ფე­რი ერთ მი­ზანს ემ­სა­ხუ­რე­ბა – გა­გი­ზი­ა­რონ ის, რაც უყ­ვართ და რი­თიც ცხოვ­რო­ბენ. ყვე­ლა­ზე მე­ტად არ­გენ­ტი­ნა მა­ინც რეს­ტორ­ნის გას­ტ­რო­ნო­მი­ა­ში იგ­რ­ძ­ნო­ბა: ორ­სარ­თუ­ლი­ ა­ნი, მუქ ტო­ნებ­ში გა­დაწყ­ვე­ტი­ლი მყუდ­რო სივ­რ­ცე Elena, დახ­ ვე­წი­ლი სამ­ზა­რე­უ­ლოს წყა­ლო­ბით, ლა­თი­ნუ­რი ამე­რი­კის 50 სა­უ­კე­თე­სო რეს­ტო­რანს შო­რის მოხ­ვ­და. მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი­ მე­ნი­უ­დან გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად გირ­ჩე­ვენ ხორ­ცი­სა და ძეხ­ვე­უ­ ლის და­ფას, რო­მელ­საც კა­მამ­ბე­რი და და­ვარ­გე­ბუ­ლი ჩე­და­რი

მოჰ­ყ­ვე­ბა; ასე­ვე, პირ­და­პირ გრი­ლი­დან გად­მო­ღე­ბულ რვა­ფე­ ხა­სა და ძვლი­ან სტე­იკს (Dry-Aged T-Bone Steak). გრძე­ლი ნუს­ხი­დან ად­გი­ლობ­რი­ვი სა­მარ­კო ღვი­ნის შერ­ჩე­ვა­ში მომ­სა­ხუ­რე პერ­სო­ნა­ლი და­გეხ­მა­რე­ბათ. ღია სივ­რ­ცე­ში მოწყო­ბი­ლი ბარ­ბე­ქიუ – Nuestro Secreto („ჩვენი სა­ი­დუმ­ლო“) – ად­გი­ლობ­რივ ტრა­დი­ცი­ას ლა­მის სო­ცი­ა­ლურ მოვ­ლე­ნად აქ­ცევს და გრი­ლის ფლო­ბის უმაღ­ლეს ტექ­ნი­ კას წარ­მო­გიდ­გენთ. დააგემოვნეთ რიბაი სტეიკი, ჩაშუშული ნეკნების რავიოლი ან Sweetbreads – თუ ახალ და პიკანტურ კულინარიულ გამოცდილებას არ უშინდებით.

Pony Line-ის სივ­რ­ცე პო­ლოს გუნ­დის შთა­გო­ნე­ბით შე­იქ­მ­ნა – ცხე­ნე­ბი ხომ, ღვი­ნო­სა და ტან­გოს­თან ერ­თად, არ­გენ­ტი­ნელ­თა დი­დი ვნე­ბა­ა. სხვა­თა შო­რის, აქ მი­იჩ­ნე­ვენ, რომ ქა­ლაქ­ში სა­ უ­კე­თე­სო ბურ­გე­რი აქვთ. მე­ნი­უ­ში ასე­ვე არის კოქ­ტე­ილ ­ ე­ბი და კრაფტ ლუ­დი. https://www.fourseasons.com

33 VOYAGER 27/2022

ბუ­ე­ნოს აირე­სი სასტუმროები

La Cava-ს, ელე­გან­ტუ­რი მი­წის­ქ­ვე­შა თავ­შე­საფ­რის აგუ­რის კედ­ ლებ­ში 4 000-ზე მე­ტი ღვი­ნის ბოთ­ლი ინა­ხე­ბა. დე­გუს­ტა­ცი­ას­თან ერ­თად, აქ შე­გიძ­ლი­ათ, სან­თ­ლის შუქ­ზე ივახ­შ­მოთ.

El Cabaret 1920-იანი წლე­ბის ტან­გოს კლუ­ბე­ბის შთა­გო­ნე­ბით შე­იქ­მ­ნა და თა­ნა­მედ­რო­ვე არ­გენ­ტი­ნულ კერ­ძებს, შე­სა­ნიშ­ნავ ღვი­ნო­სა და სა­ავ­ტო­რო კოქ­ტე­ი­ლებს გთა­ვა­ზობთ. თუმ­ცა აქა­ უ­რო­ბის მთა­ვა­რი ხიბ­ლი მა­ინც არის Rojo Tango – ვნე­ბი­ა­ნი და მომ­ნუს­ხ­ვე­ლი ტან­გოს შო­უ, ცოცხა­ლი ორ­კეს­ტ­რი­სა და ცეცხ­ ლო­ვა­ნი მო­ცეკ­ვა­ვე­ე­ბის შეს­რუ­ლე­ბით.

El Mercado ითავ­სებს ბუ­ე­ნოს აირე­სის ლე­გენ­და­რუ­ლი ბა­რე­ბი­ სა და ღია ცის ქვეშ გაშ­ლი­ლი მდი­და­რი ევ­რო­პუ­ლი ბაზ­რე­ბის ტრა­დი­ცი­ებს. აქ ნა­ტუ­რა­ლუ­რი პრო­დუქ­ტე­ბი­სა და სე­ზო­ნუ­რი ხი­ ლის კერ­ძე­ბი თი­ხის ღუ­მელ­ში მზად­დე­ბა. თუ ამინ­დი სა­შუ­ა­ლე­ ბას გაძ­ლევთ, გირ­ჩევთ, ღია ცის ქვეშ ივახ­შ­მოთ. სა­იტ­ზე წი­ნას­წარ გა­და­ა­მოწ­მებთ ყვე­ლა ობი­ექ­ტის სა­­მუ­შაო დრო­სა და მე­ნი­უს, ასე­ვე, ტან­გოს შო­უს სა­ა­თებს.

FAENA HOTEL BUENOS AIRES თა­ვი­დან­ვე გაფ­რ­თხი­ლებთ, თუ წი­თე­ლი ფე­რი არ გიყ­ვართ, სჯობს სხვა ვა­რი­ან­ტი ეძე­ბოთ: პუ­ერ­ტო მა­დე­როს ცენ­ტ­რ­ში მდე­ ბა­რე ამ სას­ტუმ­როს გრძე­ლი ხა­ლი­ჩე­ბი, ხა­ვერ­დის დრა­პი­რე­ბა, ტყა­ვის სა­ვარ­ძ­ლე­ბი, ვიტ­რა­ჟე­ბი და აუზის გარ­შე­მო შე­მოწყო­ბი­ ლი შეზ­ლონ­გე­ბიც კი წი­თელ ტო­ნებ­ში­ა. ერთ დროს სა­საწყო­ბე ქარ­ხ­ნის მა­სი­ურ ­ ი აგუ­რის შე­ნო­ბა ახ­ლა, სას­ტუმ­როს­თან ერ­თად, რამ­დე­ნი­მე „ცხელ წერ­ტილს“ აერ­თი­ა­ნებს – რეს­ტორ­ნე­ბი, ლა­ უნ­ჯ­ბა­რი, გა­სარ­თო­ბი და­წე­სე­ბუ­ლე­ბე­ბი...

სას­ტუმ­როს სპა-­ცენ­ტ­რ­ში თქვე­ნი ფი­ზი­კუ­რი და სუ­ლი­ერ ­ ი ბა­ ლა­ნი­სის აღ­დ­გე­ნა­ში ძვე­ლი ხალ­ხე­ბის სამ­კურ­ნა­ლო რი­ტუა­ ლებ­საც გა­მო­ი­ყე­ნე­ბენ. სა­ხუ­რავ­ზე დი­დი აუზია – სას­ტუმ­როს­ თ­ვის ჩვე­უ­ლი ექ­ს­ტ­რა­ვა­გან­ტუ­ლი შტრი­ხით – აუზის შუ­ა­გულ­ში უზარ­მა­ზა­რი სა­მე­ფო გვირ­გ­ვი­ნი­დან შად­რე­ვა­ნი მოჩქეფს. სპა-­ ცენ­ტრ ­ ის სერ­ვის­ში შე­დის იოგას კლა­სი და ტან­გოს გაკ­ვე­თი­ლე­ ბიც (თა­ნა­მედ­რო­ვე ტექ­ნო­ლო­გი­ებ­თან ერ­თად).

ინ­ტე­რი­ე­რი ერ­თ­დ­რო­ულ ­ ად გაბ­ნევთ და გა­ო­ცებთ ფან­ტა­ზი­ის სი­თა­მა­მით: არ გა­გიკ­ვირ­დეთ, თუ სა­ვახ­შ­მოდ შე­სულს კე­დელ­ ზე წი­თელ­თვ­ ა­ლე­ბა, თეთ­რი უნიკორნების სი­მეტ­რი­უ­ლად ჩამ­ წ­კ­რი­ვე­ბუ­ლი თა­ვე­ბი დაგ­ხ­ვ­დე­ბათ. სას­ტუმ­როს ყვე­ლა ნო­მე­რი წი­თელ, თეთრ და ოქ­როს­ფერ ტო­ნებ­შია გა­დაწყ­ვე­ტი­ლი. გან­ სა­კუთ­რე­ბით შთამ­ბეჭ­და­ვია Tower Suite – ექ­ს­კ­ლუ­ზი­უ­რი სამ­ სარ­თუ­ლი­ა­ნი აპარ­ტა­მენ­ტე­ბი, რომ­ლის ინ­ტე­რი­ერ­შიც მუ­ქი ხის ფაქ­ტუ­რა ბრო­ლის სა­ნა­თებ­თან არის შე­ხა­მე­ბუ­ლი.

Bistro Sur მა­ღა­ლი სამ­ზა­რე­უ­ლო­სა და თა­ნა­მედ­რო­ვე ტექ­ნო­ ლო­გი­ე­ბის მიქ­სი­ა. თუმ­ცა გაგ­ვი­ჭირ­დე­ბა თქმა, აქ დე­კო­რი უფ­ რო ექ­ს­ტრ ­ ა­ვა­გან­ტუ­ლი­ა, თუ მე­ნი­უ.

34 VOYAGER 27/2022

https://www.faena.com/

HOME ბუ­ე­ნოს აირე­სის ყვე­ლა­ზე დი­დი უბ­ნის – პა­ლერ­მოს იმ ნა­წილს, სა­დაც ტე­ლე-­რა­დიო სად­გუ­რე­ბი და კი­ნოს­ტუ­დია მდე­ბა­რე­ობს, არა­ო­ფი­ცი­ა­ლუ­რად პა­ლერ­მო ჰო­ლი­ვუდს უწო­დე­ბენ. ქა­ლა­ქის მთა­ვა­რი ღირ­შე­სა­ნიშ­ნა­ო­ბე­ბი აქე­დან შორს არის, თუმ­ცა თუ გურმანი ხართ და გვიანობამდე გართობა და უცხო ქალაქში უმიზნოდ ხეტიალი გიყვართ, ეს უბანი მოგეწონებათ.

MINE HOTEL ეს სას­ტუმ­როც ხმა­უ­რი­ა­ნი და ბო­ჰე­მუ­რი პა­ლერ­მო სო­ჰოს ცენ­ტ­რ­ში მდე­ბა­რე­ობს, ტუ­რის­ტუ­ლი ღირ­ს­შე­სა­ნიშ­ნა­ო­ბე­ბის­ გან მო­შო­რე­ბით. ყვე­ლა­ზე სწრა­ფად აქ მეტ­რო­თი მოხ­ვ­დე­ბით, რო­მე­ლიც 10 წუ­თის სა­ვალ­ზე­ა. გარშემო მო­დუ­რი ბუ­ტი­კე­ბი, კა­ფე­ე­ბი და ბა­რე­ბია. და­სა­ლე­ვად გა­მო­სულს არ­ჩე­ვა­ნის მრა­ ვალ­ფე­როვ­ნე­ბა და­გაბ­ნევთ კი­დეც. სას­ტუმ­რო­ში სულ 20 ნო­მე­ რი­ა, რომ­ლე­ბიც გან­ლა­გე­ბუ­ლია ში­და ეზო­სა და სა­უზ­მის­თ­ვის გან­კუთ­ვ­ნი­ლი სივ­რ­ცის გარ­შე­მო. ნა­თე­ლი ფე­რე­ბი, დღის შუ­ქი და ბუ­ნებ­რი­ვი მა­სა­ლის შე­ხა­მე­ბა ინ­ტე­რი­ერ­ში სიმ­შვ­ ი­დის გან­ ც­დას გი­ჩენთ. კუთ­ვ­ნი­ლე­ბი­თი ნაც­ვალ­სა­ხე­ლი (Mine) სას­ტუმ­ როს და­სა­ხე­ლე­ბა­ში შემ­თხ­ვე­ვი­თი არ არის – აქ უნ­დათ, რომ ეს ად­გი­ლი თქვენს სივ­რ­ცედ, თავ­შე­საფ­რად, სახ­ლად იქ­ცეს უცხო ქვე­ყა­ნა­ში ყოფ­ნი­სას. სიმ­წ­ვა­ნე­ში ჩაფ­ლუ­ლი ეზოს შუ­ა­ში აუზი­ა, შე­ნო­ბის შე­მი­ნულ და ნა­თელ სივ­რ­ცე­ში კი დი­ლა­ობ­ ით შვე­დუ­რი მა­გი­და იშ­ლე­ბა: ხორ­ცი­სა და ყვე­ლის ნა­ირ­სა­ხე­ო­ბით, ახალ­გა­მომ­ცხ­ვა­რი ფუნ­ თუ­შე­უ­ლით, იოგურ­ტე­ბი­თა და ტრო­პი­კუ­ლი ხი­ლით… გა­ით­ვა­ ლის­წი­ნეთ, რომ სას­ტუმ­რო­ში მხო­ლოდ ამ ნო­ყი­ერ სა­უზ­მეს შე­ მოგ­თა­ვა­ზე­ბენ – რეს­ტო­რა­ნი აქ არ არის. თუმ­ცა, უბ­ნის სპე­ცი­ ფი­კი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, შე­გიძ­ლი­ათ, ყო­ველ­დღე ახალ­-ა­ხა­ლი მარ­შ­რუ­ტე­ბი გაკ­ვა­ლოთ და სხვა­დას­ხ­ვა ად­გი­ლას წა­ი­ხემ­სოთ, ან რო­მე­ლი­მე კა­ფე-­რეს­ტორ­ნის მუდ­მი­ვი სტუ­მა­რი გახ­დეთ. https://www.minehotel.com/

ბუ­­ტიკ­­-ო­­ტე­­ლი, თა­­ვი­­სი ინ­­დი­­ვი­­დუ­­ა­ლიზ­­მით, მკვეთ­­რად გან­­ს­ხ­­ ვავ­­დე­­ბა სას­­ტუმ­­რო­­თა ერ­­თ­ფე­­რო­­ვა­­ნი გა­­რე­­მოს­­გან – თა­­ნა­­მედ­­­ რო­­ვე სტი­­ლი რეტ­­როს ელე­­მენ­­ტე­­ბით, ვინ­­ტა­­ჟუ­­რი შპა­­ლე­­რი, ბევ­­რი მწვა­­ნე ფე­­რი, სკან­­დი­­ნა­­ვი­­უ­რი ავე­­ჯი, კარ­­გად გა­­ნა­­თე­­ ბუ­­ლი სივ­­რ­ცე­­ე­ბი, და ნივ­თე­ბი – რო­მელ­თა მსგავ­სიც წა­მოს­ვ­ ლი­სას სახ­ლ­ში და­ტო­ვეთ. კონ­ცეფ­ცი­ი­დან დაწყე­ბუ­ლი, დე­ტა­ ლე­ბით დას­რუ­ლე­ბუ­ლი, ყვე­ლა­ფე­რი წი­ნას­წარ მო­ფიქ­რე­ბუ­ლი და გათ­ვ­ლი­ლი­ა, რათა აქა­უ­რო­ბას გუ­ლი და­უ­დოთ, რად­გან აქ სჯე­რათ – სახ­ლი იქაა სა­დაც გუ­ლი­ა. სას­ტუმ­რო­ში 20 ნო­მე­რი­ა: ოთა­ხე­ბი ში­და ეზოს ან ქა­ლა­ქის ხე­დით, ლუქ­სე­ბი ჯა­კუ­ზით, აპარ­ტა­მენ­ტე­ბი ცალ­კე შე­სას­ვ­ლე­ლით, პრი­ვატული აუზით და ბა­ღით – სა­იტ­ზე მო­ცე­მუ­ლი ნომ­რე­ბის ფო­ტო­ე­ბი და დაწ­ვ­რი­ ლე­ბი­თი და­ხა­სი­ა­თე­ბა არ­ჩე­ვა­ნს გა­გი­ად­ვი­ლებთ. გა­ით­ვა­ლის­წი­ნეთ – აქ შე­მოგ­თა­ვა­ზე­ბენ სა­უზ­მეს, შუ­ადღის ხემსს, ლანჩს, ბრანჩსა და კოქ­ტე­ილ ­ ებს. სა­დი­ლის მე­ნიუ სას­ ტუმ­რო­ში არ არის – იმე­დოვ­ნე­ბენ, რომ მა­ლე ექ­ნე­ბათ. თუ თქვენს ჩას­ვ­ლამ­დე ვერ მო­ეს­წრ ­ ო, არ და­გა­ვიწყ­დეთ – სა­უ­კე­ თე­სო რეს­ტორ­ნე­ბის და კა­ფე­ე­ბის უბან­ში ხართ! ეზო­ში – ჟას­ მი­ნის ბუჩ­ქე­ბის, ყვა­ვი­ლე­ბის, ხე­ხი­ლის ხე­ე­ბისა და გვიმ­რე­ბის გა­რე­მოც­ვა­ში მდე­ბა­რე აუზი ღიაა ოქ­ტომ­ბრ ­ ის შუა რიცხ­ვე­ბი­ დან მარ­ტის შუამდე. ttps://www.homebuenosaires.com

35 VOYAGER 27/2022

ბუ­ე­ნოს აირე­სი სასტუმროები

NUSS BUENOS AIRES SOHO ეს სას­ტუმ­რო პა­ლერ­მო სო­ჰოს ცენ­ტ­რ­ში, რა­ი­ო­ნის ყვე­ლა­ზე სიმ­ბო­ლურ გზაჯ­ვა­რე­დინ­ზე – ელ სალ­ვა­დო­რი­სა და ხო­სე ლუ­ ის ბორ­ხე­სის ქუ­ჩე­ბის კვე­თა­ზე მდე­ბა­რე­ობს. აქ­ვეა Plaza Serrano – პა­ტა­რა, მაგ­რამ ხალ­ხ­მ­რა­ვა­ლი და პო­ პუ­ლა­რუ­ლი მო­ე­და­ნი, გარ­შე­მორ­ტყ­მუ­ლი ბა­რე­ბი­თა და რეს­ ტორ­ნე­ბით, სა­დაც შა­ბათ­-­კ­ვი­რას სამ­ხატ­ვ­რო ბაზ­რო­ბე­ბი ეწყო­ბა. ცო­ტა მო­შო­რე­ბით, და­ახ­ლო­ე­ბით 15 წუ­თის სა­ვალ­ზე, ულა­მა­ზე­სი ბო­ტა­ნი­კუ­რი ბა­ღია – Jardín Botánico Carlos Thays. სას­ტუმ­როს არ­ქი­ტექ­ტუ­რას თავ­და­პირ­ვე­ლი და­ნიშ­ნუ­ლე­ბა გან­საზღ­ვ­რავს – საუკუნის წინ აშენებულ ყოფილ მონასტერში 22 ნათელი ნომერი ესპანურ სტილში მოწყობილი პატარა ატრიუმის გარშემოა განლაგებული.

BE JARDÍN ESCONDIDO პა­ლერ­მო სო­ჰო­ში მდე­ბა­რე ეს პა­ტა­რა სას­ტუმ­რო, სამ­დო­ნი­ ა­ნი ბა­ღით, აუზით, ზაფხუ­ლის სამ­ზა­რე­უ­ლო­თი და ულა­მა­ზე­სი ტე­რა­სით, ნამ­დ­ვი­ლი ოაზი­სი­ა, რო­მე­ლიც ხალ­ხ­მ­რა­ვა­ლი და ხმა­უ­რი­ა­ნი უბ­ნის­გან დაღ­ლილს, სიმ­შვ­ ი­დე­ში გაქ­ცე­ვის სა­შუ­ ა­ლე­ბას მოგ­ცემთ. ეს ელე­გან­ტუ­რი ის­ტო­რი­უ­ლი სახ­ლი, იტა­ ლი­უ­რი სტი­ლის ელე­მენ­ტე­ბით, გაწყო­ბი­ლია არ­გენ­ტი­ნუ­ლი ტექ­ს­ტი­ლით, წი­თე­ლი იატა­კის ფი­ლი­თა და ად­გი­ლობ­რი­ვი სა­ კარ­ნა­ვა­ლო ნიღ­ბე­ბით. დიდ მი­სა­ღებ­ში პა­ტა­რა ბიბ­ლი­ოთ ­ ე­კა­ა. სა­უზ­მე­ზე სწო­რედ აქ შლი­ან შვე­დურ მა­გი­დას, სე­ზო­ნუ­რი ხი­ლით, ახალ­გა­მო­წუ­რუ­ ლი წვე­ნე­ბით, ყვე­ლი­სა და ხორ­ცის და­ფე­ბით და ბევ­რი სხვა სა­სუს­ნა­ვით.

სას­ტუმ­რო მოკ­რ­ძა­ლე­ბუ­ლი ზო­მი­სა­ა, თუმ­ცა კომ­ფორ­ტუ­ლი და თა­ნა­მედ­რო­ვედ აღ­ჭურ­ვი­ლი: აქ დაგ­ხ­ვ­დე­ბათ სატ­რე­ნა­ჟო­ რო დარ­ბა­ზი, მშრა­ლი სა­უ­ნა და აუზი ტე­რა­სა­ზე, რო­მე­ლიც სა­ უცხოო ად­გი­ლია ბუ­ენ­ ოს აირე­სის და­ი­სე­ბის საცქერლად. აქაურობის ხშირი სტუმარია ფრენსის ფორდ კოპოლა – რომელიც შთაგონების ძებნაში სასტუმროს შვიდი ნომრიდან ერთ-ერთს ირჩევს, საოცარი არგენტინული ღვინით ტკბება და წერს.

დი­ლა­ო­ბით სა­უზ­მე­ზე შვე­დუ­რი მა­გი­და იშ­ლე­ბა, თუმ­ცა გირ­ ჩევთ, კუ­ლი­ნა­რი­უ­ლი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბე­ბი სას­ტუმ­როს გა­რეთ ეძე­ბოთ, მით უმე­ტეს, რომ ეს რა­ი­ო­ნი გან­თ­ქ­მუ­ლია თა­ვი­სი სა­ რეს­ტორ­ნო ცხოვ­რე­ბი­თა და კა­ფე­ე­ბით.

https://www.thefamilycoppolahideaways.com/en/jardin-escondido

https://www.nusshotel.com/

36 VOYAGER 27/2022

HOTEL MADERO სას­ტუმ­რო მდე­ბა­რე­ობს პუ­ერ­ტო მა­დე­რო­ში, ბუ­ე­ნოს აირე­ სის თა­ნა­მედ­რო­ვე, პრეს­ტი­ჟულ რა­ი­ონ­ში, ლა ­პ­ლა­ტას ყუ­რეს სი­ახ­ლო­ვეს. ხე­დი მდი­ნა­რე­სა და დამ­ბა­ზე, ვრცე­ლი და კომ­ ფორ­ტუ­ლი ოთა­ხე­ბი და შე­სა­ნიშ­ნა­ვი სამ­ზა­რე­უ­ლო ის სა­მი უმ­თავ­რე­სი მი­ზე­ზი­ა, რო­მელ­თა გა­მოც ღირს ამ სას­ტუმ­რო­ში გა­ჩე­რე­ბა. რვა სარ­თულ­ზე რვა კა­ტე­გო­რი­ის 197 ნო­მე­რია – თა­ნა­მედ­რო­ ვე და ელე­გან­ტუ­რი. ჩვენ კუთხის ნომ­რებს გირ­ჩევთ, გრძე­ლი აივ­ნე­ბი­სა და დო­კებ­ზე ხე­დის გა­მო. რა თქმა უნ­და, სა­უ­კე­თე­ სოა Diplomat Suite – 95 კვ. მეტ­რი ნო­მე­რი, სა­ძი­ნებ­ლით, სას­ ტუმ­რო ზო­ნი­თა და ჯა­კუ­ზით ღია ტე­რა­სა­ზე.

HUB PORTEÑO თუ პომ­პე­ზუ­რი გა­რე­მო არ გხიბ­ლავთ, ამ პა­ტა­რა, კონ­ცეპ­ტუ­ა­ ლურ სას­ტუმ­როს გირ­ჩევ­დით, 11 ვრცე­ლი და ნა­თე­ლი ნომ­რით. აქ ყვე­ლა­ფე­რი ისე­თი მყუდ­რო, ინ­ტი­მუ­რი და ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­ რი­ა, გე­გო­ნე­ბათ, მდი­დარ არ­გენ­ტი­ნელ მე­გო­ბარს სტუმ­რობთ. ფრანგული სტილის სახლი ორიგინალური სტრუქტურით, 1957 წელს აუშენა ედუარდ (იგივე ლალო) პალასიოსმა თავის მეუღლეს – არგენტინაში ცნობილ მომღერალს, მოცეკვავესა და მსახიობს. როგორც ჩანს ეს სახლი დიდი ბოჰემური თავშეყრის ადგილი იყო. შენობა პირველად 1980-იან წლებში გაიყიდა და რესტორნად გადაკეთდა.

2010 წელს ახალ­მა მე­პატ­რო­ნემ აქ სა­რე­ა­ბი­ლი­ტა­ციო სა­მუ­შა­ ო­ე­ბი და­იწყო და 2 წლის შემ­დეგ დახ­ვე­წი­ლი სივ­რ­ცე შექ­მ­ნა. სას­ტუმ­როს ყვე­ლა დე­ტა­ლი სა­ერ­თო კონ­ცეფ­ცი­ის ნა­წი­ლი­ა. მთა­ვა­რი ამო­ცა­ნა იყო შე­ნო­ბის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა ტრა­დი­ცი­უ­ლი სახ­ლის სა­ხით, ამი­ტომ შეს­ვ­ლი­სას ნუ და­იწყებთ სა­რე­გის­ტ­რა­ ციო მერ­ხის ძებ­ნას; აქ არც ოთა­ხე­ბია და­ნომ­რი­ლი. სას­ტუმ­როს პერ­სო­ნა­ლი სა­სი­ა­მოვ­ნოდ გა­გა­ო­ცებთ. სუ­ხა­ ნი, სახ­ლის მე­ნე­ჯე­რი, თქვე­ნი სურ­ვი­ლის შემ­თ­ხვე­ვა­ში თა­ვის ცოდ­ნასა და გა­მოც­დი­ლე­ბას გა­გი­ზი­ა­რებთ – ის ხომ იოგას ინ­ ს­ტ­რუქ­ტო­რია, 10-წლი­ა­ნი სტა­ჟით. ვა­ნი­ნა – ერ­თ-ერ­თი კონ­სი­ ერ­ჟი, ტრა­დიცი­უ­ლი ჩაი მა­ტეს დამ­ზა­დე­ბის ხე­ლოვ­ნე­ბასა და სა­ი­დუმ­ლოს გას­წავ­ლით. ღვი­ნის დე­გუს­ტა­ცი­ის ტურ­საც ის გა­ უძღ­ვე­ბა. ან­დ­რეც კონ­სი­ერ­ჟი­ა, თუმ­ცა ამ უბ­ნის და მი­სი ის­ტო­ რი­ის გა­საც­ნო­ბად უკე­თეს გიდს ვერც ინატ­რებთ. https://hubporteno.com

აქა­უ­რო­ბა რამ­დე­ნი­მე გას­ტ­რო­ნო­მი­ულ სივ­რ­ცეს გთა­ვა­ზობთ: Rëd Resto & Lounge პირ­ველ სარ­თულ­ზე, სა­დაც გემ­რი­ელ სა­უზ­ მეს მი­ირ­თ­მევთ, სა­დი­ლად და ვახ­შ­მად კი ხმელ­თა­შუ­აზღ­ვის­პი­ რე­თი­სა და ფრან­გუ­ლი სამ­ზა­რე­უ­ლოს კერ­ძებს და­აგ­ ე­მოვ­ნებთ; White Bar სუ­ში­სა და კოქ­ტე­ი­ლე­ბის მოყ­ვა­რუ­ლებს გე­პა­ტი­ჟე­ ბათ; Rëd Boutique კი დე­ლი­კა­ტე­სე­ბით გი­მას­პინ­ძ­ლებთ. სას­ტუმ­როს სა­რე­ლაქ­სა­ციო ზო­ნა­ში შე­დის სპა-­სა­ლო­ნი, აუზი გათ­ ბო­ბი­თა და გა­სა­წე­ვი ჭე­რით, მა­სა­ჟის ოთა­ხი და ფიტ­ნეს­ცენ­ტ­რი. https://www.hotelmadero.com/

37 VOYAGER 27/2022

ბუ­ე­ნოს აირე­სი რესტორნები

თუ ვე­გე­ტა­რი­ა­ნე­ლო­ბა თქვე­ნი ცხოვ­რე­ბის წე­სი არა­არის, ბუ­ე­ნოს­ ა­ი­რე­სის გას­ტ­რო­ნო­მი­უ­ლი შეს­წავ­ლა ასა­დო­თი უნ­და და­იწყოთ. ესა არის ღია ცეცხ­ლ­ზე ან გრილ­ზე შემ­ წ­ვა­რი, მა­რი­ლით და პილ­პი­ლით შე­გე­მე­ბუ­ლი ხორ­ცი. გა­და­უ­ჭარ­ბებ­ლად ვიტყ­ვით – ასა­დო არ­გენ­ტი­ნე­ლე­ბის ეროვ­ნუ­ლი იდენ­ტო­ბის ნა­წი­ლი­ა, მა­თი სიმ­დიდ­რის და ის­ტო­რი­ის გან­სა­ხი­ე­რე­ბა. არა ვერ­ცხ­ლი და ოქ­რო – რო­ გორც კონ­კის­ტა­დო­რე­ბი ვა­რა­უ­დობ­დ­ნენ, არა­მედ ხორ­ცი გახ­და ამ ქვეყ­ნის სიმ­დიდ­რისა და ეკო­ნო­მი­კუ­რი სიძ­ლი­ე­ რის მი­ზე­ზი: არ­გენ­ტი­ნა მე­სა­ქონ­ლე­ო­ბის ქვე­ყა­ნა­ა. ასა­დო უნ­და ყო­ფი­ლი­ყო მომ­თა­ბა­რე ცხოვ­რე­ბას ნაჩ­ვე­ვი გა­უ­ჩო­ ე­ბის მთა­ვა­რი საზ­რდ ­ ოც. გა­უ­ჩო არ­გენ­ტი­ნის გამ­ქ­რა­ლი ის­ტო­რი­ის ნა­წი­ლია – ლა­თი­ნო­ა­მე­რი­კე­ლი კოვ­ბო­ი, უმე­ ტე­სად კრე­ო­ლი – დე­დით ინ­დი­ე­ლი, მა­მით ევ­რო­პე­ლი. მი­ სი მთა­ვა­რი საქ­მე იყო მწყემ­ს­ვა და, რო­ცა ქვეყ­ნის და­მო­ უ­კი­დებ­ლო­ბის­თ­ვის არ იბ­რ­ძო­და, სა­ქო­ნელს ერე­კე­ბო­და არ­გენ­ტი­ნის გაშ­ლილ და ნა­ყო­ფი­ერ პამ­პებ­ზე. ეს უკი­დე­გა­ ნო ვე­ლე­ბი, თა­ვი­სი ნეს­ტი­ა­ნი და თბი­ლი კლი­მა­ტით, ასა­ დოს გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი გე­მოვ­ნუ­რი თვი­სე­ბე­ბის მთა­ვა­რი მი­ზე­ზია – ბა­ლახ­ზე გაზ­რ­დი­ლი სა­ქონ­ლის ხორ­ცი გან­ს­ხვ­ ა­ ვე­ბუ­ლი გე­მო­სია და გა­და­სა­მუ­შა­ვებ­ლად უფ­რო ად­ვი­ლი. არა­ნაკ­ლებ როლს თა­მა­შობს მომ­ზა­დე­ბის ტექ­ნი­კა და არ­ გენ­ტი­ნუ­ლი Parrilla– შე­შის გრი­ლი. (იცოდეთ – შეწყ­ვი­ლე­ ბუ­ლი L არ გა­მო­ით­ქმ­ ის, მის ად­გი­ლას ჰ-ს მსგავს ბგე­რას გა­მოს­ცემთ, ისე – სხვა­თა­შო­რის, თით­ქოს არც ამ­ბობთ).

Parrilla ასე­ვე ეწო­დე­ბა ყვე­ლა და­წე­სე­ბუ­ლე­ბას, სა­დაც ხორცს ტრა­დი­ცი­უ­ლი მე­თოდთ ამ­ზა­დე­ბენ. გა­ით­ვა­ლის­ წი­ნეთ: ეს სიტყ­ვა კვე­ბის ობი­ექ­ტის კლა­სის მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი არა­არის, ის მხო­ლოდ მი­გა­ნიშ­ნებთ რომ აქ ხორ­ცი ცეცხ­ ლზე იწ­ვე­ბა.

DON JULIO აქა­უ­რო­ბა ნე­ბის­მი­ე­რი გზამ­კ­ვ­ლე­ვის რჩე­ულ ტოპ­რეს­ტო­რან­თა უც­ვ­ლე­ლი წევ­რი­ა, ამი­ტომ გირ­ჩევთ, მა­გი­და წი­ნას­წარ და­ჯავ­ შ­ნოთ. წი­ნა­აღ­მ­დეგ შემ­თხ­ვე­ვა­ში, დიდ­ხანს მო­გი­წევთ ლო­დი­ნი, თუმ­ცა თავ­შე­საქ­ცე­ვად ერთ ბო­კალ ცქრი­ა­ლა ღვი­ნოს მო­გარ­ თ­მე­ვენ. პერ­სო­ნა­ლი სი­ა­მოვ­ნე­ბით და­გეხ­მა­რე­ბათ კერ­ძის შერ­ ჩე­ვა­ში და სა­უ­კე­თე­სო ღვი­ნო­საც შე­მოგ­თა­ვა­ზებთ. რეს­ტორ­ნის მა­ღა­ზი­ა­ში შე­გიძ­ლი­ათ, უმაღ­ლე­სი ხა­რის­ხის ხორ­ცი, ძეხ­ვე­ულ ­ ი და სხვა ად­გი­ლობ­რი­ვი წარ­მო­ე­ბის პრო­დუქ­ტიც შე­ი­ძი­ნოთ. https://parrilladonjulio.com

სა­ნამ ბუ­ე­ნოს­ ა­ი­რე­სის სა­უ­კე­თე­სო სტე­იკ­ჰა­უ­სებს მი­გას­ წავ­ლით, კი­დევ რამ­დე­ნი­მე სიტყ­ვა ეს­პა­ნუ­რად – რო­მე­ ლიც უთუ­ოდ დაგ­ჭირ­დე­ბათ და გა­მო­გად­გე­ბათ: jugoso (ხუგოსო) – 45-50°-ზე მომ­ზა­დე­ბუ­ლი ხორ­ცი (რეარი); a punto (ა პუნ­ტო) – 55-60°-ზე მომ­ზა­დე­ბუ­ლი ხორ­ცი (მედიუმ რე­ა­რი); bien cocido (ბიენ კო­სი­დო) – კარ­გად შემ­წ­ვა­რი ხორ­ცი.

38 VOYAGER 27/2022

CABAÑA LAS LILA

EL POBRE LUIS

ერ­თი მხრივ, სან პა­ულ ­ ო­ში ცნო­ ბი­ლი სა­რეს­ტორ­ნო ქსე­ლი და, მე­ო­რე მხრივ, ად­გი­ლობ­რი­ვი სა­ო­ჯა­ხო ბიზ­ნე­სი, რო­მე­ლიც უკ­ ვე მე­ოთხე თა­ობ­ ას ით­ვლ ­ ის და ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლია სა­უ­კე­თე­სო მსხვილ­ფე­ხა სა­ქონ­ლის მო­შე­ნე­ ბა­ზე; Cabaña Las Lila წარ­მა­ტე­ ბუ­ლი არ­გენ­ტი­ნულ­-­ბ­რა­ზი­ლი­უ­რი კო­ლა­ბო­რა­ცი­აა, რო­მელ­საც თით­ქმ­ ის 30-წლიანი ის­ტო­რია აქვს. მის მე­ნი­უ­შია ში­ნა­უ­რი პუ­რი და სტარ­ტე­რი, ხორ­ც­პ­რო­დუქ­ტე­ბი, თევ­ზი და ცი­ვი კერ­ძე­ბი, სა­ლა­ თე­ბი, გარ­ნი­რე­ბი, დე­სერ­ტი და, რა თქმა უნ­და, შე­სა­ნიშ­ნა­ვი ღვი­ ნო. ცალ­კე მე­ნი­უს გთა­ვა­ზო­ბენ ბავ­შ­ვე­ბის­თ­ვი­საც.

El Pobre Luis ან „ბელგრანოს წი­თე­ლი კუთხე“ ტუ­რის­ტუ­ლი­ ლო­კა­ცი­ებ­ ი­დან მო­შო­რე­ბით, ჩა­ი­ნა­თა­უნ­ში ან, რო­გორც აქ­ ეძა­ხი­ან, ბარ­რიო ჩი­ნო­ში მდე­ბა­რეობს ამ რეს­ტო­რან­ში თით­ ქ­მის 32 წე­ლი­ა, ორი დი­დი არ­გენ­ტი­ნუ­ლი ტრა­დი­ცია თუ ვნე­ბა იკ­ვე­თე­ბა: გას­ტ­რო­ნო­მია და ფეხ­ბურ­თი.

http://www.restaurantlaslilas.com.ar

აქა­უ­რო­ბას ურუგ­ვა­ი­დან ემიგ­რი­რე­ბუ­ლი ოჯა­ხი მარ­თავს, რაც მე­ნი­უ­საც ეტყო­ბა — ტრა­დი­ცი­ულ ად­გი­ლობ­რივ კერ­ძებ­თან ერ­ თად, ყვე­ლა­ზე მოთხოვ­ნა­დი ურუგ­ვა­უ­ლი პამ­პ­ლო­ნაა — ყვე­ ლით, შემ­წ­ვა­რი წი­თე­ლი წი­წა­კით და ლო­რით ფარ­ში­რე­ბუ­ლი ქათ­მის, ძრო­ხის ან ღო­რის ხორ­ცის მჭიდ­როდ გა­დახ­ვე­უ­ლი და გრილ­ზე შემ­წ­ვა­რი რო­ლე­ბი. ჭერ­ში თო­კებ­ზე სა­რეცხი­ვი­თაა გა­ ფე­ნი­ლი სპორ­ტუ­ლი მა­ი­სუ­რე­ბი. მათგან ყვე­ლა­ზე გა­მორ­ჩე­უ­ლი ალ­ბათ ლე­გენ­და­რუ­ლი 10 ნო­მე­რია – თეთრ და ცის­ფერ­ზო­ლე­ ბი­ა­ნი მა­ი­სუ­რი, წარ­წე­რით: სიყ­ვა­რუ­ლით, დი­ე­გო. https://parrillaelpobreluis.com.ar/ https://www.facebook.com/elpobreluisparrilla/

LA CABRERA საფ­­რან­­გეთ­­ში სწავ­­ლის, ასე­­ვე, ინ­­გ­ლის­­ში, იტა­­ლი­­ა­სა და ბრა­­ზი­­ ლი­­ა­ში სტა­­ჟი­­რე­­ბის შემ­­დეგ, გას­­ტონ რი­­ვე­­ი­რამ 2002 წელს კლა­­ სი­­კუ­­რი არ­­გენ­­ტი­­ნუ­­ლი Parrilla გახ­­ს­ნა და დღემ­­დე მი­­სი უც­­ვ­ლე­­ლი შე­­ფი­­ა. მე­ნი­უ­შია ტრა­დი­ცი­ული კერ­ძე­ბი და სა­უ­კე­თე­სო ხორც­პ­ რო­დუქ­ტე­ბი – რი­ბაი სტე­იკ­ ით დაწყე­ბუ­ლი, ბიფ­შ­ტექ­სით დას­ რუ­ლე­ბუ­ლი, აგ­რეთ­ვე – შე­სა­ნიშ­ნა­ვი ღვი­ნო­ებ­ ი და თი­თო­ე­ულ ­ ი კერ­ძის­თ­ვის სა­გან­გე­ბოდ მომ­ზა­დე­ბუ­ლი გარ­ნი­რი, მა­გა­ლი­თად: გოგ­რის პი­უ­რე ან კარ­ტო­ფი­ლის სა­ლა­თი მწყე­რის კვერ­ცხე­ბით. თუ როზ­მა­რი­ნის მძაფ­რი არო­მა­ტი არ გა­ში­ნებთ, სტე­იკ­თან მის კომ­ბი­ნა­ცი­ას გირ­ჩევთ. კერ­ძის მო­ლო­დი­ნის დრო შე­გიძ­ლი­ათ, ჭი­ქა ღვი­ნითა და გემ­რი­ე­ლი ხემ­სით „შეამოკლოთ“. https://lacabrera.com.ar/en

სტე­ი­კის მოყ­ვა­რუ­ლებს კი­დევ რამ­დე­ნი­მე რეს­ტო­რანს გირ­ჩევ­დით: LA BRIGADA, LA CARNICERIA და FOGON.

39 VOYAGER 27/2022

ბუ­ე­ნოს აირე­სი რესტორნები

თუ ვე­გე­ტა­რი­ა­ნე­ლი ხართ, ნუ ჩათ­ვ­ლით რომ Parrilla სათ­ ქ­ვე­ნო ად­გი­ლი არა­ა. გრილ­ზე მომ­ზა­დე­ბულ პრო­ვო­ლე­ტას აღ­წე­რის დრო­საც კი შე­იგ­რ­ძ­ნო­ბენ გე­მოს რე­ცეპ­ტო­რე­ბი. ეს იატ­ლი­ურ ­ ი ყვე­ლის — პრო­ვო­ლო­ნეს არ­გენ­ტი­ნუ­ლი ნა­ ირ­სა­ხე­ო­ბა­ა. 10-15 სმ და­ი­მეტ­რის ყვე­ლის დის­კებს ორე­გა­ ნო­სა და წი­თელ წი­წა­კა­ში ამოს­ვრ ­ ი­ან, პირ­და­პირ გა­ვარ­ვა­ რე­ბულ გრილ­ზე და­ა­ლა­გე­ბენ და ასა­­დოს­­თან ერ­­თად მო­­ გარ­­თ­მე­­ვენ სტარ­­ტე­­რად. გირ­­ჩევთ, ნა­­ხევ­­რად გამ­­დ­ნა­­რი და კვამ­­ლის არო­­მა­­ტით გაჟ­­ღენ­­თი­­ლი პრო­­ვო­­ლე­­ტა გა­­ხუ­­ხულ ან კრა­­ტუ­­ნა პურ­­თან ერ­­თად მი­­ირ­­თ­ვათ და წი­­თე­­ლი მალ­­­ ბე­­კიც მი­­ა­ყო­­ლოთ. ასა­­დო­­სა და პრო­­ვო­­ლე­­ტას­­თან ერ­­თად, რო­­გორც წე­­სი, ტრა­­დი­­ცი­­უ­ლი ჩი­­მი­­ჩუ­­რიც მო­­დის და, თუ არ მო­­ი­ტა­­ნენ, მო­­ითხო­­ვეთ.

BUENOS AIRES VERDE მა­უ­რო მას­სი­მი­ნო, ვე­გე­ტა­რი­ა­ნუ­ლი სამ­ზა­რე­უ­ლოს პი­ო­ნე­რი არ­ გენ­ტი­ნა­ში, გას­ტ­რო­ნო­მი­ას 18 წლი­დან სწავ­ლობ­და და მრა­ვა­ლი წე­ლი მუ­შა­ობ­და შეფ­მ­ზა­რე­უ­ლად სხვა­დას­ხ­ვა რეს­ტო­რან­ში.

ამ არ­გენ­ტი­ნულ სო­უს­ში შე­ზა­ვე­ბუ­ლია წვრი­ლად დაჭ­რი­ლი ოხ­რა­ხუ­ში, ორე­გა­ნო, ხახ­ვი, ნი­ო­რი, წი­თე­ლი წი­წა­კის ფან­ტე­ ლე­ბი, ზე­ი­თუ­ნის ზე­თი და ძმა­რი. ზოგ­ჯერ ურე­ვენ ქინძს, ლი­ მო­ნის წვენს, კუ­მინს, პო­მი­დორ­სა და ტკბილ წი­წა­კა­საც.

SACRO მკაცრ გე­ო­მეტ­რი­ულ ფორ­მებ­ზე აგე­ბუ­ლი ინ­ტე­რი­ე­რი, ხა­ვერ­ დის სა­ვარ­ძ­ლე­ბი, მცე­ნა­რე­ე­ბის­გან შექ­მ­ნი­ლი იმ­პ­რო­ვი­ზე­ბუ­ლი შირ­მა, სპე­ცი­ა­ლუ­რად დამ­ზა­დე­ბუ­ლი ხის სკა­მე­ბი და მა­გი­დე­ბი, არ­გენ­ტი­ნელ მხატ­ვარ­თა ნა­მუ­შევ­რე­ბი, სიმ­წ­ვა­ნე­ში ჩაფ­ლუ­ლი ში­და ეზო – ეს დახ­ვე­წი­ლი სივ­რ­ცე აერ­თი­ან­ ებს დი­ზა­ინს, ხე­ ლოვ­ნე­ბას, ბუ­ნე­ბა­სა და გას­ტ­რო­ნო­მი­ას. 140 სტუ­მარ­ზე გათ­ვ­ლი­ ლი რეს­ტო­რა­ნი 2018 წელს გა­იხ­სნ­ ა. სამ­ზა­რე­უ­ლო მა­რაგ­დე­ბა ად­გი­ლობ­რივ მწარ­მო­ებ­ ელ­თა და ფერ­მერ­თა მი­ერ მო­წო­დე­ბუ­ ლი ორ­გა­ნუ­ლი და სე­ზო­ნუ­რი პრო­დუქ­ტე­ბით, რაც რეს­ტო­რანს სა­შუ­ა­ლე­ბას აძ­ლევს, თა­ვის სამ ძი­რი­თად პრინ­ციპს ერ­თ­გუ­ ლებ­დეს: კრე­ა­ტი­უ­ლო­ბას, ინო­ვა­ცი­ა­სა და ხა­რისხს. ბა­ტა­ტის რა­ ვი­ო­ლი, სო­კოს ხი­ზი­ლა­ლით, ვე­ლუ­რი სტა­ფი­ლოს ტორ­ტე­ლი­ნი, ვე­გა­ნუ­რი ბურ­გე­რი, ქე­ში­უს ყვე­ლი­თა და ჭარ­ხ­ლის სალ­სი­თ, კიმ­ჩი AL FUEGO… აქა­ურ მე­ნი­უ­ში მარ­თ­ლაც მთე­ლი მსოფ­ლი­ოს სა­უ­კე­თე­სო გე­მო­ე­ბია თავ­მოყ­რი­ლი. http://www.sacro.com.ar/

2008 წე­­ლი ათ­­ვ­ლის ახა­­ლი წერ­­ტი­­ლია მის ცხოვ­­რე­­ბა­­ში – რო­ცა სამ­ზა­რე­უ­ლოს კონ­ცეპ­ტუ­ა­ლუ­რი ცვლი­ლე­ბა სა­კუ­თა­რი ცხოვ­რე­ ბის სტი­ლის რა­დი­კა­ლუ­რი შეც­ვ­ლით და­იწყო. სე­ზო­ნუ­რი, ორ­გა­ნუ­ლი და აგ­რო­ე­კო­ლო­გი­უ­რი პრო­დუქ­ტე­ბისა და კერ­ძე­ბის მომ­ზა­დე­ბის ტრა­დი­ცი­უ­ლი მე­თო­დე­ბის სინ­თე­ ზით, მან ახა­ლი სამ­ზა­რე­უ­ლო შექ­მ­ნა. მა­ნამ­დე კი აგ­რო­ნო­მი­ უ­ლი ფა­კულ­ტე­ტი და­ამ­თავ­რა, რა­თა ნა­ტუ­რა­ლუ­რი საკ­ვე­ბი და ორ­გა­ნიზ­მზ­ ე მი­სის გავ­ლე­ნა პრო­ფე­სი­ულ დო­ნე­ზე შე­ეს­წავ­ლა. ეს ის წლე­ბია, უმი და ვე­გე­ტა­რი­ა­ნუ­ლი საკ­ვე­ბით რომ იკ­ვე­ბე­ბა და სჯე­რა, რომ გას­ტ­რო­ნო­მი­ის ეს ტი­პი სა­შუ­ა­ლე­ბას იძ­ლე­ვა, ხე­ ლახ­ლა აღ­მო­ა­ჩი­ნოთ საკ­ვე­ბის რე­ა­ლუ­რი გე­მო. „მე მიყ­ვარს ცეცხ­ლი, სამ­ზა­რე­უ­ლოს ენერ­გია და კვლე­ვა, მაგ­რამ ყვე­ლა­ზე მე­ტად მი­ტა­ცებს ის, რაც რე­ა­ლუ­რია და ფეს­ვე­ბი­დან იბა­დე­ბა“.

https://bsasverde.com/

LET IT V „დედა ბუ­ნე­ბის საკ­ ვე­ბი“ – ასე პო­ზი­ ცი­ო­ნი­რებს ეს პა­ ტა­რა რეს­ტო­რა­ნი, რო­მე­ლიც 100%-ით მცე­ნა­რე­ულ და გლუ­ ტე­ნის­გან თა­ვი­სუ­ფალ კერ­ძებს გთა­ვა­ზობთ. ხორ­ცე­ულ­სა და ცხო­ვე­ ლურ პრო­დუქ­ტზ­ ე უარის თქმა მე­ნი­უს არ დას­ტყო­ბი­ა, მრა­ ვალ­ფე­როვ­ნე­ბა აქ გე­მო­ებ­ ის, არო­მა­ტე­ ბი­სა და კულ­ტუ­რე­ბის შერ­წყ­მით იქ­მ­ნე­ბა: იაპო­ნუ­რი სამ­ზა­რე­ უ­ლო, პე­რუს გას­ტ­რო­ნო­მი­ა, სუ­ში, ბუ­რი­ტო, პო­კე… და, რა თქმა უნ­და, შე­სა­ნიშ­ნა­ვი ყა­ვა. https://www.facebook.com/letitvresto

40 VOYAGER 27/2022

CHILA პედ­რო ბარ­გე­როს სიტყ­ვე­ბით, ეს არის არ­გენ­ტი­ნუ­ლი პრო­დუქ­ ტისა და თა­ნა­მედ­რო­ვე ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით შექ­მ­ნი­ლი სამ­ზა­რე­უ­ლო, კრე­ო­ლუ­რი გავ­ლე­ნით. პედ­რო ახალ­გაზ­რ­და შე­ფი­ა. ბევ­რი ცნო­ბი­ლი მზა­რე­უ­ლის­გან გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბით, კუ­ლი­ნა­რია მი­სი ბავ­შ­ვო­ბის ნოს­ტალ­გია არაა – ის არ ეჯ­და ბე­ბი­ას კალ­თა­ში სამ­ზა­ რე­უ­ლო­ში და არც ოჯა­ხუ­რი რე­ცეპ­ტე­ბის გა­თა­ნა­მედ­რო­ვე­ბაა მი­სი მი­ზა­ნი. გას­ტ­რო­ნო­მია 20 წლი­სამ აღ­მო­ა­ჩი­ნა, რო­ცა მიხ­ვ­და რომ აგ­რო­ნო­მი­ის სწავ­ლა აღარ სურ­და.

CASA CAVIA 1927 წელს ნორ­­ვე­­გი­­უ­ლი წარ­­მო­­შო­­ბის ცნო­ბ­ ილ­­მა არ­­გენ­­ტი­­ნელ­­­ მა არ­­ქი­­ტექ­­ტორ­­მა, ალე­ხ­ ან­­დ­რო კრის­­ტო­­ფერ­­სონ­­მა, შეკ­­ვე­­თა და­­ ას­­რუ­­ლა – ორ­­სარ­­თუ­­ლი­­ა­ნი ვი­­ლა, რო­­მე­­ლიც ბუ­­ე­ნოს აირე­­სის მდი­­დარ­­მა მკვიდ­­რ­მა ცოლს სა­­ჩუქ­­რად უძღ­­ვ­ნა. მას შემ­დეგ, რაც 2000-იანი წლე­ბის და­სა­წის­ში სახ­ლი ქა­ლა­ქის გამ­გებ­ლო­ბა­ში გა­ და­ვი­და აქ კონ­ცეპ­ტუ­ა­ლუ­რი სივ­რ­ცე მო­ეწყო, რო­მე­ლიც რეს­ტო­ რანს, კოქ­ტე­ილ­­ბარს, სა­კონ­დიტ­როს, წიგ­ნე­ბის, ყვა­ვი­ლე­ბისა და პარ­ფი­უ­მე­რი­ის მა­ღა­ზი­ებს და გა­მომ­ცემ­ლო­ბას აერ­თი­ა­ნებს.

კუ­ლი­ნა­რი­ულ სკო­ლა­ში დე­ი­დის რჩე­ვით მი­სუ­ლი ახალ­მა სამ­ყა­ რომ იმ წუ­თი­დან­ვე ჩა­ით­რი­ა, რო­ცა პირ­ვე­ლად სცა­და მა­ი­ო­ნე­ ზის მომ­ზა­დე­ბა. საფ­რან­გეთ­ში სა­უ­კე­თე­სო შეფ­მ­ზა­რე­უ­ლებ­თან მუ­შა­ობ­და, დიდ ბრი­ტა­ნეთ­ში, იტა­ლი­აშ­ ი, და­ნი­ა­სა და ბელ­გი­ა­ში კი გას­ტ­რო­ნო­მი­უ­ლი კულ­ტუ­რა შე­ის­წავ­ლა. რეს­ტო­რან­ში მი­იჩ­ ნე­ვენ, რომ ინო­ვა­ცი­უ­რი მე­თო­დე­ბით შექ­მ­ნი­ლი მი­სი კერ­ძე­ბი, ფე­რე­ბის, ტექ­ს­ტუ­რის, არო­მა­ტე­ბი­სა და გე­მო­ებ­ ის მო­უ­ლოდ­ნე­ ლი და თა­მა­მი კომ­ბი­ნა­ცი­ე­ბით, კულ­ტუ­რუ­ლი გარ­ღ­ვე­ვაა მთე­ ლი ბუ­ე­ნოს აირე­სის კუ­ლი­ნა­რი­ულ ცხოვ­რე­ბა­ში. მას უწო­დე­ბენ გარ­დამ­ქ­მ­ნელ ძა­ლას, რომ­ლის უნი­კა­ლუ­რო­ბაც Chila-ს ინ­დი­ ვი­დუ­ა­ლიზმს ქმნის. https://www.chilarestaurant.com/

თეთ­რი და მწვა­ნე მარ­მა­რი­ლო, ლა­ტუ­ნი, ოქ­რო — დე­ტა­ლე­ ბი და მა­სა­ლა მაქ­სი­მა­ლუ­რა­დაა შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბუ­ლი ის­ტო­რი­უ­ლი ატ­მოს­ფე­როს გად­მო­სა­ცე­მად. სა­უ­კუ­ნის­წი­ნან­დელ გა­რე­მო­ში იდე­ა­ლუ­რად ჩა­ე­წე­რა თა­ნა­მედ­რო­ვე აუზი ში­და ეზო­ში. რეს­ ტორ­ნის სამ­ზა­რე­უ­ლოს ცნო­ბი­ლი არ­გენ­ტი­ნე­ლი შეფ­­მ­ზა­რე­უ­ლი, ხუ­ლი­ეტ ­ ა კა­რუ­ზო ხელ­მ­ძღ­ვა­ნე­ლობს — გა­ბე­დუ­ლი ექ­ს­პე­რი­მენ­ ტა­ტო­რი, რო­მელ­მაც პრა­ქ­ტი­კუ­ლი გა­მოც­დი­ლე­ბა აღ­მო­სავ­ლე­ თის ქვეყ­ნებ­ში მოგ­ზა­უ­რო­ბითა და გას­ტ­რო­ნო­მი­ის შეს­წავ­ლით გა­იმ­დიდ­რა. https://casacavia.com

ARAMBURU ეს სიტყ­ვა ტყუ­ი­ლად არ ჟღერს შე­ლოც­ვა­სა­ვით: ღია და­გეგ­მა­რე­ ბის სამ­ზა­რე­უ­ლო­ში, რო­მე­ლიც ლა­ბო­რა­ტო­რი­ას უფ­რო ჰგავს, თქვენ თვალ­წინ მზა­რე­ულ­თა ჯგუ­ფი ჯა­დოქ­რობს, არ­გენ­ტი­ნის ერ­თ­-ერ­თი ყვე­ლა­ზე ცნო­ბი­ლი შე­ფის – გონ­სა­ლო არამ­ბუ­რუს ხელ­მ­ძღ­ვა­ნე­ლო­ბით. დარ­ბაზ­ში მა­გი­დე­ბი და სკა­მე­ბი ისეა გან­ ლა­გე­ბუ­ლი, რომ მთელ პრო­ცესს ადევ­ნოთ თვა­ლი. ევ­რო­პის, ნიუ იორ­კი­სა თუ ჩი­კა­გოს სა­უ­კე­თე­სო რეს­ტორ­ნებ­ში მუ­შა­ო­ბი­ სა და გას­ტ­რო­ნო­მი­ულ სკო­ლებ­ში სწავ­ლის შემ­დეგ, არამ­ბუ­ რუ 2006 წელს სამ­შობ­ლო­ში დაბ­რუნ­და და თა­ვი­სი სა­ხე­ლო­ბის რეს­ტო­რა­ნი გახ­ს­ნა. სა­დე­გუს­ტა­ციო მე­ნიუ ყვე­ლა სე­ზონ­ზე ახ­ლ­ დე­ბა, თუმ­ცა უც­ვ­ლე­ლი რჩე­ბა ექ­ს­პე­რი­მენ­ტ­თა მოყ­ვა­რუ­ლი შე­ ფის ზუს­ტი კუ­ლი­ნა­რი­უ­ლი ხერ­ხე­ბი და ლა­მის ხე­ლოვ­ნე­ბის დო­ ნე­ზე აყ­ვა­ნი­ლი სერ­ვი­რე­ბა. ის თა­მა­მად იყე­ნებს მო­ლე­კუ­ლუ­რი სამ­ზა­რე­უ­ლოს ელე­მენ­ტებ­საც (თხევად აზო­ტი, ქა­ფი, ვა­კუ­უ­მი…). მი­სი კერ­ძე­ბი ეგ­ზო­ტი­კუ­რია და თა­ნა­მედ­რო­ვე, თუმ­ცა არ წყდე­ ბა ფეს­ვებს და, უწი­ნა­რე­სად, ლა­თი­ნო­ა­მე­რი­კულ კულ­ტუ­რა­სა და სამ­ზა­რე­უ­ლოს ასა­ხავს. გას­ტ­რო­ნო­მი­ის მოყ­ვა­რულ­თათ­ვის Aramburu აუცი­ლებ­ლად მო­სა­ნა­ხუ­ლე­ბელ ად­გილ­თა სი­ა­ში­ა. http://www.arambururesto.com.ar 41 VOYAGER 27/2022

ბუ­ე­ნოს აირე­სი რესტორნები

OSAKA ეს რეს­ტო­რა­ნი საზღ­ვ­რე­ბის გა­დაკ­ვე­თი­სა და კულ­ტუ­რა­თა შერ­ წყ­მის ად­გი­ლი­ა, რომ­ლის ის­ტო­რია 20-წელზე მე­ტი ხნის წი­ნათ, აზი­ა­ში მოგ­ზა­ურ ­ ო­ბით დაიწყო. სა­ხელ­წო­დე­ბა­სა და ინ­ტე­რი­ ე­რის დე­კორს ასო­ცი­აც­ ი­უ­რად იაპო­ნი­ის­კენ მი­ყავ­ხარ, თუმ­ცა აქა­უ­რი მე­ნიუ – ე.წ. Nikkei – იაპო­ნი­ი­სა და პე­რუს სა­უ­კე­ თე­სო კუ­ლი­ნა­რი­უ­ლი გა­მოც­დი­ლე­ბის სინ­თე­ზი­ა. ეს უბ­რა­ლოდ გე­მო­ებ­ ის შე­ხა­მე­ბა არ გე­გო­ნოთ – პე­რუ­ში ემიგ­რი­რე­ბულ­მა იაპო­ნე­ლებ­მა აზი­უ­რი კერ­ძე­ბის ინ­გ­რე­დი­ენ­ტე­ბი ად­გი­ლობ­რი­ვი პრო­დუქ­ტე­ბით ჩა­ა­ნაც­ვ­ლეს და უნი­კა­ლუ­რი სამ­ზა­რე­უ­ლო შექ­მ­ ნეს. OSAKA-ს რეს­ტორ­ნე­ბი პა­ლერ­მო­სა და პუ­ერ­ტო მა­დე­როს რა­ი­ო­ნებ­ში აზი­უ­რი ფი­უ­ჟე­ნის ერ­თ­-ერ­თი სა­უ­კე­თე­სო ვა­რი­ან­ტია ბუ­ე­ნოს აირეს­ში.

CRIZIA გაბ­­რი­­ელ ოგე­­როს ოჯა­­ხი ქე­ით ­ ე­რინ­გის ბიზ­­ნეს­­ში იყო ჩარ­­თუ­­ლი, ასე რომ, კუ­­ლი­­ნა­­რია მი­­სი ბავ­­შ­ვო­­ბის გა­­ტა­­ცე­­ბა­ა­ . მოგ­­ვი­­ა­ნე­­ბით შე­­სა­­ნიშ­ნ­ ა­­ვი შე­­ფე­­ბის გვერ­დ ­ ი­­თაც მო­­უხ­­და მუ­­შა­­ო­ბა. მოგ­­ზა­­უ­რო­­ ბის სა­­შუ­­ა­ლე­­ბით, სა­­ერ­­თა­­შო­­რი­­სო სამ­­ზა­­რე­­უ­ლო და უცხო ქვეყ­­­ ნე­­ბის კულ­­ტუ­­რე­­ბიც შე­­ის­­წავ­­ლა, თუმ­­ცა, სა­­ბო­­ლო­­ოდ, მი­­სი სტი­­ლი ად­გ­ ი­­ლობ­­რივ­­მა გას­­ტ­რო­­ნო­­მი­­ულ­­მა ტრა­დ ­ ი­­ცი­­ებ­­მა და პრო­დ ­ უქ­­­ ტებ­­მა გან­­საზღ­­ვ­რა. რეს­ტო­რა­ნი მცი­რე მე­წარ­მე­ებ­ ისა და ფერ­მე­რე­ბის მი­ერ მოყ­ვა­ ნი­ლი სა­უკ­ ე­თე­სო სე­ზო­ნუ­რი პრო­დუქ­ტით მა­რაგ­დე­ბა. სა­ავ­ტო­რო მე­ნი­უ­ში არ­გენ­ტი­ნულ სამ­ზა­რე­უ­ლოს აზი­ისა და პე­რუს გავ­ლე­ნა ერ­წყ­მის. გრილს აქ სა­უკ­ ე­თე­სოდ ფლო­ბენ და ცეცხ­ლ­ზე მომ­ზა­ დე­ბულ კერ­ძებ­საც გირ­ჩევ­დით, მაგ­რამ CRIZIA, პირ­ველ რიგ­ში, ზღვის პრო­დუქ­ტე­ბის სამ­ყა­რო­ა. Oyster Bar — ხა­მან­წ­კე­ბის ბა­რი, რეს­ტორ­ნის ნამ­დ­ვი­ლი მარ­გა­ლი­ტი­ა. აქ ცალ­კე მე­ნიუა – გრძე­ლი და მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი. თუ უმად გიყ­ვართ ხა­მან­წ­კე­ბი – სე­ვი­ჩე მი­ ირ­თ­ვით, თუ არა და ხრა­ტუ­ნა პან­კო­ში ამოვ­ლე­ბუ­ლი და­ა­გე­მოვ­ ნეთ, ან პარ­მე­ზა­ნით და ტრი­უ­ფე­ლის ზე­თით. www.crizia.com.ar

https://www.osakanikkei.com/

DOPPELGÄNGER

VERNE

აქ დახ­­ვე­­წი­­ლი კოქ­­ტე­­ი­ლე­­ბი უყ­­ვართ და კლა­­სი­­კას ეთაყ­­ვა­­ნე­­ ბი­­ან. ამ ბა­­რის მდი­­და­­რი კო­­ლექ­­ცია მთე­­ლი მსოფ­­ლი­­ო­დან იმ­­­ პორ­­ტი­­რე­­ბუ­­ლი პრე­­მი­­უმ კლა­­სის სპირ­­ტი­­ა­ნი სას­­მე­­ლე­­ბის­­გან შედ­­გე­­ბა. გან­­სა­­კუთ­­რე­­ბით გა­­მო­­ირ­­ჩე­­ვა ჯი­­ნის, არ­­ყის, ვერ­­მუ­­ტი­­სა და ვის­­კის სა­­ხე­­ო­ბე­­ბი, რო­­მელ­­თა შო­­რის რა­­რი­­ტე­­ტებ­­საც შეხ­­ვ­დე­­ ბით. სას­მე­ლის სუფ­თა გე­მოს გა­რან­ტი გა­მოხ­დი­ლი წყლის­გან დამ­ზა­დე­ბუ­ლი მყა­რი და ქათ­ქა­თა ყი­ნუ­ლი­ა. კოქ­ტე­ილ ­ ე­ბის მომ­ ზა­დე­ბი­სას კი მხო­ლოდ ახ­ალგა­მო­წუ­რუ­ლი, ცოცხა­ლი ხი­ლის წვე­ნე­ბი გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა.

მი­სი მმარ­თ­ვე­ლია ფე­დე­რი­კო კუ­კო, ბარ­მე­ნი 30-წლიანი გა­მოც­ დი­ლე­ბით. თუმ­ცა, ამ ბარს სხვა ლე­გენ­და­რუ­ლი სა­ხე­ლიც უკავ­ შირ­დე­ბა – ჟი­ულ ვერ­ნი, ვი­სი ცნო­ბი­ლი ნა­წარ­მო­ე­ბიც „80 დღე დე­და­მი­წის გარ­შე­მო“ აქა­უ­რო­ბის შთა­გო­ნე­ბის წყა­რო­ა. თი­თო­ე­უ­ ლი კოქ­ტე­ი­ლი მთა­ვა­რი პერ­სო­ნა­ჟის, ფი­ლე­ას ფო­გის მოგ­ზა­უ­რო­ ბის შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა­ა. აქ ღვი­ნო­საც მო­გარ­თ­მე­ვენ თქვე­ნი გე­მოვ­ ნე­ბით – წი­თელს, თეთრს ან ცქრი­ა­ლას. ხემ­სის შე­სა­ნიშ­ნა­ვი მე­ნი­ უ­დან აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია ში­ნა­უ­რი პუ­რი­სა და შე­ბო­ლი­ლი სო­სი­სის­გან დამ­ზა­დე­ბუ­ლი ჰოთ­დო­გი, რო­მელ­საც ბა­ტა­ტის ჩიფ­სე­ბი მოყ­ვე­ბა.

http://www.doppelganger.com.ar

http://vernecocktailclub.com

42 VOYAGER 27/2022

PRESIDENTE აქა­უ­რო­ბა სწო­რე­დაც რომ შე­ე­სა­ბა­მე­ბა თა­ვის სა­ხელ­წო­დე­ბას – ელე­გან­ტუ­რი ბა­რის თავ­ზე და­კი­დე­ბუ­ლი გრძე­ლი ჭა­ღე­ბით, ზამ­თ­რის ბა­ღით, ბიბ­ლი­ოთ ­ ე­კის სტილ­ში მოწყო­ბი­ლი კერ­ძო ბა­ რით და სა­ფირ­მო თუ კლა­სი­კუ­რი სას­მე­ლე­ბის ფან­ტას­ტი­კუ­რი მე­ნი­უ­თი. http://presidentebar.com.ar/

THE HARRISON SPEAKEASY ეს ბა­რი, რო­მე­ლიც შე­სა­ნიშ­ნა­ვი სამ­ზა­რე­უ­ლოს, კოქ­ტე­ილ ­ ე­ბისა და ცოცხა­ლი ჯა­ზის კომ­ბი­ნა­ცი­ას გთა­ვა­ზობთ, ნი­კი ჰა­რი­სო­ნის სა­ხელს ატა­რებს. ცდი­ლობთ, გა­იხ­სე­ნოთ ვინ­მე ცნო­ბი­ლი მუ­სი­ კო­სი, მწე­რა­ლი ან მოგ­ზა­უ­რი ამ სა­ხე­ლით და გვა­რით? ტყუ­ი­ ლად ნუ გა­ირ­ჯე­ბით — ნი­კი ჰა­რი­სო­ნი მშრა­ლი კა­ნო­ნის ეპო­ქის დამ­ნა­შა­ვე­ა, რო­მე­ლიც 1930-იანი წლე­ბის ნი­უ­ ი­ორ­კ­ში, თა­ვი­სი ოჯა­ხის კუთ­ვ­ნი­ლი თევ­ზის მა­ღა­ზი­ის უკან, სა­ხელ­და­ხე­ლოდ მოწყო­ბილ ბარს ამუ­შა­ვებ­და. ეს ბა­რიც -The Harrison Speakeasy – (საიდუმლო ად­გი­ლი­ა), სუ­ში რეს­ტორ­ნის Nicky NY-ის სიღ­რ­ მე­ში მი­მა­ლუ­ლი. http://www.nicky–harrison.com

FLORERIA ATLANTICO არ გა­გიკ­ვირ­დეთ, თუ დო­კე­ბის სი­ახ­ლო­ვეს მდე­ბა­რე ამ მყუდ­რო ბა­რის მი­სა­მარ­თ­ზე ყვა­ვი­ლე­ბის მა­ღა­ზია დაგ­ხ­ვ­დე­ბათ – არა­ფე­ რი შეგ­შ­ლი­ათ, მა­ღა­ზი­ის სიღ­რ­მე­ში მა­სი­უ­რი კა­რი მო­ძებ­ნეთ და მი­წის­ქ­ვე­შა სივ­რ­ცე­ში და­ეშ­ვით. აქა­უ­რო­ბის მფლო­ბე­ლია ერ­თ­ ერ­თი სა­უ­კე­თე­სო მიქ­სო­ლო­გი და ცნო­ბი­ლი ბარ­მე­ნი, რე­ნა­ტო (ტატო) ჯო­ვან­ნო­ნი. კოქ­ტე­ილ ­ ე­ბის გრძე­ლი ჩა­მო­ნათ­ვა­ლი­დან გირ­ჩევთ, PACHAMA­ MA ან NEGRONI BALESTRINI გა­სინ­ჯოთ. მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი მე­ ნიუ და ბა­რის დი­ზა­ინ­ ი შთა­გო­ნე­ბუ­ლია ემიგ­რან­ტ­თა ის­ტო­რი­ით – იმ ხალ­ხის, რო­მე­ლიც ახა­ლი ცხოვ­რე­ბის და­საწყე­ბად ოკე­ა­ნის გა­და­ლახ­ვას არ შე­უ­შინ­და. http://floreriaatlantico.com.ar/

FRANK’S აქ მოხ­ვედ­რა არც ისე ად­ვი­ლი­ა, რად­გან შე­სას­ვ­ლე­ლად პა­ რო­ლი უნ­და იცო­დეთ, ზუს­ტად ისე, რო­გორც მშრა­ლი კა­ნო­ნის ეპო­ქა­ში. ამ­ბო­ბენ, რომ კო­დუ­რი კომ­ბი­ნა­ცია ბა­რის სო­ცი­ა­ლურ ქსე­ლებ­შიც ქვეყ­ნ­დე­ბა, თუმ­ცა მა­ინც გირ­ჩევთ, ვი­ზი­ტი წი­ნას­წარ და­ჯავ­შ­ნოთ და თა­მა­შის ყვე­ლა წე­სიც გა­არ­კ­ვი­ოთ მოვ­ლე­ნა­თა მო­უ­ლოდ­ნე­ლი გან­ვი­თა­რე­ბის ასა­რი­დებ­ლად. რო­გორც კი შე­ სას­ვ­ლელ­ში მდგომ დაც­ვის თა­ნამ­შრ ­ ო­მელს გას­ც­დე­ბით, ძვე­ ლე­ბურ სა­ტე­ლე­ფო­ნო ჯი­ხურ­ში აღ­მოჩ­ნდ ­ ე­ბით, სა­დაც სა­ი­დუმ­ ლო კო­დი უნ­და შე­იყ­ვა­ნოთ ...და 1920-იანი წლე­ბის გლა­მუ­რუ­ლი სამ­ყა­როს კა­რიც გა­ი­ღე­ბა. გა­ით­ვა­ლის­წი­ნეთ: ბარ­ში მოქ­მე­დებს დრეს­კო­დი. https://franks–bar.com/

აქ­ვე გთა­ვა­ზობთ ტა­ტო ჯო­ვან­ნო­ნის მი­ერ რე­კო­მენ­ დე­ბუ­ლი ბა­რე­ბის სი­ას ბუ­ე­ნოს აირეს­ში, რომ­ლ­საც რამ­დე­ნი­მე პუნ­ქ­ტ­ში ჩვე­ნი აზ­რიც და­ემ­თხ­ვა: Florería Atlántico Presidente Bar Alvear Palace Hotel Gran Bar Danzon Tres Monos Oh No Lulu Chintoneria Doppelgänger CoChinChina

43 VOYAGER 27/2022

არგენტინა

რას ნიშ­ნავს LOCO, რო­ცა არ­გენ­ტი­ნა­ში ხარ ჩა­ნა­წე­რე­ბი ბუ­ე­ნოს აირე­სი­დან ბი­ძ ი­ნ ა ბა­რ ა­თ ა შ­ვ ი­ლ ი

არ­გენ­ტი­ნი­სად­მი სიყ­ვა­რუ­ლი ბავ­შ­ვო­ბი­დან და­მა­ნათ­ლა ბი­ძა­ ჩემ­მა, ლა­შა ძი­ძი­გურ­მა, რო­მელ­საც, ასაკ­ში მცი­რე სხვა­ო­ბის გა­მო, ყვე­ლა­ფერ­ში თუ­თი­ყუ­ში­ვით ვბა­ძავ­დი. ასე გაჩ­ნ­და ჩემს ცხოვ­რე­ბა­ში არ­გენ­ტი­ნის ნაკ­რე­ბის პირ­ვე­ლი მა­ი­სუ­რი, შე­კე­რი­ ლი ოქ­რო­ყა­ნის სამ­თავ­რო­ბო აგა­რა­კე­ბის ფარ­დის­გან, ასე­ვე, ინ­ტე­რე­სი ალ­ფ­რე­დო დი სტე­ფა­ნო­სა და ომარ სი­ვო­რის სპორ­ ტუ­ლი მიღ­წე­ვე­ბი­სა და, ზო­გა­დად, იქა­უ­რი ის­ტო­რი­ი­სა თუ კულ­ ტუ­რი­სად­მი. თუმ­ცა, სა­კუთ­რივ კარ­ლოს გარ­დე­ლი­სა და აიტორ პი­ა­ცო­ლას ტან­გოს სიღ­რ­მეს, ისე­ვე, რო­გორც ხორ­ხე ლუ­ის ბორ­ხე­სის, ხუ­ ლიო კორ­ტა­სა­რი­სა და ადოლ­ფო ბიოი კა­სა­რე­სის ნო­ვე­ლე­ბის წი­აღ­ს­ვ­ლებს, გა­ცი­ლე­ბით გვი­ან, უკ­ვე მო­წი­ფულ ასაკ­ში შე­ვე­ჭი­ დე. სხვა­თა შო­რის, სწო­რედ ლა­შამ თარ­გ­მ­ნა პირ­ველ­მა ბორ­ხე­ სის სა­უ­კე­თე­სო ნო­ვე­ლა „განშტოებული ბი­ლი­კე­ბის ბა­ღი“, რო­

მე­ლიც თა­მაზ ჩხენ­კელ­თან ერ­თად მომ­ზა­დე­ბულ მოთხ­რო­ბე­ბის კრე­ბულ­ში შე­ვი­და. მან­ვე ჩა­მო­მი­ტა­ნა არ­გენ­ტი­ნუ­ლი ვო­ი­ა­ჟი­დან „არხენტინოს ხუ­ნი­ორ­სის“ მატ­ჩის პროგ­რა­მა, დი­ე­გო მა­რა­დო­ ნას პირ­ვე­ლი ავ­ტოგ­რა­ფით. სა­მი ასე­თი რე­ლიკ­ვი­ი­დან, და­ ნარ­ჩე­ნე­ბი მე და ჩემ­მა ქა­ლიშ­ვილ­მა ელე­ნემ შევ­ძი­ნეთ ოჯახს: უშუ­ა­ლოდ თბი­ლის­ში ვი­ზი­ტი­სას, დი­ე­გოს ხე­ლი მო­ვა­წე­რი­ნეთ ნაკ­რე­ბის მა­ი­სურ­სა და ავ­ტო­ბი­ოგ­რა­ფი­ულ წიგ­ნ­ზე. მა­შინ რო­სა­რი­ო­ელ ჟურ­ნა­ლისტს, ერ­ნან ამესს ჯერ არ ჰქონ­ და ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბუ­ლი მა­რა­დო­ნას ეკ­ლე­სი­ა, თო­რემ შე­იძ­ლე­ბა დღეს ამ პა­რო­დი­უ­ლი რე­ლი­გი­ის მრევ­ლიც ვყო­ფი­ლი­ყა­ვი, იმ 150 ათა­სი ადა­მი­ა­ნის მსგავ­სად, რომ­ლე­ბიც 1998 წლი­დან კა­ ცობ­რი­ობ­ ის ის­ტო­რი­ის ათ­ვ­ლას მა­რა­დო­ნას და­ბა­დე­ბის დღით იწყე­ბენ – 30 ოქ­ტომ­ბრ ­ ით, აღ­დ­გო­მას 22 ივ­ნისს აღ­ნიშ­ნა­ვენ (ამ დღეს დი­ე­გომ ინ­გ­ლისს 2 გო­ლი გა­უ­ტა­ნა, მათ შო­რის, ერ­თი –

44 VOYAGER 27/2022

„ღმერთის ხე­ლით“) და მკაც­რად იცა­ვენ 10 მცნე­ბას: 1. ბურ­თი არა­სო­დეს ის­ვ­რე­ბა; 2. გიყ­ვარ­დეს ფეხ­ბურ­თი; 3. გა­მო­უცხა­დე უპი­რო­ბო სიყ­ვა­რუ­ლი დი­ე­გო­სა და ფეხ­ბურ­თის სი­ლა­მა­ზეს;­ 4. და­ი­ცა­ვი არ­გენ­ტი­ნის მა­ი­სუ­რი; 5. სამ­ყა­რო­ში გა­ავ­რ­ცე­ლე ყვე­ ლა სი­ახ­ლე დი­ე­გოს სას­წა­ულ ­ ებ­ზე; 6. პა­ტი­ვი ეცი „ტაძრებს“, სა­დაც დი­ე­გოს უთა­მა­ში­ა, და მის მა­ი­სუ­რებს; 7. არ მო­იხ­სე­ნიო დი­ე­გო რო­მე­ლი­მე ერ­თი გუნ­დის წევ­რად; 8. გა­ავ­რ­ცე­ლე მა­რა­ დო­ნას ეკ­ლე­სი­ის პრინ­ცი­პე­ბი; 9. და­ირ­ქ­ვი დი­ე­გო მე­ო­რე სა­ხე­ ლად; 10. და­არ­ქ­ვი დი­ეგ­ ო შენს პირ­ველ ვაჟს! რა თქმა უნ­და, ეს ყვე­ლა­ფე­რი იუმო­რით კეთ­დე­ბა, მაგ­რამ კარ­ გად წარ­მო­ა­ჩენს არ­გენ­ტი­ნელ­თა ბუ­ნე­ბას და და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ ბას ყვე­ლა დრო­ის უდი­დე­სი ფეხ­ბურ­თე­ლი­სად­მი. ზო­გა­დად, სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კა­ში ხში­რად აღ­ნიშ­ნა­ვენ არ­გენ­ტი­ ნელ­თა ამ­პარ­ტავ­ნო­ბა­სა და ქედ­მაღ­ლო­ბას. სტუ­დენ­ტო­ბი­სას ჩემ­მა უფ­როს­მა მე­გო­ბარ­მა, ალექ­სან­დრ ­ ე რონ­დელ­მა, ლა­თი­ ნურ ამე­რი­კა­ში პო­პუ­ლა­რუ­ლი ხუმ­რო­ბაც გა­მაც­ნო: „იცით, რა არის სა­უ­კე­თე­სო ბიზ­ნე­სი? იყი­დო არ­გენ­ტი­ნე­ლი რე­ა­ლურ ფა­ სად და გა­ყი­დო იმ თან­ხად, რო­მელ­საც თვი­თონ მი­იჩ­ნევს სა­ მარ­თ­ლი­ა­ნად!“ ნა­წი­ლობ­რივ ამას თვი­თონ არ­გენ­ტი­ნე­ლე­ბიც აღი­ა­რე­ბენ. ქვეყ­ ნის რი­გით მე­ო­რე პრე­ზი­დენ­ტი, პუბ­ლი­ცის­ტი დო­მინ­გო ფა­უს­ტი­ ნო სარ­მი­ენ­ტო წერ­და:

„ნებისმიერი სო­ცი­ა­ლუ­რი მდგო­მა­რე­ ო­ბის არ­გენ­ტი­ნელს, გა­ნურ­ჩევ­ლად გა­ნათ­ლე­ბი­სა, ახა­სი­ა­თებს სა­კუ­თა­რი ნა­ცი­ის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბის ჰი­პერ­ტ­რო­ ფი­რე­ბუ­ლი აღ­ქ­მა. შე­უ­რაცხ­ყო­ფი­ლი მე­ზობ­ლე­ბი ამას ხში­რად და არ­ც­თუ უსა­ფუძ­ვ­ლოდ გვსაყ­ვე­დუ­რო­ბენ, მაგ­ რამ ეს სუ­ლაც არ მა­ღელ­ვებს – ცოდ­ვაა ერი, რო­მელ­საც სა­კუ­თა­რი შე­საძ­ლებ­ ლო­ბე­ბის არ სჯე­რა!“

ამი­ტომ, ეს წე­რი­ლიც ვერ იქ­ნე­ბა ტრა­დი­ცი­უ­ლი. კორ­ტა­სა­რი­სა და ბორ­ხე­სის გმირ­თა მსგავ­სად, მეც შე­ვეც­დე­ბი, წავ­შა­ლო დრო­ ი­სა და სივ­რ­ცის საზღ­ვ­რე­ბი და გა­მოგ­ზა­ურ ­ ოთ „განშტოებული ბი­ლი­კე­ბის“ ჩე­მე­ულ ბაღ­ში, საგ­ზაო ნიშ­ნე­ბად კი ისევ დონ ხუ­ ლი­ოს მი­ერ პა­რიზ­ში და­წე­რი­ლი მოთხ­რო­ბის სა­თა­ურს გა­მო­ვი­ ყე­ნებ. „ჯიბეში ნა­პოვ­ნი უბის წიგ­ნა­კი­დან“, 2016, აგ­ვის­ტო

12 აგ­ვის­ტოს დი­ლას ბუ­ე­ნოს აირეს­ში უჩ­ვე­ულ ­ ოდ გრი­ლა. არ­ გენ­ტი­ნუ­ლი ავი­ა­ხა­ზე­ბის თვით­მ­ფ­რი­ნავ­მა ქვეყ­ნის რი­გით მე­ო­ რე აერო­პორ­ტშ­ ი, „ხორხე ნი­უ­ბე­რი­ში“ ჩა­მიყ­ვა­ნა, რო­მე­ლიც, ძი­ რი­თა­დად, ად­გი­ლობ­რივ რე­ი­სებს ემ­სა­ხუ­რე­ბა, თუმ­ცა ხან­და­ხან მგზავ­რებს მე­ზო­ბე­ლი ბრა­ზი­ლი­ი­და­ნაც იღებს. ოლიმ­პი­უ­რი თა­ მა­შე­ბი­დან სა­მე­ზობ­ლო­ში „გადმოპარვა“ თა­ვი­დან­ვე დავ­გეგ­მე და ავიხ­დი­ნე კი­დეც ოც­ნე­ბა. არ­გენ­ტი­ნე­ლე­ბი რომ სპორ­ტის ნი­ა­დაგ­ზე შეშ­ლი­ლე­ბი არი­ ან, არა­ხა­ლი­ა. არც ის არის შემ­თხ­ვე­ვი­თი, რომ ქვეყ­ნის სა­ ფეხ­ბურ­თო ის­ტო­რი­ა­ში ამ­დე­ნი კა­ცი ატა­რებს არ­ც­თუ შე­სა­შურ მეტ­სა­ხელს Loco (გიჟი). მათ­გან, ყვე­ლა­ზე ცნო­ბი­ლია მარ­სე­ლო ბი­ელ­სა, რომ­ლის სა­ხე­ლიც რო­სა­რი­ო­ში სი­ცოცხ­ლე­ში­ვე უკ­ვ­ დავ­ყ­ვეს და „ნიუელს ოლდ ბო­ი­სის“ სტა­დი­ონს და­არ­ქ­ვეს! ასე მო­იხ­სე­ნი­ე­ბენ დღემ­დე „ბოკას“ ლე­გენ­და­რულ მე­კა­რეს, უგო გა­ ტის და ამა­ვე გუნ­დის ის­ტო­რი­ულ სნა­ი­პერს, მარ­ტინ პა­ლერ­მოს, რო­მე­ლმაც მოახერხა და ერთ სა­ნაკ­რე­ბო მატ­ჩ­ში 3 პე­ნალ­ტის გა­ცუ­დე­ბით, „გინესის“ წიგ­ნ­ში მოხ­ვ­და, ეს­პა­ნურ ვი­ლი­ა­რე­ალ­ში ჩა­მონ­გ­რე­უ­ლი ტრი­ბუ­ნის ქვეშ ფე­ხი მო­ი­ყო­ლა, „ბომბონერაზე“ დაბ­რუ­ნე­ბულ­მა კი, გა­მო­სამ­შ­ვი­დო­ბე­ბელ მატ­ჩ­ზე, პარ­ტ­ნი­ო­რის, ხუ­ან რო­მან რი­კელ­მეს ნაც­ვ­ლად, ჩოგ­ბურ­თე­ლი ხუ­ან მარ­ტინ დელ პოტ­რო მი­იწ­ვი­ა! აი, ასე­თი „გიჟების“ სამ­შობ­ლო­ში აღ­მოვ­ჩ­ნდ ­ ი არ­გენ­ტი­ნუ­ლი ზამ­თ­რის – აგ­ვის­ტოს – სუს­ხი­ან დი­ლით და, რა გა­საკ­ვი­რი­ა, რომ პირ­ვე­ლი­ვე ნაც­ნო­ბა­დაც „გიჟი“ მერ­გო!

სარ­მი­ენ­ტო დაკ­რ­ძა­ლუ­ლია რე­კო­ლე­ტის სა­საფ­ლა­ოზ­ ე, სა­დაც აქა­უ­რე­ბის კი­დევ ერ­თი კერ­პი – ევა პე­რო­ნი გა­ნის­ვე­ნებს. ეს საფ­ლა­ვი ერ­თ­-ერ­თია ბუ­ე­ნოს აირე­სის იმ ღირ­ს­შე­სა­ნიშ­ნა­ო­ბა­ თა­გან, რომ­ლე­ბიც აუცი­ლებ­ლად უნ­და მო­ი­ნა­ხუ­ლოთ. აქ­ვეა მსოფ­ლი­ოს ულა­მა­ზეს წიგ­ნის მა­ღა­ზი­ად აღი­ა­რე­ბუ­ლი „ელ ატე­ნეო გრანდ სპლენ­დი­დი“ (El Ateneo Grand Splendid) – 1919 წელს აშე­ნე­ბულ თე­ატ­რ­ში გან­თავ­სე­ბუ­ლი სა­ოც­რე­ბა, სა­დაც დარ­ბაზ­სა და იარუ­სებ­ზე სკა­მე­ბი წიგ­ნის თა­რო­ებს ჩა­უ­ნაც­ვ­ლე­ ბი­ა, სცე­ნა­ზე კი შე­გიძ­ლი­ათ, ნა­ყიდ ლი­ტე­რა­ტუ­რას ყა­ვის თან­ხ­ ლე­ბით გა­ეც­ნოთ. სა­ერ­თოდ, ბუ­ე­ნოს აირე­სი არ არის ტრა­დი­ცი­უ­ლი ლა­თი­ნო­ა­ მე­რი­კუ­ლი მე­გა­პო­ლი­სი. არ­ქი­ტექ­ტუ­რუ­ლი თვალ­საზ­რი­სით, ეს პა­რი­ზი­სა და მად­რი­დის ერ­თ­გ­ვა­რი ნა­ზა­ვი­ა, წა­რუშ­ლე­ლი ად­გი­ ლობ­რი­ვი კო­ლო­რი­ტით; ეთ­ნი­კუ­რი ნიშ­ნით – ეს­პა­ნურ­-ი­ტა­ლი­ უ­რი; კუ­ლი­ნა­რი­უ­ლით – სრუ­ლი­ად უნი­კა­ლუ­რი... აქ ყვე­ლა პო­ულ ­ ობს თა­ვი­სას – ქა­ლა­ქი მა­ლე­ვე „გიშინაურდება“ და თა­ვის მრა­ვალ­სა­ხო­ვან, ირე­ა­ლურ სამ­ყა­რო­ში გით­რევს. შემ­ თხ­ვე­ვი­თი არ არის, რომ კორ­ტა­სა­რის გმი­რი ნო­ვე­ლი­დან „მეორე ცა“ ფლო­რი­დის ქუ­ჩის 165 ნო­მერ­ში მდე­ბა­რე „გუემესის გა­ლე­რე­ ის“ (La Galería Güemes) კუთხი­დან პირ­და­პირ XIX სა­უკ­ უ­ნის პა­რი­ ზის „გალერი ვი­ვი­ენ­ში“ გა­და­დის, შემ­დეგ კი უკან, ისევ მომ­დევ­ნო ას­წ­ლე­უ­ლის 40-იანი წლე­ბის ბა­ი­რე­სის ცის ქვეშ ბრუნ­დე­ბა...

„ჯიბეში ნა­პოვ­ნი უბის წიგ­ნა­კი­დან“, 2016, აგ­ვის­ტო

ტაქ­სის მძღოლს ორი­ვე სკა­მის­თ­ვის კა­ლათ­ბურ­თე­ლის მა­ი­სუ­ რი ჩა­უც­მე­ვი­ა, ერთს – Manu Ginóbili აწე­რი­ა, მე­ო­რეს – Tao. ეს ტა­ო, კა­ლათ­ბურ­თის გარ­და, „რასინგის“ გულ­შე­მატ­კი­ვა­რიც ყო­ფი­ლა და რო­ცა ვკითხე, ლი­სან­დ­რო ლო­პე­სის ტრავ­მის პი­ რო­ბებ­ში, ხვალ „ლანუსთან“ თა­მა­შის­თ­ვის რა შე­მად­გენ­ლო­ბას გეგ­მავ­თ­-­მეთ­ქი, ეგ­რე­ვე 10% და­მიკ­ლო: ჩვენ შე­სა­ხებ რამ­დე­ნი გცოდ­ნი­აო ­ ! მე­ო­რე დღეს ავე­ლა­ნი­დას­კენ გა­ვე­შუ­რე, „კოპა სენ­ტე­ნა­რი­ოს“ მატ­ჩის სა­ნა­ხა­ვად.

45 VOYAGER 27/2022

არგენტინა

El Cilindro de Avellaneda

„დიდი“ ბუ­ე­ნოს­ ა­ი­რე­სის ქა­ლაქ­-­რა­ი­ო­ნი ავე­ლა­ნი­და იმ ოდი­ ო­ზუ­რი ხუ­ლიო გრონ­დო­ნას სამ­შობ­ლო­ა, არ­გენ­ტი­ნულ ფეხ­ ბურთს 35 წე­ლი რომ პრე­ზი­დენ­ტობ­და, მა­ნამ­დე კი იგი­ვე თა­ნამ­ დე­ბო­ბა „ინდეპენდიენტეში“ ეკა­ვა. ეს იმ „რასინგის“ მო­სის­ხ­ლე მტე­რი­ა, „ტაო“ რომ ქო­მა­გობს. ბევ­რის აზ­რით, მა­თი სი­ძულ­ ვი­ლის ხა­რის­ხი „ბოკა“ – „რივერისასაც“ აღე­მა­ტე­ბა! ამ ფონ­ზე გან­სა­კუთ­რე­ბით სა­ინ­ტე­რე­სოა ის, რომ „რასინგის“ სიმ­ბო­ლოდ დი­ე­გო მი­ლი­ტო ით­ვ­ლე­ბა, „ინდეპენდიენტის“ ხა­ტად კი – მი­სი ღვიძ­ლი ძმა, გაბ­რი­ე­ლი. ინ­ტერ­ნეტ­ში დევს კად­რე­ბი, სა­დაც ერ­ თ­მა­ნეთ­თან მატ­ჩ­ში დი­ე­გო მსაჯს ძმის­თ­ვის წი­თე­ლი ბა­რა­თის ჩვე­ნე­ბას თხოვს, გაბ­რი­ე­ლი კი პა­სუ­ხად დე­დას აგი­ნებს! ეს ამ­ბე­ ბი ტე­ლე­ვი­ზი­ი­თაც გა­ირ­ჩა მშობ­ლე­ბის მო­ნა­წი­ლე­ო­ბით – დე­დამ ლან­ძღ­ვის კად­რებს დე­ლი­კა­ტუ­რი ღი­მი­ლი შე­ა­გე­ბა, მა­მამ კი გა­ნაცხა­და, ორი­ვე­ნი კრე­ტი­ნე­ბი არი­ან, მე „ბოკას“ ვქო­მა­გო­ბო! გრონ­დო­ნას ფრა­ზე­ბიც ხში­რად გამ­ხ­და­რა ბო­დი­შე­ბის სა­ბა­ბი.

2003 წელს ებ­რა­უ­ლი სათ­ვის­ტო­მო გა­ა­ნაწყე­ნა: ვე­რაფ­რით და­ ვი­ჯე­რებ, რომ ებ­რა­ე­ლი შე­იძ­ლე­ბა კარ­გი მსა­ჯი გახ­დეს, მათ ხომ მძი­მე შრო­მა არ უყ­ვარ­თო! მე­ო­რედ ინ­გ­ლი­სე­ლებს უკ­ბი­ნა: 2022 წლის მუნ­დი­ალ ­ ის მას­პინ­ძ­ლის არ­ჩევ­ნებ­ში ხმა ყა­ტარს მი­ვე­ცი და, თუ ინ­გ­ლი­სი ჩვენს კუთ­ვ­ნილ მალ­ვი­ნის კუნ­ძუ­ლებს დაგ­ვიბ­ რუ­ნებს, შე­იძ­ლე­ბა გა­და­ვი­ფიქ­რო კი­დე­ცო! უბ­ნურ ქიშ­პ­ზე სა­უბ­რი­სას აუცი­ლე­ბე­ლი­ა, ჩე­მი მეგ­ზუ­რი და დი­დი ხნის ძმა­კა­ცი, გი­ლერ­მო ბო­რენ­ს­ტა­ი­ნიც წარ­მო­გიდ­გი­ნოთ. ჩვე­ ნი ნაც­ნო­ბო­ბა 7-8 წლის წი­ნათ, კან­ში და­იწყო, სა­დაც ყო­ველ­ წ­ლი­ურ სა­ერ­თა­შო­რი­სო ტე­ლე­ბაზ­რო­ბა­ში ვმო­ნა­წი­ლე­ობ­დით. იქ გი­ლერ­მომ მე­ზო­ბე­ლი „ლანუსის“ წი­ნა­აღ­მ­დეგ სა­ქო­მა­გოდ პე­რუს „უნივერსიტარიოს“ მა­ი­სუ­რი ჩა­მო­ი­ტა­ნა! არა­და, მატ­ჩის რე­პორ­ტა­ჟი ევ­რო­პა­ში არ გა­და­ი­ცე­მო­და და ბო­რენ­ს­ტა­ი­ნი მის მსვლე­ლო­ბას ტე­ლე­ფო­ნით უს­მენ­და! „ჯიბეში ნა­პოვ­ნი უბის წიგ­ნა­კი­დან“, 2016, აგ­ვის­ტო

გი­ლერ­მო გა­რე­უბ­ნი­დან არის, ბან­ფილ­დი­დან. ბა­ბუ­ა­მი­სი კლუ­ ბის ვი­ცეპ­რე­ზი­დენ­ტი იყო და, რო­ცა შვი­ლიშ­ვი­ლი ეყო­ლა, სამ­შო­ბი­ა­რო­დან ჯერ ტა­ტუს სა­ლონ­ში წა­უყ­ვა­ნია საკ­ლუ­ბო გერ­ბის ამო­სას­ვი­რინ­გებ­ლად და მხო­ლოდ შემ­დეგ მი­უბ­რ­ძა­ ნე­ბია შინ! დი­ე­გო მა­რა­დო­ნას ჩათ­ვ­ლით, გი­ლერ­მოს ყვე­ლა ლა­ნუ­სე­ლი სძულს, მათ­თან ასო­ცი­რე­ბულ გუნ­დებ­თან ერ­თად.­

ზიზღის მთა­ვა­რი ობი­ექ­ტი კი ექ­ტორ კუ­პე­რი­ა, ვინც „ლანუსს“ პირ­ვე­ლი ტი­ტუ­ლი მო­ა­გე­ბი­ნა, შემ­დეგ კი ჩვენს ნაკ­რებს თავ­ კა­ცობ­და. სა­ქარ­თ­ვე­ლოს ნა­წი­ლობ­რი­ვი „ამნისტია“ მხო­ლოდ „დინამოს“ მა­ი­სუ­რის ჩუ­ქე­ბით მო­ვა­ხერ­ხე... აი, ამ კაც­მა მი­მიყ­ვა­ნა „ბისენტენარიოს“ თა­სის მატ­ჩ­ზე, რო­ მე­ლიც მო­ცარ­ტი­სა და კორ­ბა­ტას ქუ­ჩე­ბის კვე­თა­ზე მდე­ბა­რე „რასინგის“ სტა­დი­ონ­ზე გა­ი­მარ­თა. ოფი­ცი­ალ ­ უ­რად არე­ნა პრე­ ზი­დენტ ხუ­ან დო­მინ­გო პე­რო­ნის სა­ხელს ატა­რებს, თუმ­ცა ხალ­ხ­ ში მას El Cilindro de Avellaneda, ან El Coliseo ჰქვი­ა. ტრი­ბუ­ნე­ბი გა­და­ტე­ნი­ლი დაგ­ვ­ხ­ვ­და – ცხა­დი­ა, მას­პინ­ძე­ლი „რასინგის“ დი­დი უპი­რა­ტე­სო­ბით. „ჯიბეში ნა­პოვ­ნი უბის წიგ­ნა­კი­დან“, 2016, აგ­ვის­ტო

ბი­ლე­თე­ბი „რასინგის“ ქო­მაგ­თა სექ­ტორ­ში გვაქვს – სხვა­გან გი­ლერ­მოს ალ­ბათ ლა­ნუ­სე­ლე­ბი მოკ­ლავ­დ­ნენ! აი, თა­სი კი „ლანუსს“ დარ­ჩა. წა­გე­ბულ­თა მწვრთნელ­მა, ფა­კუნ­დო სა­ვამ, პირ­და­პირ უმუ­შევ­რებ­ში გა­და­ი­ნაც­ვ­ლა, ხო­ლო ჩე­მი ძმა­კა­ცი გი­ ლერ­მო ისე და­ი­ბოღ­მა, მე­ში­ნი­ა, თავს რა­მე არ ავ­ნოს... ხვალ პიკ­ნიკ­ზე მივ­დი­ვარ ვა­სერ­მა­ნებ­თან, ზეგ კი და­ბა­დე­ბის დღე მაქვს და თავს გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი პა­ტი­ვი უნ­და ვცე! l პიკ­ნი­კი ქა­ლაქ­გა­რეთ გა­ი­მარ­თა. აქ ეს ტრა­დი­ცი­უ­ლი ამ­ბა­ვი­ა. ბუ­ე­ნოს აირე­სის გარ­შე­მო ბევ­რი შე­მო­საზღ­ვ­რუ­ლი, და­ცუ­ლი ტე­რი­ტო­რი­ა­ა, სა­დაც „პორტენიოები“ ოჯა­ხუ­რად ქი­რა­ო­ბენ სა­უ­ ი­კენ­დო კო­ტე­ჯებს და სა­ზი­ა­როდ იყე­ნე­ბენ აქა­ურ სპორ­ტულ მო­ ედ­ნებს, აუზებ­სა თუ სა­ქე­იფ ­ ო ად­გი­ლებს.

46 VOYAGER 27/2022

„ჯიბეში ნა­პოვ­ნი უბის წიგ­ნა­კი­დან“, 2016, აგ­ვის­ტო

ჩე­მი მე­გო­ბა­რი მი­შე­ლი და მი­სი ოჯა­ხი დღეს აქ და­ბა­დე­ბის დღე­ზე არი­ან და­პა­ტი­ჟე­ბულ­ნი, მე „ჩანგალზე“ გა­მო­მი­ყო­ლეს და ცო­ტას ვღე­ლავ – ნე­ტავ, რას იფიქ­რე­ბენ დამ­ხ­ვ­დუ­რე­ბი?! აგერ, გვე­გე­ბე­ბი­ან და, ვა­სერ­მა­ნე­ბის შემ­დეგ, მეც მკოც­ნი­ან – ალ­ბათ ვი­ღა­ცა­ში ავე­რი­ე!

– ახ­ლა კი გაგ­ვე­ცა­ნი­ო, – მე­უბ­ნე­ბა იუბი­ლა­რის მე­უღ­ლე და ვხვდე­ბი, რომ ესეც ად­გი­ლობ­რი­ვი ტრა­დი­ცი­ა­ა: რა­ხან მე­გო­ბარს მოვ­ყე­ვი, ძვე­ლი ნაც­ნო­ბი­ვით მი­მი­ღეს... სადღეგ­რ­ძე­ლო­ე­ბიც ჩვე­ნე­ბუ­რი იცი­ან და მას­პინ­ძ­ლო­ბაც. მეც აქა­უ­რად ვპა­სუ­ხობ, ფოლ­კ­ლენ­დის კუნ­ძუ­ლებს მალ­ვი­ნე­ბად მო­ვიხ­სე­ნი­ებ და სა­ყო­ველ­თაო სიმ­პა­თი­ას ვიმ­კი – სა­ბო­ლო­ოდ მა­ღი­ა­რე­ბენ! ზე­დაც ისეთ ასა­დოს (მწვადს) მაჭ­მე­ვენ, თა­ვი ხორ­ ცის უნა­ხა­ვი მგო­ნი­ა. რო­ცა იგე­ბენ, რომ კვი­რას და­ბა­დე­ბის დღე მაქვს, ქე­ი­ფის თე­მას მკვეთ­რად ცვლი­ან და წი­ნას­წარ მი­ლო­ ცა­ვენ! კვი­რას დი­ლი­დან სას­ტუმ­როს პერ­სო­ნალ­მაც და­მა­ფა­სა პა­ტა­რა ტორ­ტით და გა­დავ­წყ­ვი­ტე, ჩე­მი მას­პინ­ძ­ლე­ბი ნა­ბა­ხუ­სევ­ზე მა­ინც და­მეს­ვე­ნე­ბი­ნა. დღე ავე­ნი­და 9 ხუ­ლი­ო­ზე პრო­მე­ნა­დით და­ვიწყე, რო­მე­ლიც მსოფ­ლი­ო­ში ყვე­ლა­ზე გა­ნი­ერ ქუ­ჩად კი ით­ვ­ლე­ბა, მაგ­რამ ესე­ნი თვი­თონ­ვე ამ­ბო­ბენ ღი­მი­ლით: ტყუ­ი­ლე­ბი გვიყ­ვარს – ჯერ ერ­ თი, ეს რამ­დე­ნი­მე ქუ­ჩის ერ­თი­ა­ნო­ბაა და, თა­ნაც, არც მთლი­ა­ ნო­ბა­შია ყვე­ლა­ზე გა­ნი­ე­რი­ო! ჩა­ვუ­ა­რე სა­ო­ცარ თე­ატრს, „კოლონს“, რო­მე­ლიც მსოფ­ლი­ოს სა­უ­კე­თე­სო სა­ო­პე­რო თე­ატ­რე­ბის ხუ­თე­ულ­ში შე­დის; სა­მახ­სოვ­ რო ფო­ტო გა­და­ვი­ღე „ობელისკოსთან“, სა­დაც ყვე­ლა არ­გენ­ტი­ ნუ­ლი წარ­მა­ტე­ბა აღი­ნიშ­ნე­ბა და გა­და­ვუხ­ვიე კო­რი­ენ­ტეს­ზე – აქ უამ­რავ წიგ­ნის მა­ღა­ზი­აშ­ ი ძვე­ლი სა­ფეხ­ბურ­თო ჟურ­ნა­ლე­ბის პოვ­ნა მე­ი­მე­დე­ბო­და.

არ­გენ­ტი­ნუ­ლი ხორ­ცი სულ სხვა პლა­ნე­ტი­სა­ა. აგერ, ჩე­მი ოფი­ცი­ან­ ტიც ასა­დოს კოვ­ზით ჭრის! კი გა­მაფ­რ­თხი­ ლეს წი­ნას­წარ, მაგ­რამ ასეთ ეფექტს მა­ინც არ ვე­ლო­დი. თა­ვი­დან შე­ პარ­ვით ვკითხე: იქ­ნებ „ის“ სტე­იკ­ ი გა­მა­სინ­ ჯოთ, კოვ­ზით რომ იჭ­ რე­ბა-­მეთ­ქი. ჩვენ­თან ყვე­ლა ხორ­ცი ასე­თი­ა, აქ და­ნას არ ვი­ყე­ ნებ­თო, – მშვი­დად მი­პა­სუ­ხა და თვალ­ნათ­ლი­ვაც და­მარ­წ­მუ­ნა ნათ­ქ­ვამ­ში! კოვზს პი­რი მა­ინც გა­ვუ­სინ­ჯე, ვი­ფიქ­რე, წი­ნას­წარ ხომ არ გა­ლე­სა-­მეთ­ქი... კერძს გე­მოც სა­ო­ცა­რი ჰქონ­და და მენ­ დო­სუ­რი „კატენა სა­პა­ტას“ ბოთ­ლიც მო­უხ­და. „ლა ბრი­გა­და“ თბი­ლის­ში იმ­დე­ნი ვა­ქე და იქ გა­და­ღე­ბუ­ლი ვი­ დე­ოც იმ­დენ­ჯერ ვაჩ­ვე­ნე ახ­ლობ­ლებს, რომ 3 წლის შემ­დეგ დაბ­ რუ­ნე­ბუ­ლი ცო­ტას ვღე­ლავ­დი – კომ­პ­ლე­მენ­ტებ­ში ხომ არ გა­და­ ვა­მე­ტე-­მეთ­ქი. ამ­ჯე­რად „საფეხბურთო“ დარ­ბაზ­ში დაგ­ვ­ს­ვეს, სა­დაც კედ­ლე­ბი და ჭე­რი ათას­ფერ მა­ი­სუ­რებ­სა და ფო­ტო­ებს და­ე­ფა­რათ. „ჯიბეში ნა­პოვ­ნი უბის წიგ­ნა­კი­დან“, 2019, თე­ბერ­ვა­ლი

აქ ყვე­ლა­ფე­რი კვლავ უმაღ­ლეს დო­ნე­ზე­ა! ...ისევ ასა­დო, ისევ კოვ­ზე­ბი და ოფი­ცი­ან­ტ­თა აუღელ­ვე­ბე­ლი სერ­ვი­სი... მაგ­რამ ამ­ ჯე­რად რეს­ტორ­ნის გა­დაღ­მა მდე­ბა­რე პა­ტა­რა ბაზ­რო­ბა – მერ­ კა­დო სან ტელ­მო მინ­და გა­გაც­ნოთ, სა­დაც ულა­მა­ზე­სი სუ­ვე­ნი­ რე­ბი­სა და ად­გი­ლობ­რი­ვი ხელ­ნა­კე­თი ნივ­თე­ბის უზარ­მა­ზა­რი არ­ჩე­ვა­ნი­ა.

„ჯიბეში ნა­პოვ­ნი უბის წიგ­ნა­კი­დან“, 2016, აგ­ვის­ტო

გა­დავ­წყ­ვი­ტე – აქ ცო­ტას და­ვის­ვე­ნებ და მე­რე სან ტელ­მო­ში წა­ ვალ – უბან­ში, სა­დაც არ­გენ­ტი­ნუ­ლი ტან­გო იშ­ვა და ჯე­რაც კო­ ლო­ნი­უ­რი სუ­ლია შე­მორ­ჩე­ნი­ლი. 1992 წელს უგო ეჩე­ვა­რი­ე­ტამ იქ, კა­ლე ეს­ტა­დოს უნი­დო­სის 465 ნო­მერ­ში, ძა­ლი­ან მა­გა­რი რეს­ტო­რა­ნი „ლა ბრი­გა­და“ (La Brigada) გახ­ს­ნა, სა­დაც თურ­მე ხორცს კოვ­ზით ჭრი­ან.

47 VOYAGER 27/2022

არგენტინა

გან­სა­კუთ­რე­ბით სა­ხა­ლი­სო სა­ნა­ხა­ვია სა­ყო­ფაცხოვ­რე­ბო­ ნივ­თე­ბის­თ­ვის შეც­ვ­ლი­ლი იერ­სა­ხე (მაგ: გა­და­ღე­ბი­ლი გლო­ ბუ­სე­ბი, ან აპ­ლი­კა­ცი­ე­ბით მორ­თუ­ლი ვი­ნი­ლის ფირ­ფი­ტე­ბი და მა­რა­ო­ე­ბი)...

მარ­თ­ლა გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ხალ­ხი ცხოვ­რობს ამ სა­ო­ცარ ქა­ ლაქ­ში, აქ ყო­ველ ნა­ბიჯ­ზე ნი­ჭი­ერ ­ ე­ბას­თან გაქვს პა­ე­მა­ნი. არ­გენ­ტი­ნულ ფეხ­ბურ­თ­ში მე „ბოკა ხუ­ნი­ორსს“ ვქო­მა­გობ და მის უბან­ში ვი­ზიტ­ზე ბავ­შ­ვო­ბი­დან ვოც­ნე­ბობ­დი.

„ჯიბეში ნა­პოვ­ნი უბის წიგ­ნა­კი­დან“, 2016, აგ­ვის­ტო

„ჯიბეში ნა­პოვ­ნი უბის წიგ­ნა­კი­დან“, 2016, აგ­ვის­ტო

სან ტელ­მო­დან რე­კო­ლე­ტის­კენ მი­მა­ვალ­მა პა­ტა­რა ბარ­ში ჩარ­ თულ ტე­ლე­ვი­ზორს მოვ­კა­რი თვა­ლი – რი­ო­ში ძა­ლო­სან­თა ფი­ ცარ­ნაგ­ზე გა­სას­ვ­ლე­ლად ლა­შა ტა­ლა­ხა­ძე ემ­ზა­დე­ბო­და. სწრა­ ფად ჩა­ვურ­ბი­ნე მოწყე­ნილ ბარ­მენ­სა და მის ეულ სტუ­მარს, გზად, ზრდი­ლო­ბის­თ­ვის, კათხა ლუ­დი ვითხო­ვე, ეკ­რანს მი­ვუ­ჯე­ ქი და პირ­ვე­ლი­ვე დაძ­ლე­უ­ლი წო­ნა ყი­ჟი­ნით აღ­ვ­ნიშ­ნე!

დღეს ლა ბო­კას უბან­ში, კა­მი­ნი­ტო­ში, ვი­ყა­ვი. აქა­უ­რო­ბა სავ­სეა პა­ტა­რა რეს­ტორ­ნე­ბით, სა­დაც, ჭა­მის პა­რა­ლე­ლუ­რად, ტან­გოს ცეკ­ვით გარ­თო­ბენ; ქუ­ჩის მზა­რე­უ­ლე­ბი შო­უს გიდ­გა­მენ არაჩ­ვე­ უ­ლებ­რი­ვად გემ­რი­ე­ლი და იაფი კერ­ძე­ბის მომ­ზა­დე­ბი­სას; კაშ­კა­ შა ფე­რე­ბად შე­ღე­ბი­ლი ნა­ხევ­რად დან­გ­რე­უ­ლი ორ­სარ­თუ­ლი­ა­ნი სახ­ლე­ბის აივ­ნე­ბი­დან ცნო­ბილ არ­გენ­ტი­ნელ­თა ხის ფი­გუ­რე­ბი გად­მოგ­ყუ­რე­ბენ. პირ­ვე­ლი ფრან­ცის­კეა – რო­მის პა­პი, „სან ლო­ რენ­სოს“ თავ­გა­დაკ­ლუ­ლი გულ­შე­მატ­კი­ვა­რი, რო­მელ­საც საყ­ვა­ რე­ლი გუნ­დი წე­ლი­წად­ში ორ­ჯერ აკითხავს ვა­ტი­კან­ში; მე­რე – ევი­ტა, ჩე გე­ვა­რა, მა­რა­დო­ნა, გარ­დე­ლი, ბორ­ხე­სი და ბევ­რი სხვა. კა­მი­ნი­ტოს თა­ვი­სი ცვი­ლის ფი­გუ­რე­ბის მუ­ზე­უ­მიც კი აქვს. გარ­შე­ მო ათას­ნა­ი­რი სუ­ვე­ნი­ე­რე­ბის მა­ღა­ზია და ქუ­ჩის მხატ­ვა­რი­ა. ად­გი­ ლობ­რი­ვი მონ­მარ­ტ­რის ყვე­ლა მხრი­დან ის­მის ტან­გოს ჰან­გე­ბი. აქ მღე­რი­ან მა­ში­ნაც, რო­ცა ირ­გვ­ ლ ­ ივ არა­ვი­ნაა – აგერ, კა­ფე­დან კა­ცი გა­მო­ვი­და, ქუ­ჩა­ზე ჩა­მოქ­რო­ლილ ვე­ლო­სი­პე­დის­ტებს ხე­ლი და­უქ­ნია და ზურ­გ­ში „კუმპარსიტა“ გა­ა­ყო­ლა...

ამა­სო­ბა­ში ბა­რი ნელ­-­ნე­ლა შე­ივ­სო ად­გი­ლობ­რი­ვე­ბით და, პირ­ ვე­ლი გაკ­ვირ­ვე­ბის შემ­დეგ (რა და­სა­მა­ლია და, ძა­ლოს­ნო­ბა აქ დი­დად პო­პუ­ლა­რუ­ლი არ არის), ჩე­მი აზარ­ტი დამ­ს­წ­რე სა­ზო­გა­ დო­ე­ბა­მაც აიტა­ცა, ბო­ლოს კი ჩემ­ზე მე­ტა­დაც გულ­შე­მატ­კივ­რობ­ დ­ნენ ქარ­თ­ვე­ლებს და ტა­ლა­ხა­ძე–თურ­მა­ნი­ძის ორ­მა­გი ტრი­უმ­ ფი ერ­თ­მა­ნე­თის გა­და­კოც­ნით აღ­ნიშ­ნეს. ბარ­მე­ნის ინი­ცი­ა­ტი­ ვით, გა­მარ­ჯ­ვე­ბის სადღეგ­რ­ძე­ლოც შე­ის­ვა, ფუ­ლი კი არაფ­რით არ გა­და­მახ­დე­ვი­ნა: რას ამ­ბობ, შენ დღეს „პონტი გაგ­ვი­ჩი­თე­ო“. ეს ეპი­ზო­დი ალ­ბათ ამ ზაფხუ­ლის ერ­თ­-ერთ სა­უ­კე­თე­სო მო­გო­ ნე­ბად დამ­რ­ჩე­ბა, ისე­ვე, რო­გორც მი­შელ ვა­სერ­მა­ნის 6 წლის ვა­ჟის – ლუ­კა ლე­ვის მო­სა­ლო­ცი ზა­რი, ჩე­მი ნათ­ქ­ვა­მი რომ და­ უ­მახ­სოვ­რე­ბია და ახ­ლა გულ­წ­რ­ფე­ლად ხა­რობ­და ჩვენს მედ­ ლებს. „ჯიბეში ნა­პოვ­ნი უბის წიგ­ნა­კი­დან“, 2016, აგ­ვის­ტო

ემო­ცი­ე­ბის და­სა­ო­კებ­ლად, სას­ტუმ­რომ­დე გზას ფე­ხით ვაგ­რ­ძე­ ლებ, მაგ­რამ შემ­დეგ­სა­ვე გზაჯ­ვა­რე­დინ­ზე მო­რი­გი სი­ურ­პრ ­ ი­ზი მე­ლის. სა­ფეხ­მავ­ლო მო­ნაკ­ვეთ­ზე ხალ­ხი წრედ შეკ­რე­ბი­ლა... ხორ­ხე ლუ­ის ბორ­ხე­სის სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ეგი­დით, აქ ტან­გოს ძვე­ლი და მოქ­მე­დი ჩემ­პი­ო­ნე­ბი ქუ­ჩა­ში ას­რუ­ლე­ბენ მშობ­ ლი­ურ „ბომბონსიტას“. იმა­ვე სა­ღა­მოს სა­ხელ­გან­თ­ქ­მულ­ „კარლოს გარ­დე­ლის“ შო­უ­ზე გახ­ლ­დით (ვახშმითურთ იმარ­ თე­ბა) და გარ­წ­მუ­ნებთ, რომ არც სა­შემ­სრ ­ უ­ლებ­ლო ოს­ტა­ტო­ბი­ თა და არც ვნე­ბით ეს ცეკ­ვა იმა­ზე ნაკ­ლე­ბი არ იყო! ასე­ა, ტან­ გო ამათ სის­ხ­ლ­ში აქვთ გამ­ჯ­და­რი და, სა­დაც გინ­და იცეკ­ვონ,­ დი­დე­ბუ­ლი სა­ნა­ხა­ვი­ა...

სტა­დი­ო­ნის­კენ მო­მა­ვალ­მა გზად პა­ტა­რა მო­ე­და­ნი შე­ვამ­ჩნ­ ი­ე. ბი­ჭე­ბი თა­მა­შობ­დ­ნენ, კე­დელ­ზე კი წარ­წე­რაა – Republica La Boca (ბოკას რეს­პუბ­ლი­კა). აქ კონ­კუ­რენ­ტის „რივერ პლე­ი­ტის“ ხსე­ნე­ბა უთუ­ოდ სიკ­ვ­დი­ლით ის­ჯე­ბა! არე­ნის წინ ტუ­რის­ტე­ბი ად­გი­ლობ­რი­ვი კერ­პე­ბის ფი­გუ­რებ­თან იღე­ბენ სა­მახ­სოვ­რო ფო­ტო­ებს. აქ­ვეა ლეო მე­სიც, ეროვ­ნუ­ლი ნაკ­რე­ბის ფორ­მა­ში, რო­მელ­საც „ბოკაში“ არას­დ­როს უთა­მა­ შია და ალ­ბათ ამი­ტო­მაც დგას ოდ­ნავ გან­ცალ­კე­ვე­ბით... მთა­ ვა­რი ოთხ­კა­ცი­ა­ნი კომ­პო­ზი­ცი­ის ფლან­გებს კარ­ლი­ტოს ტე­ვე­სი და რი­კელ­მე ამაგ­რე­ბენ, ცენ­ტ­რ­ში კი თვით დი­ე­გო და „ლოკო“ პა­ლერ­მო ჩა­მომ­ს­ხ­და­რან სკამ­ზე. წი­ნა დღეს „ბოკამ“ ლა პლა­ტა­ში ამ­ხა­ნა­გუ­რი თა­მა­ში მო­უ­გო „სან ლო­რენ­სოს“ და თით­ქოს სტა­დი­ონ­ზე არა­ვინ უნ­და იყოს, მაგ­რამ მა­ინც ხალ­ხ­მ­რავ­ლო­ბა­ა. ქა­ლი­ან­-­კა­ცი­ა­ნად ყვე­ლას ლურ­ჯ­-­ყ­ვი­თე­ლი სა­მო­სი აც­ვი­ა, რომ­ლი­თაც ად­გი­ლობ­რი­ვებს ქუ­ჩის გა­დაღ­მა მდე­ბა­რე მა­ღა­ზია „ბოკა მა­ნი­ა“ (Boca Mania) ამა­რა­გებს!

48 VOYAGER 27/2022

„ჯიბეში ნა­პოვ­ნი უბის წიგ­ნა­კი­დან“, 2019, თე­ბერ­ვა­ლი

რო­გორც ფეხ­ბურ­თის ჭეშ­მა­რიტ ქარ­თ­ველ მა­ნი­ა­კებს შე­ე­ფე­რე­ ბათ, ჩვენც „ბოკურად“ შე­ვი­მო­სეთ, შვი­ლიშ­ვილ სან­დ­რო­საც ვუ­ ყი­დე სრუ­ლი ეკი­პი­რე­ბა და, რომ არა მე­უღ­ლის მი­ერ სა­ქარ­თ­ ვე­ლო­დან გა­სახ­ლე­ბის არ­ც­თუ უსა­ფუძ­ვ­ლო ში­ში, ალ­ბათ მთელ სა­ნა­თე­სა­ოს შვე­დე­თის დრო­შის ფე­რებ­ში გა­მო­ვაწყობ­დი. გე­ნუ­ელ­მა სტუ­დენ­ტებ­მა, რომ­ლებ­მაც „ბოკა ხუ­ნი­ორ­სი“ და­ა­არ­ სეს, საკ­ლუ­ბო ფე­რე­ბი პორ­ტ­ში იმ დღეს შე­მო­სუ­ლი პირ­ვე­ლი გე­მის დრო­შის მი­ხედ­ვით შე­არ­ჩი­ეს, ის კი შვე­დე­თი­სა აღ­მოჩ­ ნ­და... სამ­წუ­ხა­როდ, „ბოკას“ თა­მაშს აქ ვე­რა­სო­დეს და­ვეს­წა­რი და ვერც ტრი­ბუ­ნე­ბის ის სა­ო­ცა­რი ვიბ­რა­ცია შე­ვიგ­რ­ძე­ნი, რო­მე­ლიც აქა­უ­რებს ამ­ტ­კი­ცე­ბი­ნებს: ჩვე­ნი სტა­დი­ო­ნი და­დი­სო! თუმ­ცა, ამის ნა­წი­ლობ­რივ გა­მოც­და ად­გი­ლობ­რი­ვი ექ­ს­კურ­სი­ის დრო­ საც შე­გიძ­ლი­ათ. შე­უ­და­რე­ბე­ლი „ბომბონერას“ (ჩვენებურად – „ბამბანერკა“) სტა­დი­ო­ნის მინ­დორ­თან მდე­ბა­რე სექ­ტორ­ში სკა­მე­ბი არ არის. ფეხ­ზე მდგო­მი ინ­ჩა­სე­ბი მთე­ლი თა­მა­შის გან­ მავ­ლო­ბა­ში დახ­ტი­ან და სა­ფა­რი ისე ვიბ­რი­რებს, გე­გო­ნე­ბათ, მი­წა იძ­ვ­რი­სო, თქვენ ქვეშ კი სტუ­მარ­თა გა­სახ­დე­ლია გან­თავ­ სე­ბუ­ლი!!! „ბომბონერა ჯო­ჯო­ხე­თი­ა!“ – უთ­ქ­ვამს რო­მა­რი­ოს და ბრა­ზი­ ლი­ე­ლის ეს ცი­ტა­ტა ამა­ყად და­უ­წე­რი­ათ კლუ­ბის მუ­ზე­უმ­ ის­ კენ მი­მა­ვალ ტა­ლან­ში, სა­დაც აქა­ურ ვარ­ს­კ­ვ­ლავ­თა ძეგ­ლე­ბის „არაჩვეულებრივი გა­მო­ფე­ნა“ გე­ლით.

– კი მაგ­რამ, ნა­მუ­სი არ გაქვს?! – მო­უ­ლოდ­ნე­ლად ვკითხე სა­კუ­ თარ თავს, – ეს ასი წლის კა­ცი დღემ­დე მალ­ვი­ნის კუნ­ძუ­ლებს ვერ პა­ტი­ობს ბრი­ტა­ნე­ლებს და შენ, ამ „ბოკელ“ კაცს, რა გე­საქ­ მე­ბა მტრის ბა­ნაკ­ში?! მარ­თა­ლია – ჭირ­საც წა­უ­ღია „მონუმენტალი“, თა­ვი­სი „რივე­ რიანად“! არც ახ­ლა წა­ვალ და არც სხვა დროს! ამ ქვე­ყა­ნა­ში ჩა­ მო­სულ­მა აქა­უ­რი „გიჟური“ ქუ­დი უნ­და და­ი­ხუ­რო...

„ჯიბეში ნა­პოვ­ნი უბის წიგ­ნა­კი­დან“, 2019, თე­ბერ­ვა­ლი

...მხოლოდ მა­შინ „გამოვფხიზლდი“, რო­ცა მონ­ტე­ვი­დე­ოს­კენ მი­მა­ვალ­მა ავი­ა­ლა­ი­ნერ­მა „რივერის“ არე­ნას გა­და­უფ­რი­ნა. არა, შემ­დეგ ჯერ­ზე აქ აუცი­ლებ­ლად უნ­და მო­ვი­დე!!!

ქე­რათ­მი­ა­ნი გი­დი საბ­რი­ნა გვიყ­ვე­ბა, რომ „მხტუნავი ინ­ჩა­სის“ სექ­ტო­რი ზუს­ტად სტუ­მა­რი გუნ­დის გა­სახ­დე­ლის თავ­ზე­ა, რა­თა მა­თი ყო­ფა მაქ­სი­მა­ლუ­რად გა­უ­საძ­ლი­სი გახ­დეს! აქ არც მე­ტო­ ქის გულ­შე­მატ­კივ­რებს სწყა­ლო­ბენ – მათ­თ­ვის გან­კუთ­ვ­ნი­ლი სექ­ტო­რი­დან მო­ე­და­ნი ყვე­ლა­ზე ცუ­დად ჩანს, 3000 კაც­ზე ერ­თი ტუ­ა­ლე­ტია გა­მო­ყო­ფი­ლი და არც ყა­ვის და­ლე­ვის სა­შუ­ა­ლე­ბა აქვთ.

3 წლის შემ­დეგ სიტყ­ვა შე­ვას­რუ­ლე და, 4-კაციანი ჯგუ­ფის თან­ ხ­ლე­ბით, „მონუმენტალს“ ვეს­ტუმ­რე, „რასინგთან“ გა­სა­მართ „კლასიკოზე“. ავე­ლა­ნი­დე­ლე­ბი ჩემ­პი­ო­ნატს ლი­დე­რობ­დ­ნენ და მატ­ჩი სე­რი­ოზ­ ულ ჯახს გვპირ­დე­ბო­და. მა­ლე გა­ირ­კ­ვა, რომ ბი­ ლე­თე­ბი „რივერის“ ყვე­ლა­ზე გიჟ­მა­ჟი ინ­ჩა­სე­ბის სექ­ტორ­ში აგ­ ვი­ღი­ა...

- ისი­ნი გვძულს და, თუ სა­ერ­თოდ არ მოვ­ლენ „ბომბონერაზე“, მთლად უკე­თე­სი! – ეღი­მე­ბა ექ­ს­კურ­სი­ამ­ძღოლს. ბო­ლო დღის­თვ­ ის მდიდ­რულ რა­ი­ონ­ში – პა­ლერ­მო­ში გა­სე­ირ­ ნე­ბა და „რივერის“ შტაბ­-­ბი­ნის დათ­ვა­ლი­ერ ­ ე­ბა შე­მო­ვი­ნა­ხე. ძა­ლი­ან მა­ინ­ტე­რე­სებ­და „მონუმენტალის“ სტა­დი­ო­ნის მო­ნა­ ხუ­ლე­ბა, სა­დაც, „მილიონარიოსის“ გარ­და, „ალბისელესტეც“ (ნაკრები) მარ­თავს სა­ში­ნაო მატ­ჩებს. მარ­თ­ლაც, დი­ლით ვი­სა­უზ­მე და პლა­სა სან მარ­ტინ­ზე მდე­ბა­რე გა­ჩე­რე­ბას მი­ვა­შუ­რე, სა­ი­და­ნაც ტუ­რის­ტულ ავ­ტო­ბუსს პირ­და­ პირ სტა­დი­ო­ნის კა­რებ­თან მიჰ­ყავ­ხარ. „ჯიბეში ნა­პოვ­ნი უბის წიგ­ნა­კი­დან“, 2016, აგ­ვის­ტო

არ­გენ­ტი­ნის გან­მა­თა­ვი­სუფ­ლებ­ლის ძეგ­ლ­თან აღ­ლუ­მი­ა, მალ­ ვი­ნის კუნ­ძუ­ლე­ბის კონ­ფ­ლიქ­ტის იუბი­ლეს­თან და­კავ­ში­რე­ბით. სა­სუ­ლე ორ­კეს­ტ­რი ქვეყ­ნის ჰიმნს ას­რუ­ლებს. უცებ, მთავ­რო­ბის წევ­რ­თა და სა­პა­ტიო სტუ­მარ­თა გვერ­დით, ეროვ­ნულ დრო­შა­ში გახ­ვე­უ­ლი მო­ხუ­ცი შევ­ნიშ­ნე. ძა­ლი­ან უც­ნა­უ­რი სა­ნა­ხა­ვი გახ­ლ­ დათ – გაჯ­გი­მუ­ლი იდ­გა და სულ­გა­ნა­ბუ­ლი უს­მენ­და მუ­სი­კას, თან არ­ტი­კუ­ლა­ცი­ა­საც აყო­ლებ­და თვალ­ც­რემ­ლი­ა­ნი... ალ­ბათ ესეც „ლოკოა“, პატ­რი­ოტ ­ ი „ლოკო“, რო­მე­ლიც სი­ცოცხ­ ლის ბო­ლომ­დე ასე დრო­შა­ში გახ­ვე­ულ ­ ი ივ­ლის – გა­ვი­ფიქ­რე ჩემ­თ­ვის და გა­ჩე­რე­ბის­კენ მივ­ტ­რი­ალ­დი.

„ჯიბეში ნა­პოვ­ნი უბის წიგ­ნა­კი­დან“, 2019, თე­ბერ­ვა­ლი

აქ სკა­მებ­ზე მხო­ლოდ ტა­ი­მებს შუა სხდე­ბი­ან და­სას­ვე­ნებ­ლად, და­ნარ­ჩენ დროს ფეხ­ზე ატა­რე­ბენ, მღე­რი­ან და... „ბოკას“ აგი­ნე­ ბენ! მე­რე რა, რომ „რასინგიც“ სძულთ, ისე­ვე, რო­გორც ყვე­ლა და­ნარ­ჩე­ნი, „ბოკა“ მა­ინც სულ სხვა­ა... ჩვენ წინ „რივერელთა“ ლი­დე­რი, წელს ზე­მოთ შიშ­ვე­ლი ახ­მა­ ხი ბღა­ვის – თა­ვი­დან ალ­მა­ცე­რად გვი­ყუ­რებ­და, ვერ გა­ი­გო, ვინ ვართ, მე­რე თა­მა­ში და­იწყო და და­ვა­ვიწყ­დით. ყო­ვე­ლი სიმ­ღე­ რის მე­რე ტუ­ჩებ­ზე თი­თის მი­დე­ბით აჩუ­მებს მთელ სექ­ტორს და უცებ დას­ჭექს: „ბოკა“ შე­ნი დე­და... რა­საც მე­რე მთე­ლი ტრი­ბუ­ნა უერ­თ­დე­ბა! ასე გრძელ­დე­ბა მთე­ლი 90 წუ­თი... „რივერმა“ 3-1 მო­ი­გო, კოლომბი­ელ­მა ხუ­ან­ფერ კინ­ტე­რომ კი სა­ო­ცა­რი სი­ლა­მა­ზის სა­ჯა­რი­მო­თი მთლად გა­და­რია დამ­ს­წ­რე­ნი. სტა­დი­ონს სიმ­ღე­რით ვტო­ვებთ, სხვა რა გზაა – სა­ერ­თო ზე­იმს ჩვე­ნი ხმაც უნ­და შე­ვაშ­ვე­ლოთ. ელე­ნემ მითხ­რა, მე ამა­თი ინ­ ჩა­სი გავ­ხ­დი­ო... ხვალ მონ­ტე­ვი­დე­ო­ში მივ­დი­ვართ ბორ­ნით, იქი­დან – უკან, იგუ­ ა­სუ­ზე, სა­დაც სა­ო­ცა­რი ბუ­ნებ­რი­ვი კომ­პ­ლექ­სი უნ­და და­ვათ­ვა­ ლი­ე­როთ, 275 ჩან­ჩ­ქე­რით. ყვე­ლა­ზე დიდს, მგო­ნი, „ეშმაკის ხა­ ხა“ ჰქვია და მის­კენ მი­მა­ვა­ლი ხი­დე­ბის კი­ლო­მეტ­რი­ა­ნი ლა­ბი­ რინ­თი ისევ ბორ­ხე­სი­სე­ულ ასო­ცი­ა­ცი­ებს აღ­მიძ­რავს... თუმ­ცა, ეს უკ­ვე სულ სხვა ის­ტო­რი­ა­ა...

49 VOYAGER 27/2022

კორდოვა

კორ­დო­ვა, მახ­ვი­ლით პირ­ველ „ო“-ზე, ამა­ვე სა­ხელ­წო­დე­ბის ად­მი­ნის­ტ­რა­ცი­უ­ლი ოლ­ქის დე­და­ქა­ლა­ქია არ­გენ­ტი­ნის ცენ­ტ­რა­ლურ ნა­წილ­ში, ლა­თი­ნუ­რი ამე­რი­კის თვა­ლუწ­ვ­დე­ნე­ლი ნა­ყო­ფი­ე­რი ვე­ლე­ბის – პამ­პე­ბის საზღ­ვარ­ზე.

ცო­ტა ეს­პა­ნურ­ში ხომ არ წაგ­ვე­ვარ­ჯი­შა? ენ­ციკ­ლო­პე­დი­ურ ცნო­ბებს გვერ­დი ავუ­ა­როთ და ასე და­ ვიწყოთ კორ­დო­ვის და­ხა­სი­ა­თე­ბა.

La Docta – ეს­პა­ნუ­რი­დან თარ­გ­მან­ში მეც­ნი­ერს ნიშ­ ნავს, გა­ნათ­ლე­ბულს, მცოდ­ნეს. ეს კორ­დო­ვის ­მეტ­სა­ხე­ლი­ა, იმის აღ­სა­ნიშ­ნა­ვად რომ, იეზუ­იტ­თა ორ­დე­ნის მი­ერ XVII სა­უ­კუ­ნე­ში აქ და­არ­სე­ბუ­ლი და დღე­საც მოქ­მე­დი უნი­ვერ­სი­ტე­ტი ქვეყ­ნის უძ­ ვე­ლე­სი სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო-­სა­მეც­ნი­ე­რო კე­რა­ა.

Fernet con Coca – ფერ­ნე­ტი კო­კას­თან ერ­თად– კოქ­ტე­ილ ­ ი, რო­მე­ლიც ყი­ნუ­ლის კუ­ბი­კე­ბის ჩათ­ვ­ლით 3 ინ­გ­რე­დი­ენ­ტის­გან შედ­გე­ბა არ­ გენ­ტი­ნა­ში ყვე­ლა­ზე პო­პუ­ლა­რუ­ლი სას­მე­ლი­ა. გამ­ჭ­ვირ­ვა­ლე, სქელ­ძი­რი­ან ჭი­ქა­ში ჩაყ­რილ ყი­ნულს სურ­ნე­ლო­ვან ბა­ლა­ხებ­ზე დამ­ზა­დე­ბულ, მომ­წა­რო იტა­ლი­ურ ლი­ქი­ორს – ფერ­ნეტს ამა­ტე­ ბენ, შემ­დეგ ჭი­ქას ტკბი­ლი და შუშ­ხუ­ნა კო­კა-­კო­ლა­ თი ავ­სე­ბენ, მო­ოქ­როს­ფე­რო ქა­ფი­დან ამოწ­ვე­რილ ყი­ნუ­ლის კუბ­ზე ლი­მო­ნის კა­ნის თხელ ანა­თალს დე­ბენ და სვა­მენ. სვა­მენ ბევრს, იმ­დე­ნად, რომ არ­გენ­ტი­ნა იტა­ლი­ის გარ­და ერ­ თა­დერ­თი ქვე­ყა­ნა­ა, სა­დაც სა­მარ­კო Fernet-Branca იწარ­მო­ებ­ ა.

ამ­ბო­ბენ, რომ ეს მარ­ტი­ვი ნა­ზა­ვი კო­როდ­ვუ­ლი გა­მო­გო­ნე­ბაა და ასე­თი პო­პუ­ლა­რუ­ლი იმი­ტომ გახ­და, რომ აქა­ურ­მა სტუდენ­ტებ­ მა შე­იყ­ვა­რეს.

Tonada cordobesa – კორ­დო­ვუ­ლი ტო­ნი – ასე უწო­დე­ბენ ეს­პა­ ნუ­რი სა­მეტყ­ვე­ლო ენის რე­გი­ო­ნულ აქ­ცენტს, რო­მე­ლიც ხმო­ვა­ნი ბგე­რე­ბის გაგ­რ­ძე­ლე­ბით ხა­სი­ათ­დე­ბა და რო­მელ­ზეც კორ­დო­ვის მო­სახ­ლე­ო­ბა მეტყ­ვე­ლებს. არ­სე­ბობს მო­საზ­რე­ბა, რომ არ­გენ­ტი­ ნე­ლე­ბის­თ­ვის ად­ვი­ლად ამო­საც­ნო­ბი და ცო­ტა არ იყოს, სა­ხუ­მა­რო თე­მად ქცე­უ­ლი სპე­ცი­ფიკ­უ­რი აქ­ცენ­ტი ქომეჩინ­­გო­ნე­ბის გამ­ქ­რა­ლი ენის გავ­ლე­ნა­ა. დღე­ ვან­დე­ლი კორ­დო­ვის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე მცხოვ­რე­ ბი ინ­დი­ელ­თა ამ ტო­მის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი ფი­ზი­კუ­რი მა­ხა­სიათებ­ლე­ბით გა­მო­ირ­ჩე­ ოდ­ნენ: ღია ფე­რის კა­ნი, წვე­რე­ბი, თვა­ლის მომ­წ­ვა­ნო-­მო­ყა­ვის­ფ­რო ელ­ფე­რი… მა­თი გან­ვი­თა­რე­ბის დო­ნეც შე­სამ­ჩ­ნე­ვად მა­ღა­ ლი იყო, რაც მე­სა­ქონ­ლე­ო­ბისა და მი­წათ­ მოქ­მე­დე­ბის ორ­გა­ნი­ზე­ბულ მე­ურ­ნე­ო­ბა­ში გა­მო­ი­ხა­ტე­ბო­და. ეს ყვე­ლა­ფე­რი სა­ფუძ­ვ­ლად და­ე­დო კი­დევ ერთ მო­საზ­რე­ბას, რომ შე­საძ­ ლოა ქო­მე­ჩინ­გო­ნე­ბი სამ­ხ­რეთ­-­და­სავ­ლეთ ევ­ რო­პე­ლებს კოლომბამ­დეც იც­ნობ­დ­ნენ. ამ მხა­რის კო­ლო­ნი­ზა­ცი­ის ის­ტო­რია კონ­კის­ტა­დორ ხე­რო­ნი­მო ლუ­ის დე კაბ­რე­რას სა­ხელს უკავ­შირ­დე­ბა, რო­მელ­მაც მდი­ნა­რე­ ზე ფორ­ტის აშე­ნე­ბის ბრძა­ნე­ბა მი­ი­ღო და 1573 წელს და­არ­სე­ბულ ახალ­შენს, ეს­პა­ნეთ­ში მდე­ბა­რე რე­გი­ო­ნისა და ქა­ლა­ქის პა­ტივ­სა­ ცე­მად, კორ­დო­ვა დე ლა ნუ­ე­ვა ან­და­ლუ­სია უწო­და. რამ­დე­ნი­მე წლის შემ­დეგ, ად­გი­ლობ­რი­ვებ­თან გა­მუდ­მე­ბუ­ლი შე­ტა­კე­ბე­ბის გა­ მო, და­სახ­ლე­ბა მდი­ნა­რის მო­პირ­და­პი­რე ნა­პირ­ზე – თავ­დაც­ვის­თ­ ვის უფ­რო მო­სახ­ერ­ხე­ბელ ად­გი­ლას გა­და­ი­ტა­ნეს.

50 VOYAGER 27/2022

კორ­დო­ვის გა­ნა­შე­ნი­ა­ნე­ბის გეგ­მა, რო­მე­ლიც, 1577 წელს ვიცე-­ გუ­ბერ­ნა­ტორ­მა ლო­რენ­ცო სუ­ა­რეს დე ფი­გე­რო­ამ შე­ად­გი­ ნა, ერ­თი შე­ხედ­ვით ჭად­რა­კის და­ფას მო­გა­გო­ნებთ. პირ­ვე­ლი მო­სახ­ლე­ე­ბი აქ ექ­ს­პე­დი­ცი­ის მო­ნა­წი­ლე პრი­ვი­ლე­გი­რე­ბუ­ლი ოფიც­რე­ბი იყ­ვ­ნენ, რო­მელ­თაც მი­წა, იერარ­ქი­ის შე­სა­ბა­მი­სად, სა­ჩუქ­რად მი­ი­ღეს. ახალ­შე­ნის სივ­რ­ცი­თი ორ­გა­ნი­ზე­ბა ეს­პა­ნე­ თის ქა­ლა­ქე­ბის მო­დელს იმე­ო­რებ­და. სი­გა­ნე­ში ათ და სიგ­რ­ძე­ ში შვიდ ურ­ბა­ნულ ბლოკს შო­რის გა­მა­ვა­ლი ქუ­ჩე­ბი ერ­თ­მა­ნეთს მარ­თი კუთხით კვეთ­და. და­სახ­ლე­ბის ცენ­ტ­რი იყო Plaza Mayor, რომ­ლის გარ­შე­მოც გა­ შენ­და და გა­ფარ­თოვ­და კორ­დო­ვა. კო­ლო­ნი­ურ ეპო­ქა­ში სა­ ხალ­ხო ბაზ­რო­ბე­ბი­სა და ფეს­ტი­ვა­ლე­ბის ად­გი­ლი დღეს და­ახ­ ლო­ე­ბით კვად­რა­ტუ­ლი ფორ­მის ვრცე­ლი მო­ე­და­ნი­ა.

1916 წლი­დან მის ცენ­ტრ ­ ­ში ეს­პა­ნუ­რი კო­ლო­ნი­ებ­ ის და­მო­უკ­ ი­ დებ­ლო­ბის­თ­ვის მებ­რ­ძო­ლი ეროვ­ნუ­ლი გმი­რის – ცხენ­ზე ამ­ ხედ­რე­ბუ­ლი გე­ნე­რალ ხო­სე დე სან მარ­ტი­ნის ქან­და­კე­ბა დგას, რომ­ლის პი­ე­დეს­ტალ­ზეც რე­ლი­ე­ფუ­რად არის გა­მო­სა­ხუ­ლი გე­ ნერ­ლის ხელ­მ­ძღ­ვა­ნე­ლო­ბით გა­მარ­თუ­ლი გან­მა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბე­ ლი ბრძო­ლე­ბი. იქ­ვე, და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის სა­ფეხ­მავ­ლო ქუ­ჩის გა­დაღ­მა, ერ­თ­ მა­ნე­თის გვერ­დიგ­ვერდ დგას კო­ლო­ნი­ურ ­ ი ეპო­ქის ორი მნიშ­ვ­ ნე­ლო­ვა­ნი ძეგ­ლი: Cabildo – ქა­ლა­ქის საბ­ჭოს შე­ნო­ბა და სა­კა­ თედ­რო ტა­ძა­რი. 1786 წელს სამ­ხედ­რო ინ­ჟინ­რის, ხუ­ან მა­ნუ­ელ ლო­პე­სის ხელ­მ­ძღ­ვა­ნე­ლო­ბით აშე­ნე­ბუ­ლი კა­ვილ­დო ქა­ლა­ქუ­ რი ცხოვ­რე­ბის ეპი­ცენ­ტ­რი იყო ყვე­ლა ეპო­ქა­ში. 1813 წლის სექ­ ტემ­ბერ­ში ცენ­ტ­რა­ლურ აივან­ზე და­მაგ­რე­ბუ­ლი ეს­პა­ნუ­რი დრო­შა

51 VOYAGER 27/2022

კორდოვა

პირ­ვე­ლი ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი გერ­ბით შე­იც­ვა­ლა და მას შემ­დეგ აქ ხან სა­სა­მარ­თ­ლო პა­ლა­ტა ფუნ­ქ­ცი­ო­ნი­რებ­და, ხან წარ­მო­მად­გენ­ლო­ ბი­თი დარ­ბა­ზი და ხა­ნაც პო­ლი­ცია და ცი­ხე. 1900-იანი წლე­ბის ბო­ლოს ის ქა­ლა­ქის მუ­ზე­უ­მად და კულ­ტუ­რულ ცენ­ტ­რად გა­და­ კეთ­და (Museo de la Ciudad), რომ­ლის სა­გა­მო­ფე­ნო დარ­ბა­ზე­ბი და გა­ლე­რე­ე­ბით გარ­შე­მორ­ტყ­მუ­ლი კო­ლო­ნი­უ­რი ეპო­ქის ეზო­ე­ბი ფეს­ტი­ვა­ლებ­სა და სხვა­დას­ხ­ვა სა­ხის კულ­ტუ­რულ ღო­ნის­ძი­ე­ბას მას­პინ­ძ­ლობს. კა­ვილ­დოს გვერ­დით ტაძ­რის მშე­ნებ­ლო­ბა XVI სა­უკ­ უ­ნის მი­წუ­რულს და­იწყო. ის თა­ვი­დან­ვე ქა­ლა­ქის მთა­ვარ სა­ლო­ცა­ვად მო­ი­აზ­რე­ბო­და, რა­საც ადას­ტუ­რებს შე­ნო­ბის­თვ­ ის გა­ მო­ყო­ფი­ლი ად­გი­ლი ლო­რენ­ცო სუ­ა­რეს დე ფი­გე­რო­ას გეგ­მა­ზე.

Legua Cultural de Oro – ე.წ. კულ­ტუ­რუ­ლი მე­დი­ის ოქ­როს ლი­ გა 2500 მეტ­რი­ან­ ი მარ­შ­რუ­ტი­ა, რო­მე­ლიც არ­ქი­ტექ­ტუ­რუ­ლი და მხატ­ვ­რუ­ლი ღი­რე­ბუ­ლე­ბის მქო­ნე რვა სა­ხე­ლოვ­ნე­ბო და კულ­ ტუ­რულ სივ­რ­ცეს აერ­თი­ან­ ებს. ის აქ, ქა­ლა­ქის ცენ­ტ­რ­ში, სან მარ­ტი­ნის მო­ედ­ნი­დან იწყე­ბა და ნუ­ო­ვა კორ­დო­ვა­ში მთავ­რ­დე­ ბა. Nueva Córdoba – დი­ნა­მიკ­უ­რი და ახალ­გაზ­რ­დუ­ლი უბა­ნია, მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი სას­წავ­ლო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბე­ბით, უძ­რავ ქო­ნე­ბა­ ზე მა­ღა­ლი ფა­სე­ბით და 45 000 მცხოვ­რებით. მი­სი გა­ნა­შე­ნი­ა­ნე­ ბა 1886 წელს და­იწყო – ქა­ლა­ქის ცენ­ტრ ­ ის წყალ­დი­დო­ბე­ბის­გან დაც­ვისა და ქა­რე­ბის შე­სუს­ტე­ბის მიზ­ნით.

Teatro Real – კი­ნო­თე­ატ­რად ჩა­ფიქ­რე­ბუ­ლი ამ სივ­რ­ცის მშე­ ნებ­ლო­ბა 1927 წელს დას­რულ­და. მოგ­ვი­ან­ ე­ბით მი­სი ფუნ­ქ­ცია მკვეთ­რად შე­იც­ვა­ლა და აქ ბან­კი გან­თავ­სდ ­ ა. 1990-იან წლებ­ ში სა­ფუძ­ვ­ლი­ა­ნი რე­კონ­სტ ­ ­რუქ­ცი­ის შემ­დეგ, შე­ნო­ბა, რომ­ლის მთა­ვა­რი ღირ­შე­სა­ნიშ­ნა­ო­ბაა სამ­სარ­თუ­ლი­ა­ნი იარუ­სე­ბით გარ­ შე­მორ­ტყ­მუ­ლი 700-კაციანი დარ­ბა­ზი, სა­მი თე­ატ­რა­ლუ­რი და­ სის მუდ­მი­ვი მას­პინ­ძე­ლი გახ­და. აქ სპექტაკლებს მართავენ კორდოვა კომედი, საბავშვო და ახალგაზრდული და თოჯინების თეატრები.

პირ­ვე­ლი ეკ­ლე­სი­ის ბე­დი ტრა­გი­კუ­ლი აღ­მოჩ­ნ­და – 1677 წელს კონ­ ს­ტ­რუქ­ცი­ის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი ნა­წი­ლი ჩა­მო­ინ­გ­რა და ად­გი­ლობ­რი­ ვი მღვდლის სი­ცოცხ­ლე იმ­ს­ხ­ვერ­პ­ლა. გა­ნახ­ლე­ბუ­ლი სამ­შე­ნებ­ლო სა­მუ­შა­ო­ე­ბის ხელ­მ­ძღ­ვა­ნე­ლად წარ­მო­შო­ბით ეს­პა­ნე­ლი არ­ქი­ტექ­ ტო­რი მო­იწ­ვი­ეს და 1706 წელს ტა­ძა­რი და­უმ­თავ­რე­ბე­ლი სა­ხით გა­ ა­ღეს მლოც­ველ­თათ­ვის. გუმ­ბა­თი­სა და პორ­ტი­კის მშე­ნებ­ლო­ბის დას­რუ­ლე­ბის შემ­დეგ, 1784 წელს ეკ­ლე­სია ღვთის­მ­შობ­ლის მი­ძი­ ნე­ბის სა­ხელ­ზე აკურ­თხეს. მოგ­ვი­ა­ნე­ბით მას ორი სამ­რეკ­ლო შე­ე­ მა­ტა, ინ­ტე­რი­ე­რი მო­ი­ხა­ტა და XX სა­უ­კუ­ნის და­საწყის­ში პორ­ტი­კის თავ­ზე ქრის­ტეს ქან­და­კე­ბა და­იდ­გა. ეკ­ლე­სი­ის უკან, პა­ტა­რა მო­ე­ დან­ზე, ხე­რო­ნი­მო ლუ­ის დე კაბ­რე­რას ძეგ­ლი დგას.

El Teatro del Libertador General San Martín – არ­­გენ­­ტი­­ნის­ ერ­­თ-­ ერ­­თ მთა­­ვარ სა­­ო­პე­­რო და სა­­ბა­­ლე­­ტო დარ­­ბაზს სა­­უ­კე­­თე­­ სო სცე­­ნა აქვს აკუს­­ტი­­კის თვალ­­საზ­­რი­­სით. მშობ­ლი­ურ პრო­ვინ­ ცი­ა­ში დი­დი სა­კონ­ცერ­ტო სივ­რ­ცის მშე­ნებ­ლო­ბის ინი­ცი­ა­ტო­რი მა­შინ­დე­ლი იუს­ტი­ცი­ის მი­ნის­ტ­რი და მოგ­ვი­ა­ნე­ბით მხა­რის გუ­ ბერ­ნა­ტო­რი – რა­მონ კარ­კა­ნო იყო. მან სა­­კა­­ნონ­­მ­დებ­­ლო ორ­­გა­­ ნოს­­გან ფი­­ნან­­სუ­­რი მხარ­­და­­ჭე­­რა მი­­ი­ღო და მშე­­ნებ­­ლო­­ბის ხელ­­­ მ­­ძღ­­ვა­­ნე­­ლად იტა­­ლი­­ე­ლი არ­­ქი­­ტექ­­ტო­­რი – ფრან­­ჩეს­­კო ტამ­­ბუ­­რი­­ ნი და­­ნიშ­­ნა, რო­­მელ­­საც უკ­­ვე ჰქონ­­და ბუ­­ე­ნოს აირეს­­ში მუ­­შა­­ო­­ ბის გა­­მოც­­დი­­ლე­­ბა. ყველა მასალა, ნაჭრები და აღჭურვილობა ევროპიდან ჩამოიტანეს.

თა­ვი­სუფ­ლე­ბის ქუ­ჩის გა­ყო­ლე­ბა­ზე, გზაჯ­ვა­რე­დინს გა­დაღ­მა, რე­ ლი­გი­უ­რი ხე­ლოვ­ნე­ბის მუ­ზე­უ­მია – Juan de Tejeda Museum of Religious Art. ამ ერ­თ­სარ­თუ­ლი­ა­ნი, ვარ­დის­ფე­რი კუთხის შე­ნო­ ბის ის­ტო­რია მას­ში და­ცულ ექ­ს­პო­ნა­ტებ­ზე ნაკ­ლებ­სა­ინ­ტე­რე­სო რო­დი­ა: ხუ­ან დე ტე­ხე­დამ სახ­ლი ქა­ლა­ქის პრი­ვი­ლე­გი­რე­ბულ უბან­ში ააგო – მი­წის იმ ნაკ­ვეთ­ზე, რო­მე­ლიც მა­მა­მისს, ხე­რო­ნი­მო ლუ­ის დე კაბ­რე­რას თა­ნა­მო­აზ­რე­სა და თა­ნა­მებ­რ­ძოლს, კორ­დო­ ვის და­არ­სე­ბის­თა­ნა­ვე გა­და­ე­ცა სა­ჩუქ­რად. კომ­პ­ლექ­სი, რო­მელ­ შიც, მე­პატ­რო­ნის აპარ­ტა­მენ­ტე­ბის გარ­და, მო­ნე­ბის საცხოვ­რე­ ბე­ლი, სა­ჯი­ნი­ბო და სხვა სა­მე­ურ­ნეო და­ნიშ­ნუ­ლე­ბის სივ­რ­ცე­ე­ბი შე­დი­ო­და, XVII სა­უ­კუ­ნის და­საწყი­სით თა­რიღ­დე­ბა.

1628 წელს ხუ­ან დე ტე­ხე­დამ დას­ნე­უ­ლე­ბუ­ლი ქა­ლიშ­ვი­ლის სას­თუ­ მალ­თან და­დე­ბუ­ლი პი­რო­ბა აას­რუ­ლა: გო­გო­ნას სას­წა­უ­ლებ­რი­ვი გან­კურ­ნე­ბის შემ­დეგ, სახ­ლი ფეხ­შიშ­ველ კარ­მე­ლიტ­თა ორ­დენს გა­დას­ცა, რო­მელ­მაც აქ მო­ნას­ტე­რი და­ა­არ­სა და წმინ­და ტე­რე­ ზას ეკ­ლე­სია ააგო. მო­ნაზ­ვ­ნე­ბი თით­ქ­მის არას­დ­როს ტო­ვებ­დ­ნენ მო­ნას­ტ­რის ფარ­გ­ლებს. ხე­დი, რო­მე­ლიც მათ გა­რე­სამ­ყა­როს­თან აკავ­ში­რებ­და, ახ­ლაც არ შეც­ვ­ლი­ლა – ში­და ეზო­დან, ბერ­გა­მო­ ტი­სა და ფორ­თოხ­ლის სურ­ნე­ლო­ვან ხე­ებს ზე­მოთ, კვლავ მო­ჩანს სა­კა­თედ­რო ტაძ­რის გუმ­ბა­თი. 1604 წელს, რო­ცა სახ­ლი ჯერ კი­დევ ოჯა­ხის მფლო­ბე­ლო­ბა­ში იყო, აქ და­ი­ბა­და ხუ­ან დე ტე­ხე­დას ვა­ჟი – პირ­ველ არ­გენ­ტი­ნელ პო­ე­ტად მიჩ­ნე­უ­ლი ლუ­ის ხო­სე დე ტე­ხე­და. http://www.museotejeda.com/

ინ­ტე­რი­ე­რი ნე­ო­ბა­რო­კო­სა და ლუ­დო­ვი­კო XV-ის მდიდ­რულ სტილ­შია შეს­რუ­ლე­ბუ­ლი – ჭა­ღე­ბი, წი­თე­ლი ხა­ვერ­დი, ავე­ჯი, ბრინ­ჯა­ო, მარ­მა­რი­ლო… ნა­ლი­სე­ბუ­რი ფორ­მის დარ­ბაზ­ში ათას­ ზე მე­ტი მა­ყუ­რე­ბე­ლი ეტე­ვა. ცენ­ტრ ­ ა­ლურ ფა­სად­ზე სკულ­პ­ტუ­ რუ­ლი რე­ლი­ე­ფია – კორ­დო­ვის გერ­ბი, რო­მე­ლიც ორ ქე­რუ­ბიმს უჭი­რავს. შე­ნო­ბა სა­ზე­იმ­ ოდ გა­იხ­ს­ნა 1891 წლის 26 აპ­რილს, 1950 წელს კი, არ­გენ­ტი­ნის პრე­ზი­დენ­ტის – ხუ­ან პე­რო­ნის ბრძა­ნე­ბით, გე­ნე­რალ ხო­სე დე სან მარ­ტი­ნის სა­ხე­ლი ეწო­და. სა­ხელ­მ­წი­ფო გა­დატ­რი­ალ ­ ე­ბის შემ­დეგ, სა­ხელ­წო­დე­ბი­დან გე­ნერ­ლის ხსე­ნე­ბა გაქ­რა, თუმ­ცა 1973 წელს პე­რონ­მა ძა­ლა­უფ­ლე­ბა და­იბ­რუ­ნა, თე­ ატ­რ­მა კი – ეროვ­ნუ­ლი გმი­რის სა­ხე­ლი.

52 VOYAGER 27/2022

თე­­ატ­­რის მე­­ზობ­­ლად, გზაჯ­­ვა­­რე­­დინ­­ზე მდე­­ბა­­რე Patio Olmos – 500 მოს­­წავ­­ლე­­ზე გათ­­ვ­ლი­­ლი ყო­­ფი­­ლი ვა­­ჟ­თა სკო­­ლა­­ა, რო­­ მე­­ლიც გუ­­ბარ­­ნა­­ტორ ხო­­სე ვი­­სენ­­ტე დე ოლ­­მომ 1900-იანი წლე­­ ბის და­­საწყის­­ში გახ­­ს­ნა. დრო­­თა გან­­მავ­­ლო­­ბა­­ში აქ ცი­­ხე, ბა­­ზა­­რი და სა­­ბა­­ჟო ფუნ­­ქ­ცი­­ო­ნი­­რებ­­და. 1968 წლის მი­წის­ძ­ვ­რამ ნა­გე­ბო­ ბა მწყობ­რი­დან გა­მო­იყ­ვა­ნა, თუმ­ცა ის წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ას­რუ­ლებ­და სან მარ­ტი­ნის თე­ატ­რის სა­რეკ­ვი­ზი­ტო ფუნ­ქ­ცი­ას. დღეს Patio Olmos კორ­­დო­­ვის ყვე­­ლა­­ზე მნიშ­­ვ­ნე­­ლო­­ვა­­ნი სა­­ვაჭ­­­ რო ცენ­­ტ­რი­­ა, 30 000 კვ. მეტ­­რ­ზე გან­­თავ­­სე­­ბუ­­ლი 150-ზე მე­­ტი ობი­­­ ექ­­ტით, მათ შო­­რის, სა­­ერ­­თა­­შო­­რი­­სო ბრენ­­დუ­­ლი მა­­ღა­­ზი­­ე­ბით.

Paseo del Buen Pastor (სიტყვასიტყვით – კე­­თი­­ლი მწყემ­­სის გა­­სე­­ირ­­ნე­­ბა) – ეს კულ­­ტუ­­რუ­­ლი ცენ­­ტრ ­ ი უზარ­­მა­­ზარ ტე­­რი­­ტო­­რი­­ ა­­ზე გა­­ჭი­­მუ­­ლი ერ­­თ­გ­ვა­­რი ლა­­ბი­­რინ­­თი­­ა, სა­­დაც ხან კონ­­ცერ­­ტ­ზე აღ­­მოჩ­­ნ­დე­­ბით და ხა­­ნაც სა­­ცეკ­­ვაო წარ­­მოდ­­გე­­ნა­­ზე. დარ­­ბა­­ზებ­­ში გა­­მო­­ფე­­ნი­­ლია ფერ­­წე­­რუ­­ლი და ფო­­ტო­­ნა­­მუ­­შევ­­რე­­ბი, თა­­ნა­­მედ­­­ რო­­ვე ქან­­და­­კე­­ბის ნი­­მუ­­შებ­­თან ერ­­თად. აქ იმარ­­თე­­ბა თე­­ატ­­რა­­ ლუ­­რი დად­­გ­მე­­ბი და თო­­ჯი­­ნე­­ბის თე­­ატ­­რის სპექ­­ტაკ­­ლე­­ბიც. კომ­­პ­­ ლექ­­სში შე­­დის ბა­­რე­­ბი, რეს­­ტორ­­ნე­­ბი და მა­­ღა­­ზი­­ე­ბი. შე­გიძ­ლი­ათ „მოცეკვავე წყლე­ბის“ შოუ ნა­ხოთ – შად­რევ­ნე­ბი­ან აუზ­ში მუ­სი­ კის და ილუ­მი­ნა­ცი­ე­ბის თან­ხ­ლე­ბით მოწყო­ბი­ლი წარ­მოდ­გე­ ნა. კომ­პ­ლექ­სის მშე­ნებ­ლო­ბა ამ ად­გი­ლას 2004 წელს და­იწყეს – თით­ქ­მის 35 წლის მან­ძილ­ზე უფუნ­ქ­ცი­ოდ მდგა­რი შე­ნო­ბის ად­გი­ლას, რო­მე­ლიც XIX სა­უ­კუ­ნის ბო­ლო­დან ჯერ ქალ­თა თავ­ შე­სა­ფა­რი, შემ­დეგ კი ქალ­თა ცი­ხე იყო. ხე­­ლუხ­­ლებ­­ლად შე­­მო­­ნა­­ ხუ­­ლი ცი­­ხის სამ­­ლოც­­ვე­­ლო, რეს­­ტავ­­რა­­ცი­­ის შემ­­დეგ, კომ­­პ­ლექ­­ს­­ ში ჩარ­­თეს და ახ­­ლა აქ ღო­­ნის­­ძი­­ე­ბე­­ბი იმარ­­თე­­ბა.

შე­უმ­ჩ­ნე­ვე­ლი არც კა­პუ­ცი­ნე­ბის ეკ­ლე­სია დაგ­რ­ჩე­ბათ, თა­ვი­სი მო­ნუ­მენ­ტუ­რი სი­ლუ­ეტ ­ ით, რო­მე­ლიც, ერ­თი შე­ხედ­ვით, შე­იძ­ ლე­ბა კომ­პ­ლექ­სის ნა­წი­ლა­დაც მი­იჩ­ნი­ოთ. კა­პი­უ­შო­ნი­ან ანა­ ფო­რებ­ში ჩაც­მუ­ლი კა­პუ­ცი­ნე­ბის ორ­დე­ნის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი კორ­დო­ვა­ში XX სა­უ­კუ­ნის და­საწყის­ში გა­მოჩ­ნ­დნ­ ენ. 1933 წელს მათ იესოს წმინ­და გუ­ლის ტაძ­რის მშე­ნებ­ლო­ბა და­იწყეს, რო­მე­ ლიც 7 წლის შემ­დეგ გა­იხ­სნ­ ა, თუმ­ცა დას­რუ­ლე­ბუ­ლი სა­ხე მხო­ ლოდ 1980 წელს მი­ი­ღო. გან­სა­კუთ­რე­ბით შთამ­ბეჭ­და­ვია ნე­ო­ გო­თი­კურ სტილ­ში შეს­რუ­ლე­ბუ­ლი მთა­ვა­რი ფა­სა­დი, გო­თი­კუ­რი არ­ქი­ტექ­ტუ­რის­თ­ვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი აზი­დუ­ლი პრო­პორ­ცი­ე­ ბით, სა­მი კა­რით, კოშ­კე­ბით, შპი­ლი­თა და თა­ღებ­ში გან­ლა­გე­ბუ­ ლი შე­სა­ნიშ­ნა­ვი სკულ­პ­ტუ­რე­ბით.

Museo Superior de Bellas Artes Evita – Palacio Ferreyra – კლა­ სი­კუ­რი არ­ქი­ტექ­ტუ­რუ­ლი სტი­ლის ამ შე­სა­ნიშ­ნა­ვი სა­სახ­ლის ასა­შე­ნებ­ლად (1916) მარ­ტინ ფე­რე­ი­რას თან­ხე­ბი არ და­უ­ზო­გავს. ცნო­ბილ ექიმს, კირ­ქ­ვის კა­რი­ე­რი­სა და არ­გენ­ტი­ნა­ში კი­რის უდი­დე­სი ქარ­ხ­ნის მფლო­ბელს, ხელ­გაშ­ლი­ლო­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბა ნამ­დ­ვი­ლად ჰქონ­და. ამი­ტომ, სა­უ­კე­თე­სო ევ­რო­პუ­ლი მა­სა­ლა შე­ი­ძი­ნა, ბა­ღის მო­საწყო­ბად კი იმ დრო­ის­თვ­ ის სა­ხელ­გან­თ­ქ­მუ­ ლი ლან­დ­შაფ­ტის დი­ზა­ინ­ ე­რი და­ი­ქი­რა­ვა. 500 კვ. მეტ­რის ფარ­ თო­ბის სა­სახ­ლის მთა­ვა­რი სივ­რ­ცეა 20 მეტ­რი სი­მაღ­ლის ცენ­ ტ­რა­ლუ­რი დარ­ბა­ზი, მო­ნუ­მენ­ტუ­რი კი­ბით, ჭერ­ში მოწყო­ბი­ლი ბუ­ნებ­რი­ვი გა­ნა­თე­ბით და აივ­ნით მთელ პე­რი­მეტ­რ­ზე.

53 VOYAGER 27/2022

კორდოვა

დარ­ბა­ზის გარ­შე­მო მი­სა­ღე­ბი ოთა­ხე­ბი­ა, მე­ო­რე სარ­თულ­ზე კი – ამ­პი­რის სტილ­ში მოწყო­ბი­ლი პი­რა­დი აპარ­ტა­მენ­ტე­ბი. მას­შ­ ტა­ბე­ბის გა­სა­აზ­რებ­ლად გეტყ­ვით, რომ აქ 35 სა­ძი­ნე­ბე­ლი და 19 სა­ა­ბა­ზა­ნო ოთა­ხი იყო. 2007 წლის 17 ოქ­ტომ­ბერს ფე­რე­ი­რე­ბის სა­სახ­ლე­ში ხე­ლოვ­ნე­ბის მუ­ზე­უმ­ ი – ევი­ტა გა­იხ­ს­ნა, კორ­დო­ვის პრო­ვინ­ცი­ის ხე­ლოვ­ნე­ბი­სა და კულ­ტუ­რის ნი­მუ­შე­ბის სა­ექ­ს­პო­ ზი­ცი­ოდ. ამ­­ბო­­ბენ, რომ იმ დრო­­ის­­თ­ვის ქა­­ლა­­ქის გა­­ნა­­პი­­რა უბა­­ნი მარ­­­ ტინ ფე­­რე­­ი­რამ საცხოვ­­რებ­­ლად ახალ­­გა­­შე­­ნე­­ბუ­­ლი სარ­­მი­­ენ­­ტოს ბა­­ღის გა­­მო აირ­­ჩი­­ა, რო­­მე­­ლიც დღეს შე­­სა­­ნიშ­­ნა­­ვი ორი­­ენ­­ტი­­ რია მუ­­ზე­­უ­მის მი­­საგ­­ნე­­ბად. ქა­­ლა­­ქის ცენ­­ტ­რი­­დან სულ რამ­­დე­­ნი­­ მე კვარ­­ტ­ლის და­­შო­­რე­­ბით მდე­­ბა­­რე ეს ვრცე­­ლი სა­­რეკ­­რე­­ა­ციო ზო­­ნა 1911 წელს გა­იხ­სნ­ ა, არ­გენ­ტი­ნის პრე­ზი­დენ­ტის, დო­მინ­გო ფა­უს­ტი­ნო სარ­მი­ენ­ტოს და­ბა­დე­ბი­დან 100 წლის თავ­ზე და მის სა­ხელს ატა­რებს. თავ­და­პირ­ვე­ლი ჩა­ნა­ფიქ­რით კორ­დო­ვის ფარ­გ­ლებ­ში მა­სი­ურ ­ ი ტყის ზო­ნა უნ­და გა­შე­ნე­ბუ­ლი­ყო, თუმ­ცა მოგ­ვი­ა­ნე­ბით აქ სა­ფეხ­მავ­ლო ბი­ლი­კე­ბი, ხე­ლოვ­ნუ­რი ტბა, ხი­ დე­ბი, სა­ცი­გუ­რაო მო­ე­და­ნი და ბერ­ძ­ნუ­ლი ამ­ფი­თე­ატ­რი მო­ეწყო. ბა­ღი­დან მთე­ლი ქა­ლა­ქი შე­სა­ნიშ­ნა­ვად მოჩანს. აქ­ვეა XX სა­უ­ კუ­ნის და­საწყი­სში აშე­ნე­ბუ­ლი ვარ­დე­ბის ბა­ღი, შად­რევ­ნე­ბით და ქან­და­კე­ბე­ბით. სამ­ხ­რეთ სექ­ტორ­ში ზო­ო­ლო­გი­ურ ­ ი პარ­კი და ოქ­როს ლი­გის მარ­შ­რუტ­ში შე­მა­ვა­ლი ორი მუ­ზე­უ­მი­ა.

Museo Provincial Palacio Dionisi – ფრან­გუ­ლი ნე­ოკ­ლა­სი­კის სტილ­ში აგე­ბუ­ლი სა­სახ­ლე გერ­მა­ნე­ლი ემიგ­რან­ტის, ქა­ლაქ­ში ერ­თ­-ერ­თი უმ­ს­ხ­ვი­ლე­სი სა­მეურ­ნეო მა­ღა­ზი­ის მფლო­ბე­ლის – ხუ­ან კე­გე­ლე­რის სა­კუთ­რე­ბა იყო XX სა­უ­კუ­ნის და­საწყის­ში. ფე­ რე­ი­რას სა­სახ­ლეს­თან შე­და­რე­ბით, ეს შე­ნო­ბა მცი­რე ზო­მი­სა­ა, თუმ­ცა არა­ნაკ­ლე­ბი არ­ქი­ტექ­ტუ­რუ­ლი ღი­რე­ბუ­ლე­ბით გა­მო­ირ­ ჩე­ვა. მუ­ნი­ცი­პა­ლუ­რი სა­კუთ­რე­ბის სტა­ტუ­სი ერ­თ­გ­ვა­რი გა­რან­ტი გახ­და სა­სახ­ლის კულ­ტუ­რუ­ლი და ეს­თე­ტი­კუ­რი ღი­რე­ბუ­ლე­ბის

შე­სა­ნარ­ჩუ­ნებ­ლად: შე­ნო­ბა 1924 წელს დას­რულ­და და მი­სი თავ­და­პირ­ვე­ლი სა­ხე, XIX სა­უ­კუ­ნის ბო­ლოს ევ­რო­პი­დან ჩა­მო­ ტა­ნი­ლი მა­სა­ლე­ბი­ა­ნად, პრაქ­ტი­კუ­ლად უც­ვ­ლე­ლად არის შე­ მო­ნა­ხუ­ლი. გან­სა­კუთ­რე­ბით აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია ცენ­ტ­რა­ლუ­რი დარ­ ბა­ზის მა­სი­უ­რი კი­ბე და დი­დი, ფე­რა­დი ვიტ­რა­ჟი. 1992 წელს აქ სა­გა­რეო ვაჭ­რო­ბის სა­მი­ნის­ტ­რო გა­იხ­ს­ნა, შემ­დეგ­ში – კულ­ტუ­ რის სა­ა­გენ­ტოს შტაბ-­ბი­ნა, 2000-იანი წლე­ბის და­საწყი­სი­დან კი უმ­ბერ­ტო დი­ო­ნი­სის სა­ხე­ლო­ბის ფო­ტოგ­რა­ფი­ის მუ­ზე­უ­მი დამ­კ­ ვიდ­რ­და. აღ­­სა­­ნიშ­­ნა­­ვი­­ა, რომ დი­ო­ნი­სი კე­გე­ლე­რის ქა­ლიშ­ვი­ლის – მარ­ გა­რი­ტას ქმა­რი იყო – ცნო­ბი­ლი ექი­მი, რო­მელ­საც იმ დრო­ის­ თ­ვის ერ­თა­დერ­თი კი­ბოს ინ­ს­ტი­ტუ­ტი ჰქონ­და სა­ა­ვად­მ­ყო­ფო­ში გახ­ს­ნი­ლი.

Museo Provincial de Bellas Artes Emilio Caraffa – დი­ა­ლო­გი ად­გი­ლობ­რივ მხატ­ვ­რულ მეხ­სი­ე­რე­ბა­სა და თა­ნა­მედ­რო­ვე ხე­ ლოვ­ნე­ბას შო­რის – ამ მიზ­ნის მი­საღ­წე­ვად ემი­ლიო კა­რა­ფას სა­ხე­ლო­ბის მუ­ზე­უმ­ ი კო­ლექ­ცი­ებ­ზე მუ­შა­ო­ბას აქ­ტი­ურ სა­გა­მო­ ფე­ნო პროგ­რა­მას უთავ­სებს. მუ­­ზე­­უ­მის ის­­ტო­­რია 1914 წლი­­დან იწყე­­ბა, თუმ­­ცა მუდ­­მი­­ვი სა­­ექ­­ს­პო­­ზი­­ციო სივ­­რ­ცე აქ 1916 წელს გა­­ იხ­­ს­ნა – სა­­ხა­­სი­­ა­თო, მორ­­კა­­ლულ შე­­ნო­­ბა­­ში, სარ­­მი­­ენ­­ტოს ბა­­ღის შე­­სას­­ვ­ლე­­ლის წინ, შე­­მაღ­­ლე­­ბულ ად­­გილ­­ზე. 1962 წელს, პირ­­ვე­­ ლი ამე­­რი­­კუ­­ლი სამ­­ხატ­­ვ­რო ბი­­ე­ნა­­ლეს გა­­სა­­მარ­­თად, ნა­­გე­­ბო­­ბა მნიშ­ვ­ ­ნე­­ლოვ­­ნად გა­­ა­ფარ­­თო­­ეს, შემ­­დ­გო­­მი რე­­კონ­­ს­ტ­რუქ­­ცია კი 2007 წელს ჩა­­ტარ­­და. მუ­­ზე­­უ­მის დღე­­ვან­­დე­­ლი სა­­ხე ორი ეპო­­ქის არ­­ქი­­ტექ­­ტუ­­რულ სტილს აერ­­თი­­ა­ნებს – ნე­­ოკ­­ლა­­სი­­კუ­­რი სა­­ფა­­ სა­­დო შე­­ნო­­ბის უკან თა­­ნა­­მედ­­რო­­ვე კონ­­ს­ტ­რუქ­­ცია დაგ­­ხ­ვ­დე­­ბათ, მკა­­ფიო გე­­ო­მეტ­­რი­­უ­ლი ფორ­­მე­­ბით, ერ­­თ­მა­­ნეთ­­ზე და­­დე­­ბულ უზარ­­მა­­ზარ, შე­­მი­­ნულ საზღ­­ვაო კონ­­ტე­­ი­ნე­­რებს რომ მო­­გა­­გო­­ ნებთ. მუ­­ზე­­უ­მის კო­­ლექ­­ცი­­ებ­­ში და­­ცუ­­ლი ფერ­­წე­­რის, გრა­­ფი­­კის, ვი­­დე­­ო­ხე­­ლოვ­­ნე­­ბის, ახა­­ლი ტექ­­ნო­­ლო­­გი­­ე­ბის, ფო­­ტოგ­­რა­­ფი­­ი­სა

54 VOYAGER 27/2022

of Córdoba-ს (ადგილობრივი უნი­ვერ­სი­ტე­ტის) სამ­ხრ ­ ე­თის კამ­ პუ­სის ნა­წი­ლი­ა. მის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე ხე­ლოვ­ნე­ბი­სა და დი­ზა­ინ­ ის ფა­კულ­ტე­ტის ხუ­თი მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბა თა­ნა­არ­სე­ბობს – გა­მო­ყე­ნე­ ბი­თი ხე­ლოვ­ნე­ბის, კე­რა­მი­კის, სა­მუ­სი­კო, თე­ატ­რა­ლუ­რი და სახ­ ვი­თი ხე­ლოვ­ნე­ბის უმაღ­ლე­სი სკო­ლე­ბი.

და ქან­­და­­კე­­ბის ნი­­მუ­­შე­­ბი სა­­შუ­­ა­ლე­­ბას მოგ­­ცემთ, თვა­­ლი მი­­ა­­ დევ­­ნოთ არ­­გენ­­ტი­­ნუ­­ლი ხე­­ლოვ­­ნე­­ბის გან­­ვი­­თა­­რე­­ბას XIX სა­­უ­კუ­­ ნის ბო­­ლო­­დან თა­­ნა­­მედ­­რო­­ვე­­ო­ბამ­­დე. მუ­­ზე­­უ­მი არ­­გენ­­ტი­­ნე­­ლი მხატ­­ვ­რის – ემი­­ლო კა­­რა­­ფას სა­­ხელს ატა­­რებს, კორ­­დო­­ვის მთა­­ ვა­­რი ტაძ­­რის ერ­­თ­-ერ­­თი გამ­­ფორ­­მებ­­ლის, რო­­მელ­­საც მუ­­ზე­­უ­მის და­­არ­­სე­­ბა­­შიც მი­­უძღ­­ვის წვლი­­ლი.

Provincial Museum of Natural Sciences Dr. Arturo Umberto Illia –­ არ­გენ­ტი­ნის პრე­ზი­დენ­ტის – არ­ტუ­რო უმ­ბერ­ტო ილი­ას სა­ხე­ ლო­ბის სა­ბუ­ნე­ბის­მეტყ­ვე­ლო მეც­ნი­ე­რე­ბა­თა მუ­ზე­უ­მის კო­ლექ­ ცი­ას დი­დი ხნის ის­ტო­რია აქვს, თუმ­ცა თა­ნა­მედ­რო­ვე შე­ნო­ბა­ში 2007 წლი­დან ფუნ­ქ­ცი­ო­ნი­რებს. სპი­რა­ლუ­რად მოწყობილ ში­და სივ­რ­ცე­ში სა­მი სარ­თუ­ლი ერ­თ­მა­ნეთს უწყვე­ტი პან­დუ­სით უკავ­ შირ­დე­ბა. ის თით­ქოს ამო­ნი­ტის ფორ­მას იმე­ო­რებს და შე­ნო­ბის ფუნ­ქ­ცი­ას ეხ­მი­ა­ნე­ბა – მდი­და­რი პა­ლე­ონ­ტო­ლო­გი­უ­რი მა­სა­ლა ხომ მუ­ზე­უ­მის კო­ლექ­ცი­ის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი ნა­წი­ლი­ა. ქვე­და სარ­ თულ­ზე სამ­ხ­რე­თა­მე­რი­კუ­ლი მე­გა­ფა­უ­ნის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბის გა­მო­ფე­ნაა – გა­და­შე­ნე­ბუ­ლი გი­გან­ტუ­რი ძუ­ძუმ­წოვ­რე­ბის. აქაა ბა­ლა­ხისმ­ჭა­მე­ლი მე­გა­თე­რი­უ­მისა და ხმალ­კ­ბი­ლა კა­ტას – სმი­ ლო­დო­ნის ნა­ტუ­რა­ლუ­რი ზო­მის რეპ­ლი­კე­ბი და გლიპ­ტო­დონ­ტის ჯავ­შა­ნი, აღ­მო­ჩე­ნი­ლი კორ­დო­ვი­დან და­ახ­ლო­ე­ბით 80 კმ-ის და­ შო­რე­ბით. შემ­დე­გი სამ­ყა­როს წარ­მო­შო­ბის ექ­ს­პო­ზი­ცი­ა­ა, რო­მე­ ლიც მე­ტე­ო­რი­ტე­ბით, ად­გი­ლობ­რი­ვი ქა­ნე­ბით და მი­ნე­რა­ლე­ბი­ თაა წარ­მოდ­გე­ნი­ლი. მას პალეონ­ტო­ლო­გი­უ­რი და ბი­ო­ლო­გი­უ­ რი კო­ლექ­ცია მოჰყ­ვე­ბა, სულ ბო­ლოს კი გი­გან­ტუ­რი მფრი­ნა­ვი ხვლი­კე­ბის – პტე­რო­ზავ­რე­ბის ქვეშ მოწყო­ბი­ლი სა­კონ­ფე­რენ­ციო დარ­ბა­ზია და სივ­რ­ცე მათ­თ­ვის, ვი­საც სურს, ნა­ნა­ხი და გა­გო­ნი­ლი გა­ა­ა­ნა­ლი­ზოს და პლა­ნე­ტის გა­დარ­ჩე­ნა­ზე იფიქ­როს.

კორ­დო­ვის ის­ტო­რი­ის დიდ და მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვან ნა­წილს გა­მო­ ტო­ვებთ, თუ იეზუ­იტ ­ ე­ბის მემ­კ­ვიდ­რე­ო­ბას არ გა­ეც­ნო­ბით. ქა­ ლა­ქი ჯერ კი­დევ ახა­ლი და­არ­სე­ბუ­ლი იყო, რო­ცა აქ მი­სი­ონ­ ე­ რუ­ლი ორ­დ­ნის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი გა­მოჩ­ნდ ­ ­ნენ და 1599 წელს იეზუ­ი­ტთა კვარ­ტ­ლის სა­ხე­ლით ცნო­ბილ უბან­ში ქრის­ტეს სა­ ზო­გა­დო­ებ­ ა და­ა­ფუძ­ნეს. აქა­უ­რო­ბა მას­შ­ტა­ბუ­რი კულ­ტუ­რულ­-­ სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო და ეკო­ნო­მი­კუ­რი სის­ტე­მის ცენ­ტ­რად იქ­ცა.

1610 წელს პირ­ვე­ლი სას­წავ­ლო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა – Colegio Máximo გა­იხ­ს­ნა, სა­დაც სტუ­დენ­ტე­ბი თე­ო­ლო­გი­ასა და ფი­ლო­სო­ფი­ას სწა­ვ­ლობ­დ­ნენ. 1621 წელს, პაპ­მა გრი­გოლ XV-მ სას­წავ­ლე­ბელს ხა­რის­ხის მი­ნი­ჭე­ბის უფ­ლე­ბა უწყა­ლო­ბა. 1622 წელს, რო­გორც კი კორ­დო­ვა­ში მე­ფე ფი­ლი­პე IV-ის მი­ერ რა­ტი­ფი­ცი­რე­ბულ­ მა ბრძა­ნე­ბამ ჩა­მო­აღ­წი­ა, იეზუ­ი­ტე­ბის არ­ქი­ე­პის­კო­პოს­მა, პედ­ რო დე ონი­ა­ტემ, პრო­ფე­სო­რე­ბის თან­ხ­მო­ბით, უნი­ვერ­სი­ტე­ტის გახ­ს­ნის შე­სა­ხებ ოფი­ცი­ალ ­ უ­რად გა­მო­აცხა­და და მოგ­ვი­ა­ნე­ბით სას­წავ­ლებ­ლის წეს­დე­ბაც შე­ად­გი­ნა. ასე და­არ­ს­და არ­გენ­ტი­ნის ყვე­ლა­ზე ძვე­ლი უმაღ­ლე­სი სას­წავ­ლე­ბე­ლი.

Ciudad de las Artes – ხელოვნების ქალაქი მარშრუტის ბოლო პუნქტია. კორ­დო­ვის ყველ­ზე მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ ლო და შე­მოქ­მე­დე­ბი­თი ჰა­ბი, რო­მე­ლიც Provincial University 55 VOYAGER 27/2022

კორდოვა

აქ­ვე დრო­ში სა­ო­რი­ენ­ტა­ცი­ოდ ისიც თქვათ, რომ ფი­ლი­პე IV ის მე­ფე­ა, ვე­ლას­კე­სი რომ ყავ­და კა­რის მხატ­ვ­რად. იეზუ­იტ­თა კვარ­ ტა­ლის ყვე­ლა­ზე ძვე­ლი ნა­გე­ბო­ბა მცი­რე ზო­მის ტა­ძა­რი უნ­და ყო­ფი­ლი­ყო, რო­მე­ლიც XVII სა­უ­კუ­ნის მე­ო­რე ნა­ხე­ვარ­ში ახა­ლი ეკ­ლე­სი­ით ჩა­ა­ნაც­ვ­ლეს. დღეს ის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი აკა­დე­მი­უ­რი ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბის, მათ შო­რის – ხა­რის­ხის გა­და­ცე­მის ცე­რე­მო­ნი­ა­ ლის გა­მარ­თ­ვის ად­გი­ლი­ა. აქ­ვეა Colegio Nacional de Monserrat – 1687 წელს და­არ­სე­ბუ­ ლი კო­ლე­ჯი. მის სა­მუ­ზე­უ­მო ექ­ს­პო­ზი­ცი­ა­ში სხვა ნივ­თებ­თან ერ­ თად ის ფი­ზი­კუ­რი, ქი­მი­უ­რი და ას­ტ­რო­ნო­მი­ული ხელ­საწყო­ებ­ ია გა­მო­ფე­ნი­ლი, რომ­ლე­ბიც XIX სა­უ­კუ­ნის სას­წავ­ლო პრო­ცეს­ში აქ­ტი­უ­რად გა­მო­ი­ყე­ნე­ბო­და. იეზუ­ი­ტე­ბი თა­ვი­ანთ მას­შ­ ­ტა­ბურ სა­ გან­­მა­ნათ­­ლებ­­ლო საქ­­მი­ა­ნო­ბას სა­კუ­თა­რი რე­სურ­­სებით აფი­ ნან­ს­ ებ­­დ­ნენ, კორ­­დო­ვის პრო­ვინ­­ცი­ის ექვს ფერ­მ­ ა­ში სა­სოფ­ლო-­ ­სა­მე­ურ­­ნეო წარ­­მო­ე­ბი­თა და მე­ვე­ნა­ხე­ო­ბის მეშ­ვ­ ე­ო­ბით. სი­ტუ­ა­ ცია 1767 წელს მო­ულ ­ ოდ­ნე­ლად შე­იც­ვა­ლა, რო­ცა მე­ფე კარ­ლოს III-მ ეს­პა­ნუ­რი მი­წე­ბი­დან იეზუ­ი­ტე­ბის გან­დევ­ნა ბრძა­ნა. ორ­დე­ნის წარ­მო­მა­დ­გენ­ლე­ბი იძუ­ლე­ბის წე­სით გე­მით იტა­ლი­ა­ში გა­ამ­გ­ზავ­ რეს. უნი­ვერ­სი­ტე­ტი ფრან­ცის­კა­ნე­ლე­ბთა ხელ­ში გა­და­ვი­და. 1791 წელს ორ მთა­ვარ – თე­ოლ ­ ო­გი­ურ და ფი­ლო­სო­ფი­ურ დის­ციპ­ ლი­ნას სა­მარ­თ­ლის და სო­ცი­ა­ლურ მეც­ნი­ე­რე­ბა­თა მი­მარ­თუ­ლე­ბა და­ემ­ ა­ტა, რი­თიც უნი­ვერ­სი­ტე­ტის სე­კუ­ლა­რი­ზა­ცი­ის პრო­ცე­სი და­ იწყო.

SACHA MISTOL ART HOTEL ქა­ლა­ქის ცენ­ტ­რ­ში მდე­ბა­რე ეს გა­მორ­ჩე­უ­ლი შე­ნო­ბა 1927 წელს აიგო, რო­გორც გა­ნახ­ლე­ბი­სა და პროგ­რე­სის არ­ქი­ტექ­ტუ­რუ­ლი სიმ­ბო­ლო. მი­სი მფლო­ბე­ლი იყო ემი­ლიო ფე­ლი­პე ოლ­მო­სი – თა­ვი­სი თა­ო­ბის ერ­თ­-ერ­თი გა­მორ­ჩე­უ­ლი პო­ლი­ტი­კო­სი, კორ­ დო­ვის მე­რი და ოლ­ქის გუ­ბერ­ნა­ტო­რი. პრო­ფე­სი­ით ინ­ჟი­ნერ­ მა მშე­ნებ­ლო­ბი­სას მი­ზან­მი­მარ­თუ­ლად აირ­ჩია ნე­ოკ­ლა­სი­კუ­რი სტი­ლი, რო­მე­ლიც კო­ლო­ნი­ურ ­ ი ეპო­ქის არ­ქი­ტექ­ტუ­რას და­უ­პი­ რის­პი­რა და სა­ფუძ­ვე­ლი ჩა­უ­ყა­რა დე­და­ქა­ლა­ქის ახალ იერ­სა­ ხეს. დღეს რე­ა­ბი­ლი­ტი­რე­ბულ შე­ნო­ბა­ში მყუდ­რო და ნა­თე­ლი ბუ­ტიკ­-­სას­ტუმ­როა მოწყო­ბი­ლი, რო­მე­ლიც სამ­ხატ­ვ­რო სა­ლო­ ნის ფუნ­ქ­ცი­ა­საც ითავ­სებს. „მამაკაცის პორ­ტ­რე­ტი“, „ლურჯი ხე­ე­ბი“, „ფრანგული ყვა­ვი­ლე­ ბი“, „ქალი ბაღ­ში“, „ოცნება“… ასე­თი ორი­გი­ნა­ლუ­რი და­სა­ხე­ლე­ ბის ნომ­რებს ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რი მხატ­ვ­რუ­ლი სტი­ლი და გან­წყო­ბა აქვთ, შექ­მ­ნი­ლი კედ­ლის მო­ხა­ტუ­ლო­ბით, ნა­ხა­ტე­ბით და თა­ნა­ მედ­რო­ვე, კომ­ფორ­ტუ­ლი ავე­ჯით… ფო­ტო­ებ­თან ერ­თად, სა­იტ­ზე ნომ­რე­ბის და­გეგ­მა­რე­ბა­საც იპო­ვით, რაც წარ­მოდ­გე­ნას შე­გიქ­მ­ ნით სივ­რ­ცით ორ­გა­ნი­ზე­ბა­ზე და არ­ჩე­ვანს გა­გი­ად­ვი­ლებთ.

სას­ტუმ­რო გთა­ვა­ზობთ შეხ­ვედ­რე­ბის სივ­რ­ცე­საც, და­მო­უ­კი­დე­ბე­ ლი გა­სას­ვ­ლე­ლით ეზო­ში, და სპა ცენ­ტ­რის მომ­სა­ხუ­რე­ბას. შა­ ბათ­-­კ­ვი­რას გა­მარ­თუ­ლი სამ­ხატ­ვ­რო გა­მო­ფე­ნე­ბი შე­სა­ნიშ­ნა­ვი სა­შუ­ა­ლე­ბაა ად­გი­ლობ­რი­ვი მხატ­ვ­რე­ბი­სა და მა­თი შე­მოქ­მე­დე­ ბის გა­საც­ნო­ბად. https://sachamistol.com/en

56 VOYAGER 27/2022

AZUR ROYAL BOUTIQUE HOTEL ქა­­ლა­­ქის შუ­­ა­გულ­­ში, მთა­­ვა­­რი მო­­ედ­­ნი­­დან რამ­­დე­­ნი­­მე ნა­­ბიჯ­­ზე მდე­­ბა­­რე ამ სას­­ტუმ­­როს მთა­­ვა­­რი ღირ­­ს­შე­­სა­­ნიშ­­ნა­­ო­ბა უდა­­ვოდ სარ­­და­­ფის სარ­­თულ­­ში მოწყო­­ბი­­ლი სპა ცენ­­ტრ ­ ი­­ა. ის­­ტო­­რი­­ის,

მოგ­­ზა­­უ­რო­­ბი­­სა და თავ­­გა­­და­­სავ­­ლე­­ბის შთა­­გო­­ნე­­ბით შექ­­მ­ნი­­ლი კომ­­ფორ­­ტუ­­ლი სივ­­რ­ცე ან­­ტი­­კუ­­რი რო­­მის აბა­­ნოს გა­­ნა­­სა­­ხი­­ე­რებს. აქ სიძ­­ვე­­ლე და თა­­ნა­­მედ­­რო­­ვე­­ო­ბა ორ­­გა­­ნუ­­ლად ერ­­წყ­­მის ერ­­თ­­ მა­­ნეთს, კედ­­ლე­­ბი და კა­­მა­­რო­­ვა­­ნი ჭე­­რი აგუ­­რით არის ამოყ­­ვა­­ ნი­­ლი, თეთ­­რი მარ­­მა­­რი­­ლოს აუზებ­­ში კი წყა­­ლი ლიც­­ლი­­ცებს. სპა ცენ­­ტრ ­ ­ში დარ­­ბაზ­­თა უმე­­ტე­­სო­­ბას ლა­­თი­­ნუ­­რი და­­სა­­ხე­­ლე­­ბა აქვს, რო­­მა­­უ­ლი თერ­­მე­­ბის მი­­ბაძ­­ვით. გა­­მა­­ჯან­­სა­­ღე­­ბელ ციკ­­ლ­ში ამ დარ­­ბა­­ზებს გარ­­კ­ვე­­უ­ლი თან­­მიმ­­­ დევ­­რო­­ბით გა­­დი­­ხართ. თა­ვის, მხრე­ბისა და კის­რის­თ­ვის გან­ კუთ­ვ­ნი­ლი ძლი­ე­რი ჭავ­ლის ჩან­ჩ­ქე­რი, ჰიდ­რო­მა­სა­ჟი, ოზო­ნის დე­ტოქ­ს­-ა­ბა­ზა­ნა, აღ­მო­სავ­ლუ­რი აბა­ნო, გამ­წ­მენ­დი ბუ­ნებ­რი­ვი არო­მა­ტე­ბით, გა­ფილ­ტ­რუ­ლი წყლის შხა­პი, ცი­ვი წყლის ჭა, ჰო­ რი­ზონ­ტა­ლუ­რი შხა­პი სხვა­დას­ხ­ვა ტემ­პე­რა­ტუ­რისა და სიმ­ძლ ­ ავ­ რის ჭავ­ლით – ეს მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი სპა პრო­ცე­დუ­რე­ბი და­გეხ­ მა­რე­ბათ, რომ მო­იხ­ს­ნათ სტრე­სი, და­ძა­ბუ­ლო­ბა, გა­იძ­ლი­ერ ­ ოთ იმუ­ნუ­რი სის­ტე­მა, გა­იწ­მინ­დოთ სა­სუნ­თქ­ ი გზე­ბი და გა­ი­უმ­ჯო­ბე­ სოთ სის­ხ­ლის მი­მოქ­ცე­ვა. სპა ცენ­ტრ ­ ­თან ერ­თად, სას­ტუმ­რო­ში არის მი­ნი­მა­ლის­ტურ სტილ­ში გა­დაწყ­ვე­ტი­ლი კომ­ფორ­ტუ­ლი ნომ­რე­ბი, ტე­რა­სა აუზით და რეს­ტო­რა­ნი, რო­მე­ლიც სე­ზო­ნურ პრო­დუქ­ტზ­ ე ორი­ენ­ტი­რე­ბულ მე­ნი­უს გთა­ვა­ზობთ. https://azurrealhotel.com/

YRIGOYEN 111 HOTEL სას­ტუმ­რო ქა­ლა­ქის ფი­ნან­სურ რა­ი­ონ­ში მდე­ბა­რე­ობს, სა­ვაჭ­ რო ცენ­ტ­რის – Patio Olmos-ის გვერ­დით, კულ­ტუ­რუ­ლი მე­დი­ის ოქ­როს ლი­გის მარ­შ­რუტ­ზე. შე­ნო­ბის ორი­გი­ნა­ლურ იერ­სა­ხეს გა­ნა­პი­რო­ბებს ორი სხვა­დას­ხ­ვა ეპო­ქის არ­ქი­ტექ­ტუ­რუ­ლი სტი­ ლი­სა და სამ­შე­ნებ­ლო მა­სა­ლის გე­მოვ­ნე­ბი­ა­ნი შე­ხა­მე­ბა: ქვე­და ნა­წი­ლი 1900-იანი წლე­ბის Nueva Cordoba-ს ტი­პის ნა­გე­ბო­ბა­ა, რომ­ლის რეს­ტავ­რი­რე­ბუ­ლი ფა­სა­დი და ინ­ტე­რი­ე­რი ქა­ლა­ქის კულ­ტუ­რუ­ლი მემ­კ­ვიდ­რე­ო­ბის ნა­წი­ლი­ა. შე­ნო­ბის ზე­და მხა­რე თა­ნა­მედ­რო­ვე შე­მი­ნუ­ლი კონ­ს­ტრ ­ უქ­ცი­ა­ა, 78 ელე­გან­ტუ­რი ოთა­ხით, რომ­ლებ­საც კარ­გი ბუ­ნებ­რი­ვი გა­ნა­ თე­ბა და შე­სა­ნიშ­ნა­ვი ხე­დი აქვს ქა­ლაქ­ზე. ბო­ლო, მე-14 სარ­ თულ­ზე ტე­რა­სა, ღია აუზი, სატ­რე­ნა­ჟო­რო დარ­ბა­ზი და სა­უ­ნა გე­ლით. სას­ტუმ­რო­ში მოქ­მე­დი „1906 ლა­უნ­ჯ­ბა­რი“, კა­ფე­ტე­რი­ი­ თა და მსუ­ბუ­ქი ხემ­სის არ­ჩე­ვა­ნით, კომ­ფორ­ტუ­ლი სივ­რ­ცეა რო­ გორც დას­ვე­ნე­ბის­თ­ვის, ისე საქ­მი­ა­ნი შეხ­ვედ­რე­ბის­თვ­ ის. https://www.y111hotel.com/

VIRREINATO თუ კორ­დო­ვის კო­ლო­ნი­ურ წარ­სულ­ში მოგ­ზა­ურ ­ ო­ბა გსურთ, უთუ­ოდ ამ სას­ტუმ­რო­ში უნ­და გა­ჩერ­დეთ. ქა­ლა­ქის იეზუ­ი­ტურ კვარ­ტალ­ში აგე­ბუ­ლი ეს შე­ნო­ბა 1670 წლით თა­რიღ­დე­ბა და იდე­ა­ლუ­რი ად­გი­ლია ის­ტო­რი­უ­ლი ცენ­ტრ ­ ის ღირ­ს­შე­სა­ნიშ­ნა­ო­ ბებ­თან მი­სად­გო­მად. აქ თი­თო­ე­ულ ­ ი ნივ­თი ხე­ლოვ­ნე­ბის ნი­მუ­ შია და იეზუ­ი­ტუ­რი პე­რი­ო­დის დიდ­გ­ვა­რო­ვა­ნი ოჯა­ხის ის­ტო­რი­ ას გიყ­ვე­ბათ, ისე, რომ ამ ის­ტო­რი­ის ნა­წი­ლად იგ­რ­ძ­ნოთ თა­ვი. ედუ­არდ III, უილი­ამ I, ან­ნე I – ეს სას­ტუმ­როს ნომ­რე­ბის სა­ხე­ლე­ ბი­ა. მა­სი­უ­რი ხის ავე­ჯი, ჩუ­ქურ­თ­მი­ა­ნი ჩარ­ჩო­ე­ბი, ქვის ბუ­ხა­რი, ფა­ი­ფუ­რის ჭურ­ჭე­ლი... – სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის წი­ნან­დე­ლი სახ­ლის იერი მაქ­სი­მა­ლუ­რად აღ­დ­გე­ნი­ლი­ა. თა­ნა­მედ­რო­ვე აღ­ჭურ­ვი­ლო­ბის წყა­ლო­ბით, ნომ­რე­ბი მო­სა­ხერ­ხე­ბე­ლი და კომ­ფორ­ტუ­ლი­ა. სას­ ტუმ­როს მყუდ­რო ბა­ღიც აქვს. http://virreinato.com.ar/ 57 VOYAGER 27/2022

კორდოვა

WINDSOR HOTEL & TOWER

NH CÓRDOBA PANORAMA

ეს კომ­ფორ­ტუ­ლი და თა­ნა­მედ­რო­ვედ აღ­ჭურ­ვი­ლი სას­ტუმ­როა ქა­ლა­ქის ცენ­ტრ ­ ­ში, ელე­გან­ტუ­რი ოთა­ხე­ბით, ბო­ლო – მეშ­ვი­დე სარ­თულ­ზე მოწყო­ბი­ლი სა­რე­ლაქ­სა­ციო გა­რე­მო­თი და შე­სა­ნიშ­ ნა­ვი გას­ტ­რო­ნო­მი­ით. დი­ლით შვე­დუ­რი მა­გი­და იშ­ლე­ბა, თუმ­ცა პირ­ველ სარ­თულ­ზე ბარ­შიც ისა­უზ­მებთ. სა­დი­ლი შე­გიძ­ლი­ათ, არ­გენ­ტი­ნის ცნო­ბი­ლი მარ­ნე­ბი­დან ჩა­მო­ტა­ნილ ღვი­ნო­ებს შე­უ­ ხა­მოთ. ტე­რა­სა და ბო­ლო სარ­თუ­ლი იდე­ა­ლუ­რია დას­ვე­ნე­ბის­ თ­ვის: სპა, ფიტ­ნეს­ცენ­ტ­რი, სა­უ­ნა და ღია აუზი, რო­მე­ლიც ყვე­ლა სე­ზონ­ზე ფუნ­ქ­ცი­ო­ნი­რებს. თუ კორ­დო­ვა­ში ყოფ­ნა თქვენ­თ­ვის ღირ­ს­შე­სა­ნიშ­ნავ თა­რიღს ემ­თხ­ვე­ვა, საქ­მი­ა­ნი და ბიზ­ნეს­შეხ­ ვედ­რის­თ­ვის გან­კუთ­ვ­ნი­ლი დარ­ბა­ზის გარ­და, გა­ით­ვა­ლის­წი­ნეთ 40 პერ­სო­ნა­ზე გათ­ვ­ლი­ლი არა­ფორ­მა­ლუ­რი სივ­რ­ცეც, პრი­ვა­ტუ­ ლი ტე­რა­სი­თა და შე­სა­ნიშ­ნა­ვი ხე­დით ქა­ლაქ­ზე (იდეალურია BBQ-ისა და კოქ­ტე­ილ ­ ის სა­ღა­მოს­თ­ვის).

კორ­დო­ვის ცენ­ტ­რ­ში მდე­ბა­რე ამ 15-სართულიან სას­ტუმ­როს ბევ­რი სი­კე­თის გა­მო გირ­ჩევთ: ის­ტო­რი­ულ ცენ­ტრ ­ ­თან სი­ახ­ ლო­ვე, თა­ნა­მედ­რო­ვედ აღ­ჭურ­ვი­ლი ელე­გან­ტუ­რი ნომ­რე­ბი, სა­ ხუ­რავ­ზე აუზი და შე­სა­ნიშ­ნა­ვი პა­ნო­რა­მუ­ლი ხე­დი, სპა ცენ­ტრ ­ ი, სატ­რე­ნა­ჟო­რო დარ­ბა­ზი, მყუდ­რო ბა­რი და რეს­ტო­რა­ნი. 138 ნომ­ რი­დან ზო­გი­ერ­თი კორ­დო­ვის ჰო­რი­ზონ­ტ­სა და შო­რე­ულ მთებს გაჰ­ყუ­რებს, მაგ­რამ თუ უც­ნობ ქა­ლაქ­ში ხე­ტი­ა­ლი თქვე­ნი ჰო­ბი­ა, იქ­ნებ ჯობ­დეს, ნო­მე­რი ჰიდ­რო­მა­სა­ჟო­რი­ა­ნი აბა­ზა­ნით აიღოთ? შვე­დურ სა­უზ­მე­ზე ტრო­პი­კულ ხილს, წვე­ნებ­სა და ახალ­გა­მომ­ ცხ­ვარ ფუნ­თუ­შე­ულს მო­გარ­თ­მე­ვენ. რეს­ტო­რან Tipuana-ში კი გე­ლით რე­გი­ო­ნუ­ლი და სა­ერ­თა­შო­რი­სო სამ­ზა­რე­უ­ლოს მე­ნი­უ, მათ შო­რის, კორ­დო­ვა­ში გან­თ­ქ­მუ­ლი თხის ხორ­ცის კერ­ძე­ბი, არ­გენ­ტი­ნუ­ლი სტე­იკ­ ი და იმ­პორ­ტი­რე­ბუ­ლი ღვი­ნის ფარ­თო არ­ ჩე­ვა­ნი. აქ­ვეა ტე­ლე­ვი­ზო­რი და მო­სა­ხერ­ხე­ბე­ლი სა­ვარ­ძ­ლე­ბიც, თუ­კი არ გსურთ, უკა­ნას­კ­ნელ სპორ­ტულ მოვ­ლე­ნებს ჩა­მორ­ჩეთ.

https://www.windsortower.com/

www.nh-hotels.com/

ELETON RESORT & SPA თუ სა­კუ­რორ­ტო ზო­ნა­ში გან­ტ­ვირ­თ­ვა გსურთ და ხმა­უ­რი­ან ქა­ ლაქ­ში მხო­ლოდ ექ­ს­კურ­სი­ებს გეგ­მავთ, Eleton Resort & SPA სწო­ რედ ის არის, რა­საც ეძებთ. ვი­ლა კარ­ლოს პას შე­სას­ვ­ლელ­თან მდე­ბა­რე 3-სართულიან შე­ნო­ბა­ში 107 ნო­მე­რი­ა. ჩვენ ზე­და სარ­ თულს გირ­ჩევთ – ფარ­თო ვიტ­რა­ჟე­ბით ოთა­ხე­ბი კარ­გად ნათ­ დე­ბა, აივ­ნი­დან კი მთა­გო­რი­ა­ნი ჰო­რი­ზონ­ტი და ლან­დ­შაფ­ტის მთა­ვა­რი ღირ­ს­შე­სა­ნიშ­ნა­ობ­ ა, ტბა სან რო­კე მო­ჩანს, მო­ლივ­ლი­ვე აფ­რი­ა­ნი ნა­ვე­ბით. აქე­დან კორ­დო­ვამ­დე 35 კი­ლო­მეტ­რი­ა.

CASEROS 248 ეს ოთხ­ვარ­სკ­ ­ვ­ლა­ვი­ა­ნი სას­ტუმ­რო ქა­ლა­ქის ცენ­ტ­რ­ში, ტუ­რის­ ტულ ღირ­ს­შე­სა­ნიშ­ნა­ო­ბებ­სა და კო­მერ­ცი­ულ და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებ­ თან ახ­ლოს მდე­ბა­რე­ობს: სა­ვაჭ­რო ცენ­ტრ ­ ი Patio Olmos აქე­დან 300 მეტ­რ­შია და არც სან მარ­ტი­ნის ხალ­ხ­მ­რა­ვალ მო­ე­დან­ზე მო­ სახ­ვედ­რად დაგ­ჭირ­დე­ბათ შორს წას­ვ­ლა. ეს სა­და, ელე­გან­ტუ­რი სას­ტუმ­რო ყვე­ლა თა­ნა­მედ­რო­ვე სტან­ დარტს პა­სუ­ხობს: 58 ნომერი, შვედური მაგიდა, სნეკის ბარი, ფიტნესის დარბაზი, აგრეთვე – საკონფერენციო სივრცე და 24-საათიანი ბიზნესცენტრი – იმ შემთხვევისთვის, თუ დასვენებას დისტანციურ მუშაობას უთავსებთ. https://www.solans.com/hotel_solans_en_cordoba

თუ Eleton Resort & SPA-ში გა­ჩე­რე­ბას გა­დაწყ­ვეტთ, შე­გიძ­ლი­ათ, სას­ტუმ­როს ტრან­ს­ფე­რი­თაც ისარ­გებ­ლოთ და აერო­პორ­ტი­დან პირ­და­პირ აქეთ აიღოთ გე­ზი. და­ხუ­რუ­ლი აუზი, ღი­ა, ორ­დო­ნი­ ა­ნი აუზი ტე­რა­სა­ზე, ბა­რით, კი­ნო­დარ­ბა­ზი, სა­ფეხ­ბურ­თო მო­ე­ და­ნი, რეს­ტო­რა­ნი, ლა­უნ­ჯ­ბა­რი, შვე­დუ­რი სა­უზ­მე, სპა ცენ­ტრ ­ ი, გა­მა­ჯან­სა­ღე­ბე­ლი პრო­ცე­დუ­რე­ბით და სა­ბავ­შ­ვო რეკ­რე­ა­ცი­უ­ლი ზო­ნა – ეს ყვე­ლა­ფე­რი ერთ სივ­რ­ცე­ში­ა, რა­საც კორ­დო­ვის მთის შე­სა­ნიშ­ნა­ვი ჰა­ვაც ემა­ტე­ბა. თუ გარ­თო­ბა მო­გინ­დე­ბათ, ნა­ხე­ვარ სა­ათ­ში მი­ლი­ონ­ ი­ა­ნი ქა­ლა­ქის ცენ­ტ­რ­ში აღ­მოჩ­ნ­დე­ბით, თუმ­ცა არც ვი­ლა კარ­ლოს პა­ში მო­იწყენთ. ეს პა­ტა­რა ქა­ლა­ქი რე­გი­ო­ ნის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი სა­კუ­რორ­ტო ზო­ნაა და ბევრ თავ­შე­საქ­ცევს გთა­ვა­ზობთ. მა­გა­ლი­თად, შე­გიძ­ლი­ათ ტბა­ზე ვინ­დ­სერ­ფინ­გი­სა და აფ­როს­ნუ­ლი სპორ­ტის შე­ჯიბ­რე­ბებ­საც და­ეს­წ­როთ, სა­ექ­ს­ კურ­სიო გე­მე­ბი კი მთელ წყალ­სა­ცავს მო­გა­ტა­რე­ბენ. მე­ტი ად­რე­ ნა­ლი­ნის­თ­ვის, წყლის მო­ტო­ციკ­ლის ქი­რა­ო­ბაც შე­საძ­ლე­ბე­ლი­ა.

ნომრის შერ­ჩე­ვი­სას გა­ით­ვა­ლის­წი­ნეთ, რომ ზოგ შემ­თხ­ვე­ვა­ში საშ­ხა­პე და ჯა­კუ­ზი სა­ერ­თო სივ­რ­ცე­შია და არ არის გა­მიჯ­ნუ­ლი სა­ძი­ნე­ბე­ლი ზო­ნის­გან. https://eleton.com.ar/

58 VOYAGER 27/2022

კორ­დო­ვის ცენ­ტ­რ­ში სხვა ცნო­ბილ ბრენ­დულ სას­ტუმ­რო­ებ­შიც და­ბი­ნავ­დე­ბით: HOLIDAY INN CORDOBA ერ­თა­დერ­თი ხუთ­ვარ­ს­კ­ვ­ლა­ვი­ა­ნი სას­ ტუმ­როა ქა­ლაქ­ში, AMÉRIAN EXECUTIVE CÓRDOBA HOTEL და AMÉRIAN CORDOBA PARK HOTEL კი არ­გენ­ ტი­ნა­ში ცნო­ბი­ლი ქსე­ლუ­რი ბრენ­დის სამ­ვარ­ს­კ­ვ­ ლა­ვი­ა­ნი სას­ტუმ­რო­ე­ბი­ა.

PUEBLO NATIVO თუ ქა­­ლა­­ქი­­დან გა­­დახ­­ვე­­ვას აპი­­რებთ, კორ­­დო­­ვის ჩრდი­­ლო­­ ე­­თით 1 სა­­ა­თის სა­­ვალ­­ზე მოწყო­­ბი­­ლი ეს კომ­­პ­ლექ­­სი, თა­­ვი­­სი ბუ­­ნებ­­რი­­ვი გა­­რე­­მო­­თი, იდე­­ა­ლუ­­რია და­­სას­­ვე­­ნებ­­ლად. არ­­ქი­­ტექ­­­ ტუ­­რა, დი­­ზა­­ი­ნი, სივ­­რ­ცი­­თი ორ­­გა­­ნი­­ზე­­ბა და სხვა ყვე­­ლა­­ფე­­რი აქ სამ ძი­­რი­­თად პრინ­­ციპს ემ­­ყა­­რე­­ბა: გას­­ტ­რო­­ნო­­მი­­ა, აქ­­ტი­­უ­რი დას­­ვე­­ნე­­ბა და რე­­ლაქ­­სა­­ცი­­ა. რე­სორ­ტის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზეა ორი და­მო­უკ­ ი­დე­ბე­ლი საცხოვ­რე­ბე­ლი კომ­პ­ლექ­სი სა­ო­ჯა­ხო დას­ვე­ ნე­ბის­თ­ვის – სა­ძი­ნებ­ლით, სა­სა­დი­ლო ზო­ნით­, ­სამ­ზა­რე­უ­ლო­თი და მი­სა­ღე­ბით. სას­ტუმ­როს ორი რე­სტო­რა­ნი სრულ წარ­მოდ­გე­ ნას შე­გიქ­მ­ნით ად­გი­ლობ­რივ არ­გენ­ტი­ნულ სამ­ზა­რე­უ­ლო­ზე და მსოფ­­ლიო კუ­­ლი­­ნა­­რი­­ულ გა­­მოც­­დი­­ლე­­ბა­­საც გა­­გი­­ზი­­ა­რებთ, იტა­­ ლი­­უ­რი, აზი­­უ­რი, ამე­­რი­­კუ­­ლი და ახ­­ლო აღ­­მო­­სავ­­ლე­­თის კერ­­ძე­­ ბით. გან­­სა­­კუთ­­რე­­ბუ­­ლი სივ­­რ­ცეა სარ­­დაფ­­ში მოწყო­­ბი­­ლი მა­­რა­­ნი, უამ­­რა­­ვი სა­­ხე­­ო­ბის ღვი­­ნით, სა­­დე­­გუს­­ტა­­ციო მე­­ნი­­უ­თი და ხემ­­სის არ­­ჩე­­ვა­­ნით. ბა­­რი ღია სივ­­რ­ცე­­შიც მო­­გემ­­სა­­ხუ­­რე­­ბათ – აუზ­­სა და გოლ­­ფის მო­­ე­დან­­თან, რო­­მე­­ლიც ად­­გი­­ლობ­­რივ ლან­­დ­შაფ­­ტ­ზეა მორ­­გე­­ბუ­­ლი და ხას­­ხა­­სა მწვა­­ნე სა­­ფარს მთე­­ლი წლის გან­­მავ­­­ ლო­­ბა­­ში ინარ­­ჩუ­­ნებს. სა­­ღა­­მო­­ო­ბით, ღია ტე­­რა­­სა­­ზე, თქვენ­­თ­ვის ცოცხა­­ლი მუ­­სი­­კის კონ­­ცერ­­ტე­­ბიც გა­­ი­მარ­­თე­­ბა. https://www.pueblonativo.com.ar/

SCRATCH HOUSE 1918-1919 წლებ­­ში და­­ნი­­ე­ლი ემიგ­­რან­­ტე­­ბის, დიტ­­ლევ­­სე­­ნე­­ბის ოჯახ­­­ მა სახ­­ლის ასა­შ­ ე­­ნებ­­ლად ცნო­ბ­ ი­­ლი და­­ნი­­ე­ლი არ­­ქი­­ტექ­­ტო­­რი და­­ ი­­ქი­­რა­­ვა. ასე გაჩ­­ნ­და ამ გამ­­წ­ვა­­ნე­­ბულ ფერ­დობ­­ზე პა­­ტა­­რა თეთ­­რი ვი­­ლა, სამ­­ხ­რე­­თუ­­ლი ქვეყ­ნ­ ე­­ბის­­თ­ვის უჩ­­ვე­­უ­ლო ნე­­ო­ტუ­­დო­­რის არ­­­ ქი­­ტექ­­ტუ­რ ­ უ­­ლი ფა­­სა­­დით. თბილ ფე­­რებ­­ში გა­­დაწყ­­ვე­­ტი­­ლი მყუდ­­­ რო და კარ­­გად გა­­ნა­­თე­­ბუ­ლ ­ ი ინ­ტ ­ ე­­რი­­ე­რი XX სა­­უკ­ უ­­ნის და­­საწყი­­ სის არ­­გენ­­ტი­­ნის ის­ტ ­ ო­­რი­­ას ინა­ხ­ ავს. ზე­­და სარ­­თულ­­ზე 5 ოთა­ხ­ ი­­ა, მსოფ­­ლი­­ოშ­ ი ცნო­­ბილ გოლ­­ფის მო­­თა­­მა­­შე­­თა სა­­ხე­­ლე­­ბით. და­­ სას­­ვე­­ნებ­­ლად შე­­გიძ­­ლი­ა­ თ, რო­­მე­­ლი­­მე შე­­არ­­ჩი­­ოთ, ან იქ­­ვე ეზო­შ­ ი მდგარ თა­­ნა­­მედ­­რო­­ვე კო­­ტეჯ­­ში მო­­ეწყოთ: სა­­ძი­­ნე­­ბე­­ლი, ეზო, ბუ­­ ხა­­რი, სრუ­ლ ­ ად აღ­­ჭურ­­ვი­­ლი სამ­­ზა­­რე­­უ­ლო, ბარ­­ბე­­ქიუ – აქა­­უ­რო­­ბა იდე­­ა­ლუ­­რია სა­­ო­ჯა­­ხო დას­­ვე­­ნე­­ბის­­თ­ვის. და­მა­ტე­ბით გთა­ვა­ზობთ გა­მა­ჯან­სა­ღე­ბელ სპა ­პ­რო­ცე­დუ­რებს, ჯგუ­ფურ და ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლურ მე­ცა­დი­ნე­ო­ბას იოგა­ში – პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლი ინ­ს­ტ­რუქ­ტო­რის ხელ­მ­ ძღ­ვა­ნე­ლო­ბით. მე­დი­ტა­ცი­ის სე­ან­სე­ბი თქვე­ნი ფი­ზი­კუ­რი, სუ­ლი­ე­ რი და ემო­ცი­უ­რი ბა­ლან­სის პოვ­ნა­ში და­გეხ­მა­რე­ბათ. სა­უკ­ ე­თე­სო გოლ­ფის მინ­დ­ვ­რებ­თან სი­ახ­ლო­ვე და სა­ექ­ს­კურ­სიო ტუ­რე­ბი კი აქ­ტი­უ­რი დას­ვე­ნე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბას მოგ­ცემთ. https://scratch-house.com

სასტუმროების შერჩევისას, შემ­თხ­ვე­ვით გა­და­ვაწყ­ დით ინ­ფორ­მა­ცი­ას HOTELES CON HISTORIA-ზე. ეს პრო­ექ­ტი ახ­ლე­ბუ­რად იაზ­რებს სას­ტუმ­რო­ებს და ხე­ ლახ­ლა აღ­მო­გა­ჩე­ნი­ნებთ რე­გი­ო­ნის იმ ის­ტო­რი­ულ სახ­ლებს, რომ­ლებ­საც კორ­დო­ვის ძველ ვი­ზი­ტორ­თა ამ­ბე­ბი უკავ­შირ­დე­ბა. მე­ტიც, მან ისე­თი იდი­ლი­უ­რი, თეთ­რ­-­ს­პი­ლოს­ძ­ვ­ლის­ფე­რი მყუდ­რო ვი­ლე­ბი გვა­პოვ­ ნი­ნა, იქ­ნებ ღირ­დეს ცვლი­ლე­ბე­ბის შე­ტა­ნა თქვენს თუნ­დაც უკ­ვე და­გეგ­მილ მარ­შ­რუტ­ში?

PUEBLO ESTANCIA LA PAZ ამ ად­გილს დი­დი და სა­ინ­ტე­რე­სო ის­ტო­რია აქვს. რომელსაც ჩვენ ხუ­ლიო არ­ხენ­ტი­ნო რო­კა­თი და­ვიწყებთ – XIX სა­უ­კუ­ნის ბო­ლოს არ­გენ­ტი­ნის კონ­ფე­დე­რა­ცი­ის ორ­გ­ზის პრე­ზი­დენ­ტით. აქა­უ­რო­ბა მი­სი მე­უღ­ლის მზითე­ვი­ა, რო­მე­ლიც რო­კამ სა­ზაფხუ­ლო რე­ზი­დენ­ ცი­ად აირ­ჩი­ა, არ­სე­ბულ შე­ნო­ბას იერ­სა­ხე შე­უც­ვა­ლა და იტა­ლი­უ­რი ნე­ოკ­ლა­სი­კის ნი­მუ­შად აქ­ცი­ა, სა­ჯი­ნი­ბო ააშე­ნა და ფრანგ ლან­დ­ შაფ­ტის დი­ზა­ი­ნერს პარ­კი და ხე­ლოვ­ნუ­რი ტბა და­აპ­რო­ექ­ტე­ბი­ნა. პრე­ზი­დენ­ტი აქე­დან მარ­თავ­და ქვე­ყა­ნას და ხში­რად იღებ­და სა­ პა­ტიო სტუმ­რებს. სას­­ტუმ­­როც აქა­უ­რო­ბის უნი­კა­ლუ­რი ის­­ტო­რი­ის, სტუ­მარ­­თ­მოყ­­ვა­რე­ო­ბი­სა და ტრა­დი­ცი­ე­ბის გა­სა­ზი­ა­რებ­­ლად გა­კეთ­­ და. ცენ­­ტ­რა­ლუ­რი შე­ნო­ბა XIX სა­უ­კუ­ნე­ში ააგეს, სა­დაც დღეს გან­­ თავ­­სე­ბუ­ლია ლუქ­­სი Roca Suite და რეს­­ტო­რა­ნი. სას­ტუმ­როს სხვა სივ­რ­ცე­ე­ბი ნაკ­ლებ­სა­ინ­ტე­რე­სო არ გე­გო­ნოთ: აქ შე­გიძ­ლი­ათ, ცალ­კე ნომ­რის სა­ხით იქი­რა­ოთ ძვე­ლი სამ­ რეცხაო და სა­უ­თო­ო, გარ­შე­მო მა­შინ­დე­ლი მა­სი­ურ ­ ი ნი­ჟა­რე­ბი­ თა და ვარ­დე­ბის პა­ტა­რა ბა­ღით. ვი­ლა კლა­რა სა­ხელს პირ­ვე­ლი ლე­დის პა­ტივ­სა­ცე­მად ატა­რებს და ერთ დროს ქალ­თა გა­და­ხუ­ რუ­ლი აუზი იყო. აქ დი­დი ოთა­ხე­ბი დაგ­ხ­ვ­დე­ბათ, ფარ­თო სა­ა­ბა­ ზა­ნო­თი და ვე­რან­დით, რო­მე­ლიც გოლ­ფის მინ­დორს გა­დაჰ­ყუ­ რებს. რეს­ტო­რა­ნი „1830“ გან­სა­კუთ­რე­ბულ მე­ნი­უს გთა­ვა­ზობთ, თა­ნა­მედ­რო­ვე სა­ავ­ტო­რო ტექ­ნი­კე­ბი­სა და ად­გი­ლობ­რი­ვი კუ­ ლი­ნა­რი­ულ ­ ი ტრა­დი­ცი­ე­ბის შერ­წყ­მით. Rincón Criollo-ში მდი­ ნა­რის პი­რას ღია ცეცხ­ლ­ზე დამ­ზა­დე­ბულ არ­გენ­ტი­ნულ სტე­იკს და­ა­გე­მოვ­ნებთ. სა­ღა­მო­ო­ბით შე­გიძ­ლი­ათ, ღია ტე­რა­სა­ზე ერთ მწკრი­ვად გაშ­ლილ რო­მე­ლი­მე მა­გი­დას მი­უჯ­დეთ და Del Cas­ co-ში მსუ­ბუ­ქი ხემ­სი და სას­მე­ლე­ბი შე­უკ­ვე­თოთ. აქ­ტი­უ­რი დას­ ვე­ნე­ბის მოყ­ვა­რუ­ლე­ბი აქ ნამ­დ­ვი­ლად მო­ძებ­ნი­ან გა­სარ­თობს, თუნ­დაც გოლ­ფი­სა და პო­ლოს მო­ედ­ნებ­ზე. https://puebloestancialapaz.com/

59 VOYAGER 27/2022

ტანგო

სა­ვარ­ცხე­ლი და ბრი­ო­ლი­ნი არ­გენ­ტი­ნუ­ლი ტან­გოს ამ­ბა­ვი

60 VOYAGER 27/2022

ი რ ი­ნ ა ბა­გ ა­უ­რ ი

სამ­ხ­რე­თულ ქა­ლა­ქებ­ში ჩხუ­ბი და აყალ­მა­ყა­ლი ვის უკ­ვირს? ჰო­და, მე­ო­ცე სა­უ­კუ­ნის და­საწყი­სის ბუ­ე­ნოს აირე­სიც გა­უ­თა­ვე­ ბე­ლი აურ­ზა­უ­რი­სა და გა­წევ­-­გა­მო­წე­ვე­ბის ქა­ლა­ქი იყო – მრა­ვა­ ლეთ­ნი­კუ­რი და მრა­ვა­ლე­ნო­ვა­ნი ბა­ბი­ლო­ნის გო­დო­ლი, სა­დაც ადა­მი­ა­ნე­ბი გა­უ­თა­ვებ­ლად იბ­რ­ძოდ­ნენ სრუ­ლი­ად ქა­ო­ტურ და მტრულ გა­რე­მო­ში და­სამ­კ­ვიდ­რებ­ლად და რა­ღა­ცას აუცი­ლებ­ ლად ვერ იყოფ­დ­ნენ. ქა­ლა­ქის პორ­ტი და მთე­ლი რი­გი და­სახ­ლე­ბე­ბი სავ­სე იყო ქურ­ დე­ბით, უსახ­ლ­კა­რო ემიგ­რან­ტე­ბით, მოწყა­ლე­ბის მთხოვ­ნე­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი­თა და ჩხუ­ბის­თა­ვე­ბით. სა­ეჭ­ვო რე­პუ­ტა­ცი­ის უბ­ნე­ბი ძილს უფ­რ­თხობ­და უმ­ცი­რე­სო­ბა­ში მოქ­ცე­ულ, გა­ნათ­ლე­ბულ და მდი­დარ კლასს და მოს­ვე­ნე­ბას უკარ­გავ­და წე­სი­ე­რი, ღვთის­მო­ში­ ში ოჯა­ხე­ბის დი­ას­ ახ­ლი­სებს, დე­დებს, ღამ­ღა­მო­ბით სა­ი­დუმ­ლოდ რომ ქე­ქავ­დ­ნენ სა­კუ­თა­რი ვა­ჟე­ბის ჯი­ბე­ებს „სამხილების“ აღ­ მო­სა­ჩე­ნად: ვაი თუ მა­თი სა­მა­გა­ლი­თოდ აღ­ზრ ­ ­დი­ლი შვი­ლე­ბიც ხე­ლი­დან წა­სუ­ლიყ­ვ­ნენ?! ვაი თუ მათ­თ­ვი­საც აღ­მო­ე­ჩი­ნათ ორი სრუ­ლი­ად „ამორალური ნივ­თ­მ­ტ­კი­ცე­ბა“– ტან­გოს მო­ცეკ­ვა­ვე მა­ მა­კაც­თა მთა­ვა­რი ატ­რი­ბუ­ტე­ბი: სა­ვარ­ცხე­ლი და ბრი­ო­ლი­ნი.

ბუ­ე­ნოს აირე­სი შუბ­ლ­ზე გა­და­ვარ­ცხ­ნი­ლი პრი­ა­ლა თმა, გა­მარ­თუ­ლი წე­ლი, და­ ჭი­მუ­ლი სხე­ულ ­ ი და მტკი­ცე ნა­ბი­ჯე­ბი – ასე­თია ტან­გოს მო­ცეკ­ ვა­ვე კა­ცის ყვე­ლა­ზე ბა­ნა­ლუ­რი სა­ხე: დაძ­ვე­ლე­ბუ­ლი პოს­ტე­რე­ ბი­დან მომ­ზი­რა­ლი სამ­ხრ ­ ე­თე­ლი მა­ჩო, ელე­გან­ტურ კოს­ტი­უმ­ში გა­მოწყო­ბი­ლი ვნე­ბი­ა­ნი მაც­დუ­რი, რო­მელ­საც და­ჭი­მულ მკლავ­ ზე ქა­ლი უნ­და ჰყავ­დეს გა­დაწ­ვე­ნი­ლი.

ცე­ებ­ში იშ­ვა ტან­გოც, ან, რო­გორც თა­ვად ამ­ბო­ბენ, „იფეთქა“ სამ­შობ­ლოს მოწყ­ვე­ტილ ადა­მი­ან­თა თვით­გა­მო­ხატ­ვის ხე­ლოვ­ ნე­ბამ, რო­მელ­საც ურ­თი­ერ­თო­ბებს მო­ნატ­რე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი ეწა­ფე­ბოდ­ნენ. „იმ რო­მან­ტი­კულ­-­სენ­ტი­მენ­ტა­ლუ­რი სუ­რა­თის სა­პი­რის­პი­როდ, რო­მელ­საც კი­ნე­მა­ტოგ­რა­ფი­ა­ში ვხვდე­ბით, ტან­გოს გა­მომ­გო­ ნებ­ლებს არ უფიქ­რი­ათ, რომ მას რი­გი­თი, წე­სი­ე­რი ადა­მი­ა­ნე­ბი იცეკ­ვებ­დ­ნენ. ხალ­ხი ამ ცეკ­ვას თავ­და­პირ­ვე­ლად ზურგს აქ­ცევ­და, რად­გან იცო­და მი­სი უზ­ნეო წარ­მო­შო­ბის შე­სა­ხებ“, – წერ­და ხორ­ ხე ლუ­ის ბორ­ხე­სი, დი­დი არ­გენ­ტი­ნე­ლი მწე­რა­ლი, რო­მელ­მაც არა­ერ­თი ტექ­ს­ტი და გა­მოს­ვ­ლა უძღ­ვ­ნა ტან­გოს, მას­თან და­კავ­ ში­რე­ბულ მო­გო­ნე­ბებ­სა და მეცხ­რა­მე­ტე სა­უ­კუ­ნის ბუ­ე­ნოს აირესს. ამ ჯერ კი­დევ პრო­ვინ­ცი­ულ ქა­ლაქ­ში, და­ბალ­სარ­თუ­ლი­ა­ნი სახ­ ლე­ბით, ხე­ე­ბი არ ხა­რობ­და, სა­ზო­გა­დო­ე­ბა კი კლა­სე­ბად იყო და­ყო­ფი­ლი, რო­მელ­თა შო­რი­საც ჩაც­მუ­ლო­ბით ად­ვი­ლად ამო­ იც­ნობ­დით ტან­გოს მო­ცეკ­ვა­ვე­ებს, დღეს უკ­ვე ლე­გენ­დად ქცე­ ულ გმი­რებს – „კომპადრიტოებს“. ღა­რი­ბი სო­ცი­ა­ლუ­რი ფე­ნი­ დან წა­მო­სუ­ლი ეს ახალ­გაზ­რ­და მა­მა­კა­ცე­ბი ატა­რებ­დნ­ ენ პი­ჯაკს, ჭი­ლის ქუდს, კი­სერ­ზე შებ­მულ ცხვირ­სა­ხოცს, ტო­ტებ­გაშ­ვე­ბულ შარ­ვალს, დაწ­ნულ ფეხ­საც­მელს... და, მწერ­ლი­სა­ვე თქმით, „მუდამ მზად იყ­ვ­ნენ, რომ პა­ტი­ვი მი­ე­გოთ თა­ვი­ან­თი თავ­ზე­ხე­ ლა­ღე­ბუ­ლი სარ­წ­მუ­ნო­ე­ბის­თ­ვის“ – ანუ ჩხუ­ბებ­სა და აყალ­მა­ ყალ­ში ჩაბ­მუ­ლიყ­ვ­ნენ.

სი­ნამ­დ­ვი­ლე­ში კი ტან­გოს ის­ტო­რია უკავ­შირ­დე­ბა ყო­ველ­გ­ვა­რი მოჩ­ვე­ნე­ბი­თო­ბის­გან დაც­ლილ, თით­ქ­მის პირ­ველ­ყო­ფილ გან­ც­ დებს – თვით­გა­დარ­ჩე­ნას, მო­ნატ­რე­ბას, ხორ­ცი­ელ ვნე­ბებს, ღა­ ლატს, სიყ­ვა­რულ­სა თუ უსიყ­ვა­რუ­ლო­ბას. ეს სევ­დის ცეკ­ვა­ა, ერ­თ­ დ­რო­უ­ლად კი­დეც რომ აერ­თი­ა­ნებს და კი­დეც შლის მრა­ვა­ლეთ­ ნი­კურ, მრა­ვალ­კულ­ტუ­რულ თუ გენ­დე­რულ ნიშ­ნებს და ყვე­ლა დრო­ი­სა თუ წარ­მო­მავ­ლო­ბის ადა­მი­ან­თა დარ­დებს იტევს. ტან­გოს ამ­ბა­ვი ბუ­ე­ნოს აირეს­ში მეცხ­რა­მე­ტე სა­უ­კუ­ნის მი­წუ­ რულს და­იწყო. სა­უ­კუ­ნე­თა გა­სა­ყარს, რო­გორც წე­სი, ცვლი­ლე­ბე­ბი და ვნე­ბა­თა­ ღელ­ვა სდევს ხოლ­მე. ასე­თი იყო იმ­დ­რო­ინ­დე­ლი არ­გენ­ტი­ნის დე­და­ქა­ლა­ქიც: ქა­ო­სუ­რი და მღელ­ვა­რე. 1871-1915 წლებ­ში ქვეყ­ ნის მთა­ვა­რი პორ­ტის ნა­პი­რებს 5 მი­ლი­ონ­ ამ­დე ემიგ­რან­ტი მი­ ად­გა უკე­თე­სი მო­მავ­ლის იმე­დად. მათ შო­რის იყ­ვ­ნენ შიმ­შილ­სა და სი­ღა­რი­ბეს გა­მოქ­ცე­ულ ­ ი ევ­რო­პე­ლე­ბი, აფ­რი­კე­ლე­ბი, ებ­რა­ ე­ლე­ბი და იაპო­ნე­ლე­ბი. ასე­თი კულ­ტუ­რუ­ლი მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ ბის გა­მო, იქ წაშ­ლი­ლი იყო ყო­ველ­გ­ვა­რი ზღვა­რი, ეთ­ნი­კუ­რი იქ­ ნე­ბო­და, კლა­სობ­რი­ვი, თუ გენ­დე­რუ­ლი, მიუხედავად იმისა, რომ ახალ­ჩა­მო­სულ ემიგ­რან­ტ­თა 70% კა­ცე­ბი იყ­ვ­ნენ. ასე იქ­ცა ბუ­ე­ნოს აირე­სი ძი­რი­თა­დად კა­ცე­ბით და­სახ­ლე­ბულ, პრო­ლე­ტა­რულ ქა­ლა­ქად, სა­დაც მუ­შა­თა კლა­სი, მძი­მე სა­მუ­შაო დღის შემ­დეგ, და­ქან­ცუ­ლო­ბას ტა­ვერ­ნებ­ში, კა­ფე­ებ­სა თუ ბორ­ დე­ლებ­ში იქარ­ვებ­და. ამ­გ­ვარ ად­გი­ლებს ღამ­ღა­მო­ბით და­სა­ლე­ ვად, სამ­ღე­რად, სა­ცეკ­ვა­ოდ, ვნე­ბა­თა და­საკ­მა­ყო­ფი­ლებ­ლად და გან­სატ­ვირ­თად სტუმ­რობ­დ­ნენ მთე­ლი მსოფ­ლი­ოს ემიგ­რან­ტები – მარ­გი­ნა­ლე­ბი, ჩხუ­ბის­თა­ვე­ბი, კრი­მი­ნა­ლე­ბი, თუ „წესიერი“, სახ­ლი­დან გა­მო­პა­რუ­ლი ახალ­გაზ­რ­დე­ბი. ასეთ სა­ეჭ­ვო სივ­რ­ 61 VOYAGER 27/2022

Arturo de Navas dancing with another man, Buenos Aires, 1903.

ტანგო

თავ­ზე­ხე­ლა­ღე­ბუ­ლო­ბა და უტიფ­რო­ბა სუ­ფევ­და ტან­გოს თავ­და­პირ­ველ და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებ­შიც. ქვეყ­ნის გენ­დე­ რუ­ლი სუ­რა­თის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, ასეთ ად­გი­ლებ­ში ქა­ლის მო­სა­პო­ვებ­ ლად, სულ მცი­რე, სავ­სე სა­ფუ­ლე ან დი­დე­ბუ­ლად ცეკ­ვა გჭირ­დე­ბო­და. მა­ნამ­დე ტან­გოს სწავ­ლაც და შეს­რუ­ლე­ბაც მა­მა­კა­ცებს, ძი­რი­თა­დად, ერ­თ­მა­ნეთ­ში უხ­დე­ბო­დათ, ამი­ტომ ის ფორ­მი­თაც და ში­ნა­არ­სი­თაც მეტ­წი­ლად მას­კუ­ლი­ნუ­რი ცეკ­ვა იყო. მე­ო­ცე სა­უ­კუ­ნის ოცი­ან წლებ­ში, რო­ცა ბუ­ე­ნოს აირე­სის ტრა­დი­ ცი­ებ­მა პა­რი­ზის კა­ბა­რე­ებ­შიც ჩა­აღ­წია და თვით არ­გენ­ტი­ნუ­ლი ელი­ტი­სა თუ ბურ­ჟუ­ა­ზი­ის კე­თილ­გან­წყო­ბაც მო­ი­პო­ვა, ტან­გო წარ­მო­სა­დეგ და ელე­გან­ტურ სა­ნა­ხა­ობ­ ად იქ­ცა. სა­ერ­თა­შო­რი­ სო აღი­ა­რე­ბამ შეც­ვა­ლა სა­ზო­გა­დო­ე­ბის და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა მის მი­მართ, თუმ­ცა, პო­პუ­ლა­რო­ბის ზრდას­თან ერ­თად, ამ „წმინდა წყლის უტიფ­რო­ბამ და აღ­ვი­რახ­სნ­ ი­ლო­ბამ“ (ბორხესი) ავ­თენ­ ტი­კუ­რი ხიბ­ლი და­კარ­გა – ბო­ბო­ქა­რი როკ­ვა სენ­ტი­მენ­ტა­ლუ­რ ცეკ­ვად იქ­ცა, რო­მელ­შიც ვნე­ბა კი შე­მორ­ჩა, თუმ­ცა არა პირ­ვან­ დე­ლი სა­ხით.

ემიგ­რან­ტ­თა ცეკ­ვა გა­რი­ყულ, სამ­შობ­ლოს მო­შო­რე­ბულ ადა­მი­ან­თა ნოს­ტალ­გი­ით აიხ­ს­ნე­ბა ორი მო­ცეკ­ვა­ვე სხე­ულ ­ ის ის სი­ახ­ლო­ვე, რო­მელ­საც ტან­გო­ში ვხვდე­ბით, და ბან­დო­ნე­ო­ნის სულ­ში ჩამ­წ­ვ­დომ ხმა­ზე ამ­ღე­რე­ბუ­ლი სევ­დი­ა­ნი ტექ­ს­ტე­ბი. რად­გან ბუ­ე­ნოს აირესს ერ­თი მდი­ნა­რე ყოფს ურუგ­ვა­ის­ გან, ეს ცეკ­ვა იქაც მა­ლე­ვე გავ­რ­ცელ­და, ამი­ტომ, 2009 წელს იუნეს­კოს არა­მა­ტე­რი­ა­ლუ­რი მემ­კ­ვიდ­რე­ო­ბის კო­მი­ტეტ­მა ტან­ გო მსოფ­ლიო სა­გან­ძურ­ში შე­ი­ტა­ნა, რო­გორც „არგენტინულურუგვაიული ხე­ლოვ­ნე­ბის“ გა­ნუ­ყო­ფე­ლი ნა­წი­ლი.

ბუ­ნებ­რი­ვი­ა, ტან­გოს ის­ტო­რია პირ­ვე­ლი თა­ო­ბე­ბის ემიგ­რან­ ტებ­მა და­წე­რეს და გა­და­წე­რეს. მათ შო­რის იყო: კარ­ლოს გარ­ დე­ლი, თა­ვი­სი ხა­ვერ­დო­ვა­ნი ხმი­თა და ამა­ღელ­ვე­ბე­ლი პო­ე­ზი­ ით – მომ­ღე­რა­ლი და კომ­პო­ზი­ტო­რი, რო­მელ­მაც ერ­თ­-ერ­თ­მა პირ­ველ­მა აამ­ღე­რა ტან­გო­ში ტექ­ს­ტი; მა­რია ნი­ე­ვე­სი­სა და ხუ­ან კარ­ლოს კო­პე­სის ვარ­ს­კ­ვ­ლა­ვუ­რი წყვი­ლი, რო­მელ­თა სი­ლა­მა­ ზე და ბო­ბო­ქა­რი სიყ­ვა­რუ­ლის ის­ტო­რია არა­ერ­თი დო­კუ­მენ­ტუ­ რი ფილ­მის შთა­გო­ნე­ბის წყა­რო გახ­და; და, რა თქმა უნ­და, ლე­ გენ­და­რუ­ლი ას­ტორ პი­ა­ცო­ლა, ვინც ტრა­დი­ცი­უ­ლი მუ­სი­კა ერ­თი ხე­ლის მოს­მით გარ­დაქ­მ­ნა: მას­ში ჯა­ზის ელე­მენ­ტე­ბი შე­ი­ტა­ნა, ინ­ს­ტ­რუ­მენ­ტუ­ლი შე­მად­გენ­ლო­ბა ელექ­ტრ ­ ო­ნუ­ლი გი­ტა­რი­თა და ქსი­ლო­ფო­ნით გა­ამ­დიდ­რა და მთე­ლი მსოფ­ლი­ოს გუ­ლი და­ იპყ­რო უკ­ვე კლა­სი­კად ქცე­უ­ლი „ლიბერტაგნოთი“.

1994 წელს გა­მო­ცე­მულ ამა­ვე და­სა­ხე­ლე­ბის ალ­ბომ­ში შე­სუ­ლი კომ­პო­ზი­ცია Libertad პი­ა­ცო­ლას შე­მოქ­მე­დე­ბი­თი გარ­ღ­ვე­ვის სიმ­ბო­ლოდ მი­იჩ­ნე­ვა – ამ ნა­წარ­მო­ებ­ ით კომ­პო­ზი­ტო­რი ტრა­დი­ ცი­ულ ჟღე­რა­დო­ბას გას­ც­და და სა­ფუძ­ვე­ლი და­უ­დო ახალ მუ­სი­ კა­ლურ ფორ­მას Tango nuevo-ს. ტან­გოს წარ­მო­მავ­ლო­ბა­სა და ეტი­მო­ლო­გი­ა­ზე ბევრს მსჯე­ლო­ ბენ: ერ­თი მო­საზ­რე­ბით, სა­ხელ­წო­დე­ბას სა­ფუძ­ვ­ლად უნ­და ედოს ლა­თი­ნუ­რი ზმნა tanger (შეხება), თა­ვად ცეკ­ვა­სა და მუ­

62 VOYAGER 27/2022

სი­კის რიტ­მ­ში კი ფლა­მენ­კოს, აფ­რი­კუ­ლი ცეკ­ვე­ბი­სა და კუ­ბუ­რი აბა­ნე­რას ელე­მენ­ტე­ბი იკითხე­ბა. ტან­გო სო­ცი­ა­ლუ­რი ცეკ­ვა­ა, არა­ერ­თი ევ­რო­პუ­ლი სა­მეჯ­ლი­სო ცეკ­ვის მსგავ­სად (ვალსი იქ­ნე­ბა ეს, თუ მე­ნუ­ეტ ­ ი), თუმ­ცა აქამ­ დე არ­ცერთ მათ­გან­ში არ ყო­ფი­ლა დის­ტან­ცია ასე­თი მცი­რე: არ­გენ­ტი­ნულ ტან­გოს მჭიდ­როდ გა­დახ­ვე­უ­ლი მკლა­ვე­ბი­თა და ახ­ლოს მი­ტა­ნი­ლი მკერ­დით ცეკ­ვა­ვენ. მის და­საწყე­ბად სა­ჭი­როა სა­მი რამ: პარ­ტ­ნი­ო­რის გა­მოწ­ვე­ვა, პა­სუ­ხი და პირ­ვე­ლი ნა­ბი­ ჯი. ნა­ბი­ჯე­ბიც და ცეკ­ვის წე­სე­ბიც გან­საზღ­ვ­რუ­ლი­ა, თუმ­ცა, ქო­ რე­ოგ­რა­ფი­ულ ­ ი მო­ნა­ხა­ზე­ბი­სა და მოძ­რა­ო­ბე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, ტან­გო­ში მთა­ვა­რია არა დას­წავ­ლი­ლი პა, არა­მედ პარ­ტ­ნი­ორ­თა ემო­ცი­უ­რი კავ­ში­რი, ენერ­გი­ის გაც­ვ­ლა, სპონ­ტა­ნუ­რო­ბა და იმ­პ­ რო­ვი­ზა­ცი­ა.

მი­ლონ­გა ტან­გო თით­ქ­მის მთელ მსოფ­ლი­ო­ში პო­პუ­ლა­რუ­ლი­ა, მაგ­რამ ქა­ლა­ქი, რო­მე­ლიც ამ ცეკ­ვი­თა და მუ­სი­კით ცხოვ­რობს, ბუ­ე­ნოს აირე­სი­ა. ცეკ­ვის სკო­ლე­ბი და მი­ლონ­გე­ბი (დარბაზები, ან ად­გი­ ლე­ბი ღია თუ და­ხუ­რუ­ლი სა­ცეკ­ვაო ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბის­თ­ვის) მთელ ქა­ლაქ­შია გა­ფან­ტუ­ლი. დი­დი და პა­ტა­რა სცე­ნე­ბი სტი­ლი­ზე­ბულ შო­უე­ ბს მას­პინ­ძ­ლობს, რომ­ლე­ბიც სა­გან­გე­ბოდ ტუ­რის­ტე­ბის­თ­ვის ეწყო­ბა. ტან­გოს მო­ცეკ­ვა­ვე­ებს შეხ­ვ­დე­ბით ყველ­გან: ქუ­ჩა­ში, მო­ ედ­ნებ­ზე, კა­ფე­ებ­ში. თუმ­ცა, ქა­ლა­ქის მთა­ვარ მი­ლონ­გებს, სა­დაც ათა­სო­ბით სა­გან­გე­ბოდ ჩა­სუ­ლი უცხო­ე­ლიც იყ­რის თავს, ბუ­ე­ნოს აირე­სის უძ­ვე­ლე­სი ის­ტო­რი­უ­ლი უბა­ნი – ლა ბო­კა მას­პინ­ძ­ლობს. მი­ლონ­გას პრინ­ცი­პი მარ­ტი­ვი­ა: ერ­თი თვა­ლის შევ­ლე­ბით იწ­ ვევ სა­ცეკ­ვა­ოდ პარ­ტ­ნი­ორს – უმე­ტეს შემ­თხ­ვე­ვა­ში, სრუ­ლი­ად უცხო ადა­მი­ანს, რო­მელ­საც შე­იძ­ლე­ბა უკა­ნას­კ­ნე­ლა­დაც ხე­დავ­ დე, თუმ­ცა არც ის არის გა­მო­რიცხუ­ლი, მთე­ლი ცხოვ­რე­ბის მეგ­ ზუ­რა­დ გექ­ცეს.

უხერ­ხუ­ლო­ბა, რო­მე­ლიც ახ­ლავს უცხო ადა­მი­ან­თან მი­ახ­ლო­ ე­ბას, თვა­ლი­თა და სხე­ულ ­ ით კონ­ტაქტს, უკუგ­დე­ბის შიშ­სა თუ ურ­თი­ერ­თო­ბას, სრუ­ლი­ად უცხოა არ­გენ­ტი­ნუ­ლი კულ­ტუ­რის­თ­ ვის. ამი­ტომ, მი­ლონ­გა არ­სად არის ისე­თი ნამ­დ­ვი­ლი და მომ­ ნუს­ხ­ვე­ლი, რო­გო­რიც ბუ­ე­ნოს აირეს­ში, სა­დაც ტან­გო სა­უ­კუ­ნე­ზე მე­ტი­ა, ად­გი­ლობ­რივ­თა იდენ­ტო­ბის ნა­წი­ლად, ცხოვ­რე­ბის წე­სა­ დაც კი იქ­ცა. ამ კულ­ტუ­რას­თან სა­ზი­ა­რებ­ლად ჩა­სუ­ლი სტუმ­რე­ბის­თ­ვის კი ეს ცეკ­ვა ერ­თ­გ­ვა­რი თე­რა­პი­აც არის, რო­მე­ლიც პლას­ტი­კის, პო­ე­ზი­ ი­სა და მუ­სი­კის ენით გას­წავ­ლის ადა­მი­ა­ნებ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბას, უცხო­ო­ბის დაძ­ლე­ვას: მთა­ვა­რი­ა, მეწყ­ვი­ლეს მკლა­ვი მტკი­ცედ მოხ­ვი­ო, მი­სი ენერ­გი­ი­თაც აღივ­სო და სა­კუ­თა­რიც უწი­ლა­დო, მი­ენ­დო, მიჰ­ყ­ვე და თვი­თო­ნაც გა­უძღ­ვე.

63 VOYAGER 27/2022

კოლომბია

It’s Colombia not Columbia

ამ ქვე­ყა­ნას თა­ვი­სი მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბი კო­ლომ­ბი­ას უწო­დე­ბენ იმის­და მი­უ­ხე­და­ვად, რომ ლექ­სი­კო­ნებ­სა და ოფი­ცი­ა­ლურ დო­კუ­მენ­ტებ­ში კო­ლუმ­ბია ჰქვი­ა. და ყო­ველ ჯერ­ზე, რო­ცა სხვაგ­ვარ წარ­მოთ­ქ­მას გა­ი­გე­ბენ, ძა­ლი­ან ნაწყე­ნი რჩე­ბი­ან. ეს ამ­ბა­ვი მე მხო­ლოდ მას შემ­დეგ შე­ვიტყ­ვე, რაც ამ ქვეყ­ნის მი­წა­ზე დავ­დ­გი ფე­ხი. უკან დაბ­რუ­ნე­ბულ­მა კი გა­­დავ­წყ­ვი­ტე, პა­ტი­ვი ვცე კო­ლომ­ბი­ე­ლე­ბის სურ­ვილს და ამ სურ­ვი­ლის შე­სა­ხებ თქვენც შე­გატყო­ბი­ნოთ.

64 VOYAGER 27/2022

კო­ლომ­ბია – მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბაა ჰგავს, მაგ­რამ კი­დევ სხვა არის

ნ ა­თ ი ა ა ხა­ლ ა შ­ვ ი­ლ ი

რა გახ­სენ­დე­ბათ კო­ლომ­ბი­ის გა­გო­ნე­ბი­სას?

გირჩევთ

პი­რა­დად მე გო­ნე­ბა­ში მხო­ლოდ მარ­კე­სი, ყა­ვა, ეს­კო­ბა­რი, ნარ­ კო­კარ­ტე­ლე­ბი, ამა­ზო­ნი და კრი­მი­ნა­ლი მიტ­რი­ალ ­ ებ­და ხოლ­მე. თურ­მე, არაფ­რის აზ­რ­ზე არ ვყო­ფილ­ვარ. კო­ლომ­ბია იმა­ზე გა­ცი­ლე­ბით დი­დი და მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი­ა, ვიდ­რე წარ­მოგ­ვიდ­გე­ნი­ა. ეს ის ქვე­ყა­ნა­ა, სა­დაც, სულ მცი­რე, ოთხი სხვა­დას­ხ­ვაგ­ვა­რი მცე­ნა­რე დაგ­ყუ­რებს თავ­ზე; აქ კა­ ფე­ში შე­იძ­ლე­ბა მო­უ­ლოდ­ნე­ლად ჩა­მომ­ჯდ ­ არ­მა ფრინ­ველ­ მა ჩა­გი­კა­კუ­ნოს თეფ­შ­ში, ყვავს მი­ამ­ს­გავ­სო, მაგ­რამ სულ სხვა რამ აღ­მოჩ­ნდ ­ ეს; შუა ქა­ლაქ­ში სე­ირ­ნო­ბი­სას ინ­და­უ­რის­ხე­ლა ფრინ­ველ­მა გა­და­გიშ­ხუ­ი­ლოს თავ­ზე და ესეც ამა­ოდ გე­გო­ნოს კონ­დო­ლი; მან­ქა­ნით მი­მა­ვა­ლი იძუ­ლე­ბუ­ლი გახ­დე, გზა კი­ბორ­ ჩხა­ლე­ბის არ­მი­ას და­უთ­მო, რომ­ლე­ბიც აპ­რი­ლი­დან ივ­ლი­სამ­დე პე­რი­ოდ­ში ტყი­დან ზღვის­კენ მი­დი­ან კვერ­ცხე­ბის და­სა­დე­ბად, ან უკან ბრუნ­დე­ბი­ან ტყე­ებ­ში. თუმ­ცა მა­ლე ყვე­ლა­ფერს შე­ეჩ­ ვე­ვი, რად­გან გა­გახ­სენ­დე­ბა ფრა­ზა სა­მოგ­ზა­უ­რო ცნო­ბა­რი­დან, რომ კოლომბია ერთ კვად­რა­ტულ მეტ­რ­ზე გა­მო­ხა­ტუ­ლი ბი­ომ­ რა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბით მსოფ­ლი­ო­ში პირ­ველ ად­გილ­ზე­ა. სხვა­თა შო­რის, ფრინ­ველ­თა ყვე­ლა­ზე მე­ტი სა­ხე­ო­ბა (1826) სწო­რედ ამ ქვე­ყა­ნა­ში ბი­ნად­რობს. კოლომბი­ის ბი­ო­ლო­გი­ურ სიმ­დიდ­რეს ეკო­სის­ტე­მა­თა მრა­ ვალ­ფე­როვ­ნე­ბა გა­ნა­პი­რო­ბებს: ტრო­პი­კუ­ლი ტყე­ე­ბი, ან­დე­ბი, თოვ­ლი­ა­ნი მწვერ­ვა­ლე­ბი, მდე­ლო­ე­ბი, უდაბ­ნო­ე­ბი და 74 კუნ­ძუ­ ლი წყნარ ოკე­ა­ნე­ში, კა­რი­ბის ზღვა­ში, მდი­ნა­რე­ებ­სა და ტბებ­ში (კოლომბია ერ­თა­დერ­თი ქვე­ყა­ნაა სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კა­ში, რო­ მელ­საც სა­ნა­პი­რო წყნარ ოკე­ა­ნე­ზეც აქვს და კა­რი­ბის ზღვა­ზეც). ად­გი­ლობ­რივ რა­დი­ო­სა და ტე­ლე­ვი­ზი­ებ­ში ქვეყ­ნის ჰიმ­ნი დღე­ში ორ­ჯერ გა­და­ი­ცე­მა – დი­ლის და სა­ღა­მოს 6 სა­ათ­ზე. რა გა­ი­ფიქ­რეთ? ნე­ტა დი­ლის 6 სა­ათ­ზე ვინ იღ­ვი­ძებს ჰიმ­ნის მო­ სას­მე­ნა­დო? ამ ქვე­ყა­ნა­ში აქ­ტი­უ­რი დღე უთე­ნია იწყე­ბა, გა­თე­ნე­ბით კი მთე­ ლი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ად­რე თენ­დე­ბა. ეკ­ვა­ტორ­ზე მდე­ბა­რე­ ო­ბის გა­მო კოლომბი­ა­ში დღე და ღა­მე თით­ქ­მის ყვე­ლა სე­ზონ­ზე თა­ნა­ბა­რი­ა, ზოგ­ჯერ დღის უპი­რა­ტე­სო­ბით.

ტრან­ს­პორ­ტი კოლომბი­ის ქა­ლა­ქებს შო­რის ყვე­ლა­ზე მო­სა­ხერ­ხე­ბე­ლი და საკ­მა­ოდ იაფია სა­ჰა­ე­რო ტრან­ს­პორ­ტით მგზავ­რო­ბა. ზო­გი­ერთ ქა­ლაქ­ში, მა­გა­ლი­თად ლე­ტი­ცი­ა­ში, მხო­ლოდ თვით­მ­ფ­რი­ნა­ვით თუ მოხ­ვ­დე­ბით. დაგ­ვი­ა­ნე­ბა აქ ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი ამ­ბა­ვია და წუ­ თებ­ში გათ­ვ­ლილ გეგ­მებს თუ არ და­აწყობთ, სა­კუ­თარ ნერ­ვებს და­ზო­გავთ. ყვე­ლა­ზე კარ­გი ავი­ა­კომ­პა­ნიაა Avianca.

კოლომბი­ა­ში წას­ვ­ლა წლის ნე­ბის­მი­ერ დროს კარ­ გი­ა. სულ ორი სე­ზო­ნი აქვთ – მშრა­ლი და წვი­მი­ ა­ნი. ტემ­პე­რა­ტუ­რის მხრივ, ქვეყ­ნის ზოგ ნა­წილ­ ში მუდ­მი­ვი გა­ზაფხუ­ლი­ა, კა­რი­ბის ზღვას სულ ზაფხუ­ლი უდ­გას, ბო­გო­ტა­ში უფ­რო გა­ზაფხულ­-­ შე­მოდ­გო­მის ნა­ზა­ვი დაგ­ხ­ვ­დე­ბათ, მწვერ­ვა­ლებ­ ზე კი მუ­დამ თოვ­ლი დევს. თუმ­ცა მა­ინც არ­სე­ბობს რე­კო­მენ­დე­ბუ­ლი სე­ზო­ ნე­ბი: დე­კემ­ბე­რი-­მარ­ტი და ივ­ნი­სი-­სექ­ტემ­ბე­რი. აპ­რილ­-­მა­ის­სა და აგ­ვის­ტო­-ოქ­ტომ­ბერ­ში უფ­რო მე­ტად წვიმს, მაგ­რამ ისიც გა­ით­ვა­ლის­წი­ნეთ, რომ ტუ­რის­ტულ სე­ზონ­ზე ხალ­ხის ოდე­ნო­ბაც მა­ ტუ­ლობს და ფა­სე­ბიც. რაც შე­ე­ხე­ბა ვე­ლურ ბუ­ნე­ ბას, მა­გა­ლი­თად, ამა­ზონ­ზე წას­ვ­ლა ივ­ნი­სი­დან დე­კემ­ბ­რამ­დე შე­იძ­ლე­ბა. ქვეყ­ნის ტე­რი­ტო­რი­ას ყვე­ლა­ზე კარ­გად ფა­რავს მო­ბი­ლუ­რი ქსე­ლი „კლარო“, რომ­ლის ბა­რა­თე­ბი აერო­პორ­ტებ­შიც იყი­დე­ბა, ქუ­ჩა­შიც და მა­ღა­ზი­ ებ­შიც. ბა­ლან­სი ან პა­ტა­რა ჯი­ხუ­რებ­ში უნ­და შე­ ავ­სოთ, ან ეს­პა­ნუ­რე­ნო­ვა­ნი აპის ლა­ბი­რინ­თებ­ში გა­ერ­კ­ვეთ. სატ­რან­ს­პორ­ტო კომ­პა­ნი­ას­თან, სას­ტუმ­როს­თან, გიდ­სა თუ კლუბ­თან კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის­თ­ვის ყვე­ლა­ზე მი­ღე­ბუ­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბაა whatsapp, ძი­რი­თა­დად, ეს­ პა­ნურ ენა­ზე.

მან­ქა­ნის და­ქი­რა­ვე­ბას კოლომბი­ა­ში მა­ინ­ც­და­მა­ინც არ გირ­ჩევთ. მარ­თა­ლი­ა, ქარ­თვ­ ელ მძღოლს არ გა­უ­ჭირ­დე­ბა ალ­ღოს აღე­ბა კოლომბი­ელ­თა მარ­თ­ვის სტი­ლის­თ­ვის, თუმ­ცა საკ­მა­ოდ დი­დი თან­ხა გექ­ნე­ბათ გა­და­სახ­დე­ლი დაზღ­ვე­ვა­ში. გარ­და ამი­სა, შე­იძ­ ლე­ბა რო­მე­ლი­მე სო­ფელ­ში უცებ გზა­ზე ად­გი­ლობ­რი­ვე­ბი გა­და­ გე­ღო­ბონ და თან­ხის გა­დახ­დის გა­რე­შე უბ­რა­ლოდ ვერ გააგრ­ ძე­ლოთ გზა. მოკ­ლედ, შა­რი­ა. სჯობს ახ­ლო მან­ძილ­ზე იმ სატ­ რან­ს­პორ­ტო კომ­პა­ნი­ით ისარ­გებ­ლოთ, რო­მელ­საც სას­ტუმ­რო­ში შე­მოგ­თა­ვა­ზე­ბენ (მაგ: კარტაჰე­ნი­დან კა­რი­ბის ზღვის ერ­თ­-ერთ ულა­მა­ზეს სა­ნა­პი­რო­ზე, Playa Blanca-ზე წაყ­ვა­ნა, და­ლო­დე­ბა და უკან დაბ­რუ­ნე­ბა 100 აშშ დო­ლა­რი და­გიჯ­დე­ბათ. და­ახ­ლო­ე­ბით, 200-კილომეტრიან მო­ნაკ­ვეთ­ზე გა­და­სა­ად­გი­ლებ­ლად კი (მაგ: კარტაჰე­ნა-­სან­ტა მარ­ტა) მიკ­რო­ავ­ტო­ბუს­ში 200 აშშ დო­ლა­რი უნ­ და გა­და­ი­ხა­დოთ). Marsol ერ­თ­-ერ­თი სა­ი­მე­დო კომ­პა­ნი­ა­ა. კუნ­ძუ­ლებ­ზე წყლის ტრან­ს­პორ­ტით მოხ­ვედ­რაც არ არის ძვი­ რი. თუ ად­გილს კუნ­ძულ­ზე მდე­ბა­რე სას­ტუმ­რო­ში ან სა­ნა­პი­რო­ ზე არ­სე­ბულ კლუბ­ში ჯავ­შ­ნით, მათ პა­კეტ­ში ხში­რად ტრან­ს­პორ­ ტი­რე­ბაც შე­დის. შე­გიძ­ლი­ათ, იახ­ტაც და­ი­ქი­რა­ოთ, რომ­ლებ­საც ონ­ლა­ინ თუ ოფ­ლა­ინ უხ­ვად გთა­ვა­ზო­ბენ.

65 VOYAGER 27/2022

კოლომბია

მოგ­ზა­უ­რო­ბამ­დე გა­სათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბე­ლი დე­ტა­ლე­ბი •

ქვეყ­ნის ზო­გი­ერ­თი ტე­რი­ტო­რი­ის სტუმ­რო­ბამ­ დე, რე­კო­მენ­დე­ბუ­ლია ყვი­თე­ლი ცხე­ლე­ბის სა­წი­ნაღ­მ­დე­გო ვაქ­ცი­ნა­ცია (მაგ: თუ ჯუნ­გ­ლის ტურს აპი­რებთ ან გორ­გო­ნას კუნ­ძუ­ლის მო­ნა­ ხუ­ლე­ბას).

•

CDC-ს თა­ნახ­მად, აც­რე­ბი და მა­ლა­რი­ის სა­ წი­ნა­აღ­მ­დე­გო წამ­ლე­ბი სა­ჭი­რო არ არის, თუ სა­მოგ­ზა­უ­რო რუ­კა­ზე მხო­ლოდ ბო­გო­ტა, კარტაჰე­ნა, მე­დე­ლი­ნი, კა­ლი, ბა­რან­კია ან ზღვის დო­ნი­დან 1700 მეტ­რ­ზე ქვე­მოთ მდე­ ბა­რე რო­მე­ლი­მე ქა­ლა­ქი გაქვთ მო­ნიშ­ნუ­ლი (მაგ: Barranqiulla). თუმ­ცა, გარ­კ­ვე­ულ რე­გი­ო­ ნებ­ში სტუმ­რო­ბის წინ სა­ჭი­როა ექიმ­თან კონ­ სულ­ტა­ცი­ის გვა­ლა. დი­ა­რეა საკ­მა­ოდ ხში­რი პრობ­ლე­მაა ამ ქვეყ­ნის ვი­ზი­ტორ­თათ­ვის და კარ­გი იქ­ნე­ბა, თუ შე­სა­ბა­მი­სი პრე­პა­რა­ტე­ბით აღი­ჭურ­ვე­ბით.

•

კოლომბი­ის დიდ ქა­ლა­ქებ­ში ონ­კა­ნი­დან ძი­ რი­თა­დად სას­მე­ლი წყა­ლი მო­დის.

•

ამ ქვე­ყა­ნა­ში მოგ­ზა­უ­რო­ბი­სას არით­მე­ტი­კა­ ში ვარ­ჯი­ში და მი­ლი­ო­ნებ­თან შე­თა­მა­შე­ბაც მო­გი­წევთ. ნუ დაფ­რ­თხე­ბით, თუ ქვი­თარ­ზე „მილიონ ს ჩემ­ტო“ $-ს და­ი­ნა­ხავთ: ან­გა­რიშ­ს­ წო­რე­ბა პე­სო­ში გე­ლით, უბ­რა­ლოდ, აქ $-ის ნი­ შანს იყე­ნე­ბენ.

•

გირ­ჩევთ, დი­დი თან­ხა თან არ ატა­როთ, ფუ­ლი ნა­წილ­-­ნა­წილ და­ა­ხურ­და­ვოთ და სა­თა­და­რი­ გო ბა­რა­თი, პას­პორ­ტ­თან ერ­თად, სას­ტუმ­რო­ში შე­ი­ნა­ხოთ.

•

ცალ­სა­ხად ვერ გი­პა­სუ­ხებთ კითხ­ვა­ზე, უსაფ­ რ­თხოა თუ არა კოლომბი­ა. თა­ვი­დან ძი­რი­თა­დი ტუ­რის­ტუ­ლი ად­გი­ლე­ბი უსაფ­რ­თხო გვეჩ­ვე­ნა. რჩე­ვე­ბი, რომ სმარ­ტ­ფო­ნი, ოქ­როს ყელ­სა­ბა­ მი ან ფუ­ლის დას­ტა არ უნ­და აფ­რი­ა­ლო, გა­და­ ჭარ­ბე­ბუ­ლად მი­ვიჩ­ნი­ეთ და მო­ვეშ­ვით, თუმ­ცა მოგ­ზა­უ­რო­ბის მე­ა­თე დღეს მე­გო­ბარს ხალ­ხით სავ­სე ად­გი­ლას სამ­კა­უ­ლი რომ ჩა­მოგ­ლი­ჯეს, ისევ და­ვი­ძა­ბეთ. პო­ლი­ცი­აც იქ­ვე ტრი­ა­ლებ­ და და მივ­ხ­ვ­დით, რომ მის ჩარ­თ­ვას აზ­რი არ ჰქონ­და. მარ­თა­ლი­ა, ბო­ლო წლებ­ში კრი­მი­ნო­ გე­ნუ­რი ვი­თა­რე­ბა გა­უმ­ჯო­ბეს­და, თუმ­ცა რის­ კე­ბი მა­ინც არ­სე­ბობს.

•

სას­ტუმ­როს თა­ნამ­შ­რო­მელ­თა რჩე­ვით, უმ­ ჯო­ბე­სი იქ­ნე­ბო­და, ტაქ­სი მათ გა­მო­ე­ძა­ხათ – დაც­ვა ასეთ დროს მე­ტი ყუ­რადღე­ბით გე­კი­დე­ ბათ. ასე­ვე უსაფ­რ­თხოა სარ­გებ­ლო­ბა ტაქ­სის ონ­ლა­ინ­სერ­ვი­სე­ბით (Easy Taxi, Taxis Libres) ან სმარ­ტფ ­ ო­ნის აპით (Uber, Cabify ან Beat).

სო­ცი­ა­ლუ­რი კონ­ტ­რას­ტი აქ ძა­ლი­ან შე­სამ­ჩ­ნე­ვი­ა: ფე­რა­დი, მდიდ­რუ­ლი უბ­ნე­ბი­დან ორ ნა­ბიჯ­ში, ჭა­ო­ბე­ბის პი­რას, გი­სო­სე­ ბი­ან ბა­რა­კებ­ში ადა­მი­ა­ნე­ბი ძა­ლი­ან დუხ­ჭი­რად ცხოვ­რო­ბენ, ქვი­ან ან ტა­ლა­ხი­ან გზებ­ზე ფეხ­შიშ­ვე­ლა და­დი­ან და ტუ­რის­ტის 10-დოლარიან სან­დალ­საც ალ­მა­ცე­რად უყუ­რე­ბენ. მა­ღა­ზი­ის დახ­ლიც, სა­დაც ერ­თ­ჯე­რად ჭურ­ჭელ­სა და სწრა­ფად მო­სამ­ზა­ დე­ბელ სუპს თუ იპო­ვი, ასე­ვე სა­გულ­და­გუ­ლოდ და­ცუ­ლია გი­ სო­სე­ბით. კარტაჰე­ნა­ში გაზ­რ­დილ­მა 65 წლის მძღოლ­მა, რო­მე­ლიც გა­და­ სა­რე­ვად სა­უბ­რობ­და ინ­გ­ლი­სუ­რად და სა­შიშ ად­გი­ლებ­ში ჩვე­ ნი უსაფ­რ­თხო­ე­ბის გა­რან­ტიც იყო, გვითხ­რა, რომ კოლომბი­ის მთა­ვა­რი პრობ­ლე­მა კრი­მი­ნა­ლი­ა. ამი­ტომ, თუ მოგ­ზა­უ­რო­ბი­სას უსაფ­რ­თხო­ე­ბას ერ­თ­-ერთ მთა­ვარ კრი­ტე­რი­უ­მად მი­იჩ­ნევთ, მა­ შინ ჯერ­ჯე­რო­ბით ეს ქვე­ყა­ნა სათ­ქ­ვე­ნო არ არის.

სა­მა­გი­ე­როდ, ბუ­ნე­ბის მოყ­ვა­რულ­თა და თავ­გა­და­სავ­ლე­ბის მა­ძი­ე­ ბელ­თათ­ვის აქ ნამ­დ­ვი­ლი სა­მოთხე­ა. ხალ­ხი ძა­ლი­ან კე­თი­ლია და სიტყ­ვა­უხ­ვი – პირ­ვე­ლი­ვე შეხ­ვედ­რა­ზე ოჯა­ხი­ა­ნად მო­გი­კითხა­ვენ. მო­სახ­ლე­ო­ბა ისე­თი­ვე მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი­ა, რო­გო­რიც ქვეყ­ნის პე­ ი­ზა­ჟე­ბი. უმ­რავ­ლე­სო­ბა სა­მი ძი­რი­თა­დი ეთ­ნი­კუ­რი ჯგუ­ფის შთა­ მო­მა­ვა­ლი­ა: ინ­დი­ე­ლე­ბის, თა­ვის დრო­ზე მო­ნე­ბად ჩა­მოყ­ვა­ნი­ლი აფ­რი­კე­ლე­ბი­სა და კო­ლო­ნი­ზა­ტო­რი ევ­რო­პე­ლე­ბის. ეს მდი­და­რი კულ­ტუ­რუ­ლი მიქ­სი ყვე­ლა­ფერს აჩ­ნე­ვია – მუ­სი­კა­საც, ცეკ­ვა­საც, არ­ ქი­ტექ­ტუ­რა­საც, კუ­ლი­ნა­რი­ა­საც და ხე­ლოვ­ნე­ბა­საც. გა­უ­თა­ვე­ბე­ლი კონ­ფ­ლიქ­ტე­ბის, სა­მო­ქა­ლა­ქო ომი­სა და ნარ­კო­ტი­კე­ბის გა­მო, ტუ­ რიზ­მი კოლომბი­ა­ში მხო­ლოდ ახ­ლა­ღა იკ­რებს ძა­ლას. გემ­რი­ე­ლი საჭ­მელ­-­სას­მ­ლი­სა და სა­ო­ცა­რი სას­ტუმ­რო­ე­ბის პოვ­ნა ამ ქვე­ყა­ნა­ში უკ­ვე აღარ ჭირს. რაც ჭირს, კო­მუ­ნი­კა­ცი­ა­ა. ინ­გ­ლი­სუ­რი ენა ძა­ლი­ან ცო­ტამ თუ იცის. დე­და­ქა­ლა­ქის უც­ნო­ბი­ლეს რეს­ტო­რან­ში შე­იძ­ლე­ ბა ინ­გ­ლი­სუ­რე­ნო­ვა­ნი მე­ნი­უც კი არ ჰქონ­დეთ. ამი­ტომ, თუ ეს­პა­ნურს არ ფლობთ, ინ­ტერ­ნე­ტი, ონ­ლა­ინ­თარ­გ­მა­ნის აპე­ბი და ჟეს­ტი­კუ­ლა­ ცი­ის კარ­გი უნა­რე­ბი ყო­ველ ფე­ხის ნა­ბიჯ­ზე დაგ­ჭირ­დე­ბათ. უც­ნა­უ­რი­ა, მაგ­რამ აქ კარ­გი ყა­ვის და­ლე­ვაც პრობ­ლე­მა­ა. ამის­თ­ვის სპე­ცი­ა­ლუ­რად ყა­ვა­ხა­ნა­ში უნ­და წახ­ვი­დეთ. ყა­ვის მარ­ც­ვ­ლე­ბის შე­ძე­ნაც იქ­ვე სჯობს. ტუ­რის­ტუ­ლი ად­გი­ლე­ბი საკ­მა­ოდ ძვი­რია და შე­ვაჭ­რე­ბა თა­მა­მად შე­იძ­ლე­ბა, ისევე, რო­გორც აზი­ა­ში. ყვე­ლა­ზე დი­დი ენერ­გია აქ გა­ რე­მო­ვაჭ­რე­ე­ბი­სა ან სხვა სერ­ვი­სე­ბის მო­გე­რი­ე­ბას სჭირ­დე­ბა. იყი­ დე­ბა ყვე­ლა­ფე­რი, რი­სი გა­ყიდ­ვაც შე­საძ­ლე­ბე­ლი­ა, მარ­გა­ლი­ტის ყელ­სა­ბა­მე­ბით დაწყე­ბუ­ლი, ფა­ე­ტო­ნით გა­სე­ირ­ნე­ბის ჩათ­ვ­ლით. აქ შე­უ­ვა­ლი „არას“ გა­რე­შე გა­გი­ჭირ­დე­ბათ. პა­სუ­ხი ყვე­ლა­ფერ­ზე აქვთ და არ გე­გო­ნოთ, რომ თუ ხვალ იმა­ვე ად­გი­ლას მოხ­ვ­დე­ბით, ვერ გიც­ნო­ბენ, ან ვერ და­გი­ნა­ხა­ვენ. უქ­მე დღე­ე­ბი კოლომბი­ე­ლებ­საც უყ­ვართ, ჩვენ­სა­ვით (18 ეროვ­ნუ­ლი უქ­მე აქვთ).

ეცა­დეთ, მოგ­ზა­უ­რო­ბა არ­ჩევ­ნებს არ და­ამ­თხ­ვი­ოთ, თო­რემ ყვე­ ლა­ფე­რი თავ­და­ყი­რა დაგ­ხ­ვ­დე­ბათ. ამ პე­რი­ოდ­ში ალ­კო­ჰო­ლის გა­ყიდ­ვა აკ­რ­ძა­ლუ­ლი­ა, რა­საც ყვე­ლა და­უ­ჯე­რე­ბე­ლი კა­ნონ­მორ­ჩი­ ლე­ბით იცავს. ეს­კო­ბა­რი­ზე, კო­კა­ინ­სა და „ნეტფლიქსის“ სე­რი­ალ­ ზე („ნარკოსი“) სა­უ­ბარს (მით უფ­რო ხუმ­რო­ბას) ად­გი­ლობ­რი­ვებ­ თან არ გირ­ჩევთ. არა­ლე­გა­ლუ­რი სუბ­ს­ტან­ცი­ებ­ ი მათ­თ­ვის ტა­ბუ­ და­დე­ბუ­ლი თე­მე­ბი­ა. ეცით პა­ტი­ვი და ნურც ეს­კო­ბა­რის ნა­ირ­ნა­ირ ტუ­რებს მი­ე­ძა­ლე­ბით. თუ მა­ინ­ც­და­მა­ინც ეს ამ­ბე­ბი გა­ინ­ტე­რე­სებთ, სთხო­ვეთ, სა­კუ­თარ გა­მოც­დი­ლე­ბა­ზე გი­ამ­ბონ ნარ­კო­ტი­კულ ომებ­ ში, ასე უფ­რო ზუსტ და უტყუ­არ ამ­ბებს გა­ი­გებთ. კოლომბი­ა­ში ნა­ცი­ონ­ ა­ლუ­რი სპორ­ტია რკი­ნის დის­კე­ბის­თ­ვის ტე­ხოს სრო­ლა და დაშ­ლა. მი­სი აუცი­ლე­ბე­ლი ატ­რი­ბუ­ტია ლუ­დი. სა­ნა­პი­ რო­ზე ან პარ­კებ­ში ეს თა­მა­ში ად­გი­ლობ­რი­ვებ­თან სო­ცი­ა­ლი­ზა­ცი­ის კარ­გი შე­საძ­ლებ­ლო­ბა­ა, თან სა­კუ­თარ მი­ზან­საც გა­მოც­დი­დით.

66 VOYAGER 27/2022

ბო­გო­ტა ეს სუნ­თ­ქ­ვის შემ­კ­ვ­რე­ლი მწვა­ნე ქა­ლა­ქი ზღვის დო­ნი­დან 2600 მეტ­რ­ზეა გა­შე­ნე­ბუ­ლი (უშგულზე კი­დევ უფ­რო მაღ­ლა). ჩვენ რომ ქოთ­ნებ­ში მცე­ნა­რე­ებს ვე­ლო­ლი­ავ­ ე­ბით, იქ ყო­ველ ფე­ხის ნა­ბიჯ­ზე შეგ­ხ­ვ­დე­ბათ კლუმ­ბე­ბის სა­ხით. მი­წის გოჯს ვერ იპო­ვით გა­უმ­წ­ვა­ნე­ბელს – აქ ყვე­ლა­ფე­რი ყვა­ვის და ყვე­ლა­ფე­რი მწიფს.­ ერთ დღე­ში შე­იძ­ლე­ბა წე­ლი­წა­დის ოთხი­ვე სე­ზო­ნის გავ­ლა. მე­ ეჭ­ვე­ბა, სად­მე იც­ვ­ლე­ბო­დეს ამინ­დი იმ სიხ­ში­რით და სის­წრ ­ ა­ ფით, რო­გორც აქ. ჩან­თი­დან ქოლ­გის ამო­ღე­ბას ვერც ას­წ­რებ, რომ ისევ მზე აჭერს. ბო­გო­ტა მსოფ­ლი­ო­ში ყვე­ლა­ზე მაღ­ლა გა­ შე­ნე­ბულ ქა­ლაქ­თა სა­მე­ულ­ში­ა, მაგ­რამ ეს არ იგ­რ­ძ­ნო­ბა, აქ არც სუნ­თ­ქ­ვა გი­ჭირს და არც წნე­ვა გა­წუ­ხებს.

8-მილიონიან ქა­ლაქ­ში მო­სახ­ლე­ო­ბას ქვეყ­ნის სხვა­დას­ხ­ვა რე­გი­ო­ნი­დან ჩა­სუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი ქმნი­ან. ბო­გო­ტის მთა­ვა­რი მი­ზი­დუ­ლო­ბის ძა­ლაც მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბა­სა და მულ­ტი­კულ­ ტუ­რუ­ლო­ბა­ში­ა. ყვე­ლას თა­ვი­სი არო­მა­ტი, ფე­რი და ხა­სი­ა­თი ჩა­მო­უტ ­ ა­ნია ამ ქა­ლაქ­ში: ხალხს ყა­ვის სამ­კუთხე­დის რე­გი­ო­ნი­ დან – გე­მო­ებ­ ი, კა­რი­ბის სა­ნა­პი­რო­ე­ლებს – მხი­ა­რუ­ლე­ბა, ბო­ი­ ა­კელ ხე­ლო­სან­თა მემ­კ­ვიდ­რე­ებს – ნა­ირ­ნა­ირ ­ ი ნა­კე­თო­ბე­ბის ხე­ლოვ­ნე­ბა (ფესტივალიც კი – „ვალ დე კა­უ­კა“). რა თქმა უნ­და, ეს­პა­ნელ­თა კვა­ლიც კარ­გად აჩ­ნე­ვია ქა­ლაქს, მაგ­რამ კან­დე­ლა­ რი­ა­ში მა­შინ­ვე მიხ­ვ­დე­ბით, რომ აქა­უ­რო­ბა ეს­პა­ნეთ­ზე უფ­რო ხას­ხა­სა და ფე­რა­დი­ა.

ქა­ლაქს მონ­სე­რა­ტის მთა გად­მოჰ­ყუ­რებს (3152 მ), მო­ნას­ტ­რე­ ბით, რეს­ტორ­ნე­ბით, ნის­ლი­ა­ნი ბა­ღე­ბით, მთე­ლი ქა­ლა­ქის ხე­ დი­თა და სა­უ­კე­თე­სო და­ი­სით. სა­ბა­გი­რო­თი ასულს ზემოთ შე­ იძ­ლე­ბა ცო­ტა ქო­ში­ნი და­გეწყოს, მაგ­რამ ისე­თიც არა­ფე­რი, სი­ ა­რულს შეძ­ლებ.

მოკ­ლედ, საკ­მა­ოდ ბევ­რი მი­ზე­ზი გაქვთ იმის­თვ­ ის, რომ კოლომბი­ა­ში მოგ­ზა­ურ ­ ო­ბა ბო­გო­ტი­დან და­იწყოთ.

ეს­პა­ნელ კო­ლო­ნი­ზა­ტორ­თა ჩა­მოს­ვ­ლამ­დე აქ ინ­დი­ელ ­ ი ტო­მე­ბი – მუ­ი­უს­კე­ბი და ჩიბ­ჩე­ბი ცხოვ­რობ­დ­ნენ, ევ­რო­პელ­თა და­სახ­ლე­ ბე­ბი კი 1538 წლი­დან გაჩ­ნ­და. სწო­რედ ამ პე­რი­ოდ­ში და­ურ­ქ­მე­ ვია სამ­ხედ­რო ლი­დერ გონ­სა­ლო ხი­მე­ნეს დე ქე­სა­დას ქა­ლა­ქის­ თ­ვის Santa Fé de Bacatá.

1700-იანების და­საწყის­ში ბო­გო­ტა ახა­ლი გრა­ნა­დის (ახლანდელი კოლომბი­ის, პა­ნა­მას, ეკ­ვა­დო­რი­სა და ვე­ნე­სუ­ე­ლის ტე­რი­ტო­რი­ა) დე­და­ქა­ლა­ქი გამ­ხ­და­რა, 1830 წლი­დან კი – და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი ახა­ლი გრა­ნა­დი­საც (მოგვიანებით უკ­ვე კოლომბი­ის). კო­ლო­ნი­ალ ­ უ­რი დრო­ის კრა­მი­ტის­სა­ხუ­რა­ვი­ა­ნი სახ­ლე­ბის გვერ­ დით, აქ ბევ­რი თა­ნა­მედ­რო­ვე შე­ნო­ბაც გაჩ­ნ­და და ამ ძვე­ლი­სა და ახ­ლის კა­ლე­ი­დოს­კოპ­ში ტორ­ტ­მა­ნი მო­მა­ჯა­დო­ვებ­ლად სა­სი­ ა­მოვ­ნო­ა.

ქა­ლა­ქის ის­ტო­რი­ა­სა და თა­ნა­მედ­რო­ვე ხე­ლოვ­ნე­ბას დე­ტა­ლუ­ რად გა­ეც­ნო­ბით ბო­გო­ტის ეროვ­ნულ მუ­ზე­უმ­ში, თა­ნა­მედ­რო­ ვე ხე­ლოვ­ნე­ბის მუ­ზე­უმ­ში (MAMBO), მა­ლო­კას ინ­ტე­რაქ­ტი­ულ ცენ­ტ­რ­ში, ოქ­როს მუ­ზე­უმ­სა და ბო­ტე­როს მუ­ზე­უმ­ში (სადაც ვი­ ზი­ტი უფა­სოა და სამ­შა­ბა­თო­ბით და­კე­ტი­ლი­ა). ცო­ტა გა­მიკ­ვირ­და, რო­ცა გა­ვი­გე, რომ ზო­გა­დად კოლომბი­ე­ლე­ ბი ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბის წესს მის­დე­ვენ. ბო­გო­ტა­ში დღის ნე­ბის­ მი­ერ დროს და­ი­ნა­ხავთ მორ­ბენ­ლებ­სა და ვე­ლო­სი­პე­დით მო­სე­ ირ­ნე ადა­მი­ან­ ებს. კვი­რას ან დღე­სას­წა­უ­ლებ­ზე მთე­ლი ქა­ლა­ქი მა­რა­თო­ნად გა­და­იქ­ცე­ვა ხოლ­მე: 120-კილომეტრიანი ვე­ლო­ბი­ ლი­კე­ბი ხალ­ხით ივ­სე­ბა და ერ­თი კარ­გა გა­ნი­ე­რი მთა­ვა­რი ქუ­ ჩაც იკე­ტე­ბა. იგი­ვე ხდე­ბა კა­რი­ბის ზღვის სა­ნა­პი­რო­ზეც, სა­დაც დი­ლის 6 სა­ა­თი­დან უამ­რა­ვი ადა­მი­ა­ნი სე­ირ­ნობს და დარ­ბის. კი­დევ იმან გა­მა­ო­ცა, რომ კოლომბი­ა­ში სი­გა­რეტს თით­ქ­მის არა­ვინ ეწე­ვა. სა­ფერ­ფ­ლე­ებს აქ სას­ტუმ­რო­ე­ბის ჰექ­ტრ ­ ებ­ზე გა­ და­ჭი­მულ ტე­რი­ტო­რი­ებ­ზეც ვერ­სად იპო­ვით.

67 VOYAGER 27/2022

კოლომბია

რა ვნა­ხოთ? ბო­გო­ტის 20 რა­იო ­ ­ნი­დან 7-8 უბა­ნი მა­ინც უნ­და ნა­ხოთ (ხათაბალას თუ არ ეძებ, ყვე­ლაფ­რის შე­მოვ­ლა არ არის სა­ჭი­რო) ესე­ნი­ა:

Chapinero-Zona G – ყვე­ლა­ზე კარ­გი უბა­ნი (მათ შო­რის, საცხოვ­ რებ­ლა­დაც), რომ­ლის G ზო­ნა სა­უ­კე­თე­სო ად­გი­ლია მა­ღა­ლი კლა­სის სა­რეს­ტორ­ნო სა­დი­ლე­ბის­თ­ვის. ინ­გ­ლი­სუ­რი სტი­ლის წი­თე­ლი აგუ­რის სახ­ლე­ბი, ბის­ტ­რო­ე­ბი და სა­უ­კე­თე­სო სას­ტუმ­ რო­ე­ბიც ამ უბან­ში­ა.

Zona Rosa – ამ სა­ხე­ლით უბანს ყვე­ლა დიდ სამ­ხ­რე­თა­მე­რი­კულ ქა­ლაქ­ში იპო­ვით, ვე­ლუ­რი ღა­მის ცხოვ­რე­ბით, რეს­ტორ­ნე­ბით, გამ­წ­ვა­ნე­ბუ­ლი ქუ­ჩე­ბი­თა და ძვი­რი­ა­ნი კლუ­ბე­ბით.

La Candelaria – ფე­რა­დი და ის­ტო­რი­უ­ლი უბა­ნი, რო­მე­ლიც ერ­ თი დი­დი არ­ტ­გა­ლე­რეაა ღია ცის ქვეშ, თით­ქ­მის ყვე­ლა შე­ნო­ ბის კე­დელ­ზე დი­დი, ფე­რა­დი მუ­რა­ლით. აუცი­ლებ­ლად შე­ი­ა­რეთ სამ­ხატ­ვ­რო სა­ლო­ნებ­შიც, თით­ქ­მის ყვე­ლა მათ­განს აქვს ჯა­დოს­ ნუ­რი ეზო, სა­დაც შე­იძ­ლე­ბა მაკ­რა­მეს ქსო­ვის გაკ­ვე­თილ­საც და­ ეს­წ­როთ.

Parque 93 – რეს­ტორ­ნე­ბი­სა და ბა­რე­ბის ეს შე­და­რე­ბით მშვი­დი უბა­ნი პარ­კ­თან მდე­ბა­რე­ობს და ცნო­ბი­ლია თა­ვი­სი ფეს­ტი­ვა­ლე­ ბი­თა და მთე­ბის მო­მა­ჯა­დო­ვე­ბე­ლი ხე­დე­ბით.

Usaquén – ბო­გო­ტის მდი­დარ მკვიდ­რ­თა ფა­ვო­რი­ტი უბა­ნი, ძვი­ რი­ სა­ვაჭ­რო ცენ­ტ­რე­ბით, გოლ­ფის მო­ედ­ნით, რეს­ტორ­ნე­ბით, კლუ­ბე­ბი­თა და ძვე­ლი, კო­ლო­ნი­უ­რი ცენ­ტ­რით.

Santa Fé-Los Mártires – ტრა­დი­ცი­უ­ლი ქა­ლა­ქის ცენ­ტ­რი, რომ­ ლის უსაფ­რ­თხო უბა­ნი ჩრდი­ლო­ეთ არის La Macarena. რეს­ტორ­ ნებ­ში შეს­ვ­ლა აქ ერ­თ­-ერ­თ სა­ვალ­დე­ბუ­ლო ამ­ბად მი­იჩ­ნი­ეთ.

უნ­და მო­ე­რი­დოთ L Street-ს, არა­ლე­გა­ლუ­რი სუბ­ს­ტან­ცი­ე­ბით ვაჭ­რო­ბის ად­გილს, რო­მე­ლიც კრი­მი­ნა­ლე­ბით არის სავ­სე.

68 VOYAGER 27/2022

თუ მთელ კოლომბი­ას ვერ მო­ივ­ლით, შე­გიძ­ლი­ათ, ყო­ფილ რკი­ ნიგ­ზის სად­გურ­ში გა­მარ­თულ Paloquemao-ს ბა­ზარ­ში ნა­ხოთ, გა­სინ­ჯოთ ან გა­და­ი­ღოთ ის, რაც ამ ქვეყ­ნის ბა­რა­ქი­ან მი­წა­ზე მო­დის. თუ ეს­პა­ნუ­რი არ იცით, ამ ფე­რე­ბი­სა და არო­მა­ტე­ბის ზე­იმ­თან ზი­ა­რე­ბას ტუ­რის აღე­ბა გა­გი­მარ­ტი­ვებთ. კოლომბი­ის ყვე­ლა რე­გი­ო­ნის მიკ­რო­სამ­ყა­რო კი ბო­გო­ტის ბო­ტა­ნი­კურ ბაღ­ შია თავ­მოყ­რი­ლი.

სად გავ­ჩერ­დეთ?

Hotel Bioxury – სას­ტუმ­რო უზარ­მა­ზა­რი მწვა­ნე კედ­ლით, საყ­ვა­ რე­ლი ში­და ეზო­თი, რეს­ტორ­ნი­თა და კარ­გი მდე­ბა­რე­ო­ბით.

Hotel Click Clack – ეს მა­ღალ­ტექ­ნო­ლო­გი­უ­რი სას­ტუმ­რო ბევ­რი რა­მით გა­გა­ო­ცებთ, მათ შო­რის, კარ­გი ბა­რი­თა და ლა­უნ­ჯით სა­ ხუ­რავ­ზე. ქა­ლა­ქის ღა­მის ცხოვ­რე­ბაც ერთ ნა­ბიჯ­ზეა აქე­დან.

სუ­ვე­ნი­რე­ბი­სა და ათას­ნა­ირ ­ ი ხელ­ნა­კე­თი ნივ­თის, მათ შო­რის, ჭრე­ლაჭ­რუ­ლა მო­ჩი­ლას შე­სა­ძე­ნად Pasaje Rivas Craft Market-ს უნ­და ეწ­ვი­ოთ.

Sofitel Bogota Victoria Regia – მი­სი ღირ­სე­ბე­ბი­ა: კარ­გი მდე­ბა­ რე­ო­ბა, ხმელ­თა­შუა ზღვის, ასე­ვე, ფრან­გუ­ლი და კოლომბი­უ­რი სამ­ზა­რე­უ­ლოს ფი­უ­ჟე­ნი და Sofitel-ის სტან­დარ­ტი ხელ­მი­საწ­ვ­ დომ ფა­სად.

თუ Flea Market-ები გიყ­ვართ, ორი ბაზ­რო­ბის მოვ­ლა შე­გიძ­ლი­ ათ – Mercado de las Pulgas de Usaquén-ისა და San Alejo-სი.

Las Pulgas კულ­ტუ­რუ­ლი მემ­კ­ვიდ­რე­ო­ბის ძეგ­ლია და მის დახ­ ლებ­ზე სა­ო­ცა­რი აღ­მო­ჩე­ნე­ბი გე­ლით, მუ­სი­კის თან­ხ­ლე­ბით. პი­ რა­დად მე კოლომბი­ის გაც­ნო­ბას ამ ად­გი­ლი­დან და­ვიწყებ­დი, უბ­რა­ლოდ ადა­მი­ა­ნებ­ზე დაკ­ვირ­ვე­ბით.

Casa Medina – ბუ­ტი­კი სას­ტუმ­რო (კარგი მდე­ბა­რე­ო­ბით), რომ­ ლის ხის კა­რე­ბი და ქვის კედ­ლე­ბი კო­ლო­ნი­ურ დრო­ში გა­მოგ­ ზა­უ­რებთ, მის სპა­ში კი კოლომბი­უ­რი მე­თო­დე­ბით შე­გიძ­ლი­ათ თა­ვის პა­ტი­ვის­ცე­მა.

República Hostel Cabin Beds – პა­ტა­რა, მყუდ­რო ჰოს­ტე­ლი უსაფ­რ­თხო და კარგ ად­გი­ლას, ბა­ღით, საკ­მა­ოდ იაფი ბა­რი­თა და ვე­ლო­სი­პე­დე­ბის გა­ქი­რა­ვე­ბის შე­საძ­ლებ­ლო­ბით.

69 VOYAGER 27/2022

კოლომბია

სად ვჭა­მოთ და გა­ვერ­თოთ

აუცი­ლებ­ლად გა­სა­სინ­ჯი:

Aji – აბა გა­მო­ი­ცა­ნით რა არის? ჩვე­ნი აჯი­კის ნა­თე­სა­ ვია და ინ­გრ ­ ე­დი­ენ­ტე­ბის გა­ მოც­ნო­ბაც თქვენ­ზე იყოს.

Aromática – ცოცხა­ლი ხი­ ლი­სა და მცე­ნა­რე­ე­ბის ჩაი, გან­სა­კუთ­რე­ბით უხ­დე­ბა გრილ სა­ღა­მო­ებს და მი­სი და­ლე­ვა Candelaria-ში აჯო­ ბებს.

Andrés Carne de Res – რო­მე­ლი სო­ცი­ა­ლუ­რი ფე­ნის ადა­მი­ან­საც უნ­და ჰკითხოთ, ესაა პირ­ვე­ლი, რა­საც გირ­ჩე­ვენ. კო­ლომ­ბი­ის გა­ საც­ნო­ბად ეს Clubstaurant (ანუ კლუ­ბი­ცა და რეს­ტო­რა­ნიც ერ­თად) იდე­ა­ლუ­რი ად­გი­ლია – 10 სა­ათ ­ ამ­დე გრილ­ზე შემ­წ­ვა­რი ნაირ­-­ ­ნა­ი­რი ხორ­ცი­თა და კოლომბი­უ­რი კერ­ძე­ბით, 10-ზე ბავ­შ­ვე­ბი სახ­ ლ­ში მი­დი­ან და თავ­და­ვიწყე­ბით გარ­თო­ბა იწყე­ბა (ბოგოტაში ეს და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა ორი­ა, ერ­თი ქა­ლაქ­გა­რეთ და მე­ო­რე ქა­ლაქ­ში, ნამ­დ­ვი­ლი თავ­გა­და­სა­ვა­ლის­თ­ვის ქა­ლაქ­გა­რეთ უნ­და წახ­ვი­დეთ).

ცხე­ლი შო­კო­ლა­დი a la colombiana – არც მე­ტი და არც ნაკ­ლე­ბი, ყვე­ლით. არ მო­გეს­ მათ, ღმერ­თე­ბის სას­მე­ლია და ეცა­დეთ, აქ გა­სინ­ჯოთ პირ­ვე­ლად: La Puerta Falsa.

Ajaico – ბო­გო­ტას სა­ფირ­ მო კერ­ძი­ა, წვნი­ა­ნი, რთუ­ლი ნახ­შირ­წყ­ლე­ბით, ცხი­მე­ბი­თა­ და ცი­ლე­ბით. სა­დი­ლის დროს­ თუ სი­ცი­ვემ აგი­ტა­ნათ, გათ­ ბო­ბის სა­უ­კე­თე­სო სა­შუ­ალ ­ ე­ ბაც არის. ქა­თა­მი, სი­მინ­დი, კარ­ტო­ფი­ლი, გუ­ას­კას მწვა­ ნი­ლი, ბრინ­ჯი და ავო­კა­დო – ასე­თია შე­მად­გენ­ლო­ბა აქვს თუმ­ცა ზო­გი­ერ­თე­ბი ნა­ღებ­სა და კა­პერ­სებ­საც ამა­ტე­ბენ. რო­გო­რი ფორ­მი­თაც მო­გი­ ხერ­ხ­დე­ბათ, ისე უნ­და მი­ირ­ თ­ვათ, მე ერ­თი­ა­ნად ჩავ­­ყა­რე ყვე­ლა­ფე­რი ჯამ­ში (200 წლის წინ პირ­ვე­ლად გახ­ს­ნი­ლ რეს­ტო­რან­ში La Puerta Falsa-­ ში ყვე­ლას ჯო­ბი­ა­ო, ასე ამ­ბო­ ბენ ბო­გო­ტა­ში).

Caldo ყვე­ლა ქვე­ყა­ნას რომ აქვს ნა­ბა­ხუ­სე­ვის წა­მა­ლი, ისე­თი წვნი­ა­ნი­ა, სა­ქონ­ლის ხორ­ცით, კარ­ტო­ფი­ლით და ქინ­ძით. ნა­ბა­ხუ­სე­ვის გა­რე­შეც სა­უზ­მე­ზე მი­ირ­თ­მე­ვენ.

Chicha ტრა­დი­ცი­უ­ლი სას­მე­ ლია და ად­გი­ლობ­რივ ლუდ­ საც ეძა­ხი­ან, რო­მე­ლიც ფერ­ მენ­ტი­რე­ბუ­ლი სი­მინ­დი­სა და თაფ­ლის­გან კეთ­დე­ბა. ძა­ლი­ ან ტკბი­ლი ლუ­დის გე­მო აქვს, თუმ­ცა უფ­რო მა­ღალ­გ­რა­დუ­ სი­ან­ ია და არა­ყი­ვით უნ­და გა­დაკ­რათ.

Abasto – სა­უზ­მე­ზე ნა­ირ­ნა­ირ ­ ი არე­პას გა­სა­სინ­ჯად იდე­ა­ლუ­რი ად­გი­ლი­ა. Usaquén-შია და იქ­ვე საკ­ვი­რაო ბაზ­რო­ბა­ზე წას­ვ­ლა და მე­რე აქ შევ­ლაც კარ­გი იქ­ნე­ბო­და. კი­დევ Granadilla-ს წვე­ნი და Putumayo-ს პალ­მის გუ­ლიც უნ­და გა­სინ­ჯოთ.

Pajares Salinas – ეს მა­ღა­ლი კლა­სის კვე­ბის და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა უკ­ ვე 60 წე­ლია არ­სე­ბობს. კლა­სი­კუ­რი ეს­პა­ნუ­რი სამ­ზა­რე­უ­ლოს ჰი­ტე­ბის – ტა­პა­სე­ბი­სა თუ შემ­წვ­ ა­რი გო­ჭის და­სა­გე­მოვ­ნებ­ლად მისულს იქ, მთე­ლი ქა­ლა­ქის ელი­ტაც დაგ­ხ­ვ­დე­ბათ.

Azahar – სა­უ­კე­თე­სო ად­გი­ლი­ა ყა­ვის გა­სა­სინ­ჯად, Parque de la 93თან.

Tamal – ბა­ნა­ნის ფო­თოლ­ში გა­მომ­ცხ­ვა­რი ბრინ­ჯი, სი­მინ­ დის ფქვი­ლი და ქა­თა­მი.

70 VOYAGER 27/2022

კარტაჰე­ნა

Amor Perfecto კი­დევ ერ­თი კა­ფეა გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად მომ­ზა­ დე­ბუ­ლი ყა­ვის გა­სა­სინ­ჯად, სა­დაც უამ­რა­ვი ბა­რის­ტა გა­მოწ­რ­ თო­ბი­ლა და თი­თო­ე­ულ ­ ი მარ­ც­ვ­ლის ის­ტო­რი­ა­საც მო­გიყ­ვე­ბი­ან (Usaquén-ის ფი­ლი­ა­ლი ყვე­ლა­ზე დი­დი და მომ­ხიბ­ლა­ვი­ა).

Sánchez Cervecería – ლუ­დის ბა­რი­ა, ახა­ლი და ყვე­ლა­ზე ტრენ­ დუ­ლი, უზარ­მა­ზა­რი ხე­ე­ებ­ ით, ჰი­პუ­რი დე­კო­რით, სა­დაც ყო­ველ სა­ღა­მოს DJ უკ­რავს. აუცი­ლებ­ლად გა­სა­სინ­ჯია Gulupa – მა­რა­ კუ­ი­ას ლუ­დი.

კარტაჰე­ნა­ზე თუ რა­მე არ უნ­და და­ი­ჯე­რო, ეს ამინ­დის პროგ­ნო­ზი­ა. ჩვე­ნი იქ ყოფ­ნის 8 დღე­ში ცნო­ბილ­მა მე­ტე­ო­ რო­ლო­გი­ურ­მა პლატ­ფორ­მებ­მა ვე­რა­ფე­რი გა­არ­ტყეს, მი­ ახ­ლო­ე­ბი­თი ტემ­პე­რა­ტუ­რის გარ­და. ამ წამს წვიმ­სო, გვე­ უბ­ნე­ბოდ­ნენ, და მზე აჭერ­და. მზი­ა­ნი და­რი­ა­ო, და სი­ნამ­დ­ ვი­ლე­ში მოღ­რუბ­ლუ­ლი იყო. ზო­გა­დად, კარტაჰე­ნა მთე­ლი წე­ლი მზი­ა­ნი, ტე­ნი­ა­ნი და თბი­ლი­ა. უბ­რა­ლოდ, არის უფ­რო მშრა­ლი და უფ­რო სვე­ლი სე­ზო­ნე­ბი. ყვე­ლა­ზე მშრა­ლია დე­კემ­ბე­რი­-აპ­რი­ლი, ყვე­ლა­ზე ცხე­ლი – ივ­ნი­სი-­სექ­ტემ­ბე­რი (31-33 გრა­დუ­სი) და ყვე­ლა­ზე წვი­მი­ან­ ი – ოქ­ტომ­ბე­რი-­ნო­ ემ­ბე­რი, რაც ნიშ­ნავს, რომ თვე­ში 8-9 დღეა წვი­მა. აერო­პორ­ტშ­ ი მი­წა­ზე ფე­ხის დად­გ­მის­თა­ნა­ვე ხვდე­ბი, რომ გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად გულ­ღია და უშუ­ა­ლო ქა­ლაქ­ში მოხ­ვ­დი. მწვა­ნე­ში ჩაფ­ლულ ბი­ლიკ­ზე არ­ხე­ი­ნად მო­მა­ვალს მი­თი­თე­ ბე­ბით არ გი­საფ­რ­დე­ბი­ან მკაც­რი იერ­სა­ხის თა­ნამ­შრ ­ ომ­ლე­ ბი. ძველ ქა­ლა­ქამ­დე სულ 10-15 წუ­თი გჭირ­დე­ბა ტაქ­სით, ამი­ტომ აჯო­ბებს, მძღოლს თან­ხა წი­ნას­წარ­ვე და­ა­ზუს­ტე­ ბი­ნოთ. მი­ლი­ონ­ ი­ან ქა­ლაქ­ში სტუმ­რის­თ­ვის, ძი­რი­თა­დად, 2-3 უბა­ ნია სა­ინ­ტე­რე­სო – გა­ლავ­ნი­ან­ ი ძვე­ლი ქა­ლა­ქი, ძვე­ლი გეთ­ სე­მა­ნი და მა­ღალ­-­მა­ღალ შე­ნო­ბე­ბით სავ­სე, შე­და­რე­ბით ახა­ლი უბა­ნი ბო­კაგ­რან­დე.

Red Room – სამ­სარ­თუ­ლი­ა­ნი ბა­რი­ა, ჩა­მა­ლუ­ლი გან­ძი Quinta Camacho-ს ბრი­ტა­ნუ­ლი სტი­ლის სახ­ლის კედ­ლებ­ში. პირ­ველ სარ­თულ­ზე კრაფ­ტ-­ ­კოქ­ტე­ილ ­ ე­ბი იქ­მ­ნე­ბა, მე­ო­რე ვის­კი­სა და ცოცხა­ლი მუ­სი­კის ად­გი­ლია (ჯაზი პა­რას­კევს, ჰა­უ­სი შა­ბათს), მე­ სა­მე კი – ღვი­ნის სარ­თუ­ლი­.

O.D.E.M. – ბა­რი ბო­ლო სარ­თუ­ლის ტე­რა­სა­ზე, რო­მე­ლიც Lourdes კა­თედ­რალს დაჰ­ყუ­რებს და იდე­ალ ­ უ­რი ად­გი­ლია მზის ჩას­ვ­ლი­ სას მო­საწ­რუ­პად. და­ღა­მე­ბის შემ­დეგ კი აქა­უ­რო­ბა ხმა­უ­რი­ან წვე­უ­ლე­ბად გა­და­იქ­ცე­ვა.

Kapput – დღეს­დღე­ო­ბით სა­უ­კე­თე­სო კლუ­ბია ბო­გო­ტა­ში, ბევრი, დიდი ოთა­ხით და სხვა­დას­ხ­ვა­ნა­ი­რი მუ­სი­კით (ლათინური, ფან­ ქი, ტექ­ნო, კლა­სი­კუ­რი ჰი­ტე­ბი და ა.შ.).

Theatron – მთელ ლა­თი­ნურ ამე­რი­კა­ში ერ­თ­-ერ­თი უდი­დე­სი კლუ­ბი­ა, პრინ­ციპ­ში ქა­ლა­ქი­ვი­თა­ა – 5 სარ­თუ­ლი, 13 გან­ს­ხ­ვა­ვე­ ბუ­ლი გა­რე­მო­თი. LGBT თე­მის თავ­შეყ­რის ად­გი­ლად კი მი­იჩ­ნე­ ვა, მაგ­რამ მთე­ლი ბო­გო­ტა აქ არის.

71 VOYAGER 27/2022

კოლომბია

n გა­ლა­ვან­ში შეს­ვ­ლამ­დე გზა სა­ნა­პი­როს მი­უყ­ვე­ბა. დი­ლის 11 სა­ ათ­ზე პლაჟ­ზე ძა­ლი­ან ცო­ტა ხალ­ხია და არც შეზ­ლონ­გი ჩანს სად­მე. აქა­-იქ ადა­მი­ან­ ე­ბი და­ბალ­ფე­ხე­ბი­ან პლას­ტ­მა­სის სკა­მებ­ ზე სხე­დან, ქოლ­გის ჩრდილ­ში. შემ­დეგ დღე­ებ­ში ვარ­კ­ვევ, რომ შეზ­ლონ­გ­ზე რუ­ჯის მი­ღე­ბის ცნე­ბა კარტაჰე­ნის მხა­რის სა­ნა­პი­ რო­ზე სა­ერ­თოდ არ არ­სე­ბობს; რომ მზე მწვე­ლია და ჩრდილ­შიც რი­გი­ა­ნი დამ­ცა­ვი გჭირ­დე­ბა; და რომ ის სკა­მე­ბი, სა­ნა­პი­რო­ზე, ძა­ლი­ა­ნაც კომ­ფორ­ტუ­ლი ყო­ფი­ლა – კა­რი­ბის ზღვის 50 ელ­ფერს სულ თვა­ლებ­ში უყუ­რებ და ნი­ა­ვიც უკე­თე­სად გი­ქი­ქი­ნებს.

ერ­თი რამ ცალ­სა­ხად შე­მიძ­ლია გირ­ჩი­ოთ: არ და­ი­ზა­როთ და ამ ქა­ლაქ­ში ყო­ველ­დღე სხვა­დას­ხ­ვა სას­ტუმ­რო­ში დარ­ჩით, მათ შო­რის, კუნ­ძუ­ლებ­ზეც გა­ა­თი­ეთ ღა­მე. მერ­წ­მუ­ნეთ, ყველ­გან სხვა­დას­ხ­ვა თავ­გა­და­სა­ვალ­ში მოხ­ვ­დე­ბით. გა­ლა­ვა­ნი სრუ­ლი­ად სა­მარ­თ­ლი­ა­ნად მო­გა­გო­ნებთ მე­კობ­რე­ებს: თა­ვის დრო­ზე ეს ზღუ­დე სწო­რედ მათ­გან და­სა­ცა­ვად აშე­ნე­ბუ­ ლა, ახ­ლა კი მშვე­ნი­ე­რი ად­გი­ლია მზის ჩას­ვ­ლის საც­ქერ­ლად (მაგ: Cafe del Mar-დან).

დღე აქ ყველ­გან შე­მა­წუ­ხე­ბე­ლი, ნეს­ტი­ა­ნი სიცხე­ა, გან­სა­კუთ­რე­ ბით გა­ლავ­ნი­ან­ ი ქა­ლა­ქის წვრილ, ქვა­ფე­ნი­ლი­ან, ფე­რად და ჯა­ დოს­ნურ ქუ­ჩებ­ში. ყვი­თე­ლი, მყვი­რა­ლა ლურ­ჯი, ნა­რინ­ჯის­ფე­რი და, ვინ მოთ­ვ­ლის, კი­დევ რა ფე­რის და­ბა­ლი შე­ნო­ბე­ბი აქ ერ­თ­მა­ნეთს ენაც­ვ­ლე­ბა. არ­სა­ი­დან ამო­სუ­ლი მცე­ნა­რე­ე­ბი ყვე­ლა კე­დელ­სა და აივან­ზე, რი­კუ­ლე­ბი­ა­ნი გი­სო­სე­ბი, კრა­მი­ტი­ა­ნი სა­ხუ­რა­ვე­ბი, ფა­ე­ტო­ნი­ ა­ნი ქუ­ჩე­ბი... წამ­ში 10 ფო­ტოს გა­და­ღე­ბის სურ­ვი­ლი გიჩ­ნ­დე­ბა. სადღაც რე­ა­ლუ­რი­სა და ირე­ა­ლუ­რის ზღვარ­ზე და­ა­ბი­ჯებ, თა­ვი ჰო­ლი­ვუ­დის პა­ვი­ლი­ონ­ში გგო­ნია და ცო­ტა ეპო­ქის იდენ­ტი­ფი­ ცი­რე­ბაც გი­ჭირს. სას­ტუმ­როც ენით აუწე­რე­ლი გვხვდე­ბა. მი­სი უზარ­მა­ზა­რი ხის ჭიშ­კა­რი დღი­სით სულ მო­ღი­ავ­ ე­ბუ­ლი­ა, ში­და ეზო და აუზი კი სულ ჩრდილ­ში­ა. მა­ლე­ვე ხვდე­ბი, რომ აქ სულ ასე­თი შე­ნო­ბე­ ბი­ა, შუ­ა­ში მოქ­ცე­ულ ­ ი ეზო­ე­ბით.

72 VOYAGER 27/2022

n კი­დევ უფ­რო ნამ­დ­ვი­ლი კარტაჰე­ნა ბა­ზურ­ტოს ბა­ზარ­ში გე­ლით, ოღონდ ად­გი­ლობ­რივ გიდ­თან ერ­თად. ტრო­პი­კუ­ლი ხი­ლი, ბოს­ ტ­ნე­უ­ლი, ცინ­ცხა­ლი ზღვის პრო­დუქ­ტე­ბი... ყვე­ლა­ზე გემ­რი­ელ ­ ი street food-იც სწო­რედ აქ არის. ყვე­ლი დახ­ლებ­ზე, იმე­რულ­საც რომ მი­ამ­ს­გავ­სებთ, მჭადს მო­გან­დო­მებთ და ისიც აქ­ვე­ა: კეც­ზე თუ პალ­მის ფო­თოლ­ში გა­მომ­ცხ­ვა­რი, მშრა­ლი თუ ზეთ­ში მობ­ რა­წუ­ლი. აი, ჭვიშ­ტა­რიც... მე ორი­ვე ხე­ლი ამი­წე­ვია და თქვენ, თუ გინ­დათ, არ­კ­ვი­ეთ, ვინ, სა­ი­დან და რა წა­ი­ღო თუ ის­წავ­ლა. ქა­ლა­ქის კი­დევ ერთ სიმ­ბო­ლოს ქმნი­ან ფე­რად კა­ბებ­ში გა­ მოწყო­ბი­ლი აფ­რო-­კოლომბი­ე­ლი ქა­ლე­ბი – Palenqueras, რომ­ ლე­ბიც ხილს ყი­დი­ან. მათ­თან ფო­ტოს გა­და­სა­ღე­ბად თან­ხა უნ­და გა­და­ი­ხა­დოთ. n რამ­დე­ნი­მე ათ­წლ ­ ე­უ­ლის წი­ნათ გეთ­სემ­ნა­ში ტუ­რის­ტი ვერ მოხ­ვ­ დე­ბო­და. ჩვე­ნი მძღო­ლის მშობ­ლებ­საც თა­ვის დრო­ზე შვი­ლე­ბის უსაფ­რ­თხო­ებ­ ის გა­მო გა­უ­ყი­დი­ათ კა­პი­კე­ბად სახ­ლი და აქა­უ­რო­ ბას გას­ც­ლი­ან. თუმ­ცა ახ­ლა აქ უძ­რა­ვი ქო­ნე­ბის ფა­სი გა­ას­მა­გე­ბუ­ ლი­ა. კო­ლო­ნი­ურ სახ­ლებ­ში ად­გი­ლობ­რივ­თა რამ­დე­ნი­მე თა­ობ­ აა გა­მოზ­რ­დი­ლი, მაგრამ გეთ­სე­მა­ნი დღეს ყვე­ლა­ზე ახალ­გაზ­რ­დუ­ ლი და გა­მორ­ჩე­უ­ლი ად­გი­ლია მთელ კოლომბი­ა­ში. კულ­ტუ­რუ­ ლი იდენ­ტო­ბა მის ქუ­ჩებ­ში ყვე­ლა­ზე მძლავ­რად იგ­რ­ძ­ნო­ბა, თუმ­ცა აქ თავს ყვე­ლა ში­ნა­უ­რუ­ლად გრძნობს. უამ­რა­ვი ჰიპ­ბა­რი­თა და არ­ტს­ ა­ლო­ნით, ქუ­ჩის უზარ­მა­ზა­რი მხატ­ვ­რო­ბე­ბი­თა და შუა ქუ­ჩა­ ში მო­მუ­შა­ვე მხატ­ვ­რე­ბით, გეთ­სე­მა­ნი გა­ლავ­ნი­ან ქა­ლაქ­ზე უფ­რო ფე­რა­დი­ა. წვრი­ლი ქუ­ჩე­ბი­სა და ჭრე­ლი კედ­ლე­ბის­თ­ვის ორ­გა­ნუ­ ლი ქუ­ჩის მუ­სი­კო­სე­ბის მე­ლო­დია კი აქ სი­ო­სა­ვით მოძ­რა­ობს და ყო­ველ ნა­ბიჯ­ზე კი­დევ უფ­რო სა­ინ­ტე­რე­სო სცე­ნის­კენ მი­გიძღ­ვე­ბა.

„კოლომბიაში ნე­ბის­მი­ე­რი თავ­ყ­რი­ლო­ბა, რო­მელ­ზეც 6 კაც­ ზე მე­ტი იკ­რი­ბე­ბა, ცეკ­ვით მთავ­რ­დე­ბა. სო­ცი­ა­ლურ ფე­ნა­სა და დღის მო­ნაკ­ვეთს მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა არ აქვს“, – მარ­კე­სის ამ სიტყ­ ვებ­ში კარტაჰე­ნა და­გარ­წ­მუ­ნებთ. ცალ­კე სა­ნა­ხა­ობ­ აა ტრო­პი­კულ სიცხე­ში გა­მაყ­რუ­ებ­ ე­ლი მუ­სი­ კი­თა და ციმ­ცი­მა ნე­ო­ნე­ბით მოძ­რა­ვი ღია ავ­ტო­ბუ­სე­ბი – ანუ დის­კო ბა­სე­ბი: ადა­მი­ა­ნე­ბი სა­ღა­მო­ო­ბით ადი­ან ავ­ტო­ბუს­ში, რო­ მე­ლიც ტა­ა­ტით მოძ­რა­ობს ქა­ლა­ქის სვე­ლი სიცხით გა­თან­გულ ვიწ­რო ქუ­ჩებ­ში, და თავ­და­ვიწყე­ბით ცეკ­ვა­ვენ. 10 წუთ­ში 10 ასე­ თი ავ­ტო­ბუ­სი მა­ინც ჩა­გივ­ლით გვერ­დ­ზე. კი­დევ ერ­თი უც­ნა­უ­რო­ბაა ქუ­ჩა­ში მო­სი­ა­რუ­ლე მომ­ღერ­ლე­ბი – აი, მა­გა­ლი­თად, მო­დის ბი­ჭი, მხარ­ზე გა­და­კი­დე­ბუ­ლი დი­ნა­მი­ კით, სა­ი­და­ნაც „ათასი რიტ­მის ქვეყ­ნის“ რო­მე­ლი­ღაც მე­ლო­დია გაყ­რუ­ებს, და გე­კითხე­ბა: Where are you from? თუ არ უპა­სუ­ხებ, თავს და­გა­ნე­ბებს; თუ უპა­სუ­ხებ, იწყებს რე­ჩი­ტა­ტივს, სა­ი­და­ნაც მხო­ლოდ შე­ნი ქვეყ­ნის სა­ხე­ლი და კარტაჰე­ნა გეს­მის. გზა­დაგ­ზა სხვე­ბიც ემა­ტე­ბი­ან და, რაც უფ­რო შორს მოგ­ყ­ვე­ბი­ან სიმ­ღე­რით, მით უფ­რო მა­ტუ­ლობს მა­თი გა­სამ­რ­ჯე­ლოც.

73 VOYAGER 27/2022

კოლომბია

ახ­ლა პლა­ჟებ­ზეც ვთქვათ: რო­გორც გითხა­რით, კარტაჰე­ნის საკ­მა­ოდ გრძე­ლი პლა­ჟე­ ბი ინ­ფ­რას­ტ­რუქ­ტუ­რით ვერ და­იკ­ვეხ­ნი­ან და არც რე­ა­ლუ­რი სუ­რა­თი ემ­თხ­ვე­ვა მი­თებს ან თქვენს წარ­მოდ­გე­ნებს კა­რი­ ბის ზღვის სა­ნა­პი­როს შე­სა­ხებ. ცო­ტა ხნით ყვე­ლაფ­რის­გან გა­თიშ­ვა თუ გინ­დათ, ახ­ლომ­დე­ბა­რე კუნ­ძუ­ლე­ბის კლუ­ბებ­სა ან სას­ტუმ­რო­ებს უნ­და ეწ­ვი­ოთ (წყლის ტრან­ს­პორ­ტი ჭი­ან­ჭ­ ვე­ლე­ბი­ვით მოძ­რა­ობს). მათ შო­რის რე­კო­მენ­დე­ბუ­ლი­ა: Blue Apple Beach (კუნძული Tierra Bomba) – აქ გე­ლით მოწყ­ვე­ტი­ლი, ეკო­მე­გობ­რუ­ლი გა­რე­მო, ხე­ლუხ­ლე­ბე­ლი სა­ ნა­პი­რო, თავ­გა­და­სავ­ლე­ბით სავ­სე მგზავ­რო­ბა, უმაგ­რე­სი სერ­ვი­სი, და­უ­ჯე­რებ­ლად გემ­რი­ელ ­ ი სამ­ზა­რე­უ­ლო, პრინ­ცი­ პით „ფერმიდან მა­გი­დამ­დე“ (ჩემთვის N1 მთელ კარტაჰე­ ნა­ში) და რამ­დე­ნი­მე ბუნ­გა­ლო, სა­დაც ღა­მი­თაც შე­გიძ­ლი­ათ დარ­ჩე­ნა. ამ ად­გილ­ზე ყოფ­ნის შემ­დეგ ბევრ რა­მეს სხვა­ნა­ ი­რად შე­ხე­დავთ.

Fenix Beach Club (კუნძული Tierra Bomba) – თან კლუ­ბი, თან სას­ტუმ­რო, რო­მე­ლიც ქა­ლა­ქი­დან კა­ტე­რით სულ 10 წუ­ თის სა­ვალ­ზე­ა. გა­რე­მო აქ თან ვე­ლუ­რი­ა, გა­რე სივ­რ­ცე­ში ზღვის ქა­ფის­გან მოწყო­ბი­ლი შხა­პე­ბი­თა და ონ­კა­ნის ნაც­ვ­ ლად უზარ­მა­ზა­რი ნი­ჟა­რე­ბით, თა­ნაც კომ­ფორ­ტუ­ლი. სა­ღა­ მოს ულა­მა­ზეს ეზო­ში ცეცხ­ლი ენ­თე­ბა, პირ­და­პი­რი და გა­და­ ტა­ნი­თი მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბით. ხის ქან­და­რა­ზე შე­მომ­დ­გა­რი დი­ჯეი ლა­თი­ნურ მუ­სი­კა­ში გძი­რავს და შენ­და უნე­ბუ­რად იწყებ ფეხ­შიშ­ვე­ლა ცეკ­ვას.

Makani Luxury Beach Club (კუნძული Tierra Bomba) – აქ დაგ­ხ­ვ­დე­ბათ დახ­ვე­წი­ლი ფუ­ფუ­ნე­ბა, სა­ო­ცა­რი ბუ­ნე­ბა და ულა­მა­ზე­სი სა­ნა­პი­რო, სა­დაც ძა­ლი­ან ბევ­რია ნა­ფიქ­რი და გა­კე­თე­ბუ­ლი სტუმ­რის კომ­ფორ­ტის­თ­ვის.

Playa Blanca (კუნძული Isla Baru) ყვე­ლა­ ზე ლა­მა­ზი პლა­ჟია კარტაჰე­ნის მი­და­მო­ებ­ ში, თეთ­რი ქვი­შით, და­უ­ჯე­რებ­ლად ცის­ფე­რი წყლი­თა და ჯუნ­გ­ლე­ბით. აქ კა­ტე­რი­თაც შე­იძ­ ლე­ბა მოხ­ვედ­რა და მან­ქა­ნი­თაც. თუმ­ცა, სა­ნა­ პი­როს კლუ­ბე­ბის­გან გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბით, ამ სა­ნა­ პი­რო­ზე ძა­ლი­ან ბევ­რი ადა­მი­ა­ნი ირე­ვა, რომ­ ლე­ბიც აგ­რე­სი­ულ ­ ად გთა­ვა­ზო­ბენ სხვა­დას­ხ­ვა პრო­დუქტს და თავს და­ცუ­ლად არ გრძნობ. ამი­ტომ, ად­გი­ლობ­რი­ვი გი­დის გა­რე­შე წას­ვ­ ლას არ გირ­ჩევ­დით.

74 VOYAGER 27/2022

Rosario Islands 27 კუნ­ძუ­ლის­გან შედ­ გე­ბა, რო­მელ­თა­გან ზო­გი ძა­ლი­ან პა­ ტა­რა­ა, სულ ერ­თ­სახ­ლი­ა­ნი, და კერ­ ძო სა­კუთ­რე­ბა­ში­ა. ეს ტე­რი­ტო­რია ეროვ­ნუ­ლი პარ­კის ნა­წი­ლია (ბაუნტის რეკ­ლა­მა ხომ გახ­სოვთ? აი, ისე­თი ხე­ დე­ბით). წყლის სწრაფ ტრან­ს­პორტს კუნ­ძუ­ლე­ბამ­დე, და­ახ­ლო­ე­ბით, ერ­ თი სა­ა­თი სჭირ­დე­ბა. შე­იძ­ლე­ბა ცო­ტა ტალ­ღე­ბი­ა­ნი მგზავ­რო­ბა გა­მო­გი­ვი­ დეთ, მაგ­რამ ღირს. შე­გიძ­ლი­ათ, ერ­ თ­დღი­ა­ნი ტუ­რი სხვებ­თან გა­ი­ზი­ა­როთ, ან იახ­ტა და­ი­ქი­რა­ოთ და თქვენს ნე­ბა­ ზე იაროთ.

El Salar de Galerazamba და – ტა­ლა­ხის ვულ­კა­ნი, და­ახ­ლო­ე­ბით, 1 სა­ა­თის გზა­ზეა კარტაჰე­ნი­დან. ამ ვარ­დის­ფერ წყალ­ში ვერ იბა­ნა­ვებთ, მხო­ლოდ ინ­ს­ტაგ­რა­მის­თ­ვის თუ ჩა­აჩხა­კუ­ნებთ აპა­რატს. ტა­ლახ­ში ამოვ­ლე­ ბას ძვე­ლი სა­ცუ­რაო კოს­ტი­უმ­ ი უნ­და შეს­წი­ როთ და პრო­ცე­დუ­რის შემ­დეგ ად­გი­ლობ­რი­ ვებ­მა გა­გა­სუფ­თა­ონ.

75 VOYAGER 27/2022

კოლომბია

სად ვჭა­მოთ და გა­ვერ­თოთ?

აუცი­ლებ­ლად გა­სა­სინ­ჯი:

კარ­ტა­ჰე­ნა­ში ისე­თი და იმ­დენ­ნა­ი­რი გემ­რი­ელ ­ ო­ბა მოიპო­ვე­ ბა, გუ­ლი დაგ­წყ­დე­ბათ, რომ ჭა­მის­თ­ვის დღე­ში მაქ­სი­მუმ სამ­ ჯერ იც­ლით. ცინ­ცხალ ზღვის პრო­დუქ­ტებს, ხორცს, ფე­რად ტრო­პი­კულ ხილსა თუ სხვა მცე­ნა­რე­ებს მთე­ლი ქვეყ­ნი­დან თავ­მოყ­რი­ლი შე­ფე­ბი სხვა­დას­ხ­ვა­ნა­ი­რი სამ­ზა­რე­უ­ლოს გავ­ ლე­ნე­ბით აზა­ვე­ბენ, ყვა­ვი­ლე­ბით რთა­ვენ, ამა­ტე­ბენ ფერ­მენ­ ტი­რე­ბულ პრო­დუქ­ტებს, უც­ნა­ურ ყველს. რა თქმა უნ­და, ამ ყვე­ლაფ­რის სა­ფუძ­ვე­ლი მა­ინც კლა­სი­კუ­რი კო­ლომ­ბი­უ­რი სამ­ზა­რე­უ­ლო­ა.

Ceviche – პი­რის რე­ცეპ­ტო­რე­ბის ნამ­დ­ ვი­ლი მა­ლა­მო. თით­ქოს ინ­გრ ­ ე­დი­ენ­ტე­ ბი ყვე­ლას ერ­თნ­ ა­ი­რი აქვს, მაგ­რამ გე­მო სხვა­დას­ხ­ვა ად­გი­ლას მა­ინც გან­ს­ხ­ვავ­დე­ბა. პი­რა­დად მე, სა­დაც შე­ვე­დი, ყველ­გან გავ­ სინ­ჯე და არ­სად მი­ნა­ნი­ა. პი­უ­რე ქო­ქო­სის რძით – ნამ­დ­ვი­ლი ღმერ­თე­ბის საჭ­მე­ლი­ა. ბრინ­ჯი, ასე­ვე ქო­ქო­სით, სა­უკ­ ე­თე­სო გარ­ ნი­რად გა­მოდ­გე­ბა თით­ქ­მის ყვე­ლაფ­რის­ თ­ვის.

ან­ტო­ნი ბო­ურ­დე­ნი Ceviche-ს გა­სინ­ჯ­ვას La Cevichería-ში გვირ­ ჩევს, მე კი გეთ­სე­მა­ნ­ში მირ­ჩევ­ნი­ა, კერ­ძოდ, El Boliche Cebicheria-ში.

Cuzco კარ­გია პე­რუს სამ­ზა­რე­უ­ლოს და­სა­გე­მოვ­ნებ­ლად.

Quebracho Parrilla Argentina Restaurante Bar-ში გა­და­სა­ რევ სადღე­სას­წა­უ­ლო სა­ღა­მოს გა­ა­ტა­რებთ, უზარ­მა­ზა­რი სტე­ი­ კე­ბის თან­ხ­ლე­ბით. ­ Juan Del Mar ერ­თ-­ ერ­თი სა­უ­კე­თე­სო ად­გი­ლია ზღვის პრო­დუქ­ ტე­ბის გა­სა­სინ­ჯად.

Camarones Al Ajillos – სა­დაც და­ი­ნა­ხავთ, უნ­და გა­სინ­ჯოთ – კრე­ვე­ტე­ბი­ა, კა­რა­ქით, ნივ­რი­თა და ზო­გან ნა­ღე­ბი­თაც. ეს კომ­ ბი­ნა­ცია შე­იძ­ლე­ბა ბევრ ქვე­ყა­ნა­ში შეგ­ ხ­ვ­დეთ, მაგ­რამ აქ მა­ინც „არგადარჩენა“ გე­მო აქვს. Al Ajillos-ის სო­უ­სით არც სხვა რა­მე­ე­ბია ური­გო.

Mote de Queso – ყვე­ლის სუ­პი კარტაჰე­ ნუ­ლად. მა­რი­ლი­ა­ნი ყვე­ლის costeño-ს ნა­ ტე­ხე­ბით, მცე­ნა­რის ბოლ­ქვ­ ის – ñame-ის ნაჭ­რე­ბით, ხახ­ვით, ნივ­რით და მსგავ­სი ბოლ­ქ­ვო­ვა­ნი ბოს­ტნ­ ე­უ­ლით. ყვე­ლა ქვე­ყა­ნას აქვს თა­ვი­სი რა­გუ და არც კოლომბიაა გა­მო­ნაკ­ლი­სი. მე­ნი­უ­ში მას Sancocho-ს სა­ხე­ლით იპო­ვით. წე­სით, ქათ­მით მზად­დე­ბა, მაგ­რამ შე­ფე­ბი ზღვის პრო­დუქ­ტე­ბი­თაც ანაც­ვ­ლე­ბენ. სხვა და­ ნარ­ჩე­ნი ად­გი­ლობ­რი­ვი ტოპ ინ­გრ ­ ე­დი­ენ­ ტე­ბი­ა: ბა­ნა­ნი, იუკ­კა, სი­მინ­დი და ქინ­ძი. გარ­ნი­რად ბრინ­ჯი და ავო­კა­დო მოჰ­ყ­ვე­ბა.

Arepas ლა­მის მთე­ლი ქვეყ­ნის კუ­ლი­ნა­ რი­ულ ­ ი სიმ­ბო­ლო­ა, მაგ­რამ კარტაჰე­ნუ­ლი ვერ­სია ყვე­ლა­ზე ფუმ­ფუ­ლა და კა­რა­ქი­ა­ ნი­ა. ორი არე­პას­გან ყვე­ლა­ნა­ირ სენ­დ­ვიჩს გა­ა­კე­თებს ადა­მი­ა­ნი, ყვე­ლით, ჯე­მი­თა თუ ხორ­ცით.

Alma ძა­ლი­ან კარ­გი სივ­რ­ცეა მა­ღა­ლი კლა­სის რეს­ტორ­ნებ­ში სა­ დი­ლის­თ­ვის. სას­ტუმ­როს ში­და ეზო­ში მდე­ბა­რე რეს­ტორ­ნის შე­ფი, Heberto Eljach, კარტაჰე­ნის ცხოვ­რე­ბის სტილ­საც გა­ზი­ა­რებთ.

Cafe Havana მარ­კე­სის საყ­ვა­რე­ლი ად­გი­ლი­ა, სადაც საუკე­ თესოდ ცეკვავენ სალსას და სადაც ყველაზე უკეთ შეიცნობთ კარტაჰენას კულტურას.

Alquimico Bar, სა­ხუ­რავ­ზე ტე­რა­სით, პირ­ველ სარ­თულ­ზე ად­გი­ ლობ­რი­ვი პრო­დუქ­ტე­ბი­თა და ინ­ს­პი­რა­ცი­ე­ბით შექ­მ­ნილ კოქ­ტე­ ი­ლებს გთა­ვა­ზობთ, მე­ო­რე­ზე კი – კლა­სი­კურ მე­ნი­უს. აქ მუდ­მი­ვი რუზ­რუ­ზია და ყველ­გან სხვა­დას­ხ­ვა, თუმ­ცა რა­ღაც­ნა­ი­რად ერ­თ­ ნა­ი­რი მუ­სი­კა უკ­რავს.

Café del Mural-ში იწყე­ბა ნამ­დ­ვი­ლი ყა­ვის თავ­გა­და­სა­ვა­ლი გეთ­სე­მა­ნის ჯა­დოს­ნურ ქუ­ჩა­ზე. რამ­დენ­საც შეძ­ლებთ და რამ­ დენ­ნა­ირ­საც შეძ­ლებთ, გა­სინ­ჯეთ. თა­ნაც რა­ნა­ი­რი შა­ქა­რი აქვთ!

Pargo Rojo con arroz de coco y patacon ქა­ლა­ქი­სა თუ რე­გი­ო­ნის თით­ქ­მის ყვე­ლა რეს­ტო­რან­ში შეგ­ხ­ვ­დე­ბათ. ეს არის მთლი­ ა­ნი შემ­წ­ვა­რი თევ­ზი, რო­მელ­საც გარ­ნი­ რად მოს­დევს ბრინ­ჯი ქო­ქო­სით და plan­ tain-ის ჩიფ­სე­ბი. ჩე­მი პი­რა­დი რჩე­ვა­ა, სა­დაც კი შეძ­ლებთ, ყველ­გან გა­სინ­ჯოთ Coco Loco (ქოქოსის რძის ლი­მო­ნა­თი), დახ­ლი­დან შერ­ჩე­უ­ლი ნა­ირ­ნა­ი­რი ხი­ლის ფრე­ში და ავე­ნა.

76 VOYAGER 27/2022

გა­ბოს კვალ­დაკ­ვალ კოლომბი­ა­ში შენ­და­უნ­ ე­ბუ­რად სულ ურ­სუ­ლა­სა და აურე­ლი­ა­ნოს ეძებ და მა­კონ­დოს ამოც­ნო­ბას ცდი­ლობ. დი­დი უც­ნა­უ­რი ხალ­ ხი კი­ა. წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, გა­ბო ჰო­ლან­დი­ე­ლი რომ ყო­ფი­ლი­ყო, რამ­ხე­ლა ინ­დუს­ტ­რი­ას ააგებ­დნ­ ენ მის გარ­შე­მო, კოლომბი­ა­ში კი მას­ზე მხო­ლოდ შეგ­რ­ძ­ნე­ბებ­სა და ფიქ­რებს თუ ააგ­რო­ვებ შინ წა­მო­სა­ღე­ბად, რომ­ლე­ბიც გა­მო­გო­ნილ მა­კონ­დო­სა და რე­ა­ლო­ ბას შო­რის შე­მორ­ჩე­ნილ ძა­ფებ­ში უნ­და ეძე­ბო. ყვე­ლა­ზე კარ­გად ამ ძა­ფებს ად­გი­ლობ­რი­ვი გი­დის და­გეგ­მი­ლი ტუ­რით აღ­მო­ა­ჩენთ, მა­კონ­დოს მო­დე­ლად მიჩ­ნე­ულ მარ­კე­სის ბავ­შ­ვო­ბის სო­ფელ­ში, არა­კა­ტა­კა­ში, სან­ტა მარ­ტა­დან 80 კი­ლო­ მეტ­რის და­შო­რე­ბით. მწერ­ლის მუ­ზე­უმ­ ი მე­ო­ცე სა­უ­კუ­ნის 20-იანი წლე­ბის ტი­პუ­რი საცხოვ­რი­სის რე­კონ­ს­ტრ ­ უქ­ცი­ა­ა, ეზო­ში გა­ფან­ტუ­ლი პა­ტარ­-­ პა­ტა­რა ერ­თ­სარ­თუ­ლი­ა­ნი შე­ნო­ბე­ბით. მუ­ზე­უმ­ში ოჯა­ხის ავ­თენ­ ტი­კურ ნივ­თებს მა­ინ­ც­და­მა­ინც ვერ ნა­ხავთ, თუმ­ცა უკა­ნა ეზო­ში იმ­ხე­ლა ხე დგას, გჯე­რა, რომ გა­ბოს ბავ­შ­ვო­ბა­საც მო­ეს­წრ ­ ე­ბო­და. უფ­რო ნამ­დ­ვი­ლი რა­მე­ე­ბი ქა­ლაქ­შია გაბ­ნე­უ­ლი: ეკ­ლე­სი­ა, სა­ დაც მწე­რა­ლი მო­ი­ნათ­ლა, ნაც­ნო­ბი რკი­ნიგ­ზის სად­გუ­რი, რო­ მელ­შიც მა­ტა­რებ­ლე­ბი აღარ ჩერ­დე­ბი­ან (მხოლოდ ხან­და­ხან თუ ჩა­იხ­რი­გი­ნე­ბენ კა­რი­ბის ზღვის პორ­ტე­ბის­კენ მი­მა­ვა­ლი ნახ­ში­რით დატ­ვირ­თუ­ლი ვა­გო­ნე­ბი); უმ­შ­ვე­ნი­ე­რე­სი რე­მე­დი­ო­ სის ქან­და­კე­ბა; ქა­ლა­ქის ცენ­ტრ ­ ა­ლუ­რი ბო­ლი­ვა­რის მო­ე­და­ნი; თხელ­სა­ხუ­რა­ვი­ა­ნი მა­ღა­ზი­ა, ბა­ნა­ნის პლან­ტა­ცი­ის მუ­შე­ბი ნი­ სი­ად რომ ყი­დუ­ლობ­დ­ნენ პრო­დუქ­ტებს; ფოს­ტა-­ტე­ლეგ­რა­ფის შე­ნო­ბა; გა­დაშ­ლი­ლი წიგ­ნის სკულ­პ­ტუ­რა, გა­ბოს ბა­რე­ლი­ე­ ფით, პა­ტა­რა ხიდ­თან, რო­მე­ლიც დღეს ად­გი­ლობ­რივ­თათ­ ვის სამ­სა­ხუ­რის სა­პოვ­ნელ ად­გი­ლად ქცე­უ­ლა; მა­ღა­ზი­ის უკა­ნა ეზო, მთლი­ა­ნად ბე­ტო­ნის, რო­მელ­შიც კი­ნო­თე­ატრს ამო­იც­ნობ „მარტოობის ასი წე­ლი­წა­დი­დან“. თუ გა­გი­მარ­თ­ლათ, შე­იძ­ლე­ბა კი­დევ ერთ კად­რ­საც გა­და­აწყ­დეთ გა­ბოს წიგ­ნე­ბი­დან: რო­გორ გრილ­დე­ბა რამ­დე­ნი­მე ადა­მი­ა­ნი რკი­ნიგ­ზის ხიდ­თან მდი­ნა­რე­ ში. ფე­რე­ბი კარ­გად ივ­სე­ბა კა­კა­ო­სა და ბა­ნა­ნის პლან­ტა­ცი­ე­ბის შე­მოვ­ლი­თაც, ასე­ვე, მუ­სი­კა­ლუ­რი, სა­ცეკ­ვაო და თე­ატ­რა­ლუ­რი პერ­ფორ­მან­სე­ბით.

რას იპო­ვით ბო­გო­ტა­ში, გარ­და იმ უნი­ვერ­სი­ტე­ტი­სა, სა­დაც მარ­ კე­სი სწავ­ლობ­და? მარ­კე­სის სა­ხე­ლო­ბის კულ­ტუ­რის ცენტრს, სა­დაც წამ­ლად მხო­ლოდ ერ­თი ცა­ლი სა­ნიშ­ნე მო­ვი­პო­ვე, სუ­ ვე­ნი­რად რომ წა­მო­მე­ღო; კი­დევ – რო­მე­ლი­მე ეს­პა­ნუ­რე­ნო­ ვან გა­მო­ცე­მა­საც, ოღონდ არა „მარტოობის ას წე­ლი­წადს“ (ბესთსელერია და ხში­რად არ აქვთ). ცენ­ტრ ­ ­თან ახ­ლოს კი დი­ დი კედ­ლის მხატ­ვ­რო­ბა­ა, გა­ბოს ცხოვ­რე­ბის ილუს­ტრ ­ ი­რე­ბუ­ლი ქრო­ნი­კით. კარტაჰე­ნა­შიც გირ­ჩევთ მარ­კე­სის ტუ­რის მო­ძებ­ნას. მარ­თა­ლი­ა, ძვე­ლი ქა­ლა­ქის კედ­ლებ­ში თქვენც მარ­ტი­ვად იპო­ვით მის ნა­ რინ­ჯის­ფერ სახ­ლ­სა და საყ­ვა­რელ კა­ფე „ჰავანას“, ასე­ვე, უზარ­ მა­ზარ კედ­ლის მხატ­ვ­რო­ბას გეთ­სე­მა­ნში, თუმ­ცა ცალ­კე­ულ ად­ გი­ლებს მი­სი სხვა­დას­ხ­ვა ნა­წარ­მო­ებ­ ი­დან ტუ­რით უფ­რო მარ­ტი­ ვად მო­ძებ­ნით, რო­მე­ლიც ძვი­რიც არ ღირს.

77 VOYAGER 27/2022

კოლომბია

LA GUAJIRA

ეს კი­დევ ერ­თი გან­სახ­ვა­ვე­ბუ­ლი რე­გი­ო­ნია კა­რი­ბის ზღვის სა­ნა­პი­რო­ზე, სა­დაც დაგ­ხ­ვ­დე­ბათ უზარ­მა­ზა­რი უდაბ­ნო, გი­გან­ტუ­რი ქვი­შის დი­უ­ნე­ბი, ულა­მა­ზე­სი სა­ნა­პი­რო­ე­ბი, ვარ­დის­ფე­რი ფლა­მინ­გო­ე­ბი, ყვე­ლა­ზე ძვე­ლი კოლომბი­ ე­ლი ხალ­ხი – Wayuu, იდე­ა­ლუ­რი ად­გი­ლე­ბი სერ­ფინ­გი­სა და კა­იტ­სერ­ფინ­გის­თ­ვის, შუა უდაბ­ნო­ში ამოზ­რ­დი­ლი ჩან­ ჩ­ქე­რი­ა­ნი ოაზი­სი და ის შუ­ქუ­რა, რო­მელ­ზე ასულ­საც გე­ ცო­დი­ნე­ბათ, რომ სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კა­ში ამა­ზე უკი­დუ­რე­სი ჩრდი­ლო­ეთ ­ ი აღარ არ­სე­ბობს.

78 VOYAGER 27/2022

ყა­ვი­სა და კა­კა­ოს ტუ­რი

კოლომბი­უ­რი ყა­ვა ზღვის დო­ნი­დან 900-1200 მეტრ სი­მაღ­ლე­ ზე იზ­რ­დე­ბა და ამ ხალ­ხის ნა­ცი­ონ­ ა­ლუ­რი იდენ­ტო­ბის ნა­წი­ლი­ა. მთელ ქვე­ყა­ნა­ში ეს კულ­ტუ­რა 600 ათა­სამ­დე ფერ­მერს მოჰ­ყავს. ავო­კა­დოს, კაკ­ლი­სა და ხი­ლის ხე­ე­ბის ქვეშ პა­ტა­რა ყა­ვის პლან­ ტა­ცია ლა­მის ყვე­ლა ოჯახ­ში თა­ო­ბი­დან თა­ო­ბას გა­და­ე­ცე­მა. ამ რე­გი­ონ­ში უამ­რა­ვი ტუ­რი გე­პა­ტი­ჟე­ბათ, რომ­ლე­ბიც ყა­ვის მოყ­ ვა­ნის პრო­ცესს ნა­ბიჯ­-­ნა­ბიჯ გა­გაც­ნობთ. რო­გორც წე­სი, ტუ­რე­ ბის ნა­წი­ლია ულა­მა­ზე­სი ქა­ლა­ქი სა­ლენ­ტოც, კა­კა­ოს ფერ­მე­ბი და Valle de Cocora, სა­დაც კოლომბი­ის კი­დევ ერ­თი სიმ­ბო­ლო გე­ლით – 60-მეტრიანი პალ­მე­ბის ტყე, უმ­რა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნე­სი ფლო­რი­თა და ფა­უ­ნით.

CANO CRISTALES – „თხევადი ცი­სარ­ტყე­ლა“ ამ მდი­ნა­რის კა­ლა­პო­ტი ივ­ლი­სის ბო­ ლო­დან ნო­ემ­ბ­რამ­დე ფერს იც­ვ­ლის და გარ­და­მა­ვა­ლია ყვი­თელს, მწვა­ნეს, ლურჯს, შავ­სა და წი­თელს შო­რის.

79 VOYAGER 27/2022

კოლომბია

ტა­ი­რო­ნის პარ­კი – სან­ტა მარ­ტა სან­ტა მარ­ტა კი­დევ ერ­თი ზღვის­პი­რა მარ­გა­ლი­ტია კა­რიბ­ზე, ულა­მა­ზე­სი პლა­ჟე­ბი­თა და ტა­ი­რო­ნის მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი ნა­ ცი­ო­ნა­ლუ­რი პარ­კით. ტუ­რის­თვ­ ის 1-2 დღე მა­ინც უნ­და გა­ით­ვა­ ლის­წი­ნოთ. რას ნა­ხავთ? ერ­თ­მა­ნეთ­ზე უკე­თეს პლა­ჟებს, ჯუნ­გ­ლის ფლო­ რა­სა და ფა­უ­ნას და სა­ო­ცარ მთებს. ღა­მის გა­თე­ვა აქ სხვა­დას­ხ­ვა ად­გი­ლას შე­გიძ­ლი­ათ: პარ­კის ტე­ რი­ტო­რი­ა­ზე გან­ლა­გე­ბულ სას­ტუმ­რო­ებ­ში, კა­რავ­ში (საკემპინგე ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე), ან სუ­ლაც ჰა­მაკ­ში, რომ­ლის და­ქი­რა­ვე­ბაც ად­ გილ­ზე­ვე შე­იძ­ლე­ბა. და­კარ­გუ­ლი ქა­ლა­ქის, კოლომბიის მა­ჩუ პიკ­ჩუ­სა და ჯერ კი­დევ ხე­ლუხ­ლე­ბელ გა­რე­მო­ში მცხოვ­რე­ბი უძ­ვე­ლე­სი ტო­მე­ბის სა­ნა­ ხა­ვად 4-დღიანი ტუ­რია სა­ჭი­რო. თან იქო­ნი­ეთ ნაღ­დი ფუ­ლი და პას­პორ­ტი.

80 VOYAGER 27/2022

ამა­ზო­ნის ჯუნ­გ­ლის ტუ­რი – წვი­მის ტყე­ე­ბი გა­უძ­ლებთ კო­ღო­ებ­სა და ტა­რან­ტუ­ლებს? და უმაღ­ლეს ტე­ნი­ა­ ნო­ბას? არ შე­გე­შინ­დე­ბათ, რო­ცა და­ღამ­დე­ბა და აქა­უ­რო­ბა გაღ­ ვი­ძე­ბას და­იწყებს? გაძ­ლებთ გა­ჯე­ტე­ბი­სა და მო­ბი­ლუ­რი კავ­ში­ რის გა­რე­შე? მა­შინ ჯუნ­გ­ლის ტუ­რი ის ცხოვ­რე­ბი­სე­უ­ლი თავ­გა­ და­სა­ვა­ლი­ა, რო­მე­ლიც სხვა არა­ფერს ჰგავს. ტუ­რი იწყე­ბა სა­მი ქვეყ­ნის – კოლომბი­ის, პე­რუ­სა და ბრა­ზი­ლი­ის საზღ­ვარ­ზე მდე­ბა­რე ქა­ლა­ქი­დან, ლე­ტი­ცი­ი­დან, სა­დაც მხო­ლოდ თვით­მ­ფ­რი­ნა­ვით თუ მოხ­ვ­დე­ბით. ამა­ზონ­ზე სა­ხე­ტი­ა­ლოდ, აც­რის გარ­და, დაგ­ჭირ­დე­ბათ მწე­რე­ბის სა­წი­ნა­აღ­მ­დე­გო ეფექ­ტი­ა­ნი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი, სპე­ცი­ა­ლუ­რი ტან­საც­მე­ლი, ბა­დით, ღია ფე­რის სა­მო­ სი (მუქს კო­ღო ეტა­ნე­ბა), რო­მე­ლიც ად­ვი­ლად შრე­ბა (ბამბა და­ი­ვიწყეთ), მზის­გან დამ­ცა­ვი კრე­მი და რე­ ზი­ნის ბო­ტე­ბი. ზო­გი­ერ­თი ჯუნ­გ­ლებ­ში მოგ­ზა­უ­რო­ბას თა­ვი­სი­თაც გეგ­მავს, მაგ­რამ აქ იმ­დე­ნი რა­მის ცოდ­ნა გჭირ­დე­ბათ (თუნდაც მხო­ლოდ უსაფ­რ­თხო­ე­ბის­თ­ვის), რომ ტუ­რის აღე­ბა ყვე­ლა­ზე მი­ზან­შე­წო­ნი­ლი­ა. 4 დღე მა­ინც ივა­ რა­უ­დეთ აქა­უ­რო­ბის მეტ­-­ნაკ­ლე­ბად გა­საც­ნო­ბად.

რა გე­ლით? უზარ­მა­ზა­რი ცე­ი­ბას ხე­ე­ბი, ამა­ზო­ნის დელ­ფი­ნე­ბი, მოზ­ლა­ზუ­ნე ზარ­მა­ცა, ისე­თი ფრინ­ვე­ლე­ბი, აქამ­დე ანი­მა­ტო­რის ფან­ტა­ზია რომ გე­გო­ნათ, ნა­ირ­ნა­ირ ­ ი მა­ი­მუ­ნე­ბი, ტა­რან­ტუ­ლე­ბი და მა­ნა­თო­ბე­ლი სო­კო­ე­ბი, რო­მელ­თა სა­ნა­ხა­ვა­დაც ღა­მით უნ­და გახ­ვი­დეთ. გა­მოც­დი­ლი გი­დი კა­ი­მან­საც და­გა­ჭე­რი­ნებთ ხელ­ში პი­რა­ნი­ებ­ზე სა­თევ­ზა­ოდ. ერ­თი რამ კარ­გად და­ი­მახ­სოვ­რეთ: ტყე­ში ხე­ლი არა­ ფერს ახ­ლოთ, რად­გან შე­იძ­ლე­ბა ნე­ბის­მი­ერ­მა რა­ მემ და­გა­ზი­ა­ნოთ.

81 VOYAGER 27/2022

კოლომბია

ფეს­ტი­ვა­ლე­ბი კოლომბი­ა­ში

ბა­რან­კი­ას კარ­ნა­ვა­ლი სი­დი­დით მე­ო­რეა მსოფ­ ლი­ო­ში (რიოს კარ­ნა­ვა­ლის შემ­დეგ). ოთხ­დღი­ა­ნი ზე­ი­მი თე­ბერ­ვ­ლის და­საწყის­ში იმარ­თე­ბა, თუმ­ცა წი­ნა­სა­კარ­ნა­ვა­ლო ამ­ბე­ბი და მცი­რე აღ­ლუ­მე­ბი ქა­ლა­ქის სხვა­დას­ხ­ვა უბან­ში იან­ვ­რის შუა რიცხ­ვე­ ბი­დან იწყე­ბა. კოს­ტი­უ­მი­რე­ბუ­ლი მომ­ღერ­ლე­ბი, მუ­ სი­კო­სე­ბი, მო­ცეკ­ვა­ვე­ე­ბი და მსა­ხი­ო­ბე­ბი, ტრა­დი­ცი­უ­ლი მუ­სი­კა­ლუ­რი და თე­ატ­რა­ლუ­რი წარ­მოდ­გე­ნე­ბით, ისეთ დღე­სას­წა­ულს ქმნი­ან ქუ­ჩა­ში, რომ გან­წყო­ბა მთე­ლი წე­ლი მიჰ­ ყ­ვე­ბა ადა­მი­ანს.

მე­ო­რე ად­გილ­ზეა ყვა­ვი­ლე­ბის ფეს­ტი­ვა­ლი The Feria de las Flores, რო­მე­ლიც მუდ­მი­ვი გა­ზაფხუ­ლის ქა­ლაქ­ში, მე­დე­ლინ­ში იმარ­თე­ბა ყო­ველ­წ­ლი­უ­რად, აგ­ვის­ტოს პირ­ველ ნა­ხე­ვარ­ ში. ათ­დღი­ან­ ი ფეს­ტი­ვა­ლის მთა­ვა­რი ამ­ბა­ვია El Defile de los Silleteros, სა­დაც მეყ­ვა­ვი­ლე­ე­ბი თა­ვი­ანთ შე­მოქ­მე­დე­ბას აჩ­ვე­ნე­ბენ უამ­რავ ადა­ მი­ანს. გარ­და ყვა­ვი­ლე­ბი­სა, ფეს­ტი­ვა­ლი მუ­სი­კა­ლურ წარ­მოდ­გე­ნებ­საც მო­ი­ცავს, კუ­ლი­ნა­რი­ა­საც და, რა თქმა უნ­და, ცეკ­ვა­საც. სიტყ­ვა „დღესასწაული“ უეჭ­ვე­ლად სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კა­შია და­ბა­დე­ბუ­ლი და, დი­დი ალ­ბა­თო­ბით, კოლომბი­ა­ში. ამა­ში მარ­ტი­ვად დარ­წ­მუნ­დე­ბით, თუ ქა­ლაქ კა­ლი­ში სალ­სას ყვე­ ლა­ზე დიდ ფეს­ტი­ვალს, Feria de Cali-ს ეწ­ვე­ვით, რო­მე­ლიც ყო­ვე­ლი წლის დე­კემ­ბერ­ში (25-30) იმარ­თე­ბა. რა თქმა უნ­ და, არც ეს ფეს­ტი­ვა­ლი შე­მო­ი­ფარ­გ­ლე­ბა მხო­ლოდ სალ­სას მა­რა­თო­ნით: აფე­რა­დე­ბუ­ლი ქა­ლა­ქის ყვე­ლა კუთხე­ში ის­მის სიტყ­ვე­ბი „კუმბია“ და „ვალენატო“; Street food-ის არო­მა­ტიც მთელ ქუ­ჩებს ედე­ბა. ეს კონ­კურ­სე­ბი, ნა­ირ­ნა­ი­რი კულ­ტუ­რუ­ ლი ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბი და ცხე­ნე­ბის ჯი­რი­თი ყო­ველ­წ­ლი­უ­რად 2 მი­ლი­ო­ნამ­დე ვი­ზი­ტორს იზი­დავს. კი­ლო­მეტ­რ­ზე გა­ჭი­მულ სალ­სად­რომ­ზე მთე­ლი მსოფ­ლი­ოს სა­უ­კე­თე­სო მო­ცეკ­ვა­ვე­ე­ ბი რო­კა­ვენ, რომ­ლე­ბიც ამ შო­უს­თ­ვის ნა­ხე­ვა­რი წე­ლი მა­ინც ემ­ზა­დე­ბოდ­ნენ.

კოლომბიაში 60 ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი პარ­კი და 4000-ზე მე­ტი სა­ხე­ო­ბის ორ­ქი­დე­ა­ა. ყვა­ვი­ლე­ბის ექ­ს­პორ­ტის ოდე­ნო­ბით ქვე­ყა­ნა მე-2 ად­გილ­ზეა მსოფ­ლი­ო­ში. მსოფ­ლი­ო­ში ზურ­მუხ­ტის

70-90%-ის წყა­რო კოლომბი­ა­ა. ბო­გო­ტის ოქ­როს მუ­ზე­უმ­ში შე­გიძ­ლი­ათ ნა­ხოთ 35 ათა­სამ­დე ოქ­როს ნივ­თი, რომ­ლე­ბიც ინ­დი­ე­ლებ­მა შექ­მ­ნეს ეს­პა­ნელ­თა მი­ერ დაპყ­რო­ბამ­დე.

82 VOYAGER 27/2022

კულინარია

არ­გენ­ტი­ნი­სა და კოლუმბი­ის რე­ა­ლუ­რი მა­გია დი­ა­ნა ა ნ­ფ ი­მ ი­ა­დ ი ალ­ბათ არ გა­გიკ­ვირ­დე­ბათ, თუ ლი­ტე­რა­ტუ­რით და­ვიწყებ, უფ­ რო სწო­რად, ჩემ­თ­ვის საყ­ვა­რე­ლი ორი ლა­თი­ნო­ა­მე­რი­კე­ლი ავ­ ტო­რით – გაბ­რი­ელ გარ­სია მარ­კე­სი­თა და ხორ­ხე ლუ­ის ბორ­ხე­ სით, კოლუმბი­ე­ლი და არ­გენ­ტი­ნე­ლი გე­ნი­ო­სე­ბით. ერ­თ­მა­ნეთს სულ არ ჰგვა­ნა­ნო, მეტყ­ვით და, რა­საკ­ვირ­ვე­ლი­ა, და­გე­თან­ხ­მე­ბით: ჩემს სა­ოც­ნე­ბო ლი­ტე­რა­ტუ­რულ ვახ­შამ­ზე გა­ ბოს კერ­ძებს მო­ვამ­ზა­დე­ბი­ნებ­დი, ხო­ლო ბორ­ხესს – ცეცხ­ლო­ვან და მა­გარ სას­მელს, რო­მელ­შიც პა­რა­ცელ­სუ­სის მა­გი­უ­რი ვარ­დი და­ი­ფერ­ფ­ლე­ბო­და კვლავ აღ­სად­გე­ნად. ერ­თ­მა­ნე­თის­გან მარ­თ­ლაც ძა­ლი­ან გან­ს­ხ­ვავ­დე­ბი­ან: ერ­თი უხ­ ვად იყე­ნებს სიტყ­ვებ­სა და გე­მო­ებს, მე­ო­რე კი – ზო­გავს... თუმ­ცა სწო­რედ ისი­ნი დგა­ნან მა­გი­უ­რი რე­ა­ლიზ­მი­სა და ჩე­მი წარ­მო­ სახ­ვე­ბის კარ­თან, რომ­ლის მიღ­მაც სა­ნე­ლებ­ლე­ბის სუ­ნით გა­ჯე­ რე­ბუ­ლი ჯა­დოს­ნუ­რი ქვეყ­ნე­ბი­ა.

ბის სახ­ლ­ში, სა­დაც სულ სტუ­მა­რი­ა, დახ­ვა­ვე­ბუ­ლი ხო­რა­გი, მსუ­ ყე ფე­რე­ბით შე­ღე­ბი­ლი კედ­ლე­ბი და მსუ­ყე დე­სერ­ტი ნა­სა­დი­ ლევს... ჰო­და, ახ­ლა ლი­ტე­რა­ტუ­რა კი არა, არ­გენ­ტი­ნი­სა და კოლუმბი­ის გე­მო­ებ­ ი მი­მო­ვი­ხი­ლოთ: ორი­ვე სამ­ზა­რე­უ­ლო ნა­საზ­რ­დო­ე­ბია სა­ნე­ლებ­ლე­ბით, სიცხა­ რით, იმ­პ­რო­ვი­ზა­ცი­ით, გა­დარ­ჩე­ნის ხე­ლოვ­ნე­ბი­თა და ადა­მი­ ა­ნის იმ თვი­სე­ბით, მა­რა­დი­უ­ლი მო­ხე­ტი­ა­ლე­ო­ბა რომ ჰქვი­ა. აბო­რი­გე­ნუ­ლი კულ­ტუ­რა და მიგ­რა­ცი­ე­ბი – სწო­რედ ეს ქმნის ამ მა­გი­ურ სამ­ყა­როს, და­უ­ვიწყა­რი და ჯა­დოს­ნუ­რი შეგ­რ­ძ­ნე­ბე­ბის სა­ბა­დოს. ევ­რო­პუ­ლი ექ­ს­პან­სი­ის შე­დე­გე­ბი, მრა­ვალ­ფე­რო­ვან კულ­ტუ­რულ თუ ბუ­ნებ­რივ ლან­დ­შაფ­ტთ ­ ან ერ­თად, უპირ­ვე­ლეს ყოვ­ლი­სა, ყო­ფა­სა და კუ­ლი­ნა­რი­ა­ზე აისა­ხე­ბა. რო­მე­ლია არ­გენ­ტი­ნუ­ლი სამ­ზა­რე­უ­ლოს ძი­რი­თა­დი პრო­დუქ­ტე­ბი?

„მარტოობის ას წე­ლი­წად­ში“ ურ­სუ­ლა გახ­სოვთ? ბუ­ენ­დი­ე­ბის მთა­ვა­რი ქა­ლი, სახ­ლის მატ­რი­არ­ქა­ლუ­რი ცენ­ტ­რი, გნე­ბავთ, მა­რა­დი­ულ ­ ი სუ­ლი, კე­რი­ის ქალ­ღ­მერ­თი და სახ­ლის ყვე­ლა სა­ დილ­-­ვახ­შ­მის გამ­გე­ბე­ლი. სწო­რედ ეს ქა­ლია ჩემ­თ­ვის ის მა­რა­ დი­უ­ლი ენერ­გი­ა, რო­მე­ლიც სამ­ყა­როს წო­ნას­წო­რო­ბას გან­საზღ­ ვ­რავს, ჩა­უქ­რო­ბე­ლი ცეცხ­ლი, რო­მელ­ზეც ხორ­ც­საც შეწ­ვავ და სი­მინ­დის ნამ­ცხ­ვარ­საც გა­მო­აცხობ... და სწო­რედ ეს მა­რა­დი­ულ ­ ი ფე­მი­ნუ­რი მეხ­სი­ე­რე­ბა ქმნის გას­ტ­რო­ნო­მი­ულ ხე­ლოვ­ნე­ბას. შე­ იძ­ლე­ბა შე­მე­და­ვოთ, მაგ­რამ ამას არაფ­რით დავ­თმ­ ობ! სამ­ხ­რე­თა­მე­რი­კუ­ლი კუ­ლი­ნა­რი­ის ხსე­ნე­ბი­სას, პირ­ველ რიგ­ში, ურ­სუ­ლა ბუ­ენ­დია მახ­სენ­დე­ბა; კი­დევ – დი­დი მა­გი­და ბუ­ენ­დი­ე­

უმ­თავ­რე­სად მა­ინც ხორ­ცი. წვრილ­ფე­ხა და მსხვილ­ფე­ხა სა­ ქონ­ლის მოვ­ლას აქ დი­დი ის­ტო­რია აქვს, რო­მე­ლიც სა­თა­ვეს უხ­სო­ვარ დრო­ში იღებს. პო­პუ­ლა­რუ­ლია ნა­ნა­დი­რე­ვიც, მა­გა­ ლი­თად, ირე­მი ან ტა­ხი. ამი­ტომ, აქ რა­ცი­ონ­ში დიდ ად­გილს იკა­ვებს მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი ტრა­დი­ცი­ით და­მუ­შა­ვე­ბუ­ლი, სხვა­ დას­ხ­ვაგ­ვა­რად შე­ზა­ვე­ბუ­ლი, შემ­წ­ვა­რი, ფარ­ში­რე­ბუ­ლი, თუ შე­ ბო­ლი­ლი ხორ­ცი. მათ­გან ყვე­ლა­ზე პო­პუ­ლა­რუ­ლია ასა­დო – გრილ­ზე მომ­ზა­დე­ბუ­ ლი ხორ­ცი, რო­მელ­საც ისე გემ­რი­ელ ­ ად წვა­ვენ, რო­გორც შუ­ა­ გულ სა­მეგ­რე­ლო­ში.

83 VOYAGER 27/2022

კულინარია

მას მოჰ­ყ­ვე­ბა სი­მინ­დი, რძის პრო­დუქ­ტე­ბი (თხისა და ცხვრის ყვე­ლის უგემ­რი­ე­ლე­სი სა­ხე­ო­ბე­ბით), მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი ბოს­ტ­ ნე­უ­ლი, ბა­ლა­ხე­ულ ­ ი, ხი­ლი და მა­ტე, რომ­ლის­გა­ნაც ტრა­დი­ცი­ უ­ლი ჩაი მზად­დე­ბა. სი­მინ­დი აქ გა­მომ­ცხ­ვა­რი, მო­ხარ­შუ­ლი თუ წვნი­ან­ ი კერ­ძე­ბის ინ­გ­რე­დი­ენ­ტა­დაც შეგ­ხ­ვ­დე­ბათ და სა­ნე­ლებ­ლებ­ლით შე­ზა­ვე­ბუ­ ლი ჰუ­მი­ტა­სის სა­ხი­თაც, რო­მელ­საც ფუ­ჩეჩ­ში ახ­ვე­ვენ, ხარ­შა­ვენ და ნაკ­ვერ­ჩხალ­ზე წვა­ვენ. ხში­რად გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა სხვა მარ­ც­ვ­ლე­ უ­ლი კულ­ტუ­რე­ბიც: ხორ­ბა­ლი, ბრინ­ჯი, ქი­ნოა და ლო­ბი­ო. არ­გენ­ტი­ნას ცხე­ლი კერ­ძე­ბის მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი მე­ნიუ აქვს, რო­გორც სამ­ხ­რე­თუ­ლი, ისე ეს­პა­ნუ­რი, იტა­ლი­უ­რი და აღ­მო­ სავ­ლუ­რი აქ­ცენ­ტე­ბით. პუ­ჩე­რო თი­ხის ჭურ­ჭელ­ში მზად­დე­ბა ფრინ­ვე­ლის ან სხვა ხორ­ცის, სი­მინ­დის, ნიგ­ვ­ზი­სა და სა­ნე­ლებ­ ლე­ბის­გან. დიდ ოჯა­ხებ­ში ხში­რად აქვთ სა­დი­ლად ან ვახ­შ­მად სხვა­დას­ხ­ვა სა­ხის ლოკ­რო (წვნიანი სი­მინ­დით, ხორ­ცით ან სო­სი­სითა და ბოს­ტ­ნე­უ­ლით), გი­სო კა­რე­რო (რაღაც ევ­რო­პულ რა­გუ­სა თუ ჩვენს ჩა­ხოხ­ბილს შო­რის, ოღონდ სხვა­დას­ხ­ ვა ტი­პის პას­ტით), ღუ­მელ­ში შემ­წ­ვა­რი გო­ჭი (ნამდვილი მეგ­რე­ლიც რომ აღი­ა­რებს), ზღვის პრო­დუქ­ტე­ბი, რვა­ ფე­ხა და ფარ­ში­რე­ბუ­ლი თევ­ზი.

ბა­რა­ქი­ა­ნი ვახ­შ­მის მე­რე მა­ტეს ჩა­ის ან სუ­ლაც მსოფ­ლი­ო­ ში ცნო­ბილ არ­გენ­ტი­ნულ ღვი­ნოს რომ და­ა­გე­მოვ­ნებთ, აქა­ურ ტკბი­ლე­ულ­თან, მა­გა­ლი­თად, ალ­ფა­ხო­რე­ბის რო­მე­ლი­მე სა­ხე­ ო­ბას­თან ერ­თად, ჯერ კი­დევ ნაკ­ვერ­ჩხალ­ზე შემ­წვ­ ა­რი ხორ­ცის სუ­ნით გა­ჯე­რე­ბულ ჰა­ერ­ში კი თავ­შა­ვა­სა და ბა­ზი­ლი­კის არო­მა­ ტებ­საც შე­იგ­რ­ძ­ნობთ, მიხ­ვ­დე­ბით, რომ ეს თვა­ლუწ­ვ­დე­ნე­ლი და ჯა­დოს­ნუ­რი ქვე­ყა­ნა უკ­ვე გა­ნუ­კურ­ნებ­ლად გიყ­ვართ... სულ მგო­ნი­ა, ჩე­მი მეგ­რე­ლი ბე­ბო ერ­თხელ მა­ინც რომ მოხ­ვედ­ რი­ლი­ყო ლა­თი­ნურ ამე­რი­კა­ში, გან­სა­კუთ­რე­ბით, კოლუმბი­ა­ში, თავს ისე იგ­რ­ძ­ნობ­და, რო­გორც შინ: ხე­ლის­გულ­ზე­ვე გა­უ­სინ­ ჯავ­და გე­მოს ათას­გ­ვარ ცხა­რე სა­ნე­ლე­ბელს, შე­პიწ­კი­ნე­ბულ ხორცს, მჭა­დის „ბიძაშვილ“ არე­პას, ლო­ბი­ო­სა თუ ნიგ­ვ­ზი­ან სა­წე­ბელს. კოლუმბია სა­ნე­ლებ­ლე­ბი­სა და მა­გი­უ­რი რე­ა­ლიზ­მის კი­დევ ერ­თი სა­ბა­დო­ა. მი­სი სამ­ზა­რე­უ­ლო ქვეყ­ნის ექ­ვ­სი რე­გი­ო­ნის (წყნარი ოკე­ა­ნე, ამა­ზო­ნი, ან­დე­ბი, ორი­ნო­კო, კა­ რი­ბის ზღვა და კუნ­ძუ­ლე­ბი) კერ­ძე­ბის ნა­ზა­ვი­ა. თუ სხვა­დას­ხ­ვა დრო­ის მიგ­რა­ცი­ულ პრო­ცე­ სებ­საც გა­ვით­ვა­ლის­წი­ნებთ – ევ­რო­პულ და აფ­რო-­კა­რი­ბულ გავ­ლე­ნებს, გა­სა­გე­ბი იქ­

84 VOYAGER 27/2022

ნე­ბა, რა­ტომ არის კოლუმბი­უ­რი სამ­ზა­რე­უ­ლო ისე­თი­ვე ჯა­დოს­ ნუ­რი, რო­გო­რიც ოქ­როს ლა­ბო­რა­ტო­რია მარ­კე­სის „მარტოობის ასი წლი­დან“. კოლუმბი­უ­რი წვნი­ან­ ე­ბი­დან აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია ცხელ­-­ცხე­ლი ბო­გო­ ტუ­რი ახი­ა­კო, რამ­დე­ნი­მე სა­ხე­ო­ბის კარ­ტო­ფი­ლის სუ­პი, ქათ­მი­ თა და თავ­შა­ვა­თი, რო­მელ­საც სიცხა­რე მხო­ლოდ და­სა­ხე­ლე­ბა­ ში შე­მორ­ჩა (ტაინოს ენა­ზე „ცხარე წი­წა­კას“ ნიშ­ნავს); კუ­ჩუ­კო – სი­მინ­დი­სა და სხვა მარ­ც­ვ­ლოვ­ნე­ბის სუ­პი; მონ­დონ­გო – ღო­ რი­სა და სა­ქონ­ლის ხორ­ცი­სა და ქო­ნის­გან მომ­ზა­დე­ბუ­ლი მა­ წი­ე­რი წვნი­ა­ნი; ყვე­ლის სუ­პი, რო­მელ­საც აქ ბა­ნანს აყო­ლე­ბენ; ქათ­მის არო­მა­ტუ­ლი სან­ჩო­ჩო – იგი­ვე ახი­ა­კო სან­ტა­ფე­უ­რად, წვნი­ა­ნი ფრინ­ვე­ლის ხორ­ცით, სი­მინ­დი­თა და ნა­ღე­ბით; ბან­დე­ ხა პა­ი­სა – ბრინ­ჯი, ნედ­ლი ლო­ბი­ო, ხორ­ცი, კვერ­ცხი და ავო­კა­ დო – ბა­რა­ქი­ა­ნი თეფ­ში, რო­მელ­ზეც ყვე­ლა­ფე­რია გემ­რი­ელ ­ ად და­სა­ნაყ­რებ­ლად. მეგ­რუ­ლი კუ­პა­ტის დი­დოს­ტა­ტი ბე­ბი­ა­ჩე­მი ცო­ტა ეჭ­ვით კი შე­ ხე­დავ­და აქა­ურ მორ­სი­ლას­ – ­სის­ხ­ლი­ან ძეხვს, თუმ­ცა მა­ლე­ვე ძა­ლი­ან მო­ე­წო­ნე­ბო­და, რო­გორც შემ­წ­ვა­რი ზღვის გო­ჭი, ან­და ზღვის პრო­დუქ­ტე­ბის­გან მომ­ზა­დე­ბუ­ლი წვნი­ა­ნი. ყვე­ლა­ზე მე­ ტად მა­ინც არე­პას ­– ­მ­ჭა­დის კვე­რე­ბის მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი რე­ ცეპ­ტით და­ინ­ტე­რეს­დე­ბო­და: სა­უზ­მე­ზე ჩაკ­ბეჩ და... თოხ­ლო კვერ­ცხი გად­მო­იღ­ვ­რე­ბა, სა­დი­ლად ხორ­ცით ან სუ­ლაც ცხა­რე ჩო­რი­ზო­თი მო­გარ­თ­მე­ვენ, და რო­ცა გულს რა­მე ტკბი­ლი მო­უნ­ დე­ბა – ტკბი­ლი გულ­სარ­თით. ტკბილ­ზე გა­მახ­სენ­და და... ბე­ბი­ა­ჩემს ექ­ს­პე­რი­მენ­ტე­ბი დე­სერ­ ტებ­შიც უყ­ვარ­და. სად იყ­ვ­ნენ თა­ნა­მედ­რო­ვე კუ­ლი­ნა­რი­ის გუ­რუ­ ე­ბი, ის რომ ჭყინ­ტი ყვე­ლის­გან გებ­ჟა­ლი­ას დე­სერტს ამ­ზა­დებ­და, ალუბ­ლი­თა და პიტ­ნით. ჰო­და, აბო­რა­ჰა­დო­საც სა­თა­ნა­დოდ და­ა­ფა­სებ­და – ბა­ნა­ნის, ყვე­ ლი­სა და გუ­ა­ვას ეგ­ზო­ტი­კურ ერ­თი­ა­ნო­ბას; არც ქო­ქო­სის რძე­ში მო­ხარ­შუ­ლი ბრინ­ჯი გა­მორ­ჩე­ბო­და, არც მო­ხარ­შუ­ლი რძი­სა და ხი­ლის ნუგ­ბა­რი და კო­კა­და­სე­ბი (ქოქოსის ბურ­თე­ბი)... ტრო­პი­ კუ­ლი ხი­ლის შუშ­ხუ­ნა და ცინ­ცხა­ლი გე­მო­ებ­ ით მომ­ზა­დე­ბულ დე­სერ­ტებს აბა, რა შე­ედ­რე­ბა? თუმ­ცა, მო­დი, ისევ ლი­ტე­რა­ტუ­რას და­ვუბ­რუნ­დეთ და ვთქვათ, რომ სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კის ამ ქვეყ­ნებ­ში მა­გი­უ­რი რე­ა­ლიზ­მის გა­ ჩე­ნა აუცი­ლებ­ლად სა­ნე­ლებ­ლე­ბის დამ­სა­ხუ­რე­ბა­ა... კი­დევ – აქა­უ­რი ყა­ვი­სა და ცხე­ლი შო­კო­ლა­დის, რო­მე­ლიც ყელს ისე­ვე გწვავს, რო­გორც შუ­ადღის მზე მა­გი­უ­რი სამ­ხ­რე­თის რო­ მე­ლი­მე ჯა­დოს­ნურ სა­ნა­პი­რო­ზე.

85 VOYAGER 27/2022

ეკვადორი

დარ­ვი­ნის კვალ­დაკ­ვალ– გა­ლა­პა­გო­სის კუნ­ძუ­ლებ­ზე

86 VOYAGER 27/2022

თ ენ გო ჩ ა ნ ტლა ძე

პრო­ლო­გი ის­ტო­რი­ას ბევ­რი რე­ვო­ლუ­ცი­უ­რი იდეა ახ­სოვს, რომ­ლებ­მაც შეც­ვა­ლეს კა­ცობ­რი­ობ­ ის წარ­მოდ­გე­ნა სამ­ყა­როს მოწყო­ბა­სა და ადა­მი­ა­ნის ად­გილ­ზე ამ სამ­ყა­რო­ში. ერ­თ­-ერ­თი ასე­თია ჩარლზ დარ­ვი­ნის თე­ო­რია ბუ­ნებ­რი­ვი სე­ლექ­ცი­ი­სა და ევო­ლუ­ცი­ის შე­ სა­ხებ, რო­მელ­საც სა­ფუძ­ვე­ლი ჩა­ე­ყა­რა მის ერ­თ-­ ერთ უმ­ნიშ­ ვ­ნე­ლო­ვა­ნეს ნაშ­რომ­ში „სახეობათა წარ­მო­შო­ბა“. დარ­ვი­ნის ბო­ტა­ნი­კუ­რი, ზო­ო­ლო­გი­ურ ­ ი, პა­ლე­ონ­ტო­ლო­გი­უ­რი, ან­თ­რო­პო­ ლო­გი­უ­რი, ეთ­ნოგ­რა­ფი­უ­ლი და გე­ო­ლო­გი­ურ ­ ი დაკ­ვირ­ვე­ბე­ბის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი ნა­წი­ლი 1831-1836 წლებ­ზე მო­დის, რო­დე­საც გემ „ბიგლით“ იმოგ­ზა­ურ ­ ა მსოფ­ლი­ოს გარ­შე­მო და შე­ის­წავ­ლა ჩი­ ლე, არ­გენ­ტი­ნა, ბრა­ზი­ლი­ა, ურუგ­ვა­ი, ავ­ს­ტ­რა­ლი­ა, ცეცხ­ლო­ვა­ნი მი­წა, პა­ტა­გო­ნი­ა, ქო­ქო­სის კუნ­ძუ­ლე­ბი, მწვა­ნე კონ­ცხის კუნ­ძუ­ ლე­ბი, ტე­ნე­რი­ფე, ტას­მა­ნია და გა­ლა­პა­გო­სის კუნ­ძუ­ლე­ბი, რომ­ ლე­ბიც ეკ­ვა­დორს ეკუთ­ვ­ნის. ლე­გენ­დის მი­ხედ­ვით, სწო­რედ გა­ლა­პა­გო­სის კუნ­ძუ­ლებ­ზე დაკ­ ვირ­ვე­ბებ­მა უბიძ­გა მას ევო­ლუ­ცი­ის თე­ო­რი­ის შექ­მ­ნის­კენ. ჩვენც ამ ლე­გენ­დის კვალ­დაკ­ვალ ვი­მოგ­ზა­ურ ­ ეთ სა­ო­ცა­რი სამ­ყა­როს სა­ნა­ხა­ვად, რო­მე­ლიც უდი­დეს მეც­ნი­ერს XIX სა­უ­კუ­ნის 30-იან წლებ­ში გა­და­ე­შა­ლა.

87 VOYAGER 27/2022

ეკვადორი

ეკ­ვა­დო­რის რეს­პუბ­ლი­კა სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კის ჩრდი­ლო-­და­სავ­ლე­თით მდე­ბა­რე ეკ­ვა­დო­ რის რეს­პუბ­ლი­კას და­სავ­ლე­თი­დან წყნა­რი ოკე­ა­ნე და ჩრდი­ლო კოლომბია ესაზღ­ვ­რე­ბა, ხო­ლო აღ­მო­სავ­ლე­თი­დან და სამ­ხრ ­ ე­ თი­დან – პე­რუ. მას ეკუთ­ვ­ნის წყნარ ოკე­ა­ნე­ში მდე­ბა­რე გა­ლა­პა­ გო­სის კუნ­ძუ­ლე­ბიც. ეკ­ვა­დორ­მა და­მო­უკ­ ი­დებ­ლო­ბა 1830 წელს მო­ი­პო­ვა, მი­სი სა­ხე­ლი კი ეს­პა­ნუ­რი­დან მო­დის და ძალ­ზე ლო­ გი­კუ­რა­დაც ჟღერს, რად­გან ეს გრძე­დი ქვე­ყა­ნას ორ ნა­წი­ლად ყოფს. თა­ნა­მედ­რო­ვე ეკ­ვა­დო­რის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე ოდით­გან­ვე ცხოვ­ რობ­დ­ნენ ინ­დი­ელ­თა ტო­მე­ბი, რომ­ლე­ბიც XV სა­უ­კუ­ნე­ში ინ­კე­ბის იმ­პე­რი­ამ და­იპყ­რო. შე­დე­გად, იქ დღე­საც ყვე­ლა­ზე გავ­რ­ცე­ლე­ ბუ­ლია კე­ჩუ­ას ენა (ესპანურის მე­რე), რო­მელ­ზეც უმე­ტეს­წი­ლად ინ­კე­ბის იმ­პე­რი­ა­ში სა­უბ­რობ­დ­ნენ. XVI სა­უ­კუ­ნე­ში ტე­რი­ტო­რია ეს­პა­ნელ­თა კო­ლო­ნი­ად იქ­ცა, თუმ­ცა ახალ­მა დამ­პყ­რობ­ლებ­მა აქ ვერ მი­აკ­ვ­ლი­ეს ოქ­რო­სა და ვერ­ცხ­ლის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვან სა­ ბა­დო­ებს და აგ­რო­სექ­ტო­რი გა­ნა­ვი­თა­რეს. XIX სა­უ­კუ­ნე­ში ეკ­ ვა­დო­რის ტე­რი­ტო­რი­ა, მთე­ლი ლა­თი­ნუ­რი ამე­რი­კის მსგავ­სად,

ეროვნულ­-­გან­მა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბელ­მა და რე­ვო­ლუ­ცი­ურ­მა ბრძო­ ლებ­მა მო­იც­ვა, რაც 1830 წელს ქვეყ­ნის და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის გა­მოცხა­დე­ბით დას­რულ­და. თა­ნა­მედ­რო­ვე ეკ­ვა­დო­რის მო­სახ­ ლე­ო­ბის უდი­დეს ნა­წილს კო­ლო­ნი­ზა­ტორ­თა და ად­გი­ლობ­რივ ინ­დი­ელ­თა შთა­მო­მავ­ლე­ბი შე­ად­გე­ნენ. ქვეყ­ნის ეკო­ნო­მი­კა ნავ­თო­ბის მო­პო­ვე­ბა­სა და აგ­რო­სექ­ტორს ეყ­რ­დ­ნო­ბა, თუმ­ცა მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვან როლს ას­რუ­ლებს ტუ­რიზ­ მიც, რა­საც ორი მი­ზე­ზი აქვს: გა­ლა­პა­გო­სის კუნ­ძუ­ლე­ბი მთელ მსოფ­ლი­ო­ში გან­თ­ქ­მუ­ლია ფლო­რა-­ფა­უ­ნის ენ­დე­მუ­რი სა­ხე­ო­ ბე­ბით და ტუ­რის­ტებს გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად იზი­დავს; ამას­თა­ნა­ვე, ეკ­ვა­დო­რის ქა­ლა­ქებ­ში თით­ქ­მის უც­ვ­ლე­ლად არის შე­მო­ნა­ხუ­ ლი მთე­ლი ლა­თი­ნუ­რი ამე­რი­კის კო­ლო­ნი­ურ ­ ი ეპო­ქის არ­ქი­ტექ­ ტუ­რა. ამ მხრივ, აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია დე­და­ქა­ლა­ქი კი­ტო, რო­მე­ლიც იუნეს­კომ მსოფ­ლიო მემ­კ­ვიდ­რე­ო­ბის ძეგ­ლ­თა სი­ა­შიც შე­ი­ტა­ნა, რად­გან სა­უ­კე­თე­სოდ შე­ი­ნარ­ჩუ­ნა თა­ვი­სი ის­ტო­რი­უ­ლი ცენ­ტ­რი. სწო­რედ ამ სა­ო­ცა­რი ქა­ლა­ქით იწყე­ბა ჩვე­ნი სა­ოც­ნე­ბო მოგ­ზა­უ­ რო­ბა გა­ლა­პა­გო­სის კუნ­ძუ­ლე­ბის­კენ.

88 VOYAGER 27/2022

კი­ტო ეკ­ვა­დო­რის დე­და­ქა­ლა­ქი ქვეყ­ნის ეკო­ნო­მი­კუ­რი, პო­ლი­ტი­კუ­ რი და კულ­ტუ­რუ­ლი ცენ­ტ­რი­ა, რო­მე­ლიც 1534 წელს ეს­პა­ნე­ ლებ­მა და­ა­ფუძ­ნეს. მი­სი სა­ხელ­წო­დე­ბა მო­დის ძველ ინ­დი­ელ­ თა ტო­მის­გან – „კიტუ“. ვულ­კან პი­ჩინ­ჩას სამ­ხ­რეთ ფერ­დობ­ზე შე­ფე­ნი­ლი ქა­ლა­ქის ცენ­ტ­რი ზღვის დო­ნი­დან 2,800 მეტ­რ­ზეა გა­შე­ნე­ბუ­ლი. შე­სა­ბა­ მი­სად, კი­ტო ყვე­ლა­ზე მაღ­ლა მდე­ბა­რე დე­და­ქა­ლა­ქებს შო­რის მე­ო­რე ად­გილ­ზე­ა, ლა პა­სის (ბოლივია) შემ­დეგ. სამ­ხ­რეთ კონ­ ტი­ნენ­ტ­ზე ერ­თ­-ერთ ულა­მა­ზეს ქა­ლა­ქად მიჩ­ნე­უ­ლი კი­ტოს არ­ ქი­ტექ­ტუ­რა­ში ჰარ­მო­ნი­უ­ლად არის შერ­წყ­მუ­ლი ეს­პა­ნუ­რი, ჰო­ ლან­დი­უ­რი და ინ­დი­ელ­თა არ­ქი­ტექ­ტუ­რუ­ლი სტი­ლი. რიო დე ჟა­ნე­ი­რო­დან გა­ლა­პა­გო­სის კუნ­ძუ­ლებ­ზე მო­სახ­ვედ­რად საკ­მა­ოდ ჩახ­ლარ­თუ­ლი მარ­შ­რუ­ტით უნ­და გვეფ­რი­ნა – ჯერ ბო­ გო­ტა­ში (კოლომბია) უნ­და ჩავ­სუ­ლი­ყა­ვით, შემ­დეგ – კი­ტო­ში და, ეკ­ვა­დო­რის სხვა ქა­ლა­ქის გავ­ლით, გა­ლა­პა­გო­სზ­ ე გა­დავ­ფ­რე­ნი­ ლი­ყა­ვით.

ბო­გო­ტამ­დე ნერ­ვე­ბის მი­ნი­მა­ლუ­რი წყვე­ტით ვიმ­გ­ზავ­რე, მაგ­ რამ აი, კი­ტომ­დე უკ­ვე სხვა ტურ­ბუ­ლენ­ტუ­რი ზო­ნა გვე­ლო­და. ეს ერ­თ­სა­ათ ­ ი­ა­ნი რე­ი­სი ცხოვ­რე­ბის ბო­ლომ­დე მე­მახ­სოვ­რე­ბა: აფ­რე­ნი­სას პი­ლოტ­მა ძალ­ზე თავ­და­ჯე­რე­ბუ­ლად და ტკბი­ლად გა­მო­აცხა­და, რომ წინ უდარ­დე­ლი ერ­თი სა­ა­თი გვე­ლო­და, რად­ გან ამინ­დი უნა­ლე­ქო იყო, ცა – მოწ­მენ­დი­ლი და, ფაქ­ტობ­რი­ვად, სა­მოთხე­ში ვიმ­ყო­ფე­ბო­დით. ის იყო, ძი­ლის­კენ წა­ვე­დი, რომ სა­ ჰა­ე­რო ორ­მო­ში აღ­მოვ­ჩ­ნ­დით – თვით­მ­ფ­რი­ნავ­მა ისე მო­უ­ლოდ­ ნე­ლად და სწრა­ფად და­კარ­გა სი­მაღ­ლე, რომ ინერ­ცი­ის ძა­ლამ სა­ვარ­ძ­ლე­ბი­დან ამოგ­ვ­ყა­რა. ყვი­რი­ლის, წი­ვი­ლი­სა და გო­დე­ბა-­ ტი­რი­ლის ფონ­ზე პი­ლოტ­მა სწრა­ფად­ვე მო­ა­ხერ­ხა სი­მაღ­ლე­ზე დაბ­რუ­ნე­ბა, თუმ­ცა მე დაშ­ვე­ბამ­დე გა­ფით­რე­ბუ­ლი და სა­ვარ­ძ­ ლის სა­ხე­ლუ­რებს ჩაფ­რე­ნი­ლი ვი­ჯე­ქი. კი­ტო­ში მოხ­ვედ­რის­თა­ნა­ვე ყუ­რადღე­ბას იპყ­რობს ყვი­თე­ლი ფე­ რი, რო­მე­ლიც დო­მი­ნი­რებს: აქ მზის­ფე­რია საგ­ზაო ნიშ­ნე­ბი, მან­ ქა­ნე­ბი, ქუ­ჩის აბ­რე­ბი, შე­ნო­ბე­ბი, სა­მო­სი და, მგო­ნი, სა­ერ­თო­დაც ყვე­ლა­ფე­რი. თა­ვი­დან მე­გო­ნა, სტრე­სის შე­დე­გად და­მიბ­ნელ­და

89 VOYAGER 27/2022

ეკვადორი

თვალთ, მაგ­რამ შემ­დ­გომ მივ­ხ­ვ­დი, რომ ეკ­ვა­დო­რე­ლებს ძა­ლი­ ან მოს­წონთ თვი­სი დრო­შის ეს კომ­პო­ნენ­ტი. ჩვე­ნი სას­ტუმ­რო კი­ტოს ის­ტო­რი­ულ ცენ­ტრ ­ ­ში კო­ლო­ნი­ურ ­ ი არ­ ქი­ტექ­ტუ­რის მშვე­ნი­ე­რი ნი­მუ­ში გახ­ლ­დათ – ოთახ­ში შეს­ვ­ლის­ თა­ნა­ვე თა­ვი ეს­პა­ნელ კონ­კის­ტა­დო­რად ვიგ­რ­ძე­ნი. სას­ტუმ­როს­ თან ქუ­ჩე­ბის უმე­ტე­სო­ბა სა­ფეხ­მავ­ლო იყო, სავ­სე კა­ფე­ე­ბი­თა და რეს­ტორ­ნე­ბით. გვი­ან ღა­მემ­დე აქ სი­ცოცხ­ლე დუღ­და და ყო­ვე­ლი კუთხე-­კუნ­ჭუ­ლი­დან სა­სი­ა­მოვ­ნო მე­ლო­დი­ე­ბის ჰან­ გე­ბი ის­მო­და. აღ­ვ­ფ­რ­თო­ვან­დი ტრა­დი­ცი­უ­ლი და ავ­თენ­ტი­კუ­რი მუ­სი­კით, რო­მე­ლიც სუ­ლაც არ იყო ერ­თ­ფე­რო­ვა­ნი, პი­რი­ქით, ბლუ­ზის, ჯა­ზის, ფოლ­კი­სა და რო­კის ვა­რი­ა­ცი­ებ­ ი ტრა­დი­ცი­ულ ეკ­ვა­დო­რულ ჰან­გებ­ზე გა­და­ე­კე­თე­ბი­ნათ. ქა­ლა­ქის ცენ­ტ­რ­ში უამ­რავ ადა­მი­ანს შეხ­ვ­დე­ბო­დით ად­გი­ლობ­რივ, ტრა­დი­ცი­ულ სა­მო­სელ­ში. სა­ღა­მოს კი­ტოს კო­ლო­ნი­ურ ­ ი არ­ქი­ტექ­ტუ­რით დავ­ ტ­კ­ბით მთვა­რის შუქ­ზე და დღე ეკ­ვა­დო­რუ­ლი სამ­ზა­რე­უ­ლოს და­ გე­მოვ­ნე­ბით და­ვას­რუ­ლეთ, მე­ო­რე დღის შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბებ­მა კი მო­ლო­დინს გა­და­ა­ჭარ­ბა.

90 VOYAGER 27/2022

დი­ლით ჩე­მი ნომ­რის ფან­ჯ­რი­დან მოწ­მენ­დი­ლი ცა გა­და­მე­შა­ლა, ორი­ო­დე თეთ­რი ღრუბ­ლის ნაგ­ლე­ჯით და კაშ­კა­შა მზით, სას­ ტუმ­როს წინ, გო­რა­ზე შე­ფე­ნილ­მა სახ­ლებ­მა კი მთაწ­მინ­და და ძვე­ლი თბი­ლი­სის ხე­დე­ბი გა­მახ­სე­ნა. გა­დავ­წყ­ვი­ტეთ, ქა­ლა­ქი ტუ­რის­ტუ­ლი ავ­ტო­ბუ­სით დაგ­ვეთ­ვა­ ლი­ე­რე­ბი­ნა და ხან ერთ გა­ჩე­რე­ბა­ზე ჩა­ვუ­საფ­რ­დით, ხან მე­ო­ რე­ზე, მაგ­რამ ამა­ოდ. ორ­სა­ა­თი­ა­ნი დევ­ნის შემ­დეგ მივ­ხ­ვ­დით, რომ ამა­სო­ბა­ში ქა­ლა­ქის ის­ტო­რი­უ­ლი ცენ­ტრ ­ იც შე­მოგ­ვერ­ბი­ნ­ა. შთამ­ბეჭ­და­ვად გა­მო­ი­ყუ­რე­ბო­და მზი­ან ამინ­დ­ში მი­სი თვა­ლის­ მომ­ჭ­რე­ლად თეთ­რი და ჭრე­ლი კო­ლო­ნი­ურ ­ ი არ­ქი­ტექ­ტუ­რა, ვიწ­რო ქუ­ჩე­ბი ფე­ხით მო­სი­ა­რუ­ლე­ე­ბის­თ­ვის, მო­ედ­ნე­ბი ხას­ხა­სა მწვა­ნე სკვე­რე­ბით და ჩუ­ქურ­თ­მი­ა­ნი ეკ­ლე­სი­ე­ბი. 35 კმ-ზე გა­შე­ ნე­ბუ­ლი კი­ტოს ის­ტო­რი­ულ­მა ცენ­ტ­რ­მა ძვე­ლი ქა­ლა­ქე­ბის ის­ტო­ რი­ე­ბით სავ­სე წარ­სუ­ლი გაგ­ვახ­სე­ნა.

მას შემ­დეგ, რაც ტუ­რის­ტულ ავ­ტო­ბუს­ზე ხე­ლი ჩა­ვიქ­ნი­ეთ, პი­ჩინ­ ჩას ვულ­კა­ნის­კენ გა­ვე­შუ­რეთ. მი­სი ერ­თ­-ერ­თი მხა­რე, სა­ი­და­ნაც მწვერ­ვალ­ზე ადი­ხართ სა­ბა­გი­რო­თი, 4,100 მეტ­რ­ზე მდე­ბა­რე­ ობს (პერუსა და ბო­ლი­ვი­ა­ში მდე­ბა­რე ტი­ტი­კა­კას ტბა­ზე მაღ­ლა). ვულ­კა­ნი­დან კი­ტო­ზე ულა­მა­ზე­სი ხე­დე­ბი იშ­ლე­ბა, თა­ვად ვულ­ კან­ზე კი, რო­მე­ლიც დღეს­დღე­ო­ბით აღარ არის მოქ­მე­დი, ბევ­რი სა­ინ­ტე­რე­სო ლაშ­ქ­რო­ბა ეწყო­ბა. სამ­წუ­ხა­როდ, ჩვენ არ გვქონ­ და ამის დრო და სა­ბა­გი­რო­თი უკან და­ვეშ­ვით. ქა­ლაქ­ში მო­უ­ლოდ­ნე­ლად ტუ­რის­ტულ ავ­ტო­ბუს­საც გა­და­ვაწყ­ დით, რო­მელ­მაც კი­ტოს ის­ტო­რი­უ­ლი ცენ­ტ­რის გარ­და, სხვა ღირ­ს­შე­სა­ნიშ­ნა­ვი უბ­ნე­ბიც შე­მოგ­ვა­ტა­რა და იმ მთა­ზეც აღ­მოვ­ჩ­ ნ­დით, დი­ლით მთაწ­მინ­დას რომ მი­ვამ­ს­გავ­სე. მომ­დევ­ნო დღეს უკ­ვე გა­ლა­პა­გო­სის­კენ მივ­ფ­რი­ნავ­დით.

91 VOYAGER 27/2022

ეკვადორი

92 VOYAGER 27/2022

გა­ლა­პა­გო­სის კუნ­ძუ­ლე­ბი ვულ­კა­ნუ­რი წარ­მო­შო­ბის კუნ­ძულ­თა ეს არ­ ქი­პე­ლა­გი მდე­ბა­რე­ობს წყნარ ოკე­ა­ნე­ში, სამ­ ხ­რეთ ამე­რი­კის კონ­ტი­ნენ­ტის და­სავ­ლე­თით, სა­ნა­პი­რო­დან, და­ახ­ლო­ებ­ ით, 900 კი­ლო­მეტ­ რ­ზე. მას­ში შე­დის 18 ძი­რი­თა­დი და 3 მომ­ც­რო კუნ­ძუ­ლი, 107 კლდო­ვა­ნი წარ­მო­ნაქ­მ­ნი და ჯუ­ჯა კუნ­ძუ­ლე­ბი, ჯამ­ში 8000 კმ2 ფარ­თო­ბით.

5 გა­ნა­შე­ნი­ა­ნე­ბუ­ლი კუნ­ძუ­ლი­დან ყვე­ლა­ზე მჭიდ­როდ და­სახ­ლე­ბუ­ლი 15,000 მცხოვ­რებს მო­ი­ცავს, ხო­ლო ყვე­ლა­ზე ნაკ­ლე­ბად და­სახ­ ლე­ბუ­ლი – მხო­ლოდ 100-ს. მსოფ­ლი­ოს ამ ერ­თ­-ერთ ყვე­ლა­ზე აქ­ტი­ურ ვულ­კა­ნურ რე­გი­ ონ­ში ბო­ლოს ვულ­კა­ნი 2022 წელს ამო­იფ­რ­ ქ­ვა.

1535 წელს აღ­მო­ჩე­ნი­ლი გა­ლა­პა­გო­სის კუნ­ ძუ­ლე­ბი 1832 წლი­დან ეკ­ვა­დო­რის შე­მად­ გენ­ლო­ბა­ში­ა. არ­ქი­პე­ლაგს ად­რე სხვა­დას­ხ­ვა სა­ხე­ლით მო­იხ­სე­ნი­ებ­დ­ნენ, მათ შო­რის იყო „მოჯადოებული კუნ­ძუ­ლე­ბიც“. თა­ნა­მედ­რო­ვე სა­ხელ­წო­დე­ბა მას­ზე მო­ბი­ნად­რე გი­გან­ტურ კუ­ებს უკავ­შირ­დე­ბა (insulae de los galopegos, ეს­პა­ნუ­რად – კუ­ე­ბის მი­წა). არა­ერთ ექ­ს­პე­დი­ცი­ას შო­რის ღირ­ს­შე­სა­ნიშ­ ნა­ვია ევ­რო­პელ მეც­ნი­ერ­თა 1835 წლის ვი­ზი­ ტი, ბრი­ტა­ნე­ლი ბი­ო­ლო­გის, ჩარლზ დარ­ვი­ნის ჩათ­ვ­ლით. სწო­რედ მი­სი ნაშ­რო­მე­ბით გახ­და ეს კუნ­ძუ­ლე­ბი საქ­ვეყ­ნოდ ცნო­ბი­ლი და პო­პუ­ ლა­რუ­ლი. ასეთ ფლო­რა­სა და ფა­უ­ნას სხვა­გან ვერ­სად შეხ­ვ­დე­ბით: კუნ­ძუ­ლის­თ­ვის ენ­დე­მუ­ რია სხვა­დას­ხ­ვა სა­ხის რეპ­ტი­ლი­ა, რო­მელ­თა შო­რის აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია გა­ლა­პა­გო­სის გი­გან­ ტუ­რი კუ. აქ ფარ­თოდ არის გავ­რ­ცე­ლე­ბუ­ლი ხვლი­კი იგუ­ა­ნაც, უამ­რა­ვი სა­ხე­ო­ბის ფრინ­ ველ­თან ერ­თად, ხო­ლო წყლებ­ში სახ­ლო­ბენ პინ­გ­ვი­ნე­ბი, დელ­ფი­ნე­ბი, ზღვის ლო­მე­ბი, ზვი­ გე­ნე­ბი, სკა­რო­სე­ბი, ზღვის კიტ­რე­ბი და სხვა ულა­მა­ზე­სი თევ­ზე­ბი. ეკ­ვა­დო­რის მთავ­რო­ბამ გა­ლა­პა­გო­სი ეროვ­ ნულ პარ­კად გა­მო­აცხა­და და შეზღუ­და რო­ გორც ვი­ზი­ტორ­თა რა­ო­დე­ნო­ბა, ისე ტუ­რის­ ტუ­ლი სე­ზო­ნე­ბი. კუნ­ძუ­ლებ­ზე მოგ­ზა­უ­რო­ბის­ თ­ვის ყვე­ლა­ზე პო­პუ­ლა­რუ­ლი მე­თო­დია მცი­ რე ზო­მის გე­მე­ბი და იახ­ტე­ბი, სპე­ცი­ა­ლუ­რად მომ­ზა­დე­ბუ­ლი გი­დე­ბის თან­ხ­ლე­ბით, რომ­ ლე­ბიც თქვენს უსაფ­რ­თხო­ე­ბა­ზეც ზრუ­ნა­ვენ, კუნ­ძუ­ლე­ბის ფლო­რა-­ფა­უ­ნა­ზეც, და ერ­თ­გ­ვარ ბლიც­-­კურ­ს­საც გი­ტა­რე­ბენ ის­ტო­რი­ა-­ბი­ო­ლო­ გი­ა-­ზო­ო­ლო­გი­ა­ში. ამ სი­ლა­მა­ზის სრულ­ყო­ფი­ლად შე­საგ­რ­ძ­ნო­ ბად, სა­უ­კე­თე­სო პე­რი­ო­დია იან­ვ­რი­დან აპ­ რი­ლამ­დე, ანუ რო­დე­საც აქ ზაფხუ­ლი­ა. შე­ სა­ბა­მი­სად, მცი­რე­გა­ბა­რი­ტი­ა­ნი გე­მი კუნ­ძულ სან­ტა კრუ­ზის სა­ნა­პი­როს­თან ჩვენც იან­ვ­რის ბო­ლოს გვე­ლო­და.

93 VOYAGER 27/2022

ეკვადორი

სან­ტა კრუ­ზი კი­ტო­დან გა­ლა­პა­გო­სზ­ ე პირ­და­პი­რი რე­ი­სი არ დაფ­რი­ნავ­და, ამი­ტომ იქ ეკ­ვა­დო­რის სი­დი­დით პირ­ვე­ლი ქა­ლა­ქის გავ­ლით გა­ ვემ­გ­ზავ­რეთ. ამ ქა­ლა­ქის სა­ხელ­წო­დე­ბის წარ­მოთ­ქ­მა ჩემ­თ­ვის აბ­სო­ლუ­ტუ­რად შე­უძ­ლე­ბე­ლი­ა, ამი­ტომ უბ­რა­ლოდ ლა­თი­ნუ­რად დავ­წერ – GUAYAQUIL. კუნ­ძულ ბალ­ტ­რა­ზე, რომ­ლის ფარ­თო­ბი, და­ახ­ლო­ებ­ ით, 25 კმ2-ს შე­ად­გენს, გა­ლა­პა­გო­სის მთა­ვა­რი აერო­პორ­ტი მდე­ბა­რე­ობს, თუმ­ცა ეს ად­გი­ლი და­უ­სახ­ლე­ბე­ლია და აერო­პორ­ტის პერ­სო­ნა­ ლი ახ­ლომ­დე­ბა­რე სან­ტა კრუ­ზის კუნ­ძუ­ლი­დან გად­მო­დის კონ­ კ­რე­ტუ­ლი რე­ი­სე­ბის დროს. უჩ­ვე­ულ ­ ო იყო სცე­ნა, რო­დე­საც ბო­ ლო მგზავ­რის და­რე­გის­ტ­რი­რე­ბის შემ­დ­გომ თა­ნამ­შრ ­ ომ­ლებ­მა უბ­რა­ლოდ სი­ნათ­ლე­ ჩა­აქ­რეს აერო­პორ­ტ­ში, კა­რე­ბი გა­მო­კე­ტეს და ჩვენ­თან ერ­თად გა­მო­ე­შურ­ნენ ავ­ტო­ბუ­სით ბალ­ტ­რას მცი­რე ნავ­სა­ყუ­დე­ლის­კენ. სი­ა­მა­ყით მინ­და აღ­ვ­ნიშ­ნო, რომ ჩე­მი პას­პორ­ტი ნელ­-­ნე­ლა სკო­ლის დრო­ინ­დელ მე­გობ­რო­ბის დღი­ურს ემ­ს­გავ­სე­ბა, სხვა­ დას­ხ­ვა ქვეყ­ნის უჩ­ვე­უ­ლო ფორ­მი­სა და ფე­რის ბეჭ­დე­ბით, ვი­ ზე­ბი­თა და მარ­კე­ბით, რო­მელ­თა შო­რი­საც სა­პა­ტიო ად­გი­ლი და­იმ­კ­ვიდ­რა გა­ლა­პა­გო­სის კუნ­ძუ­ლე­ბის სა­საზღ­ვ­რო შტამ­პ­მაც.

არ­ქი­პე­ლა­გის სი­დი­დით მე­ო­რე და ყვე­ლა­ზე მჭიდ­როდ და­სახ­ ლე­ბულ სან­ტა კრუ­ზის კუნ­ძულ­თან ნა­ვით მივ­ცუ­რეთ. მი­სი ად­ მი­ნის­ტ­რა­ცი­უ­ლი ცენ­ტ­რი, პუ­ერ­ტო აიორა, ყვე­ლა­ზე მსხვი­ლი და­სახ­ლე­ბაა მთელ გა­ლა­პა­გო­სზ­ ე. ზუს­ტად მის სა­ნა­პი­რო­ებ­თან ელი­ან მგზავ­რებს მცი­რე ზო­მის საკ­რუ­ი­ზო გე­მე­ბი. ეს ად­გი­ლი სა­ინ­ტე­რე­სო და უც­ნა­უ­რია კლი­მა­ტუ­რი პი­რო­ბე­ბი­თაც – შე­სა­ნიშ­ ნა­ვი ამინ­დი კუნ­ძუ­ლის და­საწყის­ში და სა­ში­ნე­ლი თქე­ში ცენ­ტ­ რა­ლურ ნა­წილ­ში, სა­დაც ფერ­მე­რე­ბი ცხოვ­რო­ბენ.

94 VOYAGER 27/2022

95 VOYAGER 27/2022

ეკვადორი

სწო­რედ ერ­თ-­ ერთ ასეთ ფერ­მა­ში გა­ვემ­გ­ზავ­რეთ კუ­ე­ბის მო­ სა­ნა­ხუ­ლებ­ლად. რო­გორც გიდ­მა აგ­ვიხ­ს­ნა, არ­სე­ბობს სა­მი ძი­ რი­თა­დი სა­ხე­ო­ბა – დი­დი კუ, რო­მე­ლიც წყალ­ში და­ცუ­რავს, ან მი­წა­ზე და­ხე­ტი­ა­ლობს და წყალ­ზე ტივ­ტი­ვებს, და პა­ტა­რა კუ­ე­ბი, რო­გო­რიც ჩვენს კუს ტბა­ზე გვხვდე­ბა. სან­ტა კრუზ­ზე დარ­ვი­ნის დი­დი კუ­ე­ბის სა­ნა­ხა­ვად გა­ვე­შუ­რეთ უზარ­მა­ზა­რი რე­ზი­ნის ჩექ­ მე­ბით, თავ­ს­ხ­მა­ში. სხვა­თა შო­რის, ხას­ხა­სა მინ­დორ­ზე ზან­ტად მხო­ხა­ვი ეს არ­სე­ბე­ბი გემ „ბიგლის“ ეკი­პა­ჟის წევ­რებს ისე­თი რა­ო­დე­ნო­ბით მი­ურ­თ­მე­ვი­ათ კუნ­ძუ­ლებ­ზე ყოფ­ნი­სას და და­მა­ ტე­ბით სა­ნო­ვა­გე­დაც იმ­დე­ნი ჩა­უტ­ვირ­თავთ, რომ სა­ხე­ო­ბა ლა­ მის გაქ­რო­ბის პი­რას მი­სუ­ლა. კუნ­ძულ სან­ტა კრუზ­ზე ვულ­კა­ნე­ბი აქ­ტი­უ­რი არ არის, სა­მა­გი­ე­ როდ, ად­ვი­ლად შე­ნიშ­ნავთ წარ­სულ ამოფ­რ­ქ­ვე­ვა­თა ანა­ბეჭდს – გვი­რა­ბებს, რომ­ლე­ბიც ლა­ვას ზე­და­პირ­ზე ამოღ­წე­ვი­სას გა­უკ­ ვა­ლავს. ისი­ნი სა­თაფ­ლი­ას­ ა და პრო­მე­თეს გა­მოქ­ვა­ბუ­ლებ­საც წა­ა­გავს, თუმ­ცა სტა­ლაგ­მი­ტე­ბი­სა და სტა­ლაქ­ტი­ტე­ბის გა­რე­შე. კუნ­ძუ­ლის მე­ო­რე ბო­ლოს­კენ, პუ­ერ­ტო აიორას­კენ მი­მა­ვალ­ ნი ქა­ლა­ქის სა­ნა­პი­რო ზოლ­ზე მოვ­ხ­ვ­დით და ნავ­სა­ყუ­დელ­თან ნათ­ლად გა­მოჩ­ნ­და გა­ლა­პა­გო­სის მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი ბუ­ნე­ბა. მთე­ლი ყუ­რე გა­და­ჭე­დი­ლი იყო პა­ტა­რა, წი­თე­ლი კი­ბორ­ჩხა­ლე­ ბით, წყლის იგუ­ა­ნე­ბით, ხო­ლო სკა­მებ­ზე და გე­მე­ბის სი­ახ­ლო­ვეს უდარ­დე­ლად და ზან­ტად თვლემ­დ­ნენ ზღვის ლო­მე­ბი. მცი­რე ლო­დი­ნის შემ­დეგ, ნა­პირს ვე­ე­ბერ­თე­ლა რე­ზი­ნის ნა­ვი მო­ად­გა, ჩვე­ნი გი­დით. ეს „ადამიანი ენ­ციკ­ლო­პე­დი­ა“ მთე­ლი კრუ­ი­ზის გან­მავ­ლო­ბა­ში ხელ­მ­ძღ­ვა­ნე­ლობ­და ჩვენს ლაშ­ქ­რო­ ბებ­სა და გა­ნათ­ლე­ბის პრო­ცესს. ლა­მა­ზი საკ­რუ­ი­ზო ხო­მალ­დის

გემ­ბან­ზე შე­ბი­ჯე­ბის­თა­ნა­ვე მივ­ხ­ვ­დით, რომ წინ ზღაპ­რუ­ლი თავ­ გა­და­სავ­ლე­ბი გვე­ლო­და. 3-სართულიანი და 8-კაიუტიანი გე­მი მხო­ლოდ 16-19 მგზავრს იტევ­და. შეხ­ვედ­რე­ბი­სა და სა­დი­ლის­ თ­ვის გან­კუთ­ვ­ნი­ლი ვე­ე­ბერ­თე­ლა მა­გი­და პირ­ვე­ლი სარ­თუ­ლის ცენ­ტ­რა­ლურ დარ­ბაზ­ში გა­ნე­თავ­სე­ბი­ნათ. სა­დილსა და ვახ­შამს გე­მის კა­პი­ტა­ნიც ეს­წ­რე­ბო­და, რო­გორც სა­უ­კე­თე­სო სა­თავ­გა­და­ სავ­ლო ფილ­მებ­ში­ა.

96 VOYAGER 27/2022

გირჩევთ

გა­ლა­პა­გო­სის საკ­რუ­ი­ზო გე­მე­ბი­სა და სა­მოგ­ზა­ურ ­ ო პა­კე­ ტე­ბის შერ­ჩე­ვი­სას აუცი­ლებ­ლად გა­ით­ვა­ლის­წი­ნეთ შემ­ დე­გი რჩე­ვე­ბი: •

რაც უფ­რო მცი­რეა გე­მი და მგზავ­რ­თა რა­ო­დე­ნო­ბა მის ბორ­ტ­ზე, მით უფ­რო ექ­ს­კ­ლუ­ზი­უ­რია სერ­ვი­სი;

•

და­უ­ჯე­რეთ გე­მის კა­პი­ტან­სა და გიდს, თქვე­ნი­ვე უსაფ­რ­თხო­ე­ბის­თ­ვის;

•

ყუ­რადღე­ბით გა­ე­ცა­ნით გემ­ზე ქცე­ვის, კუნ­ძუ­ლებ­ზე ლაშ­ქ­რო­ბე­ბი­სა და წყალ­ში ყვინ­თ­ვის წე­სებს;

•

კარ­გი იქ­ნე­ბა, თუ მცი­რე­რიცხო­ვან მგზავ­რებს თა­ვი­ დან­ვე გა­იც­ნობთ და მე­გობ­რულ ატ­მოს­ფე­როს შექ­მ­ ნით. არ და­გა­ვიწყ­დეთ – მომ­დევ­ნო 1-2 კვი­რის გან­ მავ­ლო­ბა­ში ყვე­ლამ ერ­თად უნ­და იცხოვ­როთ საკ­მა­ ოდ მცი­რე ფარ­თობ­ზე, შუა ზღვა­ში;

•

ასეთ საკ­რუ­ი­ზო გე­მებ­ზე ეკი­პა­ჟი და მომ­სა­ხუ­რე პერ­სო­ნა­ლი, ჩვე­უ­ლებ­რივ, ძალ­ზე მე­გობ­რუ­ლია და თქვენც იმა­ვე­თი უპა­სუ­ხეთ;

•

და­ი­ცა­ვით უსაფ­რ­თხო­ე­ბის წე­სე­ბი, გან­სა­კუთ­რე­ბით, რო­დე­საც ზღვა ღე­ლავს. წი­ნა­აღ­მ­დეგ შემ­თხ­ვე­ვა­ში, შე­იძ­ლე­ბა სე­რი­ოზ­ უ­ლი ტრამ­ვა მი­ი­ღოთ, გან­სა­კუთ­ რე­ბით კი­ბე­ზე გა­და­ად­გი­ლე­ბი­სას;

•

თუ აღელ­ვე­ბუ­ლი ზღვა გწყენთ, აუცი­ლებ­ლად წი­ ნას­წარ მი­ი­ღეთ სპე­ცი­ალ ­ უ­რი აბე­ბი, რომ­ლე­ბიც საკ­ რუ­ი­ზო გე­მებ­ზე უფა­სოდ რიგ­დე­ბა.

*** კა­ი­უ­ტებ­ში გა­და­ნა­წი­ლე­ბის შემ­დეგ, გიდ­მა პირ­ვე­ლი სარ­თუ­ ლის დარ­ბაზ­ში შეგ­ვ­კ­რი­ბა, ქცე­ვის წე­სე­ბი გაგ­ვაც­ნო, ეკი­პა­ჟი და კა­პი­ტა­ნი წარ­მოგ­ვიდ­გი­ნა და მომ­დევ­ნო დღის მარ­შ­რუ­ტი გან­გ­ვი­მარ­ტა, შემ­დ­გომ კი სრუ­ლი თა­ვი­სუფ­ლე­ბა მოგ­ვე­ცა გე­ მის გა­საც­ნო­ბად. მე­ტი რა მინ­დო­და – ეგ­რე­ვე და­ვირ­ბი­ნე სა­მი­ ვე სარ­თუ­ლი, ყვე­ლა სა­ხე­ლუ­რი ჩა­მოვ­ქა­ჩე და ყვე­ლა ღი­ლაკს და­ვა­ჭი­რე, აი, გე­მის სა­ჭეს­თან და­ჯაჯ­გუ­რე­ბუ­ლი კი პან­ღუ­რე­ბით გა­მო­მაგ­დეს და გა­მაფ­რ­თხი­ლეს, რომ ზვი­გე­ნებ­თან მიკ­რავ­დ­ნენ თავს, თუ­კი კი­დევ ერ­თხელ შე­ვი­დო­დი კა­პიტ­ნის ოთახ­ში. ვახ­შ­მის შემ­დეგ, სხვა მგზავ­რებ­თან ერ­თად, ზე­და გემ­ბან­ზე მოვ­ კა­ლათ­დი გამ­გ­ზავ­რე­ბის მო­ლო­დინ­ში. გარ­შე­მო აბ­სო­ლუ­ტუ­რი სიმ­შვ­ ი­დე სუ­ფევ­და – ზე­მოთ მოწ­მენ­დი­ლი ცა, ქვე­მოთ კი – თბი­ ლი ნი­ავ­ ი და ტალ­ღე­ბის ხმა.

97 VOYAGER 27/2022

ეკვადორი

იზა­ბე­ლა სან­ტა კრუ­ზის ყუ­რე ღა­მის პირ­ველ სა­ათ­ზე უნ­და დაგ­ვე­ტო­ვე­ ბი­ნა და მტკი­ცედ მქონ­და გა­დაწყ­ვე­ტი­ლი, დავ­ლო­დე­ბო­დი ამ ღირ­ს­შე­სა­ნიშ­ნავ მო­მენტს – ღა­მე ზე­და ბა­ქან­ზე გა­მე­ტა­რე­ბი­ნა ვარ­ს­კ­ვ­ლა­ვე­ბის თვა­ლი­ე­რე­ბა­ში. გე­მის დაძ­ვ­რამ­დე რო­გორ­ღაც ვიფხიზ­ლე, თუმ­ცა ხუ­თი წუ­თიც არ იყო გა­სუ­ლი, რომ დაღ­ლილს ტკბი­ლად ჩა­მე­ძი­ნა. გარ­კ­ვე­უ­ლი პე­რი­ო­დის შემ­დეგ, ტალ­ღებ­ ზე რყე­ვამ გა­მო­მაღ­ვი­ძა (პირველ სარ­თულ­ზე ბიძ­გე­ბი საკ­მა­ ოდ ძლი­ე­რად იგ­რ­ძ­ნო­ბო­და). ფრე­ნის­გან გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბით, ზღვა­ში ყოფ­ნა ჩე­მი სტი­ქიაა და ძა­ლი­ა­ნაც მინ­დო­და, ტალ­ღებ­ზე ლივ­ ლი­ვიც შე­მეგ­რ­ძ­ნო და მთვა­რის­თ­ვი­საც მეც­ქი­რა, მაგ­რამ დაღ­ ლი­ლო­ბამ კვლავ მძლი­ა. ხუთ­სა­ა­თი­ა­ნი ცურ­ვის შემ­დეგ იზა­ბე­ლას მი­ვა­დე­ქით. არ­ქი­პე­ ლა­გის ამ უმ­ს­ხ­ვი­ლეს კუნ­ძულს სა­ხე­ლი დე­დო­ფალ იზა­ბე­ლას პატივსაცემად და­არ­ქ­ვეს, რო­მელ­მაც მხა­რი და­უ­ჭი­რა კოლომბს ცნო­ბილ მოგ­ზა­ურ ­ ო­ბა­ში. სამ­ხ­რეთ­-აღ­მო­სავ­ლე­თით ქა­ლა­ქი პუ­ ერ­ტო ვი­ლი­ა­მი­ლი მდე­ბა­რე­ობს – სი­დი­დით მე­სა­მე და­სახ­ლე­ბა გა­ლა­პა­გოს­ზე. იზა­ბე­ლა არ­ქი­პე­ლა­გის ერ­თა­დერ­თი კუნ­ძუ­ლი­ა, რო­მელ­საც ეკ­ვა­ტო­რი კვეთს.

გა­რიჟ­რა­ჟი გა­ლა­პა­გო­სის კუნ­ძუ­ლებ­ზე გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად ლა­ მა­ზია – ნა­რინ­ჯის­ფე­რი, ყვი­თე­ლი და წი­თე­ლი ფე­რე­ბი წყალ­ ში ირეკ­ლე­ბა, რაც სა­ნა­ხა­ობ­ ას კი­დევ უფ­რო თვალ­წარ­მა­ტაცს ხდის. მოვ­ლე­ნებს წინ გა­ვუს­წ­რებ და აღ­ვ­ნიშ­ნავ, რომ პირ­ველ დი­ლას, მთე­ლი ღა­მის რყე­ვის შემ­დეგ, ბა­ქან­ზე ნა­ბა­ხუ­სე­ვი­ვით და­ბო­ დი­ა­ლობთ, კრუ­ი­ზის დას­რუ­ლე­ბის­კენ კი ისე გა­მო­იწ­რთ ­ ო­ბით, რომ ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი რიტ­მი უკ­ვე მო­საწყე­ნი მო­გეჩ­ვე­ნე­ბათ (მაგ: მე უკ­ვე არა­სო­დეს ავაც­დენ აბა­ზა­ნის ნი­ჟა­რას; შხაპს მი­ვი­ღებ, რო­გორ ძლი­ე­რა­დაც უნ­და მა­ჭან­ჭყა­როთ; კბი­ლებს კი თვალ­და­ ხუ­ჭუ­ლი და ცალ ფეხ­ზე მდგო­მიც გა­მო­ვი­ხე­ხავ). გემ­რი­ე­ლი სა­უზ­მის შემ­დეგ, სა­ლაშ­ქ­როდ ტინ­ტო­რე­რას ჯუ­ჯა კუნ­ძულ­ზე გა­და­ვი­ნაც­ვ­ლეთ, სა­დაც იგუ­ა­ნე­ბი, ვარ­ხ­ვე­ბი, პინ­ გ­ვი­ნე­ბი, ზღვის ლო­მე­ბი, უზარ­მა­ზა­რი კუ­ე­ბი, კი­ბორ­ჩხა­ლე­ბი, ზვი­გე­ნე­ბი, ხვლი­კე­ბი და მრა­ვა­ლი სა­ხე­ო­ბის ფრინ­ვე­ლი ცხოვ­ რობს. ზო­გა­დად, გა­ლა­პა­გო­სის კუნ­ძუ­ლე­ბის ბი­ნად­რებ­ზე ნა­ დი­რო­ბა ან მკაც­რად იკ­რ­ძა­ლე­ბა, ან მკაც­რად რე­გუ­ლირ­დე­ბა.

98 VOYAGER 27/2022

მე­ტიც, აქა­უ­რი ფა­უ­ნის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი ერ­თ­მა­ნეთ­ზეც იშ­ვი­ა­ თად ნა­დი­რო­ბენ. შე­დე­გად, მათ ში­ში არ აქვთ და ძალ­ზე ად­ვი­ ლად უახ­ლოვ­დე­ბი­ან მნახ­ვე­ლებს. მა­გა­ლი­თად, ზღვის ლო­მე­ბი შე­იძ­ლე­ბა თქვენ გვერ­დი­თაც ჭყუმ­პა­ლა­ობ­დ­ნენ, სკამ­ზე მო­გის­ხ­ დ­ნენ მზის ჩას­ვ­ლის ყუ­რე­ბი­სას, ნავ­ზე ამო­გი­ხოხ­დ­ნენ, ან თევ­ზა­ ო­ბი­სას იქ­ვე წა­მო­გი­კოტ­რი­ალ­დ­ნენ წა­სათ­ვლ ­ ე­მად, იმ ზარ­მა­ცი მუ­შე­ბი­ვით, ნე­ბის­მი­ერ ზე­და­პირ­ზე, ნე­ბის­მი­ერ ვი­თა­რე­ბა­ში და ნე­ბის­მი­ერ დროს რომ შე­უძ­ლი­ათ და­ძი­ნე­ბა. იგუ­ა­ნებს წა­ლე­კი­ლი აქვთ გა­ლა­პა­გო­სის კუნ­ძუ­ლე­ბი. ისი­ნი ვულ­ კა­ნურ ზე­და­პირ­ზე მწო­ლი­ა­რე ქვის ქან­და­კე­ბებს ჰგვა­ნან, რომ­ ლე­ბიც მზის­გან სით­ბოს დაგ­რო­ვე­ბას ცდი­ლო­ბენ. სა­სა­ცი­ლოა

მა­თი თავ­დაც­ვი­სა და მუ­ქა­რის მე­ქა­ნიზ­მი – თა­ვე­ბის უხ­მო, მაგ­ რამ ენერ­გი­უ­ლი ქნე­ვა ზე­მოთ­-­ქ­ვე­მოთ. იაგუ­ა­ნა დარ­ვი­ნის ევო­ ლუ­ცი­ის თე­ო­რი­ის კლა­სი­კუ­რი ილუს­ტ­რა­ცი­ა­ა: მი­სი წი­ნა­პა­რი მწვა­ნე რეპ­ტი­ლია ხე­ზე ცხოვ­რობ­და, გა­ლა­პა­გო­სის კუნ­ძუ­ლებ­ზე მოხ­ვედ­რის შემ­დეგ კი პირ­ველ რიგ­ში ცურ­ვის სწავ­ლა და წყალ­ ში საკ­ვე­ბის მო­პო­ვე­ბა მო­უწ ­ ი­ა, რად­გან აქა­ურ ვულ­კა­ნურ ზე­ და­პირ­ზე საკ­მა­რი­სი საჭ­მე­ლი არ არის. შე­დე­გად, იგუ­ა­ნის კუ­დი უფ­რო მე­ტად თევ­ზი­სას და­ემ­ს­გავ­სა. ამას­თა­ნა­ვე, მის ორ­გა­ნიზ­მ­ში გა­მო­მუ­შავ­და მე­ქა­ნიზ­მი, რომ­ლი­თაც ოკე­ნის წყალს ფილ­ტ­რავს და მა­რილს ნეს­ტო­ე­ბი­დან აფ­რ­ქ­ვევს, კა­ნი კი გა­უ­შავ­და, რაც სა­ შუ­ალ ­ ე­ბას აძ­ლევს, მაქ­სი­მა­ლუ­რად შთან­თ­ქოს მზის სით­ბო და ნაკ­ლე­ბად გა­მოჩ­ნ­დეს ვულ­კა­ნურ ზე­და­პირ­ზე.

99 VOYAGER 27/2022

ეკვადორი

100 VOYAGER 27/2022

მამრ იგუ­ა­ნას თურ­მე ძა­ლი­ან უყ­ვარს მდედ­რებ­თან დრო­ის გა­ ტა­რე­ბა და, რო­გორც წე­სი, რამ­დე­ნი­მე პარ­ტ­ნი­ო­რით არის გარ­ შე­მორ­ტყ­მუ­ლი. მი­სი სიძ­ლი­ე­რე და წარ­მა­ტე­ბა (მათ შო­რის, პარ­ტ­ნი­ორ­თა რა­ო­დე­ნო­ბა) პირ­და­პირ უკავ­შირ­დე­ბა კუნ­თე­ბის ზო­მას. შე­სა­ბა­მი­სად, სუსტ იგუ­ა­ნებს გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ხრი­კე­ ბის მო­ფიქ­რე­ბა უწევთ: კერ­ძოდ, აგ­რო­ვე­ბენ ვულ­კა­ნურ ქვებს, ნელ­-­ნე­ლა აგო­რე­ბენ დიდ­კუნ­თე­ბა იგუ­ა­ნას­თან და სა­ნამ ეს ჩვე­ ნი „რემბო“ აღ­მარ­თულ კე­დელს თავს და­აღ­წევს, პა­ტა­რა, მაგ­ რამ სხარ­ტი იგუ­ა­ნე­ბი მდედ­რებ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბით ტკბე­ბი­ან. მათ­და­მი სიმ­პა­თი­ის მი­უ­ხე­და­ვად, ჩე­მი ოს­კა­რი მა­ინც „ბუქნია“ ხვლი­კებს ერ­გოთ, რომ­ლე­ბიც ასე­თი უც­ნა­უ­რი „ენით“ ურ­თი­ერ­ თო­ბენ (სახელი მე შე­ვარ­ქ­ვი, რად­გან ლა­თი­ნუ­რი სა­ხელ­წო­დე­ ბა არ მახ­სოვს). სხვა­დას­ხ­ვა კუნ­ძუ­ლის „ბუქნიათა“ კო­მუ­ნი­კა­ცია 101 VOYAGER 27/2022

ეკვადორი

ვარ­ს­კ­ვ­ლა­ვებ­სა და ფე­რად თევ­ზებს აკ­ვირ­დე­ბით. ვახ­შ­მის შემ­დეგ კუ­ე­ბის ფერ­მა­სა და ვარ­დის­ფე­რი ფლა­მინ­გო­ე­ ბის (ჩემი ფა­ვო­რი­ტი ფრინ­ვე­ლე­ბი) ყუ­რეს ვეს­ტუმ­რეთ, ვულ­კა­ ნურ ტყე­შიც შე­ვი­სე­ირ­ნეთ და ულა­მა­ზეს, კამ­კა­მა სა­ნა­პი­რო­ებ­საც ვეწ­ვი­ეთ. და­ახ­ლო­ე­ბით დი­ლის სამ სა­ათ­ზე იზა­ბე­ლას მე­ო­რე მხრი­დან მი­ვა­დე­ქით და ღუ­ზაც ჩა­ვუშ­ვით. ექვს სა­ათ­ზე უკ­ვე ჩამ­წ­კვ­ ­რი­ ვე­ბუ­ლე­ბი ვი­ყა­ვით სა­სა­უზ­მოდ და მო­რე­ნო პო­ინ­ტის პა­ტა­რა კუნ­ძუ­ლის და­სა­ლაშ­ქ­რად, სა­დაც თვალ­ნათ­ლივ ჩანს ლა­მაზ რე­ლი­ე­ფე­ბად გაქ­ვა­ვე­ბუ­ლი, ალაგ­-ა­ლაგ ნა­რინ­ჯის­ფე­რი ლა­ ვა. აქ წყლის ტემ­პე­რა­ტუ­რა ამ დროს 24-27 გრა­დუ­სია და არც მკვლე­ლი მე­დუ­ზე­ბი და­ცუ­რა­ვენ (ავსტრალიისგან გან­ს­ხ­ვა­ვე­ ბით), შე­სა­ბა­მი­სად, თა­ვი­სუფ­ლად შე­გიძ­ლი­ათ კოს­ტი­უ­მის გა­რე­ შე ცურ­ვაც.

მარ­ცხით სრულ­დე­ბა, გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლი ბუქ­ნე­ბის სის­ტე­მის გა­მო. გემ­ზე დაბ­რუ­ნე­ბის შემ­დეგ, საყ­ვინ­თაო ნი­ღა­ბი მო­ვირ­გეთ, სა­ სუნ­თ­ქი მი­ლით, და წყალ­ქ­ვე­შა „სალაშქრო ბი­ლიკს“ გა­ვუ­ყე­ ვით. წა­რუშ­ლე­ლი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა­ა, რო­ცა ვულ­კა­ნურ კლდე­ებს შო­რის ხან პინ­გ­ვი­ნი ჩა­გიქ­რო­ლებთ, ხან ზღვის ლო­მი და ხა­ნაც ვე­ე­ბერ­თე­ლა კუ, ფსკერ­ზე კი სკა­რო­სებს, ზღვის კიტ­რებს, ზღვის

დღის მე­ო­რე ნა­ხე­ვარ­ში ელი­ზა­ბე­ტის ყუ­რეს­კენ გავ­ცუ­რეთ რე­ ზი­ნის ნა­ვე­ბით. შუა წყალ­ში გა­და­ჭი­მულ მან­გ­როს ტყე­ებს ფეს­ ვე­ბი პირ­და­პირ წყალ­ში გა­უდ­გამთ და თა­ვი ზღა­პარ­ში გგო­ნი­ა, რო­დე­საც მათ შო­რის მი­ცუ­რავ, გვერ­დით კი ვე­ე­ბერ­თე­ლა კუ­ე­ბი და ზღვის ლო­მე­ბი ჭყუმ­პა­ლა­ო­ბენ. უკა­ნა გზა­ზე ტრო­პი­კუ­ლი თბი­ლი წვი­მაც ჩა­მოგ­ვექ­ცა თავ­ზე, თუმ­ცა მა­ინც მო­ვი­ნა­ხუ­ლეთ ახ­ლო­მახ­ლო კლდე­ებ­ზე მო­ბი­ ნად­რე ჩი­ტე­ბის კო­ლო­ნი­ებ­ ი. ამ დღეს კი­დევ ერ­თი ფა­ვო­რი­ტი ფრინ­ვე­ლი აღ­მო­ვა­ჩი­ნე (ვარდისფერი ფლა­მინ­გო­ე­ბის მე­რე): მი­სი სა­ხე­ლი ქარ­თუ­ლა­დაც და ინ­გ­ლი­სუ­რა­დაც გე­ნი­ა­ლუ­რად ჟღერს – ლურ­ჯ­ფე­ხე­ბა რეგ­ვე­ნა (Blue-Footed Booby).

102 VOYAGER 27/2022

ფერ­ნან­დი­ნა დი­ლის ოთხ სა­ათ­ზე ზე­და გემ­ბან­ზე ავე­დი ვარ­ს­კ­ვ­ლა­ვე­ბი­სა და მთვა­რის საც­ქე­რად. არ­ქი­პე­ლა­გის ამ წერ­ტილ­ში გემ­ზე არ­სე­ ბუ­ლი გა­ნა­თე­ბის ამა­რად დავ­რ­ჩით. ყა­ვით ხელ­ში სა­ვარ­ძელ­ში მი­წო­ლილ­მა მთვა­რის ჩას­ვ­ლი­დან მზის ამოს­ვლ ­ ის­კე­ნაც გა­და­ ვი­ნაც­ვ­ლე. გა­რიჟ­რა­ჟის სი­ომ ახა­ლი დღის სურ­ნე­ლი მო­ი­ტა­ნა... გა­ლა­პა­გო­სის არ­ქი­პე­ლაგ­ში სი­დი­დით მე­სა­მე კუნ­ძუ­ლი ფერ­ ნან­დი­ნა გე­ო­ლო­გი­უ­რი თვალ­საზ­რი­სით ყვე­ლა­ზე ახალ­გაზ­რ­ და­ა. მას სა­ხე­ლი მე­ფე ფერ­დი­ნანდ II-ის პატივსაცემად და­ერ­ქ­ვა, რო­მელ­მაც ქრის­ტე­ფო­რე კოლომბის ცნო­ბი­ლი ექ­ს­პე­დი­ცია და­ ა­ფი­ნან­სა. ამ ვე­ე­ბერ­თე­ლა ვულ­კა­ნის ზე­და­პირ­ზე მწი­რი მცე­ნა­ რე­უ­ლი სა­ფა­რი დაგ­ხ­ვ­დე­ბათ, სა­მა­გი­ერ ­ ოდ, სა­ნა­პი­რო ზოლ­ზე უხ­ვა­დაა მან­გ­როს ტყე­ე­ბი, მის აკ­ვა­ტო­რი­ა­ში კი ზღვის იგუ­ა­ნე­ბი, ვარ­ხ­ვე­ბი, ზღვის ლო­მე­ბი, პინ­გ­ვი­ნე­ბი და კუ­ე­ბი ბი­ნად­რო­ბენ. სა­ნა­პი­როს ყუ­რე­ში წყა­ლი იმ­დე­ნად მეჩხე­რი დაგ­ვ­ხ­ვ­და, რომ ერ­თხანს ხე­ლი­თაც მოგ­ვი­წია ნა­ვე­ბის თრე­ვა, რაც შემ­დეგ თბილ წყალ­ში ყვინ­თ­ვით ავი­ნაზღა­უ­რეთ. მოგ­ვი­ა­ნე­ბით ურ­ბი­ნას ყუ­რე­ში (იზაბელა) ვი­ცუ­რა­ვეთ ვე­ე­ბერ­ თე­ლა კუ­ებ­თან ერ­თად და დღე ფერ­ნან­დი­ნას კუნ­ძულ­ზე ლაშ­ქ­ რო­ბით და­ვას­რუ­ლეთ, სა­დაც მომ­ც­რო კუ­ე­ბი და ყვი­თე­ლი იგუ­ ა­ნე­ბი ვნა­ხეთ. გვი­ან ჩვენ­მა საკ­რუ­ი­ზო გემ­მა კვლავ ამო­წია ღუ­ზა... იმ სა­ღა­მოს მზე იასამ­ნის­ფ­რად ჩა­ეს­ვე­ნა, გემს კი თო­ლი­ე­ბი მი­ა­ცი­ლებ­დ­ნენ...

ეს­პი­ნო­ზა და ვი­სენ­ტე რო­კა მშვე­ნი­ე­რი დღე იყო, პირ­ველ რიგ­ში იმი­ტომ, რომ ზვი­გე­ნებ­მა არ შემ­ჭა­მეს. ეს­პი­ნო­ზა და ვი­სენ­ტე რო­კა ორი ულა­მა­ზე­სი ლო­კა­ციაა ორ კუნ­ ძულ­ზე (ფერნანდინა და იზა­ბე­ლა). აქ ლაშ­ქ­რო­ბა მოკ­ლე, მაგ­ რამ შთამ­ბეჭ­და­ვი იყო. კუნ­ძუ­ლი­დან ულა­მა­ზე­სი ხე­დე­ბი იშ­ლე­ ბო­და – უზარ­მა­ზა­რი ტალ­ღე­ბი, ლურ­ჯი წყა­ლი, ლა­ვის კლდე­ე­ბი, იგუ­ა­ნე­ბი, სე­ლა­პე­ბი, კი­ბორ­ჩხა­ლე­ბი... ძალ­ზე ახ­ლო­დან მო­ვა­ ხერ­ხეთ შა­ვი იგუ­ა­ნე­ბის დათ­ვა­ლი­ერ ­ ე­ბა, რომ­ლე­ბიც პა­ტა­რა ზო­მის დრა­კო­ნებს ჰგვა­ნან. ზღვის ლო­მებ­მაც აუღელ­ვებ­ლად მიგ­ვიშ­ვეს, გა­უნ­ძ­რევ­ლად გა­ნაგ­რ­ძობ­დ­ნენ მზე­ზე ნე­ბივ­რო­ბას. გემ­ზე დაბ­რუ­ნე­ბის­თა­ნა­ვე ულა­მა­ზეს ყუ­რე­ში გა­და­ვი­ნაც­ვ­ლეთ – მა­ღა­ლი ვულ­კა­ნუ­რი კლდე­ე­ბი, გრო­ტე­ბი, გა­მოქ­ვა­ბუ­ლე­ბი, ცო­ტაც და კინგ კონ­გიც გად­მოხ­ტე­ბო­და სა­ი­დან­ღაც... უეც­რად,

ლა­მა­ზი პე­ი­ზა­ჟე­ბით გარ­თულ­მა, ზვი­გე­ნე­ბი შევ­ნიშ­ნე. აღელ­ვე­ ბულ­მა და­ვიწყე სხვა მგზავ­რე­ბი­სა და ეკი­პა­ჟის წევ­რე­ბის გაფ­ რ­თხი­ლე­ბა, მაგ­რამ გიდ­მა მშვი­დად ამიხ­სნ­ ა, რომ ესე­ნი კე­თი­ ლი, უვ­ნე­ბე­ლი, მე­გობ­რუ­ლი და არა­აგ­რე­სი­უ­ლი გა­ლა­პა­გო­სის ზვი­გე­ნე­ბი იყ­ვ­ნენ და, სტა­ტის­ტი­კის მი­ხედ­ვით, ადა­მი­ანს თავს არ ეს­ხ­მოდ­ნენ. სტა­ტის­ტი­კა სტა­ტის­ტი­კად და ჩემ­თ­ვის ზვი­გე­ნი მა­ინც ზვი­გე­ნი­ა, ამი­ტომ ძალ­ზე არა­სა­სი­ა­მოვ­ნო შეგ­რ­ძ­ნე­ბე­ბით „ვისნორკელე“ ამ ყუ­რე­ში. ის იყო, სიმ­შ­ვი­დე დაგ­ვიბ­რუნ­და, რომ უეც­რად ისევ ალი­ა­ქო­თი ატყ­და: ფრთხი­ლად ზვი­გე­ნე­ბი­ო. მომ­ დევ­ნო ათი წუ­თის გან­მავ­ლო­ბა­ში ყვე­ლას გა­ბე­დუ­ლად გვე­ჭი­ რა თა­ვი, მაგ­რამ ცო­ტა ხან­ში სა­თი­თა­ოდ მივ­ცუ­რეთ გემ­თან და სწრა­ფად ამოვ­ხ­ტით წყლი­დან. მოგ­ვი­ა­ნე­ბით ჯგუ­ფის იმ წევ­რ­მა მოგ­ვიყ­ვა, რომ ძლივს მო­ი­გე­რია ზვი­გე­ნი ლას­ტე­ბით, აღ­წე­რის შემ­დეგ კი გიდ­მა და­ას­კ­ვ­ნა, რომ თურ­მე საკ­მა­ოდ სა­ხი­ფა­თო და აგ­რე­სი­ულ ხა­რის ზვი­გენს გა­დავ­წყ­დო­მი­ვართ, რო­მელ­საც ბლაგვ ზვი­გენ­საც უწო­დე­ბენ. კუნ­ძუ­ლის სხვა სა­ნა­პი­როს­თან ულა­მა­ზე­სი სა­ნა­ხა­ო­ბა გა­დაგ­ვე­ შა­ლა – გა­მოქ­ვა­ბუ­ლე­ბი, გრო­ტე­ბი, კლდე­ზე შე­ფე­ნი­ლი ზღვის სე­ლა­პე­ბი, კუ­ე­ბი, ზღვის ლო­მე­ბი, სხვა­დას­ხ­ვა სა­ხე­ო­ბის ფრინ­ვე­ ლე­ბი… და დი­ლის არა­სა­სი­ა­მოვ­ნო ინ­ცი­დენ­ტიც გა­დაგ­ვა­ვიწყ­და. გემ­ზე სა­ზე­იმ­ ო ვახ­შა­მი დაგ­ვ­ხ­ვ­და – კრუ­ი­ზის გან­მავ­ლო­ბა­ში პირ­ვე­ლად უნ­და გა­დაგ­ვეკ­ვე­თა ეკ­ვა­ტო­რი და, ზღვის ტრა­დი­ ცი­ით, ეს მოვ­ლე­ნა შამ­პა­ნუ­რის­თ­ვის თა­ვის წაც­ლით უნ­და აღ­ გ­ვე­ნიშ­ნა. ღა­მით გე­მი ჩვე­უ­ლებ­რივ მი­ირ­წე­ო­და ტალ­ღებ­ზე და მეც ტრა­დი­ცი­უ­ლად ვარ­ს­კ­ვ­ლა­ვე­ბით მო­ჭე­დი­ლი ცის საც­ქე­რად გა­ვე­შუ­რე.

103 VOYAGER 27/2022

ეკვადორი

სან­ტი­ა­გო მას სან სალ­ვა­დო­რის ან ჯე­იმ­სის კუნ­ძულ­საც ეძა­ხი­ან. ფაქ­ტობ­ რი­ვად, ეს ორი ერ­თ­მა­ნეთ­თან გა­და­ჯაჭ­ვუ­ლი ვულ­კა­ნი­ა, საკ­მა­ ოდ მდი­და­რი ფა­უ­ნით. იქ მი­სუ­ლებს საკ­მა­ოდ კონ­ტ­რას­ტუ­ლი ფერ­თა შე­ხა­მე­ბა დაგ­ვ­ხ­ვ­ და – ღაჟ­ღა­ჟა წი­თე­ლი კი­ბორ­ჩხა­ლე­ბი შა­ვი, გაქ­ვა­ვე­ბუ­ლი ლა­ ვის ზე­და­პირ­ზე. რამ­დე­ნი­მე ად­გი­ლას გა­მო­ფი­ტუ­ლი კლდე­ე­ბი ბუ­ნებ­რივ თაღს ქმნიდ­ნენ, რომ­ლის ჩრდილ­შიც ზღვის ლო­მე­ბი გაშ­ხ­ლარ­თუ­ლიყ­ვ­ნენ. წყალ­ში რამ­დე­ნი­მე წუ­თის ჩა­სუ­ლებს გვერ­დით ზვი­გენ­მა ჩაგ­ ვიქ­რო­ლა. მარ­თა­ლი­ა, უდ­რე­კად გა­ვაგ­რ­ძე­ლეთ ყვინ­თ­ვა, თუმ­ცა პი­რა­დად მე ვე­ღარ ვი­სი­ა­მოვ­ნე ჭრელ და ლა­მაზ თევ­ზებ­ზე დაკ­ ვირ­ვე­ბით, რად­გან წამ­და­უ­წუმ უკან ვი­ხე­დე­ბო­დი. მე­ო­რე ჯერ­ზე კა­ი­ა­კით გა­სე­ირ­ნე­ბა ვამ­ჯო­ბი­ნე, გემ­ზე დაბ­რუ­ნე­ბი­სას კი ეკი­პაჟ­ მა გვითხ­რა, რომ თურ­მე ზვი­გე­ნე­ბი წრე­ებს გვირ­ტყამ­დ­ნენ.

104 VOYAGER 27/2022

შთამ­ბეჭ­და­ვი იყო რე­ზი­ნის ნა­ვე­ბით გა­სე­ირ­ნე­ბა კლდო­ვა­ნი სა­ნა­პი­როს გას­წ­ვ­რივ – გა­მოქ­ვა­ბუ­ლე­ბი, გრო­ტე­ბი, ულა­მა­ზე­სი ფე­რის წყა­ლი, ალაგ­-ა­ლაგ შუა ზღვა­ში წა­მო­ჭი­მუ­ლი კლდე­ე­ბი, რომ­ლის ფერ­დო­ბებ­ზეც სე­ლა­პე­ბი, ზღვის ლო­მე­ბი და ფრინ­ ვე­ლე­ბი შე­ფე­ნი­ლიყ­ვ­ნენ. ზუს­ტად ამ ად­გილ­ზე უნ­და და­ედ­გა­ პირ­ვე­ლად ფე­ხი დარ­ვინს, რო­დე­საც გა­ლა­პა­გო­სის კუნ­ძუ­ლებს მი­ად­გა. ღა­მით კვლავ ეკ­ვა­ტო­რი გა­დავ­კ­ვე­თეთ – ამ­ჯე­რად ყო­ველ­გ­ვა­რი ზარ­ზე­ი­მის გა­რე­შე.

105 VOYAGER 27/2022

ეკვადორი

ჯე­ნო­ვე­ზა მას სა­ხე­ლი ქა­ლაქ გე­ნუ­ას პატივსაცემად ეწო­და, თუმ­ცა ჩი­ტე­ბის კუნ­ძულ­საც ეძა­ხი­ან, რად­გან აქ უთ­ვა­ლა­ვი სა­ხე­ო­ბის ფრინ­ველ­ თა კო­ლო­ნი­ებ­ ი ბუ­დო­ბენ, ყვე­ლა­ზე პა­ტა­რა ზღვის იგუ­ა­ნებ­თან ერ­თად. თავ­და­პირ­ვე­ლად კუნ­ძულს რე­ზი­ნის ნა­ვე­ბით მი­ვა­დე­ქით, სა­ ნა­პი­რო ზო­ლის კლდო­ვან ფერ­დობ­თა და­სათ­ვა­ლი­ე­რებ­ლად, შემ­დ­გომ კი ნა­პირ­ზეც გა­და­ვი­ნაც­ვ­ლეთ და კლდე­ში გაჭ­რილ ცი­ცა­ბო ბი­ლიკს ავუ­ყე­ვით. კლდის თავ­ზე პრინც ფი­ლი­პეს ხის კი­ბით მოვ­ხ­ვ­დით, სა­ი­და­ნაც ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი, არა­ექ­ს­ტრ ­ ე­მა­ლუ­ რი სა­ლაშ­ქ­რო მარ­შ­რუ­ტი იწყე­ბო­და. მთე­ლი ბი­ლი­კის გას­წ­ვ­რივ ფრინ­ველ­თა კო­ლო­ნი­ებ­ ის ახ­ლო­დან დაკ­ვირ­ვე­ბა შე­იძ­ლე­ბო­და.

გვერ­დით ჩაგ­ვიქ­რო­ლა. მდგო­მა­რე­ო­ბა ნელ­-­ნე­ლა და­ი­ძა­ბა და ჯგუ­ფის წევ­რებ­მა გემ­ზე დაბ­რუ­ნე­ბა და­იწყეს. მე ჯერ კი­დევ არ ვი­ტეხ­დი იხ­ტი­ბარს, თუმ­ცა ერ­თ­-ერ­თი მო­ხედ­ვი­სას ორი ზვი­გე­ ნი რომ და­ვი­ნა­ხე, რო­მელ­თა­გან ერ­თი აშ­კა­რად თავ­ჩა­ქუ­ჩა იყო, წყლი­დან ამოვ­ხ­ტი და გიდს ვთხო­ვე, ახ­ლომ­დე­ბა­რე სა­ნა­პი­რო­ ზე წა­ვეყ­ვა­ნე, სა­დაც ბედ­ნი­ე­რად და უსაფ­რ­თხოდ ვი­ცუ­რა­ვე ბავ­ შ­ვებ­თან ერ­თად და ქვი­შის კოშ­კე­ბიც ავა­შე­ნე.

ყვინ­თ­ვის დროს დი­დი დი­ლე­მის წი­ნა­შე დავ­დე­ქი – ერ­თი მხრივ, მე­ლო­და ლა­მა­ზი ყუ­რე, კამ­კა­მა თბი­ლი წყა­ლი და მრა­ვალ­ფე­ რო­ვა­ნი წყალ­ქ­ვე­შა ფა­უ­ნა, ხო­ლო მე­ო­რე მხრივ მახ­სენ­დე­ბო­და ბო­ლო ორი დღის არ­ც­თუ სა­სი­ამ­ ოვ­ნო შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბე­ბი, რა­საც ამ­ძაფ­რებ­და გამ­თე­ნი­ი­სას წყალ­ში და­ნა­ხუ­ლი ორი საკ­მა­ოდ დი­დი ზვი­გე­ნი. ბევ­რი ყოყ­მა­ნის შემ­დეგ, მთე­ლი ჩე­მი დარ­ჩე­ნი­ ლი ვაჟ­კა­ცო­ბით (რომელიც ერთ მუ­ჭა­ში ჩა­მე­ტი­ა) მცი­რე­რიცხო­ ვან მყვინ­თავ­თა ჯგუფს შე­ვუ­ერ­თდ ­ ი (მგზავრების უმე­ტე­სო­ბამ გემ­ზე დარ­ჩე­ნა არ­ჩი­ა). დი­დი შეც­დო­მა კი და­ვუშ­ვი – წყალ­ში ჩას­ვ­ლის­თა­ნა­ვე ჯგუ­ფის ერ­თ­-ერ­თ­მა წევ­რ­მა ყვი­რი­ლი და­იწყო: ზვი­გე­ნი­ო! რამ­დე­ნი­ მე წუთ­ში მო­შო­რე­ბით თა­ვა­დაც შე­ვამ­ჩნ­ იე მე­ო­რე მტა­ცე­ბე­ლი, მაგ­რამ მა­ინც გა­ვაგ­რ­ძე­ლე ცურ­ვა, ცო­ტა ხან­ში კი მე­სა­მემ უკ­ვე 106 VOYAGER 27/2022

დღის მე­ო­რე ნა­ხე­ვარ­ში კუნ­ძუ­ლის სხვა ყუ­რე­ში ჩი­ტე­ბის კო­ლო­ნი­ებ­ ი და­ვათ­ვა­ლი­ე­რეთ, საკ­რუ­ი­ზო გემ­ზე კი პომ­ პე­ზუ­რი ვახ­შა­მი გვე­ლო­და, გე­მის კა­პი­ტან­სა და ეკი­პაჟ­თან ერ­თად. ჩვე­ნი ზღაპ­რუ­ლი მოგ­ზა­უ­რო­ბა და­სას­რულს უახ­ ლოვ­დე­ბო­და – ეს ჩვე­ნი ბო­ლო სა­ღა­მო იყო გემ­ზე, ამი­ტომ კა­პი­ტა­ნი და ეკი­პა­ჟი ოფი­ცი­ალ ­ უ­რად დაგ­ვემ­შ­ვი­დობ­ნენ და ფი­ნა­ლუ­რი კუნ­ძუ­ლის­კენ გავ­ცუ­რეთ.

107 VOYAGER 27/2022

ეკვადორი

ბო­ლო მზის ჩას­ვ­ლა გან­სა­კუთ­რე­ბით ლა­მა­ზი მეჩ­ვე­ნა გა­ლა­პა­გო­ს­ზე – გე­მი ტალ­ღებს მი­ა­პობ­და, დელ­ფი­ნე­ბი და თო­ლი­ე­ბი მოგ­ვ­ყე­ბოდ­ნენ, მე კი რამ­დე­ნი­ მე სა­ა­თი მო­ჯა­დო­ე­ბუ­ლი­ვით ვუც­ქერ­დი სხვა­დას­ხ­ვაფ­რად გა­ნა­თე­ბულ ცას.

ჩრდი­ლო­ეთ სე­ი­მუ­რი და­უ­ვიწყა­რი კრუ­ი­ზის ბო­ლო დი­ლას ჩრდი­ ლო­ეთ სე­ი­მუ­რის კუნ­ძულ­თან ჩა­ვუშ­ვით ღუ­ზა. ეს მომ­ც­რო კუნ­ძუ­ლი სე­ის­მუ­რი აქ­ ტი­ვო­ბის შე­დე­გად წარ­მო­იქ­მნ­ ა, კერ­ძოდ, წყალ­ქ­ვე­შა ლა­ვის ზე­და­პირ­ზე ამო­წე­ვით. მი­უ­ხე­და­ვად ჯუ­ჯა ზო­მე­ბი­სა, ჩრდი­ლო­ეთ სე­ი­მურ­ზე ცხოვ­რე­ბა ჩქეფს. აქ ყო­ვე­ლი ფე­ ხის ნა­ბიჯ­ზე გა­და­აწყ­დე­ბით იგუ­ა­ნებს, ზღვის ლო­მებ­სა და უამ­რა­ვი სა­ხე­ო­ბის ფრინ­ველს. ბო­ლო ლაშ­ქ­რო­ბა მცი­რეხ­ნი­ა­ნი, სა­სი­ამ­ ოვ­ ნო და ცო­ტა­თი სევ­დი­ა­ნიც იყო. სა­ბო­ლო­ოდ გა­და­ვავ­ლეთ თვა­ლი გა­ლა­პა­ გო­სის ულა­მა­ზეს ხე­დებს და შთა­ბეჭ­დი­ლე­ ბე­ბით დატ­ვირ­თუ­ლე­ბი და­ვემ­შვ­ ი­დო­ბეთ არ­ქი­პე­ლა­გის ბი­ნა­დართ.

108 VOYAGER 27/2022

ეპი­ლო­გი რო­გორც დარ­ვი­ნი ვერ წარ­მო­იდ­გენ­და, რომ მი­სი ვი­ზი­ტი გა­ ლა­პა­გო­სის კუნ­ძუ­ლებ­ზე მსოფ­ლიო ის­ტო­რი­ას, ბი­ო­ლო­გი­ა­სა და ზო­გა­დად ცნო­ბი­ერ ­ ე­ბას გა­და­ატ­რი­ა­ლებ­და, ასე­ვე ვერ ვი­ფიქ­ რებ­დი, რომ ეს 10 დღე წა­რუშ­ლელ შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბად გა­მომ­ყ­ ვე­ბო­და დღემ­დე. კუნ­ძუ­ლებ­ზე გა­ტა­რე­ბულ­მა დრომ და მი­ღე­ ბულ­მა ინ­ფორ­მა­ცი­ამ მი­ბიძ­გა, უფ­რო დე­ტა­ლუ­რად გავ­ც­ნო­ბო­დი ევო­ლუ­ცი­ის თე­ო­რი­ას, რა­შიც თა­ნა­მედ­რო­ვე­ო­ბის გა­მორ­ჩე­უ­ლი ევო­ლუ­ცი­ო­ნის­ტის, რი­ჩარდ დო­კინ­ზის წიგ­ნე­ბი და­მეხ­მა­რა. თე­ო­რია თე­ო­რი­ად, პრაქ­ტი­კა­ში კი ამა­საც გირ­ჩევ­დით:

გა­ლა­პა­გოს­ზე მოგ­ზა­უ­რო­ბი­სას გა­და­ დეთ ტე­ლე­ფო­ნე­ბი და კა­მე­რე­ბი და ნუ შე­ეც­დე­ბით ნი­ჟა­რე­ბის ან ულა­მა­ზე­სი ვულ­კა­ნუ­რი კენ­ჭე­ბის შეგ­რო­ვე­ბას, უბ­რა­ლოდ დატ­კ­ბით ამ გა­რე­მოს, ფლო­ რი­სა და ფა­უ­ნის მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბით, წყლის ბი­ნად­რებ­თან ერ­თად თბილ ტალ­ღებ­ში ლივ­ლი­ვით, ულა­მა­ზე­სი გან­თი­ა­დე­ბით, ვარ­ს­კ­ვ­ლა­ვე­ბი­ა­ნი ცით, სა­ინ­ტე­რე­სო და შე­მეც­ნე­ბი­თი ის­ტო­რი­ ე­ბით და შინ ყვე­ლა­ზე ძვირ­ფა­სი სუ­ვე­ ნი­რე­ბით – ზღაპ­რუ­ლი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბე­ ბი­თა და ახა­ლი ცოდ­ნით დაბ­რუნ­დით.

109 VOYAGER 27/2022

მუსიკა

„არგენტინის ხმა“ გია ხა დ ურ ი მერ­სე­დეს სო­სა არა მხო­ლოდ არ­გენ­ტი­ნის, არა­მედ მთე­ლი ლა­ თი­ნუ­რი ამე­რი­კის სო­ცი­ა­ლურ­-­კულ­ტუ­რუ­ლი ბუ­ნე­ბი­სა და სუ­ ლი­ე­რე­ბის სა­ხე იყო.

მი­სი ხმა ერ­თ­-ერ­თი სა­უ­კე­თე­სო­ა, რაც კი შე­იძ­ლე­ბა მო­ის­მი­ნოს ადა­მი­ან­მა. ეს არის სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კის ხალ­ხე­ბის, გან­სა­კუთ­რე­ბით, ყვე­ლა­ზე და­უც­ვე­ლი ფე­ნის, აუტ­სა­ი­დე­რე­ბი­სა და მარ­გი­ნა­ ლე­ბის ხმა. უზარ­მა­ზა­რი პო­პუ­ლა­რო­ ბი­სა და და­ფა­სე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, სო­სა ვე­რას­დ­როს გახ­და ე.წ. სე­ლებ­რი­თი, რო­მე­ლიც ტკბე­ბა სა­კუ­თა­რი წარ­მა­ტე­ ბით. მი­ს მო­ნუ­მენ­ტუ­რ ფი­გუ­რას კვარ­ ცხ­ლ­ბე­კი სა­კუ­თა­რი ხე­ლე­ბით აუგო უბ­რა­ლო არ­გენ­ტი­ნელ­მა ხალ­ხ­მა.

სო­სა უყ­ვარ­დათ ჩი­ლე­ში, ურუგ­ვა­ი­სა და ბრა­ზი­ლი­ა­შიც, თუმ­ცა მშობ­ლი­უ­რი არ­გენ­ტი­ნა მთე­ლი ცხოვ­რე­ბა მი­სი მთა­ვა­რი, ორ­ მ­ხ­რი­ვი სიყ­ვა­რუ­ლი იყო. არ­გენ­ტი­ნე­ლი ხალ­ხი ლა­მის ფი­ზი­კუ­ რად შე­იგ­რ­ძ­ნობ­და მის ფე­ნო­მენს, რო­მელ­შიც გა­დამ­წყ­ვე­ტი აღ­ მოჩ­ნ­და მე­ო­ცე სა­კუ­ნის არ­გენ­ტი­ნის არა­ორ­დი­ნარული სო­ცი­ა­ ლურ­-­პო­ლი­ტი­კურ­-­კულ­ტუ­რუ­ლი მოძ­რა­ო­ბე­ბი. მე­ო­ცე სა­უ­კუ­ნის და­საწყი­სი­დან ლა­მის 40-იან წლე­ბამ­დე არ­გენ­ტი­ნა საკ­მა­ოდ სწრა­ფად ვი­თარ­დე­ბო­და ეკო­ნო­მი­კუ­რად და წლე­ბის გან­მავ­ ლო­ბა­ში ერ­თ­-ერ­თი ლი­დე­რი სა­ხელ­მ­წი­ფოც კი იყო მსოფ­ლი­ ო­ში ცხოვ­რე­ბის დო­ნით. ამი­ტომ, ევ­რო­პი­დან საკ­მა­ოდ ბევ­რი ემიგ­რან­ტი ჩა­დი­ო­და სა­შო­ვარ­ზე ამ ქვეყ­ნა­ში. სწო­რედ ასე მოხ­ ვ­და არ­გენ­ტი­ნა­ში მერ­სე­დეს სო­სას ფრან­გი მა­მაც, რო­მე­ლიც პრო­ვინ­ცი­ულ ქა­ლაქ ტუ­კუ­მან­ში და­სახ­ლ­და, მუ­შა­ო­ბა შაქ­რის პლან­ტა­ცი­ებ­ში და­იწყო და ცო­ლად მრეცხა­ვი ინ­დი­ელ ­ ი ქა­ლი მო­იყ­ვა­ნა „აიმარას“ ტო­მი­დან.

1935 წლის 9 ივ­ლისს (არგენტინის და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის დღეს) სამ­ყა­როს მა­თი მე­ტი­სი ქა­ლიშ­ვი­ლი მო­ევ­ლი­ნა, მოგ­ვი­ან­ ე­ბით კი ორი­ვე მშობ­ლის ეთ­ნი­კუ­რი საწყი­სი მკა­ფი­ოდ აისა­ხა მი­სი, რო­გორც ფოლ­კის არ­ტის­ტის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა­შიც. პა­ტა­რა მერ­ სე­დეს­მა ბავ­შ­ვო­ბი­დან­ვე შე­ი­სის­ხ­ლ­ხორ­ცა ეთ­ნი­კუ­რად ჭრელ ღა­რიბ არ­გენ­ტი­ნელ­თა ყო­ფის ყვე­ლა­ზე სა­ინ­ტე­რე­სო დე­ტა­ლი

110 VOYAGER 27/2022

– ერ­თ­მა­ნე­თის­თ­ვის ცეკ­ვა და სიმ­ღე­რა მო­ცა­ლე­ობ­ ი­სას. სა­კუ­ თა­რი ტა­ლან­ტი მან პირ­ვე­ლად სკო­ლა­ში გა­მო­ამ­ჟ­ღავ­ნა და ად­ გი­ლობ­რი­ვი რა­დი­ოს მეს­ვე­უ­რებ­მა მოკ­რ­ძა­ლე­ბუ­ლი სა­მუ­შაო შეს­თა­ვა­ზეს. მა­შინ­დელ პატ­რი­არ­ქა­ლურ სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კა­ში ქა­ლის არ­ტის­ტო­ბა უწე­სო პრო­ფე­სი­ად მო­ი­აზ­რე­ბო­და, ამი­ტო­მაც მერ­სე­დე­სის მა­მა სას­ტი­კი წი­ნა­აღ­მ­დე­გი წა­ვი­და. 15 წლის მერ­სე­ დეს­მა პირ­ვე­ლად სწო­რედ აქ გა­მო­ამ­ჟ­ღავ­ნა მტკი­ცე და შე­უ­პო­ ვა­რი ხა­სი­ა­თი, თა­ვი­სი გა­ი­ტა­ნა და მა­მა აიძუ­ლა, შე­გუ­ე­ბო­და მის არ­ჩე­ვანს. ასე­თი უკომ­პრ ­ ო­მი­სო­ბა მო­მა­ვალ­ში გა­დამ­წყ­ვე­ტიც კი გახ­და მის ცხოვ­რე­ბი­სე­ულ თუ სას­ცე­ნო უღელ­ტე­ხი­ლებ­ზე. რამ­დე­ნი­მე წლის შემ­დეგ, მერ­სე­დე­სი პრო­დი­უ­სერ­მა და სიმ­ღე­ რე­ბის ავ­ტორ­მა, ოს­კარ მა­ტუს­მა შე­ამ­ჩ­ნი­ა. სწო­რედ ის გახ­და სო­ სას პირ­ვე­ლი რე­პერ­ტუ­არ ­ ის ავ­ტო­რი, გზის პირ­ვე­ლი გამ­კ­ვა­ლა­ვი და პირ­ვე­ლი მე­უღ­ლე. კა­რი­ე­რის საწყის ეტაპ­ზე მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ ნი იყო პო­ეტ არ­მან­დო ტე­ხა­და გო­მეს­თან თა­ნამ­შ­რომ­ლო­ბაც, რო­მე­ლიც სპე­ცი­ა­ლუ­რად მერ­სე­დე­სის­თ­ვის წერ­და ლექ­სებს. ეს სტრი­ქო­ნე­ბი უბ­რა­ლო, უპო­ვა­რი, უთ­ქმ­ ე­ლი ხალ­ხის ყო­ფას, ვა­ რამ­სა და სი­ხა­რულს გა­მო­ხა­ტავ­და, რო­მე­ლიც მერ­სე­დესს სიმ­ღე­ რებ­ში გა­დაჰ­ქონ­და. ამ არ­ჩე­ვა­ნის­თ­ვის მომ­ღე­რალს არას­დ­როს უღა­ლა­ტია – მთელ ეს­პა­ნუ­რე­ნო­ვან სამ­ყა­რო­ში სა­ხელ­გან­თ­ქ­ მულ­საც კი არას­დ­როს და­უ­კარ­გავს თა­ნაგ­რ­ძ­ნო­ბა მათ მი­მართ, ვი­საც ყვე­ლა­ზე მე­ტად ესა­ჭი­რო­ებ­ ო­და და ვი­სიც არა­ვის ეს­მო­და. ამი­ტო­მაც უწო­დეს მოგ­ვი­ა­ნე­ბით „უთქმელთა ხმა“. ჯერ კი­დევ კა­რი­ე­რის და­საწყის­ში მერ­სე­დეს სო­სამ ზუს­ტად იცო­და, რომ სა­კუ­თა­რი შე­მოქ­მე­დე­ბი­თი მიზ­ნე­ბის გან­სა­ხორ­ ცი­ე­ლებ­ლად, უნ­და აერ­ჩია არა ტან­გო, არა მსუ­ბუ­ქი პოპ­მუ­სი­კა, არა­მედ ე.წ. Neuva Cancion, „ახალი სიმ­ღე­რა“, რომ­ლის პი­ო­ნე­ რიც გახ­და არ­გენ­ტი­ნა­ში. ფოლ­კის ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბა­ში საწყის ეტაპ­ზე აბო­რი­გენ ინ­დი­ელ­თა სა­სიმ­ღე­რო ინ­ტო­ნა­ცი­ე­ბიც ის­მო­ და, გა­და­ჯაჭ­ვუ­ლი ევ­რო­პულ, გან­სა­კუთ­რე­ბით, ეს­პა­ნურ მე­ლო­ დი­ებ­თან. ამი­ტო­მაც, „ახალი სიმ­ღე­რა“ ხში­რად ავ­თენ­ტი­კუ­რი სა­ხალ­ხო რო­მან­სი­ვით ჟღერ­და, რომ­ლის აკუს­ტი­კა­ში ეგ­ზო­ ტი­კუ­რი ინ­ს­ტრ ­ უ­მენ­ტე­ბიც მო­ნა­წი­ლე­ობ­დ­ნენ. ცხა­დი­ა, უდი­დე­სი მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა ენი­ჭე­ბო­და სო­ცი­ა­ლურ­-­პო­ლი­ტი­კუ­რი თე­მა­ტი­კის ტექ­ს­ტებ­საც, რო­მელ­თა ად­რე­სა­ტე­ბი, ამე­რი­კუ­ლი საპ­რო­ტეს­ტო ფოლ­კის­გან გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბით, იყ­ვ­ნენ არა მხო­ლოდ ინ­ტე­ლექ­ტუ­ ა­ლი მე­მარ­ცხე­ნე სტუ­დენ­ტე­ბი, არა­მედ უბ­რა­ლო ადა­მი­ა­ნე­ბიც. ამი­ტო­მაც სამ­ხ­რე­თა­მე­რი­კუ­ლი Neuva Cancion უფ­რო ტემ­პე­რა­ მენ­ტუ­ლი და ვნე­ბი­ა­ნი­ა.

60-იან წლებ­ში, რო­ცა სოფ­ლე­ბი­დან დიდ ქა­ლა­ქებ­ში მიგ­რა­ცია და­ იწყო, ეს სა­სიმ­ღე­რო მუ­სი­კა გა­ურ­ბა­ნულ­და, ეთ­ნო­მო­ტი­ვე­ბიც უფ­ რო მო­უ­ხელ­თე­ბე­ლი გახ­და და წინ წა­მო­ვი­და ე.წ. სა­ავ­ტო­რო ინ­ტი­ მუ­რი ეს­თე­ტი­კა (ე.წ. singer songwriter). „ახლი სიმ­ღე­რის“ და­ნერ­ გ­ვა თით­ქ­მის მთელ სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კა­ში ერ­თ­დ­რო­უ­ლად და­იწყო, თუმ­ცა ამ დი­ნე­ბის უდა­ვო პი­ო­ნე­რი და მთა­ვა­რი ინ­ს­პი­რა­ტო­რი იყო ჩი­ლე­ლი არ­ტის­ტი, ეთ­ნომ­კ­ვ­ლე­ვა­რი და ავ­ტორ­-­შემ­ს­რუ­ლე­ბე­ლი, ვი­ო­ლე­ტა პა­რა. მერ­სე­დეს სო­სა თავს სწო­რედ მის მემ­კ­ვიდ­რედ მი­იჩ­ნევ­და და შემ­თხ­ვე­ვი­თი არ არის, რომ პა­რას სიმ­ღე­რე­ბის ერთ­-ერ­თი სა­უ­კე­თე­სო ინ­ტერ­პ­რე­ტა­ტო­რი გახ­და, მის მი­ერ შეს­ რუ­ლე­ბუ­ლი Gracias a la Vida (გმადლობ, სი­ცოცხ­ლევ) კი დღემ­დე სა­კულ­ტო შე­დევ­რად ით­ვ­ლე­ბა ლა­თი­ნურ ამე­რი­კა­ში (თუმცა ჩე­მი ფა­ვო­რი­ტი პა­რას სიმ­ღე­რე­ბი­დან არის Volver a los 17). უკ­ვე 60-იანების შუა ხა­ნებ­ში სო­სას რამ­დე­ნი­მე ალ­ბო­მი ჰქონ­და გა­მოშ­ვე­ბუ­ლი და, თა­ვი­სი უნი­კა­ლუ­რი ხმის ტემ­ბ­რი­სა და შეს­ რუ­ლე­ბის მა­ნე­რის გა­მო, საკ­მა­ოდ პო­პუ­ლა­რუ­ლიც გახ­ლდ ­ ათ. მთე­ლი არ­გენ­ტი­ნის დაპყ­რო­ბა უბ­რა­ლოდ დრო­ის ამ­ბა­ვი იყო, რო­მელ­მაც ამ ეტაპ­ზე დი­დი დარ­ტყ­მა მი­ა­ყე­ნა – თა­ნა­მო­აზ­რე სა­ თაყ­ვა­ნე­ბელ­მა ქმარ­მა მი­ატ ­ ო­ვა. რო­გორც თა­ვად იხ­სე­ნებს, მა­შინ არ­გენ­ტი­ნა­ში (ალბათ ყველ­გა­ნაც) უსახ­ს­როდ მი­ტო­ვე­ბუ­ლი ქა­ლი, ბავ­შ­ვით ხელ­ში, ნამ­დ­ვილ სო­ცი­ა­ლურ ტრა­გე­დი­ად აღიქ­მე­ბო­და, მაგ­რამ მერ­სე­დეს­მა კვლავ გა­მო­ი­ჩი­ნა სიმ­ტ­კი­ცე და პა­ტა­რა ქა­ლაქ მენ­დო­სა­დან ბუ­ენ­ ოს აირეს­ში გა­და­ბარ­გ­და ბე­დის სა­ძი­ებ­ლად. იმ დროს მომ­ღე­რა­ლი უკ­ვე მა­ღა­ლი რე­პუ­ტა­ცი­ით სარ­გებ­ლობ­ და მუ­სი­კა­ლურ წრე­ებ­ში, რო­მელ­თა უმე­ტე­სო­ბა სწო­რედ ბუ­ე­ნოს აირეს­ში იყო თავ­მოყ­რი­ლი, ასე რომ, შე­მო­თა­ვა­ზე­ბე­ბი გა­მოც­ დი­ლი და პო­პუ­ლა­რუ­ლი ავ­ტო­რე­ბის­გა­ნაც არ აკ­ლ­და. მა­თი სიმ­ ღე­რე­ბი, მერ­სე­დე­სის ინ­ტერ­პ­რე­ტა­ცი­ით, სულ სხვა სიღ­რ­მე­სა და

111 VOYAGER 27/2022

მუსიკა

გარ­დაც­ვა­ლე­ბამ­დე 20 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში მან გა­ნა­ახ­ლა რე­პერ­ტუ­ა­რი და უმ­თავ­რე­სად ახა­ლი თა­ო­ბის სხვა­დას­ხ­ვა ჟან­რის ავ­ტო­ რებ­თან თა­ნამ­შ­რომ­ლობ­და, სხვა­დას­ხ­ვა ქვე­ყა­ნა­ში. მი­სი სიმ­ღე­რე­ბი უკ­ვე ნე­ბის­მი­ ე­რი თა­ო­ბი­სა და გე­მოვ­ნე­ბის აუდი­ტო­რი­ას ხიბ­ლავ­და. თით­ქ­მის ყვე­ლა კონ­ცერ­ტ­ზე მერ­სე­დესს სცე­ნა­ზე გა­მოჰ­ყავ­და თა­ვი­სი სიმ­ღე­რე­ბის ავ­ტო­რე­ბი და მათ­თან ერ­თად ას­რუ­ლებ­და ამ ნი­მუ­შებს. მის ალ­ბო­მებ­შიც სწო­რედ ეს დუ­ე­ტე­ბი შე­ვი­და.

ემო­ცი­ას იძენ­და, ამი­ტომ ბევ­რი ნი­მუ­ში სპე­ცი­ა­ლურ მის­თ­ვის იქ­ მ­ნე­ბო­და. მერ­სე­დე­სი ხში­რად ამ­ბობ­და, რომ არის Cantora, პირ­ და­პი­რის თარ­გ­მა­ნით – „მომღერალი ქა­ლი“, თუმ­ცა ამ სიტყ­ვის უკან უფ­რო ღრმა ში­ნა­არ­სი იყო: „მომღერალი ქა­ლი, რო­მე­ლიც ვალ­დე­ბუ­ლი­ა, იმ­ღე­როს“, არა მარ­ტო სა­კუ­თა­რი თა­ვის, არა­მედ იმ ხალ­ხის სა­ხე­ლი­თაც, რო­მელ­საც ეს არ შე­უძ­ლი­ა. ერ­თია სურ­ ვი­ლი, იდე­ა, მე­ო­რე კი – მი­სი ხორ­ც­შეს­ხ­მა. ამი­ტო­მაც, 1966 წელს, რო­ცა მერ­სე­დე­სი და­უ­გეგ­მა­ვად ავი­და ფოლ­კის მთა­ვა­რი მუ­სი­ კა­ლუ­რი ფეს­ტი­ვა­ლის, Cosquin-ის სცე­ნა­ზე, მო­უ­ლოდ­ნე­ლო­ბის­ გან გა­რინ­დუ­ლი უზარ­მა­ზა­რი აუდი­ტო­რია მყის­ვე აღაფ­რ­თო­ვა­ნა. ეს იყო სრუ­ლი ტრი­უმ­ფი – უკ­ვე მთე­ლი არ­გენ­ტი­ნის მას­შ­ტა­ბით. „ახალ სიმ­ღე­რა­ში“ მოღ­ვა­წე სხვა არ­ტის­ტე­ბის­გან გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბით, სო­სა არც მუ­სი­კას წერ­და, არც ტექ­ს­ტებს, მხო­ლოდ შემ­ს­რუ­ლე­ ბე­ლი გახ­ლდ ­ ათ, მაგ­რამ ამას ისე აკე­თებ­და, რომ უკ­ვე სა­კუ­თარ სიმ­ღე­რე­ბად აქ­ცევ­და – მერ­სე­დეს სო­სა­სა და მი­სი აუდი­ტო­რი­ის სიმ­ღე­რე­ბად. იყო მის წარ­მოდ­გე­ნებ­ში რა­ღაც მა­გი­ა, ძველ ინ­დი­ ელ­თათ­ვის და­მა­ხა­სი­ათ ­ ე­ბე­ლი შა­მა­ნიზ­მიც კი, და იქ­ნებ ამი­ტო­მაც ხალ­ხი მას­ში ხე­დავ­და სა­კუ­თარ თავს.

60-იანების მი­წუ­რულს, სო­სამ ჩა­წე­რა Cancio Con Todos („სიმღერა ყვე­ლას­თან ერ­თად“), რო­მე­ლიც მყის­ვე მთე­ლი სამ­ხ­ რეთ ამე­რი­კის არა­ო­ფი­ცი­ა­ლურ ჰიმ­ნად იქ­ცა. სწო­რედ ამ დროს ჩნდე­ბა მის რე­პერ­ტუ­არ­ში სიმ­ღე­რე­ბი დი­დი ჩი­ლე­ლი პო­ე­ტის, პაბ­ლო ნე­რუ­დას ლექ­სებ­ზე, თუმ­ცა ის აქ­ტი­უ­რად ეძებ­და სრუ­ ლი­ად ახალ­გაზ­რ­და, უც­ნობ პო­ე­ტებ­საც და ცდი­ლობ­და, არა­ფე­ რი გა­მო­პარ­ვო­და, რაც კი გარ­შე­მო ხდე­ბო­და. ალ­ბათ ამი­ტო­მაც მი­მარ­თა 70-იანების და­საწყის­ში „ახალი სიმ­ღე­რის“ ჩი­ლე­ლი კო­რი­ფე­სა და კომ­პარ­ტი­ის წევ­რის, ვიქ­ტორ ხა­რას შე­მოქ­მე­დე­ ბას და ე.წ. „ქავერებიც“ ჩა­წე­რა. მერ­სე­დეს სო­საც მა­შინ შე­ვი­და კომ­პარ­ტი­ის რი­გებ­ში. ამ ყვე­ლაფ­რის გა­გე­ბა საკ­მა­ოდ რთუ­ლია სამ­ხ­რე­თა­მე­რი­კუ­ლი კონ­ტექ­სტ ­ ის გა­უთ­ვა­ლის­წი­ნებ­ლად, იმ პა­ რა­დიგ­მის, რა­საც გუ­ლის­ხ­მობ­და მე­მარ­ცხე­ნე სო­ცი­ა­ლის­ტ­თა და­ პი­რის­პი­რე­ბა მე­მარ­ჯ­ვე­ნე კონ­სერ­ვა­ტო­რებ­თან.

ეს კონ­ფ­ლიქ­ტი 1960-იანი წლე­ბი­დან გამ­ძაფ­რ­და და კულ­მი­ნა­ ცი­ას სწო­რედ ლა­თი­ნურ ამე­რი­კა­ში მი­აღ­წი­ა. გა­დამ­წყ­ვე­ტი აღ­ მოჩ­ნ­და კუ­ბის რე­ვო­ლუ­ცია – ფი­დელ კას­ტ­როც და ჩე გე­ვა­რაც გმი­რე­ბად იქ­ც­ნენ, მაგ­რამ თუ­კი და­სავ­ლე­ლი მაძღა­რი ახალ­ გაზ­რ­დე­ბი მათ იმ­პე­რი­ა­ლიზ­მ­სა და კა­პი­ტა­ლიზ­მ­თან მებ­რ­ძოლ კონ­ტ­რ­კულ­ტუ­რულ სიმ­ბო­ლო­ე­ბად აღიქ­ვამ­დ­ნენ, სამ­ხ­რეთ ამე­ რი­კის­თ­ვის კუ­ბა პო­ლი­ტი­კუ­რად მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი, ფა­სე­ულ ­ ი და მი­სა­ბა­ძი მა­გა­ლი­თი იყო. დას­ვ­ლეთს იმ დრო­ის­თვ­ ის უკ­ვე მოგ­ ვა­რე­ბუ­ლი ჰქონ­და უბ­რა­ლო, მშრო­მე­ლი ხალ­ხის სო­ცი­ა­ლუ­რი თუ მა­ტე­რი­ა­ლურ პრობ­ლე­მე­ბი, სამ­ხერთ ამე­რი­კა კი ამ მხრივ უაღ­რე­სად ჩა­მორ­ჩე­ნი­ლი რე­გი­ო­ნი გახ­ლ­დათ, ჯერ კი­დევ ნა­ხევ­ რად აგ­რა­რუ­ლი, სა­დაც მთელ ტე­რი­ტო­რი­ებს მი­წათ­მფ ­ ­ლო­ბე­ლი ლა­ტი­ფუნ­დის­ტე­ბი გა­ნა­გებ­დ­ნენ. მე­მარ­ჯვ­ ე­ნე კონ­სერ­ვა­ტო­რე­ბი სწო­რედ მათ ინ­ტე­რე­სებს იცავ­დ­ნენ და, შე­სა­ბა­მი­სად, კარ­გა­დაც ფი­ნან­ს­დე­ბოდ­ნენ. ამ გა­ერ­თი­ა­ნე­ბებ­თან ბრძო­ლა მხო­ლოდ რა­ დი­კალ მე­მარ­ცხე­ნე­ებს შე­ეძ­ლოთ, ანუ კო­მუ­ნის­ტებს, რო­მელ­ თაც, ცხა­დი­ა, სსრკ უმაგ­რებ­და მხარს. და­ჩაგ­რუ­ლი ხალ­ხის სიმ­პა­თი­ე­ბიც თან­და­თა­ნო­ბით კო­მუ­ნის­ტე­ ბის­კენ იხ­რე­ბო­და, მით უმე­ტეს, რომ პო­პუ­ლა­რუ­ლი და გა­ნათ­ ლე­ბუ­ლი არ­ტის­ტე­ბიც აქ­ტი­უ­რად სო­ცი­ა­ლის­ტობ­დ­ნენ. პო­ლი­ტი­ კურ სარ­ბი­ელ­ზე ბრძო­ლა უკ­ვე სამ­კ­ვ­დ­რო-სა­სი­ცოცხ­ლო სა­ხეს იღებ­და. სწო­რედ ამი­ტომ, ლა­მის გარ­და­უ­ვა­ლი გახ­და სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კის მთელ რიგ სა­ხელ­მ­წი­ფო­ებ­ში სამ­ხედ­რო რე­ჟი­მე­ბის გა­ბა­ტო­ნე­ბა სამ­ხედ­რო გა­დატ­რი­ა­ლე­ბის გზით. სხვაგ­ვა­რად, სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კას კუ­ბა­სა­ვით გა­კო­მუ­ნის­ტე­ბა ემუქ­რე­ბო­და. გა­მო­ნაკ­ლი­სი გახ­და ჩი­ლე, სა­დაც 1970 წელს კო­მუ­ნის­ტებ­თან ალი­ან­ს­ში მყოფ­მა სო­ცი­ა­ლის­ტებ­მა გა­ი­მარ­ჯ­ვეს დე­მოკ­რა­ტი­ულ არ­ჩევ­ნებ­ში. ამ ფაქ­ტ­მა დი­დი ეიფო­რია გა­მო­იწ­ვია სამ­ხ­რე­თა­მე­ რი­კუ­ლი „ახალი სიმ­ღე­რის“ კო­რი­ფე­ებ­ში. მათ შო­რის იყო ვიქ­ ტორ ხა­რაც, უნი­ჭი­ე­რე­სი ავ­ტორ­-­შემ­ს­რუ­ლე­ბე­ლი და ამ მოძ­რა­ ო­ბის ლი­დე­რი, რომ­ლის სო­ცი­ა­ლუ­რი თე­მა­ტი­კით გა­ჯე­რე­ბუ­ლი სიმ­ღე­რე­ბი ყო­ველ­თ­ვის დიდ რე­ზო­ნანს იწ­ვევ­და მთელ ლა­თი­

112 VOYAGER 27/2022

ნურ ამე­რი­კა­ში; ასე­ვე, მერ­სე­დეს სო­სა, რო­მე­ლიც უპო­ვარ­თა და ჩაგ­რულ­თა სუ­ლის­კ­ვე­თე­ბას გა­მო­ხა­ტავ­და და, ცხა­დია მე­მარ­ ცხე­ნე­ებ­ ის, კო­მუ­ნის­ტე­ბი­სა და ვიქ­ტორ ხა­რას მხა­რეს დად­გა. რო­დე­საც ჩი­ლე­ში სამ­ხედ­რო ხუნ­ტამ და­ამ­ხო სო­ცი­ა­ლის­ტუ­ რი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა (1973) და კო­მუ­ნის­ტე­ბის მი­მართ მა­სობ­რი­ვი რეპ­რე­სი­ე­ბი და­იწყო, ვიქ­ტორ ხა­რა დახ­ვ­რი­ტეს. მერ­სე­დე­სის სო­სამ გა­ნაცხა­და, რომ არას­დ­როს ჩა­ვი­დო­და ჩი­ლე­ში, სა­ნამ ამ ქვეყ­ნის სა­თა­ვე­ში პი­ნო­ჩე­ტის ხუნ­ტა იქ­ნე­ბო­და, თუმ­ცა მა­შინ ალ­ბათ ვერც წარ­მო­იდ­გენ­და, რომ სულ რა­ღაც სამ წე­ლი­წად­ში არ­გენ­ტი­ნა­საც იგი­ვე ბე­დი ელო­და.

1976 წელს ქვეყ­ნის სა­თა­ვე­ში დიქ­ტა­ტო­რი გე­ნერ­ლის, ხორ­ხე ვი­ და­ლის მოს­ვ­ლის­თა­ნა­ვე, მერ­სე­დეს სო­სა შავ სი­ა­ში შე­იყ­ვა­ნეს, თუმ­ცა, რე­ა­ლუ­რად, მხო­ლოდ რამ­დე­ნი­მე სიმ­ღე­რა აკ­რ­ძა­ლა ცენ­ზუ­რამ. მერ­სე­დე­სის რე­პერ­ტუ­არ­ში აშ­კა­რად პო­ლი­ტი­კუ­რი საპ­რო­ტეს­ტო სიმ­ღე­რე­ბი არ­ც­თუ ისე ბევ­რი იყო, მი­სი მთა­ვა­რი ძა­ლა მა­ინც პი­რად გა­მოც­დი­ლე­ბა­სა და ემო­ცი­ებ­ზე დამ­ყა­რე­ბუ­ ლი გან­ც­დე­ბის გად­მო­ცე­მა გახ­ლ­დათ. სწო­რედ ასე გა­მო­ხა­ტავ­და სა­კუ­თარ პო­ზი­ცი­ა­სა და და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბებს, თა­ნაც უბ­რა­ლო ხალ­ხის­თ­ვის გა­სა­გებ ენა­ზე, ამი­ტო­მაც მას კონ­ცერ­ტე­ბის გა­მარ­ თ­ვის სა­შუ­ა­ლე­ბას არ აძ­ლევ­დ­ნენ, და­ჭე­რი­თაც კი ემუქ­რე­ბოდ­ ნენ და ემიგ­რა­ცი­ა­ში წას­ვ­ლის­კენ უბიძ­გებ­დნ­ ენ. თუმ­ცა მომ­ღე­რა­ლი არ­სად წას­ვ­ლას არ აპი­რებ­და – ქვეყ­ნის­ თ­ვის ამ ძნელ­ბე­დო­ბის ჟამს სწო­რედ არ­გენ­ტი­ნა­ში, სა­კუ­თა­რი ხალ­ხის გვერ­დით ხე­დავ­და სა­კუ­თარ მი­სი­ას, თუნ­დაც მხო­ლოდ სიმ­ღე­რე­ბის შეს­რუ­ლე­ბით. გა­დამ­წყ­ვე­ტი გახ­და შემ­თხ­ვე­ვა ქა­ ლაქ ლა პლა­ტა­ში, სა­დაც სტუ­დენ­ტე­ბი­სა და საპ­რო­ტეს­ტოდ გან­ წყო­ბი­ლი ახალ­გაზ­რ­დე­ბის­თ­ვის გა­მარ­თულ სა­ჯა­რო კონ­ცერტს პო­ლი­ცი­ის რე­ი­დი მოჰ­ყ­ვა. უამ­რა­ვი ადა­მი­ან­ ი და­ა­პა­ტიმ­რეს, თა­ ვად მომ­ღე­რა­ლი კი სცე­ნი­დან ჩა­მოყ­ვა­ნეს და სა­კან­ში ჩას­ვეს. მერ­სე­დე­სი გი­სო­სე­ბი­ან ფან­ჯა­რას­თან მი­ვი­და და მთე­ლი ღა­მე მღე­რო­და, იცო­და რა, რომ გა­რეთ, ცი­ხის ფან­ჯ­რებ­თან უამ­რა­ ვი ადა­მი­ა­ნი შეგ­რო­ვი­ლი­ყო სო­ლი­და­რო­ბის გა­მო­სა­ხა­ტა­ვად. აი, ასე და­ას­რუ­ლა შეწყ­ვე­ტი­ლი კონ­ცერ­ტი.

ბა­ე­ზი). მა­ლე მას კი­დევ ერ­თი ტი­ტუ­ლი მი­ა­ნი­ჭეს – „დიდი დე­ და“. ეს აღი­ა­რე­ბაც, სხვე­ბის მსგავ­სად, არ­გენ­ტი­ნე­ლი ხალ­ხის­გან ერ­გო, თუმ­ცა სხვა ჯილ­დო მერ­სე­დეს სო­სას არც სჭირ­დე­ბო­და. გარ­დაც­ვა­ლე­ბამ­დე 20 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში მან გა­ნა­ახ­ლა რე­ პერ­ტუ­ა­რი და უმ­თავ­რე­სად ახა­ლი თა­ო­ბის სხვა­დას­ხ­ვა ჟან­რის ავ­ტო­რებ­თან თა­ნამ­შრ ­ ომ­ლობ­და, სხვა­დას­ხ­ვა ქვე­ყა­ნა­ში. მი­სი სიმ­ღე­რე­ბი უკ­ვე ნე­ბის­მი­ე­რი თა­ო­ბი­სა და გე­მოვ­ნე­ბის აუდი­ტო­ რი­ას ხიბ­ლავ­და. თით­ქ­მის ყვე­ლა კონ­ცერ­ტზ­ ე მერ­სე­დესს სცე­ ნა­ზე გა­მოჰ­ყავ­და თა­ვი­სი სიმ­ღე­რე­ბის ავ­ტო­რე­ბი და მათ­თან ერ­თად ას­რუ­ლებ­და ამ ნი­მუ­შებს. მის ალ­ბო­მებ­შიც სწო­რედ ეს დუ­ე­ტე­ბი შე­ვი­და. მერ­სე­დეს სო­სა 2009 წლის 4 ოქ­ტომ­ბერს გარ­და­იც­ვა­ლა, ჯან­მ­რ­ თე­ლო­ბის გა­უ­ა­რე­სე­ბის გა­მო. მი­სი პა­ნაშ­ვი­დე­ბი და გა­მოს­ვე­ნე­ ბა არ­გენ­ტი­ნის კონ­გ­რე­სის სა­სახ­ლე­ში გა­იმ­ არ­თა.

ან­დერ­ძის თა­ნახ­მად, მომ­ღერ­ლის ფერ­ფ­ლი გა­ფან­ტეს მის­თ­ვის საკ­რა­ლურ სამ ად­გი­ლას: ბუ­ე­ნოს აირეს­ში, მენ­დო­სა­სა და ტუ­კუ­მან­ში. ასე რომ, მერ­სე­დეს სო­სას საფ­ლა­ვი ფი­ზი­კუ­რად არ არ­სე­ბობს. სა­მა­გი­ე­როდ, მი­სი სუ­ლი მთელ არ­გენ­ტი­ნა­ში და­ნა­ვარ­დობს, ყველ­გან არის და ყველ­გან იგ­რ­ძ­ნო­ბა, რო­გორც ძვე­ლი ინ­დი­ე­ლი შა­მა­ნე­ბის სულს, რო­გორც სამ­ხ­რე­თა­მე­რი­კუ­ლი რე­ა­ლიზ­მის მა­გი­ურ ტრა­დი­ცი­ებს შე­ე­ფე­რე­ბა...

რე­ჟიმ­მა ვერ გა­ბე­და მი­სი დი­დი ხნით და­კა­ვე­ბა, თუმ­ცა სო­სა იძუ­ლე­ბუ­ლი გახ­და, ემიგ­რა­ცი­ა­ში წა­სუ­ლი­ყო. სწო­რედ მა­შინ გა­ იც­ნო სა­ფუძ­ვ­ლი­ა­ნად მომ­ღე­რა­ლი და­ნარ­ჩენ­მა სამ­ყა­რომ და მეტ­სა­ხე­ლად „არგენტინის ხმა“ შე­არ­ქ­ვა (მანამდე მხო­ლოდ ეს­ პა­ნე­თის ტურ­ნე­თი იყო ნამ­ყო­ფი ევ­რო­პა­ში, ფრან­კოს მმარ­თ­ვე­ ლო­ბის ბო­ლო წელს, და ნამ­დ­ვი­ლი ფუ­რო­რიც მო­ახ­დი­ნა). მსოფ­ლიო წარ­მა­ტე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, გუ­ლი მა­ინც სამ­შობ­ლოს­ კენ მი­უ­წევ­და.

1982 წელს დაბ­რუნ­და, გარ­კ­ვე­უ­ლი რის­კის ფა­სად, თუმ­ცა მი­ სი მსოფ­ლიო ავ­ტო­რი­ტე­ტის წი­ნა­შე უკ­ვე უსას­ტი­კე­სი რე­ჟი­მიც უძ­ლუ­რი იყო. ფოლ­კ­ლენ­დის კრი­ზი­სის შემ­დეგ (1981), ხორ­ ხე ვი­და­ლის რე­ჟი­მი მა­ლე­ვე გა­უქ­მ­და, ქვეყ­ნის სა­თა­ვე­ში კი დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი ძა­ლე­ბი მო­ვიდ­ნენ. სწო­რედ 80-იანების მე­ ო­რე ნა­ხევ­რი­დან და­იწყო სამ­ხრ ­ ეთ ამე­რი­კა­ში დიქ­ტა­ტო­რუ­ ლი სის­ტე­მე­ბის სა­ბო­ლოო ჩა­მოშ­ლა. ქვეყ­ნე­ბის სო­ცი­ა­ლურ­-­ პო­ლი­ტი­კურ­-­კულ­ტუ­რულ ყო­ფა­ზე უკ­ვე ვე­ღარც უკი­დუ­რე­სი მე­ მარ­ჯ­ვე­ნე­ე­ბი ახ­დენ­დ­ნენ გავ­ლე­ნას და ვე­ღარც სო­ცი­ა­ლის­ტე­ბი. ცხა­დი­ა, ამას ხე­ლი შე­უწყო სო­ცი­ა­ლის­ტუ­რი სის­ტე­მის მორ­ღ­ვე­ ვამ. კო­მუ­ნიზ­მის საფ­რ­თხეს­თან ერ­თად, მე­მარ­ჯ­ვე­ნე კონ­სერ­ვა­ ტი­უ­ლი დიქ­ტა­ტუ­რის სა­ჭი­რო­ე­ბაც გაქ­რა. ამ მოვ­ლე­ნე­ბის ფონ­ ზე კი­დევ უფ­რო გა­ი­ზარ­და მერ­სე­დეს სო­სას რო­ლი და ღვაწ­ლი – მთე­ლი ლა­თი­ნუ­რი ამე­რი­კის ხმად შე­რაცხუ­ლი „არგენტინის ხმა“ გა­ე­როს ელ­ჩი და წარ­მო­მად­გე­ნე­ლი გახ­და კონ­ტი­ნენ­ტ­ ზე. სო­სა და­დი­ო­და აუდი­ენ­ცი­ებ­ზე რო­მის პაპ­თან, ერ­თობ­ლივ კონ­ცერ­ტებს მარ­თავ­და ლუ­ჩი­ა­ნო პა­ვა­რო­ტის­თან, მა­რია აგ­ რე­რიხ­სა და პოპ­ვარ­სკ­ ­ვ­ლა­ვებ­თა­ნაც კი (შაკირა, სტინ­გი, ჯო­ან 113 VOYAGER 27/2022

ლიტერატურა

სამ­ხ­რე­თი ამე­რი­კა: სა­მი შად­რე­ვა­ნი

114 VOYAGER 27/2022

1.

ხუ­ლიო კორ­ტა­სა­რი

რას გიყ­ვე­ბა ქვა, რო­ცა, ბა­ლა­ხო, საფ­ლავ­ზე გძი­ნავს? რბი­ლი ხე­ლე­ბით გარ­წევს სა­ღა­მოს სი­ო. საფ­ლა­ვის ქვებ­თან გეს­მის ჩი­ვი­ლი, ქვი­თი­ნი, სა­ი­დუმ­ლო, ყვე­ლა­ფე­რი გეს­მის და შენ­ში ინა­ხავ. მხო­ლოდ შენ დაძ­რ­წი და­უს­რუ­ლებ­ლად ლო­დებს შო­რის შუ­ა­ღა­მით და მკვდრებს შე­ნი ხმა არ აკ­ვირ­ვებთ. ისი­ნი წვა­ნან, შე­ნით და­ფა­რულ­ნი, თით­ქოს სა­ბა­ნი ხუ­რავ­დეთ, და სამ­ყა­რო თა­ვი­სი უაზ­რო ფა­ცი­ფუ­ცით რაა შენ­თ­ვის? შენ აქ ხარ, მა­რა­დი­ულ ფი­ლებ­თან.

1948 წელს კორ­ტა­სარ­მა ცხრა თვე­ში გა­ი­ა­რა ინ­გ­ლი­სუ­რი და ფრან­გუ­ლი ენე­ბი­დან თარ­გ­მ­ნის სამ­წ­ლი­ა­ნი კურ­სი, ერ­თი წლის შემ­დეგ კი პირ­ვე­ლი ლექ­სიც და­ბეჭ­და: Los Reyes; ამა­ვე წელს გა­მო­აქ­ვეყ­ნა პირ­ვე­ლი რო­მა­ნი – „მხიარულება“, 1951 წელს კი მკითხ­ვე­ლებს წა­რუდ­გი­ნა „ბესტარიუმი“, რვა მოთხ­რო­ბით, რომ­ლებ­მაც სა­ხე­ლი გა­უთ­ქ­ვა არ­გენ­ტი­ნა­ში. მა­ლე­ვე მწე­რა­ლი პა­რიზ­ში გა­და­ვი­და, პრე­ზი­დენტ პე­რო­ნის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას­თან უთან­ხ­მო­ე­ბის გა­მო.

1953 წელს მი­ი­ღო პუ­ერ­ტო რი­კოს უნი­ვერ­სი­ტე­ტის წი­ნა­და­დე­ბა, ედ­გარ პოს მთე­ლი პრო­ზა ეთარ­გ­მ­ნა. ეს ნა­მუ­შე­ვა­რი დღემ­დე მი­იჩ­ნე­ვა ამე­რი­კე­ლი მწერ­ლის სა­უ­კე­თე­სო ეს­პა­ნურ ვერ­სი­ად. მას შემ­დეგ, რაც პრე­ზი­დენ­ტ­მა ფრან­სუა მი­ტე­რან­მა მო­ქა­ლა­ქე­ ო­ბა მი­ა­ნი­ჭა, 30 წელ­ზე მე­ტი იცხოვ­რა საფ­რან­გეთ­ში. 1983 წელს უკა­ნას­კ­ნე­ლად ჩა­ვი­და არ­გენ­ტი­ნა­ში, რო­მე­ლიც იმ დროს დე­ მოკ­რა­ტი­ის პირ­ველ ნა­ბი­ჯებს დგამ­და, თუმ­ცა მა­ლე­ვე დაბ­რუნ­ და პა­რიზ­ში, სა­დაც 1984 წლის 12 თე­ბერ­ვალს გარ­და­იც­ვა­ლა ლე­ი­კე­მი­ით.

პირ­ვე­ლი მსოფ­ლიო ომი მთავ­რ­დე­ბო­და, რო­დე­საც ოჯახ­მა ბელ­ გი­ის და­ტო­ვე­ბა მო­ა­ხერ­ხა. ჯერ შვე­ი­ცა­რი­ა­ში ჩა­ვიდ­ნენ, ხო­ლო შემ­დეგ – ბარ­სე­ლო­ნა­ში. ბავ­შ­ვო­ბა ბან­ფილ­დ­ში გა­ა­ტა­რა – ბუ­ე­ნოს­­ ა­ი­რე­სის სამ­ხ­რე­თით, დე­დას­თან, დე­ი­და­სა და დას­თან ერ­თად. ეს წლე­ბი სავ­სე იყო მწუ­ხა­რე­ბით. ექ­ვ­სი წლი­სა მა­მამ მი­ა­ტო­ვა და აღა­რა­სო­დეს გა­მო­ჩე­ნი­ლა. ბავ­შ­ვი დიდ დროს ატა­რებ­და სა­წოლ­ ში, რად­გან სულ ავად იყო. ლო­გინ­მა კითხ­ვა შე­აყ­ვა­რა. ცხრა წლი­ სას ათ­ვი­სე­ბუ­ლი ჰქონ­და ვიქ­ტორ ჰი­უ­გო, ჟი­ულ ვერ­ნი და ედ­გარ ალან პო, რო­მე­ლიც ხში­რად უგ­ზავ­ნი­და ღა­მის კოშ­მა­რებს. მოგ­ვი­ა­ნე­ბით ხუ­ლიო კორ­ტა­სა­რი უც­ნა­ურ ახალ­გაზ­რ­დად ჩა­ მო­ყა­ლიბ­და. ლი­ტე­რა­ტუ­რის გარ­და, სა­ა­თო­ბით კითხუ­ლობ­და ენ­ციკ­ლო­პე­დი­ას Petit Larousse. ამ სი­ტუ­აც­ ი­ამ იმ­დე­ნად შე­აშ­ფო­ თა დე­და­მი­სი, რომ სკო­ლის დი­რექ­ტორ­სა და ექიმს მი­ა­კითხა აზ­რის სა­კითხა­ვად. ორი­ვემ ურ­ჩი­ა, ნა­ხე­ვა­რი წლით მა­ინც მო­ე­ რი­დე­ბი­ნათ წიგ­ნე­ბი და უპი­რა­ტე­სო­ბა მზის­თ­ვის მი­ე­ნი­ჭე­ბი­ნათ. ათი წლი­სამ რო­მა­ნი და­წე­რა. უფ­რო ად­რინ­დე­ლი რამ­დე­ნი­მე მოთხ­რო­ბა და სო­ნე­ტი იმ­დე­ნად დახ­ვე­წი­ლი აღ­მოჩ­ნდ ­ ა, რომ ნა­თე­სა­ვე­ბის ეჭ­ვით, ბავ­შ­ვი ვერ და­წერ­და. კორ­ტა­სარ­მა შემ­დ­ გომ­ში რამ­დენ­ჯერ­მე აღი­ა­რა, რომ ამ უნ­დობ­ლო­ბამ დი­დი ტკი­ ვი­ლი მი­ა­ყე­ნა. ბან­ფილ­დის მე­ა­თე სკო­ლის დამ­თავ­რე­ბის შემ­დეგ, სწავ­ლა მა­ რი­ა­ნო აკოს­ტას პე­და­გო­გი­ურ სას­წავ­ლე­ბელ­ში გა­ნაგ­რ­ძო. 1932 წელს უმაღ­ლე­სი გა­ნათ­ლე­ბა მი­ი­ღო და მას­წავ­ლე­ბე­ლი გახ­ და, სამ წე­ლი­წად­ში კი ლი­ტე­რა­ტუ­რის პრო­ფე­სო­რის სტა­ტუ­სიც მო­ი­პო­ვა და ბუ­ე­ნოს ა­ი­რე­სის უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში ფი­ლო­სო­ფი­ის შეს­წავ­ლა და­იწყო. პირ­ვე­ლი კურ­სის შემ­დეგ სწავ­ლა შეწყ­ვი­ ტა, რა­თა პრო­ფე­სი­ის­თ­ვის მი­ე­ხე­და და დე­დას მა­ტე­რი­ა­ლუ­რად დახ­მა­რე­ბო­და. ქვეყ­ნის სხვა­დას­ხ­ვა ქა­ლაქ­ში მას­წავ­ლებ­ლობ­და, მათ შო­რის, ბო­ლი­ვარ­სა და ჩი­ვილ­კა­შიც, სა­დაც 1939 წლი­დან ლი­ტე­რა­ ტუ­რას ას­წავ­ლი­და პე­და­გო­გი­ურ სას­წავ­ლე­ბელ­ში. 1944 წელს მენ­დო­სა­ში გა­და­ვი­და და კუ­ი­ოს ეროვ­ნულ უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში კითხუ­ლობ­და ფრან­გუ­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რის კურსს. სწო­რედ მა­შინ გა­მო­აქ­ვეყ­ნა ჟურ­ნალ­ში პირ­ვე­ლი მოთხ­რო­ბა „კუდიანი“. ორი წლის შემ­დეგ ბუ­ე­ნოს აირეს­ში დაბ­რუნ­და და არ­გენ­ტი­ნის წიგ­ ნის პა­ლა­ტა­ში და­იწყო მუ­შა­ო­ბა. მა­ლე­ვე გა­მო­აქ­ვეყ­ნა მოთხ­რო­ ბა „სახლი აღე­ბუ­ლი­ა“.

კლა­სო­ბა­ნა ავ­ტო­რის თქმით, ამ წიგ­ნის წა­კითხ­ვა ორ­ნა­ი­რად შე­იძ­ლე­ბა: (1) 56 თა­ვის (ანუ რო­მა­ნის პირ­ვე­ლი ორი ნა­წი­ლის) მი­ყო­ლე­ბით გაც­ნო­ბით, მე­სა­მე ნა­წი­ლის („არააუცილებელი თა­ვე­ბის“) გა­რე­ შე; და (2) მწერ­ლის მი­ერ შედ­გე­ნი­ლი ცხრი­ლის მი­ხედ­ვით, ანუ „გადახტომა-გადმოხტომით“. ეს ნიშ­ნავს, რომ სი­ნამ­დ­ვი­ლე­ში რამ­დე­ნი­მე წიგნს ვკითხუ­ ლობთ, რო­მელ­თა­გან მთა­ვა­რია 2 – ავ­ტო­რის მი­ერ შე­მო­თა­ვა­ ზე­ბუ­ლი. რო­მა­ნის მოქ­მე­დე­ბა მე-20 სა­უ­კუ­ნის 50-იან წლებ­ში ხდე­ბა.

115 VOYAGER 27/2022

ლიტერატურა

უს­მე­ნენ ჯაზს და ლი­ტე­რა­ტუ­რა­სა თუ ფი­ლო­სო­ფი­ა­ზე კა­მა­თო­ ბენ. მა­თი ურ­თი­ერ­თო­ბა სნო­ბე­ბის შე­ჯიბ­რე­ბას უფ­რო ჰგავს. მო­ მაკ­ვ­და­ვი მწერ­ლის, მო­რე­ლის (ვისაც წიგ­ნის და­წე­რა ჰქონ­და ჩა­ფიქ­რე­ბუ­ლი, მაგ­რამ მხო­ლოდ მო­უ­წეს­რი­გე­ბე­ლი ჩა­ნა­წე­რე­ბი და­ტო­ვა) არ­ქი­ვი ვრცელ მა­სა­ლას იძ­ლე­ვა იმ­დ­რო­ინ­დელ წე­რის მა­ნე­რა­სა და ავან­გარ­დულ ლი­ტე­რა­ტუ­რა­ზე, რო­მე­ლიც თა­ვი­სი არ­სით წამ­ქე­ზებ­ლო­ბა, შა­რა­ვან­დე­დის მო­ცი­ლე­ბა და და­ცინ­ვა­ა. მა­გა თავს უმ­ნიშ­ვ­ნე­ლოდ გრძნობს ამ ჭკუ­ის­კო­ლო­ფე­ბის გვერ­ დით, თუმ­ცა ორა­სი­ოს ხან­და­ხან სუ­ლი­ერ ­ ად და აზ­რობ­რი­ვად ახ­ლო­ბელ ადა­მი­ა­ნებ­თა­ნაც ემ­ძი­მე­ბა ყოფ­ნა – ვერ გრძნობს ღრმა კავ­შირს მათ­თან, ვი­საც „წმინდა შემ­თხ­ვე­ვი­თო­ბით გა­და­ ე­ყა­რა დრო­სა და სივ­რ­ცე­ში“.

პა­რიზ­ში მცხოვ­რებ 40 წლის არ­გენ­ტი­ნელს, ორა­სიო ოლი­ვე­ი­ რას, ხან­და­ხან ბუ­ე­ნო­სა­ი­რე­სე­ლი მდი­და­რი ნა­თე­სა­ვე­ბი უგ­ზავ­ ნი­ან ფულს, რომ­ლი­თაც ძა­ლი­ან მოკ­რ­ძა­ლე­ბუ­ლად შე­იძ­ლე­ბა ცხოვ­რე­ბა. ორა­სიო გა­ურ­კ­ვე­ველ საქ­მი­ა­ნო­ბას ეწე­ვა, თუმ­ცა ერ­თი რამ სრუ­ლი­ად გარ­კ­ვე­უ­ლად უყ­ვარს: პა­რიზ­ში უაზ­როდ ხე­ტი­ა­ლი. ეს მი­სი ფრან­გი თა­ნა­მე­მა­მუ­ლე­ე­ბის საყ­ვა­რე­ლი საქ­ მი­ა­ნო­ბაა – სწო­რედ პა­რიზ­ში უნ­და წახ­ვი­დე, რომ გა­მო­ცა­დო ან აღ­ზარ­დო სა­კუ­თა­რი გრძნო­ბე­ბი. ჩა­ი­ძი­რე­ბი სა­კუ­თარ თავ­ში და მუდ­მი­ვად აანა­ლი­ზებ შენს ფიქ­რებს, გან­ც­დებს, საქ­ცი­ელს... და გან­ზ­რახ უპი­რის­პი­რებ თავს სი­ნამ­დ­ვი­ლეს, რო­მე­ლიც არ­სე­ბი­ თად მი­უ­ღე­ბე­ლი­ა. ორა­სი­ოს აზ­რით, ნამ­დ­ვი­ლი ყო­ფი­ე­რე­ბა ყო­ველ­დღი­უ­რო­ბის მიღ­ მაა და მუდ­მი­ვად ელო­დე­ბა, რომ მი­სი ში­ნა­გა­ნი პრობ­ლე­მე­ბი გა­ რე­დან გა­დაწყ­დე­ბა. იგი ისევ და ისევ ას­კ­ვ­ნის, რომ „ფიქრი ბევ­რად იოლი­ა, ვიდ­რე ყოფ­ნა და მოქ­მე­დე­ბა“, ამ ცხოვ­რე­ბა­ში სა­კუ­თა­რი თვის პოვ­ნა კი ნიშ­ნავს „წრის გა­თელ­ვას, რომ­ლის ცენ­ტ­რი ყველ­ გა­ნაა და წრე – არ­სად“. ორა­სიო სრულ მარ­ტო­ო­ბას გა­ნიც­დის და თავს აიძუ­ლებს, კი­ნო­ში ან კონ­ცერ­ტ­ზე წა­ვი­დეს, ან მე­გობ­რებს ეს­ ტუმ­როს. ქა­ლებ­თან – ფრანგ პო­ლა­სა და ურუგ­ვა­ელ მა­გას­თან ურ­ თი­ერ­თო­ბა­ში გარ­კ­ვე­ვაც უჭირს. რო­ცა გა­ი­გებს, რომ პო­ლას მკერ­ დის სიმ­სივ­ნე აქვს, წყვეტს მას­თან ურ­თი­ერ­თო­ბას. მა­გას კი მომ­ღერ­ლო­ბა სურს და მუ­სი­კის გაკ­ვე­თი­ლებს იღებს. იძუ­ლე­ბუ­ლი­ა, შვი­ლი, პა­ტა­რა რო­კა­მან­დუ­რი, სო­ფელ­ში და­ტო­ ვოს ძი­ძას­თან. ისე­დაც მწი­რი სახ­ს­რე­ბის და­სა­ზო­გად, ორა­სიო და მა­გა ერ­თად ცხოვ­რე­ბას გა­დაწყ­ვე­ტენ. „ერთმანეთზე შეყ­ ვა­რე­ბუ­ლე­ბი არ ვი­ყა­ვით, სიყ­ვა­რულს უბ­რა­ლოდ ვეძ­ლე­ოდ ­ ით, გა­რი­ყუ­ლო­ბი­თა და კრი­ტი­კუ­ლი დახ­ვე­წი­ლო­ბით“, — იხ­სე­ნებს შემ­დეგ ორა­სი­ო. ბუ­ნებ­რი­ვი, უშუ­ა­ლო და გამ­გე­ბი მა­გა ხან­და­ ხან აღი­ზი­ა­ნებს კი­დეც, რად­გან საკ­მა­რი­სად გა­ნათ­ლე­ბუ­ლი არ არის და მას­ში ვერ პო­უ­ლობს ნა­ტიფ სუ­ლი­ერ ­ ე­ბას, რო­მელ­საც თა­ვად ეს­წ­რაფ­ვის. ოლი­ვე­ირ ­ ას მე­გობ­რე­ბი არი­ან: მხატ­ვ­რე­ბი, ეტი­ენ­ ი და პე­რი­კო; მწერ­ლე­ბი, ვონ­გი, გი მო­ნო და ოსიპ გრე­გო­რო­ვი­უ­სი; მუ­სი­კო­სი რო­ნალ­დი; და კე­რა­მი­კო­სი ქა­ლი ბეპ­სი. ამ ინ­ტე­ლექ­ტუ­ა­ლუ­რი თა­ნა­მე­გობ­რო­ბის, ე.წ. „გველის კლუ­ბის“ წევ­რე­ბი ყო­ველ კვი­ რას იკ­რი­ბე­ბი­ან ლა­თი­ნურ კვარ­ტალ­ში, რო­ნალ­დი­სა და ბეპ­სის მან­სარ­და­ზე, სა­დაც ეწე­ვი­ან, სვა­მენ, მწვა­ნე სან­თ­ლე­ბის შუქ­ზე

რო­ცა რო­კა­მა­დუ­რი და­ა­ვად­დე­ბა და მა­გას ბავ­შ­ვის წა­მოყ­ ვა­ნა დას­ჭირ­დე­ბა, ორა­სიო ღი­ზი­ან­დე­ბა – ისე, რომ ბავ­ შ­ვის სიკ­ვ­დილ­საც გულ­გ­რი­ლად ხვდე­ბა. მე­გობ­რე­ბი მას ღირ­სე­ბის სა­სა­მარ­თ­ლოს უწყო­ბენ და არ პა­ტი­ო­ბენ ასეთ სი­ტუ­ა­ცი­აშ­ ი გა­მოვ­ლე­ნილ გულ­ცი­ვო­ბას. მა­გა მი­ემ­გ­ზავ­ რე­ბა და ორა­სიო ხვდე­ბა, რომ ეს ქა­ლი უყ­ვარ­და, მი­სი და­კარ­გ­ვით კი სი­ცოცხ­ლეც აზრს კარ­გავს. ახ­ლა მარ­თ­ ლაც მარ­ტო დარ­ჩე­ნი­ლი და ჩვე­უ­ლი წრის­გან გა­რი­ყუ­ლი მა­წან­წა­ლე­ბის სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში ეძებს „საძმოს“, მაგ­რამ პო­ლი­ცი­ა­ში ხვდე­ბა, სა­დაც ქვეყ­ნი­დან დე­პორ­ტა­ცი­ას უს­ჯი­ან.­ და აი, მრა­ვა­ლი წლის შემ­დეგ ორა­სიო ისევ აღ­მოჩ­ნ­დე­ბა ბუ­ ე­ნოს აირეს­ში. სას­ტუმ­როს პა­ტა­რა ოთახ­ში გა­ჭირ­ვე­ბუ­ლად მცხოვ­რე­ბი ხეკ­რეპ­ტე­ნის გუ­ლი­სა­მა­ჩუ­ყე­ბელ მზრუნ­ვე­ლო­ბას იტანს. ურ­თი­ერ­თო­ბა მხო­ლოდ ბავ­შ­ვო­ბის მე­გო­ბარ­თან, ტრე­ ვე­ლერ­სა და მი­სი ცოლ­თან, ტა­ლი­ტას­თან შე­უძ­ლი­ა, რომ­ლე­ბიც ცირ­კ­ში მუ­შა­ო­ბენ. ორა­სი­ოს სი­ა­მოვ­ნებს მათ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა, მაგ­რამ ეში­ნი­ა, „ეჭვი არ და­თე­სოს და კე­თილ ხალხს მოს­ვე­ნე­ ბა არ და­უ­კარ­გოს“: ტა­ლი­ტა რა­ღა­ცით მა­გას აგო­ნებს და უნე­ ბუ­რად იზი­დავს. ტრე­ვე­ლე­რი ამ­ჩ­ნევს ამას და ღე­ლავს, მაგ­რამ ორა­სი­ოს­თან მე­გობ­რო­ბა­საც ვერ ელე­ვა – მას­თან სა­უბ­რებ­ში ხომ დი­დი ხნის სურ­ვილს, ინ­ტე­ლექ­ტუ­ა­ლურ ურ­თი­ერ­თო­ბას იკ­ მა­ყო­ფი­ლებს. ცირ­კის მე­პატ­რო­ნე ფა­რა­გუ­ტო ფსი­ქი­ატ­რი­ულ კლი­ნი­კას ყი­დუ­ ლობს და ეს სა­მი მე­გო­ბა­რი სა­მუ­შა­ოდ გა­დაჰ­ყავს. უჩ­ვე­უ­ლო გა­რე­მო­ში თა­ვი­დან უჭირთ, ორა­სიო კი სულ უფ­რო ავ­ლენს უც­ ნა­ურ ­ ო­ბებს, სინ­დი­სის ქენ­ჯ­ნას, რომ მა­გა მის გა­მო მოკ­ვ­და. იგი თავს ირ­წმ­ უ­ნებს, რომ ეჭ­ვი­ა­ნო­ბის ნი­ად ­ აგ­ზე ტრე­ვე­ლე­რი საქ­მის გარ­ჩე­ვას უპი­რებს და ფან­ჯ­რი­დან გა­დახ­ტო­მით იმუქ­რე­ბა. პა­ლა­ ტა­ში გან­მარ­ტო­ებ­ უ­ლი ორა­სიო ქვა­ფე­ნი­ლი­ან ქუ­ჩა­ში იხე­დე­ბა და ფიქ­რობს „საოცრად ტკბილ წამ­ზე, რო­დე­საც ყვე­ლა­ზე უკე­თე­სი­ა, ოდ­ნავ გა­და­ი­ხა­რო ქვე­მოთ და გა­უშ­ვა სა­კუ­თა­რი თა­ვი – ჰოპ­ლა... და და­სას­რუ­ლი!“ მაგ­რამ ქვე­მოთ მოყ­ვა­რუ­ლი, თა­ნამ­გ­რ­ძ­ნო­ბი, მის გა­მო შე­წუ­ხე­ბუ­ლი ტრე­ვე­ლე­რი და ტა­ლი­ტა დგა­ნან.

რო­მანს ღია ფი­ნა­ლი აქვს – გა­დად­გამს თუ არა ორა­სიო ამ ნა­ბიჯს, მკითხ­ველ­ მა უნ­და გა­დაწყ­ვი­ტოს. ეპი­ზო­დი, რო­ დე­საც ორა­სიო თვით­მ­კ­ვ­ლე­ლო­ბის გან­ ზ­რახ­ვის შემ­დეგ შინ აღ­მოჩ­ნ­დე­ბა, შე­ იძ­ლე­ბა სიკ­ვ­დი­ლის­წი­ნა ხილ­ვა იყოს. გა­მო­რიცხუ­ლი არ არის, ადა­მი­ა­ნურ ურ­თი­ერ­თო­ბა­თა ნამ­დ­ვი­ლო­ბა­ში დარ­ წ­მუ­ნე­ბუ­ლი პერ­სო­ნა­ჟი და­თან­ხ­მ­დეს მო­საზ­რე­ბას, რომ „ტერიტორიიდან წას­ვ­ლის ერ­თა­დერ­თი შე­საძ­ლო ხერ­ ხია მის­გან ყვე­ლა­ზე მა­ღალ მწვერ­ ვალ­ზე ას­ვ­ლა“.

116 VOYAGER 27/2022

2.

ხორ­ხე ლუ­ის ბორ­ხე­სი

შე­საძ­ლე­ბე­ლი­ა, ერ­თი რო­მა­ნი და­წე­რო (მაგ: „მარტოობის ასი წე­ლი­წა­დი“) და ბორ­ხე­სის მთელ შე­მოქ­მე­დე­ბას სიტყ­ვა­თა რა­ ო­დე­ნო­ბით გა­და­ას­წრ ­ ო, ან­და ეს მწე­რა­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რულ ხუ­ ლიგ­ნო­ბა­ში ამ­ხი­ლო, მაგ­რამ მის გე­ნი­ას ვერ გა­და­ა­ჭარ­ბებ. სი­ ნამ­დ­ვი­ლე­ში მთე­ლი მსოფ­ლიო ლი­ტე­რა­ტუ­რა იმ მთის ძი­რას და­სე­ირ­ნობს, რო­მელ­საც ბორ­ხე­სი ჰქვი­ა. ინ­ს­ტი­ტუ­ცი­ას რომ თვით­მ­კვ­ ­ლე­ლო­ბა შე­ეძ­ლოს, უპირ­ვე­ლეს ყოვ­ლი­სა, ნო­ბე­ლის პრე­მი­ის კო­მი­ტე­ტი ჩა­ი­დენ­და, რო­მელ­მაც მო­ა­ხერ­ხა და ტოლ­ს­ტოი და ბორ­ხე­სი (მსოფლიოს ყვე­ლა­ზე „გრძელი“ და ყვე­ლა­ზე „მოკლე“ გე­ნი­ო­სე­ბი) პრე­მი­ის გა­რე­შე და­ტო­ვა. რა თქმა უნ­და, ეს უსაშ­ვე­ლო და ცი­ნი­კუ­რი გა­და­ჭარ­ ბე­ბა­ა, და­ახ­ლო­ებ­ ით ისე­თი, ქარ­თულ ლი­ტე­რა­ტუ­რულ ფოლ­კ­ ლორ­ში გა­ლაკ­ტი­ონ­სა და მის თა­ნა­მედ­რო­ვე პო­ე­ტებ­ზე შექ­მ­ნილ ანეკ­დო­ტებ­ში რომ მჟღავ­ნ­დე­ბა. ბორ­ხეს­ზე ბევ­რი წა­მი­კითხავს – სად და­ი­ბა­და, რო­გორ გა­ი­ ზარ­და, მა­მა­მი­სი რომ დაბ­რ­მავ­და, მი­სი ოც­ნე­ბის (მწერლობა) ხორ­ც­შეს­ხ­მა შვილს რომ და­ე­კის­რა, დე­და რომ აკონ­ტ­რო­ლებ­ და ამო­დე­ნა კაცს, თა­ვა­დაც რომ დაბ­რ­მავ­და და ა.შ. – ეს ყვე­ლა­ ფე­რი ბრწყინ­ვა­ლედ არის აღ­წე­რი­ლი, მაგ­რამ მი­სი ნა­წე­რე­ბის სრულ­ფა­სო­ვა­ნი ანა­ლი­ზი შე­უძ­ლე­ბე­ლი აღ­მოჩ­ნ­და. იმ­დე­ნად შე­კუმ­შუ­ლად წერს, რომ სამ­გ­ვერ­დი­ან მოთხ­რო­ბა­ზე ათას­გ­ვერ­ დი­ა­ნი დი­სერ­ტა­ცი­აც ბევრს ვე­რა­ფერს იტყო­და. ამი­ტომ, მარ­ტი­ ვად გა­დავ­წყ­ვი­ტე, მი­სი რამ­დე­ნი­მე შე­დევ­რი უბ­რა­ლოდ მოვ­ყ­ვე. მგო­ნი, წა­კითხ­ვის შემ­დეგ, ეს სა­უ­კე­თე­სი გზა უნ­და იყოს ამ მარ­ თ­ლაც ჯა­დოს­ნუ­რი მთის და­სა­ნა­ხად.

ჯონ უილ­კინ­სის ანა­ლი­ტი­კუ­რი ენა (1952) ეს მოკ­ლე ესე ეძღ­ვ­ნე­ბა XVII სა­უ­კუ­ნის ღვთის­მეტყ­ველ­სა და ლინ­გ­ვისტს, რო­მელ­მაც გან­წი­რუ­ლად სცა­და იდე­ა­ლუ­რი ენის შექ­მ­ნა. თხზუ­ლე­ბა იქ­ნებ არც გა­მორ­ჩე­უ­ლი­ყო პო­პუ­ლა­რუ­ლი სა­ჟურ­ნა­ლო სტა­ტი­ე­ბი­დან, სწო­რედ მას­ში რომ არ მო­ე­გო­ნე­ბი­ნა ბორ­ხესს „ცხოველთა კლა­სი­ფი­კა­ცი­ა“, რო­მე­ლიც თით­ქოს ჩი­ ნუ­რი ენ­ციკ­ლო­პე­დი­ი­დან ისეს­ხა. კლა­სი­ფი­კა­ცია იწყე­ბა იმ­პე­რა­ ტო­რის კუთ­ვ­ნი­ლი ცხო­ვე­ლე­ბით და მთავ­რ­დე­ბა იმ არ­სე­ბე­ბით, „რომლებიც გი­ჟე­ბი­ვით დარ­ბი­ან“ და „რომლებმაც ყვა­ვი­ლე­ბის ვა­ზა გა­ტე­ხეს“. ეს დამ­ცი­ნა­ვი და უაზ­რო „კლასიფიკაცია“ იმ მო­ წეს­რი­გე­ბის უნა­ყო­ფო სიმ­ბო­ლო გახ­და, რი­სი და­ლა­გე­ბაც შე­უძ­ ლე­ბე­ლი­ა.

ედუ­არდ ფიც­ჯე­რალ­დის გა­მო­ცა­ნა (1952) ეს ბი­ოგ­რა­ფი­ულ ­ ი ნარ­კ­ვე­ვი შე­ე­ხე­ბა ადა­მი­ანს, რო­მელ­მაც, ბორ­ ხე­სის მტკი­ცე­ბით, არა მხო­ლოდ პირ­ვე­ლად თარ­გ­მ­ნა ინ­გ­ლი­სუ­ რად ომარ ხა­ია­ ­მის რუ­ბა­ი­ე­ბი, არა­მედ ხე­ლახ­ლა ააგო შუა სა­უ­ კუ­ნე­ე­ბის ას­ტ­რო­ნო­მი­სა და სა­ხელ­მ­წი­ფო მოღ­ვა­წის ცალ­კე­უ­ლი პო­ე­ტუ­რი მი­ნი­ა­ტუ­რე­ბი. შე­დე­გად, მან აღად­გი­ნა ერ­თი­ა­ნი დას­რუ­ ლე­ბუ­ლი ნა­წარ­მო­ებ­ ი, თვით ხა­ი­ა­მის­გან კი დი­დი პო­ე­ტი შექ­მნ­ ა. მე­ტიც: რო­გორც ბორ­ხე­სი გვარ­წ­მუ­ნებს, ომარ ხა­ი­ა­მი და ედუ­ არდ ფიც­ჯე­რალ­დი ერ­თი პო­ე­ტის ორი ნა­ხე­ვა­რი­ა, რომ­ლე­ბიც მრა­ვა­ლი სა­უ­კუ­ნი­თა და ათა­სო­ბით კი­ლო­მეტ­რით იყ­ვ­ნენ და­ შო­რე­ბულ­ნი ერ­თ­მა­ნეთს.

ალე­ფი (1949) ეს სიტყ­ვა ფი­ნი­კი­უ­რად „ხარს“ ნიშ­ნავს და პირ­ვე­ლი ან­ბა­ნუ­რი დამ­წერ­ლო­ბის პირ­ვე­ლი ასო­ა, ამავ­დ­რო­უ­ლად, ყვე­ლაფ­რის და­საწყი­სის სიმ­ბო­ლო­დაც რომ აღიქ­მე­ბა. ამ სა­ხელ­წო­დე­ბის ერ­თ­-ერ­თი ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი მი­ნი­ა­ტუ­რა ბორ­ხე­სის შე­მოქ­მე­დე­ბა­ში მი­ნი მოთხ­რო­ბა­ა, თა­ვი­სი სი­უ­ჟე­ტით, გმი­რე­ ბით, დი­ა­ლო­გე­ბი­თა და სხვა­დას­ხ­ვა თე­მის კომ­ბი­ნა­ცი­ით. ამ­ბის მთხრო­ბე­ლი წე­ლი­წად­ში ერ­თხელ სტუმ­რობს გარ­დაც­ვ­ლი­ლი სატ­რ­ფოს სახლს, რა დრო­საც და­უ­ახ­ლოვ­დე­ბა მის ძმას, უნი­ჭო პო­ეტს. ეს უც­ნა­უ­რი კა­ცი და­უს­რუ­ლებ­ლად წერს პო­ე­მას, რო­მე­ ლიც მთელ სამ­ყა­როს აღ­წერს. მთხრო­ბელს უკ­ვირს, რო­გორ ახერ­ხებს ამას პო­ე­ტი, მაგ­რამ გა­ირ­კ­ვე­ვა, რომ კი­ბის ქვეშ ყო­ ფი­ლა ალე­ფი – წერ­ტი­ლი, სა­ი­და­ნაც გავ­დი­ვართ ზე­სამ­ყა­რო­ში და ხე­ლის­გულ­ზე მო­ჩანს მთე­ლი მსოფ­ლი­ო...

ბა­ბი­ლო­ნის ბიბ­ლი­ო­თე­კა (1941) ნა­წარ­მო­ე­ბი აღ­წერს წიგ­ნის სა­მოთხეს, სა­დაც თავ­მოყ­რი­ლია ყვე­ლა­ფე­რი, რაც კი ოდეს­მე და­წე­რი­ლა, მათ შო­რის იმ ენა­ზეც, რო­მელ­ზეც არა­ვის არას­დ­როს უსა­უბ­რია (ყოველ შემ­თხ­ვე­ვა­ში, მოკ­ვ­დავ­თა შო­რის). „ასოთა რა შე­თან­ხმ­ ე­ბაც უნ­და და­მე­წე­რა, მა­გა­ლი­თად, დხცმრლჩდჲ, ღვთა­ებ­რივ ბიბ­ლი­ო­თე­კა­ში ერ­თ­-ერთ სა­ი­დუმ­ ლო ენა­ზე მას­ში აღ­მოჩ­ნ­დე­ბო­და რა­ღაც სა­ში­ში აზ­რი.“ ინ­ტერ­ნე­ტის გა­მო­ჩე­ნის შემ­დეგ, გაცხად­და, რომ ბორ­ხეს­მა სწო­ რედ ვირ­ტუ­ა­ლუ­რი სამ­ყა­რო აღ­წე­რა, მაგ­რამ რო­გორ მო­ა­ხერ­ხა ეს 1941 წელს?!

117 VOYAGER 27/2022

ლიტერატურა

ბა­ბი­ლო­ნუ­რი ლა­ტა­რია (1944)

ავე­რო­ე­სის ძი­ე­ბა (1949)

„როგორც ყვე­ლა ბა­ბი­ლო­ნე­ლი, მეც პრო­კონ­სუ­ლი ვი­ყა­ვი; რო­გორც ყვე­ლა, მეც ვყო­ფილ­ვარ მო­ნა. გა­მო­მივ­ლია ყოვ­ ლის­შემ­ძ­ლე­ო­ბა, პა­ტი­ვის აყ­რა, და­ტუ­სა­ღე­ბა... ერ­თხელ, მთე­ ლი მთვა­რის წე­ლი­წა­დის გან­მავ­ლო­ბა­ში, მე უხი­ლა­ვად შემ­ რაცხეს: შე­მეძ­ლო, მეყ­ვი­რა, მა­ინც არა­ვინ მი­ა­ყუ­რა­დებ­და ჩემს ძა­ხილს; შე­მეძ­ლო, პუ­რი მო­მე­პა­რა, არა­ვინ წა­მაც­ლი­და თავს. ვი­ცო­დი ისე­თი რამ, რაც ბერ­ძ­ნებ­საც არ სცოდ­ნი­ათ: გა­ურ­კ­ვევ­ ლო­ბა. სპი­ლენ­ძის ოთახ­ში, ჯა­ლა­თის მდუ­მა­რე ყელ­სახ­ვე­ვის წი­ნა­შე იმე­დი არ დამ­კარ­გ­ვი­ა. სი­ა­მოვ­ნე­ბა­თა მდი­ნა­რე­ში პა­ნი­ კას არ შე­ვუპყ­რი­ვარ.“

კო­მი­კუ­რი ის­ტო­რია – შე­იძ­ლე­ბა ით­ქ­ვას, ანეკ­დო­ტი – შუა სა­უ­ კუ­ნე­ებ­ ის მუს­ლიმ ფი­ლო­სო­ფოს­ზე, რო­მე­ლიც არის­ტო­ტე­ლეს ტრაქ­ტა­ტის თარ­გ­მ­ნი­სას სე­რი­ოზ­ ულ პრობ­ლე­მას აწყ­დე­ბა: ხელ­ ნა­წერ­ში მრა­ვალ­გ­ზის ხვდე­ბა სიტყ­ვა „დრამა“, მას კი მცი­რე­დი წარ­მოდ­გე­ნაც არ აქვს თე­ატ­რა­ლურ ხე­ლოვ­ნე­ბა­ზე. ამა­ვე დროს, გან­ს­წავ­ლუ­ლო­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, ვერ იგებს, რომ ჩი­ნე­თი­დან ჩა­ მო­სუ­ლი მოგ­ზა­უ­რი იქ ნა­ნა­ხი თე­ატ­რა­ლუ­რი წარ­მოდ­გე­ნის აღ­ წე­რი­სას სწო­რედ იმას ყვე­ბა, რა­ზეც არის­ტო­ტე­ლე წერს... და რო­გორც ყო­ველ­თ­ვის ბორ­ხეს­თან, უბ­რა­ლო ანეკ­დო­ტი ფი­ლო­ სო­ფი­ურ იგა­ვად იქ­ცე­ვა – იგა­ვად ჩვე­ნი გან­ს­წავ­ლუ­ლო­ბი­სა და შე­მეც­ნე­ბის საზღ­ვარ­თა შე­სა­ხებ.

ლა­ტა­რი­აშ­ ი, სა­დაც თან­ხე­ბი კი არა, ბე­დის­წე­რა თა­მაშ­დე­ბა, შე­ იძ­ლე­ბა სიკ­ვ­დი­ლიც „მოიგო“ – მე­ო­ცე სა­უ­კუ­ნის ამ მთა­ვარ მე­ ტა­ფო­რა­ში ადა­მი­ა­ნე­ბი ამოგ­დე­ბულ­ია წი­ნას­წარ გან­საზღ­ვ­რუ­ ლი ტრა­ექ­ტო­რი­ი­დან, ისე მსუ­ბუ­ქად, რო­გორც ხო­ჭო ქვის ქვეშ.

„ბაბილონი სხვა არა­ფე­რი­ა, თუ არა შემ­თხ­ვე­ვი­თო­ბის უსას­რუ­ლო თა­მა­ში“. ღმერ­თის წე­რი­ლი (1949) იგა­ვი ეს­პა­ნელ­თა მი­ერ საპყ­რო­ბი­ლე­ში ჩაგ­დე­ბულ აც­ტეკ ქუ­ რუმ­ზე, რო­მელ­მაც იცის, რომ თა­ვის­მა ღმერ­თ­მა წე­რი­ლი და­უ­ ტო­ვა. ...და აი, ქუ­რუმ­მა იაგუ­ა­რის ტყა­ვის ლა­ქებ­ზე დი­დი წვა­ლე­ ბით ამო­ი­კითხა შე­ლოც­ვა, რომ­ლის წარ­მოთ­ქ­მაც კმა­რა იმ­პე­ რი­ის აღორ­ძი­ნე­ბის­თ­ვის, მაგ­რამ ეს არ წარმოთქვა, რად­გან ამ შემ­თხ­ვე­ვა­ში სა­კუ­თარ თავს და­ი­ვიწყებ­და. შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვ­ ას, რომ ბორ­ხეს­მა იწი­ნას­წარ­მეტყ­ვე­ლა მეც­ნი­ ე­რე­ბის მთე­ლი დარ­გე­ბი – სე­მი­ო­ტი­კა და მეც­ნი­ე­რე­ბა ნიშ­ნე­ბის შე­სა­ხებ, რომ­ლე­ბიც ყო­ველ­თ­ვის ან­ბა­ნის ასო­ე­ბით არ ჩა­იწ ­ ე­რე­ბა.

პი­ერ მე­ნა­რი, ავ­ტო­რი „დონ კი­ხო­ტი­სა“ (1939) ბორ­ხე­სის ალ­ბათ ყვე­ლა­ზე ცნო­ბი­ლი ტექ­ს­ტი, რო­მე­ლიც სა­მარ­ თ­ლი­ა­ნად მი­იჩ­ნე­ვა პოს­ტმ­ ო­დერ­ნიზ­მის ღია მა­ნი­ფეს­ტად: მი­სი გმი­რი, ვინ­მე პი­ერ მე­ნა­რი, მწე­რა­ლი, მიზ­ნად ისა­ხავს „დონ კი­ ხო­ტის“ გა­და­წე­რას, უფ­რო სწო­რად, გა­და­აზ­რე­ბას, ისე, რომ XVII სა­უ­კუ­ნის ტექ­ს­ტი, რო­მელ­შიც ასოც არ არის შეც­ვ­ლი­ლი, ახა­ლი აზ­რით შე­ივ­სოს. მა­გა­ლი­თად, თუ­კი სერ­ვან­ტე­სის­თ­ვის მტკი­ცე­ ბა – „ისტორია ჭეშ­მა­რი­ტე­ბის დე­და­ა“ – ზო­გა­დად აღი­ა­რე­ბუ­ლი ფაქ­ტის და­დას­ტუ­რე­ბა­ა, მე­ნა­რის­თ­ვის ის მწა­რე და­ცინ­ვას გუ­ ლის­ხ­მობს. ამ­რი­გად, პი­ერ მე­ნა­რი არა მხო­ლოდ პოს­ტ­მო­დერ­ ნიზ­მის მა­მა გა­მო­დის, თა­ვი­სი „ყველაფერი უკ­ვე იყო­თი“, არა­ მედ კონ­ცეპ­ტუ­ა­ლიზ­მი­საც, რო­მე­ლიც ამ­ტ­კი­ცებს ტექ­ს­ტის ტო­ტა­ ლურ და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბას კონ­ტექ­ს­ტზ­ ე.

პა­რა­ცელ­სის ვარ­დი (1983) ბორ­ხე­სის გვი­ან­დე­ლი შე­დევ­რი, რო­მე­ლიც კი არ დაგ­ვი­წე­რა, გვი­კარ­ნა­ხა სრუ­ლად დაბ­რ­მა­ვე­ბულ­მა მწე­რალ­მა. ტრა­გი­კუ­ლი იგა­ვი მას­წავ­ლე­ბელ­სა და მოს­წავ­ლე­ზე, რო­მელ­თაც ვერ იპო­ ვეს ერ­თ­მა­ნე­თი, რო­გორც მე­ლი­ამ და წე­რომ იგა­ვი­დან.

ლა­ტა­რი­ა­ში, სა­დაც თან­ხე­ბი კი არა, ბე­დის­წე­რა თა­მაშ­დე­ბა, შე­იძ­ლე­ბა სიკ­ვ­დი­ლიც „მოიგო“....

118 VOYAGER 27/2022

გან­შ­ტო­ე­ბულ ბი­ლიკ­თა ბა­ღი (1941)

(როგორც ჰო­მე­რო­სის ორი პო­ე­მი­დან და­ი­ბა­და ვერ­გი­ლი­უ­სის „ენეიდა“, „ენეიდადან“ კი – დან­ტეს „ღვთაებრივი კო­მე­დი­ა“).

კი­დევ ერ­თი მოთხ­რო­ბა-­სიმ­ბო­ლო, ჰი­პერ­ტექ­ს­ტის მა­ნი­ფეს­ტი, რო­გორც ტექ­ს­ტი­სა და მის უკან მდგო­მი მენ­ტა­ლი­ტე­ტის შექ­მ­ნის პრინ­ცი­პი. 1916 წელს, გა­გა­ნია პირ­ვე­ლი მსოფ­ლიო ომის დროს, დიდ ბრი­ტა­ნეთ­ში მცხოვ­რე­ბი ჩი­ნე­ლი იუ ცუ­ნი ეწ­ვე­ვა სი­ნო­ლოგ სტი­ვენ ალ­ბერს, რო­მე­ლიც სტუ­მარს გა­ნუ­მარ­ტავს ვი­თომ­და იუ ცუ­ნის წი­ნაპ­რის მი­ერ და­წე­რი­ლი და­უს­რუ­ლე­ბე­ლი რო­მა­ ნის არსს. აღ­მოჩ­ნ­დე­ბა, რომ ეს გახ­ლავთ არა „ერთმანეთთან და­უკ­ ავ­ში­რე­ბელ ხელ­ნა­წერ­თა გრო­ვა“, არა­მედ ნამ­დ­ვი­ლი ჰი­ პერ­ტექ­ს­ტი, ამ­ბის გან­ვი­თა­რე­ბის ყვე­ლა შე­საძ­ლო ვერ­სი­ის გათ­ ვა­ლის­წი­ნე­ბით. ეს ყვე­ლა­ფე­რი ხდე­ბა გან­შ­ტო­ე­ბულ ბი­ლიკ­თა ბაღ­ში, სა­დაც ისი­ნი სე­ირ­ნო­ბენ და სა­უბ­რო­ბენ. თუმ­ცა მომ­ხიბ­ ლა­ვი სე­ირ­ნო­ბა ორი­ვეს ძვი­რი უჯ­დე­ბა: გერ­მა­ნი­ის დაზ­ვერ­ვა­ზე მო­მუ­შა­ვე იუ ცუ­ნი იძუ­ლე­ბუ­ლი ხდე­ბა, ალ­ბე­რი მოკ­ლას, რა­თა მის­მა გერ­მა­ნულ­მა ხელ­მ­ძღ­ვა­ნე­ლო­ბამ, რო­მე­ლიც ამ ამ­ბავს გა­ ზე­თე­ბი­დან გა­ი­გებს, შე­იტყოს, რომ ფრან­გუ­ლი ქა­ლა­ქი ალ­ბე­რიუ და­სა­ბომ­ბი­ა, რად­გან სწო­რედ იქ მდე­ბა­რე­ობს ინ­გ­ლი­სუ­რი არ­ტი­ ლე­რი­ის პარ­კი.

ამ­ბო­ბენ, რომ მარ­კეს­მა ამე­რი­კა­ში თა­ვი­სი კერ­პის, ფოლ­კ­ნე­რის მი­წის მო­სა­ნა­ხუ­ლებ­ლად იმოგ­ზა­ურ ­ ა, მი­სი­სი­პის თვა­ლი­ე­რე­ბი­ სას კი უცებ მიხ­ვ­და, რომ სახ­ლ­შია – ეს ად­გი­ლი ყო­ფი­ლა შე­ერ­ თე­ბუ­ლი შტა­ტე­ბის კოლომბი­ა. სხვა­თა შო­რის, ასე­თი გან­ც­და შე­ექ­მ­ნე­ბა ყვე­ლა ქარ­თ­ველს, რო­ მე­ლიც სამ­ხ­რეთ საფ­რან­გეთს ეს­ტუმ­რე­ბა – იზე­რის ხე­ო­ბის ნახ­ ვი­სას არაგ­ვის ხე­ო­ბა­ში აღ­მოჩ­ნ­დე­ბა, გრა­ცის­კენ გზა­ზე კი და­ ვარ­ცხ­ნილ ტყი­ბულ­ში ეგო­ნე­ბა თა­ვი. ამა­ზე ფი­ლო­სო­ფოს­მა გი­გა ზე­და­ნი­ა­მაც ისა­უბ­რა თა­ვის გა­სა­ო­ცარ ლექ­ცი­ა­ში „მარტოობის ასი წე­ლი­წა­დის“ შე­სა­ხებ.

ტლო­ნი, უქ­ბა­რი, ორ­ბის ტერ­ტი­უ­სი სიმ­ბო­ლუ­რი­ა, რომ ჩვე­ნი ნუს­ხა, რო­მე­ლიც და­იწყო „ალეფით“ (ბორხესის სამ­ყა­როს ალ­ფა­თი), მთავ­რ­დე­ბა „ტლონით“, მი­სი ყვე­ლა­ზე მას­შ­ტა­ბუ­რი და ინ­ტე­ლექ­ტუ­ა­ლუ­რი მის­ტი­ფი­კა­ცი­ით. სა­ხა­სი­ა­თოა თა­ვად და­საწყი­სიც – „სარკეები და სქე­სობ­რი­ვი კავ­ში­რი გუ­ლი­სამ­რე­ვი­ა, რად­გან სარკეები რა­ო­დე­ნო­ბას ზრდი­ ან“ – რო­მე­ლიც რე­ა­ლუ­რი­სა და წარ­მო­სახ­ვი­თის იგი­ვე­ობ­ ას ადას­ტუ­რებს. ამ­გ­ვა­რი პრო­ლო­გი თა­ვის­თა­ვად გუ­ლის­ხ­მობს გა­მო­გო­ნი­ლი ქვეყ­ნის, ტლო­ნის ძი­ე­ბას ძვე­ლე­ბურ ენ­ციკ­ლო­პე­ დი­ებ­სა და ატ­ლა­სებ­ში, რო­გორც ახ­ლა ვიტყო­დით, ვირ­ტუ­ა­ლურ რე­ა­ლო­ბა­ში.

3.

გაბ­რი­ელ გარ­სია მარ­კე­სი

ძა­ლი­ან ნა­ყო­ფი­ერ ­ ი მწე­რა­ლი, რო­მელ­მაც ბევ­რი კარ­გი ნა­წარ­ მო­ე­ბი და­წე­რა, მაგ­რამ დარ­ჩა Homo unius libri-ად, ერ­თი წიგ­ ნის კა­ცად, მთე­ლი სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კა კი ამ ერ­თი წიგ­ნის მი­წად – Terra unius libri-ად იქ­ცა. „მარტოობის ასი წე­ლი­წა­დი“ სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კის „დონ კი­ხო­ტი“ ანუ მთა­ვა­რი ნა­წარ­მო­ებ­ ი­ა. ბორ­ხე­სი უფ­რო დი­დი­ა, კორ­ტა­სა­რი – უფ­რო ინ­ტე­ლექ­ტუ­ა­ლუ­რი, ლი­ო­სა – უფ­რო წელ­გა­მარ­თუ­ლი იდე­უ­რად, მაგ­რამ მთა­ვა­რი წიგ­ნი მა­ ინც გა­ბომ, გაბ­რი­ელ გარ­სია მარ­კეს­მა და­წე­რა. „მარტოობის ასი წე­ლი­წა­დი“ მა­გი­უ­რი რე­ა­ლიზ­მის ყვე­ლა­ზე სა­ ხა­სი­ა­თო ნა­წარ­მო­ე­ბად ით­ვ­ლე­ბა. პირ­ვე­ლად ბუ­ე­ნოს აირეს­ში გა­მოქ­ვეყ­ნდ ­ ა 1967 წელს, 8000-იანი ტი­რა­ჟით (ჯერ 3000 და შემ­ დეგ კი­დევ 5000). ამ­ჟა­მად 35 ენა­ზე გა­მო­ცე­მუ­ლია 30 მი­ლი­ო­ ნი ეგ­ზემ­პ­ლა­რი. წიგ­ნი მა­რა­დი­ულ თე­მებს ეხე­ბა: ჭეშ­მა­რი­ტე­ბის ძი­ე­ბას, სი­ცოცხ­ლის მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბას, სიკ­ვ­დი­ლის გარ­და­ უვ­ლო­ბა­სა და მარ­ტო­ო­ბას... გა­მო­გო­ნი­ლი ქა­ლა­ქი, მა­კონ­დო, და ბუ­ენ­დი­ე­ბის ოჯა­ხის უჩ­ვე­უ­ ლო, ტრა­გი­კუ­ლი და კო­მი­კუ­რი ის­ტო­რი­ა. დამ­ფუძ­ნებ­ლე­ბი: ხო­სე არ­კა­დიო ბუ­ენ­დია და ურ­სუ­ლა, ბი­ძაშ­ ვი­ლე­ბი (ინცესტი). მარ­კე­სის წიგნს წი­ნა­პა­რი ჰყავს – მწერ­ლის მთა­ვა­რი მას­წავ­ ლებ­ლის, უილი­ამ ფოლ­კ­ნე­რის „აბესალომ, აბე­სა­ლომ!“, რო­ მე­ლიც, თა­ვის მხრივ, „ხმაური და მძვინ­ვა­რე­ბი­დან“ მო­დის

რო­მანს „აბესალომ, აბე­სა­ლომ!“ წერს „ხმაური და მძვინ­ვა­რე­ ბის“ მთა­ვა­რი პერ­სო­ნა­ჟი, კვენ­ტინ კომ­პ­სო­ნი. „მარტოობის ას წე­ლი­წად­ში“ კი ვი­ღაც სან­ს­კ­რიტ­ზე აღ­წერს უკა­ნას­კ­ნე­ლი ბუ­ ენ­დი­ას ამ­ბავს... და უეც­რად აღ­მო­ვა­ჩენთ, რომ მკითხ­ვე­ლია ეს პერ­სო­ნა­ჟი – სამ­ყა­როს და­სას­რუ­ლის ამ ამ­ბავ­ში ჩვენ­ზეა ლა­პა­ რა­კი, ჩვენ ვი­ღა­ცის პერ­სო­ნა­ჟე­ბი ვართ და ეს „ვიღაც“ ღმერ­თი არ არის. წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, რომ ქუ­ჩა­ში ორი ადა­მი­ა­ნი მო­დის. ასა­კით მა­მა-­­ შ­ვილს უფ­რო ჰგვა­ნან, ვიდ­რე ძმებს. უფ­რო­სი ძა­ლი­ან დახ­ვე­წი­ ლად არის ჩაც­მუ­ლი, თით­ქოს მთე­ლი მსოფ­ლი­ოს სა­უ­კე­თე­სო დი­ზა­ინ­ ე­რებს შე­უქ­მ­ნი­ათ მი­სი სა­მო­სი, ხო­ლო უმ­ც­როსს ჯვა­ლოს ტო­მა­რა აც­ვი­ა.

119 VOYAGER 27/2022

ლიტერატურა

წარ­მო­იდ­გი­ნეთ? ჰო­და, იცო­დეთ – არ არ­სე­ბობს მსოფ­ლიო ლი­ტე­რა­ტუ­რა­ ში „მარტოობის ას წე­ლი­წად­ზე“ უფ­რო იოლად წა­სა­კითხი და „აბესალომ, აბე­სა­ლომ­ზე!“ უფ­რო რთუ­ლად წა­სა­კითხი წიგ­ნი... არა­და, მა­მა-­შ­ვილ­ზე ვსა­უბ­რობთ. „მარტოობის ასი წე­ლი­წა­დი“ სამ­ყა­როს და­ბა­დე­ბა­სა და აღ­სას­ რულ­ზე­ა. ერთი გვა­რის შვი­დი თა­ობ­ ა, ერ­თი და იმა­ვე სა­ხე­ლე­ბით, ერ­თ­სა და იმა­ვე საქ­მე­ებს სჩა­დის და უსა­ხე­ლოდ გა­და­ე­გე­ბა. რო­მანს კი­დევ ერ­თი წი­ნა­პა­რი ჰყავს, რო­მელ­საც „წიგნები“ ანუ ტა ბიბ­ლია ჰქვი­ა. შე­საქ­მი­დან აპო­კა­ლიფ­სამ­დე იქაც ყვე­ლა­ფე­ რი უამ­რავ­ჯერ მე­ორ­დე­ბა. მა­რიო ვარ­გას ლი­ო­სამ შვი­დას­გ­ვერ­დი­ა­ნი ნარ­კ­ვე­ვი და­წე­რა მარ­კე­სის შე­სა­ხებ, რო­მე­ლიც მი­სი უახ­ლო­ე­სი მე­გო­ბა­რიც იყო. მას­ში საყ­ვა­რელ წიგ­ნ­ზე, „მარტოობის ას წე­ლი­წად­ზე“ სა­უბ­რი­ სას აღ­ნიშ­ნავს ოიდი­პო­სი­სა და, სა­ერ­თოდ, თე­ბეს ციკ­ლის მი­ თო­სის უზარ­მა­ზარ გავ­ლე­ნას მარ­კეს­ზე. კად­მო­სი­ან­თა ბე­დი, გა­ მე­ო­რე­ბე­ბი (კადმოსმა მოკ­ლა დრა­კო­ნი, ოიდი­პოს­მა – სფინ­ქ­სი, ძმამ თა­ვი და­დო დის­თვ­ ის, დამ კი – ძმის­თ­ვის), ლაბ­და­კი­დე­ბის აღ­სას­რუ­ლი, ინ­ცეს­ტი, რო­გორც მთა­ვა­რი ამ­ბა­ვი – ყვე­ლა­ფე­რი ეს „მარტოობის ასი წე­ლი­წა­დი­ცა­ა“ და ოიდი­პო­სის ამ­ბა­ვიც.

„აურელიანო ისე გა­ი­ტა­ცა კითხ­ვამ, რომ ვერც კი გა­ი­გო, რა ძლი­ერ დაჰ­ქ­რო­ლა ქარ­მა მე­ო­რედ – მძლავ­რი ციკ­ლო­ნი­ვით გა­ და­უ­ა­რა იქა­უ­რო­ბას... სახ­ლის სა­ძირ­კ­ვე­ლი შე­ა­ზან­ზა­რა. ამა­სო­ ბა­ში აურე­ლი­ან­ ომ გა­ი­გო, რომ ამა­რან­ტა ურ­სუ­ლა დად კი არა, დე­ი­დად ერ­გე­ბო­და, ფრენ­სის დრე­ი­კიც რი­ო­ა­ჩას თავს დას­ხ­მია მხო­ლოდ იმი­ტომ, რომ ამ­ღ­ვ­რე­უ­ლი სის­ხლ ­ ის ლა­ბი­რინ­თებ­ში იქამ­დე ეძებ­ნათ ერ­თ­მა­ნე­თი, ვიდ­რე ქვე­ყა­ნას არ მო­ევ­ლი­ნე­ბო­ და ის სა­ზა­რე­ლი მი­თო­ლო­გი­უ­რი არ­სე­ბა, რო­მე­ლიც წერ­ტილს და­უს­ვამ­და მათ მოდ­გ­მას. მა­კონ­დო იქ­ცა მტვრი­სა და ნაგ­ვის მო­რე­ვად, რო­მე­ლიც ბიბ­ლი­ურ ქა­რიშ­ხა­ლი­ვით მძვინ­ვა­რებ­და და ტრი­ა­ლებ­და... კვლავ გა­მო­ტო­ვა რამ­დე­ნი­მე გვერ­დი, ახ­ლა უკ­ვე ერ­თი სუ­ლი ჰქონ­და, გა­ე­გო, რო­დის და რო­გორ მოკ­ვ­დე­ ბო­და. ლექ­სი ბო­ლომ­დე არც კი ჩა­ე­კითხა, რომ მის­თ­ვის უკ­ვე ცხად­ზე უცხა­დე­სი გახ­და: ამ ოთა­ხი­დან ვე­რა­სო­დეს გა­ვი­დო­და, რად­გან პერ­გა­მენ­ტე­ბის წი­ნას­წარ­მეტყ­ვე­ლე­ბის მი­ხედ­ვით, გრი­ გა­ლი პი­რი­სა­გან მი­წი­სა აღ­გ­ვი­და გამ­ჭ­ვირ­ვა­ლე (თუ მოჩ­ვე­ნე­ ბით) ქა­ლაქს და ადა­მი­ან­თა მეხ­სი­ე­რე­ბა­შიც წაშ­ლი­და სწო­რედ იმ წამს, რო­დე­საც აურე­ლი­ა­ნო ბა­ბი­ლო­ნია პერ­გა­მენ­ტე­ბის ამო­ კითხ­ვას და­ამ­თავ­რებ­და... რა­მე­თუ იმ კაც­თა მოდ­გ­მა, რო­მე­ლიც გან­წი­რუ­ლია ასი წლის მარ­ტო­ო­ბი­სათ­ვის, მე­ო­რედ აღარ მო­ვა ამ­ქ­ვეყ­ნად.“

„გამოცხადებული სიკ­ვ­დი­ლის ქრო­ნი­კა“, „მარტოობის ასი წე­ ლი­წა­დის“ ერ­თ­გ­ვა­რი მოკ­ლე ში­ნა­არ­სი, პირ­და­პირ ოიდი­პო­სის მი­თი­ა, სა­დაც აპო­ლონ­მა გა­მო­აცხა­და, რა მოხ­დე­ბო­და, პერ­სო­ ნა­ჟებს კი არაფ­რის გა­კე­თე­ბა არ შე­ეძ­ლოთ. ამ ნა­წარ­მო­ე­ბის გმი­რე­ბი, ერ­თი შე­ხედ­ვით, აპო­ლო­ნის და­წე­რი­ლი ტექ­ს­ტის მა­ რი­ო­ნე­ტე­ბი არი­ან, რომ­ლე­ბიც თა­ვი­სუფ­ლე­ბის­თ­ვის იბ­რ­ძ­ვი­ან.

ის­ტო­რი­უ­ლი სა­მარ­თ­ლი­ა­ნო­ბის­თ­ვის ბა­რემ ვთქვათ, რომ სა­მი­ვე უცხო­ეთ­ში და­იკ­რ­ძა­ლა: კორ­ტა­სა­რი – საფ­რან­გეთ­ში, ბორ­ხე­სი – შვე­ი­ცა­რი­ა­ში, და მარ­კე­სი – მექ­სი­კა­ში.

გა­ივ­ლის მრა­ვა­ლი წე­ლი და პირ­ვე­ლი თა­ო­ბის აურე­ლი­ა­ნო ბუ­ ენ­დია დახ­ვ­რე­ტის მო­ლო­დინ­ში გა­იხ­სე­ნებს იმ დროს, მა­მამ რომ ყი­ნუ­ლის სა­ნა­ხა­ვად წა­იყ­ვა­ნა. გა­ივ­ლის კი­დევ ასი წე­ლი­წა­დი და ბო­ლო თა­ო­ბის კი­დევ ერ­თი აურე­ლი­ა­ნო სან­ს­კ­რიტ­ზე და­წე­რილ ტექსტს ჩა­უღ­რ­მავ­დე­ბა.

მარ­თა­ლი­ა, სამ­ხ­რეთ ამე­რი­კა­ში დე­მოკ­რა­ტია მო­ვი­და, თუმ­ცა თა­ვი­სი დი­დი შვი­ლე­ბი კონ­ტი­ნენტს ჯერ არ და­უბ­რუ­ნე­ბი­ა.

120 VOYAGER 27/2022