Voyager by საქართველოს ბანკი

რედაქციისაგან

ზამთრის დღესასწაულ ები — ასე ჰქვია ზამთრის ვოიაჟერს, რომელიც რომელიმე ერთ ქვეყანაში კი არ გამოგზაურებთ, არამედ ბევრ სხვადასხვ ა ქვეყანაში იქცევა თქვენს მეგზურად. ერთად მოვივლით იმ ადგილებს, სადაც დეკემბრის ბოლოს და იანვრის დასაწყისის გატარებაზე შესაძლოა ბავშვობაში, შესაძლოა მერეც ხშირად გვიოცნებია. უკიდურესი ჩრდილოეთიდან დავიწყებთ, სადაც საოჯახო მოგზაურობის დასაგეგმად ბევრ სასარგებლო ცნობას გაგიზიარებთ და ზამთარში სითბოს მოყვარულთათვის ეგზოტიკურ სანაპიროებსაც ვეწვევით. შუაში კი ძვე ლი ევროპა გველის საშობაოდ აციმციმებული მოედნებით, ცხელი, დარიჩინიანი ღვინით გამთბარი ადამიანებით და ფონად მშვიდი, კეთილი მელოდიით. ვოიაჟერის ავტორები თავიანთ სამოგზაურო ისტორიებს გაგვიზიარებენ და ისე თი უჩვეულო ადგილებისკენაც კი გაგვიძღვებიან, როგორიც ლაპლანდიის ქალა ქები და ჩინეთის ძველი, ისტორიული დასახლებებია. მათ ეს ადგილები თავად მოუვლიათ და ამიტომ ეს ამბები და რჩევები, რაც ჩვენს ფურცლებზე იყრის თავს, ორმაგად ფასეულია. ჟურნალის მომზადებისას, როგორც მოსალოდნელი იყო, ყველაზე გაცვეთილი ჭეშმარიტება აღმოვაჩინეთ — დღეები შობამდე და ახალ წლამდე ყველაზე დიდი სკეპტიკოსებისთვისაც კი ამაღელვებელი პროცესია. მით უმეტეს ასეა პოსტ-პან დემიურ ხანაში, როცა მოგზაურობა ბევრ ადამიანს ექცა ოცნებად. ჩვენი გამო ცემაც საქართველოში გატარებული თვეების შემდეგ პირველად კვეთს ქვეყნის საზღვარს და შესაძლოა ამასაც მიეწეროს ამბიციური სურვილი — დეკემბრიდან მთელი ზამთრის განმავლობაში იმოგზაუროს ყველგან და კალენდრის გადატ ვირთვას, „ახალი ცხოვრების დაწყებას“ პლანეტის სულ სხვადასხვა კუთხიდან შეავლოს თვალი. რას ვხედავთ განსხვავებულს ამ სხვადასხვ ა წერტილებიდან? პასუხები ლაპლანდიიდან აღდგომის კუნძულებამდე მიმოვფანტეთ და მათ სა პოვნელად გირჩევთ საჩქაროდ კითხვის დაწყებას.

თამარ ბაბუაძე, მთავარი რედაქტორი

bednieri 2022

სარჩევი

ლაპლანდია

თოვლისა და ყინულის ზღაპარში

ლონგირი. ნორვეგია

პოლარული ღამის ზღაპრები

ჩინეთი

შინ დაბრუნების ბედნიერება

ოკეანეთი/სამხრეთ ამერიკა ახალი წლის ღამეები

დუბაი

ქალაქი ნატვრისთვალი

6 22 36 44 52

შოტლანდია

შავტუხა მეკვლე, ვისკის სურნელი

2 VOYAGER 24/2022

შობის მისტერია

ლიტერატურა

94 100

საშობაო საკითხავი

მუსიკა

შობა სიმღერაში - ისტორია

თეატრი

პანტო - საშობაო დღესასწაული

კინო

თოვლი ეკრანზე

საახალწლო

ევროტური - საშობაო ბაზრობებზე გერმანია. საფრანგეთი. ბელგია.ლიეტუვა. ნიდერლანდები. ავსტრია

იტალია

წითელი ვაშლები, ვაფლები და მწვანე ხე

3 VOYAGER 24/2022

103 108 112 118

24, 2022

მთავარი რედაქტორი თამარ ბაბუაძე

ყდის ილუსტრაცია მარიამ ფირცხელანი დიზაინერი

აღმასრულებელი რედაქტორი ნატა ძველიშვილი პროექტის კურატორი თინა ოსეფაშვილი კორექტორი დალი კუპრავა

თენგიზ ჩანტლაძე, თამარ ესაკია, გია ხადური ნათია ახალაშვილი

ნინო ყაველაშვილი ავტორები გურამ ღონღაძე, ირინა ბაგაური, ვერა ზარკოვსკა, თამარ კვინიკაძე, ნუცა ცქიმანაური, ირაკლი ბერიძე, გაგა ლომიძე,

სარეკლამო გაყიდვების ხელმძღვანელი ნაზი გოშაძე

ფოტო Shutterstock

პროექტის ხელმძღვანელი ნინო ჩიქოვანი

გამომცემელი: შპს „სოლო“ ვებგვერდი: www.solo.ge ტელ.: +995 32 2 44 44 00

ISSN: 2346-8130

რეკლამა ჟურნალში: +995 599 330 364 ჟურნალში გამოქვეყნებული მასალა წარმოადგენს შპს „სოლოს“ საკუთრებას. ჟურნალში დაბეჭდილი ნებისმიერი მასალის გამოყენება კომპანიის წერილობითი ნებართვის გარეშე აკრძალულია.

კოვიდრეგულაციები იმაზე დიდი ხანია რეალობის განმსაზღვ რელ გლობალურ ფაქტორად იქცა, ვიდრე წარმოგვედგინა. ის ტორიის ამ უჩვეულო მონაკვეთში ყველაზე მეტად რასაც ადა მიანები შენატრიან, ჯანმრთელობის შემდეგ, ერთად ყოფნა და ურთიერთობებია: ახალი, მოულოდნელი შეხვედრები, უცნობი ადამიანების გაცნობა და ძველი ნაცნობების გულთბილი მო კითხვა. ახლის დასაწყისის სიხარულის სხვასთან გაზიარება რომ დიდი სიხარულია, ეს მთელ მსოფლიოში, ჩვენი აზრით, სა უკეთესოდ ნიუ იორკში, ტაიმს სკვერზე ჩანს ხოლმე, როცა 12 სა ათამდე დარჩენილ ბოლო წუთს ათასობით ადამიანი ითვლის ხმამაღლა, სპეციალური მაღალი სადგამიდან კი ბროლის უზარ მაზარი ბრდღვიალა ბურთი ეშვება მიწისკენ და ყველას უჩენს განცდას, რომ დამდეგი წელი სიკეთით სავსე იქნება, ისეთივე

ბრჭყვიალა მომენტებით აივსება, როგორც ეს ბურთი ბრჭყვია ლებს; ეს ბურთი და — ფეიერვერკები ცაზე. ტაიმს სკვერზე საახალწლო ბურთის დაშვების ტრადიცია 1904 წლიდან იწყება. ხელის შემშლელი ფაქტორები ამ ხნის განმავ ლობაში როგორ არ ყოფილა, მაგრამ ადამიანურ ურთიერთო ბებს რამხელა საფრთხეც კოვიდპანდემიამ შეუქმნ ა, მაინც უპ რეცედენტოა. უკვე 2021 წელს ამიტომ გაათმაგებული ენერგიით ველით დეკემბრისა და წლის ბოლო ღამეს, რადგან გვჯერა, რომ 2022 მეტ ურთიერთობას, მეტ ახალ ნაცნობობას და დაუ ვიწყარ მეგობრობას მოგვიტანს — ლონდონში ვიქნებით, ბიგბენთან, ნიუ იორკში ბროლის ბურთთან, თუ — შინ, სადაც არ უნ და იყოს ეს ჩვენი „შინ“.

5 VOYAGER 24/2022

ლაპლანდია

თოვლისა და ყინულის ზღაპარში

6 VOYAGER 24/2022

7 VOYAGER 24/2022

ლაპლანდია

ნ უ ც ა ც ქ ი მ ა ნ ა ურ ი, თა მ ა რ კ ვინ იკ ა ძე

ლაპლანდია მკაცრი ბუნებისა და კლიმატის, თუმცა, ზღაპრული მხარეა. ზღაპრული — ამ სიტყვის ყველაზე პირდაპირი გაგე ბით. ესაა მხარე, რომლის სახელიც, თითქმის, ასი წელია ლე გენდარულ პერსონაჟთან, სანტა კლაუსთანაა გადაჯაჭვული და ამიტომ ლაპლანდიიდან ძალიან შორს მცხოვრებ ადამიანებსაც ხშირად ისე ეჩვენებათ, თითქოს, იქაურობაც რეალურსა და ირეალურს შორის მდებარე მოჯადოებული მხარე იყოს — თან ნამდვილი, თან — არა.

სექტემბრიდან აპრილამდე, ავრორას სანახავად საუკეთესო პერიოდია. ჯამში, წელიწადში 200 დღეა, როცა ცის კაბადონზე ავრორას გამოჩენას ელოდებიან. ლაპლანდია წელიწადში, დაახლოებით, ას სამოცდათხუთმე ტიდან ორას ათ დღემდე თოვლითაა დაფარული. ზამთრის ტემპერატურა კი იშვიათად, მაგრამ -50 გრადუსსაც აღწევს. თუმცა, მშრალი ყინვის გამო, სიცივე შედარებით ნაკლებად იგ რძნობა. თოვლიც მშრალი და ფაფუკია. სწორედ ამის წყალო ბით, სრიალისას და გუნდაობისას, თითქმის არ დასველდებით.

არადა, ლაპლანდია ოცდაერთი მუნიციპალიტეტისგან შემდგარი ფინეთის რეგიონია თავისი გეოგრაფიული საზღვრებითა და მო სახლეობით, რომელიც 2015 წლის აღწერით ას ოთხმოცდაერთი ათასი იყო. მათგან ყველაზე დიდი ჯგუფი ლაპარაკობს ფინურად, მცირე ჯგუფები კი ლაპარაკობენ შვედურად და, ასევე, აქაური ჩრდილოევროპული ხალხის, საამის- რამდენიმე ენაზე. სანტა კლაუსი ლაპლანდიელების ყოფის დანამატად და მხო ლოდ ერთ-ერთ, მაგრამ სამაგიეროდ მძლავრ ტურისტულ სიმ ბოლოდ წინა საუკუნეში იქცა, დაახლოებით 1980-იანი წლები დან, ამის საფუძველი კი წლებით ადრე მომხდარი ეპიზოდი გახ და: 1927 წელს ფინეთის რადიოწამყვანმა მსმენელს უთხრა, რომ „შობის მფარველი“ იგივე სენტ ნიკოლასი ლაპლანდიიდან იყო. ეს ინფორმაცია ჯერ ბრიტანეთში აიტაცეს, შემდეგ კი თავად სან ტა კლაუსის გლობალური ექსპანსია დაიწყო მსოფლიოში, რაზეც დიდი გავლენა „კოკა-კოლას“ სარეკლამო კამპანიამ იქონია. შე დეგად, დედამიწაზე ყველაზე ცნობილ სასმელთან ერთად, სანტა კლაუსის წარმატების ტალღაც აგორდა და ამ ამბავში ლაპლან დიაც მოჰყვა — დღეს ბავშვებს, რომლებიც ჯერ კიდევ იმ ასაკში არიან, როცა „თოვლის ბაბუის სჯერათ“, წიგნებითაც, საბავშვო ანიმაციებითაც და გადაცემებიდანაც არწმუნებენ, რომ სანტა კლაუსი ლაპლანდიაში ცხოვრობს და ისვენებს, ვიდრე საჩუქრე ბის ჩამოსარიგებლად მსოფლიოში მოგზაურობას დაიწყებდეს. ზოგჯერ კი, როცა ძალიან გაგიმართლებს, ანდა თუ ძალიან მო ინდომებ, შეიძლება არ დაელოდო საკვამური მილიდან საჩუქ რის ჩამოგდებას და სანტა კლაუსს საკუთარ სამშობლოში თვი თონ ეწვიო. ახლა, ჩვენ სწორედ ამას გავაკეთებთ.

ფაქტები ზღაპარზე ლაპლანდიას მთლიანი ფინეთის ტერიტორიის ერთი მესამედი უჭირავს. ეს იგივეა, ბელგია, შვეიცარია და ჰოლანდია ერთად რომ მოვათავსოთ. თუმცა, ამ უზარმაზარ ტერიტორიაზე სულ რაღაც ორასი ათასი ადამიანი ცხოვრობს. ეს რეგიონი ოთხი ქვეყნის ტერიტორიაზე ნაწილდება — ფინეთის, ნორვეგიის, შვედეთისა და რუსეთის. ლაპლანდიის სამხრეთი ნაწილი 1809 წლამდე შვედეთს ეკუთ ვნოდა. მომდევნო პერიოდებში კი თანამედროვე ფინეთის ტე რიტორია და მასთან ერთად ლაპლანდიაც რუსეთის იმპერიის საზღვრებში მოექცა. სწორედ ამ პერიოდში გაიყო რეგიონი და სავლეთ (შვედურ) და აღმოსავლეთ (ფინურ) ნაწილებად. რუ სეთში მომხდარი ოქტომბრის რევოლუციის შემდეგ, 1917 წელს ფინეთმა დამოუკიდებლობა აღადგინა, თუმცა- არასრულად და ჩრდილო-აღმოსავლეთი ტერიტორიები, რაც კარელიასა და კოლის ნახევარკუნძულს მოიცავდა, დაკარგა. პროვინციის მნიშვნელოვანი ქალაქებიდან აღსანიშნავია კემი და ტორნიო, ადმინისტრაციულ ცენტრად კი როვანიემი მიიჩნევა. სწორედ აქ ყოველ წელს, იმართება ჩრდილოეთის ირმების დო

გვიანი შემოდგომა ლაპლანდიაში უკვე ზამთრის დასაწყისს ნიშნავს. მზე შუადღისკენ ამოდის ცაზე, დაახლოებით ოთხი სა ათით ჩერდება მაღალი ფიჭვების კენწეროზე და მალევე ჩაეს ვენება. დეკემბრის დადგომისთანავე ლაპლანდიაში კალენდა რული ზამთარი იწყება, რაც პოლარული ღამეების დადგომას გულისხმობს. ეს ნიშნავს, რომ მზე ჰორიზონტზე თითქმის ოც დაოთხი საათის მანძილზე არ ჩნდება.

ღი, რომელშიც მონაწილეობის მისაღებად მსურველები მსოფ ლიოს სხვადასხვა ქვეყნებიდან ჩადიან. საერთოდ, მხოლოდ ლაპლანდიის ტერიტორიაზე, ველურ გარემოში, დაახლოებით ორასი ათასი ჩრდილოეთის ირემი ცხოვრობს. ამიტომაც გზებზე ხშირად შეგხვდებათ საგზაო ნიშანი „ფრთხილად, ირემია“. თეთრი ლაპლანდია პოლარული წრის მიღმა მდებარეობს, რაც იმას ნიშნავს, რომ წლის უმეტეს დროს აქ წარმოსადგენზე მეტად ცივა, ზამთარში კი ჰაერის ტემპერატურა -30 გრადუსამდე ეცემა, რაც აქაურობისთვის სრულიად ჩვეულებრივი მოვლენაა. ისე კი, ლაპლანდიელები იმასაც ხშირად უმეორებენ უცხო სტუმრებს, რომ მათ მხარეში ოთხის ნაცვლად, რვა სეზო ნი აქვთ. გაზაფხულიდან იწყება „კაამოსის“ გრძელი დრო (კაამოსი ფინურად არქტიკულ ღამეს ნიშნავს), როცა თოვლით დაფარულ მთებსა და ხეობებს მოთხილამურეები და თოვლში სიარულის მოყვარულები შეესევიან. ლაპლანდიური ზაფხული არც ერთ სხვა ზაფხულს არ ჰგავს. თეთრ ღამეებსა და არქტი კულ ბუნებას ერთად ტურისტები მართლაც ირეალურ სამყარო ში გადაჰყავს, თორემ ადგილობრივები შეჩვეულები არიან და მასთან გამკლავების, თანაცხოვრების თავისებური მეთოდებიც აქვთ. აბა, როგორია, თავად წარმოიდგინეთ, ზაფხულის ლაპ ლანდიაში დაახლოებით სამოცდათოთხმეტი ღამის განმავ ლობაში მზე ცაზე ჰკიდია. შემოდგომა აქ საოცარი ფერების თვეა. სწორედ ადრე შემოდ გომაზე უყვართ ადგილობრივებს ლაპლანდიის ეროვნული პარკების მონახულება, ამ დროს ოქროსფერი ადევს ყველა ფერს, ჰაერი და წყალი კი ისეთი სუფთაა, ალბათ, მთელ პლა ნეტაზე ასეთს ვერსად ვნახავთ.

8 VOYAGER 24/2022

ჩვეულებრივი ადამიანები, ამ მუდმივ სიცივესა და „ნახევარ სინათლეში“ ალბათ ნაღველს მივეცემოდით და ზამთრის და უსრულებელ დღე-ღამეებს თბილი წინდების ქსოვაში გავლევ დით. თუმცა, ადგილობრივები, რომლებიც თავის თავს საამის უწოდებენ, სულაც არ ნაღვლობენ. ყველაზე უკეთ ხომ მათ იცი ან, როგორ გაამზადონ ლიმონისგან ლიმონათი, თავადაც ისი ამოვნონ და სხვასაც უხვად მიანიჭონ ბედნიერება. სწორედ ამ პერიოდიდან იწყება აქტიური ტურისტული სეზონი. ერთნი ეგ ზოტიკური პოლარული ღამეების სანახავად ჩამოდიან, მეორე ნი ჩრდილოეთის ციალის დასაჭერად დაეხეტებიან, სხვანი კი ცდილობენ მოასწრონ და შობამდე შეხვდნენ სანტასაც და ირმებსაც. საშობაოდ ხომ როვანიემი გადაჭარბების გარეშე, ჩრდილოეთ ნახევარსფეროს უძვირეს ადგილად გადაიქცევა, სადაც ყველა, განსა კუთრებით კი, ბავშვებთან ერთად ჩამოსუ ლი უფროსები, დაუღალავად ეძებენ სანტა კლაუსის კვალს.

ნად „შობის მფარველის“ დასავლეთ ევროპულ კონცეფციას შეერწყა — დღეს ის ჩვეულებრივი სანტაა, მხოლოდ მცირედ გამოხატული ნაციონალური ელემენტებით. იოულუპუკის ჰყავს ცოლი, კეთილი დედაბერი მუორი, რომე ლიც ზამთარს განასახიერებს. იქვე, გამოქვაბულ კაიკ ულუო ლატში კი დამხმარე გნომები ცხოვრობენ, რომლებიც მთელი წელი აკვირდებიან ბავშვების ქცევას, შობის წინ კი წერილებს აგროვებენ და თოვლის ბაბუას საჩუქრების დახარისხებაში ეხ მარებიან — ერთი სიტყვით, ძალზედ ნაცნობი სიუჟ ეტი, რომლის „ავთენტურ გარემოში“ სანახავადაც ან ირეალ ურის დასაჯე რებლად, ბავშვობის ოცნების ასახდენად თუ ცნობისმოყვარე ობის დასაკმაყოფილებლად ფინეთში საშობაოდ ყოველ წელს მილიონობით ტურისტი ჩადის. ფინეთის სტატისტიკის სამსახუ რის მონაცემებით, რეკორდული მაჩვენებელი 2019 წელს ჰქონ დათ, როცა საშობაო პერიოდში ლაპლანდიაში 2.9 მილიონი ადამიანი ჩავიდა. შემდეგ კი, მიუხედავად იმისა, რომ სწორი რეგულაციების წყალობით, ფინეთში კოვიდინფექცია დრამა ტულად არ განვითარებულა, ტურიზმის მაჩვენებელი 78 პრო ცენტით დაეცა. შარშანდელ დღესასწაულზე ელფებსაც და სან ტა კლაუსსაც ლაპლანდიაში ნიღბები ეკეთათ და ისე ხვდებოდ ნენ თვალშისაცემად შემცირებულ სტუმრებს. 2021 წლის ბოლო, ისევ პანდემიის გამო, ლაპლანდიისთვის მეორე რთული წელი იქნება, თუმცა, შარშანდელზე უკეთესი — ასე ვარაუდობენ და შუა შემოდგომიდან, რაც ლაპლანდიაში უკვე ძლიერ სიცივეს ნიშნავს, დეკემბრისთვის მზადებას იწყებენ. ჩვენც სწორედ ამ დროიდან დავიწყეთ ლაპლანდიის ინტერაქ ტიურ რუკაზე სანტა კლაუსის კვალის ძიება. მის სახელთან და კავშირებული მისამართი შვიდ ადგილზე ვიპოვეთ. ესენია:

ისე კი, წერილის მიწერა სანტასთვის წლის ნებისმიერ დროსაა შესაძლებელი. ლაპლანდიაში ბავშვებისგან ყოველდღი ურად დაახლოებით ექვსასი ათასი წერი ლი იგზავნება.

სანტა კლაუსის კვალზე იყო დრო, როცა მსოფლიოს ერთსულოვანი აზრი სანტა კლაუსის წარმომავლობაზე არ ჰქონდა. კაცობრი ობის ისტორიის განმავლობაში სხვადასხვა ხალხსა და კულ ტურას სხვადასხვ ა ეპოქაში თვითონვე ჰყავდა სანტა კლაუსის მაგვარი პერსონაჟი, რომელიც იმავე გეოგრაფიულ არეალში ცხოვრობდა. ცნობილია, თუნდაც, წმინდა ნიკოლოზის ისტო რია — მეოთხე საუკუნეში, დღევანდელი თურქეთის ტერიტო რიაზე მოღვაწე მირას ბერძენი ეპისკოპოსის ამბავი, რომლის კეთილშობილურ საქმეებსაც, საჩუქრების გაცემის ჩვევას და ობლების განსაკუთრებულ მფარველობას სწორედ შობას და სანტა კლაუსს უკავშირებენ — ძველი მირა კი დღევანდელი ლაპლანდიიდან საკმაოდ შორს მდებარეობს. თვითონ ლაპლანდიაშიც სანამ ეს გლობალური ვარსკ ვლავი — სანტა კლაუსი „დასახლდებოდა“, ფინელებს თავიანთი თოვ ლის ბაბუა იოულუპუკი ჰყავდათ, ძველ დროში სწორედ ამ არ სებას დაჰქონდა საჩუქრები პატარებთან. იოულუპუკი ფინურად საშობაო თხას ნიშნავს და ადრე მას თხის ტყავში გახვეულსაც გამოსახავდნენ, ხშირად — პატარა რქებით. მერე, დროთა გან მავლობაში, იოულუპუკმა სახე დაკარგა და თითქმის მთლია 9 VOYAGER 24/2022

ლაპლანდიის ჩრდილოეთით მდებარე ლევი, სადაც ორი პუნქტ ი გვხვდება. აქაა სანტას ქოხი, ყინულოვან, თეთრ და მომნუსხველ გარემოში სულ გადათეთრებული სახლი, რომელიც ლევის სათხილამურო კურორ ტის მეთერთმეტე და მეცამეტე ტრასებს შორის მდებარეობს და ხშირად ხვდება ხოლმე ინსტაგრამის ფოტოებზე.

ლაპლანდია

სანტას კოტეჯი ლაპლანდიის აღმოსავლეთ ქვედა ნა წილში. ამ ზღაპრულ გარემოში მთელი ოჯახი ისიამოვნებს და ნახავს, როგორ მიმდინარეობს შობის დიდი მოგზაურ ობისთვის საიდუმლო მზადების პროცესი. აქ სტუმრად მისულ ბავშვებს სანტას პატარა დამხმარეებ ად გადააქცევენ და ყველას ელფურ უნარს გამოცდიან საქმეში. ასე რომ, სანტას კოტეჯში სტუმრობა მხიარ ული, შემეცნებითი აქტივობებით იქნება სავსე. საინტერე სოა ის, რომ „სანტას კოტეჯი“ სინამდვილეში ერთ ძველისძველ სოფლურ რეზიდენციაშია მოწყობილი. ესაა რუკასა და კუუსა მოს შორის პოჰჯოლას სახელწოდებით 1686 წლიდან მოქმედი მამული, რომელიც სასტუმროდაა გადაკეთებული და სტუმრებს ნამდვილ ფინურ არდადეგებს უწყობს, თანაც სხვა სეზონებზეც. აქ ტრადიციულ ფინურ ღუმელში ცხობის მასტერკლასის გავ ლაც შეიძლება, ტობოგანით სრიალიც, ბუხრის პირას ქსოვაც და ფინური ამბების მოსმენაც მასპინძლებისგან, საუნაში მყუდ რო საღამოს გატარებაც, არქტიკული ბაღის წვეულ ების მოწყო ბაც (რაც თოვლის სითეთრეში ვარდისფერი და სხვა პასტელუ რი ტონებით განათებული ბაღის ზეიმს გულისხმობს მუსიკისა და ცხელი სასმელების თანხლებით) და საერთოდ, ყველას შე უძლია შეუკვეთოს ისეთი დასვენება, როცა მთელი ერთი დღე თავს ნამდვილ ფინელად იგრძნობს — ისე აცხოვრებენ, ფინე ლობის წარმოდგენა არავის გაუჭ ირდება. pohjolanpirtti.fi და ბოლოს, ვეწვიოთ სანტას მისამართებს შორის ყვე ლაზე გამორჩეულ ადგილს — ქალაქ როვანიემს, სა დაც ინტერაქტიურ რუ კაზე თოვლის ბაბუის სახელთან დაკავშირე ბული სამი წერტილია მონიშნული. და მეორ ე — ელფების სამალავი — ლევის ცენტრიდან რვა კილომეტრშ ი, მდინარე ოუნასჯოკის ნაპირზე აგე ბული შემეცნებით-გასართობი კომპლექსი — ჯადოსნუ რი ადგილი, სადაც ბავშვ ებიცა და უფროსებიც ისიამ ოვ ნებენ. „ელფების სამალავი“, როგორც ჰყვებიან, ლაპლან დიის კულტურის, მითოლოგიის ა და ფანტაზიის ამაღელვებელ ნაზავს ისტორიებად და საინტერესო სანახაობად გარდაქმნის და ყველა სეზონზე იღებს სტუმრებს.

როვანიემში როვანიემი ჰელსინკიდან ჩრდილოეთით, 840 კმ-ში მდებარეობს. ქალაქის არქიტექტურა საკმაოდ შთამბეჭდავია, თუმცა, აქ ვერც უძველეს ტაძრებს იხილავთ და ვერც ქონგურებიან სასახლე ებს. სამაგიეროდ უხვად ნახავთ შენობებს, რომლებიც სკანდი ნავიური (ნორდიკული) კლასიციზმის თვალსაჩინო მაგალითე ბია. მიუხედავად იმისა, რომ ქალაქის ისტორია ასწლეულებს ითვლის, ძველი შენობები აქ თითქმის აღარ შემორჩა. მეორე მსოფლიო ომმა ფინეთის უკიდურეს ჩრდილოეთამდეც მიაღწია და ისევე როგორც ყველგან, აქაც ნგრევა და ცეცხლი მოიტანა. ნიკელის საბადოებით მდიდარი მხარე მუდმივად იყო დავის საგანი საბჭოთა კავშირსა და ნაცისტურ გერმანიას შო რის. ფინეთს კი, რომელიც დამოუკიდებლობის შესანარჩუნებ ლად თავდაუზოგავად იბრძოდა, ხშირად უხდებოდა პოლიტი კური კურსის შეცვლა და დანის პირზე სიარული. 1944 წლის ოქტომბერს, გერმანელებსა და ფინელებს შორის სისხლისმღვრელი შეტაკება მოხდა ლაპლანდიის ტერიტორი აზე, იქ სადაც დღეს თანამედროვე როვანიემია. გერმანელებს ნაბრძანები ჰქონდათ გადაეწვათ მთელი ქალაქი, გარდა საა ვადმყოფოებისა. თითქოს ბედად, ქალაქის რკინიგზის სადგურზე ჩამომდგარი ამუნიციით სავსე რამდენიმე ვაგონი აფეთქდა. ცეცხლის ალი მთელ ქალაქს მოედო და ხის სახლები რამდენიმე საათში დაი

ფერფლა. ლაპლანდიის რეგიონში ჯამში შენობების 30%-ზე მე ტი დაიწვა, როვანიემი კი სრულიად გასწორდა მიწასთან. დაახ ლოებით 100 000 ადამიანი დარჩა უსახლკაროდ. ქალაქის აღმშენებლობა მალევე დაიწყო და ამ პროცესს თავ ში ჩაუდგა ცნობილი და ფინელების საყვარელი, ფაქტობრივად ეროვნული გმირი ალვარ აალტო. მისი გამორჩეულ ი ხელწერა ორგანული არქიტექტურული პრინციპების დაცვა და ინდუსტ რიალიზმისა და ბუნების ლანდშაფტის შერწყმაა. ერთი შეხედ ვით, მისი არქიტექტურა სკულპტურული ფორმებისკენ მიის წრაფვის. საცხოვრებელი ბინები ისეა დაპროექტებული, რომ მაქსიმალურადაა გათვალისწინებული სკანდინავიური მკაცრი კლიმატი და ბუნება. მინიმალისტური, დახვეწილი სადა ფორმე ბის მქონე შენობები დღემდე კომფორტულია საცხოვრებლად. თუკი ალვარ აალტოზე მეტის გაგება მოგესურვებათ, გირჩევთ მისი ნამუშევრების გაცნობა როვანიემით დაიწყოთ. ხოლო თუ მეტის ნახვას მოისურვებთ, პაიმოს უნდა ეწვიოთ, სადაც აალ ტოს მიერ დაპროექტებული ყოფილი ტუბერკულოზის სანატო რიუმია. როვანიემის ადმინისტრაციული ცენტრი ალვარ აალტოს მთა ვარი და ყველაზე ცნობილი შენობაა ქალაქში, რომელსაც ასევე აალტოს ცენტრს აც უწოდებენ. ეს სივრც ე ქალაქის საკრებულოს, ბიბლიოთ ეკასა და როვანიემ ის თეატრს აერთიანებს. კომპლექ სის მშენებლობა 1965 წელს დაიწყეს და მშენებლობა აალტოს ქვრივმა, ასევე არქიტექტორმა, ელისა აალტომ დაასრულა. ქალაქი ისეა დაპროექტებული, რომ გეგმაზე მას ირმის თავის გამოსახულება აქვს: სამხრეთით, ჩრდილოეთითა და აღმოსავლეთით განტოტვილი მაგისტრა ლი რქების ფორმას მიჰყვება, კეკუსკენ ტაას სტადიონი კი თვალის ადგილასაა (KESKUSKENTTÄ SPORTS STADIUM). სხვანაი რად, ალბათ, არც გამოვიდოდა — ჩრდილო ეთის ირემი ხომ ლაპლანდიის სიმბოლოა, როვანიემი კი — მისი დედაქალაქი.

ესაა გამოცდილების მიღების, გადახდენილი თავგადასავლე ბის კონცეფციაზე აგებული სასტუმრო (ე. წ. experience hotel) სახელწოდებით TAIVAANVALKEAT, სადაც შეიძლება ნე ბივრობა ტრადიციულ, ლაპლანდიურ, მდინარისპირა საუნ აში, სტუმრობა ჰასკების ფერმაში, ჰასკებშებმული მარხილით ოჯა ხური რბოლის მოწყობა, ქოხიდან, რომელსაც მთლიან ად შე მინული სახურავი აქვს, ჩრდილოეთის ციალზე დაკვირვება და ცხადია, სასტუმროს კუთვნილ კაფე-რესტორანში ათასი ადგი ლობრივი გემრიელობის გასინჯვ ა. elvesvillage.fi/en კორვატუნტური ლაპლანდიაში სავუკოსკის მუნიციპალი ტეტში მდებარეობს და ის სანტა კლაუსისა და მისის კლაუს ის სახლია. აქ სტუმრებს ჰაიკ ინგის ტურებისა და ბუნებაში მშვიდი გასვლების მოწყობა შეუძლიათ. განსაკუთრებით სიამ ოვნებთ ტურისტებს ურჰო კეკონენის ეროვნულ პარკში ხეტიალ ი. სან ტას სახლში გასართობს მთელი წლის განმავლობაში სთავაზო ბენ სტუმრებს, თუმცა, ძაღლებშებმული მარხილით სეირნობას, თოვლმავალით ქროლვას, თუ კარგ, ფინურ საუნას წინასაა ხალწლო პერიოდში ორმაგად საზეიმო ელფერი აქვს. korvatunturi.fi/en 10 VOYAGER 24/2022

11 VOYAGER 24/2022

ლაპლანდია

რუკაზე, რომელსაც სასტუმროს საიტზე ნახავთ, ეს ნაგებობა ზედ არქტიკის წრეზეა მონიშნული. შესაბამისად, დიზაინსა და არქიტექტურაში ბუნების ეს უნიკალური მოცემულობა, როგორც იდეა უხვად გამოიყენეს. აქ რამდენიმე ტიპის დასასვენებელი სახლია მოწყობილი (თუმცა, ყველას ფართო ფანჯრები აქვს, ზოგს — საერთოდ კედლისა და სახურავის ნაცვლადაც მინა აქვს, რაც აუცილებე ლიც კია ამ უჩვეულ ო თეთრ ტყეში ჩაფლული გარემოს აღსაქ მელად). სასტუმრო შენობებიდან თითოეულს აქვს საკუთარი ბუხარი, საუნა და სამზარეულ ო.

ქალაქს საინფორმაციო ვებგვერდიც აქვს, რომელიც დი დი სიამ აყით გაუწყებთ, რომ როვანიემი სანტას ოფიციალ უ რი მშობლიური ქალაქია. ამიტომ იქაც დაგხვდებათ სურათი, რაც ბავშვობიდან ზღაპრულობის, სიმყუდროვისა და ზამთრის სადღესასწაულო განწყობის სინონიმებად წარმოგედგინათ: თოვლში ჩაფლული პატარა სახლები, რომლებიც შორიდან გნომების საცხოვრებელს ჰგავს; მარხილში შებმული ფუმფუ ლა და მხიარ ული ჰასკები, რომლებიც ყინულოვან სტეპებში დააქროლებენ ჩაფუთნულ მგზავრებს, ზუსტად ისე, როგორც „ბალტოში“; ნამდვილზე ნამდვილი ჩრდილოეთის ირმები, „ყინულის დედოფლის“ და „ფროუზენის“ ირმებს მოგაგონე ბენ. მოკლედ, აქ ყველაფერი ისეა, როგორც თეთრ, ფუმფულა, ყინულოვან ზღაპარში.

შენც ჩაერთო? — გვეკითხებიან მასპინძლები და გვიწვევენ, რათა ბავშვებს სანტას სათამაშოების ფაბრიკა დაათვალიერე ბინონ, პირისპირ შეახვედრონ ნამდვილ ლაპლანდიელ თოვ ლის ბაბუას, საკუთარი ხელით გამოაცხობინონ ჯანჯაფილის საშობაო კვერები.

თუმცა, მოქმედებს მაღალი ხარისხის, ფეშენებელური რეს ტორანიც, ესაა Rakas Restaurant&Bar. ცხადია, კერძებს ტრადიციული რეცეპტების მიხედვით ამზადებენ, თუმცა, ოდნავ გათანამედროვებული გავლენებით, საკვებში კი იყენებენ გა მორჩეულად ქორფა, სეზონურ და ადგილობრივ ინგრედიენ ტებს, მათ შორისაა, ირმის ხორცი, ტბის ახლად დაჭერილი თევ ზი, ტყეში მოგროვებული სოკო და კენკრა. წინასწარ კერძების აღწერას ვერ შემოგთავაზებთ, რადგან სეზონიდან სეზონზე „რაკასის“ შეფი ყველაფერს თავიდან ადგენს. Rakasrestaurant.com/Arctictreehousehotel.com

სანტა კლაუსის ამავე ბიზნესის ნაწილია მეორე მისამართი რო ვანიემთან. ესაა სანტა კლაუსის საიდუმლო გამოქ ვაბული, სადაც ამგვარ რამეს სთავაზობენ ბავშვებს: ელფე ბის სკოლაში აიღე ელფობის დამადასტურებელი დიპლომი, გადაკვეთე არქტიკული წრე მიწისქვეშ, ქვაბულის გავლით, შე აბიჯე ყინულის დედოფლის მომნუსხველ სამეფოში, ყინულის გალერეაში ჩაყლაპე ცივი ჰაერი და დაათვალიერე ყინულის ულამაზესი ფიგურები, გაგზავნე საშობაო ბარათი სანტა კლა უსის საფოსტო ქსელით, მორთე საშობაო კვერები ქალბატონ ჯანჯაფილთან ერთად და მერე პირადად სანტა კლაუსს უჩურ ჩულე შენი სანუკვარი სურვილები, რაც გინდა, რომ დაუყოვნებ ლივ აგიხდეს. თუმცა, თუ ბავშვი ამ ზღაპარს გაივლის, ათასჯერ მოსმენილ სასწაულს საკუთარ თავზე გამოცდის, მეტი სანუკვა რი ოცნება რაღა უნდა ჰქონდეს? santaparkarcticworld.com/santapark

როვანიემიდან ადგილობრივი ავტობუსი ყოველდღიურად და დის კიდევ ერთ ჯადოსნურ ადგილზე — სანტა კლაუსის სოფელში, სადაც გასართობად ბავშვებს ისევ სანტა კლაუს თან შეხვედრას, ელფებთან ერთად თამაშს, არქტიკული წრის კვეთას და შესაბამისი — ამ ფაქტის დამადასტურებელი სერტი ფიკატის მოპოვებას, ჰასკებშებმული მარხილით ქროლას, კარგ რესტორნებში მყუდრო სადილს და ირმებზე დაკვირვებასაც სთავაზობენ.

ამავე კომპანიის კიდევ ერთ მისამართს გაგაცნობთ, ეს მრა ვალი ჯილდოს მფლობელი სასტუმროა სახელად — ARCTIC TREE HOUSE HOTEL (და სულ ბოლო ნომინაციაზე წარდ გენილი შარშან, 2021 წელს გახლდათ).

აქაც დიდი ხნით შეგიძლიათ წასვლა და არც მოშიე ბაზე იდარდებთ, რადგან სანტა კლაუსის სოფელში რამდენიმე კარგი და ერთმანეთისგან განსხ ვავებული კონცეფციის მქონე რესტორანსა და კაფეს ნახავთ.

როვანიემში საათზე ნაკლებ დროში, ჰელსინკიდან თვითმ ფრინავით მოხვდებით. საერთაშორისო აეროპორტი ქალა ქის ცენტრიდან სულ რაღაც ათი კილომეტრის მოშორები თაა. თუმცა, ტურისტების ნაწილი მატარებლით მგზავრობას ამჯობინებს. ალბათ ფინანსური მიზეზით უფრო. ბავშვებთან ერთად თუნდაც მცირე მანძილზე ფრენას, მატარებელი ნამდვილად სჯობს. აქ წელიწადის ყველა დროს, ყველა ასაკის და გემოვნების ადამიან ი იპოვის მისთვის საინტერე სო გასართობს. ზამთრის აქტივობები კი იმაზე მეტია, ვიდრე წარმოგიდგენიათ: სანტა კლაუსის საიდუმლო ტყე ჯოულუკკა — ეს სრულიად ექსკლუზიურ ი ადგილია, სადაც შობის ნამდვ ილ ჯა დოსნურ ძალას იგრძნობთო, გვპირდება ფინელი წყვილი ილკა და კატია, რომლებმაც სანტა კლაუსის ფიგურისა და მისი ისტო რიის საფუძველზე საკუთარი ტურისტული ბრენდის შენება 1997 წლიდან დაიწყეს. ჯერ სანტას პარკი გახსნეს, შემდეგ სწორედ ეს საიდუმლო ტყე. რა საიდუმლო აქვთ ელფებს, როგორია სინამდვილეში შეხ ვედრა სანტა კლაუსთან? რა მოხდება, საშობაო სამზადისში

სხვადასხვა საშობაო თემატიკის პროგრამა ისეა აწყობილი, რომ ბავშვებთან ერთად ოჯახური გართობა მშობლებს სხვა დასხვაგვარი ფასი დაუჯდეთ, იყოს სიმყუდროვისა და აქტიუ რობის, გარე და შიდა სივრცეების მონაცვლეობა. საიტზე მენიუს შედგენაც კია შესაძლებელი, რომ აღარაფერი ვთქვათ სასადი ლოსა და რესტორანზე. santaparkarcticworld.com/santa-claus-secret-forest

12 VOYAGER 24/2022

13 VOYAGER 24/2022

ლაპლანდია

კორუნდის კულტურის სახლში განთავსებული როვენიე მის ხელოვნების მუზეუმის ნახვასაც გირჩევთ, რადგან ქა ლაქის უკიდურეს სითეთრეში კიდევ უფრო ფერადი, კი დევ უფრო სადღესასწაულო, ზღაპრული და კაშკაშა ჩანს ფერები, რომელთაც გამოფენებზე იხილავთ. აქ კლასი კური ფერწერა და თანამედროვე ხელოვნების ნიმუშები სხვადასხვ ა სივრცეებში ნაწილდება და საგამოფენო კა ლენდარიც დატვირთულია. www.korundi.fi სამეცნიერო ცენტრი პილკე აღმოაჩინე ტყე და ხეები და დაინახე ახლებურად. პილ კეს სამეცნიერო ცენტრში მოქმედი სხვადასხვ ა გამოფენა გვიყვება ყველანაირ ამბავს, რაც კი შეიძლება ჩრდილო ეთის ტყეებზე გვაინტერესებდეს და გვახსენებს კავშირს, რაც ადამიანებს ტყეებთან აქვთ. იცოდით, რომ ნაყინი, მედიკამენტები და სადღესასწაულო კაბები ხის მასალას და ნივთიერებებს შეიცავენ, რომლებიც ტყიდან მოდის? ცენტრი ყველასთვისაა, ვისაც აინტერესებს ტყე და მისი კვალი ჩვენს ყოველდღიურ ცხოვრებაში.

როვანიემში არც მუზეუმების ნაკლებობაა. სამეცნიერო ცენ ტრში განთავსებული „არქტიკუმი“ შესანიშნავი ადგილია იმისთვ ის, რომ ლაპლანდიას და ზოგადად არქტიკას სხვა თვა ლით შეხედოთ. აქ ჩრდილოეთის ფაუნის წარმომადგენლებ თან ერთად, ადგილობრივების ისტორიას და კულტურასაც გაეცნობით. მუდმივმოქმედ გამოფენებს შორისაა ექსპოზიცია ფინეთზე, არქტიკის ოკეანის ნაპირზე. მეორე გამოფენა მთლი ანად ცვლილებების პროცესში მყოფ არქტიკულ მხარეს გვაც ნობს. გამოფენა „ჩრდილოური წესები“ გვაჩვენებს, როგორია ცხოვრება უკიდურეს ჩრდილოეთში. არქტ იკუმში 2022 წლის მა ისამდე გაგრძელდება გამოფენა, რომელიც რეგიონის საოცარ ფრინველებს წარმოადგენს, მეორე დროებითი ფოტოგამოფე ნა კი, რომელსაც 2022 წლის აპრილამდე ჩაუსწრებთ, ინუიტე ბის ცხოვრებაზე, მათი მონადირეობის წეს-ჩვეულებებზე, პო ლარულ დათვებსა და კლიმატის ცვლილებაზეა. მუზეუმში მთელი დღეც კი შეიძლება გაატ აროთ, მით უმეტეს, თუ მის მაღაზიაშიც შეივლით და საოცარი წიგნების, საკანცე ლარიო ნივთების და ლაპლანდიური კენკრის, ჯემების, მცენა რეული ჩაის ასორტიმენტის გარდა, ირმის ტყავის ხელთათმა ნებს, ჩანთებს და სხვა ძვირფას ნამუშევრებს დაათვალიერ ებთ. ექსკურსიის შემდეგ ცხელი შოკოლადი კი ახალი თოვლიანი თავ გადასავლისთვის ენერგიით აგავსებთ. თუმცა, თუკი ცხელი ყავის მოყვარული უფრო ხართ, მაშინ ფინეთი ზუსტად თქვენთვის ყო ფილა. აქაური მოსახლეობა, ყავის მოხმარებით მსოფლიოში პირ ველ ადგილზეა. ერთი ფინელი საშუალოდ, დღეში რვა ჭიქა ყავას მიირთმევს. ასე რომ, საყავეები მთელს ფინეთში, განსაკუთრებით კი ტურისტულ ადგილებში, პირდაპირი და გადატანითი მნიშვნე ლობითაც ყველა მოსახვევშია. გამოცდილ ტურისტებს თუ დავუ ჯერებთ, ლაპლანდია ბიუჯეტური ტურისტული ადგილების სიაშ ი ნამდვილად არ ლიდერობს. ამიტომ ცუდი არ იქნება, თუკი მუზეუ მების მოყვარულები აბონემენტით ისარგებლებენ.

კორუნდის კულტურის სახლი საშუალებას მოგცემთ ფინეთის თანამედროვე ხელოვნებას გა ეცნოთ. ეს შენობა ქალაქის კულტურული მემკვიდრეობაა, რო მელიც 1933 წელს აშენდა ფოსტისთვის და ერთ-ერთია იმ თით ზე ჩამოსათვლელი შენობებიდან, რომლებიც მეორე მსოფლიო ომს გადაურჩა. რამდენიმე წლის წინ კულტურის სახლს იუხანი პალასმას ფირმამ ახალი სიცოცხლე მიან იჭა მოდერნიზებუ ლი დიზაინით და დღეს ამ სივრცეში ძველი და თანამედრო ვე გავლენების მშვიდ და მყუდრო თანაარსებობას ვხედავთ. კულტურის სახლში რამდენიმე მიზნით მიდიან ხოლმე — ხან ხელოვნების ნიმუშების დასათვალიერებლად, ხანაც მუსიკის მოსასმენად. განსაკუთრებულ უამინდობაში, ანდა მაშინ, როცა თოვლის ექსტრემალური აქტივობები მოსაბეზრებელი ხდება ხოლმე, აქ დიდი ხალხმრავლობა შეიმჩნ ევა. ასე რომ, ლაპ ლანდიაში სტუმრობის დაგეგმვისას, ნამდვილად ღირს აქაური საკონცერტო კალენდრის ნახვა, რადგან ლაპლანდიის კამერუ ლი ორკესტრის საღამოები ხშირად სწორედ კორუნდის კულ ტურის სახლში იმართება (ცხადია, ამ ორკესტრის ბრენდინგის ნაწილიც რეგიონის მდებარეობა და სახელწოდებაა — ისინი თავს ევროპის უკიდურეს ჩრდილოეთში მოღვაწე ორკესტრს ეძახიან).

CULTURE PASS — ასე ჰქვია აბონემენტს, რომელიც საშუალებას მოგცემთ როვანიემის სამი ყველაზე პოპულარული მუზეუმი მოინახულოთ. www.arktikum.fi 14 VOYAGER 24/2022

ლაპლანდიაში ოჯახთან ერთად თანამედროვე მშობლები უფრო მეტს ვმოგზაურობთ შვილებთან ერ თად, რადგან გვჯერა, რომ ახალი თავგადასავლები მშობლებსა და შვი ლებს ერთმ ანეთთან უფრო გვაახლოებს და ბავშვების თვალსაწიერსაც აფართოებს. თუმცა, ამ ყველაფრის უკან შეიძლება მძიმე და ზოგჯერ დამთრ გუნველი სცენებიც იდგეს: გრძელი და დამღლელი გზით ატირე ბული და გაანჩხლებული პატარა; მოზარდი, რომელსაც უადგილო ად გილას მოშივდა, ან ძილი მოუნდა; მოწყენილი თინეიჯერი, რომელსაც სანტას ელფებთან შეხვედრას ტიკ-ტოკის სქროლვა ურჩევნია. თუმცა, ეს იმას სულაც არ ნიშნავს, ხელი ჩაიქნიოთ განზრახვაზე და ლაპლანდიაში მოგზაურ ობა მათ სრულწლოვანებამდე გადადოთ. ჯობია პატარ-პატა რა სტრატეგიების დაგეგმვა, გზის გასართობების მოძებნა, რაც არამხო ლოდ ბავშვებს, მთელ ოჯახს გამოადგება. საერთოდ, მოგზაურობა ყველაზე იოლი 2 წლიდან პატარებთან ერ თადაა. ამ ასაკის ბავშვების წაყვანა ყველგან უპრობლემოდ შეიძლე ბა, მთავარია, დღის რუტინას მისდიოთ: თავის დროზე აჭამოთ, და აძინოთ და ათამაშოთ. მათი ბედნიერებისთვის ესეც კმარა. თუმცა, თუკი ექსპ ერტებს და ადგილობრივი ტურკომპანიების რეკომენდაცი ებს დავუჯერებთ, 5 წლამდე ასაკის ბავშვებთან ერთად მოგზაურობა ლაპლანდიაში არ ღირს. ყოველ შემთხვევაში, არ ღირს ისეთი აქტი ვობების დაგეგმვა, რომელთაც მთელი დღე სჭირდება. აუცილებლად მოიტოვეთ 1-2 საათი ღია სივრცეში სათამაშო მოედნისთვის ან თოვ ლში საგორიალოდ. დაგეგმვის პროცესში მოძებნეთ ადგილობრივი მშობლების ფორუმი, ან ფეისბუქ ჯგუფი, სადაც სიამოვნებით გაგიზი არებენ ინფორმაციას ბავშვებზე გათვლ ილი სივრცეებზე, ასეთები კი, ლაპლანდიაში საკმაოდ ბევრია.

ეს შთამბეჭდავი, დიდ ფართობზე გაშლილი სივრცეა, სადაც ყვე ლანაირი წარმოსადგენი და წარ მოუდგენელი კავშირი იკვეთება ტყესთან და დიდ შემეცნებით, გა სართობ თავგადასავლად იქცევა ოჯახის ყველა წევრისთვის. ამიტომ პილკეს სამეცნიერო ცენტრს ხშირად სწორედ მშობლები და შვილები ერთად სტუმრობენ ხოლმე. მთავარი შეტყობინება, რაც პილკეს ცენტრში ისმის ტყე ების მდგრად გამოყენებას ეხება. ბავშვები აქ ნახავენ, როგორ იყენებს ადამიანი ტყეს მრა ვალგვარ წარმოებაში, რომელთაგანაც ქაღალდისა თუ საშენი მასალის წარმოება ნამდვილად ხაზგასასმელია, მაგრამ ბავშვები ნახავენ იმასაც, თუ როგორ შეიძლება ტყეებ ის გაფრთხილებაც ამ კავშირის უწყვეტობის შესა ნარჩუნებლად. პილკეს ცენტრშ ი აღქმ ის ყველა გრძნობაა ჩართული, ამიტომ ბავშვებს საოცრად, უფროსებს კი ბავშ ვურად აცვიფრებთ აქაური აღმოჩენები. ზოგს ხეზე ჯდომა მოსწონს ჩიტების ჭიკჭიკის მისაბაძად, ზოგი ხეების მოსაჭ რელ მანქანაში ჯდება. ცენტრის უდავოდ საინტერესო ნა წილი კი მაღაზიაა, სადაც გასაყიდად გამოფენილი ყველა მასალა სხვადასხვა გზით დაკავშირებულია ფინეთის ტყე ებთან. აქ წარმოდგენილი ნიმუშების აღქმ ა არამხოლოდ ვიზუალურადაა შესაძლებელი, არამედ შეგიძლიათ შეე ხოთ, დაყნოსოთ, გემო გაუსინჯოთ და მოუსმინოთ კიდეც. www.sciencecentre-pilke.fi

მიუხედავად იმისა, რომ ლაპლანდიაშ ი სტუმრობის იდეა შორიდან ძალიან მომხიბვლელად ჟღერს, ისიც უნდა ვაღიაროთ, ფინური ლაპ ლანდია ვერ იქნება ადგილი, სადაც ადამიან ი ყოველ წელს წავა. ხე ლის შემშლელი ფაქტორი, ფასის გარდა, სიშორე და განსაკუთრებუ ლი მომზადების საჭიროებაც შეიძლება იყოს. ამიტომ თუკი ერთხელ გადაწყვეტთ წასვლას, ჯობს, გამოიყენოთ შანსი და ყველა გასართობი სცადოთ, რაც აქაურობას გააჩნია. ვთქვათ, ასეთია ციგაობა — ეს ლაპლანდიაში ყველაზე პოპულარუ ლი გასართობია. ადგილობრივებმა ის შემოსავლის წყაროდ აქციეს და ტურისტებს სპეციალურად შერჩეულ მოსახერხებელ და ჯადოს ნურ ადგილებში სასრიალოდ ეპატიჟებიან. როვანიემში ეს ყველა ზე გრძელი — 400 მეტრის სიგრძის სასრიალო ტრასაა, რომელიც დაუვიწყარ ემოციებთან ერთად ულამაზეს პანორამებს და ხედებს გთავაზობთ. გარდა ტობოგანით სრიალისა, იქვე მოწყობილია ორ განიზებული სივრცეები, სადაც ცეცხლზე შეგიძლიათ ცხელი სასმელი მოამზადოთ და სოსისები შეწვათ. მას შემდეგ კი, რაც დანაყრდებით, იქვე, ირმების ფერმა შეგიძლიათ მო ინახულოთ და ეს საოცარი არსებები თქვენი ხელით გამოკვებოთ.

15 VOYAGER 24/2022

ლაპლანდია

საოჯახო გასართობებიდან ერთ-ერთი გამორჩეულ ი ლაპ ლანდიის ტყეში მოწყობილი „განძის ტურებია“. თამაშს ასა კობრივი შეზღუდვა არ აქვს და შესაძლებელია ოჯახმა ან დიდ მა სამეგობრო წრემაც ითამაშოს. მოთამაშეების მთავარი ამო ცანაა, იპოვონ მინიშნებები და გამოიცნონ საიდ უმლო კოდი.

აუცილებლად უნდა სცადოთ ძაღლების მარხილით გასეირნება. როვანიემის გარშემო ბევრი ფერმაა, რომლებიც ორგანიზებულ ტურებს აწყობს. ეს სრულიად უსაფრთხო და გასაოცარი თავგა დასავალია: ფუმფულა კუდიანი ძაღლები როგორ მიგაქროლე ბენ უსასრულო თეთრ სივრცეში, ტყის ზოლს თოვლიანი თვალუწ ვდენელი ველები ცვლის, ქარი ფანტელებს სახეში გაყრის და შენ დაუჯ ერებელ ამბავში ხარ, 10 ძაღლით ფინეთის ველებს იპყრობ. როგორც წესი, მარხილის უკანა მხარეს დგას ინსტრუქტორი, რო მელიც რბოლის სიჩქარეს აკონტროლებს. თუმცა, ზოგიერთ ფერ მაში ტურისტებს მარტივ ინსტრუქციას აძლევენ, როგორ მართონ მარხილი. დანარჩენი კი ძაღლებმა თავად იციან.

თამაშის დროს მონაწილეები მათთვის გასაგებ და საინტერესო ენაზე ეცნობიან ადგილობრივ ფლორასა და ფაუნას, სოკოებს, მცენარეებს, წეს-ჩვეულ ებებსა და ტრადიციებს. ტყეები ხომ ად რე ჯადოსნური არსებებით იყო სავსე, რომლებიც ადამიანებმა დროსთან ერთად მიივიწყეს. ლაპლანდიის ტყეებიც ასეთი არ სებებით, მათზე ლეგენდებით და ამბებითაა სავსე, ჰოდა, ეს თა მაში ამ აღმოჩენებისთვისაა.

მიბაძეთ ფინელებს, საუნა აქაური კულტურის განუყოფელი ნაწილია. საუნ ის შემდეგ კი ალბათ უკვე იცით, რაც უნდა გაა კეთოთ — დაახლოებით ოცი მეტრი გაირბინოთ ხრაჭუნა თოვ ლში და ამოჭრილ ყინულში ჩახტეთ. პირველ ჯერზე შეიძლება ფიზიკური ტკივილიც კი იგრძნოთ, იმდენად შოკისმომგვრელი და უცხო გრძნობაა ტემპერატურის ასეთი უცაბედი ცვლილება, თუმცა, მეორე ცდა აუცილებლად ღირს და ბევრად სახალისო და მარტივი იქნება.

მეორე მსგავსი და არანაკლებ პოპულარული გასართობი მთელ ფინეთში ირმების მარხილებით რბოლაა. ალბათ ყვე ლას ბავშვობის ოცნება ყოფილა, ჩრდილოეთის ირმის ნახვა, მოფერება და მისი მარხილით გაქროლება. ლაპლანდია ხომ ჯადოსნური ადგილია და ეს საოცარი ირმებიც სულ რამდენიმე წუთით ისევ იმ პატარა ბავშვთან გვაბრუნებენ, სანტა კლაუს ის რომ სჯეროდა და მისი ირმების დანახვას ყო ველ ახალ წელს ამაოდ ცდილობდა.

ლაპლანდია მსოფლიოში იმ ერთეულ ადგილებს მიეკუთვნება, სა დაც ელექტროთოვლმავლები ჰყავთ. ეს იმას ნიშნავს, რომ გარე მოს არ აბინძურებთ და ფაქტობრივად სრულიად უხმა უროდ გადაადგილდებით უსასრულო თეთრ სივრცეში.

მარხილით გასეირნების შემდეგ, ფერმაში ცხელი ყავითა და სოსისით გაგიმასპინძლდებიან და ამ ჯადოსნური არსებების შესახებ საინტერესო და სასაცილო ამბებსაც მოგიყვებიან.

www.visitrovaniemi.fi/main-activity-category/

www.laplandhotelsandsafaris.com

გირჩევთ

როვანიემი ზღაპრული ადგილია, ამაზე არ ვდავობთ და ეს ზღაპრულობა განსაკუთრებით მაშინ იგრძნობა, როცა უკიდუ რეს ჩრდილოეთში შედარებით თბილი ქვეყნებიდან მივდი ვართ. ამიტომ რამდენიმე პრაქტიკული რჩევაც არ გვაწყენდა: საქართველოს კლიმატი ზამთრის კურორტებზე ბევრად განს ხვავებულია იმისგან, რაც ლაპლანდიაშ ი დაგხვდ ებათ. ბევრი კომპანია ადგილზე სთავაზობს კლიენტებს სრული აღჭურვი ლობის ქირაობას, თუმცა თუ საკუთარი ეკიპირებით წასვლას გადაწყვეტთ, აუცილებლად იქონიეთ რამდენიმე წყვილი შა ლის წინდა. ორი თბილი ქუდი, ორიოდე წყვილი წყალგაუმ ტარი ხელთათმანი (გუნდაობისთვის) და ჩვეულ ებრივი ხელ თათმანი ქალაქში სასეირნოდ. ცივი ამინდებისთვის უმჯობესია ცალთითა ხელთათმანი გქონდეთ. ისინი უკეთ იცავენ თითებს სიცივისგან და საკმაოდ მოსახერხებელიცაა. რამდენიმე ცალი ფლისის, ე.წ. ფულეს ჟაკეტი, ან ჯემპრი, უმჯობესია კაპიუშონით. თბილი კაშნე შესაძლო ქარისგან დაგიცავთ, ასევე, ის შეიძლე ბა გამოიყენოთ ჭრელ აქსესუარად, რომელიც ფოტოებში ლა მაზად გამოჩნდ ება.

ლურ ტელეფონსაც. ამიტომ, ტელეფონები თბილ ადგი ლას გქონდეთ, ქურთუკის შიდა ჯიბეში, ფოტოკამერის ელემენტები კი, ჯობს, ამოიღოთ და ცალკე მოათავსოთ ტელეფონთან ერთად. ასევე, უპრიანი იქნება, დამატებითი ელემენტების ქონა ტელეფონისთვის და უკაბელო დამტე ნი მოწყობილობაც (power bank).

მოერიდეთ ბამბის მატერიას. ბამბის ტანისამოსი, შალი სა და სინთეტიკისგან განსხვავებით სისველეს არ იწოვს და პირიქით, ტანისამოსსა და სხეულს თერმოიზოლაციას უკარგავს. შალი კი გაოფლიანებისას სხეულს მჭიდროდ ეკვრის და სხეულის ბუნებრივ ტემპერატურასაც მაქსიმა ლურად ინარჩუნებს. ნებისმიერი ტიპის ზამთრის ფეხსაცმელი, იქნება ეს სა ლაშქრო ბათინკი, თუ უბრალოდ თოვლის, უმჯობესია, თუ ნახევარი, ან ერთი ზომით დიდი იქნება. ეს რეკომენდაცია განსაკუთრებით მცივანებს ეხებათ. როგორც წესი, ბათინ კის შიგნით თბილი წინდა დიდ ადგილს იკავებს რაც სია რულისას დისკომფორტია. მზის სათვალე და მზის დამცავი კრემი ზამთარში, განსა კუთრებით კი თოვლში ისევე მნიშვნელოვანია, როგორც ზაფხულის თაკარა მზეში. ცივი კლიმატის გამო, კამერის ელემენტი ბევრად მალე ჯდება, ვიდრე ნორმალურ გარემოში. იგივე ეხება მობი

16 VOYAGER 24/2022

დღის მანძილზე, განსაკუთრებით კი სპორტული აქტივო ბებისას, როცა ხახვივით ან კომბოსტოსავით ფენა-ფენა მოგიწევთ ჩაცმა, პირველი ფენა თერმული იყოს, შემდეგ — ფლისი, ზემოდან კი სქელი ჟაკეტი, ან ქურთუკი. ეს მო ლაშქრეებისა და მოგზაურების წესია: ასე ინარჩუნებთ ბუნებრივ ტემპერატურას, თავიდან გარიდებთ გადახურე ბასაც და გაციებასაც. არ დაგავიწყდეთ თავფანარი. მართალია ქუჩები მუდმი ვად განათებულია, თუმცა, თუ თქვენი მოგზაურობა პო ლარულ ღამეებს დაემთხვა, შუბლზე დასამაგრებელი ფა ნარი, ან თუნდაც ხელის, ზედმეტი არ იქნება.

ლაპლანდიაში ალკოჰოლური სასმელები ძალიან ძვი რია, ამიტომ თუკი საღამოს წითელი ღვინის, ან მარტინის დალევა გსურთ, გირჩევთ სასმლის თან წაღებას.

თქვენთვის შეი ძლება მთელი ცხოვრების ოცნება იყოს პოლარული ნათების ნახვა, თუმცა შესაძლოა, პატ არა ბავშ ვმა საე რთოდ ვერაფერი იგრძნოს, ავრორაზე ნა დირობამ კი დაღალოს და ძილის საშუალება წაართ ვას. ხშირად ავრორას კვალს აკიდებული ტურისტები ხომ მეტეო როლოგიური პირობების გამო, მთელი კვი რაც კი ელია ნ ნათების გამოჩენას.

ამ დროს ზოგი „მონადირე“ -27 გრა დუს ყინვაში, იგლუში ცეცხლის პირას თვლემს. სწორედ ამიტომ, სჯობს ავ რორას სანახავად ბავშვების გარეშე წამოხვიდეთ, ან უბრალოდ დაელო დოთ დაღამებას და ილოცოთ, რომ ავრორა თქვენს თავზე აციალდება.

17 VOYAGER 24/2022

ლაპლანდია

კულინარია ირმის ხორცი ლაპლანდიური სამზარეულ ოს განუყოფელი ნაწილია. ამ ცხოველების მოშენების ტრადიცია ფინეთში ას წლეულებს ითვლ ის, სწორედ ამიტომ, ყველა ადგილობრივ რესტორანში აუცილებლად ნახავთ კერძს ირმის ხორცით. ყოველ გაზაფხულზე, როვანიემში სპეციალ ური კონკურსიც კი იმართება — Reindeer Chef of the Year (Vuoden Porokokki) და შეფები მთელი ფინეთიდან იბრძვიან ირმის ხორცის საუკ ეთე სო მზარეულის ტიტულისთვის. ფინური ტყეებ ი გარეული ფრინველებითაა სავსე, რაც ადგი ლობრივების რაციონზე პირდაპირპრ ოპორციულად აისახე ბა. გნოლი, გარეული ბატი, სოღო — ეს ფრინველები ხშირად ხვდებიან ტურისტების თეფშზ ე. ხორცის მოყვარული ფინელე ბი არც დათვისა და კეთილშობილი ირმის ხორცზ ე ამბობენ უარს. თუმცა, ნადირობა ამ ქვეყანაში კანონმდ ებლობითაა დარეგულირებული და დაფუძნებულია ბუნების პატივისცემა ზე. კანონმორჩილი მონადირეები კი მკაცრად ემორჩილებიან წესებს. ლაპლანდიის კრისტალურად სუფთა მდინარეები ათასგვარი თევზითაა სავსე და შესაბამისად, აქ თევზაობაც ძალიან პო პულარულია. როვანიემი ორი მდინარის, უნასიოკ ის და კემი იოკის შეერთების წერტილში მდებარეობს და თევზაობის ხან გრძლივი ტრადიცია აქვს. კალმახი, ორაგული, არქტიკული გოჭალა, ქორჭილა — ეს იმ თევზების მცირე ჩამონათვალია, რომლებსაც რესტორნებში შემოგთავაზებენ სხვადასხვა სა ხით. ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული კერძი მთელს რეგი ონში ორაგულის სუპია და მენიუე ბშიც ხშირად ნახავთ.

SANTA’S SALMON PLACE ეს როვანიემში სანტა კლაუსის სახლის შემდეგ ყველაზე პოპუ ლარული ადგილია. ამ ერთიბეწო, ტრადიციული ფინური სახლის დიზაინით აგებულ შენობაში სულ ოცამდე ადამიანი თუ დაეტევა, ამიტომ გარეთ სულ ცოცხალი რიგია. რა აქვთ აქ განსაკუთრებული? მხოლოდ ორაგული, რომელსაც იქვე, თქვენს თვალწინ, ცეცხლზე ამზადებენ და ტრადიციულ კარ ტოფილის სალათასა და თბილ პურთან ერთად მოგართმევენ. თითქოს არაფერი განსაკუთრებული, თუმცა გურმანები იფიცები ან, რომ მსგავსი გემრიელი ორაგული მთელი ლაპლანდიის ტერი ტორიაზე არ მოიპოვება. www.santas-salmon-place.com

BEAR’S DEN RESTAURANT ეს რესტორანი ხის ქოხშია განთავსებული, როვანიემის ცენტრიდან 30 კმ-ში და მას სა ხელს, კარგი და ავთენტურად ლაპლანდიური მენიუს გარდა, წარსული ისტორიაც უნარჩუნებს. ისტორიაში ძირითადად სტუმრები იგულისხმ ება. აქ გოლდა მე ირიც ყოფილა, ლეონიდ ბრეჟნევიც და ფინეთის ყოფილ პრე ზიდენტსაც უსადილია. www.laplandsafaris.com ARCTIC SNOWHOTEL ICE RESTAURANT გულზე ხელი დაიდეთ და თქვით, რამდენჯერ გივახშმიათ რეს ტორნის დახურულ სივრცეში, სადაც ტემპერატურა ნულს ქვემოთ იყო? ამ რესტორანში საშუალო ტემპერატურა -5 გრადუსია და ვახშმობა ქუდითა და თბილი ქურთუკით მოგიწევთ. ყველაფერი ყინულისაა: მაგიდებიც, სკამებიც, ოღონდ სკამებს ირმის ტყავი ფარავს. კედლების რელიეფური დეკორაცია კი, მეტი მრავალ ფეროვნებისთვის, პერიოდულად იცვლება.

ფინეთში ყველაზე გავრცელებული გარნირი კარტოფილია, რომლის მომზადების უთვალავი გზა და რეცეპტი არსებობს. თანაც ის ხომ არაჩვეულ ებრივად უხდება თევზს აც და ნანადი რევსაც. გაგიკვირდებათ და ფინელებს კარტოფილის საკუთა რი სახეობაც აქვს, რომელსაც იდეალური ოვალური ფორმის გამო ნუშის კარტოფილსაც ეძახიან. კარტოფილის შემდეგ ძირხვენა მცენარეებიდან თალგამი და სტაფილოა ყველაზე პოპულარული. სამზარეულოში ფართოდაა გავრცელებული მცენარე ანგე ლოზა, იგივე დუზუნდური, რომელსაც მუშკის არომატი აქვს და ამ სანელებელს ძირითადად პურ-ფუნთუშეულსა და ნა ყინებში იყენებენ. სანამ ლაპლანდიაში ხართ, აუცილებლად უნდა გასინჯოთ აქაური ცნობილი დესერტი leipäjuusto, იგივე „ყველის პური“. ის ახალი, კრაჭუნა ყველით კეთდება, სასურ ველია რამდენიმე საათის, ან წინა დღის იყოს. ყველს ათავსე ბენ მრგვალ ფორმაში და ორივე მხრიდან აცხობენ ღუმელში. მიირთმევენ ადგილობრივი კენკრის ჯემთან ერთად და ძა ლიან უხდება ჩაის. ფინელებს პურ-ფუნთუშეული ძალიან უყვართ, ამიტომ გირჩევთ ტრადიციული პურის სახეობა „რაისკა“ გასინჯოთ, რომელსაც ხშირად ქერის, შვრიისა და ცეხვილი ფქვილით აცხობენ. რაისკა რძით იზილება და ოდნავ მოტკბო გემო აქვს. სანამ თბილ-თბილია, მანამ მიირთმ ევენ, ან შემთ ბარს, თავზე ბლომად კარაქითა და თაფლით.

SNOWLAND RESTAURANT როგორც სათაურიდან ჩანს, ეს რესტორანი თოვლის იგლუშია გახსნ ილი. როვანიემის ცენტრიდან 2,5 კმ-ში მდებარეობს. აქ ცხელ-ცხელი წვნიანებით სავსე მენიუ და ლაპლანდიისთვის და მახასიათებელი ავთენტური კერძები აქვთ. გარემო იმდენად მშვე ნიერი და უცნაურია, რომ აქ ხშირად ქორწილებსა და საცეკვაო წვეულებებს იხდიან, რადგან ფართიც დიდია — რესტორანში 260 ადამიანი ეტევა. შესაძლებელია თოვლის სკულპტურების მასტერ კლასის დაგეგმვაც. გაითვალისწინეთ, რომ ისევ მთლიანად ყინუ ლის გარემოში აღმოჩნდებით, აქ მაგიდებიც ყინულისაა და ორი ბარიც. შუშის სახურავიდან კი ცა ყოველთვის ნათლად მოჩანს. www.snowland.fi

კიდევ ერთი ადგილობრივების საყვარელი ტკბილეულია კამ პანისუ, რომელსაც სავარცხელასაც ეძახიან ფორმის გამო და ეს მარტივი, მაგრამ არომატული გემრიელობა, ყავასა და ჩაი ზეც მშვენივრად მიდის.

18 VOYAGER 24/2022

BULL BAR AND GRILL როგორც ლუდის მოყვარულები ამბობენ, უცხო ქვეყნები და ახა ლი ადგილები იმითაა საინტერესო, რომ იქ ლუდის განსხვავე ბული და ახალი გემოებ ის გასინჯვა შეიძლება. ასეთი ადგილია როვანიემში Bull Bar And Grill — ტურისტებისთვისაც და ადგი ლობრივებისთვისაც საყვარელი გასართობი სივრც ე. მუსიკას აქ ცოცხლად ასრულებენ, გემრიელ ი ადგილობრივი ლუდის დი დი არჩევანი აქვთ, ბურგერი და შემწვ არი ნეკნები უზარმაზარი პორციებ ით მოაქვთ, თაროებზე კი უამრავი სახალისო სამაგიდო თამაში აწყვია. პატარა სტუმრებს, ბურგერების საბავშვო მენიუს გარდა, ბლინებითა და ნაყინებითაც გაუმასპინძლდებიან. გარეთ თოვლი, შიგნით სითბო, გემრიელ ი საჭმელი და მხიარულება — იდეალური არდადეგების რეცეპტია.

როვანიემის ყინულის რესტორანი ერთ-ერთი ძვირი გასტრონო მიული სიამოვნებაა. როგორც წასახემსებელს, აქ მოგართმევენ დათვა სოკოს სუპს ჭარხლის ძმრით, ფოკაჩას ნაძვის გირჩის კარაქით. ძირითად კერძებს შორისაა მოშუშული ირმის ხორცი ყვავილოვანი კომბოსტოს პიურეთი და ღვიის სოუსით; მოთუ შული არქტიკული ოკეანის ორაგული ძირთეთრას პიურეთი, დაფნის სოუს ითა და სეზონური ბოსტნეულით, თეთრი ლობი ოს პაშტეტი, კარამელიზებული ხახვითა და სტაფილოთი, ძირ თეთრას პიურ ეთი და შებრაწული კაპერსებით. თუმცა, თუკი, სამოგზაურო საიტზე Tripadvisor თავმოყრილ გამოხმაურებებს დავუჯერებთ, ცხელი კერძების შეკვეთას სჯობს აქ დესერტებით გაინებივროთ თავი, მაგალითად შოკოლადის ჩიზქეიქით, რო მელსაც ყინულისგან შექმნილი ფიფქის ფორმის ულამაზესი თეფშით მოგართმევენ. ანდა თეთრი შოკოლადისა და ლურ ჯი მოცვის მუსით. ბარში კი ყველანაირ ცივ და ალკოჰოლურ სასმელს ყინულის ჭიქებში ჩამოგისხამენ. ჭიქის დაცლის შემ დეგ სასმისი შეგიძლიათ ყინულის კედელს შეახეთქოთ. ოღონდ სხვებისგან უსაფრთხო დისტანციაზ ე.

COFFEE HOUSE ROVANIEMI ეს მყუდრო კაფე როვანიემ ის ცენტრში, ლორდის მოედანზეა გახსნილი. ათასგვარი ცხელი ყავის დალევა აქ დღის ნებისმიერ მომენტში შეიძლება. ყავაზე მისაყოლებელი წასახემსებლებიც უამრავი აქვთ: გემრიელი ბეიგელები, კრუასანები, ტოსტები და ღვეზელები, ხშირად ითვალისწინებენ დიეტურ და ვეგეტარია ნულ გემოვნებასაც. ამ კაფეში ძალიან ამაყობენ სპეციალური

სერტიფიკატის მქონე ბრაზილიური ყავით. ესპრესოს კი აბსო ლუტურად ორგანული ყავის მარცვ ლებისგან ხარშავენ. აქ ბევრ ნაირი ჩაიც აქვთ. ლორდის მოედანზე ამ საყავე ადგილის გარდა, ასევე გვირჩევენ Ristorante Rosso-ში და Uitto Pub-ში შევლას. www.raflaamo.fi

19 VOYAGER 24/2022

ლაპლანდია

მიუხედავად იმისა, რომ ყინულის კედლებიდან მართლაც რომ ყინულივით სიცივე მოდის. ეს მთელი რიტუალ ია. ვიზიტორები, თავდაპირველად ცხელი წყლის შხაპს ტრადიციულ ფინურ საუ ნაში იღებენ და იქვე ხურდებიან. ამის შემდეგ კი ინსტ რუქტორს სტუმარი საუნაში გადაჰყავს და ასწავლის მის გამოყენებას. აქ დიდხანს დაყოვნება რეკომენდებული არაა. რამდენიმე წუთის შემდეგ ან ისევ ტრადიციულ საუნაში უნდა დაბრუნდეთ, ან ღია ცის ქვეშ მდგარ ჯაკუზიში ისკუპოთ. რეკომენდებულია ამ ეგზოტიკურ სასტუმროში, მხოლოდ ერთ ღამით დარჩენა. დაბალი ტემპერატურისა და უჩვეულო პირო ბების გამო, სტუმრებს ძილის წინ სპეციალური საძილე ტომრე ბი ურიგდებათ. თუმცა, თუკი რომელიმე სტუმარი ღამით თავს არაკომფორტულად იგრძნობს და სიცივისგან ვერ მოახერხებს ჩაძინებას, მას გამათბობლით აღჭურვილ ოთახში გადაიყვანენ. www.arcticsnowhotel.fi/restaurants/ საერთოდ, სასტუმროები ლაპლანდიაშ ი რამდენიმე სპეციფი კური კატეგორიის ქვეშ ერთიანდება. აქ სტანდარტული სასტუმ როების გარდა, ასევე, აქვთ: ე. წ. სადღესასწაულო სოფლები (Holiday villages); დარჩენა თოვლშ ი; შუშის იგლუები; კოტეჯები; საუზმე-დასარჩენი (B&B); ჰოსტელები და გესტჰაუზები; საკემ პინგე ზონები. არქტიკული თოვლის სასტუმრო და რესტორანი, რომელიც უკვე წარმოგიდგინეთ, ორ კატეგორიაში შედის — ის ყინულისა და თოვლის დასარჩენ ფეშენებელურ და კომფორ ტულ ადგილად ითვლ ება. ეს რესტორანი არქტიკული თოვლის სასტუმრო კომპლექსის ნაწილია. სასტუმრო 2008 წლის დეკემბერში გაიხსნა და მას შემდეგ ყოველ წელს ახალი ნაგებობა ემატება. კომპლექსი ახლა დაახლოებით 30 ოთახს მოიცავს და როგორც ყველა ტრადიციულ სასტუმროში, აქაც ყველა კატეგორიის ნომერია, საოჯახოს ჩათვ ლით. ყინულის სასტუმრო ქალაქ როვანიემ იდან ჩრდილოეთით, 27 კმ-ში მდებარეობს. აქ მოსახვედრად შეგიძლიათ სასტუმროში ტრანსფერი დაჯავშნოთ. ან ადგილობრივი საზოგადოებრივი ტრანსპორტის სიკეთეებ ი გამოიყენოთ და ბევრად იაფად და თა ნაც კომფორტულად იმგზავროთ. ამისთვის ბილეთის შეძენა ან დაჯავშნა საჭირო სულაც არაა. ავტობუსების მოძრაობ ის განრი გი აქაა: www.matkahuolto.fi/en ყინულის სასტუმროში ტემპერატურა 0 გრადუსიდან -5C გრა დუსამდე მერყეობს, მაგრამ შენობის გარეთ, შეიძლება -35C კი იყოს, ასე რომ, აქ მაინც თბილა! თუკი ყინულის სასტუმროში ღამით არ რჩებით, დათვალიერე ბა მაინც შეიძლება. ამ შემთხვევაში, ვიზიტი ფასიანია და ფასი ზრდასრულებზე 19 ევროა, ბავშვებზე კი — 10 ევრო. ამ ბილეთით შეძლებთ ყინულის ოთახების მონახულებას, ყინულის სამლოც ველოში შესვლას, შეხვალთ ყინულის ბარსა და ყინულის რეს ტორანშიც. სასტუმრო ისეთ ადგილზე მდებარეობს, ქალაქის გარე განათე ბა ვერ სწვდება, რაც ჩრდილოეთის ციალის დასანახად მშვენი ერი წინაპირობაა. ამისთვის სულაც არაა საჭირო სპეციალურ ადგილზე წასვლა. თუკი ჰორიზონტზე ავრორა აენთო, ამას ყი ნულის სასტუმროში საკუთარი ნომრის შუშის ჭერიდან ან ეზო დანაც დაინახავთ. სასტუმროს კომპლექსში ხომ თავისებური ატრაქციონი ავრორაზე დასაკვირვებლად ზედგამოჭრილი შუ შის იგლუებია. თუკი ღამ-ღამობით ღრმად გძინავთ, უბრალოდ საწოლის თავთან მოძებნეთ ღილაკი Aurora Alarm, რომელსაც თუ გააა ქტიურებთ, ჩრდილოეთის ციალის გამოჩენის შემთხ ვევაში მშვიდი და სასიამ ოვნო მუსიკით გაგეღვიძებათ და გა უნძრ ევლად, მხოლოდ თვალის ერთი გახელით თქვენს თავზე მოელვარე ჯადოსნურ ნათებას დაინახავთ. ციალ ის გარდა, აქ თოვლის საუნის გამოც დადიან. აქ ყველა ფერი თოვლისა და ყინულისგანაა, გარდა სკამებისა. სკამები ხისაა. ღუმელი შენობაში მაღალ ტემპერატურას ინარჩუნებს

SANTA’S IGLOOS ARCTIC CIRCLE

ARCTIC FOX IGLOOS

ესეც პრემიუმ სტანდარტებით გამორჩეული სასტუმროა სანტა კლაუსის სოფელში, რომელსაც შუშის სახურავი და თავისი საუნა აქვს. აქაც სტუმრებს ძირითადად ჩრდი ლოეთ ის ციალის დროს იწვევენ, მაგრამ ასევე დადიან შუაღამის მზის, შემოდგომის ფერების სანახავადაც, რად გან განცდ ა, რომ ველურ და ხელშეუხებელ ბუნებაში ხარ, აბსოლუტურად ღია სივრცეში, წელიწადის ყველა დროს თავისებურად მომნუსხველია. www.santashotels.fi

ეს იგლუები ქალაქის შუქის დაბინძურებისგან მოშორე ბით, ტბის პირას მდებარეობს. თითოეული ქოხი ისეა აგებული, რომ ცა თითოეული მათგანიდან კარგად გა მოჩნდეს. აქაც სტუმრებს ჩრდილოეთის ციალზე დასაკ ვირვებლად ეპატიჟებიან. თითოეულ ქოხს თავისი შესას ვლელი, სამზარეულო, საპირფარეშო, საუნა და აბაზანა აქვს შენობის ხის ნაწილში, რომელიც ტყეს უყურებს. www.arcticfoxigloos.com

ავრორა ბორეალისი

ასეთივეა, აპუკას რეზორტი და ყინულის ქოხები. ამ ადგილის დიზაინერები კითხვას ასე გვისვამენ: თქვენ გეგო ნათ, ზღაპარი მხოლოდ წიგნში ან ეკრანზე არსებობდა? შემოა ბიჯეთ ჩვენთან და ნახეთ, როგორ იქმნება არქტიკული ზღაპრები. აპუკას როვანიემში მდებარეობს. ამბობენ, რომ იქ თავს ფილმ „ფროუზენში“ იგრძნ ობთ მას მერე, რაც ღამეს ყინულის ქოხში გაატარებთ. ამ ქოხში ყველაფერი, ასი პროცენტით ყინულისაა, ტემპერატურა კი 0-დან -5 გრადუსამდე მერყეობს. სამაგიეროდ, სიმყუდროვის შესანარჩუნებლად, დაგაძინებენ წარმოუდგენ ლად თბილ, თერმულ საძილე ტომარაში, რომლის ქვეშაც ძალი ან ძვირფას ჩრდილოური ირმის ტყავის რამდენიმე ფენას დაგი გებენ. გაციებაზე დარდი ზედმეტია. აქ უნდა დატკბეთ სიჩუმით, ისუნთქ ოთ სუფთა ჰაერი, რომლის მსგავსიც კიდევ სადაა, არ ვი ცით და ღრმა ძილს მიეცეთ. სასტუმროში არის ინტერნეტი, ფასში შედის საუზმეც. იმავე ბრენდის ქვეშ ცალკეა აგებული ავრორას ქოხები, სადაც, ისევ და ისევ, საწოლიდან ადგომის გარეშე, ბალიშზე თავმიდე ბული დააკვირდებით ცაზე მოცეკვავე ციალ ის დაკვირვებას. ვი საც ეს გამოუცდია, ყველა ამბობს, რომ მსგავსი თავს არაფერი გადახდენია. www.apukkaresort.fi

20 VOYAGER 24/2022

ჩრდილოეთის ციალი მთელი ლაპლანდიიდან გადასარევად ჩანს, თუმცა საუკეთესო ადგილებად კილპისარვი და სიოდან კიულე ითვლება. პოლარულ ციალს, ულამაზესი სახელი — ავ რორა ჰქვია, განთიადის რომაელი ქალღმერთის პატივსაცე მად. ადამიანები, ყველაფერ იმას, რასაც ახსნას ვერ ვუძებნით, ყოველთვის მისტიკას და ღვთაებრივ წარმოშობას მივაწერთ ხოლმე. ესკიმოსებს სჯეროდათ, რომ ზეციურ ი ნათება ვეშაპე ბის სულები იყო; კანადელი ინდიელები კი ფიქრობდნენ, რომ ეს მათი წინაპრების მიერ ზეცაში დანთებული უზარმაზარი კო ცონის ნაპერწკლები იყო. ყველაზე პოპულარული კი მაინც ვი კინგების ლეგენდაა, რომლის თანახმადაც ეს მოცეკვავე შუქები მაშინ ჩნდება, როცა მეომარ ქალწულებს, ვალკირიებს, დაღუ პული მეომრების სულები ვალჰალაში მიჰყავთ. თუმცა, თანამედროვე მეცნიერებს სხვა ვერსიები აქვთ. ნათება 80-1000 კმ სიმაღლეზე წარმოიქმნება და რამდენიმე საათიდან, რამდენიმე დღემდე შეიძლება გაგრძელდეს. რაც უფრო მაღა ლი იქნება მზის მოქმედება, მით უფრო ხანგრძლ ივი და ინტენ სიურია ციალი პოლარულ ცაზე. ეს უჩვეულო მოვლენა, ერთი შეხედვით მზის ჩასვლას ჰგავს, თუმცა ხშირად გვხდება რკალე ბის, ტალღების, სპირალების სახითაც. თუკი ავრორას ფოტოებს მოიძიებთ ინტერნეტში, აღმოაჩენთ, რომ იგი სულ სხვადასხვ ა ფერისაა მეწამულით დაწყებული, ღია მწვანე ფერით დამთავ რებული. მისი შეფერილობა დამოკიდებულია იმაზე, თუ რო მელი ნაწილაკების გაზს ატარებს მზის ქარი, უფრო მეტად კი იმაზე, დედამიწის რომელ ფენაში მოხდა ნაწილაკების შეჯახე

ბა. თუ ფენა 150 კმ სიმაღლეზეა, ნათების ფერი იქნება წითელი, 150-120 კმ-მდე — ყვითელი და მწვანე, 120 კმ-ზე დაბლა კი — იისფერი და ცისფერი. ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში, ყველაზე ხშირად სწორედ მწვანე ფერის ნათებას ნახავთ. ზოგჯერ ნათება იმდენად ძლიერია, რომ ღამის სიბნელეს ფან ტავს. ეს ჩრდილოეთის ქვეყნებში ჩვეულ ებრივი ამბავია. თუმცა, პოლარული ნათება რამდენჯერმე შედარებით დაბალ განედზეც გამოჩნდა, რაც ნამდვილად უჩვეულ ო და საოცარი სანახაობ ა იყო. 1941 წელს ყირიმიდან, 1989 წელს კი იამაიკიდანაც შეიძლებოდა პოლარული ნათების დანახვა. 1909 წლის 25 სექტემბერს კი მზე ზე ძლიერი შტორმის გამო, ნათება იმდენად ძლიერი იყო, რომ სინგაპურიდანაც გამოჩნდა. სკანდინავიაში ავრორას სანახავად საუკეთესო დრო მზის ყველაზე მაღალი აქტივობის პერიოდია, ანუ ოქტომბრიდან თითქმის მარტის ბოლომდე. თუმცა, ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ლაპლანდიაში ავრორა ცაზე ყოველდღე ჩანს. წინააღმდეგობები ხშირადაა უხვი ნალექის, ან ღრუბლის სახით. თუმცა, იმედგაცრუებული რომ არ დარჩეთ, სპეციალური აპლიკაციების და ვებსაიტების გამოყენებას გირჩევთ. იქ თვალი შეგიძლიათ ადევნოთ, თქვენს ლოკაციასთან ახლოს, სად შეიძ ლება გამოჩნდეს ავრორა. ზოგიერთი სასტუმრო კი სპეციალ ურ ღილაკსაც გთავაზობთ, რომელიც საწოლის თავთანაა დამონ ტაჟებული და ხელის ერთი მარტივი მოძრაობით მისი გააქტი ურება შეგიძლიათ. ავრორას გამოჩენის შემთხვევაში სისტემა ჩაირთვება და გაგაღვიძებთ. www.northernlights-alert.com

21 VOYAGER 24/2022

ლონგირი ნორვეგია

პოლარული ღამის ზღაპრები

გაგა ლომიძე თუკი ზღაპრული ადგილები სადმე არსებობს, ერთ-ერთი, უდავოდ, ლონგირი ანუ ლონგიირბიუე ნია, როგორც მას უწო დებენ ხოლმე — ჩრდილო პოლუსის ერთ-ერთი ყველაზე შო რეულ ი ქალაქი. მახსოვს, ამ ზღაპრული ქალაქის შესახებ 2017 წელს, ფოტოფესტივალი „ქოლგის“ პოლონელი მონაწილის, დომინიკა გესიკას საოცრად დამაინტრიგებელ კონცეფციაში ამოვიკითხე: „არსებობს ადგილი, სადაც არავინ იბადება და არავინ კვდება. ცხადია, ადამიანი შეიძლება ყველგან მოკვ დეს, მაგრამ აქ მისი დაკრძალვა შეუძლებელია, ვინაიდან, როგორც აღმოჩნდა, ლონგირში სხეული არ იხრწნება. აქ ადამიანი ვერ დაიბადება, რადგან ფეხმძიმე ქალებს სამშო ბიაროდ მატერიკზე უშვებენ. ზამთარში აქ სრულიად ბნელა, მაგრამ ზაფხულში მზე არასოდეს ჩადის..“

ლონგირი სვალბარდის, იგივე შპიც ბერგენის, ყველაზე დიდი დასახლება და ადმინისტრაციული ცენტრია და, როგორც ამბობდნენ და შემდეგ თვი თონ დავრწმუნდი, ადამიანებს ერთი ნახვით უყვარდებათ ის.

უბრალოდ, უნდა წარადგინოთ თვითმფრ ინავში ჩასხდომის ბარათები. სვალბარდის მოსახლეობისთვის ალკოჰოლის რა ოდენობა შეზღუდულია — მათ ყოველთვ იურ ად მხოლოდ გან საზღვრული რაოდენობის სასმლის შეძენა შეუძლიათ. ქალაქს ლონგირი ამერიკელი მეწარმის, ჯონ მანრო ლონ გირის პატივსაცემად დაარქვეს, რომელმაც აქ ჩრდილოეთის პოლუსის ქვანახშირის კომპანია დააარსა. აქედან მომდინა რეობს ქალაქის მეორე სახელწოდებაც — ლონგირბიუენი, რაც ნორვეგიულ ად „ლონგირის ქალაქს“ ნიშნავს. ლონგირის აეროპორტი საკმაოდ უცნაური შენობაა, განსა კუთრებით ოსლოს შემდეგ აქაურობა უფრო რაგნარის ან სკანდინავიური მითოლოგიის რომელიმე გმირის სახლს ჰგავს და ნებისმიერ სხვა დაწესებულებად შეიძლება მოგეჩვენოთ, ოღონდ, არა- აეროპორტად. ასევე, ბარგის ასაღებად გამოს ვლისას, შეიძლება ყურადღება მიიპყროს სამენოვანმა წარ წერებმა — ნორვეგიულმა, ინგლ ისურმა და რუსულმა. საქმე ისაა, რომ ეს მაღაროელების ქალაქია, რომლის ქვანახშირის საბადოებშიც ოდითგანვე, ძირითადად, რუსი მაღაროელები მუშაობენ. ბარგის აღების შემდეგ უკვე შეგიძლიათ გაჰყვეთ აეროპორტის შატლს — თუკი ამისთვის თადარიგი დაიჭირეთ და წინასწარ შეიძინეთ ბილეთები; ან ტაქსი დაიქირაოთ, რო მე ლიც სასტუმრომდე მიგიყვანთ.

ერთ დღესაც, ჩემმა მეგობარმა და მე, ნორვეგიაში მოგზაურ ო ბის დაგეგმვ ისას, სწორედ ამ ქალაქის მონახულება გადავწყ ვიტეთ და ისე ავაწყვეთ განრიგი, რომ ახალ წელს ამ ზღაპ რულ ადგილზე შევხვედროდით. ოსლოდან ლონგირში ფრენა დაახლოებით 300-დან 500 აშშ დოლარამდე ჯდება. ცხადია, გასათვალისწინებელია, რომ ცოტა ადრე უნდა შეიძინოთ ბილეთები, თორემ შემდეგ ფასე ბი ასტრონომიულად იზრდება. ისიც დაიმახსოვრეთ, რომ ამ ქალაქში ცხოვრება საკმაოდ ძვირია, რადგან დანარჩენი სამ ყაროსგან მოწყვეტილია და ამიტომაც პროდუქტები გემით ან თვითმფრინავით გადმოაქვთ. ეს იმას ნიშნავს, რომ ნივთები და პროდუქტები, რაც სხვაგან იაფია, აქ შეიძლება წარმო უდგენლად ძვირი მოგეჩვენოთ. ეს, ძირითადად, ეხება საკ ვებსა და საცხოვრებელს. თუ დიდი ხნით აპირებთ წასვლას, გირჩევთ, შინ მოამზადოთ კერძები, რადგან რესტორნები და ბარები საკმაოდ ძვირადღირებული სიამოვნებაა. შედარე ბით იაფია ალკოჰოლი და სიგარეტი. ალკოჰოლის შეძენისას,

22 VOYAGER 24/2022

23 VOYAGER 24/2022

აქედან იწყება ზღაპარი — გარეთ თოვლის უდაბნოში გამოდიხართ პოლარულ ღამეში, თუმცა ამას თანდათან აცნობიერებთ.

ლონგირი ნორვეგია

თან უცნაური შეგრძნ ებაა, რომ ყინულოვან ოკეან ესთან და ჩრდილოეთ პოლუსთან ძალიან ახლოს ხართ. სხვათა შორის, ეს ემოცია ტრაპიდან ჩამოსვლისთანავე გეუფლებათ. მიდი ხართ ალაგ-ალაგ განათებულ თოვლის უდაბნოში და შეიძ ლება წამით თავი პოსტაპოკალიპტურ სამყაროში წარმოიდ გინოთ ან, თუნდაც, ადამიანების პირველი დასახლების წევ რად. ირგვ ლივ გადათეთრებული, მდუმარე მთები და ფერადი სახლებია. თუ გაგიმართლათ — შეიძლება ცაზე ჩრდილოეთის ციალის მომწვ ანო-მოფოსფორისფრო ნეონს მოჰკრ ათ თვა ლი. როგორც სამოგზაურო გზამკვლევები გვაფრთხილებდა, ლონ გირში გაუგონარი სიცივე გველოდა — საშუალოდ -15 გრა დუსიო. სანამ შატლში ჩავსხდებოდით, გარეთ გამოსულებს, მართალია, ძალიან შეგვცივდა, თუმცა თანდათან მივეჩვიეთ და თბილად ჩაცმულები, თუ მაინცდამაინც დიდხანს არ გავ ჩერდებოდით გარეთ, ვეღარც ვგრძნობდით სიცივით გამოწ ვეულ უჩვეულო დისკომფორტს, რაც, ვფიქრობ, მშრალი ჰავის დამსახურება იყო. წამოსვლამდე რეკომენდაციები გავითვალისწინეთ და წი ნასწარ მოვემზადეთ სიცივისთვის: ჯერ თერმო მაისურს ვიცვამდით, ზემოდან შალის ჩასაცმელს და ბოლო და აუცი ლებელი ატრიბუტი იყო წყალგაუმტარი და ქარგაუმტარი თბილი ქურთუკი. ფეხზეც განსაკუთრებულად დათბილული ფეხსაცმელი გვეცვა.

რეს შემთხვევაში, თუკი ვინმეს არ გაუმართლ ა და დათვი და ედევნა, რომელიმე სახლში შევარდნით თავს უშველოს. ასევე, რამდენიმედღიანი სალაშქრო ტურების დროს, როცა ადამია ნებს ლონგირიდან მოშორებულ ადგილებში უწევთ მოგზაუ რობა, თოფებს აძლევენ, რომ ყოველი შემთხვევისთვ ის თეთ რი დათვებისგან თავი დაიცვან, თუმცა, როგორც წესი, დასახ ლებულ ტერიტორიაზე ასეთი რამ არ ხდება. სინამდვილეში დათვებიც ისევე ერიდებიან ადამიანებს, როგორც ადამიანები — დათვებს. თან პოლარული დათვები ფიქრობენ, რომ მას პინძლ ები ისინი არიან და ადამიანები მათ სტუმრობენ. რაო დენობრივად ასეც არის — აქ ორჯერ მეტი დათვი ცხოვრობს, ვიდრე — ადამიანი. სასტუმრომდეც მივაღწიეთ. როგორც დასაწყისში ვთქვი, სვალბარდის ამ ქალაქში ყველაფერი ძვირია და, ცხადია, ამ მხრივ არც სასტუმროებია გამონაკლისი. ჩვენ ქალაქის მთა ვარ ქუჩაზე მდებარე სასტუმრო Svalbard Hotell Polfareren შევარჩიეთ, სადაც ღამით დარჩენა საშუალოდ 1700-2000 ნორ ვეგიული კრონა, ანუ 200-250 აშშ დოლარი ღირს. აქედან 2-3 წუთის სავალზე იყო ყველაფერი — რესტორნებით და ტანსაც მლის თუ სუვენირების მაღაზიებით დაწყებული, უზარმაზარი სუპერმარკეტით დამთავრებული.

სასტუმროსკენ გზაზე შევნიშნეთ გამაფრთხილებელი საგზაო ნიშნები, რომლებზეც თეთრი დათვი იყო გამოსახული. აღ მოჩნდა, რომ როგორც ჩვენს ეზოებზე შეიძლება დაგხვდეთ წარწერა — „ეზოში ავი ძაღლია“, ასე აკრავენ აქ ამ პოლა რულდათვიან ტრაფარეტებს, როგორც გაფრთხილებას, რომ თურმე ნებისმიერ დროს შეიძლება თეთრი დათვი გამოვიდეს და ამიტომაც ფრთხილად უნდა ვიყოთ, დაუს ახლებელი ტერი ტორიიდან მაინცდამაინც შორს არ გავიდეთ. ამის გამოა, რომ ლონგირში თითქმ ის ყველა სახლის კარი ღიაა , რომ უკიდუ

24 VOYAGER 24/2022

სასტუმროს ფოიეში ფეხსაცმლის გრძელი თარო იდგა, სადაც ყველა — პერსონალიც და დამსვენებელიც — ფეხსაცმელს იხდიდა და იქვე ტოვებდა. ეს ტრადიცია დღემდე ცოცხლობს ლონგირში და სათავეს იღებს იმ დროიდან, როცა მეშახტე ები სახლში შედიოდნენ და ცდილობდნენ, მაღაროს მტვერი შინ არ შეეტანათ. ასე რომ, სასტუმროს კორიდორებშიც და კაფეშიც წინდებით დავდიოდით და დაბინძურების ამგვარი პრევენცია მართლაც ამართლებდა, რადგან სასტუმროში ყვე ლაფერი ისევე ბზინავდა, როგორც გარეთ — ლონგირის და თოვლილ უდაბნოში. ინტერიერი უზადო იყო — დაახლოებით ისეთი, როგორიც უეს ანდერსონის ფილმებიდან გვახსოვს — ფერადი, ნათე ლი, სკანდინავიურ ი მინიმალიზმისა და მოდერნის სტილის. ნომრები ხით იყო გაწყობილი, ნათელ ფერებში, კომფორტუ ლი და ლამაზი მოდერნისტული ავეჯით, ხოლო საძინებლის იატაკზე მთლიანად ზოლიანი ფარდაგი იყო დაგებული. ოთახს ფარდები არ ჰქონდა, რადგან გამუდმებულ ღამეში ამის სა ჭიროება არც იყო. მერე, უკვე ბოლო დღეებში, შევნიშნე, რომ ავტომატურად, არაცნობიერად, ყოველ დილას მივდიოდი ფანჯარასთან, თითქოს უკიდეგანო თეთრ უდაბნოში, სადაც აქა-იქ, მეჩხრად გაფანტული ფერადი სახლებისა და მბჟუტა ვი სინათლის მიღმა, ჰორიზონტიდან მზის ამოსვლ ას ველოდი. საოცრად კომფორტულმა საწოლმა თავისი შედეგი გამოიღო — ემოციებით დაღლილებს მალე ჩაგვეძინა. დილას ფანტას ტიკური საუზმე გველოდა — სკანდინავიურ ი სისადავით გა ფორმებული კერძები.

ჩრდილოეთის ციალის კვალდაკვალ ახალი დღის დასაწყებად, რომელიც უფრო მორიგ ღამეს ჰგავს, საუზმის შემდეგ უკუნ სიბნელეში გამოვდივართ გარეთ. ლონგირის გადათეთრებული უდაბნო უმიზნოდ ხეტიალისთ ვის განგვ აწყობს. სანახავიც ბევრია. პირველ რიგში, ლონგიე რელების იუმორის გრძნობა გხვდება თვალში — თუკი დანარ ჩენ სამყაროში ქანდაკებებს უდგამენ ადამიანებს, ლონგირში პოლარული დათვის ფიტულისებური ძეგლები დგას — ამით ადგილობრივები, ალბათ, პატივს მიაგებენ აქაურობის ჭეშმა რიტ მასპინძელს. ამ ხეტიალისას აღმოვაჩინეთ, მაგალითად, წითლად შეღები ლი ხის ნაგებობა, რომელიც სანტა-კლაუსის სახლს ჰგავდა, სინამდვ ილეში სვალბარდის ეკლესია ყოფილა. და კიდევ უფრო უცნაურ ად გვეჩვენა ის, რომ ეკლესიაში მისულ ადამი ანებს ყავით და ვაფლით უმასპინძლდებოდნენ. განწყობა და გარემო შინაურული და თბილი იყო და აქ ეგეც უკვე ნორმად მოგვეჩვენა. ასეთ დროს შეიძლება გაგახსენდეს, რომ ეკლე სია ღვთის სახლია. თუმცა სვალბარდის ხელოვნების მუზეუმის შენობაც სახლს ჰგავდა და განწყობა იქაც მსგავსი დაგვხვდა — შინაურული. ექსპოზიცია, ძირითადად, არქტიკის თემას ეძღვნებოდა და ეს ასეც იყო მოსალოდნელი. ლანდშაფტური და ბუნების ფოტო ებისთვის გალერეა WildPhoto იყო კარგი ადგილი — მაღალი ხარისხის ათეულობით იმიჯი ჩრდილოეთის პოლუსის ექსპე დიციებს აღწერს.

25 VOYAGER 24/2022

ლონგირი ნორვეგია

ლონგირში არაერთი ტურიც ეწყობა და გამორჩეულ ი მაინც ჩრდილოეთის ციალზე ნადირობის ტურია; სინამდვილეში, ამ ქალაქში ტურისტები, ძირითადად, ამ ჯადოსნური ციურ ი სა ნახაობის საცქერლად ჩამოდიან ხოლმე. ექსკურსიის მონაწი ლეები თოვლმ ავლებით მიდიან დანიშნულების ადგილებამ დე და გზის გასანათებლად ჩაფხუტებზე იმაგრებენ ფანრებს — დაახლოებით ისეთს, მაღაროელებს რომ ახურავთ ხოლმე. თოვლმავლების ხმაურიდან ხმაურ ამდე, ვარსკ ვლავიან ღამე ულ ცაზე პოლარული ნათების მოლოდინში, არქტიკული სიჩუ მე ისადგურებს — თითქოს ბუნებაც სულგანაბული ელოდება, როდის დაიწყებს ნეონ ების ცეკვას აურორა ბორეალისი, იგივე ჩრდილოეთის ციალი. ასეთ დროს შეიძლება გარეული ირე მიც გამოვიდეს თავისი სამალავიდან, თავისი ვერცხლისფერი რქები გადააქნიოს, სხარტად მოწყდეს ადგილიდან და გაიქ ცეს — ჩვენ სწორედ ეს დავინახეთ და სამუდამოდ ჩაგვებეჭდა გონებაში. ასე გვეგონა, სურვილს თუ ჩავიფიქრებდით, ირემი უფლისწულად ან მეფის ასულად გადაიქცეოდა შენს თვალწინ. და დიდი ხნის მოლოდინის შემდეგ ცაზე თეთრი მინანქა რივით ჩნდება ჯერ გამჭვირვალე, მბრუნავი ციალი და მერე თანდათან უფრო იძენს ფერებს. მათ გამოჩენას საყოველთაო ყიჟინა და სიხარულის შეძახილები მოჰყვ ება ხოლმე. პროფე სიონალები ან გათვითცნობიერებული ფოტომოყვარულები სასწრაფოდ მართავენ თავიანთ ძვირადღირებულ და რთულ მოწყობილობებს, შტატივებს, აპარატებს და მოცეკვავე სი ნათლის კადრში მოხელთებას ცდილობენ. ჩრდილოეთის ციალ ის ნახვის კიდევ ერთი ექსტრ ემალური საშუალ ებაა ჰასკებშებმული ციგით გასეირნება. მახსოვს, მინივენებით წაგვიყვანეს ბოლტერდალენის ჰასკების ფერ მაში, რომელიც ლონგირიდან 15 კილომეტრშია. ამ თავგადა სავლისთვ ისაც საგანგებოდ გაგვაფრთხილეს, რომ თბილად ჩაგვეცვა და ჩვენც სათანადოდ გავემზადეთ. ფერმაში ჰასკები

გველოდებოდნენ, რომლებიც მწვრთნელებმა წარგვიდგი ნეს და გვითხრეს, რომ შეგვეძლო მოვფერებოდით მათ, მათი ნდობა დაგვემსახურებინა, რომ შემდეგ თვითონვე შეგვება მარხილში და გზაშიც ჩვენდამი უნდობლობა არ გამოეჩი ნათ. თითოეულ მარხილში ექვს ი ჰასკი იყო შებმული და ის ორი ადამიანისთვის იყო განსაზღვრ ული — ერთი იჯდა და კაუჭი-მუხრუჭი ეჭირა, რომ თუკი ჰასკები გზიდან გადაუხვევ დნენ ან რაიმე გაუთვალისწინებელი მოხდებოდა, ეს კაუჭი თოვლში გადაესროლა და ასე შეეჩერებინა მარხილი. მეორე უნდა მდგარიყო მარხილის ბოლოში და ფუმფულა ოთხფეხა მეგობრები უნდა ემართა. თავზე ფანრიანი ჩაფხუტები დაგვა ხურეს და გავუდექით გზას. ყველაზე უკან ორგანიზატორები და მწვრთნელები მოდი ოდნენ, რომ ყველაფერი ეკონტროლებინათ. გადავიარეთ დათოვლილი მთები და ისეთი სიხარულის შეძახილები გვეს მოდა, როგორიც ბავშვებს ახასიათებს. შუა გზაში უკვე დავრ წმუნდი, რომ ხელთათმანებშიც კი ძალიან შემცივდა — ისე, რომ სითბოს შესანარჩუნებლად თითების მოძრაობა და ვიწყე. მარხილზე ვიჯექი, მეგობარი ბოლოში იდგა და მართავ და. გარეთ გამოსვლით გახარებულ ჰასკებს. გზაში ვუყვებოდი რაღაც ამბავს და უცბად გავჩერდი, რადგან საპასუხო რეაქცია არ მესმოდა. მხოლოდ ჰასკების თათები სა და მარხილის თოვლზე ჭრიალის ხმა არღვ ევდა პოლა რულ სიჩუმეს. უკან მივიხედე და აღარავინ იდგა.

26 VOYAGER 24/2022

27 VOYAGER 24/2022

ლონგირი ნორვეგია

გრუვეფელის მთის ძირას წითელი ხის საფოსტო ყუთი დგას, სადაც ბავშვებს შეუძლიათ, სურვილების ან მოკითხვის წერი ლი გაუგზავნონ სანტა-კლ აუსს; თვითონ გრუვეფელის მთა ზე კი, მაღარო #2-ში, გადმოცემის თანახმად, სანტა-კლაუსი ცხოვრობს. მაღაროში დღესასწაულების დროს ყოველთვის ანთია შუქი, რომ თეთრწვერა და წითელხალათიანმა სანტამ წერილები მშვიდად წაიკითხოს. ამ დღეს, როგორც მიღებულია, სტუმრებს ტრადიციული ნორ ვეგიული კერძებით უმასპინძლდებიან, რომელთაგან ყველაზე ხშირია რაკფისკი — ის კალმახისგან მზადდება და ორი-სამი თვის განმავლობაში გადის დამარილების პროცესს. არანაკ ლებ ხშირია ლუტეფისკიც, რომელსაც გამომშრ ალი სიგასგან ამზადებენ. ვისაც უფრო მისტიკურ გარემოში უნდა ახალი წლის გატა რება, შეუძლია ეკლესიაში წირვას დაესწროს. საახალწლოდ კონცერტებიც იმართება ხოლმე. ამისთვის საგანგებოდ ჩა მოჰყავთ ცნობილი ნორვეგიელი მუსიკოსები და ბენდები. ადგილობრივებისთვის დიდი პატივია ხოლმე, თუ ულამაზე სი ფიორდის მახლობლად, ხის ვილა ფრედჰაიმში მიეცემათ ახალი წლის აღნიშვნის შანსი. წინათ ეს ვილა მონადირეების გასაჩერებელი ადგილი იყო. ახლა კი, აქაური გუბერნატორი, შემთხვევითობის პრინციპით, ორ იღბლიან ოჯახს მიაქირა ვებს ხოლმე ყოველწლიურ ად. რაც შეეხება ექსტრ ემალურ თავგადასავლებს, საახალწლოდ ლონგირში ჩვენსავით ჩასულ ტურისტებს, ხშირად სთავა ზობენ ხოლმე გასეირნებას ჰასკებშებმული მარხილითა და სპეციალურ ტურს თხილამურებით, როცა სუნთქვისშემკვ რე ლი ხედებით ტკბობის გარდა, შეგიძლიათ პოლარულ ღამეში ლონგირის მთის მწვერვალებიდან დაეშვათ.

უმზეო დილა და მზიანი ღამე საერთოდ, ლონგირში ვიზიტის პერიოდს სამ სეზონად ანა წილებენ: პოლარული ზაფხული, რომელიც 17 მაისიდან 30 სექტემბრამდე გრძელდება; ჩრდილოეთის ციალის ზამთა რი, რომელიც 1 ოქტომბერს იწყება და 28 თებერვალს სრულ დება; და მზიანი ზამთარი, რომელიც 1 მარტიდან 16 მაისამდეა. ლონგირში პოლარული ღამე ნოემბრიდან იანვრ ის ბოლომ დე გრძელდება, ხოლო ზაფხულობით აქ თეთრი ღამეები იცის. ყველაზე გონივრულია მოგზაურობის დაგეგმვა აქტივობების მიხედვით. ცხადია, ვისაც პოლარული ნათების ნახვა უნდა, მან ნოემბრიდან იანვრის ბოლომდე უნდა იმოგზაუროს, ხოლო ვისაც ოკეანეში გემით რამდენიმედღიანი გასეირნება აინტე რესებს, მათ ზაფხული უნდა აირჩიონ. ზოგადად, სვალბარდი და კონკრეტულად — ლონგირი მდგრად განვითარებაზე ორიენტირებული ქალაქია, რაც იმას ნიშნავს, რომ აქ ადამიანები ბიომრავალფეროვნების კონსერვაციაზე ზრუნავენ. მით უმეტეს, რომ ჩრდილოეთ პოლუსზე ყველაზე ცხადად ჩანს კლიმატურ ცვლილებები და მასთან დაკავშირე ბული მტკივნეული პრობლემების არსი. ლონგირში დაახლოებით 2500 ადამიანი ცხოვრობს 50 ქვეყნი დან. მათთვ ის აქ მოწყობილია სკოლებიც, საბავშვო ბაღებიც, კულტურული ცენტრ ებიც, კინოთეატრიც, სპორტული დარბა ზიც და ყველაფერი ის, რაც ადამიანს სულიერი და ფიზიკური განვითარებისთვ ის სჭირდება. მთლიანად კუნძული ნორვეგიას ეკუთვნის. აქაურობას სათე მო საბჭო მართავს, რომელსაც ყოველ ოთხ წელიწადში ირ ჩევენ. მაგრამ კონკრეტულად ყველაფერზე პასუხისმგებელია

დავიწყე თვალის ცეცება, მაგრამ თოვლიანი გორაკებზე სად უნდა მეპოვა ვინმე. მერე ჰასკებთან ლაპარაკი დავიწყე, ვუხ სნიდი, გაჩერდით, მესაჭე დავკარგეთ-მეთქი. აშვებულ ძაღ ლებს რა დააკ ავებდა — როგორც Baha Men-ის სიმღერაშია „Who Let the Dogs Out“. მოულოდნელობისგან ისიც ვერ მოვახერხე, რომ კაუჭით გამე ჩერებინა ისინი და მარხილიდან გადმოვხტი. მუხლამდე თოვ ლი იყო და ასე მივაბიჯებდი მეგობრის სახელის ძახილით. 4-5 წუთში მიპასუხა — ისიც ფეხით მოდიოდ ა თოვლში. ამასობაში დანარჩენებიც დაგვეწივნენ და ბოლოს, წინ მყოფებმა მოახერ ხეს ჩვენი ჰასკების შეჩერება და მოგზაურობაც გავაგრძელეთ. ამ დღეს ჩრდილოეთის ციალ ი არ გვინახავს, მაგრამ მაინც ემოციით სავსე ვიყავით. ასე კეთილად დამთავრებული, მაგრამ ექსტრემალური თავგადასავლები პოლარულ მოგზაურობას კი დევ უფრო აზარტულს ხდის. მეორ ე დღის ბოლოს ახალ წელს ლონგირის სტუმრები ფო იერვერკებითა და ალკოჰოლური სასმელით შევხვდით; პო ლარულ სიჩუმეს სანტას მარხილების ხმაურ ი ფარავდა, თუმცა ლონგირში გატარებული მთელი პერიოდი ისედაც უჩვეულო საახალწლო განწყობა გვქონდა. იქნებ, თოვლის, ჩრდილოე თის ციალისა და საზოგადო მხიარულების გამო იყო ასე. დილაობით სეირნობებს ვაწყობდით, ღამით პაბებს შემო ვივლიდით, თუმცა, ზოგჯერ ვერ ვხვდებოდი, რატომ ვყოფდი დღესა და ღამეს — ორივე მონაკვეთში ხომ არ გვშორდებოდა სიბნელე. ამიტომ ვეტანებოდით საახალწლო ფერადი განათე ბებით მორთულ ქუჩებსა და ბაზრობებს, სადაც სადღესასწაუ ლო დღეებში ადგილობრივ ნაწარმს ჰყიდიან ლონგირელები — ხელნაკეთობებით დაწყებული, გარეულ ი ირმის შემწვარი ხორცით დამთავრებული. 28 VOYAGER 24/2022

29 VOYAGER 24/2022

ლონგირი ნორვეგია

გუბერნატორი, რომელსაც ნორვეგიის მთავრობა ნიშნავს. ის პოლიციის უფროსის მოვალეობასაც ითავსებს. მთლიანად არქიპელაგში უვიზო მიმოსვლა მოქმედებს და სვალბარდ ზე საცხოვრებლად, მაგალითად, საჭირო არ არის ცხოვრების ნებართვ ა. უბრალოდ, თუკი ვინმე გადაწყვეტს აქ დარჩენას, პირველ ეტაპზე მაინც თავის დამოუკიდებლად რჩენის საშუა ლებაც უნდა ჰქონდეს.

ლონგირში ღამის გასათევად შეგიძლიათ აირჩიოთ კომფორტული სასტუმროც, სასტუმროს ტიპის სახლიც და კარავიც.

გამონაკლისია სამუშაოდ ჩამოსული ადამიან ები, რომლებსაც ასარჩევად რამდენიმე ალტერნატივა აქვთ — გუბერნატო რის სამსახურში, სათემო საბჭოში, უნივერსიტეტში, სკოლაში, სერვისის (კაფეებში, რესტორნებში, მაღაზიებსა და სასტუმ როებში) და, რა თქმა უნდა, ტურიზმის — სფეროში. ლონგირში სამუშაოს დაწყების მსურველები, როგორც წესი, ამოწმებენ ნორვეგიის შრომისა და კეთილდღეობის ადმინისტრაციის გა ნაცხადებს ვაკანსიების შესახებ ან უშუალოდ დამსაქმებლებს უკავშირდებიან.

BASECAMP HOTEL

აქ თვალშისაცემად ბევრი სტუდენტი მუშაობს სერვისის და ტურიზმის სფეროში, ძირითადად — სკანდინავიიდან. ცოტა გასაკვირიც კი იყო, რომ სკანდინავიელ ი სტუდენტები აქ მო დიოდნენ სამუშაოდ, მაგრამ როგორც გაირკვა, ლონგირში ძალიან მაღალი ანაზღაურებაა — გაცილებით მეტი, ვიდრე ნორვეგიაში, შვედეთში, ისლანდიასა თუ დანიაში. ამიტომა ცაა, რომ გაყინული ფიორდებით, გლეტჩერებით თუ ტუნდრით გარშემორტყმულ სვალბარდშ ი გადმოსვლ ის აკვიატებული იდეა ბევრს აწუხებს. სერვისის სფეროში მუშაობ ის დაწყებამ დე ყველა გადის კურსებს და შესაბამისი სერტიფიკატის აღე ბის შემთხვევაში, მუშაობას იწყებენ.

FUNKEN LODGE თანამედროვე კომფორტული სასტუმრო, რომელიც მთაზე მდებარეობს. ის გასული საუკუნის 40-იანი წლების ბოლოს აშენდა და სრულიად განახლდა 2018 წელს. სასტუმროს თბილ განწყობას ხაზს უსვამს ბუხარი, რომელიც შესვლისთანავე იპყრობს ყურადღებას. მოდერნის ტიპის ინტერიერი და ავეჯი დროებით გასული საუკუნის 40-იანი წლების გარემოში გადა გიყვანთ, სადაც განიერი ფანჯრებიდან თქვენ თვალწინ გადა იშლება ულამაზესი ხედები მთელ ქალაქზე.

ხანდახან ისეთი შთაბეჭდილება გექმნ ება, რომ ადამიანები აქ რაღაცისგან თავის დასაღწევად ჩამოვიდნენ და ეს, უბრა ლოდ, თავშესაფარია. თავიდან ერთი-ორი კვირით მოდიან, მაგრამ როგორც თავად მითხრეს, აქაურობას ისეთი მიზიდუ ლობა აქვს, რომ შეიძლება ერთი კვირით ჩასვლა ხუთ ან მეტ წლადაც იქცეს. ლონგირში ერთი ნორვეგიელ ი სტუდენტი გავიცანი, რომელიც თავიდან თურმე რამდენიმე თვით ჩამოვიდა, შემდეგ ტურიზ მის ინდუსტრიაში დასაქმდ ა და წელიწადზე მეტია, აქ ცხოვ რობდა. მითხრა, რომ კიდევ ერთ ზაფხულსაც დარჩებოდა — ზაფხულობით ის მუშაობას იწყებდა გემზე, რომელიც ლონგი რიდან გადიოდა და რამდენიმე დღეს ატარებდა ოკეან ეში, იქ კი სტუმრები პირდაპირ გემიდან ადევნებენ თვალს ყინულებ ზე მდგარ პოლარულ დათვებს, რომლებიც, ვითომც არაფერი, თავისთვ ის იჭერენ თევზებს.

ნომრის საშუალო ფასი: 490 აშშ დოლარი www.funkenlodge.com/en/

საერთოდ, ლონგირში სამუშაოდ ჩამომსვლ ელები მზად უნდა იყვნენ საკმაოდ მკაცრ კლიმატთან შესაგუებლად. უმზეო ზამ თრისა და ზაფხულობით მზიანი ღამეების გარდა, ისინი ზვა ვებსა და ქარბუქსაც უნდა მიეჩვიონ, რადგან აქ ეს ნორმაა. ჩრდილოეთის ამ პატარა ქალაქის მცხოვრებლებისთვის ადა მიანებთან კომუნიკაციაც ძვირფასი და იშვიათია. ყოველ შემ თხვევაში, ჩემს ნორვეგიელ ნაცნობს აშკარად ენატრებოდა ადამიანებთან ურთიერთობა, რადგან ზაფხულამდე, სანამ მას გემით ოკეანეში გასული ტურისტების გიდობა მოუწევდა, კი დევ რამდენიმე თვე აშორებდა. სასტუმროში ისევ აეროპორტის შატლმ ა მოგვაკითხა და ჩვენც დაუვიწყარი მოგონებებით და ემოციებით დავემშვიდობეთ ფერადი სახლებით მოფენილ, ავტობუსის ფარების შუქზე გა დათეთრებულ უდაბნოსა და შორეულ თეთრ მთებს. იმ ბოლო წუთებში, ერთხანს, ყველაფერი სიზმარი გვეგონა — შეიძლება დანარჩენი სამყაროსგან მოწყვეტილობის, ზღაპრებიდან გა მოყოლილი გარემოს საკუთარი თვალით ხილვის ან პოლა რული ღამეების გამო; ამ ირეალურ სიბნელეში ხომ თავისუფ ლად შეიძლება ხან ჩრდილოეთის ირემს მოჰკრა თვალი, ხან არქტიკულ მელას — ოღონდ, შეხედო და მაინც ვერ დაიჯერო, რომ მართლ ა ხედავ. ამ დროს, იმდენად ირეალურია ყველა ფერი, რომ შეიძლება ბავშვობის წარმოსახვებმაც გაგიტაცოთ და წამით სანტა კლაუსის საჩუქრებით დატვირთულ მარხილ საც მოჰკრ ათ სადმე სითეთრეში თვალი.

30 VOYAGER 24/2022

სასტუმრო „ბეისქემფი“ სადა, ნორვეგიის ტრადიციული ინტე რიერით გამორჩეული სასტუმროა, სადაც მხოლოდ 16 ნომე რია. აქ ოთახებში ხის ფაქტურა ჭარბობს. სასტუმრო ქალაქის ცენტრშია. ის ნორვეგიის ტიპურ მონადირეთა სახლებს მოგ ვაგონებს და ინტერიერი ძველი მონადირეების არტეფაქტები თაა გაფორმებული. ვისაც ტრადიციული სვალბარდული გარემოს შეგრძნება სურს, მათთვის ყველაზე შესაფერისი იქნება ეს სასტუმრო. შენობა მორებით და, ზოგადად, ხის მასალითაა აგებული. ნომრები კე თილმოწყობილია და აქვს როგორც ტელევიზორები, ისე Wi-Fi ქსელიც. ნომრის ღირებულება: 140 აშშ დოლარიდან www.basecampexplorer.com/spitsbergen/hotels/basecamp-hotel www.basecamp.norway-hotel.com/en/

THE VAULT სასტუმროში, რომელიც 2018 წელს გაიხსნ ა, 35 ნომერია სტუმ რების სრული კომფორტისთვის. ამ მოდერნისტულ შენობაში, რომელიც შორიდან ერთი შეხედვით შეიძლება ასანთის კო ლოფს მიამსგ ავსოთ, სკანდინავიური მინიმალიზმით გაწყო ბილი ნომრები მყუდროების შეგრძნებას უქმნის დამსვენებ ლებს. ეს სასტუმრო სვალბარდის გლობალური თესლსაცავის შენობის მიხედვითაა აგებული. სხვათა შორის, ეს თესლსაცავი უნიკალურია იმ მხრივ, რომ აქ მთელი მსოფლიოდან გზავნიან თესლებს, რადგან კლიმატური პირობების გამო კარგად ინახე ბა ისინი მთელი წლის მანძილზე. სწორედ ამ საცავის შესახებ ინფორმაცია და ფოტოები შეგიძლიათ ნახოთ სასტუმროში. ნომრის ღირებულება: 240 აშშ დოლარიდან www.svalbard-l-the-vault.norway-hotel.com/en/ 31 VOYAGER 24/2022

ლონგირი ნორვეგია

ლონგირის რესტორნები სტუმრებს არაერთ ადგილობრივ კერძს სთავაზობენ, მათ შო რის, ჩრდილოეთის ირმის, არქტიკული გო ჭალას, სელაპის, ვეშაპის თუ ტუნდრის გნო ლის ხორცია. ნებისმიერი კერძისთვის აუცი ლებელი ატრიბუტია ალკოჰოლური სასმე ლი, მით უმეტეს, ჩრდილოეთის პოლუსზე. ლონგირის რესტორნებში ამ მხრივაც დიდი არჩევანია — ლუდით დაწყებული, ღვინით და შამპანურით დამთავრებული.

RADISSON BLU POLAR HOTEL საერთაშორისო სასტუმროების ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ქსელი ლონგირშიც მაღალი კლასის მასპინძლობას სთავა ზობს დამსვენებლებს. სასტუმრო ქალაქის ცენტრ შია. აქ 100მდე კომფორტული ნომრის გარდა საკონფერენციო ოთახები ცაა. გარედან შემოსულ სტუმარს შეუძლია ბუხარს მიეფიცხოს. აქვეა შესანიშნავი რესტორანი და პაბი, სადაც ყოველთვ ის ხალხმრავლობა და მხიარულებაა. ნომრებში ყოველგვარი პირობებია სტუმრების კომფორტისთვის — ტელევიზორით თუ ელექტროჩაიდნით დაწყებული, ხალათების და ჩუსტების ჩათ ვლით. ინტერიერები გაფორმებულია პოლარული ექსპედიცი ების ისტორიის ამსახველი ფოტოებით.

GRUVELAGERET სასტუმროს მისაღებში არის მოსასვენებელი სივრცეები, სა დაც ბუხართან შეგიძლიათ ცხელი ყავა მიირთვ ათ. ასევე, სას ტუმროს აქვს თავისი საუნა, რომელსაც სრული რელაქსაციის თვის არაფერი შეედრება, ხოლო სასტუმროს აუზიდან ულამა ზესი ხიდი იშლება ჰიორთის მთაზე. ნომრის ღირებულება: 240 აშშ დოლარიდან www.radissonhotels.com/en-us/hotels/radisson-blu-spitsbergen-polar

„ჰუსეტი“ ტრადიციული რესტორნების რიცხვს განეკუთვნება, რომელიც ლონგირის საზოგადოებრივ შენობაში მდებარე ობს. ის 1951 წელს ააგეს. ამ შესანიშნავ რესტორანს შეუძლია თავისუფლად იამაყოს სასმელით — მის სარდაფში დაახლო ებით 15 000 ბოთლი ღვინო ინახება და ამ თვალსაზრისით ერ თ-ერთი მოწინავეა მთელ სკანდინავიაში.

რესტორანი მაღაროს ყოფილ საწყობშია მოწყობილი და ამ მხრივ უკვე თავისთავად ეგზოტიკურ გარემოს ქმნის. ინტერი ერიც კი მაღაროს თემითაა შთაგონებული. ეს განუმეორებე ლი რესტორანი ქალაქიდან ოდნავ მოშორებითაა და ამიტო მაც, აქ ყოფნისას ადამიანი უცბად ბუნების წიაღში აღმოჩნდე ბა. ხის ელემენტები და დეკორი ამ რესტორნისთვისაც მნიშვ ნელოვანია. და ცხადია, უგემრიელესი სამზარეულო, მაღალი ხარისხის ღვინის თანხლებით.

რესტორანთან ერთად „ჰუსეტი“ აერთიანებს ბისტროსა და ღამის კლუბს. სხვათა შორის, ის 2018 წელს ნორვეგიის საუ კეთესო რესტორნების ჩამონათვალში მე-11 ადგილზე გავიდა — ნორვეგია ხომ მსოფლიოში ცნობილია თავისი საუკეთესო რესტორნებით. აქაურ ღვინოს მიღებული აქვს არაერთი სა ერთაშორისო ჯილდო.

რესტორანს ბულგარული წარმოშობის შეფ-მზარეული ჰყავს. აუცილებლად უნდა გასინჯოთ ნახშირზე შემწვარი ირმის ხორცი და გრილზე შემწვარი პრასი ნაღების სოუს ით, ან ირმის ფილე ნიახურიანი პურით და ღვინისა და კენკრის სოუსით.

HUSET

კერძებიდან ზღვის პროდუქტების ფართო არჩევანია, მაგრამ გამორჩეულია ირმის ხორცი სტაფილოს მწნილით, რომლის დამაგვირგვინებელი აქცენტი იქნება დესერტი ფსტათი და შოკოლადით.

https://gruvelageret.no/en/

https://www.huset.com/

SVALBARD HOTELL | POLFAREREN სასტუმრო „პოლფარერენი“ ქალაქის მთავარ ქუჩაზე მდება რეობს და აქედან ლონგირის კაფეებ ი თუ მაღაზიები ფეხით სავალ ნაბიჯზეა. სასტუმროს ინტერიერი განუმეორებელია — ფერადი, ნათელი, სკანდინავიურ ი მინიმალიზმისთვ ის დამა ხასიათებელი, მოდერნის სტილის. მზიანი და დიდი ნომრები ხის დეტალებითაა გაფორმებული და კომფორტული და ლამაზი მოდერნისტული ავეჯითაა გაწყობილი. ნომრის ღირებულება: 200 აშშ დოლარიდან 32 VOYAGER 24/2022

33 VOYAGER 24/2022

ლონგირი ნორვეგია

RESTAURANT NANSEN

დიზაინერების მიერ შეკერილი ტანსაცმელი, აქსესუარები, სამკაული, სუვენირები და ა.შ. ყველა სუვენირი დამზადებუ ლია აქვე ან სკანდინავიის ქვეყნებში, ხისგან, ვერცხლისა და ქსოვილებისგან.

რესტორანი „ნანსენი“ დაუვიწყარ სადილს გთავაზობთ ფიორ დებისა და მთების გარემოცვაში. აქ შეუძლიათ დააგემოვნონ აზიურ ი გემოთი გამდიდრებული არქტიკული რეგიონ ის პრო დუქტებისგან დამზადებული კერძები. რესტორანი სასტუმრო Radisson Blu Polar Hotel-ში მდებარე ობს. კერძების დაგემოვნების პარალელურად, სტუმრებს შე უძლიათ ისიამ ოვნონ პანორამული ხედებით, რომელიც თით ქმის ყოველი მხრიდან, რესტორნის განიერი ფანჯრ ებიდან მოჩანს. ხანგრძლივი ხეტიალ ის შემდეგ აქაურობა საუკ ეთესო არჩევანია მოსადუნებლად.

VINTERHAGEN RESTAURANT „ვინტერჰაგენი“ კიდევ ერთი რესტორანია გამჭვირვალე, სათბუ რისებრ სივრცეში, სადაც მცენარეები და ინტერიერი ერთმ ანეთის განუყოფელ ნაწილადაა ქცეული. „ვინტერჰაგენი“ ხომ ზამთრ ის ბაღს ნიშ ნავს ნორვეგიულად. აქაური სიმწვანე თითქოს ერთგვარ კონტრასტს ქმნის გარეთ გადათეთრებულ ბუნებასთან. აქ განსაკუთრებით დიდ რეკო მენდაციას უწევენ სელაპის და ირმის ხორცის კერძებს. ორივე მათგანს ძალიან უხდება ღვინო, რომლის ფართო არჩევანსაც სთავაზობენ. აქ ვეგეტარიანელებისა და ვეგანებისთვის სა სურველი კერძებიც საკმაოდაა. ძალიან გემრიელია ვანილის ნაყინი ლიჩით, პიტნით და კენკრით. https://polarriggen.com/eat-drink/

კარგი დასაწყისია კარელიურ ი ხიზილალა, რომელიც, ალბათ, ეკოლოგიურად ყველაზე სუფთაა — რეგიონიდან გამომდინა რე. შეგიძლიათ გააგრძელოთ და დააგემოვნოთ ვირთევზა ხახ ვის და კარტოფილის პიურეთი და სოიას მინანქრით; ან აირჩი ოთ ცომში გამომცხვარი აზიური თევზი, ბოსტნეულ ი, ირმის ან ღორის ხორცი. დესერტად ქაცვის სოუსში მორთმეულ ი შოკო ლადის უგემრიელესი ტერინის გემოს არაფერი შეედრება. https://www.facebook.com/restaurantnansen/

FRUENE KAFFE OG VINBAR აქაურობა ვახშმისთვ ის ზედგამოჭრილი ადგილია. ერთი შე ხედვით, ის ტიპური სვალბარდული სახლია, რომელთა უმ რავლესობის ინტერიერიც ძალიან შთამბეჭდავია, ექსტ ერიე რისგან განსხვავებით. აქ შესანიშნავი სუფების დიდი არჩევა ნი აქვთ. უგემრიელესი ყავა და დაბალცილოვანი ნამცხვრ ები, შინ დამზადებული შოკოლადის კანფეტები, მშვიდი და მოდუ ნებული გარემო საუკეთესო დასვენების საშუალებას იძლევა. მაგრამ დაუვიწყარია ტეხასური შოკოლადის ნამცხვარი, რო მელიც აუცილებლად უნდა გასინჯოთ. https://www.facebook.com/FrueneAS/ 34 VOYAGER 24/2022

შოპინგი ბევრისთვის თავშესაქცევი საქმიანობაა, მით უმეტეს, ისეთ უჩვეულო ადგილზე, როგორიცაა ჩრდილოეთი პოლუსი, სვალბარდი, სადაც პროდუქცია არ იბეგრება. აქ შეგიძლიათ ხელსაყრელ ფასად შეიძინოთ ტანსაცმელი და აღჭურვილო ბები სპორტულ მაღაზიებში. სუვენირებიც უხვადაა ლონგირ ში, რომ აღარაფერი ვთქვათ ოქროს ნივთებზე. აქ ტრადიცი ულ საჩუქრად ითვლება სვალბარდული სვიტერი, რომლითაც საყვარელ ადამიანებს უდავოდ გაახარებთ. შალისგან დამზა დებული თბილი სვიტერები თანაბრად პოპულარულია ადგი ლობრივებშიც და სტუმრებშიც. არანაკლებ სასიამოვნოა შინ მომზადებული შოკოლადის ნაკრების საჩუქრად მიღება. ლუ დის მოყვარულებისთვის ადგილობრივ ლუდსახარშებში დამ ზადებული ლუდი საუკეთესო არჩევანია. ყველა მაღაზიაში იღებენ საკრედიტო ბარათებს. FROST პატარა ბუტიკია, რომელიც ლონგირის ცენტრ ში მდე ბარეობს. აქ სტუმრებს შეუძლიათ შეიძინონ სკანდინავიელი

SVALBARDBUTIKKEN, ასევე, ლონგირის ცენტრშ ი მდება რეობს. აქ ახალი ბოსტნეულისა და ხილის გარდა, შეგიძლიათ შეიძინოთ კოსმეტიკური და ელექტრ ონული ნივთები. Sval bardbutikken-ში, ასევე, შეგიძლიათ ეწვიოთ ლონგირში ალ კოჰოლური სასმლის ერთადერთ მაღაზიას NORDPOLET. მაღაზია SPITSBERGEN SPORT სპორტულ ტანსაცმელს და აღჭურვილობას გთავაზობთ დაუვიწყარი თავგადასავლების თვის. აქ ტანსაცმლ ის მართლაც დიდი არჩევანია და წარმოდ გენილია საუკეთესო სკანდინავიელი დიზაინერების მიერ შექ მნილი სპორტული ტანსაცმელი.

აქვე საგულისხმ ოა, რომ ლონ გირში მწარმოებლები აისბერ გის მოტივტივე ნაწილებს სა გულდაგულოდ აგროვებენ და ბოთლებში ჩამოსასხმ ელად ამზადებენ. ყინული დნება და ხურულ ავზში და წყალი ისევე სუფთად ინახება. შეგიძლიათ სვალბარდის მო საგონებლად Svalbarði Polar Iceberg Water შინ წაიღოთ. ამ წყლის შეძენა შეგიძლიათ რამდენიმე მაღაზიაში, მათ შორის, Gullgruva, Skinnboden-ში და North Pole Expedition Museum-ში. 35 VOYAGER 24/2022

ჩინური ახალი წელი

შინ დაბრუნების ბედნიერება შაკ ო ჩიხლ აძ ე

ბოლო ოცი წლის განმავლობაში, საქართვ ელოდან არაერთი ახალგაზრდა წასულა უცხოეთში სასწავლებლად თუ სამუშაოდ, თუმცა, მათი ძირითადი ნაკადი დასავლეთს ეტანებოდა. ეს ტენდენცია ბოლო წლებში შეიცვალა, აღმოსავლეთი აზიით სულ უფრო მეტი ახალგაზრდა ინტერესდება და მერე, როგორც მათი შთაბეჭდილებებიდან ვიგებთ, არც თუ — უსაფუძვლ ოდ. მეც ერთ-ერთი მათგანი ვარ — ადამიანი, რომელმაც, როცა წლების წინ პირველად მოვხაზე იეროგლიფი, ვერ წარმოვიდ გენდი, რომ ჩემი ყოველდღიურობა იეროგლიფებსა და მათი წარმოშობის ადგილს ასე გადაეჯაჭვებოდა. დღეს კი ჩინეთის ერთ დროს უცხო ცივილიზაციურ-კულტურული ასპექტები ჩემი პროფესიული საქმიანობის ნაწილია და ჩინური ყოფის შესახებ მთხრობლის ამპლუაშიც ხშირად მიწევს ყოფნა.

დიდი კედლის ჩრდილქვეშ 2016 წლის სექტემბერში აღმოსავლეთ აზიის ტერიტორიაზე ფე ხი პირველად დავადგი; მიზანი ჩინური ენისა და კულტურის კვლევების ერთწლიან პროგრამაში სწავლა იყო. მოვხვ დი ჩი ნეთის ერთ-ერთ უძველეს და ლამაზ ქალაქში, რომელიც ჯერ კიდევ მარკო პოლოს აოცებდა მასშტაბებითა და არქიტექტუ რული ნაირსახეობით.

36 VOYAGER 24/2022

37 VOYAGER 24/2022

ჩინური ახალი წელი

ქალაქი ხანგჭოუ (Hangzhou) ჩინეთის სამხრეთ-აღ მოსავლეთ ნაწილში მდებარეობს, გამოთქმ აც კი არსებობს „ზემოთ სამოთხეა, ხოლო მიწაზე კი ხანგჭოუ და სუჭოუ“. თა ნამედროვე ეპოქაში ქალაქს რამდენიმე გამოკვეთილი ღირს შესანიშნაობა აქვს: ის, ერთი მხრივ, საკმაოდ გათანამედრო ვებულია ბიზნესცენტრებითა და ახალი არქიტექტურით, მეორე მხრივ კი, ისტორიულ ნაწილში შეხვდებით აღდგენილ ისტორი ულ და კულტურულ ძეგლებს, რომლებიც ქალაქის ლანდშ აფტ ში საინტერესოდ ეწერება. ისტორიულ ი ნაწილი „დასავლეთის ტბის“ ირგვლივაა გაშენე ბული, ტბაში კი რამდენიმე მცირე ზომის კუნძულია. სწორედ მათ ირგვლივ არის განლაგებული ქალაქის ღირსშ ესანიშნაო ბები — ლეიფენგის პაგოდა, ლინგინის ბუდისტური სამონასტ რო კომპლ ექსი, ხეფანგძიე, ჩაის მუზეუმი და სხვა. ამ შთამბეჭდავმა და ისტორიით სავსე გარემომ მიმახვედრა, რომ იქ მხოლოდ სტუდენტის ამპლუაში არ უნდა მეცხოვრა, რომ ეს იყო ახალი სამყაროს კულტურისა და ყოველდღიურო ბის გაცნობის შანსიც და მეც ასე ვიქეცი სტუდენტ-მოგზაურად, რაც, ახლა რომ ვუკვირდები, სწორი გადაწყვეტილება იყო.

მზადება ჩინური ახალი წლისთვის სად წავიდეთ? ქართველების მსგავსად, ჩინელები ახალ წელს ორჯერ აღნიშ ნავენ, ერთხელ დანარჩენ მსოფლიოსთან ერთად, მეორედ, ცოტა მოგვიანებით კი საკუთარ „გაზაფხულის დღესასწაულს“ აწყობენ — ეს იგივე ჩინური ახალი წელია, გაცილებით უფრო გრანდიოზული და მასშტაბური ზეიმი.

აანთეს ფარნები, ქუჩები და შენობები მორთეს მანათობელი ბურთებითა და ჭრაქებით, სახლების დეკორაციებში ჭარბობ და წითელი ფერი (გადმოცემის თანახმად ურჩხულს წითელი ფერის ეშინოდა) და რაც მთავარია; მოიმარაგეს დენთი და და იწყეს ფეიერვერკების დამზადება.

ჩინური ახალი წელი მთვარის კალენდრის მიხედვით აღინიშ ნება და ის მოძრავი დღესასწაულ ია, როგორც წესი, იანვრის ბოლოსა და თებერვლის დასაწყისს ემთხვევა. ჩინეთი ლეგენ დებისა და თქმულებების მხარეა, „გაზაფხულის დღესასწაულ საც“ და იმ რიტუალებს, რასაც ჩინელები მისდევენ, აქვს ახნსა, რა თქმა უნდა — მითოლოგიური. ასე რომ, თქმულების თანახ მად, უძველეს დროში, არსებობდა ურჩხული „ნიენი“, რომელიც დიდ ზარალს აყენებდა სოფლის მაცხოვრებლებსა და მათ მო სავალს. სოფლის სასოწარკვეთილი მაცხოვრებლები კი ვერა ფერს აკეთებდნენ მის შესაჩერებლად, ერთ დღესაც სოფლის მკვიდრმ ა, რომელიც შეწუხებული იყო მუდმივი თავდასხმე ბით, მოიფიქრა გეგმა „ნიენის“ დასაფრთ ხობად, ყველა სახლში

მთვარის კალენდრის პირველი თვის, პირველ დღეს „ნიენი“ ისევ დაბრუნდა სოფლის დასაწიოკებლად და მოსავლის გა სანადგურებლად, თუმცა სოფლის მაცხოვრებლები ახლა უკვე მომზადებულები იყვნენ: ჩახჩახებდა სახლები და ქუჩები, დო ლებითა და ფირფიტებით ხმაურობდნენ ქუჩებში, ფეიე რვერკები კი ცაში ათასფრად ქუხდა. ურჩხული იმდენად შეშინებულა, რომ ერთხელ და სამუდამოდ გადაკარგულა, ხოლო ის რიტუალები, რომელიც მის დასაფრთხობად გამოიყ ენეს, ყოველწლ იურ ტრა დიციად დარჩა. სწორედ ასე ხსნიან თანამედროვე ჩინეთში იმ წეს-ჩვეულებებს, დღესასწაულს რაც ახლავს თან. მიუხედავად იმისა, რომ თანამედროვე ჩინური საზოგადოებ ა, დიდად რელი გიური არაა, მათი აბსოლუტური უმრავლესობა საკმაოდ ტრა

38 VOYAGER 24/2022

დიციულია; მეტიც, არც ცრურწმენებისადმი არიან გულგრილნი. შესაბამისად, ჩინურ ახალ წელსაც ახლავს თან მთელი რიგი ცრურწმ ენები და ჩვეულებები, რისიც დღემდე ბევრს სჯერა და იცავს. მაგალითად, აუცილებლად ალაგებენ სახლს, სადღესას წაულო დღეებში ერიდებიან ნივთების გატეხას.

39 VOYAGER 24/2022

ჩინური ახალი წელი ბრინჯის ტკბილი ბურთულები — კავშირშია ოჯახების გაერთი ანებასთან; ლაფშის ნაირსახეობა „ჩანგშოუმ იენი“ — გამოხატავს ბედნიე რებასა და ხანგრძლივობას; ციტრუსები (ძირითადად მანდარინი და ფორთოხალი) — ასე ვე კავშირშია ბედნიერებასთან.

ძველი ტრადიციის თანახმად, მესამე დღეს არ იყო სასურველი გარეთ გასვლა, თუმცა დღეს ამას ნაკლებად მისდევენ. ოჯახე ბის გაერთიანება კი დღესასწაულის მთავარი არსია. ოჯახების შეკრებას კი თავისთავად, თან სდევს საოჯახო სადილები. ალბათ არ იქნება გადაჭარბებული თუ ვიტყვით, რომ ჩინური სამზარეულ ო ერთ-ერთი ყველაზე მრავალფეროვანი სამზარე ულოა მსოფლიოშ ი, თუმცა უშუალოდ დღესასწაულისას რამ დენიმე ძირითადი კერძი ჭარბობს, რომელიც აუცილებლად ხვდება სუფრაზე და თითოეუ ლ მათგანს სიმბოლური დანიშ ნულება აქვს:

ჩინური ახალი წელი მხოლოდ კულტურული ფენომენი არ არის, მას თავისი სოციალურ-ეკონომიკური ასპექტიც აქვს. ამ დროს ქვეყანაში ცხადდება ყველაზე ხანგრ ძლივი არდადეგე ბი, რაც ასეულობით მილიონ ჩინელს აძლევს შესაძლებლობას, დაუბრუნდეს მშობლიურ მხარეს და ოჯახებთან ერთად იზეი მოს. ოჯახების გაერთიანება ძალიან მკაცრი ტრადიციაა, შესა ბამისად, იშვიათად შეხვდებით ჩინელს, რომელიც იმ დროს მშობლიურ ადგილს არ უბრუნდება. საოჯ ახო სადილები, წითე ლი კონვერტით თანხისა და ტკბილეულის ჩუქება — ეს ყოვე ლივე დღესასწაულის განუყოფელი ნაწილია. ჩინური ახალი წლის დროს დაწყებული შიდა მიგრაცია პლა ნეტის ყველაზე მასშტაბური შიდა მიგრაციაა , როდესაც ქვეყნის ერთი ნაწილიდან მეორეში სულ მცირე სამასი მილიონი მოქა ლაქე გადადის.

დღესასწაულს ეს აქცევს საკმაოდ გადატვირთულ პერიოდად, სადაც მოგზაურობისთვის თადარიგი წინასწარ უნდა დაიჭი როთ, ბილეთის ან სასტუმროს ჯავშნის გარეშე რომ არ დარ ჩეთ. ამიტომ, ბევრი ფიქრობს, რომ ჩინური ახალი წლის პერიოდ ში უცხოელი ტურისტისთვის მოგზაურობა არც თუ ისე კარგი იდეაა, თუ გაქვთ შესაძლებლობა, არ წახვიდეთ სამოგზაუროდ ყველასათვის ცნობილ ლოკაციებზე: დიდი კედლის პატალინის მონაკვეთი, აკრძალული ქალაქი, თიანანმენის მოედანი, შანხა ის ტურისტული ლოკაციები და ა. შ. წინააღმდეგ შემთხვევაში, თქვენ აღმოჩნდებით ადამიანთა ოკეანეში, რომელშიც არათუ სამახსოვრო ფოტოებს გადაღებას ვერ შეძლებთ, არამედ _ ადამიანურად გადაადგილებასაც. მე კი დასაკარგი დრო არ მქონდა. როგორც სტუდენტს, აუცი ლებლად უნდა გამომეყენებინა ზამთრის არდადეგები, რომე ლიც ჩინეთში ერთ თვეს ან თვე-ნახევარსაც კი გრძელდება. დაგეგმვა რამდენიმე თვით ადრე დავიწყეთ.

თევზი— ასოცირდება კეთილდღეობ ასთან; ჩინური პელმენები „ძიაოწი“ — ასოცირდება სიმდიდრესთან; ხორციანი ან ტკბილეულის შიგთავსით გაჯერებული ხვეულე ბი „ჩუნძიენ“ — ასოცირდება სიმდიდრესთან; ბრინჯის ტკბილი ნამცხვარი, „ნიენ კაო“ — დაკავშირებულია სამსახურებრივ დაწინაურებასთან და კარიერ ულ წინსვლ ასთან;

პირველი დილემა იყო: სითბოში თუ სიცივეში? მოსახლეობის მიხედვით, ჩინეთი რუსეთთან და კანადასთან ერთად პლანეტის უდიდესი ქვეყნების სამეულშია; შესაბამი სად, ზამთრ ის პერიოდში იქ შეხვდებით, როგორც ციმბირის მსგავს კლიმატს, ასევე, სამხრეთ-აღმოსავლეთი აზიის- ტრო პიკულ კლიმატსაც. ბევრი ვიფიქრეთ თუ ცოტა, გადაწყდა, რომ ტროპიკები არსად გაგვექცეოდა, ხოლო იმის ნახვა, რაც ჩრდილოეთში გველოდა, მხოლოდ ზამთრ ის იმ მონაკვეთში შეგვეძლო. ჩინეთის ჩრდილო-აღმოსავლეთი პროვინციის ქალაქ ხარპინში (Harbin) ყოველ ზამთარს იმართება ე. წ. ყინულის ფესტივალი

40 VOYAGER 24/2022

41 VOYAGER 24/2022

ჩინური ახალი წელი — უზარმაზარ ფართობზე აგებენ უზარმაზარ ყინულის შენობებს. ეს ფიგურები იმდენად მასშტაბური და შთამბეჭდავია, იქ ყოფ ნისას იკარგება იმის აღქმა, ტურისტულ სივრცეში ხარ, თუ „ყინულის დედოფლის“ გადასაღებ მოედანზე. ირგვ ლივ შეხვ დებით მარხილში შებმულ ცხენებსა და ირმებს, რომლებთანაც თამაში ყველა დამთვალიერებელს შეუძლია. ასევეა, თეთრი მელაკუდების საგამოფენო სივრცეები, სადაც შეგიძლია მოში ნაურებული მელიები ხელში აიყვანო და ფოტოები გადაიღ ო. მოკლედ, ჩვენი პირველი არჩევანი, წავსულიყავით უკიდურეს ჩრდილოეთში, სწორი აღმოჩნდა. ქალაქში, ყინულის სასახლეების გარდა, ციმბირული ვეფხვე ბის უზარმაზარი ნაკრძალიც დაგვხ ვდა. იქ ათეულობით ვეფხვი ცხოვრობს. ნაკრძალში რკინის გალიებით შემოსილი მანქანე ბით შეიძლება შესვლა, ზოგი აქ ვეფხვებს ხორცითაც უმასპინ ძლდება. ქალაქი ხარპინი ისტორიულადაც საინტერესო ადგილია, მით უფრო — ქართველებისთვის. ქალაქი სხვადასხვა დროს იყო რუსეთის, ჩინეთის და იაპონიის იმპერიის გავლენის ქვეშ, სა დაც მთელი მსოფლიოდან, განსაკუთრებით კი რუსეთის იმპე რიის ტერიტორიიდან, ჩადიოდნენ კომერსანტები ბედის საძი ებლად. მეტიც, ქალაქის ტერიტორიაზე არსებობდა ქართული სათვისტომო, რომელიც ინტენსიურად მონაწილეობდა ხარპი ნის ეკონომიკურ, კულტურულ და პოლიტიკურ ცხოვრებაში. ასე

რომ, თუ იქით მოხვდებით, მოინახულეთ ის სავარაუდ ო ქუჩე ბიც, სადაც საუკუნის წინ ათასობით ქართველი ცხოვრობდა და მუშაობდა. ქალაქის ცენტრშ ი დგას წმინდა სოფიას მართლმა დიდებლური ტაძარი, რომელიც დღეს მუზეუმია და მნახველს აღუწერს იმ ეპოქას, როცა ქალაქში მართლმადიდებელი მო სახლეობა სოლიდურ ნაწილს შეადგენდა. ქალაქის მულტიკულტურული წარსულიდან გამომდინარე, იქ შეხვდებით, როგორც — სლავურ, ასევე — ჩრდილო ჩინურ კერძებსაც. პირადად მე, ჩინეთში მოგზაურ ობისას არასოდეს ვსტუმრობ ბრენდულ და ცნობილ კვების ობიექტებს. ჟანრის კანონის მიხედვით, მცირე საოჯახო რესტორნები და სასადი ლოები გაცილებით უფრო ავთენტურ და გემრიელ კერძებს ამ ზადებენ. კიდევ ერთი რჩევა: სასურველია, თბილი ტანსაცმელი და ფეხსაცმელი საგულდაგულოდ მოიმარაგოთ, რადგან ზამ თარში ტემპერატურა -30-40 გრადუსამდე ეცემა, თუმცა, ჩვენ გაგვიმართლა და შედარებით „თბილი“ ამინდი, და ახლოებით 15-20 გრადუსი ყინვა დაგხვდა...

ჩრდილოეთიდან სამხრეთისკენ, ისტორიის კვალდაკვალ

გირჩევთ

სიანი შაანსის პროვინციის ადმინისტრ აციული ცენტრი და გა ერთიანებული ჩინეთის პირველი დედაქალაქია, რომელიც უცხოელებისთვისაც ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო და შთამბეჭდავი ადგილია. სიანის მთავარი ღირსება ტერაკოტას არმიაა, რომელიც ჯერ კიდევ ქრისტესშობამდე იმპერატორ ცინ შიხუანგტის საფლავის სადარაჯოდ და მონარქის მშვიდად ძილის დასაცავად შექმნეს. იმპერატორის სამარხის მცველები ქალაქ სიანიდან დაახლოებით ერთი საათის სავალზეა და მარ ტივად მიხვალთ. ადამიანის ზომის მეომრები საოცარ შთაბეჭ დილებას ახდენენ; ზოგჯერ მეგონა, რომ ფილმ „მუმიას 3“-ის თანამონაწილე ვიყავი, სადაც წუთი წუთზე უნდა გაცოცხლებუ ლიყვნ ენ თიხის მეომრები და საკუთარი მოვალეობის შესრუ ლება დაეწყოთ.

ტრანსპორტირება ჩინეთის სატრანსპორტო სისტემა კარგად გამართულია, განვითარებულია ჩქაროსნული მატარებლის ხაზი — ის 300-350 კმ/სთ-ით მოძრაობს და კომფორტულობის მხრივ არათუ არ ჩამოუვარდება საჰაერო ტრანსპორტს, შეიძლე ბა უკეთესიც კია. თუმცა აქ ერთი ფაქტორია, შორ მანძილ ზე ჩქაროსნული მატარებლის ბილეთი საკმაოდ ძვირია და ზოგჯერ უტოლდება კიდეც თვითმფრინავისას. გარდა ჩქაროსნულისა, შესაძლებელია, ჩვეულებრივი დასაჯდომი ან დასაწოლი მატარებლის ბილეთის ყიდვა. გაფრთხილე ბა: ბილეთის ყიდვისას უნდა დაუკვირდეთ და ფეხზე დგო მის ბილეთი არ იყიდოთ, თორემ შეიძლება რამდენიმე სა ათს მოგიხდეთ ასე მგზავრობა. ქალაქებში შიდა გადაადგილებისთვის კი, მეტროსთან და ავტობუსთან ერთად, ველოსიპედების დაქირავებაც შეიძ ლება, ქუჩებში ასეთ ადგილებს მრავლად ნახავთ.

თუ სიცივის გეშინიათ

ხარპინიდან ხალხმრავალ პეკინში გამგზ ავრებაზე უარი ვთქვით და შემდეგ პუნქტად ქალაქი სიანი (ისტორიული ჩანანი) ავირჩიეთ.

ჩინეთი იმხელა გეოგრაფიულ არეალზეა გადაჭიმული, ზამთრის ცივ დღეებში თბილი ახალი წლის მოწყობა და სამხრეთ ჩინეთში თავის შეფარებაც შეიძლება. მაგალი თად, ბევრს მოსწონს უკიდურესი სამხრ ეთით მდებარე კუნძულის, ხაინანის დათვალიერება და ჩინური ახალი წლის თაკარა მზის ქვეშ გატარება. ზამთრის პერიოდში, ასევე, შესაძლებელია სამხრეთ ჩინე თის სხვა მხარეების, იუნანის, კუანგსისა და კუანტონგის პროვინციებში ვიზიტი, თუმცა რეკომენდაცია ხალხმრავ ლობის შესახებ აქაც იგივე რჩება. ხარპინისგან განსხ ვავებით სიანი ზომიერ კლიმატურ ზოლ შია, შესაბამისად, იქ ზამთარი ზამთარს ჰგავს და სულაც არ არის აუცილებელი ესკიმოსივით ან რუალ ამუნდსენის ჯგუფის წევრის მსგავსად გეცვათ. ქალაქში შეხვდ ებით უზარმაზარ სა ფორტიფიკაციო კედელს, რომელიც თოთხმეტ კილომეტრზე გასდევს სიანს და იმდენად განიერია, კედლის თავზე ველოსი პედით ან სკუტერით გასეირნებაც შეიძლება. სიანში შეხვდებით ცნობილ „დოლისა და ზარის კოშკებსაც“, რომლებიც ერთმანეთს ტყუპი ძმებივით ჰგვანან, ხოლო იქვე ე. წ მუსლიმური უბანია, სადაც ჩინელი მუსლიმების კერძების გასინჯვა შეიძლება. პირველი, რაც სიანის მუსლიმურ უბნებში სეირნობისას თვალ ში მომხვდა, ბროწეულით გადაწითლებული დახლები იყო. ბროწეული აქ ვაშლივით პოპულარული ხილია, თან ასეთი გემ რიელი ბროწეული,მგონი, არც არსად გამისინჯავს. სხვანაირი აღმოჩნდა სიანური ბურგერიც, სახელად ჟოუ ძია მო, რომელიც შორიდან ამერიკულ ბურგერს ჰგავდა, თუმცა, პური საფუვრის გარეშე იყო, შიგთავსს კი ყველას თავისი გე მოვნებით — ცხვრის, ღორი, ან ქათმის ხორცით, ან თუნდაც ბოსტნეულით აზავებდა. სიანი განთქმულია სხვადასხვაგვარი წვნიანებით და ნუდლ სით, რომელთაც აქ ახლო და შორეული აღმოსავლეთის გავ ლენებით ამზადებენ და ჩინეთის სხვა რეგიონების კულინარი ისგან ამით გამოირჩევა. 42 VOYAGER 24/2022

მით უმეტეს, რომ ჩინური საექსკურსიო ჯგუფები საკმაოდ დიდი ქსელია, პირადი გამოცდილებით, ისინი მარათო ნის მონაწილეებს ჰგვანან, სადაც 100-150 კაცი ერთბ აშად „მირბის“; შესაბამისად, მსგავსი სერვისით მხოლოდ გამო უვალი მდგომარეობისას ვსარგებლობდით. მაგალითად, გარკვეულ ადგილებში საზოგადოებრივი ტრანსპორტით ვერც შევიდოდით, ასეთი იყო უდაბნოები და სტეპები, თუნ დაც, ამიტომ ამ დროს ტურისტული კომპანიის ჯიპებით გვი წევდა მოგზაურობა. როცა ღამის გასათევზე მიდგებოდა ჯერი, ვცდილობდით სუპერთანამედროვე ქსელური სასტუმროების ნაცვლად, რომლებშიც ვერ გაიგებ, რომელ ქვეყანაში ხარ, ქალაქის ისტორიულ ნაწილში, ტრადიციული არქიტექტურით გაჯე რებულ მცირე ჰოსტელებში დავრჩენილიყავით — ისინი შედარებით იაფიც იყო და ჩინურ კულტურაში ყოფნის გან ცდას, წითელი ფარნებითა და სხვა ატრიბუტებით, კიდევ უფრო აძლიერებდა.

ჩინური ახალი წელი ჩინეთში — იგივე, „გაზაფხულის დღესასწაული“ — იყო იმის გამაოგნებელი გაცნობიერება, რომ ახლა, ამ წუთებში, ყველასთვის მნიშვნელოვანი და ძვირფასი ზეიმის გამო, მსოფლიოში მიმოფანტული მთელი მილიარდ-ნახევარი ადამიანი უკიდეგანოდ ბედნიერია.

43 VOYAGER 24/2022

ოკეანეთი / სამხრეთ ამერიკა

წლის ბოლო საღამომ დაახლოებით ასე ჩაიარა: მზის ჩასვლა ტაიტიზე ვნახეთ? ვნახეთ და არასდროს დაგვა ვიწყდება ცის კაბადონზე გადაშლილი მრავალი ფერი და შორს, ცისა და ოკეანის შეერთების წერტილში წყალში ჩაშვებული მზე! საახ ალწლო ფეიერვერკები ვნახეთ? ვნახეთ! შუშხუნა ღვინო დავლიეთ? დავლიეთ! პოლინეზიელების საახალწლო ცეკვას ვუყურეთ, ამ მართლ აც დაუვ იწყარ სანახაობას ფოჩებით, ბუმბულებით, თავსაბურავე ბით შემკული სხეულ ების რიტმული მოძრაობას ადგილობრივი საკრავების მუსიკალურ ფონზე? ვუყურეთ! ჩემოდნები მზადაა? მზადაა! მანქანა გამოძახებულია? გამოძახებულია! ჰოდა წავედით, აეროპორტისკენ — ახალი წლის პირველ დი ლას აღდგომის კუნძულზე უნდა შევხვდეთ! ...ეს ახალი წელი ყველაზე ბლიცი ახალი წელი გამოდგა — 24 საათის განმავლობაში მოვილიეთ: 31 დეკემბრის, დავიწყეთ ფრანგული პოლინეზიის კუნძულ ბორა-ბორადან, შემდეგ გა დავფრინდით ტაიტიზე; ღამით კი ისევ გადავუფრინეთ წყნარ ოკეანეს და თავი ამოვყავით აღდგომის კუნძულზე, რომელიც 1888 წლიდან ჩილეს ეკუთვნის და საითაც ყველაზე ხელსაყრე ლი ფრენები დღესაც სანტიაგოს აეროპორტიდან ხორციელდე ბა ხოლმე.

ახალი წლის ღამეები პოლინეზია

თენგიზ ჩანტლაძე

ტექსტი ეფუძნება ავტორის „სამოგზაურო ჩანახატებს“

პროლოგი კითხვაზე, თუ რა მიტაცებს ყველაზე მეტად, ასეთი პასუხი მაქვს: ახალი შთაბეჭდილებები და ემოციები. მოგზაურობა კი იმის სა შუალებას აძლევს ადამიანს, ბევრ ახალ ადგილს გაეცნოს და კარგად ნაცნობ, უნივერსალურ მოვლენებს განსხ ვავებული კუთხით შეხედოს. მათ შორის არის ძველი წლის გაცილებისა და ახალი წლის დახვედრის რიტუალებიც. დღემდე მაცვიფ რებს, დედამიწის სხვადასხვა, მრავალი ათასი კილომეტრით დაშორებულ წერტილებში, სადაც განსხვავებული ტრადიციები, ცეკვები და სიმღერები აქვთ, მაინც რამდენად ერთნაირი აღტა ცებით ხვდებიან ადამიანები ამ დღესასწაულს. ჩემი ცხოვრებისეული გარემოებები ისე იღბლ იანად დაემთხვა ერ თმანეთს, რომ მთელი ხუთი წელიწადი, 2014-2019 წლებში, ინტენ სიურ მოგზაურობებში გავატარეთ მე და ჩემმა ოჯახმა. და ხუთივე წელს, სულ სხვადასხვ ა ქვეყანაში შევხვ დით ახალ წელს. თხრობას ბოლოდან დავიწყებ და ნელ-ნელა იმ წერტილს მივუახლოვდები, საიდანაც ეს ხუთწლიანი სამოგზაურო ეპოპეა დავიწყეთ.

2018 წელს, მოგზაურ ობების მეხუთე წლის თავზე გადავწყვი ტეთ, ყველაზე ეგზოტიკური ახალი წელი დაგვეგეგმა და ჯერ ტაიტიზე, იქიდან კი აღდგომის კუნძულზე გადაფრენა ჩავიფიქ რეთ. პოლინეზია ოკეანეთის რეგიონია, რომელიც ათასამდე კუნძულს მოიცავს. მდებარეობს წყნარ ოკეანეში და მასში შე დის მრავალი კუნძული-სახელმწიფოც და კუნძულთა ჯგუფიც, რომელსაც ფრანგულ პოლინეზიას უწოდებენ, ასევე, მასში შე დის ჰავაის კუნძულები (აშშ), აღდგომის კუნძული (ჩილე) და ახალი ზელანდია. აღდგომის კუნძულზე და, მით უმეტეს, ფრანგული პოლინეზი ის კუნძულებზე (ტაიტი, მურეა, ბორა-ბორა) მოხვედრა არც ისე ადვილი საქმეა. გარდა იმისა, რომ კუნძულები წყნარი ოკეანის შუაგულში მდებარეობს, ერთმანეთისგან დაშორებულია ორი- სამი ათასი კილომეტრით და მათ შორის შეზღუდულია რო გორც რეისები, ისე მომსახურე ავიაკ ომპანიების რაოდენობაც. მაგალითად, აღდგომის კუნძულზე მხოლოდ ერთი ავიაკომპა ნია დაფრინავს და ისიც ძალზე იშვიათი რეისებით. ასე რომ, დაგეგმვაში საკმაოდ შეზღუდული ხარ და გიწევს მთელი მოგ ზაურობა ფრენების გრაფიკს მიუსადაგო. სამაგიეროდ, რამ ხელა სიამოვნება და სილამაზე იშლება თვალწინ, როდესაც, ბოლოს და ბოლოს, ჩააღწევთ დანიშნულების წერტილამდე

44 VOYAGER 24/2022

და ის, რაც ათიათასჯერ გქონდათ ნანახი ფოტოებსა თუ ფილ მებში, რის შესახებაც დაუჯერებელ ამბებს კითხულობდით ბავ შვობაში, ახლა თვალწინ გადაგეშლებათ და თავს წარმოსახულ სამყაროში გაგრძნობინებთ: ვულკანური ატოლები, ხასხასა და კამკამა ოკეანის წყლები, ულამაზესი წყალქვეშა ფლორა და ფაუნა მარჯნ ის წყალქვეშა ბაღებით და ზვიგენებით, თვითონ პოლინეზიელები — ეს გულკეთილი, მუდამ მოცეკვავე და ხალი სიანი ხალხი. აღდგომის კუნძულზე გადაფრენის შემდეგ კი უკვე იქაური ვე ლური ბუნება და ამ მისტიკური ბედისწერის მქონე, ქვეყნიერ ების დასალიერში მდებარე კუნძულის ისტორია მოგნუსხავთ თავი სი გიგანტური ქვის ქანდაკებებით. აქ ნამდვილად იტყვით, რომ აღმოჩნდით ზღაპარში, სადაც ექვსსაათიანი ფრენის რადიუსში ადამიანი არ არის — მხოლოდ წყნარი ოკეანეა და ეს უხეებოდ, მხოლოდ მცირე მოსახლეობის ამარა დატოვებული კუნძული. ჩვენ იმდენად არ დავგეგმეთ 31 დეკემბრის ღამის ლოკაცია, რამდენადაც არსებულმა ავიარეისებმა დაგვაგეგმვინა ყველა ფერი. და ისე მოხდა, რომ წინასაახალწლოდ თავი ჯერ ფრან გული პოლინეზიის დედაქალაქში, კუნძულ ტაიტიზე, ამოვყა ვით. ტაიტი, რომელზეც ცხოვრების ბოლო წლები პოლ გოგენმა გაატარა, დღეს ყველაზე მჭიდროდ დასახლებული კუნძულიცაა პოლინეზიაში. 45 VOYAGER 24/2022

ოკეანეთი / სამხრეთ ამერიკა

ტერიტორიას ახალი წლის წინა დღეს: დილიდან გამოსულიყ ვნენ სანაპირო ზოლზე და გაემაგრებინათ ტაქტიკურად კარგი ადგილები. მაშინ მივხვდ ით, რომ იქიდან, სავარაუდოდ, მშვე ნიერი ხედები იშლებოდა საახალწლო ფეიერვერკის ფონზე. ზოგი ლეიბებით იყო, ზოგი ბალიშებითა და პლედებით, სანოვა გეც თან ჰქონდათ და ლამისაა, კარვებიც გაეშალათ იქვე. ხალ ხის მასა მხოლოდ იქ მცირდებოდა, საიდანაც უკანა ქუჩებზე აღმართული ცათამბჯენები მთლიანად ხერგავდა ხედს ღამის შოუზე. რა გაეწყობოდა, გამოვბრუნდით და საღამომდე ქალა ქის ცენტრი და სხვა ღირსშესანიშნაობები დავათვალიერ ეთ.

და ლაშქრობების მოყვარულთათვის ავსტრ ალიის სამხრეთაღმოსავლეთი მხარე და კუნძული ტასმანია ნამდვილი სა მოთხეა. ავსტრალიაში ყველგან იგრძნობა ინგლისური კულ ტურის ზეგავლენა, თუმცა, განსაკუთრებით, სწორედ — ტას მანიის კუნძულზე, ასევე, ინგლისური კვალი მკაფიოა პატარა ქალაქების არქიტექტურაში, საუზმის შემადგენლობასა და დი ლის კვების მთელ რიტუალში. ზოგჯერ, ისეთი შთაბეჭდილება გრჩება, რომ თითქოს ინგლისში იმყოფები, უბრალოდ, ოდნავ — სხვანაირში.

ავსტრალია ამ ჩვენს ერთ-ერთ ყველაზე ხანგრძ ლივ სამოგზაურო მარშ რუტს 2017 წლის დეკემბერსა და 2018 წლის იანვარში შევუდე ქით. დაახლოებით, ერთი თვის განმავლობაში ვიმოგზაურ ეთ ავსტ რალიასა და ახალ ზელანდიაში, მოვიარეთ ათეულობით ქალაქი; ეროვნული პარკები, ოკეან ის სანაპიროებ ი, მყინვარე ბი, ტბები, გამოქვაბულები, ბარიერული რიფი და სხვა. აღდგომის კუნძულს აღმოსავლეთის მხარეს ათას ცხრაას კი ლომეტრში არაფერი ესაზღვრება — არც ერთი დასახლებული პუნქტი; ხოლო დასავლეთის მხარეს დასახლებები მხოლოდ სამი ათასი კილომეტრის იქით იწყება. შესაბამისად, აქაურო ბას თუ სამყაროს „ჭიპს“, ან სამყაროს დასასრულს უწოდებდ ნენ ხოლმე, გამართლებულიცაა. კუნძული, რომელსაც ევრო პელებთან პირველი კონტაქტი მეთვრ ამეტე საუკუნეში ჰქონდა სწორედ აღდგომის დღეს, საიდ ანაც მოდის კიდეც აქაურობის ევროპული სახელი, დღესაც იდუმალებითაა მოცული, თუმცა, მის კულტურულ მემკვიდრეობას იუნესკო იცავს, ამ მემკვიდ რეობის დასათვალიერებლად ტურისტების დახვედრა კი ადგი ლობრივთა ერთ-ერთ მთავარ საქმიანობას წარმოადგენს. აღდგომის კუნძულზე ბოლო წლებია ხეების საფარის აღდგე ნის პროგრამებს ატარებენ გარემოს დამცველი აქტივისტები, თუმცა, ამ მოტიტვლებულ ადგილებში, სადაც ყველაზე მაღალი წერტილი მხოლოდ ზღვის დონიდან 600 მეტრზე მდებარე მთაა, მოაი — ანუ მდუმარე ქანდაკებები — კიდევ უფრო ბუმბერაზი და დიდი საიდუმლოს მფარველები ჩანან. ეს ის ვეებერთელა, ქვის ქანდაკებებია, რომელთა ერთი ადგილიდან მეორეზე გადატა ნის ტექნოლოგია ჯერ კიდევ მისტიკითაა მოცული და რომლე ბიც, ლეგენდების მიხედვით, წინაპართა სულებია — კუნძულს ავი ძალებისგან იცავენ.

თავად სიდნეი, რომელიც ბევრს დედაქალაქი ჰგონია, ძალზე მომხიბვლელი ქალაქია — ლამაზი არქიტექტურა; სასიამოვნო სანაპირო ზოლი; მოხერხებული საფეხმავლო ზონები კაფე- რესტორნებითაა სავსე და ავსტრალიის სავიზიტო ბარათი — სიდნეის ოპერის სახლი, რომელსაც 31 დეკემბერს ახლოს ვერც გავეკარეთ. გამაოგნა ავსტრალიელების და, სავარაუდოდ, ტუ რისტების თავგანწირვამ, როგორმე მიახლოებოდნენ ოპერის

მოგვიანებით კიდევ ერთხელ ვცადეთ მივახლოებოდით სანა პიროს და ამჯერად ხრიკს მივმართეთ — საკმაოდ მოზრდილ ჯგუფს ავეკიდეთ, იმ იმედით, რომ როგორმე მათ შევყვებოდით. სტრატეგიამ გაამართლა და თავი შემაღლებულ გორაკზე ამოვ ყავით, საიდანაც სადღაც შორს, ორ ხესა და სამ ბუჩქს შორის, სიდნეის ოპერის სილუეტი დავლანდეთ — სულ არაფერს, ესეც სჯობდა. ცოტა ხანში, ჩამოჰკრა 12 საათმა და შეძახილებისა და შუშხუნა ღვინით სავსე ჭიქების ჭახუნის ფონზე, მართლაც რომ წარმოუდგენლად გრანდიოზული შოუ დაიწყო. აი, მაშინ კი მივ ხვდ ი, თუ რატომ ელოდებოდა ასე თავგანწირვით ამდენი ხალ ხი ფეიერვერკს. ინგლისურმა ტრადიციებმა აქ თავდავიწყებით გართობის სურვილშიც იჩინა თავი — დიდძალი ოდენობის ალ კოჰოლის თანხლებით, ყველა ქუჩასა და ბარში ატყდა გაუთავე ბელი ღრეობა, რასაც მერე დებოში და დი დი ღრიანცელიც მოჰყვა — ერთ-ერთ სანაპირო ზოლზე შეკრებილმა ხალხმა, ჯერ ერთმანეთს დაცხო და მერე გარშემო დალეწეს ყველაფერი. მეორე დილას სულ ეგ ისტორია ტრიალ ებ და ახალ ამბებში.

ყველაფერი დეტალურად გავთვალეთ. მხოლოდ იმ სატრან სპორტო საშუალებების ჩამონათვალი, რომლითაც ამ ერთი თვის განმავლობაში უნდა გვემოგზაურ ა, მოიცავდა: თვითმფ რინავებს, ვერტმფრენებს, საჰაერ ო ბუშტებს, გემებს, ბორანსა და მანქანებს. დიდხანს ვიყოყმანეთ და ვიმსჯ ელეთ იმაზეც, თუ სად შევხვედროდით ახალ წელს და საბოლოოდ საახ ალწლ ო ღამის გატარება სიდნეიში გადავწყვიტეთ. სამი სიტყვით დავახასიათებდი ავსტრალიას: უზარმაზარი, მკაცრი და თვალწარმტაცი. 31 დეკემბრამდე რამდენიმე დღით ადრე ჩავფრინდით ამ კონტინენტზე და სიდნეიმდე მოვასწა რით მოგვენახულებინა ქალაქი მელბურნი; ულამაზესი სამ ხრეთის სანაპირო ზოლი, რომელსაც „დიდი ოკეანის გზას“ უწოდებენ და ტასმანიის კუნძული, რომელიც შთამბეჭდავი ეროვნული პარკებითაა სავსე. მანქანით მოგზაურთათვის

ახალი წლის პირველი იანვრ ის გატარებამ ამ ქანდაკებების გარემოცვაში, ყველანაირი წარმოდგენა და ძველი მოგონება დაარღვია ამ დღესასწაულზე. ჩვენს მოზღვავებულ ემოციებს ამძაფრებდა იმის ყოველწამიერი შეგრძნება, რომ ამ ქანდაკე ბებისა და ამ მივარდნილი კუნძულის საიდუმლოს თანაზიარ ი გავხდით; და, რომ, ახალ, 2019 წელს, დანარჩენ ცივილიზაციას „უთვალავი სინათლის წლით“ მოწყვეტილ ადგილზე ვიწყებთ. 46 VOYAGER 24/2022

47 VOYAGER 24/2022

ოკეანეთი / სამხრეთ ამერიკა

არგენტინა ახლა ერთი წლით უკან უნდა დაგაბრუნოთ ცენტრალურიდან სამხრეთ ამერიკაში, კერძოდ კი არგენტინაში: 2015 წელს გა დავწყვიტეთ ისეთი ქვეყანა შეგვერჩია, სადაც ახალი წლის დახვედრის შთაბეჭდილებებს სხვა სასიამ ოვნო თავგადასავ ლებით გავამდიდრებდით. ჟიულ ვერნი ალბათ ბევრს წაგიკითხავთ ბავშვობაში, ამიტომ ისეთი გეოგრაფიული ლოკაციები, როგორიცაა პატაგონია და ცეცხლოვანი მიწა, ალბათ, თქვენთვისაც თავგადასავლებთან, კაპიტან გრანტთან და მის შვილებთან, დაბნეულ მეცნიერ პაგა ნელისთან და ბავშვობის ფანტაზიებთან ასოცირდება. ეს წიგნე ბი აღვივებს ოცნებებს, რომ ოდესღაც შენც გაეშ ურები ამ შორე ული სამყაროების, ოკეანეებ ის დასაპყრობად და ახალ მიწებს შენც აღმოაჩ ენ.

მექსიკა 2016 წელს გადავწყვიტეთ, საახალ წლო დასვენება კულტურულ-საგან მანათლებლო ტურთან შეგვეზავე ბინა, ამიტომაც, არჩევანი მექსიკაზე და მის იდუმალებით მოცულ ისტორიულ ძეგლებზე შევაჩერეთ. ბავშვობიდან მიზიდავდა ამერიკის კონტინენტების უძველესი ცივილიზაციები — მაია, ინკები, აცტეკები, ოლმეკები და მრა ვალი სხვა. მისტიკურ თავგადასავლებთან იყო ასოცირებული ამჟამად, თითქმის, გამქრალი ხალხის ენა, დამწერლობა, არქი ტექტურა და მსოფლმხედველობა. დეკემბრის ბოლოსკენ უკვე სასიამოვნოდ დაღლილებმა მი ვაღწიეთ კანკუნამდე, რომელიც პოპულარულ საკურორტო ზონას წარმოადგენს არა მხოლოდ მექსიკელებისთვის, არამედ ბევრი უცხოელისთვ ისაც. აქ მშვიდი, უდარდელი და აუღელვე ბელი გარემო სუფევს, ხოლო თვალს ღია ცისფერი ზღვა ახა რებს. აქ სულ მცირედი მოგეთხოვება — წამოწექი ზღვის პირას, დაისხი კოქტეილი და მზეს მიეფ იცხე. არ დაგავიწყდეთ, რომ ახალი წელი აქ ზაფხულს ემთხვევა. ჩვენც ასე მოვიქეცით — მოდუნებული ახალი წლის ღამე მოვიწყვეთ. ზანტად მივწექით და მზის ჩასვლას ვუცქერდით ზღვის ჰორიზონტზე; თორმეტის კენ ფეიერვერკი დაიწყო მარიაჩის ჰანგების თანხლებით; შუშ ხუნა ღვინო და ტეკილაც ბევრი იყო. თუ გინდათო, რომ მთელი წელი, თორმეტივე თვე, წარმატე ბული იყოს და სურვილები აგისრულდეთ, შუაღ ამის გონგის დასრულებამდე ყურძნის თორმეტი კაკლის გადასანსვლ ა უნდა მოასწროთო, — ეს ადგილობრივებმა გვითხრეს.

არგენტინა — ეს არის უშუაიას ბუნების მკაცრი სილამაზე, კრისტალურად გამჭვირვალე ტბები, რომელთა შემყურეც ვერ გაარჩევ, სად არის წყალი და სად მისი ანარეკლი. მოჯადოებუ ლი ტყეები, სადაც ბევრი გამოფიტული, გაშიშვლებული და ხავ სმოკიდებული ხე დგას, თითქოს შიშველი ადამიანები იყვნენ, რომლებიც ზეცისკენ ხელებს იშვერენ. არგენტინა — ეს არის პატაგონიის თვალწარმტაცი პეიზაჟები — მდელოები, ტბები, მრავალ კილომეტრზე გადაჭიმული გიგანტუ რი მყინვარები, რომელთა ნაპრალები სილურჯით ბზინავს; სანა პიროებზე ტალღებად აზვირთებული მთები, რომელთა ფერდო ბები ხასხასა ბალახს დაუფარავს, მწვერვალები — კი თოვლს, ვეებერთელა ტბა არგენტინა, რომლის რძისფერ და სუფთა წყლებში უზარმაზარი აისბერგები დაცურავენ.

არგენტინა — ეს არის მეგაპოლისი ბუენოს აირესი — ლამაზი არქიტექტურით, მრავალფეროვანი უბნებით, მწვანე რეკრეა ციული ზონებით, საფეხმავლო, ხალხმრავალი ქუჩებით, სიმპა თიური კაფე-რესტორნებით, ბიზნესცენტრებით, ნავსადგომით, ვეებერთელა გამზირებით, მონუმენტური შენობებით, ქანდაკე ბებით და უგემრიელესი სამზარეულოთი. ამ ქალაქში შეიძლება იმ ყველაფრის ნახვა, რისკენაც მიგიწევდათ გული.

სხვა ქვეყნების დედაქალაქებისგან განსხვავებით, ბუენ ოს აირესში არ შეიმჩნ ევა ისტერიული მზადება ახალი წლის ღამისთვის. ზოგადად, აქ კათოლიკურ შობას უფრო დიდ ყურადღებას აქცე ვენ, ვიდრე — ახალ წელს. შობის ღამეს ტრადიციულად ოჯახში ატარებენ, ერთად ვახშმობენ. ახალი წლის მთავარი ღონისძიება, ანუ ფეიერვერკების შოუ, მდინარის სანაპიროზე ტარდება. არანაირი ჭყლეტა, არანაირ ი ფორიაქი, ყველაფერი მშვიდად, წყნარად და აუღელვებლად მიმდინარეობს. აუღელვებლად, მაგრამ ლამაზად — მანდი ლოსნები მაღალ ქუსლებზე, მამაკაცები — სმოკინგებში, ტანგოს ჰანგები და გემრიელი სტეიკის ოხშივარი. აი, ჩამოჰკრა ღამის 12 საათმა, იფეთქეს შუშხუნა ღვინის ბოთლებმა, ცა განათდა ლა მაზი მაშხალებით და 5 წუთში სანაპიროზე მყოფი საზოგა დოება ნელ-ნელა შეთხელდა — ზოგი ტანგოს საცეკვაოდ წავიდა, ზოგი წითელი ღვინის დასალევად და სტეიკის მისა ყოლებლად, ზოგიც — სახლის კენ. ჩვენც წყნარად გავეშუ რეთ სასტუმროსკენ, რადგან მეორე დღეს უკვე ურუგვაი გველოდა.

48 VOYAGER 24/2022

49 VOYAGER 24/2022

ოკეანეთი / სამხრეთ ამერიკა

ბრაზილია

ყოველ საღამოს, გამონაკლისების გარეშე. ახლა წარმოიდგი ნეთ, თუ რა ხდება 31 დეკემბერს, წლის ბოლო მზის ჩასვლის დროს ამ გორაკზე და მის მიმდებარედ — ისეთი ხალხმ რავ ლობაა და ისეთი მქუხარე ტაში ისმის, რომ თავი როკკონცერ ტზე გეგონებათ. მას შემდეგ რაც წლის ბოლო მზის ჩასვლა აპ ლოდისმენტებით გავაცილეთ, ნელ-ნელა ვიწყებთ საახალწლო ღამისთვის მზადებას. ორი მნიშვნელოვანი საკითხია გასათვა ლისწინებელი — სტრატეგიული ლოკაცია ღამის 12 საათისთვის და „დრესკოდი“. რიოში ახალი წლის ღამის „დრესკოდი“ მკაც რი და ამავდროულად მარტივია — რაც არ უნდა გეხუროს, რაც არ უნდა გეკეთოს, რაც არ უნდა გეცვას და რამდენიც არ უნდა გეცვას, თეთრებში უნდა იყო გამოწყობილი, თორემ ჩათვალე, რომ არ გაგიტარებია ახალი წელი რიოში. რაც შეეხება ლოკა ციის შერჩევას, ყველაზე პოპულარული ადგილი რიოს სანა პიროზე ახალი წლის შესახვედრად, საყოველთაოდ ცნობილი კოპაკაბანაა. ზუსტად აქ იყრიან თავს შუაღამისკენ, თეთრებში გამოწყობილი, სხვადასხვა ქუჩიდან მომავალი, ადგილობრი ვებისა და ტურისტების ულევი ნაკადები.

და, აი, იმ ქვეყანასაც მივადექით, საიდანაც 2014 წელს ჩვე ნი სამოგზაურო ეპოპეა დაიწყო. ქვეყანა, რომელიც ბევრის თვის ბროლის ოცნებას წარმოადგენს, ჩვენთვის ხუთი წლის განმავლობაში მშობლიურ სახლად გადაიქცა. ბრაზილია იმ დენად დიდი და მრავალფეროვანი ქვეყანაა, რომ ხუთი წე ლიც კი არ არის საკმარისი მის შესასწავლად. სამაგიეროდ, აბსოლუტურად საკმარისი დროა, რათა ვეებერთელა ხურჯინი წაუშლელი შთაბეჭდილებებით გაავსოთ — წვიმიან ი და ბო ლომდე შეუსწავლელი ამაზონიით, ინდიელთა ტომებითა და ვარდისფერი დელფინებით; თუ ბრაზილიის საქმიან ი ცენტრი საო-პაოლ ო მდიდარი ღამის აქტივობებითა და მუზეუმ ებით; ერთ-ერთი ულამაზესი ჩანჩქერების კომპლექსით მსოფლიოშ ი, „იგუასუთი“; თუ მითებით შემოსილი, ცეცხლოვანი სამბითა და ზღვისპირა ცხოვრებით ცნობილი, ბრაზილიის ყოფილი დედა ქალაქი რიო დე ჟანეიროთი. რიო თავად ბრაზილიელთათვის არის განსხ ვავებული პლა ნეტა. ამ ქალაქს თავისი ცხოვრების რიტმი აქვს, თავისი ენა, თავისი ფილოსოფია. ერთმანეთში გადახლართულია მდიდ რული ზღვისპირა ვილები და მთის ფერდობებზე შეყუჟული ღა რიბული ფაველები. რიო ერთდრ ოულად ხასიათდება მაღალი კრიმინალური აქტივობით, უდიდესი შემწყნარებლობითა და კოსმოპოლიტიზმით. ერთი რამ, რაც რიოელებს (კარიოკებს) და უბრალოდ რიოში მცხოვრებთ ახასიათ ებთ, ეს არის სილა ღე, ოკეანის სიყვარული, ლტოლვა ჯგუფური ღონისძიებებისკენ და დღესასწაულების პომპეზური და ხმაურ იან ი აღნიშვნ ა. ჩე მი გადმოსახედიდან, რიოში ცხოვრება ერთი დიდი და უწყვეტი დღესასწაულია, მაგრამ ამ უწყვეტ დღესასწაულშიც არის ორი პერიოდი წლის განმავლობაში, როცა მხიარ ულება კულმინაცი ას აღწევს — ესენია კარნავალი და ახალი წელი. ამ ორი, ბრაზილიელთათვის უდიდესი დღესასწაულიდან, მე უპირატესობას ახალი წლის ღამეს ვანიჭებ და ამას რამდენიმე მიზეზი აქვს. უპირველეს ყოვლისა, ახალი წლის ზეიმ ი ერთი -ორ დღეს გრძელდება, კარნავალისგან განსხ ვავებით, როცა ქალაქში უწყვეტი ტაშ-ფანდური მთელი თვე მიმდინარეობს და უკვე აღარ იცი, თუ სად გაექცე ამდენ ჟრიამულს. მეორე მიზეზი გაცილებით არატრივიალური და საინტერესოა — ახალი წლის ზეიმზე დასწრებისას, თქვენ კარგად დაინ ახავთ, თუ რას წარ მოადგენს რიო, რით სუნთქავს ქალაქი და რა ღირებულებები გააჩნიათ აქ მცხოვრებ ბრაზილიელ ებს. ახალი წელი ერთგვა რი კვინტესენციაა კარიოკ ული კულტურის, ერთგვარი ადაპტი რებული ვერსია მათთვის, ვისაც ეჩქარება ქალაქის ამოცნობა. ახალი წლის ზეიმი გაცილებით ადრე იწყება რიოში, ვიდრე ღა მის 12 საათი დადგება. სანაპირო ზოლის ნაწილზე უკვე დილი დანვეა დაწესებული შეზღუდვები ავტომობილებისთვის, რათა ფეხით მოსიარულეებმა მაქსიმალურად აითვისონ სასეირნო არეალ ი. რიოე ლებს ძალიან უყვართ ოკეან ის პირას სეირნო ბა და ამას განსაკუთრებულად დიდ დროს უთმობენ არა სამუშაო დღეებში. ასეთ დღეებში მთელი სანაპირო ზოლი, დაწყებული კოპაკაბანათი და დამთავრებული იპანემათი და ლებლონით, გადაჭედილია. ზოგი დაძუნძულებს, ზოგი რო ლიკებით ან დაფებით დაგორაობს, ზოგიც ველოსიპედით დაქრის. ახლა წარმოიდგინეთ, რა ხდება ქუჩებში 31 დეკემ ბერს, როდესაც ადგილობრივთა ჟრიამ ულს უამრავი ტურის ტი ემატება მთელი მსოფლიოდ ან — ნემსის ჩასავარდნ ად გილს ვერ იპოვით. არ გეგონოთ, რომ 31 დეკემბერი რამენაირ ად გამართლებას წარმოადგენს კარიოკასთვის, უარი თქვას ოკეან ისპირა სპორ ტულ აქტივობაზე. ვერაფერი, ვერც წარღვ ნა, ვერც სროლა ქუ

ჩაში და მითუმეტეს ვერც მოახლოებული ახალი წლის ღამე, ვერ ათქმევინებს უარს ნამდვილ რიოე ლს იმ სიამოვნებაზე, რა საც სანაპირო აქტივობა ჰქვია. ამიტომ, „სისხლის ბოლო წვე თამდე“, 31 დეკემბრის საღამოსაც, სანაპირო ზოლის მაცხოვ რებლები ან ტალღებში ლივლივებენ (გაითვალისწინეთ, რომ ახალი წელი რიოში გაგანია ზაფხულს ემთხვევა), ან სერფინ გზე სრიალებენ, ან ბურთს კენწლავენ ფეხით, თუ მხრებით („ალჩინია“ ერთ-ერთი, სუფთა ბრაზილიური ფორმაა ქვიშაზე ბურთით თამაშის).

აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ამ თუხთუხა თეთრი მასის შემ ხედვარე, რიოს კიდევ ერთ მნიშვნელოვან მახასიათებელს ხვდები — აქ არავინ აქცევს ყურადღებას კანის ფერს, შენი პარტნ იორის სქესს, არავის აინტერესებს თუ რა ასაკის ხარ, ან გაქვს თუ არა რაიმე ფიზიკური შეზღუდვა, ყველას ერთნ აირი სიხარულით იხუტებს ქალაქი და ყველა თანასწორად მხიარუ ლობს დღესასწაულზე. ერთი სიტყვით, გროვდებიან, ფუსფუ სებენ, მხიარულობენ, ირხევიან თეთრი ტალღებივით სამბას რიტმებზე ადგილობრივები და ქალაქის სტუმრები და სულმო უთქმელად ელოდებიან ახალი წლის დადგომის კულმინაციას — გრანდიოზულ ფეიერვერკს!

ღამის 12 საათი, შუშხუნა ღვინის ბოთლებს დასძვ რათ თავე ბი და გუგუნის, შეძახილებისა და აპლოდისმენტების ფონზე, ფეიერვერკების თვალისმომჭრ ელი წარმოდგენა დაიწყო. არ აქვს მნიშვნელობა თუ საიდან ადევნებ თვალს ამ მართლაც გრანდიოზულ შოუს, სანაპიროდან, შენობის სახურავიდან, თუ გემიდან ოკეანეში, ერთი უდავოა — ამ მოგონებას ვერაფერი გაახუნებს. ახლა, უკვე თბილისიდან რომ ვიხსენებ, რიოში ცხოვრება ჩემ თვის ერთ უწყვეტ შვებულებას ჰგავდა — კულმინაციური წერ ტილით ახალი წლის ღამეს, რომელიც იმდენად ინტენსიური და შთაბეჭდილებებით გაჯერებული იყო, რომ მეორე დღეს დამა ტებითი შვებულება გჭირდებოდა ენერგიის აღსადგენად.

ეპილოგი ახლა, როცა თავი მოვუყარე ჩემს ახალი წლის ღამეებს — გატა რებულს მსოფლიოს სხვადასხვა წერტილში — კიდევ ერთხელ ცოცხლად ვიგრძენი, თუ რამდენი ფერითაა შემკული გარიჟრა ჟი და შებინდება დედამიწის სხვადასხვა მხარეს; რამდენნაირ ი ტრადიციითა და შეძახილით ვაცილებთ ადამიან ები ჩავლილ წელს და ვხვდებით ახალს, მაგრამ არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ამ მრავალფეროვნების მიღმა ერთი დიდი მსგავსებაა — სადაც არ უნდა ვიყოთ, ერთისა და იმავე მზის ჩასვლა-ამოსვ ლას ვუყურებთ; ერთნაირად განვიცდით სიხარულს და ერთსა და იმავე პლანეტაზე ვცხოვრობთ. გილოცავთ ახალ წელს.

რიოს საახალწლო ფეიერვერკი იმდენად მასშტ აბური, გასა ოცარი, თვალისმომჭრ ელი და შთამბეჭდავია, რომ ალბათ ცალკე წიგნის დაწერა შეიძლება ამის შესახებ. ჩვენ გაგვი მართლა და ახალი წლის ღამეს, კოპას სანაპიროზე მდგარ მა ღალსართულიანი შენობის აივანზე შევხვდით. აი, შესრულდა

სერფინგი და ძუნძული კარგია, მაგრამ ნელ-ნელა უწყვეტი, სა ახალწლო ჭამა-სმ ის დროც მოდის. რიოშ ი, პრინციპში დილის 6 საათ იდან შეგიძლია ჭამა-სმ ის ფერხულში ჩაება და თანაც ყოველ დღე, მაგრამ 31 დეკემბერს ეს პროცესი განსაკუთრე ბულად გრანდიოზ ულ მასშტაბებს იძენს ტურისტების ხარჯზე. წინასაახალწლო რიოს სანაპირო ზოლი ერთ დიდ სუფრადაა გადაქცეული. ამ სუფრაზე ძირითადად სამი სახის სასმელს სთა ვაზობენ კლიენტს — ადგილობრივი წარმოების ლუდი (სათუო ხარისხის, მაგრამ იაფი და ბევრი); ბრაზილიური არაყი „კაშასა“, რომელიც შაქრის ლერწმისგან მზადდება და საყოველთაოდ ცნობილი ბრაზილიური კოქტეილი „კაიპირინია“ (კლასიკური „კაიპირინიას“ ინგრ ედიენტებია — „კაშასა“, ლაიმი, ყინული, შა ქარი), რომელიც რიოს ერთ-ერთ სიმბოლოდაა ქცეული. 31 დე კემბერს ეს სასმელები მდინარესავით მოედინება რიოს ქუჩებ ში. კუთხე-კუნჭულს ვერ ნახავთ ისეთს, სადაც „ერთ ჭიქას“ არ შემოგთავაზებენ. ადგილობრივები, რა თქმა უნდა, ძირითადად ლუდს ეტანებიან და ზემოდან ეგრევე ბრაზილიურ არაყს აყოლე ბენ (სასიკვდილო მიქსია, რასაკვირველია), ხოლო ტურისტები კი „კაიპირინიას“ მუშტრები არიან. არც სწრაფი მომზადების საკვე ბის ნაკლებობას განიცდის რიოს სუფრა — აქ ძალიან უყვართ სხვადასხვა სახის ჰოთდოგები, სენდვიჩები და ტკბილეულობა. ვიძუნძულეთ, ვისეირნეთ, ვჭამეთ, დავლიეთ და ნელ-ნელა სა ღამოც შემოგვეპარა. რიოე ლებს ერთი ლამაზი და რომანტიკუ ლი რიტუალ ი აქვთ, რომელსაც ყოველდღიურად, დაუღალავად აღასრულებენ — ყოველ საღამოს, ლებლონის სანაპირო ზო ლის დასაწყისში აღმართულ გორაკზე იკრიბებიან და ოვაციე ბითა და შეძახილებით აცილებენ მზის ჩასვლას.

50 VOYAGER 24/2022

51 VOYAGER 24/2022

დუბაი

ისტორიული უბანი ალ-ფაჰიდი დუბაის ისტორიის გასაცნობად საკმარისია დუბაი-კრიკის ნაპი რას, ალ-ფაჰიდის ისტორიულ უბანში გაისეირნოთ. XIX საუკუ ნის შუა წლებში აგებულ შენობებში სამხატვრო გალერეები და მუზეუმები ფუნქციონირებს. მათ შორისაა მონეტების მუზეუმი — 500-ზე მეტი უნიკალური ექსპონატით და განთქმული ქარის კოშკები. ბევრი რესტორანი შეგხვდებათ ტრადიციული სამზა რეულოთი. ქალაქის უძველესი ნაგებობაა 1787 წელს აშენებუ ლი ალ-ფაჰიდის ციხე — მმართველთა რეზიდენცია და დუბაის მთავარი თავდაცვითი ნაგებობა. დღეს აქ დუბაის მუზეუმია გახ სნილი. დარბაზებში არაბული სახლი, მეჩეთი, ბაზარი, ფინიკის პლანტაციები, ზღვის და უდაბნოს პეიზაჟებია აღდგენილი. ცალკე გამოფენა ეთმობა მარგალიტის მოპოვების ისტორიას. ზოგიერ თი ექსპონატი ძვ.წ. 3 000 წელს ეკუთვნის. თუ გსურთ დუბაის ის ტორიული სახე აღადგინოთ და მის ტრანსფორმაციას მიყვეთ — აქ უნდა მოხვიდეთ. ალ-ფაჰიდის ისტორიული უბანი — Al Fahidi St, Al Souq Al Kabeer, Bur Dubai დუბაის მუზეუმი — Al Fahidi St, Bur Dubai

ქალაქი — ნატვრისთვალი ვ ერ ა ზ ა რკ ოვსკ ა დუბაის ისტორია აღმოსავლურ ზღაპარს გავს: ესაა ამბავი, თუ როგორ გადაიქცა მარგალიტის მომპოვებელთა პატარა სოფე ლი უზარმაზარ მეგაპოლისად. ისტორიულად, აქაურების შე მოსავლის ძირითადი წყარო მარგალიტი იყო. ადგილობრივი მეთევზეებიც მოლუსკების ორსარქველიან კორპუსს შორის უც ნაურად აღმოცენებული სადაფის ბურთულების ძებნაში სპარ სეთის ყურის თბილ წყლებში ღრმად გადიოდნენ და თვეობით იკარგებოდნენ. მარგალიტის სარფიანმა გაყიდვამ დუბაი რე გიონის მსხვილ საპორტო ქალაქად და სავაჭრო ცენტრად აქ ცია. ასე გაგრძელდა XX საუკუნის 40-იან წლებამდე, სანამ იაპო ნიაში კულტივირებული მარგალიტის მოშენება არ დაიწყეს და მყვინთავების სარისკო შრომასაც ფასი დაეკარგა. დუბაისთვის ახალი ხანა 1966 წელს დაიწყო, როცა მშენებლობისას ნავთობს გადააწყდნენ. დუბაის განვითარება და ეკონომიკური ზრდის მთავარი მიზეზი არა იმდენად ნავთობია, რამდენადაც ნავთო ბისგან მიღებული ფინანსების სწორი და შორსმჭვრეტელური დაბანდება — დუბაის ნავთობრესურსი მწირია, ამიტომ ძირი თად ამოცანად თავიდანვე განისაზღვრა ნავთობის მოპოვე

ბისგან დამოუკიდებელი, მყარი ეკონომიკის შექმნა. შედეგად: დღეს დუბაი გაერთიანებული საემიროების ერთ-ერთი უმსხვი ლესი, მრავალნაციონალური მეგაპოლისია, ახლო აღმოსავ ლეთის ფინანსური, სავაჭრო და ტურისტული ცენტრი, მსხვილი წარმოების და ინვესტიციების დაბანდების ადგილი, სადაც ყვე ლაზე მასშტაბური და ამბიციური პროექტები ხორციელდება. კი დევ დუბაი წარმოუდგენელი საინჟინრო მიღწევების ქალაქია, რომლებიც კონკრეტულ რიცხვებში გამოიხატება. მაგალითად: შადრევანი, რომელიც ორი საფეხბურთო სტადიონის ფართობს იკავებს, ერთდოულად 22 000 გალონ წყალს ამოტყორცნის 140 მეტრის სიმაღლეზე. ან მსოფლიოს ყველაზე მაღალი ნაგებო ბა — 848 მეტრის სიმაღლის ბურჯ ხალიფა, რომლის გადასახე დი მოედანი 148-ე სართულზე, მიწიდან 555 მეტრზეა! ტურიზმი დუბაიში ცალკე თემაა — აქ ყველაფერია! ხუთვარსკვლავიანი სასტუმროები, მიშლენის ვარსკვლავით აღნიშნული უმაღლესი დონის რესტორნები, მუზეუმები, თანამედროვე სავაჭრო ცენ ტრები, ბუტიკ გალერეები, აღმოსავლური ბაზრობები, ფეშენე ბელური პლაჟები, სპა და ველნეს ცენტრები...

52 VOYAGER 24/2022

დუბაი იდეალურია აქტიური დასვენების მოყვარულთათვისაც თავისი გოლფის მოედნებით, აკვაპარკებით, ატრაქციონებით, იახტკლუბით, მრავალრიცხოვანი თემატური პარკებით... ყველაზე მეტად კი, მათ გირჩევთ დუბაიში წასვლას, ვინც მიიჩ ნევთ, რომ ახალი წელი პირველ როგში ახალი გამოცდილება, ახალი გამოწვევაა. არ არსებობს ნატვრა — ყველაზე გიჟური და თავზეხელაღებულიც კი, რომელსაც დუბაიში ვერ აისრუ ლებთ: საჰაერო ბუშტით გაფრენა, პარაშუტით გადმოხტომა, ვერტმფრენით გასეირნება, აკვალანგით ღრმაწყლოვან აუზში ჩაძირული ქალაქის კვლევა, აკვარიუმის ფსკერზე ზვიგენების გარემოცვაში სეირნობა, საფარი თავის სენდბორდინგით, აქ ლემებით სეირნობით და დიუნებში ღამისთევით თუ თოვლიან ფერდობებზე დაშვება, როცა გარეთ პაპანაქება სიცხეა... ან იქ ნებ უბრალოდ ხელოვნური კუნძულის ხელოვნურ ლაგუნაში ნებივრობა, სადღაც, სპარსეთის ყურესა და დუბაის ცათამბჯე ნებს შორის? დუბაი ზრაპრულ ნატვრისთვალს ჰგავს. ის ყველა ფერს აგისრულებთ, რასაც ჩაუთქვამთ.

ჯუმეირას მეჩეთი ჯუმეირას მეჩეთი დუბაის ერთ-ერთი სიმბოლოა. მის განუმეო რებელ სილუეტს ტყუპი 70-მეტრიანი მინარეთი და უზარმაზა რი გუმბათი ქმნის. პრინციპით „Open Doors, Open Minds“ (ღია კარი გახსნილი გონება), ის ყველა რელიგიის მიმდევარისთვის ღიაა. შეიხ მუჰამედის კულტურული გაცნობის ცენტრის თანამ შრომლები კვირაში ექვსი დღე მზად არიან გიდობა გაგიწიონ და ახლოს გაგაცნონ ისლამური ტრადიციები, ცხოვრების წესი და ადგილობრივი კულტურა: დღესასწაულები, წეს-ჩვეულებები, რიტუალები, სამზარეულო... ექსკურისიის დროს ყავით, ფინიკით და სხვა არაბული სასუსნავით გაგიმასპინძლდებიან. www.jumeirahmosque.ae

53 VOYAGER 24/2022

დუბაი

ღირსშესანიშნაობები

DUBAI FOUNTAIN ეს ყველაზე მაღალი მომღერა ლი შადრევანია მსოფლიოში — Dubai Mall სავაჭრო ცენ ტრის სიახლოვეს. დაუვიწყა რი ფერადოვანი, მუსიკალურ შოუ ყოველდღე 18:00 საათ ზე იწყება და ყოველ ნახევარ საათში მეორდება, რა დროსაც „მოცეკვავე“ შადრევანი მსოფ ლიოს ჰიტების ფონზე დაუვიწ ყარ წარმოდგენას შემოგთავა ზებთ. შადრევანი 120 000 კვ. მეტრი ფართობის ხელოვნური ტბის შიგნითაა. მოძრავი ხელოვნუ რი პლატფორმა საშუალებას მოგცემთ სანახაობას თვალი ახლოდან ადევნოთ, ნავით კი ტბაში შეცურვაც შეგიძლიათ.

GREEN PLANET

დუბაი მოლი და მისი ღირშესანიშნაობა

ორანჟერეა Green Planet ნამდვილი ტროპიკული ტყეა მეგაპო ლისში, სადაც შუშის გუმბათის ქვეშ ეგზოტიკური ფლორის და ფაუნის 3000-ზე მეტი წარმომადგენელი მშვიდობიანად თანაარ სებობს. ორანჟერეა ოთხ იარუსადაა დაყოფილი, თითოეული მათგანი ტროპიკული ტყეების როლს და პლანეტის მომავლის თვის მათ უპირობო მნიშვნელობას განიხილავს. სავაჭრო-გა სართობ ცენტრ City Wall-ში მდებარე ეს მწვანე ოაზისი გართო ბის და უდაბნოს ხვატისგან თავის დაღწევის შესანიშნავი საშუა ლებაა. სერვისებს შორის აღსანიშნავია — ტროპიკული კემპინ გი — უნიკალური შესაძლებლობა გაატაროთ ღამე ეგზოტიკურ გარემოში. www.thegreenplanetdubai.com

DUBAI CREEK

DUBAI AQUARIUM & UNDERWATER ZOO

ამ პატარა ყურეში გაჩნდა მომავალი მეგაპოლისის პირველი მო სახლეობა, რომელთა ძირითადი საქმიანობა მარგალიტის მო პოვება და გაყიდვა იყო. მარგალიტის მუზეუმში Dubai Pearl Mu seum დაწვრილებითაა მოთხრობილი ეს ამბავი. პირველი ხიდი აქ 1963 წელს ააგეს — მანამდე ნაპირებს შორის გადაადგილება მხოლოდ აბრათი — ტრადიციული ხის ნავით იყო შესაძლებელი. ასწლეულების განმავლობაში ყურის გეოგრაფია შეიცვალა ნავი გაციის გაფართოების კვალდაკვალ.

48 მეტრის სიგრძის წყალქვეშა გვირაბი, 10 000 000 ლიტრის მო ცულობის გიგანტური რეზერვუარი; 140 სახეობის 33 000 წყლის ბინადარი, მათ შორის ვეფხვისებრი ზვიგენების უდიდესი კო ლექცია და შთამბეჭდავი ზომის „მეფე ნიანგი“ – 750 კილოგრამი წონის 5-მეტრიანი რეპტილია — ესაა გიგანტური აკვარიუმი და წყლის ზოოპარკი მსოფლიოს უდიდესი სავაჭრო კომპლექსის — დუბაი მოლის (Dubai Mall) ტერიტორიაზე. ამას გარდა, აქაა 1200 — მათ შორის მსოფლიო ბრენდების მაღაზიები, 2 მსხვილი უნი ვერმაღი — Bloomingdale’s და Galeries Lafayette; Dubai Ice Rink — ოლიმპიური კლასის ყინულის მოედანი, გასართობ-შემეცნე ბითი ცენტრი ბავშვებისთვის და მრავადარბაზიანი კინოთეატრი. მოლი პირდაპირ უკავშირდება ხუთვარსკვლავიან სასტუმროს Address Dubai Mall.

2016 წელს აქ გაჭრილმა არხმა Dubai Creek სპარსეთის ყურეს თან დააკავშირა. მუზეუმები, დუბაის ძველი ბაზარები — მათ შორის ოქროს და სუნელების, მსხვილი სავაჭრო ცენტრები, ბუ ტიკ-სასტუმროები, მუზეუმები, მოდერნიზებულ აბრაზე გასეირ ნება, აღმოსავლური სამზარეულო, რესტორანი წყალზე, გოლფ და იახტ კლუბი, ნაკრძალი და ვარდისფერი ფლამინგოები — Dubai Creek ცალკე თავგადასავალია.

www.thedubaiaquarium.com www.thedubaimall.com

AL MAMZAR BEACH — ესაა ხუთი შესანიშნავი, კეთილმოწყობი ლი პლაჟის ერთობლიობა, რომელიც მწვანე მინდვრებით, საფეხმავლო და ველო ბილიკებით და 2000-მდე ფინი კის და ქოქოსის პალმითაა გარშემორ ტყმული. 106 ჰექტარზე სამი აუზი, ამფი თეტრი და საბავშვო მოედანია.

54 VOYAGER 24/2022

55 VOYAGER 24/2022

BURJ AL ARAB JUMEIRAH ეს არაბული სიმდიდრის მსოფლიო სიმბოლოა — ქარში გაშლილი ილაქნის ფორმის 321-მეტრიანი სასტუმრო, რომელიც ხე ლოვნურ კუნძულზე აშენ და და საფუძველი დაუდო luxury ტურიზმის განვითა რებას.

დუბაი

გასართობი

WILD WADI WATERPARK

ბურჯ ხალიფას ფოიერვერკი თუ დუბაიში პირდაპირ 31 დეკემბერს ჩახვალთ, გაითვალისწინეთ, რომ დაბინავება შუაღამემ დე ორი საათით ადრე უნდა მოასწრ ოთ — ეს იმიტომ, რომ ბურჯ ხალიფას ფეიე რვერკის სა ნახავადაც ათასობით ტურისტი და ადგილობ რივი ქუჩაში გამოდის. ამ დროს გადაადგილება შეუძლებელია — მოძრაობა ჩერდება. ყველას მხოლოდ ერთი საზრუნავი აქვს — საუკეთესო ადგილი დაიკავოს. უკვე ცნობილია, რომ 2021 წლის ფეიერვერკი 23:58 საათზე დაიწყება და დაახლოებით 20 წუთს გასტანს.

არაბული ფოლკლორული პერსონაჟის, სატირულიუმორისტული მინიატუ რების გმირის — ჯუჰას შთაგონებით შექმნილი აკვაპარკი შესანიშნავი ადგილია საოჯახო დას ვენებისთვის: თუ თავ ბრუდამხვევი ატრაქციო ნები არ გიტაცებთ აუზი ხელოვნური ტალღებით თქვენს განკარგულებაშია ან შეგიძლიათ სანაპი რო სახლი იქირაოთ Lazy River (ზარმაცი მდინარის) ნაპირზე.

საქმეში ჩახედული ხალხის აზრით, გთავა ზობთ 11 საუკ ეთესო ლოკაციას ფეიერვერკის საცქერლად: ბურჯ ხალიფას შადრევანი/დუბაი მოლი; სოუკ ალ-ბაჰარი; დუბაის ოპერა; ბურჯ პლაზა; პალმ ჯუმეირას სანაპირო; მადინატ ჯუმეირა; დუბაის დიზაინერული კვარტალი; დუბაის საერთაშორისო ფინანსური ცენტრი.

www.wildwadi.com

SKI DUBAI გინდათ უდაბნოში თხილამურებით სრია ლი? — დუბაიში შეუძლებელია არაფერია. სავაჭრო ცენტრის Mall of the Emirates თავზე გიგანტური დახრილი შენობა ახლო აღმო სავლეთის ერთ-ერთი ინოვაციური და შთამ ბეჭდავი ტურისტული ღირშესანიშნაობაა — თოვლით დაფარული 22 500 კვ. მ მუდმივი — 4C° ტემპერატურით. დათოვლილი ფერდობების გარშემო რესტორნებია, ფანჯრები კი პირდაპირ სავაჭრო ცენტრის დარბაზ ში გადის. გაერთეთ პინგვინებთან თამაშით, უზარმაზარი გუნდებისგან თოვლის ბაბუა გააკეთეთ, გამოქვაბულში გაისეირნეთ, სა ბაგირო გზით ფერდობის თავში მოექეცით და თხილამურებით, გიგანტური ბურთით ან ციგით დაეშვით. თუ დათოვლილი დაღმარ თები არ გხიბლავთ, შეგიძლიათ კომპლექსს 150 მეტრიანი ზიპლაინით გადაუფრინოთ. www.skidxb.com

ჯუმეირას პლაჟი დუბაი მხოლოდ გლამური არაა. ამიტომ ნუ იდარდებთ, თუ თქვენი ბიუჯეტი შეზღუდულია — ჯუმეირას პლაჟი საუკეთესო ადგილია იმის თვის, რომ ნაკლები ფინანსებით, მაგრამ დიდი იმედებით შეხვდ ეთ ახალ წელს. აქ თქვენ გარშემო უამრავი ადამიან ი იქნება, რომლებიც ფიქრობენ, რომ ეს დღე უნიკალუ რია არა იმით, თუ სად ხარ, არამედ, ვისთან ერთად ხარ — სწორედ ეს გავსებს ახალი მო ლოდინებით, სიყვარულითა და შთაგონებით. თანაც, ფეიერვერკი ჯუმეირას პლაჟიდან, რო გორც თვითმხილველები ამბობენ, ზღაპრუ ლად ჩანს.

ქალაქი ქალაქში მადინატ ჯუმეირა არაბული მინი ქალაქია დუბაიში. აქ რამ დენიმე გრანდიოზული სასტუმრო, ტრადიციული საზაფხულო სახლები, შესანიშნავი ვილები და მდიდრულად გაფორმებული ბაზარია. ხუთი კილომეტრის სიგრძის მდინარეს შეგიძლიათ ტრადიციული ნავით — აბრათი გაუყვეთ და მთელი კომპლექსი შემოიაროთ.

DUBAI MIRACLE GARDEN და პეპლების ბაღი დუბაიში მსოფლიოში ყველაზე დიდი ყავავილების ბაღია — 72 000 კვ. მ-ზე გა შენებული Dubai Miracle Garden, რომ ლის მთავარი ღირშესანიშნაობაც ყვა ვილებისგან გაკეთებული მსოფლიოს ცნობილი შენობების და არქიტექტურუ ლი ნაგებობების ზუსტი ასლებია. პეპ ლების ბაღი 9 გუმბათით გადახურული სივრცეა, სადაც იდეალური საცხოვრე ბელი პირობებია 15 000 ფრათაფარატა მობინადრისთვის. აქ თქვენი თვალით ნახავთ მუხლუხოს პეპლად გადაქცევის მომაჯადოებელ პროცესს, დაუჯერებე ლი ფაქტები კი პეპლებისა და მწერების შესახებ ერთნაირად გააოცებენ უფრო სებსაც და პატარებსაც.

როგორც წესი, მადინატ ჯუმეირა ერთ-ერთი ყველაზე გრან დიოზული საახალწლო გალა-ვახშმის მასპინძელია: ცეცხლით მოცეკვავეები ოსტატურად ატრიალებენ დანთებულ ჩირაღდ ნებს, მუსიკა ცოცხალი შესრულებითაა და შამპანურის გახსნ ილ ბოთლებს თვლა არ აქვს. დუბაის ფეიერვერკი აქედან მომნუს ხველად ლამაზია. გირჩევთ სანაპიროს პირსახოცი წაიღოთ და როცა ხმაური და ხალხმრავლობა დაგღლით, სანაპიროზე ვარსკვლ ავების ცქე რით გაერთოთ. გაითვალისწინეთ: წვეულების დაწყებამდე დაახლოებით 2 სა ათით ადრე თუ მიხვალთ პარკინგზე, თავისუფალი ადგილის პოვნის შანსი მეტია.

www.dubaimiraclegarden.com www.dubaibutterflygarden.com 56 VOYAGER 24/2022

57 VOYAGER 24/2022

დუბაი

სასტუმროები

წვეულება ოპერაში დუბაის ოპერა ახალი წლის აღნიშვნას მუსიკოსებთან ერთად გთავაზობთ. წვეულებაზე თორმეტ წელს ზემოთ მოზარდებიც დაიშვებიან. შეკვეთების მიღება ორ, სამ, ოთხ, ექვს და რვა ადგილიან მაგიდებზე ოქტომბრიდან დაიწყეს. გალა-შეხვედრა 22:00 საათზე დაიწყება და 02:00 საათზე დასრულდება.

LA MER ან AL SEEF საახალწლოდ ამ ზღვისპირა ბაზრობებიდან რომელიმე აირჩი ეთ: დატკბით დღესასწაულით და ცოცხალი მუსიკით, ბავშვები კი კარნავალზე და ზოოპარკში გაერთობიან.

AL SEEF თავის მხრივ დუბაის ერთ-ერთი პოპულარული რაი

LA MER სანაპირო კურორტია, რომელიც ოთხი დამოუკიდებე

ონია — ეკლექტური თავისი ხასიათით — აქ წარსული და თა ნამედროვეობა ერთმანეთის გვერდით არსებობს. სადაც ახლა კაფეები, ბარები და ბუტიკ სასტუმროებია, მეთევზეები, მარგა ლიტის მომპოვებლები, მქსოველები და ვაჭრები ცხოვრობდნენ.

ლი ზონისგან შედგება და თანამედროვე ინდუსტრიული ესთეტი კით გამოირჩევა. სამხრეთ და ჩრდილოეთ ნაწილში 130-ზე მეტი კაფე, მაღაზია, რესტორანი და სანაპიროს გასართობია, სადაც შეგიძლიათ მზეს მიეფიცხოთ ან ჰამაკში მოკალათდეთ. ეს შესა ნიშნავი ადგილია ოჯახური დროსტარებისთვის — სათამაშო მო ედნებთან ახლოს აკვაპარკია — Laguna Waterpark, სადაც განსა კუთრებით სერფინგის ატრაქციონი მოგხიბლავთ.

კლასიკური ელეგანტურობა და თანამედროვე ბრენდები ად გილობრივი ხელოვნების ნიმუშებთან და ტრადიციულ ხელნა კეთ ნივთებთან ერთადაა გამოფენილი. მოედანზე დაგეგმი ლი ღონისძიებების კალენდარია: სპექტაკლები, მუსიკალური ჯგუფები ცოცხალი შესრულებით, საცეკვაო ნომრები და საბავ შვო შოუები.

GLOBAL VILLAGE მთელი მსოფლიო დუბაიში

ყავის მუზეუმი ყავა ყოველთვის იყო არაბული კულტურის მნიშვნელოვანი ნაწილი. ლეგენდის თანახმად ველური ყავის ხის ნაყოფი პირ ველად ეთიოპიელი მწყემსის თხებმა გასინჯეს და თავიანთი ენერგიული ქცევით — სირბილით და ხტუნვით — პატრონის ყუ რადღება მიიქციეს. გრძელი გზა ეთიოპიის მთიანეთიდან, ყავის სმის კულტურა მთელს მსოფლიოში — მარცვლების მოხალვის, დაფქვის და მოდუღების განსხვავებული ხერხები, პირველი მსოფლიო ომის დროინდელი ყავის საფქვავები, ვრცელი ლიტე რატურა, მაღაზია და პატარა კაფე ყავის გრძელი ასორტიმენტით — თუ ყავა თქვენთვის მხოლოდ მატონიზირებელი სასმელი კი არა, პირველ რიგში რიტუალია, ალ-ფაჰიდის ისტორიულ უბანში სეირნობისას ეს პატარა მუზეუმი არ უნდა გამოტოვოთ. www.coffeemuseum.ae

ქსოვილების და სუნელების ბაზარი

ესაა ატრაქციონები, გემრიელი სამ ზარეულო, ღამის გართობა და მა ღაზიები — 75-ზე მეტ ქვეყანას თავის პროდუქტი დიდებულად მოწყო ბილ 25 პავილიონში გამოუფენია: იემენის თაფლი, ირანული და ავ ღანური ფარდაგები, არგანის ზეთი მაროკოდან, კარიტეს ზეთი აფრი კიდან, გრავირებული მოსართავები ესპანეთიდან, ტაილანდური ჩირი — თითოეულ პავილიონს არომატე ბით, გემოებით, ხმებით, ვიზუალით ქვეყნიდან ქვეყანაში გადავყავართ — ეგვიპტიდან იტალიამდე და ვიეტ ნამიდან ომანამდე.

ქსოვილების ბაზარში საუკეთესო ტექსტილის უზარმაზარი არ ჩევანია: ბუნებრივი აბრეშუმი, ბამბა და უნატიფესი ნაქარგობა. სამკერვალო ატელიეები თქვენს ნებისმიერ მოდურ პრეტენზიას დააკმაყოფილებს. აქვე შერჩეული ღილები, მაქმანები, კრისტა ლები და ქვები კი თქვენს სამოსს არაჩვეულებრივ აღმოსავლურ მომხიბვლელობას შესძენს. რეკომენდაცია: წინასწარ გადაა მოწმეთ სამუშაო საათები. პარასკეობით ბაზარი დაკეტილია.

სანელებლების ბაზარში დახლები თითქოს უთვალავი, ფერადფერად გორებად დახვავებული ეგზოტიკური სუნელის, სანე ლებლის და საკმაზის ქვეშ იზნიქება. აქაა თხილეული, ზეთები, ზაფრანა და მთელი მსოფლიოს ჩაი მთელი თავისი მრავალ ფეროვნებით. ჰაერი არომატებითაა გაჟღენთილი. თავაზიანი დახლიდარები ყოველთვის მზად არიან ნებისმიერი პროდუქტის თავისებურებებზე მოგიყვნენ და მისი გამოყენების საიდუმლო გაგანდონ. ვაჭრობის ნუ მოგერიდებათ — ეს ერთგვარად აქაური კულტურის ნაწილიცაა.

Textile wholesale market Bur Dubai 57 Ali Bin Abi Talib St.

Dubai Spice Souk 26 34 St., Al Ras Deira, Dubai

წელიწადის ბოლო დღეს თითოე ული მათგანი ახალი წლის ადგი ლობრივ ტრადიციებს წარმოად გენს, რის გამოც ეს ადგილი ძალიან პოპულარულია ხოლმე დეკემბრის ბოლოს, როგორც ადგილობრივებს, ასევე ტურისტებს- შორის. www.globalvillage.ae 58 VOYAGER 24/2022

59 VOYAGER 24/2022

დუბაი

ღირსშესანიშნაობები

DEEP DIVE DUBAI მსოფლიოს ყველაზე ღრმა აუზი

მყუდრო კრუიზი სადილით დაუ -ეს არის ხილის და მტკნარი წყლის გადასაზიდი ტრადი

2021 წლის ივლისში დუბაიში დაივინგის მოყვარულებისთვის ღრმაწყლოვანი აუზი Deep Dive Dubai გაიხსნა, რომლის სიღ რმეც 60,02 მეტრია. მყვინთავებს შეუძლიათ აუზის ფსკერზე მდებარე „ჩაძირული ქალაქის“ თანამედროვე პეიზაჟები გა მოიკვლიონ. აუზში 2 მშრალი კაფსულაა დაივერების დასას ვენებლად, 56 წყალქვეშა კამერა, თანამედროვე განათების და აკუსტიკური სისტემები.

ციული, ერთი ან ორ იალქნიანი სავაჭრო გემი, ვიწრო კორ პუსით და კოხტა, თხელი პროპორციებით. თანამედროვე ტურისტულ მოთხოვნებზე მორგებული, ახლაც დასრიალებს სპარსეთის ყურეში და, სხვა თავგადასავლებთან ერთად, სასიამოვნო და რომანტიკულ გარემოს გთავაზობთ ახალი წლისთვ ის. ის უალტერნატივოა, თუ გინდათ ეს ღამე ხმაური ანი წვეულებებისგან შორს, მეგობრებთან ერთად ან ოჯახის წევრების გარემოცვაში გაათ ენოთ.

deepdivedubai.com/

ღია ტერასა და გემბანი საშუალებას მოგცემთ, ღამეში მო ციმციმე ჰორიზონტით დატკბეთ. ფეიერვერკების ცქერისას ხედსაც არავინ დაგიჩრდ ილავთ.

HATTA ADVENTURE თუ ბუნებაში დასვენება გიყვართ — ჰატაში გაემართეთ. ეს დუბაის და ომანის ექსკლავია, თავგადასავლების ცენტრი. კაიაკინგი, სიარული მთის ველოსიპედით, ფრენა ზიპლაინით, სეირნობა ჰატას ტბაზე — აქტიური საახალწლო დასვენებისთვის აქ ყველაფერია. ღამის გასათევად Hatta Damani Lodges-ს ან Sedr Trailer Resort-ს გვირჩევენ.

დაუ უფრო დახვეწილი და ინტიმური სიტუაციებ ისთვ ისაც იდეალურია — შეგიძლიათ დაიქირაოთ და დუბაი კრიკში — პატარა, ბუნებრივ უბეში გაისეირნოთ.

„ვერტიკალური“ ტური საახალწლ ოდ, ეს „ვერტიკალური ექსკურსია“ პალმ ჯუმეი რაზე დაიწყება და საშუალებას მოგცემთ დუბაის ბუნებრივი ღირსშესანიშნაობა თუ თანამედროვე ინჟინერიის ფანტა ზიის მიღმა მიღწევები ყველაზე მაღალი წერტილიდან და ათვალიერ ოთ. გიდი საინტერესო, მხიარული და ინფორმა ციულად დატვირთული ისტორიებ ით მოგამარაგებთ. რა უნდა გაითვალისწინოთ დაჯავშნისას: დღე-ღამის პერიოდი, რაც გინდათ ის დაარქვით, სმოგი თუ უდაბნოდან მონაბერი ქვიშა, მაგრამ ღრუბლის ფენა, რომ ლითაც დუბაია დაფარული, ხილვადობას ამცირებს. ამიტომ გირჩევთ საჰაერო ტურისთვის შუადღე შეარჩიოთ ან დილა, როცა ჰორიზონტი შედარებით დაწმენდილია. ამინდი: ცუდი ამინდი, მათ შორის ჭექა-ქუხილი და ქვიშის ქარიშხალი ტურის უპირობო გადადების მიზეზია.

QE2 – როცა დედოფალი გმასპინძლობს QE2, ანუ „დედოფალი ელისაბედ მეორე“ საკრუიზო ლაინერია: 1969-2008 წლებში 25 კრუიზი მსოფლიოს გარშემო, 1400 მგზავრი და 6 მილიონი ზღვის მილი — ესაა მისი ისტორია. ახლა ღუზა მუდმივად ჩაშვებული აქვს — ის სასტუმროა, კაიუტების ნაცვლად 600 ნომერი აქვს, 13 რესტორანი და რამდენიმე ღამის კლუბი. ბორტზე გახსნილი მუზეუმი, კი მისი ნაოსნობის 39 წლიან ისტორიას გაცნობთ. საახალწლოდ „დედოფალი ელისაბედი“ 7 კერძისგან და შესაბამისი სასმელებისგან შემდგარ გალა სადილზე გიწვევთ. ესაა ე.წ. black-tie event — ანუ მამაკაცები ჯეიმს ბონდივით უნდა გამოიყურებოდნენ, ქალებიც — შესაბამისი ესთეტიკით.

60 VOYAGER 24/2022

ხანგრძლივობა: ტურები სხვადასხვა ხანგრძლივობისაა 12დან 40 წუთამდე. კარგად მოიფ იქრეთ, რა დროის გატარება გსურთ ჰაერში, დაუკმაყოფილებლობის განცდა არ დაგრ ჩეთ. ხანგრძ ლივი ტურის გადასახადი, ცხადია, მეტია, მაგ რამ დაზოგვისას ხომ ზოგჯერ იხდი ორჯერ.

უდაბნოს საფარი ეს ეგზოტიკური ახალი წლის ზეიმია — ოქროსფერი ქვი შის დიუნებში ნანახი დაუვიწყარი დაისი. აქ გარემო ისეთია, როგორიც ბავშვ ობაში წაკითხულ არაბულ ზღაპრებში: უდაბნოს ცენტრში ბედუინ ების ბანაკში ტრადიციული არაბული ხერხით გიმასპინძლებენ, გემრიელი ვახშმითა და მსუყე ტკბილეულით. მერე აირჩიეთ, რაც გსურდეთ: აქლემებით გასეირნება, სენდბორდინგი, ჩილიმი სხვადასხვა არომატებით, მუცლის ცეკვა და მუქი შინდისფერი ინით ხელის მტევნების ზურგზე გამოყვანილი მაქმანებივით ორნამენტები.

61 VOYAGER 24/2022

დუბაი

სასტუმროები

კუნძული პალმ ჯუმეირა პალმ ჯუმეირა არა მარტო დუბაის, ალბათ, მთელი ოცდამე ერთე საუკუნის სიმბოლოა: თანამედროვე ინჟინერიის ერ თ-ერთი ყველაზე მასშტაბური და ამბიციურ ი პროექტი. მისი სრულად აღქმა მხოლოდ იმ სიმაღლიდანაა შესაძლებელი, სადაც ჩიტები დაფრინავენ. ესაა დუბაის სანაპირო ზოლთან მელიორირებული მიწებისგან — მხოლოდ ქვიშითა და ქვე ბით აგებული ხელოვნური კუნძულების არქიპელაგი, რომე ლიც სპარსეთის ყურეშია შეჭრილი და პრესტიჟულობისა და მოდურობის მიუხ ედავად გარემოს დამცველების დიდ შეშ ფოთებას იწვევს მიწის ეროზიის საფრთხის, წყლის მცენა რეებისა და ცხოველების განადგურების რისკის გამო. მშენებლობა 2001 წელს სწორედ კუნძულ პალმ ჯუმეირათი დაიწყეს (იმავე პროექტის ნაწილად მოიაზრებდნენ პალმ დეირასა და პალმ ჯებელ ალისაც). 2004 წელს ხმელეთის აგე ბა დასრულდა და კუნძულმაც საბოლოო სახე მიიღო: ესაა წყალში 5 კილომეტრის სიღრმეზე შეჭრილი, 17-ფოთლიანი, სტილიზებული პალმის ფორმის კუნძული, რომელსაც გარ

შემო ნახევარწრიულად აკრავს ხელოვნური ხმელეთის ზო ლი — ტალღმჭრელი, რომელიც კუნძულს შტორმისგან და მიწის გამორეცხვისგან იცავს. პალმ ჯუმეირ აზე პირველმოსახლეობ ა უკვე 2007 წელს შედ გა. დღეს ეს უნიკალური კუნძული სიმდიდრის, ფუფუნების და კომფორტის სინონიმია. აქაა განლაგებული კერძო ვი ლები და სავაჭრო ცენტრები, აგრეთვე — საუკ ეთესო კუ რორტები, ფეშენებელური სასტუმროებ ი და რესტორნები. პალმ ჯუმეირა ხმელეთს ხიდით უკავშირდება. აქ მოხვედ რის ყველაზე პოპულარული და მოსახერხებელი საშუალებაა Palm Jumeirah Monorail — თითქმის ექვსი კილომეტრი სიგრ ძის ერთლ იანდაგიან ი სარკინიგზო ხაზი, რომლის ყოველი გა ჩერებაც ახალ შთაბეჭდილებას უდრის (www.palmmonorail. com). კონტინენტური სადგურია Palm Gateway Station, კუნ ძულის ბოლო გაჩერება — Atlantis the Palm – „ატლანტისი“, ლეგენდარული სასტუმრო და დასასვენებელი კომპლექსი.

AQUAVENTURE WATERPARK ATLANTIS RAFFLES THE PALM

პოპულარული ვარიანტია კუნძულზე კატერით ან იახტით გასე ირნებაც — ამ სერვისს ბევრი ადგილობრივი ტურისტული კომ პანია შემოგთავაზებთ. თუ ფეხით გრძელ მანძილებზე სეირნო ბა გიყვართ ან სპორტული სიარული ან სირბილი, შეუდექით ექვს ი მეტრი სიგანისა და 11 კილომეტრი სიგრძის საფეხმავლო ზოლს, რომელსაც აქ ასე უწოდებენ: The Palm Jumeirah Board walk. ის ტალღმ ჭრელს მიუყვება და ამ რკალისებური გზის თავსა და ბოლოში მდიდრული სასტუმროებ ია განთავსებული: აღმოსავლეთით — Rixos Hotel, დასავლეთით — One&Only The Palm. განსაკუთრებით თავზეხელაღებულებს შეუძლიათ კუნძული, არაბეთის უდაბნო და მთელი ემირატები უცნობი კუთხით და ინახონ: Skydive Dubai 4 000 მეტრის სიმაღლიდან გადმოხედ ვისა და ხედებით ტკბობის შანსს გაძლევთ. მშვიდობიან დაშ ვებაზე პასუხისმგებელი გამოცდილი ინსტრ უქტორია. თქვენი საქმე მხოლოდ მოზღვავებულ ემოციებში გარკვევა იქნება (www.skydivedubai.ae). 62 VOYAGER 24/2022

TORNO SUBITO W DUBAI WALDORF ASTORIA JUMEIRAH ZABEEL SARAY

GLOBAL VILLAGE ANANTARA

ONE&ONLY

63 VOYAGER 24/2022

დუბაი

სასტუმროები

Aquaventure ესაა მსოფლიოს უდიდესი აკვაპარკი კილომეტრი ანი კერძო სანაპირო ზოლით. ყველაფერი უნდა მოსინჯოთ: სი მაღლეებიდან ჩქაროსნული დაშვებები, წყალში ხტომა, სერფინ გი, თავბრუდამხვ ევი ლაბირინთები, რომელშიც წყლის ჭავლი დაგატარებთ, წყალმოვარდნებით და მკვეთრი მოსახვევებით სავსე გასეირნება მდინარეზე — სულ 79 გიჟური ატრაქციონი. www.atlantis.com/dubai/atlantis-aquaventure

1pm

ლანჩი RONDA LOCATELLI-ში:

ესაა მსოფლიოს ერთ-ერთი საუკეთესო იტალიური რესტო რანი, რომელსაც მიშლენის ვარსკვლავის მფლობელი შეფი — ჯორჯო ლოკატელი უძღვება. იტალიური სამზარეულო, მათ შორის დუბაიში ყველაზე ფართო ვეგანური კერძების მენიუ, მზიანი ტერასა და საბავშვო მოედანი — აქ აკვაპარკში დახარ ჯულ ძალებს, წესით, კარგად შეივსებთ (გვ. 71). ალტრენატივა: გორდონ რამზის STREET PIZZA ან AYAMNA — ლიბანური სამზრეულო.

2:30pm 8am

ATLANTIS THE PALM

იოგა წყალქვეშ LOST CHAMBERS AQUARIUM-ში

2008 წელს „ატლანტისი“ იყო დუბაის პირველი ფეშენებელუ რი სასტუმრო და პირველი გრანდიოზული ნაგებობა, რომელიც სპარსეთის ყურეში ხელოვნურად აღმოცენებულ კუნძულზე გაიხსნა. გახსნის ცერემონიალიც კი დღესასწაულად იქცა და გრანდიოზული ფეიერვერკით დასრულდა — ის 9 წუთის გან მავლობაში უწყვეტად გრძელდებოდა და 100 000 სხვადასხვა სირთულის და ვარიაციის პიროტექნიკური ელემენტისგან შედ გებოდა. არქიპელაგის ზუსტად ცენტრში მდებარე „ატლანტისი“ სპარსეთის ყურის სიღრმეში შეჭრილი 1539 ნომრიანი სასტუმ როს კომპლექსია — ორი გრანდიოზული ნაგებობა ერთმანეთს ხიდით უკავშირდება. მის ქვეშ მთელი ფასადის სიმაღლეზე აღ მოსავლური სამყაროსთვის დამახასიათებელი დიდი შეისრუ ლი თაღია გაჭრილი. ამ მასალის მომზადებისას ოდნავ მეტად გავერთეთ და სასტუმ როს მრავალრიცხოვანი შემოთავაზებები ისე დავალაგეთ, რომ ერთი „ჩვეულებრივი“ დღის განრიგი გამოგვსვ ლოდა:

საუზმე KALEIDOSCOPE-ში: არ აქვს მნიშვნელობა რა გიყვართ — შვედურ მაგი დაზე ყველაფერია — არაბული, აზიური დ კონტინენტური სამზა რეულოს პოპულარუ ლი კერძები. საუზმე SAFFRON-ში: აქაც დაგხვდებათ აზიური სამზარეულ ო შვედური სტილით და 220 კერძი — ფერების და გემოების საოცარი მრავალფეროვნება.

სპა-ცენტრი SHUIQI

გაინებივრეთ თავი და გამოძებნეთ დრო სპა-ცენტრისთვის SHUIQI, სადაც სარელაქსაციოდ ჩანჩქერი, მდინარე, აუზები, 27 საპროცედურო კაბინეტი და სამეფო სპა ლუქსი მოუწყვიათ. ან ბუტიკებში შეიარეთ: VIA RODEO, RODEO DRIVE ან RAG CIE. თუ ტკბილის მოყვარული ხართ, BATEEL-ში მსოფლიოში საუკეთესო ფინიკებს შემოგთავაზებენ, PATCHI-ში კი — საო ცარ ლიბანურ შოკოლადს. www.atlantis.com/dubai/shuiqi-spa-and-fitness

5pm

დასვენება პლაჟზე

ROYAL BEACH — მშვიდი პლაჟია, WHITE BEACH კი კომფორტული

სანაპირო კლუბი აუზით და ღია ცის ქვეშ რესტორნით. ხათხა იოგას დაუვიწყარი გამოცდილება პროფესიონალი ინს ტრუქტორის მეთვალყურეობ ით — წარმოიდგინეთ ჯდომა ლო ტოსის პოზაში ამ უზარმაზარ აკვარიუმში და წყალში არეკლი ლი მზის სხივების ცქერა ვარჯიშის ან მედიტაციის დროს, როცა გარშემო ფერადი თევზები უხმაუროდ დაცურავენ და, თითქოს, მოძრაობის სირბილეს, სიზუსტეს გკარნახობენ. am დაუვიწყარი თავგადასავალი 10 AQUAVENTURE-ში

თუ აქტიური დასვენება გიყვართ — თავბრუდამხვევი გართობა და მოჭარ ბებული ადრენალინი, მხოლოდ იმას გეტყვით, რომ აქ, ზოგიერთ ატრაქცი ოზე, თავი შეიძლება კასკადიორადაც წარმოიდგინოთ — მაგალითად, მაშინ, როცა 27 მეტრის სიმაღლის „რწმენის ნახტომს“ ასრულებთ და როცა თითქ მის ვერტიკალური დაქანებით ზვიგენებით გარშემორტყმულ გამჭვირვალე მილში ეშვე ბით. „პოსეიდონის შურისძიებაც“ სიმამაცისა და გამბედაობ ის გამოცდაა. 64 VOYAGER 24/2022

7pm

ღამის ყვინთვა

თქვენ ამ თევზებს აკვარიუმში LOST CHAMBERS უკვე შეხვდით — დილით, იოგას ვარჯიშზე. ახლა დრო მოვიდა სიღრმეში ჩახვიდეთ და აქაურ წყლის ბინადრებს ახლოს შეხ ვდეთ. მითუმეტეს, რომ ეს არ მოითხოვს მყვინთავის უნარ-ჩვევებს — ულტრათანამედ როვე სკაფანდრი გაცილებით უფრო მოსახერხებელი რამეა, ვიდრე სტანდარტული ნიღაბი და ხილვადობაც უკეთესი აქვს. საღამოობ ით წყლის ბინადართა უმეტესობა უფრო აქტიურია. თქვენ კი უზარმაზარი აკვარიუმის ფსკერზე დადიხართ, ჩამავა ლი მზის სხივებითა და თქვენივე ფანრით განათებულ წყალში და ჭრელ თევზებს უმზერთ. აკვარიუმს თავშესაქცევი მითი ახლავს თან, რომ, თითქოს, ამ ადგილას ლეგენდარული ატლანტიდა აღმოაჩინეს და ეს კონ ცეფცია დიზაინშიც ჩანს: მხატვრებმა და დეკორატორებმა წყლის ფსკერზე ისეთი გასასვლელები მოაწყვეს, შთაბეჭდილება რჩება, თითქოს, დაკარგული ცივილიზაციის ლაბირინთში გაიჭედეთ. www.atlantis.com/dubai/atlantis-aquaventure/diving-in-atlantis

9pm სადილი და დასვენება მიშლენის ვარსკ ვლავის მფლობელ ნობუ მაცუჰისას რესტორანში. იქ ქალაქის საუკეთესო სუში, მარმა რილოსავით ვაგიუ და საფირმო — შავი ვირთევზას მისო აქვთ. სასტურმოს კვების ობიექტებიდან, ასევე, აღსანიშნავია: l SEAFIRE STEAKHOUSE AND BAR — უგემ რიელესი სტეიკ ით და ზღვის პროდუქტებით; l HAKKASAN — მიშ ლენის ვარსკვლ ავით აღნიშნული მენიუთი.

65 VOYAGER 24/2022

დუბაი

სასტუმროები

#3 — სპა-ლუქსი წყვილებისთვის ანუ Iklik Hammam. მოიც ავს პროცედურულ ოთახებს წყვილებისთვის, საუნებს, ჰიდრომასა ჟის აბაზანებს, შხაპებს, ჯაკუზის, ორთქლის აბაზანებს და მო სასვენებელ ლაუნჯის. ნამდვილი სულთნის შესაფერისი სპა.

„ატლანტისში“ კი დევ სხვა ბევ რი გა სარ თობი და თავგადასავალია. რაც მთავარია, აქაურ საახალწლო გალა ვახშამზე შეკვე თების მიღება ოქტომბრიდან დაიწყეს და რესტორნებიც ადრე შემოდგომიდან ავრცე ლებდნენ საახალწლო შემოთავაზებებს.

#4 — Nazar Boncuk — თურქული ამულეტი. ისტორიულად ჩა მოყალიბდა, რომ ლურჯ, გამჭვირვალე მძივის მარცვალს ავი თვალისგან დასაცავად იკეთებდნენ. ამბობენ, რომ ის ნეგატი ურ ენერგიასაც ირეკლავს. სასტუმროში ის ცენტრ ალური შესას ვლელის თავზე კიდია — როგორც სტუმართმოყვარეობის და სასტუმროს ოსმალური მემკვ იდრეობის სიმბოლო. #5 — შთამბეჭდავი ლობი, რომელიც 2011 წელს ფილმ „შეუსრულებელი მისიის“ გადასაღებ მოედნად იქცა. #6 — სასახლის შეგრძნება — აქაურობა გაჩახჩახებულია, რისთვისაც განათების 165 ელემენტი გამოიყენება. თითოეული მათგანი, შადრევნის თავზე დაკიდებული მთავარი ჭაღის ჩათ ვლით, სტამბულის დოლმაბახჩეს და ტოპკაპის სასახლეების მორთულობის ასლია. #7 — ინტერიერ ი მდიდრულადაა მოპირკეთებული თურქეთის მთიანი რეგიონებიდან ჩამოტანილი ნატურალური მარმარი ლოთი, რომლის საერთო ფართობიც 30 000 კვ. მეტრია. #8 — მთავარი დერეფანი, სადაც ცხრა რესტორანია. მათ შო რის: ბრიტანული, ლიბანური, თურქული, ინდური და ხმელთა შუაზღვისპირეთის სამზარეულოებით. www.jumeirah.com/en/stay/dubai/jumeirah-zabeel-saray

ONE & ONLY THE PALM თუ ხმაურ ისგან და ფუსფუსისგან შორს გინდათ იყოთ და თქვე ნი არჩევანი დასვენებაა და არა დროსტარება, ვფიქრობთ — ეს ტრადიციულ ი ანდალუსიური არქიტექტურით შთაგონებული სასტუმრო შესანიშნავი ვარიანტია. შიდა ტერიტორია მთავარი — კომპლექსის ყველაზე დიდი აუზის გარშემოა ორგანიზებული. ამ კომფორტის და ფუფუნების ქა ლაქშიც კი ხშირად ვერ შეხვდებით სერვისს, რომელსაც One&Only the Palm გთავაზობთ: ესაა წყლის ტაქსის მომსახუ რება, რომელსაც კონტინენტზ ე მდებარე შვილობილი სას ტუმროდან — One & Only Royal Mirage-დან გადმოჰყავს სტუმრები. ლუქსი და სტანდარტული ოთახები ყველა სერვისითაა აღჭურ ვილი, მოსახერხებელია და სასიამოვნო, მაგრამ ამ სასტუმროს მთავარი ხიბლი ორსაძინებლიანი ვილაა, ბაღით გარშემორტყ მული ტერასით და აუზით.

მიშლენის ვარსკვლავებით დაჯილდოებული ფრანგი შეფ მზარეული — ამბიციური და დაუღალავი იანნიკ ალენო აქ სამ რესტორანს უძღვება: ZEST — სადაც ევროპის, აზიის და ახლო აღმოსავლეთის კული ნარიული ტრადიციებ ით შთაგონებულ კერძებს მოგართმევენ; DINING, LOUNGE & BAR — ოკეან ის ინსპირაციით შექმნ ილი

მენიუთი: მსუბუქი, პიკანტური სევიჩე, კარპაჩო, ნოყიერი პაელია, ნედლი პასტა კალმარებით და ცეცხლზე მომზადებული რვაფეხა. STAY — უმაღლესი დონის კლასიკური ფრანგული რესტორანი.

One & Only the Palm-ის კიდევ ერთ უპირატესობაა GUERLAIN-ის სპა-სალონი არაბული რიტუალ ებითა და ფრანგული სინატიფით. ამ მავრიტანულ ნაკრძალში ზუსტად იციან საუკუნოვანი ტრადი ციებ ის და თანამედროვე ინოვაციური მიღწევების რა ნაზავი ჭირდება კანს, რომ სასიცოცხლო ენერგიით დაიმუხტოს. www.oneandonlyresorts.com/the-palm

JUMEIRAH ZABEEL SARAY ეს კურორტი ოსმალეთის სასახლეებით შთაგონებულ ელეგან ტურ ფუფუნებას განასახიერებს. სასტუმროს ვებ-გვერდზე კი ჩამოთვლ ილია ის რვა მიზეზი, რომელთა გამოც პალმ ჯუმეი რას მრავალრიცხოვან ხუთვარსკვლავიან სასტუმროებს შორის სწორედ Zabeel Saray-ში გაჩერებას გვირჩევენ: #1 — სახის მოვლის უძვირესი პროცედურა — სახეს იფარავთ 24 კარატის ოქროს ძაფებით ნაქსოვი ნიღბით, რომელიც ხელ მისაწვდ ომია მხოლოდ აქ — ჯილდოებით აღნიშნულ სპა-სა ლონ Talise Ottoman-ში. პროცედურა მოიცავს არაბულ აბანოს, ვარდის და არგანის ზეთის მასაჟს, რომელსაც კანის კოსმეტი კური რძე და სპეციალური აბაზანა მოჰყვება. ყველაფერი 25 000 დირჰამი, ანუ 6 800 აშშ დოლარი დაგიჯდებათ. #2 — სასტუმროს სპა უდიდესია მთელს ახლო აღმოსავლეთში. ის 8,200 კვადრატულ მეტრს მოიცავს, ორ სართულზეა განთავ სებული და სამ დამოუკიდებელ ზონად იყოფა — ქალების გან ყოფილება, კაცების განყოფილება და სივრცე წყვილებისთვის VIP სართულზე. აქ 42 პროცედურული კაბინეტია, ორი გადახუ რული აუზი ზღვის წყლით, სამი ჰამამი — ტრადიციული თურქუ ლი აბანო და ოთხი აზიური კოტეჯი ღია სივრცეში.

66 VOYAGER 24/2022

67 VOYAGER 24/2022

დუბაი

სასტუმროები

FIVE PALM JUMEIRAH HOTEL მას დუბაის ყველაზე მოდურ სასტუმროს უწოდებენ. თუ უფრო ცოცხალ ატმოსფეროს ეძებთ, FIVE Palm Jumeirah უალტერნატი ვოა. 470 ნომერი, რა თქმა უნდა, უნაკლოა — კომფორტით, სერ ვისით, ხედებით... მაგრამ აქაურობა პირველ რიგში ხალხმრავ ლობითა და ხმაურიანი ღამის ცხოვრებითაა ცნობილი, რისთვი საც სასტუმროში უამრავი სხვადასხვა სივრცეა — რესტორნები, ლაუნჯი, კოქტეილ ბარი, პლაჟის კლუბი, აუზები და პენტჰაუსი მე- 16-ე სართულზე. ესაა მდიდრული წვეულებების, უმაღლესი კლა სის რესტორნების, ხმამაღალი მუსიკის და გართობის ადგილი, დახვეწილი ვახშამი იქნება, დიჯეი და ცეკვა დილამდე თუ ფიტ ცერალდის გეტსბის სტილში მოწყობილი წვეულება აუზის პირას. www.palmjumeirah.fivehotelsandresorts.com

ANANTARA THE PALM Anantara The Palm — მდიდრული კურორტია — პალმ ჯუმე ირას ძალიან მაღალი სტანდარტების გათვალისწინებითაც კი. ის თვალუწვდენელი აუზის გარშემო გაშენებულ ვილებში დას ვენებას გთავაზობთ. სანაპიროზეც ვილებია — ოჩოფეხებზე შემდგარი და წყალში შეჭრილი ნავსადგურივით. კურორტის განკარგულებაშია 400 მეტრის სიგრძის სანაპირო ზოლი, სპა გამაჯანსაღებელი პროცედურებით და სამი საცურაო ლაგუნა. წარმოიდგინეთ: იღვიძებთ და საძინებლიდან აივანზე, აივ ნიდან კი კიბით აუზში ეშვებით, რომელიც სხვა აუზებთან ერ თობლიობით ხელოვნურ ლაგუნას ქმნის. შეგიძლიათ მეზობ ლებთანაც ცურვით მიხვიდეთ. კურორტზე რამდენიმე ბარი და რესტორანია, თუმცა სურვილის შემთხვევაში კერძებს ნომერ შიც მოგართმევენ.

MEKONG — ეს აზიური რესტორანია, ვიეტნამური, ჩინური და ტაილანდური სამზარეულ ოთი. ბარ-რესტორანი Bushman’s-ი ქალაქურ ბარბექიუს გთავაზობთ ავსტ რალიურ სტილში. LOTUS LOUNGE ყავით, წასახემსებლებითა და სადილის შემ

დეგი ჩაით გიმასპინძლებთ. სიგარის მოყვარულებს კი აქ პრემი უმ კლასის თამბაქო დახვდებათ მთელი მსოფლიოდან. კურორ ტზე შესაძლებელია თევზაობის და დაივინგის ორგანიზებაც. სპა სალონი მრავალფეროვან მომსახურებას გთავაზობთ: თურქული და მაროკოული ჰამამები — აბანოს რიტუალ ები, არომატული ორთქლის ან ბალახების აბაზანა, ბამბუკის საუნა, მარილიანი ოთახი ინჰალაციისთვის და ა.შ.

www.anantara.com/en/palm-dubai

WALDORF ASTORIA DUBAI PALM JUMEIRAH ეს კურორტ პალმ-ჯუმეირას ფუფუნების და უნაკლო სერვისის ყველა ტრადიციას ინარჩუნებს: 200-მეტრიანი კერძო სანაპირო ზოლი, ექვსი უმაღლესი დონის რესტორანი, მათ შორის — თა ნამედროვე იტალიური სამზარეულო მიშლენის ვარსკვლავის მფლობელი ჰეინც ბეკისგან (იხ. გვ. 70), ვიეტნამური კულინარი ული მოგზაურობა LAO-ში და Mezzerie-ს ინტერნაციონალური სამზარეულო. აგრეთვე — ელეგანტური ნომრები და ლუქსები ზღვის ხედით, ორი აუზი ტემპერატურული რეჟიმით და საბავშვო აუზი, სპა-სალონი ორმოცდაათამდე გამაჯანსაღებელი პროცე დურით, ფიტნესდარბაზი და საწყლოსნო სპორტის სახეობების ცენტრი, რომელიც გთავაზობთ წყალქვეშა ცურვას ლასტებით და საჰაერო მილით, საპსერფინგს, ღრმაწყლოვან თევზაობას, აფრიანი ნავით სეირნობას და სხვა სახის აქტიურ დასვენებას — აქტივობების დაგეგმვა შეგიძლიათ პირად კონსიერჟს მიანდოთ. www.hilton.com/en/waldorf-astoria

RAFFLES THE PALM DUBAI სასტუმრო განახლებული სახით 2021 წელს გაიხსნა. ესაა ევროპული სასახლეების სტი ლის შენობა თითქმის 400 ნომრით, ლუქსით და ვილებით. სასტუმროში ოთხმოცადგილი ანი კინოთეატრია. კერძო სანაპირო ზოლი,

W DUBAI — THE PALM ესაა 347-ნომრიანი კომფორტული სასტუმრო თანამედროვე სტილის დიზაინით. თუმცა, აქაურობის მთავარი „ღირსშესანიშ ნაობაა“ მასიმო ბოტურა — მიშლენის ვარსკვლავების კოლექ ციონერი შეფ-მზარეული და მისი იტალიური რივიერას ინტე რპრეტაცია — რესტორანი TORNO SUBITO მასიმოს რიმინიში გატარებული საბავშვო არდადაგების რემინისცენცია. რესტორ ნის ტერასიდან პირდაპირ ქვიშიან სანაპიროზე ჩადიხართ. სასტუმროს ზედა სართულზე კიდევ ერთი შესანიშნავი რესტო რანია, რომელსაც შეფ-მზარეული აკირა ბეკი ხელმძღვანე ლობს — წარსულში პროფესიონალი სნოუბორდისტი, რომე ლიც ადრენალინის აფეთქებას და მძაფრ შეგრძნებებს ახლა კულინარიაში ეძებს. იაპონური სამზარეულო კორეული აქცენ

ტით — დუბაისთვის ეს ჩვეული ეკლექტიკაა, რომელსაც კული ნარიაში ფიუჟენს უწოდებენ. SOBE — ბარია სასტუმროს სახურავზე — იდეალური ადგილი 360 გრადუსიანი პანორამული ხედებით. WET DECK — მხოლოდ უფროსებისთვის — აუზი და სანაპიროს კლუბი — პარასკევის ბრანჩების, ხმაურიანი წვეულებების და დიჯეების ზონა. სასტუმროს საიტს ვირტუალური ტური მოყვება. მთელი სასტუმ რო კუთხე-კუნჭული შეგილიათ დაუსწრებლად მოიაროთ, რაც ძალიან თავშესაქცევი პროცესია და გადაწყვეტილების მიღება შიც დაგეხმარებათ. www.marriott.com/default.mi

68 VOYAGER 24/2022

69 VOYAGER 24/2022

ღია და დახურული აუზები, მსოფლიო დონის ფიუჟ ენის მენიუე ბით სავსე რესტორნები, თვა ლისმომჭრელი ხედები — ყველაფერი სპარ სეთის ყურის საკადრის ფუფუნებას, კომფორ ტსა და სრულყოფილ სტანდარტს იმეორ ებს. www.rafflesthepalmdubai.com

დუბაი

რესტორნები

LPM RESTAURANT

დუბაი თითქოს მსოფლიო კულინარიის რე ცეპტების სქელყდიანი წიგნია. ყველა მზარეულს, რომელიც დუბაიში ჩამოდის, თავისი ქვეყნის გასტრონომიულ საიდუმ ლოებებთან ერთად, ეროვნული მემკვიდრე ობის ნაწილიც ჩამოაქვს. ამიტომ, ამ რეს ტორნებში ჭამა-სმა აღძრავს განცდას, რომ, თითქოს, დუბაიდან გაუსვლელად მსოფლი ოს სხვადასხვა კუთხეში მოგზაურობთ.

2010 წელს დუბაის საერთაშორისო ფინანსურ ცენტრშ ი, სამხატ ვრო გალერეების, მდიდრული მაღაზიების, პრესტიჟული სას ტუმროებისა და კრისტის სააუქციონო სახლის სიახლოვეს LPM Restaurant გაიხსნა. ზოგჯერ მას ხუმრობით La Grande Maison უწოდებენ — „დიდი ფანჯრები“, მაღალი ჭერი, კედლის მთელს გაყოლებაზე გრძელი ბარი... ეს ნიცაში არსებული კაფეების ქსე ლის განშტოებაა — ხმელთაშუაზღვისპირეთის სამზარეულოთი შთაგონებული დახვეწილი ფრანგული რესტორანი. www.lpmrestaurants.com/dubai/

LANA LUSA „ჩვენი კერძები შექმნ ილია გაზიარებისთვის და სავსეა ხმელთა შუაზღვისპირული მოგონებებით“ — Lana Lusa დუბაის საუკეთე სო პორტუგალიური რესტორანია ძველი, სამხრეთევროპული მეზობლობის ტრადიციებით: დიდი პორციებით, კერძების გადა წოდებით, დანა-ჩანგლის ხმაურით, საუბრით, ურთიერთობით... აქ ფიქრობენ, რომ გაგიმართლათ, თუ ქალაქის სტრესულ გარე მოს მოწყდებით, დროის შეგრძნებას დაკარგავთ და აქაურობას ისე შემორჩებით, რომ, შეიძლება, თქვენი სადილი დაგვიან ებულ ვახშამში შეუმჩნევლად გადაიზარდოს.

AMAZÓNICO

www.lanalusa.com

INDOCHINE 1984 წელიდან ნიუ-იორკში ფრანგულ-ვიეტნამური ეგზო ტიკური რესტორნის კლასიკუ რი კერძების დაგემოვნება 2019 წლიდან დუბაიშიც შესაძლებელია. Indochine ლა უნჯის, ტერასას და მდიდრულ სასადილო ზონას აერთიანებს.

HUTONG ესაა მაღალი კლასის რესტორანი, ორიენტირებული ჩრდილოეთ ჩინეთის კულინარიულ ტრადიციებზე. ჰონკონგის HUTONG მიშ ლენის ვარსკვ ლავით აღნიშნული ერთ-ერთი პირველი ჩინური რესტორანია. მასთან ერთად ბრენდის ქვეშ ლონდონის, დუბა ის, მაია მის და ნიუ-იორკის რესტორნები შედის. დუბაის HUTONG 2020 წელს გაიხსნა და მაშინვე იქცა ქალაქის ჰიტად. ლონდონისა და ჰონკონგის საფირმო კერძებთან ერთად, ის საგანგებოდ დუ ბაისთვის შექმნილ განსხვავებულ გემოებსაც გთავაზობთ.

სიმწვანეში ჩაფლული სამსართულიანი შენობა ხმაურიან რეს ტორანს, კოქტეილ-ბარს, მოსასვენებელ სივრცესა და სახუ რავზე მოწყობილ ტერასას აერთიანებს. აქაურობა ცნობილი რესტორატორი წყვილის საოჯახო ბიზნესია. მათი მთავარი შთაგონება ამაზონის ქვეყნების კულტურული მრავალფეროვ ნება და გასტრონომიული მემკვიდრეობაა. რესტორნის მენიუ, ტროპიკულ და ლათინოამერიკულ სამზარეულოსთან ერთად, იქ მცხოვრები აზიური და ხმელთაშუაზღვისპირული სათვის ტომოების კულინარიულ ტრადიციებსაც გაგაცნობთ. აქაურო ბა ორიგინალური დიზაინით, ფერების, ფორმებისა და ფაქტუ რების მრავალფეროვნებითაც დაგამახსოვრებთ თავს. www.amazonicorestaurant.com

www.indochinedxb.com

ZUMA

ეს ტოსკანური ბისტრო სალვატორე ფერაგამოს ვაჟის წა მოწყებაა და მისი მიზანი საოჯახო ბიზნესის გაფართოება- გამრავალფეროვნებაა. მრავალწლოვანი სამზარეულოს თა ნამედროვე ინტერპრეტაციებში მდიდარი და ავთენტური გე მოებია შენარჩუნებული, მითუმეტეს, რომ Il Borro ტოსკანაში მდებარე ამავე სახელწოდების მამულიდან ორგანული ღვი ნით, ზეითუნის ზეთით, სეზონური ბოსტნეულითა და თაფლით მარაგდება.

ბრენდის ქვეშ მსოფლიოში ხუთი სეზონური ობიექტი და თერთმეტი რესტორანია გაერთიანებული, მათ შო რის, ნიუ-იორკში, მაია მიში, ლონდონსა და ჰონკონგში. ესაა თანამედროვე იაპონური გასტრონომია, ავთენტური, მაგრამ არა ტრადიციული. მენიუ სამი სახისაა: ძირი თადი სამზარეულო, სუშის დახლი და გრილი. კერძების ჩამონათვალი ვრცელი და ცვალებადია, სერვირება უბ რალო — აქცენტი ხარისხიან პროდუქტზე კეთდება.

www.ilborrotuscanbistro.ae

www.zumarestaurant.com

www.hutong-dubai.com

IL BORRO

70 VOYAGER 24/2022

CARNIVAL BY TRÈSIND დუბაის ერთ-ერთი საუკეთესო ინდური რესტორანი დახვეწილ მენიუს გთავაზობთ პოსტმოდერნიზმის სტილში, თუმცა ინდური სამზარეულოს ტრადიციებს ხელუხლებლად ინარჩუნებს. თუ კერძების მრავალფეროვნება დაგაბნევთ და არჩევანის გაკე თება გაგიჭირდებათ, შეგიძლიათ თხუთმეტი კერძისგან შემდგა რი სადეგუსტაციო მენიუ შეუკვეთოთ. www.carnivalbytresind.com 71 VOYAGER 24/2022

დუბაი

რესტორნები

ძვლის ტვინის სოუსით. Bread Street Kitchen & Bar Dubai-ს გემ რიელი და მხიარული ოჯახური ბრანჩები ნამდვილი დღესასწა ულია. მრავალფეროვანი მენიუ და სეზონური ინგრედიენტების დიდი არჩევანი ყველაზე პრეტენზიულ გემოვნებასაც კი დააკ მაყოფილებს.

გემოების შეცნობის საოცარ უნარს ბოტურა სწორედ მას უმად ლის, ამიტომ დესერტადაც ბებიის ტარტს ავარჩევ — Torta della Nonna – კედრის კაკლის ნაყინით და ვანილის ქრამბლით. ვფიქ რობ სწორედ ესაა მასიმო ბოტურას საიდუმლო: ოჯახურ ტრა დიციებზე დაფუძნებული იტალიური კლასიკური სამზარეულოს ხუმრობანარევი, ზოგჯერ ცოტა ხულიგნური ინტერპრეტაციები, რომელიც სითამამით და ფანტაზიით გაოცებთ.

TORNO SUBITO – როცა „ჭამა ემოციაა“ თუ კულინარია გიტაცებთ, მასიმო ბოტურას სახელი უსათუოდ გაგონილი გექნებათ — ეს იტალიელ ი შეფ-მზარეული კლასიკურ სამზარეულოს თავდაყირა აყენებს, ზოგჯერ პირდაპირი მნიშვნ ე ლობითაც — „უი, ლიმონის ტარტი დამივარდა“ — მისი ერთ-ერ თი ყველაზე ცნობილი, დეკონსტრუირებული დესერტის სახელია.

რესტორნის საიტს ელექტრ ონული მენიუ მოჰყვება... მაგრამ, იქ ნებ, ჯობს წინასწარ არაფერი დაგეგმოთ და კერძები ადგილზე, ალალბედზე შეარჩიოთ? — მიენდეთ მას, მიუხედავად იმისა, რომ თავისი კულინარიული წიგნის სათაურში გვირჩევს „არასდროს ენდო გამხდარ იტალიელ შეფმზ არეულს“. ეს სინათლითა და თბილი ფერების სიჭრელით სავსე რესტორანი მართლაც განსა კუთრებული ადგილია, რადგან მასიმომ ზუსტად იცის, რომ ჭამა ემოციაა. ამიტომ წამოსვლისას აუცილებლად იტყვით — Torno subito — მალე დავბრ უნდები. www.tornosubitodubai.com

დუბაის ერთ-ერთი საუკ ე თესო ბერძნული საოჯ ახო რესტორანია — უფრო კი დუქანი, ტავერნა, კიკლადუ რი დიზაინ ის ელემენტებით. უბრალო, მაგრამ მადისაღმ ძვრ ელი მენიუ ტრადიციული კერძების კრებულია — თით ქოს როდოსელი დიასახ ლისის საოჯახო რეცეპტების წიგნს კითხულობდეთ.

www.cafeisan.co

www.mythoskouzina.com

მაგიდის დასაჯავშნად, სამუშაო საათების გადასამოწ მებლად და ელექტრონული მენიუსთვის ეწვიეთ:

BREAD STREET KITCHEN & BAR DUBAI

ოთხშაბათობით მენიუში საქონლის სუკის ველინგტონი — გორდონ რამზის ერთ-ერთი ყველაზე სახელგანთქმ ული კერ ძია: ფენოვან ცომში გახვეული ხორცი, ტრიუფელის პიურეთი, შესუნელებული სტაფილოთი, დამარინადებული ნიგვზითა და

თუ აქ მოხვედრა გსურთ, ადგილი რამდენიმე კვირით ადრე უნდა დაჯავშნოთ ანუ — ახლავე. თქვენს კულინარიულ არჩევანში ვერ ჩავერევი, მაგრამ მე უკვე ვიცი პირველ სტუმრობაზე რას შევუკ ვეთავ: Tagliatelle al Ragu — კვერცხზე დამზადებული პასტა და ხელით დაძენძილი ვაგიუს რაგუ — ცნობილი, როგორც მასიმოს მოგონებანი. ესაა ნოსტალგიური მიძღვნა იმ კერძებისადმი, რო მელსაც შეფ-მზარეულს ბავშვობაში ბებია უმზადებდა.

ეს ტაილანდური ქუჩის სამზა რეულოს საუკეთესო ინტერპ რეტაციაა; აღმოაჩინეთ არო მატებითა და სანელებლებით დახუნძლული ახალი გემოები — უცნაური, ერთი შეხედვით, წარმოუდგენელი გემოთშეთანხმებები, გაიფ ართოვეთ გასტრონომიული თვალსა წიერი, გამოიწვიეთ თქვენი ყნოსვისა და გემოს რეცეპ ტორები.

restaurants/gordon-ramsay-bread-street-kitchen

აქაური კერძები ბრიტანული კლასიკაა, სრულიად ახლებური ხედვითა და ევროპული გავლენით. ყველაფერი იმპორტირე ბული სპეციფიკური პროდუქტებითა და ადგილობრივი წარმო ების საუკეთესო ინგრედიენტებით მზადდება. პირველ რიგში პუდინგების დაგემოვნებას გირჩევდით.

Torno subito მისი პირველი სარესტორნო გამოცდილებაა იტა ლიის ფარგლებს გარეთ. ეს თითქოს სპარსეთის ყურეში მოწყო ბილი 1960-იანი წლების იტალიურ ი რივიერ აა, ახალი Dolce Vita, როგორც მენიუზე გაკეთებული წარწერა გაუწყებთ.

MYTHOS KOUZINA & GRILL

რესტორნის სპეციალური შეთავაზებების შესახებ სასტუმ რო ატლანტისის საიტიდან შეიტყობთ: www.atlantis.com/dubai/

რატომ უნდა მოხვიდეთ აქ? მხოლოდ სახელსა და გვარს დავ წერთ: გორდონ რამზი. ე,ს თითქოს, ლონდონის სახელგანთქ მული ორიგინალის ფილიალია — ინგლისის ნაწილი ახლო აღ მოსავლეთში: მენიუშია საავტორო და კლასიკური კოქტეილები და ღვინოების გრძელი ჩამონათვალი.

იტალიის ქალაქ მოდენაში მასიმო ბოტურას Osteria Francescana მიშლენის სამი ვარსკ ვლავის და მსოფლიოს საუკ ეთესო რეს ტორნის ტიტულის ორგზის მფლობელია.

CAFÉ ISAN

სპეციალური თავშესაქცევი პროგრამა ბავშვებისთვის უფრო სებს საშუალებას აძლევს აუჩქარებლად ისიამოვნონ საკვე ბითა და ატმოსფეროთი. გასართობი პროგრამა სასტუმრო „ატლანტისის“ აკვარიუმში უფასო ვიზიტსაც გულისხმობს.

HELL’S KITCHEN ... და ისევ გორდონ რამზი. ეს მხიარული და თეატრალური რეს ტორანი სანახაობისა და პირველხარისხოვანი სამზარეულოს ისეთივე შეხამებას გთავაზობთ, როგორც მისი პირველწყარო ლას-ვეგასში.

IBN ALBAHR

SULTAN SARAY

ეს კერძო სანაპირო ზოლზე დამალული პატარა ლიბანუ რი რესტორანია — უახლესი ზღვის პროდუქტებითა და მეზეების — აღმოსავლეთ ხმელთაშუაზღვისპირეთში გავრცელებული სტარტერე ბის დიდი ასორტიმენტით.

თუ ახლო აღმოსავლეთში ახლო აღმოსავლეთის კულინარია დაგაინტერე სებთ, ამ რესტორანს ეწვიეთ, რათა ავთენტური თურქული სამზარეულოს ყველა ჯადოსნური არომატი შეიგ რძნოთ.

www.ibnalbahr.me

www.sultansaray.ae

72 VOYAGER 24/2022

რესტორნის შექმნის იდეა რამზის ამავე სახელწოდების საკულ ტო რეალითი-შოუს უკავშირდება, თუმცა, ამ შემთხვევაში, წი თელი და ლურჯი გუნდები მშვიდობიანად თანამშრომლობენ სამზარეულოში და შეფ-მზარეულის საფირმო კერძებით გიმას პინძლ დებიან, რომელთა შორისაა იმავე საქონლის სუკის ვე ლინგტონი და ირისის ტკბილი, წებოვანი პუდინგი.

MARINA SOCIAL ბრიტანელი შეფ-მზარეულ ის ჯეისონ ატერტონის რესტორა ნი მყუდრო და წყნარი ადგილია, შესანიშნავი ხედით ნავ სადგურზე. მენიუ ბრიტანული და ხმელთაშუაზღვისპირეთის სამზარეულოს ინსპირაციის შედეგია. კერძებთან ერთად აქა ურობას ურთიერთობებისა და ინტერაქციის წამახალისებელი ატმოსფერო გამოარჩევს, რაც რესტორნის სახელწოდებაშიც და ინტერიერის მოწყობაშიც ჩანს. ღია სამზარეულ ოში და დესერტების ბარში ყველა მოქმედება თქვენს თვალწინ ვი თარდება, თქვენ ამ პროცესის ნაწილი ხდებით და საშუალება გეძლევათ ურთიერთობაში შეხვიდეთ თქვენს მაპინძლ ებთან, რომლებიც გემრიელი კერძებით გაგიმასპინძლ დებიან. თუ განსხვავებულ შთაბეჭდილებებს ეძებთ, შეგიძლიათ შეუკ ვეთოთ „სოციალური მაგიდა“ ინდივიდუალ ური სადეგუსტა

ციო მენიუთი და თითოეულ კერძთან იდეალურად შეხამებუ ლი ღვინით. ზოგადად, შესანიშნავი ღვინოების დიდი არჩევანი ამ რესტორნის კიდევ ერთი მახასიათ ებელია. მენიუებ ი და სპეციალ ური შეთავაზებები შეგიძლიათ იხილოთ რესტორნის საიტზე: www.marinasocialdubai.com

73 VOYAGER 24/2022

დუბაი

რესტორნები

INDEGO

NOBU გასაკვირი არაა, რომ ცნობილმა იაპონელმა შეფ-მზარეულმა და რესტორატორმა, ნობუ მაცუჰისამ ფორპოსტი გახსნა დუბაიში. ნობუ თავისი ფუჟენ სამზარეულოთია ცნობილი — ტრადიციულ იაპონურ გასტრონომიას პრეუს ტრადიციებს უხამებს. თუ აქ ვი ზიტს გადაწყვეტთ, ცხადია შეფის უკვე ლეგენდად ქცეული კერძი უნდა გასინჯოთ — შავი ვირთევზას მისო.

AL MAHARA აქ ვიზიტი ზღაპრულ თავგადასავალს ჰგავს — კედლების ნაც ვლად მთელს სიმაღლეზე უზარმაზარი აკვარიუმებია. ძნელი გამოსაცნობი არაა, რომ ეს ზღვის პროდუქტების რესტორანია შესაბამისი სათაურით — Al Mahara ანუ „ხამანწკის ნიჟარა“. სამ ზარეულოს აქ კორეული წარმოშობის ფრანგი მზარეული Kim Joinié-Maurin უძღვება. მისი მულტიკულტურული აღზრ და კარგი მოტივატორი გახდა თამამი კულინარიული ექსპერიმენტებისთ ვის, რაც საბოლოოდ მის კერძებშიც აისახა. ლას ვეგასისა და სინგაპურის რესტორნებში თორმეტწლიანი მუ შაობ ის შემდეგ Kim Joinié-Maurin ერთ-ერთი ყველაზე ნოვატო რი შეფ-მზარეულის რეპუტაციით სარგებლობს. დღეს ის ქმნის კერძებს, რომელთაც შეუძლიათ გასინჯვისთანავე გადაგისრო

ლონ კულინარიულ სიღრმეებში. მისი საოცარი ხელობით რომ ბოლომდე დატკბ ეთ, გირჩევთ შეფის მენიუდან რამდენიმე კერძი აირჩიოთ მათთან შეხამებული საუცხოო ღვინოებით.

ეს დახვეწილი ინდური სამზარეულოს მაგალითია. შეფ-მზარე ული ვინიტ ბჰატია მიშლენის ვარსკვლავით აღნიშნული პირვე ლი ინდოელ ი მზარეულია და მსოფლიოშ ი რამდენიმე რესტო რანს მართავს. Indego ავთენტური ინდური სანელებლებისა და მოდერნისტული ხედვების სინთეზია. მენიუ მრავალფეროვანია, მათ შორის — სადეგუსტაციო ვეგეტარიანული კერძებით. ახალი გემოვნური შეხამებები, ძველი და თანამედროვე მეთოდები, ყუ რადღება დეტალებისადმი, გასაოცარი სპექტრი ტექსტურებისა და არომატების ტრადიციული ინდური კულინარიული დღესას წაული თანამედროვე ნოტებით — თუ სამხრ ეთ აზიის სამზარეუ ლო გიტაცებთ, აქ აუცილებლად უნდა მოხვიდეთ. www.indegobyvineet.com Grosvenor House, a Luxury Collection Hotel, Al Emreef Street, Dubai Marina

დასვენების დღეებში გირჩევთ აქ დუბაის ერთ-ერთი საუკეთესო ბრანჩისთვის შეია როთ: სუში, საშიმი, საფირმო ცხელი კერძები, დესერტი, შეხამებული საკესთან და კოქტეილ ებთან. რესტო რანი განსაკუთრებულ მენიუსაც გთავაზობთ. ე.წ. ომაკასე ანუ „გენდობით თქვენ“ — ესაა მაცუჰისას საყვარელი ცხრა კერძის ერთობლიობ ა, თეთრ ტრიუფელებთან ერთად, მომზადებული თავად ნობუსა და რესტორნის შეფ-მზარეულის მიერ.

დამატებითი ინფორმაცია და ელექტრონული მენიუს სრული ვერსია შეგიძლიათ იხილოთ: www.jumeirah.com/en/dine/dubai/burj-al-arab-al-mahara

HEINZ BECK’S SOCIAL მსოფლიოში ცნობილი შეფ- მზარეული ჰაინც ბეკი გერმა ნელია, თუმცა კულინარიულ სამყაროში სახელი იტალიუ რი სამზარეულოს სრულყო ფით დაიმკვ იდრა. აქაც თა ნამედროვე იტალიური სამ ზარეულოს მენიუს კურირებს. შემოქმედებითი მიდგომისა და ინოვაციური ტექნოლო გიების წყალობით კარგად ნაცნობი, კლასიკური კერ ძები ახალ მახასიათებლებს იძენენ. თუ მენიუს მრავალ

RONDA LOCATELLI

ფეროვნება გაბნევთ და არ ჩევანის გაკეთება გიჭირთ — სადეგუსტაციო მენიუს გირ ჩევთ, რომელიც რესტორნის ჰიტებისგან შედგება.

რესტორანს საახალწლ ო შემოთავაზებაც აქვს: დახვეწილი ვახ შამი შენობაში ან ბაღში. დრესკოდი უკვე ცნობილია — ელეგან ტური, შავისა და ოქროსფრის შეხამებით. დეტალები, აგრეთვე კერძების, სუშისა და სასმელების მენიუს ელექტრონული ვერსია და რესტორნის სხვა სპეციალ ური შეთავაზებები იხილეთ:

Waldorf Astoria, East Crescent, Palm Jumeirah, Dubai

https://www.noburestaurants.com/dubai/home/ Ground Level, The Avenues, Atlantis The Palm, Palm Jumeirah, Dubai

74 VOYAGER 24/2022

ცხადია, იქ, სადაც მასპინძელი იტალიელ ი შეფ-მზ არეული ჯორ ჯო ლოკატელია, შესანიშნავი პასტისა და ცეცხლზე გამომცხვარი პიცის დაგემოვნება შესაძლებელია, მიუხედავად იმისა, რა კვე ბითი რეჟიმისა თუ მსოფლმხედველობის მიმდევარი ხართ — დუბაიში, სადაც ვეგეტარიანული სამზარეულოს მოძებნა არც ისე იოლია, Ronda Locatelli სპეციალ ურ ვეგანურ მენიუს გთავაზობთ, რომელიც ორმოცზე მეტი კერძისგან შედგება, მათ შორისაა: პი ცა, პასტა და შესანიშნავი დესერტები. გაითვალისწინეთ: ზოგ რესტორანში მოქმედებს დრესკოდი, ყოველდღიური სტილი და აუზის სიახლოვის მიუხედავად, რეს ტორანში საცურაო კოსტიუმითა და პირსახოცით ვერ შეხვალთ.

75 VOYAGER 24/2022

საშობაო ბაზრობები

საშობაო ბაზრობებზე

ევროტური

ნათ ია ახალ აშვ ილ ი ადამიანი ინტროვერტია თუ ექსტრავერტი, ზამთარი უყვარს თუ ზაფხული, სძულს თუ იტანს კონსუმერული სულითა და მარკე ტინგული იდეებით გაჟღენთილ დღესასწაულებსა და ტურისტე ბით გადატვირთულ ადგილებს, ალბათ, მაინც ფიქრობს, რომ ევროპულ საშობაო ორომტრიალში მოხვედრას ბევრი არაფერი შეედრება ზამთრის თვეებში. წელიწადის ამ დროს ასობით ქალაქი და სოფელი შლის ფერად გირლანდებს, ხის დახლებს, განათებულ ქოხებს და მოედნებზე მთავარი თავყრილობა იწყება. ბევრისთვის ეს სადღესასწაულო ბაზრობები ნაცნობ-მეგობრებთან ან უცნობებთან შეხვედრის უპირველესი წერტილია ხოლმე. აქ ხელთათმანებიან ი ხელებით ცხელი გლინტვეინიან ი ჭიქის ჩაბღუჯვა და მეგობრებთან ლაპა რაკი სხვაგვარად ათბობს გულებს.

სამაგიეროდ ორი წლის განმავლობაში შეკავებული ენერგი ით, ევროპაში წლევანდელი სამზადისი და რეგისტრ აცია შუა ოქტომბერში უკვე დაიწყეს. გამოაცხადეს ზოგიერთი ბაზრო ბის გახსნის თარიღიც. ზოგი ჯერ არ იყო საბოლოოდ დადას ტურებული, ზოგიერთზე კი წინასწარვე თქვეს, რომ არც წელს გაიმართება. ახლანდელ არასტაბილურ რეალობაში თარი ღების გამოცხადებაც არაა ასპრ ოცენტიანი გარანტია, რომ ბაზრობები იქნება, მაგრამ ფერმერებიც, არტისტებიც, მზარე ულებიც, ადგილობრივებიცა და სტუმრებიც ელიან მოედნების საზეიმოდ ანთებას.

ძნელია ამდენ საუკეთესოს შორის რამდენიმეს გამორჩევა. თუმ ცა, მაინც ვეცადე (წელს, ჯერჯერობით, მხოლოდ ვირტუალ ურად), ხელახლა მომევლო საშობაო ბაზრობები ევროპაში, სადაც წინა წლებში ვყოფილვარ და სადაც მომავალში მოხვედრას ვაპირებ.

გერმანია გერმანია ბევრი რამითაა ცნობილი _ ლუდი, ბრეცელი, ოქტო ბერფესტი, ავტოწარმოება, უფასო განათლება, საკლუბო კულ ტურა, მაგრამ დეკემბერ-იანვარში საშობაო ტრადიციები ყველა სხვა დანარჩენს ფარავს. საშობაო ბაზრობა პირველად სწორედ გერმანულ ქალაქ ბაუცენში (Bautzen) გამართულა 1384 წელს და მას მერე აღარც შეწყვეტილა ეს ზამთრის სახალხო თავყრი ლობა, ყოველწლ იურად უფრო და უფრო მეტ ადამიანს იზიდავს ხოლმე. ჩავარდნა მხოლოდ შარშან იყო. მართალია, ვერავინ იფიქრებდა, რა შეიძლება მომხდარიყო ისეთი, რის გამოც სა შობაო ბაზრობებზე დარიჩინიან ი ცხელი ღვინის სურნელი არ დადგებოდა ევროპაში, მაგრამ პანდემიამ არც ეს უძველესი ტრა დიცია დატოვა ხელუხლებელი _ შარშან გერმანიაში არც ერთი საშობაო ბაზრობა არ გამართულა.

ბერლინი ბერლინში პანდემიამდე ყოველწლიურად 60-ზე მეტი საშობაო ბაზრობა იმართებოდა. ბოტანიკური ბაღით დაწყებული, ქალა ქის პარკებითა და მოედნებით გაგრძელებული და მუზეუმებით დამთავრებული, სად და რა ტიპის საშობაო ბაზრობას არ იპოვი დით ქალაქში _ კარუსელებიან კარნავალს, ვეგანურს, ძაღლების, იაპონურს, შვედურს, ნოსტალგიურს. თითოეული მათგანი ყოველ მომდევნო წელს აუცილებლად გვთავაზობდა რაღაც ახალს. წლევანდელი უკვე დამტკიცებული ბაზრობების სია შედარებით მოკლეა, მაგრამ ჯადოსნური ზამთრის ზღაპარს ბერლინში მგო ნი, რომ მაინც ყველა იპოვის.

საშობაო ბაზრობა GENDARMENMARKT-ზე1

22 ნოემბერი-31 დეკემბერი ქალაქის ყველაზე ცნობილი და ლაქშერი საშობაო ბაზრობის განათებები და ჩამწკრივებული ტენტები შორიდანვე მიგახვედ რებს, სადაც მოხვდი. 1

76 VOYAGER 24/2022

დროებით Babelplatz-ზე იმართება (საკონცერტო დარბაზში მიმდინა რე სარეკონსტრუქციო სამუშაობ ის გამო).

77 VOYAGER 24/2022

საშობაო ბაზრობები აქაურობა ისეთ საშობაო ნაზავს გთავაზობს, როგორსაც სხვაგან ვერ იპოვი _ კულინარია და ექსკლუზიური ხელნაკეთი ნივთები სხვადასხვანაირ ი შოუების თანხლებით. შოუ იმას ნიშნავს, რომ სცენაზე ხან ცეცხლის მყლაპველი ადამიან ები დგანან, ხან _ აკ რობატები, ხან _ მოცეკვავეები და ხან _ ჯაზისა და რა თქმა უნდა, საშობაო მუსიკის შემსრულებლები. რიგებში ჩავლისას შეგიძლია იმასაც უყურო, როგორ იქმნება ნივთი, რომელიც 3000 კილომეტ რის იქით მეგობარს უნდა წაუღო. ზოგი ხეზე კვეთს, ზოგი ქამარს ამზადებს, ზოგი _ სავარცხელს, ზოგი თიხის ფილაზე ხატავს. აზიური ბაზრისგან განსხვავებით აქ ხმამაღლა არავინ გეძახის, აციმციმებული გარემო და განწყობაა, რაც უსიტყვოდაც გიზიდავს.

ბერლინის რამდენიმე საშობაო ბაზრობა წელს 2G მოდელით გაიმართება, რაც იმას ნიშნავს, რომ ბაზრობაზე მოსახვედრად გარკვეული შეზღუდვები მოქმედებს. ტერიტორიაზე მხოლოდ ორჯერ ვაქცინირებული და კოვიდგადატანილი ადამიანე ბი შეძლებენ შესვლას. გამონაკლისი შემთხვევებია: ბავშვები 6-დან 12 წლამდე და პირები, რომელთა აცრასაც სამედიცინო უკუჩვენება აქვს (ამ შემთხვევაში PCR-ტესტის პასუხია საჭი რო). 6 წლამდე ბავშვებისთვის ტესტირება საჭირო არ არის. სა მაგიეროდ, 2G მოდელს ბენეფიტებიც აქვს _ ბაზრობის ტერი ტორიაზე არც პირბადის ტარებაა საჭირო და არც სოციალური დისტანციის დაცვა.

აღარ გაღელვებს. ღვინო რომ არ გაცივდეს, სწრაფად უნდა დალიო. ეფექტიც სწრაფია, სითბო უცებ აღწევს მთელ ტანში და ხასიათიც მაჟორისკენ მიდის. ამის შემდეგ უნდა ჩამოიარო საჩუქრებისა და სუვენირების სა ყიდლად. მომავალი სამზარეულოს კედელზე მისაკრავი ბერ ლინისხედიანი ფერადი ფილა შეიძინო, სანთლის ალზე რომ ტრიალებს ჯადოსნური ზანზალაკები, ისინიც ხელს გამოაყ ოლო, ყოველ წელს ნაძვის ხეზე შესამატებელი ერთი ცალი სათამაშო შეარჩიო და ნაირნაირ ქაღალდის პაკეტში შეფუთული არომა ტების, განწყობების და ენერგიის შარიშურით გაუყვე U-Bahn-ს სასურველი სადგურისკენ.

2G მოდელით წელს ბაზრობები ამ მისამართებზე გაიმარ თება: GENDARMENMARKT, SPANDAU CITADEL, ROTES RATHAUS, BREITSCHEIDPLATZ, LEHMANN-ის ფერმა, MARIENFELDE-ის სოფ ლის ეკლესია, შვედური საშობაო ბაზრობა.

საშობაო ბაზრობა ROTES RATHAUSთან (წითელ მერიასთან) Rathausstrasse 15 22 ნოემბერი - 2 იანვარი

ალექსანდერპლ აცის დასავლეთით, მერიის წითელ შენობასთან, ნეპტუნის შადრევანთან, ძველი ბერლინის ფონზე საშობაო ბაზ რობა ქალაქის მთავარი ეშმაკის ბორბლითა და 600 კვმ-იანი სა ციგურაო მოედნით შეგებებება.

სახელოსნოს ჩაცდები და ნაირ-ნაირ ი თხილეულის ისეთი დახ ლი გხვდება, ყველაფერი გინდა _ კარამელში ამოვლებული ნუ შიც და მარილში მოხალულიც. ქაღალდის კუბოკრულ პაკეტებს ივსებ და ცმაცუნით გზას აგრძელებ. წინ კიდევ ნაირნაირი კულინარიული სიამოვნებები გელის ბერ ლინელი შეფებისგან. მყუდრო, თბილ გარემოში გამართულ მაგიდებზე გურმანების ნამდვილი სამოთხეა _ გამორჩეული სასუსნავებით დაწყებული, ტრადიციული დელიკატესებით დას რულებული: საქონლის რულეტი წითელ კომბოსტოსა და სოკოს სოუსთან ერთად, ირმის ხორცის ნაზი რაგუ ტკბილი წიწაკის სო უსით, ჩაშუშული ბატის ფეხი კომბოსტოთი და ჯანჯაფილით, სა შობაოდ დამარინადებული ორაგულის შემწვარი ფილე.

50-მეტრიანი ეშმაკის ბორბალი შორიდანვე მიგანიშნებს, საით უნდა წახვიდე და რაც უფრო მაღლა ახვალ პანორამული გონ დოლით, მით მეტად გადაიშლება ქალაქის ხედი. სულ ზევიდან ბრანდენბურგის კარიბჭეც ჩანს, პოტსდამერ პლაციც და რადიოს კოშკურაც. ატრაქციონები უფროსებისთვისაცაა და ბავშვ ებისთ ვისაც. ბავშვებმა მატარებლით აუცილებლად უნდა იმოგზაურონ თოვლიან ზღაპრულ ტყეში. აქ სტუმრები ძველი ბერლინის ცხოვრების ფრაგმენტებსაც ნახა ვენ. ერთგან ორღანს უკრავს ქუჩის მუსიკოსი, მეორეგან მსახი ობები ამ ადგილის 100 წლის წინანდელ ცხოვრებას აცოცხლე ბენ. რა თქმა უნდა, ამ ბაზრობაზეც და მიმდებარედაც _ ძველი

ვერ წარმოიდგენ და შუა ბერლინში ჩადგმული ხის ქოხი ავსტ რიის მთებშიც კი მოგახვედრებს, ადგილობრივი დელიკა ტესებით და ლორისა და ყველის საფირმო კერძებით. ავსტრ იის გარემოს Lutter&Wegner-თანაც იპოვი, სა დაც ავსტრიული კერძებისა და შამპანურის თანხლ ე ბით ბაზრობის მთავარ ნაძვის ხეს შეგიძლია მთელი საღამო უყურო. საშობაო ტენტი „ედელვაისი“ იტალიური შობის ჯა დოსნობას გაზიარებს. აქ უნდა შეისვას ჭიქა Vin Brûlée და ექსპერტულად შეფასდეს ცხელ-ცხელი პიცა.

ბერლინის ქუჩებში, საშობაო არომატებსაც იპოვი: ცხელ ღვინოს, შემწვ არ ვაშლს, მოხალულ ნუშს, ლანგუსტებს, ძეხვეულს, ახ ლად გამომცხვარ პურსა და ჯანჯაფილის ორცხობილებს. ხელნა კეთი ნივთები და სუვენირები მერიასთანაც ნაირნაირ დახლებ ზეა გამოფენილი. საიდანღაც შემწვ არი ხორცის არომატი გეტა კება. მიიხ ედ-მოიხ ედავ და უზარმაზარ მრგვალ სართულებად დაკიდებულ ცხაურზე აშიშხინებულ სოსისებს აღმოაჩ ენ. აქაური ჰოთდოგის გემო იმ ადამიანსაც კი მოანატრებს თავს, რომლის თვისაც სოსისი მთელი დანარჩენი წლის განმავლობაში უბრა ლოდ არ არსებობს. და მთავარი: დღეში სამჯერ (4:30-ზე, 6:30-ზე და 8:30-ზე), შად რევანთან, ირმებშებმული მარხილით სანტა კლაუსი ჩამოდის და ის ჩახუტებისა და ფოტოებისთვის ყოველთვის მზადაა. ეშმაკის ბორბალზე VIP გონდოლის დაჯავშნაც შეგიძლია, მასში 10 ადამი ანი ეტევა და ყველას ერთად კანაპეებისა და შამპანურის თანხ ლებით ბერლინის ცაში სასეირნოდ ელის.

26 ნოემბერი - 24 დეკემბერი ბერლინში იმდენნაირი საშობაო ბაზრობაა, იქ ჩასულმა, შეიძ ლება იფიქრო, დრეზდენში ამაზე მეტი რაღა უნდა დამხვდესო, მაგრამ ნუ დაიზარებ, ერთდღიან ტურად ამ ჯადოსნურ ქალაქ ში წასვლა ნამდვილად ღირს. ბერლინიდან 200 კილომეტრია და შეგიძლია წახვიდე მატარებლით, ავტობუსით ან მანქანა იქირა ვო (მაგისტრალზე სიჩქარე შეუზღუდავია და ძლიერძრავიანი ავ ტომობილით გულს კარგად მოიჯერებ). უბრალოდ, შობის ანგელოზებს წინასწარ სთხოვე, მუზეუმიდან შებინდებისას გამოსულს ხელისგულისხელა თოვლის ფანტელე ბი დაგაყარონ ციდან _ ამ თავგადასავალს უხდება ასე. მცირე და დიდი ზომის ბაზრობები მთელ ქალაქშია გაფანტული, მთელი „საშობაო მილი“, Prager Straße-დან ელბის მეორე ნა პირამდე გრძელდება.

საშობაო ბაზრობა LEHMANN-ის ფერმაში Alt-Marienfelde 35, 12277 Berlin 3-5 და 10-12 დეკემბერი

მარიენფილდი (Marienfelde) დღეს ბერლინის ნაწილია, მაგრამ ადრე სოფელი იყო, სადაც ძველი ატმოსფერო მაინცაა შენარჩუ ნებული და სტუმრებს ეკლესიის გარშემო გამართული საშობაო ფერმა-ბაზრობა ამიტომაც განსაკუთრებით იზიდავს. ბევრი ხელოვანი თუ ხელოსანი ამ ბაზრობას უკვე ათწლეუ ლებია უერთდება. აქ მორავიის (Moravian) საშობაო საჩუქრე ბი, ხისგან დამზადებული ხელნაკეთი ნაძვის ხის მოსართავე ბი, ცხვრის ტყავის ღუნღულა საშინაო ფეხსაცმელი, ლამაზი და ხარისხიანი სამკაულ ებიც იყიდება და რამე განსაკუთრებული საჩუქრის იდეას თუ მოიფიქრებ, იქვე შეგიძლია სახელოსნოში მოქსოვო ან თიხისგან დაამზადო.

აქ ვეგანები და უგლუტეინ ო პროდუქტის მომხმარებლებიც იპოვიან სათავისო ადგილს. ღვინო, ნარჩევი შამპანური, ლუდი და სხვადასხვანაირი ცხელი ღვინო როგორმე ცალ-ცალკე უნდა გასინჯო ისე, ზედმეტიც არ მოგივიდეს.

მარიენფილდში აუცილებლად გასასინჯია: ბერლინური მარციპანები, ტკბილეული და საიმპერატორო თაფლი ტემ პელჰოფიდან. ნამდვილ სოფელში თავს ავსტრიული მთის ყველი, პესტო, ფრანგული სალამი და სხვა გემრიელობებიც გაგრძნობინებს.

ცივა და ადრე ბნელდება და ჟანრის კანონით, ამ დროს სად მე მყუდრო, თბილ გარემოში მიმჯდარი გავლილ წელზე უნ და ფიქრობდე. თბილი შარფიდან ცხვირის ამოყოფას ცხელი, მხოლოდ დარიჩინ-ფორთოხლის არომატიანი ღვინის სუნი თუ გაიძულებს. ცოტა ხნით პანდემია ქრება, კორეელი წყვი ლი ისე ახლოსაა, მათ სელფიშიც ხვდები. მაგრამ ეს სიახლოვე

კიდევ რა შეიძლება აქ იპოვო: ბარდის სუპი, შვეიც არიული რაკ ლეტი (raclette), ტარტ ფლამბე, მარიენფილდის სოსისი და, რა თქმა უნდა, ცხელი ღვინო. საშობაო განწყობას კიდევ უფრო ამ ძაფრებს ორკესტრი და გუნდი. ბავშვებისთვის კი მთავარი თავ გადასავალი ფერმის ბინადარ ცხოველებთან და ნამდვილი პო ნით გასეირნებასთანაა დაკავშირებული.

78 VOYAGER 24/2022

დრეზდენი

79 VOYAGER 24/2022

საშობაო ბაზრობები საფრანგეთი

„დრეზდენის ზამთრის ნათება“ 2012 წლიდან იმართება და დრეზდენისა და მისი შემოგარენიდან ათასნაირ პროდუქტს სთავაზობს სტუმარს. მისი 15-მეტრიანი ნაძვის ხე ფანტასტი კურადაა განათებული და ყოველ საღამოს იქვე მუსიკალური შოუ იმართება. სანტას სახლი და რამდენიმე კარუსელი პატარა სტუმრების საყვარელი ადგილია.

სხვაგან სად იპოვით ისეთ მრავალფეროვან და დახვეწილ გა რემოს წინასაშობაოდ თუ არა გემოების, არომატების, ღვინის, ყველის, კონიაკის, ზღვის, ტკბილეულის, კრეპების და გაპრანჭ ვის ქვეყანაში?

დრეზდენელების საყვარელი ბაზრობა Striezelmarkt-ია (Alt markt), რომელიც პირველად 1434 წელს გამართულა და მიუ ხედავად მცირე ცვლილებებისა, მისი ხასიათი ამდენი საუკ უნის შემდეგაც არ შეცვლილა. მსოფლიოში ყველაზე დიდი (14.62 მ) ერზგებირგეს საფეხურების პირამიდა 1999 წელს გინესის რე კორდების წიგნშიც კი მოხვდ ა. ამ რომანტიკულ მოედანს ყო ველწლიურ ად 2.5 მილიონი ადამიანი სტუმრობს. აქ რაც არ უნდა გამოტოვო: რეგიონული დელიკატესები, ხის ნაკეთობები, ლურჯად მოხატული ქსოვილები, მორავიული ვარსკვლავები და დრეზდენული შტოლენია.

გარდა დიდი და ყველაზე ცნობილი ქალაქებისა, საფრანგეთის ყველა სოფელსა და პატარა ქალაქში შეიძლება ზამთრის ჯადოს ნობის პოვნა. Riquewihr _ დისნეიმ სწორედ ეს შუასაუკუნეების ზღაპრული სოფელი აირჩია, „ურჩხული და მზეთუნახავში“ ბელის მშობლი ური სოფლის პროტოტიპად.

Schlachte Magic Christmas Market მდინარე ვესერის (Weser) ნა პირზეც გრძელდება, სადაც მთავარი აქცენტები ზამთარი, საზღ ვაო ტრადიციები და ისტორიული ბრემენია. ჯადოსნური ბაზ რობის მთავარი არომატები ტრადიციული ხელნაკეთი ნივთები, შუასაუკუნეების სტილის ტავერნები, მდინარის ნაპირზე ჩამწკ რივებულ დათოვლილ შალეებში ადგილობრივი საფირმო თევ ზის დელიკატესები, რა თქმა უნდა, ცხელი ღვინო და დარიჩინის ახალგამომცხვარი ვარსკლ ავებია.

რავენას ხეობა

26-28 ნოემბერი, 3-5 დეკემბერი, 10-12 დეკემბერი, 17-19 დეკემბერი

შტოლენი თუ განსაკუთრებულ ადგილს იკავებს თქვენს გულში, წელს მისი ფესტივალი დრეზდენში 8 დეკემბერს გაიმ ართება. ფესტივალი იმას ნიშნავს, რომ ამ დღეს გიგანტური (რამდენიმე ტონა) შტოლენის ცხობის ისტორიული თეატრალიზებული წარ მოდგენა იმართება. მოგვიანებით შტოლენს ჭრიან და მისი თი თო ნაჭრის შეძენა ყველა სტუმარს შეუძლია.

წარმოიდგინეთ თოვლით დაფარული ქვის დიდებული ვიად უკი და ხეობა, ნაირფერად განათებული სამკუთხედსახურავიანი პა ტარა სოფელი, მატარებელი კი ხეობის ნისლს წითელი, მწვანე და ლურჯი სინათლეებით სერავს. არა, ჰარი პოტერის სცენას კი არ გიყვებით, ასეთი ადგილი ნამდვილად არსებობს და რეალო ბაა. რავენას ხეობაში ჯადოსნური ბაზრობის გამართვის ძირი თადი მიზანი, შავი ტყის რეგიონის ადგილობრივი ტრადიციების შენარჩუნება და სხვებისთვ ის გაზიარებაა. ამიტომაც ამ საშობაო ბაზრობაზე ყოველთვ ის იპოვით ადგილობრივ შემოქმედებს, ხე ლოსნებსა და არტისტებს.

Reims (ერთდღიანი ტური პარიზიდან) _ შამპანის რეგიონში, საფრანგეთის მესამე ყველაზე პოპულარული საშობაო ბაზრო ბა, უზარმაზარ კათედრალზე მოწყობილი ნათებების შოუ კი ცივი ზამთრის საღამოს ნამდვილი საოცრება. აქაა შუშის, თიხის, ხის, სანთლის ოსტატების ფარდულები და მათთან ერთად უფროსებსაც და ბავშვებსაც შეუძლიათ გაერთონ _ ამა თუ იმ ხელსაქმეში საკუთარი ნიჭი და შესაძლებლობები მოსინჯონ. Amiens _ 2 კმ-ზე გადაჭიმული შალეებით, სადაც საშობაო თემა ტიკის დეკორაციები ყვავილებითა და ბოსტნეულითაა შექმნილი. Provence-Alpes-Côte d’Azur _ ამ რეგიონის ხელნაკეეთ ნივთე ბითა და კულინარიული ფეერვერვერკებით. აუცილებლადაა გასასინჯი საშობაო 13 დესერტიდან ერთ-ერთი მაინც.

პარიზი ყველაზე დახვეწილ და მდიდრულ ილუმინაციებს სხვაგან სად ნახავ, თუ არა პარიზში?! ნოემბრის ბოლოს ელისეს მინდვრებში ტრიუმფალური თაღი დან მოყოლებული, კონკორდის მოედნამდე ხეები ჟოლოსფრად და ლურჯად აციმციმდებიან მილიონ ი ნათურით (დიახ, მილიო ნი). ამ აციმციმების პარალელურად ქალაქის კიდევ ბევრი მოე დანი, ქუჩა თუ ბაღი გადაიქცევა ზამთრის ზღაპრად.

ტრადიციული თიხით, შუშით, თუ ტყავით დამზადებული საშობაო პროდუქტებისთვის Frauenkirche-ის საშობაო ბაზრობაზე უნდა შეიაროთ (Münzgasse). და დრეზდენში რაც აუცილებლად უნდა გასინჯოთ, ესაა ცხელი ლუდი _ Gluhbier.

ბრემენი

22 ნოემბერი - 23 დეკემბერი Market Square ისტორიულ ძველ ქალაქში ბრემენის საშობაო ბაზრობა არც ისეთი დიდი და ცნობილია, რო გორც გერმანიის სხვა ქალაქების, მაგრამ დაღამებისთანავე ამ უძველეს საპორტო ქალაქში ნამდვილი ჯადოსნობა იწყება. რომანტიკული საშობაო ილუმინაციები, ისტორიული გარემო, სიყვარულით მორთული 180 ჯიხური ნაირნაირ ი არომატით, ყო ველ წელს უფრო და უფრო მეტ ადამიანს იზიდავს. მოედანზე, სადაც ბაზრობა იმართება ქალაქის მერიის ძველი შენობა და როლანდის ცნობილი ძეგლია, რომელიც იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ნუსხაშია.

კოლმარის საშობაო ბაზრობა ალსაკის მარგალიტია, გარემო ჯადოსნური, 6 სხვადასხვა თემატიკის ბაზრობა (საბავშვო, საჭმ ლის და ა.შ.), არხები ყველა ხეივნის ბოლოს, რეგიონის რჩეული ღვინო და ნამდვილი სანტა კლაუსი, რომელიც ვირით დამოგზა ურობს პატარა ქალაქის ქუჩებში.

სხვა გერმანული საშობაო ბაზრობებისგან განსხვავებით, რავე ნას ბაზრობა მხოლოდ კვირის ბოლო დღეებში იღებს სტუმრებს. თუ ბეწვი, ტყავი და თბილ-თბილი რამე-რუმეები გიყვართ, Lo isel's sheep parlor-ს უნდა ეწვიოთ. ადგილობრივი მონადირეე ბის ნანადირევით დამზადებული პროდუქტები Black Forest Deer Hevart-თან უნდა გასინჯოთ და ტკბილეული და სასუსნავები კი _ Reinhardt-თან.

80 VOYAGER 24/2022

ცალკე მუზეუმივით სანახავია სავაჭრო ცენტრებისა და მაღაზი ების ვიტრინებიცა და შიდა მორთულობაც. ყოველ წელს წარბა წეული ელოდები, აბა, წელს რაღას მოიფიქრებენ? მაგრამ მაინც ახერხებენ ჩვენს გაოცებას. გალერი ლაფაეტში 17 ნოემბრიდან უკვე მზად ჰქონდათ ნაძვის ხეც და ფანჯრებიც. წინასაშობაოდ ამ ქალაქის კიდევ ერთ ჯადოსნურ ადგილად იქცევა ავენიუ მონტანი, სადაც თითქმის ყველა ტოპ დიზაინერის სახლია. რუზველტის მოედნიდან სენის სანაპირომდე საღამოს ვინც ჩაივ ლის, თეთრად აბრდღვიალებულ მთელ ქუჩას ნახავს. მერე, ალმა მარსოს მოედანზე, Chez France-ს ღია ტერასაზე ჩამოჯდომა შეიძ ლება _ სენის გაღმა ეიფელზე ღამის შოუს საცქერლად ეს იდეა ლური ადგილია. პარიზში ეკლესიებიც კი ულამაზესადაა მორთული წინასაშობაოდ, რა თქმა უნდა, ნაკლებად პომპეზურად. სადღესასწაულ ო ციმციმს უერთდება ქალაქის უამრავი ისტორი ული შენობა და ძეგლიც. ეს სანახაობ ა ზოგს იმდენად მოსწონს, რომ სენაზე სანაოსნო კრუიზზე ჯავშნის ვახშამს და შამპანურის თანხლებით, წყლიდან აკვირდება აციმციმებულ პარიზს. განა თებები ქალაქში, ძირითადად, საღამოს 5-დან ღამის 2-მდე ან თია ხოლმე. როგორც წესი, პარიზში ყოველწლიურად 15-20 დიდი საშობაო ბაზრობა იმართება, ამას გარდა, ქალაქში კიდევ შეიძლება შეხ ვდე ხანმოკლე (1, 2, 7 დღე) ან მცირე, უბნის ბაზრობებსაც, სადაც მაქსიმუმ 10-12 შალე გთავაზობს გემრიელობებსა და საჩუქრებს.

81 VOYAGER 24/2022

საშობაო ბაზრობები LA MAGIE DE NOËL ტუილეღის (TUILERIES) ბაღი

სტრასბურგი

რამდენიმე აუცილებლად გასასინჯს შემოგთავაზებთ, დანარჩენს კი თავად გაუმკლავდით.

26 ნოემბერი-26 დეკემბერი

20 ნოემბერი-2 იანვარი

ეს საშობაო ბაზრობა ელისეს მინდვრების ბაზრობიდან გამოი ზარდა, საბოლოოდ, ლუვრის უკან დაიდო ბინა და დღესდღეო ბით ქალაქში ყველაზე დიდია. ბაღში მეტად უსაფრთხო გარე მოა, ვიდრე წინანდელ ლოკაციაზე, ავტომობილები შორს არიან და მწვანე სკამებიც მშვენივრად ჩაჯდა ახალ კალეიდ ოსკოპში. აქაურობა სანახევროდ საშობაო კარნავალია, სანახევროდ სა შობაო ბაზრობა და ამიტომაცაა ყვეელაზე მიმზიდველი _ თი თო სეზონზე წინასაშობაო პერიოდში 13 მილიონზე მეტ სტუმარს მასპინძლობს. მისი ყველაზე მაღალი წერტილი უზარმაზარი ეშმაკის ბორბალია, იქვე სხვადასხვანაირ ი ატრაქციონები, სა ციგურაო მოედანი ცალკე საბავშვო ზონით, შამპანურის ბარი, სპილენძის ქოთნებში ტრადიციული ხახვის სუპი ან ცხელი ღვი ნო _ vin chaud თუხთუხებს, ასზე მეტ ხის ჯიხურში ფრანგული პროდუქტები, ხელნაკეთი ნივთები იყიდება. იმდენი რამე არსებობს ფრანგული და საუკეთესო, ფრანგული ხორცპროდუქტები ამ სიაში თითქოს ჩაკარგულია. ჰოდა, არ გამოტოვოთ, აუცილებლად გასინჯეთ და გამოიყოლეთ მცირე ფერმებში დამზადებული ძეხვეული. პრინციპში, არც კარაქი გა მოტოვოთ. შესაძლოა, თავადაც დამეთანხმ ოთ, ფრანგული კა რაქი ისეთია, მსოფლმხედველობას რომ უცვლის ადამიანს.

MARCHÉ DE NOEL NOTRE DAME RENÉ VIVIANI-ს მოედანი 10-26 დეკემბერი

ცნობილ გოთიკურ ტაძართან, სენას სანაპიროზე გაშლილი ეს საშობაო ბაზრობა, ალბათ პარიზში ყველაზე თვალწარმტაცია. შემწვარი წაბლის, კრეპის და ცხელი ღვინის არომატები ერთ მანეთში ირევა, მუსიკალური წარმოდგენები და ცხელი ღვინის ჭიქა სხვა ყველაფერს გავიწყებს და მოდუნებული ეშვები სადღე სასწაულო მორევში. ეს ბაზრობა მომცრო ზომისაა, მაგრამ აქაურ თეთრ ტენტებში განსაკუთრებული და მაღალი ხარისხის რამე- რუმეების ყიდვა შეიძლება. მაგალითად, ტანსაცმლისა და აქსე

შობის დედაქალაქი ტყუილად არ უწოდებიათ საფრანგეთის ყვე ლაზე ძველი, ყველაზე დიდი და ყველაზე, ყველაზე საშობაო ქა ლაქისთვის. საუკუნეების განმავლობაში სტრასბურგში გერმანიისა და საფ რანგეთის კონტროლის მონაცვლეობ ის შედეგად მის ხასიათში ორივე კულტურის ნაზავი ჩანს და ეს ბაზრობებსაც ემჩნევა.

სუარების, მოზაიკის, საკანცელარიო ნივთების, რაკუს (იაპონური კერამიკა). ამავე მოედანზე პარიზის ყველაზე ძველი ხე (მე-17 სა უკუნე) დგას და ფოტოს გადაღებაც შეიძლება. მოედნის ნაპირას წიგნების სამოთხეში _ Shakespeare and Company-ში შევლაც არ დაგავიწყდეთ და 3 წუთის გზაზე კიდევ _ Fromagerie Laurent Du bois-თან _ რძის პროდუქტების მექაა.

პირდაპირ თვითმფრინავით ჩაფრენის გარდა, სტრასბურგში ბაზელიდან, შტუტგარტიდან ან პარიზიდან მოხვდებით მატარებ ლით, ან მანქანით. ცალკე თავგადასავალია პარიზი-სტრასბურ გის 500 კმ-იან ი მონაკვეთის სულ საათსა და 49 წუთში მატარებ ლით გადასერვა. 350 კმ/სთ-ით შეუჩერებლად მიქრი.

Bredle _ ალსაკელების ტრადიციული ორცხობილა, იპოვით Place du Marché aux Poissons-ზე. Christstolle _ თეთრად მომინანქრებული გრძელი საშობაო ნამ ცხვარი, გამომშრალი ხილით და საშობაო სპეციებით _ იდეა ლურია საუზმისთვის. La Choucroute _ სახლური კერძი, თეთრ ღვინოში მოხარშული კომბოსტო, სხვადასხვანაირ ი ძეხვეულით. მისი არომატი კილო მეტრშიც კი იგრძ ნობა.

ხალხმრ ავლობით თუ გადაიღლებით, მდინარისკენ გაისეირნეთ და სადმე მშვიდ კაფეში დაისვენეთ. ისე საშობაო სტრასბურგის თვის რამდენიმე დღის დათმობა უკეთესი იქნება.

LILLE

20 ნოემბერი- 26 დეკემბერი

19 ნოემბერი-30 დეკემბერი

საფრანგეთის ყველაზე ძველ საშობაო ქალაქს ამ ერთთვიან პე რიოდში 2 მილიონზე მეტი ადამიანი სტუმრობს. რკინიგზის სადგურიდან გამოხვალთ თუ არა, ჯადოსნურ თაღზე წარწერა გამცნ ობთ, რომ შობის დედაქალაქში შეაბიჯებთ. ყვე ლა შენობა, ვიტრინა, მოედ ანი თუ კაფეა მორთული. ქალაქის სხვადასხვა მოედ ანზე კი სხვადასხვა თემატიკის 11 საშობაო ბაზ რობაა, 300-ზე მეტი ხის შალეთი და მათ დახლებზე ათასნაირ ი მიმზიდველი ნივთით. ტურიზმის საინფორმაციო ცენტრშ ი რუკას და ბევრ გამოსადეგ ბუკლეტს იპოვით. მთელი თვის განმავლო ბაში 500-ზე მეტი ღონისძიებაა დაგეგმილი _ თამაშები, კარნავა ლები, ყინულზე სრიალ ი, განათების შოუ.

82 VOYAGER 24/2022

Pain d’épices (კოჭას პური) _ 350 წლიან ი ისტორიის ფრანგული ჭვავის პური _ შობის ყველა გემო ერთად და რეგიონის კვინტე სენცია, თაფლით, მიხაკით, ჯავზითა და დარიჩინით.

ცხელი ლუდი _ ადგილობრივი ლუდი ორგანული თაფლითა და სპეციებ ით, იპოვით Place des Meuniers Square-ზე.

SAINT-GERMAIN-DES-PRÉS საშობაო ბაზრობა ეკლესიის წინ ეს ბაზრობა ერთ-ერთ ყველაზე სახასიათოდ პარიზულ უბანშია, თუმცა ხალხმრავლობით არ გამოირჩევა _ საშუალ ო ზომისაა და მის 40-მდე ხის შალეში მდიდრული და გამორჩეული ნივთე ბი იყიდება _ ტყავის ხელნაკეთი ჯიბის წიგნაკები და ჩანთები, საიუველირო ნაკეთობები, არომატული სანთლ ები, ტანსაცმელი. რა თქმა უნდა, ცხელი ღვინისა და შემწვარი წაბლის არომატი აქაც დომინანტურია, მაგრამ ფრანგული კულინარიის სხვა დახ ვეწილობებიც ბევრია _ ხელნაკეთი მაკარუნები და შოკოლადი, გლაზურიანი წაბლები, ჯანჯაფილით მომზადებული ცხელი და ცივი სასმელი, საშობაო ბრიოშები, ხიზილალა, შებოლილი ორა გული, ტრიუფელი, ფუა გრა და ძვირფასეულობასავით ბრჭყვია ლა ხილის ჯემები. წელს ამ ბაზრობას კიდევ გვადელუპას არქი პელაგისა და ტიბეტის სამზარეულოებიც შეემატება.

Tarte Flambée _ ფრანგული პასუხი პიცას

საფრანგეთის ჩრდილოეთის ეს ქალაქი პარიზიდან ერთი საათის გზაზეა, ბელგიიდან 35 წუთის, ლონდონიდან კი _ 2 საათის. აქა ურობაზე ფრანგულთან ერთად ფლამანდიური გავლენაც იგრძ ნობა, ღვინოზე მეტად ლილში ლუდს უფრო მეტი ადამიანი სვამს. ეს გავლენები საშობაო ატმოსფეროსაც ემჩნევა. მთელ ქალაქს სადღესასწაულო გირლანდების გვირგვინი ადგას, ზამთრის ზღაპრის ცენტრი, რა თქმა უნდა, ქალაქის მთავარ მოედანზეა _ ასზე მეტი შალე წელიწადის ამ დროს მილიონამდე სტუმარს მასპინძლობს. საშობაო დეკორაციების, ფიგურების, მინიატურუ ლი სახლების, სადღესასწაულო კერძების და საჩუქრების გარდა, ლილის მთავარ მოედ ანზე მსოფლიოს სხვადასხვა წერტილში (კანადა, პოლონეთი, გერმანია) დამზადებულ ხელნაკეთ ნივ თებსაც აღმოაჩ ენთ. აუცილებლად შეიარ ეთ ქალაქის უძველეს საკონდიტრო Meertში, სადაც ცხელი შოკოლადის ორთქლშ ი გახვეული საუცხოო ტკბილეულის კალეიდოსკოპი დაგხვდებათ. ლილში წინასაშობაო ორომტრიალის პიკი შობის წინა შაბათსაა _ ქალაქის მერიის 104-მეტრიანი სამრეკლოდან სანტა კლაუ სი ეშვება და ბავშვებთან ფოტოებს იღებს. Grande Palace-თან, 50-მეტრიანი ეშმაკის ბორბლიდან კი ნაირფრად აელვარებული ქალაქის თვალიერება შეგიძლიათ.

83 VOYAGER 24/2022

საშობაო ბაზრობები ჩემი ფავორიტი საშობაო ბაზრობებია: 1. Kerstmarkt, სადაც ძალიან საინტერესო ადგილობრივი არტის ტების ხელნაკეთი ტანსაცმელი, სამკაულები, კოსმეტიკა და სამ ზარეულოს ტექსტილია; 2. Funky Xmas Market (5, 19 დეკემბერი), სადაც უამრავ საინტე რესო ადამიანსაც აღმოაჩენთ, ეკოლოგიურად სუფთა საჩუქარ საც იპოვით და უბრალოდ ჩამოჯდომა და აქაურ ატმოსფეროზე დაკვირვებაც კი გადასარევი თავშესაქცევია. 3. ვალკენბურგში ევროპის ერთ-ერთი უძველესი ბაზრობა მი წისქვეშ, მღვიმეებშია გამართული, სიგრძით რამდენიმე კილო მეტრია და გვირაბებში სუსხიან დღეებშიც კი 10 გრადუსია. 4. დევენტერში ორი დღით (11-12 დეკემბერი) მეცხრამეტე სა უკუნის დიკენსის ჯადოსნურ სამყაროში შეგიძლიათ მოხვედრა. თუ ოლივერ ტვისტთ ან, მოხუც სკრუჯთან ან დიკენსის 950 გმი რიდან რომელიმესთან შეხვედრაზე ოდესმე გიოცნებიათ, აქ ყვე ლაფერი დაგხვდებათ.

ნიდერლანდები ნიდერლანდების საშობაო ბაზრობები ისე არ არის სახელგანთქ მული, როგორც გერმანული, მაგრამ ამსტერდამში, მაგალითად, წელს უკვე მეათედ იმართება სინათლის ფესტივალი (2 დეკემ ბერი-23 იანვარი). ხელოვნებად ქცეული ნათებების დათვალიე რება საღამოს საათებში ფეხით სეირნობის დროსაც შეგიძლიათ და არხებზე _ კრუიზიდანაც.

ბრიუგე, ბელგია

20 ნოემბერი-3 იანვარი წლის ამ დროს ეს ჯადოსნური ქალაქი ზამთრის ზღაპრად გადა იქცევა. კარაქიანი და ვანილიანი ვაფლის არომატი, ხავერდოვანი ცხე ლი შოკოლადის სითბო, ღამის ცის მანათობელი ნაძვის ხე და ილუმინაციები, აელვარებული მაქმანებიანი ფანჯრები და ქვის ჩაწიკწიკებული პატარა სახლები, ევროპის ულამაზესი მოედანი Market Square და ცნობილი მე-15 საუკუნის სამრეკლო _ ასეთია ბრიუგე წინასაშობაოდ. ამას დავუმატოთ ადგილობრივი წარმოების უამრავი ხელნაკე თი ნივთი, ლუდი, ყველი, ძეხვეული, ქალაქის მსერავი არხები და მგონი, საკმარისზე მეტი მიზეზი გაქვთ, ამ ჯადოსნურ ქალაქში წა სასვლელად.

ვილნიუსი

5. მაასტრიხტის ცენტრის შუასაუკუნოვანი გარემო და ქვაფენი ლიანი ქუჩები კიდევ ერთი ჯადოსნური გარემოა წინა საშობაოდ.

27 ნოემბერი-7 იანვარი თუ ხალხით გადატვირთულ ადგილებს ერიდებით, ჩემსავით უზომოდ მადლიერი ხართ ლიეტუველი ხალხის და მათთან საპა სუხო სტუმრობა სულ გინდოდათ, საშობაოდ ამისთვის საუკ ეთე სო პერიოდია. ვილნიუსი მშვიდ, სადღესასწაულო და შინაურულ გარემოს დაგახვედრებთ.

ქალაქის ყველაზე დიდი საკონფერენციო ცენტრი (RAI) ზამთ რის სამოთხეს მასპინძლობს, სადაც ნამდვილ თოვლში გუნდაო ბაც შეგიძლიათ, სრიალიც და უზარმაზარი ეშმაკის ბორბლიდან ქალაქზე გადმოხედვაც.

ამ პერიოდში ტემპერატურა ვილნიუსში საკმაოდ დაბალია (0-მინუს 5), მაგრამ სუსხი გლინტვეინ ებით მშვენივრად ბალან სდება. ვგულისხმობ წითელი და თეთრი ღვინით მომზადებულ გლინტვეინსაც და ცოტა აპეროლშერეულ კოქტეილსაც. კიდევ ერთი ტრადიციული ადგილობრივი ცხელი სასმელი, რომელიც უნდა გასინჯოთ, მოცვის Kiselius-ია, ანუ ჩვენებურად _ კისელი.

მუზეუმების მოედანზე ყინულის სოფელი ეწყობა საციგურაო მოედნითა და თეთრი ტენტებით, სადაც ყველაფერია სადღესას წაულ ო ჟრუანტელის დასატრიალებლად. გარდა ამისა, ქალაქის თითქმ ის ყველა მოედანზე იპოვით ხის შალეებსა და თეთრ ტენ ტებს, სადაც ცხელი ღვინის, ჰოლანდიური ვაფლებისა და დაბრა წული ჰოთდოგების ოხშივარი ტრიალებს.

ვილნიუსის ნაძვის ხე ბოლო წლებში მედიის ყურადღების ცენ ტრში რამდენჯერმე მოხვდა. მისი მორთულობა ყოველ წელს იცვლება და ყოველთვის გამორჩეულად ლამაზია. კათედრა ლის ქვაფენილიან ი მოედნის საშობაო ბაზრობის ილუმინაციები ბნელ ცასაც ანათებს, სფეროს ფორმის ტენტები ამ ნათებას ირეკ ლავს და ციმციმი ორმაგდება. აქაური ბაზრობის ფასები საკმაოდ იაფია და საჩუქრებისა და სუვენირების არჩევანიც ძალიან დიდი. ბრიუგეში აუცილებლად გასასინჯია: Speculoos _ ტრადიციული საშობაო ხრაშუნა ყავისფერი ორცხობილა, ზოგ ჯერ სანტა კლაუსის ფორმის, მუსკატის კაკ ლით, მიხაკითა და სხვა სეზონური სპეციებით. ვაფლი _ გახსოვდეთ, რომ „ბელგიური ვაფლი“ ბელგიაში არ არსებობს. არსებობს უფრო ტკბილი და კომპაქტური ლიეჟ ის ვაფლი, ან უფრო ფუმფულა _ ბრიუსელის ვაფლი. ყურადღებით შეარჩიეთ, რომ ერთიცა და მეორ ეც ახალგამომცხვარი იყოს. Genever _ ღვიაზ ე დაყენებული სპირტი განსაკუთრებული სას მელია და ღირს გასინჯვად. ჯინს ჰგავს. კრევეტების კროკეტი _ კრევეტების ნაჭრები ბეშამელის სოუს შია შერეული, ამოვლებულია საფანელში და ფრიტურშია შემწ ვარი. კი, ჯანსაღი კვება ცოტა ხნით გვერდით უნდა გადავდოთ. ან მოგვიანებით რესტორანში ღვინიან ქვაბში მოხარშული მიდიე ბით დავაბალანსოთ. ალუბლის ლუდი _ ბრიუგე ის ქალაქია, სადაც ალუბლის ლუდი უნდა დააგ ემოვნოთ.

84 VOYAGER 24/2022

ტკბილეულიც მრავალფეროვნადაა წარმოდგენილი და თანაც მთელი მსოფლიოდ ან _ შოკოლადიანი კრეპები, ცეცხლზე შემ წვარი წაბლი, შოკოლადის შადრევანში ამოვლებული მარწყვე ბი და ჩვენი ბავშვობის საცმაცუნოებიდან საყვარელი _ მამალო.

85 VOYAGER 24/2022

საშობაო ბაზრობები ახალჩასული ქალაქში რამდენიმესაათიან ტურს (Vilnius Holiday Traditions) თუ აიღებთ, გაცილებით ბევრს გაიგებთ აქაურ ტრადიციებზე. ვილნიუსის შემდეგ შეგიძლიათ გადახვიდეთ ტალინსა და რიგაში _ ორივე ახლოსაა და მთელ ბალტიისპირეთსაც თამამად დაუს ვამთ დროშას.

მეორე რჩევა: იქვე, Zrínyi-სა და Sas-ის ქუჩების კუთხეში, The Box Donut Shop-ში, ოთხკუთხედ დონატებს ამზადებენ ძა ლიან გემრიელად. ÓBUDA (ძველი ბუდა) _ ეს კი ადგილობრივების ფავორიტი ბაზ რობაა, რომელიც ძველ ქალაქში, მერიის წინ იმართება ხოლმე. ეს ბაზრობა ნაკლებად ტურისტულია, კარგა მოზრდილი საცი გურაო მოედანი აქვს, რომანტიკული კარუსელები, ათასნაირი ტკბილეულითა და ხელნაკეთი ნივთებით სავსე ხის ქოხებიც და ცოცხალი კონცერტებიც.

ბუდაპეშტი

19 ნოემბერი -31 დეკემბერი ბუდაპეშტი ბოლო პერიოდში რამდენჯერმე დასახელდა ყველა ზე ლამაზი საშობაო ბაზრობების ქალაქად. საქართვ ელოდან ამ ქალაქში მოხვედრა მარტივია, ქუთაისიდან პირდაპირი რეისით და თან ქართველი მოგზაურებისთვის არც მკაცრი რეგულაცი ები მოქმედებს. ქალაქის ყველაზე დიდი და ცნობილი საშობაო ბაზრობა VÖRÖSMARTY-ს მოედანზეა, ქალაქის შუაგულში. აქაუ რობას სადღესასწაულო განწყობას ადგილობრივი მუსიკოსების კონცერტებიც მატებს. აუცილებლად გასასინჯია ცხელი გულიაში, ძეხვეული და ტკბილეული. მოგონებები ბუდაპეშტზე კი შინ იქაუ რი ნაქარგებითა და მაქმანებით გამოიყოლეთ.

ბოლო რჩევა: ყავა დალიეთ Esernyős-ში (2 Fő square).

ერთი რჩევა: იქვე, იმავე მოედნიდან, საკონდიტრო Szamos-ში (1 Váci street) ნამცხვრის გაუსინჯავად ნუ წამოხვალთ. წმინდა სტეფანის ბაზილიკასთან მოწყობილი ბაზრობაც ბევრს უყვარს. შარშან მან ერთ-ერთ ონლაინ გამოკითხვაში ევროპის ყველაზე ლამაზი საშობაო ბაზრობის ტიტულიც მოიპ ოვა.

ვენა ბუდაპეშტთან თამამად შეგიძლიათ დააწყვილოთ ვენა ერთდღიანი ტურის ფარგლ ებშიც ან მთლია ნი ტურნე ორად გაყოთ. ორ ქალაქს შორის მანძილი 250 კილომეტრამდეა და დაქირავებული მანქანითაც შეგიძლიათ ამ მოგზაურობაში წასვლა, მატარებლითაც და ავტობუსითაც. ავტომობილით წასვლა ამ მარშრუტზე ძალი ან კომფორტულია, გზად აუთლეტ სოფელშიც შეივლით. ავსტრიაში საშობაო ბაზრობების გამართვა უძველესი ტრადიცი აა, შუა საუკუნეებიდან მოდის და სახე კი ნელ-ნელა იცვალა, მაგ რამ მხოლოდ გაუმჯობესდა და გამრავალფეროვნდა. ქალაქში ოცამდე საშობაო ბაზრობა პუნშისა და შემწვარი წაბლის არომა ტებითაა გაჯერებული. ბაზრობებზე, რესტორნებში, სასტუმროებ ში, ღია თუ დახურულ ღონისძიებ ებზე აუცილებელია, ან კოვიდის უარყოფითი ტესტი წარადგინოთ, ან დასრულებული აცრების ცნობა, ან ცნობა, რომ კოვიდი ახალი გადატანილი გაქვთ. ვენის ოცნების საშობაო ბაზრობა (12 ნოემბერი-26 დეკემბერი) ქალაქის მერიის წინაა გაშლილი, სადაც მოსახვედრად მანათო ბელ-მორთული თაღი უნდა გაია როთ. მთავარი ნაძვის ხე რატუ შას მოედ ანზეა.

საუკეთესო ადგილებია: Peterskirche, Stephansdom და the Minoritenkirche (ყველა ცენტრში მდებარეობს). ზღაპრული ილუმინაციების სანახავად ტური სახელ მწიფო ოპერის შენობიდან დაიწყეთ, შემდეგ Kärntner Straße-ით წმინდა სტეფანეს ტაძრამდე გადადით, მერე Graben-ს გაუყ ევით, ზევით _ Kohlmarkt-ს და ჰოფბურგის სასახ ლესთან დაასრულეთ. იმდენნაირად არის აქაურობა აციმცი მებული და იმხელა ჭაღებით მორთული, თავი საიმპერატორო მეჯლისზე გეგონებათ. სილამაზეებ ის თვალიერებით რომ დაიღლებით, ვენური სოსი სის გასინჯვის დრო დგება. მოდი, ვაღიაროთ, რომ ეს ქუჩის საკ ვები ყველაზე გემრიელი სწორედ ზამთარშია. არჩევანი თქვენ ზეა, Käsekrainer or Bratwurst? ვიცით, ვიცით, ბევრი გამოგვრჩა _ არც ბრიტანული ტრადიციები გვიხსენებია, არც კოპენჰაგენის ანდერსენის თემაზე მოწყობილი საშობაო სოფელი, არც დო ლომიტებში ალპების ნამდვილი თოვლით დაფარული სოფელი თავის საშობაო მატარებლით, არც ინსბრუკის სვაროვსკ ის ნაძ ვის ხე, არც პრაღა, არც ვროცლავი, მაგრამ გიტოვებთ ამ ლოკა ციებს შემდეგი ზამთრების შთაგონებად.

აუცილებლად გასასინჯია: საშობაო პუნში _ Weihnachtspunsch, რომელსაც ნაირ-ნაირი არომატით აღმოაჩ ენთ და მათი გასინჯვ ა პირდაპირპროპორციულად ამცირებს სიცივის შეგრძნებას. ყვე ლა ბაზრობას პუნშის დასალევად თავისი ბრენდირებული თიხის ქოთანი აქვს და მისი წამოღება სუვენირადაც შეიძლება. საშობაო სოფელი ბელვედერის სასახლესთან (19 ნოემბერი _ 26 დეკემბერი) ბაროკოს სტილის ცხოვრებასა და ტრადიციულ ხელნაკეთ ნივთებს გაგაცნობთ. მორთულ-აციმციმებული ზედა ბელვედერის სასახლე ტბის მხრიდან გადაიღეთ დაღამებულზე, ისეთი ფოტო გამოვა, მისალოც ბარათად დაბეჭდვა მოგინდე ბათ. აუცილებლად დაესწარით საშობაო კონცერტს ქუჩაში, ეკ ლესიაშ ი ან საკონცერტო დარბაზში. 86 VOYAGER 24/2022

87 VOYAGER 24/2022

შოტლანდია

გაზიარებას ცდილობს. და მაინც, აშკარაა, რომ ლოხ ნივისი და ლოხ ჰორნი, ისევე, როგორც ვალტერ სკოტი და რობერტ ბერნს ი, _ ერთი მონეტის ორი მხარეა: ორივე შოტლანდი ას ეკუთვნის და უკვდავყოფს მის წარსულს, ასაზრდოებს მის აწმყ ოს და გზას უკაფავს მომავალს. ამ ფიქრების შემდეგ ზედ მეტად პროზაული კარანტინი დაიწყო, რომელსაც, დიდი ალ ბათობით, მძიმე ფსიქოლოგიური ტრავმის გარეშე, ვერც გა დავურჩებოდი, რომ არა ჩემი მასპინძლების სილაღე, სითბო, ზრუნვა, ხალისი... თავშესაფრის ძიებამ სოფელ ინვერინიში მიმიყვანა, სადაც თა ვი უმალ შინ ვიგრძენი: ლოხ ნივისის ჩრდილოეთ სანაპიროზე ჩამწკრივებული, ჩვენებური დარბაზული საცხოვრისის მსგავსი სახლები, ოღონდ თეთრი თიხა-კირქვით შელესილი და ორ -ორი ბუხრით, დაჟინებით მეპატიჟებოდნენ და სიმყუდროვეს მპირდებოდნენ. ასე რომ, სულაც არ გამიკვირდა, როცა ალალ ბედზე პირველსავე კარზე დავაკაკუნე და მასპინძელმა გამო ხედვითვე მანიშნა, რომ „სტუმარი ღვთისაა“ და, შესაბამისად, უახლოეს მომავალში აქედან წასვლა არ მეწერა. რამდენიმე თვის შემდეგ კი დაუვ იწყარი შოტლანდიური დღე სასწაული მელოდა _ ჰაგმანეი. ჰაგმანეი ახალი წლის ღამეს და პირველ (ზოგჯერ მესამე, მეოთხე და ასე შემდეგ) დღეს გამართული დიდი ზეიმია: ხალისი, ცეკვა-თამაში, ნადიმობა.

შავტუხა მეკვლე, ვისკის სურნელი ირაკლი ბერიძე

ნოიდარტი, შოტლანდია. ახალი წლის ღამე აქ სრულიად შემთხვევით მოვხვდი და, წესით, არც ახალ წელს უნდა დავრჩენილიყავი, თუმცა, როგორც ნახავთ, საერთოდაც არ ვნანობ _ პირიქით, მადლობელი ვარ, რომ ორი ულამა ზესი ტბის ლოხ ნივისის და ლოხ ჰორნის ფოტოსურათების გადასაღებად რამდენიმე დღით ჩასულს პანდემიამ და მკაცრი კარანტინის გამოცხადებამ მომისწრო და თავშესაფრის პოვ ნაც შევძელი უახლოეს სოფელ ინვერიში, უსათნოეს ოჯახში, სადაც საკმაოდ დიდი ხნით „გავიჭედე“. და მაინც, როგორ აღმოვჩნდი აქ?! ვირუსული ალიაქოთის დაწყებამდე რამდენიმე კვირით ადრე დამიკავშირდა ჩემი ძველი მეგობარი, საქართველოს შესახებ რამდენიმე წიგნის ავტორი, ამერიკელი მწერალი და მოგზაური დევიდ გორჯი. რადგან მისი ახალი ახირება მოიცავდა მთიან ი შოტლანდიის ისტორიისა და ტრადიციების აღწერას და მათ დაკავშირებას

დანარჩენ მსოფლიოსთან. დევიდმა ამ საქმეში მეც „ჩამითრია“ _ როგორც კულტურათაშორისი დიალ ოგის დიდი მოყვარული. ამ პროექტისთვის წავედი შოტლანდიის გოროზი მთებისა და ტბების გადასაღებად და სულ რაღაც 15 კილომეტრით დაშორე ბული ლოხ ნივისი და ლოხ ჰორნი ერთ დღეში მოვინახულე. წარმოიდგინეთ, ქედების რიგი, განივად გადაჭიმული ნოიდარ ტის ნახევარკუნძულის ერთი ბოლოდან მეორემდე, ხელგაშ ლილი გოლიათივით რომ ეფერება ზღვის ტალღებს ხმელეთის ორივე კიდეში. აბიბინებული ბალახით შემოსილ ფერდობებს შორის, რომლებსაც აქა-იქ უცნაურად ენაცვლ ება ცარცისა და კაჟის მასივები, ძვირფასი ქვებივითაა ჩასმული ორი ტბა _ ერთმანეთისგან სრულიად განსხ ვავებული ორი მარგალი ტი, ისევე, როგორც ვალტერ სკოტი და რობერტ ბერნს ი. ერთი, თავისი სუფთა, ლაჟვარდოვანი წყლის ზედაპირით, თითქოს, სკოტს ჰბაძავს _ ისტორიის სიღრმეებიდან ფსკერზე დატრი ალებული უძველესი ამბები ამოაქვს. მეორე კი, ჩვენი შავი ზღვასავით მუქი ტალღებით, რომანტიკოს ბერნსს ჰგავს და მთელი შოტლანდიის ისტორიული ქარტეხილებისა და კაეშნის

88 VOYAGER 24/2022

დანარჩენი ქრისტიანული სამყაროსგან განსხვავებით, ჰაგ მანეის ანუ ახალი წლის აღნიშვნა მასშტაბებით ბევრად აღემატება შობის დღესასწაულს. ამის მიზეზია „ინგლისის რეფორმაციის“ სახელით ცნობილი ისტორიული მოვლენა, რომლის შედეგად ინგლისის ეკლესია ოფიციალურად გაე მიჯნა და გამოეყო რომს _ კათოლიკურ ეკლესიას. გვერდი თი მოვლენის სახით კი შობის აღნიშვნა, როგორც კათოლი კური „გადმონაშთი“, თითქმის 300 წლით აიკრძალა. შობის „გაუქმებამ“ კი ფართო ასპარეზი გაუხსნა ახალ წელს. თავად ამ სიტყვის („ჰაგმანეი“) ეტიმოლოგია ენათმეცნიერე ბისთვ ისაც კი იდუმალებით არის მოცული. ზოგი ფიქრობს, რომ ფესვები ფრანგულ ენაში უნდა ვეძებოთ: მაგალითად, ფრაზებში Homme est né („ადამიანი იშვა“), Au gui mener (დაახლოებით, „ეს გზა ფითრთან მიმიყვანს?“) და à gueux mener („გაჭირვებულებს შესწირე“). არანაკლებ პოპულარუ ლია „ბერძნული ვერსია“: „ჰაგმანეი“ შეიძლება იყოს ადგი ლობრივ ყაიდაზე წარმოთქმული αγία μήνη („აღია მინე“, ანუ „წმინდა თვე“).

სკანდინავიური ეტიმოლოგიის მომხრეები „ჰაგმანეის“ უკავ შირებენ ისლანდიურ „ჰაუგმენს“, ანუ კეთილ ელფებს, რომ ლებიც ბოროტ ტროლებს ზღვაში ყრიან და ამ თეორიას ზურგს უმაგრებენ შოტლანდიაში ვიკინგების საახალწლო ტრადიცი ების ვარიაციების სიუხვით. მაგალითად, ქალაქ სტოუნჰეივე ნის „ცეცხლოვანი ბურთებისა და პიროტექნიკის ფესტივალი“, ასევე, მთელ შოტლანდიაში პოპულარული მსვლელობები ჩირაღდნებით, ეხმიანება ზამთრის ბუნიობის ძველ სკანდი ნავიურ რიტუალებს საკრალურ ცეცხლთან დაკავშირებით _ მზის „აღორძინებისა“ და სინათლის სიბნელეზე გამარჯვების განსახიერებას. ნებისმიერ შემთხვევაში, სიტყვა „ჰაგმანეი“ განცხრომის, დროსტარების, მხიარულების, სიყვარულისა და დიდი ზარ-ზეიმის სინონიმია. შოტლანდიურ სოფელში ჩარჩენილმა კიდევ ერთი აქაური ტრადიცია გავიცანი. ესაა „ზარები“. „ჰაგმანეისგან“ განსხვა ვებით, აქ ეტიმოლოგიურ ი წიაღსვლები უადგილოა, რადგან „ზარები“ გულისხმობს ახალი წლის დადგომის აღნიშვნ ას ზა რების რეკვით. ტრადიციულად, წარმატებული ახალი წლის უზრუნველსაყოფად შოტლანდიელები ცდილობენ, ზარების ჩამოკვრას დაასწრონ და ყველა ვალი ღამის 12 საათამდე გა ისტუმრონ. ახლა კი, სწორედ, ამ სადღესასწაულო ზარების რეკვით გა დავდივარ უშუალოდ ჩემს საახალწლო ამბავზე. „ქერათმიანი არ შემოგეპაროს, ბიჭო, არ დაგვღ უპო!“ _ ეძახის ჩემი მას პინძელი, ალისტერ რობერტსონი თავის უფროს ვაჟს, რორის, როგორც კი სოფლის ეკლესიის ზარები თორმეტჯერ ჩამოკ რავს და ახალი წლის დადგომას გვაუწყებს.მიზეზის კითხვა არ დამცალდა, რადგან ალისტერმა უმალ შეავსო „ქუეიქის“ სახელით ცნობილი ტრადიციული ორსახელურიანი სასმისები და ჩემი წილი ვისკი ხელში შემაჩეჩა.

89 VOYAGER 24/2022

შოტლანდია

„ქუეიქი“ ტრადიციული შოტლანდიური ჯვრისწერის ყველაზე ცნობილი ატრიბუტია, ამ სასმისით წყვილს ერთად აზიარებენ. ამ რიტუალის არანაკლებ პოპულარული ელემენტია ახალდაქორ წინებულთა ხელების გადაბმა სპეციალური ზონრით. ეს კარგად ჩანს ფილმი „მამაცი გულის“ საიდუმლო ჯვრისწერის კადრში. გარდა ამისა, დედოფლის გვირგვინში ჩაწნულია მარადმწვანე ჯოჯოს ყვავილი, როგორც ნაყოფიერების სიმბოლო.

დავასრულე თუ არა ჩემი სათქმელი, ყურში „მრავალჟამი ერივით“ ჩამესმა ჩემი შოტლანდიელ ი ახლა უკვე ძმადნაფიცების მჭექარე Auld Lang Syne (დაახლოებით „წარსულის დღენი“; ში ნაარსობრივად და უფრო ჩვენებურად კი _ „ვაჰ, დრონი, დრო ნი!“) _ სიმღერა, რომელსაც ტრადიციულად ახალი წლის ღამეს ასრულებენ. აკომპანიმენტს ჩვენებური „გუდასტვირის“ ბიძაშ ვილ ინსტ რუმენტზე, „ფიბ მურზე“, რორი უზრუნველყოფდა.

განსხვ ავებული „ქუეიქი“ დაახლოებ ით იმავე მოცულობისაა, რაც „საუკუნის ქუეი ქი“ _ უშველებელი თასი, რომელიც, დასახელე ბის მიუხ ედავად, ყოველწლიურად გადაეც ემა რაგბიში „ექვსი ერის ჩემპიონატის“ ფარგლებში შოტლანდიის ა და ირლანდიის ეროვნულ გუნდებს შორის გამარჯვებულს. „შენ თუ ამას დალევ“... _ გამომიწვია ალისტერმა. „აი, შენ თუ ამას დალევ“... _ მხარი აუბა რობერტ ბერნსმ ა.

აი, სწორედ ასეთი ვერცხლის „ქუეიქი“ მოიმარჯვ ა ალისტერ მა, შემდეგ თასიან ი ხელი სადღაც ჭერისკენ აღმართა და მოგ ვილოცა: „ბლიენა ვა ურ!“. სხვათა შორის, აქაურობა: შოტ ლანდიის ამაყი მთების სიმკაცრე, სუსხი და ყოფაცხოვრების მომხიბვლელი უბრალოება ლაკონურობისკენ გიბიძგებს. ასე რომ, მეც თვალი ალისტერის ხელს ავაყოლე და მასპინძლის ოჯახის ინგლისურენოვან დალოცვას ქართულადაც დავაყო ლე: „იხარე, ჭერო!“

სხვათა შორის, Auld Lang Syne-ს ტექსტ ის ავტორობაც ძვე ლი შოტლანდიური ფოლკლორის საფუძველზე იმავე რობერტ ბერნსს ეკუთვნის.

ლოყაზე ვიბწკ ინე _ დავრწმ უნდი, ხომ ნამდვ ილად შოტლან დიის მაღალმთიან რეგიონში ვიმყოფები-მეთქი. შემდეგ სულის გასამხნევებლად ვალტერ სკოტს მოვუხმე და გავიხსენე მისი სტროფები „მარმიონიდან“, ლექსად დაწერილი პირველი რო მანიდან: The quaighs were deep, the liquor strong, And on the tale the yeoman throng, Had made a comment sage and long,

მთიელთა მუსიკალური შემოქმედებით მონუსხულს, განსაკუთ რებით პირველი სტროფი მომეწონა: Should old acquaintance be forgot, and never brought to mind? Should old acquaintance be forgot, and auld lang syne? თავისუფალ თარგმანში ქართულად ეს სტროფი ასე ჟღერს: „როგორ მოვშორდე მოყვასს, ძალს ცხოვრებისას? როგორ მოვშორდე? ვაჰ, დრონი, დრონი!“

ცეცხლოვან ამბროზიას თითქმის ნახევარი ჰეგისი დავაყოლე _ ჩვენებური კუპატის ბიძაშვილი, ოღონდ ცხვრისგან მომზა დებული და შვრიის მინარევებით შეკაზმული. ვიფიქრე, შემდეგ სადღეგრძელოში აუცილებლად უნდა ვუმ ღერო სადიდებელი კერიის დედაბოძს და შეთავსებით, ალის ტერის მეუღლე ბონის, რომელიც საუცხოო ტრადიციულ ი შოტ ლანდიური კერძებით გაგვიმასპინძლდა. ხსენებულ ჰეგისს გვერდს უმშვენებდნ ენ თალგამის კერძი, ჩვენებურ მხალს რომ წააგ ავდა და კარტოფილის პიურე. ასევე მოგვართვეს ორაგუ ლი შოტლანდიურად და მოხრაკულ-შებრაწული როჭო.

ფირალი მეკვლე რობერტ ბერნსი დიდ გასტრონომიულ განცხრომაში ვიყავით, როცა კარი გაიღო და ალისტერის ვაჟი შავტუხა გოლიათს შემოუძღვა. შემოსწრ ე ბულმა „რობ როი მაკგრეგორმა“ (რატომღაც ზუსტად ასე წარ მომედგინა ეს ლეგენდარული შოტლანდიელი „დათა თუთაშ ხია“) იატაკზე მონეტები და ქვანახშირი დაყარა და ისედაც გა დავსებულ სუფრაზე პური, მარილი და ვისკის ტიკი დააბრძანა. შემოსწრ ებულის იერმა, მიხრა-მოხრამ, მედიდურმა ქცევამ, მკაცრმ ა გამოხედვამ და, ამავე დროს, სითბომ და სიკეთემ მის თვალებში უმალ მომაგონა უილიამ უორდს უორთის (სხვათა შორის, ინგლისელის) სტროფები რობ როი მაკგრ ეგორის სა დიდებლად და უკვდავსაყოფად: A famous man is Robin Hood, The English ballad-singer's joy! And Scotland has a thief as good, An outlaw of as daring mood; She has her brave Rob Roy!

„ინგლისს ხომ ჰყავს რობინ ჰუდი, აშუღების სიხარული და სამშობლოს საამაყო შვილი! მაგრამ შოტლანდიის მთებშიც იშვა გამბედავი, უშიშარი რობ როი _ ფირალი და გმირი!“ „პირველ ფეხს (First-Foot) გაუმარჯოს!“ _ დაიგრუხუნა ალის ტერმა. შემდეგ გაკვირვებისგან პირდაღებულს ნიშნის მოგებით გადმომხედა და სტუმარი წარმიდგინა. აი, აქ კი გაცხადდა „არა ქერებს!“ საიდუმლო, გაირკვ ა ახალმოსულის უცნაური ქცევა და „პირველი ფეხის“ სრულიად გაუგებარი მნიშვნელობა. ჩვენი გუ ლუხვი გოლიათი ჩვენი მეკვლის ტყუპისცალი ყოფილა _ შედა რებისთვ ის, „პირველი ფეხი“ და მეგრელი „კუჩხი ბედინერი“, იგივე „ფეხბედნიერი“, რადგან მეკვლეობის ტრადიცია შოტლან დიელებს ოდითგანვე დაუდგენიათ, ოღონდ, მთავარია, ქერათ მიანი არ შემოგეპაროს პირველ სტუმრად.

მომენტი ვიხელთე და საპასუხოდ „ოცდახუთსა დეკემბერსა“ წა ვიღიღინე, მერე კი ქართული საახ ალწლ ო ტრადიციებ ის მოკლე მიმოხილვა შევთავაზე მეკვლეობის ჩათვლით. აღტაცებულმა შოტლანდიელ ებმა განსხვ ავებული მოითხოვეს. შეავსეს და, რო გორც საპატიო გრძელვადიან სტუმარს, მე გამომიწოდეს.

იქვე, ექსპ რ ომტად, თავისუფალი თარგმანიც მოვაყოლე: „ქუეიქი _ უძირო, სასმელი _ მწველი; თქმულებით მონუსხულ მსახურთა დასს სიტყვა მოუდ ის კაზმული, გრძელი“... ...და ბოლოს ვისკით სავსე „ქუეიქი“ მოთქმით დავცალე. ალის ტერმა დასძინა: „სხვათა შორის, მეკვლეობა ბერძნ ებმაც იციან. იქ მეკვლეს „პოდარიკოს“ ანუ, ისევ და ისევ, „ფეხბედნიერს“ უწოდებენ. კიდევ მსმენია, რომ საბერძნ ეთში ახალი წლის ღამეს სახლის კარზე ბროწეულს კიდებენ, სახლს კი ხახვის გირლანდე ბით რთავენ. ბროწეულ ი და ხახვი ნაყოფიერების, განახლების, ხვავისა და წარმატების უძველესი სიმბოლოებ ია“. აქ თავმდაბალმა შოტლანდიელ ებმა მხოლოდ გაკვრით ახსენეს ნაყოფიერების მშობლიური სიმბოლო ფითრი _ ხეებზე მცხოვ რები პარაზიტული მცენარე. არადა, რომაელ ი ბუნებისმეტყველი და ფილოსოფოსი პლინიუს უფროსი ჯერ კიდევ ჩვენი წელთაღ რიცხვით პირველ საუკ უნეში წერდა ჩემი მასპინძლების წინა პარი კელტების უძველეს წარმოდგენებზე, რომელთაც ფითრი შეცდომით მიაჩნდ ათ ხის განშტოებად, რომელშიც მასპინძელი მცენარის სული იყო მოთავსებული. ფითრის „რთვლის“ რიტუალ ი იმართებოდა ზამთრის ბუნიობი დან მეექვსე ღამეს, როცა ლეგენდარული ქურუმები და მგოსნები ოქროს ნამგლით ჭრიდნენ ამ საკრალურ მცენარეს მუხის ხეე

ამ წესს რომ გავუგოთ, მოგვიწევს ვიკინგების ეპოქაში პატარა ისტორიული ექსკურსიის მოწყობა. იმ ეპოქაში ოქროსფერთმი ანი და ცისფერთვალა სკანდინავიელ ი მეზღვაურ-მებრძოლები ხშირად სტუმრობდნ ენ ბრიტანეთის კუნძულებს და აქაური სიმ დიდრეებით მოხიბლულნი სასტიკად აწიოკ ებდნ ენ ადგილობრივ მოსახლეობას. შოტლანდია კი ერთ-ერთი უმოკლესი საზღვაო მარშრუტის პირველი პუნქტი იყო. ასე რომ, ბუნებრივია, კარ ზე მომდგ არი ქერათმიან ი და, ღმერთმ ა დაიფაროს, ცულითა და ფარით დამშვენებული წვეროსნის დანახვა არც ერთ შოტლან დიელს არ ეპიტნავებოდა, განსაკუთრებით ახალი წლის ღამეს. აი, შავტუხა ან, თუნდაც, ტრადიციულ-კელტურ-შოტლანდიურად წითური სტუმარი ახალი წლის ღამეს, თანაც საჩუქრებით, სულ სხვა ემოციებს იწვევს. ამ „სხვა ემოციების“ მიზეზმა და ჩვენმა მეკვლემ, რომელსაც ძალიან მოხერხებულად ერქვა რობერტ ბერნსი, დაგვლო ცა და მოგვეფერა. ჩვენც ვალში არ დავრჩით, შემოსწრებულის სადღეგრძ ელო შევსვით, მივულოცეთ ახალი წელი და...

90 VOYAGER 24/2022

რობერტ ბერნს ის მუზეუმი 91 VOYAGER 24/2022

შოტლანდია

ში პირველი შემხვედრი ადამიან ი განსაზღვრავს ჩვენს ცხოვრე ბას მომდევნო 12 თვის განმავლობაში. ანუ, შეგხვდ ა ბებრუხანა ან, მთლად უკეთესი, კუზიანი ბებრუხანა _ თუნდაც, ჩვენი ბრაუ ნის ქვრივი, ტბის პირას განმარტოებ ით რომ ცხოვრობს, მთელი წელი სასიამ ოვნო სიურპრიზებს ვერ აუხვალ. ბავშვი, მღვდელი ან ექიმი შეგეჩეხა _ მაგალითად, მამა ანგუს გალბრაიტ ი ან დოქ ტორ გალოუეი. მზად იყავი მოახლოებული უბედურებისთვის“, დასძინა ბონიმ.

ბიდან. ზამთარში, როცა სათაყვანებელი მუხის ფოთლები უკვე ჩამოცვენილი იყო, ფითრი ისევ სიმწვ ანით იწონებდა თავს, რის გამოც მას ხის სულის დამცველის როლს მიაწერდნენ, საწამ ლავის ანტიდოტად მიიჩნევდნენ და ავი სულებისგან დასაცავად იყენებდნენ. დრუიდების ხსენებაზე ალისტერმა წინაპრების სადღეგრძე ლო შემოგვთ ავაზა, რომელსაც მოჰყვა მამაპაპური Highland dance, „მთიულური ცეკვა“ ან, უფრო მარტივად რომ ვთქვათ, „მთიულური“. მსგავსება შავ-წითელ ფერებში გადაწყვეტი ლი ტანისამოსით არ დამთავრებულა. განსაკუთრებით გამაოცა რიტმულმა ხტომამ და ქალ-ვაჟის ფლირტ-შეჯიბრმა.

„მადლობა, ბონი! აწი რაღა მომკლავს“, _ მასპინძლის სიტყვებ მა და „კრანახანის“ მორიგმა ულუფამ რობერტი აშკარად ხუმ რობის ხასიათზე მოიყვანა. ამხელა გოლიათი ჯორკოზე შედგა, ბუხრიდან მაშით წინდახედულად ამოღებული მუგუზალი პირ თან ახლოს მიიტანა და სტოუნჰეივენელი პიროტექნიკის ჯადოქ რების იმიტაცია-გაჯავრებას შეუდგა. სიცილისგან ვიგუდებოდით.

ამ შოტლანდიურ-ქართულმა დუეტმა რუმინეთის ერთ-ერთ სოფელში ნანახი ცეკვაც გამახსენა. თითქოს, სად შოტლანდია და სად რუმინეთი?! მაგრამ არა _ ცეკვა ხომ კომუნიკაციის უძველესი ენაა, უნივერსალური ენა, რომელიც სათავეს პირ ველყოფილი ადამიანის ყოფიდან იღებს და ნანადირევის მი ერ მოგვრილი სიხარულისა თუ სექსუალური ჟინის გამოხატვას უკავშირდება. ჩვენ, მთელ მსოფლიოს, სწორედ ეს უძველესი, გულისა და მეხსიერების სიღრმეში ჩამარხული, მაგრამ დღესაც ძლიერი და გულუბრყვილო ემოციებ ი გვაერთიან ებს: უძველე სი წარმოდგენები და ჩვევები, ასევე, მათი გამოხატვის ფორ მები, რაც ადამიანის პირველქმნილ ბუნებაში იღებს სათავეს. ადამიანი კი ყველგან ადამიანია, გეოგრაფიულ მდებარეობას მნიშვნელობა არ აქვს. აი, მაგალითად, იმავე რუმინეთში ახალი წლის ღამეს შინაურ ცხოველებს ებაასებიან. პრეისტორიული წარმოდგენების თა ნახმად, შინაური ცხოველისთვის ახალი წლის მილოცვა მათ ოთხფეხა მეგობრებს ჯანმრთელობას და ნაყოფიერებას მა ტებს. ჰგონიათ, რომ ამ ჯადოსნურ ღამეს ცხოველებს მეტყვე ლების უნარიც უჩნდებათ. ასე რომ, ეს ორმხრივი ურთიერთო ბაა: გლეხკაციცა და ლაპარაკის უნარმიცემული პირუტყვიც იმ ერთ ღამეს ერთმანეთს გულისტკივილსა თუ სიხარულს უზია რებენ და შემდეგ ერთად ეშვებიან თავბრ უდამხვევი სარიტუა ლო ცეკვის ორომტრ იალში... ...სწორედ ცეკვაში თითქოს შიშვლ დება რაღაც პირველყოფი ლი, ძალიან ადამიანური შეხედულებები სამყაროზე ჯერ კიდევ იმ დროიდან, როცა გამოქვაბულში თუ უძველეს ქოხებში მზა რეულიც კი არ ჰყავდათ და ცეცხლის თავზე აღმართულ შუბზე წამოცმული ნანადირევის ხორცს ყველა საკუთარი გემოვნების მიხედვით მიირთმევდა: ცივი თუ ცხელი, უმი თუ დაბრაწული, ველური ბალახის „გარნირით“ თუ მის გარეშე... სხვათა შორის, ამ „დემოკრატიულ-ეგალიტარული“ სამზარეულოს გადმონაშ თი, თურმე, შოტლანდიაშიც არსებობს. ნება მომეცით, წარ მოგიდგინოთ მისი უდიდებულესობა „კრანახანი“! სანამ ჩვენ, გიჟური ცეკვით გათანგულები, სულის მოთქმას ვცდილობდით, ბონიმ ოთახში უშველებელი გობი შემოიტანა. „კრანახანი!“ _ შესძახა და ყველას თვალები გაუბრწყინდა. ტრადიციული შოტლანდიური დესერტის, კრანახანის ინგრე დიენტებია: ათქვეფილი ნაღები, თაფლი, შვრიის ფაფა, ჟოლო და, რა თქმა უნდა, ვისკი, თუმცა შესაძლებელია ათასგვ არი ვა რიაცია, დამატება-გამდიდრება. „შოტლანდიური დესერტების უპირობო მეფედ“ აღიარებული კრანახანი, დიდი ალბათობით, მსოფლიოში ყველაზე დემოკრატიული ტკბილეულ იც გახლავთ: ნაცვლად გრძელ შუშის ჭიქებში მორთმევისა, სუფრაზე შემო აქვთ ცარიელი გრძელი შუშის ჭიქები და ყველა ინგრედიენტი ცალ-ცალკე. ასე რომ, ყველას აქვს შესაძლებლობა საკუთარი სურვილისა და გემოს მიხედვით შეარჩიოს რომელი ინგრ ედი ენტი უხარებს მას გულს და პირს და რა ოდენობით. სანამ და ნარჩენი მეინახეები საკუთარი კრანახანის ვერსიის შეთხზვით იყვნენ დაკავებულნი, გადავწყვიტე, რომ დროა, მეც გავერიო

რობერტის წონის ქვეშ „დატანჯულმა“ ჯორკომ კიდევ ერთი იტა ლიური ტრადიცია გამახსენა: ზუსტად შუაღამეს, ახალი წლის დადგომისას, ფანჯრებიდან ძველ ავეჯს, ჭურჭელს და ათასგვარ წვრილმანს ყრიან, რითაც სიმბოლურად ემიჯნებიან ყველაფერს ძველს, უსარგებლოს, ნეგატიურს და ბოროტს და გულს უხსნიან ყოველივე კარგს, სასარგებლოსა და სასიკეთოს.

მარაქაში. „ნამდვილი საახ ალწლო სიგიჟე თუ გინდათ, ჩვენს მეზობელ თურქეთში უნდა შეიხედოთ...“ _ ვთქვი და აღარ გავჩერდი. ვისკის გავლენით აღმოცენებული ჩემი უგრძესი სიტყვა მოკლედ აი, ასე შეიძლება შევაჯამოთ: თურქეთში ახალი წლის ღამეს განსაკუთრებული იღბლ ისა და წარმატების გარანტიად მიიჩნე ვენ წითელი საცვლის ტარებას. ამიტომ მოთხოვნა ამ პროდუქ ტზე დღესასწაულის მოახლოებასთან ერთად კატასტროფულად იზრდება და გაყიდვები არანორმალურ რეჟიმშია. ამ ტრადიცი ის წარმოშობის ამხსნელი თეორიებიდან ერთ-ერთს უძველეს დროში გადავყავართ, როცა წითელი ფერი ბოროტებასთან და ბოროტთან იყო გაიგივებული, შესაბამისად _ უარყოფილი და მოძულებული. მაგრამ ერთ დღესაც, ყოველი წლის მხოლოდ ერთ დღეს, ყველაფერი თავდაყირა დგებოდა და წითელი ფე რი კეთილდღეობის მომტანად მიიჩნეოდა. რატომ მაინცდამაინც საცვალი და არა, მაგალითად, ქუდი ან ფეხსაცმელი?“! აქ ტრა დიციების მკვლევრებს ერთგვაროვანი პასუხი არ აქვთ, თუმცა ყველაზე მეტად სავარაუდოა, რომ საცვალი ნაყოფიერების სიმ ბოლოებთან _ გადატანითი მნიშვნელობით და ორგანოებთან _ პირდაპირი მნიშვნელობით ყველაზე ახლოსაა.

მაგრამ შემდეგ მიმოვიხედე, ინტერიერს კარგად დავაკვირდი, დე ტალებს ჩავუღრმავდი და მივხვდი, რომ აქედან ვერაფერს გადავ ყრიდით, არ შეიძლებოდა. ყველაფერი და მათ შორის ვგულისხ მობ შემდეგ ნივთებს: „ჩალახი“ _ ყვავილოვანი სიმბოლიკით და გეომეტრიული მოტივებით დამშვენებული ბუხარი; „სპერტლი“ _ სახელგანთქმული ტრადიციულ ი შოტლანდიური ხის ციცხვი ფა ფის მოსარევად; „კრილი“ _ დაწნული გიდელი ზღვის პროდუქ ტების დასაჭერად, გადასაზიდად და შესანახად; „ბობჰლა“ გობი; „კლოასაგ“ _ მუთაქები; და, რა თქმა უნდა, „ბჰრატ ურლაირ“ _ ფარდაგები საყოველთაოდ ცნობილი შოტლანდიურ ი ორნამენ ტებით _ მოკლედ, ყველაფერი ამ კოპწია სახლში ძალიან კარგად და ფაქიზად შენახული ჩანდა და მკაცრად განსაზღვრულ როლს ასრულებდა, ითავსებდა, როგორც დეკორატიულ, ასევე პრაქტი კულ ფუნქციას. ასე რომ, იტალიელების საახალწლო ახირების გამეორების იდეა უმალ ჩაიფარცხა.

ნაპოვნი ნივთები, მათ შორის ქვისგან გამოთლილი ჭურჭლ ის კარადები, მაგიდები, სკამები და საწოლები, ნეოლითის ეპოქით (IV-III ათასწლ ეულ ი წ. აღ.) არის დათარიღებული. მუხა პირველი იგრძნობს ალიონს და პირველ სალამს _ განთიად ისას; ამასობაში შემოგვათენდა კიდეც. ჩემს ფიქრებში უკვე თბილ სა წოლში, აგიზგიზებული ბუხრის გვერდით, ვიყავი და ტკბილ სიზ მრებს მივცემოდი წითელი საცვლების, კუზიანი ბებრუხანებისა და ციდან ჩამოცვენილი ავეჯის გარემოცვაში, მაგრამ ალისტერმა და მისმა კლანმა დამცეს ბეჭებზე. „ლუნი დუკი! ლუნი დუკი!“ ეს სიტყვები საბრძოლო ყიჟინისავით ჩაიღვენთა ჩემს სულში. ისე თი ხმით შეჰკივლეს, კარგს არაფერს მოასწავებდა. იმ მომენტში, ალბათ, იმ ძველ რომაელს ვგავდი, ახალი წლის დილას ქუჩაში პირველი უმაღლესი ქურუმი და მეცნიერებათა დოქტორი-ონკო ლოგი ერთად რომ შეხვდნენ. ჩემი წინათგრძ ნობა ნაწილობრივ გამართლდა. ანუ, ის, რაც მე ლოდა, ერთი შეხედვით, საზარელი და შემაძრწუნებელი იყო, მაგრამ სინამდვილეში, _ ისევე, როგორც თითქმის ყველაფერი შოტლანდიაში, _ სასიამოვნო და დაუვიწყარი აღმოჩნდა. ერთი სიტყვით, ჩემმა კელტებმა დაშლა-არმოშლის შესვეს, ხე ლები იღლიებში გამიყარეს და ზემოხსენებული ლოხ ნევინისკენ გამაქანეს. დიახ, იმ ტბისკენ, ჩემი მწირობის მიზეზად რომ იქცა პანდემიის დაწყებისას. შემდეგ ყინულის საფარი ჩაამსხვ რიეს, ვისკი ჩამოასხეს: თავადაც მიეტანნენ და მეც დამატანეს, შემდეგ კიდევ ერთხელ შეჰკივლეს და ყველა წყალში გადავეშვით.

სხვათა შორის, მსოფლიოშ ი უძველესი ავეჯი შოტლანდიაშ ია აღ მოჩენილი. სკარა-ბრეიში არქეოლოგიური გათხრების შედეგად

„სხვათა შორის, წითელი საცვლის თემა იტალიაშიც გვხვდე ბა, თანაც იმავე დანიშნულებით და იმავე დროს, ანუ ახალი წლის ღამეს“, _ ბანი მომცა ბონიმ და, თემის განვრცობა _ ლათინიზაციის მიზნით, რობერტ ბერნსს მიუბრუნდა.

P.S. Loony Dook („გიჟური ყვინთ ვა“) _ შოტლანდიური ტრადი ცია: ახალი წლის დღეს, ანუ პირველ იანვარს, ყინული ვით ცივ ტბასა თუ მდინარეში ყვინთვა-ბანაობა, ჟრიამული, სიხარული, ბევრი ალკოჰოლი, სიყვარული, ძმობა, სოლიდა რობა და მთელ მსოფლიოში მშვიდობისა და კეთილდღეო ბის სურვილი.

„რობერტ, შინ მიმავალ გზაზე კარგად შეათვალიერე შორიდანვე, პირველი ვინ შეგხვდება...“ _ ეშმაკური ღიმილით ესროლა მან დიდი პოეტის „ორეულს“. „ეგ როგორ?!“ _ შეიცხადა რობერტ ბერნს მა. „აი, როგორ: უძველესი დროიდან, შეიძლება ძველი რომის ეპო ქიდანაც კი, ითვლება, რომ ახალი წლის დადგომის შემდეგ ქუჩა

92 VOYAGER 24/2022

93 VOYAGER 24/2022

იტალია

გადაწყდა, რომში ერთად წავსულიყავით, ქალაქში, სადაც, ისედაც, ყოველ შაბათ-კვირას გავრბოდი შუასაუკუნოვა ნი მოწყენილობისგან თავის დასაღწევად; დიდებულ რომში, რომლის ისტორიასაც უნივერსიტეტში ძირძვ ელი რომაელი და ისტორიული გეტოს მკვიდრი _ ანა მოდილიანი გვიკითხავდა და, რადგან ისტორიის ევროპული სახელმძღვანელოები ძალი ან განსხვ ავდება ქართულისგან, მისმა სალექციო კურსმა ერ თიანად გადაგვასახლა პავლე მეორის დროინდელ ქალაქში. ეს გულისხმ ობდა ვატიკანის არქივის ხელნაწერების გაცნობას, ლათინური ტექსტების თარგმ ნასა და პოლიტიკოსების პირადი მიმოწერების კითხვას. ჩვენც გვეგონა, რომ ყველაფერი ვი ცოდით: რას ჭამდნენ და რას სვამდნენ, რა საზეიმო ღონის ძიებები იმართებოდა კარნავალზე, რამხელა გადასახადებს აკისრებდნენ ებრაელებს, სად ყრიდნენ ნაგავს. ვკითხულობ დით ქალაქის სტუმრებისა და მომლოცველების სამოგზაურო ჩანაწერებსაც, რომელთაგანაც გონებაში ყველაზე მეტად ერთი ფრაზა ჩამრჩა: Roma: tanti preti, tante puttane (რომი: ბევრი მღვდელი, ბევრი მეძავი). მაგრამ არ ვიცოდით, როგორი იყო საშობაო რომი და ეს ამბავიც უნდა გამოგვესწორებინა. რომში ჩასულებს ღვთისმსახურები, იმ დილით სადგურზევე უამრავი შეგვხ ვდ ა _ ბევრად მეტი, ვიდრე ჩვეულებრივ დღე ებში. ბაქანზე ჯგუფებად და სწრაფი ნაბიჯით მიემართებოდნენ გასასვლ ელისკენ სხვადასხვა ორდენის მონაზვნ ები, სემინარი ელები თუ მღვდლები.

შობის მისტერია

პირველი უჩვეულო და ოდნავ ახირებული თოვლის ბაბუა კი რომა ტერმინის სადგურიდან გამოსვლისთანავე გამოგვეცხა და. ეს იყო 50 წლამდე კონტროლიორი, რომელიც ვენეციის მო ედნისკენ მიმავალ ავტობუსში ამოვიდა და ხმამაღლა დასჭექა: - დილა მშვიდობის! დღეს შობაა და ვერ წარმოგიდგენიათ, ისე არ მინდა, რომელიმე დაგაჯარიმოთ! ამიტომ, უბილეთოებს ძა ლიან გთხოვთ, ჩაბრძანდეთ ავტობუსიდან!

ასე, სიცილით დაიწყო შობის დილა. გაგრძელდა „საშინაო და ვალებით“ _ წმინდა მარკოზის ტაძრის მონახულებითა და ტაძრის აფსიდის მოზაიკაზე ჩანაწერების გაკეთებით.

ამის თქმა იყო და მგზავრების ნახევარი გაიკრიფა, კონტროლი ორმა თითქმის თავისუფალ ავტობუსში ჩამოიარა ბილეთების შესამოწმებლად, ბოლოში მსხდომებს კი უბრალოდ გამოგვ ძახა: თქვენ, უკან სამი გრაცია რომ სხედხართ, ნუღარ მომიყ ვანთ, გაქვთ, ხომ ბილეთიო?!

რომს ისედაც ყველაზე მკრთალი ღამის განათება აქვს, რაც კი დიდ ქალაქებში მინახავს: არ ვიცი, ასე ელექტროენერგიის ხარჯებს ზოგავენ, თუ ამბიენტის სტილი მოსწონთ, მაგრამ ასეა და არ გამკვირვებია, რომ საშობაო განათებაც ასეთი მბჟუტავი იყო მთელ ქალაქში, მბჟუტავი და საოცრად მყუდრო.

რის შემდეგაც ფეხით დავადექით ერთ-ერთ ყველაზე ამაღელ ვებელ საფეხმავლო გზას ვენეციის მოედნიდან წმინდა პეტრეს ტაძრამდე.

ი რ ინ ა ბაგ აურ ი

რომი რა მოლოდინი უნდა მქონოდა ჯერ კიდევ საბჭოთა კავშირში დაბადებულ და მერე აგვისტოს ომით ტრავმირებულ 22 წლის სტუდენტს ჩემი პირველი ევროპული შობისგან, ზუსტად არ მახ სოვს. ალბათ, იგივე, რაც ბევრ ჩემს თანამემამულეს, რომელიც ზამთრის არდადეგების გასატარებლად რომში ჩავიდა და ისე თი არაფერი დახვდა, რაც ტელევიზორში ენახა დასავლურ, უფ რო ამერიკულ, ფილმებში: ქუჩებში მოსიარ ულე სანტა კლაუს ე ბი, მარციპანით მორთული ფერადი ორცხობილები და ფრენკ სინატრას მთელი საშობაო ალბომი, თავისი „ჯინგლ ბელზით“. რომში არაფერი ამდაგვარი არ დამხვედრია.

თვალს ახალისებდა საშობაო ბაზრობაც, სადაც ახლად მოხა ლული თხილეულ ის, ტკბილეულობის, ზამთრის ქუდებისა და ხელთათმანების დიდი არჩევანი იყო და უცხო ადამიანები გვი ღიმოდნენ.

სწორედ 2008 წელს, იტალიაში სწავლისას, შობის არდადეგების მოახლოებ ა, იმით ვიგრძენი, რომ გარშემო უჩვეულო სიმშვი დე ჩამოწვა: უნივერსიტეტი დაიხურა და სტუდენტური საერთო საცხოვრებელი თითქმის მთლიანად დაცარიელდა: ევროპელე ბი და ამერიკელები შინისკენ გაიკრიფნენ, შემოვრჩით თითოო როლა კავკასიელი და ერთიც ინდოელი ბიჭი, რომელიც ლაციოს შუასაუნეების კოხტა, მაგრამ სევდიან ქალაქში, ზამთრ ის ნისლი ან დღეებში, თავისზე ორჯერ დიდი წითელი ქოლგით დადიოდა და, მისდა უნებურად, გამვლელების თვალს ახალისებდა.

23 დეკემბერს ჩემი იტალიელი ჯგუფელის, მარიაკიარას ზარი გაისმა, რომელიც შინ ვერ ახერხებდა დაბრუნებას _ უნივერ სიტეტში სწავლის პარალელურად, მონასტერში მორჩილად მსახურობდა. იქ კი ტელეფონის გამოყენების უფლებას განსა კუთრებულ დღეებში აძლევდნენ ხოლმე, ამით ისარგებლა და დამირეკა; შემახსენა, რომში ვართ წასასვლელებიო. ჯერ ერ თი იმიტომ, რომ უნივერსიტეტიდან შუასაუკუნეების ერთ-ერთი ძეგლის მონახულება გვევალებოდა და მერე _ მეორ ეც, მარი აკიარას იმ წლის პრეზეპეს ნახვა უნდოდა.

თუმცა, ჩემს შემთხვევაში, ამერიკული ფილმების სცენარ მა ოდნავ მაინც იჩინა თავი: გაუკაცრიელებული სტუდენტური საცხოვრებელი დაემსგ ავსა სასტუმროს კუბრიკის Shining-დან, ჩემი ყოველდღიურობა კი _ ამერიკულ საშობაო სიმღერას _ Lonely this Christmas.

94 VOYAGER 24/2022

95 VOYAGER 24/2022

იტალია

ვია დელ კორსოზე, ძირითადად, ტურისტები ირეოდნენ: აქ იყ ვნენ ნისლიან ამინდშიც წელში მხნედ გამართული, მოკლემკ ლავიან მაისურებში გამოწყობილი ჩრდილოელები და მობუზუ ლი, თბილ ტანსაცმელში გახვეული სამხრეთელები. საყვარელი ბარის, „დანტეს“ ბარისტამ ტრადიციულ ი გულის ნაცვლად კა პუჩინოზე ნაძვის ხე დაგვიხატა, ბარში გაცნობილმა ორმა მონა ზონმა კი საშობაო ბარათები გვაჩუქეს. ასე გაღიმებულებმა ავისეირნეთ წმინდა პეტრეს ტაძრამდე და მოედანზე დადგმულ, ცვილის ქანდაკებებისგან შექმნილ საშო ბაო სცენას მივადექით. მის ცენტრალურ ფიგურას, ბაგაში მწო ლიარ ე ყრმა იესოს მარიამ ი, იოსები, მოგვები და შინაური ცხო ველები დაჰყურებდნენ. ნიავ ი მოგვებს მძიმე, ოქროს ძაფით ნა ქარგ მდიდრულ ტანისამოსს ურხევდა, ბაგის წინ მდგარი ადა მიანები კი თვალებანთებულები შესცქეროდნენ და უღიმოდნენ შობის სცენის პერსონაჟებს და ერთმანეთს. მაშინ მივხვდი, რომ მთელ ამ სიმყუდროვეში, ეს ღიმილიანი და ემოციებით ანთებუ ლი თვალები იყო რომის საშობაო განათებაც და მხიარულებაც. და ქრისტიან ობის დიდი მისტერია სწორედაც რომ ასეთი უნდა ყოფილიყო: მშვიდი და მშვენიერებით აღსავსე. _ საქართველოში პრეზეპე არ იცით? მაშ, პრეზეპეს ისტორიაც არ იცი? _ მკითხა მარიაკ იარ ამ და თავი რომ გავუქნიე, მოყო ლა დაიწყო.

პრეზეპე პრეზეპეს ისტორია იწყება მანამ, სანამ გენუელ ი კოლუმბი ამე რიკის ნაპირებს მიადგებოდა; პიზელი გალილეი პოლონელი კოპერნიკის ჰელიოც ენტრისტული თეორიის დამტკიცებაზე და იწყებდა მუშაობას; ფლორენცია აღორძინებისა და ჰუმანიზმის დედაქალაქად იქცეოდ ა და ლეონარდო ვიტრუვიუსის ადამიანს დახატავდა _ ანატომიურ ფიგურას, რომელსაც წრე არტყამს გარსს, თვითონ კი სამყაროს ცენტრშია. პრეზეპე უფრო ძველი დროიდ ან მოდის: ჯერ კიდევ მეცამეტე საუკუნის დასაწყისიდან, როცა ჯვაროსნულ ლაშქრობებს და ექანცა ევროპა და როცა ამ დაუსრულებელ საღმრთ ო ომებს მრავალი ათასობით ქრისტიან ი და მუსლიმი ეწირებოდა. ადა მიანთა სიკვდილით შეძრული იტალიის მფარველი წმინდანი ფრანცისკე ასიზელი კი მშვიდობის დამყარების მისიით თავა დაც გაემგზავრა მეხუთე ჯვაროსნულ ომში. არაბული და იტა

ლიური წყაროების თანახმად, ის პირადად სულთანს ეახლა კარზე. თუმცა, ამ სტუმრობიდან სულ მალე, 1219 წლის 29 აგვის ტოს ჯვაროსნულმა ლაშქარმა მწვავე მარცხი იწვნია და ბრძო ლის ველზე 6000 ათასი ქრისტიან ი დაიღ უპა. სასტიკი ჟლეტის ცქერით შეძრულმა წმინდანმა, სიცოცხლის ბოლო წლებში, მო რიგი სასწაული აღავლინა: 1223 წელს, დეკემბრის თვეში, რო მიდან ბრუნდებოდა, სოფელ გრეჩოში გაჩერდა. წინასაშობაო დღეები იყო, ეს დღესასწაული კი წმინდანს განსაკუთრებით უყ ვარდა. ტყეში როცა გაიარა, იქაურმა გამოქვაბულებმა წმინდა მიწაზე ნანახი ბეთლემის მღვიმე მოაგონა, ადგილობრივ დიდ გვაროვანთან მივიდა და სთხოვა, გამოქვაბულში ბაგა მათაც დაედგათ, სოფლიდან ვირი და ხარი ამოეყვანათ და ამ გარე მოში აღევლინათ საშობაო ლიტურგია _ სწორედ ისე, როგორც პირველ საუკუნეში ბეთლემის შობის მისტერია აღსრ ულდა. თვითმხილველების მტკიცებით, იმ ღამით, სასწაული მოხდა _ ყველასგან მივიწყებული და მიყრუებული სოფლის, გრეჩოს, მაცხოვრებლებმა მართლაც იხილეს ბაგაში გაჩენილი ჩვილი იესო, რომელიც წმინდა ფრანცისკემ ხელში აიყვანა და გულში ნაზად ჩაიკრა. სახარების ამ გაცოცხლებულმა სურათმა და ჩვი ლის სისათუთემ თვითმხ ილველებს გულები გაუთბო. ქრისტე ხელშესახები გახდა ღვთისგან გაუცხოებული ადამიან ებისთ ვის, რომელთა წარმოდგენაშიც ღმერთი მკაცრი და მიუწვდო მელი იყო, იმ ღამით კი მათ პატარა სოფელში ისევე, როგორც პროვინციულ ბეთლემში, სწორედაც რომ ღარიბებსა და შეჭირ ვებულებს მოევლინა. თეოლოგების აზრით, ამით წმინდანმა, საქრისტიან ოს აუწყა, რომ ყოვლადმოწყალე ღმერთი იქ განსხეულდებოდა, სადაც მოუხმობდნენ _ თუნდაც ეს სოფელი გრეჩო ყოფილიყო და წმინდა მიწის დასაპყრობად ჯვაროსნული ლაშქრობები და ადამიანური მსხვერპლი აღარ იყო საჭირო. პრეზეპე მას შემდეგ იტალიური და უკვე ევროპული შობის განუ ყოფელი ნაწილია. კათოლიკური სამყაროს მთავარი პრეზეპე ვატიკანში, წმინდა პეტრეს ტაძრის მოედ ანზე ეწყობა. თავდა პირველი ბაგის ხილვა ლაციოში, გრეჩოს მღვიმეშია, შესაძლე ბელი. ყველაზე თეატრალურ საშობაო სანახაობას კი უდავოდ ნეაპოლი მასპინძლობს, სადაც სან გრეგორიო არმენოს ქუჩა საშობაოდ მთლიან ად პრეზეპეების გამოფენად იქცევა ხოლმე. იქაურ პრეზეპეებს ადგილობრივი ოსტატები წლიდან წლამდე ამზადებენ და ამდიდრებენ ახალ-ახალი პერსონაჟებითა და შთამბეჭდავი სცენოგრაფიით.

ჯოტოს შობა კიდევ ერთი ადამიანი, რომელმაც კაცობრიობას შობის ამბა ვი ახალი ენითა და იმ დრომდე წარმოუდგენელი ფერთა გა მით მოუთხრო, მხატვარი, არქიტექტორი და მოქანდაკე ჯოტო და ბონდონეა. დიდი რევოლუციონერი, რომელმაც პირველმა გაბედა და შუასაუკუნეების მკაცრად განსაზღვრული ბიზანტიუ რი იკონოგრაფიული კანონები დაარღვია. ჯოტომ მხატვრ ობას პერსპექტივა და იმ დრომდე არნახული ქრომატიულობა შემა ტა, ბიბლიურ პერსონაჟთა სახეებს კი _ განცდები და ადამია ნურობა. მხატვარი, რომელიც იტალიური რენესანსის წინამორბედად მიიჩნევა, წმინდა ფრანცისკეს გარდაცვალებიდან, დაახლოე ბით, ორმოცი წლის შემდეგ, სავარაუდოდ 1267 წელს, ტოსკანის ერთ-ერთ სოფელში _ ვიკიოში დაიბადა. უჩვეულო დრო იყო: შუასაუკუნეების ადამიანები, მით უფრო კი ხელოვანები, წმინდანებთან ერთად თანაარსებობდნენ: „ცხოვრობდნენ სამყაროში, სადაც მათ გარშემო ყოველივე _ ძვირფასი ქვების არსებობა თუ ვარსკვლ ავებით მოჭედილი ზე ცა, ღვთის ნების გამოვლინებად აღიქმებოდა“. ამიტომ, ჯოტოს ცამეტი საუკუნის წინანდელი სახარებისეული სიუჟეტები ისეთი ვე ემოციურია, როგორიც წმინდა ფრანცისკე ასიზელის ცხოვ რების სცენებია.

წმ. ფრანცისკე ასიზელის ქანდაკება 96 VOYAGER 24/2022

წმინდანის საფლავზე აღმართული ბაზილიკის მხატვრობაზე მუშაობა ჯოტომ სავარაუდ ოდ 25 წლის ასაკში დაიწყო. ეს ნა მუშევარი დღეს იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ნუსხაშია და ერთ-ერთ გამორჩეულად ძვირფას საგანძურად მიიჩნევა იტალიისთვის. ტაძრის მხატვრ ებს რთული დავალება ჰქონდათ: წმინდა ფრან ცისკე მთელი არსებით ეწინააღმდეგებოდა სიმდიდრეს, ამიტომ ფრანცისკანელთა ორდენის ტაძრებში ძვირფასი მასალის: მო ზაიკის, ოქროს, მარმარილოს გამოყენება არ შეიძლებოდა. შე საბამისად, კედლები შედარებით იაფფასიანი ტექნიკით, ფრეს კით უნდა შეემკოთ. ფრესკა ვერ იქნებოდა ისეთივე შთამბეჭდავი, როგორც მოზაი კა, რომ არა ფონი, სილურჯე, რომელსაც ყველაზე ძვირადღი რებული პიგმენტებით: ლაზურიტითა და ლაპის ლაზულით, ავ ღანური ლილაქვით იღებდნენ. ასე დაედო დასაბამი „ჯოტოს ეფექტს“, ცნობილ „სილურჯეს“, რომელიც დამთვალიერებელს ცხრაასზე მეტი წელია, ატყ ვევებს. ამ ფერს დიდი თავგადასავლები უკავშირდება: ძველ დროში, მხატვრ ები ლილაქვის პიგმენტს კედლებიდან ჩუმად ფხეკდნენ და იპარავდნენ, რაც დღესაც შესამჩნევია მთელ რიგ

97 VOYAGER 24/2022

იტალია

კულინარია

2020 წელს კი, საშობაო ლიტურგიაზე რომის პაპმა პანდემიით დაზარა ლებული და დათრგუნული სამწყსო წმინდა პეტრეს საყდრიდან შემდეგი სიტყვებით ანუგეშა: „ადამიანური სითბო ღვთიურთან მიახლოებულია. დღეს ჩვენ უაღრესად გვესაჭიროება სითბო, ძალიან გვჭირდება ადამია ნური ალერსი, მთელი ამ უბედურების პირისპირ დარჩენილებს. პანდემიამ გვაიძულა, ერთმანეთს დავშორდეთ. ხოლო ყრმა იესო პრეზეპეში, გზას გვიკვალავს და გვასწავლის სითბოს გამოვლენას იმისთვის, რომ ერთმა ნეთთან ახლოს ვიყოთ, რომ ადამი ანურები ვიყოთ! დავადგეთ ამ გზას. შობას გილოცავთ“. ტაძრებში. მეოცე საუკუნის ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეულ არტისტზე, ივ კლეინზე კი ასიზის ბაზილიკის თავბრუდამხვ ევ ი შთაბეჭდილება მოახდინა, რომ მა სილურჯემ იმდენად ძლიერ საკუთარ შემოქმედებაში ყველა სხვა ფერზე უარი ათქმევინა. სილურჯე ჭარბობს თითქმ ის ყველგან, სადაც ჯოტოს უმუშავია და ლურჯ ფონს ვხედავთ ასიზის ბაზილიკის შობის სცენაშიც, რომელიც ღვთისმშ ობლის მანტიის ფერიცაა. მრავალპლანიან რ ოულად რამდენიმე სიუჟეტი ვითარდება. ბეთ ნახატზე ერთდ ლემის ღამის ცას აღმოსავლეთის ვარსკ ვ ლავი დანათის, ვარ სკვ ლავს ანგელოზთა დასი შეჰხარის, მარჯვენა კუთხეში ანგე ლოზი კი სწორედაც რომ ყველაზე მივიწყებულ და უბრალო ადამიანებს _ მწყემსებს აუწყებს უფლის შობას. ყველაზე უჩვეულოა ორი ყრმის გამოსახულება: კომპოზიციის ში, სახელდახელო ტახტზე, იესო ღვთისმშობელს უპყრია ცენტრ ხელთ და სინაზით დასცქერის, მის ფერხთით კი უფალს ორი ქალი უვლის: სცენა, რომელსაც არაერთი ახსნ ა აქვს და რო ოდ, არაკანონიკური სახარებიდან უნდა იყოს მელიც, სავარაუდ აღებული. საყოველთაო სიხარულს, პირუტყვის ცნობისმოყ ვარეობასა და ანგელოზთა ერთობა, ადამიანური მარტოობაც ერთვის, რაც განცალკევებით მჯდომი იოსების სახეზე აისახება. ასიზის შობის სცენა, წმინდა ფრანცისკეს სახელობის ბაზილი კის ქვედა ტაძრის მარჯვენა ნავშია გამოსახული. წლების შემ დეგ ჯოტომ კიდევ ერთი, არანაკლებ ცნობილი და დიდებული შობა დაუტოვა ხელოვნების ისტორიას: პადუის სკროვენის სამ ლოცველოში გამოსახული ბეთლემის სიუჟ ეტი, სადაც ქრისტეს ამ ქვეყნად მოვლენის ამბავი სულ სხვა სცენოგრაფიითა და ფე რებითა მოთხრობილი.

პრეზეპე _ ქანდაკებაში გაცოცხლებული ბეთლემის შობის სცე ნა, რომელიც ბაგაში მწოლიარე ყრმა იესოს გარშემო ვითარ დება, კიდევ ერთხელ იქცა ღვთიური და ადამიანური სიყვარუ ლის გამაერთიანებელ სიმბოლოდ, ხილულ ნუგეშად. ჯოტო, კი მრავალთა მტკიცებით, იმიტომაც მოევლინა დედამიწას, რომ ადამიანებისთვის შობის სასწაული მოეთხრო, თავისი განუმე ორებელი გამომსახველობითი ენით, რომელიც გვაოცებს უბ რალოებით, ფერადოვნებითა და გადამდები სიმშვ იდით. ალ ბათ, სწორედ ასეთი უნდა ყოფილიყო ბეთლემის წმინდა შობაც. და ამ განწყობითვე აღნიშნავენ ქრისტესშობას აპენინების ნა ხევარკუნძულზე დღესაც: მყუდროდ და მშვიდად, ოჯახის წევ რებისა და ახლობლების გარემოცვაში. მიუხედავად იმისა, რომ მსოფლიო ტრენდმა, საღმრთო დღესასწაულის თავდაპირვე ლი კონტექსტისგან დაცლამ და მის გასართობ, სანახაობრივ და კომერციულ ზეიმად ქცევამ, იტალიაშიც მეტ-ნაკლებად შე მოაღწია: მთავარი იტალიური ქალაქების სადღესასწაულოდ მორთვაში უკვე წამყვანი ბრენდები და კომპანიები ეჯიბრებიან ერთმანეთს. მაგალითად, ბოლო წლებია, რომის მთავარ ნაძ ვის ხეს „ნეტფლიქსი“ დგამდა. თუმცა, ამ ტურისტული სანახა ობების პარალელურად შობა იტალიაში დღემდე ინარჩუნებს ღრმად რელიგიურ ხასიათსა და იდუმალებას, რაც, უპირველეს ყოვლისა, სახარებისეულ მისტერიასთან, ღვთის განკაცების სი ხარულთან, სიმშვიდესთან და იმედთან ასოცირდება. ამგვარ ფონს კი იტალიაში სწორედ პრეზეპეებ ის კულტურა, ჯოტოს სილურჯე და საერთოდ, ქრისტიანობის ხელოვნებაში ასე მრა ვალფეროვნად ასახვის ტრადიციაც ქმნის.

ამან ჯოტო საბოლოოდ აქცია შობის ერთ-ერთ მთავარ მახა რობლად ხელოვნების ისტორიაშ ი და მთხრობელად, რომელ მაც ღვთაებრივი მისტერია ადამიანური კუთხით დაგვანახა. ფრანცისკე ასიზელი და ჯოტო იტალიურ ი შობის განუყოფელი პერსონაჟები არიან. იმდენად, რომ 2016 წელს, ვატიკანმა შობა სამწყსოს სწორედ ჯოტოს ასიზის ბაზილიკის შობის ფრესკით მიულოცა. 98 VOYAGER 24/2022

კანონით დაცული პანეტონე ირინა ბაგაური დარტს. აპენინებზე საკვებს არა მხოლოდ ჯანმ რთელობას, დღეგრძელობას და ცხოვრების ხარისხს უკავშირებენ, არამედ აქ ეროვნუ ლი ნაწარმის და მისი ავთენტური გემოს დაცვა ღირსების, ნაციონალური სიამ ა ყის საკითხია. იტალიაში ადგილობრი ვი გასტრონომიით ისევე ამაყობენ, როგორც უმდიდრესი კულტურული მემკვიდრეობით, ამიტომ პანეტონეს რეცეპტს სპეციალ ური კანონი იცავს და მისი თვითნებურად „გაღარიბება“, „შელახვა“, ანდა ტრადიციული რე ცეპტიდან რომელიმე ინგრედიენტის ამოკლება მწარმოებლებისთვ ის იკრ ძალება.

იტალია გასტრონომიის, იტალიური შობა კი პანე ტონეს გარეშე წარმოუდგენელია, მსოფლიოში ალბათ ყველაზე სახელგანთქ მ ული საშო ბაო ნამცხვრის, რომელიც არა მხოლოდ გემოს თვისებებით, არამედ მრავალსა უკუნოვანი და ლეგენდებით გაჯერებუ ლი ისტორიით აც გამოირჩევა. ბუნებ რივ საფუარზე დამზადებული, ფა ფუკი, ქიშმიშით და აღმოსავლური სუნელებით გაჯერებული საშობაო ტკბილეული, რომელსაც ტრადიცი ულად თავზე ჯვრის ფორმის ჭრილი აქვს, ხუთი საუკუნის ისტორიას მაინც ითვლის და რადგან მითებს ვერსი ებს, ების მრავალფეროვნება ახასიათ პანეტონეს წარმოშობაზეც არაერთი ლეგენდაა: ამ ტკბილეულს მეთხუთმეტე საუკუნის მილანს და ქალაქში სფორცების დინასტიის მართველობის ხანას: ფრანცისკე I სფორცასა და ლუდოვიკო მოროს უკავში რებენ. პანეტონეს რეცეპტის ავტორობას ხან სფორცების სასახ ლის კარის მზარეულ ტონის მიაწერენ, ხან მცხობელის ქალიშ ვილზე გამიჯნურებულ უგეტოს, ხან კი სულაც ერთ საბრალო მონაზონს. კიდევ ერთი ლეგენდის თანახმად კი, პანეტონეს რე ცეპტი თავად ლეონარდო და ვინჩის უნდა შეექმნ ა, სწორედაც რომ მეთხუთმეტე საუკუნის ბოლოს: იმ დროს, როდესაც სანტა ის სატრაპეზოს, საიდუმლო სე მარია დელე გრაციეს მონასტრ რობის დიდებული ფრესკით ამკობდა. და როგორც პანეტონეს მოყვარული გურმანები ირწმუნებიან, ეს ვერსია არც თუ ისე შორს უნდა იყოს სინამდვილისგან, რადგან ამ მილანური დე სერტის გემო იმდენად მდიდარი და დახვეწილია, რომ შექმნაში გენიოს ის ხელი უნდა ერიოს. ხოე იტალია ერთადერთი ქვეყანაა, რომლის კვების უსაფრთ ბისა და ხარისხის შიდა სტანდარტები, არა თუ აკმაყოფილებს, თავისი მოთხოვნებით აღემატება კიდეც ევროკავშირის სტან

ეს ნიშნავს იმას, რომ ამ კანონმდებლობით დადგენილი წესების დაცვა უწევთ პანეტონეს ქარხნულად მწარმოებლებს და მიუხედავად იმი სა, რომ ეს ტკბილეული საშობაოდ, დიდი წარმატებით იყიდება მსოფლიოს არაერთ ქვეყანაში, სუპერმაკეტში ნაყიდი პანეტონე, ტრადიციულ საცხობებში დამზადებულ ნაწარმთან ახლოსაც ვერ მივა და ხშირად, ადგილობრივები კრიტიკის სა მიზნეც ხდება. ამიტომ, თუკი საშობაოდ იტალიის დიდ ქალაქებში, განსაკუთ რებით კი მილანში მოხვდებით, აუცილებლად მიაკითხეთ ად გილობრივ ისტორიულ საცხობებს, ნამდვ ილი საშობაო ტკბი ლეულის გასასინჯად. თითოეულ ცნობილ საკონდიტროს თავი უმლო და საფირმო რეცეპტი აქვს, თუმცა სი ექსკლუზიური, საიდ ის, რაც ყოველ მათგანს აერთიან ებს, ამ საშობაო დესერტის დამზადების რამდენიმე აუცილებელი წესია: დრო — პანეტო ნეს დამზადებას, როგორც წესი, სამი დღე მაინც უნდა; რუდუ ედიენტები და სიყვარული, ნებით შერჩეული, ხარისხიანი ინგრ რომლითაც ადგილობრივები საკუთარ კულინარიას უდგებიან და რასაც აუცილებლად იგრძნობთ ამ საოცრად სურნელოვანი და ფაფუკი გასტრონომიური შედევრის დაგემოვნებისას.

პანეტონეს სამშობლოში — მილანში ამ საშობაო ტკბილეულს თითქმის ყველა საცხობში უგემრიელესად ამზადებენ, თუმცა, ჩვენ რამდენიმე მათგანს გიჩევდით:

Pasticceria Cucchi გარშემო ყველაფერი შეიც ვალა, „კუკი“ კი იმად დარჩა, რაც იყო, — ასე ამბობენ მილანში საცხობზე, რომე ლიც 1936 წლიდან მუშაობს და პანეტონეს გამორჩეულ ი რეცეპტითაა განთქმული. მას სხვა საცხობებისგან ისიც გამოარჩევს, რომ აქ პანეტონეს დაგემოვნება ცხელ სას მელთან ერთად, წელიწადის ნებისმიერ დროს შეგიძლიათ. Corso Genova 1 – 20123 Milano www.pasticceriacucchi.it

Pasticceria Cova „კოვა“ მილანის ერთ-ერთ ყველაზე სახელგანთქმულ ქუჩაზე — მონტე ნაპოლეო ნეზე მდებარეობს, ცნობილი საოჯ ახო საცხობია, რომლის ისტორიაც ორზე მეტს საუკ უნეს ითვლის და რაც მთავარია, ამ საკონდიტროს პანეტო ნეს რეცეპტი, მთელი ამ ხნის განმავლობაში, თაობ იდან თაობას გადაეც ემა.

Pasticceria Marchesi მეცხრამეტე საუკ უნის საცხობი, ისტორიულ ი ინ ტერიერით, ორი საუკ უნის წინანდელი ატმოსფეროთი და სრულიად გასაგიჟებელი პანეტონეთი, რომლის სურ ნელიც მთელ ქუჩას წვდება. Via Santa Maria Alla Porta 11/a – 20123 Milano www.pasticceriamarchesi.com

Via Monte Napoleone 8 – 20121 Milano www.pasticceriacova.com

99 VOYAGER 24/2022

Sant Ambroeus მონტე ნაპოლეონ ედან სულ რამდენიმე მეტრის დაშო რებით მდებარეობს კიდევ ერთი ისტორიული საკონ დიტრო, რომელიც მილანის მფარველის — წმინდა ამბ როსის სახელს ატარებს და ექსკლუზიური ტკბილეულ ით გამოირჩევა, აქ საშობაო პერიოდში უგემრიელესი პა ნეტონეთი გიმასპინძლებენ. Corso Matteotti 7 – 20121 Milano www.santambroeusmilano.com

ლიტერატურა

ვისაც ამ სარკის ნამსხვრ ევი ჩაუვარდება თვალში და გულში, სამყაროს განსხვავებული თვალით უყურებს და გულქვა ხდე ბა. სიკეთის ყოვლისმომცველმა ძალამ უნდა გადაარჩინოს უანგარო სიყვარული.

შარლ პერო

საშობაო საკითხავი

კონკია

ერთ-ერთი ყველაზე მომხიბვლელი ამბავი, რომელიც, პრაქტი კულად, ყველა დროსა და კულტურაში არაერთი ადამიანისთ ვის შთაგონების წყაროდ იქცა, ალბათ, შარლ პეროს უკვდ ავი ზღაპარი „კონკიაა“, რომელიც შეძლებული ქვრივის შვილის, ულამაზესი კონკიას შესახებ მოგვითხრობს. ბაროკოს ხანის ამ ზღაპარში სწორედ ნიღბებისა და გარდაქ მნების ხიბლი იგრძნობა — ამ კონკრეტული ზღაპრის შემთხ ვევაში, მეფის შვილი, რომელიც მოხიბლულია წვეულებაზე გამოჩენილი და იდუმალებით მოცული კონკიათი, ცდილობს გაარკვიოს, რა იმალება მის ნიღაბს მიღმა, ხოლო, ზოგადად, ამაში იკითხება ბაროკოს ხანის ადამიანების დაინტერესება უმლოს წვდომის მიმართ, ოღონდ ამ პროცესს, სამყაროს საიდ კონკიას კეთილისმყოფელი ჯადოქრის ოინების მსგავსად, თა მაშის ელფერი აქვს. და აქაც მაგიური თორმეტი საათი გვხვდე ბა, როცა ჯადოს მოქმედება კარგავს ძალას და კონკია სახლშ ი ავნდეს სიმართლე. უნდა დაბრუნდეს, რომ არ გამჟღ

გაგა ლომიძე რა აერთიანებს საშობაოდ საკითხავ ლიტერა ტურას?! ყველა მათგანს ბედნიერი ფინალი აქვს. გარდა ამისა, თითქმის ყოველ მათგანში გვხვდება სასწაულის რწმენა და ამბავი ადამი ანების გაკეთილშობილების შესახებ, რადგან შობა და ახალი წელი, ზოგადად, ცვლილებებისა და ახლის დასაწყისს უკავშირდება.

თორმეტი საათი ზღაპარში იმაზე მიანიშნებს, რომ ამის შემდეგ ნიღაბი ეცლება ყველაფერს და საგნები ისევ ისე გამოიყურება, როგორც სინამდვილეშია. თორმეტი საათი ხომ ახალი წელი ვით, ძველის დასასრულისა და ახლის დასაწყისის მანიშნებე ლიცაა.

აქ წარმოდგენილი საშობაო საკითხავი წიგ ნების სია უფრო ქრონოლოგიურად არის დაწყობილი, ამა თუ იმ მიმდინარეობ ის და მსოფლმხედველობის კონტექსტშია განხილული და ისიც ჩანს, თუ რით გან სხვავდება ამა თუ იმ ეპოქის მიდგომა კონკრეტულად ამ დღესასწაულისადმი და, ზოგადად, საგნებისა თუ მოვლე ნების მიმართ.

ერნს თეოდორ ჰოფმანი

მაკნატუნა და თაგვების მეფე რომანტიკოსი ჰოფმანის, ასევე, ცნობილ ზღაპარში ოცნებე ბის მოყვარული გოგონას, მარის, სამყარო შეგვახსენებს, რომ ამ პლანეტაზე ერთმანეთს ხვდება ავტომატური ყოფიერება და უამრავ შესაძლებლობათა სამყარო, რომელიც ხილული სინამ დვილის პარალელურად არსებობს და რომლის შესახებაც სა ბოლოო ჯამში დანამდვილებით არაფერი ვიცით — არსებობს კი მართლაც?! ყოველდღიურ ობის აუტანლობას „მაკნატუნაში“ ფანტაზია უპი რისპირდება. მარის დანახულ მრავალფეროვან სამყაროში ნათლიის ნაჩუქარი სათამაშოები ცოცხლდება, მის სამყაროში იჭრება თუ მარი გადადის სათამაშოების სამყაროში და საბო ლოოდ იმდენად ცვლის სინამდვილეს, რომ რთული გასარჩე ვია, რომელია უფრო ნამდვილი — სათამაშოების სამყარო თუ მარის რეალობა.

ჰანს ქრისტიან ანდერსენი

თოვლის დედოფალი ამავე რომანტიკული ხანის პერსპ ექტივას კარგად გამოხატავს ჰანს ქრისტიან ანდერსენის განუმეორებელი ზღაპარი, რომე ლიც ულამაზესი და გულცივი თოვლის დედოფლის სამფლობე ლოში გადახვეწილი კაის და მის საძებნელად და დასახსნელად წასული მეგობრის, გერდას შესახებ გვიამბობს. რომანტიკოსებისთვის დამახასიათ ებელ ორპოლუსიან სამ ყაროში, სადაც ბოროტება და სიკეთე, შავი და თეთრი, დღე და ღამე გვერდიგვერდ არსებობს, ანდერსენი სინამდვილეს და წარმოსახვას ერთმანეთში ხლართავს და წარმოგვიდგენს ამბავს ჯადოსნური სარკის შესახებ, რომელიც სამყაროს სრუ ლიად თავდაყირა აჩვენებს და რომელსაც ბოროტი ტროლი ამსხვრ ევს. მისი ნამსხვრ ევები მთელ სამყაროს მოედ ება. ის, 100 VOYAGER 24/2022

ნიკოლაი გოგოლი

შობისწინა ღამე გოგოლის ამ გოთიკურ-ფანტასტიკურ ზღაპარში მოქმედება რომანტიკულისა და რეალისტურის გზაგასაყარზე მყოფ სამყა როში ხდება, სადაც ყოველდღიურობის პარალელურად, შეიძ ლება ყველაფერი მოხდეს — მაგალითად, ეშმაკმა მოიპაროს მთვარე და საყოველთაო სიბნელე ჩამოდგეს სოფელში, ხოლო მჭედელმა ვაკულამ შეიძლება ეშმაკს მიჰყიდოს სული, რომ თავის შეყვარებულ ოქსანას ძვირფასი თვლებით მოჭედილი ქოშები წაუღოს — ისეთი, რომელსაც პეტერბურგის სასახლეში დედოფალი ატარებს. თითქოს, გარემო ჩვეულებრივი, რეალუ რია და ადამიანებიც ყოველდღიური ცხოვრებით ცხოვრობენ, მაგრამ ამ ყოველდღიურობასთან ერთად უჩვეულო ამბებიც ხდება. თუმცა სიყვარული აქაც იმარჯვებს და ოქსანას საბო ლოოდ გულს უთბობს ვაკულას გაბედულება და თავდადება.

ჩარლზ დიკენსი

საშობაო სიმღერა დიკენსის მოთხრობა გაბოროტებული და ძუნწი მოხუცი სკრუ ჯის შესახებ მოგვითხრობს, რომელსაც არ უხარია შობა, რად გან სადღესასწაულო უქმეების გამო, ის მის შემოსავლებზე უარყოფითად აისახება და ცდილობს, სხვასაც წაართვას სიხა რულის საშუალება, მაგრამ უცნაური მოვლენების წყალობით, მოთხრობის ბოლოს ის კეთილშობილდება. საინტერესოა, რომ დიკენსი აქ სკრუჯის მიზანთროპიის ანა ტომიას გვთავაზობს, მისი ბავშვობის ტრავმას ეძებს. როგორც ჩანს, სკრუჯის გაბოროტება, ერთი მხრივ, მამის სისასტიკემ გა ნაპირობა და, მეორე მხრივ, ეკონომიკურმა სიდუხჭირემ, რო მელშიც მას მოუწია ახალგაზრდობის გატარება. ამ მიზეზების გამო მას შეიძლება ფსიქიკური პრობლემებიც ჰქონოდა. ზოგა დად, რეალისტი მწერლები აღწერენ, აანალიზებენ და სიღრ მისეულად სწვდებიან პერსონაჟის ფსიქოლოგიურ სამყაროს და მათი მოქმედებების მოტივაციას, ქმედებებას და ემოციებს. ამაში, ალბათ, არის გარკვეული ლოგიკა, რომ რეალიზმის გა ჩენასთან ერთად ყალიბდებოდა ფსიქოლოგია, როგორც დის ციპლინა. მე-19 საუკუნის ბოლოს ზიგმუნდ ფროიდი არაცნო ბიერის, სიზმრებისა და პიროვნების ბუნებაში არსებული რეპ რესირებული სურვილების შესახებ წერდა. ამ პერიოდის (და უფრო ადრინდელი ხანის) მწერლები დაინტერესებული იყვნენ ფსიქოლოგიით. ამითაც აიხსნება რეალიზმის ყურადღება პერ სონაჟის შინაგანი სამყაროს მიმართ.

ო'ჰენრი

საშობაო საჩუქარი ო’ჰენრის ერთ-ერთ გამორჩეულ მოთხრობაში ო’ჰენრი, რო გორც ავტორი, რომელმაც ყველაფერი იცის თავისი პერსონაჟე ბის შესახებ. ზედმიწევნითი სიზუსტით აღწერს პერსონაჟების ნა ფიქრს და ნააზრევს. მოთხრობა გაჯერებულია ისეთი დეტალე ბით, რაც სინამდვილის ეფექტს შეუქმნის მკითხველს, განსაკუთ რებით იმის გათვალისწინებით, რომ ნაწარმოების პერსონაჟები რიგითი ადამიანები, სოციალურად დაბალი ფენის წარმომად გენლები არიან, რომლებიც საზოგადოების ახალი სოციალური ურთიერთობის მსხვერპლად წარმოგვიდგებიან. მთავარ ამბავს,

101 VOYAGER 24/2022

ლიტერატურა

მუსიკა

ფრენ ლეიბოვიცი

რომელიც მოგვითხრობს ახალდაქორწინებული ცოლ-ქმრის შესახებ, რომლებიც ერთმანეთის საშობაო საჩუქრისთვის განსა კუთრებულ მსხვერპლ ზე მიდიან, ფონად უდევს მოგვების ამბავი, რომლებმაც პატარა იესოს ბაგაში მიართვეს საჩუქრები. რო გორც ო’ჰენრი ამბობს, სწორედ მოგვებმა ჩაუყ არეს საფუძველი საშობაო საჩუქრების მირთმევის ტრადიციას. თუმცა, საჩუქრების გაცემის რიტუალი და ზოგადად, სიახლის დაწყებასთან დაკავში რებული ზეიმი წარმართულ პერიოდშიც გვხვდებოდა მზებუდო ბის დღესასწაულების დროს, მაგალითად, რომაელებთან. ეს იყო მიწათმოქმედების ღმერთის, სატურნისადმი მიძღვნილი ზეიმ ი და რომაელები მას სატურნალიებს ეძახდნ ენ, რომელსაც 17-23 დეკემბერს აღნიშნავდნენ.

ნიუ იორკელ ი იუმორისტი და მწერალ ი, ფრენ ლეიბოვი ცი, ბევრი თვალსაზრისით, ვუდ ი ალენს მაგონ ებს და ვი საც ვუდ ი ალენ ის იუმორი მოსწონს, ვფიქრობ, ლეიბოვი ცის მახვ ილსიტყვ აობაც მოხ იბლ ავს თან ამედროვ ე ქალა ქის ცხოვრების, ტენდ ენციების, მოდ ის, ზნეობის — შესახებ ირონ იან არევ ი მსჯელ ობით წიგნ იდ ან „ფრენ ლეიბოვ იცის კრებულ ი“, რომელ იც დოკუმენტური პროზის მის ორ ნიმუშს აერთ იან ებს.

ვაჟა-ფშაველა

ოლივერ ბაუდენი და სხვები

საშობაო ამბავი

ასასინის მრწამსი

ო’ჰენრის მსგავსად, ვაჟა-ფშაველა თავისი პოემის მთავარ თე მად კეთილშობილების აქტს აქცევს, თითქოს სახარების აშკა რა ალუზიებით, მაგრამ ამბავი მაინც განსხვ ავებულია და მოგ ვითხრობს გაჭირვებული ოჯახის შესახებ, რომელმაც უმასპინ ა შობის ღამეს კარს მომდგ არ ძლა და ბოლო ლუკმა გაუზიარ გლახაკს, რომელიც ბოლოს იესო აღმოჩნდა და მეორე დილას კეთილი ოჯახი, ღვთაებრივი სასწაულ ის ძალით, სანოვაგით დაასაჩუქრა.

ამ წიგნების სერიას სხვადასხვა ქვეყნის წარმომადგენელი რამდენიმე ავტორი ჰყავს (ოლივერ ბაუდენი, მეთიუ კირბი, ქრისტი გოლდენი და ა.შ.). შეიძლება ითქვას, ეს ისტორიული ფანტასტიკა მრავალეროვნული პროექტის ერთ-ერთი პირ ველი ნიმუშია, სადაც თითოეული ავტორი კონკრეტულ ისტო რიულ ეპოქასა და ქვეყანაში მომხდარი მოვლენების შესახებ საერთო სერიისთვის ცალკეულ წიგნს თვითონ წერს. წიგნების სერიაში გამონაგონი და სიმართლე არეულია, მაგრამ მთავარი კოლიზიები რეალური მოვლენების და ისტორიული კონტექს ტის ფარგლებში ხდება.

დოქტორ სიუზი

როგორ მოიპარა გრინჩმა შობა მწვანე ბეწვიან არსება გრინჩის შესახებ წიგნი მულტიპლი კატორმა და მწერალმა სიუზმა 1950-იანების ბოლოს, ამ პერი ოდისთვის დამახასიათებელი პოსტმოდერნისტული პარო დიული ესთეტიკით შექმნა, რომელშიც გრინჩი სანტა კლაუსის პაროდირებულ ვერსიას განასახიერებს, ხოლო მისი ძაღლი მაქსი — სანტას მარხილში შებმული ირმისას. ეს პერსონაჟი, ალბათ, ბევრს ახსოვს რონ ჰოვარდის ფილმით, რომელშიც მთავარ როლს ჯიმ ქერი ასახიერებს. შეიძლება ითქვას, რომ ის დიკენსის სკრუჯის შთამომავალი მიზანთროპი პერსონაჟია, რომელსაც მასავით აღიზიანებს შობის დღეს სხვისი სიხარული, მაგრამ აქაც ზღაპარს კეთილი დასასრული აქვს, როცა საბოლოოდ გრინჩი საყოველთაო საშობაო ზეიმში ერთვება. მე-20 საუკუნის მეორე ნახევრისა და 21-ე საუკუნის საშობაო წიგნები და ზღაპრები, არსებითად, ძველი და ცნობილი ამბების მოდიფიცირებული ვერსიები ე. წ. რიმეიკებია. ასე შეიქმნა თოვლის დედოფლის, კონკიასა თუ წითელქუდას ახლებური ინტერპრეტაციები, ხშირად- პაროდიული ელფერით. ბოლო ათწლეულებში შეიძლება გამოვყოთ ორი ტიპის წიგნებით და ინტერესების ტენდენცია. ერთია იუმორისტული დოკუმენტური პროზა, რომელიც მკითხველს ამხიარულებს და, ამავდრ ოულ ად, მკაცრად რანგირებულ თანამედროვე სამყაროში თავის ნაკლო ვანებასაც ანახებს. მეორე ტენდენცია უკავშირდება ისტორიული ფანტასტიკით გატაცებას, რაც ერთგვარი ნეორომანტიკული ახა ლი ტალღაა და სინამდვილიდან გაქცევით ხასიათდება — ისტო რიული ფანტასტიკა ხომ რეალურს და გამონაგონს აერთიან ებს და რეალურის ხარჯზე ჰიპერრეალურის ეფექტს ქმნის. 2020-იანების ახალი წლისთვის, ზემოხსენებული ტენდენციების გათვალისწინებით, ორი წიგნი გამახსენდა. ისინი, გარკვ ეულ წილად, თავდავიწყების საშუალებას აძლევს მკითხველს: პირ ველი : 1990-2000-იანი წლების ნიუ იორკის, ხოლო მეორ ე — ის ტორიული წარმოსახვის სამყაროში.

ფრენ ლეიბოვიცის კრებული

წიგნების სერიას საფუძვლად უდევს ტამპლიერების და ასასი ნების ორდენების დაპირისპირება, რომელშიც ისინი სხვადას ხვაგვარად ცდილობენ კაცობრიობისთვის სიკეთის მოტანას. ტამპლიერების ორდენი, რომელშიც მაღალი ფენის წარმო მადგენლები ერთიანდებიან, ძალაუფლებისთვის იბრძვიან და ცდილობენ, ადამიანები საკუთარი ნება-სურვილის მიხედვით მართონ. ასასინები კი, რომელთა რიგებშიც, ძირითადად, დაბა ლი ფენის წარმომადგენლები შედიან, მიიჩნევენ, რომ ადამია ნისთვის მთავარი თავისუფლებაა და მათ ადამიანური სიკეთის და სიყვარულის სწამთ. ამიტომაც სერიის წიგნებში მათი დაპი რისპირება ხან ჯვაროსნული ომების ფონზე იმართება, ხანაც — რენესანსის ხანაში ან საფრანგეთის რევოლუციის თუ მეორე მსოფლიო ომის დროს. ეს წარმატებული პროექტი საფუძვლად დაედო ვიდეოთამა შების სერიასაც, რომლებიც უამრავ სასარგებლო ინფორმა ციას სთავაზობენ დროში მოგზაურობის მოყვარულ ბავშვებს — კონკრეტულ დროსა და ქვეყანაში აცნობენ ლეონარდო და ვინჩის, მაკიაველის, ჩარლზ დარვინს, რობესპიერს თუ უამრავ სხვა ადამიანს და ამა თუ იმ მოვლენას. ალბათ, ასეთი იქნება ახლო მომავალში ამა თუ იმ დისციპლინის შესწავლის სტრატე გია, რადგან ადამიანებისთვის თანდაყოლილია თამაშის მიდ რეკილება.

შობის და ახალი წლის ზეიმი და მასთან დაკავშირებული სიხარულიც სწორედ თამაშის თანდაყოლილ თვისებას უკავშირდება და, ალბათ, ყველა ადამიანი წელიწადში ერთხელ შეიძლება დაემსგავსოს ბავშვს, რომელსაც სასწაულებისა და განახლებების სჯერა.

102 VOYAGER 24/2022

შობა სიმღერაში _ ისტორია გია ხადური

ქრისტიანულ სამყაროს ორი მთავარი დღესასწაული აქვს, შო ბა და აღდგომა. აღდგომა უფრო საკრალურია. აღდგ ომაა ის სასწაული, როცა იესო მოწყდა მიწიერ ყოფიერებას და საბო ლოოდ „დაკანონდა“ ღმერთად. შობა, უფრო რაციონალურია, ეს უფლის მატერიალიზაცია უფ როა _ მისი განკაცება, მისი ამქვეყნიური იპოსტასი. ამიტო მაც, შობა, გარდა იმისა, რომ უდიდესი რელიგიური დღესას წაულია, ამავდროულად, საეროცაა. მით უმეტეს, რომ ახალი წელთაღრიცხვაც ქრისტეშობას მიება და შობის დღესასწაუ ლი რელიგიური პარადიგმიდან ამ მიზეზითაც გამოვიდა. შო ბის დროს ხალხს შეუძლია იზეიმოს, იმხიარულოს, იმღეროს და იცეკვოს. საშობაო მუსიკისა და სიმღერების შექმნა უკვე ქრისტიანობის გავრცელებისთანავე დაიწყო. ცხადია, ეს სიმ ღერები რელიგიური ხასიათის იყო _ ღვთის სადიდებელი, ამიტომაც ერქვა მათ საშობაო ჰიმნები. აქვე, გავიხსენოთ: ბრიტანეთში პროტესტანტული პურიტანიზმის გაბატონების შედეგ, საშობაო გართობები და, შესაბამისად, სიმღერებიც კი აიკრძალა _ მიაჩნდათ, რომ ზეიმი ამჩატებდა და მიწიერს ხდიდა ქრისტეშობის რელიგიურ არსს. საშობაო მუსიკას სხვადასხვა დროს ქმნიდნენ უდიდესი კლა სიკოსი კომპოზიტორები _ ბახი, ჩაიკოვსკი, ბრუკნერი თუ მენ დელსონი. თავად დღესასწაული კი, სხვადასხვა პრაგმატულ-

რაციონალური მიზეზით ყველას საკუთრებად გადაიქცა _ ამა თუ იმ ფორმით ყველა აღნიშნავდა, ყველა აფიქსირებდა. ეს გლობალური პროცესები „ახალი სამყაროდან“ _ ამერიკი დან დაიწყო. ამერიკას, რელიგიური ერთსულოვნება თუ ერ თიანი რელიგიური იდენტობა ისედაც არ გააჩნდა, ამის არც ისტორიული გამოცდილება და არც საჭიროება ჰქონდა. ამიტო მაც გადაიქცა შობა ასე იოლად იქ მეტ-ნაკლებად ყველა ამე რიკელისთვის ორგანულ დღესასწაულად. და ამ გახალხურების ფონზე გაძლიერდა მისი ჰედონისტური ბუნებაც. შეუძლებელია, ეს მომენტი არ ასახულიყო საშობა მუსიკის ხა სიათზეც, რაც განსაკუთრებით ნათელი გახდა 1930-იან წლებ ში, როდესაც უკვე დაიწყო სეკულარული ხასიათის საშობაო სიმღერების შექმნა. სეკულარული _ ანუ ეს ახალი საშობაო სიმღერები იყო ყველასთვ ის, იმის მიუხედავად, თუ რომელ რელიგიურ აღმსარებლობას მისდევდა მსმენელი. ქრისტიანუ ლი შინაარსი ამ სიმღერებს ბოლომდე არ მოსცილებია, თუმცა ჰედონისტურმა განწყობამ მათში აშკარად ჩაანაცვლა საკრა ლურ-რელიგიური ვარიაციები. ის, რომ დღეს უკვე კლასიკად ქცეული და ძალზედ პოპულარული საშობაო სიმღერების ავ ტორები ხშირად ეთნიკური ებრაელები არიან (ირვინ ბერლი ნი, სემი კოენი, ჯულ სტაინი, ჯეკობ ლევინსონი...), კიდევ უფრო მკაფიოდ აჩენს ამ ფაქტს.

103 VOYAGER 24/2022

მუსიკა

ასე დამკვიდრდა სამყაროში საშობაო სიმღერების პოპულარუ ლი ჟანრი, რომელშიც უკვე ჭარბობენ სანტა კლაუსები, თოვლი და ფიფქები, ნაძვის ხეებ ი, ადამიანური რომანტიზმი, ოპტიმიზ მი და სევდიანი განწყობაც კი, რადგან ყოველი ახალი წლის დადგომას თან ახლავს წინა წლის გაცილების აქტიც და ეს ყო ველივე მუდამ ემთხვევა უმნიშვნელოვანეს დროს _ არდადე გების დაწყებას. არდადეგები საშობაოდ, ძალიან მნიშვნელოვანი ფაქტორია, დრო, როდესაც ადამიანი ივიწყებს ყოველდღიურ რუტინას, სამსახურებრივ პრობლებემს, ყოფიერების სტრესებს და მო მართულია დასვენებისთვის, გართობისთვის, დროსტარებისთ ვის შინაურულ გარემოში თუ რომელიმე ეგზოტიკურ კურორტ ზე. აი, სწორედ ასეთი განწყობები უნდა გადასულიყო საშობაო სიმღერებში, რომელთა მასიური წარმოება მიმდინარეობდა 1930-40-50-იან წლებში. რა გასაკვირია, რომ ამ თემებს უზარ მაზარი კომერციული პოტენციალიც აღმოაჩნდა. საშობაო სიმღერების ოქროს ფონდი, სწორედ პოსტ-დეპრე სიის წლებში და ომის შემდგომ ამერიკაში შეიქმნა _ იმედე ბით, კეთლდღეობ ით და ოპტიმიზმით აღვს ების წლებში, როცა პოპულარული მუსიკის მისია ხალასი და პოზიტიურ ი განწყობის დამკვ იდრება იყო. ეს იყო დრო, როცა ყოველი ახალი წლის დადგომა, ახალი ყოფითი წარმატებებისთვის განაწყობდა სხვადასხვა სოციალური ფენის ამერიკელს, სწორედ ამიტომ იყო უზარმაზარი მოთხოვნილება საშობაო სიმღერებზე. ასეთ სიმღერებს ყველაზე წარმატებული კომპოზიტორები წერდნენ და ყველაზე დიდი ვარსკვლ ავები ასრულებდნენ. მაგრამ ეს ყველაფერი ხდებოდა იქ, დასავლურ სამყაროში, ამერიკაში, საინტერესოა, თუ რა ხდებოდა რკინის ფარდის აქეთ, საბჭოეთში. კომუნისტური იდეოლ ოგია რელიგიას უარყოფდა და სწორედ ამიტომაც უზარმაზარი, ლამის იდეოლოგიურ კულტურული დატვირთვა შეიძინა შობის კონტექსტს მოგლეჯილმა საახ ალ წლო ზეიმმა. საახალწლო არდადეგებს, ალბათ, ყველაზე დიდი ფუნქციურ ი დატვირთვა სსრკ-ში ენიჭებოდა. სუფრები, წვე ულებები, მიმოსვლა _ სრული დაცლა იმ ნეგატივისგან, რო მელიც გროვდებოდა მთელი წლის განმავლობაში _ აი, რას

ემსახურებოდა საბჭოთა გართობის მანქანა. საბჭოეთში გარ თობის ინდუსტრია არ არსებობდა, სამაგიეროდ არსებობდა კონტროლირებადი გასართობი პროდუქტი, რომელიც ასევევ ზომიერად უნდა მიეწოდებინათ სერიოზული მიზნებისკენ მიმა ვალი საბჭოთა ხალხისთვის და განსაკუთრებით _ ახალგაზ რდობისთვის, რომელიც ყველაზე ნაკლებად საიმ ედო ფენაა ნებისმიერ იდეოლ ოგიზირებულ, ტოტალიტარულ სახელმწ ი ფოში. შესაბამისად საჭიროდ მიიჩნევდნენ, ხალხის რეაქციების კონტროლს, რათა ეს რეაქციები არ ყოფილიყო ზღვარგადასუ ლი (სწორედ ამიტომ იკრძალებოდა როკმუსიკაც). ერთადერთი გამონაკლისი იყო საახალწლო პერიოდ ი, როდესაც ტელეეთე რით უმთავრესად მხოლოდ გასართობ პროგრამას გადასცემ დნენ, სპეციალურად ამ დღეებისთვის რომ მზადდებოდა მთე ლი წლის განმავლობაში. ამ დღეებში, ადამიანების იდეოლ ოგიურ სიფხიზლესაც ეკუთვ ნოდა, თითქოს, შვებულება. მთელი ეს საახალწლო-საკარნა ვალო და სადღესასწაულ ო ღამეებ ი, ცხადია, სიმღერების და ცეკვა-თამაშის თანხლებით მიდიოდ ა. სპეციალურად ამ დღის თვის იწერებოდა სიმღერები, ანდა სწორედ ახალი წლის დღე ებში აჟღერებდნენ პირველად. სწორედ ახალი წლის დღეებში შედგა ფილმების „ბედის ირონია“, „საკარნავალო ღამე“ ანდა ქართული „კუჩხი ბედინერის“ პრემიერა. ასე შეიქმნა სიმღერების უზარმაზარი საბჭოთა ციკლიც, რო მელთა მსგავსიც დასავლეთში საშობაო სიმღერებად მოიაზრე ბა, „ჩვენში“ კი ერთმნიშვნელოვნად საახალწლო სიმღერები დაერქვა. ზოგი მათგანი უშუალოდ მიემართებოდა ახალ წელს, ზოგიც ირიბად (ზუსტად ეს პრინციპი მუშაობდა ამერიკაშიც). ქართული საახალწლო სიმღერებიდან, ჩემი აზრით, საუ კეთესოა ირაკლი უჩანეიშვილის და ლენა რეხვიაშვილის „ფიფქები“ (1970) _ სევდიანი, მაგრამ ლამაზი სიმღერა, ერ თდროულად უფროსებისთვ ისაც რომ არის და ბავშვ ებისთვი საც. საახალწლო დღეებში პოპ თუ როკ მუსიკალური ტაბუებიც იხსნებოდა (მეტ-ნაკლებად) და პირველხარისხოვანი უცხოე ლი მუსიკოსების კონცერტების ნახვის საშულებაც კი გვეძლე ოდა, აი, სწორედ ასე მოხვდა რამდენჯერმე Depeche Mode და Pet Shop Boys საბჭოთა საახალწლო ეთერში ჯერ კიდევ 1980-იანების შუა პერიოდში.

კომპოზიტორ ირვინ ბერლინის ოსკაროსანი საუნდ ტრეკის WHITE CHRISTMAS (1940) ბინგ კროს ბისეული ვერსია 50 მილიონი ტი რაჟითაა გაყი დული. სიმღერის ქავერს თითქმის 200 არტისტი ასრუ ლებს, გაყიდვების საერთო რაოდე ნობა 100 მილიონს აჭარბებს.

ვინც ამ თაობიდანაა, ალბათ, ყველას ეხსომება ის დამთრგუნ ველი განცდა, პოსტ საახალწლო დღეებში რომ ეუფლებოდა საბჭოთა ახალგაზრდას. ეს იყო ნაცრისფერ რეალობაში დაბ რუნების განცდა, საიდანაც მხოლოდ ერთი წლის შემდეგ თუ დააღწევდი თავს და ისიც ისევ რამდენიმე დღით. გასახსენებ ლადაც კი ნაღვლიანია ეს ყველაფერი. ამდენი წლის შემდეგაც. თუ დავუბრუნდებით დასავლეთსა და ამერიკას, იქ, 1950-იანი წლების მეორე ნახევრიდან დაიწყეს საშობაო ალბომების გა მოშვება. თითქმ ის ყველა სახელგანთქმული არტისტი ვალდე ბული იყო, თუნდაც ერთი საშობაო ალბომი გამოეშვა, ეს მათი ლეიბლის მოთხოვნაც იყო, რადგან ასეთი ალბომი, პირდაპირ „განწირული“ იყო კომერციული წარმატებისთვის. ეს ტენდენ ცია ოდნავ შენელდა 60-იანებში, როდესაც ავანგარდში როკ მუსიკა მოექცა და საშობაო ალბომები დრომოჭმულად, ვულ გარულად, ანგარებიან „მეშჩანობად“ გამოცხადდა. თუმცა ბო ლომდე არ გამქრალა, ტრადიციული ესტრადის კორიფეები, მსუბუქი კომერციული პოპ-არტისტები, კვლავ ინტენსიურად უშვებდნენ ასეთ ალბომებს და ამით კონსერვატულად განწყო ბილი მომხმარებლის მოთხოვნებს აკმაყოფილებდნენ. ეს შედარებითი გამიჯვნ ა საშობაო ალბომებისგან, 1980-იანების შუა პერიოდამდე გაგრძელდა, ამის შემდეგ კი ინტერესი სა შობაო-საახალწლო სასიმღერო თემისადმი კვლავ დაბრუნდა, თუმცა ოდნავ განსხვ ავებულ კონტექსტში _ 80-იანების „ახალ ტალღელი“ არტისტები, უკვე პოსტმოდერნულად უბრუნდე ბოდნენ ამ თემატიკას, შესაბამისად კონტექსტი იყო ან აშკა რად ირონიული (The Waitresses _ Christmas Wrapping), ან და მკაფიოდ სოციალურ-საპროტესტო (U2 _ New Year’s Day). ირონია-პროტესტი კი მაშინ აქტუალური იყო და მოდურიც. ამის ყველაზე მკაფიო მაგალითია, ჩემი აზრით, ბრიტანელი ახალი თაობის პოპ-როკ თანავარსკვლავედის საერთო საქველმოქ მედო სიმღერა Do They Know it’s Christmas („იციან მათ, რომ შობის დღესასწაულია?“), რომელიც ნამდვილი მეგაჰიტი გახდა და რომლის გაყიდვიდან შემოსული თანხა მთლიანად გადა ეცა ეთიოპიის მოშიმშილე ბავშვებზე მზრუნველ ორგანიზაციას. ამ მოვლენამ უზარმაზარი ბიძგი მისცა ვარსკვლავურ საქველ მოქმედო ღინისძიებებს _ მარტო პომპეზური USA for Africa _ We Are The World რად ღირს.

104 VOYAGER 24/2022

ასე რომ, დადგა დრო, როცა საშობაო სიმღერა უკვე აღარ იყო მხოლოდ საარდადაგებო-სარელაქსაციო, სამხიარულო-სასიყ ვარულო პროდუქტი. მაგალითად, 1987 წელს გამოვიდა ჰუმანიტა რული კომპილაციური საშობაო ალბომი A Very Special Christmas, რომელიც შეზღუდული უნარების მქონე ათლეტების ოლიმპია დას მიეძღვნა. აქ აშკარად გამოირჩევა ბრიუს სპრინგსტინის მი ერ გადამღერებული ძველი სტანდარტი, Merry Christmas Baby. ასევე, The Pretenders-ის Have Yourself a Merry Little Christmas (ორიგინალი ჯუდი გარლანდი), ანდა ჯონ მელენკამფის ქავერი, ოხუნჯური, I Saw Mamma Kissing Santa Klaus. ალბომის კულმი ნაციად იქცა ჰიპ ჰოპის ლეგენდის Run DMC-ის საავტორო ტრეკი Christmas in Hollies. შეიძლება ითქვას, რომ რეპის ინტერესები სა შობაო შინაარსის მიმართ სწორედ ამ შემთხვევიდან დაიწყო და ყურადღება, ისევ და ისევ, სოციალურ ასპექტებზე გამახვილდა. ისიც შეიძლება ითქვ ას, რომ საშობაო სიმღერა-ალბომები, სწო რედ ამ პერიოდში გაფორმდ ა სეკულარულ მუსიკალურ პრო დუქტად, რასაც ხელი შეუწყო ლიბერალური იდელოგიის გაძლი ერებამ. თუმცა რელიგიური და საერო საწყისების კოჰაბიტაციის მცდელობა პერიოდულად სულ გვხვდება საშობაო სიმღერებში, განსაკუთრებით კი აფროამერიკულ მუსიკაში. თავის დროზე, რო ცა ჯეიმს ბრაუნი ანდა ელა ფიცჯერალდი უშვებდნენ საშობაო სიმ ღერებს, ისინი შთაგონებულნი იყვნ ენ გოსპელით _ აფრო ამერი კული რელიგიურ-ბაპტისტური სასიმღერო იდიომ ით, რომელიც განაპირობებდა კიდეც გარკვეულწილად მათ ექსტატურ მანერას და შემოქმედებას (ჯაზი, სოული, ფანკი, არ ენ ბი). ამ ხაზის ყველაზე ერთგული და სახელოვანი თანამედროვე გამგრძელებელი უდა ვოდ არის კანიე ვესტი. არიან სხვებიც, რომლებიც ამას ცდილო ბენ, მაგრამ ეს ვექტორი უკვე აღარაა გადამწყვეტი და ეს ნათლად გამოჩნდა სწორედ 21-ე საუკუნეში, როდესაც კვლავ სერიოზ ულად დაბრუნდა მოდა საახალწლო-საშობაო მუსიკაზე. დღეს უკვე ბევრი ალტერნატიულ ი როკმუსიკოსი თუ ავანტ პოპ არტისტი უშვებს საშობაო ალბომებს. სპეციალისტები ამ მხრივ აღნიშნავენ სუფიან სტივენსის მასშტაბურ ალბომს, Songs for Christmas (2006), რომელშიც გვხვდება საავტორო სიმღერე ბიც, ეფექტურად ინტერპრეტირებული კლასიკური სიმღერებიც, ტრადიციული ქორალებიც და შუა საკუნეებში შემნილი საშო ბაო ჰიმნებიც კი.

105 VOYAGER 24/2022

მუსიკა

მოულოდნელობა იყო ბობ დილანის 2005 წელს გამოშვებუ ლი საშობაო ალბომიც Christmas in the Heart, რომელშიც ძველი სტანდარტების დილანისებურად გახალისებული ვერ სიები შევიდა. უახლესი თაობ ის არტისტებიც ინტენსიურად უშვებენ საშობაო საახალწლო ალბომებს და ახალი თემატური სიმღერების შემ ნასაც კი ცდილობენ, თუმცა, სანამ მათ ჩამოვთვ ლით, ეპოქების მიხედვით დავახარისხოთ მთელი საშობაო მუსიკა. პირველ რიგში, მივუბრუნდეთ „უმანკოების ეპოქის“ საშობაო რეპერტუარს (1930-50 იანი წლები). ამ დროს შექმნილი სიმღე რები ყველა დროის ყველაზე გაყიდვად მუსიკალურ ნაწარ მოებებში შედის და მათ სხვადასხვ ა ეპოქაში უამრავ სახელ განთმული (თუ ნაკლებად ცნობილი) მომღერალი ასრულებს. ზოგადად მთელი საშობაო სიმღერების 60 პროცენტი, სწორედ 30-50-იან წლებშია შემნილი და ამა თუ იმ ინტერპრ ეტაციით, დღემდე სრულდება. ყველას ვერ ჩამოვთვ ლით, მაგრამ რამოდენიმე მათგანი აუცი ლებლად უნდა გავიხსენოთ. პირველ რიგში, კომპოზიტორ ირვინ ბერლინის ოსკაროსანი საუნდ ტრეკი White Christmas ი ვერსია 50 მილიონი ტირა (1940), რომლის ბინგ კროსბისეულ ჟითაა გაყიდული. გამომდინარე იქიდან, რომ სიმღერის ქავერს ე თითქმის 200 არტისტი ასრულებს, გაყიდვების საერთო რაოდ ნობა 100 მილიონს აჭარბებს. დღეს ეს სიმღერა კონტროვერ სიული სიმღერების სიაშიც კი შეიყვანა ზოგმა გამოცემამ _ სა ხელწოდება „თეთრი შობა“ რასისტულად ეჩვენებათ, თუმცა, ცხადია, ესმით, რომ ავტორი თოვლს გულისხმ ობს და არა _ სეგრეგაციულ ჩაგვრ ას. უაღრესად პოპულარულია სიმღერა Let it Snow! Let it Snow! Let it Snow! განსაკუთრებით ფრენკ სინატრას, ანდა დინ მარტი ნის შესრულებით; ასევე, ჯაზური Rocking Around Christmas Tree (1958) ბრენდა ლის შერულებით და პირველი როკ ნ როლური საშობაო საახ ალწლ ო სტანდარტი Jingle Bells Rock (1957).

უნდა ჩამოვთვალოთ ეს ნაწარმოებებიც: • ჯონ ლენონის პაციფისტური ჰიმნი Happy Xmas (War is Over) (1971); • ბრიტანული გლემ როკერების, Slade-ის Merry Xmas Everybody (1974); • ჯორჯ მაიკლის და Wham!-ის ყველასათვის ცნობილი და საყ ვარელი Last Christmas (1984); • მერაია კერის სუპერ ჰიტი All I Want for Christmas is you (1994); • და, რა თქმა უნდა, ირლანდიური ბენდის, The Pogues-ის და ინგლისელი მომღერლის კრისტი მაკკოლის შედევრი Fairytale of New York (1987), რომელიც ბრიტანეთში ყველაზე პო პულარულ საშობაო სიმღერაა დღემდე. დავამატებდი კიდევ ერთ, ფართო მასებისთვ ის უცნობ, სამაგი ეროდ ჩემს უფავორიტეს, დრამატიზმით აღსავსე საშობაო სიმ ღერას _ რენდი ნიუმანის Christmas in Capetown (1983). ქართულ საახ ალწლო სიმღერებშიც გვხვდება საინტერესო ნი მუშები, მაგალითად, მიუზიკლშ ი „ვერის უბნის მელოდიები“ ჟღერს გოგი ცაბაძის „ოცდახუთსა დეკემბერსა“ _ ფაქტობრი ური და უბადლო საშობაო სიმღერა. ვად, იდეალ ან კი მახსენდება ბოი-ბენდ „სახეს“ სა უახლესი ისტორიიდ ახალწლო „თოვლი მოსულა“, რომელიც საუკეთესოც კია მთელს მათ კარიერ აში. ცალკე სექტორია საშობაო ალბომების კონცეფცია. ასეთი ალ ბომები დაკომპლექტებულია როგორც სტანდარტებით, ასევე საავტორო სიმღერებით. ის პრესლის 1957 წლის საშობაო ალბო მი, ყველა დროის ყველაზე გაყიდვად ალბომების სიას დღემდე ლიდერობს, საუკ ეთესო საშობაო ალბომების სიაში ყოველთვის ხვდება პროდუსერ ფილ სპექტორის 1963 წლის A Christmas Gift for You from Phil Spector, რომელშიც შედის კიდეც უკვე ნახსენე ბი დარლინ ლავის Christmas (baby Come Home).

თემა Jingle Bells, რომელიც მეცხრამეტე საუკ უნეშია შემნილი, ო მელოდიაა, რო ისედაც ყველაზე პოპულარული საახალწლ მელიც დედამიწაზე, ალბათ, ყველამ იცის. დღემდე ჰიტია Sleigh Ride (1948); ანდა Baby it’s Cold Outside (1948), რომლის საუცხოო და უაღრესად პიკანტური ვერსია ჩა წერეს თავის დროზე რეი ჩარლზმა და ბეტი კარტერმა. ის სიმღერებიდან, ჩემი უდავო ფავორიტია The ამავე პერიოდ Little Drummer Boy (1941), წესით, ეს მისტიკური და დრამატუ ლი სიმღერა, რომელშიც, სიუჟეტის მიხედვით, პატარა მედოლე ბიჭი უკრავს ახალშობილი იესოს სათუმალთან, წმინდა წყლის რელიგიური ჰიმნია, მაგრამ უზარმაზარი წარმატების შედეგად ის საახალწლო სტანდარტად იქცა. მისი საუკეთესო ვერსია ეკუთვნის დევიდ ბოუის და ბინგ კროსბის, ცოცხლად რომ შეას რულეს საახალწლო სატელევიზიო გადაცემისთვის 1977 წელს. თუ გავყვ ებით კლასიფიკაციას, მეორ ე სეგმენტშ ი მოგვი წევს გავაერთიანოთ ყველა ის სიმღერა, რომელიც შეიქმნ ა 1960-იანებიდან დღემდე. ეს სიმღერები უკვე აღარ მოიაზრება სტანდარტებად, ეს უმთავრესად საავტორო სიმღერებია, სქე მა _ კომპოზიტორი-პოეტი-შემსრულებელი _ არააქტუალ უ რი გახდა მთელს პოპ მუსიკაში, შესაბამისად გაუფასურდა ი და მათი რა საშობაო სიმღერების განზოგადოებული ხასიათ ოდენობაც საგრძნ ობლად შემცირდა. თუმცა უნიკალური საშო ბაო სასიმღერო ნიმუშები მაინც იქმნ ებოდა, სწორედ ასეთია Christmas (baby Come Home) (1963), პოპ-არ ენ ბი სიმღერა, რომლს აც გენიალ ურად ასრულებს დარლინ ლავი. 106 VOYAGER 24/2022

აღსანიშნავია ლეგენდარული არ ენ ბი ლეიბლის Motwon-ის კომპილაციური A Motwon Christmas-იც (1973); ჩემს ფავორიტებში უპირობოდ შედის სერფ როკის ინსტრუმენ ტალური ბენდის The Ventures-ის 1965 წლის ‘The Ventures’ Christmas Album. კომპილაციური New wave Xmas: Just can’t get enough (1996), ჯეიმს ბრაუნის საშობაო კომპილაცია, Jame Brown Funky Christmas (1995) და ინდი ალტერნატიული როკ ბენდის Low-ს სრულიად მოულოდნელი ალბომი Christmas (1999). ახლა კი ორიოდე სიტყვა უახლეს რელიზებზე. აქ საქმე გვაქვს სრულიად თავისუფალ მიდგომასთან, ჟანრული თუ შინაარ სობრივი თვალსაზრისით. ზემოთ უკვე მოყვანილი ნიმუშების გარდა, შეგვიძლია დავასახელოთ ბრიტანული ექპს ერიმენ ტულ-ავანგარდული კოლექტივის Black Midi-ს შარშანდელი საშობაო ორმაგი სინგლი Jingle Bells Rock/What Christmas Means to Me, რომელშიც ძველი სტანდარტების ახლებურ გა დამღერებას ვისმენთ. აღსანიშნავია სრულიად უცნობი, ჯერ კიდევ დამწყები მომღერ ლის, კოკო რეილის შესანიშნავი შარშანწინდელი საავტორო რელიზი Christmas with You, ანდა ჯარვის კოკერის საშობაო პათოსით და ემოციით გადამღერებული თავისივე ძველი სიმ ღერა Running the World. ხშირია საშობაო იუმორი და სარკაზმიც მაგალითად, Blink 182ის პანკ სიმღერა, Not Another Christmas song, ანდა უსახელო ბენდ Feet-ის მახვილგონივრული Vegetarian Christmas. იუმორისტულობის თვალსაზრისით, ალბათ ყველაზე საინტე რესო და კურიოზულიც კია ვეტერანი მსახიობის, კომედიოგრა ფის და შემსრულებლის, უილიამ შატნერის სამი წლის წინანდე ლი საშობაო პაროდიული ალბომი Shatner Klaus, რომელშიც 87 წელს მიტანებული შატნერი ლამის მეტალ ჰარდქორ სტილში

ასრულებს საშობაო კლასიკურ რეპერტუარს, ამ „მკრეხელურ“ საქმეში კი მას ჰენრი როლინსი და იგი პოპი ეხმარებიან. ბო ლოსთვის კი შემოვიტოვე ნამუშევარი, რომელიც, ვფიქრობ, ერთ-ერთი საუკეთესოა საშობაო ალბომების ისტორიაში. ეს არის ფრანგი კომპოზიტორის Chassol-ის 2019 წლის საშობაო წარმოდგენისთვის შექმნილი ექვსნაწილიანი ნეოკლასიკუ რი ნაწარმოები ქოროსა და ორკესტრისთვ ის, The Message of Xmas. აქ თითქოს კომპოზიტორი წარსულის აჩრდ ილებს იძა ხებს იმ დროიდ ან, როცა საშობაო მუსიკა ამაღლებული, შთამ ბეჭდავი და პათეტიური იყო. უახლესი საშობაო ნიმუშები, ცხადია, ვერ გახდება დიდი ჰიტები, დღევანდელი შოუ ბიზნესის სქემებიდან გამომდინარე, ეს შეუძ ლებელიცაა. თანაც დღეს ახალ თუ ძველ საშობაო სიმღერებს ვერანაირად ექნებათ ის რეზონანსი და ფუნქცია, რაც მათ ადრე ჰქონდათ. დღეს სხვა განწყობა და სხვა ეპოქაა _ დერომანტი ზებული და აპათიური, მაგრამ არტისტებსაც არ ამოძრავებთ კომერციული მოტივაცია, როცა საშობაო რელიზებს უშვებენ. იქმნება შთაბეჭდილება, თითქოს, ასეთ ნამუშევრებს დღეს უფ რო საკუთარი სიამ ოვნებისთვის წერენ მუსიკოსები. კლასიკურ ნიმუშებზეც იმიტომ აპელირებენ, რომ ნოსტალგიაა მელოდიუ რობის, ჰარმონიულობის, დაუძაბავი რომანტიზმის და ვინტაჟუ რი პოზიტივის მიმართ _ სწორედ ეს სასიმღერო ატრიბუტებია გადამწყვეტი საშობაო საახალწლო სიმღერების შექმნისას. ალბათ ამიტომაც არ ნელდება ინტერესი საშობაო მუსიკის მი მართ ისევე, როგორც არ ნელდება ემოციური დამოკიდებუ ლება შობა-ახალი წლის მიმართ. მე რომ მკითხოთ, არც გა ნელდება იმ კატეგორიის ადამიანებშიც კი, ვინც ირონიულად, გულგრილად, ანდა აგდებულად უყურებს ამ დღესასწაულს. არ განელდება, რადგანაც ყველაზე უკიდურეს ცინიკოსსა და ნიჰი ლისტსაც კი სჭირდება ხვალინდელი დღის იმედი, ეს ყველა ზე ადამიანური განცდა, რომლის საჭიროებ აც განსაკუთრებით მძაფრად დგება ხოლმე შობა-ახალ წელს. ამიტომაც ვფიქრობ, რომ ამ დღესასწაულის საუნდტრეკებსაც არ უწერია გადაგვა რება, ჯერჯერობით მაინც.

107 VOYAGER 24/2022

თეატრი

პანტო

საშობაო დღესასწაული

სია, წარმოდგენის, სანახაობის შეყვარების, მის ნაწილად ქცევის პროცესი; პანტოს სამყაროში მოხვედრილი ბავშვი მთავარი პერ სონაჟი ხდება, ის იწყებს გარემოს, სივრცის, სოციუმის ჯანსაღად აღქმას: გვერდში ჰყავს თანატოლები, ოჯახის წევრები, უცხო ადა მიან ები კი სცენიდან ისე ელაპარაკებიან, როგორც _ თანასწორს. თეატრი უარყოფს შეჯიბრებას, თავს არ გვიჭედავს შეგონებებითა და შენიშვნებით: არ გვთავაზობს პასუხებს _ პანტო გულღია, გახ სნილი სანახაობაა, რომელიც ზღაპრების სამყაროს კარს ხსნის.

კონკია ენდრიუ ლოიდ უებერი

მისი ისტორია რამდენიმე საუკუნეს ითვლ ის და მსოფლიოს ბევრ ქვეყანაში დიდი პოპულარობით სარგებლობს, განსა კუთრებით _ საახალწლო პერიოდში. ეს გახლავთ მთელი ოჯახისთვის შექმნილი საშობაო წარმოდგენა, რომელშიც ცნობილი ზღაპრები სცენაზე ცოცხლდება, პატარა მაყურებ ლებს მუსიკალურ ნომრებში ჩართვას სთხოვენ და, რაც მთავარია, თითქმის ყველა მსახიობ ი საპირისპირო სქესის პერსონაჟს განასახიერებს. შეყვარებული უფ ლისწული სინამდვილეში გოგონაა, დედამისი _ ზრდასრული კაცი. უნდა ნახოთ, როგორ გიჟდებიან ამ გადაცმაზე ბავშვ ები, როგორ თამამად დასცინიან გენდერულ ნორმებს, მათ თვის ჯერ გაუაზრებელ სქესობრივ ომს. ზღაპრე ბის ისეთმა ცნობილმა მწარმოებ ელმა, როგორიც „დისნეია“, თანამედროვე ბავშვისთვის საინტერესო თემებზე საუბარი სულ რამდენიმე წლის წინ დაიწყო: ბოლო დროის ანიმა ციებში ხშირად ნახავთ პრინცესებს, რომლებსაც დრაკო ნისგან გამოხსნა სულაც არ სჭირდებათ, ისინი საკუთარ ბედს თავად წყვეტენ, რაინდებისგან დამოუკიდებლად; მათი ამბის ფინალი, ერთგვარი „ჰეფი ენდი“ მხოლოდ ქორწინება არ გახლავთ, ახალ თაობას განსხვავებული საზრუნავი აქვს. მოკ ლედ, ის, რაც „დისნეიმ“ ახლა დაიწყო, პანტოს თეატრი ამბებს ასე თავისუფლად ასწლეულების განმავლობაში ხედავდა და ბავშვებსაც ასეთივე სილაღით უყვებოდა.

გურამ ღონღაძე საბავშვო ბაღის საახალწლო ზეიმი განსხვავებულ ემოციებს იწ ვევდა და ალბათ დღემდე იწვევს. ზოგი მორცხვობს და თოვლის ბაბუას გამოჩენა აფრთხობს კიდეც, , კი გამოუპრანჭავთ მშობ ლებს, მაგრამ ის თავისთვის დგას და ტირის. ზოგი კი უფრო ლაღია და მზადაა დღესასწაულისთვის, თოვლის ბაბუას გამო ჩენასაც სიხარულით ელის. ასეთებისთვის ცნობისმოყვარეობ ას უფრო მეტად აღძრ ავს ეს თეთრ-წითელ კოსტიუმში გადაცმული და ხმადაბოხებული, გრძელწვერა ადამიანი, რომლის მიღმაც ბაღის აღმზ რ დელი ქალის ან ჯგუფელის დედის ამოცნობაც შე იძლება, თუ დაუკვირდები. ბავშვები კი ასეთ რამეებს სწორედაც რომ უკვირდებიან ხოლმე. მოკლედ, არის ერთი ჟივილ-ხივილი, სასაცილო კოსტიუმებში გამოწყობილი დიდები და პატარები. მათ ხელებში ჩაბღუჯული მანდარინითა და საწუწნი კანფეტებით სავსე ცელოფნის პარკები, ბოლო ხმაზე ყვირილი და თოვლის ბაბუას მოხმობა ზეიმის კულმინაციისთვის. თუ ასეთი ზეიმის მონაწილე ან მომსწრე ერთხელ მაინც გამხდარ ხართ, გამოდის, რომ ინგლისური პანტომიმის, იგივე _ „პანტოს“, შესავალი კურსი გავლილი გაქვთ. თუმცა, „პანტოსთან“, რომელ ზეც ახლა უნდა გიამბოთ, საბჭოთა და პოსტს აბჭოთა საახალწლ ო ზეიმები ახლოსაც ვერ მივა. ის, რაც განვითარებად ქვეყნებში გა მოგვიცდია, სულ სხვა ხასიათის მქონე ზეიმია. „პანტო“ კი ბავშ ვებს არ ატირებს, როგორღაც, ჯადოსნურად, ახერხებს, თავისუფ ლების და სილაღის განწყობა შექმნას. „პანტო“ ერთგ ვ არი პროცე 108 VOYAGER 24/2022

პანტო ბრიტანული, უფრო ზუსტად, ინგლისური თეატრის პირმ შოა. მეჩვიდმეტე საუკუნეში, იტალიური „კომედია დელ’არტეს“ მოხეტიალე მსახიობების დასმა შექსპირის ქვეყნის თეატრალუ რი ტრადიციები თავდაყირა დააყ ენა. უბრალო, გაუნათლებელ, ყოველდღიური ლუკმა-პურის საშოვნელად გამოსულ მაყურე ბელზე გათვლილი წარმოდგენები თავიდან ქუჩებში, ბაზრო ბებსა და მოედნებზე საგულდაგულოდ მოწყობილ ხის სცენებზე იმართებოდა. მაყურებელი ჯერ აკვირდებოდა, შემდეგ კი აქტი ურად ერთვებოდა პერსონაჟების ცხოვრებაში, პომიდვრებსა და ლაყე კვერცხს დაუშენდა საძულველ ბატონებს, ხმამაღლა დასცინოდა და აქილიკებდა მათ. ცოტა ხანში, ყველამ გაიცნო და შეიყვარა ამ უჩვეულო სანახაობის მთავარი მონაწილეები: არლეკინო, პანტალონე, კოლომბინა, ილ-დოტორე და სხვა. იტალიელებმა აბსოლუტური რევოლუცია მოახდინეს: სცენაზე გამოიყვანეს ნამდვილი ქალი მსახიობები და თამაშის უფლება მისცეს. ცოტა ხანში, ინგლისელებმა „კომედია დელ’არტე“ თა ვის სტილს მოარგეს, დაუბრუნდნენ თეატრის შენობას, ხავერ დგადაკრულ სავარძლებსა და ფარდას, გამოიგ ონეს ახალი, ფერადი, ნათელი ხრიკები და დაამკვიდრეს ის უნივერსალური, ლაღი იუმორი, რომელმაც საუკ უნეებს გაუძლო და არაერთი თაობ ის ბავშვი გაამხიარულა. პანტოს სტილის სპექტაკლის სიუჟეტი ძალიან მარტივია: ისი ნი ცნობილ ზღაპრებს ეფუძნება (მაგ: „კონკია“, „ალადინი“, „მძინარე მზეთუნახავი“), იყენებენ ბევრ მუსიკას, სხვადასხვა სიმღერასა თუ ცეკვას, ჭერიდან ხან ბუშტები ცვივა, ხანაც _ ფე რადი ფანტელები; არც საზარელ სცენებს ერიდებიან: დაუვიწყა რია, თითქმის, ყველა სპექტაკლში გათამაშებული საფლავიდან წამომდგარი მიცვალებულის ეპიზოდი, რომელიც მთავარ პერ სონაჟს მოსაკლავად ეპარება, მაყურებელი მის გაფრთხილებას ცდილობს, _ „უკან გიდგას!“, „მიბრუნდი!“, „დაიმალე!“, _ მას

უჩვეულო არ უნდა იყოს, რომ ამ დიდებული ტრადიციის გაგრძელებაში ბევრი ცნობილი და გამორჩეული ადამია ნი იღებს მონაწილეობას. ამ ზამთარს, ლონდონში, „ვესტენდის“ თეატრისკენ თუ მოხვდით, არ გამოტოვოთ თანა მედროვე მუსიკის ერთ-ერთი ყველაზე სახელგანთქმული კომპოზიტორის, „ოპერის მოჩვენების“, „კატების“, „იესო ქრისტე _ სუპერვარსკვლავის“ ავტორის _ ენდრიუ ლო იდ უებერის _ ახალი მუსიკალური ნაწარმოები „კონკია“, რომელიც პანტოს ჟანრის სპექტაკლია. თქვენ აღმოჩნდე ბით ბელვილში! დედამიწის ზურგზე ყველაზე თვალწარმ ტაც ქალაქში, სადაც უმშვენიერესი ადამიანები ცხოვრო ბენ და იდეალურ ცხოვრებას ეწევიან. ბელვილი სცენაზე გაცოცხლებული ზღაპარია: საითაც არ უნდა გაიხედო, სურვილის ჩასათქმელ ჭას, ან აცახცახე ბულ მერძევეს დაინახავთ. ასეთი უნაკლო გარემოს შე ნარჩუნება დიდი სირთულეა, თუმცა, მოქალაქეები მუხ ლჩაუხრელად შრომობენ. გარდა ერთი პერსონაჟისა, სა ხელად კონკია! ხმაურიანი, ენამყრ ალი და ავყია გოგონა, უმალ ჰენსელსა და გრეტელს შებრაწავს ცოცხლად, ვიდ რე თავწაკრულ მოახლედ იქცევა. მისი ხასიათის გამოც ვლას ბევრი შეეცდება, მაგრამ ვერაფერს გახდებიან, სანამ უფლისწული სებასტიანი ტახტზე არ ავა! აი, აქედან დაიწყება ნამდვილი თავგადასავალი.

109 VOYAGER 24/2022

თეატრი

დამწნილებული პანტო დენი და ჯეფი (CBBC)

ამ საახალწლო არდადეგებზე პანტოს ნახვა თუ ნამდვი ლად გადაწყვიტეთ, მაგრამ განსხვავებულ წარმოდგენებს შორის არჩევანის გაკეთება გიჭირთ, ლონდონის „გარიკის თეატრი“ იდეალური შესაძლებლობას გაძლევთ 70 წუთში ოთ 7 განსხვავებულ ამბავს. ცნობილი ტელეგადა დაესწრ ცემის _ CBBC — ავტორები და წამყვ ანები, დენი და ჯე ფი, ალადინის ჯადოსნური ლამპრისა და კონკიას გოგრის ეტლის ჯადოსნური ზღაპრების სანახავად გეპატიჟებათ! ეს თავბრუდამხვ ევი წარმოდგენა ოჯახის ყველა წევრს ერთ დიდებულ და თავაწყვეტილ თავგადა სავალს ჰპირდება. ბილეთები უკვე გაყიდვაშია. www.rb.gy/rfr3zb

პიტერ პენი კენსიგტონ გარდენში კომპანია Betwixt-and-Between

პატარა მერის არ უნდა ასაკი მოემატოს და გაიზ არდოს. გოგონა კენსინგტ ონ გარდენსში გარბის, სადაც მამას ხვდება. კაცი მოუყვება იმ ბიჭუნას ამბავს, „გაზრდა რომ არ უნდოდა“. იმოგზაურ ეთ პიტერ პენის ამბის ნაკლებად ცნობილ ნაწილში, გაიცანით ახალი პერსონაჟები: სოლო მინი, მოლაპარაკე ძროხა და ფერიების დედოფალი. თამაშების, ორიგინალური სიმღერებისა და თოჯინების გამოყენებით გაფორმებულ წარმოდგენაში, პერსონაჟები დიდებულ ნავს აშენებენ. ამ ერთსაათ იან ი წარმოდგენის განმავლობაში, პიტერი ფრთებს შეისხამს, მერი კი სახლი სა და ოჯახის მნიშვნ ელობას აღმოაჩენს, თან დარწმ უნდე ბა, თავბრუდამხვევი თავგადასავლების საძიებლად, გაქ ცევა სულაც არ არის საჭირო. სპექტაკლის შემქმნ ელები ირწმუნებიან, წარმოდგენით ისიამ ოვნებს ყველა 3 _ 93 წლამდე ასაკის ადამიან ი!

კი ბავშვების ხმა არ ესმის. წარმოდგენები სავსეა ხუმრობებით, ჩხუბებით, აყალმაყალით. დეკორაციაც თითქოს სიუჟეტს მიყ ვება, ჭრელ-ჭრელი და მარტივად აღსაქმელია: მარჯვენა მხარე ნათელია, ვარდისფერი, წითელი და ლურჯი ფერები ჭარბობს: აქ კეთილი პერსონაჟები: ფერიები, რაინდები და მზეთუნახავები ცხოვრობენ; მარცხნივ _ პირქუშ, მოჟამულ სიმწვანესა და სიყ ვითლეში ავი სულები და ბოროტი ჯადოქრები ბუდობენ. პანტოს მთავარი სიურპრიზი კი მსახიობების განაწილებაა. მთა ვარი გმირი (ალადინი იქნება, თუ უფლისწული ფილიპი), ყველა ზე ტანმორჩილი, წკრიალა ხმის პატრონი გოგონას სახით წარ მოგვიდგება. მისი სატრფო, ხელმწიფის ასული ან მზეთუნახავი _ ნებისმიერი სქესის მსახიობს შეუძლია შეასრულოს. „ტყუპები“, იგივე კლოუნ ები, რომლებიც უხამსი ხუმ რობებით ართობენ წარმოდგენაზე მი სულ მშობლებს (ამ ხუმრობებს ბავშვები ნამდვილად ვერ მიხვდებიან), ქალ-ვა ჟის დუეტია. პანტოს ყველაზე ცნობილი პერსონაჟი „ქალბატონი“ (Dame) კი უშ ველებელი, მაღალ ქუსლებზე შემდგარი, უკიდურესად დიდ პარიკში გამოწყობილი კაცის მიერ სრულდება. ეს დღეისთვის საკმაოდ პოპულარული დრაგ-შოუს ერთ გვარი ჩანასახია: ფუშფუშა კაბა, ზედმეტი მაკიაჟი, წითლად შეღებილი ტუჩები, გრძელი წამწამები და დაუვიწყა რი თმა! („ქალბატონის“ თმა მართ ლაც გამორჩეული რამეა: არსებობს წარმოდგენა, რომელშიც პერსონაჟს თავზე ჩამოფხატებულ უზარმაზარ პა რიკზე სარეცხი აქვს გაფენილი). სწო რედ ასეთია „ქალბატონი“ _ მთავარი პერსონაჟის დედა, ან კარის მეზობელი! ის სულ საოჯახო საქმიანობით არის და კავებული, თუმცა, მაყურებელთან ჭო რაობისთვის ყოველთვის რჩება დრო. ხშირად მიმართავს ბავშვებს, სცენიდან კანფეტებს ჩოგბურთის ჩოგნით ისვრის, იხსენებს თავის გარდაცვლილ მეუღ ლეს და დარბაზში მჯდომ მამებს ეკურ კურება. სმენა არ აქვს, მაგრამ გაუთავებლად მღერის და მაყურებლის ჩართვას მოითხოვს. თუმცა, პანტოს მთავარი იარაღი მაინც მუსიკა გახლავთ. წარ მოდგენებში ხშირად მოისმენთ ნაცნობ, ყველასთვ ის საყვა რელ მელოდიებს, რომელსაც ბებია-ბაბუაც მარტივად აჰყვება და შვილიშვილიც. საშობაო გალობებს „დისნეის“ ანიმაცი ის ცნობილი ტრეკები ენაცვლება, თუ საგანგებოდ შეცვლილ ტექსტს ასცდებით, ნუ შეგეშინდებათ, „ქალბატონი“ წარმოდ გენას შეაჩერებს, სცენიდან ჩამოვა, თქვენს სავარძლამდე მო აღწევს და ტექსტის გაზუთხვაში დაგეხმარებათ. ბოლოს ყვე ლაფერი ერთი დიდებული, ხმაურიანი ნომრით დასრულდება. ეს ლონდონის საშობაო ტრადიციაა _ ასეც შეიძლება ვთქვათ. თუ საუკუნეების წინანდელი „კომედია დელ’არტეს“ პრინცი პით წარმოდგენები მხოლოდ უბრალო ხალხისთვ ის იმარ თებოდა, დღევანდელი პანტო ნებისმიერი სოციალური ფენის მაყურებელს ართობს და ახარებს. არ გაგიკვირდეთ, თქვენს რიგში სამეფო ოჯახის წევრებს თუ მოჰკრ ავთ თვალს. პანტოს სეზონი ძირითადად ნოემბრის თვეში იწყება და გვიან თებერ ვლამდე გრძელდება (თუმცა, არის განსაკუთრებული თეატ რები, სადაც ამ სტილის სპექტაკლებს წელიწადის ნებისმიერ დროს დაესწრებით). ხშირად, წარმოდგენები ისეთი პოპულა რობით სარგებლობს, ათწლეულების განმავლობაში გრძელ დება: იცვლებიან მხოლოდ მსახიობები, და ესეც ერთგვარი

110 VOYAGER 24/2022

თამაშია — ბავშვი შეიძლება ზუსტად იმ სპექტაკლზე აღმოჩნ დეს, რომელიც მისმა მშობელმა პატარაობაში იხილა, თუმცა, განსხვავებული განაწილებით. ტექნოლოგიურმა განვითარე ბამ პანტოს თეატრშ იც შეაღწია, დღეს ხშირად იყენებენ პრო ექციას, ლაივ-კამერებს, მიკროფონს: ერთ-ერთ ცნობილ წარ მოდგენაში, პანტოს პერსონაჟი (რა თქმა უნდა, „ქალბატონი“), ობიექტივს მიუშვერს დარბაზში ჩამომსხდარ ახალგაზრდ ა მა ყურებელს და მათ გაბადრულ, ყურებამდე გაკრეჭილ სახეს დიდ ეკრანზე აშუქებს. დიდ ეკრანზე მოხვედრა ყველა ბავშვის ოცნებაა! თუმცა, უფროსებიც არანაკლებად იხალისებენ. ასე რომ, თუ ლონდონში საშობაოდ თქვენც მოხვდებით (თან, არაა აუცილებელი წელსვე, „პანტო“ სულ იქნება _ სადაც სამას წელზე მეტ ხანს შეინარჩუნა პოპულარობა, ჯერ არსად გაქრება), არ დაიზაროთ და არ გაუშვათ ხელიდან შანსი, დაუბრუნდეთ სა ბავშვო ბაღებში გათამაშებულ საახალწლ ო ზეიმებს, რაც გულის აჩუყებას, ალბათ, თქვენშიც გამოიწვევს, რადგან ასეა ხოლმე _ როცა თოვლის ბაბუის თეთრი წვერის მიღმა დამრიგებლის აღმოჩენა გახსენდება. თუმცა, „პანტო“ მეტი იქნება, ვიდრე მხო ლოდ საკუთარი საახ ალწლო დღესასწაულის გაცოცხლება. ის სულ ცოტა ხნით, მაგრამ მაინც, კიდევ უფრო ლა მაზ და უდარდელ ბავშვობას განგაცდევინებთ, ვიდ რე, შეიძლება, თავად გქონიათ.

პანტოლენდი

დონი ოზმონდი, ჯულიან კლეი თუ სრულიად ახალი ზღაპრისა და თავგადასავლის ნახვა გადაწყვიტეთ _ გეზი აიღეთ ლონდონის „პალადიუმისკენ“. საშობაო სეზონი სავსეა ინგლისური ტრადიციებით: კოხ ტად მორთული ნაძვის ხეებ ით, საჩუქრებითა და ორცხო ბილებით, შემწვარი ხორცითა და ქათმის რულეტით.

ალადინი

ეს საშობაო პანტომიმა იდეალური დანიშნულების წერ ტილია მთელი ოჯახისთვის: წარმოდგენის ჯადოსნუ რი ატმოსფერო ყველა ასაკის ადამიანს გადაედება. „პანტოლენდი“ კი ის სპექტაკლია, მრავალი წლის განმავ ლობაში რომ ართობს მაყურებელს.

ვიკი სტოუნი

წელს პანტოს კლასიკოსებად ქცეული მსახიობები ახალ ბედებს შეუერთდებიან: დონი ოზმონდი და ჯულიან კლეი „პანტოლენდისკენ“ მხარდამხარ გაგიძღვებიან. თქვენ მოისმენთ უამრავ ხუმრობას, გადაპრანჭულსა და ხმაური ან მუსიკალურ ნომერს, და ბოლოს, ნახავთ ყველაზე კაშ კაშა საახალწლო ნაძვის ხეს. თუ აღმოსავლური ზღაპრები გიზიდავთ და არაბულ ღამე ებში გათამაშებული ქურდბაცაცა ალადინის თავგადასავა ლი გირჩევნიათ, „ლირიკ-ჰემერსმიტის“ თეატრს ეწვიეთ! ასეთი „ალადინი“ თვალით არ გინახავთ (მსახიობს ცნო ბილი „ადიდასის“ ფირმის სპორტული კოსტიუმი აცვია). შეუერთდით უფლისწულ ალის, ჯინისა და მათ მეგობ რებს, მოაჯექით მფრინავ ხალიჩას (დიახ, „ქალბატონმა“ შეიძლება ნამდვილ ხალიჩაზე ჩამოჯდომა გაიძულოთ) და აიხდინეთ საშობაო ოცნებები. წარმოდგენაში გაჟღერდება ცნობილი ანიმაციიდან გად მოსული სიმღერები, გათანამედროვებული ტექსტით, გათამაშდება ბევრი იმპროვიზაცია და სახა ლისო სცენა. ამ წლის „ალადინის“ ავტორი ცნობილი, მრავალი ჯილდოს მფლობელი ვიკი სტოუნია, რეჟისორი კი აბიგაელ გრემი.

111 VOYAGER 24/2022

კინო

თოვლი ეკრანზე

პატარა ქალები

ფანი და ალექსანდრე

„პატარა ქალები“ ამ სიის ყველაზე ახალი წევრია, მასთან ერთად მხოლოდ ორი ახალი წელი გავატარე, თუმცა განსა კუთრებული ადგილი დაიჭირა. საქმე იმაშია, რომ ეს გახლ დათ უკანასკნ ელი ფილმი, რომელიც კინოთეატრის დარბაზ ში, დიდ ეკრანზე ვნახე. მას შემდეგ, მსოფლიოშ ი ბევრი რამე შეიცვალა, მაგრამ ხშირად ვუბრუნდები იმ სცენას, საკუჭნაოში გაღვიძებული ჯო მარჩი ღამე უეცრად მოსული თოვლით და ფარულ ეზოს ფანჯრიდან რომ გახედავს და ტკბილად ჩაილ ა პარაკებს: „შობას გილოცავ, სამყაროვ!“.

ინგმარ ბერგმანის ავტობიოგრაფიული ნაწარმოები, „ფანი და ალექსანდრეც“ ბავშვებზე გვიყვება. რთულია, შვედი ოსტატის 312 წუთიან მაგნუმ-ოპუსზე ისე წერა, ბრტყელი შეფასებები არ წამოგცდეს. ამ ფილმის სანახავად (რომელიც თავდაპირვე ლად სატელევიზიო შოუდ იყო ჩაფიქრებული), შეიძლება რამ დენიმე საღამოც დაგჭირდეთ, მაგრამ პირველივე კადრიდან მელანქოლიისა და ბავშვური სიხარულის ისეთ მორევში ჩა გითრევთ, უარს ვერ იტყვით.

რეჟ: გრეტა გერვიგი, 2019

ჩემი რვა საშობაო ფილმი

რეჟ: ინგმარ ბერგმანი, 1982

ეკდალების ოჯახის შვილები, ფანი და ალექსანდრე, ბედნიერი ბავშვ ები არიან; მათი მშობლები თეატრს ხელმძღვანელობენ, ბავშვ ებიც გამორჩეული წარმოსახვის უნარით გამოირჩევი ოდნელად, მამა გარდაიცვლება, დედა ან. ცოტა ხანში, მოულ კი მკაცრ ეპისკოპოსს მისთხოვდება. სითბოსა და მზრუნველ გარემოს უფერული, მკაცრი სამყარო ჩაან აცვლ ებს, თუმცა, ცხოვრებისეულ ი ჭეშმარიტება ბიძის სიტყვებში რჩება:

„მოდი, ვიყოთ ბედნიერები, სანამ ბედნიერები ვართ. ვიყოთ კეთილები, გულისხმიერები, მოსიყვარულე და კარგები. აუცილებელია, და ამის არ უნდა შეგვრცხვეს, ვისიამოვნოთ ამ ერთ მუჭა სამყაროში“. გურამ ღონღაძე თქვენი არ ვიცი, და, მე ზამთარი მხოლოდ ეკრანზე მიყვარს. ბავშ ვობიდან მომყვება ეს ჯადოსნური შეგრძ ნ ება, როცა შინ ვარ, საყ ვარელ ტახტზე, ღუნღულა პლედით, ტელევიზორის პულტი ჩემს ხელშია, წინ სასუსნავი მიწყვია და საახალწლ ო ფილმს ვუყურებ. როგორც წესი, ასეთ ფილმებში ძალიან ლამაზად თოვს, ქუჩებში ცივა, ფანჯრებში ნაძვის ხის ნათურები და გირლანდები ციმცი მებს, ცხვირმოყინულ პერსონაჟები კი ყველაზე მნიშვნელოვანი დილემების წინ დგანან. ახალი წლების არდადეგები მთელი სამ ყაროსთვის ოჯახთან გაიგივებულა; შესაბამისად, გრძნობები, მე ლოდრამატული დაპირისპირებები, უთანხმ ოებები მძვინვარებს. ბევრია ნაღველი, სევდა, დასრულებული წლის მელანქოლია. თუმცა, ჰოლივუდის მიერ დანერგილმა იდეალურმა ფორმულამ გვასწავლა, რომ ყველა კონფლიქტი გადაიჭრება, ლამაზად შე ფუთული საჩუქრები დარიგდება და საშობაო ფილმი სენტიმენ ტალური სუფრის სცენით დასრულდება, სადაც ყველა მოილხენს და ერთმანეთს ჩაეხუტება.

ფილმი ცნობილი საყმაწვილო რომანის ეკრანიზაციაა, რომ ლის პირველივე ფურცლიდან მთავარი პერსონაჟები — ოთხი დაიკო, გვარად მარჩი, — დღესასწაულს გეგმავენ.

ის შორიდან ცქერა სიამოვნებაა. წესად მაქვს, სა ასეთი ზამთრ შობაო ფილმები მხოლოდ ამ დღესასწაულისთვის შემოვინა ხო. ველოდები ხოლმე ამინდის შეცვლ ას, დღის დამოკლებას, რომ წელიწადის მიწურულს საყვარელი ფილმები (ციფრული) თაროდან გადმოვალაგო და მეასედ ყურებითაც ისეთივე სია მოვნება მივიღო, როგორც პირველად.

112 VOYAGER 24/2022

გრეტა გერვიგის თამამი და ორიგინალური ეკრანიზაცია საყ ვაწვილო ესთეტიკას სცილდება და პერსონაჟების რთულ, გაჭირვებულ ცხოვრებას წელიწადის ოთხივე სეზონის გან მავლობაში მისდევს, თუმცა, შობის მიმართ ავტორის სენტი მენტალური დამოკიდებულება აშკარა ხდება ფილმის ცენტ რალურ სცენაში: მარჩების სახლში ზამთარი ყველაზე ფერა დი, ნაივური და თბილია — ბუხარში ცეცხლი გიზგიზებს, გადია სუფრას შლის, ტახტებსა და ბალიშებში უდარდელად ჩასვენე ბული გოგონები გაუთავებლად ლაქლაქებენ, სანამ თავზე მო ულოდნელი სტუმარი არ წამოადგებათ. გაოგნებულ უმცროს დაიკოს, ემის, ხელიდან ჯამი გაუვარდება და ჰაერში აყრილი ბატი-ბუტი ერთმანეთს მაგრად ჩახუტებულ ოჯახის წევრებს თოვლივით ეყრებათ თავზე. იდეალური რამეა. 113 VOYAGER 24/2022

კინო

ტოკიოს ნათლიები

ბინა

რეჟ: სატოში კონი, 2003

რეჟ: ბილი უაილდერი, 1960

ანიმე ჩემი მოზარდობის დიდი გატაცებაა. მთელს ოჯახზე გათ ვლილი იაპონური ანიმაციები _ ჩემთვის ესაა სულისშემძ ვრელი თავგადასავლები და აღმოსავლური ფოლკლორის მსოფლიო მაყურებლამდე მიტანის ოსტატობა. მართალია, ანიმე ხშირად სტუდია „გიბლისა“ და ჰაიაო მიაძაკის სახელ თან ასოცირდება, რომელსაც „იაპონელი უოლტ დისნეი“ შე არქვეს, მაგრამ მე მინდა სულ სხვა ავტორზე გავამახვილო ყურადღება.

ბეტმენი ბრუნდება რეჟ. ტიმ ბარტონი, 1992

მამაჩემს განსხვავებული გემოვნება აქვს! მისთვის უმნიშვნე ლოა, თოვს, ჭიქებში გოგლი-მოგლი ნაზად იღვრება, თუ ბაბუას მხრებზე დასკუპებული ბავშვი ამაგრებს ნაძვის ხის თავზე ვარ სკვლავს; მთავარია: ფილმს მძაფრი სიუჟეტი ჰქონდეს, ტერო რისტებმა მთავრობის შენობაზე თავდასხმა დააპ ირონ, გამნაღ მველმა სწორი ფერის სადენი გადაჭრას, ან დამნაშავე გამოამ წყვდიონ ციხეში. მამასთან ერთად ბავშვობაში ნანახი ფილმები დან ბევრი დღემდე გამორჩეულად მიყვარს, მაგრამ ერთ-ერთ მათგანს მხოლოდ საახ ალწლ ოდ ვუბრუნდები ხოლმე (როგორც ბეტმენი უბრუნდება გოთემს ყოველ ჯერზე). ნურავინ შემეკამა თება, ტიმ ბარტონის გადაღებული ადამიანი-ღამურას ფილმები საუკეთესოა. ეს ნამუშევარი კი განსაკუთრებით გადასარევი გა მოუვიდა სწორედ საშობაო ესთეტიკის გამო. ბეტმენის — როგორც პერსონაჟის — მითოლოგიის მშვე ნიერება ხომ იმაშია, რომ ის ერთი ჩვეულ ებრივი, უსახური, გულდამძიმებული მილიონ ერი კაცია, რომელმაც მშობლიუ რი ქალაქის ბოროტმოქმედებისგან გაწმენდა გადაწყვიტა?! ამ შავბნ ელ, პირქუშ და ერთობ სწორხაზოვან გმირს კი ყველაზე ფერადი, საინტერესო და მიმზიდველი მოწინააღმდ ეგეები ჰყავს! 1992 წლის ეს ფილმი ამ მითოლოგიის იდეალ ური გაცხადებაა: ჰო, მისაღებია მაიკლ კიტონის დინჯი და აუღელვებელი „შავი რაინდი“, თუმცა დაუვიწყარია მიშელ ფაიფერის კატა-ქალი და დენი დევიტოს პინგვინი; ეს უკანასკნელი სწორედ შობა დღეს მოევლინება ქვეყნიერებას. ბარტონზე უკეთესი ზამთრის ფილ მები კი იშვიათ ად გამოსდის ვინმეს (მარტო „ედვარდ ხელმაკ რატელა“, ან „საშინელება შობის წინ“ რად ღირს). ამ ფილმის მძაფრი სიუჟეტი მამასაც ართობს, მე კი იმის ცქერა მსიამოვნებს, კადრში რა მსუყედ თოვს.

დედასთან ერთად საშობაო ფილმის ყურებას არაფერი მირ ჩევნია! ამ „ჟანრის“ ფილმების სიყვარულიც მისგან ვის წავლე მგონი; ვინ მოსთვლ ის, რამდენი ფავორიტი გვყავს: „დედინაცვალი“, „როგორ მოიპარა გრინჩმა შობა?“, „მარტო სახლში“, „ყვავილი თოვლზ ე“, და სხვა, მაგრამ ფილმი, რო მელსაც ყოველ ზამთრის არდადეგებზე უსიტყვოდ ვნახუ ლობთ, ბილი უაილდერის ნამდვ ილი შედევრია, სახელად „ბინა“. უცნაურია, ეს სურათი არც ოჯახზეა, არც დედა-შვილო ბაზე, არც დედმამიშვილებზე... ყველაზე მეტად ამ ყველაფრის არქონაზე, დიდ ქალაქში სრულებით მარტო ყოფნაზეა. ბად ბაქსტერი უზარმაზარი სადაზღვევო კომპანიის ერთი რი გითი კლერკია. ცოტა ხანში, ბადი აღმოაჩენს, რომ კორპორა ტიულ კიბეზე მარტივად ასვლა შეუძლია! ამისთვის კი თავის უფროსებს ღამ-ღამობით საკუთარი ბინა უნდა დაუთმოს, სა დაც ვაჟბატონებს საყვარლები აჰყავთ. ნიუ-იორკის ქუჩებ ში უსაქმოდ დარჩენილი, სუსხისგან მობუზული პერსონაჟი დროის მოსაკლავად უთავბოლოდ დაეხეტება (სხვათა შორის, კინოთეატრშიც შეივლის). ფილმის უბერებელ დიალოგებს (რომელსაც ხშირად დედას „წყალობით“ რუსული დუბლირე ბით ვუყურებ, თუმცა მაინც გულიან ად ვხარხარებ) ენაცვლ ება

ყოველდღიური რუტინის დაუვიწყარი სცენები: შინ დაბრუნე ბული ბადი მოხარშული სპაგეტის წყალს ჩოგბურთის ჩოგან ზე წურავს. ჯეკ ლემონისა და შირლი მაკლეინის ბრწყინვალე პერსონაჟების რომანი ისეთივე ორიგინალური და უჩვეულოა, როგორც მათი ერთად გატარებული პირველი შობის ღამე.

114 VOYAGER 24/2022

სატოში კონი იაპონური კინოს დიდი ფიგურაა, მისი ფილმე ბი სინამდვილისა და ფანტაზიის, სიზმრ ის, ზღვარზე გადის. რეჟისორი ხშირად საუბრობს პარანოიის, მენტალური პრობ ლემებისა და ტექნოლოგიური განვითარების დამანგრეველ შედეგებზე. თუმცა, ჩემი ფავორიტი მისი 2003 წლის, ერთი შე ხედვით, მსუბუქი და სწორხაზოვანი ნამუშევარია. „ტოკიოს ნათლიები“ (ხანდახან ასეც თარგმნ იან: „ერთხელ, ტოკიოში“) ნამდვილი საშობაო ფანტასმაგორიაა — ჰოლივუდური კინო სა და იაპონური პოეზიის იდეალური ნაზავი — შობის ღამეს, ქალაქ ტოკიოში, სამი უსახლკარო ადამიანი: შუახნის ასაკის ალკოჰოლიკი ჯინი, ყოფილი დრაგ-ქუინი ჰანა და შინიდან გაპარული გოგონა მიუკ ი, ნაგავში ქექვის დროს მიტოვებულ ჩვილს აღმოაჩენენ.

ბავშვ ის ვინაობის დასადგენად უჩვეუ ლო ტრიო მთელ ქალაქს შემოირბენს და ათას ფათერაკში გაჰ ყოფს თავს. ეს დრამატული ფარსი, რომლის სიუჟეტური გადახვევები და სულელური გაუგებ რობები მთელი ფილმის განმავლობაში გაგახალი სებთ, ბოლოს ისეთი სევდიანი ეპიზოდით დასრულდება, რომ... ახლაც ყელში ბურთი გამეჩხირა, სასწრაფოდ გადავი დეთ შემდეგ სურათზე.

115 VOYAGER 24/2022

კინო

ჰარი პოტერი და აზკაბანის ტუსაღი

რეჟ: ალფონსო კუარონი, 2004

შავი შობა

რეჟ: ბობ კლარკი, 1972 აბა, საშინელებათა ჟანრის მოყვარულებო, აქეთ! ბობ კლარ კის ამ შედევრის (რომელიც ლამის ათწლეულების შემდეგ აღმოაჩ ინეს „ჰორორის“ თაყვანიმცემლებმა) მთავარი დიდე ბულება ის გახლავთ, რომ მისი ჩვენება ჰელოუინის წვეულე ბაზეც შეიძლება და შობის ღამესაც. გამოდის, რომ წელიწადში ორჯერ ვნახულობ. გადასარევი რამეა. ეს გახლავთ ოჯახური ძალადობის შესახებ გადაღებული ერთ-ერთი ყველაზე ორი გინალური ფილმი, თან იაფფასიანი „სლაშერია“.

ჰო, ვეცადე, ცნობილი ფილმების შესახებ არ დამეწერა, მაგ რამ „ჰარი პოტერის“ გარეშე არ გამომივა. ცნობილი სერიის მესამე ნაწილი განსაკუთრებით ბნელი, ჩამქრალი და სუსხი ანია, თითქოს „დემენტორებმა“ ფილმს ყველა პატარა ბედნი ერების სხივი ამოსრუტეს. რეჟისორი დიდებული ალფონსო კუარონია, რომელიც სურათის პირველივე სცენიდან აბსო ლუტურად განსხვავებულ სამყაროს ხატავს. ჰარი, რონი და ჰერმიონი ჰოგვორტსში ბრუნდებიან.

ფილმის სიუჟეტი ერთ წინადადებაში: შობის არდადეგებზე, ქალთა უნივერსიტეტის საერთო საცხოვრებლის მდგმურები უცნაურ სატელეფონო ზარებს იღებენ, შემდეგ ერთიმეორის მიყოლებით იხოცებიან... მკვლელის ვინაობა, რა თქმა უნდა, დაფარულია (და, თუ ფილმს დაკვირვებით არ ვნახავთ, იქნებ, ვერასდროს ამოვიცნოთ). კამერა გაუთავებლად გვეთამაშება, მონტაჟი — ოქრომჭედლის სიზუსტით გამოჭედილი. ნახავთ სცენას, რომელშიც საშობაო გალობა ისე ჯადოსნურად არის გამოყენებული… თან, გულწრფელად საზარელი რამეა. დამე ფიცება, ბოლო წუთებში, ნებისმიერ თქვენგანს აუცილებლად აღმოხდება „ა-ჰა!“, ამაზე კარგს კი საშინელებათა ჟანრის ნა წარმოები ვერაფერს შემოგთავაზებთ.

ყველაფერი, რაც ზეცას სურს რეჟ: დაგლას სირკი, 1955

ნუსხაში, რომლის პირველ ადგილზეც უცვლელად დარ ჩება დაგლას სერკის ორმოცდაათიანი წლების სურათი „ყველაფერი, რაც ზეცას სურს“. ამ ფილმის ნახვა, ყოველ წელს მახსენებს, რატომ მიყვარს კინოხელოვნება: ეს არის ხასხასა ფერებით, უნაზესი მუსი კითა და ნამდვილი ვნებებით სავსე მელოდრამა. სიუჟ ეტის მოქმედება სეზონების გასაყარზე, შემოდგომისა და ზამთრის ფერთა საბრძოლო მოედანზე გაჩაღდება, სადაც ორი განსხ

ვავებული სოციალური კლასის პერსონაჟი — მდიდარი ქვრივი კერი და ახალგაზრდა მებაღე რონი — ერთმ ანეთს შეიყვარე ბენ. მეზობლები აღშფოთდებიან, მაღალი საზოგადოების წევ რები იჭორავებენ, ცრემლები დაიღვრება, მკლავები ერთმა ნეთს მოძებნიან და მაგრად ჩაიხუტებენ. „ხალხი რას იტყვის?“ _ იკითხავს ფილმის პერსონაჟი. საშო ბაო მელოდრამების მოყვარულებსაც ეს კითხვა გვიღრღნის გულს — როგორ გავამხილოთ, რომ ათას მხიარულ, სულე ლურ, სანტას ხორხოცითა და ელფების ბავშვური ცეკვებით სავსე საშობაო ფილმებს შორის, ყველაზე სევდიანი სურათი შევარჩიეთ?

პასუხი მარტივია: ხალხმა რაც უნდა, ის თქვას; საახალწლო არდადეგები ხომ ის პერიოდია, როცა შინ, საყვარელ ტახტზე წამო გორებულს, ტელევიზორის პულტი ხელში გიჭირავს, ღუნღულა პლედი ფეხებს გითბობს, ირგვლივ განსხვა ვებული სასუსნავი გიწყვია და საშობაო ფილმებს უყუ რებ, რომელსაც შენ გინდა, იმას, ჩემთვის მთავარია, ეკრანზე ლამაზად თოვდეს.

„ბიჭი, რომელიც გადარჩა“ კიდევ ერთი სასიკვდ ილო საფრ თხის წინაშე დადგება: ჯადოქრების საპატიმროდან გაიპარა ტუსაღი, სახელად სირიუს ბლეკი და ახლა ძველი ანგარიშების გასწორებას ცდილობს. პირქუში გამოსახულების მიღმა, ჯ.კ. როულინგის დაუვიწყარი სამყარო იმალება, რომელიც მო ზარდობის უხერხულ თავგადასავლებს გვიყვება; ამ ფილმის ჯანსაღი, სხარტი და მელოდიური იუმორი ყველაზე დიდხანს გაგყვ ებათ. დაუვიწყარია სცენები ჰოგსმიდში, თოვლით დაფარულ ქა ლაქში, სადაც ჯადოსნური ტკბილეული იყიდება, ლუდხანებში კი თბილი ბურბურახი თუხთუხებს. დარწმუნებული ვარ, ფილ მი კლასიკად ქცეული საშობაო ფილმების ნუსხაში ძალიან მა ლე დაიკავებს თავის დამსახურებულ ადგილს. 116 VOYAGER 24/2022

117 VOYAGER 24/2022

საახალწლო

News ჩანახატსაც აქვეყნებს _ ვიქტორია და ალბერტი შვილებთან ერთად ნაძვის ხესთან. მისი წინამორბედი მო ნარქებისგან განსხვ ავებით, ვიქტორია პოპულარული იყო და ამიტომ სამეფო კარის ყველა სიახლე მოდური ხდებო და არა მარტო ინგლისში, არამედ ამერიკაშიც. ზოგიერთი ცნობით, ჩანახატის გამოჩენის შემდეგ ლაუშას შუშის სათა მაშოები ექსპორტზე მთელს ევროპაში გავიდა.

წითელი ვაშლები, ვაფლები და მწვანე ხე ნაძვისხის სათამაშოების ისტორია ვერა ზარკოვსკა

1848 წელს, როცა აღმოსავლეთ გერმანიის თიუ რინგიის ოლქშ ი ვაშლის მწირი მოსავალი მო ვიდა, გაერთიანებული სამეფოს დედოფალი ვიქტორია უკვე რვა წლის დაქორწინებული იყო თავისი ცხოვრების ერთადერთ სიყვარულზე _ გერ მანელ ალბერტ საქსენ-კობურგ-გოთელიზე. ერთი შეხედ ვით რა საერთო უნდა ჰქონდეს ამ ორ ფაქტს, მაგრამ არც მთლად ეგრეა საქმე. შუა საუკუნეების ევროპაში ღვთისნიერ ი კათოლიკეები 24 დეკემბერს ადამის და ევას დღეს აღნიშნავდნენ _ ნიშ ნად იმისა, რომ იესომ და მარიამმა შეარიგეს კაცობრიობა ღმერთთან და ადამიანთა ბიბლიური წინაპრების ცოდვა გამოისყიდეს. დღესასწაულზე აუცილებლად იდგმ ებო და „სამოთხის პიესა“, რომლის ცენტრ ალური რეკვიზი ტიც მარადმწვანე ხე იყო, სიმბოლურად _ ხე კეთილისა და ბოროტის შეცნობისა. ზედ შებმული წითელი ვაშლები აკრძალულ ნაყოფს განასახიერებდა. როგორც ჩანს, სა შობაო ნაძვის ხე სწორედ სამოთხის ხის ტრანსფორმაცი აა. თუმცა, ზოგიერთი ვერსიით, ის გერმანული ეკლესიის რეფორმატორმა _ მარტინ ლუთერმა გამოიგ ონა. სხვები ამტკიცებენ, რომ საშობაო ხე უკვე არსებობდა _ მარტინ ლუთერი პირველი იყო, ვინც ზედ სანთლები აანთო. ზო გიერთები უფრო შორსაც მიდიან და საშობაოდ ხეების მორთვის ტრადიციას წარმართულ კულტურებში მარად მწვანე ხეებს უკავშირებენ _ როგორც სიცოცხლის უწყ ვეტობის სიმბოლოს. ამ დროს ადამიანებს სჯერათ, რომ ზღურბლზე დაკიდებული ნაძვის, ფიჭვის ან სოჭის ტოტი მათ საცხოვრებელს ჯადოქრებისგან, ავი სულებისგან და ავადმყოფობისგან დაიც ავს. მერე და მერე ვაშლებს სხვა

დეკორაციებ იც შეემატა _ ძირითადად სასუსნავი: ვაფლე ბი, ყვავილის, გულის, ვარსკვ ლავის ან ანგელოზის ფორ მის გამომცხვარი ცომი, კენკრა, ხილი, თხილი და კანფე ტები. იყო ფერადი ქაღალდის ხელნაკეთი მორთულობაც. პირველი შუშის ბურთები 1848 წელს ლაუშ აში დაამზადეს _ გერმანიის პატარა ქალაქში, რომელიც შუშის ბერვის ოსტატებითაა ცნობილი. ამბობენ, რომ იმ წელს ვაშლის მოსავალმა არ ივარგა, ზოგ ისტორიულ წყაროში კი მო სავლის ხსენებაც არაა, პირდაპირ ადებენ ხელს ვინმე ჰანს გრაინერს _ ვითომდა ხელმოკლეობ ის გამო ვაშლი რომ ვერ იყიდა და საშობაო ხეზე დასაკიდად შუშის მძივები და ფიგურები საკუთარი ხელით დაამზადა. ასე იყო თუ ისე, 1920-იან წლებამდე ლაუშა ნაძვის ხის სათამაშოების მწარ მოებელი მსოფლიო ცენტრი გახდა. ოსტატები ცეცხლზე გავარვარებულ შუშის მილს თიხის ყალიბში ათავსებდნენ და ისე ჩაჰბერავდნენ, რომ ცხელი შუშა ყალიბის ფორმაზე გაშლილიყო. გაციების შემდეგ შიგ ვერცხლის ნიტრატს გა მოავლებდნენ _ მერე ხელით მოხატავდნენ, კაუჭ იან თავ სახურს გაუკეთებდნენ და სათამაშოც მზად იყო. თავდაპირველად მხოლოდ ხილის და თხილის ფორმის მორთულობა მზადდებოდა. თუმცა პოპულარობის ზრდას თან ერთად დიზაინიც მრავალფეროვანი გახდა. იმ წელს, როცა ლაუშ აში დეკორაციებად ბურთების დაბერვა და იწყეს, ბუკინგემის სასახლეში დედოფალ ვიქტორიას გერ მანელმა ქმარმა ნაძვის ხე დადგა და საშობაო ტრადიციას ჩაუყარა საფუძველი. დედოფალი, რომელიც თავადაც ნა ხევრად გერმანელი იყო, ხელს უწყობდა საშობაო დღესას წაულის დამკვიდრებას _ მსოფლიოშ ი პირველი ილუსტ რირებული ყოველკვირეული გამოცემა Illustrated London

118 VOYAGER 24/2022

ნაძვის ხე და საშობაო-სადღესასწაულო რიტუალები ამე რიკელებმა ძნელად მიიღეს. ახალი ინგლისის პურიტანუ ლი საზოგადოებისთვის შობის ამ ფორმით აღნიშვნა წარ მართობა იყო. ის კი არა, 1659 წელს მასაჩუსეტსის შტატის გენერალური სასამართლოს დადგენილებით, 25 დეკემბ რის აღნიშვნა ნებისმიერი სხვა სახით, გარდა საეკლესიო მსახურებისა, სისხლის სამართლის დანაშაულად განიხი ლებოდა. საშობაო მორთულობის გამო ფულადი ჯარიმაც დააწესეს. ასე გაგრძელდა XIX საუკუნემდე. მერე გერმა ნულმა და ბრიტანულმა იმიგრაციამ იმძლ ავრა და შედე გად ნელ-ნელა გაჩნდ ა სადრესასწაულო მორთულობები. ამერიკელებს, თანდათან, საკუთარი საშობაო ტრადიცი აც გაუჩნდათ _ ევროპელებისგან განსხვავებით, მათ უყ ვარდათ, როცა ნაძვის ხე იატაკიდან ჭერამდე სწვდებოდა. მალე მაღაზიის მფლობელებისთვისაც ცხადი გახდა, რომ საშობაო მორთულობას დიდი ბიზნეს პოტენციალი ჰქონ და _ დღეს უმსხვ ილესი საერთაშორისო საცალო ქსელის F. W. Woolworth Company-ს დამფუძნებელი ფრენკლინ უინფილდ უოლვორტი პირველი იყო, ვინც ქარხნული წარ მოების საშობაო სათამაშოების გაყიდვა დაიწყო _ საიმ პორტო პროდუქციის შესარჩევად ის პირადად გაემგზავრა გერმანიაში და ზოგიერთი მონაცემებით 1890-იან წლებში 25 მილიონის ღირებულების სადღესასწაულო მორთულო ბა გაყიდა. ამერიკის საშობაო ტრადიციებს ჩვენთვის საინტერესო ერ თი სახელიც უკავშირდება _ ჯორჯ კობი, იგივე გრიგოლ კობახიძე. რაჭის სოფელ თხმორში დაბადებული ბიჭი 10 წლის იყო სახლიდან რომ გაიპარა და ჯერ ბორჯომის, მერე თბილისის, ოდესის და დომბასის სამრეწველო ცენტრის მინის ქარხნებში მუშაობდა. 1907 წელს გერმანიაში გაემ გზავრა და მიუნხენში შუშის პროდუქციის დამამზადებელი საწარმო გახსნა. საბოლოოდ ამერიკაში ქარხანა გამართა და აქვე დასახლდა. სამედიცინო, ქიმიურ ი, ლაბორატორი ული, ფანჯრის, ოთახის გასატიხრი მინები.... _ The Coby Glass Products Company საერთო ჯამში 45 დასახელების პროდუქციას უშვებდა. „კობი“ დიდი დეპრესიის პერიოდს გადაურჩა, II მსოფლიო ომის დროს დაფინანსება მიიღო და სახელმწიფო დაკვეთაზე მუშაობდა. მერე კი ნაძვის ხის მორთულობის წარმოება დაიწყო _ ერთ ყუთში შეფუთუ ლი 12 ან 24 ფერადი სათამაშო მისი სახელობის ბრენდის ქვეშ იყიდებოდა. კობის მთავარი საახალწლო სიახლე ისაა, რომ მან ნამდვილი სანთლები ქიმიურ ი სითხით სავ სე ელექტროსანთლებით ჩაანაცვლა და ამით ბოლო მოუ ღო საშობაო ხანძრ ებს _ Babel Lamps _ ასე ერქვა კობის მიგნებას, რომელიც საშობაო დეკორაციების ისტორიაში ახალ, საეტაპო სიტყვად შემორჩა.

შუშის სათამაშოებისგან განსხვ ავებით, ელექტრ ო გირლი ანდამ საპირისპირო პროცესი დაიწყო _ სიახლე ახლა ამერიკიდან უკან, ევროპაში გავრცელდა. ის ნათურის გა მოგონებიდან მალევე გამოჩნდა. ამბობენ, რომ ედვარდ ჯონსონმა 1882 წლის 22 დეკემბერს სიამყით წა რუდგინა საზოგადოებას თავისი საშობაო ნაძვის ხე, რომელიც წითელი, ლურჯი და თეთრი ნათუ რებით იყო განათებული. სირთულეს წარმოად გენდა ის, რომ 80 ცალი ნათურა ხელით ჰქონდა გადაბმული ერთმანეთზე და სადენებით დენის წყაროზე ამგვარად დაერთებული. რამდენიმე წლის შემდეგ, ამერიკული სატელეფონო კომპა ნიის თანამშრომელი რალფ მორისი, რომელ საც მუდმივად უწევდა ელექტრონათურებით მუშაობა, თავისი გამოცდილების წყალობით მიხვდა, როგორ შეიძლებოდა ნათურების დეკორაციად გამოყენება დიდი წვალების გარეშე. მისი იდეა იმავე წელს გამოიყენეს _ 1895 წელს თეთრი სახლის წინ აღმართული ნაძვის ხე პირველი იყო, რომელიც ფერადი ელექტრო გირლანდით გაანათეს. XX საუკუნის 70-იან წლებში ნაძვის ხის სათამაშოების წარმოება ვერცხლის კომპანიებმაც დაიწყეს Gorham, Wallace, Towle, Lunt, Reed & Barton. მათგან დღემდე ყველა ბაზარზე რჩება, ყოველ შემთხვევაში ყველა ახალი ამბებით იგუგლება. საშობაო მორთულობების დიზაინში თავისი სიტყვა თქვა კომპანია Hallmark-მაც _ 70-იან წლებშივე მან საკოლექციო საშობაო მორთულო ბების გამოშვება დაიწყო. კოლექციების შეგროვება საოც რად გადამდები იდეა აღმოჩნდ ა _ სათამაშოების შეძე ნა-შენახვის სახალისო საქმეში მილიონობით ამერიკელი ოჯახი ჩაერთო. პირველი კოლექცია სულ 18 დეკორაციის გან შედგებოდა და ამ კომპლექტში ბურთი ექვსი ცალი იყო. შუშის სათამაშოები ისევ იწარმოება, თუმცა პლასტიკის მასალა უფრო ფართოდ გავრცელდა. თუ ის სევდა გიგრ ძვნიათ _ სათამაშო ნაძვის ხეზე დაკიდებისას ხელიდან რომ გისხლ ტებათ და იატაკზე დახეთქებისას სხივისებუ რად იფანტება _ მიხვდებით, რატომაც.

119 VOYAGER 24/2022

საახალწლო

დღეს უკვე სათამაშოების ფორმა და ფე რი ათასნაირია. უცვლ ელად _ ბურთები, ყვავილები, კანფეტები, სანთლები, ან გელოზები, გაბანტული და ლამაზად შეფუთული კოლოფები... მასალაც მარავლფეროვანი: შუშა, ბისერი, ბუმბული, ძვირფასი ლითონების _ ოქროს და ვერცხლის იმიტა ცია... მიუხ ედავად ამისა, ვინტაჟურ სა თამაშოებს თავისი განსხვავებული ფასი აქვთ _ ოჯახური და კულტუ რულიც კი. თუ ჩემი თაობის ხართ (განზრახ არ დავაკონკრეტებ), დროის გამოცნობის თამაშში გიწვევთ, გირჩი, სო კო, დათოვლილი ქოხი და ბურთი კონუსური შეღრმავებით შეიძლება ახლაც გაქვთ და იმავე პე რიოდის გაზეთში გახვეულს ინახავთ. უცნაურია, როგორ ახერხებდა საბჭოთა ქვეყანა ეპოქა და პროპაგანდის ელე მენტები ნაძვის ხის დეკორაციაშიც შემოეტანა _ ხრუშჩო ვისდროინდელი სიმინდი და გაგარინის სადიდებელი სკა ფანდრიან ი კოსმონავტი თუ გახსოვთ? დღეს თითოეულ მათგანს უდიდესი ფასი ადევს, თითქმ ის ისეთივე, რამდე ნიც ყველაზე ძვირადღირებული მასალისგან დამზადებულ ნაძვის ხის ბურთებს. ეს ძვირფასი მოგონებების _ ყველა ზე შეუფ ასებელი და სათუთი მოვლენის _ ფასია. ცხადია, თავისებურ პოპულარულობას სულ უფრო მეტად იმსახურებს საახალწლო ნაძვის ხის არა მასობრივად წარ მოებული, არამედ ექსკლუზიურად ხელით ნაკეთი დეკორი. ისინი სხვადასხვა ქალაქში მოწყობილი საშობაო ბაზრო ბების განუყოფელ ატრიბუტად უკვე წლებია, იქცა. გაჩნდა ბევრი სტარტ-აპერი ფირმა, საოჯახო ბიზნესი, რომელიც ხელგარჯილობისა და დიზაინის ზოგჯერ თუნდაც საბაზისო ცოდნას საზეიმო დეკორის შესაქმნელად იყენებს _ სა თამაშოებსაც მეტ ინდივიდუალურობას ანიჭებს, საკუთარ სახელთან, საკუთარ ისტორიასთან აიგივებს. ზოგჯერ ეს ხელნაკეთი სათამაშოებ ი თავისი მომნუსხველი უბრალო ებით გვხიბლავს და სწორედ თავისი ისტორიით გვიტაცებს

_ ეს ის დეტალე ბია, რაც არც ერთ სხვა მასობრივად ჩამოსხმულ სათამა შოში არ მეორდება. ნაძ ვის ხეზე შეიძლება ჯინჯერის ხრატუნა ორცხობილის კაცუნა და ძაფზე გირლიანდად ასხმული ბა ტიბუტიც შეგვხვდეს. თუმცა, კვლა ვაც უხვადაა ბრენდული კოლექცი ები, ტრენდებს რომ ამკვ იდრებს და წლიდან წლამდე სათამაშოების თე მას, ფერებს, შეხამებებს გვკარნახობს _ მიუხ ედავად ხელნაკეთი ბურთების დაფასებისა, საახალწლო ნაძვისხის სა თამაშო მაინც მასობრივი მოდის ნაწილად რჩება და ჩვეულ ებრივი, კონსუმერული და მარ კეტინგული წესებით მოქმედებს. მასობრივ საშობაო ინდუსტრიაზე რეალურ წარმოდგენას Christmasworld შეგიქმნით _ მსოფლიო გამოფენა, რომე ლიც ყოველ წელს იანვრის ბოლოს მაინ ის ფრანკფ ურტში იმართება. წარმოიდგინეთ, ეს ის დროა, როცა ზოგ ქვეყა ნაში ჯერ საახალწლო-საშობაო დღესასწაულ ები არც კი დასრულებულა, Christmasworld-ის სართაშორისო ბაზრო ბა-გამოფენაზე შეკრებილი დიზაინერები კი უკვე აწესებენ მომდევნო წლის ტრენდებს, როგორ მოირთოს თქვენი სახლი და ნაძვისხე შემდეგი ახალი წლისთვის _ უკვე 11 თვის შემდეგ. ახლა თქვენი გადასაწყვეტია, რამდენად და უჯერებთ ტრენდებს, რას შეჰმატებთ თქვენი საახალწლო დეკორის კოლექციას, იქნებ სულაც ნაძვისხის „სკივრიდან ამოღებისას“ გულმა უფრო მეტად საკუთარი, საოჯახო რე ლიქვიებ ისკენ გაგიწიოთ. თუმცა, ეს მსოფლიოს Christmas world-ის ჩატარებისგან ვერ დაიცავს. ეს ხაზი სამომხმა რებლო საზოგადოებაში სულ იბობოქრებს.

120 VOYAGER 24/2022

solo.ge