Medytacje nad Ewangelią dni powszednich. Przewodnik do dialogu ze słowem Boga by Wydawnictwo Franciszkanów Bratni Zew

Medytacje nad Ewangeli¹ dni powszednich Przewodnik do dialogu ze s³owem Boga Tomáš Špidlík

Medytacje nad Ewangeliยน dni powszednich

Tomá pidlík

Medytacje nad Ewangeli¹ dni powszednich Przewodnik do dialogu ze s³owem Boga

Okres Adwentu i Bo¿ego Narodzenia Okres Wielkiego Postu i Wielkanocy Okres Zwyk³y

T³umaczenie z jêzyka w³oskiego Lucyna Rodziewicz Maurycy Wszo³ek OFMConv

Bratni Zew Wydawnictwo Franciszkanów

ISBN 978-83-7485-120-6 Wszelkie prawa zastrze¿one. Ksi¹¿ka ani ¿adna jej czê æ nie mo¿e byæ przedrukowywana, ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana czy powielana mechanicznie, fotooptycznie, zapisywana elektronicznie lub magnetycznie, ani odczytywana w rodkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy. W sprawie zezwoleñ nale¿y siê zwracaæ do wydawnictwa: Bratni Zew sp. z o.o., ul. Grodzka 54, 31-044 Kraków.

Zamówienia na ksi¹¿ki mo¿na sk³adaæ: Wydawnictwo OO. Franciszkanów Bratni Zew ul. Grodzka 54, 31-044 Kraków tel. 12 428 32 40, fax 12 428 32 41 www.bratnizew.pl Korekta: Ma³gorzata Dudek, Jolanta Kunowska Na ok³adce: Mal. Veronese Paolo Caliari (1528-1588), The Eternal Father (Hospital Tavera, Toledo, Hiszpania) fot. Bridgeman/BE&W

Imprimi potest: L.dz. 666/2003, Kraków, dnia 29. 09. 2003 O. Kazimierz Malinowski Prowincja³

WYDAWNICTWO OO. FRANCISZKANÓW Bratni Zew spó³ka z o.o. ul. Grodzka 54, 31-044 Kraków tel. 12 428 32 40, fax 12 428 32 41 www.bratnizew.pl

Spis tre ci Wstêp ....................................................................................................... 17

Okres Adwentu 1 Tydzieñ Adwentu Poniedzia³ek Nie jestem godzien ......................................................... 21 Wtorek Bóg objawia siê maluczkim ..................................................... 23 roda Rozmno¿enie chleba .................................................................. 25 Czwartek Dom na piasku czy na skale ................................................. 26 Pi¹tek Widzieæ i ¿yæ ............................................................................ 28 Sobota Blisko æ Królestwa Bo¿ego ........................................................ 30 2 Tydzieñ Adwentu Poniedzia³ek Moc przebaczenia .......................................................... 33 Wtorek Rado æ z powodu odnalezienia zagubionej owcy ......................... 35 roda Przyjd cie do mnie wszyscy ........................................................ 37 Czwartek w. Jan Chrzciciel .............................................................. 39 Pi¹tek Wszystko na chwa³ê Boga ......................................................... 41 Sobota G³os proroków ......................................................................... 43 3 Tydzieñ Adwentu Poniedzia³ek Dzia³a z moc¹ Bo¿¹ ....................................................... 45 Wtorek Szczero æ uczynków ................................................................ 47 roda Pytanie w. Jana Chrzciciela ...................................................... 48 Czwartek wiadectwo Jezusa o Janie ................................................. 50 Pi¹tek wiat³o g³osicieli wiary ............................................................ 52 Dni powszednie Adwentu od 17 do 24 grudnia 17 grudnia Genealogia Jezusa ............................................................ 55 18 grudnia Józef cz³owiek sprawiedliwy .............................................. 57 19 grudnia Objawienie Zachariaszowi w wi¹tyni ................................ 59 20 grudnia Pe³na ³aski ...................................................................... 61 21 grudnia Macierzyñstwo Dziewicy Maryi .......................................... 62 22 grudnia Magnificat ....................................................................... 64 23 grudnia Obrzezanie w. Jana ......................................................... 66 24 grudnia Msza poranna: Benedictus ................................................. 67

Okres Bo¿ego Narodzenia 29 grudnia Oczyszczenie Matki Bo¿ej .................................................. 73 30 grudnia Duchowe wzrastanie ......................................................... 75 31 grudnia Bóg-S³owo ....................................................................... 76 2 stycznia Przepowiadanie Jana Chrzciciela ........................................ 78 3 stycznia Baranek Bo¿y .................................................................... 80 4 stycznia Pierwsi uczniowie Jezusa .................................................... 82 5 stycznia Natanael ........................................................................... 84 6 stycznia Chrzest Ducha ................................................................... 86 7 stycznia Cud w Kanie ..................................................................... 87 7 stycznia albo poniedzia³ek po Objawieniu Pañskim Pierwsze nauczanie Jezusa .............................................................. 89 8 stycznia albo wtorek po Objawieniu Pañskim Lito æ nad t³umem .......................................................................... 91 9 stycznia albo roda po Objawieniu Pañskim Pan ¿ywio³ów ................................................................................. 93 10 stycznia albo czwartek po Objawieniu Pañskim Duch Bo¿y na nas ........................................................................... 94 11 stycznia albo pi¹tek po Objawieniu Pañskim Tr¹d duszy ..................................................................................... 96 12 stycznia albo sobota po Objawieniu Pañskim On musi rosn¹æ .............................................................................. 98

Okres Wielkiego Postu roda Popielcowa Post ................................................................... 103 Czwartek po Popielcu We swój krzy¿! ............................................ 105 Pi¹tek po Popielcu Opanowanie ³akomstwa w jedzeniu ..................... 106 Sobota po Popielcu Uczta z grzesznikami ......................................... 108 1 Tydzieñ Wielkiego Postu Poniedzia³ek S¹d ostateczny ............................................................. 111 Wtorek Ojcze nasz ........................................................................... 113 roda Znak Jonasza ......................................................................... 114 Czwartek Modlitwa pro by .............................................................. 116 Pi¹tek Gniew .................................................................................. 118 Sobota Mi³o æ ku wszystkim .............................................................. 119

2 Tydzieñ Wielkiego Postu Poniedzia³ek Mi³osierdzie Boskie i ludzkie ........................................ 123 Wtorek Jednego tylko macie nauczyciela ............................................ 125 roda Zdradzony przez swój naród .................................................... 127 Czwartek Z³y bogacz i ubogi £azarz .................................................. 129 Pi¹tek Okrutni rolnicy ..................................................................... 130 Sobota Syn marnotrawny ................................................................. 132 3 Tydzieñ Wielkiego Postu Msza wiêta ad libitum Woda Chrystusa ..................................... 135 Poniedzia³ek Zazdro æ .................................................................... 137 Wtorek Rozliczenie siê przed Bogiem ................................................. 139 roda Wype³nienie Prawa .................................................................. 141 Czwartek Jezus i Belzebub ............................................................... 143 Pi¹tek Najwiêksze przykazanie ......................................................... 145 Sobota Faryzeusze i celnik ................................................................ 146 4 Tydzieñ Wielkiego Postu Msza wiêta ad libitum Uzdrowienie niewidomego od urodzenia .... 149 Poniedzia³ek Jezus w Galilei ........................................................... 151 Wtorek Uzdrowienie w szabat ........................................................... 153 roda W³adza nad wiatem ............................................................... 155 Czwartek wiadectwo o Chrystusie ................................................... 156 Pi¹tek Jezus nazywa siê Synem Bo¿ym .............................................. 158 Sobota Nowe dyskusje na temat pochodzenia Chrystusa ....................... 160 5 Tydzieñ Wielkiego Postu Msza ad libitum Wskrzeszenie £azarza ......................................... 163 Poniedzia³ek Roku A i B Kobieta cudzo³o¿na ................................... 165 Poniedzia³ek Roku C Ja jestem wiat³o ci¹ wiata ........................... 166 Wtorek Wychwalenie Syna Cz³owieczego ............................................ 168 roda Wyzwolenie z grzechu .............................................................. 170 Czwartek Pierworodny w ród synów ludzkich .................................... 172 Pi¹tek Bóg cz³owiek ......................................................................... 173 Sobota mieræ jednego za lud ............................................................ 175 Wielki Tydzieñ Wielki Poniedzia³ek Namaszczenie olejkiem w Betanii ...................... 179 Wielki Wtorek Zapowied zdrady Judasza ....................................... 181 Wielka roda Trzydzie ci srebrników ................................................ 182

Okres Wielkanocy Oktawa Wielkanocy Poniedzia³ek w oktawie Wielkanocnej Pierwsze ukazanie siê Zmartwychwsta³ego ....................................... 187 Wtorek w oktawie Wielkanocnej Ukazanie siê Marii Magdalenie ...................................................... 189 roda w oktawie Wielkanocnej Uczniowie z Emaus ....................................................................... 191 Czwartek w oktawie Wielkanocnej Jezus ukazuje siê Aposto³om .......................................................... 193 Pi¹tek w oktawie Wielkanocnej Cudowny po³ów ............................................................................ 194 Sobota w oktawie Wielkanocnej Jezus gani brak wiary ................................................................... 196 2 Tydzieñ Wielkanocy Poniedzia³ek Rozmowa z Nikodemem ............................................... 199 Wtorek Syn, który z nieba zst¹pi³ ...................................................... 201 roda Bóg umi³owa³ wiat ................................................................ 203 Czwartek wiadectwo z nieba .......................................................... 205 Pi¹tek Szed³ za Nim wielki t³um ....................................................... 207 Sobota Jezus kroczy po wodzie .......................................................... 208 3 Tydzieñ Wielkanocy Poniedzia³ek Pokarm, który nie niszczeje .......................................... 211 Wtorek Manna z nieba ..................................................................... 213 roda Chleb ¿ycia ............................................................................ 214 Czwartek Wiara w ¿ycie wieczne ....................................................... 216 Pi¹tek Spo¿ywaæ Cia³o i piæ Krew ...................................................... 218 Sobota Panie, do kogó¿ pójdziemy? .................................................... 219 4 Tydzieñ Wielkanocy Poniedzia³ek Dobry Pasterz ............................................................. 223 Wtorek wiadectwo czynów .............................................................. 225 roda S³owo ¿ycia ............................................................................ 226 Czwartek S³u¿enie Bogu .................................................................. 228 Pi¹tek Ja jestem drog¹ ..................................................................... 230 Sobota Obraz Ojca ........................................................................... 232

5 Tydzieñ Wielkanocy Poniedzia³ek Duch wiêty w sercu .................................................... 235 Wtorek Pokój Chrystusa ................................................................... 237 roda Prawdziwy krzew winny .......................................................... 239 Czwartek W mi³o ci Ojca ................................................................. 240 Pi¹tek Przyjaciele Boga .................................................................... 242 Sobota Uczniowie a wiat ................................................................. 244 6 Tydzieñ Wielkanocy Poniedzia³ek Nienawi æ wiata ........................................................ 247 Wtorek Duch wiêty przekona wiat o grzechu .................................... 249 roda Duch Prawdy ......................................................................... 250 Czwartek Czas jest krótki ................................................................ 252 Pi¹tek Smutek wasz zamieni siê w rado æ .......................................... 254 Sobota Pro cie a otrzymacie .............................................................. 255 7 Tydzieñ Wielkanocy Poniedzia³ek Pokój w ucisku ............................................................ 259 Wtorek Wiara ¿ycie wieczne ............................................................ 261 roda Nie jeste cie ze wiata .............................................................. 262 Czwartek Jedno .............................................................................. 264 Pi¹tek Pa owce moje ....................................................................... 266 Sobota Panie, czy to on? .................................................................... 267

Okres Zwyk³y 1 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Znak czasów ............................................................... 271 Wtorek Jezus nauczycielem .............................................................. 273 roda Uzdrowienie z gor¹czki ............................................................ 275 Czwartek Samotno æ i dzia³anie na rzecz innych ................................ 277 Pi¹tek Uzdrowienie paralityka .......................................................... 279 Sobota Oczyszczenie grzeszników ....................................................... 281 2 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Duchowa m³odo æ ....................................................... 283 Wtorek Przestrzeganie szabatu ......................................................... 285 roda Uzdrowienia cz³owieka z usch³¹ rêk¹ ........................................ 287 Czwartek Si³a s³ów mie ci siê w dzie³ach ........................................... 289

Pi¹tek Ustanowienie Dwunastu ......................................................... 290 Sobota Krewni Jezusa ...................................................................... 292 3 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Grzechy przeciwko Duchowi wiêtemu .......................... 295 Wtorek Bo¿e macierzyñstwo duchowe ................................................ 297 roda Przeno nie w Ewangelii ........................................................... 298 Czwartek Nic nie zosta³o ukryte ........................................................ 300 Pi¹tek Nasienie królestwa Bo¿ego ...................................................... 302 Sobota Drugi brzeg .......................................................................... 304 4 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Opêtanie przez z³o ....................................................... 307 Wtorek Jezus wskrzesza córkê Jaira .................................................. 308 roda Jezus w Nazarecie ................................................................... 310 Czwartek Misja Dwunastu ............................................................... 312 Pi¹tek Egzekucja Jana Chrzciciela .................................................... 314 Sobota Samotno æ i mi³o æ do ludzi ................................................... 316 5 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Dobrodziejstwo choroby ............................................... 319 Wtorek Tradycje starszych ................................................................ 321 roda Co czyni cz³owieka nieczystym .................................................. 322 Czwartek Poganka .......................................................................... 324 Pi¹tek Uzdrowienie g³uchoniemego .................................................... 326 Sobota Rozmno¿enie chleba .............................................................. 328 6 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Znaki i cuda ............................................................... 331 Wtorek Kwas faryzeuszy ................................................................... 333 roda Uzdrowienie niewidomego w Betsaidzie ..................................... 335 Czwartek Wyznanie wiary przez Piotra .............................................. 336 Pi¹tek Utraciæ ¿ycie z powodu Chrystusa ............................................ 338 Sobota Przemiana ............................................................................ 340 7 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Opêtany epileptyk ........................................................ 343 Wtorek Gdzie spotykamy Boga? ........................................................ 344 roda Kto jest z Chrystusem? ............................................................ 346 Czwartek Uwodzenie przez z³o .......................................................... 348

Pi¹tek Nierozerwalno æ ma³¿eñstwa .................................................. 350 Sobota Jezus i dzieci ........................................................................ 352 8 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Brakuje ci jednej rzeczy ................................................ 355 Wtorek Opuszczaæ i otrzymywaæ ........................................................ 357 roda S³u¿yæ bli niemu .................................................................... 359 Czwartek Uzdrowienie niewidomego w Jerychu .................................. 360 Pi¹tek Jezus przeklina drzewo niewydaj¹ce owoców ............................ 362 Sobota Mi³o æ Boga .......................................................................... 364 9 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Przypowie æ o przewrotnych rolnikach ........................... 367 Wtorek Cezarowi to, co nale¿y do Cezara ............................................ 369 roda Powstanie z martwych ............................................................. 370 Czwartek Kochaæ bli niego jak siebie samego ..................................... 372 Pi¹tek Syn Dawida .......................................................................... 374 Sobota Ofiara ubogiej wdowy ............................................................ 376 10 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek B³ogos³awieñstwa ........................................................ 379 Wtorek Sól ziemi i wiat³o wiata ...................................................... 381 roda Chrystus sens Prawa ............................................................ 383 Czwartek Zgoda w ród ludzi ............................................................ 385 Pi¹tek Zgorszenie ............................................................................ 386 Sobota Szczero æ s³ów ...................................................................... 388 11 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Nie odp³acaj z³em ........................................................ 391 Wtorek Mi³owanie nieprzyjació³ ........................................................ 393 roda Dawanie ja³mu¿ny w sekrecie ................................................... 395 Czwartek Ojcze nasz ....................................................................... 397 Pi¹tek Skarb w niebie ...................................................................... 398 Sobota Beztroska dzieci Bo¿ych ......................................................... 400 12 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Nie os¹dzaj ................................................................ 403 Wtorek Ciasna brama ...................................................................... 404 roda Fa³szywi nauczyciele ............................................................... 406 Czwartek Wiara i uczynki ................................................................ 408

Pi¹tek Uzdrowienie trêdowatego ........................................................ 410 Sobota Wiara setnika ....................................................................... 412 13 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Bezwarunkowe pój cie za Jezusem ................................ 415 Wtorek Burza na morzu ................................................................... 417 roda Opêtanie przez z³ego ducha ...................................................... 419 Czwartek Uzdrowienie paralityka ..................................................... 421 Pi¹tek Powo³anie Mateusza .............................................................. 422 Sobota Post i modlitwa ..................................................................... 424 14 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Dwa cudy ................................................................... 427 Wtorek Przepêdzanie z³a z³em ........................................................... 429 roda Powo³anie dwunastu Aposto³ów ................................................ 431 Czwartek G³oszenie Królestwa Bo¿ego ............................................... 433 Pi¹tek Jak owce miêdzy wilki ............................................................ 435 Sobota Krzy¿ i Opatrzno æ ................................................................ 437 15 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Roz³am w ród ludzi z powodu Chrystusa ....................... 439 Wtorek Kto siê zbawi? ...................................................................... 441 roda Kto zna Boga? ........................................................................ 443 Czwartek Ciê¿kie i lekkie jarzmo ...................................................... 444 Pi¹tek Prawo a mi³o æ ...................................................................... 446 Sobota Jezus, s³uga JHWH ............................................................... 448 16 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Znak Jonasza ............................................................. 451 Wtorek Rodzina dzieci Bo¿ych .......................................................... 453 roda Przypowie æ o siewcy ............................................................... 455 Czwartek B³ogos³awieni, którzy widz¹ .............................................. 457 Pi¹tek Wyja nienie przypowie ci o siewcy ........................................... 459 Sobota Z³o jak chwast miêdzy pszenic¹ ............................................... 461 17 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Ziarenko gorczycy, zaczyn ............................................ 463 Wtorek Chwasty w pszenicy .............................................................. 465 roda Skarb i per³a .......................................................................... 466 Czwartek Sztuka umiejêtno ci dokonywania wyboru tego, co prawdziwe ........... 468

Pi¹tek Objawienie Boga w ¿yciu codziennym ...................................... 470 Sobota wiêty Jan Chrzciciel ............................................................ 472 18 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Przed rozmno¿eniem chleba ......................................... 475 Wtorek Na falach ¿ycia .................................................................... 477 roda Uzdrowienie córki kobiety kananejskiej ..................................... 478 Czwartek Wyznanie Piotra ............................................................... 480 Pi¹tek We swój krzy¿ ...................................................................... 482 Sobota Wyzwolicielska si³a modlitwy i postu ....................................... 484 19 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Danina na wi¹tyniê ................................................... 487 Wtorek Je li nie staniecie siê jak dzieci .............................................. 489 roda Braterskie upomnienie ............................................................. 491 Czwartek Ile razy mam przebaczyæ? .................................................. 492 Pi¹tek Wierno æ ma³¿eñska ............................................................... 494 Sobota Pozwólcie dzieciom przychodziæ do Mnie .................................. 496 20 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Przykazania a doskona³o æ .......................................... 499 Wtorek Pierwszy i ostatni ................................................................. 501 roda Robotnicy w winnicy ............................................................... 503 Czwartek Przypowie æ o uczcie weselnej ............................................ 505 Pi¹tek Najwiêksze przykazanie ......................................................... 506 Sobota Jeden jest nasz Nauczyciel ..................................................... 508 21 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Fa³szywi nauczyciele ................................................... 511 Wtorek Ob³uda gorliwo ci ................................................................ 513 roda Fa³szywe pozory ..................................................................... 515 Czwartek Duchowe czuwanie ........................................................... 516 Pi¹tek Przypowie æ o dziesiêciu pannach ............................................ 518 Sobota Przypowie æ o talentach ......................................................... 520 22 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Jezus w Nazarecie ....................................................... 523 Wtorek Rozkazuje duchom nieczystym ............................................... 525 roda Sens choroby .......................................................................... 526 Czwartek Powo³anie od Boga ........................................................... 528

Pi¹tek Stare i nowe zachowanie ........................................................ 530 Sobota Cz³owiek w obliczu Prawa ...................................................... 532 23 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Prawo pracy ............................................................... 535 Wtorek Wielka decyzja ..................................................................... 536 roda B³ogos³awieñstwa ................................................................... 538 Czwartek Mi³owaæ nieprzyjació³ ....................................................... 540 Pi¹tek Duchowa lepota ................................................................... 541 Sobota Skarb w sercu ....................................................................... 543 24 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Wiara setnika ............................................................. 545 Wtorek Wskrzeszenie syna wdowy ..................................................... 546 roda Powierzchowno æ czasów ......................................................... 548 Czwartek Mi³o æ przebacza grzechy .................................................. 550 Pi¹tek Królestwo Bo¿e ...................................................................... 551 Sobota Przypowie æ o siewcy ............................................................. 553 25 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek wiat³o narodów ......................................................... 555 Wtorek Któ¿ jest moj¹ matk¹? ........................................................... 557 roda Wezwanie Aposto³ów ............................................................... 558 Czwartek Jezus w oczach Heroda ..................................................... 560 Pi¹tek Wyznanie Piotra .................................................................... 562 Sobota W rêkach ludzi ...................................................................... 563 26 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek W imieniu Jezusa ........................................................ 567 Wtorek Gniew przeciwko nieprzyjacio³om ........................................... 569 roda Konieczne warunki, aby pój æ za Jezusem .................................. 570 Czwartek Robotnicy na ¿niwo .......................................................... 572 Pi¹tek Przekleñstwo miast ................................................................ 574 Sobota Si³a imienia Jezusa ............................................................... 575 27 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Dobry Samarytanin ..................................................... 577 Wtorek Maria i Marta ...................................................................... 579 roda Ojcze nasz .............................................................................. 580 Czwartek Modlitwa b³agalna ........................................................... 582

Pi¹tek Cz³owiek rozdarty .................................................................. 584 Sobota Synowie s³owa ...................................................................... 585 28 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Znak Jonasza ............................................................. 589 Wtorek Czysto æ zewnêtrzna i wewnêtrzna ......................................... 591 roda Groby pobielane ...................................................................... 592 Czwartek Prze ladowanie proroków .................................................. 594 Pi¹tek Otwarte i odwa¿ne mówienie ................................................... 596 Sobota Wyznanie lub wyparcie siê Chrystusa ...................................... 598 29 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Bogactwa na ziemi ...................................................... 601 Wtorek Zapalone lampy ................................................................... 603 roda Zarz¹dcy wiata ..................................................................... 604 Czwartek Ogieñ na ziemi ................................................................. 606 Pi¹tek Znaki czasów ........................................................................ 607 Sobota Uniwersalno æ pokuty ............................................................ 609 30 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Szczero æ i otwarto æ ................................................... 611 Wtorek Królestwo Bo¿e ..................................................................... 613 roda Ciasne drzwi .......................................................................... 614 Czwartek ¯ycie i mieræ znajduj¹ siê w rêkach Boga ........................... 616 Pi¹tek Os¹dzanie i ocenianie bli niego ............................................... 617 Sobota Ostatnie miejsce .................................................................... 619 31 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Chrze cijañska bezinteresowno æ .................................. 621 Wtorek Uczta u Boga ....................................................................... 622 roda Postanowienie lepszego ¿ycia .................................................... 624 Czwartek Chrystus pasterzem owiec .................................................. 626 Pi¹tek Cz³owiek zarz¹dc¹ dzie³a Bo¿ego ............................................. 627 Sobota Pieni¹dz w rêkach cz³owieka .................................................. 629 32 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Konflikty ¿ycia codziennego .......................................... 631 Wtorek S³udzy nieu¿yteczni .............................................................. 632 roda Wdziêczno æ Bogu ................................................................... 634 Czwartek Królestwo Bo¿e na ziemi .................................................... 636

Pi¹tek Blisko æ ostatnich dni ............................................................ 637 Sobota Pro ba skierowana do Boga .................................................... 639 33 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Przy drodze ¿ycia ........................................................ 641 Wtorek Zbawiæ tych, którzy zginêli .................................................... 642 roda Powierzone talenty .................................................................. 644 Czwartek P³acz nad Jerozolim¹ ........................................................ 646 Pi¹tek Dom Bo¿y ............................................................................. 647 Sobota ¯ycie anielskie ...................................................................... 649 34 Tydzieñ Okresu Zwyk³ego Poniedzia³ek Dar wdowy ................................................................. 651 Wtorek Zniszczenie miasta i wiata ................................................... 652 roda Przygotowanie siê do prze ladowania ........................................ 654 Czwartek Przysz³e katastrofy ........................................................... 656 Pi¹tek wiat przeminie .................................................................... 657 Sobota Wolno æ ducha ...................................................................... 659 Indeks Ewangelii dni powszednich ..................................................... 661

Wstêp

Pismo wiête: dwa terminy, ale o ró¿nych, a nawet przeciwnych znaczeniach. Pismo jest rodkiem komunikacji miêdzy lud mi. Napisana strona zawiera pewn¹ tre æ przekazan¹ komu , kto znajduje siê daleko w czasie i przestrzeni. To, co by³o ukryte ujawnia siê dziêki pismu, staje siê rzecz¹ publiczn¹. Termin wiête wskazuje na co wrêcz przeciwnego. Pocz¹tkowo to co wiête (sacrum) by³o niedostêpne, pewnego rodzaju tabu , do którego zwyczajny miertelnik nie móg³ siê nawet zbli¿yæ. Wyra¿enie Pismo wiête ³¹czy wiêc w sobie te dwa przeciwstawne bieguny. Tajemnice Bo¿e, niedostêpne dla umys³u ludzkiego, zostaj¹ ujawnione na stronach ksi¹g wiêtych. Powinno by siê czytaæ je na kolanach, niczym list, który przyszed³ do nas z raju. Lecz kto nam zagwarantuje, ¿e te ksiêgi s¹ rzeczywi cie wiête? Tematy, którymi zajmuje siê Biblia, s¹ poruszane równie¿ w wielu innych, czêsto staro¿ytnych ksiêgach. Zupe³nie dobrze mog³yby siê znale æ w ród tekstów biblijnych. To prawda, ale nie by³y one czytane w Ko ciele. Wesz³y do Biblii tylko te, których s³uchano podczas wiêtego czytania, to jest w liturgii. Sk³ada siê ona z dwóch istotnych czê ci: liturgii s³owa i liturgii eucharystycznej. Chrystus zstêpuje do nas w formie s³owa i pod postaciami chleba i wina. W obydwu wypadkach Ko ció³ ³amie je i rozdziela. S³owa Pisma s¹ nie tylko czytane, lecz równie¿ interpretowane, nabieraj¹ wiêc znaczenia zale¿nie od tego jak zostan¹ podane wiernym. Homilie, kazania po ewangelii nie s¹ szko³¹ naukowej egzegezy lecz wiadectwem, jak s³owa Pisma wchodz¹ w nasze codzienne ¿ycie chrze cijañskie. Jego teksty to niczym ziarna, które w ró¿ny sposób wzrastaj¹, zale¿nie od gleby, na której zosta³y zasiane. 17

Reforma liturgiczna po Soborze Watykañskim II rozdzieli³a czytania podczas liturgii mszalnej w taki sposób, ¿e w ci¹gu roku s¹ czytane w ca³o ci cztery Ewangelie. Ich wyja nianie jest powierzone przede wszystkim kap³anom. Lecz dzisiaj Biblia jest czytana tak¿e przez wieckich w ramach codziennej modlitwy indywidualnej czy te¿ grupowej. Konstytucja Dei Verbum zachêca wszystkich wiernych do codziennego kontaktu z Pismem wiêtym w medytacji i modlitwie. Nieznajomo æ Pisma pisze w. Hieronim jest nieznajomo ci¹ Chrystusa . A w. Ambro¿y dodaje: Gdy modlimy siê, mówimy do Niego, a gdy czytamy Bo¿e s³owa, s³uchamy tego, co On nam mówi . Czytaæ i s³uchaæ dwa nieroz³¹czne aspekty modlitwy. Nie chodzi tu o interpretacje naukowe lub gotow¹ homiliê, ale o pomoc w nawi¹zaniu dialogu z Bogiem. Niniejsza ksi¹¿ka jest zbiorem my li wprowadzaj¹cych w medytacjê nad czytaniami mszalnymi wszystkich dni powszednich roku liturgicznego. Ich korzenie wg³êbiaj¹ siê w najstarsz¹ tradycjê Ko cio³a, pisma Ojców pierwszych wieków. Dostarczaj¹ one czytelnikom przemy leñ, które wspomagaj¹ powrót do s³ów wiêtych, rozwa¿anie, smakowanie ich i odkrywanie za ka¿dym razem nowego znaczenia. Jest to przewodnik dyskretny do dialogu ze s³owem Bo¿ym i wprowadzanie Ewangelii ka¿dego dnia we w³asne ¿ycie.

Okres Adwentu

I Tydzień Adwentu

Poniedzia³ek Nie jestem godzien (Mt 8,5-11)

Panie nie jestem godzien Z paralelnego wersetu Ewangelii £ukasza (£k 7,1-10) wiemy, ¿e chodzi³o tu o poganina sympatyzuj¹cego z ¯ydami, dla których zbudowa³ nawet synagogê w Kafarnaum. Centuria by³a niskim stopniem w szar¿y rzymskiej, a zatem centurion nie by³ wa¿nym urzêdnikiem. Nie zawsze centurioni przybywali z Italii; nasz, byæ mo¿e, pochodzi³ z pobliskiej Syrii i dlatego zna³ dobrze jêzyk u¿ywany w Palestynie. Rzymianie nie mieli ¯ydów w wielkim powa¿aniu, lecz podziwiali ich sposób ¿ycia religijnego. W imperium rzymskim tego okresu ró¿ne religie chyli³y siê ku upadkowi, i byæ mo¿e, tak¿e dlatego nasz centurion okupacyjnego wojska stara siê okazaæ wielkie poszanowanie dla zakazu, który zabrania³ ¯ydom wchodzenia do domu poganina. Kieruj¹c siê tym samym motywem, podczas procesu przeciw Jezusowi, Pi³at wyjdzie z pretorium, a¿eby rozmawiaæ z ludem (por. J 18,29). Byæ mo¿e, ¿e postawa centuriona by³a dyktowana roztropno ci¹ polityczn¹, lecz Ko ció³ widzi w niej znak pokory, tak i¿ dotychczas powtarzamy jego s³owa przed przyjêciem eucharystii.

Powiedz tylko s³owo Wyra¿enie centuriona: Powiedz tylko s³owo jest godne podziwu. On sam uzasadnia je nastêpuj¹cym porównaniem: przypuszcza, ¿e 21

Poniedzia³ek

podobnie jak on rozkazuje ¿o³nierzom, tak i Jezus ma pod swymi rozkazami dzia³aj¹ce w wiecie niewidzialne wojsko. Obojêtnie jaka my l dyktowa³aby jego postawê, jest ona typowo biblijna. Bóg stworzy³ wiat swoim s³owem i daje moc s³owa wszystkim, którym zleca jakie zadanie do wype³nienia. W Starym Testamencie dotyczy³o to przede wszystkim proroków, a miêdzy nimi, na przyk³ad, Jeremiasza. Bóg go zapewnia, ¿e wybra³ go ju¿ w ³onie matki. Jam ciê po wiêci³ i ustanowi³ prorokiem narodów (Jer 1,5). Patrz: ustanawiam ciê dzisiaj nad narodami i nad królestwami aby wykorzeniaæ i burzyæ, wytracaæ i rozwalaæ, aby budowaæ i sadziæ! (Jer 1,10) i to wszystko moc¹ s³owa. Có¿ powiemy wiêc o s³owach Chrystusa, który jest wcielonym S³owem Bo¿ym? Niebo i ziemia przemin¹, lecz Jego s³owa nie przemin¹ (por. Mk 13,31), zachowaj¹ swoj¹ moc a¿ do koñca wiata. A dzisiaj? Czym¿e innym jest modlitwa, któr¹ zanosimy przez Pana naszego Jezusa Chrystusa? Wypowiadamy tylko s³owa, a jednak wierzymy, ¿e tymi s³owami bywa uzdrawiana nêdza wiata.

Wielu przyjdzie ze Wschodu i Zachodu Jezus zapowiada zbawienie wiata pogañskiego, poniewa¿ ¿o³nierz pogañski wypowiedzia³ s³owo posiadaj¹ce specjaln¹ moc: s³owo pokory. Autorzy duchowni przyrównuj¹ dusze do naczynia, które niewiasta, na rozkaz proroka Elizeusza mia³a nape³niæ oliw¹ (por. 2 Krl 4,4). Gdy naczynie by³o puste, p³ynê³a zeñ oliwa. Oliwa jest symbolem ³aski Bo¿ej. By mog³a ona dotrzeæ do nas, serce winno byæ uwolnione od ziemskich pragnieñ i otwarte na g³os Boga. Upadek religii pogañskiej tworzy³ w duszach wielkie uczucie pustki, w³a ciwy grunt na przyjêcie Ewangelii. W gruncie rzeczy wytworzy³a siê sytuacja podobna do tej, jak¹ dzisiaj prze¿ywamy: tak¿e wspó³czesna kultura pozostawia w duszach pustkê, pustkê ducha, idea³ów, piêkna. Ci, którzy to dostrzegaj¹, s¹ gotowi do s³uchania orêdzia o Królestwie Bo¿ym.

I Tydzieñ Adwentu

Wtorek Bóg objawia siê maluczkim (£k 10,21-24)

Uwielbiam Ciê, Ojcze, Panie nieba i ziemi, ¿e zakry³e to przed uczonymi i m¹drymi Wyobra my sobie, ¿e jeste my na wystawie obrazów m³odego malarza. Ludzie przechodz¹, lecz niewielu z nich siê zatrzymuje, co wiêcej, na twarzy niektórych pojawia siê lekcewa¿¹cy u mieszek. Lecz jaki pan przystaje i d³u¿ej ogl¹da obraz, przechodzi do nastêpnego i znowu powraca, by kontemplowaæ poprzedni. Oto kto , kto zrozumia³ artystê i potrafi go doceniæ. Jaka¿ to rado æ dla malarza! Tekst Ewangelii nawi¹zuje do tego rodzaju do wiadczenia. Czy tak¿e oznacza, i¿ Jezus jest zadowolony z tego, ¿e nie jest zrozumiany przez m¹drych i inteligentnych? S³owa Jego mo¿na zrozumieæ poprzez analogie biblijne. W Starym Testamencie czêsto jest mowa o wojnach prowadzonych przez Izrael. Autorzy zatrzymuj¹ siê szczególnie na tych epizodach, gdzie Hebrajczycy zwyciê¿aj¹ wojska nieprzyjaciela bez porównania od nich mocniejsze: gdy Bóg pozwala zwyciê¿yæ ma³ej garstce, zwyciêstwo ukazuje siê jasno jako Jego dar. Tak równie¿ jest i tutaj. Byæ mo¿e, ¿e s¹ uczeni profesorowie, którym siê wydaje, ¿e zrozumieli tajemnice wiary chrze cijañskiej. Ale prawda jest zupe³nie inna: tymi, którzy rozumiej¹ lepiej owe tajemnice, s¹ w³a nie pro ci chrze cijanie , ¿yj¹cy nimi. Wiara jest dla nich darem Boga.

Nikt nie wie, kim jest Syn, tylko Ojciec, i kim jest Ojciec, tylko Syn i ten, komu Syn zechce objawiæ Na Kapitolu w Rzymie znajduje siê ko ció³ nazwany Ara coeli. Na jednej z jego kolumn jest taki napis: Ex cubiculo Augusti, z sypialni Augusta. Tradycja mówi, ¿e cesarz mia³ sen tej samej nocy, w której narodzi³ siê Chrystus. Nastêpnego dnia rano rozkaza³ zbudowaæ o³tarz nieznanemu bogu. Rzymianie dopuszczali w swojej religii kulty wszystkich bóstw, które by³y czczone na jakim terytorium cesarstwa. Uznanie tych bóstw oznacza³o w³adzê nad religi¹ ich pochodzenia.

Wtorek

Bóg Izraela jest ró¿ny od wszystkich innych: jest nieznany, to jest niepoznawalny dla wszystkich ludzi. A wiêc któ¿ inny móg³by Go poznaæ jak nie Syn, Bóg prawdziwy z Boga prawdziwego ? Lecz je¿eli Jezus jest Synem Boga, On sam równie¿ bêdzie niepoznawalny dla umys³u ludzkiego. Aposto³owie Go widzieli, Ewangelia Go opisuje, lecz to wszystko oddaje tylko zewnêtrzn¹ stronê Jego egzystencji. Jego bóstwo prze wieca, lecz tak jak w wiêtych obrazach. S¹ wiêci, którzy coraz lepiej i coraz bardziej wzrastaj¹ w poznaniu Chrystusa. Tak¿e i pro ci chrze cijanie poznaj¹ Go wed³ug stopnia swej wiêto ci, i z ca³¹ pewno ci¹ bardziej poprzez modlitwê, ani¿eli przez studia.

Objawi³e je prostaczkom Istniej¹ dwa wyra¿enia podobne do siebie: odkrycie i objawienie . W obydwu wypadkach chodzi o co , co zaczyna siê pojawiaæ, zaczynamy widzieæ co , czego przedtem nie widzieli my. Krzysztof Kolumb odkry³ Amerykê, której istnienia nikt nawet nie podejrzewa³, a nie by³o to przedsiêwziêcie ³atwe. Gdy napiêcie na statku osi¹ga³o szczyt, a zmêczeni marynarze zaczêli objawiaæ swoje niezadowolenie, jeden m³odzian dojrza³ w oddali pas ziemi. W wypadku odkrycia my jeste my aktywni: szukali my i dziêki naszemu wysi³kowi jaka rzecz siê ukaza³a. Lecz w wypadku objawienia , zas³uga, wprost przeciwnie, le¿y po stronie tego, który objawia. Nie mo¿emy powiedzieæ, ¿e w Lourdes w. Bernadeta dokona³a odkrycia Matki Bo¿ej: mia³a raczej objawienie . W historii Ko cio³a mamy liczne tego rodzaju przypadki, i jest rzecz¹ godn¹ uwagi, ¿e przewa¿nie te objawienia mia³y dzieci, w ka¿dym razie maluczcy . Gdy Ewangelia u¿ywa tego wyra¿enia, nie odnosi je tylko do m³odo ci fizycznej, lecz do tego, co ono wyra¿a: przejrzyste oczy, pokora, wie¿o æ, gotowo æ przyjmowania prawdy jako daru i entuzjazm uzdalniaj¹cy do realizacji jej w ¿yciu. Bóg nie objawia swych prawd dla zaspokojenia ludzkiej ciekawo ci, lecz a¿eby sta³y siê one nasionami wzrastaj¹cymi na polu ¿ycia.

I Tydzieñ Adwentu

roda Rozmno¿enie chleba (Mt 15,29-37)

¯al mi tego t³umu Tak¿e i Europie nieobce by³y lata g³odu. Grad, susza, powodzie, trzêsienia ziemi, zniszczenie zbiorów, g³ód odczuwany przez ludzi i zwierzêta. Tak¿e i dzisiaj maj¹ miejsce podobne katastrofy, lecz s¹ tak¿e i rodki na zaradzenie klêskom ¿ywio³owym lub pomniejszenie ich skutków. Dlatego jest nie do przyjêcia, ¿eby tak znaczna czê æ mieszkañców ziemi cierpia³a z powodu niedo¿ywienia, a liczba umieraj¹cych z g³odu zamiast zmniejszaæ siê wci¹¿ siê powiêksza³a. Bo przecie¿ w epoce lotów kosmicznych transport pomocy ¿ywno ciowej tak¿e do najdalszych krajów Ameryki czy Azji nie powinien byæ ¿adnym problemem. Lecz narody syte nie my l¹ o tych, które nie maj¹ co je æ. Tylko wspó³czucie miêdzynarodowych organizacji charytatywnych zdo³a czasami zmusiæ pañstwa do wspó³dzia³ania. Wspó³czucie s³u¿y bardziej tym, którzy go do wiadczaj¹, ani¿eli tym, do których siê ono odnosi. Bowiem ci pierwsi u wiadamiaj¹ sobie, ¿e mo¿na siê zbawiæ tylko jednocz¹c siê w mi³o ci z innymi.

Wzi¹³ siedem chlebów i ryby, i odmówi³ dziêkczynienie, po³ama³, dawa³ uczniom, uczniowie za t³umom. Ten, kto do wiadcza wspó³czucia odkrywa w³asn¹ ograniczono æ oraz niemo¿no æ uczynienia czegokolwiek, a¿eby ul¿yæ ogromnej nêdzy w wiecie. Wtedy, niestety, zniechêca siê i zamyka w sobie, usprawiedliwiaj¹c siê: Có¿ mogê uczyniæ ja sam, je¿eli nawet organizacje miêdzynarodowe nie s¹ w stanie rozwi¹zaæ tego problemu? Lecz zdarzaj¹ siê cuda, je¿eli daje siê cokolwiek, choæby ma³¹ rzecz z tego co siê posiada. Je¿eli ka¿dy cz³owiek dobrej woli daje co nieco , to razem z tymi ma³ymi rzeczami danymi przez innych, tworzy siê wielki ³añcuch solidarno ci. Poeta francuski R. Follerau, aposto³ trêdowatych, mówi³, ¿e Bóg obdarzy³ ubogich wielkim darem: istnieniem innych ubogich, którzy bêd¹ nie æ im pomoc. Dar ubogich dla ubogich kryje w sobie specjaln¹ 25

Czwartek

moc i swoiste orêdzie. I je¿eli natychmiast nie nastêpuje rozmno¿enie chleba, to wzrasta jednak poczucie jedno ci ludzkiej i ³aski Bo¿ej, które ukazuje siê jako nowa, twórcza si³a w wiecie.

Jedli wszyscy do syto ci Nasycenie czterech tysiêcy mê¿czyzn, którzy szli za Jezusem, aby Go s³uchaæ, nie licz¹c niewiast i dzieci stanowi rzeczywi cie cud jedyny w swoim rodzaju. Lecz jest cud, który od dwóch tysiêcy lat powtarza siê w Ko ciele. Wed³ug kryterium ekonomicznego, dzia³alno æ religijna nie jest produktywna. Wydatki na budowle ko cielne, na duchowieñstwo, na seminaria, na dzie³a mi³osierdzia s¹ ogromne, a jednak w jaki sposób zawsze znajduj¹ pokrycie. Wype³nia siê obietnica dana Aposto³om (por. Mt 19,29), i ka¿dy, je¿eli tego zechce, mo¿e jej do wiadczyæ we w³asnym ¿yciu. Czeskie przys³owie powiada: Z powodu modlitwy nigdy siê nie spó nisz, z powodu postu nie zmarniejesz, a z powodu danej ja³mu¿ny nie staniesz siê bardziej ubogi . Kto idzie za Chrystusem, kto udaje siê tam, gdzie Bóg go posy³a, na pewno nie zostanie opuszczony przez Pana. W ¿yciu wiêtych ukazuje siê to czêsto w sposób cudowny. W ¿yciu normalnym nie mówimy o cudach, ale o b³ogos³awieñstwie Bo¿ym. Stajemy siê wiadomi, ¿e ka¿dy czyn dobry jest b³ogos³awiony , to znaczy, ¿e przynosi dobro temu, który tak¿e z g³êbi serca go dokona³.

Czwartek Dom na piasku czy na skale (Mt 7,21.24-27)

Nie ka¿dy, kto mówi do Mnie: Panie, Panie, wejdzie do królestwa niebieskiego, ale ten, kto spe³nia wolê mego Ojca, który jest w niebie W przeciwieñstwie do scholastyki, staro¿ytna filozofia grecka nie wprowadza³a cis³ej ró¿nicy miêdzy rozumem a wol¹. Dla Greków by³o 26

I Tydzieñ Adwentu

nie do pojêcia, by mo¿na by³o my leæ w jeden sposób, a postêpowaæ w inny. Dla Sokratesa grzechem jest ignorancja: je li kto wiedzia³by, co dla niego jest dobre, to by i czyni³. Poeta ³aciñski Owidiusz jest wiêkszym realist¹: widzê co jest dobre i to aprobujê, ale czyniê to, co jest z³e . Jest to bardzo ludzka sprzeczno æ i brak jedno ci; cierpi na to szczególnie cz³owiek nowo¿ytny, przede wszystkim w stosunku do bli nich. Pozornie nie lubimy k³ótni, i zachowujemy siê tak, jakby w naszej ludzkiej wspólnocie panowa³a doskona³a harmonia. A tymczasem bardzo uwa¿amy, by czasami kto nie wszed³ nam z nogami na g³owê. Tê sam¹ hipokryzjê przenosimy na nasz stosunek do Boga. Bezmy lnie odmawiamy Ojcze nasz , lecz by wypowiedzieæ ca³ym sercem b¹d wola Twoja , na to potrzeba odwagi i zdecydowania. A tymczasem Bóg patrzy w serce, a nie na nasze modlitwy odmawiane jak na scenie.

Dom na piasku W niektórych krajach, jak na przyk³ad w Kongo, domy bywaj¹ budowane dos³ownie na piasku. W porze deszczowej gwa³towny napór wód przewraca wszystko i domy bez fundamentu zostaj¹ zmiecione. Teren piaszczysty jest symbolem zmienno ci, niesta³o ci, niebezpieczeñstwa oraz niestabilno ci, która w ¿yciu moralnym przejawia siê w ró¿ny sposób. Ma³¿eñstwo oparte tylko na zakochaniu siê nara¿one jest na to, ¿e skoñczy siê rozwodem. Dlatego radzi siê narzeczonym, by nie szli za p³ytkimi uczuciami i pierwszymi impulsami, a raczej dokonywali wyboru przemy lanego, wspomaganego przez rozum i kierowanego mocn¹ i sta³¹ wol¹. Lecz o si³ê woli nie jest ³atwo: duch ludzki poddany jest zmienno ci i zmienia siê tak¿e decyzja bycia ze sob¹ na zawsze . Wola ludzka ma potrzebê oparcia: przykazania Bo¿e s¹ w³a nie po to, by byæ podpor¹ dla woli. W niektórych dawnych ksi¹¿kach do modlitwy by³ niekiedy umieszczony obrazek przedstawiaj¹cy Jezusa-ogrodnika, który przywi¹zuje m³ode drzewko do podtrzymuj¹cego je palika. Nie czyni tego, by ograniczyæ wzrost ro liny, lecz by nadaæ jej stabilno æ i moc oparcia siê wichrowi, by nie uleg³a z³amaniu. Taki w³a nie sens maj¹ przykazania.

Pi¹tek

Dom na skale redniowieczne w³oskie zamki nazywano po prostu ska³¹ , poniewa¿ by³y zazwyczaj budowane na skalistych wzniesieniach. S¹ warowniami trwa³ymi, podobnie jak ich fundamenty, wkomponowanymi w krajobraz i naturê. Lecz czym¿e jest natura? Jest tym wszystkim co istnieje, co zosta³o wykonane z woli Bo¿ej. Zatem czyniæ wolê Bo¿¹ to jakby budowaæ zamek na skale. Nieszczê liwy jest ten cz³owiek, którego dom zawali siê i musi budowaæ go na nowo. Nieszczê liwy jest ten kto robi b³êdn¹ inwestycjê i bankrutuje. Lecz gorsze od wszystkiego jest bankructwo moralne: wieczny student, który zmieniaj¹c uczelnie, nie jest w stanie nigdy zakoñczyæ swych studiów, lub rodzina, która siê rozpada. Dzisiejszy wiat bardziej ni¿ kiedykolwiek ma potrzebê oparcia siê na przykazaniach i na skale, któr¹ jest Chrystus, by sprostaæ gwa³townym zmianom, którymi jest zagro¿ony.

Pi¹tek Widzieæ i ¿yæ

(Mt 9,27-31)

Szli za Nim dwaj niewidomi Dwaj zwiedzaj¹cy wystawê zatrzymuj¹ siê przed tym samym obrazem. Pierwszy z niesmakiem powiada: Co za kiepski dobór kolorów! I maj¹ jeszcze odwagê dawaæ tego rodzaju obraz na wystawê! . Drugi z ogl¹daj¹cych stoi zapatrzony i tak my li sobie: Szkoda, ¿e nie mogê zrozumieæ. S¹dzê, ¿e ten obraz by³ namalowany przez prawdziwego artystê, ale ja go nie rozumiem. Byæ mo¿e, ¿e prêdzej czy pó niej pojmê jego sens . Ci dwaj ludzie przedstawiaj¹ dwa rodzaje lepych. Obydwaj nie widz¹, lecz podczas gdy jeden dochodzi do wniosku, ¿e nic takiego nie istnieje co by warto by³o zobaczyæ, drugi, przeciwnie, cierpi z powodu swojej lepoty i pragn¹³by, a¿eby jego oczy siê otworzy³y. Tre æ ¿ycia religijnego stanowi¹ objawione przez Boga tajemnice. O w³asnych si³ach nie jeste my w stanie ich dojrzeæ: jeste my lepi.

I Tydzieñ Adwentu

Obok nas ¿yj¹ tak zwani wierz¹cy, którym te tajemnice nadaj¹ sens ¿ycia. Oni, w pewnym sensie, s¹ widz¹cymi . Pierwsi, ci którzy nie widz¹, uwa¿aj¹ widz¹cych za naiwnych, niemniej jednak zazdroszcz¹ im, poniewa¿ nie mog¹ zrozumieæ sk¹d pochodzi ich rado æ. Lecz z ³ask¹ Bo¿¹ tak¿e i ich oczy siê otworz¹ i zobacz¹ piêkno nieznanego dot¹d wiata.

I otworzy³y siê ich oczy Pewnej niewierz¹cej malarce zlecono odnowienie jakich staro¿ytnych ikon. Na pocz¹tku pracy wydawa³o siê jej, ¿e znajduje siê wobec nieznanego wiata, lecz z up³ywem czasu zaczê³a czuæ siê w swoim ¿ywiole. Przy koñcu powiada: Chcia³abym tak ¿yæ, jak to jest namalowane na tych ikonach . Oto niezwyczajne lecz autentyczne wyznanie wiary. Gdy idziemy przez las, wybieramy cie¿ki, którymi przechodzimy, poniewa¿ je widzimy. Czy¿ podobnie nie powinno byæ w ¿yciu? Natomiast nie zawsze tak jest. W telewizji ogl¹damy góry, lecz nie postawimy stopy nawet na pagórku. Telewidz poznaje szczyty, lecz nie jest alpinist¹. Czy¿ mo¿na o nim powiedzieæ, ¿e zna góry? Górale u mialiby siê s³ysz¹c takie stwierdzenie. To tak, jakby kto powiedzia³, ¿e pozna³ mi³o æ, poniewa¿ widzia³ j¹ przedstawion¹ w kinie. Tak samo maj¹ siê sprawy w dziedzinie religijnej. Ludzie s¹ przekonani, ¿e wiedz¹ wiele rzeczy o Bogu, o Ko ciele, o religii, poniewa¿ czytaj¹ dzienniki i ogl¹daj¹ telewizjê. Lecz nie poznaje siê niczego na podstawie us³yszenia czego od innych lub powierzchownej lektury. ¯ycie mo¿na zrozumieæ tylko w ¿yciu, religia za jest ¿yciem, a nie abstrakcyjn¹ doktryn¹. Katechizm uczy g³ównych prawd wiary, lecz odkrywamy ich sens tylko wtedy gdy decydujemy siê ¿yæ nimi naprawdê.

Uwa¿ajcie, niech siê nikt o tym nie dowie Nie jest jasne dlaczego Jezus zabrania³ osobom przez siebie uzdrowionym rozpowiadaæ o dokonanym cudzie. Lecz Ewangelia mówi, ¿e ten zakaz nie odnosi³ ¿adnego skutku, wrêcz przeciwnie uzdrowieni rozpowiadali o tym naoko³o. Jest rzecz¹ naturaln¹, ¿e kto , kto widzia³ wydarzenie nadzwyczajne, nie jest w stanie o nim milczeæ. 29

Sobota

S¹ dwa sposoby komunikowania innym tego, co posiadamy w naszym wnêtrzu: s³owami i postaw¹. Gdy kto jest smutny, nie ma potrzeby o tym mówiæ, widaæ to bowiem na jego twarzy. Tak samo gdy jest radosny, znudzony czy zdumiony... Kto ¿yje rzeczywi cie ¿yciem duchowym, ma czêsto piêkne i daj¹ce rado æ do wiadczenia. Lecz nie ma potrzeby, by o tym mówi³, szczególnie w dzisiejszym spo³eczeñstwie; lepiej, by jego pokój wewnêtrzny przebija³ z ca³ej jego postawy. Pewnego dnia w. Franciszek wraz z niektórymi ze swych braci wyruszy³ g³osiæ kazania. Przeszli w milczeniu przez miasto i wrócili do klasztoru. Bracia go zapytali: Dlaczego nie g³osili my kazania? . Franciszek odpowiedzia³: G³osili my kazanie naszym przyk³adem . Wierz¹cy winni praktykowaæ w ka¿dym momencie ten typ przepowiadania, które otwiera oczy temu, kto jest lepy w wierze.

Sobota Blisko æ Królestwa Bo¿ego (Mt 9,35-10,1.5.6-8)

Jezus obchodzi³ wszystkie miasta i wioski W tradycji Ko cio³a by³y zawsze stosowane dwie ró¿ne metody apostolatu. Eremici opuszczali miasta i osiedla, a¿eby przebywaæ tylko z Bogiem. Lecz z biegiem czasu zdarza³o siê, ¿e ludzie czuli potrzebê poszukiwania ich i odwiedzania. W takim wypadku pustelnicy nie odrzucali tych, którzy do nich przychodzili. W taki sam sposób, w naszych czasach, b³. ojciec Pio ¿y³ odizolowany w ma³ej miejscowo ci na po³udniu W³och. Droga tam prowadz¹ca by³a bardzo niewygodna, a jednak San Giovanni Rotondo coraz bardziej siê zaludnia³o i sta³o siê o rodkiem wielu inicjatyw. Inni natomiast odczuwali powo³anie misyjne i sami szli szukaæ dusz, które Chrystus chcia³ zbawiæ. Wielkie odleg³o ci, które przemierzy³ pieszo w. Franciszek Ksawery s¹ niew¹tpliwie wielkim osi¹gniêciem tak¿e z sportowego punktu widzenia. Która z tych dwóch metod jest bardziej skuteczna? Trudno powiedzieæ, poniewa¿ w tym wypadku nie mo¿na generalizowaæ. Ka¿dy ma, dane mu przez Boga, swoje powo³anie, a Duch wiêty inspiruje to, co w danym czasie jest bardziej potrzebne. Lecz w ¿y30

I Tydzieñ Adwentu

ciu ka¿dego chrze cijanina przychodzi moment podjêcia inicjatywy zajêcia siê bli nim, którego trapi choroba, opuszczenie czy ubóstwo. Winien to byæ jednak gest dokonany z mi³o ci¹, tylko by nie æ pociechê i pomoc, a nie by uprawiaæ propagandê. Jezus, gdziekolwiek przybywa³, wpierw uzdrawia³ chorych, i w ten sposób zyskiwa³ zaufanie wszystkich.

Kiedy ujrza³ t³umy, ulitowa³ siê nad nimi, bo by³y utrudzone i porzucone jak owce bez pasterza Ludzie z miasta nie maj¹ styczno ci z owcami i nie wiedz¹ co to znaczy gdy one s¹ bez pasterza. Inna by³a sytuacja mieszkañców Palestyny, przedstawiana przez psalm 23,1: Pan jest moim pasterzem , gdzie dobrze jest opisana funkcja pasterza. Prowadzi on owce na zielone pastwiska i nad wody, gdzie mog¹ siê napoiæ, wyprowadza je z zamkniêtych i niebezpiecznych dolin, w których trzoda siê zagubi³a. Hebrajczycy odnosz¹ wiêc spontanicznie do Boga obraz pasterza. I tym obrazem tak¿e i Chrystus siê pos³uguje. W homiliach Ojców rozwijany jest temat opatrzno ci Bo¿ej wzglêdem ludzko ci. Teodor z Cyru obok przypowie ci o pasterzu pos³uguje siê metafor¹ sternika na okrêcie. Niedo wiadczonych marynarzy ogarnia strach, gdy podczas burzy patrz¹ na ogromne fale, lecz uspokajaj¹ siê widz¹c swojego do wiadczonego sternika. Chrystus sam podejmuje siê prowadziæ ³ód naszego ¿ycia do bezpiecznego portu.

Id cie i g³o cie: Zbli¿y³o siê królestwo niebieskie! Ludzie dodaj¹ sobie wzajemnie odwagi, mówi¹c, ¿e jutro bêdzie lepsze od dnia dzisiejszego. To przekonanie jest pomoc¹ w ¿yciu, a kto je traci, to jakby pozbawia siê ¿ycia. Dlatego te¿ Dante na bramie piek³a umieszcza napis: Wy, którzy tu wchodzicie, porzuæcie wszelk¹ nadziejê . A przeciwnie Królestwo niebieskie wyra¿a spe³nienie wszystkich obietnic. ¯ydzi uwa¿ali siê za depozytariuszy obietnicy, której zrealizowanie zobacz¹ prêdzej czy pó niej. Byli wiêc szczególnie uczuleni na zapowied , ¿e zbli¿y³o siê Królestwo niebieskie . Ko ció³ podejmuje ich nadziejê i powtarza j¹ od dwóch tysiêcy lat. A zatem jak mamy rozu31

Sobota

mieæ wyra¿enie Przybli¿y³o siê Królestwo niebieskie . Autorzy duchowni daj¹ ró¿ne wyja nienia. Królestwo niebieskie jest blisko, poniewa¿ znajduje siê w zasiêgu rêki, ka¿dy mo¿e je dosiêgn¹æ. Zbli¿y³o siê, poniewa¿ jest wewnêtrzne i zaprowadzone ju¿ jest w duszy cz³owieka, który wierzy Bogu. Jest blisko, poniewa¿ ci, którzy przyjmuj¹ cia³o Chrystusa maj¹ ju¿ ¿ycie wieczne i zagwarantowane zmartwychwstanie cia³. Jest blisko, poniewa¿ tym którzy wierz¹ otwieraj¹ siê oczy i widz¹ we wszystkich rzeczach pe³niê Bo¿ej ³aski.

„Nieznajomość Pisma Świętego – pisze św. Hieronim – jest nieznajomością Chrystusa”. A św. Ambroży dodaje: „Gdy modlimy się, mówimy do Niego, a gdy czytamy Boże słowa, słuchamy tego, co On nam mówi”. Czytać i słuchać – dwa nierozłączne aspekty modlitwy. Niniejsza książka przekazywana do rąk polskiego czytelnika nie jest interpretacją naukową lub gotową homilią, ale pomocą w nawiązaniu dialogu z Bogiem. Stanowi zbiór myśli wprowadzających w medytację nad Ewangeliami wszystkich dni powszednich roku liturgicznego. Ich korzenie wgłębiają się w najstarszą tradycję Kościoła, pisma Ojców pierwszych wieków. Dostarczają one czytelnikowi przemyśleń, które wspomagają powrót do słów świętych, rozważanie, smakowanie ich i odkrywanie za każdym razem nowego znaczenia. Jest to dyskretny przewodnik do dialogu ze słowem Bożym i wprowadzania Ewangelii we własne życie. Tomáš Špidlík, jezuita, urodził się w 1919 roku w Boskovicach na Morawach. Studiował filozofię i teologię na wielu uniwersytetach europejskich. W roku 1954 rozpoczął wykłady teologii duchowości patrystycznej i wschodniej w Papieskim Instytucie Wschodnim, na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim i na wielu innych uczelniach wyższych. Przez ponad trzydzieści lat sprawował funkcję ojca duchownego Papieskiego Kolegium św. Jana Nepomucena w Rzymie. Można bez cienia wątpliwości stwierdzić, iż tak jak twórcą naukowych podwalin badań nad duchowością chrześcijańskiego Wschodu był I. Hausherr, tak też tym, który nadał ich rozwojowi konkretnego kształtu i właściwego kierunku jest ojciec Špidlík. Cała jego twórczość nie dotyczy zatem jedynie historii duchowości, lecz przedstawia organiczną wizję teologiczną. Jan Paweł II w 2003 roku mianował go kardynałem Kościoła. Jest autorem licznych książek. Nakładem Wydawnictwa „Bratni Zew” ukazały się: „Zanurzeni w Trójcy. Krótkie studium o Trójcy Świętej” „Katechezy o Kościele” „Matka Boża” „Wprowadzenie do modlitwy serca” „Duchowość chrześcijańskiego Wschodu. Przewodnik systematyczny” „Modlitwa według tradycji chrześcijańskiego Wschodu” „Medytacje nad Ewangelią niedziel i świąt. Przewodnik do dialogu ze słowem Boga” (trzy tomy: rok A, B i C) „Chrześcijańska tożsamość Europy. Dwa płuca”

Patronat medialny ISBN 978-83-7485-120-6

Bratni Zew Wydawnictwo Franciszkanów

www.bratnizew.pl

ewangelizacja.org.pl