Notatki różańcowe by Wydawnictwo Franciszkanów Bratni Zew

Jerzy Szyran OFMConv

Notatki różańcowe

Jerzy Szyran OFMConv

Notatki różańcowe

Kraków 2020

Copyright © 2020 by Wydawnictwo Franciszkanów BRATNI ZEW spółka z o.o. ISBN 978-83-7485-380-4 Wszelkie prawa zastrzeżone. Książka ani żadna jej część nie może być przedrukowywana, ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana czy powielana mechanicznie, fotooptycznie, zapisywana elektronicznie lub magnetycznie, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy.

Redakcja Edyta Cybińska Korekta Katarzyna Kalinowska Na okładce Różaniec br. Józefa fot. Andrzej Zając OFMConv

Imprimi potest L.dz. 557/2020, Kraków, 10 września 2020 o. Marian Gołąb OFMConv minister prowincjalny

Wydawnictwo Franciszkanów BRATNI ZEW spółka z o.o. ul. Hetmana Żółkiewskiego 14, 31-539 Kraków tel. 12 428 32 40 www.bratnizew.pl

Spis treści

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

TAJEMNICE RADOSNE I. Notatki z Nazaretu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Anioł . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Prerogatywy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Posłaniec miłości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Posłaniec zwycięstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . Posłaniec chwały . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Zwiastowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zgoda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A może ktoś inny? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kim jesteś Miriam? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Poczęła za sprawą Ducha Świętego . . . . . Tajemnica poczęcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Niepewność i pytanie . . . . . . . . . . . . . . . . . Macierzyńskie powołanie . . . . . . . . . . . . . . 4. Niech mi się stanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Skutki fiat dla Miriam z Nazaretu . . . . . . Skutki fiat dla ludzkości . . . . . . . . . . . . . . .

17 18 19 20 22 23 24 25 25 26 27 27 29 30 31 31 33

II. Notatki z Ain Karim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Wyobraźnia miłosierdzia . . . . . . . . . . . . . . Jak to? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Własna recepta na pomoc . . . . . . . . . . . . . . Empatyczne widzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . Tyle, ile trzeba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Niewidzialna ręka miłości . . . . . . . . . . . . .

35 36 37 38 38 39 40

2. Błogosławiona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Radość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wiara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jezus jest wszystkim . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Magnificat – prostratio Maryi . . . . . . . . . .

41 41 42 44 44

III. Notatki z Betlejem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Betlejem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Dwa światy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Codzienna troska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pieluszki i żłób . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dla ludzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ochrona rodziny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Ludzie dobrej woli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Ubogi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dla wszystkich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wzór . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ku wieczności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ubogi Jezus a nasze świętowanie . . . . . . . .

47 48 50 51 52 53 54 56 57 57 58 58 59

IV. Notatki ze świątyni w Jerozolimie . . . . . . . 1. Świątynia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Posłuszeństwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ofiara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mój i nie mój . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Decyzja wyboru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Męczeństwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Zobaczyć Jezusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Światło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Oświecenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Spotkanie z Bogiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przedstawienie Panu . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przedstawienie Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . .

61 62 63 64 65 65 66 67 67 68 69 69 69

V. Notatki ze święta Paschy w Jerozolimie . . . 1. Pascha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Odnaleziony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . W sprawach Ojca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Słucha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zadaje pytania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jezus odpowiada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

71 72 74 75 75 77 78

3. Spojrzenie oczyma Maryi i Józefa . . . . . . . Rodzicielskie upomnienie . . . . . . . . . . . . . . Odpowiedzialność za dziecko . . . . . . . . . . .

79 80 80

TAJEMNICE ŚWIATŁA I. Notatki z brzegu Jordanu . . . . . . . . . . . . . . . 1. Pustynia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Miejsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Jan Chrzciciel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Głos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Prostujcie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Zejście Jezusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Między ludzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zejście do wody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Posłuszny Ojcu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Upodobanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Zapowiedź . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

85 87 88 89 91 95 95 96 96 97 97 98 99

II. Notatki z wesela w Kanie . . . . . . . . . . . . . . . 1. Czuła obserwacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Godzina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zawierzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nadprzyrodzone posłuszeństwo . . . . . . . . . 2. Woda – wino . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Maryja wskazuje na Jezusa . . . . . . . . . . . .

101 102 103 104 105 107 108

III. Notatki z lekcji o Bożym królestwie . . . . . . 1. Charakterystyka królestwa Bożego . . . . . Królestwo nie z tego świata . . . . . . . . . . . . Królestwo prawdy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Królestwo miłości i pokoju . . . . . . . . . . . . . Królestwo życia, łaski i świętości . . . . . . . . Królestwo sprawiedliwości . . . . . . . . . . . . . 2. Szukanie królestwa Bożego . . . . . . . . . . . . 3. W szkole Jezusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Prawdziwa rodzina Jezusa . . . . . . . . . . . .

111 111 112 113 115 119 120 122 124 126

IV. Notatki z góry Tabor . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Wspinaczka na górę modlitwy . . . . . . . . . . Wchodzenie na górę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Góra modlitwy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Na szczycie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Wzniesienie serca i myśli . . . . . . . . . . . . . . 3. Doświadczenie góry Tabor . . . . . . . . . . . . . Przemiana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Trwać w Bogu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Kontemplacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Obecność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spojrzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Milczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

129 130 131 131 132 133 134 134 135 136 137 138 140

V. Notatki z Wieczernika . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Sakrament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pamiątka (signum rememorativum) . . . . . Znak sprawczy i uobecniający (signum causalium et representativum) . . . . . . . . . . . . . . . Zapowiedź (signum prognosticum) . . . . . . 2. Uczta przed podróżą . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wyposażenie na drogę . . . . . . . . . . . . . . . . . Uczta miłości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uczta na zakończenie i na rozpoczęcie . . . . Uczta – pokarm na drogę . . . . . . . . . . . . . .

143 144 145 146 148 148 149 150 150 151

TAJEMNICE BOLESNE I. Notatki z ogrodu Oliwnego . . . . . . . . . . . . . . . 1. Dwa ogrody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Świadek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Moja i Twoja wola . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Jedna godzina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czuwanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Pokusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

155 156 157 157 159 160 160 162 163

II. Notatki z biczowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Chłosta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kawałki ciała . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Struga krwi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Winogrona i pszenica . . . . . . . . . . . . . . . . . Widowisko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Dla Jezusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Cierpienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

167 167 168 168 169 170 171 174

III. Notatki z ukoronowania Jezusa . . . . . . . . . 1. Korona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Płaszcz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Ecce Homo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

177 178 179 180

IV. Notatki z drogi na Golgotę . . . . . . . . . . . . . . 1. Wydarzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Krzyż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Obnażenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ukrzyżowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Upadki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pierwszy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Drugi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Trzeci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Spotkania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Matka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Cyrenejczyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Weronika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Niewiasty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

183 184 184 185 185 186 186 187 187 188 188 189 189 190

V. Notatki z Golgoty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Siedem słów Jezusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przebaczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Obietnica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Matka twoja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Eli, Eli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ugasić pragnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dokonało się . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Modlitwa wieczoru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Stworzenie a odkupienie . . . . . . . . . . . . . .

191 192 192 194 196 199 199 200 201 202

3. Płaszcz i krzyż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Płaszcz i jego frędzle . . . . . . . . . . . . . . . . . . Płaszcz Chrystusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Otuleni krzyżem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strumień jak frędzle . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Krzyż na co dzień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Krzyż jako znak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Odczytać znak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

202 203 204 205 206 207 207 208

TAJEMNICE CHWALEBNE I. Notatki z pustego grobu . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Grób Jezusa i jego artefakty . . . . . . . . . . . Płótna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bieg wiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zobaczył i uwierzył . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Odwróć się . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Sypialnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Drzwi nieśmiertelności . . . . . . . . . . . . . . .

213 215 215 216 217 220 222 223

II. Notatki z nieba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Czasy ostateczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Ku górze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Szukajcie wpierw królestwa Bożego . . . . . Poszukiwanie szczęścia w Bogu . . . . . . . . . Prośba o rzeczy wielkie . . . . . . . . . . . . . . . . Wszystko będzie wam dodane . . . . . . . . . . . 4. Którędy do nieba: trzy z tysiąca . . . . . . . . Pustynia w mieście . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Winda do nieba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mamusia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Świętymi bądźcie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Świętość jest w nas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Świętość moralna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Droga świętości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zajrzyj do nieba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Jestem z wami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

225 225 226 227 227 228 230 230 231 234 234 235 236 236 237 238 240

III. Notatki z dnia Pięćdziesiątnicy . . . . . . . . . 1. Pocieszyciel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Duch Prawdy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

241 243 243

3. Duch działający . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Symbole Ducha Świętego . . . . . . . . . . . . . . Woda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Namaszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ogień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Obłok i światło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pieczęć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Włożenie rąk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Palec Boży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gołębica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Pan i Ożywiciel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Natchnienie proroków . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Duch – wiatr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Siła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Powietrze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tchnienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Szybowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

245 246 246 246 248 249 250 250 251 251 252 253 255 255 258 260 262

IV. Notatki z windy do nieba . . . . . . . . . . . . . . . 1. Ubodzy i smutni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uboga Pana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Smutek Matki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Wewnętrzna cisza, duch sprawiedliwości i miłosierdzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Cisza Maryi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nauczycielka sprawiedliwości i miłosierdzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Czyste serce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Cierpienie dla pokoju . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Ogród cnót . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

263 264 264 265

267 267 269 270

V. Notatki z uroczystości koronowania . . . . . . . 1. Atrybuty Niewiasty . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Droga Słońca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zapowiedź Słońca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wschód Słońca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Blask Słońca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

273 273 274 275 275 276

ZAKOŃCZENIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

277

266 266

WSTĘP

odlitwa różańcowa trwale wpisuje się w powszechną duchowość maryjną katolicyzmu. Stąd tytuł niniejszej książki może sugerować, iż niesie ona kolejne rozważania poszczególnych tajemnic tej modlitwy. Nic bardziej mylnego. To nie są rozważania, po których sukcesywnym odczytaniu można odmawiać kolejne tajemnice różańca. Istotą modlitwy różańcowej jest kontemplacja poszczególnych tajemnic życia Jezusa i Maryi. Oznacza to, że czas odmawiania poszczególnych Ave Maria jest także wyznacznikiem czasu przeznaczonego na medytację tajemnicy. Gdyby jednak tak było, czas rozważania byłby bardzo skąpy wobec głębokości treści poszczególnych misteriów. Wydaje się zatem logicznym, by modlitwa mogła przekraczać ramy wyznaczone przez czas trwania dziesięciu Ave Maria i mogła trwać dalej, aż do wyczerpania „smaków” danej tajemnicy. Parafrazując bowiem słowa św. Augustyna odnoszące się do Pisma Świętego, można powiedzieć, że także modlitwa różańcowa jest poszukiwaniem słodkich owoców ukrytych pośród gałęzi i liści. Spoglądając z dolnej perspektywy

na drzewo, człowiek nie jest w stanie wiele dojrzeć. Aby szukać owoców, trzeba wejść na jego koronę, zanurzyć się w gąszcz listowia, by pełnymi garściami zbierać słodkie owoce. Tak więc w medytacji różańcowej można zatrzymać się na kontemplacji przed końcowym „Chwała Ojcu…”, by smakować i sycić się głębią przeżywanej tajemnicy, odkrywając coraz to nowe skojarzenia i analogie. Notatki różańcowe są rzeczywiście notatkami sporządzonymi niejako na gorąco. Ich zasadniczym przesłaniem jest ukazanie pewnych kierunków, które mogą wspomóc osoby odmawiające różaniec w prowadzeniu medytacji. Zamiarem Autora nie było stworzenie podręcznika tejże modlitwy, ale rozbudzenie świadomości ukrytych w niej treści pozwalających na jeszcze głębsze ich analizowanie i doświadczenie bogactwa tej nieskończonej w swej głębokości modlitwy. Notatki ze swej natury należą do krótkich form literackich, stąd i niniejsza pozycja jest zbiorem myśli odnotowanych i uszeregowanych w jedną całość. Ich krótkość jednak nie wyczerpuje całości przesłania poszczególnych tajemnic różańca, co otwiera pole do pogłębionej medytacji dla każdego człowieka przepojonego duchem maryjnym.

TAJEMNICE RADOSNE

I. Notatki z Nazaretu

W szóstym miesiącu posłał Bóg Anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret, do Dziewicy poślubionej mężowi, imieniem Józef, z rodu Dawida; a Dziewicy było na imię Maryja. Anioł wszedł do Niej i rzekł: „Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą”. Ona zmieszała się na te słowa i rozważała, co miałoby znaczyć to pozdrowienie. Lecz Anioł rzekł do Niej: „Nie bój się, Maryjo, znalazłaś bowiem łaskę u Boga. Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus. Będzie On wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego praojca, Dawida. Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca”. Na to Maryja rzekła do Anioła: „Jakże się to stanie, skoro nie znam męża?”. Anioł Jej odpowiedział: „Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym. A oto również krewna Twoja, Elżbieta, poczęła w swej starości syna i jest już w szóstym miesiącu ta, która uchodzi za

niepłodną. Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego”. Na to rzekła Maryja: „Oto Ja służebnica Pańska, niech Mi się stanie według twego słowa!”. Wtedy odszedł od Niej Anioł (Łk 1,26-38). Wszystko stało się tak nagle, choć zapowiedzi były znane już od dawna. Jednak Miriam z Nazaretu nigdy nie przypuszczała, że Jej relacja z Bogiem będzie miała aż taki charakter. Jej życie odmieniło się zupełnie.

1. Anioł Do obecności aniołów jesteśmy przyzwyczajeni od samego dzieciństwa. Komu bowiem rodzice nie pokazywali obrazka z aniołem stróżem stojącym na dziurawej kładce, przez którą przechodzi para dzieci? Rozpowszechnione w dawnych czasach właśnie takie obrazy anioła stróża były kanwą do tłumaczenia dzieciom, że ten dobry duch ze skrzydłami został posłany przez Boga specjalnie do nas, by się nami opiekować. Greckie słowo angelos (hebr. mal’ak) znaczy ‘zwiastun’. Obecność aniołów została odnotowana w wielu tekstach Pisma Świętego; występują tam jako tajemnicze istoty, które nie należą do świata ziemskiego, a przecież kontaktują się z ludźmi i wywierają na nich istotny wpływ. Aniołowie przedstawiani są przeważnie jako wysłannicy Boga (stąd określenie „wysłannicy, zwiastuni”), uosabiający Jego obecność i opiekę nad ludźmi oraz służący pomocą w dziele zbawienia. Niektórzy aniołowie jednak, zwani szatanami, dzia-

łają na szkodę ludzi i ich zbawienia. Te zbuntowane przeciw Bogu duchy w swojej pysze nie poddały się planom Boga, gdy Ten – jak podaje tradycja – objawił im zamysł posłania na świat Syna, którego zrodzi ziemska Niewiasta. Owa świadomość oddawania czci ziemskiej Kobiecie jako Matce Syna Bożego doprowadziła grupę zbuntowanych aniołów do furii i wyrzekli swoje: Non servam (‘nie będę służył’). Gdy Pismo Święte mówi o aniołach w związku z najważniejszymi momentami w historii zbawienia, wymienia przede wszystkim trzech aniołów, należących do chóru Archaniołów.

Prerogatywy Pojęcie anioła w ludzkiej wyobraźni funkcjonuje w obrazie istoty uskrzydlonej, o pięknej twarzy i ciele utkanym jakby ze światła. Te obrazkowe atrybuty nie są bynajmniej całkowicie pozbawione odniesienia do rzeczywistości. Anioł bowiem jako istota stworzona przez Boga duchem – stworzeniem niematerialnym (czystym duchem) – nie ma ciała w ludzkim rozumieniu. Ukazywanie go zatem jako istoty świetlistej jest próbą zobrazowania jego nieustannego zanurzenia w Bożej światłości. W tym kontekście znajduje także swoje wyjaśnienie jego piękny wygląd, który jest odzwierciedleniem piękna i dobroci samego Boga. Anioł bowiem, który ze swej natury jest posłańcem Boga, nie może straszyć swoim wyglądem. Straszny i szpetny jest tylko zbuntowany, upadły anioł, który zwie się szatan – ten,

który przed wiekami w swojej pysze sprzeciwił się Bożym postanowieniom i odszedł toczyć z Nim walkę. Brak materialnego ciała pociąga za sobą także następne konsekwencje, które charakteryzują bycie aniołem. Do tych cech niewątpliwie należy wyobrażana przez skrzydła możliwość poruszania się. Ta jednak przekracza zdolności ludzkiej percepcji, gdyż anioł jako istota duchowa porusza się poza wymiarem czasu i przestrzeni, co daje mu trudną do pojęcia możliwość bycia natychmiast w dowolnym miejscu i czasie. Inną konsekwencją braku ciała jest całkowity brak potrzeby odżywiania się. Wystarczy przypomnieć, że w biblijnych spotkaniach człowieka z aniołem ten odmawiał przyjęcia jakiegokolwiek poczęstunku, lecz zachęcał, by złożyć go jako ofiarę miłą Bogu. Anioł – czysty duch – został stworzony jako istota wolna. Jednakże trwając w nieustannym zachwycie wobec bezmiaru piękna swego Stwórcy, całkowicie podporządkowuje swoją wolę Jego woli. Ta idea wolnej woli staje u podstaw uzasadnienia wyboru dokonanego przez grupę aniołów – jak podaje apokryficzna księga Henocha – którzy w sposób całkowicie wolny i świadomy dokonali wyboru i odrzucili Boga. Mając zaś pełnię doświadczenia Boga, stali się wiecznie winni swej grzesznej pychy.

Posłaniec miłości Wszystkie wejścia Boga w historię świata i człowieka, także te z udziałem aniołów, znamionuje pragnienie miłości, „bo Bóg jest miłością” (1J 4,8). Spogląda-

jąc zatem w różne wymiary Bożej interwencji, stajemy wobec bezmiernego pragnienia ukazania człowiekowi ogromu miłości, jaką Bóg od początku wylewa na świat. Gdy Izraelici po raz kolejny odeszli od Pana i byli gnębieni przez Madianitów, Bóg posłał anioła do Gedeona: „Pan jest z tobą, dzielny wojowniku” (Sdz 6,12). Za pomocą niewiele znaczącego w swoim rodzie Gedeona Bóg zapowiada wyzwolenie swego Narodu. Przedziwna miłość, która nigdy nie ustaje i zawsze powraca, by ukazać się człowiekowi w najbardziej krytycznej chwili. Analogiczna sytuacja ma miejsce wiele lat później, gdy Izraelici znów sprzeniewierzyli się Bogu i Ten wydaje ich pod jarzmo Filistynów. Gdy Naród woła i jęczy przed Panem, Ten tym razem za pośrednictwem anioła kieruje swoje słowo miłości do kobiety – żony Manoacha, zwiastując jej narodziny syna: Bożego nazirejczyka Samsona, który wyzwoli naród spod twardej ręki Filistynów (por. Sdz 13,1nn). Boża miłość jednak nie ma jedynie przejawów narodowych, ale odnosi się także do indywidualnego człowieka. Bóg bowiem posyła swego anioła Rafała do młodego Tobiasza, by towarzyszył mu w podróży, oraz przez jego działanie sprawia, że stary ojciec Tobiasza odzyskuje wzrok a narzeczona zostaje uwolniona od dręczenia przez złego ducha (por. Tb 1,1nn). W końcu, gdy nadeszła przewidziana przez Boga pełnia czasów (por. Ga 4,4-5), Bóg-Miłość za pośrednictwem anioła Gabriela zwiastuje narodziny Zbawiciela. Najpierw jednak posyła archanioła do Zachariasza, któremu obwieszcza narodziny Jana – poprzednika Pańskiego (por. Łk 1,5nn), mającego

ostatecznie przygotować naród na przyjście Mesjasza. Następnie zaś archanioł pojawia się w nazaretańskim domku, by fiat Miriam dało początek pełni miłości Boga (por. Łk 1,26-38): „Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne” (J 3,16). Miłość Boga przejawia się w różnych wydarzeniach odnotowanych na kartach Pisma Świętego. Posługując się aniołami, Bóg zawsze oczekuje od człowieka zgody na swój plan i zaangażowania w jego realizację. Wychodząc z inicjatywą swojej miłości, Stwórca oczekuje ludzkiej odpowiedzi na miłość. Dopiero wtedy działanie Boga nabiera tego podwójnego wymiaru: Bosko-ludzkiego.

Posłaniec zwycięstwa Bóg zawsze zwycięża. Gedeon po wielokroć musi dokonać selekcji swojego zbyt licznego oddziału, by ostatecznie wraz z trzystoma ludźmi pobić Madianitów (por. Sdz 7,3-7). Odniesione w ten sposób zwycięstwo w żaden sposób nie przypominało miażdżącego ataku na wojska nieprzyjaciela, lecz raczej zejście samego Boga pomiędzy Madianitów i przejście przez ich obóz. Reszta dokonana przez Gedeona była już tylko formalnością (por. Sdz 7,22). Rafał, który towarzyszył młodemu Tobiaszowi, nie tylko przeprowadził go bezpiecznie przez całą drogę, lecz również odniósł zwycięstwo nad złym duchem Asmodeuszem, który zabił kolejnych siedmiu

mężów Sary. Gdy poślubił ją Tobiasz, zły duch został przez Rafała zwyciężony (por. Tb 8,3). Największy z Bożych wojowników nieba anioł Michał i zastępy aniołów wierne Bogu w apokaliptycznej wizji św. Jana pokonują Smoka i jego aniołów tak, iż ci zostają strąceni z nieba (por. Ap 12,7-8). Gabriel w dniu zwiastowania również staje się posłańcem zwycięstwa. Chrystus bowiem przyszedł na świat jako zwycięzca ciemności, grzechu i śmierci. Wszystkiego, co stanowi prerogatywę tego świata pozostającego pod panowaniem zła. „Jam zwyciężył świat” (J 16,32) – zwycięstwo Chrystusa nad światem należy przede wszystkim widzieć w wymiarze pokonania właśnie tych znamion świata rządzonego przez szatana. „Jako ostatni wróg zostanie pokonana śmierć” (1Kor 15,26) – to będzie ostateczne i pełne zwycięstwo. Wszystko zostanie podporządkowane Jezusowi Chrystusowi jako Panu.

Posłaniec chwały We wszystkich wydarzeniach opisywanych przez Biblię kryje się jeszcze jedna rzeczywistość działania Boga za pośrednictwem aniołów: chwała Boża. Czyżby jednak Bóg domagał się dla siebie chwały? Hebrajskie słowo kabod używane na określenie chwały Bożej przede wszystkim oznacza wartość, coś cennego. Tak więc w tym kontekście chwała Boża jawi się jako ukazanie się Boga przed oczyma człowieka i jego jedyna wartość. W wielości wydarzeń i przeróżnych zwiastowań, za pomocą których

Bóg wkracza w ziemską historię człowieka, Stwórca pragnie, by ten odnalazł w Nim skarb, za którym podążając, osiągnie on pełnię szczęścia i życie wieczne: „Ojcze, chcę, aby ci, których Mi dałeś, byli ze Mną tam, gdzie Ja jestem, aby widzieli chwałę moją, którą Mi dałeś, bo umiłowałeś Mnie przed założeniem świata. Ojcze sprawiedliwy! Świat Ciebie nie poznał, lecz Ja Ciebie poznałem i oni poznali, żeś Ty Mnie posłał. Objawiłem im Twoje imię i nadal będę objawiał, aby miłość, którą Mnie umiłowałeś w nich była i Ja w nich” (J 17,24-26). Dotyk anioła bynajmniej nie jest zarezerwowany dla pewnych osób. Każdy bowiem chrześcijanin dzięki obecności aniołów, których Bóg ustanowił jako osobistych stróżów człowieka, doświadcza ich obecności i w pewnym sensie zwiastowania, które raz po raz dokonuje się we wnętrzu człowieka. I jak we wszystkich biblijnych przypadkach, tak i w życiu osobistym człowieka aniołowie mają za zadanie doprowadzić go do oglądania pełni chwały Jezusa Chrystusa.

2. Zwiastowanie W całym kontekście nazaretańskiego wydarzenia posłany do Miriam anioł Gabriel staje się posłańcem -zwiastunem. W historii Izraela na wiele sposobów Bóg poprzez swoich posłańców zapowiadał różne wydarzenia, które znajdowały swoje spełnienie w bliższej lub dalszej przyszłości. Teraz anioł staje przed zdumioną Miriam w Jej nazaretańskim domku.

Wiesz, że różaniec to nie tylko odmawianie kolejnych zdrowasiek. Wypowiadane słowa są tłem dla poszczególnych tajemnic, które się rozważa. Ta modlitwa otwiera przed Tobą świat kontemplacji, może niełatwy, ale dostępny dla Ciebie. O czym myśleć przy każdej z tajemnic? Ta książka da Ci odpowiedź. Zobaczysz, jak wydarzenia z życia Jezusa i Maryi bliskie są Twoich doświadczeń. Pomoże Ci też odkryć, jakim skarbem jest różaniec, ożywiający Twoją codzienność. Nieoceniona pomoc dla duszpasterzy! Jerzy Szyran OFMConv – franciszkanin, doktor teologii. Jest wykładowcą teologii moralnej i cenzorem kościelnym książek i treści religijnych. Jest autorem wielu publikacji naukowych i popularyzatorskich z zakresu teologii moralnej. Prowadzi stronę internetową szyran.franciszkanie.pl. W wydawnictwie Bratni Zew wydał „Muszę być świętym jak największym. Model doskonałości według Regulaminu życia św. Maksymiliana Marii Kolbego” oraz „Traktat o modlitwie Jezusowej”

www.bratnizew.pl

Cena 29.90 zł ISBN 978-83-7485-380-4

Patronat medialny

PRVãDQLHF RVãDQLHF ħZ. Antoniego z PDGZ\