Jerzy Szyran OFMConv
Traktat o modlitwie Jezusowej
Traktat o Modlitwie Jezusowej
Jerzy Szyran OFMConv
TRAKTAT O MODLITWIE JEZUSOWEJ
Krakรณw 2020
Bratni Zew Wydawnictwo Franciszkanรณw
Copyright © 2020 by Wydawnictwo Franciszkanów BRATNI ZEW spółka z o.o. ISBN 978-83-7485-362-0 Wszelkie prawa zastrzeżone. Książka ani żadna jej część nie może być przedrukowywana, ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana czy powielana mechanicznie, fotooptycznie, zapisywana elektronicznie lub magnetycznie, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy.
Redakcja Edyta Cybińska Korekta Agnieszka Gogola
Na okładce Chrystus Pantokrator – Hagia Sophia, Stambuł fot. Andrzej Zając
Imprimi potest L.dz. 552/2019, Kraków, 27 listopada 2019 o. Mariusz Kozioł OFMConv wikariusz prowincji
Wydawnictwo Franciszkanów BRATNI ZEW spółka z o.o.
ul. Hetmana Żółkiewskiego 14, 31-539 Kraków tel. 12 428 32 40 www.bratnizew.pl
Spis treści Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11 15
CZĘŚĆ I MODLITWA JEZUSOWA . . . . . . . . . . . . . . . . .
17
Rozdział I Modlitwa w Piśmie Świętym . . . . . . . . . . . . . . . 1. Modlitwa ludzi Starego Testamentu . . . . . . 1.1. Starotestamentalne formy modlitwy . . . 1.1.1. Modlitwy uwielbienia . . . . . . . . . . . . 1.1.2. Modlitwy dziękczynne . . . . . . . . . . . . 1.1.3. Modlitwy przebłagania . . . . . . . . . . . 1.1.4. Modlitwy prośby . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Psalmy jako wzór modlitwy . . . . . . . . . . 2. Chrystus – mąż modlitwy . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Chrystus zjednoczony z Ojcem . . . . . . . . 2.2. Modlitewne przygotowanie do ważnych wydarzeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Ostateczny akt modlitwy . . . . . . . . . . . . 3. Modlitwa Jezusa i modlitwa człowieka . . . . 4. Chrystus nauczycielem modlitwy . . . . . . . . . 5. Rola Ducha Świętego w doświadczeniu modlitwy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Modlitwa Jezusowa Maryi . . . . . . . . . . . . . . Rozdział II Milczenie – cisza kochającej duszy . . . . . . . . . . 1. Milczenie zewnętrzne i wewnętrzne . . . . . . . 2. Milczenie i miłość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
21 21 22 22 23 23 24 25 26 26 27 28 28 29 30 31 33 34 34
2.1. Wyobraźnia jako element poznania . . . . 2.2. Poznanie intelektualne . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Poznanie duchowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Milczenie i więź osobowa . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Milczenie i tajemnica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Tajemnica życia chrześcijańskiego . . . . . . . . 6. Odpowiedź na tajemnicę . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Milczenie w wymiarze eschata . . . . . . . . . . . 8. Ekomilczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział III Historia i natura modlitwy Jezusowej . . . . . . . 1. Środowisko powstania modlitwy Jezusowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Ojcowie Pustyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Klasztor synajski: wspólnota na pustyni . . . . . . . . . . . . . . 1.3. Konstantynopol i klasztory „miejskie” . . 1.4. Góra Athos i zwycięstwo hezychazmu . . 2. Struktura modlitwy Jezusowej . . . . . . . . . . . 2.1. Modlitwa nieustanna . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Powtarzanie jednego wezwania . . . . . . . 2.3. Specyficzna formuła . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4. Moc imienia Jezus . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.5. Prośba o miłosierdzie . . . . . . . . . . . . . . . 2.6. Modlitwa kontemplacyjna . . . . . . . . . . . 2.7. Modlitwa serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.8. Udział ciała . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Wskazania dla początkujących adeptów modlitwy Jezusowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdział IV Medytacja nad formułą modlitwy Jezusowej . . 1. Pan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Intronizacja Króla . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Ja jestem Pasterzem . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3. Pan i Władca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.4. Oczekiwać na przyjście Pana . . . . . . . . .
35 36 36 37 38 39 40 42 43 45 45 46 48 51 54 58 58 62 65 68 71 73 75 78 82 87 88 88 90 92 94
1.5. Sędzia sprawiedliwy . . . . . . . . . . . . . . . . 1.6. Słuchać Pana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Jezus Chrystus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Jezus Chrystus – pamięć Boga o człowieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Imię Jezus zbawia . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Imię Jezus uzdrawia . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4. Imię Jezus – serce i skarb . . . . . . . . . . . 2.5. Imię Jezus ponad wszystko . . . . . . . . . . 2.6. Imię Jezus wzbudza miłość . . . . . . . . . . 2.7. Opuścić wszystko dla imienia Jezus . . . 2.8. Przyjdą pod moim imieniem . . . . . . . . . . 2.9. Iść za Jezusem z krzyżem . . . . . . . . . . . . 2.10. W imię Jezusa będzie głoszona Ewangelia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Syn Boży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Słowo Ojca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Syn pierworodny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3. W Nim nas wybrał . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4. Umiłowany Syn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.5. Syn zaangażowany w sprawy Ojca . . . . 3.6. Jedność Ojca i Syna . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Zmiłuj się nade mną, grzesznikiem . . . . . . . 4.1. Wszyscy zgrzeszyli . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2. Skrucha i żal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3. Pokora i łzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.4. Bóg nie potępia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5. Darowany dług . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.6. Jezu, wspomnij na mnie . . . . . . . . . . . . . 4.7. Jezu, ufam Tobie . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
95 96 97
106 106 107 108 109 110 111 112 114 115 118 119 120 121 122 123
Rozdział V Symbolika czotek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Części składowe czotek . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Symbolika kolorów czotek . . . . . . . . . . . . . . . 3. Sposób odmawiania czotek . . . . . . . . . . . . . .
125 125 132 135
98 98 99 100 100 101 103 104 105
CZĘŚĆ II OWOCE MODLITWY JEZUSOWEJ WIELOBARWNE DZIAŁANIE DUCHA ŚWIĘTEGO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
137
Rozdział VI Brązowy – asceza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Pierwszy błysk Ducha . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Asceza znaczy ćwiczyć . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Poskramiać siebie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Zdobywanie i pogłębianie cnót . . . . . . . . . . . 2.1. Pogłębianie cnót wlanych . . . . . . . . . . . . 2.2. Zdobywanie cnót kardynalnych . . . . . . .
139 139 139 140 141 142 142
Rozdział VII Fioletowy – pokuta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Biblijna wizja pokuty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Płacz duszy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Pokuta w życiu człowieka . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Znoszenie codziennych trosk . . . . . . . . . 3.2. Dni pokuty Kościoła . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3. Akty pokuty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
147 147 149 150 150 151 152
Rozdział VIII Zielony – młodość ducha . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Młodość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Młodość z Ducha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Zapał . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Poznanie i wiedza . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Szaleństwo i odwaga . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4. Siły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
153 154 155 155 156 157 158
Rozdział IX Niebieski – życie duchowe . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Powstanie terminu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Życie duchowe w nauczaniu Kościoła . . . . . . 2.1. Sobór Watykański II . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Dokumenty Jana Pawła II . . . . . . . . . . . 3. Praktyka życia duchowego . . . . . . . . . . . . . .
159 159 160 160 161 163
3.1. Pamięć Bożej obecności . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Medytacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3. Rachunek sumienia . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4. Modlitwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4.1. Obecność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4.2. Spojrzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4.3. Cisza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.5. Spowiedź . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Maryja – wzór życia duchowego . . . . . . . . . . 4.1. Maryja – Dziewica wierząca . . . . . . . . . . 4.1.1. Poczęła wpierw przez wiarę . . . . . . . 4.1.2. Antyteza Ewa–Maryja . . . . . . . . . . . 4.1.3. Współpracowała z dziełem Syna przez wiarę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2. Maryja – Dziewica słuchająca . . . . . . . . 4.3. Maryja – Dziewica modląca się i nauczycielka pobożności . . . . . . . . . .
164 164 167 168 169 170 172 173 174 174 174 175 176 177 178
Rozdział X Czerwony – męczeństwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Wieloznaczność krzyża . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Znak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Pamiątka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Cierpienie jako uobecnienie krzyża . . . . . . . 3. Cierpienie odrywania . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Męczeństwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Maryja – Dziewica cierpiąca . . . . . . . . . . . . .
181 181 181 182 183 184 186 187
Rozdział XI Biały – dziewicza czystość . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Starożytność biblijna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Duch Ewangelii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.1. Chrystus i Kazanie na górze . . . . . . 1.1.2. Chrystus i błogosławieństwa . . . . . . 1.1.3. Chrystus i odkupienie . . . . . . . . . . . . 1.2. Doktryna św. Pawła . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Umiarkowanie a czystość . . . . . . . . . . . . . . . 3. Definicja czystości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
191 191 192 192 192 193 193 194 196
4. Proces klarowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1. Działanie wolitywne . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2. Działanie miłości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3. Działanie Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
197 197 197 198
Rozdział XII Złoty – świętość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Dlaczego tak wielu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Znaki czasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Znak wiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Znak miłosierdzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Znak męstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Konkretne osoby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
199 199 200 201 202 203 204
Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
207
BIBLIOGRAFIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
209
WYKAZ SKRÓTÓW
ChL
DA
DE
DeV
DFK
DK
DM
– Jan Paweł II, Adhortacja „Christifideles laici”. O powołaniu i misji świeckich w Kościele i w świecie dwadzieścia lat po Soborze Watykańskim II, Watykan 1988. – Dekret o apostolstwie świeckich „Apostolicam Actuositatem”, w: Sobór Watykański II. Konstytucje, Dekrety, Deklaracje, Poznań 2002. – Dekret o ekumenizmie „Unitatis redintegratio”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, Dekrety, Deklaracje, Poznań 2002. – Jan Paweł II, Encyklika „Dominum et Vivificantem”. O Duchu Świętym w życiu Kościoła i świata, Watykan 1986. – Dekret o formacji kapłańskiej „Optatam totius”, w: Sobór Watykański II. Konstytucje, Dekrety, Deklaracje, Poznań 2002. – Dekret o posłudze i życiu kapłanów „Presbyterorum ordinis”, w: Sobór Watykański II. Konstytucje, Dekrety, Deklaracje, Poznań 2002. – Dekret o działalności misyjnej Kościoła „Ad gentes divinitus”, w: Sobór Watykański II. Konstytucje, Dekrety, Deklaracje, Poznań 2002.
11
– Jan Paweł II, Encyklika „Dives in misericordia”. O Miłosiedziu Bożym, Watykan 1980 Drabina – Jan Klimak, Drabina do raju, tłum. W. Polanowski, Kęty 2011. DŚ 47 – Jan Paweł II, Duch Święty w modlitwie i mesjańskim przepowiadaniu Jezusa, w: Katechezy, Duch Święty, Nauczanie Ojca Świętego Jana Pawła II, Komputerowy zbiór dokumentów papieskich, Kraków 1999. DWCH – Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim „Gravissimum educationis”, w: Sobór Watykański II. Konstytucje, Dekrety, Deklaracje, Poznań 2002. EV – Jan Paweł II, Encyklika „Evangelium vitae”. O wartości i nienaruszalności życia ludzkiego, Watykan 1995. EVL – Jan Paweł II List apostolski „En 1246, votre lointain” do biskupa Liege Alberta Houssiau z okazji 750-lecia święta Bożego Ciała, Watykan 1996. FR – Jan Paweł II, Encyklika „Fides et ratio”. O relacjach między wiarą a rozumem, Watykan 1998. JC 32 – Jan Paweł II, Modlitwa Jezusa, w: Katechezy, Jezus Chrystus, Nauczanie Ojca Świętego Jana Pawła II, Komputerowy zbiór dokumentów papieskich, Kraków 1999. JC 75 – Jan Paweł II, Chrystus – wzór życia po synowsku zjednoczonego z Ojcem, w: Katechezy, Jezus Chrystus, Nauczanie Ojca Świętego Jana Pawła II, Komputerowy zbiór dokumentów papieskich, Kraków 1999. DiM
12
K 61
KDK
KK
KKK KL
KPK MC
PDV
NMI
PH
PS
– Jan Paweł II, Prezbiter człowiekiem modlitwy, w: Katechezy, Kościół, Nauczanie Ojca Świętego Jana Pawła II, Komputerowy zbiór dokumentów papieskich, Kraków 1999. – Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”, w: Sobór Watykański II. Konstytucje, Dekrety, Deklaracje, Poznań 2002. – Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium”, w: Sobór Watykański II. Konstytucje, Dekrety, Deklaracje, Poznań 2002. – Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994. – Konstytucja o Liturgii świętej „Sacrosanctum concilium”, w: Sobór Watykański II. Konstytucje, Dekrety, Deklaracje, Poznań 2002. – Kodeks Prawa Kanonicznego, Poznań 1984. – Paweł VI, Adhortacja „Marialis cultus”. O należnym kształtowaniu i rozwijaniu kultu Najświętszej Maryi Panny, Watykan 1974. – Jan Paweł II, Adhortacja „Pastores dabo vobis”. O formacji kapłanów we współczesnym świecie, Watykan 1992. – Jan Paweł II, List apostolski „Novo millennio ineunte” na zakończenie Wielkiego Jubileuszu Roku 2000, Watykan 2001. – Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja „Persona humana”. O niektórych zagadnieniach etyki seksualnej, Watykan 1975. – Jan Paweł II, List do młodych całego świata „Parati semper” z okazji Międzynarodowego Roku Młodzieży, Watykan 1985.
13
ReP
RH
SD
SDosk UUS VC
VS
– Jan Paweł II, Adhortacja „Reconciliatio et paenitentia”. O pojednaniu i pokucie w dzisiejszym posłannictwie Kościoła, Watykan 1984. – Jan Paweł II, Encyklika „Redemptor hominis”, w której u początku swej papieskiej posługi zwraca się do czcigodnych braci w biskupstwie, do kapłanów, do rodzin zakonnych, do drogich synów i córek Kościoła oraz do wszystkich ludzi dobrej woli, Watykan 1979. – Jan Paweł II, List apostolski „Salvifici doloris”. O chrześcijańskim sensie ludzkiego cierpienia, Watykan 1984. – Jan od Krzyża, Stopnie doskonałości, w: Dzieła, tłum. B. Smyrak, Kraków 1998, s. 128–129. – Jan Paweł II, Encyklika „Ut unum sint”. O działalności ekumenicznej, Watykan 1995. – Jan Paweł II, Adhortacja „Vita consecrata”. O życiu konsekrowanym i jego misji w Kościele i w świecie, Watykan 1996. – Jan Paweł II, Encyklika „Veritatis splendor”. O niektórych podstawowych problemach moralnych nauczania Kościoła, Watykan 1993.
WSTĘP
O
ddajemy do Waszych rąk, drodzy Czytelnicy, traktat o modlitwie. Z pewnością każdy z Was spotkał się już w swoim życiu z wieloma pozycjami mówiącymi o modlitwie. Jednak niniejsza książka jest swoistym traktatem, który w dwóch częściach próbuje zawrzeć teorię, praktykę oraz owoce modlitwy Jezusowej. W pierwszej części zostaną ukazane historia powstania modlitwy Jezusowej, rozważania nad poszczególnymi jej elementami składowymi oraz znaczenie czotek – sznura służącego do jej odmawiania. Druga część zostanie poświęcona jej owocom, które realizują się w ciągu całego życia jako wędrówka po drogach Ducha Świętego.
15
CZĘŚĆ I
MODLITWA JEZUSOWA
N
iemal od samego początku chrześcijaństwo rozwijało się w dwóch nurtach Wschodu i Zachodu, wypracowując właściwe dla siebie tradycje duchowe i ascetyczne. W ślad za nimi podążały różne formy modlitwy, wśród których poczesne miejsce zajmuje modlitwa Jezusowa, zwana także modlitwą serca lub modlitwą nieustanną. Nic zatem dziwnego, że wielu wschodnich mistrzów życia duchowego ze szczególnym upodobaniem zaleca modlitwę serca, która dotarła do środowisk duchowości zachodniej między innymi dzięki dziełu Opowieści pielgrzyma nieznanego rosyjskiego autora. Swój wkład niewątpliwie wniósł także rosyjski film z 2006 roku Wyspa (Ostrov) w reżyserii P. Łungina, ukazujący modlitwę Jezusową w kontekście pokutującego na wyspie Anatolija. Modlitwa ta – jak podkreśla Jan Paweł II (1920–2005) – staje się jakby oddechem duszy, pomaga człowiekowi dostrzegać Bożą obecność we wszystkim, co go otacza i czuć się kochanym przez Boga mimo własnych słabości. Według Ojców
17
Wschodu ta „mała modlitwa” jest wielkim skarbem i jednoczy wszystkich modlących się przed obliczem Chrystusa. W dzisiejszym świecie, gdy człowiek poszukuje dalekowschodnich, hinduskich (joga) czy buddyjskich metod ascezy i medytacji, ta forma modlitwy wydaje się odpowiedzią na poszukiwania wielu ludzi i zaproszeniem do poznania ogromnego bogactwa duchowości chrześcijańskiej. Mimo że modlitwa Jezusowa powstała w środowisku mnichów, nie jest zarezerwowana dla zakonników, duchownych czy mistyków, lecz przeznaczona jest dla wszystkich, którzy pragną prowadzić autentyczne życie wiary i modlitwy. To modlitwa, którą można praktykować w każdych warunkach i w każdym czasie, by stale być w łączności z Jezusem. W pierwszej części niniejszego opracowania pragniemy przybliżyć wartość tej modlitwy współczesnym katolikom, stąd też całość książki została ujęta tak, by uwypuklić stronę teoretyczną i praktyczną modlitwy Jezusowej. Głównym źródłem opracowania części teoretyczno-historycznej był wstęp ks. prof. dr. hab. J. Naumowicza zawarty w antologii tekstów o modlitwie serca w tradycji wschodniej Filokalia. Ponadto w opracowaniu wykorzystano także wspomniane już Opowieści pielgrzyma oraz inne dzieła poświęcone modlitewnej tradycji Wschodu. Czwarty rozdział niniejszego opracowania stanowi medytację nad samą formułą modlitwy Jezusowej. Kolejne jej części stanowiły dla autora bazę do zagłębienia się w Ewangelię, by w niej odnaleźć
18
pogłębienie znaczenia poszczególnych fraz tejże formuły modlitewnej. Mamy nadzieję, że niniejsze opracowanie stanie się impulsem do sięgnięcia po tę modlitwę i przyczyni się do odnalezienia w niej ukojenia u stóp Jezusa.
Żyjesz w hałasie i zabieganiu. Nie potrafisz w sobie odnaleźć ciszy. A może się jej boisz. W tym pośpiechu często słyszysz jedynie słowa, które do Ciebie nie trafiają. Potrzebujesz uciszyć serce. Szansą jest dla Ciebie modlitwa Jezusowa, uświęcona wielowiekową tradycją. Jedno zdanie zaczerpnięte z Ewangelii. Ono pomoże Ci się odnaleźć. Zaczniesz słyszeć, rozumieć, czuć. W duchowej drodze pomocna będzie czotka – znany mnichom Wschodu modlitewny sznur. Wyrusz w tę podróż! Jerzy Szyran OFMConv – ur. w 1968 w Pabianicach – franciszkanin, doktor teologii. Jest wykładowcą teologii moralnej, cenzorem kościelnym książek i treści religijnych, redaktorem naczelnym rocznika teologicznego „Lignum Vitae”, członkiem Stowarzyszenia Teologów Moralistów w Polsce. Jest autorem wielu publikacji naukowych i popularyzatorskich z zakresu teologii moralnej. Prowadzi stronę internetową szyran.franciszkanie.pl. Laureat nagrody Pro Redemptione. W wydawnictwie Bratni Zew wydał „Muszę być świętym ę y jak największym. Model doskonałości konałości według Regulaminu życia św. Maksymiliana Marii arii Kolbego”. Kolbeggo”.”
Cena 24.90 zł ISBN 978-83-7485-362-0
Bratni t i Zew Z Wydawnictwo Franciszkanów
www.bratnizew.pl ww.bratnizew.pl
Patronat medialny
PRVãDQLHF RVãDQLHF ħZ. Antoniego z PDGZ\
www.poslaniecantoniego.pl