Rynek Gastronomiczny w Polsce - RAPORT 2010 by BROG B2B Sp. z o.o. S.K.

Spis treœci Nie ubyło jedynie restauracji

Pięciu graczy na NewConnect

brog@brog.pl, www.brog.pl

Przychody z działalności gastronomicznej w 2009 roku były niższe o 75 mln zł . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Pierwszą spółką gastronomiczną notowaną na NewConnect była Maxipizza . . . . . . . . . . . . . . 32

Zespół redakcyjny

Spadek sprzedaży w gastronomii

Kryzys nie zahamował rozwoju rynku kawy

Spodziewane jest odwrócenie negatywnego trendu, ale dopiero w 2012 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Rośnie sprzedaż napojów w gastronomii . . . . . . . 34

Franczyzowa siła rozpędu

Kawiarnie coraz ekspansywniej

Na polskim rynku obecne są 83 franczyzowe marki gastronomiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Coffeeheaven i Empik Cafe rywalizują o fotel lidera

Kulinarny patriotyzm

Sieci opierają swój rozwój głównie na franczyzie . 40

Wydawca BROG Media Biznesu Sp. z o.o. ul. Krzywickiego 34, 02-078 Warszawa tel. 22 521 20 00, faks 22 521 20 20

Justyna Marczuk – redaktor naczelna, tel. 22 521 20 36 jmarczuk@brog.pl Paulina Mroziak – dziennikarz, tel. 22 521 20 46 pmroziak@brog.pl Małgorzata Bożym – dziennikarz, tel. 22 521 20 31 mbozym@brog.pl Dział reklamy Barbara Czarnecka – kierownik działu, tel. 22 521 20 66 bczarnecka@brog.pl Marcin Gronek – zastępca kierownika działu, tel. 22 521 20 62 mgronek@brog.pl Dział DTP: Artkom Redakcja nie odpowiada za treść materiałów reklamowych. Druk: LOTOS • Reprodukcja lub przedruk wyłącznie za pisemną zgodą Wydawcy. © 2009 Copyright by BROG Media Biznesu Sp. z o.o. All rights reserved.

Polacy najbardziej kochają kuchnię polską i są jej wierni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

McDonald's liderem

Szybki rozwój sieci pizzerii

Gastronomiczny tenant mix

Da Grasso zdobywa rynek . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

5 proc. najemców w warszawskich galeriach to firmy gastronomiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Modna kuchnia japońska

Stabilny rozwój gastronomii na stacjach

Segment lokali oferujących sushi wydaje się być bardzo atrakcyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Coraz więcej sieci paliwowych oferuje kawę i przekąski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Na lunch, na kolację

IZBA WYDAWCÓW PRASY

Zapraszamy do odwiedzenia portalu branży HoReCa.

Giełda kusi, ale...

Casual dining będzie się intensywnie rozwijał . . . 50

Jedna z gastronomicznych spółek giełdowych upada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Wybrani dostawcy produktów i usług dla gastronomii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

R E K L A M A

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

Analiza rynku Przychody z dzia³alnoœci gastronomicznej w 2009 roku by³y ni¿sze o 75 mln z³

Nie uby³o jedynie restauracji

670

642

592

2000

2007

2008

2009

Ogóųem

Sektor publiczny

Sektor prywatny

78624

81131

86973

84342 60845

31828

33151

36436 23493

36947

Źródło: GUS

27569

28680

29042

Liczba placówek gastronomicznych

1995 2000 2007 2008 2009

31779

32373

Bary

5107

5207

6128

7010

201100

769

1995

4857 3815

2 20702

361

5000

Restauracje

R E K L A M A

6 20136

6666

7027

15000 10000

19390

20000

14612

15381

0 20060

25000

77 20777

mln zł

14120

13731

Przychody z dzia³alnoœci gastronomicznej

8519

12119

Rok 2009, wed³ug danych G³ównego Urzêdu Statystycznego, to dla polskiej gastronomii czas spadków. Przychody z dzia³alnoœci gastronomicznej, pierwszy raz od lat, by³y ni¿sze (o 75 mln z³) ni¿ w roku poprzednim. O ponad 2,5 tys. spad³a liczba placówek gastronomicznych. Jedyn¹ zielon¹ wysp¹ na polskiej mapie gastronomicznej s¹ restauracje, których przyby³o oko³o 400.

Punkty gastronomiczne

Sto³ówki

Źródło: GUS

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

Analiza rynku Spodziewane jest odwrócenie negatywnego trendu, ale dopiero w 2012 roku

Spadek sprzeda¿y w gastronomii Choæ Polska stosunkowo dobrze radzi sobie ze œwiatowym kryzysem, gastronomia okaza³a siê bardzo podatna na spowolnienie gospodarcze. Wydatki w sektorze ucierpia³y w wyniku gorszych nastrojów wœród konsumentów. Kryzys przynosi te¿ pozytywne efekty – zwiêkszy³y siê przychody restauracji fast food i tzw. „ma³ej gastronomii”

Międzynarodowe firmy nie rezygnują z zabiegów powiększenia udziałów w polskim rynku. Subway

Euromonitor prognozuje, że spowolnienie gospodarcze będzie miało

Wartoœæ sprzeda¿y w gastronomii (z prognoz¹)

23,5

22,8

25,0

23,2

24,6

30,0

24,8

mld zł

20,0 15,0 15 0

Niezale¿ni operatorzy mniej odporni na kryzys

4,7

5,2

5,0

4,3

10,0

Lokale sieciowe okazały się bardziej odporne na kryzys gospodarczy. Sieci korzystają z ekonomii skali, co pozwala im na prowadzenie bardziej agresywnej polityki cenowej. W konsekwencji zwiększają one udziały w rynku kosztem niezależnych operatorów.

4,0

Sieci nie rezygnuj¹ z polskiego rynku

O¿ywienie w sektorze oczekiwane w 2012 roku

3,7

ektor gastronomii w naszym kraju, według raportu firmy Euromonitor International „Gastronomia w Polsce”, zanotował w 2009 roku spadek sprzedaży. Miało to związek z ogólnie gorszymi nastrojami w biznesie, spadającym optymizmem konsumentów oraz mniejszą potrzebą jedzenia poza domem. Spodziewane jest jednak odwrócenie negatywnego trendu. W porównaniu do innych konsumentów w Europie, Polacy ciągle przeznaczają stosunkowo niewielką część swoich budżetów na jedzenie poza domem.

realizuje strategię, która ma wzmocnić pozycję firmy w Polsce. Obniżono ceny i zaoferowano w Polsce te same produkty co na innych rynkach, ale zdecydowanie taniej. Burger King – który na 10 lat wycofał się z Polski – ponownie wszedł na rynek, dzięki współpracy z firmą AmRest. W kwietniu 2009 roku międzynarodowy gigant Starbucks otworzył pierwszą kawiarnie w Polsce. McDonalds rozwija swoją sieć McCafe. Także sieć Gloria Jeans Coffees powiększyła się o nowe lokalizacje w 2009 roku.

negatywny wpływ na sektor gastronomii także w latach 2010 i 2011. W 2012 powinno nastąpić ożywienie wraz z tym, jak konsumenci powrócą do swoich zwyczajów sprzed kryzysu. Malejąca chęć do gotowania w domu wśród młodych ludzi zwiększy popyt na ofertę gastronomii, Mistrzostwa Europy w piłce nożnej Euro 2012 dodatkowo przyczynią się do ożywienia w sektorze. ■

2008

2009

2010

2011

2012

0,0 Operatorzy sieciowi

Operatorzy niezaleǏni Źródło: Euromonitor international

Liczba lokali gastronomicznych poszczególnych kategorii w Polsce (z prognoz¹) 29,3

29,1

8,4 18,4

,9 17,9

22,8 ,8 17,8

,0 18,0

,9 17,9

,7 17,7

,1 18,1

6 17,6

22,4

22,8

23,8

28,9

20,0

8,5 18,5

4 17,4

25,0

24,7

30,0

29,2

tys.

35,0

3,2

8,0 3,1

7,7 3,0

3,0

5,0 R E K L A M A

7,5

7,8 3,0

10,0

8,4

15,0

0,0 2008 Kawiarnie/Bary

2009 Restauracje

2010 Fast Food

Kafeterie samoobsųugowe

2011

2012 Kioski

Pizzerie Źródło: Euromonitor international

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

Franczyza Na polskim rynku obecne s¹ 83 franczyzowe marki gastronomiczne

Fot. CoffeeShop Company

Franczyzowa si³a rozpêdu

W 2009 roku marki gastronomiczne rozwijaj¹ce siê poprzez franczyzê wzbogaci³y siê o ponad 300 lokali, których uruchomienie poch³onê³o ok. 90 mln z³. Nie wszystkie koncepty ciesz¹ siê jednakow¹ popularnoœci¹ wœród Polaków. Dynamicznym rozwojem – rzêdu 15-30 lokali rocznie – mo¿e siê poszczyciæ tylko dziesiêæ z ponad 80 sieci franczyzowych dzia³aj¹cych w bran¿y gastronomicznej

Andrzej Krawczyk, partner zarz¹dzaj¹cy, Akademia Rozwoju Systemów Sieciowych

olacy tradycyjnie najchętniej inwestują w pizzerie i fast foody. Sieci zaliczane do tych segmentów rozwijają się najprężniej. W ubiegłym roku przybyło bowiem 140 pizzerii działających pod 26 markami rozwijanymi poprzez franczyzę, ale największa

w tym zasługa Grubego Benka, który powiększył się o ponad 40 lokali oraz Biesiadowa i Da Grasso, które otworzyły po około 25-30 lokali.

Barów szybkiej obsługi, zwanych fast foodami, przybyło ok. 100 w obrębie 14 marek franczyzowych. Liderami byli tutaj: New York Hot

Wybrane najdro¿sze koncepty franczyzowe w Polsce – koszt inwestycji w lokal

1200

1400

1200

tys. zł

1200

315

350

400

600

400

800

500

1000

200 0

Źródło: Horecanet.pl

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

Dog, który powiększył się o 34 punkty, Subway, któremu przybyło 19 lokalizacji oraz McDonald’s – plus 17 restauracji. W pozostałych segmentach rynku nie było już jednak tak dobrze – mowa tu zwłaszcza o kawiarniach i restauracjach casual dining. Tutaj bardzo dobrym wynikiem było już uruchomienie 3-5 nowych lokali. Wiele sieci zamknęło jednak rok z taką samą liczbą lokali jak w 2008 r., a nawet mniejszą (np. Coffeeshop Company – zamknięcie trzech lokali czy Sphinx – zamknięcie 17 lokali). Fakty są takie, że sieci franczyzowych o zasięgu ogólnokrajowym jest niewiele. A historia tych, które odniosły sukces pokazuje, że szanse powodzenia mają te oferty franczyzowe, które łączą w sobie kwotę inwestycji w wysokości dopasowanej do realiów rynkowych z nieskomplikowanym technologicznie produktem w atrakcyjnej cenie. W innym przypadku nawet silne i popularne marki będą miały trudności z rozbudową sieci w oparciu o franczyzę.

Kto siê dzieli swoim pomys³em? W Polsce wciąż dominuje gastronomia niezależna – pojedyncze bary, restauracje, punkty gastronomiczne stanowią około 75 proc. wszystkich lokali działających w tej branży w naszym kraju. Jednocześnie jednak coraz więcej firm chce się rozwijać poprzez franczyzę – budują w ten sposób swoją markę, przerzucając jednocześnie koszty otwarcia lokali na indywidualnych przedsiębiorców. W Polsce funkcjonują obecnie 83 marki, dla których została przygotowana oferta franczyzowa. Najwięcej jest ich w segmencie restauracji casual dining charakteryzujących się dbałością o wystrój i nastrój, dobrą obsługą kelnerską i dużym wyborem posiłków w przystępnych cenach, jednak wyższych niż w pizzeriach i fast foodach. Segment ten w Polsce jest bardzo rozdrobniony. Jedynie sieć Sphinx może się poszczycić naprawdę dużą rozpoznawalnością związaną z obecnością w blisko 100 lokalizacjach. Pozostałe sieci liczą po kilka, kilkanaście lokali. P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

R E K L A M A

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

Franczyza kich (bary rozwijane przez Grupę Żywiec, liczba lokali: 56) i Paszteciku (punkty sprzedaży i wypiekania pasztecików, jest ich obecnie 16).

Plany i zagro¿enia Jak w niewielu branżach, tak w gastronomii można zaobserwować trend polegający na tym, że sporo (ok. 25 proc.) relatywnie krótko działających konceptów (rok, dwa lata) decyduje się na rozwój poprzez franczyzę, co jest niebezpieczne z powodu niewystarczających doświadczeń. Dodatkowo kryzys mocno zweryfikował nawet długo działające koncepty (Sphinx, Fornetti, Piwarnie Wareckie, Cafe Nescafe, Da Grasso), które, aby skutecznie się rozwijać, zostały zmuszone do reorganizacji swoich koncepcji i wprowadzenia szeregu poprawek, od kosmetycznych zaczynając na zmianach w umowach kończąc. Co więcej, w ciągu ostatnich dwóch lat z rynku zniknęło kilka ofert franczyzowych, ze względu na brak zainteresowania (m.in. Pizzeria 7 Eleven, Kebab Pod Psem, Polish Hot Dog), inne mimo dłuższego oczekiwania nie znajdują franczyzobiorców.

Ile to kosztuje?

Wybrane najtañsze koncepty franczyzowe w Polsce – koszt inwestycji w lokal tys. zł

10 0

Źródło: Horecanet.pl

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

zarezerwować najczęściej około 200 tys. zł (Da Grasso czy Telepizza), chociaż zdarzają się koncepty wciąż jeszcze mniej popularnych marek, które rozwijają się bardzo dynamicznie dzięki temu, że do minimum ścięły koszty inwestycji ze strony partnera. Tak jest w przypadku Biesiadowa, gdzie na otwarcie lokalu potrzeba ok. 40 tys. zł oraz Grubego Benka (od 50 tys. zł). Na uruchomienie fast foodu może wystarczyć mniej niż 100 tys. zł (Kurcze Pieczone, Mr Hamburger, Payda), choć zdarzają sie koncepty droższe – American Chinese Food (ok. 150 tys. zł), Multifood STP (300-500 tys. zł), United Chicken (od 500 tys. zł) czy McDonald’s (od 1,2 mln zł). Dosyć drogie jest także otwarcie kawiarni czy lodziarni – koszt minimum 200 tys. zł. ■ P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

R E K L A M A

Koszty uruchomienia własnej gastronomii są dla franczyzobiorcy bardzo różne i kształtują sie od 1020 tys. zł do kwot znacznie przekraczających pół miliona złotych. Do najtańszych konceptów należą m.in. New York Hot Dog (od 14 tys. zł), Fornetti (35-40 tys. zł) czy Sztuka Pieroga (30-50 tys. zł). Na otwarcie pizzerii trzeba sobie

Fot. Da Grasso

Licznie reprezentowany przez franczyzodawców jest także segment pizzerii – 26 ofert, ale przynajmniej 100 lokali udało się dotąd uruchomić tylko Da Grasso i Telepizzy, a powyżej pięćdziesięciu – Grubemu Benkowi i Dominium Pizzy. Do grupy największych powinna po tym roku dołączyć Pizzeria Biesiadowo – obecnie ma 32 lokale, ale na koniec 2010 roku chce mieć już 60. W niezwykle popularnym wśród franczyzobiorców segmencie fast foodów znajdziemy tylko 14 ofert. W kategorii tej od lat niepodzielnie króluje McDonald’s, który ma już w naszym kraju ponad 230 restauracji, z których ok. 100 jest prowadzonych przez franczyzobiorców. Na drugim miejscu jest Kurcze Pieczone – polski koncept polegający na sprzedaży kurczaków z rożna. Kolejne pozycje to Wars (ma ok. 70 wagonów restauracyjnych i barowych prowadzonych przez franczyzobiorców), New York Hot Dog oraz Subway. Na rynku dostępnych jest też kilka ofert franczyzowych barów ze zdrową żywnością: Green Way (30 lokali), Salad Story (8 lokali) i Bio Way (2 lokale). Do tej kategorii zaliczamy także bary z koktajlami Dr Bardadyn – 15 punktów franczyzowych zlokalizowanych głównie w hotelach typu spa. Ofertę franczyzową mają także trzy dość prężnie rozwijające się firmy, które nie mają konkurentów w swojej kategorii. Mowa tu o Fornetti (minipiekarnie z ciasteczkami francuskimi, liczba punktów: 290, czyli jest to największa sieć franczyzowa w gastronomii), Piwiarniach Warec-

Konsument Polacy najbardziej kochaj¹ kuchniê polsk¹ i nadal s¹ jej wierni

Kulinarny patriotyzm

Fot. Shutterstock

respondentów w ogóle nie jada w lokalach z tego typu kuchnią, najmniej popularna jest ona przede wszystkim wśród młodzieży (15–19 lat) i mieszkańców wsi. Wśród osób, którym zdarza się jadać w takich lokalach, najbardziej popularne są miejsca z kuchnią chińską lub wietnamską – szczególnie w wielkich miastach i wśród osób w wieku 3039 lat, oraz punkty z kuchnią arabską – szczególnie w małych miasteczkach i wśród osób w wieku 20-29 lat. Te wyniki, mogą być dość zaskakujące w porównaniu z wcześniejszym badaniem, w którym respondenci wskazali kebab na drugim miejscu najczęściej jadanych przez nich dań poza domem. Można przypuszczać, że bary typu kebab, nie są przez Polaków już traktowane jako egzotyka i nie są przez nich zaliczane tym samym do kuchni egzotycznej. Wszak przecież, egzotyką jest to, co dla nas jest nowe i bardzo rzadko spotykane, dlatego też kebab, mimo, że jest zaliczany do kuchni arabskiej, można uznać jako już mało egzotyczne dla nas danie. – Nie zgadzam się z stwierdzeniem, że Polacy nie są otwarci na egzotykę. W dużych miastach coraz częściej spotykam się z klientami, którzy sami proszą o bardzo nietypowe, orientalne dania. Wynika to przede wszystkim, z tego, że Polacy coraz więcej podróżują, zapoznają się z nowymi smakami kuchni orientalnych, a później tego samego szukają w polskich restauracjach

Polacy najbardziej gustuj¹ w kuchni polskiej, ale to w³oska pizza i kebab s¹ najczêœciej jadanymi przez nich potrawami. Jak wynika z raportu firmy MAKRO Cash & Carry, polscy konsumenci w wyborze restauracji kieruj¹ siê g³ównie dobr¹ lokalizacj¹ i cen¹, st¹d popularnoœæ doœæ tanich i ³atwo dostêpnych potraw

Kuchnia egzotyczna ma³o popularna Polacy nie są zwolennikami kuchni egzotycznej – wynika z raportu MAKRO. Ponad 60 procent R Y N E K

Najbardziej lubiane przez respondentów rodzaje kuchni proc.

nie jadam w lokalach

inna kuchna (w tym m.in. francuska i baųkaŷska)

azjatycka kuchnia

arabska kuchnia (kebab)

amerykaŷska kuchnia (hot dogi, hamburgery wųoska kuchnia (pizza, makarony)

6 25

polska kuchnia

44 0

Źródło: MAKRO Cash & Carry

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

R E K L A M A

badaniu zrealizowanym dla MAKRO Cash & Carry Polacy wykazali się patriotyzmem kulinarnym. Zdecydowanie najwięcej konsumentów uważa kuchnię polską za swoją ulubioną. Z kolei wśród kuchni obcych najbliższe są nam proste dania włoskie i amerykańskie, czyli hot dogi i hamburgery. Zdecydowanie najmniej popularna wśród Polaków jest nadal kuchnia egzotyczna – hinduska i tajska. Nasza rodzima kuchnia jest zdecydowanie najbardziej lubiana wśród osób starszych, w wieku 50-60 lat, najmniej wśród osób naj-

młodszych, które na szybki obiad wybierają kuchnie typu fast food. Pizza i kebab z kolei to najbardziej popularne dania wśród młodych mężczyzn, w wieku 20-29 lat. Poza żywnością fast foodową co piąty Polak poza domem je najczęściej zupy kuchni polskiej w barach z obiadami domowymi. Właśnie lokale tego typu są najczęściej wybierane przez najmłodszą grupę konsumentów, która dopiero się uczy lub studiuje. Z kolei kobiety wybierają na obiad głównie restauracje z obsługą kelnerską, tak samo jak osoby starsze w wieku 50-60 lat.

Bagietki pszenne Popularna nazwa długiego i cienkiego pieczywa, zwanego też bułką paryską albo francuską. Standardowa bagietka ma 5-6 cm szerokości, 3-4 cm grubości i ok. 1 m długości. Przeciętnie waży 250 g. Bagietka uznawana jest za jeden z symboli Francji, a zwłaszcza Paryża. Wymyślona została przez piekarzy Napoleona, po to by ułatwić jej transport przez żołnierzy – długa i cienka mieściła się w kieszeni spodni. Bagietki używane są najczęściej do robienia kanapek. We Francji bardzo często stanowią podstawę śniadania, podawane wraz z masłem i konﬁturami albo moczone w kawie lub kakao, serwowanych w małych miseczkach. Skórka bagietki powinna być chrupiąca i złocista, podczas gdy jej wnętrze powinno być białe i miękkie, a po ściśnięciu powracać do pierwotnego kształtu (jest to jedno z kryteriów oceny jakości bagietki). W bagietce znajduje się wysoka jakość skrobi, wykorzystywanej przez organizm jako zasadnicze źródło energii. Zawiera wszystkie składniki pokarmowe jakie są potrzebne człowiekowi do życia tj. białka, węglowodany, włókna pokarmowe, tłuszcze, witaminy z grupy B, oraz mikro i makroelementy takie jak sód, potas, wapń, fosfor, magnez, żelazo, mangan, cynk, selen. Obecność wielu substancji smakowo-zapachowych, które w istotny sposób wpływają na prawidłowe trawienie i przyswajanie wszystkich cennych składników, sprawiają, że mimo codziennego spożywania pieczywa, nie tracimy na nie ochoty. Mąka, sól, woda i drożdże - produkt o tak prostym i niewyszukanym składzie, tak głęboko zakorzenił się w naszym menu i wciąż cieszy się ogromnym powodzeniem, mimo iż człowiek ma coraz to większe i bardziej wysublimowane wymagania kulinarne. Ponadto obecność w pieczywie niemal wszystkich elementów pokarmowych potrzebnych człowiekowi do życia, przy jego nieskomplikowanym składzie i sposobie produkcji, czyni go rzeczywiście produktem wyjątkowym. Firma Lantmannen Unibake Poland Sp. z o.o. ma do zaoferowania właśnie takie bagietki. Do ich produkcji używane są wyłącznie najlepsze surowce. Bagietki są wypieczone w 90% dzięki czemu po rozmrożeniu, dołożeniu dodatków i ponownemu wypieczeniu ich skórka jest nadal jasna i chrupiąca. Bagietki nie są ponacinane ani przekrojone co pozwala na ich różnorodne zastosowanie: jako baza pod zapiekanki, kanapki, lub małe przekąski do sałatek, zup i sosów. Bagietki mają dwunastomiesięczny termin przydatności do spożycia. Sprzedawane są jako produkty mrożone, a po rozmrożeniu i podpieczeniu przez około 2 minuty w temp. 200⁰C są gotowe do spożycia.

Bagietka BG 300 0001

Bagietka BG 150 0001

Waga - 300g

Waga - 150g

Długość - 54 cm +/- 2 cm

Długość - 28 cm +/- 1 cm

Dodatkowo w ofercie ﬁrmy Lantmannen Unibake Poland znajdą Państwo szeroki wybór pieczywa do hoteli, restauracji, kawiarni, ﬁrm cateringowych i barów. Firma oferuje mini bułeczki śniadaniowe, chleby, prawdziwą ciaba ę przygotowywaną na zakwasie, panini, bułkę do hot doga francuskiego, pieczywo do kebaba, bułki do hamburgerów i hot dogów, a także croissanty i duńskie ciasteczka Royal Danish Pastry. Produkty sprzedawane są pod markami SKOGA, HATTING i PASTRIDOR. Więcej informacji znajdą Państwo na: www.lantmannen-unibake.pl

Konsument Odpowiedzi respondentów na pytanie: w którym z lokali z kuchni¹ egzotyczn¹ zdarza siê Pani/Panu jadaæ? proc.

kuchnia chiŷska, wietnamska

22 13

kuchnia meksykaŷska

kuchnia japoŷska

kuchnia tajska

kuchnia hinduska

Moda na lunch

w Ǐadnej z nich

61 0

Źródło: MAKRO Cash & Carry

– twierdzi Grzegorz Kazubski, mistrz kuchni i menedżer MAKRO Centrum HoReCa.

Marketingu ds. Grupy Klientów HoReCa w MAKRO. Dla osób mieszkających w mniejszych miejscowościach miejsce, w którym znajduje się ich ulubiona restauracja nie miało wyraźnego znaczenia, za to dużo częściej zwracano uwagę na ceny dań w restauracji. Z kolei osoby w wieku 40-49 lat bardziej w wyborze restauracji kierują się urozmaiconym menu niż ceną. Dla młodych osób, w wieku 20-29 lat najbardziej istotna jest popularność lokalu oraz ceny. Wyniki te udowadniają więc, że Polacy najbardziej lubią to, co już dobrze znają. Jak się okazuje nie je-

Dogodna lokalizacja i ceny Wybierając lokal z szerokiej gamy różnych restauracji, konsumenci z dużych miast przede wszystkim kierują się dogodną lokalizacją. – W branży restauracyjnej głównie chodzi o lokalizacje, lokalizacje i jeszcze raz lokalizacje. Jest to szczególnie widoczne w dużych miastach, gdzie restauracje zlokalizowane w centrum blisko głównych miejskich deptaków są zawsze pełne klientów – podsumowuje Maurice Beursknes, menedżer Pionu

Czynniki wp³ywaj¹ce na wybór lokalu wœród respondentów (do wyboru by³y trzy odpowiedzi) proc.

lokalizacja

proc.

wygoda – np. dostħpnoƑđ posiųków w miejscu pracy bČdǍ nauki (stoųówka)

oszczħdnoƑđ czasu

lubiħ spotykađ siħ ze znajomymi i jeƑđ poza domem

niechħđ do przygotowywania posiųków samodzielnie

w zwiČzku z pracČ i wyjazdami sųuǏbowymi

urozmaicone menu

popularnoƑđ lokalu

obsųuga w lokalu

aspekty posiųku k zdrowotne d ųk

wystrój lokalu

zarobki, które umoǏliwiajČ jedzenie poza domem

dųuǏsze przebywanie poza domem, wiħksze zakupy

inne powody

inne czynniki

Najczêœciej wskazywane przez respondentów powody jedzenia poza domem

ceny

Źródło: MAKRO Cash & Carry

Jak wynika z raportu, głównie ze względu na wygodę i oszczędność czasu polscy konsumenci jedzą obiad poza domem. Mężczyźni najchętniej wybierają się do restauracji na szybki lunch, z kolei kobiety na spotkanie z znajomymi. Z raportu wynika także, że 16 procent Polaków jada w restauracji obiad częściej niż raz w tygodniu, a 17 procent częściej niż raz w miesiącu. Wśród największych zwolenników jedzenia poza domem jest istotnie więcej mężczyzn, w wieku 30-39 lat, mieszkających w du-

4 0

Źródło: MAKRO Cash & Carry

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

2 0 1 0 / R A P O R T

R E K L A M A

kuchnia arabska

żych miastach oraz osób w wieku 20-29 lat. Głównie podczas przerwy w pracy lub w szkole, zabiegani konsumenci decydują się na obiad w pobliskiej restauracji. W trakcie dnia pełnego obowiązków, Polacy nie mają czasu na powrót do domu na obiad, dlatego wolą wybierać szybszy i mniej kłopotliwy lunch na mieście. Najczęściej wymienianym powodem jedzenia poza domem wśród grupy konsumentów w wieku 30-39 lat, była wygoda, oszczędność czasu oraz niechęć przygotowywania posiłków samodzielnie. Wyniki badania pokazują również, że w restauracji można nie tylko zjeść dobry szybki obiad w czasie zapracowanego dnia, lecz także spotkać się ze znajomymi i spędzić z nimi miło czas przy smacznym posiłku. Główną grupę klientów, która wybiera obiad w restauracji z powodów typowo towarzyskich stanowią młode kobiety w wieku 20-29 lat. Dla tej grupy klientów restauracja kojarzy się przede wszystkim

steśmy otwarci na próbowanie i eksperymentowanie z nowymi smakami, w kuchni zwycięża jednak polska tradycja. Do próbowania nowych smaków zachęca nas tylko niska cena dań z kuchni obcych lub łatwa dostępność lokali oferujących np. pizze czy kebab, stąd też może wynikać duża popularność tego typu dań. Nie zmienia to jednak faktu, że Polacy najbardziej kochają kuchnię polską i nadal są jej wierni.

Konsument Powody, dla których respondenci chodz¹ do kawiarni proc.

moǏliwoƑđ spotkania ze znajomymi

moǏliwoƑđ napicia siħ dobrej kawy

potrzebujħ chwili spokoju, chwili tylko dla siebie

spotkania biznesowe

codziena poranna kawa

inny powód

100

z miejscem spotkań, do którego lubią chodzić z czystej przyjemności. Jedzenie obiadów po za domem, jest stanowczo najmniej popularne wśród starszych kobiet, osób starszych i mieszkańców wsi. Możemy przypuszczać, że dość niska popularność jedzenia poza domem w tej grupie konsumentów wynika z ich trybu życia oraz małej dostępności restauracji w przypadku terenów wiejskich. Poza miastem zakorzeniona jest także silna tradycja wspólnych posiłków w domu. Od jedzenia poza nim mogą także odstręczać konsumentów wysokie koszty. – Moda na jedzenie lunchu poza domem jest zdecydowanie coraz bardziej widoczna w dużych miastach. Szczególnie w głównych centrach biznesowych zaczyna przybywać restauracji oferujących specjalne menu lunchowe. W mniejszych miejscowościach ten trend jest raczej mniej silny, ale zależy to od danego miejsca. – podsumowuje Maurice Beursknes. Raport MAKRO udowadnia, że moda na lunch w Polsce dopiero się rozpoczyna i najbardziej widoczna jest u mieszkańców dużych miast. Jak pokazują badania, jedzenie poza domem jest traktowane przez konsumentów głównie jako forma zaoszczędzenia czasu. Nowoczesny i szybko zmieniający się model życia mieszkańców w większych miastach, wymusił wręcz modę na lunch. Szybki obiad na mieście, przestał wiec być już dla Polaków dodatkową przyjemnością, ale stał się po prostu koniecznością. 16

Kawiarnia miejscem spotkañ Mieszkańcy dużych miast coraz chętniej wybierają się na kawę do kawiarni. Zarówno kawa jak i możliwość spotkania się ze znajomymi przyciąga polskich konsumentów do przytulnych kawiarenek. Moda na wyjście z przyjaciółmi do kawiarni dopiero zaczyna się rozwijać w Polsce. Jak pokazują wyniki badania, klientami kawiarni są najczęściej młodzi ludzie w wieku 20-29 lat, mieszkający w dużych miastach. Średnio na kawę poza domem konsumenci z tej grupy wybierają się kilka razy w miesiącu. Zdecydowanie chodzenie do kawiarni jest najmniej popularne w małych miejscowościach i wśród osób starszych. – Kawiarnie przyciągają atmosferą i klimatem, jaki w nich panuje. Można się w nich zrelaksować, załatwić sprawę biznesową, spotkać ze znajomym, więc każdy w kawiarni znajdzie coś dla siebie. – Kawiarnie przyciągają również dobrym ciastkiem i deserem, kawa zdecydowanie lubi takie towarzystwo – twierdzi Sylwia Bochowicz baristka i szkoleniowiec z MAKRO Centrum Rozwoju Firm. Wyniki badania pokazały, że młodzi ludzie – w wieku 15-29 lat – traktują kawiarnie, jako miejsce spotkań z znajomymi. Co ciekawe, tylko co dziesiąta osoba udaje się tam, by napić się dobrej kawy. Z kolei inna grupa klientów, głównie kobiety, chodzą do kawiarni, aby się wyciszyć, zrelaksować oraz znaleźć chwilę dla siebie w trakcie dnia pełnego obowiązków. R Y N E K

Zdecydowanie najbardziej lubianym typem kawiarni są niewielkie lokale. W małych miasteczkach częściej niż w innych miejscach preferowane są za to cukiernie. Natomiast osoby, które odwiedzają kawiarnie raz w tygodniu albo częściej oraz mieszkańcy wielkich miast wybierają zazwyczaj kawiarnie sieciowe, zlokalizowane prawie na każdym rogu. – Na szczęście kawiarnie w Polsce są postrzegane coraz lepiej. Polacy uczą się wychodzić na kawę do lokali, i takie miejsca robią się coraz bardziej popularne. W ten sposób tworzy się pewnego rodzaju moda na chodzenie do kawiarni – podsumowuje Sylwia Bochowicz. Raport MAKRO

Cash & Carry pokazuje, że kawiarnie to przede wszystkim miejsce spotkań, w którym można porozmawiać z znajomymi przy kubku pysznego napoju. Kawiarnie to także miejsce relaksu, w którym można się wyciszyć i odpocząć w trakcie zapracowanego dnia. Taki obraz tego typu lokali dominuje w świadomości młodych mieszkańców dużych miast, za to na wsiach i w małych miastach kawiarnie to przede wszystkim cukiernie, w których kawa to dodatek do słodkiego ciasta. Jak pokazują powyższe wyniki, moda na kawę na mieście stopniowo się rozwija, z drugiej zaś strony tradycja na niedzielne ciastko z kawą w cukierni powoli słabnie. ■

Typy kawiarni, do których najczêœciej chodz¹ polscy konsumenci proc.

lokalne kawiarnie

cukiernie, w których podaje siħ kawħ

sieciowe kawiarnie (typu Coffeeheaven)

okienka z kawČ na wynos

Źródło: MAKRO Cash & Carry

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

R E K L A M A

0 Źródło: MAKRO Cash & Carry

Fot. Shutterstock

Centra handlowe 5 proc. najemców w warszawskich galeriach to firmy gastronomiczne

Gastronomiczny tenant mix Centrum handlowe to nie tylko sklepy. Specjaliœci od tenant miksu w oparciu o wnikliwie badane potrzeby klientów od lat przeœcigaj¹ siê, by mo¿liwie najpe³niej uatrakcyjniæ pozazakupow¹ ofertê. Dobrze zaprojektowany food court mo¿e stanowiæ o konkurencyjnej przewadze Natalia Pradelska, starszy konsultant w Agencji Powierzchni Handlowych, DTZ

centrach handlowych zlokalizowanych w dużych miastach zauważa się tendencje do zwiększonej liczby punktów gastronomicznych. Wynika to z bardziej wyraźnego trendu spędzania czasu i jedzenia poza domem. W dużych centrach handlowych w Warszawie udział powierzchni gastronomicznej, nie wliczając w to sklepów wielkopowierzchniowych, to ok. 5 proc., co daje w przybliżeniu ok. 4000 mkw. W Krakowie w równie dużym centrum handlowym jest to wskaźnik w okolicach 5,5 proc. W miastach mniejszych wskaźnik waha się od 2,6 do 3,6 proc. W przypadku centrów handlowych, w których duży udział posiadają sklepy wielkopowierzchniowe, wskaźnik ten jest na poziomie 1,7 proc. Wynikać to może ze słabszego trendu, związanego ze spożywaniem posiłków poza domem w mniejszych miastach.

wej. Są też takie, które wręcz przeciwnie korzystają ze zwiększonej podaży istniejących lokali, negocjując przy tym dobre warunki najmu. W zależności od wielkości powierzchni przeznaczonej na operatorów gastronomicznych, należy przypisać jej odpowiednią wielkość powierzchni stolikowej. Nie ma reguł – zależy to od powierzchni centrum, jak i wielkości miasta oraz istniejącej konkurencji. Na rynku spotykane są sytuacje, gdzie najemca zobowiązany jest uiszczać opłatę stolikową ponad płacony czynsz za powierzchnie najmu. Najemcy zdecydowanie sprzeciwiają się takim rozwiązaniom, przy czym jed-

nocześnie mają świadomość, że koszty wspólne dla lokali gastronomicznych (tym bardziej w food courcie) mogą być nieco wyższe w porównaniu do innych branż.

Projektowanie Największy ośrodek gastronomiczny jest sam w sobie atrakcją dla klienta, wobec czego powinien być zlokalizowany w taki sposób, by rozłożyć siły przyciągania klienta równomiernie na terenie całego centrum handlowego. Gdy na przykład w jednej części jest duży operator elektroniczny, w drugiej – silni operatorzy odzieżowi (anchor tenants), to w trzeciej części powinien być food court. Tzw. ogródek restauracyjny najlepiej „się czuje” w pobliżu operatorów, zapewniających rozryw-

kę, jak kino czy bowling. Możemy być jednak pewni, że klient zawsze znajdzie to miejsce, więc nie jest to lokalizacja konieczna dla osiągnięcia sukcesu. Food court to lokalizacja dla konceptów szybkiej obsługi, natomiast restauracje, kawiarnie czy wyspy gastronomiczne, mogą być umieszczane w różnych częściach galerii handlowej. Na etapie projektowania centrum, przy ścisłej współpracy z architektami, inwestor galerii powinien przemyśleć lokalizację food courtu i innej gastronomii np. restauracji i mokrych floor boksów. Należy zadecydować, na jakich zasadach będzie funkcjonował food court. Trzeba tu podjąć decyzję, czy strefa stolikowa będzie wspólna dla wszystkich operatorów food courtu,

Udzia³ gastronomii – centrum handlowo-rozrywkowe regionalne

Coraz wiêcej gastronomii Na rynku polskim funkcjonuje około 750 operatorów gastronomicznych. Pomimo tak dużej liczby operatorów branży gastronomicznej, niewielu z nich rozwija swoje sieci. Część zdecydowała się na rozwój swojej marki w oparciu o franczyzę, co niewątpliwie pomaga w budowaniu i zwiększaniu rozpoznawalności marki. Taki model przynosi również korzyści dla fanczyzodawcy – nie ponosi on kosztów związanych z inwestycją – urządzeń, wyposażenia etc. Koszty te są ponoszone przez fanczyzobiorców. Można zaobserwować dzisiaj na rynku sieci, które wstrzymały swój rozwój ze względu na ochłodzenie koniunktury rynko18

Źródło: DTZ Research

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

Producent: FANEX Sp. z.o.o., Radonice 5A, 05-870 Błonie tel. 22 47 10 444 fax 22 72 53 094 www.fanex.pl

Dressing vinaigrette 60g Dostępny również w wiaderku 1kg Wyśmienity sos sałatkowy skomponowany z idealnego połączenia octu winnego oraz oleju, wzbogacony starannie dobraną kompozycją przypraw. Wyśmienity dodatek do wszelkich sałat, oraz gotowanych i świeżych warzyw.

Sos pomidorowy 60g Dostępny również w opakowaniu wiaderko 3kg i folia 3 kg Sos pomidorowy o wybornym aromacie włoskich ziół. Stanowi idealne uzupełnienie każdej pizzy. Można go używać do smarowania ciasta przed nałożeniem dodatków, jak również po upieczeniu pizzy. Doskonale nadaje się także do zapiekanych włoskich makaronów oraz zapiekanek.

Sos czosnkowy 60g Dostępny również w opakowaniu wiaderko 3kg i folia 3 kg R E K L A M A

Aromatyczny, delikatny, kremowy sos o wyjątkowym smaku czosnku. Idealny dodatek do potraw z grilla, ryb oraz ziemniaków. Jego wyraźny smak zaspokoi najbardziej wybredne podniebienia.

SASZETKI FIRMY FANEX - TO ZNAKOMITE ROZWIĄZANIE DO PIZZERII, FAST-FOODÓW ORAZ FIRM ŚWIADCZĄCYCH USŁUGI CATERINGOWE! R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

Centra handlowe czy też będzie podzielona pomiędzy operatorów i to oni będą ją urządzać i o nią dbać. Z tym związana jest również decyzja inwestora, czy centrum będzie zapewniało sprzątanie w części stolikowej i mycie tac food courtowych, czy też pozostawi to w gestii operatorów gastronomicznych. Decyzja ta ma duży wpływ na rozkład i rozmiar zaplecza food courtu, gdyż albo lokale będą musiały być większe i będą zawierały część dedykowaną zmywaniu tac, albo będzie to jedno pomieszczenie dla całego food courtu, obsługiwane przez pracowników centrum. Zdecydowanie częściej praktykowane jest to drugie rozwiązanie.

Istotne wymogi prawne Mówiąc o zapleczu nie należy zapominać o wymogach prawnych, dotyczących gastronomii. Zaplecze restauracyjne jest dość obszerne i oczywiście zależy od liczby operatorów w food courcie i liczby zatrudnionych osób. Musi obejmować ono czyste drogi dostaw i oddzielne brudne drogi do transportu odpadów, pomieszczenie socjalne dla pracowników, szatnie, łazienki z prysznicami z podziałem na damskie i męskie. Z uwagi na higienę trzeba tak zaprojektować zaplecze, by był łatwy dostęp do miejsca składowania śmieci – ma to szczególne znaczenie w przypadku odpadów organicznych. Zaplecze obejmuje przeważnie pomieszczenie do mycia tac, magazyny gastronomii oraz pomieszczenie przedsiębiorstwa sprzątającego, gdyż food court jest najbardziej narażony na zabrudzenia.

mnieć o instalacjach odtłuszczajacych. Najlepiej na poziomach poniżej linii ziemi, np. w podziemnych garażach, przeznaczyć miejsca na separatory tłuszczy, przy czym należy oszacować ich ilość adekwatnie do ilości operatorów gastronomicznych, wymagających takiej instalacji (kawiarnie takiej instalacji nie potrzebują). Pozostaje jeszcze kwestia dróg dostaw – nie można pominąć tej kwestii przy planowaniu części gastronomicznych, a to z uwagi na konieczność uzyskania akceptacji każdego lokalu przez Sanepid. Mówiąc o czystych drogach dostaw i brudnych drogach transportu odpadów trzeba pamiętać, ze nie mogą się one krzyżować i np. nie mogą mieć wspólnej windy.

Food court a restauracje Gastronomia w centrum handlowym to nie tylko food court. To również wolno stojące na zewnątrz budynku, lecz na terenie obiektu, restauracje. Przeważnie są to operatorzy znanych marek, wobec tego przyciągają klienta do lokalu, a tym samym przyzwyczajają go do lokalizacji centrum. To także gastronomia w pasażu handlowym, czyli restauracje slow food, nasta-

wione na klienta biznesowego oraz rodziny, charakteryzujące się długim czasem przebywania klienta. Restauracja taka nie musi być zlokalizowana w najbardziej ruchliwym miejscu galerii handlowej, gdyż klient taką lokalizację znajdzie i przyzwyczai się do niej. Z pewnością czynsz w takiej lokalizacji powinien być niższy niż w food courcie, a to również z uwagi na fakt, że część stolikowa zawiera się w lokalu, a nie jak w food courcie, gdzie jest poza lokalem.

Zró¿nicowana oferta Zdecydowanie najistotniejszą kwestią dla funkcjonowania obiektu takiego jak centrum handlowe jest zróżnicowanie asortymentu. Dotyczy to również branży gastronomicznej. Jednym z wyznaczników atrakcyjności takiego centrum jest właśnie różnorodność oferowanej kuchni. Zdecydowanie lepiej, gdy lokale gastronomiczne są mniejsze, ale oferta bogatsza, tak by każdy klient znalazł coś dla siebie. Nie można z centrum wykluczyć znanych operatorów

szybkiej obsługi, gdyż w przeważającej części klientami centrum handlowego są ludzie młodzi, a to oni są zwolennikami i doskonałymi klientami fast foodów. Moda także zawitała do branży gastronomicznej, gdzie coraz częściej mówi się o konieczności zaspokojenia potrzeb klienta, który przykłada dużą wagę do tego, co spożywa. Stąd wzrastające zainteresowanie restauracjami typu slow food i zdrową żywnością. Przy projektowaniu centrum należy również uwzględnić lokalizacje kawiarni. Nie wymagają one tak specyficznych i kosztownych instalacji, jak lokalizacje food courtowe, więc jest większe pole manewru w lokowaniu ich na terenie centrum. Priorytetem w tym przypadku jest komfort klienta. Kawiarnie, lodziarnie, cukiernie muszą być tak rozlokowane, by klient robiący zakupy z łatwością do nich trafił – usiadł, odpoczął i ponownie udał się na zakupy. Tu kluczem jest równomierne ulokowanie kawiarni, by zachęcić klienta do jak najdłuższego pozostania w centrum. ■

Udzia³ gastronomii – mniejsze centrum handlowo-rozrywkowe œródmiejskie

Wszyscy operatorzy gastronomiczni wymagają do prowadzenia swej działalności ponadstandardowej ilości mocy elektrycznej. Na etapie projektowania centrum handlowego trzeba to wziąć pod uwagę przy obliczaniu mocy dla całości centrum. Konieczna jest także zwiększona moc wentylacyjna, gdyż zapachy wydzielające się podczas przygotowywania posiłków nie mogą przedostawać się na części wspólne galerii (korytarze), by nie utrudniały działalności innym najemcom i nie przeszkadzały klientom. Niektórzy najemcy w swoich standardach wymagają przeznaczenia dla nich powierzchni na dachach lub w piwnicach obiektu na dodatkowe urządzenia klimatyzacyjne i wentylacyjne. Nie należy zapo20

Źródło: DTZ Research

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

R E K L A M A

Wymogi techniczne

Gastronomia w wybranych centrach handlowych

KRAKÓW

ty Cennterr Bonarrka Ci ów, w tym 270 najemc micznych 26 gastrono wych, io (11 siec ych) ln ka 15 lo

WARSZAWA

akowska Galerria Kr , w tym ów mc je 270 na micznych 24 gastrono wych, io (10 siec ych) ln ka 14 lo

kottów Gallerria Mok m

sy Z³otte Tarras m mców, w ty

ów, w ty 270 najemc micznych 30 gastrono wych, io (15 siec ych) ln ka 15 lo

250 naje micznych 40 gastrono wych, io (21 siec ych) ln ka 19 lo

7,5% Najemcy gastronomiczni Pozostali

91%

zimierrz Galerria Kaz , w tym ów mc 160 naje micznych 13 gastrono wych, (10 siecio h) yc 3 lokaln

Najemcy gastronomiczni Pozostali

92,5%

Arkadia

49%

51%

Najemcy lokalni Najemcy sieciowi

c³awskie Arkaddy Wroc tym

ów, w tym 250 najemc micznych no 30 gastro wych, (18 siecio h) 12 lokalnyc

43% 57%

ów, w 120 najemc micznych no 14 gastro ch, (6 sieciowy h) 8 lokalnyc

Najemcy sieciowi

lta Gallerria Mal m , mców w ty

arr Starry Broww m , mców w ty

240 naje micznych 36 gastrono wych, (15 siecio h) 21 lokalnyc

170 naje micznych 19 gastrono wych, (17 siecio h) 2 lokalnyc

11%

13% Najemcy gastronomiczni

Pozostali

87%

Marrcellin Kingg Crosss w tym najemców,

walldzki Passa¿ Grunw tym

ów, w 200 najemc micznych no ro st ga 20 wych, io (14 siec h) yc ln ka 6 lo

41% 59%

Najemcy gastronomiczni

Pozostali

89%

Najemcy lokalni

POZNAŃ

WROCŁAW

Maggnolia

tym mców, w 230 naje ych n z c onomi 30 gastr , h c y w io (21 siec ych) 9 lokaln

Najemcy lokalni

127 micznych 13 gastrono ch, (5 sieciowy h) yc ln ka 8 lo

46% 54%

Najemcy sieciowi

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

Najemcy lokalni Najemcy sieciowi

2 0 1 0 / R A P O R T

R E K L A M A

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

Stacje benzynowe Coraz wiêcej sieci paliwowych oferuje kawê i przek¹ski

Fot. BP

Stabilny rozwój gastronomii na stacji

Zdaniem ekspertów, krajowy rynek przystacyjnej gastronomii rozwija siê bardzo intensywnie. Zaobserwowaæ mo¿na wiele dzia³añ podejmowanych przez operatorów w kierunku poprawy jakoœci obs³ugi w przystacyjnych restauracjach. W praktyce oznacza to wiêkszy wybór w zakresie oferowanych w menu potraw, lepsz¹ ich jakoœæ, a tak¿e wysokie standardy obs³ugi w lokalach

ynek przystacyjnej gastronomii przeżywa okres prosperity. Wiele sieci paliwowych otwiera swoje własne bary bądź restauracje na stacjach. Liderem jest Orlen, który posiada już 422 kąciki kawowe Stop Cafe oraz 188 kawiarni Stop Cafe Bi-

stro. Kolejne miejsce zajmuje BP – prowadzi 202 kawiarenki Wild Bean Cafe. Swoją ofertę rozwija także Lotos, który – choć nie ma własnej marki gastronomicznej – inwestuje w moduły typu hot-dog i zapiekankowe (obecnie około 116 stacji posiada

Wild Bean Cafe na stacjach BP 250

200

202

2009

2010

185

150 106 100 61 50

0 2006

2007

2008

Źródło: BP

R Y N E K

takie zaplecze). Natomiast Shell zamierza stworzyć fast foodową sieć Power to Drive. Lokale mają działać na około 90 proc. stacji (obecnie koncern ma ich 384).

Oprócz firm paliwowych, w segmencie tym obecne są również firmy gastronomiczne, które otwierają swoje lokale w sąsiedztwie stacji. Liderem jest McDonald’s, który operuje około 60 takimi restauracjami przy obiektach różnych marek. Typową przystacyjną siecią jest Leśne Runo, które prowadzi 14 lokali (wszystkie w pobliżu stacji). Zainteresowanie znanych marek lokalizacjami przy stacjach może po-

Dostosowujemy ofertê do potrzeb rynku Rafał Bendyk, Wild Bean Cafe Poland Manager: Gastronomia na stacjach paliw to odpowiedź na zapotrzebowanie klientów. Nasze obecne obserwacje potwierdzają, że oprócz stałych klientów paliwowych mamy coraz więcej tych, którzy wybierają przystanek na tankowanie na stacji BP z powodu jakości oferty Wild Bean Cafe. Obserwujemy też rosnącą liczbę klientów nie paliwowych, będących wiernymi kawoszami i amatorami przekąsek z WBC. Kawę na WBC można wypić 24 godziny na dobę przez siedem dni

G A S T R O N O M I C Z N Y

w tygodniu. Dla tych, którzy się spieszą, podawana jest w papierowych kubkach. Ci, którzy mogą sobie pozwolić na dłuższą przerwę, mogą wybrać porcelanę.Na bieżąco analizujemy sprzedaż produktów i wymieniamy mniej popularne smaki i produkty, wprowadzając nowe. W ten sposób dostosowujemy ofertę do bieżących potrzeb dynamicznego polskiego rynku. Dostosowujemy polskie produkty do formuły stacyjnej gastronomii. Takim przykładem są zapiekanki. W oparciu o już sprawdzone proponujemy nowe smaki. Testujemy wiele pomysłów. Oferta będzie zmierzała w kierunku świeżych, jak najlepiej dopasowanych do potrzeb klientów produktów.

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

R E K L A M A

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

Stacje benzynowe Stop Cafe na stacjach Orlen

Planujemy udostêpniæ koncept franczyzobiorcom Piotr Sznigirewicz, dyr. Biura Towarów Pozapaliwowych i Zarządzania Kategoriami, PKN Orlen: Koncept Stop Cafe i Stop Cafe Bistro powstał z myślą o dostosowaniu oferty gastronomicznej, dostępnej na stacjach PKN Orlen do ogólnoświatowych trendów, w których stacje paliw oferują coraz większy wybór produktów delikatesowych i coraz szerszy zakres usług. Prace nad przygotowaniem oferty trwały blisko półtora roku. Ten kompleksowy projekt wymagał wygospodarowania miejsca na stacjach, opracowania ich wizualizacji i zakupu specjalnych urządzeń gwarantujących utrzymywanie wysokiej jakości serwowanych potraw. Pierwsze Stop Cafe Bistro w Polsce otwarte zostało pod koniec stycznia 2008 r. w Warszawie, przy ul. Powązkowskiej. Kon-

twierdzać fakt, że w czerwcu ruszyła pierwsza restauracja Subway zlokalizowana przy BP w Śląskiem. Sieć nie zaprzecza, że powstaną kolejne placówki tego typu. Na stacje szykuje się też włoski Autogrill (joint ven-

cept szybko zyskał uznanie w oczach klientów stacji. Wkrótce lawinowo zaczęto uruchamiać kolejne punkty gastronomiczne na stacjach. Pod koniec 2008 roku było już 409 kącików kawowych Stop Cafe oraz 26 punktów Stop Cafe Bistro. W kolejnym roku przybyło 13 kącików kawowych oraz 124 punkty z ofertą rozszerzoną – Bistro. W pierwszym półroczu 2010 r. uruchomiono 38 dodatkowych punktów Stop Cafe Bistro. Obecnie sieć PKN Orlen liczy 422 kąciki Stop Cafe i 188 punktów Stop Cafe Bistro. Zainteresowanie ofertą gastronomiczną Stop Cafe i Stop Cafe Bistro nieustannie rośnie, stąd też plany, aby udostępnić koncept działającym w ramach sieci PKN Orlen stacjom franczyzowym. Czas pokaże na ile uda się te plany zrealizować.

Stop Cafe Bistro na stacjach Orlen

425

200 422

422

188

180

420

150

160 140

415

120 100

410

409

80 60

405

20 400

0 2008

2009

2010

2008

Źródło: Orlen

2009

2010 Źródło: Orlen

ture z Impel SA), który ma zamiar zawładnąć rynkiem Miejsc Obsługi Podróżnych przy nowo powstających autostradach. Tego typu inwestycje z pewnością wzmocnią krajowy rynek przystacyjnej gastronomii. ■

Tomasz Sztylko, dyrektor sieci restauracji Leśne Runo: Sektor gastronomii przydrożnej od kilku lat systematycznie rośnie. Nie można jednakże mówić o „boomie”, jest to rozwój stabilny, umiarkowany, jak w przypadku restauracji Leśne Runo dogłębnie przemyślany i oparty na solidnych kalkulacjach rentowności biznesu. Właścicielom i prowadzącym stacje paliw z reguły zależy na sąsiedztwie punktów gastronomicznych. Rozumieją, że ciesząca się dobrą opinią restauracja ściąga klientów dla stacji, my zaś wiemy, że mechanizm ten działa także w drugą stronę – popularna stacja to więcej gości w restauracji. Wciąż jednak nie wszystkie stacje paliw spełniają wymogi określane przez standardy restauracji, takich jak Leśne Runo. Najczęstsze powody, przez które rezygnujemy ze złożenia oferty współpracy to

zbyt mała powierzchnia lokalu przeznaczonego na gastronomię, niekorzystna lokalizacja restauracji, niekorzystny zjazd na stację, wreszcie zbyt mały ruch tranzytowy na danym odcinku drogi. Zdarza się oczywiście też, że to właściciele obiektów nie są zainteresowani podjęciem współpracy. Barierą dla małych graczy na rynku bywa wymóg finansowania kosztów budowy obiektu przeznaczonego na gastronomię wraz z infrastrukturą i otoczeniem – szczególnie dotyczy to MOP-ów. Nic nie zapowiada zahamowania rozwoju sektora gastronomii przydrożnej w Polsce. Tym niemniej słabe restauracje muszą się liczyć, chociażby ze względu coraz lepsze skomunikowanie ludzi przez Internet, z odpływem gości. Zapowiada się także rywalizacja o klienta – pojawiają się programy lojalnościowe, lokale przystosowywane są do przyjęcia dzieci czy osób niepełnosprawnych. Sprawdzianem dla branży będzie wzmożony ruch turystyczny podczas EURO 2012.

R Y N E K

Fot. Orlen

Zapowiada siê rywalizacja o klienta

Subway wszed³ na stacje paliw 20 czerwca 2010 roku otwarto pierwszą w Polsce restaurację Subway zlokalizowaną na stacji benzynowej. Znajduje się ona na stacji działającej pod szyldem BP w miejsowości Pyrzowice, w województwie śląskim. – Stacje benzynowe nie są dla nas typową lokalizacją – powiedział Martin Princ, przedstawiciel Subway na Europę Środkowo-Wschodnią. – Na całym świecie jest zaledwie kilkanaście stacji paliw, przy których funkcjonuje Subawy. Jednakże nie oznacza to, że nie będziemy rozwijać naszych obiektów przy stacjach.

G A S T R O N O M I C Z N Y

Niestandardowe lokalizacje stanowią dla nas drugi główny sposób ekspansji. Obecnie ponad 7 tys. z 32 tys. naszych punktów jest otwieranych właśnie w niestandardowych miejscach. Spodziewamy się, że w przyszłości będziemy się rozwijać na stacjach paliw w całej Polsce – dodaje. Jak podkreśla przedstawiciel firmy, restauracje Subway nie są zarezerwowane jedynie dla stacji dużych koncernów paliwowych. – Myślę, że nie jest to kwestia marki, ale dobrej lokalizacji, która może przyciągnąć odpowiednią liczbę klientów – podsumowuje Princ.

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

R E K L A M A

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

Gie³da Papierów Wartoœciowych Jedna z gastronomicznych spó³ek gie³dowych upada

Gie³da kusi, ale...

Paulina Mroziak, pmroziak@brog.pl

ajstarszą gastronomiczną spółką notowaną na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych jest AmRest Holdings. Jej debiut odbył się w kwietniu 2005 roku. Kolejny był Sfinks, który na GPW jest obecny od czerwca 2006 roku. Równo rok po łódzkiej spółce, na Giełdę zawi-

tał PolRest. Potem – w czerwcu 2008 roku – Polskie Jadło. Cztery spółki gastronomiczne na GPW to bardzo mało w porównaniu z innymi branżami. W latach 2005-2008 corocznie debiutowała tylko jedna. W 2009 roku liczba ta się nie zmieniła, a na 2010 żadna nie zapowiada debiutu. Statystyki pokazują spadek konsumpcji, a lokale prześcigają się w promocjach.

Rynek czekaj¹ zmiany Jan Kościuszko, prezes zarządu Polskie Jadło SA: Ten rok będzie lepszy od ubiegłego, a wynika to głównie z podjętych przez nas inwestycji. Koncentrujemy się na wdrażaniu nowych technologii produkcyjnych oraz na produkcji wyrobów adresowanych w segmencie horeca. Jesteśmy w trakcie podpisywania kolejnych dużych kontraktów na dostawy pierogów.

Patrząc na te fakty, spółka Polskie Jadło powinna odnotować znaczące zyski w roku bieżącym. Moim zdaniem okres dwóch kolejnych lat będzie czasem zmian w branży restauracyjnej. Ceny najmu, bardzo zawyżone w ostatnich latach, zostaną urynkowione. Rynek wyeliminuje słabsze podmioty. Nadal wzrastać będzie podaż lokali – ze zjawiskiem tym mamy do czynienia już obecnie – jednak na urynkowienie do realnej wartości czynszów najmu przyjdzie nam jeszcze poczekać.

Fot. Shutterstock

2009 rok nie by³ dobrym okresem dla czterech polskich spó³ek obecnych na GPW. Obecnie jedynie AmRest odnosi sukcesy oraz stopniowo zwiêksza przychody i rozbudowuje sieæ lokali. W najbli¿szych miesi¹cach mo¿emy spodziewaæ siê debiutu spó³ki Dominium. Wszystko wskazuje jednak na to, ¿e z parkietu zniknie PolRest... Przysz³y rok przyniesie wzrost Mariola Krawiec-Rzeszotek, prezes zarządu Sfinks Polska SA: Sfinks Polska zarządza obecnie 111 restauracjami. Mimo że jeszcze w tym roku planowane są otwarcia kolejnych restauracji działających w systemie casual dining i pierwszych restauracji typu express w segmencie fast casual dining, nie deklarujemy konkretnych liczb dotyczących wzrostu sieci na ten rok. Naszym priorytetem w tym roku jest bowiem ostateczne uporządkowanie sytuacji w poszczególnych restauracjach i przygotowanie spółki do rozwoju w kolejnych latach. Dynamiczny wzrost liczby restauracji działających pod markami Sphinx i Wook oraz punktów express planujemy od kolejnego roku. Zakładamy, że w 2011 r. spółka będzie zarządzać ponad 150 restauracjami, a w 2014

r. ponad 290. Rozwojowi sieci będą towarzyszyć działania ukierunkowane na umacnianie pozycji naszych marek i wzrost sprzedaży. Zamierzamy także rozwijać nowe usługi w naszych restauracjach, jak dowóz dań do domów i biur, posiłki na wynos czy usługi cateringowe. Zgodnie z naszą długoterminową strategią rozwoju ten rok będzie poświecony jeszcze na przygotowania spółki do intensywnego rozwoju od 2011 r. Nasze prognozy finansowe również publikujemy dopiero na 2011 r. Oczekujemy, że planowane przez nas działania w zakresie rozwoju sieci i zwiększania sprzedaży w już działających restauracjach przyczynią się do wzrostu przychodów skonsolidowanych do poziomu 250 mln zł w 2011 r. oraz że w 2014 przekroczą one 450 mln zł. Skonsolidowana EBITDA ma wzrosnąć do 12 mln zł w 2011 r. i przekroczyć 45 mln zł w 2014 r. Prognozy te dotyczą rozwoju spółki na bazie marek Sphinx i Wook.

Wyniki finansowe Sfinks Polska SA

Wyniki finansowe Polskie Jad³o SA

15 000

100 000 50 000

5 000

-50 000

2009

2008 -100 000

-6 925

-10 000

173 490

31 758

150 000

10 000

-5 000

Strata ne o

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

2008

-70 550

20 000

200 000

Przychody ze sprzedaży

-65 760

25 000

Zysk/strata ne o

12 069

30 000

250 000

13 917

35 000

Przychody ze sprzedaży

213 880

tys. zł tys. zł

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

R E K L A M A

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

Gie³da Papierów Wartoœciowych Rosn¹cy popyt na us³ugi restauracyjne

ciągu bardzo ostrożni i musi minąć jeszcze trochę czasu, zanim wrócimy do wzrostów sprzedaży notowanych w latach 2006-2008. Wyjątkiem jest rynek rosyjski, który według naszych obserwacji pierwszy pokazał objawy spowolnienia w roku 2008. Widzimy od kilku miesięcy, że Rosja jako pierwsza wychodzi z kryzysu.

Wyniki finansowe AmRest Przychody ze sprzedaǏy

tys. zł

Zysk netto 1 409 893

2 500 000 2 000 000 1 500 000 1 000 000

29 279

38 721

500 000 0 2009

2008

Fot. Shutterstock

Jak przyznają analitycy branżowi, krajowa gastronomia nie jest jeszcze gotowa na giełdę – rynek jest rozdrobniony, a największe firmy to i tak mali gracze w skali całej gospodarki. Najbliższe plany ma Dominium, która chce przeprowadzić ofertę publiczną w pierwszej połowie 2011 roku. Spółkę wspiera fundusz BBI Capital NFI, który w 2008 roku objął 12,5 proc. akcji za 5 mln zł i udzielił Dominium pożyczki w wysokości 6 mln zł. Dominium chce poprzez GPW pozyskać fundusze na rozwój sieci pizzerii w Polsce oraz za granicą. Coraz śmielsze plany dotyczące giełdy ma firma STP (Szybko Tanio Pysznie), która w tej chwili prowadzi kilka restauracji we Wrocławiu, w których serwuje jedzenie „na wagę”. Jej celem jest otwarcie 100 lokali do 2018 roku. Firma planuje swój debiut na 2012 rok. W 2010 roku spółki notowane na GPW – oprócz AmRestu, który zanotował wzrost przychodów i zysku netto – nie radziły sobie za dobrze. Sfinks Polska zanotował spadek przychodów o kilkadziesiąt mln zł, co związane jest zapewne ze zmianą umów franczyzowych

AmRest nie publikuje prognoz finansowych. Co do naszej oceny rynku, spodziewamy się, że sytuacja na rynku restauracyjnym w roku 2010 będzie bardzo podobna do tej, którą obserwowaliśmy w roku 2009. Pomimo, że obserwujemy lekką poprawę nastrojów konsumentów, nasi klienci, zarówno w Europie jak i USA, są w dalszym

2 000 512

woju musieliśmy rozważyć różne źródła finansowania. Już w bardzo wczesnej fazie zdecydowaliśmy, że w naszej sytuacji wiele korzyści może przynieść nam współpraca z funduszem typu private equity. Szukaliśmy doświadczonego partnera, który może się pochwalić historią udanych inwestycji jako akcjonariusz mniejszościowy. Z wielu kontaktujących się z nami funduszy zdecydowaliśmy się na Warburg Pincus, ponieważ podoba nam się ich podejście do spółek, w które inwestują. Z naszych analiz wynika, że interesuje ich ulokowanie pieniędzy na stosunkowo długi okres (5-7 lat), są również bardzo otwarci na dzielenie się swoimi doświadczeniami w wielu obszarach. Z naszej perspektywy, oprócz oczywistych korzyści finansowych, największą wartość dodaną współpracy z Warburg Pincus stanowi możliwość konsultacji z ekspertami z dziedziny M&A. Pomoże nam to na sprawniejsze i efektywniejsze przeprowadzanie procesów due dilligence, co znacząco ułatwi i przyspieszy weryfikację obiektów ewentualnych przejęć.

Wojciech Mroczyński, dyrektor zarządzający AmRest: Uważam, że długoterminowe perspektywy branży restauracyjnej w Polsce są w dalszym ciągu doskonałe. Pomimo trwającego kilka kwartałów spowolnienia, rynek gastronomiczny w Polsce jest, w porównaniu do rynków bardziej dojrzałych, bardzo słabo spenetrowany. Wraz z postępującą poprawą sytuacji gospodarczej w Polsce i zbliżaniem się poziomu życia Polaków do sytuacji mieszkańców tzw. „starej piętnastki”, obserwować będziemy rosnący popyt na usługi restauracyjne. Już w chwili obecnej – spoglądając 10 lat w przeszłość – widzimy ogromną różnicę w zachowaniach naszych klientów. Wzrost zamożności Polaków sprawił, że posiłek poza domem jest dużo bardziej naturalny i staje się codziennością dla coraz większej grupy klientów. W celu zdobycia środków na pokrycie kosztów naszej strategii roz-

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

Segment premium zagro¿ony Zarząd PolRest SA w sprawozdaniu finansowym: Ograniczenie liczby prowadzonych lokali gastronomicznych, a następnie całkowite zaniechanie przez spółkę działalności gastronomicznej było w rzeczywistości nie tyle przyczyną, co skutkiem katastrofalnego (o blisko 1/3 w stosunku do roku 2008) załamania się w roku 2009 przychodów spółki z działalności operacyjnej. Zarząd nie jest w stanie jednoznacznie określić przyczyn tego zjawiska. Zapewne brak popytu na świadczone przez spółkę usługi był spowodowany różnymi czynnikami, które nakładając się na siebie, ostatecznie pozbawiły spółkę możliwości dalszego funkcjonowania. Nie można przy tej okazji nie

wspomnieć o takich – powszechnie przecież, w tym także w Polsce odczuwanych zjawiskach – jak ogólnoświatowy kryzys finansowy, czy będące jego konsekwencją znaczne zmniejszenie liczby turystów zagranicznych i załamanie się popytu wewnętrznego na usługi, dla których okresem rozwoju jest jedynie okres prosperity gospodarczej, a więc także na usługi gastronomiczne, z których korzystanie w naszym kraju wciąż jeszcze uchodzi za swojego rodzaju zbytek i rozrzutność. Należy zauważyć, iż spadek przychodów odnotowały w roku 2009 przede wszystkim te przedsiębiorstwa gastronomiczne, których lokale pozycjonowane były w segmencie premium.

40 000 30 000

Przychody ze sprzedaży

42 688

50 000

30 823

Wyniki finansowe PolRest SA tys. zł

Strata ne o

20 000 10 000 -10 000

2009

2008

-20 000

-1 874

-30 000

i zamknięciem niektórych lokali. Jednak firma – po wprowadzeniu planu naprawczego oraz nowej strategii – przewiduje, że już od przyszłego roku jej wyniki będą znacząco rosnąć. Spółka Jana Kościuszki – Polskie Jadło – osiągnęła w 2009 roku przychody ze sprzedaży w wysokości 13,9 mln zł, z czego 4,5 mln zł z działalności gastronomicznej. Oznacza to spadek o 46,77 proc. w stosunku do ubiegłego roku. – Znaczne zmniejszenie przychodów niemalże we wszystkich aspektach prowadzenia działalności zarówno gastronomicznej, sprzedaży operatyw, jak i handlowej miał niewątpliwy wpływ na to, iż spółka nie ma wystarczajacej płynności finansowej, a co za tym idzie problemy z bieżącym reguloR Y N E K

waniem zobowiązań – tłumaczył zarząd w komentarzu do wyników finansowych. Tymczasem największe problemy ma spółka PolRest, nad którą od kilku miesięcy wisi widmo upadłości. Umowy kredytowe wypowiedziały jej Deutsche Bank oraz PKO BP, a sieć lokali Rooster i Invito systematycznie się kurczyła. 14 lutego 2010 roku firma zaprzestała prowadzenia podstawowej działalności (gastronomicznej). W czerwcu br. zarząd firmy PolRest SA poinformował o złożeniu wniosku o otwarcie postępowania likwidacyjnego w odniesieniu do dwóch spółek z Grupy Kapitałowej: Dagma Aran oraz Maltpol. W obu spółkach PolRest ma 100 proc. udziałów. ■

G A S T R O N O M I C Z N Y

2 0 1 0 / R A P O R T

R E K L A M A

-50 000

-42 824

-40 000

NewConnect Pierwsz¹ spó³k¹ gastronomiczn¹ notowan¹ na NewConnect by³a Maxipizza

Piêciu graczy na NewConnect Aktualnie na rynku alternatywnym notowanych jest piêæ spó³ek gastronomicznych. A¿ cztery z nich zadebiutowa³y dwa lata temu, najm³odsza – Ibiza Ice Cafe – w marcu bie¿¹cego roku Restauracje i kluby muzyczne Wyniki finansowe R&C Union SA Przychody ze sprzedaży Zysk/strata ne o

15 000

tys. zł

13 978

20 000

15 447

1 748

10 000 5 000 0 2009 -5 000 -10 000

2008 -4 340

nad 13 mln zł na rozwój. W I kw. 2010 r. firma uzyskała przychody netto w wysokości 4 899,6 tys. zł., co oznacza wzrost o 42,6 proc. w porównaniu do I kwartału 2009 r. Jak informują przedstawiciele firmy, wzrost przychodów jest w dużej mierze efektem zmiany w formie zarządzania w kolejnych lokalach – z zasad ffranczyzowych na operatorskie. W ostatnim czasie w spółce nastąpiły zmiany w składzie zarządu. Nowym prezesem został Norbert Okowiak. Dotychczasowy prezes – Piotr Mikołajczyk – objął funkcję członka rady nadzorczej firmy.

Fot. Shutterstock

Debiut spółki R&C Union SA miał miejsce 25.06.2008 r. Firma powstała w 2007 r. z połączenia spółek Feniks Polska (zarządzającej siecią Sioux) i Lizard King. Aktualnie spółka ma w portfolio 13 restauracji Sioux, 4 Fenix oraz 5 klubów Lizard King oraz 2 Fever. Większość lokali prowadzona jest na zasadzie umowy operatorskiej, kilka – franczyzowej. Spółka cały czas poszukuje nowych lokalizacji pod swoje marki w największych miastach. W połowie maja 2009 r. podpisana została umowa inwestycyjna z funduszem Enterprise Venture Fund I, dzięki której spółka zyskała po-

Lodziarnio-kawiarnie segmentu premium Ibiza Ice Cafe SA jest najmłodszą spółką gastronomiczną obecną na NewConnect. Debiut miał miejsce w marcu 2010 r. Ibiza Ice Cafe to spółka budująca sieć lodziarnio-kawiarni segmentu premium. Prezesem jest Tomasz Haligowski.

Aktualnie pod logo sieci działają 4 lokale. Do końca 2011 r. ma ich być ok. 20. Pierwszy lokal został otwarty w maju 2009 r. we Wrocławiu. W styczniu spółka przeprowadziła emisję prywatną akcji, z której pozyskała 1,2 mln zł. Środki zostały

R Y N E K

przeznaczone na rozwój sieci lokali własnych oraz rozruch franczyzy. Ponadto firma planuje realizację kolejnej emisji akcji z prawem poboru o wartości do 3,5 mln zł. Dzięki temu chce przyspieszyć ekspansję i zadebiutować w kolejnych mia-

G A S T R O N O M I C Z N Y

stach, m.in. w Warszawie. Pakiet kontrolny Ibiza Ice Cafe (40,24 proc. kapitału i głosów) jest w rękach funduszu Astoria (należy do Wrocławskiego Domu Maklerskiego SA). Około 30 proc. akcji spółki należy do nowych akcjonariuszy.

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

NewConnect Sushi w trzech brandach Wyniki finansowe PFR SA Przychody ze sprzedaǏy

12 000

Zysk/strata netto

10 000

tys. zł

10 705

14 000

8 000 6 000 4 000 61

2 000 0 2009

2008

Fot. Shutterstock

-2 000

-671

tamy w raporcie kwartalnym spółki, zarząd planuje osiągnięcie wzrostu sprzedaży oraz zysku netto widoczne w kolejnych kwartałach 2010 r. Spółka zintensyfikuje działania zmierzające do umocnienia jej pozycji poprzez m.in.: utrzymywanie dotychczasowych i pozyskiwanie nowych klientów, utrzymanie dyscypliny kontroli kosztów bieżącej działalności operacyjnej, poszukiwanie atrakcyjnych lokalizacji dla nowych restauracji, rozwój restauracji o najwyższej rentowności, sprzedaż lokali mniej rentownych oraz rozwój sieci dostawców i producentów żywności i racjonalizacji decyzji zakupowych.

11 969

Pierwsze notowanie Premium Food Restaurants SA miało miejsce 18 grudnia 2008 r. Spółka operuje sieciami restauracji oferującymi sushi: 77 Sushi, 77 Soho i 77 Nodle Bar. Prezesem zarządu spółki jest Aleksandra Gawrylak. Obecnie w portfolio firmy znajduje się 13 lokali. Pierwsza restauracja tej sieci została otwarta w styczniu 2004 r. w Warszawie. W pierwszym kwartale 2010 r. spółka wypracowała zysk netto w wysokości 36 827 zł (61 807 zł straty w I kw. roku poprzedniego). Przychody netto ze sprzedaży wyniosły 2 702 128 zł (2 248 301 w I kw. 2009 r.). Jak czy-

Pierwsza na NewConnect

Ekskluzywne japoñskie restauracje Wyniki finansowe Sakana SA

Zysk/strata netto

10 000 8 000 6 000 385

4 000 2 000

Wyniki finansowe Maxipizza SA

0 2008 3 500 3 000

R Y N E K

niesienie przychodów generowanych z cateringu oraz rozwój sieci w systemie franczyzowym, który firma uruchomiła niedawno. W pierwszym kwartale bieżącego roku przychody netto spółki wyniosły 3 384 965 zł, wobec 3 209 373 zł w pierwszym kwartale 2009 r. Zysk netto spółki to 106 036 zł (210 763 zł straty w analogicznym okresie roku poprzedniego).

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 500

Zysk/strata ne o

2 000 1 500 1 000 500 0 -500 -1 000 -1 500

2 0 1 0 / R A P O R T

2009

2008 -886

Pierwsze notowanie Sakana SA miało miejsce 8 maja 2008 r. Firma powstała w 2001 roku i jest właścicielem sieci ekskluzywnych japońskich restauracji Sakana Sushi Bar. Prezesem zarządu firmy jest Tomasz Romanik. Aktualnie sieć liczy sześć placówek. Jak wynika z raportu rocznego spółki, strategia rozwoju firmy na 2010 rok zakłada umocnienie pozycji istniejących restauracji, pod-

tys. zł

Przychody ze sprzedaży

2 572

2009

-1 161

-2 000

chłowicach oraz Katowicach. W pierwszym kwartale bieżącego roku spółka uzyskała przychody netto ze sprzedaży w wysokości 785 tys. zł netto (754 tys. zł rok wcześniej). Zysk netto wyniósł 30 tys. zł w porównaniu do 81 tys. zł straty netto w analogicznym okresie roku poprzedniego. W roku 2010 firma planuje powiększenie sieci, co jej zdaniem powinno wpłynąć na poprawę wyników finansowych.

12 000

2 913

14 000

12 615

16 000

13 596

tys. zł

Przychody ze sprzedaǏy

Maxipizza SA jako pierwsza spółka gastronomiczna zadebiutowała na giełdzie. Jej debiut miał miejsce 21 lutego 2008 r. Firma powstała w 2002 roku w Kielcach. Prezesem zarządu jest Paweł Molenda. Strategia spółki zakłada ekspansję terytorialną oraz zwiększenie liczby restauracji dzięki franczyzie. Obecnie spółka prowadzi 7 pizzerii zlokalizowanych w: Rzeszowie, Kielcach, Krakowie, Tychach, Sosnowcu, Święto-

Rynek kawy Roœnie sprzeda¿ napojów w gastronomii

Kryzys nie zahamowa³ rozwoju rynku kawy Euromonitor prognozuje, ¿e wzrost spo¿ycia kawy w gastronomii bêdzie trwa³ jeszcze piêæ lat. Liczba kawiarni i barów kawowych w du¿ych miastach, g³ównie na dworcach kolejowych, lotniskach, stacjach benzynowych i w centrach handlowych bêdzie ros³a. Znane marki, takie jak Segafredo czy Lavazza bêd¹ zwiêksza³y sprzeda¿, pod warunkiem wspaprcia sprzeda¿y promocjami

olscy konsumenci piją kawę dwa razy częściej niż herbatę – ma to związek z tradycja spożywania kawy podczas spotkań towarzyskich, a także z rozwijającą sie ostatnio nową kulturą kawy. Sprzedaż kawy w handlu detalicznym sięgnęła 110 tys. ton w 2009 roku, co plasuje Polskę na szóstym miejscy na świecie. Polska jest największym rynkiem kawy w Europie Środkowej i Wschodniej, jeżeli wziąć po uwagę tylko handel detaliczny i ustępuje tylko Rosji, jeżeli dodamy także spożycie w gastronomii. Polacy spożywają trzy kilogramy kawy na głowę mieszkańca – to dużo nawet w porównaniu do wielu krajów Europy Zachodniej. Możliwości dalszego wzrostu spożycia są więc ograniczone. Z drugiej strony mamy jednak do czynienia ze zmianą sposobu spożycia kawy przez Polaków, co daje producentom nowe możliwości.

Nasycenie rynku W przeliczeniu na mieszkańca Polacy spożywają około 4,5 kilograma

gorących napojów rocznie. To więcej niż w innych krajach wschodniej Europy i na podobnym poziomie do średniej w zachodniej Europie. W Polsce dominuje tradycyjne spożywanie napojów w domu – ten rynek zbliża się już do nasycenia i trudno liczyć na dalszy znaczący wzrost. Z drugiej jednak strony rośnie sprzedaż napojów w gastronomii. Polacy coraz częściej odwiedzają kawiarnie, które stały się popularnym miejscem spotkań towarzyskich i służbowych. Nawet obecne spowolnienie gospodarcze nie wyhamowało znacząco wzrostu spożycia napojów w gastronomii.

jach żywieniowych Polaków i rosnących wydatkach na jedzenie poza domem. Ten trend był podstawą sukcesu pierwszych sieci barów kawowych w Polsce takich jak Coffeeheaven, Cafe Nescafe i Tchibo. Po sukcesie pierwszych sieci, w Polsce pojawiła się kolejna fala międzynarodowych operatorów barów kawowych. Starbucks otworzył swój pierwszy polski

bar w 2009 roku. Rosnący rynek przyciągnął także uwagę polskich firm działających dotąd w branży prasy, książek i multimediów. Dwie duże sieci – Empik i HDS – utworzyły spółkę w celu inwestycji w bary kawowe w swoich salonach. Także Ruch, największy operator kiosków w Polsce, także zaczął inwestować w bary kawowe. ■

Udzia³y barów kawowych w rynku w Polsce 3%

20%

23%

3% 3%

Wzrost spo¿ycia napojów Wzrost sprzedaży gorących napojów w gastronomii jest wynikiem rosnących dochodów, a także zmiany stylu życia w miastach. Mieszkańcy większych miast coraz częściej spotykają się w barach kawowych i kawiarniach. Jednocześnie wzrost ruchu samochodowego przekłada się na rosnącą sprzedaż kawy na stacjach benzynowych. Dynamika spożycia kawy w gastronomii jest znacznie wyższa niż w przypadku handlu detalicznego. Ma to związek ze zmianą w zwycza-

14% 8%

4% 4%

Coffeeheaven

Café Nescafé

Empik Cafe

I coffee

Cafe Club

W Biegu Café

Voyage Café

Costa Coffee

Green Coffee

McCafé

Inne Źródło: Euromonitor International

Dynamika sprzeda¿y kawy w Polsce (wzrost rok do roku)

Sprzeda¿ kawy w Polsce (liczba kubków na mieszkañca) 627

Kawa - handel detaliczny Kawa - gastronomia

6,0

500

5,0

500

3,0

200

2,0

100

1,0

300

R Y N E K

2013-14

2012-13

Źródło: Euromonitor International

2011-12

2010-11

2009-10

Kawa - liczba kubków - gastronomia

2008-09

2014

Kawa - liczba kubków - handel detaliczny

2007-08

2009

2004-05

2004

2006-07

0,0

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

R E K L A M A

4,0

400

2005-06

600

579

700

proc.

7,0

Kawiarnie Coffeeheaven i Empik Cafe: rywalizacja o fotel lidera

Kawiarnie coraz ekspansywniej W Polsce dzia³a oko³o 10 sieci kawiarni, które w swoim portfolio maj¹ powy¿ej 10 kawiarni. Do koñca br. sytuacja raczej nie ulegnie zmianie, choæ do czo³ówki aspiruj¹ takie marki, jak Starbucks czy Coffeeshop Company Paulina Mroziak, pmroziak@brog.pl

Zbyt ma³o turystów

Wiêksza konkurecja

Jakub Jasiak, dyrektor operacyjny Tizia Polska: Obecną sytuację na rynku oceniamy raczej pozytywnie. Są jednak pewne zjawiska, z których nie jesteśmy zadowoleni, gdyż mają one wpływ na popularność naszych kawiarni. Jednym z takich problemów jest znacznie mniejsza liczba turystów przyjeżdżających do Polski w tym roku. Część naszych kawiarni znajduje się w centrach popularnych miast, jak Kraków, i tam odczuwamy pewną różnicę w porównaniu z latami ubiegłymi.

Beata Kosiba, eCoffee Sp. z o.o.: Rynek kawiarni w Polsce w dalszym ciągu dynamicznie się rozwija i ma w sobie znaczny potencjał. Należy również zaznaczyć, że w tej branży przybywa konkurencji, a klient polski staje się coraz bardziej wyedukowany w temacie kawy, a przez to bardziej wymagający. Rozdrobienie rynku kawiarnianego daje klientowi możliwość wyboru. My ze swojej strony proponujemy: kawę bardzo wysokiej jakości, najwyższe standardy obsługi potwierdzone wynikami badań zewnętrznych, specjalistycznych firm oraz unikalną atmosferę. To nasza recepta na sukces.

R Y N E K

Ogromny potencja³ wzrostu Vladan Armus, brand president Starbucks na region Europy Środkowo-Wschodniej: Bardzo zachęca nas potencjał rozwoju rynku w Polsce, jednak zgodnie z naszą polityką nie ujawniamy danych inwestycyjnych dla poszczególnych rynków. Polski rynek kawiarni odnotował w ostatnim czasie bardzo duży wzrost. Od ponad roku jesteśmy jego częścią i cieszymy się mogąc oferować naszym klientom niepowtarzalną atmosferę i wyjąt-

G A S T R O N O M I C Z N Y

kowe wrażenia, które określamy jako „Starbucks Experience”. Wyniki badania przeprowadzonego przez GfK Polonia dla dziennika Rzeczpospolita pokazują, że Polacy wydają w kawiarniach coraz więcej pieniędzy. Grupa klientów, którzy wydają 21-30 zł wzrosła z 18 proc. w 2003 roku do 28 proc. w roku 2008. Z uwagi na fakt, że obecnie jedynie 8 proc. respondentów badania odwiedza kawiarnie regularnie, potencjał wzrostu tego sektora jest ogromny. Konsumpcja kawy przez polskie społeczeństwo w domu i poza domem w ostatnim dwudziestoleciu uległa potrojeniu.

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

R E K L A M A

Fot. Shutterstock

eheaven i umożliwić obu markom współpracę, tak by mogły się stabilnie rozwijać. Sieci kawiarni działające w Polsce to także znane i międzynarodowe marki (Costa Coffee, McCafe, Starbucks), do których słabość mają szczególnie ci, którzy znają je z zagranicy. Wielkim wydarzeniem w naszym kraju był debiut amerykańskiego Starbucksa (kwiecień 2009 roku), którym operuje giełdowy AmRest. Debiut w Polsce był mocno opóźniony. AmRest zapowiadał wcześniej, że pierwsze coffee shopy w naszym kraju powstaną przed końcem 2008 roku. Potem w planach był I kwartał 2009 roku, a następnie II kwartał. Obecnie sieć liczy pięć lokali i cieszy się ogromną popularnością. AmRest otrzymuje wiele zapytań od potencjalnych franczyzbiorców, ale zarząd firmy postanowił, że rozwój oparty będzie na środkach własnych i nie przewiduje się sprzedaży licencji. ■

ieci kawiarni w Polsce rozwijają się dość stabilnie, wypełniając rynkową niszę. W odróżnieniu od pizzerii czy tzw. „małej gastronomii”, franczyza jest raczej rzadkością w tym segmencie (licencje rozdaje jedynie Cafe Club, Mount Blanc i Coffeeshop Company). Za największymi i najdynamiczniej rozwijającymi się sieciami stoją inwestorzy. Tak jest m.in. w przypadku lidera – Coffeeheaven – który od kilku miesięcy znajduje się w portoflio brytyjskiego giganta Costa Limited (należy do koncernu Whitbread). Po tym przejęciu, na rynku gastronomicznym pojawiły się plotki, że polska marka zostanie zlikwidowana i zastąpi ją Costa Coffee, jednak spółka postanowiła zainwestować w Coffe-

Kawiarnie Najwiêksze sieci kawiarni (liczba lokali) w Polsce

Starbucks

Cafe Castellari

Green Coffee

The Coffeeshop Company

Pijalnie Czekolady E.Wedel

Mount Blanc

Costa Coffee

McCafe

W Biegu Cafe

Cafe Club

I coffee

Cafe Nescafe

Empik Cafe

Coffeeheaven 0

Fot. Shutterstock

63 100 Źródło: Horecanet.pl

Nazwa sieci

Liczba placówek

Planowane otwarcia do końca br.

Typ ﬁnansowania rozwoju

Właściciel

inwestor prywatny

Costa Limited

giełda

joint venture EM&F oraz HDS

środki własne

Nestle Polska SA

Coffeeheaven

bd.

Empik Cafe

Cafe Nescafe

bd.

I coffee

giełda

Ruch SA

Cafe Club

franczyza

Contel Sp. z o.o.

W Biegu Cafe

bd.

środki własne

Dominata Sp. z o.o.

McCafe

bd.

środki własne

McDonald’s Polska

Costa Coffee

prywatny inwestor

eCoffee Sp. z o.o.

Mount Blanc

środki własne, franczyza

Mount Blanc Sp. z o.o.

Pijalnie Czekolady E.Wedel

środki własne, franczyza

Pijalnie Czekolady Sp. z o.o.

The Coffeeshop Company

środki własne, franczyza

Tizia Polska Sp. z o.o.

Green Coffee

bd.

środki własne

Green Coffee Sp. z o.o.

Cafe Castellari

bd.

środki własne

Cafe Castellari B. Kaszycki

Starbucks

min.1

giełda

AmRest Coffee Sp. z o.o. Źródło: Horecanet.pl

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

R E K L A M A

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

Sieci opieraj¹ swój rozwój g³ównie na franczyzie

McDonald’s liderem Ma³gorzata Bo¿ym, mbozym@brog.pl

daniem obserwatorów rynku, fast food to jedyny segment, który został ominięty przez kryzys. Niektórzy twierdzą nawet, że był on niezwykle pomocny w jego rozwoju. Dowodem na to może być fakt, że wszystkie prezentowane tu sieci mają ambitne plany rozwoju. McDonlad’s wystartował niedawno z kampanią „Mamy apetyt na nowe restauracje”, której celem jest znalezienie nieruchomości pod nowe lokale. Firma nie ma w zwyczaju informowania o liczbie planowanych otwarć, ale ujawnia, że ma zamiar otworzyć ich więcej niż w ubiegłym roku (17). Podobną politykę prowadzi AmRest – firma planuje w bieżącym roku otworzyć około 50-60 lokali, ale nie ujawnia szczegółowych planów. Wiadomo

jedynie, że nieco ponad połowę stanowić będą otwarcia KFC (obecnie 113 restauracji), a w drugiej kolejności – placówek Burger King (aktualnie w sieci działa 17 lokali). Plan Subway’a to 200 restauracji do 2015 roku, a do końca bieżącego roku będzie ich działało aż 50. Mr Hamburger, który znajduje się na czwartej pozycji w tym segmencie (pod względem liczby placówek), chce do końca roku otworzyć jeszcze pięć restauracji. Natomiast North Fish, który obecnie posiada 18 lokali chce powiększyć się o trzy lokale. Tyle samo placówek zamierza otworzyć sieć STP Multifood, w portfolio której znajduje się obecnie pięć restauracji. Większość z prezentowanych sieci (Subway, Mr Hamburger, STP Multifood) swój rozwój opiera na systemie franczyzowym. ■

Jest miejsce dla wielu nowych sieci Marzena Krupińska, dyrektor ds. rozwoju sieci Multifood STP: Rynek gastronomiczny w Polsce obecnie nie jest jeszcze do końca zagospodarowany. Wciąż widać miejsce dla wielu nowych sieci, które niewątpliwie powstaną, biorąc pod uwagę rosnące zapotrzebowanie. W modnych dziś centrach handlowych zauważalne jest duże zainteresowanie restauracjami typu fast food, ze względu na to, że Polacy po prostu lubią jeść w takich miejscach. Food courty wyglądają

w każdej galerii prawie tak samo: KFC i McDonald’s. Alternatywą dla nich jest Multifood STP – jedyna sieć, która może konkurować z potentatami na rynku. Często klienci mając do wyboru cheeseburgera czy schabowego wybierają właśnie polską kuchnię. Rodzime potrawy podane w nowoczesnej formie okazują się być strzałem w dziesiątkę. Perspektywy rozwoju sieci Multifood w najbliższej przyszłości są optymistyczne. Miejmy nadzieję, że polscy i zagraniczni konsumenci będą mieli coraz większy wybór lokali, chcąc wybrać się z rodziną na pyszny obiad poza domem.

R Y N E K

Niekwestionowa³ym liderem polskiego rynku fast foodowego jest oczywiœcie McDonlad’s z 242 lokalami w naszym kraju. O ponad po³owê mniej lokali dzia³a pod szyldem KFC. Daleko w tyle pod tym wzglêdem s¹: Burger King, North Fish, Subway, Mr Hamburger oraz STP Multifood Potencja³ rynku wysoce perspektywiczny Krzysztof Kłapa, dyrektor ds. korporacyjnych McDonald’s Polska: Otworzyliśmy w Polsce dotychczas 242 restauracje i wciąż oceniamy potencjał rynku jako wysoce perspektywiczny. Pomimo zwiększonej konkurencji w dalszym ciągu jest miejsce na nowe lokale i kolejne otwarcia. Przykładem takich lokalizacji mogą być mniejsze miejscowości najczęściej pomijane do tej pory w planach rozwojowych kluczowych marek. Dodatkowym bodźcem rozwoju dla naszego segmentu może być program budowy dróg i autostrad i związane z tym zwiększone zapotrzebowanie na usługi gastronomiczne, m.in. na tzw. MOPach (profesjonalnie zorganizowanych parkingach). Innego tego typu okazją będą niewątpliwie inwestycje realizowane z myślą o EURO 2012. W związku z tym, że polski rynek gastronomiczny jest coraz bardziej nasycony, rosnącą popularnością wśród osób zainteresowanych posiadaniem własnej restauracji cieszy się franczyza, a więc prowadzenie własnego lokalu pod uznaną marką i według sprawdzonego know-how. Odnotowujemy wzrost zapytań ze strony prywatnych przedsiębiorców zain-

G A S T R O N O M I C Z N Y

teresowanych tą formą działalności. Sądzimy, że tendencja ta utrzyma się przez dłuższy czas. W rękach licencjobiorców jest już ponad 40 proc. restauracji sieci McDonald’s w Polsce i liczba ta cały czas wzrasta. Z powodu szerokiej oferty na rynku gastronomicznym rosną także wymagania klientów, którzy oczekują urozmaiconej oferty produktowej o wysokich walorach smakowych i jakościowych. McDonald’s w tym zakresie będzie kontynuował swoją strategię oferowania gościom szerokiej i ciekawej gamy produktów za cenę uwzględniającą realia polskiego rynku. Kolejnym kierunkiem realizowanym przez naszą firmę będzie proponowanie nowych rozwiązań i koncepcji uwzględniających konsumenckie preferencje. Jednym z przykładów takich realizacji jest rozwój lokali z opcją McCafe, tzn. znajdującą się wewnątrz restauracji oddzielną częścią kawiarnianą. Zamierzamy też kontynuować wraz z naszymi licencjobiorcami program modernizacji restauracji. Obecnie nową architekturę i wystrój prezentuje już ponad 60 proc. lokali polskiego McDonald’s. Innym wartym uwagi rozwiązaniem jest Gym&Fun – interaktywne miejsce zabaw dla najmłodszych. Pierwsze Gym&Fun otwarto w Gdańsku. Kolejne jeszcze w tym roku.

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

R E K L A M A

Fot. Shutterstock

Fast food

Fast food Nazwa sieci

Liczba lokali

Planowane otwarcia do końca b.r.

Typ ﬁnansowania rozwoju

Właściciel

McDonald‘s

242

McDonald’s nie informuje o szczegółach planu otwarć. Firma ujawnia jednak, że tegoroczny plan zakłada uruchomienie większej liczby lokalizacji niż w ubiegłym roku (w 2009 roku otwarto 17 nowych restauracji).

środki własne, franczyza

McDonald‘s Polska Sp. z o.o.

KFC

113

GPW

AmRest Holdings SE

Burger King

W 2010 r. AmRest planuje otworzyć 50-60 restauracji. Około połowę z tego stanowić będą otwarcia w Polsce. Wśród otwarć w naszym kraju nieco ponad połowę stanowić będą otwarcia KFC, a w drugiej kolejności będą to placówki Burger King.

Subway

franczyza

Subway Intl. B.V.

Mr Hamburger

około 5

franczyza

Pakt S.J.

North Fish

środki własne

North Food Polska SA

STP Multifood

franczyza

Multifood STP Sp. z o.o. Źródło: Horecanet.pl

200 restauracji do 2015 roku Martin Princ, przedstawiciel Subway’a na Europę Środkowo-Wschodnią: Rozpoczęliśmy rozwój w Polsce w 2000 r. Pod koniec 2006 r. mieliśmy tylko 6 restauracji. W związku z możliwościami i perspektywami polskiego rynku zdecydowaliśmy się przyspieszyć nasz rozwoj. Polscy

klienci są bardzo wymagajacy – oczekują dużo wyższej jakości niż klienci z zachodniej Europy. Z drugiej jednak strony Polacy są znani z tego, że lubią wydawać pieniądze na produkty o wysokiej jakości. Rynek gastronomiczny w Polsce staje się coraz bardziej wyspecjalizowany. Wierzymy, że na polskim rynku nadal są duże możliwości. Nasz plan to 200 restauracji do 2015 r.

Najwiêksze sieci fast food (liczba lokali) w Polsce STP Multifood

Burger King

North Fish

Mr Hamburger

Fot. Shutterstock

Najbli¿sze dwa lata okreœl¹, jaki bêdzie rynek Subway

KFC

113

McDonald’s

Źródło: Horecanet.pl

242 0

100

150

200

250

300 R Y N E K

Paweł Wachnik, prezes zarządu North Food Polska: To nie jest łatwy rok dla branży. Wszechobecne słowo kryzys oraz ostatnie tragedie odcisnęły bardzo duże piętno. Jednakże nasze oceny dotyczące przyszłości są optymistyczne. Rynek się weryfikuje i daje duże możliwości rozwoju. Nasz klient jest coraz bardziej

G A S T R O N O M I C Z N Y

świadomy swoich potrzeb i wymagań. Oczekuje też, że pieniądze które wyda będą adekwatne do tego co dostanie. Moim zdaniem najbliższe 2 lata określą, jaki będzie to rynek. Wierzę, że będzie rósł i dynamicznie się rozwijał. Dowodem na to jest też fakt, że jeszcze w tym roku będziemy startowali z nowym formatem.

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

R E K L A M A

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

Pizzerie Da Grasso zdobywa rynek

Szybki rozwój sieci pizzerii

ieci pizzerii w Polsce zapowiadają intensywny rozwój jeszcze w bieżącym roku. Oprócz Da Grasso, które otworzy prawdopodobnie siedem nowych lokali, ekspansję zapowiada także Telepizza (planowane 5-6 nowych placówek), Gruby Benek (minimum

Sama pizza to za ma³o Magdalena Piróg, wiceprezes Da Grasso Sp. z o.o.: Segment pizzerii nadal bardzo dynamicznie się rozwija. Obserwujemy jednak wyraźny trend, który świadczy o zmianach na polskim rynku. Sieci, które chcą nadal się rozwijać muszą dostosować swoją ofertę do potrzeb klientów. Oznacza to przede wszystkim wprowadzanie do menu nowych potraw. Sama pizza to już stanowczo za mało. Klienci chcą mieć większy wybór dań, sałatek, deserów oraz przekąsek. W przypadku lokali sprzedających swoje produkty w opcji z dowozem, bardzo ważna jest szybkość realizacji zamówienia. Sieć Da Grasso posiada w Łodzi dwa lokale Da Grasso Express, które dostarczają dania w 30 minut.

R Y N E K

w przypadku wspomnianej już spółki Da Grasso, która w zeszłym roku uruchomiła koncept restauracji z obsługą kelnerską oraz rozbudowanym menu. Mianem casual dining może poszczycić się także Pizza Hut, Dominium, Pizza Marzano oraz Fabryka Pizzy. ■

Polska jest rynkiem perspektywicznym Dariusz Bąk, prezes zarządu Telepizza Poland Sp z o.o.: Rok 2010, podobnie jak 2009, jest trudny dla firm działających w sektorze gastronomii i wymaga dużych nakładów finansowych zarówno na reklamę, jak i promocje konsumenckie. Nie zmienia to jednak faktu, że Polska jest rynkiem perspektywicznym i – wraz ze wzrostem przychodów konsumentów – mają szanse dynamicznie rosnąć przychody firm. W roku 2011 spodziewam się ożywienia rynku, zaś rok 2012 powinien przynieść wzrosty porównywalne z tymi z lat 2007 i 2008. Rynek pizzerii jest jednym z najbardziej konkurencyjnych, ponieważ obec-

nych jest na nim nie tylko kilkanaście sieci, ale również niezliczona ilość niezrzeszonych pizzerii, a nawet restauracji i barów oferujących pizzę jako uzupełnienie menu. Oczywiście nadal jest na rynku miejsce na kolejne pizzerie, niemniej ryzyko porażki jest znacznie większe niż w poprzednich latach. Zapewne z tego powodu obserwujemy znaczący wzrost zainteresowania systemem franczyzowym Telepizza Poland. Uczestnictwo w sieci, która dysponuje profesjonalnym wsparciem i reklamą znaczenie zwiększa szansę, że nowo otworzona pizzeria będzie od pierwszego miesiąca dochodowa.

R E K L A M A

Paulina Mroziak, pmroziak@brog.pl

sześć otwarć), Biesiadowo, które dzięki 15 nowym lokalom będzie posiadać około 60 pizzerii oraz Pizzerie K-2 (sieć 23 placówek zamierza powiększyć się o 10 restauracji). Plany rozbudowy sieci rynkowym graczom ułatwia system franczyzowy. Koszty otwarcia pizzerii są raczej niewielkie i zaczynają się już od 40 tys. zł (jak w przypadku Biesiadowa). „Droższe” koncepty (np. Telepizza, która podaje, że minimalna kwota inwestycji wynosi 180 tys. zł) zaproponowały w tym sezonie promocje dla licencjobiorców, które polegają na zwolnieniu z niektórych opłat. Promocja ta ważna jest dla przedsiębiorców chcących uruchomić pizzerie w dużych miastach, przez co sieć znacznie wzmocni swoją pozycję. Zdaniem analityków segment pizzerii jest odporny na kryzys. Dzieje się tak między innymi poprzez rozbudowany system dostaw do biur i domów. Prym wśród dostawców wiedzie Telepizza, która około połowę przychodów osiąga właśnie dzięki dostarczaniu pizzy (choć w dostawie częściej niż w lokalu obowiązują liczne promocje cenowe). Pozycji Telepizzy może zagrozić w najbliższym czasie spółka Da Grasso, która w I połowie 2010 roku uruchomiła pierwsze lokale sieci Da Grasso Express. Założeniem tego konceptu jest serwowanie dań na wynos lub ich dowóz. Będą one powstawać głównie na osiedlach – jako wzmocnienie najpopularniejszych rejonów Da Grasso. „Expressy” to lokale, które nie posiadają sal konsumpcyjnych i mają powierzchnię około 60-70 mkw. W związku z tym z punktu widzenia franczyzobiorcy są one tańsze

w eksploatację. Ponadto wartość inwestycji w tego typu placówkę jest niższa niż standardowo i wynosi około 100 tys. zł. Oprócz dowozu, drugim znaczącym trendem na rynku pizzerii, jest aspiracja niektórych sieci do miana lokali casual dining. Tak jest

Fot. Telepizza

Fot. Shutterstock

Na polskim rynku gastronomicznym dzia³a osiem sieci pizzerii, które w swoim portfolio maj¹ wiêcej ni¿ 20 lokali. W segmencie tym prym wiedzie Da Grasso. Spó³ka chce do koñca br. operowaæ ju¿ 210 restauracjami

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

Pizzerie Nazwa sieci

Liczba placówek

Planowane otwarcia do końca br.

Typ ﬁnansowania rozwoju

Właściciel

Da Grasso

203

franczyza

Da Grasso Sp. z o.o.

Telepizza

119

5-6

franczyza

Telepizza Poland Sp. z o.o.

Gruby Benek

6-10

franczyza

GB s.c.

Pizza Dominium

bd.

franczyza, środki własne

Dominium SA

Pizza Hut

bd.

giełda

AmRest Holdings SE

Biesiadowo

franczyza

PPHU Wojtex

Pizzerie K-2

franczyza

PHU Kaczor-Kaczmarek sp.j.

Pizza Pai

bd.

środki własne

Agapes Sp. z o.o.

Solo Pizza

min. 5 do końca 2011 r.

franczyza

Solo Pizzeria s.c.

Maxipizza

bd.

franczyza, NewConnect

Maxipizza SA

Pizza Marzano

bd.

środki własne

PizzaExpress Polska Sp. z o.o.

La Primera

franczyza

PPUH La Primera Dariusz Szastok

La Torree

franczyza

Restpol Sp. z o.o.

Fabryka Pizzy

maks. 3

środki własne, franczyza

SUUS G.D. Kłos Sp.J. Źródło: Horecanet.pl

Rynek pizzerii mocno nasycony

Najwiêksze sieci pizzerii (liczba lokali) w Polsce

Fabryka Pizzy

La Torre

La Primera

Pizza Marzano

Maxipizza

Piotr Zientała, prezes zarządu Restpol Sp. z o.o.: Według naszej opinii rynek pizzerii jest mocno nasycony. Bardzo dużo placówek rozwija swój biznes poprzez stworzenie modelu franczyzowego. Obecnie ten segment rynku gastronomicznego

Pizza Pai

Pizzerie K-2

Biesiadowo

Fot. Shutterstock

Pizza Hut

Dominium

Gruby Benek

Telepizza

Kryzys zauwa¿alny dopiero w tym roku

119

Da Grasso

203 0

100

200

300 Źródło: Horecanet.pl

cały czas odczuwa jeszcze skutki kryzysu gospodarczego, mimo bardzo dobrych wyników makroekonomicznych polskiej gospodarki. Potencjalni klienci rzadziej niż w latach ubiegłych korzystają z możliwości zjedzenia posiłku w restauracji.

R Y N E K

Wojciech Goduński, właściciel sieci pizzerii Biesiadowo: Obecna sytuacja na rynku gastronomicznym jest dosyć skomplikowana, gdyż dopiero w tym roku kryzys w tym segmencie jest zauważal-

G A S T R O N O M I C Z N Y

ny. Konsumenci ostrożniej wydają swoje pieniądze. Branża pizzerii, mimo kryzysu, nadal dość prężnie się rozwija i myślę, że będzie rozwijała się nadal. Konsumenci mają potrzebę wyjścia do lokalu, a coraz rzadziej stać ich na stołowanie się w drogich restauracjach. I tu właśnie alternatywą są pizzerie.

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

R E K L A M A

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

Sushi Segment lokali oferuj¹cych sushi wydaje siê byæ bardzo atrakcyjny

Modna kuchnia japoñska

Fot. Shutterstock

Liderem tego segmentu jest sieæ Sushi Bar Nigiri. Dwie spó³ki operuj¹ce restauracjami serwuj¹cymi dania kuchni japoñskiej notowane s¹ na NewConnect. I chocia¿ lokali oferuj¹cych sushi w naszym kraju przybywa szybko, to sieci niechêtnie mówi¹ o swoich planach rozwoju

Ma³gorzta Bo¿ym, mbozym@brog.pl

ostatnim czasie segment lokali oferujących sushi rozwija się dynamicznie. Moda na kuchnię japońską panuje głównie w dużych miastach, jednak coraz częściej bary tego typu powstają również w mniejszych miejscowościach w całej Polsce. Aż sześć z ośmiu ujętych w zestawieniu sieci postawiło na rozwój poprzez system franczyzowy. Mniej dynamiczny jest przyrost klientów tego sektora. ■

Sushi fast food

Liczba lokali

Planowane otwarcia do końca br.

klientowi jest wyjątkowy i szybko zdobywa zwolenników. Zwróciliśmy się z naszą ofertą zarówno do tych osób, które już próbowały sushi i stały się jego fanami, jak i do tych, które do sushi zniechęcały różne czynniki. Tych barier jest bowiem kilka. Jedną z głównych jest cena. W Roller Sushi oferujemy świeży produkt dobrej jakości podany jednak tak, jak tanie i tak lubiane przez Polaków dania typu fast food. Oferujemy dobrą jakość sushi w cenie porównywalnej do dań serwowanych w restauracjach typu fast food. Dzięki konkurencyjnej cenie zachęcamy większą liczbę Polaków do tego, by nie obawiali się spróbować sushi. Wyjątkowemu opakowaniu – tubie, sushi z Roller Sushi je się tak łatwo, jak hot doga. W ciągu kwartału udało nam się obsłużyć ok. 10000 klientów, którzy w konsekwencji zweryfikują nasz produkt.

Typ ﬁnansowania rozwoju

Właściciel

Sushi Bar Nigiri

bd.

franczyza

Volt Studio

Sushi77

bd.

środki własne, NewConnect

Premium Food Restaurants SA

Hana Sushi

bd.

środki własne, ﬁrma niedawno uruchomiła program franczyzowy

East Food & Partners Sp. z o.o.

Sakana Sushi Bar

bd.

środki własne, ﬁrma niedawno uruchomiła program franczyzowy, NewConnect

Sakana SA

Sensi Sushi

spółka nie ma w planach nowych otwarć do końca roku

środki własne, franczyza

Sensi Sushi s.c.

Dom Sushi

bd.

środki własne, franczyza

SAN s.c.

Planet Sushi

bd.

Rosinter Polska Sp. z o.o.

Roller Sushi

środki własne, franczyza

International Sushi Bistro Sp. z o.o. Źródło: Horecanet.pl

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

R E K L A M A

Zarząd Premium Food Restaurants w sprawozdaniu finansowym: PFR prowadzi działalność w branży charakteryzującej się dużą konkurencyjnością. Rynek usług restauratorskich, zwłaszcza w segmencie restauracji sushi wydaje się być bardzo atrakcyjny. Dostrzega to coraz więcej podmiotów gospodarczych. W bardzo szybkim tempie rośnie liczba nowo otwieranych restauracji sushi. Liczba konsumentów rośnie zaś w znacznie mniejszym stopniu. Przetrwają restauracje, które świadczą usługi na najwyższym poziomie. Do takich chcemy się zaliczać. Nasz cel to utrzymać obecnych i pozyskiwać nowych klientów ceniących sobie wyśmienitą jakość za rozsądną cenę. Nazwa sieci

na giełdzie branżowych spółek, strategia dużych inwestycji w czasie kryzysu może się wiązać z podwyższonym ryzykiem. Wyniki bilansowe na koniec 2010 zweryfikują wielu restauratorów. Rynek może wymusić uelastycznienie oferty i dostosować ją do możliwości finansowych konsumentów. Z naszych obserwacji kategorii w Polsce wynika, że popularność lokali typu fast casual rośnie. Konsument oczekuje podwyższonego standardu lokalu oraz produktu za rozsądną cenę. Bez względu na wydarzenia na rynku, Polacy nie rezygnują z dań typu fast food, a przy tym coraz więcej z nich sięga po sushi. To połączenie – wysokiej jakości i świeżości produktu z szybkim sposobem serwowania i atrakcyjną ceną – daje naszej sieci dobre perspektywy rozwoju. Produkt, który Roller Sushi proponuje

Miłosz Olesiński – COO spółki International Sushi Bistro: Spowolnienie gospodarcze wpłynęło na tempo wzrostu rynku restauracyjnego w Polsce. Konsumenci o bardziej utrwalonych przyzwyczajeniach będą raczej wybierać tańszą ofertę, dostosowaną do portfela niż zupełnie rezygnować z usług gastronomicznych. To dobry moment dla sieci typu fast food, do których Polacy zdążyli się już przyzwyczaić. Jeżeli chodzi o segment sushi, nasz pomysł to pionierskie wyzwanie szczególnie na polskim rynku. Tego typu przedsięwzięcia odniosły już sukces na rynkach międzynarodowych, między innymi w Australii i Stanach Zjednoczonych. Jak pokazują badania i wyniki notowanych

Atrakcyjny rynek

Casual dining Fot. Shutterstock

Casual dining bêdzie siê intensywnie rozwija³

Na lunch, na kolacjê

Casual dining w Polsce to wci¹¿ m³ody i trudny do zdefiniowania segment. Liderami rynku s¹ sieci Sphinx oraz Pizza Hut. Nieprêdko mo¿na spodziewaæ siê zmian

segmencie casual dining od lat króluje Sphinx (obecnie 96 placówek). Rynek ten nie jest jeszcze nasycony, ale – jak twierdzą eksperci – dość trudny. W Polsce dość ciężko przyjmują się zagraniczne sieci casual, a te polskie – długo budują swoją rozpoznawalność. Dodatkowo – segment ten stracił na kryzysie, kiedy to konsumenci wybierają raczej tańsze lokale. Giełdowa spółka Sfinks znalazła na to sposób – zamierza inwestować w koncept fast foodowy z menu opartym na „starych” markch Sphinx i Wook. Sieć postawi również na catering. Ponadto, aby oprzeć sie kryzysowi, sieci restauracji zaczęły inwestować w oferty dla klientów biznesowych, którzy w tym okresie „omijali” lokale premium. Powstało wiele ofert lunchowych, w tym najpopularniejsza „15 złotych w 15 minut” w Pizza Hut. Jak podkreśłają przedstawiciele sieci, rynek casual będzie rósł, co wynika z tak prozaicznego czynnika, jakim jest brak Nazwa sieci

czasu na co dzień. Tempo życia sprawia, że jadanie poza domem nieraz staje się koniecznością. Coraz częściej konsumenci wskazują też na potrzebę pewnego „wynagrodzenia” sobie trudów całego dnia. W tym kontekście segment restauracji casual dining – oferujący możliwość zjedzenia smacznego, dobrej jakości posiłku np. ze znajomymi, w przyjaznej, niezobowiązującej atmosferze – ma szczególny potencjał rozwoju na naszym rynku. Analizując menu najprężniej rozwijających się sieci restauracji casual dining, można zaobserwować, że większość z nich serwuje dania kuchni śródziemnomorskiej (głównie włoskiej i bliskowschodniej). Tymczasem badania GfK Polonia z jesieni ubiegłego roku wykazują, że lokale oferujące tego typu dania to około 10 proc. polskiego rynku restauracji. Eksperci twierdzą, że na polskim rynku jest jeszcze dużo wolnej przestrzeni dla restauracji serwujących dania kuchni śródziemnomorskiej. Portal Sybil.pl poinformował, że restauracje kuchni śródziemnomorskiej są najczęściej

Liczba placówek

Planowane otwarcia do końca br.

Sphinx

Pizza Hut

poszukiwanymi lokalami gastronomicznymi przez użytkowników tego serwisu. Innym trendem jest także zwrócenie większej uwagi na zdrowy tryb życia konsumentów i oferowanie bogatej oferty sałatkowej. Powstają także sieci nastawione na osoby dbające o zdrowie. Liderem w tym pod-seg-

mencie jest Green Way. Na rynek zdrowej żywności wchodzi także Wars – operator wagonów restauracyjnych w pociągach. Zimą 2010 roku spółka otworzyła w Warszawie restaurację Green Patio. Planowany jest rozwój tego konceptu – najpierw w oparciu o środki własne, a potem – przez franczyzę. ■

Widaæ o¿ywienie na rynku Mariola Krawiec-Rzeszotek, prezes zarządu Sfinks Polska SA: Od maja widać już ożywienie na rynku gastronomicznym, ale wzrosty są wciąż zbyt niewielkie, by odnotować znacząca poprawę na koniec roku. Część zniwelują bowiem gorsze wyniki z początku roku wynikające z utrzymującej się przez wiele miesięcy srogiej zimy oraz zdarzeń kwietniowych. Bardziej widocznego wzrostu sprzedaży w gastronomi oczekujemy dopiero w przyszłym roku, kiedy

zakładamy znaczną intensyfikację rozwoju naszych sieci, oraz w roku 2012. Tendencje te będą dotyczyć także segmentu casual dining, w którym działają nasze restauracje. Jest to obok fast food najatrakcyjniejszy segment rynku gastronomicznego. Od przyszłego roku, zamierzamy podjąć z fast foodami walkę o klienta wprowadzając koncepty typu express, działające w segmencie fast casual dining. Restauracje te będą oferowały dania na bazie menu Sphinx i Wook do szybkiego spożycia na miejscu lub w biegu. Chcemy stworzyć alternatywę dla fast foodów i wygrywać z nimi jakością.

Typ ﬁnansowania rozwoju

Właściciel

bd.

giełda

Sﬁnks Polska SA

bd.

giełda

AmRest Holdings SE

Green Way

2-3

prywatny inwestor, środki własne

Green Way SA

Bistro Flunch

bd.

środki własne

Agapes Polska Sp. z o.o.

Sioux

bd.

NewConnect, prywatny inwestor

R&C Union SA

Greco & Ready’s

min. 2

franczyza

Medsun SA

Cleopatra

bd.

franczyza

Restauracja Cleopatra Sp. z o.o.

Wook

bd.

giełda

Sﬁnks Polska SA

Vapiano

min. 1

środki własne

Bon Appetit Warszawa 1 Sp. z o.o. Źródło: Horecanet.pl

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

R E K L A M A

Paulina Mroziak, pmroziak@brog.pl

Wybrani dostawcy produktów i us³ug dla gastronomii Bongrain Polska Sp. z o.o.

Winterhalter Gastronom Polska Sp. z o.o.

Szko³a G³ówna Gospodarstwa Wiejskiego

ul. Farbiarska 69 bud. C 02-862 Warszawa tel. (22) 644 01 01 www.bongrain.pl

ul. Trakt Brzeski 62 B 05-077 Warszawa-Wesoła tel. (22) 773 25 52 www.winterhalter.com.pl

ul. Nowoursynowska 166 02-787 Warszawa tel. (22) 593 42 16 www.sggw.edu.pl

SEALED AIR POLSKA Sp. z o.o.

Lantmannen Unibake Poland Sp. z o.o.

MAPAL Polska Sp. z o.o.

ul. Ożarowska 28A 05-850 Ożarów Mazowiecki tel. (22) 731 59 01 www.sealedair.com/eu/pl

ul. Strużańska 10 05-126 Nieporęt/Stanisławów Pierwszy tel. (22) 772 42 54 www.unibake.com.pl

ul. Łąkowa 11 90-562 Łódź tel. (42) 636 34 84 www.mapal.pl

RM GASTRO POLSKA Sp. z o.o.

Huhtamaki Foodservice Poland Sp. z o.o.

TEDMARK Sp. z o.o.

ul. Skoczowska 94 43-450 Ustroń tel. (33) 854 73 26 www.rmgastro.pl

ul. Budowlana 6 41-100 Siemianowice Śląskie tel. (32) 888 57 00 www.huhtamaki.pl

ul. Żytnia 12 71-006 Szczecin tel. (91) 485 39 16 www.tedmark.pl

VERIPLAST POLAND Sp. z o.o.

Unilever Foodsolutions

TMT Sp. z o.o.

ul. Mszczonowska 75/83 96-100 Skierniewice tel. (46) 834 05 00 www.veriplast.com

ul. Bałtycka 43 60-960 Poznań tel. (61) 876 43 63 www.unileverfoodsolutions.pl

ul. Wojska Polskiego 161 18-402 Łomża tel. (86) 473 70 47 www.tmt.com

HELLMA Polska Sp. z o.o.

Fanex ¯erañ Sp. z o.o.

ul. Kraszewskiego 10/6 30-110 Kraków tel. (12) 261 80 40 www.hellma.pl

Radonice 5 A 05-870 Błonie tel. (22) 471 04 44 www.fanex.pl

Lactalis Polska Sp. z o.o.

Farutex Sp. z o.o.

LSI Software S.A.

ul. Bonifraterska 17 00-203 Warszawa tel. (22) 621 21 62 www.lactalis.pl

ul. Białołęcka 168 03-253 Warszawa tel. (22) 510 26 40 www.farutex.pl

ul. Przybyszewskiego 176/178 93-120 Łódź tel. (42) 680 80 00 do 99 www.lsisoftware.pl

Eurocash Gastronomia Sp. z o.o.

Rational Polska Sp. z o.o.

Zak³ady T³uszczowe BIELMAR Sp. z o.o.

Ul. Pass 20 C 05-870 Błonie tel. (22) 731 02 00 www.gastronomia.eurocash.pl

ul. Trylogii 2/16 pok. 41 01-982 Warszawa tel. (22) 864 93 28 www.rational-polska.pl

ul. Sempołowskiej 63 43-300 Bielsko-Biała tel. (33) 81 98 200 www.bielmar.pl

SUBWAY Vermieetungs – und Servicegesellschaft m.b.H.

Makro Cash and Carry Polska S.A.

Jantar Wody Mineralne Sp. z o.o.

Al. Krakowska 61 02-183 Warszawa tel. (22) 500 00 00 www.makro.pl

ul. Żurawia 24 78-100 Kołobrzeg tel. (94) 351 11 55 www.wodajantar.pl

Gymnastická 2418/2 16900 Prague 6 tel. 00-800-112-4063 www.subway.pl

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

Wybrani dostawcy produktów i us³ug dla gastronomii Segafredo Zanetti Poland Sp. z o.o. ul. Partyzantów 7 32-700 Bochnia tel. (14) 615 41 00 www.segafredo.pl

Werner & Mertz Polska Sp. z o.o.

Micros Fidelio Polska Sp. z o.o.

ul. Okólna 40 05-270 Marki tel. (22) 771 46 74 www.werner-mertz.p

ul. Rakietników 52 02-495 Warszawa tel. (22) 867 67 85 www.hugin.pl

Chairconcept Sp. z o.o.

Grass Cavagna Group Polska

ul. Dąbrowskiego 6 87-100 Toruń tel. (56) 660 05 24 www.chairconcept.com

ul. Mazowiecka 6 09-100 Płońsk tel. (23) 662 68 01 www.grass.pl

ComfortExpress Sp. z o.o.

P.P.W. GiP Sp. z o.o.

AGED Sp. z o.o.

Opatkowice 146 32-100 Proszowice tel. (12) 356 51 98 www.comfortexpress.pl

ul. Astronomów 3 01-450 Warszawa tel. (22) 837 55 75 www.gip.com.pl

ul. 3-go Maja 8 05-800 Pruszków tel. (22) 738 31 02 www.aged.com.pl

FAGOR GASTRO POLSKA Sp. z o.o.

WINCOR-NIXDORF Sp. z o.o.

ADITH Technologies s.c.

ul. Warszawska 9 05-152 Czosnów tel. (22) 312 00 00 www.fagor-gastro.pl

ul. Popularna 82 02-226 Warszawa tel. (22) 572 42 00 www.wincor-nixdorf.com/pl

ul. Mierzyńska 14 72-600 Mierzyn tel. (91) 432 20 16 www.adith.pl

Prokonekt S.A.

Softech Sp. z o.o.

APS Glass & Bar Supply Sp. z o.o.

ul. Słowicza 62 02-170 Warszawa tel. (22) 868 10 44 www.protest.com.pl

ul. Nizinna 13/1 04-386 Warszawa tel. (22) 610 77 42 www.gastro.pl

ul. Czerniakowska 161 00-453 Warszawa tel. (22) 851 92 22 www.apspolska.pl

Nestle Polska S.A.

Wy¿sza Szko³a Gospodarki

ul. Szturmowa 2 02-678 Warszawa tel. (22) 607 22 88 www.nestle.pl

ul. Garbary 2 85-229 Bydgoszcz tel. (52) 348 23 45 www.wsg.byd.pl

ul. Prądzyńskiego 33 05-200 Wołomin tel. (22) 428 10 60 www.cocotech.pl

GMP IMPEX Sp. z o.o.

Vandemoortele Polska Sp. z o.o. ul. Tokarzewskiego 7-12 91-842 Łódź tel. (42) 617 10 70 www.vandemoortele.com

DAJAR Sp. z o.o.

ul. Łowicka 56/3 02-531 Warszawa tel. (22) 849 85 57 www.gmpimpex.com.pl

R E K L A M A

Bolarus S.A. ul. Wiśnicka 12 32-700 Bochnia tel. (14) 614 93 00 www.bolarus.com.pl

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

Kwazar Corporation Sp. z o.o. ul. Chełmońskiego 144 96-313 Jaktorów tel. (46) 8564013 www.kwazar.com.pl

Coca-Cola HBC Polska Sp. z o.o. ul. Annopol 20 03-236 Warszawa tel. (22) 519 51 00 www.cocacola.com.pl

Metro Plast Sp. J. Pawe³ Klimas, Anna Andruszkiewicz ul. Mickiewicza 26 48-304 Nysa tel. (77) 434 33 33 www.metro-plast.pl

CoCoTech Polska

ul. Połtawska 6 75-072 Koszalin tel. (94) 346 78 00 www.dajar.pl

Wybrani dostawcy produktów i us³ug dla gastronomii GPH FOLWARK Anna i W³odzimierz Kotaniec

De Care Sp. J. E. Sza³a E. Œleszyñska

Barilla Poland Sp. z o.o

ul. Jankowice 43 26-420 Nowe Miasto nad Pilicą tel. (48) 674 41 18 www.folwark.com.pl

ul. Pieńków 147 A 05-152 Czosnów tel. (22) 380 44 40 www.decare.com.pl

ul. Poleczki 230 02-822 Warszawa tel. (22) 335 21 50 www.wasa.com

Kotanyi Polonia Sp. z o.o.

Seriusz Sp. z o.o.

Al. Jerozolimskie 81 02-001 Warszawa tel. (22) 695 00 50 www.kotanyi.com

ul. Litewska 10 39-400 Tarnobrzeg tel. (15) 822 91 47 www.seriusz.pl

Oddział w Warszawie Al. Wilanowska 212 02-765 Warszawa tel. (22) 849 78 82 www.heinz.pl

Hortex Holding S.A.

McCain Poland Sp. z o.o.

BASTRA WEINDICH Spó³ka jawna

ul. Mszczonowska 2 02-337 Warszawa tel. (22) 572 10 00 www.hortex.com.pl

ul. Chociwel 25 57-100 Strzelin tel. (71) 39 57 100 www.mccain.pl

ul. Adamieckiego 8 41-503 Chorzów tel. (32) 245 60 14 www.bastra.pl

£ódzkie Zak³ady Metalowe LOZAMET Sp. z o.o.

Grupa Maspex Wadowice

Krosno-Metal Sp. z o.o.

ul. Legionów 37 34-100 Wadowice tel. (33) 873 15 99 www.maspex.com.pl

Kamień 16 m 66-600 Krosno Odrzańskie tel. (68) 383 33 00 www.krosno-metal.pl

Oerlemans Foods Polska Sp. z o.o.

Bonduelle – Polska S.A.

Karcher Sp. z o.o.

ul. St. Kardynała Wyszyńskiego 52 88-320 Strzelno tel. (52) 318 30 12 www.oerlemans-foods.pl

ul. Puławska 303 02-785 Warszawa tel. (22) 549 41 00 www.bonduelle.pl

ul. Stawowa 140 31-346 Kraków tel. (12) 639 72 22 www.karcher.com.pl

Rudopal Sp. z o.o. Zak³ad Pracy Chronionej

JJ Darboven Poland Sp. z o.o.

PPUH VOIGT Sp. z o.o.

Rudniki 109 64-330 Opalenica tel. (61) 447 67 11 www.rudopal.pl

ul. Kolejowa 54 84-230 Rumia tel. (58) 671 21 71 www.darboven.pl

ul. Jordana 90 41-813 Zabrze tel. (32) 272 25 73 www.voigt.pl

Zak³ady T³uszczowe Kruszwica S.A.

DJP Sp. z o.o.

SCA Hygiene Products Sp. z o.o.

ul. Niepodległości 42 88-150 Kruszwica tel. (52) 35 35 100 www. ztkruszwica.pl

ul. Krasińskiego 41a 01-755 Warszawa tel. (22) 669 05 80 www.djp.com.pl

ul. Puławska 435A 02-801 Warszawa tel. (22) 543 75 00 www.tork.pl

EDESA HoReCa Sp. z o.o.

TEKA Polska Sp. z o.o.

Werner & Mertz Polska Sp. z o.o.

ul. Warszawska 9, Palmiry 05-152 Czosnów tel. (22) 312 00 12 www.edesa.pl

ul. 3 Maja 8 05-800 Pruszków tel. (22) 738 32 70 www.teka.com.pl

ul. Okólna 40 05-270 Marki tel. (22) 771 46 71 www.werner-mertz.pl

R Y N E K

G A S T R O N O M I C Z N Y

P O L S C E

2 0 1 0 / R A P O R T

R E K L A M A

ul. Warecka 5 91-202 Łódź tel. (42) 613 40 00 www.lozamet.com.pl

HJ Heinz Polska S.A.