Modernistisch Ontwerp

Modernistisch grafisch ontwerp

Modernistische ontwerpers gaan zo helder mogelijk communiceren in hun tijd. Duidelijke gestileerde tekeningen zijn de basis van hun ontwerpen.

De basis hiervan wordt gelegd ten tijde van de Tweede wereldoorlog. In die tijd werden er veel propagandaposters ontworpen waar iedereen boodschap aan moest hebben.

Shigeo fukuda (°1932) is een Japanse ontwerper. Zijn ontwerpen zijn altijd heel eenvoudig. Hij speelt met perspectief, negatieve ruimte en de visuele en geometrische wisselwerking tussen elementen. Zo creëert hij optische illusies die door de geconstrueerde diepte desoriënterend werken voor de kijker. In tegenstelling to Esher blijven Fukuda’s ontwerpen zeer minimaal. Met een eenvoudige lijn weet hij de elementen gestileerd weer te geven die hij met één kleur egaal vult. Fukuda kende al vroeg interesse in de eenvoudige Zwitserse stijl.

Een tijdgenoot van Fukuda is george hardie (°1944). Na 7 jaar te werken als grafisch ontwerper maakt hij de sprong naar illustratie. Hij ziet die twee kunstvormen los van elkaar. Hardie grijpt in zijn illustraties terug naar zijn eerste lessen als tekenaar waar hij volgens het isometrisch perspectief leerde tekenen. Zo krijgt hij interesse in de relatie tussen object, oppervlak en rand. Zijn geometrische ontwerpen dwingen hem ertoe om in strakke lijnen te tekenen. Dankzij deze techniek valt niet zozeer de hand van de ontwerper op maar komt het onderliggende idee duidelijk over.

Dichter bij huis vinden we Dick Bruna (°1927). Deze Nederlander is een bekende grafisch ontwerper in wiens werk illustratie primeert. Hij begon zijn carrière als vormgever van verschillende omslagen voor boeken waarvan velen voor de Zwarte Beertjes-reeks12. Maar wereldberoemd werd hij met zijn kinderboeken en dan vooral met zijn bekendste figuur Nijntje. De tekeningen zijn gekenmerkt door een duidelijke en vrij dikke belijning die met een reeks heldere kleuren is ingevuld. Zijn werk bevat een grote eenvoud en is zo direct en duidelijk dat het soms als pictogrammen doet aanvoelen.

Bruna tekent enkel de meest essentiële lijnen en zet ze heel dik aan maar toch zijn ze nooit even dik. Bruna wil zijn lijnen een “bibber” geven en geeft op die manier zijn karakters toch wat gevoel en laat ze niet te statisch overkomen:

“Het gaat om een bepaalde bibber (...) Een goede lijn heeft een goede bibber. Maar die goede bibber vind ik wel het allermoeilijkste. In die bibber zit de tekenaar verborgen.”13

Door het beperkte lijngebruik is hij wel niet in staat zijn personages veel emoties te laten beleven, slechts door tranen toe te voegen of de mond iet of wat te laten bewegen kan hij een emotie overbrengen.

Bruna vindt veel inspiratie in de kunst: de kleurvlakken van Léger en de collages van Matisse maar ook het kleurenpalet van De Stijl14 droegen bij tot zijn werk. Hij week later wel weer af door zich niet enkel tot de primaire kleuren te beperken zoals zij.

12 Reeks pocketboeken die vanaf 1945 werden uitgegeven.

13 Dick Bruna in een interview met Thomas van den Bergh, Elsevier, 10 november 2007.

14 Nederlandse kunstbeweging die in 1917 door Theo van Doesburg werd opgericht. Rechte lijnen en heldere kleuren kenmerken hun werk.

Cover voor Walging van Jean Paul Sartre — Dick Bruna, 1939