De infografische taal van handleidingen

De infografische taal van handleidingen, cartografie en patenten.

Zoals aangetoond in Chris ware’s werk is de klare lijn perfect toepasbaar op de grafische taal die voor handleidingen wordt gebruikt. Chris ware laat het medium van de handleiding en de strip samengaan ,maar dat deed hergé hem voor in het album Raket naar de maan. wanneer professor Zonnebloem zijn plannen van de maanraket toont aan commandoleider Baxter toont hergé het plan zelf bladvullend. Zonnebloem’s plan is een blauwdruk, een planafdruktechniek die vooral door architecten werd gebruikt. Door een witte lijn uit te sparen in een blauw vlak kopieert hergé deze techniek.

Enkele Andere Illustrators gaan met deze beeldtaal ook creatief aan de slag.

Steven M. Johnson is tekenaar, uitvinder en ontwerper. Hij creëert gebruiksobjecten als bureau´s en toiletpotten maar evengoed oplossingen voor verkeersproblemen of overbevolking of kledij. Zijn ideeën zijn veelal banaal en worden bijna nooit uitgevoerd. Maar Johnson geeft zijn ontwerpen een zekere sérieux door ze in een duidelijke beeldtaal die we kennen van patenttekeningen te gaan ontwerpen. De combinatie van deze strakke stijl met zijn onnozele objecten levert een grappig resultaat op. Hierdoor kunnen we ze in de traditie van Goldberg en robinson plaatsen.

Johnson’s ideeën zijn vaak even banaal als visionair. Veel van zijn ontwerpen ontstaan zoals vele uitvindingen vanuit een probleem. Hij combineert objecten als een bank en douche om mensen meer plaatscomfort te geven. — zie beeld. Maar ook bezigheden combineert hij om tijd uit te sparen, in onze huidige maatschappij moet alles snel gaan en slaan we al eens een ontbijt over.

Hide-a-shower: Bank die tot douche kan omgebouwd worden

Steven Johnson ontwierp een auto met ingebouwde oven zodat de bestuurder zijn ontbijt tijdens de rit kan verorberen. Een grasmaaier waarop je kan zonnen, een botsauto waarmee men de boodschappen kan doen of zwemvliezen waarmee men kan vissen behoren tot deze categorie. Voor rokers ontwierp hij een helm die de rook rechtstreeks uit de mond opneemt en filtert en op die manier de omstaanders dus niet stoort.

Transport is ook een veelvoorkomend thema in zijn werk. Een vouwfiets kennen we al, Johnson ontwierp er zelf één die op te vouwen is tot jas en zo makkelijker te vervoeren.

Maar hij kaart ook grotere transportproblemen aan, zo biedt hij een oplossing voor het fileprobleem door naast de grote wegen treinen in te leggen waarmee de reiziger indien hij wil zijn reis kan verder zetten.

Hij combineert wederom twee middelen, het openbaar vervoer en de fiets tot zijn Pedaltrain, een milieuvriendelijk systeem. Een andere milieuvriendelijke uitvinding is zijn Sky-Light Oven, onder het dakraam installeert Johnson een lift waarop hij zijn kookpotten kan opwarmen aan de natuurlijke warmte van de zon. Op die manier spaart hij energie uit.

Steven Johnson verzint voor allerlei problemen oplossingen, van de futielste dingen als een paraplu voor de arm tot maatschappijkritische voorstellen als een volledig benzinevrije stad. Johnson is een idealist, hij gelooft dat door een beetje na te denken het leven veel gemakkelijker zou zijn. Op zijn site biedt hij de lezers een handleiding hoe zelf aan de slag te gaan. 1. Look inside product catalogs or search in “Google Images”. Bathe your mind in themes and details that interest you. 2. Select for example images listed as “Victorian bath fixtures”. 3. Pretend to yourself that you are in love with these fixtures and bath shapes! 4. Work with them as if they were live objects that you can shape any way you wish. 5. Note that you are using a different part of your mind from that you must use when you make serious design decisions relating to water flow, user safety, ergonomics, maintenance, ease in cleaning, accessibility, etc. 6. In some cases, practical considerations, as listed above, can be later incorporated into the final design, so the bath tub not only looks funky, but works!17 17 Bron: www. patentdepending. com

Johnson’s ideeën zijn nauw verwant met het werk van Buckminster fuller (°1895-†1983). Met zijn werk probeert hij oplossingen te bieden voor globale problemen als huisvesting, transport, armoede en andere. Hij is zowel filosoof als ontwerper als kunstenaar.

Fuller’s bekendste werk zijn zijn geodetische koepels. Dat is een koepel die met weinig materialen kan opgebouwd worden en die zonder ondersteuning kan staan. Met buizen bouwt hij een sferische vorm door verschillende driehoeken te koppelen. Dit relatief nieuwe materiaal is veel lichter en goedkoper dan hout, baksteen of staal. Door de driehoekige structuur zijn de koepels heel stevig en doordat ze zo makkelijk op te bouwen zijn worden ze zelden permanent gebruikt.

Buckminster Fuller werd na de tweede wereldoorlog geconfronteerd met een groot huisvestingsprobleem. Zijn koepels konden snel worden opgebouwd met een minimum aan materiaal. Ze behoefden geen fundamenten dus konden overal gezet worden.

In 1954 patenteerde hij de geodetische koepel.

Vaka Valo gaat op ongeveer dezelfde wijze als Steven M. Johnson te werk in zijn reeks Dream Diary. In een schematische beeldtaal beeldt hij sinistere situaties uit.

Zijn scène is de bouwwerf waar hij de ene na de andere moordpoging afbeeldt in heldere lijntekeningen die hij opvult met egale, fletse kleuren. Deze stijl doet denken aan de instructiekaarten die we kennen van vliegtuigen. De combinatie van deze absurde acties en de infografische taal levert opnieuw een grappig effect op.

Fragment uit Dream Diary, 2012

Patenten

De wereld van de uitvinders en bedenkers brengt ons bij de reglementering omtrent de bescherming van deze ideeën. Een patent wordt aangemaakt om een idee of uitvinding toe te eigenen en als jouw gedachtegoed. Net als handleidingen hebben patenttekingen een universele beeldtaal. Een tekening is nodig om je idee zo juist mogelijk te kunnen weergeven om mogelijke plagiaat tegen te gaan. Een duidelijk ontwerp van het product is dus heel belangrijk.

Een correcte patenttekening moet voldoen aan vele eisen. Zo worden ze voornamelijk in zwarte inkt getekend en om de textuur van het object weer te geven maakt de ontwerper gebruik van enkele vastgelegde patronen — zie linkerpagina.

Ook over de dikte van de lijn bestaan er regels:

All drawings must be made by a process which will give them satisfactory reproduction characteristics. Every line, number, and letter must be durable, clean, black, sufficiently dense and dark, and uniformly thick and well-defined. The weight of all lines and letters must be heavy enough to permit adequate reproduction. This requirement applies to all lines however fine, to shading, and to lines representing cut surfaces in sectional views. Lines and strokes of different thicknesses may be used in the same drawing where different thicknesses have a different meaning.18

18 bron: Manual of Patent Examining Procedure – MPEP op www.mpep.info

Onderaan: Patent voor pizzadekselbeschermer

The Selected works of T.S. Spivet – Reif Larsen

In The Selected works of T.S. Spivet vertelt schrijver reif Larsen (°1980) het verhaal van de 12-jarige jongen Tecumseh Sparrow Spivet. Hij leeft samen met een familie die getraumatiseerd is door het verlies van een oudere broer en waarvan de ouders een ongelukkig huwelijk leiden. Dit trauma achtervolgt hem doordat hij zich lichtelijk verantwoordelijk voelt. Vanuit zijn onschuldige blik op de wereld probeert hij er vat op te krijgen door alles te gaan ordenen en in kaart te brengen. De pagina’s zien er allesbehalve ordelijk uit. Er ontstaat op elke pagina een wirwar van kanttekeningen, grafieken, kaarten en lijstjes. Het hoofdpersonage is heel obsessief in die dingen en komt autistisch over maar ook briljant.

Zijn omgeving, mensen die hij kent en hoe ze zich gedragen, boeken, eetgerij; alles komt aan bod. Zo schematiseert Spivet de duur van het leegdrinken van een glas whisky door zijn vader, per nip zet hij een kort streepje, per slok een lang op een tijdslijn die 17 minuten weergeeft maar ook het mechanisme van een naaimachine geeft hij weer. De koppeling van deze feitjes resulteert in een heel origineel verhaal.

Al deze notities en toevoegingen plaatst hij in de marge maar kanttekeningen zijn het in wezen niet. Ze zijn een essentieel elementen van het verhaal en dus nodig voor de narratief. reif Larsen tekent alle toevoegingen zeer schematisch. De cartografie is een belangrijk uitgangspunt voor zijn verhaal en verschillende grafische elementen uit die beeldtaal vinden we hierin terug.

één van Spivet’s kanttekeningen: een observatie van zijn moeder die haar haar kamt.

Ronald Lampitt

ronald Lampitt (°1906-†1988) is een illustrator en cartograaf. In twee van zijn boeken legt hij op eenvoudige wijze uit hoe kaarten te lezen. In Understanding Maps (zie linkerpagina) verklaart hij de grafische taal die wordt gebruikt bij topografische kaarten, weerkaarten, wegenkaarten en stratenplannen.

The map that came to life is een kinderboek waar hij het verhaal vertelt van John en Joanna die een wandeling maken. Lampitt voegt aan elke pagina een kleine kaart toe die hun tocht weergeeft. Op de pagina tekent hij de werkelijke landschappen die John en Joanna passeren. Hij combineert feiten en decoratie en legt zo de symbolische taal van de legende uit.

The map that came to life — Ronald Lampitt, 1948