Gemeenschapscentrum in de kijker

eR ZiT muZieK in De vaaRTKapOen

De vaartkapoen, of simpelweg de vK, is een experimenteel gemeenschapscentrum in hartje molenbeek met een focus op muziek, molenbeek en maatschappij. De vK evolueerde van een iconische muziektempel tot een brede muziekwerking die kansen biedt aan nieuw talent.

De VK focust niet enkel op muzikale ontwikkeling, maar draagt ook bij tot de persoonlijke en professionele ontwikkeling van Molenbekenaars, Brusselaars en artiesten door een brede waaier aan activiteiten, workshops en ‘talks’ aan te bieden.

muziek

Anno 2020 bestaat de VK maar liefst 36 jaar. Bij de start van de VK zag het er niet naar uit dat een ‘underground’ muziekclub met bovenlokale en internationale uitstraling ooit onderdeel zou zijn van de VK. Niemand minder dan The Fugees, Rage Against The Machine en Queens of the Stone Age stonden op het podium van de VK te pronken.

Sinds 2016 koos de VK resoluut voor een bredere muziekwerking, met een focus op lokaal talent en talentontwikkeling. Dit doet het centrum aan de hand van dj-workshops, jamsessies en concerten. Zo stampte de VK het concept VK Buzze uit de grond, een avond waar Brussels talent, van alle genres, op het podium staat. De eerste editie in maart verwelkomde de VK de Brusselse Indigo Mango, M.Chuzi en Sea (peoples) in de concertzaal. Ook is de Vaartkapoen een springplank voor lokaal talent, zo speelden onder andere Zwangere Guy en Roméo Elvis hun eerste show in de VK.

Vorig jaar vierde de VK groots haar 35ste verjaardag met hiphop-legende Grandmaster Flash en opkomend talent Blu Samu. Daarnaast kon je je onderdompelen in de virtuele wereld van ‘Alles op tafel’, aan tafel schuiven voor een bord spaghetti voor ‘Brussel Helpt of je beste dj-skills tonen tijdens een van de vele workshops.

molenbeek

De VK laat zijn gezicht zien in Molenbeek. In mei paradeert de VK tijdens Zinneke Parade door de straten met zijn zinnode. Tijdens de Ramadan organiseert het een Iftar, waar de vrijwilligers van de VK heerlijke tajines op tafel toveren en lokale muzikanten de bezoekers voorzien van een streepje muziek. In de zomer bokst de VK, samen met cultuurdienst Molenbeek, het straatfestival O’de Molenbeek in elkaar.

Door Covid-19 zag de zomer van 2020 er anders uit dan gebruikelijk. Met het exotische Manchester Plage creëerde de 

VK een staycation in eigen stad. De binnenkoer werd omgetoverd tot een ontspanningsoord voor jong en oud, met optredens, performances, workshops en hapjes van Molenbeekse zaken.

De VK bevindt zich in het hart van Molenbeek én heeft een hart voor Molenbeek. Het centrum vindt het belangrijk om zijn buurtbewoners te ontmoeten, maar ook om ze te verbinden. Daarom stampte de VK initiatieven uit de grond zoals Baraka Sounds. Daar kunnen mensen gratis genieten van een maaltijd en een concert of de maandelijkse Music Talks, waar lokaal talent, van producers tot muzikanten, het publiek een kijkje geeft achter de schermen van de muziekwereld.

“Muziek is per definitie iets sociaals. Toen ik in de Vaartkapoen begon, in 2016, bestond het uit twee eilanden: de concertzaal enerzijds en het gemeenschapshuis anderzijds. We werken nu aan een eengemaakt huis. We experimenteren met nieuwe concepten. Al jaren bouwt de Vaartkapoen met vrouwen uit moeilijke situaties trajecten uit. Elke vrijdag maakten ze couscous, oude Vlaamse Molenbekenaars kwamen ook eten. Nu doen we hetzelfde met muziek. Voor Baraka Sounds installeren we lage tafels, tapijten en kussens. Een intieme setting, samen eten uit een schotel. Met mediterrane sounds bereiken we verschillende gemeenschappen en generaties … Er zijn veel culturen waar muziek en kunst op een andere manier beleefd worden … Als je westerse formats niet kan loslaten, mag je nog zoveel Marokkaanse bands of Sub-Saharaanse muzikanten programmeren als je wilt, je zult het voor een wit publiek blijven doen. Luister naar de gemeenschap aan wie de muziek toebehoort …”

(Rrita Jashari, muziekprogrammator bij de Vaartkapoen, in De Standaard Weekblad van 3 oktober 2020).

maatschappij

Als gemeenschapscentrum heeft de VK uiteraard ook een maatschappelijke rol te vervullen. Dit bewees het deze zomer des te meer. Net zoals alle andere culturele instellingen, moest de VK noodgedwongen de deuren sluiten midden maart, maar het centrum bleef niet bij de pakken zitten.

Een gemotiveerd team vrijwilligers maakte niet enkel mondmaskers, maar bereidde ook maaltijden en verdeelde die aan mensen in kansarmoede.

Ook merkte de VK dat er in Molenbeek veel vragen heersten over Covid-19, daarom besloot Malika Saissi, boegbeeld van de VK, samen met Sander Tas een reeks te maken: (H)allo Corona. Daarin bespreken ze met verschillende experts de gevolgen van Covid-19 voor het het dagelijks leven.

Intussen opende de VK terug zijn deuren voor workshops, uitstappen, activiteiten en concerten, uiteraard geheel coronaproof.

vK 2022

Door renovatiewerken nam de VK in 2019 afscheid van haar vaste stek in de Schoolstraat en Sint-Jozefstraat, op een steenworp van Graaf van Vlaanderen. Dit (tijdelijk) afscheid verliep niet in stilte. Met VK Bouge, een 12 uur durend feest met workshops, documentaires, optredens en lokale cuisine, vierde de VK voor de laatste keer feest met zijn buurtbewoners.

De Manchesterstraat, vlak aan het kanaal, vormt de tijdelijke thuishaven van de VK. In deze nieuwe infrastructuur zijn de mogelijkheden beperkter, waardoor een handvol cursussen helaas niet kan plaatsvinden.

De Vaartkapoen kijkt met heel veel goesting uit naar de nieuwe VK. Een open huis, een vernieuwd gemeenschapscentrum en concertzaal, met een tuin en een polyvalente ruimte die toegankelijk is voor de hele buurt en vorm krijgt met input van de buurtbewoners.

Meer info over activiteiten, concerten en workshops vind je op www.vaartkapoen. be. Of je kan je inschrijven voor de nieuwsbrief. Voor vragen kan je mailen naar devaartkapoen@vgc.be. De Vaartkapoen, Manchesterstraat 13-15 (tijdelijk adres), 1080 Sint-Jans-Molenbeek. Geopend maandag tot vrijdag, 9 tot 17 uur. Tel. 02 413 04 10.

n Tekst: Hannelore schurgers

Foto’s: Dieter Hoeven