Հակոբ Հակոբյան. Երկաթե երկեր

вÎഠвÎà´Ú²Ü ºðβº ºðκð

¶³ý¿ë×»³Ý ³ñí»ëïÇ Ï»ÝïñáÝ ºñ¨³Ý 2013

êáõÛÝ Ï³ï³Éá·Á Ññ³ï³ñ³Ïí»É ¿ §Ð³ÏᵠгÏáµÛ³Ý. »ñϳû »ñÏ»ñ¦ óáõó³Ñ³Ý¹»ëÇ ³éÃÇí:

γï³Éá·Ç ϳ½ÙáÕª Èǽ³ ÞÇñÇÝÛ³Ý, ³ñí»ëï³µ³Ý ÎñÃ³Ï³Ý Íñ³·ñ»ñÇ Ñ³Ù³Ï³ñ·áÕ ¶³ý¿ë×»³Ý ³ñí»ëïÇ Ï»ÝïñáÝ Î³ï³Éá·Ç ï»ùëïÇ Ñ»ÕÇݳÏÝ»ñª ºñ³ËïÇùÇ Ëáëùª ì³Ñ³·Ý سñ³µÛ³Ý ¶áñͳ¹Çñ ïÝûñ»ÝÇ Å³Ù³Ý³Ï³íáñ å³ßïáݳϳï³ñ ¶³ý¿ë×»³Ý ³ñí»ëïÇ Ï»ÝïñáÝ Ü»ñ³ÍáõÃÛáõݪ ²ëïÕÇÏ Ø³ñ³µÛ³Ý, ³ñí»ëï³µ³Ý гÝñ³ÛÇÝ Íñ³·ñ»ñÇ ·Íáí ÷áËïÝûñ»Ý ¶³ý¿ë×»³Ý ³ñí»ëïÇ Ï»ÝïñáÝ ²ñí»ëï³µ³Ý³Ï³Ý í»ñÉáõÍáõÃÛáõݪ ²ñÙ»Ý ºë³Û³Ýó, ³ñí»ëï³·ÇïáõÃÛ³Ý Ã»ÏݳÍáõ гÝñ³ÛÇÝ Íñ³·ñ»ñÇ ·Íáí ÷áËïÝûñ»ÝÇ Ñ³Ù³¹ñáÕ-û·Ý³Ï³Ý ¶³ý¿ë×»³Ý ³ñí»ëïÇ Ï»ÝïñáÝ ²ñí»ëï³ÝÙáõßÝ»ñÇ Éáõë³ÝϳñÇ㪠Ðñ³Ûñ ´³½¿ ʳã»ñÛ³Ý Ð»ÕÇݳϳÛÇÝ Çñ³íáõÝùÁ å³ïϳÝáõÙ ¿ Ðñ³Ûñ ´³½¿ ʳã»ñÛ³ÝÇÝ © 71-74, 78-80, 91 ѳٳñÝ»ñÇ ù³Ý¹³ÏÝ»ñÇ Éáõë³ÝϳñÇ㪠²ñÙ»Ý ºë³Û³Ýó лÕÇݳϳÛÇÝ Çñ³íáõÝùÁ å³ïϳÝáõÙ ¿ ¶³ý¿ë×»³Ý ³ñí»ëïÇ Ï»ÝïñáÝÇÝ © Ò¨³íáñáõÙÁ ¨ ¿ç³¹ñáõÙÁª è»Ý³ï³ ê. γï³Éá·áõÙ Ý»ñϳ۳óí³Í µáÉáñ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ å³ïϳÝáõÙ »Ý ³ñí»ëï³·»ïÇÝ: 1-4, 6-9, 11,12, 19-22, 24, 26, 31-43, 63-73, 77, 81-88, 90-92, 94 ѳٳñÇ ù³Ý¹³ÏÝ»ñÁ Ý»ñϳ۳óí»É »Ý §Ð³ÏᵠгÏáµÛ³Ý. »ñϳû »ñÏ»ñ¦ óáõó³¹ñáõÃÛ³Ý ßñç³Ý³ÏÝ»ñáõÙ: © 2013. ¶³ý¿ë×»³Ý ³ñí»ëïÇ Ï»ÝïñáÝ êáõÛÝ Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛ³Ý áñ¨¿ Ù³ë ãÇ Ï³ñáÕ í»ñ³ñï³¹ñí»É ³é³Ýó ¶³ý¿ë×»³Ý ³ñí»ëïÇ Ï»ÝïñáÝÇ Ý³ËÝ³Ï³Ý ·ñ³íáñ ÃáõÛÉïíáõÃÛ³Ý: ISBN 978-9939-9068-4-3 Þ³åÇÏÇݪ êÇñ³Ñ³ñÝ»ñ, 2005-2010 äáÕå³ï 32 x 9 x 7 ëÙ üÇ·áõñ, 2005-2010 ´ñáݽ 41 x 12,5 x 7,5 ëÙ

вÎഠвÎà´Ú²Ü ºðβº ºðκð

ºñ³ËïÇùÇ Ëáëù 8 ºñϳû »ñÏ»ñ 10 гÏᵠгÏáµÛ³Ý. ·»Õ³ÝϳñÇó ù³Ý¹³Ï

16

Քանդակների ընտրանի Հակոբ Հակոբյանի հավաքածուից 20

Համառոտ կենսագրություն 116

Անհատական ցուցահանդեսներ 118

Խմբային ցուցահանդեսներ 120

Հավաքածուներ 122

Մրցանակներ և պարգևատրումներ

124

γï³Éá·áõÙ Ý»ñϳ۳óí³Í ³ß˳ï³ÝùÝ»ñ 126

7

ºð²ÊîÆøÆ Êàêø

2009թ. պաշ­տո­նա­կան բա­ցու­մից ի վեր Գա­ֆէս­ճեան ար­վես­տի կենտ­րո­նը դար­ձել է ա­ռա­ջա­տար մշա­կու­թա­յին հաս­տա­տութ­յուն, կազ­մա­կեր­պե­լով մի­ ջազ­գա­յին նշա­նա­կութ­յան ցու­ցա­հան­դես­ներ, ինչ­պես պա­րոն Ջե­րարդ Լ. Գա­ ֆէս­ճեա­նի անձ­նա­կան հա­վա­քա­ծո­ւից, այն­պես էլ` նշա­նա­վոր հայ ար­վես­տա­ գետ­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծութ­յուն­նե­րի: Վե­րա­հաս­տա­տե­լով իր ա­ռա­քե­լութ­յու­նըª ժա­մա­նա­կա­կից ար­վես­տի ա­ռա­ջա­տար մի­տում­նե­րը ցու­ցադ­րել Հա­յաս­տա­ նում և հայ­կա­կան մշա­կույ­թի լա­վա­գույ­նը ներ­կա­յաց­նել աշ­խար­հին, Գա­ֆէս­ ճեան ար­վես­տի կենտ­րո­նը 2011թ. կազ­մա­կեր­պեց §Հա­կոբ Հա­կոբ­յան. Ñո­ղե­ ղեն գույ­նե­րի եր­գը¦ ցու­ցադ­րութ­յու­նը, ո­րը դար­ձավ կենտ­րո­նի՝ հայ ար­վես­տը ներ­կա­յաց­նող անդ­րա­նիկ նա­խա­ձեռ­նութ­յու­նը: Ցու­ցադ­րութ­յու­նը նե­րըն­կա­լում էր տա­լիս նկար­չի բազ­մամ­յա գե­ղար­վես­տա­կան ժա­ռան­գութ­յան մա­սին: Ի հա­մալ­րումն ար­վես­տա­գե­տի ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան տար­բեր շրջան­նե­րը ներ­կա­ յաց­նող բազ­մա­թիվ գե­ղան­կար­նե­րի, ցու­ցա­հան­դե­սը նե­րա­ռում էր նաև փոք­ րա­թիվ քան­դակ­ներ՝ նոր ուղ­ղութ­յուն Հա­կոբ Հա­կոբ­յա­նի ար­վես­տում: Վեր­ ջինս ա­ռա­վել ամ­բող­ջա­կան ներ­կա­յաց­նե­լու նպա­տա­կով Գա­ֆէս­ճեան ար­վես­ տի կենտ­րո­նը 2013թ. նա­խա­ձեռ­նեց քան­դակ­նե­րի ա­ռա­ջին ցու­ցադ­րութ­յու­նը՝ §Հա­կոբ Հա­կոբ­յան. եր­կա­թե եր­կեր¦ խո­րագ­րով: Ցու­ցա­հան­դեսն ընդգր­կում է վեր­ջին տաս­նամ­յա­կում ստեղծ­ված քան­դակ­նե­րի ընտ­րա­նիÝ: Իմ խո­րին ե­րախ­տա­գի­տութ­յունն եմ հայտ­նում բո­լոր այն ան­ձանց, ում նվի­րու­մի ու անմ­նա­ցորդ ջան­քե­րի շնոր­հիվ ի­րա­կա­նութ­յուն դար­ձավ §Հա­կոբ Հա­կոբ­յան. եր­կա­թե եր­կեր¦ ցու­ցադ­րութ­յան բա­ցու­մը Գա­ֆէս­ճեան ար­վես­տի կենտ­րո­նում 2013թ. մար­տի 26-ին: Մենք ե­րախ­տա­պարտ ենք Գա­ֆէս­ճեան ար­վես­տի կենտ­րո­նի հիմ­նա­դիր պա­րոն Ջե­րարդ Լ. Գա­ֆէս­ճեա­նին` ում տես­լա­կա­նը և­ ան­սահ­ման ո­գեշն­չու­մը դար­ձել է ա­ռաջ­նոր­դող լույս բազ­մա­թիվ մարդ­կանց հա­մար թե՛ Հա­յաս­տա­նում և թե՛ Սփ­յուռ­քում: Ե­րախ­տա­գի­տութ­յունս եմ հայտ­նում քան­դակ­նե­րի լու­սան­կա­րիչ Հ­րայր Բա­զէ Խա­չեր­յա­նին, ով սի­րով տրա­մադ­րեց լու­սան­կար­նե­րը ցու­ցադ­րութ­յան կա­տա­լո­գի հա­մար: Գա­ֆէս­ճեան ժա­ռան­գութ­յա­նը անմ­նա­ցորդ նվիր­վա­ծութ­յան և ցու­ցա­հան­ դե­սը կազ­մա­կեր­պե­լու հա­մար սրտանց շնոր­հա­կա­լութ­յուն եմ հայտ­նում Գա­ ֆէս­ճեան ար­վես­տի կենտ­րո­նի ողջ անձ­նա­կազ­մին: Իմ խո­րին շնոր­հա­կա­լութ­յունն եմ հայտ­նում ար­վես­տա­գե­տի ըն­տա­նի­քի ան­դամ­նե­րին՝ Մա­րի և Նո­րա­ гÏáµÛ³ÝÝ»ñÇÝ, ով­քեր մեծ պատ­րաս­տա­կա­ մութ­յամբ ա­ջակ­ցե­ցին ցու­ցա­հան­դե­սի կա­յաց­մա­նը: Մեր սրտա­գին զգաց­մունք­ներն ու ջերմ հի­շո­ղութ­յուն­ներն ենք ÷³Û÷³ÛáõÙ մեծ ¨ շատ սի­րե­լի Վար­պե­տի Ù³ëÇÝ, ով իր ինն­սու­նամ­յա կյան­քի վեր­ջիÝ օ­րերն ան­գամ ապ­րեց բուռն ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան ե­ռան­դով: §Հա­կոբ Հա­կոբ­ յան. եր­կա­թե եր­կեր¦ ցու­ցադ­րու­թու­նը, ո­րի նա­խա­պատ­րաս­տա­կան աշ­խա­ տանք­նե­րին իր ո­րո­շիչ մաս­նակ­ցութ­յունն էր ու­նե­ցել Վար­պե­տը, նո­րո­վի է ներ­կա­յաց­նում ՀՀ Ժո­ղովր­դա­կան նկա­րիչ Հա­կոբ Հա­կոբ­յա­նի ստեղ­ծա­գոր­ ծա­կան տես­լա­կա­նը: Ցու­ցադ­րութ­յու­նը կրկին ան­գամ վե­րա­հաս­տա­տում է, որ ար­վես­տա­գե­տի ար­տա­հայտ­չա­լե­զուն áõ հա­րուստ նե­րաշ­խար­հը հա­րատև են, և հա­կոբ­յա­նա­կան ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան նե­րու­ժը նոր հայտ­նութ­յուն­նե­րի սկիզբ կդառ­նա գա­լիք սե­րունդ­նե­րի հա­մար: ­ ì³Ñ³·Ý سñ³µÛ³Ý ¶áñͳ¹Çñ ïÝûñ»ÝÇ Å³Ù³Ý³Ï³íáñ å³ßïáݳϳï³ñ ¶³ý¿ë×»³Ý ³ñí»ëïÇ Ï»ÝïñáÝ 9

ºðβº ºðκð

§Ար­վես­տա­գե­տի գլխա­վոր թե­ման մարդն է¦,- նշում էր ­Հա­կոբ ­Հա­կոբ­յա­ նը: ­Սա է այն հիմ­նա­կան ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան սկզբուն­քը, ո­րը տաս­նամ­յակ­ ներ շա­րու­նակ ա­ռաջ­նոր­դել է նկա­րիչ ­Հա­կոբ ­Հա­կոբ­յա­նին իր աշ­խա­տանք­ նե­րում: ­Փաս­տո­րեն, ար­վես­տա­գե­տի կո­չու­մը ա­րար­չա­գոր­ծութ­յունն է, §նոր էա­կի¦ ստեղ­ծու­մը: Եվ թեև ­Հա­կոբ­յա­նի շատ աշ­խա­տանք­նե­րում ա­րա­րա­ծի ներ­կա­յութ­յու­նը հաս­նում է ո­գե­ղեն մա­կար­դա­կի, դի­տո­ղը ա­կա­մա­յից հա­ղոր­ դա­կից է դառ­նում հա­կոբ­յա­նա­կան ա­ներ­ևույթ էակ­նե­րին, ո­րոնք կեն­դա­նա­ նում են մա­նե­կեն­նե­րի, հա­գուստ­նե­րի, ա­ռօր­յա գոր­ծիք­նե­րի մեջ: ­Մար­դա­ցած ա­ռար­կա­նե­րը դառ­նում են ­Հա­կոբ­յա­նի կտավ­նե­րի մարդ-հե­րոս­նե­րը, ինչ­պես նկա­րիչն ինքն է ան­վա­նում՝ §բնա­կիչ­նե­րը¦՝ ի­րենց բնո­րոշ հույ­զե­րով և տ­րա­ մադրությամբ, պատ­մութ­յամբ: ­Սա­կայն այդ հե­րոս­նե­րից մի տե­սա­կին վի­ճակ­ ված էր ա­ռանձ­նա­նալ կտա­վից, ապ­րել ինք­նու­րույն կյան­քով: Աշ­խա­տան­քա­յին գոր­ծիք­նե­րի մար­դա­կերպ և ­կեն­դա­նա­կերպ հա­մադ­րում­ նե­րը, ո­րոնք ի սկզբա­նե ստեղծ­վել էին որ­պես կտավ­նե­րի նոր բնա­կիչ­նե­րի նա­խա­կեր­պեր, աս­տի­ճա­նա­բար սկսե­ցին ըն­կալ­վել որ­պես ա­ռան­ձին քան­ դակ­ներ: ­Հար­թա­շուր­թե­րի, աք­ցան­նե­րի, մկրատ­նե­րի, բժշկա­կան գոր­ծիք­ նե­րի տա­րա­տե­սակ հա­մակ­ցում­նե­րը ծնունդ տվե­ցին հա­կոբ­յա­նա­կան նոր ա­րա­րած­նե­րին: Ա­ռօր­յա գոր­ծիք­նե­րի հո­րին­ված­քա­յին ե­զա­կի լու­ծում­նե­րով քան­դակ­նե­րը ա­ռանձ­նա­նում են ինք­նա­տիպ կեր­պար­նե­րով, ի­րենց ներ­քին դի­նա­մի­կա­յով, նուրբ հու­մո­րա­յին զգա­ցո­ղութ­յամբ: Այդ քան­դակ­նե­րում կա­նա­ ցի և տ­ղա­մար­դու ֆի­գուր­նե­րը, ա­ռաս­պե­լա­կան կեն­դա­նի­նե­րը և թռ­չուն­նե­րը կեր­պա­րա­նա­փոխ­վում են, հան­դես գա­լիս տար­բեր ի­րա­վի­ճակ­նե­րում. եր­կա­ թե քան­դակ­նե­րը ­Հա­կոբ­յա­նի նոր եր­կերն են մար­դու և ն­րա նե­րաշ­խար­հի, բնութ­յան, սի­րո և ­պայ­քա­րի մա­սին: ­Գա­ֆէս­ճեան ար­վես­տի կենտ­րո­նում կազ­մա­կերպ­ված §­Հա­կոբ ­Հա­կոբ­յան. եր­կա­թե եր­կեր¦ ցու­ցադ­րութ­յունն ա­ռա­ջին ան­գամ եր­ևան է հա­նում քան­դա­ կի` որ­պես ա­ռան­ձին գե­ղար­վես­տա­կան ուղ­ղութ­յան զար­գա­ցու­մը ­Հա­կոբ­յա­ նի ար­վես­տում` կրկին ան­գամ հաս­տա­տե­լով ­Վար­պե­տի ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան հա­րուստ եր­ևա­կա­յութ­յու­նը և ­նո­րա­րա­րութ­յու­նը: Այն ներ­կա­յաց­նում է քան­ դակ­նե­րի լայն ընտ­րա­նի ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան բո­լոր շար­քե­րից. մար­դա­կերպ և ­կեն­դա­նա­կերպ ֆի­գուր­ներ, թե­մա­տիկ աշ­խա­տանք­ներ, ինչ­պես օ­րի­նակ, §Առ­ յուծ Մ­հեր¦ (նկար N 42), §Սի­րա­հե­տում¦ (նկար N 19), §Հե­թա­նոս աստ­ված¦ (նկար N 43)1: ­Ցու­ցադ­րութ­յան մեջ ընդգրկ­ված չորս գե­ղան­կար­նե­րը՝ գոր­ծիք­ նե­րի հստակ պատ­կե­րագ­րութ­յամբ, ներ­կա­յա­նում են որ­պես քան­դակ­նե­րի երկ­չափ մե­տա­ֆոր­ներ: Ար­վես­տա­գե­տի ե­րա­զանքն էր ստեղ­ծել քան­դակ­նե­րի բրոն­զա­ձույլ մե­ծա­ դիր հո­րին­վածք­նե­րը, ո­րոնք նո­րո­վի կար­տա­հայ­տեն ա­ռօր­յա գոր­ծիք­նե­րի ծա­վա­լա­յին հա­մադ­րում­նե­րի քան­դա­կա­յին ու­ժը՝ վե­րարժ­ևո­րե­լով ­Հա­կոբ ­Հա­ կոբ­յա­նի՝ հայ մշա­կույ­թում և ­հա­մաշ­խար­հա­յին ար­վես­տում ու­նե­ցած անգ­նա­ հա­տե­լի ներդ­րու­մը: ²ëïÕÇÏ Ø³ñ³µÛ³Ý, ³ñí»ëï³µ³Ý гÝñ³ÛÇÝ Íñ³·ñ»ñÇ ·Íáí ÷áËïÝûñ»Ý ¶³ý¿ë×»³Ý ³ñí»ëïÇ Ï»ÝïñáÝ

1 òáõó³Ñ³Ý¹»ëáõÙ Áݹ·ñÏí³Í ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇó ½³ï, ëáõÛÝ Ï³ï³Éá·áõÙ Ý»ñϳ۳óí»É »Ý ݳ¨ ³ñí»ëï³·»ïÇ ³ÛÉ ù³Ý¹³ÏÝ»ñÇ ÁÝïñ³ÝÇ: 11

Վիրուսներ 2003 Կտավ, յուղաներկ 100 x 73 սմ 12

Համբույր 2011 Կտավ, յուղաներկ 100 x 80 սմ 13

²éÛáõÍ ØÑ»ñ 2008 Îï³í, ÛáõճݻñÏ 100 x 81 ëÙ 14

Նատյուրմորտ աքցաններով 1980 Կտավ, յուղաներկ 60 x 92 սմ 15

вÎഠвÎà´Ú²Ü ¶ºÔ²ÜβðÆò ø²Ü¸²Î

1962 թվա­կա­նին, երբ նկա­րիչ Հա­կոբ Հա­կոբ­յա­նը ե­կավ Հա­յաս­տան, նրան այս­տեղ քչե­րը գի­տեին, թեև իր ծննդա­վայր Ե­գիպ­տո­սում քա­ռա­սու­ նը չբո­լո­րած ար­վես­տա­գե­տը մեծ ճա­նա­չում ու համ­բավ ու­ներ ար­դեն: Այ­սօր նա ѳٳñíáõÙ ¿ 20-րդ դա­րի հայ կեր­պար­վես­տի դա­սա­կան­նե­րից մե­կը, ով իր ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան ու­ղուն հա­վա­տա­րիմ աշ­խա­տ»É է տաս­նամ­յակ­ներ շա­ րու­նակ: Հա­կոբ­յա­նի գե­ղան­կար­չա­կան ժա­ռան­գութ­յու­նը ձևաո­ճա­կան, գու­ նագծա­յին և պ­լաս­տի­կա­կան նկա­տե­լի փո­փո­խութ­յուն­նե­րի գրե­թե չի են­թարկ­ վել նրա ան­ցած ողջ ճա­նա­պար­հի ըն­թաց­քում: Միև­նույն ժա­մա­նակ` 19601980-ա­կան թí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ ար­վես­տա­գե­տի գոր­ծե­րի ժան­րա­թե­մա­տիկ շա­ռա­ վի­ղÝ ընդ­լայն­վում է: Հա­յաս­տա­նում ստեղծ­ված աշ­խա­տանք­նե­րում նկա­տում ենք այ­լա­բա­նա­կան, խորհրդան­շա­կան ցայ­տուն տար­րեր, սիմ­վո­լիկ աշ­խարհ, որ­տեղ նկա­րի­չը դի­տո­ղին §ստի­պում է¦ նկա­տել կյան­քը ա­ռօ­րեա­կան, կեն­ցա­ ղա­յին ա­ռար­կա­նե­րում: Այս նոր փու­լը հող նա­խա­պատ­րաս­տեց նրա հե­տա­գա ստեղծա­գոր­ծա­կան Ó¨³÷áËÙ³Ý հա­մար: Շուրջ քա­ռա­սուն տա­րի աշ­խա­տե­լով վրձնով՝ անց­յալ դա­րի 80-ա­կան թվա­ կան­նե­րին Հա­կոբ­յա­նը հա­յացքն ուղ­ղեց ¹»åÇ իր հա­մար դեռևս չբա­ցա­հայտ­ ված քան­դա­կի աշ­խար­հը: Ինչ­պես ար­դեն նշե­ցինք, ա­ռար­կա­յա­կան մի­ջա­վայ­ րը նկար­չի կտավ­նե­րում ժա­մա­նակ առ ժա­մա­նակ առ­կայ­ծում էր, և­ ան­շուն­չը շնչա­վոր էր դառ­նում. նրա աշ­խա­տանք­նե­րում կյանք էին առ­նում մա­նե­կեն­նե­ րը, ձեռ­նոց­նե­րը, հա­գուստ­նե­րը: Ն­կար­չի քան­դա­կա­յին նա­խա­սի­րութ­յուն­նե­րի սկզբնաղբ­յու­րը կա­րե­լի է նկա­տել 1970-ա­կան­նե­րի վեր­ջով և 1980-ա­կան­նե­ րով թվագր­վող նատ­յուր­մորտ­նե­րում, որ­տեղ հար­թա­շուր­թը, աք­ցանն ու այլ աշ­խա­տան­քա­յին գոր­ծիք­նե­րը դառ­նում են ար­վես­տա­գե­տի ստեղ­ծած աշ­խար­ հի մշտա­կան բնա­կիչ­նե­րը: Զար­մա­նա­լի չէ, որ ին­քը՝ վար­պե­տը, նշում էñ, որ ի սկզբա­նե քան­դա­կա­գոր­ծութ­յամբ սկսել է զբաղ­վել մի նպա­տա­կով. §Ես ցան­ կա­նում էի ստեղ­ծել նոր էակ­ներ, ո­րոնք պետք է տեղ գտնեին իմ նատ­յուր­ մորտ­նե­րում և բ­նան­կար­նե­րում, իմ կտավ­նե­րի նոր բնա­կիչ­նե­րը դառ­նա­յին¦: Այ­սինքն` սկզբնա­կան շրջա­նում ար­վես­տա­գե­տը մո­դե­լի ֆունկ­ցիա է տվել իր քան­դակ­նե­րին: Սա­կայն ժա­մա­նակն ի­րենն է թե­լադ­րում, և­ ըն­դա­մե­նը մի քա­նի տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում այդ §մո­դել­նե­րݦ ար­դեն ա­ռան­ձին ար­վես­տի նմուշ­ներ էին՝ ի­րենց հա­տուկ էս­թե­տի­կա­յով, ի­մաս­տա­յին ո­րո­շա­կի ա­ռանձ­նա­հատ­կութ­յուն­նե­րով, ար­վես­տա­գի­տա­կան հստակ ձե­ռագ­րով: Հա­կոբ­յա­նը, ինչ­պես ինքն էñ սի­րում ա­սել, սկսեց §խա­ղալ¦ իր ձեռ­քի տակ հայտն­վող կամ հա­տուկ այդ նպա­տա­կով ձեռք բեր­ված գոր­ծիք­նե­րի, եր­կա­թե դե­տալ­նե­րի և­այլ նմա­նա­տիպ նյու­թե­րի հետ, քա­նի որ նկա­տեց, որ դրանք կա­ րող են §խո­սել¦, §կծել¦, §ճչալ¦: Զար­մա­նա­լի զու­գա­դի­պութ­յամբ կամ գու­ցե հստակ օ­րի­նա­չա­փութ­յամբ մար­դու կող­մից ստեղծ­ված գոր­ծիք­նե­րի մեջ կա­ րե­լի է տես­նել նաև մար­դուն հա­տուկ ֆի­զի­կա­կան ո­րո­շա­կի տար­րեր: Այ­սինքն` մարդն իր ա­րար­չա­կան էութ­յամբ ստեղ­ծա­գոր­ծե­լիս ա­ռաջ­նորդ­վում է §իր նմա­ նութ­յամբ¦ սկզբուն­քով: Արդ­յուն­քում` ան­գամ աշ­խա­տան­քա­յին գոր­ծիք­ներն ու­նեն կեն­դա­նի էա­կին, այդ թվում` մար­դուն հա­տուկ ար­տա­քին ֆի­զի­կա­կան ա­ռանձ­նա­հատ­կութ­յուն­ներ՝ բե­րան, ոտ­քեր, ձեռ­քեր, ի­րան... Այս ա­մե­նի բա­ ցա­հայ­տումն ար­դեն կախ­ված է նրա­նից, թե մինչև ուր կտա­նի մար­դուն երևա­ կա­յութ­յու­նը: Հա­կոբ­յա­նի պա­րա­գա­յում այդ սահ­մա­նը որ­ևէ եզ­րա­գիծ չու­նի: Ժա­մա­նա­կագ­րա­կան ա­ռու­մով ա­ռա­ջին ստեղ­ծա­գոր­ծութ­յուն­ներն ա­ռան­ձին 17

գոր­ծիք­ներն են՝ տե­ղադր­ված այն­պես, որ ինք­նըս­տինք­յան քան­դա­կի են վե­ րած­վում: Երբ աք­ցանն ու­ղիղ կանգ­նած է պատ­վան­դա­նի վրա՝ հպարտ կեց­ված­ քով, դա նրան հա­ղոր­դում է մարդ­կա­ յին գծեր, ան­գամ՝ բնա­վո­րութ­յուն: Ըստ էութ­յան, որ­ևէ ա­ռար­կա­յի պատ­վան­դան տրա­մադ­րելն ար­դեն իսկ այն տե­ղա­փո­ խում է այլ հար­թութ­յուն՝ ջրբա­ժան դնե­ լով այդ մեկ նմու­շի և­ իր §ցե­ղա­կից­նե­րի¦ միջև: Այս­տեղ կան ռե­դի-մեյ­դի ո­րո­շա­կի սկզբունք­ներ, երբ ոչ գե­ղար­վես­տա­կան նպա­տա­կով ստեղծ­ված ա­ռար­կան ներ­ կա­յաց­վում է որ­պես ար­վես­տի ստեղ­ ծա­գոր­ծութ­յուն: Ա­ռար­կան հայտն­վում է գե­ղար­վես­տա­կան մի­ջա­վայ­րում՝ բա­ ցա­հայտ­վե­լով անս­պա­սե­լի տե­սանկ­յու­ նից, եր­ևան են գա­լիս մինչ այդ անն­կատ մնա­ցած հատ­կութ­յուն­ներ: Այդ ա­ռա­ջին քայ­լե­րի արդ­յուն­քում ծնվեց §Ըն­տա­նիք¦ քան­դա­կա­յին կոմ­ պո­զի­ցիան (1988թ.), ո­րի մե­ծա­ծա­վալ տար­բե­րա­կը 1989 թվա­կա­նին տե­ ղադրվեց Ա­րա­գած լե­ռան լան­ջին: Այս ե­ռա­մաս քան­դա­կում կա­րե­լի է նկա­տել ըն­տա­նի­քի ամ­բող­ջա­կան սիմ­վոլն իր կուռ կա­ռուց­ված­քով. սուր քա­ռա­կու­սի եզ­րագ­ծե­րով մեծ աք­ցա­նը՝ որ­պես տղա­ մարդ, կանգ­նած է կլո­րա­վուն նուրբ ֆոր­ մա­նե­րով կնո­ջը ներ­կա­յաց­նող աք­ցա­նի թի­կուն­քում, իսկ նրանց միաս­նութ­յան արդ­յուն­քը` մա­նու­կը` կա­նա­ցի սկզբի հստակ ուր­վագ­ծե­րով ար­գան­դում: Ա­ռա­ ջին տա­րի­նե­րին ար­վես­տա­գե­տÝ ընդ­ հա­տում­նե­րով է աշ­խա­տել, նրա նոր գոր­ ծու­նեութ­յու­նը շա­րու­նա­կա­կան բնույթ չի կրել: Կարճ ժա­մա­նակ անց Հա­կոբ­յա­նի մո­տե­ցու­մը գոր­ծիք­նե­րի գե­ղար­վես­տա­ կան կի­րա­ռութ­յան նկատ­մամբ փոխ­վում է: Դ­րանք սկսում են §ծնկի գալ¦, §կոտ­ րատ­վել¦, պլաս­տիկ ձևեր են ստա­նում, ին­չÝ ա­վե­լի է շնչա­վո­րում այդ քան­դակ­ նե­րը: Վեր­ջին տաս­նամ­յա­կը վար­պե­տի քան­դակ­նե­րի ստեղծ­ման ա­մե­նա­բե­ղուն 18

Հ. Հակոբյան, §Ընտանիք¦ Երկաթյա թիթեղներ Բարձրությունը՝ 9մ

շրջանն էñ, երբ նա այլևս չ¿ñ սահ­մա­նա­փակ­վում միայն գոր­ծիք­նե­րով: Հա­կոբ­ յանն իր նոր կեր­պար­նե­րÝ ստա­նա­լու նպա­տա­կով սկսեց կի­րա­ռել տար­բեր մե­տա­ղա­կան դե­տալ­ներ, այդ թվում՝ խո­ղո­վակ­ներ, պտու­տակ­ներ ու պտու­ տա­մե­խեր, հե­ղույս­ներ, մա­նեկ­ներ, եր­կաթ­յա ամ­րակ­ներ, ա­տամ­նա­վոր ա­նիվ­ ներ, զսպա­նակ­ներ: Ընդ­լայն­վեց նաև գոր­ծիք­նե­րի տե­սա­կա­նին՝ պտու­տա­կա­ մե­րի բա­նա­լի­ներ, մկրատ­ներ, բժշկա­կան գոր­ծիք­ներ, տա­րա­տե­սակ հար­թա­ շուր­թեր և­ աք­ցան­ներ: Ժա­մա­նա­կա­կից աշ­խար­հում, որ­տեղ տեխ­նո­լո­գիա­նե­րը փոր­ձում են ա­ռա­վել նմա­նեց­նել մարդ­կանց, ան­շունչ ժան­գոտ աշ­խա­տան­քա­ յին գոր­ծիք­նե­րը ևս կա­րող են կեն­դա­նի էութ­յուն ստա­նալ: Սա քան­դա­կա­գոր­ծութ­յուն է ոչ դա­սա­կան ի­մաս­տով, երբ ստեղ­ծա­գոր­ծութ­յու­նը տար­բեր պատ­րաս­տի դե­տալ­նե­րի ե­ռակց­ման արդ­յունք է: Թե՛ հայ­կա­ կան, թե՛ հա­մաշ­խար­հա­յին գե­ղար­վես­տա­կան ի­րա­կա­նութ­յան մեջ շատ են այս­պի­սի ստեղ­ծա­գոր­ծութ­յուն­նե­րի օ­րի­նակ­նե­րը, սա­կայն Հա­կոբ­յա­նի պա­ րա­գա­յում դե­տա­լը կամ գոր­ծիքն է թե­լադ­րում՝ ինչ է ի­րե­նից ներ­կա­յաց­նե­լու ա­վար­տուն աշ­խա­տան­քը, այլ ոչ թե ընդ­հա­կա­ռա­կը: Քան­դա­կա­գոր­ծի ար­վես­ տում խորն է նաև բնութ­յուն-մարդ հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րի խնդի­րը, այ­սինքն` ոչ միայն վի­զո­ւալ էս­թե­տիկ հար­ցե­րը՝ կոմ­պո­զի­ցիա, հա­վա­սա­րակշ­ռութ­յուն, այլև ներ­քին` ա­ռա­վել խո­րը ի­մաս­տա­յին մա­սը: Ար­վես­տա­գե­տի քան­դա­կա­գոր­ծութ­յան հիմ­քում բնութ­յունն է, այն ուղ­ղա­ կիո­րեն սնվում է բնութ­յու­նից, մղվում բնութ­յան օ­րենք­նե­րից: Քան­դակ­նե­րը պայ­մա­նա­կա­նո­րեն բա­ժան­վում են մար­դա­կերպ և կեն­դա­նա­կերպ հիմ­նա­կան շար­քե­րի, ո­րոն­ցից յու­րա­քանչ­յուրն իր հեր­թին ներ­կա­յաց­նում է կեն­սա­կան կար­ևոր թե­մա­ներ: Հա­կոբ­յա­նը, կար­ծես հիմք ըն­դու­նե­լով կեն­դա­նի էակ­նե­ րի, նաև մար­դու բնազդ­նե­րը, իր քան­դակ­նե­րում հստակ ար­տա­ցո­լում է ինք­ նա­պահ­պան­ման և սե­րուն­դը շա­րու­նա­կե­լու, այ­սինքն՝ սե­ռա­կան բնազդ­նե­րը: Ա­ռա­վել հե­տաքրք­րա­կան է, որ ար­վես­տա­գետն իր ստեղ­ծա­գոր­ծութ­յուն­նե­րում հա­տուկ ու­շադ­րութ­յուն էր դարձ­նում նաև ագ­րե­սիա­յի խնդրին, ին­չը, ո­րոշ տե­ սութ­յուն­նե­րի հա­մա­ձայն, մա­սամբ ար­տա­ցո­լում է մահ­վան բնազ­դը. վեր­ջինս հա­կադր­վում է ինք­նա­պահ­պան­ման և սե­ռա­կան բնազդ­նե­րին: Հա­կոբ­յա­նը, փաս­տո­րեն, ին­տո­ւի­տիվ մա­կար­դա­կում ներ­քին ձայ­նով պատ­կե­րել է կյան­քի ու բնութ­յան գլխա­վոր օ­րենք­նե­րը` իր փի­լի­սո­փա­յութ­յա­նը հա­վա­տա­րիմ. §Ն­կա­ տում ու ստեղ­ծում եմ այն, ինչ կա բնութ­յան մեջ¦: Այս սկզբունքն է, որ նրա քան­դակ­նե­րում ա­ռա­վել ցցուն ար­տա­ցոլ­ված է` ա­րա­կան և­ ի­գա­կան սկիզբ, սե­ռա­կան հա­րա­բե­րութ­յուն­ներ, ըն­տա­նիք, ընդ­հա­րում, ուժ և թու­լութ­յուն, հաղ­ թա­նակ և պար­տութ­յուն, նրբութ­յուն և կոպ­տութ­յուն, հար­ձա­կում, խայծ, որս, բռնութ­յուն, մայր և մա­նուկ, հե­տապն­դում, մտո­րում, շար­ժում, կեն­դա­նա­կան աշ­խարհ... ցան­կա­ցած մարդ կգտնի ի­րեն ծա­նոթ պատ­մութ­յուն: Հա­կոբ Հա­կոբ­յա­նի քան­դակ­նե­րում մենք տես­նում ենք մեզ և շր­ջա­պա­տող աշ­խար­հը՝ իր դրա­կան և բա­ցա­սա­կան կող­մե­րով: Վար­պե­տի ստեղ­ծած տա­ րօ­րի­նակ թվա­ցող ան­հաս­կա­նա­լի էակ­նե­րÝ ի­րա­կա­նում մենք ենք՝ մեր վա­խե­ րով և ս­պա­սում­նե­րով: ²ñÙ»Ý ºë³Û³Ýó, ³ñí»ëï³·ÇïáõÃÛ³Ý Ã»ÏݳÍáõ гÝñ³ÛÇÝ Íñ³·ñ»ñÇ ·Íáí ÷áËïÝûñ»ÝÇ Ñ³Ù³¹ñáÕ-û·Ý³Ï³Ý ¶³ý¿ë×»³Ý ³ñí»ëïÇ Ï»ÝïñáÝ 19

ø²Ü¸²ÎܺðÆ ÀÜîð²ÜÆ Ð²ÎഠвÎà´Ú²ÜÆ Ð²ì²ø²ÌàôÆò

1. êÇñ³Ñ³ñÝ»ñ 2005-2010 äáÕå³ï 32 x 9 x 7 ëÙ 21

2. гÕÃáÕÁ 2005-2010 äáÕå³ï 30 x 21 x 16 ëÙ 22

3. ä³Ûù³ñ 1980-³Ï³Ý ÃÃ. äáÕå³ï 44,5 x 26,5 x 13,5 ëÙ 23

4. гñÓ³ÏáõÙ 2005-2010 äáÕå³ï 45,5 x 27 x 8 ëÙ 24

5. ä³Ûù³ñ 1980-³Ï³Ý ÃÃ. äáÕå³ï 25,5 x 45 x 8 ëÙ 25

6. ìÇñ³íáñÁ 2005-2010 äáÕå³ï 11 x 25 x 18 ëÙ 26

7. ê»ñ 2005-2010 äáÕå³ï 18,5 x 25,5 x 6 ëÙ 27

8. ÀÝï³ÝÇù 2005-2010 äáÕå³ï 25 x 24,5 x 9 ëÙ 28

9. ÀÝï³ÝÇù 2005-2010 äáÕå³ï 35,5 x 21 x 8 ëÙ 29

10. ÀÝï³ÝÇù 2005-2010 äáÕå³ï 27 x 29,5 x 8 ëÙ 30

11. سÛñÁ Ù³ÝÏ³Ý Ñ»ï 2005-2010 äáÕå³ï 29 x 11,5 x 6 ëÙ 31

12. ÀÝï³ÝÇù 2005-2010 äáÕå³ï 29 x 10 x 8 ëÙ 32

13. سÛñÁ Ù³ÝÏ³Ý Ñ»ï 2005-2010 äáÕå³ï 28 x 17 x 6 ëÙ 33

14. гٵáõÛñ 2005-2010 äáÕå³ï 38 x 16 x 10 ëÙ 34

15. ¼áõÛ· 2005-2010 äáÕå³ï 37 x 26 x 5 ëÙ 35

16. ºñÏíáñÛ³ÏÝ»ñ 2005-2010 äáÕå³ï 27 x 13,5 x 8 ëÙ 36

17. îÕ³Ù³ñ¹ ¨ ÏÇÝ 2005-2010 äáÕå³ï 38 x 23 x 8 ëÙ 37

18. ê»ñ 2005-2010 äáÕå³ï 36,5 x 10,5 x 8 ëÙ 38

19. êÇñ³Ñ»ïáõÙ 2005-2010 äáÕå³ï 35,5 x 36,5 x 8 ëÙ 39

20. ä³ñáÕÁ 2005-2010 äáÕå³ï 38,5 x 19 x 8 ëÙ 40

21. ø³ÛÉáÕÁ 2005-2010 äáÕå³ï 36,5 x 17 x 8 ëÙ 41

22. ¼áõÛ· 2005-2010 äáÕå³ï 38,5 x 20 x 6 ëÙ 42

23. ¶ñϳ˳éÝáõÃÛáõÝ 2005-2010 äáÕå³ï 33 x 12,5 x 10 ëÙ 43

24. øÝùßáõÃÛáõÝ 2005-2010 äáÕå³ï 30 x 10,5 x 6 ëÙ 44

25. гݹÇåáõÙ 2005-2010 äáÕå³ï 36 x 13 x 8 ëÙ 45

26. êÇñ³Ñ³ñÝ»ñ 2005-2010 äáÕå³ï 28 x 8 x 8 ëÙ 46

27. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 43 x 12 x 8 ëÙ 47

28. ¸³ÑÇ× 2005-2010 äáÕå³ï 32,5 x 13 x 10,5 ëÙ 48

29. ÐÕÇáõÃÛáõÝ 2005-2010 äáÕå³ï 26,5 x 14 x 8 ëÙ 49

30. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 36 x 12 x 11,5 ëÙ 50

31. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 38 x 10 x 8 ëÙ 51

32. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 35 x 8 x 8 ëÙ 52

33. üÇ·áõñ 2005-2010 ´ñáݽ 41 x 12,5 x 7,5 ëÙ 53

34. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 41 x 20,5 x 6 ëÙ 54

35. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 38,5 x 8 x 8,5 ëÙ 55

36. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 36,5 x 10,5 x 8 ëÙ 56

37. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 48,5 x 12 x 8 ëÙ 57

38. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 41,5 x 11,5 x 8 ëÙ 58

39. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 39,5 x 11 x 8 ëÙ 59

40. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 34,5 x 10,5 x 8 ëÙ 60

41. سñïÇÏÁ 2005-2010 äáÕå³ï 31,5 x 43 x 6 ëÙ 61

42. ²éÛáõÍ ØÑ»ñ 2005-2010 äáÕå³ï 47,5 x 30 x 8 ëÙ 62

43. лóÝáë ³ëïí³Í 2005-2010 äáÕå³ï 49,5 x 43 x 6 ëÙ 63

44. سÛñÁ Ù³ÝÏ³Ý Ñ»ï 2005-2010 äáÕå³ï 25,5 x 22,5 x 8 ëÙ 64

45. лÍÛ³É 2005-2010 äáÕå³ï 29 x 41 x 10,5 ëÙ 65

46. îÕ³Ù³ñ¹ ¨ ÏÇÝ 2005-2010 äáÕå³ï 34 x 28,5 x 6 ëÙ 66

47. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 35 x 12 x 10 ëÙ 67

48. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 39 x 8,5 x 8 ëÙ 68

49. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 41 x 10,5 x 8 ëÙ 69

50. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 41 x 12 x 8 ëÙ 70

51. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 41 x 12 x 8 ëÙ 71

52. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 46 x 12,5 x 16 ëÙ 72

53. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 38 x 8 x 8 ëÙ 73

54. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 47 x 12,5 x 8 ëÙ 74

55. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 43 x 12,5 x 8 ëÙ 75

56. üÇ·áõñ 2005-2010 ´ñáݽ 38,5 x 9 x 7,5 ëÙ 76

57. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 41 x 14 x 8 ëÙ 77

58. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 45 x 13 x 8 ëÙ 78

59. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 40,5 x 8 x 8 ëÙ 79

60. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 33,5 x 10 x 8 ëÙ 80

61. ÌÝݹ³µ»ñáõÃÛáõÝ 2005-2010 ´ñáݽ 52 x 16 x 16 ëÙ 81

62. îÕ³Ù³ñ¹ ¨ ÏÇÝ 2005-2010 äáÕå³ï 34,5 x 23 x 7,5 ëÙ 82

63. îáï»Ù 2010 äáÕå³ï 39 x 22 x 8 ëÙ 83

64. üÇ·áõñ 2011-2012 äáÕå³ï 49 x 37,5 x 8 ëÙ 84

65. Þ³ñÅáõÙ 2011-2012 äáÕå³ï 36 x 43,5 x 8 ëÙ 85

66. ػݳٳñï 2011-2012 äáÕå³ï 40 x 30,5 x 30,5 ëÙ 86

67. гݷÇëï 2005-2010 äáÕå³ï 14,5 x 31 x 12 ëÙ 87

68. üÇ·áõñ 2005-2010 äáÕå³ï 48 x 20,5 x 8 ëÙ 88

69. Øï³ëáõ½áõÙ 2011-2012 äáÕå³ï 35,5 x 14,5 x 11,5 ëÙ 89

70. ØïáñáõÙ 2011-2012 äáÕå³ï 25 x 13 x 9 ëÙ 90

71. êÇñáÕÝ»ñÁ 2012 äáÕå³ï 26,5 x 26 x 8 ëÙ 91

72. ܳ˳ٳñ¹ 2012 äáÕå³ï 53,5 x 20 x 16 ëÙ 92

73. ø³ñ³ÛñÇ ì»Ý»ñ³ 2012 äáÕå³ï 42 x 16,5 x 14 ëÙ 93

74. üÇ·áõñ 2011-2012 äáÕå³ï 45,5 x 16 x 8 ëÙ 94

75. üÇ·áõñ 2011-2012 äáÕå³ï 43 x 16 x 16 ëÙ 95

76. üÇ·áõñ 2011-2012 äáÕå³ï 38,5 x 12 x 9,5 ëÙ 96

77. гٵáõÛñ 2011-2012 äáÕå³ï 34 x 28,5 x 6 ëÙ 97

78. ì³½ù 2011-2012 äáÕå³ï 45,5 x 29,5 x 16 ëÙ 98

79. üÇ·áõñ 2011-2012 äáÕå³ï 46 x 14 x 8 ëÙ 99

80. üÇ·áõñ 2011-2012 äáÕå³ï 42 x 16 x 8 ëÙ 100

81. ²é³ëå»É³Ï³Ý ϻݹ³ÝÇ 2011-2012 äáÕå³ï 32 x 31 x 8 ëÙ 101

82. ÒÇ 2005-2010 äáÕå³ï 35,5 x 36 x 12 ëÙ 102

83. ÂéãáõÝ 2005-2010 äáÕå³ï 28,5 x 24 x 8 ëÙ 103

84. ÂéãáõÝ 2011-2012 äáÕå³ï 45 x 24 x 8 ëÙ 104

85. ²é³ëå»É³Ï³Ý ϻݹ³ÝÇ. ³ÛÍù³Õ 2011-2012 äáÕå³ï 47 x 40 x 8 ëÙ 105

86. ÂéãáõÝ 2011-2012 äáÕå³ï 41 x 20 x 22,5 ëÙ 106

87. ÂéãáõÝ 2011-2012 äáÕå³ï 35,5 x 19 x 12 ëÙ 107

88. лÍÛ³É 2005-2010 äáÕå³ï 29 x 35 x 9 ëÙ 108

89. سÛñáõÃÛáõÝ 2005-2010 äáÕå³ï 31 x 9,5 x 8 ëÙ 109

90. ²Ý·Õ 2005-2010 äáÕå³ï 37 x 17 x 10 ëÙ 110

91. ÂéãáõÝ 2005-2010 äáÕå³ï 37 x 20 x 8 ëÙ 111

92. ²é³ëå»É³Ï³Ý ϻݹ³ÝÇ 2011-2012 äáÕå³ï 27 x 30 x 8 ëÙ 112

93. ²é³ëå»É³Ï³Ý ϻݹ³ÝÇ 2005-2010 äáÕå³ï 14 x 38 x 6 ëÙ 113

94. ìÇß³å 2005-2010 äáÕå³ï 31,5 x 24,5 x 13 ëÙ 114

95. ²é³ëå»É³Ï³Ý ϻݹ³ÝÇ 2005-2010 äáÕå³ï 29 x 15,5 x 5 ëÙ 115

вزèàî κÜ겶ðàôÂÚàôÜ

1923, Ù³­ÛÇ­ëÇ 24

ÌÝí»É ¿ º­·Çå­ïá­ëÇ ²­É»ù­ë³Ý¹­ñdz ù³­Õ³­ùáõÙ:

1934-1941

êá­íá­ñáõÙ ¿ ÜÇ­Ïá­ëdz­ÛÇ Ø»É­ùáÝ­Û³Ý í³ñ­Å³­ñ³­ÝáõÙ (ÎÇå­ñáë): г­×³­ËáõÙ ¿ Ýϳñ­ã³­Ï³Ý ¹³­ë»­ñÇ Ñ³Ûï­ÝÇ Ýϳ­ñÇã ú­ÝÇÏ ²­í»­ïÇë­Û³­ÝÇ Ùáï:

1941-1943

²ß­Ë³­ïáõÙ ¿ ²­É»ù­ë³Ý¹­ñdz­ÛÇ ï»ùë­ïÇÉ ·áñ­Í³­ñ³­ÝáõÙ:

1944

гë­ï³ï­íáõÙ ¿ γ­ÑÇ­ñ»áõÙ ¨ ­ëá­íá­ñáõ٠γ­ÑÇ­ñ»Ç ·»­Õ³ñ­í»ë­ïÇ ³­Ï³­¹»­Ùdz­ÛáõÙ:

1952-1954

º­·Çå­ïá­ëÇ Ñ³Û­Ï³­Ï³Ý ·³­Õáõ­ÃÇ Ñá­í³­Ý³­íá­ñáõí۳ٵ ٻϭ ÝáõÙ ¿ ö³­ñǽ ¨ ë ­ á­íá­ñáõÙ ²Ý¹­ñ» Èáï­ïÇ, ³­å³ ¶ñ³Ý Þá­ÙÇ» ³­Ï³­¹»­Ùdz­ÛáõÙª ¾­¹á­õ³ñ¹ ¶á»ñ­·Ç Ùáï:

1959-1961

سë­Ý³Ï­óáõÙ ¿ ²­É»ù­ë³Ý¹­ñdz­ÛÇ ³­é³­çÇÝ ¨­ »ñÏ­ñáñ¹ µÇ»­Ý³­É»­Ý»­ ñÇÝ: º­·Çå­ïá­ëÇ Ã³Ý­·³­ñ³Ý­Ý»­ñÁ Ó»éù »Ý µ»­ñáõÙ Ýñ³ ·áñ­Í»­ ñÇó: î³ëÁ ɳ­í³­·áõÛÝ ³ß­Ë³­ï³Ýù­Ý»­ñÁ ÝíÇ­ñáõÙ ¿ г­Û³ë­ï³­ÝÇ ³½­·³­ÛÇÝ å³ï­Ï»­ñ³ë­ñ³­ÑÇÝ:

1962

²ß­Ý³ÝÝ ÁÝ­ï³­ÝÇ­ùáí Ý»ñ­·³Õ­ÃáõÙ ¿ ѳۭñ»­ÝÇù: ÐÇÝ· ï³­ñÇ µÝ³Ï­íáõÙ ¿ È»­Ýǭݳ­Ï³­ÝáõÙ (³ÛÅÙ` ¶ÛáõÙ­ñÇ), ³­å³` ï»­Õ³­÷áË­ íáõÙ º­ñ¨³Ý:

1963-1967 ÀÝïñ­íáõÙ ¿ È»­Ýǭݳ­Ï³­ÝÇ ù³­Õ³­ù³­ÛÇÝ ËáñÑñ­¹Ç ¹»­åáõ­ï³ï: 1967-1970 ÀÝïñ­íáõÙ ¿ гۭϳ­Ï³Ý ÊêÐØ ­·»­ñ³­·áõÛÝ ËáñÑñ­¹Ç ¹»­åáõ­ï³ï: 1973 ÀÝïñ­íáõÙ ¿ г­Û³ë­ï³­ÝÇ Ýϳ­ñÇã­Ý»­ñÇ ÙÇáõÃ­Û³Ý Ý³­Ë³­·³­ÑáõÃÛ³Ý ³Ý­¹³Ù: 1988 ÀÝïñ­íáõÙ ¿ ÊêÐØ ­¶»­Õ³ñ­í»ë­ïÇ ³­Ï³­¹»­Ùdz­ÛÇ ÃÕó­ÏÇó ³Ý­ ¹³Ù: 1993

§ÀÝ­ï³­ÝÇù¦ ù³Ý¹³ÏÁ ï»­Õ³¹ñ­íáõÙ ¿ ²­ñ³­·³­ÍÇ ·Ç­ï³­Ñ»­ï³­½á­ ï³­Ï³Ý ÇÝë­ïÇ­ïáõ­ïÇ ï³­ñ³Í­ùáõÙ:

1994

î³ëÁ ³ß­Ë³­ï³Ýù ÝíÇ­ñáõÙ ¿ §Ð³­Û³ë­ï³Ý¦ ѳ­Ù³­Ñ³Û­Ï³­Ï³Ý ÑÇ٭ݳ¹­ñ³­ÙÇÝ: سë­Ý³Ï­óáõÙ ¿ ö³­ñÇ­½áõ٠ϳ­Û³­ó³Í Ñ³Û Ýϳ­ñÇã­ Ý»­ñÇ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇ óáõ­ó³­Ñ³Ý­¹»­ë-í³­×³éùÇÝ, á­ñÇ Ñ³­ëáõÛ­ Ãáí §²ñ­í»ëï­Ý»­ñÇ Ï»Ýï­ñáݦ ߻ݭùáõÙ Ó»éù ¿ µ»­ñáõÙ §Ð³­Û³ë­ ï³Ý¦ ³ñ­í»ë­ï³­Ýá­óÁ:

1996 ÀÝïñ­íáõÙ ¿ èáõ­ë³ë­ï³­ÝÇ ¸³ß­ÝáõÃ­Û³Ý ¶»­Õ³ñ­í»ë­ïÇ ³­Ï³­¹»­ Ùdz­ÛÇ ³Ý­¹³Ù:

117

²Üвî²Î²Ü òàôò²Ð²Ü¸ºêܺð

1963

º­ñ¨³Ý, È»­Ýǭݳ­Ï³Ý (³ÛÅÙ` ¶ÛáõÙ­ñÇ) ¨ ­ÎÇ­ñá­í³­Ï³Ý (³ÛÅÙ` ì³­ ݳ­Óáñ)

1977-1985 ö³­ñǽ (üñ³Ý­ëdz), ìÇÉÝ­Ûáõë (ÈÇï­í³­ÛÇ êá­ódz­ÉÇë­ï³­Ï³Ý гݭ ñ³­å»­ïáõíÛáõÝ), èÇ­·³ (ȳï­ídz­ÛÇ êá­ódz­ÉÇë­ï³­Ï³Ý гݭñ³­ å»­ïáõíÛáõÝ), ØáëÏ­í³, È»­ÝÇÝ·­ñ³¹ (³ÛÅÙ` ê³ÝÏï-ä»­ï»ñ­µáõñ·), µǭÉÇ­ëÇ, ÎǨ, Üá­íá­ëÇ­µÇñëÏ, ú­¹»­ë³, Èíáí, èáë­ïáí, êï³í­ñá­ åáÉ, ìáÉ­·á·­ñ³¹ ¨­ ³ÛÉ ÊêÐØ ­ù³­Õ³ù­Ý»ñ 1981

ÜÇ­Ïá­ëdz (ÎÇå­ñáë)

1987

лɭëÇÝ­ÏÇ (üÇݭɳݭ¹Ç³)

1990

ØáëÏ­í³ (èáõë³ëï³Ý)

1993

г­Û³ë­ï³­ÝÇ ³½­·³­ÛÇÝ å³ï­Ï»­ñ³ë­ñ³­Ñ` ÝíÇñ­í³Í ÝϳñãÇ 70-³Ù­Û³­ÏÇÝ

1994

´»Û­ñáõ­ÃÇ èá­ß³Ý å³ï­Ï»­ñ³ë­ñ³Ñ (ÈÇ­µ³­Ý³Ý)

2002

γ­ÑÇ­ñ» (º­·Çå­ïáë)

2003

г­Û³ë­ï³­ÝÇ Ýϳ­ñÇã­Ý»­ñÇ ïáõÝ` ÝíÇñ­í³Í ÝϳñãÇ 80-³Ù­Û³­ÏÇÝ

2005

Èáë ²Ý­ç»­É»­ëÇ Åá­Õáíñ­¹³­Ï³Ý ³ñ­í»ë­ïÇ Ã³Ý­·³­ñ³Ý (²ØÜ)

2007

سñ­ë»É (üñ³Ý­ëdz) ¨ ­ØÇÝëÏ (´»­É³­éáõë)

2009

г۳ëï³ÝÇ Ýϳ­ñÇã­Ý»­ñÇ ÙÇáõíÛáõÝ (ºñ¨³Ý)

2011

¶³ý¿ë×»³Ý ³ñí»ëïÇ Ï»ÝïñáÝ (ºñ¨³Ý)

119

ÊØ´²ÚÆÜ òàôò²Ð²Ü¸ºêܺð

1944

Ð³Û Ýϳ­ñÇã­Ý»­ñÇ óáõ­ó³­Ñ³Ý­¹»ë γ­ÑÇ­ñ»áõÙ (º­·Çå­ïáë)

1953

سë­Ý³Ï­óáõÙ ¿ ´áõ­Ë³­ñ»ë­ïÇ (èáõ­ÙÇ­Ýdz­ÛÇ êá­ódz­ÉÇë­ï³­Ï³Ý гݭñ³­å»­ïáõíÛáõÝ) ãáñ­ñáñ¹ ÙÇ­ç³½­·³­ÛÇÝ »­ñÇ­ï³­ë³ñ­¹³­Ï³Ý óáõ­ó³­Ñ³Ý­¹»­ëÇÝ ¾­ÙÇÉ Í³Í­Ï³­Ýáõ­Ýáí:

1954

üñ³Ý­ëdz­óÇ »­ñÇ­ï³­ë³ñ¹ Ýϳ­ñÇã­Ý»­ñÇ óáõ­ó³­Ñ³Ý­¹»ë ö³­ñÇ­½áõÙ (üñ³Ý­ëdz)

1958 Ø»Ï Ýϳ­ñáí Ù³ë­Ý³­ÏÇó ¿ ¹³é­ÝáõÙ ØáëÏ­í³­ÛáõÙ ¨ ­È»­ÝÇÝ·­ñ³­¹áõÙ (èáõë³ëï³Ý) ϳ½­Ù³­Ï»ñå­í³Í »­·Çå­ï³­óÇ Ýϳ­ñÇã­Ý»­ñÇ óáõ­ ó³­Ñ³Ý­¹»­ëÇÝ: 1970-1972 §àõ­ñ³ñ­ïá­õÇó ÙÇݭ㨠ٻñ û­ñ»­ñÁ¦ ö³­ñÇ­½áõÙ (üñ³Ý­ëdz) ¨ §¾ùë­ åá-70¦ ØáÝ­ñ»³­ÉáõÙ (γ­Ý³­¹³) ϳ½­Ù³­Ï»ñå­í³Í óáõ­ó³­Ñ³Ý­¹»ë­ Ý»ñ 1974

гٳï»Õ óáõ­ó³­Ñ³Ý­¹»ë ØÇ­Ý³ë ²­í»­ïÇë­Û³­ÝÇ Ñ»ï ìǻݭݳÛáõÙ­ (²íëï­ñdz)

1975

§ê³ñ­Û³­ÝÁ ¨ 13 Ñ³Û Å³­Ù³­Ý³­Ï³­ÏÇó Ýϳ­ñÇã­Ý»ñ¦ óáõ­ó³­Ñ³Ý­¹»ë ´á­Éáݭdz ¨ ­´³­ñÇ ù³­Õ³ù­Ý»­ñáõÙ (Æ­ï³­Édz)

1976

ÐÇÝ· ³ß­Ë³­ï³Ý­ùáí Ù³ë­Ý³Ï­óáõÙ ¿ ·Í³Ý­Ï³­ñÇ Ñ³­Ù³­ÙÇáõ­Ã»­Ý³­ Ï³Ý ³­é³­çÇÝ óáõ­ó³­Ñ³Ý­¹»­ëÇÝ ØáëÏ­í³­ÛáõÙ:

1986

гٳï»Õ óáõ­ó³­Ñ³Ý­¹»ë ²­É»ù­ë³Ý¹ñ ¶ñÇ­·áñ­Û³­ÝÇ Ñ»ï γë­ë»­ ÉáõÙ (¶»ñ­Ù³­Ýdz)

1988

§ê³ñ­Û³­ÝÁ ¨­ Çñ ų­Ù³­Ý³­Ï³­ÏÇó­Ý»­ñÁ¦ óáõ­ó³­Ñ³Ý­¹»ë ä³­¹áõ³­ ÛáõÙ ¨ ì ­ »­Ý»­ïÇ­ÏáõÙ (Æ­ï³­Édz)

1989

ØáÝ­ñ»³­ÉáõÙ (γ­Ý³­¹³) ϳ½­Ù³­Ï»ñå­í³Í Ñ³Û Ýϳ­ñÇã­Ý»­ñÇ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇ óáõ­ó³­Ñ³Ý­¹»ë-í³­×³éù` »ñÏ­ñ³­ß³ñ­ÅÇó ïáõ­ ųͭݻ­ñÇÝ û·­Ý»­Éáõ Ýå³­ï³­Ïáí

2004

Ø»Ï ï³ëÝ­Û³Ï Ýϳñ­Ý»­ñáí Ù³ë­Ý³Ï­óáõÙ ¿ ØáëÏ­í³­ÛÇ Ýϳ­ñÇã­Ý»­ ñÇ ï³­ÝÁ ϳ­Û³­ó³Í ²äÐ »ñÏñ­Ý»­ñÇ ³­é³­çÇÝ óáõ­ó³­Ñ³Ý­¹»­ëÇÝ:

2010

ØÇ ß³ñù ÝϳñÝ»ñáí ¨ ù³Ý¹³ÏÝ»ñáí Ù³ëݳÏóáõÙ ¿ г۳ëï³ÝÇ ÜϳñÇãÝ»ñÇ ÙÇáõÃÛáõÝáõ٠ϳ½Ù³Ï»ñåí³Í §Ø³ñÙÇÝ. Ýáñ å³ïÏ»ñ³ÛÇÝ ³ñí»ëïÁ г۳ëï³ÝáõÙ¦ óáõó³Ñ³Ý¹»ëÇÝ:

2010

ØÇ ß³ñù ÝϳñÝ»ñáí Ù³ë­ Ý³Ï­ óáõÙ ¿ ÐÐ ê³Ñ­ ٳݳ¹­ ñ³­ Ï³Ý ¹³­ï³­ñ³ÝÇ 15-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í óáõó³Ñ³Ý¹»ëÇÝ:

121

вì²ø²Ìàôܺð

º·ÇåïáëÇ ·»Õ³ñí»ëïÇ Ã³Ý·³ñ³Ý, γÑÇñ», º·Çåïáë г۳ëï³ÝÇ ³½·³ÛÇÝ å³ïÏ»ñ³ëñ³Ñ, ºñ¨³Ý, г۳ëï³Ý г۳ëï³ÝÇ Å³Ù³Ý³Ï³ÏÇó ³ñí»ëïÇ Ã³Ý·³ñ³Ý, ºñ¨³Ý, г۳ëï³Ý ä»ï³Ï³Ý îñ»ïÛ³ÏáíÛ³Ý Ã³Ý·³ñ³Ý, ØáëÏí³, èáõë³ëï³Ý ²ñ¨»ÉÛ³Ý ³ñí»ëïÇ Ã³Ý·³ñ³Ý, ØáëÏí³, èáõë³ëï³Ý §¼ÇÙ»ñÉǦ ÇÝëïÇïáõïÇ Ã³Ý·³ñ³Ý, ÜÛáõ-æ»ñëÇ, ²ØÜ ÈÛáõ¹íÇ· óݷ³ñ³Ý, øÛáÉÝ, ¶»ñÙ³Ýdz ìñ³ó³Ï³Ý ³ñí»ëïÇ å»ï³Ï³Ý óݷ³ñ³Ý, µÇÉÇëÇ, ìñ³ëï³Ý àõÏñ³ÇݳÛÇ å»ï³Ï³Ý óݷ³ñ³Ý, ÎǨ, àõÏñ³Çݳ Ô³½³Ëëï³ÝÇ å»ï³Ï³Ý óݷ³ñ³Ý, ²ÉÙ³ ²Ã³, Ô³½³Ëëï³Ý سñë»ÉÇ Ñ³ÛÏ³Ï³Ý »Ï»Õ»óáõ ëñ³Ñ, üñ³Ýëdz êáõñµ Ô³½³ñ ÏÕ½áõ ØËÇóñÛ³Ý Ùdzµ³ÝáõÃÛ³Ý Ã³Ý·³ñ³Ý, ì»Ý»ïÇÏ, Æï³Édz Ø»ÍÇ î³ÝÝ ÎÇÉÇÏÇá ϳÃáÕÇÏáë³ñ³ÝÇ Ã³Ý·³ñ³Ý, ´»ÛñáõÃ, Èǵ³Ý³Ý ìÇ»ÝݳÛÇ ØËÇóñÛ³Ý Ùdzµ³ÝáõÃÛ³Ý Ã³Ý·³ñ³Ý, ²íëïñdz سÛñ ²Ãáé êáõñµ ¾çÙdzÍÝÇ §ÊñÇÙ۳ݦ óݷ³ñ³Ý, г۳ëï³Ý г۳ëï³ÝÇ, èáõë³ëï³ÝÇ, Ø»Í ´ñÇï³ÝdzÛÇ, üñ³ÝëdzÛÇ, ´»É·Ç³ÛÇ, γݳ¹³ÛÇ, ²ØÜ-Ç, Æï³ÉdzÛÇ, Èǵ³Ý³ÝÇ, º·ÇåïáëÇ, Þí»Ûó³ñdzÛÇ, ²íëïñ³ÉdzÛÇ Ù³ëݳíáñ ѳí³ù³ÍáõÝ»ñ

123

Øðò²Ü²Îܺð ºì ä²ð¶ºì²îðàôØܺð

1953

´áõ­Ë³­ñ»ë­ïÇ (èáõ­ÙÇ­Ýdz­ÛÇ êá­ódz­ÉÇë­ï³­Ï³Ý гݭñ³­å»­ïáõÃÛáõÝ) ãáñ­ñáñ¹ ÙÇ­ç³½­·³­ÛÇÝ »­ñÇ­ï³­ë³ñ­¹³­Ï³Ý óáõ­ó³­Ñ³Ý­¹»­ëÇ Å³­Ù³­Ý³Ï ³ñ­Å³­Ý³­ÝáõÙ ¿ »ñÏ­ñáñ¹ Ùñó³­Ý³­ÏÇ:

1967

²ñ­Å³­Ý³­ÝáõÙ ¿ º­ñ¨³­Ýáõ٠ϳ­Û³­ó³Í ѳݭñ³­å»­ï³­Ï³Ý óáõ­ó³­ ѳݭ¹»­ëÇ ³­é³­çÇÝ Ùñó³­Ý³­ÏÇ:

1970

§àõ­ñ³ñ­ïá­õÇó ÙÇݭ㨠ٻñ û­ñ»­ñÁ¦ ö³­ñÇ­½áõÙ (üñ³Ý­ëdz) ¨ §¾ùë­ åá-70¦ ØáÝ­ñ»³­ÉáõÙ (γ­Ý³­¹³) ϳ½­Ù³­Ï»ñå­í³Í óáõ­ó³­Ñ³Ý­¹»ë­ Ý»­ñÇ Å³­Ù³­Ý³Ï ³ñ­Å³­Ý³­ÝáõÙ ¿ ³ñ­í»ë­ïÇ í³ë­ï³­Ï³­íáñ Ýϳñ­ ãÇ Ïáã­Ù³Ý:

1977

²ñ­Å³­Ý³­ÝáõÙ ¿ г­Û³ë­ï³­ÝÇ ­Åá­Õáíñ­¹³­Ï³Ý Ýϳñ­ãÇ Ïáã­Ù³Ý:

1985

²ñ­Å³­Ý³­ÝáõÙ ¿ áë­Ï» Ù»­¹³­ÉÇ ²Ý¹ñ­Ïáí­Ï³­ëÇ ³­é³­çÇÝ µÇ»­Ý³­É»áõÙ: ²ñ­Å³­Ý³­ÝáõÙ ¿ ÊêÐØ ­å»­ï³­Ï³Ý Ùñó³­Ý³­ÏÇ:

1994

²ñ­Å³­Ý³­ÝáõÙ ¿ §Ð³­Û³ë­ï³Ý¦ ѳ­Ù³­Ñ³Û­Ï³­Ï³Ý ÑÇ٭ݳ¹­ñ³­ÙÇ Ùñó³­Ý³­ÏÇ:

1997

²ñ­Å³­Ý³­ÝáõÙ ¿ §Ø»ë­ñáå س߭ïáó¦ å»­ï³­Ï³Ý ßù³Ý­ß³­ÝÇ:

2005

²ñ­Å³­Ý³­ÝáõÙ ¿ سÛñ ²­Ãáé êµ. ¾ç­ÙdzͭÝÇ §êµ.­ê³­Ñ³Ï ¨ êµ. Ø»ë­ñáå¦ ßù³Ý­ß³Ý­Ç:

2013

ÜϳñãÇ §êÇñá å³ñ﻽¦ ß³ñùÁ Ý»ñϳ۳óí»É ¿ ÐРܳ˳·³ÑÇ Ùñó³Ý³ÏÇ ³ñí»ëïÇ µÝ³·³í³éáõÙ:

廭ﳭϳÝ

Ùñó³­Ý³­ÏÇ

¨

125

βî²Èà¶àôØ Üºðβڲòì²Ì ²Þʲî²Üøܺð

1. êÇñ³Ñ³ñÝ»ñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 32x9x7 ëÙ 2. гÕÃáÕÁ, 2005-2010, åáÕå³ï, 30x21x16 ëÙ 3. ä³Ûù³ñ, 1980-³Ï³Ý ÃÃ., åáÕå³ï, 44,5x26,5x13,5 ëÙ 4. гñÓ³ÏáõÙ, 2005-2010, åáÕå³ï, 45,5x27x8 ëÙ 5. ä³Ûù³ñ, 1980-³Ï³Ý ÃÃ., åáÕå³ï, 25,5x45x8 ëÙ 6. ìÇñ³íáñÁ, 2005-2010, åáÕå³ï, 11x25x18 ëÙ 7. ê»ñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 18,5x25,5x6 ëÙ 8. ÀÝï³ÝÇù, 2005-2010, åáÕå³ï, 25x24,5x9 ëÙ 9. ÀÝï³ÝÇù, 2005-2010, åáÕå³ï, 35,5x21x8 ëÙ 10. ÀÝï³ÝÇù, 2005-2010, åáÕå³ï, 27x29,5x8 ëÙ 11. سÛñÁ Ù³ÝÏ³Ý Ñ»ï, 2005-2010, åáÕå³ï, 29x11,5x6 ëÙ 12. ÀÝï³ÝÇù, 2005-2010, åáÕå³ï, 29x10x8 ëÙ 13. سÛñÁ Ù³ÝÏ³Ý Ñ»ï, 2005-2010, åáÕå³ï, 28x17x6 ëÙ 14. гٵáõÛñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 38x16x10 ëÙ 15. ¼áõÛ·, 2005-2010, åáÕå³ï, 37x26x5 ëÙ 16. ºñÏíáñÛ³ÏÝ»ñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 27x13,5x8 ëÙ 17. îÕ³Ù³ñ¹ ¨ ÏÇÝ, 2005-2010, åáÕå³ï, 38x23x8 ëÙ 18. ê»ñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 36,5x10,5x8 ëÙ 19. êÇñ³Ñ»ïáõÙ, 2005-2010, åáÕå³ï, 35,5x36,5x8 ëÙ 20. ä³ñáÕÁ, 2005-2010, åáÕå³ï, 38,5x19x8 ëÙ 21. ø³ÛÉáÕÁ, 2005-2010, åáÕå³ï, 36,5x17x8 ëÙ 22. ¼áõÛ·, 2005-2010, åáÕå³ï, 38,5x20x6 ëÙ 23. ¶ñϳ˳éÝáõÃÛáõÝ, 2005-2010, åáÕå³ï, 33x12,5x10 ëÙ 24. øÝùßáõÃÛáõÝ, 2005-2010, åáÕå³ï, 30x10,5x6 ëÙ 25. гݹÇåáõÙ, 2005-2010, åáÕå³ï, 36x13x8 ëÙ 26. êÇñ³Ñ³ñÝ»ñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 28x8x8 ëÙ 27. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 43x12x8 ëÙ 28. ¸³ÑÇ×, 2005-2010, åáÕå³ï, 32,5x13x10,5 ëÙ 29. ÐÕÇáõÃÛáõÝ, 2005-2010, åáÕå³ï, 26,5x14x8 ëÙ 30. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 36x12x11,5 ëÙ 31. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 38x10x8 ëÙ 32. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 35x8x8 ëÙ 33. üÇ·áõñ, 2005-2010, µñáݽ, 41x12,5x7,5 ëÙ 34. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 41x20,5x6 ëÙ 127

35. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 38,5x8x8,5 ëÙ 36. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 36,5x10,5x8 ëÙ 37. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 48,5x12x8 ëÙ 38. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 41,5x11,5x8 ëÙ 39. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 39,5x11x8 ëÙ 40. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 34,5x10,5x8 ëÙ 41. سñïÇÏÁ, 2005-2010, åáÕå³ï, 31,5x43x6 ëÙ 42. ²éÛáõÍ ØÑ»ñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 47,5x30x8 ëÙ 43. лóÝáë ³ëïí³Í, 2005-2010, åáÕå³ï, 49,5x43x6 ëÙ 44. سÛñÁ Ù³ÝÏ³Ý Ñ»ï, 2005-2010, åáÕå³ï, 25,5x22,5x8 ëÙ 45. лÍÛ³É, 2005-2010, åáÕå³ï, 29x41x10,5 ëÙ 46. îÕ³Ù³ñ¹ ¨ ÏÇÝ, 2005-2010, åáÕå³ï, 34x28,5x6 ëÙ 47. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 35x12x10 ëÙ 48. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 39x8,5x8 ëÙ 49. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 41x10,5x8 ëÙ 50. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 41x12x8 ëÙ 51. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 40x12x8 ëÙ 52. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 46x12,5x16 ëÙ 53. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 38x8x8 ëÙ 54. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 47x12,5x8 ëÙ 55. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 43x12,5x8 ëÙ 56. üÇ·áõñ, 2005-2010, µñáݽ, 38,5x9x7,5 ëÙ 57. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 41x14x8 ëÙ 58. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 45x13x8 ëÙ 59. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 40,5x8x8 ëÙ 60. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 33,5x10x8 ëÙ 61. ÌÝݹ³µ»ñáõÃÛáõÝ, 2005-2010, µñáݽ, 52x16x16 ëÙ 62. îÕ³Ù³ñ¹ ¨ ÏÇÝ, 2005-2010, åáÕå³ï, 34,5x23x7,5 ëÙ 63. îáï»Ù, 2010, åáÕå³ï, 39x22x8 ëÙ 64. üÇ·áõñ, 2011-2012, åáÕå³ï, 49x37,5x8 ëÙ 65. Þ³ñÅáõÙ, 2011-2012, åáÕå³ï, 36x43,5x8 ëÙ 66. ػݳٳñï, 2011-2012, åáÕå³ï, 40x30,5x30,5 ëÙ 67. гݷÇëï, 2005-2010, åáÕå³ï, 14,5x31x12 ëÙ 68. üÇ·áõñ, 2005-2010, åáÕå³ï, 48x20,5x8 ëÙ 128

69. Øï³ëáõ½áõÙ, 2011-2012, åáÕå³ï, 35,5x14,5x11,5 ëÙ 70. ØïáñáõÙ, 2011-2012, åáÕå³ï, 25x13x9 ëÙ 71. êÇñáÕÝ»ñÁ, 2012, åáÕå³ï, 26,5x26x8 ëÙ 72. ܳ˳ٳñ¹, 2012, åáÕå³ï, 53,5x20x16 ëÙ 73. ø³ñ³ÛñÇ ì»Ý»ñ³, 2012, åáÕå³ï, 42x16,5x14 ëÙ 74. üÇ·áõñ, 2011-2012, åáÕå³ï, 45,5x16x8 ëÙ 75. üÇ·áõñ, 2011-2012, åáÕå³ï, 43x16x16 ëÙ 76. üÇ·áõñ, 2011-2012, åáÕå³ï, 38,5x12x9,5 ëÙ 77. гٵáõÛñ, 2011-2012, åáÕå³ï, 34x28,5x6 ëÙ 78. ì³½ù, 2011-2012, åáÕå³ï, 45,5x29,5x16 ëÙ 79. üÇ·áõñ, 2011-2012, åáÕå³ï, 46x14x8 ëÙ 80. üÇ·áõñ, 2011-2012, åáÕå³ï, 42x16x8 ëÙ 81. ²é³ëå»É³Ï³Ý ϻݹ³ÝÇ, 2011-2012, åáÕå³ï, 32x31x8 ëÙ 82. ÒÇ, 2005-2010, åáÕå³ï, 35,5x36x12 ëÙ 83. ÂéãáõÝ, 2005-2010, åáÕå³ï, 28,5x24x8 ëÙ 84. ÂéãáõÝ, 2011-2012, åáÕå³ï, 45x24x8 ëÙ 85. ²é³ëå»É³Ï³Ý ϻݹ³ÝÇ. ³ÛÍù³Õ, 2011-2012, åáÕå³ï, 47x40x8 ëÙ 86. ÂéãáõÝ, 2011-2012, åáÕå³ï, 41x20x22,5 ëÙ 87. ÂéãáõÝ, 2011-2012, åáÕå³ï, 35,5x19x12 ëÙ 88. лÍÛ³É, 2005-2010, åáÕå³ï, 29x35x9 ëÙ 89. سÛñáõÃÛáõÝ, 2005-2010, åáÕå³ï, 31x9,5x8 ëÙ 90. ²Ý·Õ, 2005-2010, åáÕå³ï, 37x17x10 ëÙ 91. ÂéãáõÝ, 2005-2010, åáÕå³ï, 37x20x8 ëÙ 92. ²é³ëå»É³Ï³Ý ϻݹ³ÝÇ, 2011-2012, åáÕå³ï, 27x30x8 ëÙ 93. ²é³ëå»É³Ï³Ý ϻݹ³ÝÇ, 2005-2010, åáÕå³ï, 14x38x6 ëÙ 94. ìÇß³å, 2005-2010, åáÕå³ï, 31,5x24,5x13 ëÙ 95. ²é³ëå»É³Ï³Ý ϻݹ³ÝÇ, 2005-2010, åáÕå³ï, 29x15,5x5 ëÙ 96. ìÇñáõëÝ»ñ, 2003, Ïï³í, ÛáõճݻñÏ, 100x73ëÙ 97. гٵáõÛñ, 2011, Ïï³í, ÛáõճݻñÏ, 100x80ëÙ 98. ²éÛáõÍ ØÑ»ñ, 2008, Ïï³í, ÛáõճݻñÏ, 100x81ëÙ 99 ܳïÛáõñÙáñï ³ùó³ÝÝ»ñáí, 1980, Ïï³í, ÛáõճݻñÏ, 60x92ëÙ

129

130