Yerevan Collectors' Choice 3 by Cafesjian Center for the Arts

ՀՏԴ 75/76 ԳՄԴ 85.14 Ե814

Երևանյան կոլեկցիոներների ընտրությունը 3՝ Բորիս Գալստյանի հավաքածու. Մինաս, Վրույր, Դեղձ Աշոտ: Երկլեզու կատալոգ.- Եր.: Գ 888 Գաֆէսճեան թանգարան հիմնադրամ, 2016.- 72 էջ:

ՀՏԴ 75/76 ԳՄԴ 85.14

ISBN 978-9939-9121-8-9 Պատկերագիրքը վաճառքի ենթակա չէ։

The catalog is not for sale.

Շապիկին՝ Մինաս Ավետիսյան. «Հասունություն», 1974 (հատված)

On cover: Minas Avetisyan, Maturity, 1974 (detail)

Պատկերագիրքը հրատարակվել է Գաֆէսճեան արվեստի կենտրոնում 2016 թ. սեպտեմբերի 22-ից դեկտեմբերի 25-ը կազմակերպված «Երևանյան կոլեկցիոներների ընտրությունը 3՝ Բորիս Գալստյանի հավաքածու. Մինաս, Վրույր, Դեղձ Աշոտ» ցուցադրության առթիվ:

This catalog is published on the occasion of the exhibition, Yerevan Collectors’ Choice 3: Boris Galstyan’s Collection: Minas, Vruyr, Deghdz Ashot organized at the Cafesjian Center for the Arts on September 22 - December 25, 2016.

Երախտիքի խոսք՝ Վահագն Մարաբյան Գործադիր տնօրենի պաշտոնակատար Գաֆէսճեան արվեստի կենտրոն

Acknowledgments: Vahagn Marabyan Acting Executive Director Cafesjian Center for the Arts

«Երեք անուն, մեկ հավաքածու»՝ Արմեն Եսայանց Ցուցադրությունների գծով տնօրեն Գաֆէսճեան արվեստի կենտրոն

Three Names, One Collection: Armen Yesayants Director of Exhibitions Cafesjian Center for the Arts

Պատկերագրքի կազմող՝ Արմեն Եսայանց Ցուցադրությունների գծով տնօրեն Գաֆէսճեան արվեստի կենտրոն

Author of the Catalog: Armen Yesayants Director of Exhibitions Cafesjian Center for the Arts

Պատկերագրքի խմբագիր՝ Ելիզավետա Շիրինյան Կրթական ծրագրերի համակարգող Գաֆէսճեան արվեստի կենտրոն

Editor of the Catalog: Yelizaveta Shirinyan Educational coordinator Cafesjian Center for the Arts

Կատալոգի ձևավորում՝ Էդիկ Պողոսյան

Catalog Design: Edik Boghosian

Ստեղծագործությունների լուսանկարներ՝ Ռուբեն Մարտիրոսյան (Վրույր Գալստյանի, Աշոտ Հովհաննիսյանի ստեղծագործությունները, Մինաս Ավետիսյանի «Անհանգիստ օր», «Կնոջ դիմանկար», «Տեսարան պատուհանից», «Ամառային օր» նկարները)

Photos of the Paintings: Ruben Martirosyan (Works by Vruyr Galstyan and Ashot Hovhannisyan, Dense Day, Woman’s Portrait, View from Window, Summer Day by Minas Avetisyan)

Արվեստագետների լուսանկարներ՝ Մինաս Ավետիսյան (լուս. Պողոս Պողոսյանի) Վրույր Գալստյան (լուս. Անդրանիկ Քոչարի) Աշոտ Հովհաննիսյան (լուս. անհայտ հեղինակ) Բորիս Գալստյանի լուսանկար՝ Արմեն Եսայանց Պատկերագրքում ներկայացված բոլոր արվեստանմուշները Բորիս Գալստյանի հավաքածուից են Տպագրված է «Նուշիկյան պրինտ» տպագրատանը Երևան, Հայաստան

Photos of the Artists: Minas Avetisyan by Poghos Poghosyan Vruyr Galstyan by Andranik Kochar Ashot Hovhannisyan (unknown) Photo of Boris Galstyan: Armen Yesayants All the artworks in the catalog are from Boris Galstyan’s private collection Printed in “Nushikyan print” printing house Yerevan, Armenia

ԱՆ

ՐՆ

ԵրախտիՔի խոսք

«Երևանյան կոլեկցիոներների ընտրությու

Կենտրոնի անունից սրտանց շնորհավորում

նը» ցուցադրությունների շարքը մեկնարկեց

և շնորհակալություն եմ հայտնում կոլեկցիո

Վահագն Մարաբյան

Գաֆէսճեան արվեստի կենտրոնում 2012թ.-

ներ Բորիս Գալստյանին, ով սիրով միացավ

ին՝ նպատ ակ ուն են ալ ով բաց ահ այտ ել ու

այս նախաձեռնությանը և համաձայնեց հան

երևանաբնակ կոլեկցիոներներին և նրանց

րայնացնել իր հավաքածուն:

Գործադիր տնօրենի պաշտոնակատար Գաֆէսճեան արվեստի կենտրոն

արվեստի հավաքածուները: Լինելով Հայաս

Շնորհակալություն եմ հայտնում նաև Գա

տանի մշակութային կյանքում աննախադեպ

ֆէսճեան արվեստի կենտրոնի ամբողջ ան

իրադարձություն՝ ծրագիրն արժանացավ

ձնակազմին՝ Գաֆէսճեան ժառանգությանն

արվեստասեր հասարակության լայն ար

անմնացորդ նվիրումի և ցուցադրությունն

ձագ անք ին, ինչպ ես նաև վեր արժև որվեց

իրականացնելու համար:

անհատ կոլեկցիոների հանրային դերն ու

Համոզված եմ, որ «Երևանյան կոլեկցիոներ

նշանակությունը՝ որպես մշակութային ժա

ների ընտրությունը 3՝ Բորիս Գալստյանի

ռանգության ջատագով-պահապանի:

հավաքածու. Մինաս, Վրույր, Դեղձ Աշոտ»

2016թ. սեպտեմբերի 22-ին Գաֆէսճեան ար

ցուցադրությունը հրաշալի հնարավորություն

վեստի կենտրոնում բացվեց «Երևանյան կո

կընձեռի հայաստանյան և օտարերկրյա ար

լեկցիոներների ընտրությունը» շարքի երրորդ

վեստասեր հանրությանը՝ նորովի բացահայ

ցուցադրությունը, որը ներկայացնում է կոլեկ

տելու հայ արվեստի այս երախտավորներին,

ցիոներ Բորիս Գալստյանի արվեստի հավա

ինչպես նաև գնահատելու երևանյան կոլեկ

քածուի ընտրանին՝ կենտրոնանալով Մինաս

ցիոներների նվիրումն ու մեծահոգությունը:

Ավետիսյանի, Վրույր Գալստյանի և Աշոտ Հովհաննիսյանի (Դեղձ Աշոտ) աշխատանք ների վրա: Բորիս Գալստյանն առանձնակի արժևորում է ազգային մոդեռնիզմի այս երեք մեծություններին, որոնց գործերի ընտրանին հասանելի կլինի հանրությանը՝ սույն ցուցադ րության շրջանակներում: Մեր խորին շնորհակալությունն ենք հայտ նում բոլոր անձանց, ում նվիրումի և ջանքե րի շնորհիվ բացվեց «Երևանյան կոլեկցիո ներների ընտրությունը 3՝ Բորիս Գալստյանի հավաքածու. Մինաս, Վրույր, Դեղձ Աշոտ» ցուց ադր ութ յուն ը Գաֆ էսճ եան արվեստ ի կենտրոնում:

EREVAN

Acknowledgements Vahagn Marabyan Acting Executive Director Cafesjian Center for the Arts

’

The Yerevan Collectors’ Choice exhibition project was launched at the Cafesjian Center for the Arts in 2012, focused on recognizing Yerevan collectors and their art collections. As an unprecedented phenomenon in the cultural life of Armenia, the project was highly appreciated by the public, and the role and significance of private collectors as connoisseurs and stewards of cultural heritage was universally applauded. The third exhibition for this project opened at the Cafesjian Center for the Arts on September 22, 2016, presenting a selection from Boris Galstyan’s collection, focusing on works by Minas Avetisyan, Vruyr Galstyan and Ashot Hovhannisyan (Deghdz Ashot). Collector Boris Galstyan has a very special attitude towards these three greats of national modernism, whose selected works will be available to the public during this exhibition. We extend profound gratitude to all whose dedication and efforts made the exhibition, Yerevan Collectors’ Choice 3: Boris Galstyan’s Collection: Minas, Vruyr, Deghdz Ashot, a reality at the Cafesjian Center for the Arts. The Center congratulates and expresses sincere gratitude to collector Boris Galstyan, who graciously supported this initiative of the Cafesjian Center for the Arts and agreed to share his collection with the public.

The staff of the Cafesjian Center for the Arts is to be commended for their continuing commitment to the Cafesjian legacy and for making this exhibition a success. I am confident the exhibition, Yerevan Collectors’ Choice 3: Boris Galstyan’s Collection: Minas, Vruyr, Deghdz Ashot, will provide a wonderful opportunity for Armenian and foreign art lovers to newly discover these prominent figures in Armenian art and to acknowledge the dedication and generosity of Yerevan’s collectors.

ԱՆ

ԵՐԵՔ ԱՆՈՒՆ ՄԵԿ ՀԱՎԱՔԱԾՈՒ

ՐՆ

Անհատ կոլեկցիոները կազմում է իր հավա

նամյակ, այդ շրջանում տեղի ունեցավ «Հինգի

քածուն՝ ելնելով սուբյեկտիվ նախասիրու

ցուցահանդես»-ը3՝ իրարամերժ արձանանք

թյուններից: Բորիս Գալստյանը բացառու

ներ ստանալով հանրության մեջ, և վերջա

թյուն չէ: Թեև վերջինիս ամբողջ հավաքածուի

պես այդ շրջանում՝ 1972 թվականին, արվես

Արմեն Եսայանց

ժամանակագրական արեալը բավական ըն

տաբան Հենրիկ Իգիթյանի ջանքերով Եր

Արվեստագիտության թեկնածու Ցուցադրությունների գծով տնօրեն Գաֆէսճեան արվեստի կենտրոն

դարձակ է, այդուհանդերձ, նա հատկապես

ևանում բացվեց Ժամանակակից արվեստի

համակրում է 1960-1970-ականների հայ կեր

թանգարանը՝ միակ նմանատիպ կառույցը

պարվեստին՝ կենտրոնանալով խորհրդահայ

ողջ խորհրդային միությունում4:

Ազգային մոդեռնիզմի արվեստագետների

Այս զարգացումների ծնունդ էր նաև նկարիչ

աշխատանքների վրա:

ներ Մինաս Ավետիսյանի, Վրույր Գալստյանի

Մինաս Ավետիսյան (1928-1975), Վրույր Գալս

և Աշոտ Հովհաննիսյանի նման արվեստա

տյան (1924-1996), Աշոտ Հովհաննիսյան (Դեղձ

գետների ստեղծագործությունը: «Երևանյան

Աշոտ2, 1929-1997) անունները հստակ եզրագը

կոլ եկց իոն երն եր ի ըն տր ութ յուն ը 3՝ Բոր իս

ծում են «Երևանյան կոլեկցիոներների ընտ

Գալստյանի հավաքածու. Մինաս, Վրույր,

րությունը» շարքի երրորդ ցուցադրության

Դեղձ Աշոտ» ցուցադրությունը թեև սահմանա

սահմանները՝ թե՛ ժամանակագրական, և թե՛

փակված է մի հավաքածուի շրջանակներով,

գեղարվեստական:

այդուհանդերձ հնարավորություն է ընձեռում

1960-1970-ական թվականները եղել են խորհր

առանձին-առանձին բացահայտելու երեք

դահայ կերպարվեստի համար բեկումնային

արվեստագետների բազմաշերտ գեղագի

տարիներ: Խրուշչյով յան Ձնհալը ստեղծել

տական մտածողությունը՝ հաշվի առնելով

էր համեմատաբար բարենպաստ հասա

նաև այն հանգամանքը, որ կտավներից շա

րակական-քաղաքական և մշակութային

տերն առաջին անգամ եմ ցուցադրվում: Բո

իրավիճակ, ինչի արդյունքում աշխուժացել էր գեղարվեստական կյանքը: Այդ շրջանում երևան եկավ արվեստագետների մի խումբ, որն իր մոդեռնիստական մտածողությամբ կարծես շեղվել էր ընդհանուր արվեստային հոսքից, որ տիրում էր արդեն մի քանի տաս 1 «Ազգային Մոդեռնիզմը խորհրդային վաթսունականների գերիշխող մշակութային տրամասույթն էր: …խորհրդահայ Ազգային Մոդեռնիզմը ասպարեզ է իջել խրուշչով յան Ձնհալի ազատականացման քաղաքականությունների համատեքստում՝ խորհրդառուս օրիենտալիզմի և «սառը պատերազմյան» մշակութային քաղաքականությունների խաչմերուկներում»: Վարդան Ազատյան, հատված «Ազգային մոդեռնիզմը» հոդվածից, «Արտերիա» մշակութային քննադատական օնլայն ամսագիր, հրապարակված՝ 03.02.2014 2 Աշոտ Հովհաննիսյանին «Դեղձ» էին կոչում առաջին հերթին գունային վառ գեղագիտության համար: Մեկ այլ վարկածով, նրան նաև այդպես էին անվանում այտերի կարմրածիրանագույն երանգի համար:

րիս Գալստյանի հավաքածուում տեղ գտած Վրույր Գալստյանի և Դեղձ Աշոտի այս աշ խատանքները մինչ այժմ չեն ցուցադրվել, իսկ Մինաս Ավետիսյանի 20 աշխատանքների մի մասն է միայն մասնակցել արվեստագե տի անհատական կամ խմբային ցուցադրու թյունների: «Երևանյան կոլեկցիոներների ընտրությու 3 1962 թվականին Երևանի նկարիչների միությունում բացվեց ցուցահանդես, որին մասնակցում էին Լավինիա Բաժբեուկ-Մելիքյանը, Արփենիկ Ղափանցյանը, Ալեքսանդր Գրիգորյանը, Հենրիկ Սիրավ յանը և Մինաս Ավետիսյանը: 4 Հենրիկ Իգիթյանի (1932-2009) դերը շատ մեծ է եղել ոչ միայն թանգարանի բացման գործում, այլև ընդհանրապես այս շրջանի արվեստի զարգացման, գեղարվեստական միջավայրի կայացման և երիտասարդ նկարիչների աշխատանքների թանգարանայնացման գործում:

ԱՆ

ՐՆ

նը» շարքի 3-րդ ցուցադրության շրջանակ

փուլի կարևորագույն իրադարձություններից

ամփոփված է նաև Մինասի ստեղծագործա

ներում Մինասի արվեստը կենտրոնական

էր6: Մինաս Ավետիսյանի գեղարվեստական

կան վերջին շրջանը՝ 1970-ական թվականնե

դիրք է գրավում և առավել հանգամանալից է

մեկնաբանությունը փառատոնից խորհր

րը: Բորիս Գալստյանի հավաքածուում առ

ներկայացված երկու հիմնական պատճառ

դային քաղաքացու որոշակի հավաքական

կա աշխատանքները ցուցադրում են նկարչի

ներով. առաջին հերթին Բորիս Գալստյանի

տպավորության մարմնացումը լինի կարծես,

վերջ ին տար ին եր ի գեղ ագ իտ ակ ան որ ոշ

հավաքածուում նա ևս կենտրոնական տեղ է

երբ երկու շաբաթով քաղաքը ողողված էր

շերտեր, որոնք բնորոշ չէին Մինաս Ավետի

զբաղեցնում և երկրորդ հերթին՝ փաստ է, որ

տարբեր ազգությունների ներկայացուցիչնե

սյանի՝ արդեն հաստատված գեղարվեստա

այս ժամանակաշրջանը կապվում է առաջին

րով. անդեմ սևամորթ կերպարները նկարում

կան լեզվամտածողությանը. «Անհանգիստ

հերթին Մինաս Ավետիսյանի անվան հետ:

«էկզոտիկ» դեկորացիա են ամառային վառ

օր» (էջ 32) և «Շեմին» (էջ 33) աշխատանքները

Մինաս Ավետիսյանի՝ ցուցադրությանը ներ

գույներով մոսկով յան սրճարանում: Սրճա

առավել ցցուն են մատնանշում այս կետը՝

կայացված ստեղծագործությունների դեպ

րանային սյուժեն որոշակի հղում է նաև իմպ

գունային գորշ երանգների և ձևակառուցո

քում աշխ ատ անքն եր ի ժաման ակ ագր ու

րեսիոնիստներին, խոսքը Ռենուարի հայտնի

ղական նոր մոտեցումների երևան գալով:

թյունն սկսվում է 1957 թվականի իր ինքնադի

ստեղծագործության մասին է` «Թիավար

Հատկապես եթե համեմատենք «Շեմին» աշ

մանկարից (էջ 20), երբ երիտասարդ նկարիչը

ների նախաճաշը» (1880-1881): Ավետիսյանն

խատանքը նույն վերնագրով ավելի վաղ ար

դեռ ուսանում էր Լենինգրադում: Այս դիմա

էսք իզ ային ար ագ վրձն ահ արվ ածն եր ով

ված կտավների հետ, տարբերությունն ակն

պատկերում հեղինակը ստեղծում է այն ար

կարծես փորձել է որսալ օտարերկրյա շունչն

հայտ է: Նույն այս թվականներին Մինասն

տիստիկ կերպարը, որի հետ ինքն իրեն ասո

այդ բազմազանությանը կարոտ գորշ խորհր

սկս ում է հեռ ան ալ հստ ակ ֆորման եր ից,

ցացնում էր այդ ժամանակահատվածում: Այս

դային համակարգում: Արդեն 1960-ական

ինչն արտահայտվում է անգամ բնանկա

աշխատանքը տարբերվում է 1960-ականնե

ներով թվագրված ստեղծագործություննե

րային ստեղծագործություններում, ինչպես

րից սկսած նկարչի այլ դիմապատկերային

րում («Գյուղ. Երեկո», էջ 22, «Հասունություն»,

օրինակ «Արևային տերևաթափ»-ի դեպքում

ստեղծագործություններից, այդ թվում ինքնա

էջ 23, «Աշնան արև», էջ 27) նկատվում է Մի

է (էջ 36): Գունային բծերի տարափը ստեղ

դիմանկարներից, երբ կերպարն ավելի մտե

նասի այն ձեռագիրը, որը հատուկ է նրա

ծում է վերացական հորինվածք, չնայած կա

րիմ է դառնում դիտողին թե՛ հորինվածքային,

առավել հասուն շրջանին: Ցուցադրության

րելի է նշմարել գյուղական տան և ծառերի

և թե՛ գունային այլ մտածողության արդյուն

կենտրոնական ստեղծագործություններից

ֆորմաները: Հայտնի է, որ այս տարիների

քում5: Նույն տարում նկարիչն ստեղծել է նաև

է «Աղջիկը թաշկինակով» կտավը (էջ 28), որը

աշխատանքներից շատերը անվերադարձ

«Միջազգային ուսանողական փառատոնը

1960-ականների արվեստագետի ամենա

կորսվել են 1972 թվականի հրդեհում, և այս մի

Մոսկվայում» (էջ 18) աշխատանքը, որը կա-

հայտնի աշխատանքներից է, ինչի մասին

քանի աշխատանքներով կարելի է որոշակի

րևոր ստեղծագործություն է ոչ միայն որպես

է վկայում նաև այն հանգամանքը, որ դեռ

գաղափար կազմել՝ ինչ փուլում էր գտնվում

Մինասի վաղ շրջանը բացահայտող նկար,

իր կյանքի օրոք այն մի շարք ցուցահան

այլև թեմայի և այդ թեմայի մատուցման տե

արվեստագետը: Ցուցադրությունը կարևոր

դեսային ալբոմների շապիկին էր ներկա

սանկյունից: 1957 թվականի Երիտասարդու

վում է նաև Մինասի գրաֆիկական աշխա

յացված: Ցուցադրության շրջանակներում

տանքների ներկայացմամբ՝ բացահայտելով

6 Փառատոնը կայացավ Կոմունիստական կուսակցության բեկումնային 20-րդ համագումարի հաջորդ տարում և որոշակիորեն հանդիսանում էր խրուշչյով յան Ձնհալն ազդարարող կարևոր միջոցառումներից, երբ «երկաթյա վարագույրը» բացվեց և Մոսկվա ժամանեցին շուրջ 34000 մասնակից 131 երկրից: Սա առաջին նման իրադարձություններից էր, երբ խորհրդային միությունում կարելի էր ազատորեն շփվել օտարերկրյա քաղաքացիների հետ առանց հետապնդումների:

արվեստագետի ստեղծագործության ևս մեկ

թյան և ուսանողների համաշխարհային փա ռատոնը Խորհրդային միության նոր շրջա 5 «Ակնհայտ է, որ Մինասի ստեղծագործության մեջ առավել արմատական մոդեռնիստական փորձարարությունները՝ անխառն վառ գունային հակադրությունները, գունաձևերի կուբիստական տրոհումները, ի հայտ են գալիս 1959թ. շրջակայքում եւ ողջ թափով իրենց մասին հայտնում 1960թ.» Վարդան Ազատյան, «ազգային մոդեռնիզմը», «Արտերիա» մշակութային քննադատական օնլայն ամսագիր, հրապարակված՝ 03.02.2014

եզր. չնայած նա գրաֆիկ նկարիչ չէր, այդու հանդերձ նա կրում էր իր մեջ նաև գծային մտածողություն, և այս չորս աշխատանքները դուռ են բացում դեպի արվեստագետի ստեղ ծագործական ետնաբեմը: Զարմանալի չէ, որ նրա գրաֆիկական մտածողությունն ար

ԱՆ

ՐՆ

տահայտված է նաև յուղաներկով արված

նը դիտելիս ականավոր մեքսիկացի նկարիչ

նի արվեստում առավել հայտնի է դիմակների

«Կոմպոզիցիա»-ում (էջ 35):

Խոսե Դավիդ Սիկեյրոսը մեծ հիացմունքով

շարքը 1970-ականներից, որոնց հիմքն ար

Վրույր Գալստյանի և Դեղձ Աշոտի աշխա

արտահայտվեց Վրույր Գալստյանի ստեղծա

դեն նկատվում է 1969 թվականի իր ինքնա

տանքների ընդգրկումը Բորիս Գալստյանի

գործությունների մասին։ Մասնավորապես

դիմանկարում (էջ 42): «... դիմակներն ու Գալս

հավաքածուում և, բնական է, այս ցուցադրու

նա ասաց. ‹‹Այս հայ նկարիչը հաջողությամբ

տյանի գեղանկարչությունը, ինչը հատուկ է

թյունում քանակական առումով թեև զիջում է

կարող էր աշխատել մոնումենտալ արվես

դիմակներին, կողպված և փակված են իր

Մինաս Ավետիսյանի ստեղծագործություննե

տի մարզում››։ Ի դեպ, Վրույրը երկար ժամա

վերապրումների, իր աշխարհի ներսում... նրա

րին, սակայն գեղարվեստական արժևորման

նակ աշխատում էր ‹‹Ռոսիա›› կինոթատրոնի

ստեղծագործական ավ յունն ուղղորդված էր

տեսանկյունից անհնարին է թերագնահատել

մոնումենտալ ապակենկարի (վիտրաժ) էս

կերպար փնտրելուն, սեփական դեմքը գըտ

այդ ընտրանին:

քիզների վրա, որոնց, ցավոք, վիճակված չէր

նելուն...»9: Նույն գաղափարը ակնհայտ է 1975

Վրույր Գալստյանի տասը կտավներն այս ցու

իրականանալու» : Վրույր Գալստյանին ցու

թվականի «Կնոջ դիմանկարում» (էջ 48): Նա

ցադրությունում շատ հստակ պատկերացում

ցադրությունում նաև առանձնացնում է այն

տյուրմորտներում նկարչի գունային և հորին

են տալիս նկարչի ձեռագրի մասին, որը թեև

հանգամանքը, որ ի տարբերություն Մինասի

վածքային լուծումներն արդյունքում հանգում

գունային շառավղի առումով որոշակի եզ

և Դեղձ Աշոտի, նա բավական հասուն տարի

են վերացական կոմպոզիցիայի («Կոմպոզի

րեր ունի մյուս երկու արվեստագետների հետ,

քում է հայտնվել Հայաստանի գեղարվեստա

ցիա», 1988, էջ 49), որը կարծես արվեստագետի

սակայն բովանդակային և հորինվածքային

կան դաշտում . անգամ այս ցուցադրությանը

անցած գեղարվեստական ուղու յուրահա

տեսանկյունից առանձին տեղ է զբաղեցնում

ներկայացված իր վաղ շրջանի ստեղծագոր

տուկ ամփոփումը լինի՝ այս ցուցադրության

1960-1970-ականների համատեքստում: Նա

ծությունը թվագրվում է 1967-ով (Օֆոյի դիման

մեջ նրա ներկայության վերջակետը:

այս ցուցադրության շրջանակներում միակն

կարը, էջ 40), երբ հեղինակն արդեն քառա

Խոս ել ով Աշոտ Հովհ անն իս յան ի մաս ին,

սուներեք տարեկան էր: Սակայն Մինասից և

պետք է ընդգծել, որ նրա և Մինասի ստեղծա

է, ով ներկայացված է նաև նատյուրմորտի ժանրում, սակայն խնդիրը միայն ժանրային շրջանակը չէ, այլև Վրույր Գալստյանի ար վեստային մտածողության կտրուկ տարբե րությունն այլ առումներով ևս: Նկարչի կտավ ներում՝ լինի դա բնանկար, նատյուրմորտ, թե դիմանկար, մակերեսը բազմագույն օր նամենտալ գծերով է մարմնացում ստա նում: Վրույր Գալստյանի հարթային խոշոր գունային բծերով ստեղծված պատկերները կարող են դուրս գալ փոքրիկ կտավի շրջա նակներից և հսկայածավալ մոնումենտալ պանոների կամ որմնանկարների վերածվել. դրանցում մասամբ առկա է նաև վիտրա ժային մտածողությունը: Վրույր Գալստյանի գեղանկարները թե՛ բնիկ ամերիկյան արվես տին են հղում, թե՛ հայկական կարպետների ուրվագծերին, ինչն առաջին հայացքից ան համատեղելի է: «Հայաստանի ժամանակա կից արվեստի թանգարանի ցուցադրությու

Դեղձ Աշոտից Գալստյանին առաջին հերթին տարբերում է քաղաքային գեղագիտությունը, ինչը հատկապես ակնհայտ է երեքի ստեղ ծագործությունների այս համադրության մեջ, որտեղ գյուղական տեսարանների կողքին տեսնում ենք Վրույր Գալստյանի՝ Երևան քա ղաքի վիզուալ ընկալումը Կոնդի յուրահա տուկ լանդշաֆտներով: Նա քաղաքի մարդ էր. նրա դիմանկարներում և նատյուրմորտ ներում ևս քաղաքային շունչն է խոսում, նա հողի նկարիչ չէր և անգամ նրա նատյումորտ ները «բնակարանային» են: Վրույր Գալստյա 7 Հենրիկ Իգիթյան, հատված «Վրույր Գալստյան» հոդվածից, 1982 8 Վրույրը Գալստյանը որոշակի առողջական խնդիրների պատճառով հնարավորություն չի ունեցել զբաղվելու նկարչությամբ և միայն 34 տարեկան հասակում է ավարտել Փանոս Թերլեմեզ յանի անվան գեղարվեստական ուսումնարանը, իսկ Գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտն վարտել է արդեն 40 տարեկանում՝ 1964 թվականին:

գործությունների դեպքում ընդհանուր եզրերն ավելի շատ են, ինչը, հնարավոր է, բացատր վում է նաև նրանց անցած նույնատիպ ճա նապարհով: Նրանք երկուսն էլ մեծացել են նույն աշխարհագրական լանդշաֆտում՝ Շի րակի շրջանում, մոտավորապես նույն տա րիներին գեղարվեստական կրթությունը շա րունակել են Լենինգրադում: Այս ամենի հետ մեկտեղ, անշուշտ նրանցից յուրաքանչ յուրն անցել է իր ուրույն ստեղծագործական ուղին: Ցուց ադր ութ յուն ում Դեղձ Աշոտ ի աշխ ա տանքները ներկայացնում են արվեստագե տի արդեն հասուն և ուշ շրջանի կտավները: Աշոտ Հովհաննիսյանը հաճախ ասում էր՝ «այ սօր պետք է նկար հավաքել (կամ քանդել)»10: Իր ստեղծագործություններից շատերը կար 9 Ռուբեն Անգալադյան. «Հայկական ավանգարդը բռնապետության ներսում», 2006, էջ 49 10 Նույն տեղում, էջ 93

ԱՆ

ՐՆ

ծես շենքի նման հավաքված լինեն, շինված

(էջ 55). վերջինս գյուղական կյանքի ռոմանտի

Գաֆէսճեան արվեստի կենտրոնի առաքելու

լինեն երկրաչափական ֆորմաներից. ինչպես

զացիայի հետաքրքիր օրինակ է: Դաշտային

թյունն է նաև ցուցադրել հայ մշակույթի լավա

երեխան է փոքրիկ բուրգերով և խորանարդ

աշխատանքի գնացող կամ աշխատանքից

գույնը, ինչը կարող է հայ արվեստի պատմու

ներով խաղում՝ հավաքելով իր երևակայա

վերադարձող կանայք կտրված են իրակա

թյան նոր էջեր բացել: 1993 թվականի մարտին

կան շենքը, այնպես էլ Դեղձ Աշոտն է ստեղ

նությունից՝ վերածվելով երեք գրացիաների`

Հայաստանի ազգային պատկերասրահում

ծում իր պատկերները, օրինակ՝ 1970-ի և 1974-

դիտողին շրջված մեջքով: Արդյունքում, դի

բացվեց «Երեք գունաշխարհ» խորագիրը կրող

ի կոմպոզիցիաները (էջ 53 և 56): Իգիթյանի

տողը դառնում է նրանցից մեկը՝ նայելով նկա

ցուցադրությունը, որի շրջանակներում ներ

բնորոշմամբ. «Նկարչի (Դեղձ Աշոտի) յուրա

րին, նայում ես նույն ուղղությամբ՝ հայացքն

կայացված էին Մարտիրոս Սարյանի, Հա

քանչ յուր աշխատանք նույն նկարի տասնյակ

ուղղելով դեպի հորիզոնը: Լենինգրադում սո

րություն Կալենցի և Մինաս Ավետիսյանի

տարբերակներ է թաքցնում իր մեջ»11: Բորիս

վորելու տարիներին Աշոտ Հովհաննիսյանը

ստեղծագործությունները: Այն նորանկախ

Գալստյանի հավաքածուի եզակի նմուշներից

եղել է Էրմիտաժի մշտական այցելուներից,

Հայաստանի առաջին մեծ ցուցադրություննե

է արվեստագետի 1969 թվականի ինքնադի

և դասականների, հին վարպետների ար

րից էր երկրի գլխավոր թանգարանում: «Եր

մանկարը (էջ 52), որտեղ կոտրատվող երկ

վեստը միշտ էլ ուղղորդող լույս է եղել իր հա

ևանյան կոլեկցիոներների ընտրությունը 3»

րաչափական գծերը ստեղծում են մի միստիկ

մար: Նույն դասականին հղում է «Բնորդուհու»

ցուցադրությունը ոչ միայն բացահայտում է

կերպար՝ վրձնի փոխարեն դանակո՞վ (կամ

պատկերը. պառկած կնոջ կերպարը դարերի

Բորիս Գալստյան կոլեկցիոներին, այլև որո

թրով), նկարչի բերետի փոխարեն թուրքի ֆե

ճանապարհ է անցել արվեստի պատմության

շակի առումով կարևոր հանգրվան է դառնում

սո՞վ… ով ՞ է այս մարդը, ի՞ն չ թաքնված խորհր

էջերով, սակայն Դեղձ Աշոտն իր մեկնաբա

հայ կերպարվեստի պատմության համար,

դանիշեր կան այս կտավի գեղարվեստական

նությունն է տալիս: Բացի գեղանկարներից,

ինչպես 23 տարի առաջ կայացած ցուցա-

շերտերում. ամենայն հավանականությամբ,

«Երևանյան կոլեկցիոներների ընտրությունը»

դրությունը: Եթե Սարյան-Կալենց-Մինաս գի

որոշակի հղում Հայոց ցեղասպանությանը:

շարքի երրորդ ցուցադրությունում առկա Դեղձ

ծը գունապլաստիկ մտածողության առու

Համենայն դեպս, պարզ ու ինչ-որ առումով

Աշոտի գրաֆիկական աշխատանքները ե-

մով ամփոփում է հայ կերպարվեստը մինչ

նաիվ արվեստագետի պարագայում նման

րևան են հանում այս արվեստագետի մինչ

20-րդ դարի 1970-ականներ, ապա Մինաս-

ինքնավերլուծությունը, ինքնության փնտր

այժմ գրեթե չներկայացված և չլուսաբան

Վրույր-Դեղձ եռյակը ցույց է տալիս այս գծի

տուքի նման մատուցումն անակնկալ բացա

ված շերտ: Խոսքը հատկապես վերաբերում

շարունակականությունը և որոշակի ավար

հայտում է անգամ իր արվեստին լավ ծանոթ

է «Կյանք» և «Կարոտ» ստեղծագործություն

տը: 1980-ականների վերջում Խորհրդային

մարդկանց համար: Իհարկե, չենք մոռանում

ներին (էջ 58 և 59), որոնք նմանվում են 20֊րդ

Հայաստանի փլուզմամբ և Հայաստանի ան

իր «Հին թագով ինքնադիմանկարը» (1983),

դարասկզբի ապլիկացիայով արված ավան

կախության հռչակմամբ արդեն ձևավորվեց

որը ևս ինքնամատուցման յուրահատուկ օրի

գարդ ստեղծագործություններին: Այս ստեղ

սոցիալ-քաղաքական և մշակութային այլ մի

նակ է, բայց կոլեկցիոների հավաքածուի այս

ծագործություններն արտացոլում են այդ

ջավայր՝ այլ արվեստի պահանջարկով, որի

կտավը մեր առջև այլ հորիզոններ է բացա

ժամանակաշրջանում արվեստագետների

հիմքերը դրվել են դեռ 1970-ականներին, այդ

հայտում: Հատկանշական է, որ նկարչի երկ

հայացքը դեպի արևմուտք՝ դեպի Եվրոպա և

թվում՝ այս ցուցադրությունում ներկայացված

րաչափական ֆորմաներով կուբիստական

ԱՄՆ, որոշակի ձգտումը դեպի համաշխար

արվեստագետների կողմից:

աշխատանքներին (եթե կարելի է այս աշխա

հային մոդեռնիստական զարգացումներ:

տանքները կուբիստական անվանել) զուգա

«Երևանյան կոլեկցիոներների ընտրությունը»

հեռ տեսնում ենք նույն տարիներին ստեղծ

շարքի նպատակն առաջին հերթին հայ կո

ված երկու առանձնացող ստեղծագործու

լեկցիոներներին բացահայտելն է՝ հանրությա

թյուն՝ «Բնորդուհի»֊ն (էջ 54) և «Մայրամուտ»-ը

նը ներկայացնելով ստեղծագործություններ,

11 Նույն տեղում, էջ 93

որոնք մինչ այդ հասանելի չեն եղել: Սակայն

EREVAN

THREE NAMES ONE COLLECTION

’

Private collections are created based on

in all of the Soviet Union during that period4.

collectors’ subjective preferences. Boris

The art of painters like Minas Avetisyan,

Galstyan is not an exception. Although

Vruyr Galstyan and Ashot Hovhannisyan

the chronological scope of his entire art

was also the result of these developments.

Armen Yesayants

collection is rather broad, he has mainly

The exhibition Yerevan Collectors’s Choice

PhD in Art History Direcor of Exhibitions Cafesjian Center for the Arts

concentrated on Armenian fine art of the 1960s and 1970s, collecting works by Soviet Armenian national modernism artists1. Such names as Minas Avetisyan (19281975), Vruyr Galstyan (1924-1996) and Ashot Hovhannisyan (Deghdz Ashot , 1929-1997) 2

clearly indicate the chronological and artistic parameters of the third exhibition in the Yerevan Collectors’ Choice series. The 60s and 70s of the 20th century were crucial for the fine art of Soviet Armenia. The Khrushchev Thaw set up a relatively positive

3: Boris Galstyan’s Collection: Minas, Vruyr, Deghdz Ashot is limited to a single collection. Nevertheless, it provides an opportunity to reveal the multilayered aesthetic vision of each of three artists, while taking into consideration the fact that most of the pieces are being exhibited publicly for the first time. The paintings from Boris Galstyan’s collection by Vruyr Galstyan and Deghdz Ashot have never been exhibited before. In the case of Minas Avetisyan, only a few of the twenty works shown have been exhibited earlier in the artist’s solo or group exhibitions. In the

social-political and cultural climate and as a

scope of the third exhibition in the Yerevan

result bolstered artistic life and a group of

Collectors’ Choice series, Minas is the central

artists emerged who had a modernist vision

figure and is represented more thoroughly

in contrast to the artistic course which had

for two main reasons. Firstly, he is the central

consolidated over several decades. At this

figure of Boris Galstyan’s private collection,

time the controversial Exhibition of Five3 was

and secondly, it is a fact that those years

held and through the efforts of art historian

were primarily associated with Minas

Henrik Igityan the Museum of Modern Art

Avetisyan’s name.

opened in Yerevan; the only such institution

The earliest painting by Minas Avetisyan

1 “National Modernism was the main cultural discourse of the 1960s… Soviet Armenian National Modernism was the result of Khrushchev Thaw and policy of independence on the crossroads of Soviet Russian orientalism and cold war related cultural policy.” Vardan Azatyan, extract from the article The National Modernism, Arteria cultural critical online magazine, published on: 03.02.2014 2 The word “deghdz” is translated from Armenian as “peach”. This was the artist’s nickname for the bright colors he used. By another version the nickname was also used to describe the red-orange color of his cheeks. 3 In 1962 at Artists’ Union of Armenia in Yerevan an exhibition was opened, in which Lavinia BazhbeukMelikyan, Arpenik Ghapantsyan, Alexander Grigoryam, Henrik Siravyan and Minas Avetisyan participated.

in the exhibition is his self-portrait from 1957 (p.20). It was created at the period when he was studying in Leningrad. This work captures the artistic character which the painter associated himself with at that time. The piece differs from the artist’s other portraits, including self-portraits of 1960s, where the person on the canvas is 4 Henrik Igityan’s role in this period was major not only regarding the opening of the Museum of Modern Art, but also in the development of fine art, formation of artistic atmosphere, and including young artists’ works in museums.

EREVAN

’

emotionally closer to the viewer because

of the central works in the exhibition is Girl

Vruyr Galstyan’s as well as Deghdz Ashot’s

of the change in both compositional and

with a Handkerchief (p. 28), which was one

presence in Boris Galstyan’s collection

color vision5. In the same year the painting

of the artist’s most famous paintings from

and correspondingly in this exhibition is

World Festival of Students in Moscow (p.18)

the 60s already renowned during his life. It

quantitatively less compared to Minas

was created, which is considered to be an

was on covers of the exhibition catalogs in

Avetisyan’s works. However, from the

essential piece not only as one of Avetisyan’s

which he participated. In the scope of the

perspective of artistic value one cannot

early works, but also from the aspect of

exhibition the final phase of Minas’ oeuvre

underestimate the selection.

the theme and how it was presented. The

is also presented. The artworks from Boris

The ten canvases by Vruyr Galstyan in the

World Festival of Youth and Students in

Galstyan’s collection reveal some aesthetic

exhibition give a perfect sense of his artistic

Moscow was one of the vital events for

levels of the artist’s last years, which were

handwriting, which has some resonance

the new era of the Soviet Union 6 . The

not focused by his already confirmed artistic

with the two other painters with respect to

artistic depiction of the festival by Minas

language: Dense Day (p. 32) and At the Door

palette, but from the point of content and

Avetisyan is like the embodiment of a soviet

(p. 33) highlight this new attitude with a

composition he founded his own niche in the

citizen’s impression, when for two weeks

darker palette and new formal thinking.

realm of fine art of the 60s and 70s. He is the

the city was crowded with thousands of

This new phase is more obvious if we

only artist in the exhibition represented by

foreigners; featureless black characters

compare At the Door with his earlier works

still lifes. However, the issue is not only the

are like exotic decoration in the bright and

with the same title from 1960s. During

range of genres, but also the total difference

colorful Moscow café. The depiction of the

these years Minas also began deviating

of his artistic thinking from other aspects.

café is a kind of reference to impressionists

from distinct forms, which is reflected even

In the artist’s paintings the surface of the

as well, particularly the famous painting by

in such landscapes as The Autumn Leaf Fall

canvas is transformed into ornamental,

Renoir, Luncheon of the Boating Party (1880-

(p.36). The burst of color stains creates an

colorful lines whether landscape, still

1881). With sketchy and rapid brushstrokes

abstract composition, although it is possible

life or portraiture is presented. Flat and

Avetisyan tried to capture the foreign aura

to discern the forms of the village house

wide color patterns make a monumental

in a dull soviet reality, which was longing

and surrounding trees. Many of his works

impression and can be transferred from the

for this kind of diversity. In paintings from

from this period were lost in fire at his

small surface of the canvas to large-scale

the 1960s the artistic handwriting inherent

studio in 1972 and because of these works

panels or murals; they look like stained-

to Minas is already obvious (Village: Evening,

one can conceive at what creative level the

glass windows. The paintings by Galstyan

p. 22, Maturity, p. 23, Autumn Sun, p. 27). One

artist was at that time. The significance

reference Native American art, as well as

of this exhibition is also connected with

the ornaments of Armenian carpets, which

the presentation of Minas’s graphic works,

seems incompatible at first. While viewing

revealing another side of the artist’s oeuvre.

the exhibition at the Modern Art Museum

Although one cannot consider Minas

of Armenia, famous Mexican painter

Avetisyan a graphic artist, he was also an

David Alfaro Siqueiros talked about Vruyr

artist of lines, not only colors, and the four

Galstyan’s works with great enthusiasm.

works in the exhibition open a door to his

In particular he said, “This painter could

creative aspirations. It is not surprising that

work very successfully in monumental

his graphic thinking is reflected in his oils as

art.” Incidentally, for a long time Vruyr had

well, such as Composition (p. 35).

worked on sketches for a monumental

5 “It is obvious that in Minas’ art the most radical modernist experimentations, including the contrast of pure bright colors and cubist color form splitting appeared closer to 1959 and became constant in 1960.” Vardan Azatyan, extract from the article The National Modernism, Arteria cultural critical online magazine, published on: 03.02.2014 6 The festival was held a year after the crucial 20th Congress of the Communist Party of the Soviet Union and was somehow considered to be one of the main events of Khrushchov’s new policy, when the “iron curtain” was opened, and 34000 participants from 131 countries arrived in Moscow. It was one of the first events, when citizens of the Soviet republics could contact with foreigners without the fear of persecution.

EREVAN

’

stained glass window for the “Russia”

as in Composition (p. 49), which is a kind of

identity issues from such an unsophisticated,

Cinema, but unfortunately the project

summary of his artistic oeuvre presented in

in some way naïve artist, even for those

was never implemented7. Vruyr Galstyan

the exhibition; a full stop.

who are very familiar with his art. Of course,

stands out in this exhibition also because

Coming to Ashot Hovhannisyan, one

he is famous for his Self-portrait in an Antique

in contrast to Minas and Deghdz Ashot,

should admit that in regard to his and

Crown (1985), which is also a captivating

he entered Armenian artistic field at a very

Minas Avetisyan’s paintings there are closer

example, yet this work reveals totally

mature age8. The painting representing his

artistic leanings, which can be explained by

different horizons. It is notable that parallel

early period is from 1967 (Ofo’s Portrait, p.

the similar path they followed. Both of them

to his cubistic paintings (if one can describe

40), when artist was already 43 years old.

were raised in the same geographical area

those in this way) two unique works were

Vruyr Galstyan is also distinguished for his

and continued their education in Leningrad.

created in the same period, Model (p. 54)

urban aesthetic, which is more obvious

However, they both, undoubtedly, had their

and Sunset (p.55). The latter is an interesting

when combining the creations of these

unique creative track.

example of the romanticization of country

three artists, where next to countryside

In the exhibition Deghdz Ashot is

life. Three women going, or returning

landscapes we can see the visual perception

represented by works from his mature and

from field work are diverted from reality

of Yerevan with unique landscapes of the

late periods. He used to say “Today I must

becoming three graces, although with

Kond district. He was a city personality. In

put together (or pull apart) a picture”10…

their backs to the viewer. As a result, the

his portraits one can feel the urban state

And most of his paintings really look like

viewer joins the group while looking at

and he was not a painter of soil, even

they were put together like buildings; just

the painting, a spectator’s stare is turned

his still lifes were domestic. In the 1970s

as a child builds his imaginary house with

towards the horizon. During his studies

Vruyr Galstyan created his famous series of

little cubes and pyramids, Deghdz Ashot

in Leningrad Ashot Hovhannisyan was a

masks and we can see the beginning of the

created his paintings (Composition, 1970, p.

frequent visitor to the Hermitage museum,

series in his early portrait of 1969 (p. 42). “...

53, Composition, 1974, p. 56). According to

and the works of classical artists, old

Galstyan’s masks and paintings, as one can

Igityan’s description, each one of the artist’s works conceals dozens of variations of the

masters served as a leading light for him.

expect of masks, are reticent and enclosed within his own emotional experiences,

one and the same painting 11. One of the

within his own world… His creative ardor

unique works in Boris Galstyan’s collection

was directed toward the quest for an image, the quest for his own face...”9. The same idea is present in Woman’s Portrait of 1975 (p.48). In still lifes the color and compositional solutions take the artist to abstract forms, 7 Henrik Igityan, extract from the article Vruyr Galstyan, 1982 8 Because of some health issues Vruyr Galstyan did not have the opportunity to become a painter. For that reason, he graduated from Panos Terlemezyan art college at 34, and graduated from Yerevan State Institute of Theatre and Fine Arts in 1964, when he was already 40 years old. 9 Ruben Angaladian, The Armenian Avant-Garde of the 1960s, 2006, p. 49

is the self-portrait of the artist from 1969 (p. 52), in which geometric refracted lines create a mystical character; with knife (sword) instead of a brush, with a Turkish fez instead of a beret. Who is this man? What kind of symbolism is hidden beneath the artistic layers of the painting? Most probably, there is a reference to the Armenian Genocide. However, it is surprising to see this kind of self-analysis and revelation of national

The same reference to classical art is seen in the painting Model; the image of a lying woman has been on the pages of art history for centuries, but Deghdz Ashot has his own way of presenting the famous theme. In addition to paintings, the third exhibition of the Yerevan Collectors’ Choice series also presents graphic works by Deghdz Ashot, revealing an artistic level which has not been deeply recognized or shown before. Especially pieces such as Life (p. 58) and Longing (p. 59) which are like applique’ work by avant-garde artists from the beginning

10 ibid, p. 93

of the 20 th century. These works show

11 ibid, p. 93

that at this period Soviet Armenian artists

EREVAN

were searching for new forms in modern Western, European and U.S. art. It illustrates their aspirations to become a part of the world’s modernist tendencies. The aim of the Yerevan Collectors’ Choice series is to reveal Armenian collectors, presenting artworks which have generally been unavailable to the public. Part of the mission of the Cafesjian Center for the Arts is to show the best of Armenian culture to the world, thus opening new pages in Armenian art history. In March 1993 the exhibition Three Worlds of Color opened at the National Gallery of Armenia, in scope of which works by Martiros Saryan, Haroutiun Galentz and Minas Avetisyan were exhibited. This was a significant event, being one of the first major exhibitions of the independent Republic of Armenia. The exhibition Yerevan Collectors’ Choice 3 not only reveals the collector Boris Galstyan, but also continues the idea of the exhibition initiated 23 years earlier. If the line Saryan-GalentzMinas somehow summarizes Armenian fine art of the 20 th century to the 1970s, from the plastic and color vision aspect, the Minas-Vruyr-Deghdz line for its part shows the continuation of these aesthetics and the end of it. At the end of the 1980s and in the 1990s, with the collapse of Soviet Armenia and the declaration of Armenian independence, a new social-political and cultural atmosphere demanded new art forms, the basis for which was founded in 1970s by such artists as those presented in the current exhibition.

’

Աշոտ Հովհաննիսյան (Դեղձ) | Ashot Hovhannisyan (Deghdz) Կոմպոզիցիա (հատված) | Composition (detail) | 1974

Մինաս Ավետիսյան Minas Avetisyan (1928-1975) 1928 ծնվել է Ջաջուռ գյուղում (Հայաստան) 1947-1952 սովորել է Փ. Թերլեմեզ յանի անվան գեղարվեստի ուսում նարանում, Երևան 1952-1954 սովորել է Երևանի գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտում 1954-1960 շարունակել է ուսումը Լենինգրադում Ի. Ռեպինի անվան գեղանկարի, քանդակի և ճարտարապետության ինստիտուտում 1960-1970-ականներ մասնակցել է բացմաթիվ խմբային ցուցադրությունների Հայաստանում և արտերկրում 1962 դարձել է ՍՍՀՄ նկարիչների միության անդամ 1968 ստացել է Հայաստանի վաստակավոր նկարչի կոչում, կայացել է նկարչի առաջին անհատական ցուցահանդեսը 1972 բազմաթիվ ստեղծագործություններ այրվում են արվեստանոցի հրդեհում 1960-1975 Մինասն ստեղծել է ավելի քան 500 գեղանկար, մոտավորապես նույն քանակի գրաֆիկական աշխատանքներ, 20 մոնումենտալ որմ նանկար և տասնյակ թատերական ներկայացում ների/ ֆիլմերի նկարիչ է եղել: 1975 մահացել է ավտոպատահարում Նրա ստեղծագործությունները գտնվում են Երևանի Ժամանակակից արվեստի թանգարանի, Հայաստանի ազգային պատկերասրահի, Մոսկվայի Տրետյակով յան պատկերասրահի, Արևելքի ժողովուրդների արվեստի թանգարանի հավաքածուներում, ինչպես նաև մասնավոր հավաքածուներում Հայաստանում և արտերկրում:

1928 born in the village of Jajur (Armenia) 1947-1952 studied at Art College after P.Terlemezyan in Yerevan 1952-1954 studied at the Yerevan State Institute of Theatre and Fine Arts 1954-1960 continued his studies at the Il. Repin Leningrad Institute for Painting, Sculpture and Architecture 1960s-1970s participated in numerous group exhibitions in Armenia and abroad 1962 became a member of USSR artists union 1968 became Honored Artist of Armenia. Had the first solo exhibition in Yerevan 1972 lots of paintings by the artist were lost during a fire in the studio 1960-1975 managed to create over 500 canvases, and nearly the same amount of drawings, 20 big frescos and design projects for dozens of theatrical performances and movies 1975 died tragically from a car accident in Yerevan His works are in the collections of the Yerevan Museum of Modern Art, the National Gallery of Armenia, the State Tretyakov Gallery, Moscow, Museum of Peoples of the East, Moscow and numerous private collections in Armenia and abroad.

1 8

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

Մ Ի ՆԱ Ս

Միջազգային ուսանողական փառատոնը Մոսկվայում | World Festival of Students in Moscow | 1957

EREVAN

’

Աշտարակ, Կարմրավոր եկեղեցի | Ashtarak, Karmravor Church | 1959

2 0

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

Ի նք նադի մանկար

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

Se lf-portrait

1 95 7

Մ Ի ՆԱ Ս

EREVAN

Լենինական

’

Le n in ak an

1 960

2 2

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

Գյ ո ւղ .

եր եկո

Village :

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

Eve n in g

1 961

Մ Ի ՆԱ Ս

EREVAN

Հա ս ունութ յուն

Maturity

’

1 961

2 4

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

Լեռներ ո ւմ

the

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

Moun tain s

1 960

Մ Ի ՆԱ Ս

EREVAN

Ի նայ ի

դ իմանկարը

Portrait

’

In a

1 961

2 6

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

Աշ ուն

Autumn

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

1 960

Մ Ի ՆԱ Ս

EREVAN

Աշնան

արև

Autumn

Sun

’

1 965

2 8

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Աղ ջի կը

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

թա շ կինակով

Girl

with

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

Han dke rchie f

1 966

Մ Ի ՆԱ Ս

EREVAN

Կնո ջ

դի մանկար

Woman’s

’

Portrait

1 966

3 0

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

Տ եսար ան

պա տ ուհանից

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

Vie w

from

Win dow

1 966

Մ Ի ՆԱ Ս

EREVAN

Ամա ռային

օր

Summe r

Day

’

1 969

3 2

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

Անհ անգիս տ

օր

De n se

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

Day

1 971

Մ Ի ՆԱ Ս

EREVAN

Շեմին

the

Door

’

1 973

3 4

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

Նկա րչի

մա յրը

Artist’s

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

Mothe r

1 974

Մ Ի ՆԱ Ս

EREVAN

Կո մ պոզ իցիա

Composition

’

1 973

3 6

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

Աշնանա յ ին

տ եր ևաթ ափ

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

Autumn

Le af

Fall

1 974

Մ Ի ՆԱ Ս

EREVAN

Ջաջ ուռ

Jajur

1 975

’

Վրույր Գալստյան Vruyr Galtsyan (1924-1996)

1924 ծնվել է Երևանում 1958 ավարտել է Փ. Թերլեմեզ յանի անվան գեղարվեստի ուսում նարանը Երևանում 1959-1964 սովորել է Երևանի գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտում 1968 դարձել է ԽՍՀՄ նկարիչների միության անդամ 1960-1980-ականներ մասնակցել է բազմաթիվ ցուցադրությունների Հայաստանում և արտերկրում 1983 կայացել է նկարչի անհատական ցուցադրությունը Հայաստանի նկարիչների միությունում 1996 մահացել է Երևանում Վրույր Գալստյանի աշխատանքները գտնվում են Երևանի Ժամանակակից արվեստի թանգարանում, Հայաստանի ազգային պատկերասրահում, Մոսկվայի Տրետյակով յան պատկերասրահում, Արևելքի ժողովուրդների արվեստի թանգարանում և բազմաթիվ մասնավոր հավաքածուներում: 1924 born in Yerevan 1958 Graduated from the Art College after P.Terlemezyan in Yerevan 1959-1964 studied at Yerevan State Institute of Theatre and Fine Arts 1968 became a member of USSR Artists Union 1960-1980s participated in numerous exhibitions in Armenia and abroad 1983 personal exhibition in Artists Union of Armenia 1996 died in Yerevan Vruyr Galstyan’s artworks are now in the Yerevan Museum of Modern Art, the National Gallery of Armenia as well as in the Tretyakov Gallery, the Oriental Art Museum in Moscow and in many private collections.

4 0

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Ապա ր ան,

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

Օֆո յ ի

դի մանկարը

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

Aparan :

Ofo’s

Portrait

Վ Ր Ո Ւ Յ Ր

1 967

EREVAN

Նա տյուրմորտ

Still-life

’

1 972

4 2

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

Ի նք նանկար

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

Se lf-portrait

1 969

Վ Ր Ո Ւ Յ Ր

EREVAN

Բ նանկար

Lan dscape

’

1 971

4 4

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

Բնանկար

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

Lan dscape

1 971

Վ Ր Ո Ւ Յ Ր

EREVAN

Բնանկար

Lan dscape

’

1 977

4 6

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Կո մ պո զի ցի ոն

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

նա տ յ ո ւրմորտ

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

Composition al

Still-life

Վ Ր Ո Ւ Յ Ր

1 979

EREVAN

Նատյուրմորտ

Still-life

’

1 979

4 8

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Կնո ջ

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

դ ի մանկար

Woman's

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

Portrait

1 975

Վ Ր Ո Ւ Յ Ր

EREVAN

’

Կո մ պոզ իցիա

Composition

1 988

Աշոտ Հովհաննիսյան (Դեղձ) Ashot Hovhannisyan (Deghdz) (1929-1997) 1929 ծնվել է Մայիսյան գյուղում (Հայաստան) 1943-1947 սովորել է Ս. Մերկուրովի անվան արվեստի դպրոցում Լենինականում (ներկայիս Գյումրի) 1948-1950 սովորել է Երևանի գեղարվեստի ուսում նարանում 1957-1964 սովորել է Լենինգրադում Ի. Ռեպինի անվան գեղանկարի, քանդակի և ճարտարապետության ինստիտուտում 1967 սկսել է դասավանդել Լենինականի մանկավարժական համալսարանում 1969 տեղափոխվել է Երևան 1970 դարձել է Հայաստանի նկարիչների միության անդամ 1970-1980-ականներ մասնակցել է մի շարք խմբային ցուցադրությունների Հայաստանում և արտերկրում 1990 ստացել է Հայաստանի վաստակավոր նկարչի կոչում 1997 մահացել է Երևանում Աշոտ Հովհաննիսյանի ստեղծագործությունները գտնվում են Երևանի ժամանակակից արվեստի թանգարանի, Հայաստանի ազգային պատկերասրահի հավաքածուներում, ինչպես նաև բազմաթիվ մասնավոր հավաքածուներում Հայաստանում և արտերկրում։ 1929 born in Mayisyan village (Armenia). 1943-1947 studied at the Art School after S. Merkurov in Leninakan (modern Gyumri) 1948-1950 studied at Art college in Yerevan 1957-1964 studied at Il. Repin Leningrad Institute for Painting, Sculpture and Architecture 1967 began teaching at the Leninakan State Pedagogical Institute 1969 moved to Yerevan 1970 became member of the Union of Artists of Armenia 1970-1980s participated in numerous exhibitions in Armenia and abroad 1990 received the title of Honored Artist of Armenia. 1997 died in Yerevan. Ashot Hovhannisyan’s artworks are in the collections of the Yerevan Museum of Modern Art, the National Gallery of Armenia, numerous private collections in Armenia and abroad.

5 2

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

Ի նք նադի մանկար

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

Se lf-portrait

1 969

Դ Ե Ղ Ձ

Ա Շ Ո Տ

EREVAN

Կո մ պոզ իցիա

Composition

’

1 970

5 3

5 4

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

Բնո րդուհի

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

Mode l

1 970

Դ Ե Ղ Ձ

Ա Շ Ո Տ

EREVAN

Մայրամուտ

Sun se t

1 976

’

5 5

5 6

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

Կո մ պո զիցիա

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

Composition

1 974

Դ Ե Ղ Ձ

Ա Շ Ո Տ

EREVAN

Ի նք նադիմանկար

Se lf-portrait

’

1 979

5 7

5 8

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

Կյանք

Life

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

1 976

Դ Ե Ղ Ձ

Ա Շ Ո Տ

EREVAN

Կարոտ

Lon gin g

1 978

’

5 9

6 0

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

Մա յ ր ամուտ

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

Sun se t

1 980

Դ Ե Ղ Ձ

Ա Շ Ո Տ

EREVAN

’

Աշունը Մայիսյան գյուղում | Autumn in the village Mayisyan | 1985

6 1

6 2

Ե Ր Ե Վ ԱՆ Յ ԱՆ

Կ Ո Լ Ե Կ Ց Ի Ո Ն Ե ՐՆ Ե Ր Ի

Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

Դ Ե Ղ Ձ

Ա Շ Ո Տ

Աշնանային օր. Մայիսյան գյուղ | Autumn day: Village Mayisyan | 1995

Բորիս Գալստյանը ծնվել է Լեռնային Ղարաբաղի Հադրութի շրջա նում, 1945 թվականին։ 1966 թվականից բնակվում է Երևան քաղա քում, ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի իրավաբանա կան ֆակուլտետը։ Երկար տարիներ աշխատել է ՆԳ համակարգում՝ զբաղեցնելով տարբեր պաշտոններ։ Նա համալրում է իր արվեստի հավաքածուն շուրջ 30 տարի:

Boris Galstyan was born in Hadrut region of Nagorno Karabakh in 1945. He has lived in Yerevan since 1966, graduated from the Yerevan State University Law Department. For many years he held different positions in the Ministry of Internal Affairs. He has been collecting artworks for nearly 30 years.

ԱՆ

ՐՆ

ԲՈՐԻՍ ԳԱԼՍՏՅԱՆՆ ԻՐ ՀԱՎԱՔԱԾՈՒԻ ՄԱՍԻՆ Արվեստը միշտ էլ եղել է իմ հետաքրքրու թյունների կիզակետում, չնայած այլ գոր ծունեությամբ եմ զբաղվել: Աշխատանքի բերումով ծանոթացել և շփվել եմ տարբեր մասնագիտությունների տեր մարդկանց հետ, այդ թվում և արվեստագետների։ Նրանց հետ զրույցները, բնական է, հիմ նականում վերաբերվել են արվեստին, հայ մշակույթին, որն ինձ միշտ գրավել և կապել է այդ բնագավառին։ Ընկերացա նկարիչ Սլավիկ Պարոնյանի հետ, ում և խնդրեցի ստեղծել իմ ծննդավայրը ներ կայացնող մի քանի բնանկար։ 1986 թվա կանին նա մեկնեց Լեռնային Ղարաբաղ և իրագործեց իմ խնդրանքը։ Դրանք իմ առաջին ձեռքբերած նկարներն են, որոնք ին ձ միշտ կապ ում են իմ մանկ ութ յան հետ՝ վերադարձնելով դեպի սկիզբ, մաք րություն և անբիծ երազանքներ։ Այդպես սկսվեց իմ հավաքածուն: Շրջադարձային եմ համարում իմ կյան քում հանդիպումը հայտնի արվեստա բան, հաս ար ակ ակ ան գործ իչ Հենր իկ Իգ իթ յան ի հետ, ով ին ձ բաց ահ այտ եց 60-ականների հայ մեծանուն գեղանկա րիչներին։ Լինելով Մինասի մտերիմ ընկե րը՝ նա կիսվում էր ինձ հետ նկարչի և նրա ժամանակի հետ առնչվող հետաքրքիր պատմություններով, ծանոթացնում իր ստեղծած գրքերի, կատալոգների բովան դակության հետ, ինչպես նաև խոսում ար վեստի չափանիշների մասին։ 60-ական ների այդ պոռթկումը լիովին փոխեց հայ արվեստի դեմքը, և առաջին հերթին դա վերաբերվում էր գույնին։ Գույնը դարձավ

ինքնուրույն, ինքնավար, խիզախ և ձևա կերպեց այդ շրջանի հայ գեղանկարչու թյան դեմքը։ Իգիթյանի եզրակացություն ները համընկնում էին իմ մտածելաձևին և դա է այն պատճառներից մեկը, որ ես կենտրոնացա 60-ականների ամենավառ գեղանկարիչների աշխատանքների վրա, որոնք, հնարավորություններիս սահման ներում, սկսեցի ձեռք բերել։ Իսկապես սիրեցի այդ զբաղմունքը (ար վեստի գործեր հավաքելը), եթե կարելի է դա այդպես անվանել, երբ բացահայտե ցի Մինասին։ Մինասը ինձ համար այն արվեստագետներից էր, ով իր սերը դեպի հայրենիքը և ծնողները արտահայտում էր արվեստի միջոցով։ Մինասի որ գործն էլ նայես, կա կար ոտ դեպ ի հայր են իք, դեպի իր Ջաջուռը, կա անհետ կորսվածի անընդհատ փնտրտուք և այդ տագնա պը մշտապես առկա է նրա կտավներում։ Առաջին նկարիս ձեռքբերումը կարծես կոմպենսացնում էր այն կարոտը, որ կար դեպի իմ հայրենի գյուղը, և հետագայում Մինասի կտավների ձեռքբերումը կարծես մի նոր շփում էր ծննդավայրիս հետ, թե կուզ և ոչ ուղղակի ձևով։ Այս տեսանկյու նից նկարի ձեռքբերումը ինձ համար ոչ թե զբաղմունք էր, այլ ինքնության վերաբա ցահայտում, անցյալի արժևորում։ Կ արծ ում եմ Գաֆ էսճ եա ն արվ եստ ի կենտրոնի այս ցուցահանդեսի կարևո րությունը նրանում է, որ առաջին անգամ հանդ իս ատես ը կտեսն ի այնպիս ի աշ խատանքներ, որ երբևէ չեն ցուցադրվել։ Բացառություն են կազմում Մինասի շուրջ

տասը կտավներ, որոնք ներկայացվել են մի քանի ցուցասրահներում։ Այս առումով ցանկանում եմ իմ խորին երախտագի տութ յուն ը հայտն ել Գաֆ էսճ եա ն ար վեստի կենտրոնին այսպիսի թաքնված գանձերը հանրությանը ներկայացնելու նպատ ակ ով մշակ ութ ային հարթ ակ և հնարավորություն ստեղծելու համար: Կոլեկցիոների դերը մշակույթի զարգաց ման հարցում բավական կարևոր է: Կոնկ րետ այս պարագայում իմ հավաքածուն կենտրոնացած է այս երեք արվեստա գետների շուրջ, որը շատ հարմար է ու սումն աս իր ող ի համար։ Իհ արկ ե, նրա համար շատ ավելի հեշտ է գնալ և տես նել մեկ կոլեկցիոների հավաքածուի ցու ցադրությունը, քան, օրինակ՝ մեկ նկարի համար հասնել պատկերասրահ, մյուսի համար՝ ժամանակակից արվեստի թան գարան։ Այսինքն՝ կոլեկցիոները կենտրո նացնում է կոնկրետ հեղինակի աշխա տանքները՝ հնարավորություն ստեղծե լով այդ հեղինակի ուսումնասիրության համար։ Բացի այդ, կոլեկցիոները նաև իր նախասիրած արվեստագետի մաս նագետն է, որը թույլ է տալիս նրան բացա հայտել այդ արվեստագետի նոր, դեռևս չուսումնասիրված աշխատանքները։

EREVAN

’

BORIS GALSTYAN ABOUT HIS COLLECTION Art has always been in my spotlight, although I have had different professional activity. Due to my work I have had contacts with people of different occupations, including artists. We used to talk about art and Armenian culture, which has always been essential to me. I became friends with artist Slavik Paronyan and asked him to create several landscape paintings of my native village. In 1986 he traveled to Nagorno Karabakh and these were the first paintings that I acquired; they connect me to my childhood taking me back to the roots, to my pure and innocent dreams. That’s how my collection began. My acquaintance with Henrik Igityan was crucial for me. He revealed the artists of 1960s to me. Being close friend with Minas Avetisyan, he shared with me captivating stories about the artist and the period he lived in, showed me books and catalogs, and also presented his ideas about art criteria. This burst of 1960s totally changed the face of Armenian art and first of all this was reflected in color. The color became more independent, more audacious and formed the image of Armenian painting. Igityan’s conclusions were close to my own ideas and that was one of the reasons I concentrated on collecting artworks from the most celebrated artists of the 60s and acquired the pieces I could afford. I really began enjoying this activity (art collecting), if we can name it like this, when revealed Minas Avetisyan. He is one of those artists for me, who expressed through the

art his love towards his motherland and his parents. In all of Minas’ artworks one can see a longing towards his village of Jajur, a quest for something that was lost, and you can see this alarming feeling in his canvases. The acquisition of the first paintings was a kind of compensation for the longing I had towards my village and later the acquisition of works by Minas was a way of connection with my native countryside, although indirectly. From this point of view the purchase of artworks is not just a hobby, but a way of revealing my own identity, a way of appreciating the past. I believe that the importance of the exhibition at the Cafesjian Center for the Arts is in the opportunity to see artworks that have never been exhibited before, except for ten paintings by Minas Avetisyan, which had been exhibited earlier in the scope of different exhibitions. On this occasion, I would like to express my sincere gratitude to the Cafesjian Center for the Arts for providing a cultural platform and opportunity to reveal such hidden treasures to the public. I believe that the role of an art collector is very significant for the development of the culture. In my case the collection is mainly based on these three artists, which is very convenient for researchers and art historians. It is easier to see all the artworks in one place, than to spend more time on going from one museum to another. So the collector gathers artworks by a specific

artist in one place, creating opportunities for the research of this author. Besides, collectors become specialists of their preferred artist, and can reveal artworks that were not studied earlier.

Վրույր Գալստյան | Vruyr Galtsyan Բնանկար (հատված)| Landscape (detail) | 1977

ԱՆ

ՐՆ

Պատկերագրում ներկայացված աշխատանքների ցաՆԿ Մինաս Ավետիսյան 18 Միջազգային ուսանողական փառատոնը Մոսկվայում, 1957 Ստվարաթուղթ, յուղաներկ 33,3x49 սմ 19 Աշտարակ, Կարմրավոր եկեղեցի, 1959 Ստվարաթուղթ, յուղաներկ 38x33 սմ 20 Ինքնադիմանկար, 1957 Ստվարաթուղթ, յուղաներկ 35x27 սմ 21 Լենինական, 1960 Կտավ յուղաներկ 59x38 սմ 22 Գյուղ. երեկո, 1961 Ստվարաթուղթ, յուղաներկ 35,5x46,5 սմ

32 Անհանգիստ օր, 1971 Կտավ, յուղաներկ 33,5x48,5 սմ

48 Կնոջ դիմանկար, 1975 Կտավ, յուղաներկ 73,5x52,5 սմ

33 Շեմին, 1973 Ստվարաթուղթ, տեմպերա 59x81 սմ

49 Կոմպոզիցիա, 1988 Կտավ, յուղաներկ 46x55 սմ

34 Նկարչի մայրը, 1974 Ստվարաթուղթ, խառը տեխնիկա 37x24,5 սմ

Աշոտ Հովհաննիսյան (Դեղձ)

35 Կոմպոզիցիա, 1973 Ստվարաթուղթ, յուղաներկ 22,5x15 սմ 36 Աշնանային տերևաթափ, 1974 Կտավ յուղաներկ 80x74 սմ 37 Ջաջուռ, 1975 Ստվարաթուղթ, տեմպերա 36x41,5 սմ

52 Ինքնադիմանկար, 1969 Կտավ, յուղաներկ 70x60 սմ 53 Կոմպոզիցիա, 1970 Կտավ, յուղաներկ 60x70 սմ 54 Բնորդուհի, 1970 Կտավ, յուղաներկ 90x127 սմ

23 Հասունություն, 1961 Կտավ, յուղաներկ 53x73 սմ

Վրույր Գալստյան

55 Մայրամուտ, 1976 Կտավ, յուղաներկ 135x104 սմ

24 Լեռներում, 1960 Կտավ յուղաներկ 59,8x77,5 սմ

40 Ապարան, Օֆոյի դիմանկարը, 1967 Կտավ, յուղաներկ 78x64 սմ

56 Կոմպոզիցիա, 1974 Կտավ, յուղաներկ 66x98 սմ

25 Ինայի դիմանկարը, 1961 Ստվարաթուղթ, տեմպերա 41x47 սմ

41 Նատյուրմորտ, 1972 Կտավ, յուղաներկ 38x46 սմ

57 Ինքնադիմանկար, 1979 Թուղթ, խառը տեխնիկա 27x21 սմ

26 Աշուն, 1960 Կտավ, յուղաներկ 24,7x34,5 սմ

42 Ինքնանկար, 1969 Կտավ, յուղաներկ 130x100 սմ

58 Կյանք, 1976 Թուղթ, ջրաներկ 21x30 սմ

27 Աշնան արև, 1965 Կտավ, յուղաներկ 60x55 սմ

43 Բնանկար, 1971 Կտավ, յուղաներկ 100x100 սմ

59 Կարոտ, 1978 Թուղթ, ջրաներկ 21x30 սմ

28 Աղջիկը թաշկինակով, 1966 Կտավ, յուղաներկ 76x70 սմ

44 Բնանկար, 1971 Կտավ, յուղաներկ 57x97 սմ

60 Մայրամուտ, 1980 Թուղթ, խառը տեխնիկա 30x42 սմ

29 Կնոջ դիմանկար, 1966 Թուղթ, ջրաներկ 30x21 սմ

45 Բնանկար, 1977 Կտավ, յուղաներկ 81x101 սմ

61 Աշունը Մայիսյան գյուղում, 1985 Կտավ, յուղաներկ 60x80 սմ

30 Ամառային օր, 1969 Թուղթ, ջրաներկ 26x20 սմ

46 Նատյուրմորտ, 1979 Կտավ, յուղաներկ 86x61 սմ

62 Աշնանային օր. Մայիսյան գյուղ, 1995 Կտավ, յուղաներկ 60x80 սմ

31 Տեսարան պատուհանից, 1966 Թուղթ, ջրաներկ 24,5x16,5 սմ

47 Կոմպոզիցիոն նատյուրմորտ, 1979 Կտավ, յուղաներկ 61x81 սմ

EREVAN

’

list of works in the catalog Minas Avetisyan 18 World Festival of Students in Moscow, 1957 Oil on cardboard 33,3x49 cm 19 Ashtarak, Karmravor Church, 1959 Oil on cardboard 38x33 cm 20 Self-portrait, 1957 Oil on cardboard 35x27 cm 21 Leninakan, 1960 Oil on canvas 59x38 cm 22 Village: Evening, 1961 Oil on cardboard 35,5x46,5 cm 23 Maturity, 1961 Oil on canvas 53x73 cm 24 In the Mountains, 1960 Oil on canvas 59,8x77,5 cm 25 Portrait of Ina, 1961 Tempera on cardboard 41x47 cm 26 Autumn, 1960 Oil on canvas 24,7x34,5 cm 27 Autumn Sun, 1965 Oil on canvas 60x55 cm 28 Girl with a Handkerchief, 1966 Oil on canvas 76x70 cm 29 Woman’s Portrait, 1966 Watercolor on paper 30x21 cm 30 Summer Day, 1969 Watercolor on paper 26x20 cm 31 View from Window, 1966 Watercolor on paper 24,5x16,5 cm

32 Dense Day, 1971 Oil on canvas 33,5x48,5 cm 33 At the Door, 1973 Tempera on cardboard 59x81 cm

48 Woman’s Portrait, 1975 Oil on canvas 73,5x52,5 cm 49 Composition, 1988 Oil on canvas 46x55 cm

34 Artist’s Mother, 1974 Mixed media on cardboard 37x24,5 cm

Ashot Hovhannisyan (Deghdz)

35 Composition, 1973 Oil on cardboard 22,5x15 cm

52 Self-portrait, 1969 Oil on canvas 70x60 cm

36 Autumn Leaf Fall, 1974 Oil on canvas 80x74 cm

53 Composition, 1970 Oil on canvas 60x70 cm

37 Jajur, 1975 Tempera on cardboard 36x41,5 cm

54 Model, 1970 Oil on canvas 90x127 cm

Vruyr Galtsyan

55 Sunset, 1976 Oil on canvas 135x104 cm 56 Composition, 1974 Oil on canvas 66x98 cm

40 Aparan: Ofo’s Portrait, 1967 Oil on canvas 78x64 cm 41 Still-life, 1972 Oil on canvas 38x46 cm 42 Self-portrait, 1969 Oil on canvas 130x100 cm 43 Landscape, 1971 Oil on canvas 100x100 cm 44 Landscape, 1971 Oil on canvas 57x97 cm 45 Landscape, 1977 Oil on canvas 81x101 cm 46 Still-life, 1979 Oil on canvas 86x61 cm 47 Compositional Still-life, 1979 Oil on canvas 61x81 cm

57 Self-portrait, 1979 Mixed media on paper 27x21 cm 58 Life, 1976 Watercolor on paper 21x30 cm 59 Longing, 1978 Watercolor on paper 21x30 cm 60 Sunset, 1980 Mixed media on paper 30x42 cm 61 Autumn in the village Mayisyan, 1985 Oil on canvas 60x80 cm 62 Autumn day: Village Mayisyan, 1995 Oil on canvas 60x80cm