Marketingplan 2018 - Leiden Marketing by CampaignsResults

marketingplan

2018

Onderweg naar Rembrandt & De Gouden Eeuw

Inhoud

Marketingplan 2018

Organisatiestructuur

Visie & Strategie

Doelstellingen & Doelgroepen

Marketingplan

4.1

Leiden Centraal

4.1.1

City hospitality

4.1.2 Leiden City Branding

4.1.3 Remise

4.2

4.3 Cultuurlijn

4.4 Kennislijn

4.5 Conventionlijn

4.6 Bloemenlijn

4.7 Zeelijn

4.8

Leiden Internationaal

Water - en Recreatielijn

PR & social media plan

Overall Key Performance Indicators

Budget & Begroting

Voorwoord Leiden is geen toeval. De Stad van Ontdekkingen bestaat uit een reeks van gebeurtenissen en ontdekkingen die niet op zichzelf staan en die de stad brachten en brengen naar het punt waar we nu staan: een dynamische plek voor toeristen, congresgangers, studenten, bewoners, internationals, maar ook ondernemers en werknemers. Dit noemen we het ‘Leids Continuüm’. En dit Leids Continuüm begint goed te landen bij al onze ‘stakeholders’. Steeds vaker horen we om ons heen: ‘Je weet toch dat dit geen toeval is’? Met elkaar eenzelfde verhaal vertellen, maakt de stad krachtiger, herkenbaarder en het geeft ons een helder kader. Dit marketingplan is ook op basis van dit ‘Leids Continuüm’ opgesteld en heeft als uitgangspunt integrale citymarketing toe te passen op het bereiken van bovengenoemde doelgroepen. In binnen - en buitenland! De themajaren Rembrandt & de Gouden Eeuw (2019) en Mayflower400 (2020) naderen. Plannen worden concreter en als het Leiden lukt sterkere associaties op te roepen bij haar doelgroepen, dan kan dit alleen maar een succes worden. Unieke kansen! Voor u ligt het marketingplan 2018, waarin de doorvertaling is gemaakt naar concrete programma’s en campagnes. Alleen zo kunnen we de opmaat pakken richting de komende jaren. Dit is tevens een uitnodiging naar allen om daarin mee te gaan. Samen zetten we het merk Leiden op de kaart!

LEIDEN MARKETING Strategie & business development Branding

1. Organisatiestructuur

PR Comm

Leiden Marketing werkt in divisies. Elke divisie staat voor een werkveld aangestuurd door een manager. De divisies zijn Leiden Convention Bureau, Expat Centre Leiden, VVV, Stad van Ontdekkingen, Streek van Verrassingen en het Leiden Bio Science Park. Dwars door die divisies lopen diverse specialismes zoals PR, communicatie, E-commerce en Eventorganisatie. Op deze manier wordt de expertise gebruikt binnen de verschillende divisies, blijven de lijnen kort en de branding gewaarborgd. Boven de divisies wordt overkoepelend de branding bewaakt middels een brandfilter zodat alle divisies in de kern hetzelfde verhaal vertellen en het dna van Leiden en regio wordt geborgd. De branding komt voort uit strategie & business development. Hier wordt gekeken naar Leiden op de lange termijn, de stip aan de horizon en welke zaken ontwikkeld dienen te worden om dat te realiseren en te bereiken. Leiden Marketing wordt aangestuurd door een directeur met toezicht van een Raad van Commissarissen.

Yvonne Manager LCB

Christianne Marketing & Events

Stagiaire

E-Comm

LCB

ECL

VVV

SVO

SVV

LBSP

Netw. & Events

Raad van Commisarissen

Martijn Directeur/Bestuurder

Luc Administratie Lucien Strategie & Ontwikkeling

Judith Secretariaat Whitney Secretariaat

Mincke Marketing Manager

Dorien Content Marketeer

Stagiaire

Corine Manager ECL

Liselore Online Marketeer

Stagiaire

Monique Manager VVV

Bob Service medewerker

Joyce Service medewerker

Pim Service medewerker

Esha Servicemedewerker (pt)

Shelly Servicemedewerker (pt)

Willemijn Servicemedewerker (pt)

Judith Servicemedewerker (pt)

Eveline Servicemedewerker (pt)

Machteld Servicemedewerker (pt)

...

2. Visie & Strategie 2.1 Visie Citymarketing is het integraal vermarkten van stad en streek als merk, met als doel het positief beïnvloeden van de associaties die de doelgroepen met Leiden hebben. Wij segmenteren daarbij de doelgroepen in Bezoekers, Bewoners, Talent en Bedrijven. Ook het investeren, coördineren en aanjagen van productontwikkeling en het mobiliseren en verbinden van stakeholders en influencers hoort toe aan diezelfde integrale benadering. Leiden Marketing hanteert hierbij de pijlers Cultuur en Kennis als het onderscheidende vermogen om het merk Leiden aan te positioneren. Een geldige claim:

Brand Story Leiden is de Stad van Ontdekkingen. Waar Rembrandt en Lorentz hun ontdekkingen deden en toepasten, daarmee anderen als Steen, Lievens en Einstein aanzetten tot grootsheid. Waar Boerhaave en Von Siebold de wereld naar Leiden brachten en het teruggaven ter inspiratie voor nieuwe academische inzichten. Waar de oudste Universiteit van Nederland vandaag de dag tot ’s werelds besten behoort en haar wetenschappelijke ontdekkingen hebben geleid tot het meest complete Bio Science Park van Europa. Waar haar collecties mede de basis vormen van de dertien musea die de stad rijk is. Leiden, waar de optelsom van wetenschap en culturele vrijheid leidt tot de komst en bloei van iconen, van Rembrandt tot Armin, van Pilgrimfathers tot T.rex. (Voor meer informatie, zie ook ‘Visie 2025, het Leids Continuüm’)

2.2

Strategie

Leiden heeft als destinatie voor haar verschillende doelgroepen een rijke propositie, echter niet perse telkens dezelfde. Deze gelaagdheid ziet er als volgt uit: bollen keukenhof

greenport strand

plassen braassem

space

kust agglo

kaag

stad bsp valkenburg

vlietlanden

binnen ul

groene hart

Avifauna

Archeon

Leiden Marketing heeft het strategische uitgangspunt van het NBTC, ‘Holland City’ (Nederland positioneren als één grote stad), doorvertaald naar lokaal en regionaal niveau, waarbij gekozen is voor verschillende voor Leiden belangrijke ‘metrolijnen’ aan de hand waarvan dit marketingplan is opgebouwd. 8

Onder elke metrolijn zijn ‘virtuele haltes’ te vinden, oftewel campagnes die deze lijnen/pijlers ondersteunen gedurende 2018 en verder. Belangrijke nieuwkomer dit jaar is de halte Leiden Bio Science Park. Deze halte raakt de bijdrage die Leiden Marketing kan leveren voor bedrijven die reeds gevestigd zijn of overwegen zich te vestigen in Leiden. Daarbij wordt vooralsnog alleen nog even gekeken naar samenwerking met het Leiden Bio Science Park. Vooruitblik tot 2026 (themajaren) Een ander belangrijk aspect waar Leiden op inzet op lange termijn zijn de themajaren. Deze themajaren zullen naar verwachting zowel nationaal als internationaal grote impact op de stad hebben, mits er voldoende financiering voorhanden is om dit te kunnen uitvoeren. Alvast een blik naar voren: 2018 Waterjaar 2019 Rembrandt & de Gouden Eeuw 2020 Mayflower400 NL/Pilgrim Fathers 2021 Pieterskerk 900 jaar 2022 ESOF2022 2024 450 jaar Leidens Ontzet 2025 450 jaar Universiteit 2026 500 jaar drieluik Lucas van Leyden De concepten rondom deze themajaren zullen - waar voor 2018 relevant op de verschillende lijnen op hoofdlijnen worden uitgewerkt. Leiden Marketing heeft de ambitie om bovenstaande themajaren in gezamenlijkheid te kunnen/willen uitvoeren met het NBTC en andere Nederlandse steden met een gezamenlijke verhaallijn.

braassem

garden of amsterdam

kaag AML Art Museum Lisse joppe

keukenhof

Langs deze lijnen programmeren wij campagnes, ontwikkelen we producten en diensten, duiden we samenwerking en voegen we waarde toe voor de verschillende doelgroepen.

sassenheim zwarte tulp

haven

leeuwenhorst

wevers

katwijks museum

hooglandse kerk

Bloemenlijn Water- en recreatielijn Zeelijn Conventionlijn Leiden Internationaal

K archeon

avifauna

snowworld

rre

iev

rtu

ste

ecc leiden duinrell

k on ame ne rli s ng

ie em ad ac

leidsche schans

pieterskerk

m re

katwijk aan zee

Cultuurlijn

stadsgehoorzaal

tu ra vo tria lis lke no m nku n ol en nde de va lk

us rp co

ee x sp po ino za

lakenhal boerhaave sieboldhuis oudheden

atlantikwall engelandvaarders

Kennislijn

CO C

klinkenberg

noordwijk beach

Leiden

lum

estec

burcht rapenburg

Leiden centraal

schouwburg

s au rle go ius ell sn ol ho sc ge ce ho ien c os bi

does

pilgrim

greenport

singel wassenaarseslag

meijendel

museum voorlinden

theaterhangaar stoomtrein valkenburgse meer de vink duivenvoorde

geertje iĂŤ elg

voorschoten

Z scheveningen

W vlietlanden

lan

its

molenhuis

I 9

3. Doelstellingen & Doelgroepen Overall doelstelling: het imago van Leiden als Stad van Ontdekkingen zowel nationaal als internationaal versterken, waarbij de pijlers Cultuur & Kennis centraal staan, om zo maximale economische spin-off te genereren. Doelgroepen: • Bewoners (Groot Leiden) • Bezoekers (nationaal/internationaal) • Talent • Bedrijven (nationaal/internationaal) Bewoners Bewoners worden actief en structureel meegenomen in het beleid van Leiden Marketing. We onderscheiden drie type Bewoners: -- Bewoners van de stad Leiden -- Bewoners van de agglomeratie (Oegstgeest, Leiderdorp, Voorschoten en Zoeterwoude) -- Nieuwe en gewenste Bewoners

Bezoekers Zowel op de binnenlandse markt, alsook in het buitenland kan Leiden nog grote stappen zetten. We onderscheiden 5 typen Bezoekers: -- Nederlandse dagbezoeker -- Nederlandse meerdaagse bezoeker -- Buitenlandse dagbezoeker -- Buitenlandse meerdaagse bezoeker -- Zakelijke bezoeker (meerdaags) Talent Deze categorie heeft een band met Leiden gerelateerd aan de kennisinstituten en Bedrijven van de stad en de regio. We onderscheiden 5 typen ‘Talent’: -- Kenniswerkers (bestaand, hogeropgeleiden - bij voorkeur hier wonend) -- Kenniswerkers (nieuwe, beoogde) -- Studenten (bestaand) -- Studenten (nieuwe, beoogde) -- Expats/internationals

Bedrijven Het stimuleren van de vestiging van meer Bedrijven in de regio en uitbreiding van bestaande Bedrijven leiden tot een grote economische spin off en onderstrepen de waarde van het merk Leiden. Hoewel acquisitie van bedrijven niet tot de kerntaken van Leiden Marketing behoort, is het faciliteren en ondersteunen van onze partners hierin dat wel. Wij onderscheiden onder andere de volgende partners: â&#x20AC;˘ Overkoepelende platforms (richting bestaande Bedrijven) Economie071, EBZ â&#x20AC;˘ Acquirerende organisaties (richting nieuwe Bedrijven) LBSP, NFIA, WFIA, Innovation Quarter (IQ), Gemeente, CML, GOM, D&B Economic Development Board

Leiden Marketing zal in opdracht van, in het verlengde van, of ter ondersteuning van deze en vergelijkbare organisaties producten en diensten ontwikkelen ter versterking van (het imago van) de aantrekkelijkheid van Leiden als vestigingsplaats.

zicht op het Galgewater

City Hospitality

M ijn Le id en VV V Le id en Elea rn ing Ex p Le at id Ce en n t re re gi St on ad sv er vo er Ci ty ho ste ss es Ci ty dr es sin g

4. Marketingplan 4.1 Leiden Centraal Leiden Centraal is de thuisbasis van de stad, het vertrek-, start- en eindpunt van alle citymarketing activiteiten. Vanuit Leiden Centraal vertrekken diverse themalijnen en op die lijnen zijn verschillende haltes te vinden waar naar keuze gestopt kan worden. De opstapplaats is altijd Leiden Centraal.

4.1.1 City hospitality Een tevreden bezoeker blijft langer, besteedt meer en komt vaker terug en is tegelijkertijd meteen een ambassadeur van de stad. Een gastvrije stad heeft een positieve invloed op de levenskwaliteit van Bewoners en versterkt het vestigingsklimaat voor Bedrijven en werknemers. Cityhospitality draait om het managen van de stadsbeleving van Bezoekers, Bewoners en Bedrijven.

City Hospitality

M ijn Le id en VV V Le id en Elea rn ing Ex p Le at id Ce en n t re re gi St on ad sv er vo er Ci ty ho ste ss es Ci ty dr es sin g

E-learning Via een (gratis!) online trainingsmodule kunnen deelnemers (Bedrijven, Bewoners en Talent) op een interactieve wijze hun kennis vergroten over Leiden. Deze 30 minuten durende training wordt afgesloten met een examen en beloond met het ‘Leiden kenniscertificaat’.

Doelstellingen: Kennis over Leiden en regio vergroten bij vertegenwoordigers van de stad die in contact komen met bezoekers, zodat zij hen optimaal en gastvrij te woord kunnen staan. Nieuwe Bewoners inspireren en informeren over de stad. Doelgroepen: Bedrijven, Bewoners, Talent Boodschap: Laat medewerkers de online training doen en vergroot hun kennis over Leiden, zodat gasten nog beter bediend worden. Geef nieuwe bewoners een warm welkom en nodig ze uit de stad te ontdekken. Hoe: • E-learning actief uitzetten via hotels, horeca, musea, gemeente, theaters, parkeergarages en meer. • Onder de aandacht brengen in partner nieuwsbrieven (Bioscience, LUMC, Expat Centre Leiden). • Activatie belonen Timing: Hele jaar door In 2018 zet Leiden Marketing bij voldoende belangstelling en cofinanciering in op drie nieuwe modules, naast de basisversie:

VVV Leiden • Leidse regio: Informatie over het Hollands Plassengebied, de Kust van Katwijk, Noordwijk en Wassenaar, de Leidse Ommelanden en natuurlijk de bollenstreek/Keukenhof. • StudentenStad: informatie over (en inspiratie op) de stad als plek om als student te wonen, studeren en (be)leven. • Wonen in Leiden: Informatie voor nieuwe bewoners over de stad en de regio, met prettige en praktische informatie. Onder nieuwe bewoners vallen ook de expats waar een Engelstalige versie voor wordt gemaakt. Zie de internationale lijn.

Het fysieke Leiden informatiepunt gesitueerd op een goed bereikbare plek in Leiden. Hier komen Bezoekers en Bewoners om zich persoonlijk te laten informeren en inspireren over Leiden. Een bezoek aan Leiden begint bij de VVV Brandstore. In een separaat jaarplan wordt omschreven hoe de VVV bezoekersaantallen wil verhogen aan de Brandstore, welke productontwikkelingen voor 2018 worden doorgevoerd, omzet van de winkel verhoogd wordt en klanttevredenheid gemeten wordt.

Daarnaast wil Leiden Marketing de huidige e-learning bij een grotere groep medewerkers (van hotels, parkeergarages, theaters, parkeerwachters, etc.) onder de aandacht brengen en inschrijving en activatie aanjagen.

City Hospitality

M ijn Le id en VV V Le id en Elea rn ing Ex p Le at id Ce en n t re re gi St on ad sv er vo er Ci ty ho ste ss es Ci ty dr es sin g

Expat Centre Leiden region In het regionale Expat Centre kunnen buitenlandse kenniswerkers terecht met vragen, een gemeentelijke inschrijving of doorverwijzing naar scholen en verenigingen. Voor bedrijven en gemeenten is het een kennisplek waar zij op de hoogte blijven van nieuwe trends en ontwikkelingen of advies kunnen inwinnen over het werken met internationale werknemers. De 12.000 internationale werknemers en zelfstandigen vormen samen met hun families en nog eens ruim 2400 studenten een belangrijke groep voor de regionale economie. Er vestigen zich jaarlijks circa 2300 expats in de regio. Naast een warm welkom voor internationals is branding van de regio als aantrekkelijke vestigingsplaats voor internationale bedrijven een taak van het Expat Centre Leiden. Voor het Expat Centre Leiden is een eigen marketingplan beschikbaar, waarin marketinginzet, sponsor - en partnerpakketten en beoogde resultaten vermeld staan.

City Hospitality

M ijn Le id en VV V Le id en Elea rn ing Ex p Le at id Ce en n t re re gi St on ad sv er vo er Ci ty ho ste ss es Ci ty dr es sin g

City hostesses Leiden staat op de 5e plaats in het ‘Meest gastvrije stad van Nederland’ onderzoek. Een van de pijlers hiervan is de geheel vrijblijvende dienstverlening van city hostesses, duidelijk herkenbaar aan de jassen met de ‘i’ van de VVV, die bezoekers een warm welkom heten in de stad en hulp aanbieden. Een strategische samenwerking tussen Leiden Marketing en Centrummanagement Leiden. Doelstelling: Inspireren, informeren en enthousiasmeren van Bezoekers in onze stad. Doelgroep: Bezoekers Boodschap: Verdwaald? Op zoek? Vraag? Laat ons u voorzien van informatie! Wij helpen u graag. Leiden is een gastvrije stad! Hoe: • twee teams in de stad, iedere vrijdag en zaterdag op high traffic plekken, in herkenbare outfit, met bakfiets in huisstijl • twee teams in de stad, iedere laatste zondag van de maand • Letterlijk ‘welkom’ heten van Bezoekers, aanbieden van citymap, cityguide en evt. Uitagenda • Op strategische momenten in het jaar met een polaroidtoestel bezoekers met mooie stadsgezichten vastleggen Timing: Hele jaar door 18

City dressing Laat de stad ‘op ooghoogte’ zijn wat de stad claimt te zijn. Leiden visueel aankleden als stad van cultuur en kennis, maar tegelijkertijd kwalitatief en ‘on brand’ bewegwijzeren is hiervan een voorbeeld. De uitvoering van city dressing ligt geheel bij Leiden Marketing die i.s.m. een redactieraad de regie voert op de aankleding van de stad.

Doelstelling: In de stad geregisseerd visueel zichtbaar maken wat het in de etalage heeft liggen op het gebied van kennis & cultuur. Doelgroepen: Bewoners, Bezoekers, Bedrijven Boodschap: Leiden bruist van de evenementen, festivals, symposia op het gebied van kennis & cultuur. Zie maar! Hoe: • Betrokkenheid bij opzet en realisatie banieren in het centrum • Betrokkenheid bij opzet en realisatie bewegwijzering in het centrum • Actieve lobby richting gemeente, cultuur- en kennispartners voor het realiseren van landmarks, stads aankleding • Via leiden.nl/citydressing kunnen de verschillende outdoor mogelijkheden aangevraagd worden.

Stadsvervoer Centrummanagement Leiden kijkt samen met Arriva naar het exploiteren van een geschikt vervoermiddel die het Bio Science Park, Morspoortgarage en de binnenstad met elkaar verbindt. Op basis van het finale plan wordt gekeken hoe dit vervoermiddel ingezet kan worden voor (thematische) city dressing.

City Hospitality

M ijn Le id en VV V Le id en Elea rn ing Ex p Le at id Ce en n t re re gi St on ad sv er vo er Ci ty ho ste ss es Ci ty dr es sin g

Mijn Leiden Met deze halte wil Leiden nieuwe Bewoners, maar ook bestaande Bewoners, werknemers bij Leidse Bedrijven en Talent incl. expats hun stad laten leren kennen. Ken je Leiden? Wat weet jij van Leiden? Nieuw in Leiden? Hoe goed ken jij Leiden? Leiden Marketing initieert 4x per jaar een dag waarin de verschillende (potentiële) bewonersgroepen Leiden op een andere manier ontdekken. Doelstelling: Bewoners, werknemers, Talent tot ambassadeur van Leiden maken, waarbij ‘the word of mouth’ van hen anderen gaat inspireren Leiden te bezoeken en het imago van Stad van Ontdekkingen te versterken. Doelgroep: Bewoners, Bedrijven en Talent Boodschap: Meerledig, afhankelijk van de doelgroep. Een eerste kennismaking met Leiden, leer Leiden beter kennen, ken je Leiden eigenlijk wel? In wat voor stad werk jij?

Hoe: • 4 x per jaar een ontdekkingsreis door Leiden organiseren op basis van inschrijving • Actie/campagne met hotels opzetten waarbij bewoners kennis kunnen maken met de hotels in Leiden (en regio) en regiobewoners met Leiden. • 4 thema’s koppelen en communiceren via de Uitagenda, social media, pers en PR • Mogelijke thema’s: -- Wat is dat, het Leiden Bio Science Park? Wat gebeurt hier precies? Incl. een bezoek aan Biotech Training Facility bijv. -- Ongewone stadswandeling door Leiden, incl. een bezoek aan het ‘zweetkamertje’, kamer van de Burgemeester, Leids Handelshuis, plekken waar je nooit komt! -- Themawandelingen gekoppeld aan de themajaren: Pilgrimwandeling voor beginners, stap in de Leidse voetsporen van de jonge Rembrandt, etc. -- Koppeling maken naar de e-learning. -- ‘Goodie bag’ meegeven met kortingsvouchers voor leuke plekken in de stad.

Welke generieke instrumenten gebruikt Leiden Marketing om de stad te ‘branden’ en haar doelgroepen aan zich te binden en ermee te communiceren? Een aantal traditionele haltes behoeft geen toelichting, de overigen leggen we nader uit.

s Le id en Aw ar

Be ur 50 Plu s

iss

tijl

e/ m ap

gu id

Ci ty

rie ve n Ni eu ws b

Ui ta g en d

Le id en .n l

So c

ial

m ed i

4.1.2 Leiden City Branding

Ci tyfi

lm City Branding

Cityfilm In een onderscheidende Cityfilm wordt Leiden op een artistieke en nontraditionele wijze filmisch getoond. Het visitekaartje van Leiden! De film is voorzien van muziek op maat door de Leidse formatie Kraak & Smaak. Doelstelling: Inspireren en enthousiasmeren van (toekomstige) Bezoekers en Bewoners door ze aan de hand van mooie beelden door een ander Leiden te nemen. Doelgroep: Bezoekers, Bedrijven en Talent Hoe: • Film wordt kosteloos ter beschikking gesteld aan partners en Bedrijven • Als trailer voorafgaand aan alle films van LIFF (Leiden International Film Festival) • Aangeboden op de homepage van leiden.nl • Videowall van de VVV Leiden • Social media • YouTube • Via kanalen van ‘Kraak & Smaak’ • In hotelkamers • Haagweg busjes • Voor partners als intro, welkomstfilm in presentaties, beurzen, open dagen en meer Timing: Hele jaar door 23

Social media Een uitgebreide toelichting rondom de social media strategie wordt gegeven in het hoofdstuk PR & social media (hoofdstuk 5). Op deze lijn kort een overzicht van de status per online kanaal.

Social media kanalen:

6.063 volgers

6.284 volgers

272 volgers Lichtjesparade Nieuwe Rijn

26.518 likes Molenmuseum De Valk

788 volgers

iss

50 Plu s

tijl

Be ur

s Le id en Aw ar

e/ m ap Hu

Ni eu ws b

Ci ty

a Ui ta g en d

Le id en .n l

gu id

rie ve n

a m ed i ial So c

Ci tyfi

lm City Branding

KERNC FERS GEMEENTE LE W

Leiden.nl

Het websitebezoek neemt zowel in unieke bezoekers als in aantallen maande daarom Leiden lijks toe. De stijgende aantallen, de duur van het verblijf op de website, het toe nemende aantal bezochte pagina’s leiden en nieuwe trends binnen de aanpak van integrale citymarketing resulteren in nieuwe keuzes voor leiden.nl in 2018:

sfeergebieden

5 6 10

Schiphol 20 minuten Den Haag 26 minuten Rotterdam 35 minuten

C 9

5e station van Nederland: 70.000 reizigers per dag

Schiphol 16 minuten Den Haag 11 minuten Rotterdam 33 minuten

2 5

17.000 Bioscience banen Leiden in Top100 beste universiteiten ter wereld 32.000 studenten

W M

m Sterrenwacht

W m

Be ang ke on w kke ngen

KERNC FERS GEMEENTE LE DEN W KERNC Fac s & FFERS gu esGEMEENTE LE DEN

W mm

W W

M m

W %

% M

M W

W M

M M

M W M

W M

% %

% m

% %

Samen met Centrummanagement Leiden (CML) wordt deze pagina ingericht op de vastgestelde sfeergebieden. Per sfeergebied wordt een beeld opgeroepen, gevoed met voorbeelden, suggesties, maar ook met foto’s en filmpjes. Elk sfeergebied biedt via leiden.nl toegang tot het totale winkelaanbod, horeca, openingstijden met slimme links naar programmering via de eigen Uitagenda. m

M W

K nw n

Winkelen (shoppen) is steeds meer een bezoekmotief vanuit de stad en de regio en ook de toerist maakt graag gebruik van de faciliteiten van de sfeervolle Leidse binnenstad.

Effectieve citymarketing, promotie en communicatie

Winkelpagina’s doorontwikkelen Mee we en Winkelen is al een van de tien best bezochte pagina’s op leiden.nl en onde nemen n e den n ondergaat in 2018 een metamorfose om zo nog beter aan te sluiten bij de wensen van de bezoeker.

Grote bereidheid en veel mogelijkheden in de sta stad die de ondernemer ondersteunen

32 verschillende parken om te recreëren

M mm

KERNC FERS GEMEENTE LE DEN

Leiden ‘aan zee’ stranden op 15 minuten

Topsectoren in Leiden: Life science & health en Space

De ontsluiting vindt plaats via ‘affiliate marketing’, een vorm van internetmarketing (denk aan tickets.nl en booking.com).

L d n

KERNC FERS GEMEENTE LE DEN

1 Stadsgehoorzaal Leiden

HAAGWEG

Groeiende bevolking Leidse regio: 266.000 naar 293.000

Leiden.nl biedt de totale ‘customer journey’, van inspiratie tot conversie en ontsluit concreet boekbaar aanbod. Dit geldt voor aanbod in de culturele sector (musea, festivals, exposities, theatervoorstellingen, bioscopen), maar ook voor attracties of excursies (rederijen, fietstochten, vervoerstickets) en Open ngs den hotelaccommodaties.

3e creatieve klasse van Nederland

4e plaats Cultuurindex

Jonge, hoogopgeleide bevolking

2e Museumstad 1e Monumentenstad

Online bookingsplatform • Om bezoekers beter te kunnen bedienen en tegelijkertijd sneller conversie te kunnen genereren richting onze partners, wordt in 2018 een boekingsplatform geïntegreerd binnen Leiden.nl.

D B

KERNC FERS GEMEENTE LE DE W m W KERNC FERS GEMEENTE LE DEN

MORSPOORT

M M

% %

Ook ‘parkeren’ komt terug in deze omgeving, waarbij aansluiting wordt gezocht bij de regionale parkeercampagne en de daarbij behorende tools om voordelig een plek te reserveren in combinatie met een bezoek aan het theater of een concert. Hier wordt ook een combinatie gemaakt met de online bookingstool. Vanaf leiden.nl wordt verder gelinkt naar enkele doelgroepsites: leidenconventionbureau.nl expatcentreleiden.nl ondernemeninleiden.nl leiden.nl/studeren

s Le id en Aw ar

Be ur 50 Plu s

iss

tijl

e/ m ap Hu

Ci ty

gu id

rie ve n Ni eu ws b

a Ui ta g en d

Doelstelling: Leiden.nl is dé officiële, betrouwbare en onmisbare plek waar Bezoekers (nationaal en internationaal) en Bewoners naar toe gaan voor informatie en inspiratie over de stad. • Inspiratie • Conversie & call to action (aanzetten tot museum of theaterbezoek, winkelen, hotelverblijf, en meer) Doelgroep: De Bezoeker en de Bewoner Boodschap: Leiden bezoeken en beleven? Avondje uit of lekker eten? Alle informatie over recreatief Leiden is te vinden en te boeken op Leiden.nl! Hoe: • Leiden laten spreken door het gebruik van grote beelden en video’s • Het aanbod van een complete Uitagenda gekoppeld aan boekbaar aanbod • Meer actieve integratie met social media (Facebook, Twitter, Instagram & YouTube) • SEO (Search Engine Optimalisation) en SEA (Search Engine Advertising) • Meertalig (Nederlands, Engels, Duits) • Diverse landing pages conform de themajaren. Timing: Hele jaar door

Le id en .n l

ial

m ed i

Voor specifiek winkelaanbod, detailinformatie, webshops, blogs en vlogs wordt doorverwezen naar leidenshopping.com. Met de ondernemers van de binnenstad wordt overlegd hoe te komen tot eenduidige communicatie richting de (potentiële) bezoekers, waar nu nog verschillende websites delen van het verhaal neerzetten naast leiden.nl.

So c

Ci tyfi

lm City Branding

Uitagenda

Boodschap: Wie wil weten wat er in Leiden te doen is, kijkt op leiden.nl en boekt daar ook meteen een ticket.

Hoe: • Uitagenda prominent op leiden.nl • Maandelijkse flyer (oplage 30.000) met selectie en verwijzing naar leiden.nl, distributie regionaal • Advertentiecampagne huis-aan-huiskranten • Buitenreclame (abri’s) • Digitale schermen campagne i.s.m Boomerang • Digitale nieuwsbrief Uit in Leiden (wekelijks 5.000 adressen) • Facebook campagne • Google Adwords campagne • Banners op partnersites met link naar Uitagenda op leiden.nl • Link naar de Leidse studentenverenigingen i.v.m. de Leidse &cultuurkaart.

Doelgroep: Bewoners, Bezoekers (nationaal), Talent, Bedrijven

Timing: Hele jaar door

“De meest complete online Uitagenda van Leiden”. Met alle informatie over evenementen, concerten, musea, lezingen, exposities, theater, bioscopen, festivals en meer. Voor 2018 wordt de bekende ‘Uitladder’ vervangen door een alternatief (flyer/folder). Deze flyer moet met een aantal ‘etalage items van de maand’ aandacht genereren voor de online uitagenda en actief aanzetten tot bezoek aan leiden.nl/uitagenda. Door de oplage te verhogen (van 10.000 naar 30.000) kan deze flyer ook in de regio verspreid worden i.p.v. slechts de Leidse Uitladder. Doelstelling: Ook voor avondjes uit en weekendtips, is Leiden.nl de aangewezen site met de meest complete Uitagenda van de stad.

Leiden Marketing verzorgt en distribueert nieuwsbrieven met verschillende boodschappen en voor verschillende doelgroepen op regelmatige basis. Een overzicht: • Uit in Leiden nieuwsbrief (5.000 abonnees) - week (targetdoelgroep: regio en stadsbewoners 10.000) • Zakelijke even. & congressen (1.000 abonnees) - kwart. (target doelgroep: zakelijke locaties, media 1.500) • Ambassadeursnieuws (115 abonnees) - half jaar (target doelgroep: ambassadeurs LCB netwerk 150) • Expat Centre Leiden (1.285 abonnees) - maand (target doelgroep: internationals Leidse regio 2.000) • Groeten uit Leiden nieuwsbrief (1.000 abonnees) - maand (target doelgroep: verblijfsbezoekers, weekendje weg 2.500) Doelstelling: Informeren van de lezer en het verhogen van de doorklik (click through) naar de websites. Doelgroep: Bezoeker, Bewoner, Talent, Bedrijven

s Le id en Aw ar

Be ur 50 Plu s

iss

tijl

e/ m ap Hu

Ci ty

gu id

rie ve n Ni eu ws b

a Ui ta g en d

Le id en .n l

So c

ial

m ed i

Nieuwsbrieven

Ci tyfi

lm City Branding

City map/guide Elk jaar wordt er in een oplage van ruim 50.000 stuks een city guide en een city map (oplage 200.000) geproduceerd. De city guide en citymap biedt ruimte tot adverteren. Beide uitingen worden op diverse punten in de stad en in de regio gedistribueerd (via de VVV, informatiepunten, rederijen, musea, hotels en winkeliers) en zijn voor bezoekers en bewoners gratis verkrijgbaar.

s Le id en Aw ar

Be ur 50 Plu s

iss

tijl

e/ m ap Hu

Ci ty

gu id

rie ve n Ni eu ws b

Ui ta g en d

a Le id en .n l

m ed i ial So c

Ci tyfi

lm City Branding

Huisstijl

50PlusBeurs

Leiden Marketing stimuleert partners de huisstijl van Leiden, Stad van Ontdekkingen toe te passingen in de uitingen.

Leiden neemt deel aan de 50PlusBeurs in de Jaarbeurs Utrecht. De 50PlusBeurs is de grootste beurs voor actieve 50plussers ter wereld met ruim 600 stands in 5 hallen en goed voor 100.000 bezoekers met een gemiddelde leeftijd van 62 jaar.

Doelstelling: Alle partners (en breder) van Leiden Marketing gebruik laten maken van het stadslogo ‘Leiden, Stad van Ontdekkingen’. Het logo is van ons allemaal, van de stad en zou om de herkenbaarheid te vergroten bij al onze doelgroepen standaard een plek moeten krijgen in alle partneruitingen (website, nieuwsbrieven, promotionele uitingen, etc). Boodschap: Wij zijn een Stad van Ontdekkingen! Of het nu om een cultuurfestival of kennissymposium gaat, in Leiden ontdek je het. Kijk maar, samen laten we dat zien door het gebruik van het stadslogo. Hoe: De huisstijlhandleiding is te downloaden via leiden.nl: leiden.nl/huisstijlhandleiding

Doelstelling: Inspireren en enthousiasmeren van toekomstige senioren Bezoekers door ze te vertellen over Leiden en de mogelijkheden voor een dagje uit/ weekendje weg. Doelgroep: Senioren Bezoekers (nationaal) 50+ Boodschap: Een intieme compacte historische stad met wel 13 musea, allemaal op loopafstand van elkaar! Combineer een museumbezoek met een overnachting en theatervoorstelling. Leiden biedt het allemaal. Hoe: • Opvallende standbouw met een herkenbare Leiden ‘look & feel’ • Ludieke actie om publiek te trekken en e-mailadressen te vergaren • Actieve communicatie op social media • In samenwerking met partners (hotels, musea, rederijen, etc.) Timing: september 2018

City Branding

ial

iss

s Le id en Aw ar

e/ m ap

Be ur

tijl

rie ve n gu id

50 Plu s

Ci ty

Ni eu ws b

Ui ta g en d

m ed i

Le id en .n l

So c

Ci tyfi

Leiden Awards In 2018 roept Leiden Marketing de Leiden Awards in het leven. Deze Awards worden op het eerstvolgende Leidsche Plein van het navolgende jaar uitgereikt aan die partner die Leiden dat jaar op een bijzondere of kwalitatieve manier breed onder de aandacht heeft gebracht. De Leiden Awards zijn in verschillende categorieĂŤn te verdienen. Denk aan online, beste foto of filmbijdrage, print of outdoor. Partijen kunnen zichzelf nomineren of laten nomineren. Een professionele, onafhankelijke jury kiest in elke categorie een winnaar die beloond wordt met een Leidse geste. Via leiden.nl/awards is de procedure terug te vinden evenals de categorisering. Doelstelling: partners en betrokkenen enthousiasmeren en stimuleren om Leiden op een positieve manier zichtbaar te maken. Doelgroep: Bewoners, Bedrijven, Bezoekers, Talent Boodschap: Hoe zet jij Leiden goed op de kaart? Wat is jouw bijdrage? Hoe: Door de bijdrage in te zenden en te nomineren binnen een bepaalde categorie.

Remise

Le id sC on tin uü Le m id sc he Ple in Le id sC ol leg e Ke nn isc en tru m Kn ip se ld ien st LM Ni eu ws br LM ief tw itt er Be eld en ba nk

4.1.3 Remise In de Remise staat het contact met de ‘achterban’ centraal. Hierin worden alle communicatievormen benoemd waarmee partners geïnformeerd en geïnspireerd worden, de business2business communicatie.

Leids Continuüm

Het Leids Continuüm - waarom Leiden geen toeval is - wordt continu doorontwikkeld en vormt direct of indirect de rode draad in alle uitingen, campagnes en maakt deel uit van de e-learnings voor nieuwkomers. Tegelijkertijd wordt de basis van het Leids Continuüm in een animatie gegoten zodat het verhaal zich door iedereen eenvoudig laat vertellen en delen. Doelstelling: Bewoners, Bezoekers, Bedrijven en Talent direct of indirect in aanraking laten komen met het Leids Continuüm. Een eenduidig verhaal/brand story van Leiden neerzetten. Doelgroep: Bewoners, Bezoekers, Bedrijven en Talent Boodschap: Weet jij waarom Leiden geen toeval is? Dat Leiden geen toeval is? Leer het dna van Leiden kennen. Hoe: Door het Leids Continuüm structureel als uitgangspunt te nemen in alle campagnes, uitingen, achtergronden. • Door het Leids Continuüm beleefbaar te maken en te visualiseren • Door onze partners het Leids Continuüm te laten vertellen en delen 34

Leidsche Plein Het Leidsche Plein vindt vanaf 2018 twee keer per jaar (voorjaar/najaar) plaats op telkens een inspirerende locatie binnen Leiden en is hét platform voor informatie uitwisseling, kennisdeling en discussie van, voor en met partners van de stad. Het Leidsche Plein is uitgegroeid tot een volwaardig netwerkevenement voor en door decisionmakers en influencers in groot Leiden. Doelstelling: Het nauw betrekken van onze partners bij elkaar, bij de stad en bij de activiteiten van Leiden Marketing. Draagvlak en betrokkenheid creëren voor city- en regiomarketing activiteiten. Het initiëren en activeren van samenwerking en het agenderen van on-brand activiteiten. Doelgroep: Partners van Leiden Marketing en genodigden. Boodschap: Het Leidsche Plein is de plek waar partners de laatste updates en ontwikkelingen in de stad horen. Daarnaast is het het netwerkplatform voor alle bij Leiden Marketing aangesloten partners. Hier moet je bij willen zijn! Hoe: • Vaste onderdelen: partner pitches, Leiden Fast Forward, interactieve discussie, key note spreker • Na iedere editie volgt een digitale terugblik met foto’s en presentaties • Het Leidsche Plein blijft verrassen en vernieuwen. Timing: Twee edities per jaar, voorjaar en najaar 2018

Remise

Leids College! In 2018 biedt Leiden Marketing twee kennisworkshops aan: social influencing en google analytics. Met deze workshops - gegeven door gastsprekers - krijgen partners meer inzicht in het Nederlandse of internationale media- , zakelijke en/of trade landschap. Doelstelling: De partners van Leiden Marketing ondersteunen met PR - en marketing expertise, zodat eigen PR- en marketing campagnes beter kunnen worden ingezet. Hoe: • Twee keer per jaar een kennis workshop op het gebied van trade/ zakelijk, marketing en PR • Locatie kan bij Leiden Marketing zijn of roulerend bij een van de partners • Gastspreker/expert geeft een ‘Leids college’ Timing: Maart en oktober 2018

Le id sC on tin uü Le m id sc he Ple in Le id sC ol leg e Ke nn isc en tru m Kn ip se ld ien st LM Ni eu ws br LM ief tw itt er Be eld en ba nk

Leiden Marketing Update (nieuwsbrief ) Iedere maand verstuurt Leiden Marketing een update naar partners/ achterban met de ondernomen of te ondernemen activiteiten van Leiden Marketing. Aantal abonnees: 476 Doelstelling: Informeren van de partners en achterban over de activiteiten en ontwikkelingen van Leiden Marketing. Doelgroep: Partners en achterban van Leiden Marketing Boodschap: Update over hetgeen Leiden Marketing onderneemt, ontwikkelt.

Remise

Le id sC on tin uü Le m id sc he Ple in Le id sC ol leg e Ke nn isc en tru m Kn ip se ld ien st LM Ni eu ws br LM ief tw itt er Be eld en ba nk

@Leiden Marketing (Twitter)

Het informeren van de partners en achterban over de activiteiten van Leiden Marketing, nieuws van partners, economische cijfers, actualiteiten en zakelijke artikelen.

Kenniscentrum (Onderzoek/statistiek) Leiden Marketing ontwikkelt zich tot een kenniscentrum voor de Leidse regio, met duiding van relevante onderwerpen en antwoorden op belangrijke vragen. Daarnaast wordt er eigen onderzoek verricht, worden er onderzoeken afgenomen en gezocht naar kansen tot het profiteren van bestaande onderzoeken middels eigen vragen. Doelstelling: Leiden Marketing is hét kenniscentrum als het gaat om statistieken, trend rapporten, analyses, cijfers, deelrapporten en meer. Ook partneronderzoeken en gemeentelijke onderzoeken die openbaar zijn worden hierin meegenomen. Voor 2018 wordt een dashboard gerealiseerd waar bovengenoemde zaken zichtbaar worden. Via leiden.nl/onderzoek-statistiek zijn algemene wetenswaardigheden en lijstjes beschikbaar. Doelgroep: Partners

Hoe: • Toeristisch Imago Onderzoek (TIO) • Cijfers, onderzoeken en statistieken bijhouden en opvragen (Hotelcijfers, CBS, CVO, Nipo, Beerda). • Gezamenlijke participatie in onderzoeken zoals die van Beerda (met de musea) en LA Group. • Up-to-date houden. • Periodiek aanbieden aan partners in de vorm van een ‘dashboard’ of via een nieuwsbrief • Bestaande onderzoeken van partners worden in beeld gebracht en waar relevant en mogelijk gecombineerd. Timing: Hele jaar door

Media monitoring Leiden Marketing beschikt over een media monitoring systeem om ‘vrije publiciteit’ te meten, en er een zichtbaarheidswaarde aan te kunnen koppelen. Doelstelling: Het meetbaar maken van vrije publiciteit op basis van de inspanningen van Leiden Marketing en/of partners. Hoe: Samenwerking met online media monitoring systeem Meltwater Timing: Hele jaar door

Gratis Beeldbank Leiden Marketing beschikt sinds 2017 over een gebruiksvriendelijke fotodatabase: ‘Fileflow’. Partners, journalisten, relaties kunnen - mits goedgekeurd - toegang krijgen tot deze database om eenvoudig rechtenvrij beelden te uploaden en te downloaden. Hiermee hoopt Leiden Marketing de kwaliteit van beelddragers rondom Leiden te verhogen en toegankelijker te maken en de stad beter te ‘branden’. Toegang tot het systeem kan worden aangevraagd via: info@leidenmarketing.nl.

opening van Openlucht Museum De Lakenhal

g Ex p Le at C id en en tr Th reg e em io aja n re n Ho lla nd Pa ss St ed en ba nd en Tr ad eb ew er kin

Be lg ië

its lan Internationaal

4.2 Leiden Internationaal Leiden Internationaal is het vertrekpunt van de stad wanneer het gaat om het bewerken van buitenlandse markten. Het vertrekstation naar het buitenland is een integraal onderdeel van de overkoepelende PR en marketing en raakt alle lijnen genoemd in dit plan. Op de verschillende lijnen, is hiermee altijd wel een internationale link te vinden. Het inkomend toerisme is een belangrijke groeisector binnen de Nederlandse economie. Sinds 2000 is het aantal internationale bezoekers blijven stijgen en de verwachting is dat in 2020 Nederland zo’n 16 miljoen internationale bezoekers verwelkomt. Uit Duitsland komen jaarlijks bijna 4 miljoen bezoekers, terwijl het meerdaags bezoek vanuit België ook toeneemt. Leiden bewerkt actief twee voor Nederland belangrijke markten, te weten Duitsland en België.

Wanneer zich kansen aandienen met voldoende private (financiële) participatie, zijn ook activiteiten richting andere landen mogelijk. Daarnaast richt Leiden zich met de organisatie van bepaalde themajaren op heel specifieke buitenlandse doelgroepen zoals de USA en UK in het Pilgrimjaar 2020.

bron: NBTC 41

Doelstelling: • Dienstverlening en informatieverstrekking aan buitenlandse kenniswerkers waarbij de dienstverlening vier stappen biedt: ‘coming in, settling in, living in en leaving to’. • Voor bedrijven en gemeenten is het regionale Expat Centre een kennisplek om op de hoogte te blijven van nieuwe trends en ontwikkelingen. • Het ‘branden’ van de regio als aantrekkelijke vestigingsplaats voor internationale bedrijven. Doelgroep: Bedrijven en Talent Boodschap: Het Expat Centre helpt internationals en hun werkgevers aan informatie vòòr en tijdens het verblijf in Leiden en faciliteert het formele traject.

Ex p Le at C id en en tr Th reg e em io aja n re n Ho lla nd Pa ss St ed en ba nd en Tr ad eb ew er kin g

Be lg ië

Expat Centre Leiden region

its lan Internationaal

Hoe: • Gemeente Leiden, afdeling burgerzaken, verzorgt op het Expat Centre de afgifte BSN voor Leiden, Oegstgeest, Leiderdorp, Zoeterwoude, Katwijk en Voorschoten • Professionele dienstverlening aan de balie hoe de Leidse regio te gebruiken (huisvesting, regelgeving, voorzieningen, verenigingen, scholen) • Aanbieden informatie en formulieren voor de ‘formalities’ (belastingen, verzekeringen, registraties,..) • Ontwikkelen van een informatieproduct voor werkgevers ten behoeve van nieuwe medewerkers • Het onderhouden en verbeteren van expatcentreleiden.nl. • Het vergroten van het aantal nieuwsbriefinschrijvingen voor de maandelijkse e-newsletter. • Actieve inzet van PR en social media • Actief uitzetten van de engelstalige e-learning cursus om Leiden & partners beter te leren kennen • Het ontwikkelen van een welkomstpakket voor nieuwe expats • Het organiseren van een welcome event 2 x per jaar voor expats • Het organiseren van network events incl. sponsoren 2 x per jaar • Het organiseren van HR events, 1 à 2 x per jaar Voor het Expat Centre Leiden region is een eigen marketingcommunicatieplan beschikbaar.

Signature Festival In 2017 heeft Signature Festival - een samenwerking tussen Leiden Marketing en het Cultuurfonds Leiden - een nieuwe vorm gevonden. Uitgangspunt daarbij is het drieluik, waarbij op drie momenten in het jaar geprogrammeerd wordt: voorjaar, najaar en winter. Hiermee gaat Leiden zich cultureel meer onderscheiden om zich zo zowel landelijk als regionaal beter te positioneren als stad van cultuur. De jaarprogrammering zal aansluiten bij de stedelijke agenda of grote maatschappelijke thema’s. Doelstelling: Een onderscheidend cultureel profiel van Leiden waarborgen, waarbij de artistieke kwaliteit is doorontwikkeld. De programmering veroorzaakt op drie momenten in het jaar de ‘urgentie’ om Leiden op cultureel vlak te bezoeken, waarmee een associatie ‘Leiden Cultuurstad’ wordt beoogt. Tegelijkertijd is het een doelstelling om meer bezoekers naar de stad te trekken en meer ambassadeurs te creëren. Doelgroep: Locaal/regionaal: Bewoners, Bezoekers, Bedrijven en Talent Nationaal: Bezoekers

ca m Na pa ch gn Ke t v e nn a n is Ku (z i ns ek t& Le id en e n Fil n I m nte islijn Fe rn ) sti a t i v Le al on id al sC ab ar M et ay Fe Pil flow s ti gr e va im r4 l fat 00 he N Ca rs L/ m pa gn eD uit Ca sla m nd pa gn eB elg ië

ltt u Cu

St ijl De

4.3 Cultuurlijn

(le ga c

Fe s ti va re tu

Sig na

Cultuurlijn

Boodschap: In Leiden gebeuren spannende en onderscheidende dingen op cultureel gebied. Hier moet je zijn! Hoe: In nauwe samenwerking met Cultuurfonds Leiden wordt een programmering samengesteld. Deze programmering wordt vermarkt op de verschillende schaalniveaus en richting de diverse doelgroepen. Dit zal deels bestaan uit citydressing (banieren) en lokale marketing (abri’s, advertorials) maar ook uit storytelling, guerrilla campagnes, social media en online activiteiten. Timing: Drie momenten in het jaar, voorjaar, herfst, winter 2018.

IN SAMENW

ERKING ME

T LEIDEN

Stad van On tdekkingen Ontdek Le iden, de ge zellige en de ene cu historische lturele hotsp stad waar ot naar de je van andere wa ndelt.

Kunstbeweging De Stijl

Rijksmu seum van zomerte Oudhed ntoonstell en ing Cas a Romana

In 2017 nam Leiden deel aan het internationale themajaar ‘Van Mondrian tot Dutch Design’. Toen was het 100 jaar geleden dat kunstbeweging ‘De Stijl’ door Theo Van Doesburg werd opgericht in Leiden. In 2018 blijft Leiden de legacy rondom de Stijl behouden en wordt er voortgeborduurd op productontwikkelingen die toen in gang zijn gezet. Het verhaal van De Stijl blijft prominent onderdeel van het dna van Leiden. Dit komt terug in onder meer de vaste exposities van Museum De Lakenhal bij heropening, inclusief de aankoop van het laatste topstuk. Maar is ook zichtbaar gemaakt in de stad door de plaatsing van het kunstwerk ‘Vierkant in Vierkant’ en beleefbaar door een Stijl wandeling verkrijgbaar in de VVV.

Cultuurcampagne Na succesvolle cross mediale marketingcampagnes in 2015 (Persgroep en STER radio) en 2016 (Trex TV-commercial op Discovery, NG channel en NPO1, 2 en 3) is in 2017 de samenwerking met Sanoma gezocht waarmee een preferred partnership is overeengekomen. Hierbij is gekeken naar een overkoepelende branding campagne met de nadruk op museumbezoek gecombineerd met een hotelverblijf. Voor 2018 staat de cultuurcampagne in het teken van water. Doelstelling: Leiden, Stad van Ontdekkingen positioneren als een levendige stad van cultuur. De programmering van de musea speelt een belangrijke rol in de uitingen. Daarnaast wordt in alle uitingen een verbinding gemaakt naar hotelverblijf. Binnen deze doelstelling richt de stad Leiden zich op het imago (awareness), waar de partners zoeken naar verhalen en conversie.

Margriets Anita is alti jd op zoek naar de leukste uitjes. Eerder tipt e zij al de Hortus botanicus , CORPUS en Mu seu m De Lakenh Deze week al. selecteer t ze nog twe dertien mu e van de sea die Lei den rijk is.

Japanmuseum SieboldHuis ‘kokeshi’

hun eigen stijl, vorm en karakter Kijk voor me voor de pop er informatie . TIP: in de op sieboldhu zomervaka is.org. ntie worde de kokesh n er versch i-worksho illenps georga niseerd.

BLIJF NO G EVEN

Rijksmuse

um va

n Oudhed panmuseu In het Rijk smuseum en m Siebold van Oudhe Deze zom tentoonstelli Huis er heeft Jap den beloof ng Casa Rom t zomer anmuseum handgema met het rijk ana een ken SieboldHuis akte poppen e leven in nismaking te logeren. ‘kokeshi’ kom een stadsvilla chique Rom Deze houten en oorspr en bijbeho einse onkelijk uit ren in Japan. He d extravaga De tentoonst de regio Tōh t maken van nt interieur. elli ng oku is kokeshi is verdeeld in en veelzijd uit het leven een tijdrov ig productiep twaalf mo van een ech end menten roces. Het vellen van tpaar uit hog kringen en begint bij het de juiste boo hun familie e Romeinse m en het ver de bast. Ver . Kinderen zomer kun wijderen van volgens het kunnen dez st kijken en opbergen e het hout, het zelf maken een tek en ena dro in Studio RM smeden van gen van telier vol Gri eigen gereed O, snijden van eks tafe e bee l en lden, een de pop en een boe schap, het doe uiteindelijk van de kok Beide tentoo kje met gekke tekeno het beschi eshi. Ze wo pdrachten nstellinge lderen rden gemaak vakmansc . n zijn 17 september te zien tot t met zó vee hap, dat het en met 2017. l gewilde ver zijn. De han Kijk voor me zamelobje dgemaakt er informatie cten e kokeshi in stelling zijn TIP: auteur op rmo.nl. deze tentoo allemaal uni en n kun sthistoric ek. Zo’n 160 houtbewe beschreef a Brenda rkers uit elf specialistisc een dag in Meulema regio’s ont he Casa Roma n spannend wikkelden na in een verhaal. Da ieder t is te beluis audiotour teren met (€ 2). een

GA VOOR * Voor deel

nemende

MEER INFO

hotels, mus

ea en over

RMATIE NA

ige actievoor

waarden

spread

KEK MAMA

SAMEN MET

AR MARGR

ga naar hote

titel

lsvanleiden.n

numme

l. De actie

IET.NL/LEI

is geldig tot

vormge

ving

en met 31

Leiden hee ft zó veel te bieden, dat één dag eigenl ijk te kort is voor een bezoek. Boek daa rom een kamer in een van de gezellige en comfor tabele hot els. Kijk op hotelsvan leiden.nl voor de ver blijfsmogelijkh eden.

DEN

maart 201

art

tekst

LEIDEN

Slootjes

SAFARI

weg Ik droomnze o r e v o in de vakantie tuur a n vrije

ter kruipt uit het wa ma’s ons alles wat ’, zit Kek Ma Terwijl haar zo en in hun ‘lab ek rzo de me on r t een vissen en itenbar, lekke Caribische bu naar Jorinde in de met je kinderen k, leu st Be n. wijntje in de zo . het museum

per dag uit maa r drie keer den die er stje voor toeogen, hou om een kun zakt over zijn en, alleen safa rihoed maa l mog Zijn beige ?”, vraa gt hij. voelt zich hele doen (9) te n zoon riste een maa r jongste d klemt hij zijn ene han ieS de man. In re het Expedit DIE BEESTJE dat ze aan het , in de ande Lei- VAN verg root glas n de jongens Natu ralis in e Dan ontdekke van museum op een echt Doe-Boek t hij zelf. oonstelling vind k, Von van de tent eestFreek Yes, kriebelb een gi- eind den. Precies en. naar mog t ri tjes)safa ders t hij, en wijs rkant, vlin s mijn (sloo wate “Kijk”, grap “zelf de an, aan vara en jes vangen opgezette eden, boks gant ische, onze safa riho eren vangen met er.” kevers sort huisdier is boksgarnaal, ! tegen een een avontuur knippen. Wat HET LEUK! N elijk die en sponzen DE eind een VIN ens het ZE en de jong de dop is pnet in En dan hebb bioloog in Voor een en het sche , op safa ri rde emmer etlistdingetje egee rilei buck felb safa een met Cabeet je . Samen zone en het den gekregen eo, de Ama ijdsgenootjes oon han door Born scha re leeft al is het gew Piet en een ed – zelfs en kruipt uit alve der ribisch gebi wat kriebelt Ik ben beh alles em. ze bod n later ndse even ik visse op Nederla erzoeken het kbaa r dat vooral dan water, en ond ssen alvast weten het stomverbaasd m ondertu ousiast heb ‘lab ’. Ik droo eren enth natuur, terWe in hun twee kind ntie in de vrije eum bezoek. ibische van onze vaka voor een mus te krijgen ’. Terw ijl tje in de Car ralis wijn een Natu ”, ditie met wijl ik met et. “Hé mam zijn ‘Op expe rt naar antde zon geni enbar van verwoed speu water-Boek, buit jongste zoon zijn schat aan in zijn Doe ste als hij de vragen - hijg t oud niet meer op en expo woorden op de hoev af naar show t, “we ste zoon (12) oon op ex. dier tjes gew Year nen dwaalt oud the r of hoor. We kun Photographe uk vaka ntie sitie Wildlife ertu in.” er de indr in onze acht ds meer ond st peditie Hij raakt stee de foto’s. “Wi alen achter van de verh in kooien orang-oetans Azië in je dat ze

Ga ’t zient dit jaar, dus

ouw Naturalis verb nende tijd bijzo staan de kom in nten gepland dere eveneme ebouw s, het entreeg het Pesthui diexpe eum. ‘Op van het mus dlife ‘Wil ralis’ en tie met Natu r’ zijn er of the Yea Photograph september en met 10 te zien tot Geschikt in Leiden. in Naturalis . van 3-12 jaar voor kinderen naturalis.nl

Doelgroep: Bezoekers Boodschap: Op basis van het waterjaar wordt alle musea gevraagd een exposities/tentoonstelling rondom het thema water te programmeren of communiceren (waterdieren, waterplanten, musea aan het water, op sterk water, etc) en een haakje te vinden met dit thema. Bezoek een van de vele musea in Leiden en verleng je verblijf met een mooie aanbieding in een van de hotels naar keuze! Hoe: Voortbordurend op de eerdere campagnes wordt een cross mediale cultuurcampagne uitgerold waarbij de musea en hotels partneren (online, print, social): • Samenwerking Sanoma (incl. jaarrond preferred partnership op lezersaanbiedingen) • Deelname 50Plusbeurs • Museumfolder • Museumpas • Free publicity genereren in diverse media d.m.v. persbezoek Timing: Mei- december 2018

De Nacht van Kunst & Kennis verbroedert de twee pijlers cultuur en kennis binnen Leiden. Dit kennisfestival herbergt ook cultuurelementen. Voor de uitwerking van deze campagne/halte verwijzen we naar de kennislijn.

Leiden International Film Festival (LIFF) Met LIFF heeft de stad Leiden een etalage item te pakken als het gaat om het ‘branden’ van de stad op de pijler cultuur en kennis. In 2018 gaat Leiden Marketing nauwer samenwerken met LIFF om op deze manier Leiden structureler zichtbaar te krijgen onder een breed publiek. De samenwerking behelst meer dan het filmfestival en omvat alle activiteiten zoals de Summerspecial, Scholierenfestival, Drive In, Brave New World. Vanuit de samenwerking worden diverse doelgroepen bereikt waaraan Leiden zich kan binden. Denk aan scholieren, cultuurliefhebbers als bezoekers en bewoners, maar ook bedrijven en Talent.

ltt u Cu

St ijl De

ur ca m Na pa ch gn t Ke v e nn a n is Ku (z i ns ek t& Le id en e n Fil n I m nte islijn Fe rn ) sti a t va ion Le l a id l sC ab ar M et ay Fe fl Pil ow s ti gr e va im r4 l fat 00 he N Ca rs L/ m pa gn eD uit Ca sla m nd pa gn eB elg ië

Nacht van Kunst & Kennis

(le ga c

Fe s ti va re tu

Sig na

Cultuurlijn

Doelstelling: Een sterk cultureel merk in de etalage zetten om zo Leiden beter te positioneren als cultuur - en kennisstad onder een breed publiek. Doelgroep: Bewoners, Bezoekers, Talent en Bedrijven Boodschap: De activiteiten van LIFF staan voor vernieuwing, creativiteit en dynamiek in Leiden, stad van Ontdekkingen. Kom het zelf ervaren! Hoe: • LIFF draagt structureel en integraal Leiden, Stad van Ontdekkingen uit in al haar uitingen en andersom • Waar mogelijk wordt de synergie gezocht met de verschillende themajaren

ca m Na pa ch gn Ke t v e a nn n is Ku (z i ns ek t& Le id en e n Fil n I m nte islijn Fe rn ) sti a t i v o Le al n id al sC ab ar M et ay Fe fl Pil ow s ti gr e va im r4 l fat 00 he N Ca rs L/ m pa gn eD uit Ca sla m nd pa gn eB elg ië

ltt u Cu

St ijl

(le ga c

l Fe s ti va re tu

Sig na

Cultuurlijn

Leids Cabaret Festival (LCB) Een ander sterk merk waar Leiden Marketing een structurele samenwerking mee aangaat is het Leids Cabaret Festival. Door op te trekken met een reeds landelijk bekend merk, kan Leiden zich nog beter positioneren als stad van cultuur en de iconen die het Festival voortbrengt, inzetten als ambassadeurs. Een etalage item dat het mogelijk maakt bezoekers ook kennis te laten maken met andere (culturele) activiteiten. Doelstelling: Een sterk cultureel merk in de etalage zetten om zo Leiden beter te positioneren als cultuur - en kennisstad onder een breed publiek. Doelgroep: Bewoners, Bezoekers, Talent en Bedrijven Boodschap: Wie kent het Leids Cabaret Festival niet? Bekende cabaretiers zijn hier in Leiden begonnen en dat is geen toeval. Vrije geesten vinden hun creativiteit in Leiden. Kom het ook ontdekken! Hoe: • LCB draagt structureel en integraal Leiden, Stad van Ontdekkingen uit in al haar uitingen en andersom • ‘Awareness’ creëren voor Leiden door iconen vanuit LCB in te zetten als ambassadeurs voor Leiden

2019 Rembrandt & De Gouden Eeuw In 1606 werd Rembrandt van Rijn als zoon van een molenaar in Leiden geboren. Hij groeide er op in redelijke welvaart en ontwikkelde zich in het begin van deze Gouden Eeuw tot groot kunstenaar. Geïnspireerd door Lucas van Leyden, opgejut door stad- en tijdgenoten Jan Lievens, Jan van Goyen en Jan Steen ontwikkelde hij zijn talent, leerde het vak en experimenteerde met nieuwe technieken en grondstoffen. Hij groeide hij uit tot een internationale beroemdheid. Leiden gaat de komende jaren haar beroemdste zoon zichtbaar en beleefbaar maken voor het grote publiek, zal daarmee naast Amsterdam een Rembrandt-stad zijn. Amsterdam de plek waar de Meesterschilder mee wordt geassocieerd, Leiden de plek waar de ‘Jonge Rembrandt’ zich ontwikkelde, zich onderscheidde, in de Leidse dynamiek van de vroege ‘Gouden Eeuw’. De Universiteit vestigde zich 30 jaar eerder en Jan van Hout investeerde als stadssecretaris en secretaris van de Universiteit in een vestigingsklimaat ‘avant la lettre’; top wetenschappers werden naar Leiden gehaald, bekwame vaklieden werden aangetrokken, (economische) vluchtelingen werden met open armen ontvangen en cultuur vierde hoogtij vanwege de welvaart en het stijgende aanzien van deze Hollandse stad.

ltt u Cu

St ijl

(le ga c

l Fe s ti va re tu

Sig na

Cultuurlijn

Doelstelling: • Imago van Leiden versterken middels dit (internationale) Icoon. • Het aantrekken van de in cultuur geïnteresseerde (inter-) nationale Bezoeker en daarmee Leiden positioneren als (inter)nationale cultuurbestemming • Het bewust (trots) maken van de Leidenaren • Duurzaam effect realiseren, legacy, door de koppeling te maken met de viering van het Pilgrimfathersjaar in 2020 (Mayflower400). Zij leefden in dezelfde tijd. • Associatie Leiden = cultuur versterken Doelgroep: Bezoekers (nationaal en internationaal), Bewoners, Bedrijven en Talent Boodschap: De Jonge Rembrandt, de Leidse Rembrandt, staat voor innoveren, ontdekken, experimenteren en talentontwikkeling. Je kunt enerzijds Leiden letterlijk beleven als de geboortestad, maar ook ervaren hoe Rembrandt symbool staat voor de kernwaarden van het Leidse brandfilter: experimenteren, vrijdenken en kennismaken. Dit komt tot uiting in de campagnes, in de culturele programmering, in de verschillende (beleefbare) producten.

Hoe: Leiden zal investeren in productontwikkeling en ‘awareness’ rond de ‘jonge Rembrandt’ met Leiden. Bovendien zetten we samen met de stad een grote stap richting de organisatie en programmering van het themajaar in 2019, inclusief de verbinding met het themajaar van 2020, Mayflower400. • Rembrandt Symposium: Begin februari 2018 wordt een symposium georganiseerd voor en door stadspartners, met als doel de storyline vast te stellen, programmering in beeld te brengen, wensen en ambities te inventariseren en de legacy (wat willen we na 2019 vasthouden) te bepalen. • Het Rembrandt Lokaal. Nieuw vanaf 2018! Dit lokaal, het huis van Rembrandt’s 1e leermeester, Jacob van Swanenburgh (1619-1622), wordt ontwikkeld tot een plek met een mini-experience (video mapping) en een Rembrandtstore. Hier krijg je inzicht in het leven van de Jonge Rembrandt, zijn leermeester, vrienden, technieken, materialen en inspiratiebronnen. Een samenwerking van Leiden Marketing, Centrummanagement en de Gemeente Leiden. • Latijnse School en Weddesteeg (2018) worden doorontwikkeld. Beide plekken worden een ‘te bezoeken’ Rembrandt plek op een Rembrandt-route die, tevens verbonden is aan oa Het Rembrandt Lokaal en Museum De Lakenhal.

Onderweg naar Rembrandt & De Gouden Eeuw 51

ltt u

l De

St ijl

(le ga c

Fe s ti va re tu

Sig na

Cultuurlijn

• Het RembrandtLAB-2: voortzetting van het RembrandtLAB i.s.m. het Rembrandthuis Amsterdam, Museum De Lakenhal en Cultuurfonds Leiden in 2018. O.b.v. uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek naar de werken van Rembrandt, wordt kunstenaars gevraagd ‘nieuwe ontdekkingen’ te doen en deze te ontwikkelen en exposeren in het centrum van Leiden, het Rembrandthuis en tijdens de Dutch Design Week. Zichtbaarheid, PR en educatieve trajecten dragen bij aan de awareness. • Rembrandt luchtfoto: Op 15 juli (verjaardag Rembrandt) vormen 2000 - 3000 personen een zelfportret van Rembrandt. De foto levert zichtbaarheid, het evenement geeft lading en het proces wordt gefilmd en online gebracht (viraal). Het idee is om in de aanloop naar het Rembrandtjaar dit vanaf 2018 reeds te organiseren in een jaarlijkse traditie zodat in 2019 dit evenement ‘staat’. • Beeldmerk ‘Jonge Rembrandt’ is structureel aanwezig in alle uitingen van LM, zijn verhaal is immer iconisch voor branded content campagnes (zie Cultuurcampagne). Ook partners worden mede-eigenaar, inzetten op 1 beeldmerk voor de stad richting 2019

• ‘Rembrandt & de Gouden Eeuw’: Leiden Marketing en Museum De Lakenhal investeren in deze verhaallijn van NBTC Holland Marketing en nemen deel aan de nationale Stuurgroep richting het themajaar. • Rembrandt Experience: De stichting Rembrandt in Leiden, lid van de projectgroep, heeft een plan in ontwikkeling om te komen tot een Experience. Een plek waar het leven en de betekenis van Rembrandt zichtbaar worden voor Bezoekers. Leiden Marketing ondersteunt waar mogelijk in publiciteit, lobby en netwerk. Timing: • Continue en meerjarig • 2019 Rembrandtjaar voor ‘Holland branding’ in het buitenland (NBTC)

THE

Programme 2018 — 2019

DUTCH GOLDEN Discover the richness of Holland in the 17th century

AGE

In 2020 is het 400 jaar geleden dat een groep in Leiden woonachtige Engelse geloofs puriteinen na 10 jaar de stad verlaat en via Delfshaven (nu Rotterdam) vertrekt richting de nieuwe wereld, op zoek naar een plek om een eigen maatschappij op te bouwen. Zij voeren op de Mayflower via Engeland naar Amerika, waar hun settlement de 1e was die stand hield, waarmee deze groep in de Verenigde Staten alom wordt beschouwd als de ‘founding fathers’ van Amerika. Inspiratie voor democratische ontwikkelingen als het burgerlijk huwelijk, ergo scheiding van kerk en staat, het vrij(heids)denken, maar ook ‘Thanksgiving’ kunnen worden toegeschreven aan hun verblijf in Leiden/Nederland. In 2020 wordt het 400 jarig bestaan van Plymouth (USA) herdacht middels de viering van de bijzondere relatie tussen de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Doelstelling: Richting 2020 Leiden nationaal en internationaal op de kaart zetten en het verhaal van Leiden & de Pilgrims vertellen. De associatie die bij Amerikanen en Engelsen ontstaat kan resulteren in meer Bezoekers (toerisme en congressen), meer Bedrijven (investeren in de stad waar je roots liggen) en betrokkenheid bij Bewoners creëren (trots).

ltt u Cu

St ijl De

Mayflower400NL/Pilgrims

(le ga c

Fe s ti va re tu

Sig na

Cultuurlijn

Doelgroep: Nationaal: Bewoners, Bezoekers, Internationaal: Bezoekers, Bedrijven,Talent Boodschap: Wie kent het verhaal van de Pilgrimfathers? Welke rol speelde Leiden daarin? Hoe zien we dat nu nog terug? Kom je roots ervaren in Leiden! (internationaal) Leiden, wees trots; het verhaal van de Pilgrims is het sleutelverhaal van de stad van vrijheid. (nationaal) Hoe: In 2017 is een strategisch meerjaren marcom plan gemaakt richting 2020. Hierbij is nauw samengewerkt en afgestemd met de Mayflower400 Compactgroep UK m.b.t. B2B, B2C communicatie en PR. Van 2016 - 2020 oriënteert de Leidse stuurgroep (Museum De Lakenhal, de Pieterskerk, Erfgoed Leiden en Leiden Marketing) zich met name op (inter) nationale samenwerkingen en positionering m.b.t. Leiden en het Pilgrimjaar. De aansturing van dit proces ligt in handen van bovengenoemde Stuurgroep, waarbij LM tevens mede geadviseerd wordt door Pilgrim adviseur Jeremy Bangs. Voor het Pilgrimjaar is in 2018 opnieuw een coördinator aangesteld.

Timing: In 2017 is gestart met de uitvoering van het marcom plan. Zo was Leiden deelnemer in de World Travel Market - Londen (B2B beurs) samen met de UK partners, zijn de eerste contacten gelegd met (cruise) touroperators en is de samenwerking met Rotterdam/ Delfshaven (Rotterdam Festivals, Rotterdam Partners, Gemeente Rotterdam, Delfshaven) geboren. In 2018 wordt concreet uitvoering gegeven aan het laden van het verhaal via website, social media, trade, PR en consumer marketing. Voor meer informatie en een overzicht van geplande projecten zie â&#x20AC;&#x2DC;Welcome to Leidenâ&#x20AC;&#x2122;, het Projectplan Mayflower400Leiden.

ur ca m Na pa ch gn Ke t v e nn a n is Ku (z i ns ek t& Le id en n Fil en I m nte islijn Fe rn ) sti a t va ion Le l a id l sC ab ar M et ay Fe Pil flow s ti gr e va im r4 l fat 00 he N Ca rs L/ m pa gn eD uit Ca sla m nd pa gn eB elg ië

ltt u Cu

St ijl

(le ga c

Fe s ti va re tu

Sig na

Cultuurlijn

Winter Wonder Weken (WWW) De Winter Wonder Weken is een overkoepelende campagne van 5 evenementen in de binnenstad van Leiden (Lichtjesparade, Intocht van de Sint, het Huis van Sinterklaas, de Ijsbaan, Kerstmarkt). De Winter Wonder Weken zijn een initiatief van Centrummanagement Leiden waarbij Leiden Marketing o.a. de marketing voor haar rekening neemt. Doelstellingen: Tijdens de Winter Wonder Weken wordt de stad Leiden gepositioneerd als een stad met een bruisende binnenstad. Een historisch decor met unieke proposities zoals een drijvende ijsbaan en kerstmarkt. Naast de verbetering van het imago van Leiden als (winkel)stad met een cultureel en gezellig stadshart, is het doel om meer Bezoekers te trekken en meer economische spin off te realiseren door hogere bestedingen te genereren en hotelovernachtingen aan te jagen. Doelgroep: Bewoners en Bezoekers Boodschap: Leiden heeft een bruisend stadshart, waar het gezellig winkelen en beleven is, vooral tijdens de Winter Wonder Weken. Voor zowel Bewoners als Bezoekers worden er tal van festiviteiten georganiseerd. Dit mag niemand missen!

Hoe: • Regionale/nationale marketingcampagne: -- editorial en advertorial aandacht in het Leidsch Dagblad, pro boekje bijsluiten bij h-a-h bladen regionaal -- Social media campagne -- Programmaboekjes/flyers -- Advertorials/bijlage bij regionale dagbladen -- Posters/welkomstborden/Abri’s -- Campagne verbinding Stationsplein - binnenstad

lr4fa iv al s CabarM itsalamnpdagne Be 00thNeLC etaFyeflPsoiltw r/sampagne DuC ensattivioLaenl id gearim

â&#x20AC;˘ Nationale marketingcampagne -- Meeliften waar mogelijk op bestaande nationale campagnes van Leiden Marketing -- Meeliften op het preferred partnership van Leiden Marketing m.b.t. de Sanoma exclusieve lezersaanbiedingen â&#x20AC;˘ Trade bewerking: -- Duitse en NL touringcarbedrijven attenderen op de Leidse kerstmarkt -- Partnersamenwerkingen met ANWB, Spoor, Weekendje Weg

Leiden Marketing bewerkt al twee jaar actief de Duitse markt i.s.m. het NBTC op Business to Consumer (B2C) basis in de Duitse provincies NordRhein Westfalen en Niedersachsen. Initieel als een gecombineerde kust/citybreakcampagne waarbij ook de Duitse kustgangers verleid werden een bezoek aan Leiden te brengen. Dit deel van de campagne is nu ondergebracht in het regioplan Stad + kust i.s.m. Noordwijk en Katwijk Marketing. In 2018 zet Leiden gericht in op de Duitse markt als cultuurstad, deels verpakt rondom het thema water. Doelstelling: Stimuleren van awareness (opbouw van het imago Leiden, Stad van Ontdekkingen, cultuurstad dichtbij strand en zee) en het genereren van conversie voor Leiden. Het verhogen van het aantal Duitse verblijfsbezoekers aan Leiden. Doelgroep: De stedentripper, levensgenieter die leuke nieuwe ervaringen wil opdoen, maar ook de meer traditionele familie die zoekt naar veiligheid, tradities, local flavour uit de provincies NRW en Niedersachsen. Duitsland is met 313.000 Bezoekers de nummer 2 in buitenlandse aankomsten binnen Nederland. Boodschap: Maak kennis met veelzijdig Leiden, Stad van Ontdekkingen, cultuurstad vlakbij de zee en het strand! Voor een mooie citybreak of dagbezoek vanuit de kust. 58

ltt u Cu

St ijl De

Duitse markt

(le ga c

Fe s ti va re tu

Sig na

Cultuurlijn

Hoe: • Voortzetten van de B2C campagne in de Duitse markt in NordRhein Westfalen en Niedersachsen i.s.m. NBTC (marketingcampagnes bestaan uit samenwerkingen met de Deutsche Bahn, advertising, samenwerkingen met online portals, zichtbaarheid op Holland.com, advertorials en PR) • Conversie genereren via het bookingsplatform van Leiden.nl. Timing: Voorjaar- en najaar 2018

Belgische markt In 2017 heeft Leiden Marketing de Vlaamstalige markt intensiever bewerkt en het aantal Vlaamse bezoekers aan Leiden groeit. In 2018 wordt deze strategie voortgezet met het accent op georganiseerde reizen (groepsmarkt) en pers & PR. Doelstelling: Het verleiden van de Vlaamse bezoeker om zich boven de Brabantse provinciegrenzen te begeven richting Leiden voor een citybreak/meerdaags bezoek. Doelgroep: De actieve Vlaamse bezoeker met interesse in cultuur, gastronomie, musea maar ook met interesse in fietsen, wandelen (richting kust).

Boodschap: Leiden is een compacte, intieme en gezellige studentenstad met een rijke historie, dichtbij zee waar het heerlijk toeven is. Genieten van de musea, fietsen naar het strand, dineren in de lekkerste restaurants. Hoe: • Bewerking van het verenigingsleven • Bewerking busmaatschappijen en touroperators • Mailings • Advertorials • PR activiteiten (zie hoofdstuk PR) Timing: Hele jaar door

ijla ge Na ch Ku t v ns a n t& Ke Le nn id is e St n ud en te ns ta d

isb Ke nn

Leidenis geen toeval Dit is een commerciële bijlage van Leiden bij NRC

Boerhaaves nalatenschap ontsloten

oordeelklier

Kennisbijlage

evenwicht en coÖrdinatie

opstandigheidscentrum

De twee pijlers van de stad Leiden zijn cultuur en kennis. In september 2017 gaf Leiden Marketing de 4e editie uit van de kennisbijlage in samenwerking met Universiteit Leiden, de Gemeente Leiden en Hogeschool Leiden. Afgelopen jaar sloot ook Leiden Bio Science Park aan als partner. Alle partners hebben de intentie om dit op structurele basis voort te zetten.

ds-

haat rs voor oude

stoerheidsmeter

slaan- en stompreflex

eeld zelfb

versl aan aafdh en moFaceb eid bieltj ook e

ongem

wsgi nieu

Tijdens een van zijn Europese reizen legde tsaar Peter de Grote aan voor het huis van Herman Boerhaave aan het Rapenburg. ‘Morgen, bij het krieken van de dag, heb ik tijd’, zei de geneesheer tegen een van de grootste heersers van zijn tijd. De volgende ochtend klopte Peter de Grote aan.

communicatievaardigheden

eidserigh b kwa

creativiteit sklier

Volgend jaar, op 31 december 2018, is het 350 jaar geleden dat Boerhaave werd geboren, in Voorhout, niet ver van Leiden. Veel verder zou hij ook niet komen. De man die werd bezocht door koning, keizer, tsaar zou zelden de stad verlaten. En dus kwamen ze naar hem, van heinde en verre, of schreven hem brieven.

lichaamstaa lkwab

TVgeheugen akkel

ijkhe

lez schren, reke ijven NT nen , WO OR DE N

ab liefdeskw

Boerhaave, hoogleraar geneeskunde aan de Leidse Universiteit, werd vooral bekend door zijn manier van onderwijs geven en patiëntenzorg. Waar andere hoogleraren uitsluitend voorlazen, in het Latijn – een afgezaagd been namen de chirurgijnen voor hun rekening – nam Boerhaave zijn studenten mee naar het nabijgelegen Caecilia Gasthuis, in casu het eerste academische ziekenhuis. Daar stond hij met hen aan de bedden van de patiënten, die hij observeerde en onderzocht. En de overleden patiënt die niet werd opgehaald, kwam terecht in het snijzaaltje van het Caecilia Gasthuis.

Naturalis legt een DNA-database met organismen aan. ‘Organismen vertellen veel over de kwaliteit van het water.’

Boerhaaves papieren nalatenschap ontsloten

pagina 2

CSI met dieren

De unieke woorden van Ilja Leonard Pfeijﬀer

pagina 3

Puberende breinen & reizende moleculen

pagina 4-5

De Boers zoontje heeft taaislijmziekte. Nu ontwikkelt hij een medicijn

conferenties, dubbelexposities, het catalogiseren en digitaliseren van de archieven en het verrichten van medisch historisch onderzoek. Van terughalen is geen sprake, benadrukt Van Delft. In december gaat Museum Boerhaave, dat de afgelopen anderhalf jaar gesloten was wegens

Hopelijk worden er ook herontdekte anatomische preparaten geëxposeerd en geïllustreerde manuscripten van Boerhaave. Want dat is de grote vraag, zegt de directeur, die nu glundert. ‘Wat zullen we in het archief aantreﬀen?’ Meer info: museumboerhaave.nl

Zo worden organismen uit water geanalyseerd – althans, tot nu toe. Gewapend met een netje nemen tientallen mensen monsters. Vervolgens worden de monsters boven een bak uitgestort, waarna de diertjes eruit worden gehaald. Daarna worden de organismen geïdentificeerd en geteld. ‘Het is arbeidsintensief werk’, zegt bioloog Berry van der Hoorn van Naturalis Biodiversity Center in Leiden. Belangrijk werk ook. ‘Organismen vertellen veel over de kwaliteit van het water’. Daarom schrijft de Europese Unie voor dat veel van ons oppervlaktewater om de zoveel tijd moet worden ‘gemonitord’. Het is ook kostbaar werk. ‘Het zou aanzienlijk besparen als we organismen aan de hand van hun DNA kunnen detecteren.’ Dat lijkt nu te lukken. Met hulp van enkele tientallen ‘soortspecialisten’ worden alle Nederlandse waterorganismen verzameld en wordt hun DNA afgetapt. Dat slaan ze op in een database, een DNA-bibliotheek. Op basis van DNA-analyse kunnen onderzoekers een diagnose van de kwaliteit van het water stellen. Dieren laten DNA achter in water; ze poepen, verliezen haartjes, vervellen. Uit een halve liter water kun je, met hulp van de DNA-database, veel zeggen over organismen en dus over waterkwaliteit. Is er een afwijking van een norm? En zo ja, hoe komt dat? ‘Vergelijk het met een vingerafdruk van een crimineel. Die kun je ook opzoeken in een database’, aldus Van der Hoorn. Voor sommige organismen geldt; ontdek je hun aanwezigheid, dan weet je dat het water sterk vervuild is. Zo’n waterdiertje heeft, zogezegd, een strafblad.

Het onderzoek naar het DNA van waterorganismen duurt al vier jaar en de verwachting is dat het nog twee jaar zal vergen. Helemaal compleet zal de database nooit worden. Want sommige diertjes zijn ooit in Nederland waargenomen, maar daarna nooit meer gezien.

pagina 10

Meer info: biomonitoring.nl. Kijk ook op 14 september 2017 naar het tv-programma De Kennis van Nu van de NTR.

Doelstelling: Leiden positioneren als een bruisende (inter)nationale kennisstad.

deze universiteit: een patroon van ontdekkingen, doorbraken en gebeurtenissen die elkaar opvolgen en die weer andere talenten aantrekken.

In 1575, een jaar na het ontzet van Leiden, schonk Willem van Oranje

Het wordt het Leids Continuüm genoemd en verklaart waarom

de stad haar universiteit. Sindsdien is alles een soort celdeling van

Leiden geen toeval is. In deze bijlage treft u een aantal van deze ‘on-toevalligheden’ aan: hoe de winnaars van de Spinozapremie, de Leidse hoogleraren Eveline Crone en Michel Orrit, in een lange lijn van denkers passen; hoe de ontwikkeling van een Leids medicijn tegen

taaislijmziekte vooraf werd gegaan door andere medische uitvindingen in de stad. Dat is het Leids Continuüm.

Meer info: leiden.nl

‘Het was het witte uur na het middagmaal, de blanke pagina waarop hooguit iets met potlood wordt gekriebeld in geheimschrift, iets om onmiddellijk weer uit te gummen zodra de rolluiken omhoog worden getrokken en het leven

‘Er moest een

opnieuw zwart op wit een aanvang

oplossing zijn. Het zou in

neemt met bonnetjes, bestellingen en

het licht van de kosmische wetten

bezwaarschriften.’

van goed en kwaad en met het oog op

Uit: La Superba

de heilige noodzaak van het universum

(Tzum-prijs 2014)

onacceptabel en ondenkbaar zijn als

unieke unieke WOORDEN WOORDEN

de hele onderneming stukliep op de banaliteit van bureaucratische en betalingstechnische beperkingen.’ Uit: Peachez

Zijn rappers literaire bazen? Oftewel, doen rappers onder voor schrijvers als het om hun woordenschat gaat? Nee, zo blijkt uit onderzoek van Universiteit Leiden, Instituut voor de Nederlandse taal en het Meertens Instituut. De onderzoekers keken naar de hoeveelheid unieke (lees: verschillende) woorden in diverse raps en romans. En wat blijkt? Rapformatie Zo Moeilijk gebruikt meer unieke woorden ‘Daar hebben mensen dan Harry Mulisch in de eerste nog pure omgang met hun 22 pagina’s van De ontdekking van de hemel. abrikozen.’ Toch, één man prijkt bovenaan de lijst: schrijver Ilja Leonard Pfeijﬀer. De voormalig Leids classicus, die tegenwoordig deels in Genua en Leiden woont, kent de meeste unieke woorden, wijst het onderzoek uit.

Uit: Het ware leven ‘Ik wil hier niet apocalyptisch willen wezen. Maar winter komt. We moeten luchten leren lezen. Dus vrienden, grote dichters van

Tijdens de Nacht van Kunst & Kennis, de kunst- en wetenschapsexpeditie aan het Leidse Rapenburg waar diverse wetenschappers, theatermakers, muzikanten en kunstenaars de bezoekers mee op hun zoektocht nemen, vertellen Ilja Leonard Pfeijﬀer, rapper Brainpower en onderzoeker Alex Reuneker over het gebruik van taal. En draagt Pfeijﬀer voor. Want dat kan de man, die in 2014 de Tzum-prijs voor de mooiste zin en de Libris Literatuurprijs voor zijn roman La Superba won, als geen ander.

heel Nederland en België, waar wordt geschreeuwd is taal vacant. Ik vraag niets, wil niets, eis niets, heb niets uit te leggen. Maar misschien kunnen we beginnen iets te zeggen?’ Uit: Idyllen

16 september 2017, Rapenburg, Leiden. Tickets via nachtvankunstenkennis.nl

2 Leiden is geen toeval

Chemische oplossing

Hielco Kuipers

In 2030, zo verwachten deskundigen, zullen er wereldwijd 25 miljoen kankerpatiënten zijn en nog meer patiënten met levensbedreigende infecties.

Om nieuwe oplossingen hiervoor te vinden is er een nieuwe afdeling op het LUMC opgericht, onder leiding van prof. Jacques Neefje en prof. Huib Ovaa. In het nieuwe onderzoekscentrum voor Chemische Immunologie wordt chemische, celbiologische en immunologische kennis geïntegreerd met ‘high

throughput’ technologie en medicinale chemie. Hierdoor kan fundamenteel onderzoek naar onder meer kanker vertaald worden in praktische toepassingen. De afdeling werkt nauw samen met het Leiden Institute of Chemistry van Universiteit Leiden.

een gezonde samenleving. Veel ziekten hebben namelijk te maken met het immuunsysteem, dat mensen beschermt tegen infectieziekten en kanker. Maar werkt het afweersysteem té goed, dan kunnen autoimmuunziekten ontstaan.

Chemische immunologie zoekt naar oplossingen voor het bestrijden van levensbedreigende en chronische ziekten, zoals kanker, tuberculose en autoimmuunziekten. De integratie van chemie en immunologie draagt uiteindelijk bij aan

In Leiden kunnen nu de meest recente wetenschappelijke ontdekkingen in het lab vertaald worden naar praktische toepassingen die de patiënt ten goede kunnen komen. Meer info: lumc.nl

Nieuwe Asian Library Duizend vierkante meter, kilometerslange boekenplanken en glazen panelen die de ruimte licht maken. De nieuwe Asian Library, op het dak van de Universiteitsbibliotheek in Leiden, kan zich rekenen tot een van de vijf grootste bibliotheken ter wereld voor collecties over Zuid-, Zuidoost Azië, Indonesië, China, Japan en Korea. Op 14 september 2017 wordt het internationaal toonaangevende researchcentrum van de Leidse universiteit geopend.

In het voorjaar verhuisden de Aziëcollecties naar het nieuwe onderkomen aan de Witte Singel: boeken, kaarten, manuscripten, prenten en nog veel meer. Het gaat onder meer om de Indonesiëcollectie, wereldwijd de grootste, en de Japancollectie, met unieke materialen die onder andere de beroemde medicus Von Siebold naar Leiden bracht. De meeste kilometers materiaal liggen overigens elders opgeslagen maar zijn in de nieuwe bibliotheek raadpleeg-

baar. De Asian Library is er voor onderzoekers, studenten en geïnteresseerden. Op 14 september opent koningin Maxima de nieuwe bibliotheek. Die dag is ook het Azië-festival. In de week van de opening is er ook nog een tentoonstelling en een ﬁlmfestival. Historicus Peter Frankopan, auteur van het boek De zijderoutes, houdt een lezing.

Meer info: leidenasiayear.nl

36 slootjes in ‘levend lab’ Zesendertig slootjes groeven de onderzoekers van Universiteit Leiden. Tezamen vormen de waterweggetjes een levend laboratorium, waar het eﬀect van landbouwchemicaliën wordt getest op kleine waterdieren en planten en waar wetenschappelijk onderzoeksinstituut Naturalis het DNA van die waterdiertjes analyseert – wel 4.000 beestjes op 10 vierkante meter.

De eerste, voorzichtige, resultaten zijn er. Na toevoeging van nitraten en fosfaten bijvoorbeeld, is het water niet langer helder, sterven er planten op de bodem af en zijn de muggen dikker. Uiteindelijk hopen de deelnemers meer inzicht te geven in hoe landbouwchemicaliën de ecologie veranderen, en zo beheerders en beleidsmakers te kunnen adviseren. Meer info: universiteitleiden.nl 4 Leiden is geen toeval

Leiden is geen toeval 3

Hielco Kuipers

REIZENDE MOLECULEN PUBERENDE BREINEN

voor kanker

Het experiment past in een trend om buiten de laboratoria onderzoek te doen; in Zweden en Canada onderzoeken wetenschappers de basis structuur van meren, in Duitsland van stroompjes, en in Nederland, met zijn 300.000 kilometer aan sloten, die van slootjes. Vaak wordt de invloed van chemische stoﬀen op de waterkwaliteit in laboratoria onderzocht. Maar daar testen de onderzoekers één chemicalie op één diersoort. In een sloot spelen meer factoren mee; daar regent het en worden watervlooien, vlokreeften en rugzwemmers opgegeten.

De papieren liggen in een militair instituut. ‘Maar een militair instituut kom je niet zo maar in’, aldus Museum Boerhaave directeur Dirk van Delft. Toch, een half jaar geleden werd de samenwerking tussen beide steden beklonken. Die behelst het houden van

Van Rembrandt van Rijn tot Armin van Buuren, van Pilgrim Fathers tot T. rex, van tulp tot Leiden Bio Science Park. Al eeuwenlang is Leiden een ‘Stad van Ontdekkingen’. Hier leidt de optelsom van vrijdenken, wetenschap en culturele exploratie tot de opkomst van grote denkers en uitvinders, kunstenaars en artiesten. En dat is geen toeval.

een grootscheepse renovatie, weer open. Met een nieuwe presentatie van de vaste collectie. De 350ste geboortedag van Boerhaave zal het museum vieren met een dubbelexpositie van de nalatenschap van Boerhaave en Pirogov, uit de archieven in Sint-Petersburg, met medewerking van de Hermitage in Sint-Petersburg en het Medisch Militair Museum.

Vooralsnog wordt het DNA-onderzoek vooral in zoet water gedaan, maar de toepassingen zijn legio. In de haven van Vlissingen willen de onderzoekers exoten opsporen, die via scheepswanden en ballastwater naar Nederland liften. ‘Een early warning system.’ En bij de op handen zijnde zandsuppletie van Ameland hopen ze het eﬀect op de biodiversiteit te onderzoeken.

Nooit meer niezen

Boodschap: Leiden is een bruisende stad waar ontzettend veel dingen gebeuren op kennisgebied. De verbinding zoeken tussen de (kennis) verhalen van Leiden en de lezers.

Geen sprake van terughalen Na Boerhaaves dood, in 1738, namen twee neven zijn aantekeningen, brieven en collegedictaten mee naar het Russische Sint-Petersburg. En daar ligt zijn papieren nalatenschap nog steeds, naast aantekeningen van de Russische geneesheer Nikolay Pirogov, ‘pionier van de anesthesie’ en werkend in de Leidse traditie.

geheugen voor klusjes en huiswerk

pagina 9

Doelgroep: Bedrijven, Bezoekers, Bewoners, Talent

Continuüm

Herman Boerhaave was een van de bekendste geneesheren van zijn tijd. Zijn papieren nalatenschap in Rusland wordt nu ontsloten.

liefde rs voor oude

on m lijkh el ei

ego

Leids

DE A

het

p sch erso om

Begin 2019 is T.rex terug in Naturalis. Tot die tijd is ze on tour, waarbij ook Leiden, Stad van Ontdekkingen als afzender van T.rex Trix meereist. Eind 2018 wordt in gezamenlijkheid met Naturalis de PR rondom haar terugkomst aangezwengeld.

Timing: Najaar 2018

fdekw ab

T.rex

- lie

4.4 Kennislijn

Hoe: • 12 tot 16 paginagrote bijlage bij landelijk dagblad het NRC i.s.m lokale partners zoals een LUMC, LBSP, musea, etc.

haat

T. re x

Kennislijn

HOGESCHOOL LEIDEN

Twee van de vier Spinozapremies gaan dit jaar naar onderzoekers van Universiteit Leiden, naar hoogleraren Eveline Crone en Michel Orrit.

EEN RIVIER VOL PLASTIC Leids milieuactivist Merijn Tinga, beter bekend als de Plastic Soup Surfer, peddelde over de Rijn om aandacht te vragen voor de duizenden petflessen langs de oever. Twaalfhonderd kilometer peddelde hij, van de oorsprong van de Rijn, hoog in de bergen in Zwitserland, tot de monding van de rivier in Rotterdam. Zijn doel was om een deel van het plastic afval in de rivier terug te brengen naar de producenten, opdat zij meer verantwoordelijkheid voor hun producten én verpakkingsmaterialen nemen. Zevenentwintig dagen deed hij erover. Regelmatig peddelde hij om accu’s en koelkasten heen. Op de oevers zag hij duizenden kilo’s plastic verpakkingsmaterialen en flesjes. Afgelopen week opende milieuactivist Merijn Tinga het academisch jaar 2017/2018 van Universiteit Leiden. Met recht, want de Leidse alumnus biologie heeft het ver geschopt. In 2014 kitesurfte hij langs de kust van België naar Duitsland, op een surfboard gemaakt van plastic dat hij op het strand had gevonden. Zo genereerde hij aandacht voor het probleem van plastic afval. Statiegeld op petflesjes Twee jaar later ging hij op een plastic ‘draagvleugel kiteboard’ van Scheveningen naar het Britse Lowestoft. Dat was het begin van een petitie om statiegeld te heffen op kleine petflessen. In Nederland worden bijna een miljard petflesjes per jaar geproduceerd; zo’n vijftig miljoen eindigen in de natuur. De petitie, ondertekend door 60.000 mensen, werd aangeboden aan de Tweede Kamer die vervolgens een motie aannam om de hoeveelheid plastic zwerfflessen met 90 procent te verminderen. En dit voorjaar peddelde hij de Rijn af op een plastic afval-board. Deze keer moesten de tien grootste producenten van plastic afval in de rivier eraan geloven. Met geld dat Tinga via crowdfunding heeft verkregen, stuurt hij dit najaar een ‘deurwaarder’ op hen af. Waarna hij met hen in discussie wil gaan. Natuurlijk, zegt hij, is het plastic in de natuur een verantwoordelijkheid van de consument. Die gooit zijn flesjes en wikkels immers achteloos in berm en rivier. Waar het vervolgens jaren blijft liggen. Maar het plastic afval is ook de verantwoording van de producent. Die verpakt tenslotte alles maar in plastic. De Plastic Soup Surfer weet het, na twaalfhonderd kilometer en nauwelijks een rivierstrandje zonder plastic, dan ook zeker. Het is de hoogste tijd voor actie. Meer info: plasticsoupsurfer.org

Misschien was natuurkundige Michel Orrit wel het meest verrast van iedereen, toen hij hoorde dat hij de Spinozapremie voor zijn baanbrekend onderzoek naar moleculen kreeg. ‘Ik wist niet dat ik was voorgedragen. Ik dacht ook te oud te zijn.’ Maar afgelopen juni was het toch zover: Michel Orrit (61) ontving de hoogste onderscheiding die in Nederland aan wetenschappers wordt gegeven. De prijs, die het vaakst aan onderzoekers van Universiteit Leiden is uitgereikt, behelst naast eer, aanmoediging en een beeldje ook een geldbedrag van 2,5 miljoen euro. De hoogleraar is behalve onderzoeker ook docent en begeleider. Dat maakt hem, aldus de NWO, tot ‘een onzichtbare reus in de spectroscopie’.

Met het onderwijs en onderzoek en onder andere met de profilering op de thema’s jeugd, gezondheidszorg, life sciences sluit Hogeschool Leiden aan bij de behoeften en ontwikkelingen

leren. Hogeschool Leiden besteedt vooral aandacht aan persoonsvorming, het stimuleren van

in de regio en de regionale economische agenda. Ze speelt actief in op vragen en ontwikkelingen

maatschappelijke verantwoordelijkheid en duurzaamheid en de ontwikkeling van interculturele,

op de arbeidsmarkt en in de samenleving. Het werkveld is actief betrokken bij het onderwijs.

internationale en multiculturele competenties.

Praktijkgericht onderzoek neemt een belangrijke plaats in binnen de opleidingen.

Haar eerste reactie was: heb ik iets verkeerds gedaan? Want de voorzitter van de Nederlandse Organisatie van Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) belt je niet zomaar om half tien ’s avonds. Het was ook niet zomaar. Eveline Crone had namelijk de Spinozapremie gewonnen. Net als Michel Orrit wist de hoogleraar neurocognitieve ontwikkelingspsychologie niet dat ze was voorgedragen. ‘Ik droomde wel van de prijs. Misschien, dacht ik, als ik in de vijftig ben…’ Nu heeft Crone (41) de onderscheiding die 2,5 miljoen euro bedraagt.

De Pollensniffer, een apparaat dat lucht aanzuigt die pollen bevat, moet het leven van de hooikoortspatiënt veraangenamen. Tranende ogen, een loopneus en voortdurend snotteren. Elke hooikoortspatiënt kan er over meepraten. Dan maar iedere dag een pilletje? Niet als het aan Roel Schelland ligt, projectleider van Generade dat samen met onder andere LUMC, Naturalis, TNO en Longfonds onderzoek doet naar hooikoorts.

Krap vijf jaar lang volgde Crone het gedrag en de neurologische processen in de hersenen van bijna driehonderd pubers. Het leidde tot een ‘herwaardering van de puberteit’, aldus NWO. En tot de bestseller ‘Het puberende brein’.

Sinds de jaren tachtig is Orrit betrokken bij onderzoek naar moleculen. Mede door zijn onderzoek is het mogelijk om losse moleculen te bestuderen.

Samen met studenten van Hogeschool Leiden werkt Schelland aan de zogenoemde Pollensniﬀer. Dit apparaat vangt een hapje lucht, dat vervolgens in het lab met behulp van DNA-analyse wordt getest op pollen. En dat is goed nieuws voor hooikoortspatiënten. Want met de Pollensniﬀer komt een meer gerichte en individuele aanpak van hun klachten dichterbij. Een persoonlijke pollenprognose dus.

Wat onderzoekt u? ‘Veel mensen, ook wetenschappers, hebben lang gedacht dat hersenen uitontwikkeld waren met een jaar of tien. Dat de puberteit vooral een kwestie van hormonen was. Maar uit mijn onderzoek blijkt dat hersenen zich tot de vroege twintiger jaren blijven ontwikkelen. Ik onderzoek hoe meerdere processen zich tot elkaar verhouden. Hoe maakt een puber keuzes? Hoe denkt hij/zij over zichzelf, over anderen, en waar leidt dat toe? Hoe werken de hersendelen als er een beloning wordt gegeven, hoe als impulsen moeten worden beheerst?’

Wat onderzoekt u? ‘We isoleren onder andere een molecuul en spuiten deze in met kleurstoﬀen. Zo’n kleurstof plakt dan aan een bepaald eiwit. Vervolgens schijnen we er licht op en kaatsen de cellen lichtkorrels in ‘hun’ kleur terug. Op die manier hebben we het eiwit in beeld, kunnen we het onderzoeken. Ik vergelijk het altijd met een feestje. Buiten hoor je alleen geroezemoes. Zo is het met moleculen ook. Maar wij nemen een microfoon en gaan met één persoon in gesprek. En dan kun je wel verstaan wat er wordt gezegd.’

Allergie Want de huidige hooikoortsverwachtingen zijn te algemeen van aard, vertelt Schelland. ‘Pollen worden op slechts twee punten in Nederland gemeten: Leiden en Helmond. Dat gebeurt één keer per week. Zo is de verwachting nooit actueel en bovendien niet aangepast aan de locatie waar de patiënten zich bevinden.’

Mede op basis van uw onderzoek is de alcoholleeftijd verhoogd van 16 naar 18 jaar. Wat vindt u daarvan?

Hoe worden uw bevindingen toegepast? ‘De uitkomsten zijn belangrijk voor de ontwikkeling van medicijnen en voor forensische analyses – de genetische samenstelling van een persoon kan sneller en goedkoper worden uitgezocht. We kunnen vaststellen of iemand drager is van een bepaalde genetische ziekte. De methode is bijvoorbeeld ook gebruikt bij de cholera-uitbraak op Haïti. Kwam die van binnen of van buiten het eiland? Aan de hand van een genetische analyse van de cholerabacterie was het binnen enkele dagen duidelijk dat de bacterie via VN-medewerkers uit Nepal kwam.’

Wat gaat u doen met het prijzengeld? ‘We gaan een molecuul volgen, hoe hij op reis gaat, hoe hij zich uitvouwt. Ik kan niet vertellen wat we er vervolgens mee kunnen - ik ben geen bioloog. Maar het is zo moeilijk om geld te krijgen voor basisonderzoek, voor onderzoek waarvan je niet zeker weet of het lukt. Dat kan nu, dankzij de Spinozapremie.’ Taco van der Eb locatie: Meelfabriek Leiden

Het beste betoog Je kunt rechten studeren, maar een betoog houden, in een nagenoeg echte rechtbank, met een eiser en een gedaagde, een repliek en een dupliek – dat is toch iets anders.

parkeerplaats/waterreservoir aan te leggen op Leiden Bio Science Park. Zo willen ze het park beter bestand maken tegen klimaatverandering.

Consultancy door een groene bril, noemen ze het. Afgelopen zomer won het team met het idee om met planten begroeide ﬁetstorens en een

De prijs? Een bezoek aan de voorvechter van het klimaat, Jan Terlouw.

Meer info: universiteitleiden.nl

nooit

Wat gaat u met de Spinozapremie doen? ‘Ik wil onder meer het eﬀect van globalisering en social media op jongeren onderzoeken. Dat is iets specifieks van nu, daar hadden generaties hier voor weinig tot niets mee te maken. Daarnaast ga ik onderzoeken of jonge mensen die veel risico nemen bereid zijn om anderen te helpen. En ik wil de jongeren zelf helpen. Per jaar krijgen wij wel honderd e-mails met vragen voor profielwerkstukken. Daar zeggen we altijd nee op, omdat het budget daar voor ontbreekt. Dat gaat veranderen.’

Tien teams van studenten, vijf verschillende business cases van bedrijven uit Leiden en Den Haag.

duurzame oplossing voor een ‘probleem’. Om deze vervolgens in een pitch van vijf minuten te ‘verkopen’.

De meeste hooikoortspatiënten weten niet voor welke pollen ze allergisch zijn – ze weten alleen ongeveer op welk moment in het seizoen de klachten ontstaan. Vanaf dat moment nemen ze dagelijks hun pilletjes of spray in. Geen ideale situatie, meent Schelland.

‘Ik heb die wet niet gemaakt en ben ook niet geconsulteerd. Dat geldt ook voor de verhoging van het jeugdstrafrecht van 18 naar 23 jaar. Natuurlijk, ik vind het fijn dat mijn gegevens gebruikt worden, maar ik hoef niet bij de invulling betrokken te zijn. Maar kennisoverdracht aan de maatschappij vind ik wel belangrijk. Ik wil dat mijn onderzoek kan bijdragen aan maatschappelijke vragen zonder dat ik sturend ben bij de invulling van wetten of beleid. Ik wil waardevrij kunnen onderzoeken.’

Consultancy door groene bril Tijdens de Sustainable Business Battle, een initiatief van het Leiden University Green Oﬃce en studentenvereniging Minerva, vinden studenten uit Leiden een innovatieve,

Hogeschool Leiden laat studenten de ruimte om eigen keuzes te maken. Centraal in de aanpak staat het binden en boeien van studenten en zo ervoor te zorgen dat studenten gaan leren en blijven

Lucht happen Leerlingen van de Leidse Instrumentmakers School ontwikkelden een prototype van de Pollensniﬀer. Het apparaatje zuigt lucht aan, inclusief alle deeltjes die zich daar in bevinden, zoals pollen. Die blijven plakken aan een vaselinestrip. Tot nu toe legden hooikoortsonderzoekers pollen onder de microscoop om deze te identificeren - een tijdintensief karwei. Schelland: ‘Wij doen dat anders: we identificeren de deeltjes met DNA-analyse. In de toekomst zal dit veel sneller en preciezer zijn dan het analyseren met de microscoop.’ Informaticastudenten van Hogeschool Leiden ontwierpen bij de Pollensniﬀer een hooikoorts-app, waarop locatie, weersomstandigheden en hooikoortsklachten worden ingevuld.

Pollen sniffen op festivals Deze zomer zijn Roel Schelland en vijf studenten van Hogeschool Leiden naar Drenthe afgereisd om met vijf Pollensniffers pollen te vangen op FestiValderAa, in natuurgebied De Drentse Aa. Van het Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA en Innofest, dat onderzoeken op festivals uitzet, kreeg het project een beurs om de Pollensniffer en de hooikoorts-app te testen op gebruiksvriendelijkheid. ‘Op een festival heb je in korte tijd veel verschillende mensen bij elkaar. Veel festivalgangers testten de Pollensniffers uit en konden hun pollenvangst direct bij ons onder de microscoop bekijken.’ Een deel van de vangsten wordt nog met DNAtechnieken geanalyseerd; het resultaat krijgen de ‘testers’ binnenkort. Meer info: generade.nl

meer

niezen

Daarom biedt de Rechtenfaculteit van Universiteit Leiden het vak Moot Court aan, een academische vaardighedentraining. Hier leren alle tweede- en derdejaarsstudenten een juridisch betoog op te bouwen. En door middel van videotrainingen ontdekken ze hoe ze zo’n betoog het beste naar voren brengen. Tot slot is er de grote ﬁnale – daar houden de studenten hun betoog voor echte rechters. En ja, dan lijkt het toch bijna echt! Meer info: universiteitleiden.nl Leiden is geen toeval 5

‘Daar word je vaak suf van. Zou je echter exact weten voor welke pollen jij gevoelig bent, dan kun je de medicijnen heel gericht nemen. Zo krijgt een hooikoortspatiënt in de toekomst meer regie over zijn klachten.’

10 Leiden is geen toeval

Nacht van Kunst & Kennis De Nacht van Kunst & Kennis is hét wetenschapsfestival van Zuid-Holland. Op verschillende locaties in de stad wordt nieuwe kennis, kunst, muziek en spectaculaire uitvindingen samengebracht. Doelstelling: Cultuur en kennis gaan hand in hand en versterken elkaar. Zeker in een stad als Leiden met de oudste Universiteit in Nederland. Leiden is een cultuurhistorische stad met een schat aan historie en creatieve en wetenschappelijke geesten. Nog steeds is Leiden het bolwerk van cultuur & kennis en dat willen we laten zien, ervaren, ontdekken! Doelgroep: We maken een splitsing in regionaal en nationaal. Regionaal: Bewoners, Bedrijven, Talent binnen Groot Leiden breed. Nationaal: Bezoekers cultuurliefhebber, Talent Boodschap: Regionaal: Kennis, Wetenschap en Cultuur in jouw achtertuin! Volg weer eens een college of kom alles te weten over een bepaald onderwerp. Discussieer mee over wezenlijke stellingen. Het kan tijdens de Nacht van Kunst & Kennis. Nationaal: Grote namen verbinden zich aan de Nacht van Kunst & Kennis, die waar anders, plaatsvindt in Leiden! De plek waar cultuur en kennis samenkomen.

Hoe: • Regionaal: -- City dressing (banieren, vlaggen, zijgevel) -- Locale abri campagne -- Storytelling -- Editorial/advertorials via print, o.a.Leidsch Dagblad -- Facebook advertising campagne met winacties of FB offers -- Programmaboekjes -- PR -- Guerilla marketing -- Relatieplatform voor Bedrijven bieden, vip pakketten • Nationaal: -- Onderdeel van de kennisbijlage -- Online bannercampagne -- Facebook advertising campagne met winacties of FB offers -- PR -- Guerilla marketing Timing: September 2018

Leiden studentenstad Leiden is onmiskenbaar een studentenstad. Met jaarlijks 30.000 studenten waarvan 3.000 internationale studenten is Leiden Marketing ook het vertrekpunt (Leiden Centraal) om Leiden i.s.m. de Universiteit als studentenstad te positioneren. Als stad om te studeren vanwege gekozen studierichtingen, maar ook zeker als stadskeuze, omdat Leiden â&#x20AC;&#x2DC;the place to be isâ&#x20AC;&#x2122;, ook voor studenten. Doelstelling: I.s.m de Universiteit Leiden laden als studentenstad, zowel m.b.t. studieals stadskeuze met als uiteindelijke doelstelling meer studenten te werven, laten studeren in Leiden en na hun studie te behouden voor het bedrijfsleven in en rondom Leiden. Doelgroep: Talent Nationaal Talent Internationaal Boodschap: Talent Nationaal: Leiden is niet alleen dĂŠ stad waar een ieder zich kan meten met alle creatieve geesten van toen en nu, maar is ook de leukste studentenstad van Nederland! Leiden staat voor leven lang leren. Talent Internationaal: Leiden met de oudste Universiteit van Nederland is een groot kennisinstituut. Leiden inspireerde de groten der aarde en niet voor niets. De wereld ontdek je in Leiden! 62

ijla ge Na ch Ku t v ns a n t& Ke Le nn id is e St n ud en te ns ta d

isb Ke nn

T. re x

Kennislijn

Hoe: • Deelname in het strategisch partnerschap van de gemeente Leiden, Leiden Marketing en de MASCQ verenigingen (de vijf grootste studentenverenigingen van Leiden). • Uitbouwen van de &Cultuurkaart, een voor de cultuursector en studenten kansrijke kaart - met al ruim 5.000 leden. Met de kaart worden data verzameld rondom het culturele uitgaansgedrag van de Leidse student. • Landingpage studenten binnen leiden.nl met user generated content (studentenfilms, fotowedstrijd, blogs, social media). • Leiden Marketing organiseert social media workshops voor besturen van de Leidse studentenvereniging. • In samenwerking met de studentenverenigingen van Leiden producten voor studenten ontwikkelen, informatie delen en uitnodigen bij de stad. • Studenten actief betrekken bij (Leiden Marketing) evenementen en stedelijke ontwikkeling projecten • Samen met UL onderzoeken waarom studenten wel/niet voor Leiden kiezen. • E-learning: de huidige e-learning module van Leiden bewerken tot een specifieke studentenvariant, waarbij de nieuwe, potentiële student op een interactieve manier kennismaakt met de stad Leiden (van kroeg tot kennis of andersom). • I.s.m. de UL een eenduidige aanpak in alle externe uitingen (open dagen, voorlichtingsdagen) waarbij studie - en stadskeuze elkaar versterken.

Internationaal: • Engelstalige versie van de website, andere domeinnaam claimen (bijv. studiesinleiden.nl) en laten doorlinken naar de Engelstalige versie van de portal. • Engelstalige e-learning voor buitenlandse studenten die een eerste impressie van Leiden willen krijgen en zich willen oriënteren op studie en stadskeuze. Timing: Hele jaar door

tie da Ca ge m n v a pa kb gn lad es Am en b i ba s jee sa nk deu om r s st Le id sC ol leg e Be ur ze n Int e wo rnat rk ion sh a l op e De s e M lna &I me Fo ru m Be lg ië

pi ra

Ins

Conventionlijn

4.5 Conventionlijn Leiden wil, gebruikmakend van haar achtergrond, dé toonaangevende universiteitsstad van Nederland worden op het gebied van (inter)nationale congressen in het academisch milieu. Leiden Convention Bureau (LCB) blijft naast de bewerking van de associatiemarkt ook haar inspanningen op de corporate congresmarkt onverminderd voortzetten. Marktbewerking van de congresmarkt vindt plaats door LCB samen met de marktpartijen en lokale overheid. Met lead-genererend onderzoek, acquisitie, actief accountmanagement en adequate ondersteunende middelen, waaronder bidbook-service, stimuleringsfonds/garantiefonds en het faciliteren van site-inspecties wordt een slagvaardige propositie neergezet, ondersteund met de website.

Inspiratiedagen/Leiden on Tour Leiden Convention Bureau initieert en organiseert inspiratiedagen voor management-ondersteuners en voor intermediairs/meetingplanners. Deelnemers maken op bijzondere en ludieke wijze kennis met alles wat Leiden te bieden heeft op het gebied van congressen, overnachtingen, vervoer en ontspanning. Doelstelling: Inspireren en enthousiasmeren van boekers van toekomstige congressen en evenementen. Doelgroep: • Belgische associatiemarkt • Intermediairs/meetingplanners • Managementondersteuners/secretaresses bedrijfsleven en kennisinstituten Hoe: • Inspirerend programma op diverse locaties aanbieden • Vakinhoudelijke workshop als programma onderdeel • Actieve communicatie op social media • In samenwerking met partners (locaties, hotels, musea, rederijen, etc.) Timing: • Voorjaar 2018 Belgische associatiemarkt • Juni 2018 Intermediairs / Meetingplanners • December 2018 (Management-ondersteuners / secretaresses)

Leiden on tour Leiden ‘on tour’ is een aanvulling op het huidige aanbod van de inspiratiedagen. In plaats van een doelgroep in Leiden uit te nodigen, gaat Leiden op bezoek bij beoogde doelgroep. Vergezeld door partners, zal Leiden zich als zakelijke bestemming presenteren bij boekers met interesse voor Leiden als zakelijke bestemming. Doelstelling: Inspireren en enthousiasmeren van boekers van toekomstige congressen en evenementen en hen een update geven van de laatste ontwikkelingen in Leiden en regio. Doelgroep: • Boekers van corporate congressen en bijeenkomsten (event- en meetingplanners). Hoe: • Gedurende 2 tot 3 dagen bezoeken van diverse meetingplanners en organisatoren in Nederland. (mogelijk uitbreiden naar buitenland) • Actieve communicatie op social media • In samenwerking met partners Timing: 2018

tie da Ca ge m n v a pa kb gn lad es Am en b i ba s jee sa nk deu om r s st Le id sC ol leg e Be ur ze n Int e wo rnat rk ion sh a l op e De s e M lna &I me Fo ru m Be lg ië

pi ra

Ins

Conventionlijn

Vakbladen campagne

Ambassadeursbijeenkomst

Advertentiecampagnes in de vakbladen in Nederland en België voor de congres, vergader- en evenementenindustrie, te weten Quality in Meetings, Meeting Magazine en High Profile Events.

Het congres ambassadeursnetwerk draagt bij aan de promotie van Leiden als aantrekkelijke congresbestemming. Als dank voor hun inzet, worden de ambassadeurs uitgenodigd voor de jaarlijkse ambassadeursbijeenkomst. Deze feestelijke bijeenkomst staat in het teken van een terugkoppeling van de resultaten en installatie nieuwe ambassadeurs onder het genot van een hapje en drankje.

Doelstelling: Leiden, Stad van Ontdekkingen positioneren als een bijzondere stad voor congressen en evenementen waar kennis en cultuur een prominente rol spelen. Doelgroep: • Meetingplanners en eventmanagers bij top 500 bedrijven • Evenementenbureaus • Professional Congres Organisers • België: associatiemarkt en top 500 corporates • Bezoeker zakelijk Hoe: Door middel van advertentiecampagnes en destinatierapportages in de verschillende vakbladen Timing: Diverse uitgaven gedurende 2018 • Januari 2018 Coverstory Meeting Magazine

Doelstelling: Inspireren en informeren van onze congresambassadeurs Doelgroep: Congresambassadeurs Hoe: Een inspirerende bijeenkomst organiseren met aansprekende keynotes, waarbij de successen uit het netwerk gevierd zullen worden en nieuwe ambassadeurs geïnstalleerd. Timing: April/mei 2018

Leids College Wetenschappelijke Congressen Dit jaar wordt wederom het Leids College ‘Wetenschappelijke Congressen’ georganiseerd. Gedurende een middag kunnen ambassadeurs en/ of medewerkers uit hun team kennis opdoen over de organisatie van internationale wetenschappelijke congressen. Doelstelling: Het doel is een inhoudelijk sterk kennisprogramma te bieden dat voor de ambassadeurs en potentiële ambassadeurs relevant is en waarbij aanbieders binnen de congresmarkt kunnen netwerken en hun kennis van de associatie congresmarkt kunnen vergroten. Doelgroep: Congresambassadeurs Hoe: Een keer per jaar een Leids College ‘Wetenschappelijk Congressen’ organiseren waarbij sterke keynotes de deelnemers tijdens kennissessies meenemen in de organisatie van associatiecongressen. Timing: November 2018

tie da Ca ge m n v a pa kb gn lad es Am en b i ba s jee sa nk deu om r s st Le id sC ol leg e Be ur ze n Int e wo rnat rk ion sh a l op e De s e M lna &I me Fo ru m Be lg ië

pi ra

Ins

Conventionlijn

Beurzen (onder voorbehoud van evaluatie) De internationale beurzen Imex en IBTM vinden elk jaar plaats met het prominente Holland Meeting Point als effectief sales platform om relaties te ontmoeten, nieuwe contacten op te doen en business te genereren. Doelstelling: Leiden presenteren aan zo’n groot mogelijke groep internationale meeting planners. Nieuwe potentiële relaties ontmoeten en business genereren. Doelgroep: Internationale meeting planners Bezoekers zakelijk Hoe: Participatie met LCB in het Holland Meeting Point van het NBTC Timing: • Imex 15 tot en met 17 mei 2018 • IBTM november 2018

Internationale workshops De ICCA client/supplier workshops en de M&I Forums vinden gedurende het jaar in diverse destinaties plaats. Deze workshops/forums zijn erop ingericht om in korte tijd veel nieuwe contacten op te doen en congres leads te genereren.

Doelstelling: Leiden als congres destinatie onder de aandacht brengen bij internationale meeting planners. Nieuwe potentiële relaties ontmoeten en business genereren. Doelgroep: Internationale meeting planners Bezoekers zakelijk Hoe: Deelname workshops en forums Timing: Diverse periodes 2018

Deelname M&I Forum Een internationaal forum waar vraag en aanbod uit de MICE-industrie bijeenkomen om zaken met elkaar te doen. Elk forum garandeert 50 afspraken met vooraf geselecteerde meetingplanners. Daarnaast biedt het sociaal programma volop mogelijkheden om te netwerken met de meetingplanners. Doelstelling: Leiden als congres destinatie onder de aandacht brengen bij internationale meeting planners. Nieuwe potentiele relaties ontmoeten en business genereren. Doelgroep: Internationale meetingplanners

Hoe: Deelname forum Timing: 2018

België Leiden en Delft slaan de handen in één om de Belgische meeting markt te bewerken. Door samen te werken creëer je een sterkere propositie en dus een breder aanbod richting doelgroep. Doelstelling: Leiden, Stad van Ontdekkingen positioneren als een bijzondere stad voor congressen en evenementen waar kennis en cultuur een prominente rol spelen. En een relatie opbouwen met de Belgische meeting planners. Doelgroep: Belgische meeting planners Hoe: Leiden en Delft Marketing hebben in het najaar van 2017 dmv een salestrip België de juiste contacten gelegd en adressen verzameld voor een famtrip in het voorjaar. Timing: Famtrip Leiden-Delft voorjaar 2018 69

icu

Bloemencampagne Leiden is het startpunt en de uitvalsbasis voor de bloemenregio, de ‘hoofdstad’ van de Bollenstreek. De stad waar de eerste tulp werd gekweekt (Hortus, 1574), daarmee de start inluidend voor Bollenstreek en Keukenhof (zie Leids Continuüm). Doelstelling: Het claimen van onze rol als ‘hoofdstad van de Bollenstreek’ om zo meer Bezoekers vanuit de Bollenstreek Leiden te laten bezoeken. Doelgroep: Bewoners Bezoekers (Nationaal en Internationaal) Boodschap: Bewoners: Leiden is de hoofdstad van de Bollenstreek, ervaar hoe leuk dat is! Leiden verbindt de stad en bloemen. Bezoekers Nationaal: Bezoek de stad van de Bollen Bezoekers Internationaal: Leiden, eerste afslag links! De Keukenhof ligt op 20 minuten rijden van Leiden.

rtu

rso

4.6 Bloemenlijn

Bl oe m en

Ke uk en h

Bloemenlijn

Hoe: Regionaal/nationaal/internationaal: • Deelname in het Bloemencorso: Een eigen Leiden praalwagen tijdens het Bloemencorso. -- PR genereren rondom Leiden deelname middels persberichten en social media -- Stand afname in de hal -- Leiden Marketing VIP borrel • Famtrip Duitse en Vlaamse markt/TO’s organiseren Leiden, bloemenstad (3 dagen/2 nachten evt. i.s.m. Noordwijk Marketing/Keukenhof) • Persreis Duitse & Vlaamse media i.s.m. Noordwijk Marketing • Bollenstreek Marketing In samenwerking met regionale marketing organisaties/VVV’s spant Leiden Marketing zich in om de Bollenstreek (met Leiden) op de kaart te zetten. Leiden Marketing is beheerder van de website bollenstreek.info, heeft zitting in de redactie van het Bollenstreek.info magazine en is anderzijds vertegenwoordigd in het bestuur. Leiden Marketing richt haar inspanningen op het vergroten van het aantal Bezoekers op de website, het verbeteren van de content op de website en het intensiveren van de algemene marketing uitingen, alsook advertenties/uitingen op de bussen van Arriva. • Samenwerking Keukenhof: intensiveren, met name rondom themajaren en m.b.t gezamenlijk uit te geven brochuremateriaal en arrangementen. • Samenwerking Arriva: intensiveren en als overkoepelend partner bijdragend aan diverse initiatieven om Leiden en regio te positioneren. Timing: Maart - mei 2018

STAD UITTIPS, ACHTERGRONDEN

WINTER 2017 â&#x20AC;&#x201C; 2018

PAGINA 22

Daar zit muziek in

KUST

PAGINA 10

Rare routes in de regio

meemaakmagazine

PAGINA 28

Niet duur cultuur

en andere verrassingen in onze omgeving 72

Kustcampagne Circa 1,5 miljoen Duitsers bezoekt de Nederlandse Kust waarvan ca. 29% de kust van Zuid-Holland (ca. 435.000). Na Scheveningen zijn (in ZH) de populairste badplaatsen Noordwijk, Katwijk, Noordwijkerhout en Wassenaar. Samenwerking op de Kustlijn past binnen de profilering ‘Leiden aan Zee’. Doelstellingen: De doelstelling met de kustcampagne is tweeledig, enerzijds het vergroten van de aantallen dagbezoekers aan Leiden (kustgangers die daar verblijven en een ‘dagje Leiden doen’), anderzijds Bezoekers laten verblijven in Leiden en kiezen voor een dagbezoek aan de kust. Een hybride model met verblijf in zowel Leiden als aan de kust is ook denkbaar. Doelgroep: De Duitse toeristische (kust) Bezoeker met een interesse in cultuur, stad. Boodschap: Leiden aan Zee is een ‘must see’ bij een verblijf aan de kust. Is het weer wat minder? Bezoek een museum, pak een terrasje of ontdek Leiden vanaf het water.

wi jk

Ze e

4.7 Zeelijn

No o

Le id en a

tw ijk

gn e Ka

am pa stc

Zeelijn

Hoe: In samenwerking met Noordwijk en/of Katwijk Marketing is er in 2017 een stad + kust campagne opgezet i.s.m. NBTC Duitsland, waarbij de thema’s fietsen en ‘zeit zu zweit’ gericht op de provincies Nordrhein Westfalen en Niedersachsen. Deze campagne wordt in 2018 voortgezet. • Intensieve samenwerkingen met Duitse marktpartners (boeking platforms, mediapartners, merkpartners) met een substantieel bereik in de doelgroep, om via hun kanalen Leidse partner content te ontsluiten en te koppelen aan boekbaar aanbod. • Voor de consumentencampagne wordt gekeken naar thematische campagnes die aansluiten bij de Duitsers. Vervolgens worden per thema drie - vijf partners gezocht die passen bij het onderwerp. Dit zijn toeristische partners, boekingspartners en niet toeristische partners. In 2018 draaiden de campagnes rondom lekkerradeln en zeit zu zweit. Daartoe is de landingpage www.kuesteundkultur.de gelanceerd. In 2018 krijgt de campagne een waterthema. • Productontwikkeling: er wordt gekeken naar mogelijke ontwikkeling van regionale productontwikkeling. Denk aan overkoepelend folder en brochuremateriaal, film/beeldmateriaal, nieuwsbrieven, etc. Timing: Voorjaar/najaar

Waterlijn- en Recreatielijn

4.8 Water- en Recreatielijn

Leiden Sail 2018 Met 28 km aan grachten en singels en het plassengebied om de hoek, is het vanzelfsprekend om Leiden als waterstad te profileren. In het waterjaar wordt er extra aandacht aan dit thema geschonken door zoveel mogelijk bestaande campagnes in een waterthema te plaatsen. Veel partners die deel uitmaken van deze campagnes wordt gevraagd hun programmering waar mogelijk aan te passen op het thema water. Daarnaast is er Sail 2018. De vereniging Het Historisch Bedrijfsvaartuig houdt in Leiden haar jaarlijkse reunie van 26 t/m 30 juli. Meer dan 200 historische schepen bezoeken de stad, het verwachte bezoekersaantal is 150.000. Doelstelling: De associatie van Leiden waterstad oproepen die letterlijk (water)wegen verbindt met de regio. Beleving van varend erfgoed in een monumentale stad leidt tot een verbetering in imago voor Leiden al waterstad evenals in het aantrekken van meer bezoekers. Doelgroep: Bewoners Bezoekers (Nationaal en Internationaal)

en tso Pla n

Sin ge l G alg ew a te Ra r pe nb ur g Ni eu we Rin Ha ve n

M er en

Boodschap: Bewoners: Leiden de stad met het meeste water binnen haar poorten en het start- of eindpunt voor waterrecreanten. Bezoekers Nationaal: Beleef Leiden en omgeving vanaf het water. Bezoekers Internationaal: Leiden is het beste te zien vanaf het water! Hoe: • Verbinding met de regio zoeken, zodat waterprogrammering regionaler meer bezoekers kan aanjagen en Leiden als A merk binnen de Hollandse Plassen in Zuid Holland gepositioneerd wordt • Folder (met doorkijk naar het Singelpark) • Inzet van social media, foto en/of filmwedstrijd • Meeliften waar mogelijk op bestaande campagnes en preferred partnership Sanoma • Uitgebreide omgeving op leiden.nl • Regionale samenwerking om editorials en advertorial ruimte te krijgen in ANWB Waterkampioen, Telegraaf vaarkrant. • PR Timing: Januari - juli 2018

Nieuwe Rijn

5. PR & social mediaplan Het bewerken van pers en het genereren van ‘vrije publiciteit’ voor Leiden Marketing is van groot belang. Immers, marketing inspanningen werpen alleen vruchten af als de Bezoekers, Bewoners, Talent en Bedrijven geïnspireerd worden door onze stad. Bij voorkeur niet door betaalde publiciteit maar door ‘onafhankelijke, vrije publiciteit’, hiermee wordt de geloofwaardigheid vergroot. Social media speelt daarin ook een belangrijke rol, het referentiekader van steeds meer mensen. PR en social media worden wezenlijk onderdeel van iedere campagne en overkoepelend op de gehele Leiden branding.

Doelstelling: Het genereren van vrije publiciteit voor Leiden, Stad van Ontdekkingen. Doelgroep: De uiteindelijke lezers zijn Bewoners, Bezoekers (nationaal en internationaal), Talent en Bedrijven. Dit bereiken we via geselecteerde media/journalisten. Boodschap: Toegesneden op elke ‘niche’, dit kan variëren van cultuurbestemming Leiden tot culinaire thema’s, watersport, bloemen, kennis. Hierbij wordt wel zo veel mogelijk binnen de door Leiden Marketing gestelde ‘metrolijnen’ gebleven. Hoe: • Het regelmatig opstellen en distribueren van persberichten (evenementen, statistieken, festivals, campagnes, awards, exposities, etc). • Het ‘hosten’ van media (nationaal en internationaal met een focus op Duitsland en België) > persreizen zowel nationaal/internationaal en zowel op groeps- als individuele basis. • Het meer en vaker inzetten van Bekende Leidenaren (Jochem Meijer, Ilja Pfeiffer, Nico Oudshoorn, Armin van Buuren, etc ) om Leiden in de koppeling naar onze brandstory op de kaart te zetten. • Het ‘pitchen’ van verhaallijnen, storytelling, d.w.z. verhaalinsteken pro actief neerleggen bij media, die Leiden Marketing op haar media target list heeft staan.

• Het onderhouden van nauwe contacten met TV producenten om Leiden ook op TV onder de aandacht te krijgen bij voorkeur op barter basis (in program sponsoring). • Dagelijkse media bewerking • Het organiseren van en participeren in persbijeenkomsten • Het realiseren van interviews • Het samenstellen van persmappen (NL, EN en DUI) op usb sticks inclusief evenementenkalender, inschrijven voor het ontvangen van persinformatie/nieuwsbrief, persreizen en/of evenementen. • Het beschikbaar maken van een persgedeelte op leiden.nl (nieuws, archief en beeldenbank) Een aantal van de genoemde instrumenten is hierbij uitgewerkt: Persreizen Nationaal Gericht media (zowel landelijk als lokaal) uitnodigen om Leiden te ervaren en publicatiegarantie bedingen: • Persevenementen en uitnodigingen rondom de themajaren • Culturele media uitnodigen om culturele en kennis evenementen te ervaren • Het met regelmaat afgeven van interviews.

Internationaal Duitse markt: Om de Duitse markt te bewerken, dient er naast marketinginspanningen ook geïnspireerd te worden om zo vraag te creëren. Daarnaast wordt actief PR ingezet i.s.m. het NBTC op zowel de kust (vanuit stad + kust) als de stad. Doelgroep: Duitse journalisten > Duitse Bezoekers Boodschap: Duitse KustBezoekers: Leiden aan Zee pak je mee bij een verblijf aan de kust. Is het weer wat minder? Bezoek een museum, pak een terrasje of ontdek Leiden vanaf het water. Duitse Cultuur/stadsbezoeker: combineer een verblijf met een dagje zee of bollen! Hoe: • het hosten van geselecteerde Duitse media voor een verblijf in Leiden en/of kustregio • Leiden Marketing stelt een programma samen i.s.m. een aantal partners (hotels, gemeente Noordwijk, Katwijk, Bollen, Keukenhof). • Lezersaanbiedingen Timing: • Maart/april en september/december 2018

Belgische markt De Belgische markt wordt bewerkt d.m.v. het genereren van ‘free publicity’. Daartoe wordt een groepspersreis georganiseerd door Leiden Marketing waarbij gericht Belgische media worden genodigd Leiden te komen ervaren. Hierbij richt Leiden Marketing zich op het Vlaamstalige deel van België. Doelgroep: Belgische journalisten > Vlaamse Bezoekers (Nationale kranten, weekbladen en maandbladen). Boodschap: Leiden, een stad die bruist van culturele en culinaire festivals! 13 musea, de kust om de hoek en maar iets verder dan Breda! Hoe: • Twee groepspersreizen in 2018 • Leiden Marketing stelt een programma samen i.s.m. een aantal partners. • Lezersaanbiedingen • Er wordt een winterse inspiratiedag georganiseerd voor 4 à 5 Vlaamse bloggers > bij succes wordt er ook een zomerse inspiratiedag georganiseerd. • Er worden 3 - 4 individuele persreizen georganiseerd waarbij het accent ligt op cultuur, musea, exposities, tentoonstellingen, etc. Er wordt een wishlist gemaakt van Vlaamse media die we naar Leiden willen halen, variërend van studententitels tot culinaire en gezinsbladen, culturele titels en seniorenbladen. • Er worden 6 gerichte thematische persberichten uitgestuurd • Barterdeals & wedstrijden. 78

• Deelname aan de mediaworkshop (april) Andere persideeen: • blogger op ‘kot’ > Leiden Marketing stelt een maand lang een studentenkamer ter beschikking met wifi voor een Vlaamse blogger. Via een “ Air bnb”-achtige kalender kunnen bloggers zich aanmelden met argumenten waarom ze het kot wil hebben voor een blogreis voor bepaalde data. Zoals bij airbnb wordt de persoon al dan niet aanvaard. Als kostprijs moet de blogger beloven om iedere dag te posten over hun dagelijkse leven in Leiden via al zijn kanalen. Timing: • 2e helft van maart 2018 (net voor de Belgische paasvakantie) • mei/juni 2018

Storymaker Event 2018 Deelname aan het Storymakers Event 2018 van Cherry Lab. Storymaking is de nieuwe storytelling. Door deelname aan dit event verbindt Leiden brands en media door de top 100+ Nederlandse en Vlaamse online publiciste samen te brengen met meer dan 45 bestemmingen, hotels, reisorganisaties en lifestyle- en outdoor merken. Op dit evenement komen professionals in PR, online marketing, & social media samen met bloggers, vloggers, social influencers en auteurs & fotografen van online magazines, websites, powerhouses en tv makers. Het Storymakers Event 2018 vindt waarschijnlijk plaats in maart.

27.000 fans Social media via Leiden Marketing Doelstelling: interactie Doelgroep: Bewoners en Bezoekers (nationaal)

6.284 volgers

Facebook: ‘Leiden, Stad van Ontdekkingen’

6.063 volgers

Twitter: @ontdek Leiden Instagram: #ontdekleiden #loveleiden YouTube: Ontdek Leiden LinkedIn: Leiden Marketing

Pinterest, Periscope, WhatsApp, Hashtag the World,

what’s next?

788

volgers

272 volgers 79

6. Overall Key Performance Indicators Met de uitvoering van dit marketingplan 2018 beoogt Leiden Marketing het behalen van een aantal overkoepelende doelen die in meer maar ook mindere mate meetbaar zullen zijn. Daarbij wordt onderscheid gemaakt in doelstellingen op branding en het creëren van ‘awareness’ naast concrete conversiedoelstellingen. City Branding: • Het Leids Continuum integreren in de verhaallijnen • Het zijn van het onderzoeks bronpunt van de Leidse regio • Toename imago en spontane bekendheid (inter)nationaal als stad van kennis & cultuur • Het creëren van (meer) Leiden ambassadeurs • Het regisseren van city dressing Doelstellingen die meer gericht zijn op het behalen van conversie, worden gemeten met als nulpunt 2017, waarbij vooruitgekeken wordt naar 2025: • Leiden in de top 10 van beste studentensteden • Leiden in de top 3 ‘meest gastvrije stad van NL’ • Leiden heeft in Nederland 2025 een toppositie als het gaat om het aantrekken van academische wetenschappelijke congressen.

Op het gebied van toerisme en het aantal te verwelkomen bezoekers zet Leiden Marketing in op concrete aantallen: Toename bezoekers: -- verblijfstoerisme: +25% in 2025 -- dagtoerisme: +10% in 2025 -- Nationale markt: +10% -- Duitse markt: +12% in 2025 -- Vlaamse markt: + 15% in 2025 -- Amerikaanse en UK markt: +85% in 2025 Voor een volledige toelichting op onze visie richting 2025 verwijzen we graag naar leiden.nl/visie.

Budget & Begroting Leiden Marketing

Begroting 2018

Verzamelstaat LASTEN City hospitality

60.000

City branding

230.500

Remise

110.000

Regiomarketing

180.000

Cultuurlijn

600.000

Kennislijn

500.000

Bloemenlijn

50.000

Waterlijn

69.611

Pers & PR

110.000

Organisatie

475.000

VVV Winkel

700.000

RembrandtLokaal TOTAAL saldo Deze begroting is inclusief: • de exploitatie van de VVV • de exploitatie van het Expat Centre Leiden • de begroting m.b.t. de regiomarketing. 82

64.000 3.148.611 0

Bezoekadres Stationsweg 26 2312 AV Leiden Postadres Postbus 190 2300 AD Leiden +31 (0)71 516 09 90 info@leidenmarketing.nl www.leiden.nl

Ontwerp en realisatie: Campaigns&Results. Druk: drukkerij De Bink