De 13 musea van Leiden The 13 museums of Leiden
Actuele tentoonstellingen Current exhibitions
WELKOM IN MUSEUMSTAD LEIDEN
WELCOME TO THE MUSEUMS OF LEIDEN
Geen andere stad in Nederland heeft zoveel fantastische musea op loopafstand van elkaar. Krissen uit Indonesië, een anatomisch theater, een Egyptische tempel, schatten uit Japan, de botanische tuin waar de eerste tulpen in Nederland groeiden en een ontdekkingsreis door het menselijk lichaam: de Leidse musea bieden een verrassend aanbod van natuur, kunst en cultuur.
No other city in the Netherlands has so many fantastic museums within walking distance of each other. Krises from Indonesia, an anatomical theatre, an Egyptian temple, treasures from Japan, the botanical garden where the first tulips of Holland flowered, and a journey through the human body: the museums in Leiden offer an astonishing range of nature, art and culture.
Exposities, workshops en evenementen brengen deze bijzondere collecties tot leven. In de weekenden en vakanties worden kinderen getrakteerd op spannende en speelse activiteiten.
Exhibitions, workshops and events bring these exceptional collections to life. There are exciting and enjoyable activities for children at weekends and in the holidays. Be sure of a warm welcome to museum capital Leiden.
Je bent van harte welkom in museumstad Leiden.
PS. Wist je al dat diverse hotels in Leiden ook museumarrangementen aanbieden? Hierin zijn museumpassen al inbegrepen. Zie leiden.nl/hotels
PS. Did you know that various hotels in Leiden also offer museum packages? See leiden.nl/hotelstays
RIJKSMUSEUM BOERHAAVE
RIJKSMUSEUM BOERHAAVE
Europees Museum van het Jaar 2019 Rijksmuseum Boerhaave is verkozen tot Europees Museum van het jaar 2019. Het museum biedt jong en oud een kijkje in de verrassende wereld van wetenschap en geneeskunde. De wereldberoemde collectie laat zien waar het allemaal om draait: nieuwsgierigheid, creativiteit en doorzettingsvermogen. Ontdek meer over de belangrijkste ontdekkingen uit de Nederlandse wetenschapsgeschiedenis een denk mee over de grote vragen van nu.
European Museum of the Year 2019 Rijksmuseum Boerhaave has been chosen as European Museum of the Year 2019. The museum offers young and old a glimpse into the surprising world of science and medicine. The world-famous collection shows what it’s all about: curiosity, creativity and perseverance. Discover more about the most important discoveries from Dutch scientific history and think about today’s major issues.
BESMET! T/m 9 januari 2022 BESMET! gaat over uitbraken van besmettelijke ziekten, en hoe die het leven kunnen ontwrichten. Deze interessante tentoonstelling, met wetenschappelijke objecten en kunstvoorwerpen, toont een intrigerende balans tussen gezondheid en reëel risico, tussen maatschappelijke uitsluiting en empathie en tussen advies en keuze. Leuk en leerzaam Ook voor kinderen is er veel te doen. Er zijn kinder speurtochten met wiskundekoffers en dokterstassen. Schateiland is een leuke doe-tentoonstelling. En in ‘Spelen met Wiskunde’ (vanaf december) ontdek je de allerleukste wiskunde in je dagelijks leven.
rijksmuseumboerhaave.nl
CONTAGIOUS! Until 9 January 2022 CONTAGIOUS! is about outbreaks of contagious diseases and how they can disrupt life. This interesting exhibition with scientific and artistic objects presents an intriguing balance between health and real risks, between social exclusion and empathy, and between advice and choice. Fun and educational There is also a lot to do for children. There are children’s treasure hunts with maths supply cases and doctor’s bags. Treasure Island is a fun interactive exhibition about voyages of discovery. And in ‘Playing with Maths’ (as of December) you discover the most fun maths in your daily life.
Museum De Lakenhal
Karin Borghouts
MUSEUM DE LAKENHAL
MUSEUM DE LAKENHAL
Museum De Lakenhal is het museum voor beeldende kunst, geschiedenis en kunstnijverheid van de stad Leiden. Het roemruchte verleden van de stad wordt belicht in zeven collectiepresentaties, waaronder De Bakermat van de Gouden Eeuw, Leiden Universiteits stad, Het Beleg en Ontzet van Leiden en Zeven Eeuwen Leids Laken. De internationaal bekende collectie bevat tal van hoogtepunten zoals Lucas van Leydens ‘Laatste Oordeel’ (1526-27), fraai gebrandschilderd glas en schilderijen van Rembrandt en tijdgenoten. Sinds 1874 is het museum gevestigd in een monumentale, 17e-eeuwse keurhal voor wollen stoffen, die in 20172019 zorgvuldig werd gerestaureerd en uitgebreid met moderne architectuur.
Museum De Lakenhal is the visual arts, history and crafts museum of the city of Leiden. The city’s illustrious past is highlighted in seven collection presentations, including The Cradle of the Golden Age, Leiden University City, The Siege and Relief of Leiden, and Seven Centuries of ‘Leids Laken’. The internationally renowned collection contains numerous highlights such as Lucas van Leyden’s ‘Last Judgment’ (approximately 1526-27), beautifully stained glass, and paintings by Rembrandt and contemporaries. Since 1874 the museum has been located in a monumental 17th-century hall for woollen fabrics, carefully restored in 2017-2019 and expanded with modern architecture.
If Things Grow Wrong 15 oktober 2021 – 20 februari 2022 We willen sneller, groter, méér. Is dat altijd beter of groeien zo ongemerkt ook de problemen? Van kleine stress over te weinig opslagruimte op je telefoon tot wereldwijde vervuiling… If things grow wrong, dan ontstaat er groeipijn in allerlei soorten en maten. Deze groeiverslaving stellen we centraal in de nieuwe expositie in Museum De Lakenhal, die op basis van een open call is samengesteld. Uit bijna vijfhonderd inzendingen selecteerden juryleden Eva Rovers, Raki Ap, Liesbeth Staats en Wytske Visser vijftien makers die hun oplossing voor de expositie hebben uitgewerkt.
If Things Grow Wrong 15 October 2021 – 20 February 2022 We want faster, bigger, more. Is that always better, or do problems also grow unnoticed as a result? From minor stress about lack of storage on your phone to global pollution... If things grow wrong, growing pains emerge in all sorts and sizes. This addiction to growth is the central theme of the new exhibition in Museum De Lakenhal, which was compiled on the basis of an open call. From almost five hundred submissions, jury members Eva Rovers, Raki Ap, Liesbeth Staats and Wytske Visser selected fifteen artists who have worked out their solution for the exhibition. Tuesday to Sunday from 10.00 - 17.00 hrs.
Dinsdag t/m zondag van 10.00 - 17.00 uur.
lakenhal.nl
Mike Bink
scagliolabrakkee © Neutelings Riedijk Architects
NATURALIS
NATURALIS
Op ontdekking met de hele familie Een bezoek aan Naturalis begint bij zaal Leven. Hier ervaar je met alle zintuigen de schoonheid en rijkdom van de natuur. Onderweg ontmoet je een grote diversiteit aan planten en dieren. En dat is pas het begin... In de 12 meter hoge zaal De dinotijd sta je oog in oog met T. rex Trix en haar tijdgenoten. In de tentoonstelling De aarde ervaar je de krachten van onze planeet. Of waan je in een oerlandschap te midden van een mammoet en duizenden echte ijstijdfossielen. In de zaal De ijstijd mag je bovendien zelf onderzoek doen! De verleiding is een warenhuis van de liefde. Alles draait hier om voortplanting in de natuur. Een spectaculaire reconstructie van Homo erectus vind je in De vroege mens. Tot slot mag een zaal over De dood niet ontbreken in een museum over al het leven, want dood doet letterlijk leven.
A family voyage of discovery A visit to Naturalis starts at the Life gallery. Here, you will experience nature’s beauty and richness with all your senses. In the 12 metre high Dinosaur Era gallery, you will stand face to face with T. rex Trix and her fellow dinosaurs. And this is only the beginning… Head for the Earth exhibition, where you can feel the forces of our planet. Step into the Ice Age, and you will find yourself wandering a prehistoric landscape, in the midst of mammoths and thousands of real ice-age fossils. Or maybe you’d prefer to check out the warehouse of love, at The Seducation exhibition? Here, you can learn about procreation in nature. A spectacular reconstruction of Homo erectus awaits at the Early humans exhibition. Naturally, this museum dedicated to life also features an exhibition on the subject of The Death. After all, life and death go hand in hand in the cycle of nature.
LiveScience De etalage van Naturalis is LiveScience. Hier ontmoet je onze onderzoekers en collectiebeheerders zodat je kunt zien en ervaren wat er bij hun werk komt kijken. Kijk in de agenda van de website voor alle activiteiten in deze zaal. Reserveer je tickets op de website.
LiveScience The showcase of Naturalis is LiveScience. Here you will meet our researchers and collection managers so that you can see what is involved in their work. Check the agenda of the website for all activities in this room. Book your tickets on the website.
Maandag t/m zondag 10.00 - 17.00 uur. Monday – Sunday 10.00 – 17.00 hrs.
naturalis.nl
RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN
NATIONAL MUSEUM OF ANTIQUITIES
In het Rijksmuseum van Oudheden geniet jong en oud van de archeologische rijkdommen en intrigerende cultuur van de Egyptenaren, de Klassieke Wereld, het oude Nabije Oosten en het vroege Nederland. Je ontdekt de fascinerende wereld van de farao’s, Grieken, Etrusken en Romeinen.
In the Rijksmuseum van Oudheden (National Museum of Antiquities), young and old alike can enjoy the archaeological riches and intriguing culture of the Egyptians, the classical era, the ancient Near East and the early Netherlands. You will discover the fascinating world of the Pharaohs, ancient Greeks, Etruscans and Romans.
God op aarde – Keizer Domitianus 17 december 2021 t/m 22 mei 2022 Een grote, internationale tentoonstelling over Domitianus, keizer van het immense Romeinse rijk van het jaar 81 tot 96 na Chr. Zijn regeringsperiode geldt als een gouden tijdperk, maar toch loopt het niet goed met hem af en staat hij bekend als een slechte keizer. Hij werd vermoord en na zijn dood verguisd en uiteindelijk vergeten. Waarom? Wie was Domitianus eigenlijk als keizer, als staatsman en als mens? Te zien zijn meer dan 275 kunstvoorwerpen uit vele wereldmusea, in het verhaal van Domitianus’ jeugd, zijn weg naar de top tot zijn genadeloze val, in het Rome van de eerste eeuw na Christus.
God on earth – Emperor Domitian 17 December 2021 to 22 May 2022 A major international exhibition on the subject of Domitian, emperor of the vast Roman Empire from AD 81 to 96. Visitors can follow the filmic life of the emperor, his empress, and his illustrious predecessors. Domitian became emperor at 29 years of age. His reign is seen as one of the Empire’s golden ages. Yet he was assassinated, posthumously mocked and reviled, and ultimately consigned to oblivion. But what was Domitian really like as emperor?
Te bewonderen zijn onder meer portretten en standbeelden van Domitianus en leden van de keizerlijke familie, fragmenten van fresco’s en mozaïeken uit chique villa’s en paleizen, godenbeelden, sieraden van goud en edelstenen, luxe glaswerk, servies en grafmonumenten van de elite, in een levendig decor met film, animaties en 3D reconstructies van het oude Rome.
rmo.nl
The show will feature a fine selection of masterpieces from the first century AD, the heyday of the Roman Empire: portraits and statues of emperor Domitian and members of the imperial family, fragments of murals and mosaics from elegant villas and palaces, statues of gods and goddesses, luxury jewellery, glassware and dinner services, and funerary monuments of the élite. Film, projections and 3D reconstructions give a picture of life of the city of Rome as it looked in the first century AD, with its spectacular new monuments.
CORPUS
CORPUS
In CORPUS beleef je in 55 minuten een spectaculaire ‘reis door de mens’! Maak in het 5D-harttheater een duizelingwekkende ‘reis’ als rood bloedlichaampje, adem mee in de longen, spring op de tong, loop door het oor, verwonder je in de hersenen en verbaas je over je eigen fantastische lichaam.
Discover how your ingenious body works in CORPUS ‘journey through the human body’! In the 5D heart theatre, take a trilling ‘journey’ as a red blood cell, take a breath in the lungs, jump on the tongue, walk through the ear, admire the brain and be generally amazed by our own fantastic body.
Begeleid door een audiotour – beschikbaar in 8 talen – beleef je in groepen van maximaal 16 personen de ‘reis door de mens’. Na de ‘reis’ leer je nog meer over je eigen lichaam en het belang van veel bewegen, verantwoord eten en gezond leven in ‘mijn CORPUS’ het interactieve gedeelte. Hier vind je bijzondere exhibits en games met een schat aan extra informatie over het menselijk lichaam. Je kunt daar ook een leuke & leerzame speurtocht doen. Een gemiddeld bezoek aan CORPUS duurt 2,5 uur. CORPUS is geschikt voor alle generaties! Minimumleeftijd 6 jaar.
Guided by an audio tour (available in eight languages), in groups up to 16 persons you will experience the ‘journey through the human body’. After the ‘journey, you will go on to learn about the importance of lots of exercise, responsible nutrition and healthy living in ‘my CORPUS’, the interactive part of the experience. Here, you will find a wealth of additional information about the human body. In ‘my CORPUS’ you can also take part in a fun and interesting scavenger hunt. The average visiting time for CORPUS is 2,5 hours. CORPUS is a fun experience for everyone. Minimum age is 6 years.
CORPUS werkt met tijdsloten dus reserveer op tijd via corpusexperience.nl of bel 071 75 10 200.
CORPUS uses time slots so book on time via corpusexperience.nl or call +31(0)71 75 10 200.
‘reis door de mens’
corpusexperience.nl
‘journey through the human body’
SBU
EG ERW RG
Leiden Centraal
AL B U INI SD
F REE
WASSE NA
12
ARSEW EG
TD OR DIF
EF RE
ENAAR W SCASS
RSEWEG
HU
WASSENAARSEWEG
A44
NWEG DARWI
STA TIO NS
• 4 Hortus botanicus Leiden
VESTG R
KORT GALGEWATER
galgewater
DOC
W E D D EST
YL EL
AA
EG
GALGEWATER
Rijn
RL TO
• 6 Museum De Lakenhal
N
CH O
• 7 Japanmuseum SieboldHuis HA AG S
ES
NOORDEINDE PLEIN
G HAA
G WE
7
Leiden American Pilgrim Museum
URG
ACHT AZENGR GROENH
G WE AG HA
R A P E NB
N
M
EG SW OR
RAP EN
SI
EL NG
AA YL EL
• 9 Erfgoed Leiden | Heritage Leiden
AAT
W IT TE
RL
E NOORDEIND
NDTS TR
DO CT O
G
RE MB RA
WE RS MO
• 8 Molenmuseum De Valk Mill Museum D e Valk
EEG
U
MORSSTRA AT
EG RSW MO
• 5 Rijksmuseum Boerhaave
G WE AG HA
EG
N206
AG WE G
DOELEN
13
OR SW EG
STEEG
4
M
M
OR SW EG
HA
AA N
GEL E SIN
LYL
WITT
LE
ADE SCHIEK
DO CT OR
LE
LYL AA CORPUS ‘reis door de mens’ N CORPUS ‘journey through the human body’
M OR
M OR
SW
RIJN EN
• Leids Wevershuis | The Leiden 11 DOWeaver’s House C
1e BINN EN
19
EG W
MA
AG WE G
UW
A
ANLAAN PLESM BEES
RAAT
MST NAR
HA
O CH
T SIN
EG
S SE AG
HT AC
SW
HA
PLESMANLAAN
AT STEENSTRA
G EL RSSIN MO
N PLESMANLAA
• 2 Rijksmuseum van Oudheden National Museum of Antiquities • 3 Museum Volkenkunde
BIN 2e T S VE
mor ssin gel
3 LAAN
• 1 Naturalis Biodiversity Center
TO R
EF RE
NWEG DARWI
SC HP HO LW EG
PLESMANLAAN
PLESMAN
• 12
TD OR DIF
G WE
N SA
N206 N206
• 10
LD
ANLAAN PLESM
N PLESMANLAA
Academiegebouw Academy Building
• 21
Sterrewacht Leiden Leiden Observatory
• 22
Young Rembrandt Studio
• 23
Young Rembrandt School
HAAG WEG
n
• 20
GE SIN L
LA HILL URC CH
n
TE
Morspoort
AN
• 19
21 W IT
Koornbrug
LA HILL URC CH
• 18
rij
jn
Stadhuis | City Hall
HAAG WEG
Ri
Hooglandse Kerk
• 17
T TGRACH ENVES 5e BINN
N AA
• 16
EL ING TE S
N AA
YL EL RL O CT
• De Burcht | Citadel 15
WIT
Pieterskerk Leiden
YL EL RL O CT
• 14
DO
Universitaire bibliotheken Leiden Leiden University Libraries DO
F
• 13
rij
N206
SEWEG
SV E
LUMC
1
W W
TT ER
SAND
N SA WASSENAA
AN
Ri
jn N HILLLAA CHURC
N HILLLAA CHURC
N206
STERRENWAC HT
L AA
wi t
W
EG
OL W
De 13 musea van Leiden
kva art
HAARLEM MERWEG
SC HI PH
WILLEM DE Z
T STRAA EVAAR KOR
ST. JORISSTEEG
LEVENDAAL
L
G
T CH RA EG ER 4e BINNENVESTGRACHT
PLANTSOE N
JAN VAN HOUTKADE
H U LPWERFB RUG
SING EL IN G EL
KALVERMARKT
ZI JLS
ge l
zij
l s in
RACH T ORANJ EG
STRAA T LANG E
GRAC HT
N NPLEI LAKE
h e re n HEREN GRACH T
RACH T
WAARD GRAC HT
g ra ch
t
EL G IN
NIEUWE RIJN
UTRECHTSE VEER
ERD
LEVENDAAL
GORTESTRAAT
4e BINNENVEST-
HOGEWOERD
PLANTAGE
LEVENDAAL
N PLA
GORTESTRAAT
GRACHT
P LANTSOEN
ud s e s i ng e l wo
Z
HOGE RIJNDIJK
AN LA GE TA
O W
zo
ER
et
ET
er
O
ZOETERWOUDSESIN GEL
LS ZIJ
UTRECHTSE VEER HOG EWO
ORANJEBOOMSTR.
RKT GARENMA
TRAAT D O EZAS
N DA A
VESTES TRAAT
UITERS TENIEUWE RIJN
HOGE WOERD
LEV E
OOS TERK ERKS TRAAT
ZOETERWOUDSESINGEL
UR
Van der Werfpark
KERK STEEG-
TSOEN
JN
EL ZUIDSING
P L AN
W E RI
HER EN
OORT NIEU
HOEFSTRAAT
TE S ING EL
KLOKP
G
HAVEN
LANG ESTRA AT
JE
AN
AAT
RIJNSTRAAT
AT
RAAT
ADE HAVENK
HERENG
RA
VERV ERST
R.
VESTES TRAA T
ST
IJN
L
RIJN
RIJNSTRAAT
n
ER
MID DE L STE GRA CHT
rij
UW
IGRA CH T
e
IE
N
w
A TR ES
HU
HO OIG RAC HT
MID DEL WE G
G L A N DS E K ER KGRACHT
H OO
eu
E BR
G E BRU
G
ST E E N S C
STEENSCHUUR
BO ISO TKA DE
NG
R EN
SI
EL
AAT
G NSWE
HE
SE
STR AAT
UD
HA ENSC LA M M
NSTR
WIT
ENEST EEG
NG E
HERENSINGEL
ORANJ EGRA CHT
ZANDS TRAAT
VOLM O GRACHLENT
W
AT
NSTR
GR O
HOO
T
EU NI
10 ni
RK
T
ERST LEMM
E OUD
L
VEST
11
16
VLIET
9
G TEE GS
LANG
RA P EN B URG R AP ENB UR G
VLIET
AT RSTRA KAISE
SIN GEL
R BU
A RM TE BO
G
LD S
TWEELIN GSTRAA T
PAPEGA AIS BOLWER K
E T AA
BRU
sc
l
15
18
N- EG OR TE KOUG S BR
T RAA
HAAR
RIJN
GSTR
17
SINGE
KAASMARKT
HOO
G EE ST AN
R ST
E NG
EVE
AAT
IR. DR IESSE
RAAMSTEEG
in g e
E OUD
AAT
S TI LL S
EE BR
LA
EEG WST NIEU
HERENSTEEG
stee n
N ZO N
RFSTR ER WE
ijn oude r
ET
T
G
G NBUR RAPE G NBUR RAPE
tte s
ER
22
AN
WIT TE
AK
M RS AA
14
20 ur
G
RK KE G RS EE T E ST P IE O O R CH
RKHOF
EG KSTE KLO
hu
NM D EG AN E M STE
M
KE
PIETERS
AS T IN
VAN D
T ERFSTRAA
OUDE
OU DE
T HAARLEMMER STRAA
E MA R
G EE ST
EN UW
O VR
S
AR
W VAN DER
RIJ N WE NIEU VISMA RK T
G RU
H AC
STE E
R KG
OOL
T RACH
EF DI
E TE
23
2
TH CA
OUDE V EST
DONK ER STEEG -
NIEUWE BEES MARKT TEN-
KT MAR
PRINSE SS KADE E-
TURF
BR EE ST RA AT
LA NG EB
ER RSK
NBURG
PAPENG
SCH
PI E TE
LANGE BRUG
G EE
GEL
GRAC HT
HERENGRACHT
AA LM AR KT
LANG E
HOUTMARKT
STI LLE RIJN
HER ENSI
OUDE HERENGRACHT
STRAAT
Huigpark
HOUTMARKT
ARKT
CLARENSTEEG
ge l
DRUCKERSTR.
Hartebrugkerk
OUDE S IN
T GREVENSTR AA
BRE E
Marekerk
ENKERK VROUW STEEG KOOR
st
G
MM ERS TRA AT
OUDE VE ST
JAN VOSSENSTEE
5
LANGE SIN AGNI ET ENSTRAT AT
ou de ve
RE E MA NG LA
MM
LANGE MARE
BOO
MARE
APO THE KER SDI JK
OUDE SIN GEL
CAECILIAS TRAAT
m ar es in
LANGE GRACH T
Politie
OUDE VEST
CILIA STRAA T
ARL E
MARE
OUDE VEST
HA
LANGEGR ACHT
MARKTSTEEG
6
OUDE SINGEL
STENARKT
KORTE
NIEUWE LAMMERMARKT
AAT STR AAT AG
GEL
3e BINNENVESTGR.
LANG ESTRA AT
MARESIN
LAMMERMARKT
CAE
L
KRAAIERSTRAAT
e rsing el
8
EN NN CHT RA TG
GE
PELIKAANSTRA AT
F
IN
MARESINGEL
EL I NG RES MA
R IJ NS
ER
urg
MARE S
STEG R.
NW
GE L
sb
MID DEL
IN
rijn
LE
UITE RSTE GRA CHT
L GE BU RG ER SIN
MO
NS BU RG ER S
HAARLEMMERW EG
LD
Leiden R IJ
The 13 museums of Leiden
haa rlem me rtre
SC HU TT ER SV E
WIJGERLAAN
NL VE
N AA
JAPANMUSEUM SIEBOLDHUIS
JAPAN MUSEUM SIEBOLDHUIS
Japanmuseum SieboldHuis biedt het mooiste uit Japan in een Hollands historisch huis. Bekijk de prenten, fossielen, keramiek, geprepareerde dieren, oude landkaarten en andere schatten die in de 19de eeuw verzameld zijn door de Beierse arts Philipp Franz von Siebold. Bezoek ook de tijdelijke tentoonstellingen waarin Japanse kunst en cultuur te bewonderen zijn in Siebolds voormalige woonhuis.
Japan Museum SieboldHuis offers Japan’s finest in a historic Dutch residence. Admire the prints, fossils, ceramics, mounted animals, maps and other treasures that were collected by the Bavarian doctor Philipp Franz von Siebold during the 19th century. Also visit the temporary exhibitions that feature Japanese art and culture in Siebold’s former home.
Schoonheid in detail. 20ste-eeuws Japans lakwerk 17 september t/m 5 december 2021 Sōsaku hanga. Creatieve prentkunst uit Japan 17 december 2021 t/m 13 maart 2022
Splendour in detail. 20th century Japanese Lacquer 17 September - 5 December 2021 Sōsaku hanga. Creative prints from Japan 17 December 2021 - 13 March 2022
Het hele jaar door worden er verschillende activiteiten georganiseerd zoals workshops, lezingen en rondleidingen. Voor kinderen is er een gratis speurtocht.
Throughout the year, various activities will take place, such as workshops, lectures and guided tours, and children can take part in a free treasure hunt.
Kijk voor meer informatie en het actuele programma op de website.
For additional information and an up-to-date programme, please visit the website.
sieboldhuis.org
MUSEUM VOLKENKUNDE
MUSEUM VOLKENKUNDE
Museum Volkenkunde is een museum over mensen. In het monumentale pand aan de Singel presenteert het museum wisselende exposities.
Museum Volkenkunde is a museum about people. The museum presents changing exhibitions in the monumental building on the Singel.
De vaste tentoonstelling bevat objecten uit acht cultuurgebieden. Voorwerpen die stuk voor stuk een menselijk verhaal vertellen. Van Oceanië tot de Noordpoolgebieden en van Geisha tot de Boeddha. In de speciale kinderruimte kunnen kinderen interactief hun eigen ideale wereld vormgeven. In Museum Volkenkunde ontdek je dat we op de verschillen na, allemaal hetzelfde zijn.
The permanent exhibition contains objects from eight cultural areas. Objects that all tell a human story. From Oceania to the Arctic and from Geisha to the Buddha. In the special children’s area, children can interactively shape their own ideal world. In the Museum of Ethnology you will discover that, except for the differences, we are all the same.
AZTEKEN t/m 20 februari 2022 Een unieke kans om in Nederland meer te weten te komen over de iconische Azteken cultuur in al haar facetten. Dankzij bruiklenen uit internationale musea en actuele kennis biedt deze expositie behalve de nieuwste inzichten ook volop intrigerende topstukken. Vele daarvan zijn nog nooit eerder buiten Mexico te zien geweest. AZTEKEN is de moeite waard voor jong en oud. Zo is er voor families een interactieve route en kun je in het Azteken atelier terecht voor creatieve opdrachten.
volkenkunde.nl
AZTEC until February 20, 2022 A unique opportunity to learn more about the iconic Aztec culture in all its facets in the Netherlands. Thanks to loans from international museums and current knowledge, this exhibition offers not only the latest insights, but also plenty of intriguing masterpieces. Many of these have never been seen outside of Mexico before. AZTEC is worth seeing for young and old. For example, there is an interactive route for families and you can go to the Aztec studio for creative assignments.
MOLENMUSEUM DE VALK
MILL MUSEUM THE VALK
Molenmuseum De Valk is een stellingmolen uit 1743. Het is de laatste originele molen van de negentien die ooit op de Leidse stadswallen stonden. Als icoon van Leiden torent de molen boven de stad uit.
Mill museum De Valk (The Falcon) is a tower mill dating from 1743. It is the last of the original 19 mills that once stood on Leiden’s city ramparts. Like a true icon, the mill towers over the city.
Kom eens kijken in de molen. Beneden loop je de molenaarswoning binnen. De enige bewaard gebleven stadsmolenaarswoning in Nederland ademt nog de sfeer van rond 1900. Na de dood van molenaar Willem van Rhijn in 1966 werd de molen pas een museum.
Come and visit the mill. On the ground floor, you will enter the miller’s living quarters. It is the only preserved town miller’s residence in the Netherlands, and it still has the feel of the 1900s. The mill did not become a museum until after the death of miller Willem van Rhijn in 1966.
Bezoek alle zeven verdiepingen en vorm je een beeld van het leven en werk van de molenaar van vroeger. Op de eerste verdieping draait de 4-talige film over de Leidse molens en de ontwikkeling en de werking van molens. Eenmaal op de omloop, heb je een prachtig uitzicht over de stad. Een bezoek aan Molen De Valk in Leiden is geschikt voor kinderen en volwassenen. Voor rondleidingen en meer bezoekersinformatie kijk op de website.
Visit all seven stories of the museum, and get an idea of the life and work of the miller back in the day. On the first floor you can watch a film (available in four languages) about the mills of Leiden and the way mills in The Netherlands were developed. Once you get to the gallery, you will enjoy a splendid view of the city. A visit to Molen de Valk is an interesting outing for both adults and children. For guided tours and additional information, please visit the website.
molenmuseumdevalk.nl
LEIDEN AMERICAN PILGRIM MUSEUM
LEIDEN AMERICAN PILGRIM MUSEUM
In een prachtig pand in de Beschuitsteeg, dat uit de 14e eeuw stamt, huist het Leiden American Pilgrim Museum. Het museum vertelt de verhalen van de Pilgrims, de oprichters van New England (USA). Meubels uit Pilgrim-tijden tonen aspecten van het dagelijks leven en gebeurtenissen met betrekking tot de Pilgrims worden geïllustreerd door de bijzondere verzameling zestiende- en zeventiende-eeuwse kaarten en gravures van kunstenaars als Gerard Mercator, Adrian van de Venne, Adriaen van Ostade en Jacques de Gheyn.
The Leiden American Pilgrim Museum is in a beautiful building on the Beschuitsteeg that dates from the 14th century. The museum tells the stories of the founders of New England, the Pilgrims. Furnishings from Pilgrim times show aspects of daily life, while events involving the Pilgrims themselves are illustrated with a remarkable collection of sixteenth and seventeenthcentury maps and engravings by such artists as Gerard Mercator, Adrian van de Venne, Adriaen van Ostade and Jacques de Gheyn.
Behalve de geschiedenis van de Pilgrims is hier goed te zien hoe men in de Gouden Eeuw in Leiden woonde. Het museum staat vol meubels, huisraad en attributen uit die tijd. Kijk voor actuele openingstijden op de website.
Apart from the history of the Pilgrims, you can see how people lived in Leiden during the Golden Age. The museum is full of furniture, household goods and items from that period of time.
For current opening times, please visit the website.
leidenamericanpilgrimmuseum.org
HORTUS BOTANICUS LEIDEN
HORTUS BOTANICUS LEIDEN
Kom genieten van de prachtige collecties in de tropische kassen en tuinen in de oudste botanische tuin van Nederland. In 1590 gesticht door de Universiteit Leiden en in 1594 ingericht door Carolus Clusius (1526-1609) als tuin voor onderwijs en onderzoek. In deze groene schatkamer vindt u zeldzame planten uit Zuidoost- en Oost-Azië, Zuid-Europa en ZuidAfrika waarvan sommige in de natuur zelfs bijna zijn uitgestorven.
Come enjoy the beautiful collections in the tropical glasshouses and gardens in the oldest botanic garden in the Netherlands. Founded in 1590 by Leiden University and set up as a garden for education and research in 1594 by Carolus Clusius (1526-1609). This treasure trove of nature allows you to encounter rare plants from South-East and East Asia, Southern Europe and South Africa, some of which are almost extinct in the wild.
Dit najaar is er genoeg te doen en te beleven in de Leidse Hortus. Sluit aan bij een van de vele rondleidingen, bezoek een stoepplantjesconsult of wandel op eigen gelegenheid door de tuin met een gratis wandelboekje. Van november 2021 tot maart 2022 organiseert de Hortus een maandelijkse Wintermiddag, waar bezoekers het thema ‘Licht’ kunnen ontdekken. Luister naar de uitleg van bevlogen Hortusonderzoekers of woon een van de spannende proefjes bij in de frisse buitenlucht.
This autumn there is plenty to do and experience at the Hortus in Leiden. Join one of the many guided tours, visit a pavement plant consultation or walk through the garden on your own with a free walking booklet. From November 2021 to March 2022, the Hortus organises a monthly Winter Afternoon, where visitors can discover the theme of ‘Light’. Listen to the explanation of enthusiastic Hortus researchers or attend one of the exciting experiments in the crisp open air.
hortusleiden.nl
Ralph Reniers
MEER MUSEA IN LEIDEN
MORE MUSEUMS IN LEIDEN
ERFGOED LEIDEN EN OMSTREKEN
HERITAGE LEIDEN AND SURROUNDING AREA
Ontdek meer in ons verleden. Met 17 kilometer archief, 3.000 dozen archeologisch materiaal en informatie over 2.850 monumenten is Erfgoed Leiden de plek om te speuren naar verhalen uit het verleden. Op de website vind je al veel informatie. Liever zelf op onderzoek uit? De medewerkers helpen je graag.
With more than seventeen kilometres of centuries-old archive, 3,000 boxes of archaeological material and information about 2,850 monuments. On the website you can find a lot of stories and material incluiding photos and old maps. Do you prefer to dig deeper? The staff will be pleased to help you.
ERFGOEDLEIDEN.NL
Kees Hummel
MUSEUM HET LEIDS WEVERSHUIS
MUSEUM THE LEIDEN WEAVER HOUSE
Een origineel Wevershuis waarvan de bewonersgeschiedenis teruggaat tot 1560. De plek waar het huis staat kwam omstreeks 1350 binnen de stad te liggen. Ondanks bewoning tot 2001 heeft het pand zijn oorspronkelijke karakter grotendeels behouden en vormt nu, incl. een sobere inrichting, het museum.
An authentic Weaver House, with a residential history dating back to 1560. By the year 1350, Leiden had expanded to the extent that the Weaver House area now lay within the city limits. Despite the fact that the house was inhabited up to 2001, the building generally maintained its original character. Today, the Weaver House serves as a museum.
• ‘Plooien’ door Sylvia ten Kley (fijn naaldwerk) en Anne Maryken (bronzen beelden) T/m 31 oktober 2021
• ‘Pleats’ by Sylvia ten Kley (fine needlework) and Anne Maryken (bronze statues) Until 31 October 2021
• ‘15 jaar TEGENDRAADS’ door textielcollectief Tegendraads 6 november - 12 december 2021
• ‘15 years CONTRARY’ by textile collective Tegendraads 6 November - 12 December 2021
• ‘Contrast/rijk’ door Erna van Samsbeek (keramiek en textiel) 8 december 2021 - 6 maart 2022
• ‘Contrast/rich’ by Erna van Samsbeek (ceramics and textiles) 8 December 2021 - 6 March 2022
WEVERSHUIS.NL
Langebrug 89
YOUNG REMBRANDT STUDIO
YOUNG REMBRANDT STUDIO
In dit prachtige 17e eeuwse huis, leerde de jonge Rembrandt schilderen, tekenen en etsen. Binnen is een leuke Rembrandt souvenirwinkel te vinden en wordt de bezoeker meegenomen in een geweldige 7 minuten durende video experience. Maak kennis met de jonge Rembrandt en de belangrijkste sleutelfiguren in zijn leven, zijn unieke talent en de toegepaste kunst van het maken en mengen van verf uit exotische mineralen. Een mooie terugblik op de eerste 25 jaar van het leven van één van de grootste meesters ooit.
This lovely 17th century house is where the young Rembrandt learned to paint, draw and etch. There is a unique Rembrandt souvenir shop inside and visitors are taken on an amazing 7-minute video experience. Meet the young Rembrandt and the most important key figures in his life, his unique talent and the applied art of creating and mixing paint from exotic minerals. A beautiful look back at the first 25 years of the life of one of the greatest masters of all time.
ratis entree. Dinsdag - zondag 12.00-17.00 uur, G in vakanties ook open op maandag.
Free entrance. Tuesday - Sunday 12.00-17.00 hrs, during holidays also open on Monday.
leiden.nl/jongerembrandt
leiden.nl/youngrembrandt
Lokhorststraat 16
Kees Hummel
YOUNG REMBRANDT SCHOOL
YOUNG REMBRANDT SCHOOL
Laat je schetsen bij de Latijnse School!
Get sketched at the Latin School!
Vanaf zijn zevende ging Rembrandt van Rijn naar de Latijnse School, van 1616 - 1620. De Latijnse School was de voorloper van het huidige gymnasium en was bedoeld als vooropleiding voor de universiteit. Er werd alleen in Latijn gesproken en les gegeven. Hier leerde Rembrandt ook voor het eerst schetsen. Hij volgde er tekenlessen van Henricus Rieverlinck, zijn eerste tekenleraar.
At the age of seven Rembrandt van Rijn went to the Latin School during 1616 - 1620. The Latin School was the predecessor of the current gymnasium and was intended as a preliminary education for the university. They spoke and taught only in Latin. Here Rembrandt also learned to sketch for the first time. He took drawing lessons from Henricus Rieverlinck, his first drawing teacher.
Het prachtige gebouw is helaas niet te bezoeken. Wel bevindt zich op de begane grond de ‘Young Rembrandt School’. Bezoekers kunnen zich hier - als ze naar binnen kijken - door de meester zélf laten schetsen! De van jou gemaakte schets is gratis te downloaden op de website.
Unfortunately, the beautiful building cannot be visited. But you can find the “Young Rembrandt School” on the ground floor. Visitors can - if they look inside - be sketched by the master himself! The sketch that is made of you can be downloaded for free on the website.
Openingstijden 09.00 - 20.00 uur
Opening hours 09.00 - 20.00 hrs.
leiden.nl/latijnseschool
leiden.nl/latinschool
stadswandeling Leiden
DE LEIDSE LOPER
stadswandeling Leiden
HOFJES WANDELING stadswandeling Leiden
achterzijde
Uitleg symbolen ND MO AR W
VE GE RA ST RS AT
ND ER W EG
RLAAN
GOOIM EE AAN
ER L IME GO O
GO OI ME ER
HAARLE MMERW EG
GSTRAA T
PAPEGAA ISBOLWERK
TWEELIN
RFBRUG
H U L PWE
RAAT
VOLMO GRACHLENT
ZANDS T
KLOKP OORT
KALVERMARKT
PELIKAANSTRAA T
ZUIDSIN
LANG ESTRA AT
GRAC HT
OOS T ER K ERKS T
cht
VESTEST RAAT
LEVENDAAL
UTRECHTSE
GR
GORTESTRAAT
4e BINNENVEST-
4e BINNENVESTGRACHT
GRACHT
OE P L ANTS N
Z
O
ZOETERWOUDSESINGE L
HOGEWOERD
LEVENDAAL
GORTESTRAAT
HT
PLANTSOEN
JAN VAN HOUTKADE
RIJNSTRAAT
LEVENDAAL
RIJNSTRAAT
RE GE
AC
EGRAC HT
NIEUWE RIJN
UTRECHTSE VEER
HOG EWOE RD
AA L
ORANJ
GRACH T
LANG ESTRA AT
HEREN
HEREN GRACH T
VESTES TRAAT
LSTE GRA CHT
NIEUWE RIJN
HOGE WOER D
END
HOEFSTRAAT
KAD E
MID DE
N IE U WE R IJ N
LEV
KRAAIERSTRAAT
KT
BO ISO T
SING EL
N206
UITER STE G RAC HT
JE
GARENMAR
Van der Werfpark
RAAT
Benieu o.a. ve LANGEST RAAT
UITERS TE-
KERKSTEEG
here ngra
DE L STEG R. M ID
LWE
HOO IGRA CH T
G
GL ANDSE KE RKGRACHT
HOO
MIDDE
AT
HOO IGRA CHT
RA
ET
AG WE G
HAAG WEG
ST
ST. JORISSTEEG
HP HO
SC
EG
MO RS W
RS W EG MO
W
IJN
VLIET
L GE SIN
ri jn
ER
G
ORANJEBOOMSTR.
HA AG SE SC HO U
EG
OM ME DIJKS EW
H
HAVEN
IJN
IR. DR IESSE NSTR AAT
ESTEE G
R
Naast Rembr Leidse geven elkaar
HERENGRACHT
N
AT RSTRA EVAA KOR
TE
AN
WIT TE
HOUTMARKT
n
KT
rij
AR
GA
NS
VE RV ERST
OUDE HERENGRACHT
e
IE UW
N
w
BRUG
W IT
LA HILL URC CH
Erfgoed Leiden en omstreken
HOUTMARKT
EU
eu
T TRAA
E LANG
VLIET
n
12
GR OEN
STEENSCHUUR
RAAT D O EZAST
R ij
el
ER OUD
KAASMARKT
ijn
NI
ELDS
T RAA
NEV
RAPENB URG
G
HAARLE
NO R T E EG KO G S U BR
ni ERM T BO
BUR
SINGEL
TR. MMERS
Museum Het Leids Weverhuis
E RIJN
EG STE RG BU
T ES BRE
P EN
GEL SIN MARE
oude r
JN E RI
VISMARKT
EG STE AN
W NIEU
EEG WST NIEU
AT RSTRA KAISE
RA
DRUCKERSTR.
ARE
OUD
RAAMSTEEG
sing
WIT TE S ING EL
T GREVENSTRA A
EM
HAARLEMMERSTRAAT
G BRU
sc
F EE DR OF SH EN
wi tte
RS
SM AAR M
OUDE
GE
steen
HERENSTEEG
L GE
AA
EV ST
Sterrewacht
AAT WERFSTR VAN DER
LAN
G
BURG
E SIN
L LY R LE
CHT NENVESTGRA 5e BIN
O CT DO
WITT
ZON
ur
13
AN
KE
AT
RAPEN
NBUR RAPE
Pieterskerk
9
10
STERRENWAC HTL A
EG
RA
G
TEEG KLOKS
hu
E AS T IN
RK S KE EG ER S T E P IETO O R CH
ERKHOF PIETERSK
8
NG
EG
T ES BRE
ST E E
TE
AR
N MA DE AN G M TEE S
G RU
OOL
GEL
Hortus botanicus Leiden
Universiteitsbibliotheek
FS
AT FSTRA
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, 23 in een De Burcht opgeslagen systeem of worden overgezet in welke22 vorm dan ook (elektronisch, fotokopie of anderszins) zonder toestemming van de uitgever. Deze uitgave is Stadhuis Hooglandse 18 met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Kerk 19 21 van alle Wij hebben ons best gedaan 20 om Leiden Americaneigenaar te afbeeldingen de rechtmatige 16 Pilgrim Museum achterhalen en hier te vermelden met de daarbij behorende credits. De redactie, noch de15 uitgever kan aansprakelijk worden gesteld voor schade als gevolg van eventuele 14en/of onvolkomenheden. onjuistheden
TH CA
DIE
17
7
langs de hoogtepunten. 11
N
ES TR AAT
LA NG EB
HERE
in vrijh is ook 1606 h
T
OUDE VEST
R ER WE VAN D
LA
SCH
HT GRAC PAPEN
E SIN WITT
ENS H O F DREEF
SCHIEKADE RIJN EN
HOUTSTRAAT
STEEG DOELEN
RIJN
AA LM AR KT
REMBRA ROUTE LANG EGRA CH
GEL
OUDE V EST
EG JAN VOSSENSTE
LANGE BRUG
T CH GR A ER K RSK
6
LANGE MARE
BR E URG RAPENB
5 ACHT AZENGR
STIL LE
OUDE S IN
CLARENSTEEG
Hartebrugkerk
Rijksmuseum van Oudheden
1 uur en 45 minuten stadswandeling
GEL
Marekerk
NKERKVROUWEEEG KOORST
A RKT
STRAAT
Ontdek de Pilgrimhistorie van Leiden: een bijzondere stadswandeling
AA N
MARE
BR E E
Japanmuseum SieboldHuis
EG AGW HA
DOC TO R LEL YL
MARE
E NOORDEIND
GROENH
Rijksmuseum Boerhaave
24
PI E T E
EL NG
SI
CAECILIAS TRAAT
LAN AGNIETEGE SINT NSTRAA T
RAPENBURG
IT TE
EG SL IKST E T RAAT R E M BRANDTS
W
STEE G
EG GW HAA
BOO MM
4
ASTRA AT
APO THE KER SDI JK
GALGEWATER
WEDDE
3
OUDE SIN
OUDE VEST
HAA RLEM ME RSTR AAT
galgewater
NOORDEINDE PLEIN
WEG RS MO
CAE CILI
GRACH T
Contact Leiden Marketing, oude vest info@leidenmarketing.nl
OUDE VEST
MORSSTRAAT
Rij n
MARESIN GEL
LANGE
Politie
OUDE VE ST
KORT GALGEWATER
EG SW
MARKTSTEEG
R MO
EL
3e BINNENVESTGR.
LANGEGR ACHT
25
OUDE SINGEL
NG
Met dank aan Erfgoed Leiden en maresingel Omstreken, Museum De Lakenhal, Pieterskerk Leiden, e.a.
LAMMERMARKT
Museum De Lakenhal
MARE SI
MARESINGEL
e rsingel
KORTE
1
BEESTENMARKT
2
Benieuwd geworden? De wandelingen zijn verkrijgbaar bij de VVV Leiden.
N206
S T EV
A44
T RAA MST
urg
LAMMERMARKT
AAT TSTR AGAA
N
DO CTO RL
EG
NAR
T SIN
en Marlijn Kok Vormgeving Campaigns&Results Fotografie Kees Hummel e.a.
EL
sb
RF
NIEUWE
AA
AN
ED IJK SE W
HT
rijn
WE
Morspoort
A YL EL
OM M
1 uur en 50 minuten stadswandeling
LYL
die je laat kennismaken met de mooiste plekjes van Leiden. Veel historische monumenten en bijzondere doorkijkjes zijn doorgaans moeilijk te met Augmented vinden. Reality op De Leidse Loper biedt uitkomst en geeft historische locaties een mooi en duidelijk overzicht van deze plekjes.
morssingel
BU RG ERSI NG
LEN
Molenmuseum De Valk
EN- T BINN CH 2 e GRA T V ES
Museum Volkenkunde
LE
EG W W
RIJ NS
MO
R
TOR
10
EenDEbijzondere LEIDSE LOPER stadswandeling langs de hoogtepunten 16 De Leidse Loper is een bijzondere rondwandeling van Rembrandt & de Gouden Eeuw. door Leiden. Deze wandeling is dé wandeling
D
stadswandeling Leiden
15
23 22Niets uit deze Alle rechten voorbehouden. uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een systeem of worden 20 19 overgezet in welke 21 vorm dan ook (elektronisch, fotokopie of anderszins) 18 zonder toestemming van de uitgever. 17Deze uitgave is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Wij hebben ons best gedaan om van alle afbeeldingen de rechtmatige eigenaar te achterhalen en hier te vermelden met de daarbij behorende credits. De redactie, noch de uitgever kan aansprakelijk worden gesteld voor schade als gevolg van eventuele onjuistheden en/of onvolkomenheden.
W W OU
STA TIO NS
AT STEENSTRA
13
12
H SC
Leiden
LUMC
Naturalis Biodiversity Center
PLESMANLAAN
EG
Dit bo achter en ruim dan ve ideale wande
Uitgever Leiden Marketing Redactie Lucien Geelhoed, Susan Suèr
SC HU TT ER SV EL
GEL RSSIN MO
8
SE AG HA
N PLESMANLAA
WIJGERLAAN
© 2020 Leiden Marketing, 2e druk.
D
ANLAAN PLESM
DO C
Leiden, waar Rembrandt het licht zag.
14
SC HU TT ER SV EL
EG W
PLESMAN LAAN
N11
N206
HOFJES ROUTE
PILGRIMS ROUTE
NWEG DARWI
N206
RTD IFO ND SA
24
Contact Leiden Marketing, info@leidenmarketing.nl
WILLEM DE Z
In de voetsporen van de Pilgrims
REEF
Leiden is niet alleen de stad waar Rembrandt van Rijn het licht zag. Het is Leiden Centraal ook de stad waar de Pilgrims, de ‘founding fathers’ van Amerika, tussen 1609 en 1620 in vrijheid konden wonen en werken. Zij woonden in een van de 35 hofjes die Leiden rijk is. Naast de Rembrandt Route is er ook een Pilgrims Route, Hofjes Route en De Leidse Loper beschikbaar. Deze symbolen geven aan op welke locaties deze routes elkaar kruisen.
Museum De Lakenhal, e.a.
Leiden is met haar 35 hofjes een echte hofjesstad. 3 2 4 hofjes uit alle tijden Met deze wandeling langs van de late middeleeuwen en de 17e eeuw tot aan N206 5 het industriële tijdperk eind 19e eeuw - ontstaat een prachtig beeld van de rijke schakering en 7 6 Inclusief informatie over variatie aan Leidse hofjes. welke hofjes toegankelijk zijn voor publiek.
N206
W AR
Met dank aan Erfgoed Leiden en Omstreken,
25
1
A44 A4
haarlemme rtrekvaart
EG
AN LA
WEG
AW
HAARLEMMER
M
AN
DONKE RSTEEG
JA L
LL E MD EZ WIJ GER LA
GSTR AAT
.T
N206
E EG
UR G
stadswandeling Leiden
WI
ST
GE NI E
Een drietal locaties bevindt zich aan de overkant van het water. De tekst in deze route geeft daar extra informatie over.
WASSENAARSEWEG
EN
IN
EWEG ENAARS WASS
ARSEWEG
Pagina 21: Frits van Oostrom, Nederlands historisch letterkundige
Benieuwd geworden? De wandelingen zijn verkrijgbaar bij de VVV Leiden.
LE MARE
1 uur en 50 minuten stadswandeling
HOFJES WANDELING
WASSENA
Coverbeeld Zelfportret, Rembrandt, ca. 1628, Collectie Rijksmuseum.
Leiden is niet alleen de stad waar Rembrandt van HOFJES PILGRIMS ROUTE ROUTE Rijn het licht zag. Het is ook de stad waar de Pilgrims, de ‘founding fathers’ van Amerika, tussen 1609 en 1620 in vrijheid konden wonen en werken. Zij woonden in een van de 35 hofjes die Leiden rijk is. Naast de Rembrandt Route is er ook een Pilgrims Route, Hofjes Route en De Leidse Loper beschikbaar. Deze symbolen geven aan op welke locaties deze routes elkaar kruisen.
EEF DR US INI A LB
met Augmented Reality op historische locaties
Een drietal locaties bevindt zich aan de overkant van het water. De tekst in deze route geeft daar extra informatie over.
EG RW GE
zorg samengesteld. Wij hebben ons best gedaan om van alle afbeeldingen de rechtmatige eigenaar te achterhalen en hier te vermelden met de daarbij behorende credits. De redactie, noch de uitgever kan aansprakelijk worden gesteld voor schade als gevolg van eventuele onjuistheden en/of onvolkomenheden.
UW
zonder toestemming van de uitgever.
STI L
20 in welke vorm dan ook overgezet 21 (elektronisch, fotokopie of anderszins) 18
17Deze uitgave is met de grootst mogelijke
16
HOO
MAD EWEG
DER
VAN
19
15
R SBU RIJN
A44
23 22Niets uit deze Alle rechten voorbehouden. uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een systeem of worden
14
13
12
10
REEF IFORTD SAND
Kor te Vliet
Contact Leiden Marketing, info@leidenmarketing.nl
2
8
EG
N LAA
Museum De Lakenhal, e.a. 24
3
6
Leiden, waar Rembrandt het licht zag.
Een bijzondere stadswandeling langs de hoogtepunten van Rembrandt & de Gouden Eeuw.
OL W
ILL CH UR CH
Met dank aan Erfgoed Leiden en Omstreken,
25
1
4
5 7
N206
IPH
Pagina 21: Frits van Oostrom, Nederlands historisch letterkundige
N11
Treed de illu Staten van ee die zij meena Ga ter leefom
SCH
DER
ING EL
N VA
De Leidse Loper is een bijzondere rondwandeling door Leiden. Deze wandeling is dé wandeling die je laat kennismaken met de mooiste plekjes van Leiden. Veel historische monumenten en bijzondere doorkijkjes zijn doorgaans moeilijk te vinden. De Leidse Loper biedt uitkomst en geeft een mooi en duidelijk overzicht van deze plekjes.
V RO
LEM
WILLE M
STEYN CRONE
IJNS BU RG ERS
LAM ME NS CH AN SW
EG
N
N206
BEESTEN MARKT
LAM CHURCHILLLAA
ORSCHO
rijn-schiekanaal
EWEG
NIEUWE
G SC HA NS WE
MADEWEG
MEN
Korte Vl iet
rijn-schiekanaal
WIL
VO
WASS ENAA RS
Corpus
ARKT
Collectie Rijksmuseum.
KANAALWEG
KANAALWEG
KANAALWEG
KANAALWEG
KANAALWEG
TERWEG
N206
VOORSCHOTERWEG
stadswandeling Leiden
DE LEIDSE LOPER
In de voetsporen van Rembrandt
TURFM
A4
G WE ER RG BU NS
CHURCHILLLAAN
G WE MADE
PRINSE SSEKADE
AALWEG KAN
HEREN
ST
RA
RIJNDIJK
AT
HOGE
N DER VA
WILLEM
LW EG
ENSTR AAT H ER
rijn
Erfgoed Leiden en Omstreken, Matthijs de Rijk, Laure Etienne, e.a.
Coverbeeld Zelfportret, Rembrandt, ca. 1628,
SITTERLAAN
RIJ
RIJNDIJK
oude
HOGE
ILLLAAN CHURCH
N206
KANAALWEG
DE
DE SITTERLAAN
Erfgoed Leiden en Omstreken, Matthijs de Rijk, Laure Etienne, e.a.
NVESTG RAC
GO OI ME ER
HE
SWEG CHAN
LAMMENSCHANSWEG
Fotografie Kees Hummel, Marc de Haan,
In de voetsporen Leiden van Rembrandt
HO GE RIJ ND IJK
Leiden is met haar 35 hofjes een echte hofjesstad. Met deze wandeling langs hofjes uit alle tijden van de late middeleeuwen en de 17e eeuw tot aan het industriële tijdperk eind 19e eeuw - ontstaat een prachtig beeld van de rijke schakering en variatie aan Leidse hofjes. Inclusief informatie over welke hofjes toegankelijk zijn voor publiek.
Fotografie Kees Hummel, Marc de Haan,
1e BINN E
NDERWEG
EG
AT W RA
WARMO
GOOIMEERLAAN N
EE R L AA
OIM
SC HIPHOLWEG
HAARLEMMERWEG
haarlemmertrekvaart
HAARLEMMERWEG
IJNSBURGERSINGEL SCHPHOLWEG
PAPEGAAISBOLWERK
TWEELINGSTRAAT
BEESTENMARKT
UG
VOLMOLENGRACHT
T RAAT
H U L PWERFBR
ZANDS
1e BINNENVE STGR AC
NIEUWE
TURFMARKT
KLOKP OORT
HERENSINGEL
HOGE RIJNDIJK
DIJK IJN
LAMMENS
N206
rijn
RIJNDIJK
N
NLAA
BURGGRAVE
RGGRAVENLAAN BU
VRIJHEIDSLAAN
VIJF MEILAAN
R IJ N SB UR GE RW EG
Vormgeving Campaigns&Results
HA
HA AG SE SC HO UW
PELIKAANSTRAA T
PRINSESSEKADE
EG
KALVERMARKT
TE
MARE
STILLE
DONKERSTEEG
VROUWENS
ZI JLSINGEL
e s i ng l
HOOGSTRAAT
LANG ESTRAAT
GRAC HT
G LANDSE K ERKGRACHT
DELS TEGR.
zijl
HOGE
N TAGELAAN
ud s e s i ngel wo
R GE HO
OETERWOUDSESINGEL
zoeter
LAAN HILL URC CH
VLIET
SINGEL
RIJNSTRAAT
H OO
MIDDELWEG
ORANJEGRACHT
HOGE RIJNDIJK HOGE RIJNDIJK
PLA
NTSOEN
HOOIGRACHT
UITERSTE-
VESTESTRAAT
herengracht
LANGESTRA AT
LAKENPLEIN
WAARDGRACHT
HERENGRACHT
HERENGRACHT
VESTESTRAAT
ORANJEGRACHT
G
EL
LANGESTRAAT RIJNSTRAAT
nieuwe
PLANTAGE
LEVENDAAL
GRACHT
P LA
KRAAIERSTRAAT
HOGEWOERD
GORTESTRAAT
4e BINNENVESTOE P LANTS N
Z
R EN STR AAT
UTRECHTSE VEER
LEVENDAAL
GORTESTRAAT
GEREGRACHT 4e BINNENVESTGRACHT
PLANTSOEN
Vormgeving Campaigns&Results
ZOETERWOUDSESINGEL
MID
G
TE
N206
LAGE RIJNDIJK
EG
W IT
LEVENDAAL
DIJK
IN
NIEUWE RIJN
UTRECHTSE VEER
HOGEWOE RD
END A AL
LAGE RIJN
LS ZIJ
KANAALW
EG
HAAGW
EWE
Rijn
GARENMARKT
VLIET
D O EZASTRAAT
HOFJES WANDELING
Redactie Lucien Geelhoed, Leiden Marketing, Museum De Lakenhal
LAGE RIJNDIJK
O OS TERK ERKS TR A A T
NIEUWE RIJN
HOGEWOE RD
LE V
HOEFSTRAAT
JAN VAN HOUTKADE
AT
HAVEN
oude rijn
HT
MORSWEG
F EE DR OF SH EN
T STRAA EVAAR KOR
EV ST
A
RAAT KAISERST
NVESTGRACHT
LA LELY
sc
BRUG
E SINGEL
5e BINNE
DOCTOR
WITT
s teen
LANGE
Van der Werfpark
ZOETERWOUDSESINGE L
ERSTRA
HAVENKADE
ZUIDSINGEL
KERKSTEEG
WE R IJN
BURGGR
KT
rijn
MID DEL STE
N
RAAT
HERENSTEEG
ST
STEENSCHUUR
BOIS OTK ADE
TE SIN GEL
VERV
VEST
G
GRA C
E
TE BO
EG
NI
BREE
nieuwe RMAR
EG WSTE NIEU
BURG
SINGEL
NIEU
rijn
RAPEN
RAPENBURG
BRUG
ENS H O F DREEF
WITTE
SCHIEKADE
ST EV
LANGE
RIJN EN
R AAT
oude
N
AAT
E RIJ
TR
G
VISMARK T
BREES
STE E
ACHT
W NIEU
OOL
G RU WIT
ST
IJN
JE
SC H
PAPENGRACHT
KGR RSKER
EL NG
RAP ENBURG
PI E T E
URG
RAAMSTEEG
12
ER
HERENGRACHT
ELYLAAN
RAPENBURG
REMBRANDTSTRAAT
HAAGW
ARE
STEEG
EM
RAPENB
BURG
Erfgoed Leiden en omstreken
SINGEL
RIJN
IR. DRIES SENSTRAA T
GR OENESTEE
UW
IE UW
SINGEL
stadswandeling Leiden
HOUTMARKT
NG LA
WED D E
PE N
13 singel
WITTE
Rijn
HERENSINGEL
OUDE
KAASMARKT
ij n
BURGSTEEG
NO R T EEG KO G S U BR
GANG
Uitgever Leiden Marketing
EL
GRACHT
HAARLEMMERSTR.
Museum Het Leids Weverhuis
RIJN OUDE
oude r
OUDE
OUDE
WERFSTRAAT
AT WERFSTRA
HAARLEMMERST RAAT
OUDE HERENGRACHT
L LY
NSTEEG
AARSMA M
HOUTMARKT
LE
RA
AN
wi tte
EG
S KERK S TEEG PIETER CHOOR
ZONNEVELDSTRAAT
Speciaal voor deze wandeling heeft Leiden Marketing de ‘Leidse AR Rembrandt Route’ app ontwikkeld. Een Augmented Reality app waarbij stadsgids Onno Blom op zeven locaties op bijzondere wijze aanvullende informatie geeft. Door een AR-‘hotspot’ op je telefoon te selecteren, navigeert de app je moeiteloos door de stad. Eenmaal op de AR-locatie gearriveerd kun je met je telefoon op ontdekkingstocht door de geschiedenis van Rembrandt & de Gouden Eeuw in Leiden, Stad van Ontdekkingen. De Leidse AR Rembrandt Route-app is gratis te downloaden in de Apple Store of in de Google Play Store.
M O
EG AT W
RA
ST ER ST EE DEG EN
Redactie Leiden Marketing, Museum De Lakenhal
Uitleg symbolen
Een unieke rondwandeling in de voetsporen van de beroemdste grootmeester uit de Gouden Eeuw: Rembrandt van Rijn. Het was in Leiden dat Leiden Rembrandt letterlijk en figuurlijk het licht zag. De geboren Leienaar verbleef de eerste 25 jaren van zijn leven in Leiden en legde hier de basis voor zijn indrukwekkende artistieke carrière.
© 2019 Leiden Marketing, 2e druk.
HERENSING
OUDE V EST
VAN DER
VAN DER
LANGE
OU D E S INGEL
DRUCKERSTR.
TOR
E AS T
MANDE STEEG
17
9
GREVENSTRA AT
STERRENWAC HTLA
Sterrewacht
oude vest
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, 23 in eenDesysteem Burcht opgeslagen of worden 22 dan ook (elekovergezet in welke vorm tronisch, fotokopie of anderszins) zonder Stadhuis toestemming van de uitgever. Deze uitgave is Hooglandse 16de grootst 18 met mogelijke zorg samengesteld. Kerk 19 21 van alle 20 om Wij hebben ons best gedaan Leiden American eigenaar te afbeeldingen de rechtmatige 15 Pilgrim Museum achterhalen en hier te vermelden met de daarbij behorende credits. De redactie, noch de uitgever kan aansprakelijk worden gesteld voor schade als gevolg van eventuele 14en/of onvolkomenheden. onjuistheden
CATHARIN NMAKERS
EEG DIEFST
PIETERSKERKHOF
Pieterskerk
ur
NGEL
EL
CLARENSTEEG
24
Hartebrugkerk RIJN
AA LM AR KT
TRAAT
LAN GE B
7 8
EG
JAN VOSSENSTEEG
DOC
hu
Marekerk
VROUWENKERKKOORSTEEG
STILLE
BREES
KLOKSTE
LANGE MARE
Rijksmuseum Boerhaave
STRAAT
LANGE BRUG
HOUTSTRAAT
N
EG
KOOILAAN
NGEL RSSI MO
MARE
LANGE GRACHT
Politie
OUDE SING
info@leidenmarketing.nl
CAECILIASTRAAT
LANGE SINT AGNIETENSTRAAT
BREE
6
STEEG
MARESI
MARESINGE L
LANGEGRA CHT
MARE
STEENSTRAAT
5
DOELEN
EL
3e BINNENVESTGR.
Pieterskerk Leiden, e.a.
Contact Leiden Marketing, OUDE VEST
OUDE VEST
Japanmuseum SieboldHuis
Hortus botanicus Leiden
NG
MARESINGEL
Met dank aan Erfgoed Leiden en maresingel Omstreken, Museum De Lakenhal,
LAMMERMARKT
HAARLEMMERSTRAAT
RKT E NOORDEIND
Rijksmuseum van Oudheden
MORSWEG
MARE SI
Fotografie Kees Hummel e.a.
e r s i n g el
25
OUDE VEST
LIAST RAAT
BOOMMA
4
STE G RAC HT
urg
Museum De Lakenhal
OUDE SINGEL
CAE CI
APO THE K ER SDI JK
GALGEWATER
GROENHAZENGRACHT
1 uur en 45 minuten stadswandeling rijn
GEL
sb
LAMMERMARKT
1
MARKTSTEEG
WITTE
langs de hoogtepunten. 10 11 Universiteitsbibliotheek
KORTE
EG
SI
N
rijn
Molenmuseum De Valk
AGAATSTRAAT
BEESTENMARKT
galgewater
3 NOORDEINDE PLEIN
LELYLAA
NIEUWE
SINT
T NARMSTRAA
2
Rijn
GW HAA
G WE AG HA
DOCTOR
EW
KOOILAAN
EG W
RSIN
HT
MORSSTRAAT
KORT GALGEWATER
G
EG
MORSW
Ontdek de Pilgrimhistorie van Leiden: een bijzondere stadswandeling
N206
L CIA
AA N IJGERL
Dit boekje is met al zijn rijkelijk geïllustreerde achtergrondverhalen, talloze anekdotes en ruim 20 deelkaarten rond de meer dan 40 bezienswaardigheden het ideale vertrekpunt voor een onvergetelijke wandeling door historisch Leiden.
en Marlijn Kok Vormgeving Campaigns&Results
RIJNSBURGE
MOLENWERF
R
NT BINNE CH RA 2e V ESTG
morssingel
Museum Volkenkunde
WE MORS
L
VIN PR O
PROVINCIALEWEG
E ZW EM D WILL
KOOILAAN
NWEG DARWI
D
Leiden
STA TIO NS
PLESMANLAAN
DOCTOR
AN LA
ET
REEF
Centraal
LUMC
Naturalis Biodiversity Center
ANLAAN PLESM
N PLESMANLAA
A AN
EG
LAAN
HOOIGRACHT
USD ALBINI
G
OMM EDIJKS
Treed in de voetsporen van de Pilgrims, de illustere voorvaderen van de Verenigde Staten, en ontdek de verrassende herkomst van een aantal gewoonten en gebruiken die zij 400 jaar geleden vanuit Leiden meenamen op de Mayflower naar Amerika. Ga terug in de tijd en ervaar zelf hoe hun leefomgeving er in de Gouden Eeuw uitzag.
GO
WE
SBURGER
W
REMBRANDT ROUTE
Wandel rond in Leiden, Stad van Ontdekkingen.
De Pilgrims, de ‘founding fathers’ van de Verenigde Staten, woonden en werkten tussen 1609 en 1620 in Leiden. De Pilgrims Route is de ideale basis voor een onvergetelijke wandeling door historisch Leiden langs vele bezienswaardigheden, rijkelijk voorzien van achtergrondverhalen, talloze anekdotes en illustraties.
WIJ GER
RIJN
ED IJK SE
EZ
WILLEM DE ZWI JGERLAAN
ER SV EL
Morspoort
EG W
De Leidse Loper is een bijzondere rondwandeling door Leiden. Deze wandeling is dé wandeling die je laat kennismaken met de mooiste plekjes van Leiden. Veel historische monumenten en bijzondere doorkijkjes zijn doorgaans moeilijk te vinden. De Leidse Loper biedt uitkomst en geeft een mooi en duidelijk overzicht van deze plekjes. M
MD
Uitgever Leiden Marketing Redactie Lucien Geelhoed, Susan Suer
SCHUTT
LAAN
EG
HOU SC
HAAG
stadswandeling Leiden
OM
LLE
© 2018 Leiden Marketing, 1e druk.
UT TE RS VEL D
UITER
IFORTDREEF SAND
G WE ER RG BU NS RIJ
PLESMAN
W W SE
SCH
ST. JORISSTEEG
EG AW
WI
In de voetsporen van de Pilgrims Leiden
ORTDREEF DIF
EG AW
ALM
SAN
ORANJEBOOMSTR.
. TJ RG IEU GEN
ENAARSEWEG WASS WASSENAARSEWEG
AVENLAA N
IN
G WE
WASSENAARSEWEG
G WE
RTE ES
ARSEWEG
EG
M
N206
E TG
LM AW
Wa Lei On
ER ST EE
NSB UR GE RW EG
GS OE
TJA
A44
DE LEIDSE LOPER
A44
ERWEG
G WE AT
G.
NS BU RG ER W EG
TG
EG
PILGRIMS ROUTE TRA
EU R
EG
GS OE
RW
OEGSTGEEST
T
RIJN SB UR GE RW EG
GE NI
L TJA G. UR IE
AT
GEVERSSTRA
RS
RIJ
WASSENA
Corpus
IN
Leiden is met haar 35 hofjes een echte hofjesstad. Met deze wandeling langs hofjes uit alle tijden van de late middeleeuwen en de 17e eeuw tot aan N206 het industriële tijdperk eind 19e eeuw - ontstaat een prachtig beeld van de rijke schakering en variatie aan Leidse hofjes. Inclusief informatie over welke hofjes toegankelijk zijn voor publiek.
N GE
TE
EG
WARMONDER
SES
STE
RIJNGEE
RAATWEG STERST ENDEGEE
Een unieke rondwandeling in de voetsporen van de beroemdste grootmeester uit de Gouden Eeuw: Rembrandt van Rijn. Het was in Leiden dat Rembrandt letterlijk en figuurlijk het licht zag. De geboren Leienaar verbleef de eerste 25 jaren van zijn leven in Leiden en legde hier de basis voor zijn indrukwekkende artistieke carrière.
IN
Meer stadswandelingen in Leiden
OEGSTGEES
W
stadswandeling Leiden LEID
Meer stadswandelingenA44 in Leiden
N206
In de voetsporen van de Rembrandt
stadswandeling Leiden
W AT
EG
ERWEG
Uitgever Leiden Marketing
stadswandeling Leiden A44
achterzijde
stadswandeling Leiden
REMBRANDT ROUTE
HOFJES WANDELING
RIJ
© 2019 Leiden Marketing, 1e druk. RA
RW
PILGRIMS ROUTE EG
RIJ
T
OEG ST GEE ST E
EG
OEGSTGEEST
ID SE ST R
TW AA
Meer stadswandelingenA44 in Leiden
RS
W
stadswandeling Leiden
LE
E ST EE NG
ER
Speciaal voor deze wandeling heeft Leiden Marketing de ‘Leidse AR Rembrandt Route’ app ontwikkeld. Een Augmented Reality app waarbij stadsgids Onno Blom op zeven locaties op bijzondere wijze aanvullende informatie geeft. Door een AR-‘hotspot’ op je telefoon te selecteren, navigeert de app je moeiteloos door de stad. Eenmaal op de AR-locatie gearriveerd kun je met je telefoon op ontdekkingstocht door de geschiedenis van Rembrandt & de Gouden Eeuw in Leiden, Stad van Ontdekkingen. De Leidse AR Rembrandt Route-app is gratis te downloaden in de Apple Store of in de Google Play Store.
ORA
REMBRANDT ROUTE
ER
e te
ET
O W
zo
oud s e s i ng el rw
UD
R EN STR AAT
WEG HANS ENSC L A MM
HE
n N HILLLAA CHURC
H ER
AA T
TR
HE RE NS
E
ME NSC HA NS WE G
AV GR RG BU
LAM
VRIJHEIDSLAAN
VIJF MEILAA
N
There are many special sights to see in Leiden: from courtyard gardens to windmills, from churches to city gates. With almost 3,000 monuments, Leiden is the third most monument-rich city in the Netherlands! The distances between the canals are short, meaning that a tour of the city’s hotspots and monuments is definitely worth the effort. DE SITTERLAAN
DE
ERL SITT
AAN
ME NS CH AN SW EG
LLAAN
LAM
KAN
CHURCHILLL
EG
AAN
WEG AAL KAN
LAM ME NS CH AN SW
N206
KA
NA
ALWE
G
CR
EYN EST ON
IL CH UR CH
N11
LL A
AN
N206
Kor te Vliet
EG RW OTE SCH OR VO
Te koop bij de VVV voor € 3,50 - € 6,95.
A4
CHURCHIL
N206
N206
Kor te Vliet
Leiden heeft veel bijzondere bezienswaardigheden, van hofjes tot molens en van kerken tot stads poorten. Met bijna 3.000 monumenten is Leiden de derde monumentenstad van Nederland! De afstanden binnen de singels zijn klein zodat een wandeling langs de hotspots en monumenten zeker de moeite waard is.
WALKING TOURS - DISCOVER THE HISTORIC CITY OF LEIDEN ENST RAAT
HAAL MEER UIT JE BEZOEK AAN LEIDEN EN KOOP ÉÉN VAN DE STADSWANDELINGEN
L GE SIN SE
R ij
O VO
RSC
ri jn
HO
RWE TE
-s ch
G
ie ka
na
al
N206
Available at the Tourist Information Office for € 3.50 - € 6.95
G WE AAL
WE AAL KAN
G
ri jn
-s ch
ie ka
De meest complete
Zoek op leiden.nl/uitagenda en bekijk wat er allemaal te doen is in Leiden! Theater, muziek, tentoonstellingen, lezingen: er is genoeg te beleven. Go to leiden.nl/events for the most complete event calendar. Not only has Leiden some wonderful museums, the city has also much to offer in terms of music and theatre. No matter your taste, Leiden has something for everyone!
Young Rembrandt Studio
Leids Cabaret Festival
Leidse Rembrandtdagen
Nacht van Ontdekkingen
Leiden Int. Film Festival
Winter Wonder Weken
leiden.nl/uitagenda
VVV LEIDEN HEET JE WELKOM
LEIDEN TOURIST INFORMATION CENTRE WELCOMES YOU
Een bezoek aan Leiden begint bij de VVV. De medewerkers voorzien je graag van ideeën voor uitstapjes, wandelingen en meer. De VVV is de ‘sleutel tot Leiden’. Je wordt gastvrij ontvangen en krijgt de informatie die je nodig hebt. Er is dienstverlening op het gebied van vervoer, overnachtingen, horeca, tickets, een stadsplattegrond en brochures. Tevens verkoop van diverse cadeaubonnen en niet te vergeten Leidse en Hollandse souvenirs. Na een bezoek aan de VVV kun je op pad.
Your visit to Leiden starts at the tourist information centre (VVV Leiden). This is where you can find the answers to all your questions about Leiden. The staff will be pleased to give you some ideas for trips, walks and much more. The tourist information centre is your ‘key to Leiden’. You will be given a warm welcome and will also be provided with all the information you need. The services offered cover transport, accommodation, restaurants, tickets and much more. It is also the place for different types of gift tokens and Leiden and Dutch souvenirs. Your visit to VVV Leiden will put you on the right path for the rest of your visit.
VVV Leiden is te vinden aan de Stationsweg 26, nabij Leiden Centraal. Tel.: 071 516 60 00 E-mail: info@vvvleiden.nl Website: leiden.nl
You will find VVV Leiden at Stationsweg 26, near Leiden Central Station. Tel.: +31(0)71 516 60 00 E-mail: info@vvvleiden.nl Website: leiden.nl
Openingstijden: Maandag t/m vrijdag 07.00 - 19.00 uur Zaterdag 10.00 - 16.00 uur Zondag 11.00 - 15.00 uur
Opening hours: Monday to Friday 07.00 - 19.00 hrs. Saturday 10.00 - 16.00 hrs. Sunday 11.00 - 15.00 hrs.
/OntdekLeiden
@stadvanontdekkingen
Kijk voor de meest complete Uitagenda op leiden.nl
een uitgave van
@OntdekLeiden
stadvanontdekkingen
Find the most complete event calender on leiden.nl