Design Age Magazine Januari 2013

Magazine

Meet&Inspire Samen Leven - 12 december 2012

Design Age, platform voor ontwerp en onderzoek 'op leeftijd' Magazine januari 2013 Auteurs: Maud van de Wiel en Caro van Dijk Design Age mail caro@design-age.nl web www.design-age.nl Š 2013, Design Age, Creative Commons Licentie Design Age - Magazine januari 2013 van Design Age is in licentie gegeven volgens een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken 3.0 Unported licentie.

Zie voorwaarden: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/legalcode

Caro

leeftijd: 33 jr

Caro is architect met haar eigen bureau Caro van Dijk Architectuur, en werkt aan intuĂŻtieve ontwerpen en typologisch onderzoek met onder andere een focus op woonzorg.

Ze is bedenker en oprichter van Design Age, omdat ze vindt dat er meer, beter en cross disciplinair gewerkt moet worden aan goed ontwerp voor ouderen. Ze denkt dat ze nooit met pensioen gaat, hoogstens een beetje rustiger en selectiever omgaan met het vak. Vrienden, mooie dingen ervaren en zelf mooie dingen maken blijven hopelijk altijd.

Maud

leeftijd: 30 jr

Maud is creatief strateeg en mede-eigenaar van Mmousse, bureau voor merk strategie en creatieve concepten. Ook is zij als docent verbonden aan de opleiding International Lifestyle Studies aan de Hogeschool van Tilburg. Op hogere leeftijd verwacht ze dat haar leven in essentie niet zoveel verandert: waarden die je nu belangrijk vindt blijven hetzelfde ook als je ouder wordt. Haar beeld geeft een spontaan geluksgevoel weer, waarvan ze als oudere net zoveel zal genieten als nu.

Design Age

Meet&Inspire Samen Leven

INLEIDING

Dit magazine geeft een verslag van de bijeenkomst Meet&Inspire - Samen Leven van 12 december 2012.

Creatief collectief Design Age ontmoette tijdens deze avond verschillende woongroepen en initiatieven van ‘ouderen’ uit Amsterdam. Zij wachten niet op zorginstelling of overheidsbeleid, maar nemen het initiatief en ontwerpen zelf actief hun eigen oudere leven. Samen hebben we nagedacht over de ideale leefomgeving voor als je oud bent.

Design Age is een creatief collectief dat zich richt op ontwerpen en een oudere samenleving. We denken na over de veranderingen in de maatschappij en cultuur en proberen de ontwerpvragen die daarbij horen te formuleren. Volgens ons kan ontwerp voor ouderen mooier en beter. Daarom houden we bijeenkomsten om samen hierover na te denken. Op de website www.design-age.nl worden mooie en bijzondere voorbeelden van design voor ouderen verzameld als best practice catalogus.

Tijdens de kick off bijeenkomst van het collectief hebben we een aantal thema’s gedefinieerd die we verder willen onderzoeken. Deze inventarisatie is ook te vinden op de website. Eén van de thema’s die er uit sprongen was ‘New Communities’: samen leven en wonen voor ouderen en het ontwerpen van een goede leefomgeving. Vele aspecten van het oudere leven komen hier samen en worden hier bepaald. Hoe zelfstandig je kunt blijven leven bijvoorbeeld, of hoe zorg in je woonomgeving wordt opgenomen. Maar ook wat verschillende generaties voor elkaar zouden kunnen betekenen. Alle design disciplines worden hierbij aangesproken: van architectuur tot product ontwerp tot interactie en media design.

Genoeg stof om (meer dan) een avond mee te vullen.

Design Age

Meet&Inspire Samen Leven

OVER DESIGN AGE Over Design Age, platform voor ontwerp en onderzoek ‘op leeftijd’ Platform: Wij zijn een creatief collectief van zo’n 10 verschillende expertises die samen nadenken over ouder worden en levensloop. Onder ons zijn productontwerpers, interactie ontwerpers, architecten, onderzoekers, trend watchers, zorg experts, communicatie experts en social engineers. Onze kracht is het interdisciplinair werken, waardoor oplossingen breder worden dan één vakgebied. voor ontwerp en onderzoek: Wij zijn ons zeer bewust van context, maatschappij, politiek, economie etc. Maar het gaat ons altijd om wat ontwerpers hiermee kunnen doen: design inzetten als strategie. Design Age is dan ook geen praatclub. Met de helft van ons team bestaand uit ontwerpers gaan we ook dingen maken. In een intensieve wisselwerking tussen theorie en prototyping willen we kennis genereren, zinvolle nieuwe ideeën ontwikkelen en ontwerpen voor ouderen in de spotlights zetten. op leeftijd: Het platform gaat over ouder worden en oud zijn. De laatste levensfases zijn tot nu toe het ondergeschoven kindje in design en lifestyle, maar daar komt, als het aan ons ligt, verandering in.

Wij zien ouder worden en oud zijn als een nieuwe waarde en uitdaging voor ontwerpers. Modeontwerper en filmmakerTom Ford zei het al: wij zijn de aanbidding van de jeugd zat. Het vernieuwen om het vernieuwen, jong als ideaal en de minachting voor oud, rimpels en geschiedenis in cultuur en maatschappij – het is tijd om te zien wat er gebeurt als we dat los laten. En wat dan ontstaat gaat vervolgens natuurlijk helemaal niet alleen over oude mensen: nieuwe manieren van wonen en samen leven, een nieuwe kenniseconomie, nieuwe zintuiglijkheid, nieuw bewustzijn… Dit gaat over ons allemaal.

Design Age is een initiatief van Caro van Dijk

www.design-age.nl

Design Age

Meet&Inspire Samen Leven

New Communities - Samen Leven Jonge ouderen van nu, ook wel de ‘third age’ genoemd, hebben nog een lange, gezonde levenstijd voor zich en piekeren er niet over zich terug te trekken uit de maatschappij. Desondanks worden voor hen nog steeds seniorenreservaten ontwikkeld, met alleen leeftijdsgenoten ergens in het groen. Wonen in de stad, met allerlei generaties door elkaar en middenin de ‘actie’ komt echter veel dichterbij de wens van vele Amsterdamse ouderen. Zij blijven dus als het kan in hun eigen huis, of zoeken gelijkgestemden om hun eigen ideaal op woongebied mee te gaan realiseren.

Maar ook voor de jongere generaties is deze vraag relevant: hoe zien zij eigenlijk zelf de toekomst?

Wat is voor hen de waarde van ouderen in hun leefomgeving? Hoe kunnen generaties weer meer bij elkaar betrokken zijn? Uiteindelijk is de nieuwe verzorgingsstaat een vraag van ons allemaal. Wij zijn gewend het ouder worden te negeren tot lang nadat het zich aandient, maar eigenlijk moeten we samen gaan vormgeven aan hoe we willen leven, jong en oud.

Design kan op alle niveaus een rol spelen om hedendaags wonen voor ouderen beter en mooier te maken. Op het niveau van (interieur)architectuur wordt het ‘inclusief’ ontwerpen bepaald: rekening houden met het oudere lichaam en oudere zintuigen zorgt ervoor dat je woning als een onzichtbare assistent helpt om je zelfstandigheid en regie te behouden. Sociale interactie en makkelijk contact maken kan worden bepaald door een route door een gebouw, maar ook door een kunstwerk. De kunstmatige scheiding tussen generaties opheffen zit in het ontwerpen zonder stigma: mooie producten voor iedereen. En tenslotte het zorg netwerk, dat in ruimtelijke zin een plek moet krijgen, maar wat ook een virtueel netwerk kan zijn.

In de workshop Meet&Inspire - Samen Leven hebben wij aan iedereen gevraagd: hoe wil je wonen als je ouder bent? We zijn met elkaar de waarden voor de woonomgeving in kaart gaan brengen, en hebben tenslotte geprobeerd de ontwerpvragen die hierbij horen te formuleren. Deze ontwerpvragen zijn voor Design Age het materiaal om weer mee verder te gaan.

Louis Louis vertelde ons met zijn beeld het verhaal van de tandenborstel brigade. De AOW voor een alleenstaande is hoger dan die voor iemand die samenwoont. Om fraude hiermee te bestrijden kwamen zogenaamde tandenborstel brigades bij mensen thuis om het aantal tandenborstels in de badkamer te tellen - om te kijken of er niet toch stiekem nog iemand in het huis woont. Een absurd voorbeeld uit het ouderenzorg systeem.

Louis werkt zelf als onderzoeker bij de Universiteit Utrecht.

Elly Elly is voorzitter van Vereniging Akropolis, een vereniging met als doel ĂŠĂŠn of meerdere Akropolis complexen voor levensbestendig wonen in de regio Amsterdam te realiseren, op basis van de visie van Humanitas. Regie over het eigen leven behouden is hierbij van groot belang. Het beeld dat ze ons liet zien ter inspiratie is een schilderij van Constant Nieuwenhuys, en geeft een beeld van zijn utopische wereld New Babylon en de homo ludens, de spelende mens, die vrij beweegt door een continue ruimte.

Bea Bea heeft haar eigen adviesbureau Irik Advies gespecialiseerd in lokaal sociaal beleid en is netwerk partner bij de Care Factory. In Amsterdam was zij politiek actief voor de PvdA als raadslid, fractievoorzitter en wethouder. Haar visie op ouderenzorg is dat deze waardigheid en kwaliteit biedt voor iedereen, ongeacht inkomen of achtergrond. Haar eigen leven ziet ze niet veel veranderen op hoge leeftijd, ze blijft actief en betrokken bij haar stad en wil ook graag blijven wonen waar ze nu woont.

Sabine Sabine leidt bij de Waag Society het Creative Care Lab, dat onderzoek doet naar sociale en maatschappelijke toepassingen van design en techniek in de zorg.

Zij liet ons een beeld zien van Oscar Pistorius, de man die, dubbel geamputeerd, alle lopers met benen eruit rent op zijn supersonische blades. Sabine gaf hiermee aan dat de techniek onze lichamelijke beperkingen teniet kan doen en zo misschien wel een heel ander idee van het oudere leven mogelijk kan maken in de (nabije) toekomst.

D e s i g n A g e - Me e t& In sp ire S amen Leven - M agazine 12 december2012

Jacomine leeftijd: 42 jr

Jacomine heeft haar eigen bureau Likely als trend watcher in Amsterdam. Zij deelde met ons het verhaal van de boomgaard van haar oma, waar alle kinderen en kleinkinderen met de oogsttijd bij elkaar kwamen om peren te plukken.

Als ze ouder wordt wil ze vooral de gezelligheid met familie en vrienden en het contact met de buitenwereld behouden. Ze denkt dat dit voor haar generatie makkelijker is dan voor die van haar ouders, maar dat het economisch juist moeilijker zal zijn.

Ans

leeftijd: 69 jr

Ans maakt deel uit van woongroep Pittig Belegen die op Amstelkwartier samen hun nieuwe woonomgeving realiseren. Ze is blij dat ze goed gezorgd heeft voor een rijke invulling van haar vrije tijd die ze nu voort kan zetten. Ze is soms bang voor het ouder worden en wil in ieder geval haar eigen groep en plek kunnen blijven kiezen. Ze is hoger opgeleid dan haar ouders en heeft meer toegang tot bijvoorbeeld muziek en literatuur.

Thijs

leeftijd: 34 jr

Thijs is medeoprichter van Partizan Publik, bureau voor social engineering. Met zijn eigen leven als ‘oudere’ is hij nog niet zo bezig maar hij kijkt wel naar zijn ouders hoe zij dit gaan beleven. Hij zou wel behoefte hebben aan een (spirituele) voorbereiding op het ouder worden. Als belangrijkste verschil in het ouder worden met de generatie van zijn ouders noemt hij het hogere opleidingsniveau van zijn eigen generatie.

Vrijheid Alleen wonen Eigen buurt blijven Samen zorgen Beeldvorming wijzigen Betaalbaar

Anne

leeftijd: 58 jr

Anne is samen met Mary actief bij Stadsdorp Zuid, een organisatie die zich inzet voor zelfstandig wonen met zorg in de Apollobuurt. Zij wil net als nu actief met anderen aan een gemeenschappelijk doel werken en ze wil blijven leren. Als ze 80+ is twijfelt ze tussen Nederland en Spanje; het liefst woont ze op beide plekken en reist ze heen en weer. In tegenstelling tot haar ouders neemt ze zelf alle beslissingen over haar eigen leven en vindt ze zichzelf beter voorbereid. Als ze niet zelfstandig kan blijven wonen vindt ze wonen met gelijkgestemden belangrijker dan bijvoorbeeld de locatie.

D e s i g n A g e - Me e t& In sp ire S amen Leven - M agazine 12 december2012

Mary

Vrijheid Alleen wonen Eigen buurt blijven Samen zorgen Beeldvorming wijzigen Betaalbaar

leeftijd: 66 jr

Mary is samen met Anne actief bij Stadsdorp Zuid, een organisatie die zich inzet voor zelfstandig wonen met zorg in de Apollobuurt. Ze had niet verwacht dat ze als 60-plusser op het toneel zou staan, maar organiseert en zingt in theatershow ‘Niet meer zo Piep’. Ze wil nu en in de toekomst veel doen ook voor anderen en ziet ook ook op hoge leeftijd mogelijkheden voor onverwachte creatitiviteit. Ouderen spelen volgens Mary een belangrijke rol in de maatschappij en houden de regie zelf in handen.

Barbara leeftijd: 40 jr

Barbara werkt voor zorginstelling Cardia en ziet zo dagelijks de praktijk van ouderenzorg. Zelf ziet ze als ideaal het beeld van een huis in Zuid-Frankrijk met een groep vrienden, maar ze ziet ook de waarde van een woonomgeving zoals Cardia die biedt.

Ze denkt dat haar leven als 60- of 80-plusser niet perse anders is dan haar leven nu.

Ze hecht waarde aan actief en geestelijk zelfredzaam blijven. Ze ziet ook de waarde van de wijsheid van ouderen die we actief en positief kunnen inzetten.

Randy

leeftijd: 63 jr

Randy maakt deel uit van woongroep Pittig Belegen die op Amstelkwartier samen hun nieuwe woonomgeving realiseren. Nu haar kinderen het huis uit zijn en ze niet meer bij een uitzendbureau werkt, gaat hier veel van haar tijd in zitten, en daarnaast in uitgaan, beeldhouwen, haar orkest, en nog veel meer. Haar beeld geeft dan ook een zonnige toekomst weer. Haar ouders hadden door ziekte niet de mogelijkheid om hun dromen van hun oude dag waar te maken, maar zij hoopt nog heel lang actief te blijven.

Bernadette leeftijd: 51 jr

Bernadette is mede-initiatiefnemer van het Ramses Shaffyhuis, een bijzonder woonzorg complex voor ouderen met een artistieke achtergrond. Het beeld dat ze ons liet zien gaat daar ook over: kunst als levenslange passie ook als je ouder bent. Na haar 60e gedraagt ze zich als een 40-er en wil ze positief blijven denken en zichzelf blijven vernieuwen. Ze geeft als raad in het ‘nu’ te blijven leven, en vindt dat ouderen trotse mensen zijn die ook zo gezien en behandeld moeten worden.

D e s i g n A g e - Me e t& In sp ire S amen Leven - M agazine 12 december2012

Leila

leeftijd: 38 jr

Leila heeft haar eigen bedrijf Ballistic Brands. Haar beeld staat voor reizen, genieten en nieuwe indrukken opdoen, misschien wel in een rustiger tempo maar af en toe iets ondeugends doen hoort er ook nog bij. Na haar 60e wil ze met de financien op orde van het leven genieten, maar ook iets terug doen voor de maatschappij. Ze denkt dat haar generatie beter dan die van haar ouders in staat zal zijn te genieten van het leven en van wat ze hebben meegemaakt.

Lisette

leeftijd: 63 jr

Lisette is onlangs begonnen met een nieuwe baan in de zorg en ICT. Volgens verwachting leidt ze een dynamisch leven en wil ze dat voorlopig ook zo houden, maar als ze wil stoppen met werken moet dat ook haar eigen keuze zijn.

Het beeld dat ze met ons deelde is geĂŻnspireerd op haar eigen recente revalidatieperiode waarbij ze enige tijd in bed moest liggen. Als ze dan toch ooit zorg nodig heeft en gebonden is aan een plek, dan wil ze het graag zo mooi en open als op deze foto.

Reinie

leeftijd: 59 jr

Reinie is lid van het collectief Eigenwijs met Leegstand, dat wonen voor ouderen in leegstaande gebouwen onderzoekt. Zelf wil ze wel het liefst blijven wonen waar ze nu al woont. Ze wil voorlopig blijven werken in de ICT en daarnaast tijd maken voor andere dingen. Hoe haar leven als 80-plusser zal zijn kan ze niet goed inschatten, maar als het echt niet goed gaat wil ze ook de regie houden en hecht ze waarde aan een euthanasieverklaring. Ze vindt dat zij over meer zelfstandigheid beschikt dan haar ouders.

Elly

leeftijd: 55 jr

Elly maakt deel uit van woongroep Pittig Belegen die op Amstelkwartier samen hun nieuwe woonomgeving realiseren. Ze denkt dat haar leven als 60-plusser er wel zo’n beetje hetzelfde uit zal zien als nu, maar mocht ze wat gaan mankeren dan verwacht ze dat ze een en ander zal moeten herzien. Als 80-plusser ziet ze zichzelf wat minder actief dan nu, ook afhankelijk van haar sociale leven tegen die tijd.

D e s i g n A g e - Me e t& In sp ire S amen Leven - M agazine 12 december2012

Design Age

Meet&Inspire Samen Leven

‘Hoeveel mensen zijn eigenlijk vrijwillig met pensioen gegaan?’

‘Ga nou nadenken als je nog jong en gezond bent!’

‘De oudere’ bestaat niet. Het gaat om de beperkingen; fysiek, sociaal, mentaal’

‘Ruilconcepten zijn interessant; je schuift door op basis van gezondheid’

‘Een goede analyse van je netwerk is belangrijk als je gaat denken over je woning’

‘Het gaat om transitie processen; het pensioen is een belangrijke sociale transitie’

‘Het belang van de gemeenschappelijke noemer’

‘Begin vroeg; betrek procesontwerpers om tot een woongroep, buurt of leefgemeenschap te komen’

Design Age

Meet&Inspire Samen Leven

DE WORKSHOP Bij Design Age bedenken we nieuwe oplossingen of concepten die betrekking hebben op design. Voordat we hierbij nadenken over de esthetische en functionele eigenschappen, is het interessant en relevant te kijken naar het waarom. Voor de bijeenkomst op 12 december hebben we hiervoor levenswaarden als uitgangspunt genomen. Welke waarden zijn belangrijk voor mensen in een bepaalde situatie en om welke reden?

De deelnemers van de workshop hebben in groepsverband waarden geselecteerd die zij belangrijk vinden in hun eigen leefomgeving. Waarden zoals ‘vriendschap’, ‘vrijheid’ en ‘ruimdenkend’ werden op drie niveaus ingedeeld: voor hun eigen huis, voor hun nabije omgeving (woongemeenschap of straat) en voor hun netwerk daarbuiten. De waarden werden op een grote kaart gepositioneerd. Nadat groepsgenoten elkaar geïnterviewd hadden, werd gekeken in hoeverre de waardencombinaties overeenkwamen of juist niet. Heeft men dezelfde overtuigingen en behoeften of verschillen deze? En stel dat de leden uit de groep echt elkaars buren zijn, leveren de waardenvoorkeuren dan problemen op of zijn ze juist aanvullen aan elkaar? De gesprekken hierover leveren waardevolle input op voor ontwerpvragen.

In de laatste stap van de workshop werd de groep geconfronteerd met een interventie. Ieder groep kreeg een andere kaart overhandigd waarop een ingrijpende situatie stond beschreven die invloed heeft op de woonomgeving. Situaties van bijvoorbeeld sociale of economische aard die ervoor zorgen dat persoonlijke waardevoorkeuren veranderen. Dit werd wederom zichtbaar gemaakt door de waardenkaartjes op tafel te verschuiven. Vanuit de nieuwe situaties werden globale ontwerpideeën met elkaar bedacht.

Design Age

Meet&Inspire Samen Leven

DE WAARDENKAART Alle groepen zijn aan de slag gegaan met de gezamenlijke waardenkaart. De vijf waarden die ze als het meest belangrijk beschouwden werden geplaatst in het persoonlijke domein, het collectieve domein of het externe domein in de kaart. Eigenlijk was bij de meeste groepen een redelijk gelijke verdeling te zien tussen persoonlijk, collectief en extern. De waarden gingen over respect, waardering en gezelligheid, maar ook over eigen keuzes maken, autonomie en niet teveel regeltjes.

Verder komen creativiteit en ontplooiing vaak terug als gekozen waarden, wat laat zien dat men wil blijven leren, maken en ervaren.

GROEP 1 - DE INTERVENTIE Bij elke groep werd, na het brainstormen over de ideale leefsituatie voor als je oud bent, een ‘interventie’ gedaan in de vorm van een denkbare sociale of maatschappelijke verandering. De groep inventariseerde vervolgens hoe deze interventie van invloed was op de waardenkaart.

Groep 1 moest gaan leven van alleen de AOW. De waarden die ze aanvankelijk hadden geselecteerd veranderden hierdoor niet, maar de manier waarop wel: men verwachtte veel meer deze waarden te realiseren uit het contact met mensen in hun directe omgeving.

Design Age

Meet&Inspire Samen Leven

GROEP 2 - DE INTERVENTIE De tweede groep heeft nagedacht over het leven met een of meerdere lichamelijke beperkingen. De niveaus van interactie (prive, collectief of extern) bleven daardoor min of meer onveranderd; de groep deelde aan het begin ook al vrij veel met hun directe omgeving. Wat wel anders werd waren de waarden zelf: waarden als ‘vrijheid’ en ‘onafhankelijkheid’ werden toch liever ingewisseld voor ‘comfort’, ‘geborgenheid’ en ‘veiligheid’. Dit laat zien dat de prioriteiten van mensen met lichamelijke beperkingen mogelijk eerder teruggrijpen op basale behoeften, die je daarvoor meer als vanzelfsprekend beschouwde.

GROEP 3 - DE INTERVENTIE De derde groep kreeg de opdracht zich de wereld voor te stellen zonder enige vorm van overheidssteun: wat als de verzorgingsstaat helemaal wegvalt en we alles zelf moeten gaan organiseren? Ook hier was te zien dat de waarden die men belangrijk vindt hiermee niet veranderen, maar dat er wel een groter beroep op het collectieve domein wordt gedaan.

GROEP 4 - DE INTERVENTIE De laatste groep heeft zich gericht op een situatie zonder vanzelfsprekend sociaal contact in de eigen omgeving: niet overal is het zo makkelijk een beroep op de buren te doen als er geen hechte gemeenschap bestaat. De deelnemers reageerden in eerste instantie door hun waarden allemaal naar het externe domein te verplaatsen: zij hebben genoeg mogelijkheden om het in hun eigen netwerk te gaan zoeken.

Maar, als er mensen zijn die mee willen doen, dan willen ze ook wel graag zorgen dat hun eigen woonomgeving hechter wordt. Ze zien er alleen weinig in om dat helemaal alleen te moeten trekken. In dit geval kan het dus waardevol zijn om mensenvan buitenaf met elkaar in contact te brengen als dat niet vanzelf lukt.

Design Age

Meet&Inspire Samen Leven

UITKOMSTEN EN DESIGN VRAGEN De uitkomsten van deze workshop vormen een waardevolle input voor de vervolgstap, waarin we met Design Age concrete design oplossingen en concepten gaan ontwikkelen. Door vanuit waarden in groepsverbanden met de doelgroep in gesprek te gaan, ontstaan er inzichten die nodig zijn om ontwerpvragen te kunnen formuleren.

De interventies die tijdens de workshop werden ingebracht maakten inzichtelijk dat waardenvoorkeuren wijzigen bij bepaalde veranderende omstandigheden. In de meeste gevallen blijven de waarden min of meer gelijk, maar wordt er wel anders mee omgegaan. De sociale omgeving wordt belangrijker wanneer de verzorgingsstaat zich terugtrekt of de financiële situatie verslechtert. Wanneer mensen te maken krijgen met lichamelijke beperkingen worden de meer primaire waarden belangrijk en indien het contact met de nabijgelegen omgeving slecht is, richt men zich meer op netwerken die zich verder weg bevinden. In het laatste geval is interessant om te zien dat men in eerste instantie niet meteen zelf initiatief neemt om de sociale situatie te verbeteren - hier is invloed van buiten dus mogelijk nodig als ‘aanjager’.

Aan het einde van de sessie hebben we per groep geïnventariseerd of er al eerste design ideeën waren bij de deelnemers. Deze uitkomsten zijn op de pagina’s hierna beschreven.

Design Age

Meet&Inspire Samen Leven

DESIGN IDEEËN De laatste vraag van de avond was: hoe kunnen we uit deze scenario’s ontwerpvragen destilleren waar we mee verder kunnen? Waar is nu echt behoefte aan? Welke ontwerpdisciplines kunnen ermee aan de slag?

Ideeën voor een beperkt budget ‘Beperk keuzevrijheid om te besparen.’

‘Richt je op duurzame producten.’

‘Soberheid is ook een kwaliteit.’

‘Ruilsystemen en netwerken voor bijvoorbeeld gereedschap.’

‘Ontwerp producten die kunnen mee veranderen met de gebruiker.’

Als het budget beperkt is gaat het in het ontwerp om echte en blijvende waarde. Iets wat duurzaam is, wat zich kan aanpassen aan je omstandigheden, en iets wat mooi is in zijn eenvoud. Een beperkte variatie kan worden uitgebreid met een modulair systeem, waarbij een klein aantal verschillende componenten steeds opnieuw gecombineerd kunnen worden. Daarnaast is ook hier de belofte van de 3d printers interessant, maar ook het opzetten van deel- en ruilnetwerken maakt meer met minder mogelijk.

Ideeën voor inclusief ontwerp ‘Zorg voor vergrootglazen in supermarkten, niemand kan de kleine letters op verpakkingen lezen.’

Inclusief ontwerpen gaat over ontwerpen voor iedereen. Voor ouderen veranderen vaak hun zintuigen en hun mobiliteit en manier van bewegen. Goed ontwerp begrijpt dit en houdt daar rekening mee, en niet meteen op een stigmatiserende manier maar zo dat het ook een mooi aantrekkelijk product wordt. Als we leren de grens tussen ‘normaal’ en ‘aangepast’ te laten vervagen, kunnen we veel betekenen voor het behoud van autonomie en regie van mensen, en het verlichten van de zorgvraag in onze samenleving.

DESIGN IDEEËN Ideeën voor sociale interactie: ‘Sociale aspecten van het leven zijn niet vanzelfsprekend aanwezig, uitgangspunt voor ontwerpvragen.’

‘Stadsdorp Zuid: we zijn nu wel heel veel tijd kwijt bij de Albert Heijn, omdat we zoveel bekenden tegenkomen.’

‘Investeer actief in je sociale netwerk en help andere mensen een sociaal netwerk op te zetten.’

‘Gemeenschappelijke deler creëren.’

‘Iedereen kiest zijn of haar eigen buren.’

‘Gebouwstructuren moeten het ontmoeten bevorderen.’

Het is een misverstand dat sociaal contact voor iedereen altijd vanzelfsprekend is. Met name kwetsbare ouderen met lichamelijk beperkingen hebben moeite om ‘zomaar’ even contact te leggen. Sociaal contact kan met goed design bevorderd worden, op niveau van de straat en de buren met ruimtelijke middelen, of op niveau van het externe netwerk door een virtuele koppeling makkelijk te maken.

Deze en de vorige pagina: Collectie ‘Old Ladies Rebellion’ van modeontwerpster Fanny Karst Fanny concentreert zich op mooie kleding voor het oudere lichaam, en werkt daarbij met prachtige catwalk modellen van minstens 70 jaar oud. www.oldladiesrebellion.com Volgende pagina: Groepswoning in Manazuru, van architect Moriko Kira Moriko ontwierp dit collectieve woongebouw voor een groep senioren in Manazuru Japan. De ouderen wonen er zelfstandig in een groene omgeving in de stad. www.morikokira.nl

DESIGN IDEEËN Ideeën voor de woonomgeving: ‘Corporaties zouden veel meer ruimte moeten bieden.’

‘Je zou opschaalbare en flexibele kernen (basiswoning) moeten ontwikkelen.’

‘Denk na over duurzaamheid, flexibiliteit.’

‘Ruilconcepten zijn interessant; je schuift door op basis van gezondheid.’

‘Voldoende ruimte is belangrijk. Denk bijvoorbeeld aan bewegingsruimte scoot mobiel.’

‘Vernieuwend denken met bestaande gebouwen.’

Flexibiliteit en diversiteit zijn een voorwaarde om een levendige community bij elkaar te kunnen houden.

Verschillende leeftijden en leefstijlen vinden hun plek naast elkaar, er is ruimte voor thuiszorg of mantelzorg, en niemand hoeft te verhuizen als er iets verandert in zijn/haar fysieke gesteldheid.

Ideeën voor zorg in de buurt ‘De centralisering van huisartsen (HOED) heeft invloed op bereikbaarheid.’

‘Flexibele omgevingen / netwerken creëren waarbij er ineens een zorgvraag beantwoord kan worden.’

‘Zorgzolder: benut de ongebruikte ruimtes.’

Binnen de wijk moet gekeken worden hoe zorg geïntegreerd kan worden; ruimtelijk en logistiek maar ook op basis van het regisseren van contact en netwerken.

Ideeën voor kwaliteit en samenwerking ‘Begin vroeg; betrek procesontwerpers om tot een woongroep, buurt- of leefgemeenschap te komen.’

‘Het gaat niet om snufjes, maar om essentiële dingen - zonder daarbij in te leveren op schoonheid.’

‘Ontwerp heel gericht op basis van de transities die bekend zijn.’

‘Maatschappij is ingericht op kleine en grote gezinnen en dan op bejaardentehuizen, niet om transitiemomenten op te vangen / op te lossen.’

‘Goede belangenbehartiging richting overheden is belangrijk.’

Boven: ‘Measure less to feel more’, bloedsuikermeter voor diabetici, van ontwerper Mickael Boulay Een intuïtievere manier om het suikerniveau in het bloed te meten voor diabetici, zodat dit voor de patient met minder stress gepaard gaat. www.mickaelboulay.fr Onder: ‘Het Intuïtieve Huis’, ontwerp toolkit voor mensen met dementie, van architect Caro van Dijk Caro van Dijk ontwikkelde een ontwerp toolkit voor een betere leefomgeving voor mensen met dementie, gericht op zintuiglijke ervaring en intuïtief gebruik.

VERVOLG De workshop ‘Meet&Inspire - Samen Leven’ heeft een mooie verzameling visies en ideeën opgeleverd waar ontwerpers in hun werk op kunnen reageren. De deelnemers hebben vanuit hun eigen initiatieven hun visie met ons gedeeld over hoe zij hun eigen leefomgeving vormgeven.

Maar het onderwerp New Communities of Het NIeuwe Samen Leven is hiermee voor ons niet afgerond. Met het materiaal en de ontwerpvragen die we nu hebben verzameld kunnen we verder aan de slag als creatief collectief om concrete concepten te ontwikkelen, als inspiratie bron voor nieuwe projecten en prototypes en uitbreiding van onze kennis.

Design Age werkt in nieuwe bijeenkomsten verder aan de thema’s die we voor onszelf hebben neergezet en zal hierbij steeds een nieuwe groep ‘gasten’ uitnodigen om mee samen te werken.

We delen onze kennis via de website en via publicaties als deze. Ook zal de ‘best practice’ catalogus op de website zich steeds blijven uitbreiden met nieuwe inspirerende design projecten.

Onze activiteiten zijn te volgen op onze website (www.design-age.nl), op twitter (@DesignAgeNL) en op de linkedin groep (DesignAgeNL).

Onder: ‘Tender Tub’, ontwerp voor een badkuip, van ontwerper Maren Hartveld Maren Hartveld ontwierp een badkuip van zacht kunststof schuim die comfortabeler en veiliger is in het gebruik.