Mc2Pataca 4M Galego
12/9/08
12:29
Página 1
Museos Científicos Coruñeses Contenido nutricional de 100 gramos de pataca cocida Tiamina 0,106 mg.
Riboflavina 0,02 mg.
Vitamina C 13 mg.
Proteínas 1,87 g.
Niacina 1,44 mg.
Carbohidratos 20,13 g.
■ Engordan moito?
Ferro 0,31 mg.
Fibra 1,8 g.
s patacas teñen moi pouca graxa e fornecen fibra á dieta; pero a resposta depende de como se cociñen e se consuman. Por exemplo, 100 gramos de patacas fervidas achegan entre 80 e 90 quilocalorías, que non é moito; pero unha cantidade igual de patacas fritas pode pasar de 500 (as light unhas 450). Un valor engadido que achegan á dieta é a súa elevada capacidade para saciar o apetito.
Fósforo 44 mg.
A
Enerxía 87 qcal.
G
ran parte das calidades nutritivas da pataca atópanse na pel que, se non está verde, é comestible. Os nutrientes e calorías que achegan depende de como se preparen. Calquera cociñado reduce o contido de fibra e proteínas, que pasan á auga ou ao aceite, e doutros nutrientes que se destrúen pola calor, como a vitamina C (en cru ten uns 33 miligramos, pero fervida e pelada tan só 13). En xeral, son máis nutritivas cando se consumen con pel, ao vapor, fervidas ou asadas. As patacas fritas absorben moita graxa e perden unha gran parte do seu contido mineral e de vitamina C. A pataca contén unha cantidade moderada de ferro, pero como a vitamina C fomenta a súa absorción, a achega final é importante.
■ As patacas conxeladas conservan as mesmas propiedades que as frescas? on. A súa preparación implica pelalas (o que produce perdas de nutrientes) e cortalas. Logo cócense lixeiramente, déixanse secar e frítense lixeiramente. Finalmente conxélanse e envásanse. Durante este procesado redúcense as calidades que teñen en fresco; a estas perdas habería que engadir as que ocasione o cociñado final. Algúns alimentos elaborados industrialmente (patacas fritas, conxeladas, etc) prepáranse a partir de puré ou masa de pataca.
Graxa 0,1 g. Calcio 5 mg.
Potasio 379 mg.
■ Pódese comer a pel das patacas? Son nutritivas?
N
Auga 77 gr.
■ Úsanse para algunha outra cousa?
M
enos da metade da produción mundial dedícase ao consumo en fresco. O resto destínase á industria alimentaria, tanto para consumo humano como animal (pensos). O amidón da pataca emprégase para aglutinar preparados de carnes e fariñas para pastelería, masas, galletas e xeados. Tamén para espesar salsas, sopas e cocidos. A partir da fermentación do amidón obtéñense augardentes e vodka. A industria farmacéutica, téxtil, da madeira e do papel empregan o amidón como adhesivo, aglutinante e de recheo. Tamén serve para lavar pozos de petróleo.
■ Pódese comer a planta da pataca?
■ Por que se deixan en auga antes de cociñar?
N
ergullalas en auga evita que se escurezan pero produce a perda de nutrientes, como o amidón. Esta práctica, por exemplo, reduce a elevada cantidade de potasio que conteñen (para iso deberían permanecer unhas 10 horas cambiándolles a auga), o que resulta de interese para as persoas (por exemplo con problemas renais) que deben seguir dietas especiais.
on. Moitas especies de plantas conteñen sustancias velenosas (pénsase que teñen a función de protexelas fronte a fungos, insectos e outros animais). É o que sucede coas follas, talos e brotes da pataca, que teñen unha elevada cantidade de compostos tóxicos (a solanina é un deles).
■ Por que hai que gardar as patacas na escuridade? Son comestibles se están verdes?
A
s partes verdes non son comestibles. As patacas son talos subterráneos, non raíces, que ao recibir luz sintetizan a sustancia (clorofila) que serve para facer a fotosíntese (reacción química que emprega a enerxía da luz para fabricar alimentos). A presenza de clorofila na pataca (recoñécese pola cor verde) indica a presenza de compostos tóxicos. Pero como só se acumulan baixo a pel, ao pelalas perden toda a toxicidade. A fritura das patacas destrúe a maior parte do contido tóxico pero o cociñado con microondas e a cocción son pouco efectivas.
M
E
n lugares escuros e frescos, preferiblemente ao redor duns 10 graos centígrados. Por baixo desa temperatura, o amidón convértese en azucres, o que provoca un cambio de sabor e que as patacas adquiran cor marrón durante o cociñado. Por iso a neveira non é unha boa solución. Tampouco deben gardarse coas cebolas, xa que os gases que liberan producen que as patacas se deterioren rapidamente.
A Festa da pataca de Coristanco (A Coruña) celébrase o terceiro fin de semana de setembro
Monografías de Comunicación Científica
amidón da pataca podería substituír ao polistireno, que é un dos plásticos cos que se elaboran moitos produtos (pratos, cubertos, etc) refugables. Algunhas empresas están desenvolvendo procesos que permitan crear bolsas, como as que se reparten nos supermercados e nos centros comerciais; a súa gran vantaxe é que serían biodegradables.
Edición realizada co patrocinio de
As patacas son o primeiro vexetal cultivado pola NASA no espazo, pensando nos subministros alimentarios durante misións de longa duración NASA
■ Quen descubriu as patacas fritas?
A
s patacas fritas crocantes, feitas a partir de rebandas moi finas, fíxoas por primeira vez un cociñeiro estadounidense chamado George Crum, en 1853. Creounas en resposta ás protestas dun cliente do seu restaurante, que se queixaba do grosor das clásicas patacas fritas. O cociñeiro quixo darlle un escarmento cortándoas tan finas que non puidese picalas co garfo, pero o resultado foi un éxito. Os fabricantes actuais poden modificar o seu sabor engadindo herbas, especias, queixo ou unha ampla variedade de saborizantes.
Museos Científicos Coruñeses
■ Como se conservan mellor?
■ É certo que se poden empregar para facer bolsas de plástico?
O
Unha información elaborada polos
Marilyn Monroe pousou cun saco de patacas como vestido para responder a unha xornalista que escribiu unha crítica de moda sobre ela dicindo que un vestido lle quedaba como un saco de patacas
REALIZACIÓN Y DISEÑO:
OCTO EUROPA
Mr. Potato, unha pataca á que se lle pode pór e cambiar a cara, é o xoguete máis vendido da historia
a pataca
08