Programación 4º. Curso2018-19 by castelao navia

C.E.I.P. “ALFONSO D. R. CASTELAO” – V I G O.

PROGRAMACIÓNS DIDÁCTICAS. 2.018-19 ÁREA DE CIENCIAS DA NATUREZA 4º E.P. ÁREA DE CIENCIAS SOCIAIS 4º E.P. ÁREA DE MATEMÁTICAS 4º E.P. ÁREA DE LINGUA CASTELÁ E LITERATURA 4º E.P. ÁREA DE LINGUA GALEGA E LITERATURA 4º E.P. ÁREA DE EDUCACIÓN PLÁSTICA 4º E.P. ÁREA DE VALORES SOCIAIS E CÍVICOS 4º E.P.

INDICE ÁREA DE CIENCIAS DA NATUREZA .................................................................................. 10 CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA....................................... 17 MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA .......................................................................................... 18 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN ........................................................................................ 20 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ............................................................................................... 22 ÁREA DE CIENCIAS SOCIAIS ............................................................................................. 25 CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA....................................... 35 MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA .......................................................................................... 36 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN ........................................................................................ 38 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ............................................................................................... 40 ÁREA DE MATEMÁTICAS ...................................................................................................... 43 CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA....................................... 53 MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA .......................................................................................... 54 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN ........................................................................................ 58 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ............................................................................................... 60 ÁREA DE LINGUA CASTELÁ E LITERATURA .................................................................. 63 CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA....................................... 78 MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA .......................................................................................... 80 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN……………………………………………………83 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ............................................................................................... 85 ÁREA DE LINGUA GALEGA E LITERATURA .................................................................... 88 CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA..................................... 107 MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA ........................................................................................ 109 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN ...................................................................................... 113 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ............................................................................................. 115 ÁREA DE EDUCACIÓN ARTÍSTICA .................................................................................. 118 CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA..................................... 126 MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA ........................................................................................ 127 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN ...................................................................................... 131 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ............................................................................................. 133

ÁREA DE VALORES SOCIAIS E CÍVICOS ...................................................................... 136 CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA..................................... 146 MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA ........................................................................................ 147 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN ...................................................................................... 149 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ............................................................................................. 151 DIRECTRICES E INSTRUMENTOS PARA A REALIZACIÓN DA AVALIACIÓN INICIAL. .............................................................................................. 152 ACTIVIDADES DE RECUPERACIÓN E OS REFORZOS PARA LOGRAR DITA RECUPERACIÓN. .............................................................................................. 153 CRITERIOS DE PROMOCIÓN AO SEGUINTE CURSO. ............................................... 154 METODOLOXÍA DIDÁCTICA .............................................................................................. 155 MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE .................................................................. 156 ADAPTACIÓNS CURRICULARES. ..................................................................................... 158 INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO ENSINO….162 PROGRAMA DE EDUCACIÓN EN VALORES................................................................... 165 ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LECTOR. .......................................... 167 ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN TIC............................................................... 168 ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA. ................................. 169 ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LINGÜÍSTICO ................................ 170 MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS INCLUÍDOS OS LIBROS DE TEXTO. ............................................................................................................................ 172 ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES ..................................... 174 PROCEDEMENTOS PARA AVALIAR A PROPIA PROGRAMACIÓN .......................... 176

CONTEXTUALIZACIÓN DO ALUMNADO.

Toda programación didáctica é un instrumento de planificación, desenvolvemento e avaliación de cada unha das áreas do currículo, na que se concretan os obxectivos, as competencias básicas, os contidos, os diferentes elementos que compoñen a metodoloxía, os criterios e procedementos de avaliación, a atención á diversidade, a educación en valores, etc., así como os concernentes ao Plan Lector, ao Plan das Tecnoloxías da Información e da Comunicación, ao Plan de Convivencia, ao Proxecto Lingüístico, etc., no caso que nos ocupa, referidos ao 4º Curso de Educación Primaria.

As programacións didácticas intégranse na Programación xeral anual, de acordo co disposto no artigo 125 da Lei Orgánica 2/2006 e desenvolverán o currículo establecido para a Educación Primaria no Decreto 105/2014, de 4 de setembro, polo que se establece o currículo de Educación Primaria na Comunidade Autónoma de Galicia.

Como sabemos, unha programación deberá orientarse a planificar, de forma coherente e axeitada, as actividades que serán levadas a cabo durante o proceso de ensino – aprendizaxe para que @s nen@s sexan capaces de aprender a aprender e, así, posúan autonomía e iniciativa persoal na vida. Toda alternativa de programación precisará seguir o principio de racionalización do esforzo e do traballo, e estar orientada á práctica. Para realizar un ensino axeitado tomamos como referencia o “Proxecto Educativo” e o “Proxecto Curricular de Centro”, así como as actuais leis: -Lei Orgánica de Educación 2/2006, do 3 de maio. -Decreto 105/2014, do 4 de setembro, polo que se establece o currículo de Educación Primaria na Comunidade Autònoma de Galicia. -Orde do 23 de novembro de 2007 pola que se regula a avaliación da Educación Primaria na Comunidade Autónoma de Galicia. -Decreto 374/1996, do 17 de outubro, polo que se aproba o regulamento orgánico das escolas de Educación infantil e os colexios de Educación Primaria. -0rde do 22 de xullo de 1997 (Cap. II). 5

A programación terá un carácter aberto e flexible, para así afrontar as dificultades que poidan presentarse nas aulas. Trátase de contribuír ao desenvolvemento integral d@s nos@s alumn@s, a conquerir as competencias básicas, a desenvolver un axeitado grao de madurez e a estimula-la súa socialización, nun intento de que @s alumn@s realicen aprendizaxes funcionais e significativas, sen esquece-la atención á propia diversidade.

@s nen@s deste nivel educativo están en plena etapa do periodo de operacións concretas. Isto supón que razoan lóxicamente, pero este razoamento está vinculado á manipulación dos obxectos ao que este razoamento se refire. Manexan con soltura os símbolos (debuxos, gráficos…) en substitución dos obxectos. Comezan a realizar reflexións sobre as actividades polo que intentarán ordenar, clasificar e comparar. Son nen@s que actúan cada vez máis automáticamente, fixándose eles mesmos as metas e as accións que deben levar a cabo para conseguilo. Aumenta a súa autonomía con respecto aos pais/nais, pasando a ser o seu grupo de amig@s o máis importante e valoran moito a súa pertenza a un grupo. Asimesmo, aínda que hai unha clara diverxencia nos xogos entre nenos e nenas, o grupo terá cada vez máis importancia e as actividades conxuntas convírtense nun motor esencial do seu desenvolvemento. Tamén se incrementa a súa relación co mundo que os rodea e o seu interese polo contorno máis cercano e o máis alonxado. Son nen@s responsables,pero precisan sentirse segur@s, o que lles permite controlar as súas emocións e a súa inquietude.

O C.E.I.P.”Alfonso D. Rodríguez Castelao”, de titularidade pública, está situado na parroquia de Navia, pertencente ao Concello de VIGO, na zona oeste da cidade e nas cercanías da ría do mesmo nome. A extensión aproximada da parroquia é de 200 Ha, presentando estruturas semirrurais influenciadas pola gran urbe da que fai parte. O colexio, ubícase en “Pedra Seixa”, antiga zona rural na que se está a desenvolver un proxecto urbanístico que ven transformando tanto o espazo físico como o carácter do lugar, desenvolvemento que incide directamente sobre o centro , xa que nos derradeiros cursos obsérvase un considerable incremento nas solicitudes de matrícula, feito este que levou a acometer unha ampliación das instalacións para albergar un colexio de 3 liñas. 6

A meirande parte do alumnado de 4º Curso de Educación Primaria pertence a familias de clase media que teñen un bo concepto do colexio e colaboran abertamente co mesmo, tanto no referente á educación d@s seus fill@s coma no desenvolvemento das actividades complementarias organizadas polo centro. A lingua empregada polo alumnado, na súa maioría, é o castelán. O uso do galego e do castelán no entorno familiar e na comunidade educativa atópase recollido no Proxecto Lingüístico do Centro. O idioma estranxeiro que se está impartindo é o inglés. O horario de Titorías adicado ás familias é de 16 a 17 horas, os martes pola tarde, aínda que é flexible a atención noutro horario, previa solicitude ao Profesorado Titor.

PROFESORADO integrante do Equipo de 4º Curso de Educación Primaria: *Profesora Titora, que imparte as materias seguintes: Lingua Galega e Literatura Lingua Castelá e Literatura Matemáticas Ciencias da Natureza Ciencias Sociais Educación Artística (Plástica) Valores Sociais e Cívicos Hora de Ler. Desdobre 3º E. P. V.S.C. 1º E. P. Apoio I 5 anos.

*Profesora de Idioma (Inglés). *Profesora de Educación Musical. *Profesor de Educación Física. *Profesora de Pedagoxía Terapéutica. 7

*Profesora de Audición e Linguaxe. *Profesor L. Conf. TIC. *Profesora de Relixión Católica.

En 4º Curso de Educ. Primaria contamos con 25 alumn@s, sendo un alumno de nova matrícula, ademais de permanecer un ano máis neste nivel educativo. Catro alumn@s asisten á aula de A.L. unha sesión horaria semanal. Un grupo de alumn@s recibe apoio en aula por parte da profesora de P.T. unha sesión horaria semanal. Impleméntase cadanseus desdobres semanais para traballar aspectos curriculares e facer uso das Tecnoloxías da Información e da Comunicación (TIC).

ÁREA DE CIENCIAS DA NATUREZA

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS DA NATUREZA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 1. INICIACIÓN Á ACTIVIDADE CIENTÍFICA  b  e  g  h  i

 B1.1. Realización de proxectos, pequenas investigacións e presentación de resultados.  B1.2. Interese por coidar a presentación dos traballos en soporte dixital ou papel.  B1.3. Uso das TIC de xeito cada vez máis autónomo para a busca de información e para a súa comunicación, empregando a nivel básico o tratamento de textos (titulación, formato, arquivo e recuperación dun texto, cambios, substitucións e impresión).  B1.4. Seguimento dunha secuencia dada para atopar unha información en internet e noutros soportes.

 B1.1. Realizar un proxecto para a obtención dun produto como resultado dun problema formulado, elaborar con autonomía documentación sobre o proceso e presentala en diferentes soportes.

 CNB1.1.1. Busca, selecciona e organiza a información importante, obtén conclusións e comunica o resultado de forma oral e escrita.

 CAA

 CNB1.1.2. Presenta os traballos, en soporte dixital ou papel, de maneira ordenada, clara e limpa.

 CCL

 CNB1.1.3. Manifesta autonomía na planificación e execución de accións e tarefas e ten iniciativa na toma de decisións.

 CAA

 CNB1.1.4. Consulta e utiliza documentos escritos, imaxes e gráficos.

 CAA

 CCL

 Ao longo do curso.

 CMCCT  CSIEE

 CMCCT  CD

 CMCCT  CSIEE

 CMCCT  CD

ÁREA Obxectivos

 b

CIENCIAS DA NATUREZA Contidos

Criterios de avaliación

 B1.5. Iniciación á actividade científica.

 e  g  h

 B1.2. Establecer conxecturas de sucesos ou problemas que ocorren no seu contorno por medio da observación e obter unha información.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

 CNB1.1.5. Reflexiona sobre o traballo  CAA realizado, saca conclusións sobre  CMCCT como traballa e aprende e elabora estratexias para seguir aprendendo.

 Ao longo do curso.

 CNB1.2.1. Establece conxecturas de sucesos ou problemas do seu contorno, empregando medios propios da observación para obter unha información.

 Ao longo do curso.

 CAA  CMCCT  CSIEE

 CNB1.2.2. Emprega axeitadamente o  CMCCT vocabulario que corresponde a cada  CCL un dos bloques de contidos.  a

 B1.6. O traballo cooperativo.

 b

 B1.7. Técnicas traballo. Recursos e técnicas de traballo individual.

 c  k  m

 B1.3. Traballar de forma cooperativa  CNB1.3.1. Utiliza estratexias para apreciando o coidado pola seguridade traballar de forma individual e en propia e a dos seus compañeiros/as, equipo amosando habilidades para a coidando as ferramentas e facendo resolución pacífica de conflitos. un uso axeitado dos materiais.

 B1.8. Hábitos de traballo, esforzo e responsabilidade.

 CAA  CMCCT

 Ao longo do curso.

 CSC  CSIEE

BLOQUE 2. O SER HUMANO E A SAÚDE  e  h  k

 B2.1. O corpo humano e o seu funcionamento.  B2.2. As funcións vitais. Importancia dos sentidos en relación co medio.

 B2.1. Coñecer a morfoloxía externa do propio corpo e os órganos máis importantes para o seu funcionamento.

 CNB2.1.1. Localiza os principais órganos vitais e entende a súa importancia no funcionamento do organismo.

 CMCCT

 1º trimestre

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS DA NATUREZA Contidos

Criterios de avaliación

Descrición do seu papel e formas para o seu coidado habitual.  B2.3. Recoñecemento dos cambios físicos e persoais nas diferentes etapas da vida das persoas.  a

 B2.4. Saúde e enfermidade.

 b

 B2.5. Hábitos saudables: alimentación, hixiene, exercicio físico e descanso.

 c  d  h  k  m

 B2.6. Actitude crítica ante prácticas e mensaxes que non favorecen o correcto desenvolvemento da saúde.

 B2.2 Identificar e explicar as consecuencias para a saúde e o desenvolvemento persoal de determinados hábitos de alimentación, hixiene, exercicio físico e descanso.

 B2.10. A igualdade entre homes e mulleres.

 h

 B2.12. Identificación de sistemas de

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

 CNB2.1.2. Recoñece a importancia  CMCCT dos sentidos para a relación co medio  CCL e as formas de coidalos.

 1º trimestre

 CNB2.2.1. Identifica e adopta hábitos  CMCCT de hixiene, de descanso e de  CSC alimentación sa e diferencia prácticas e mensaxes que son contraproducentes para a saúde.

 1º trimestre

 CSC  CSIEE

 CNB2.2.3. Recoñece algúns factores  CMCCT que producen as enfermidades máis habituais (carie, catarros, gripe, obesidade) e aplica actuacións para á súa prevención.

 B2.9. A relación cos demais. Toma de decisións.

 B2.11. Clasificación dos alimentos en función dos nutrientes principais.

CUARTO

 CNB2.2.2 Identifica e valora as súas habilidades persoais.

 B2.7. Factores que producen as enfermidades máis habituais: carie, obesidade, gripe, catarros...  B2.8. Coñecemento de si mesmo/a e dos e das demais: emocións e sentimentos propios e alleos. Valoración das súas habilidades persoais.

 e

CURSO

 B2.3. Deseñar un menú equilibrado para a súa idade.

 CNB2.2.4. Planifica, de forma autónoma e creativa, actividades de ocio e tempo libre, individuais e en grupo.

 CAA

 CNB2.3.1. Clasifica e diferencia alimentos en función dos nutrientes principais.

 CMCCT

 CSC

 1º trimestre

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS DA NATUREZA Contidos

Criterios de avaliación

conservación alimentaria.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 CNB2.3.2. Identifica sistemas de conservación alimentaria.

 B2.13. Pirámide alimentaria.  B2.14. Análise de dietas equilibradas.

 CMCCT

Temporalización

 1º trimestre

 CNB2.3.3. Analiza dietas e elabora un  CMCCT menú equilibrado na escola. BLOQUE 3. OS SERES VIVOS

 b  h  e  l  i  o

 B3.1. Diferenza entre seres vivos e inertes.  B3.2. Identificación de animais e de plantas como seres vivos.  B3.3. Identificación e clasificación de rochas a partir de características observables.  B3.4. Clasificación de animais vertebrados e invertebrados a partir de características observables.

 B3.1. Identificar e clasificar, con  CNB3.1.1. Observa, identifica e  CMCCT criterios científicos, animais, plantas e recoñece as características básicas e rochas do seu contorno próximo, clasifica animais vertebrados e recoñecendo as súas características invertebrados do seu contorno, con principais, buscando información en criterio científico. fontes variadas.  CNB3.1.2. Observa, identifica e  CMCCT recoñece as características básicas e clasifica plantas do seu contorno, con criterio científico.

 B3.5 Clasificación das plantas (herbas, arbustos e árbores) a partir de características observables.

 CNB3.1.3. Utiliza claves e guías para a clasificación científica de animais e plantas.

 B3.6 Utilización guiada de claves e de guías de animais e plantas para a clasificación e identificación dalgunhas especies existentes en Galicia.

 CNB3.1.4. Identifica hábitats de seres  CMCCT vivos e elabora un protocolo para  CCL respectar a biodiversidade.

 2º trimestre

 CMCCT  CAA

 B3.7. Identificación de cambios observables que se producen nos seres no contorno.

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS DA NATUREZA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

 B3.8. Valoración da biodiversidade e interese pola súa conservación.  a  b  c  e  h  i  j  l  m

 B3.9. Planificación, observación e  B3.2. Planificar, observar e comparar,  CNB3.2.1. Coñece e explica as comparación das diversas maneiras en empregando os instrumentos e o funcións de relación, reprodución e que os seres vivos realizan as funcións material necesarios e rexistrar de alimentación. vitais utilizando instrumentos forma cooperativa, algún proceso apropiados e medios audiovisuais e asociado ao ciclo vital dun ser vivo  CNB3.2.2. Planifica, observa, tecnolóxicos da maneira máis precisa e contrastando os rexistros propios e os compara, rexistra e comunica, rigorosa posible. Comunicación dos dos compañeiros con información empregando soportes textuais resultados, empregando distintos doutras fontes. Comunicar de xeito variados, os resultados da soportes textuais. oral e escrito os resultados, observación do ciclo vital previamente empregando soportes textuais planificado. variados.

 CMCCT

 2º trimestre

 CMCCT  CCL  CSIEE  CD

 o BLOQUE 4. MATERIA E ENERXÍA  a  b  c  e  h

 B4.1. O sol e a auga como fontes de enerxía.

 B4.1. Identificar, a partir de exemplos  CNB4.1.1. Identifica e coñece a da vida cotiá, usos dos recursos intervención da enerxía nos cambios naturais e consecuencias do seu uso da vida cotiá.  B4.2. Características e propiedades do inadecuado facendo fincapé no aforro aire e actuacións necesarias para evitar enerxético e no impacto  CNB4.1.2. Explica algunhas a súa contaminación. medioambiental. características e propiedades do aire  B4.3 Valoración da importancia da boa e as actuacións necesarias para calidade da auga e do aire para a nosa evitar a súa contaminación. saúde e o mantemento da vida.

 CMCCT

 B4.4. Intervención da enerxía na vida cotiá.

 CMCCT

 B4.5. Uso responsable dos recursos

 CNB4.1.3. Elabora protocolos para mellorar os problemas

 3º trimestre

 CSC

 CMCCT  CCL  CSC

 CSC

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS DA NATUREZA Contidos naturais do planeta. Aforro enerxético.

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

medioambientais da súa contorna.

 B4.6. A produción de residuos, a contaminación e o impacto ambiental.  B4.7. Desenvolvemento de actitudes individuais e colectivas fronte a determinados problemas mediombientais.  b  e  g  h

 b  e  g  h

 B4.8. Realización de experiencias sinxelas sobre o comportamento dos corpos (lupas, espellos, auga e prismas) diante da luz.

 B4.2. Realizar experiencias sinxelas e  CNB4.2.1. Investiga e explica o  CMCCT pequenas investigacións para comportamento de certos corpos  CCL recoñecer os cambios de certos diante da luz. corpos diante da luz e os efectos de forzas coñecidas no movemento dos  CNB4.2.2. Identifica forzas coñecidas  CMCCT  B4.9. Identificación de forzas coñecidas corpos. que fan que os obxectos se movan ou que fan que os obxectos se movan ou se deformen a través de experiencias deformen. ou pequenas investigacións.

 3º trimestre

 B4.10. Realización de experiencias con  B4.3. Realizar experiencias con  CNB4.3.1. Compara densidades de  CMCCT mesturas. mesturas sinxelas de substancias diferentes substancias de uso cotián relacionadas coa vida doméstica e do con respecto á auga e presenta  B4.11. Identificación de compoñentes e contorno e achegar conclusións sobre conclusións en diferentes soportes. preparación dunha mestura. os resultados.  B4.12. Procedementos de separación.  CNB4.3.2. Identifica e prepara  CMCCT algunhas mesturas de uso doméstico.

 3º trimestre

 CNB4.3.3. Separa compoñentes dalgunhas mesturas de uso cotián presentando conclusións sobre os resultados.

 CMCCT

ÁREA

CIENCIAS DA NATUREZA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 5. A TECNOLOXÍA, OBXECTOS E MÁQUINAS  a  b  e  h

 B5.1. Identificación da enerxía que fai funcionar as máquinas de uso cotián e doméstico e algúns operadores mecánicos (eixe, roda, polea, plano inclinado, engrenaxe, freo, panca, manivela etc.).  B5.2. Importancia da ciencia e da tecnoloxía para mellorar as condicións de vida e de traballo.

 a  b  c  d  e  h  j  m

 B5.1. Manipular e observar o  CNB5.1.1. Manipula e identifica funcionamento de aparellos e algunhas máquinas e aparellos máquinas sinxelas simples e das sinxelos e habituais na vida cotiá, complexas máis habituais e o seu uso analizando o seu funcionamento. na vida cotián.  CNB5.1.2. Coñece a enerxía que empregan as máquinas de uso habitual e explica a importancia da ciencia e a tecnoloxía na vida cotiá.

 B5.3. Planificación e realización dalgún  B5.2. Planificar e realizar a obxecto ou máquina de construción construción de forma cooperativa sinxela. dalgún obxecto ou máquina sinxela para a resolución dun problema  B5.4. Manexo de ferramentas, formulado e presentar os resultados aparellos e máquinas de uso en diferentes soportes. doméstico, superando estereotipos sexistas.  B5.5 Prevención de riscos no emprego de máquinas de uso cotián.

 CMCCT  CSC  CSIEE  CMCCT  CCL

 CNB5.2.1. Identifica e describe oficios  CMCCT en función dos materiais, das  CCL ferramentas e das máquinas que  CSC empregan.  CNB5.2.2. Aplica os coñecementos ao deseño e á construción dalgún obxecto ou aparello sinxelo, empregando operacións matemáticas no cálculo previo, así como as tecnolóxicas: unir, cortar, pegar...

 3º trimestre

 CMCCT  CAA  CCEC  CD  CSIEE

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA

Identificarse como ser vivo coas particularidades que os diferencian doutros seres vivos.

Coñecer as partes externas do corpo e algúns órganos importantes para o seu funcionamento.

Identificar, valorar e explicar as consecuencias para a saúde e o desenvolvemento persoal de determinados hábitos de

alimentación, hixiene, exercicio físico, descanso... 4.

Recoñecer e explicar, recollendo datos e utilizando aparatos de medida, as relacións entre algúns factores do medio físico

(relevo, chan, clima, vexetación...) e as formas de vida e actuacións das persoas, mostrando unha actitude respectuosa cara á conservación do medio e o mantemento do equilibrio ecolóxico. 5.

Identificar e clasificar animais e plantas, recoñecendo as características básicas de determinadas especies de acordo con

criterios científicos. 6.

Identificar, a partir de exemplos da vida cotiá, algúns dos principais usos que as persoas fan dos recursos naturais e

algunhas das consecuencias negativas dos usos inadecuados. Analizar o proceso seguido desde a súa orixe ata o seu consumo. 7.

Manipular e identificar algunhas máquinas e aparatos sinxelos, analizando o seu funcionamento, fixándose especialmente

na enerxía que utilizan e valorando a importancia de facer un uso responsable da enerxía do planeta. 8.

Montar, desmontar ou planificar e realizar un proceso sinxelo de construción dalgún obxecto ou aparato simple, mostrando

actitudes de cooperación no traballo en equipo e de coidado pola seguridade. 9.

Responder preguntas e resolver problemas do medio relacionados con feitos e fenómenos naturais, facendo predicións ou

establecendo conxecturas, obtendo información relevante por medio da observación e/ou do manexo de fontes diversas e comunicando os resultados.

MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA

Competencia sociais e cívicas A área de Ciencias da Natureza pídenos o desenvolvemento de actitudes e valores vinculados ao respecto cara a un mesmo e cara aos demais, cara á natureza, cara ao traballo propio das ciencias e o seu carácter social, polo que vai axudar na consecución duns valores sociais e cívicos que permitirán o desenvolvemento das diversas capacidades que como persoas se deben conseguir.

Competencia en comunicación lingüística. Na área de Ciencias Naturais preséntanse distintos tipos de información: textos expositivos, carteis, noticias, folletos etc., que permiten traballar a competencia lectora. Ademais, desenvólvense as habilidades de comunicación oral mediante actividades de intercambio de opinións sobre diversos temas. Competencia matemática e ciencia e tecnoloxía Desde a área de Ciencias Naturais, de maneira especial nos temas relacionados coas ciencias físicas, contribúese ao desenvolvemento da competencia matemática propoñendo a interpretación e aexpresión matemática dos feitos e dos fenómenos físicos.Neste curso trabállanse de maneira especial nocións relacionadas coa interpretación numérica do mundo físico (a medida do tempo, da distanciae a introdución á medición da materia). Competencia dixital

Esta área contribúe ao tratamento da información a través de múltiples actividades de observación e descrición da realidade, igual ca de rexistro e de clasificación de información en distintos formatos -táboas, fichas, escritos…-. Por outra parte, nesta área faise unha introdución ao ordenador e ao seu funcionamento.

Competencia da conciencia e expresións culturais e artísticas Desde a área de Ciencias Natrurais favorécese o coñecemento do propio corpo e o de outros organismos vivos que axudará a realizar creacións máis precisas e autónomas. Ademais contribúese ao desenvolvemento desta competencia, na medida en que a observación sistemática de fotografías e ilustracións forma parte das habilidades propias da educación artística. Na área de Ciencias Naturais tamén se realizan diversas actividades de creación plástica e anímase a desenvolver esta competencia a través dunha coidadosa selección, desde a perspectiva estética, das ilustracións e das fotografías.

Competencia para aprender a aprender Nesta área trabállanse diferentes técnicas para seleccionar, organizar, interpretar e memorizar información. Ademais, proponse unha secuenciación coidadosa das actividades de aprendizaxe e ofrécense abundantes resumos e distintos tipos de gráficos e de organizadores gráficos. Ao comezo das unidades dáse a oportunidade de lembrar o que xa se sabe sobre o tema en cuestión, para vincular os coñecementos novos cos xa adquiridos.

Competencia de iniciativa e espírito emprendedor En Ciencias Naturais, as múltiples actividades de aplicación de coñecementos e de solución de problemas da vida diaria -en especial a sección “ Pon a proba as túas competencias” promoven o desenvolvemento desta competencia. Igualmente, a forma en como están redactados os textos e as actividades permite que os alumnos realicen o seu traballo de forma autónoma.

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

A entrevista ao alumnado e ás familias. Rexistro do observado e avaliado.

Os datos recolleranse en diversos instrumentos para a avaliación. Algúns oficiais(actas de avaliación, expediente académico, historial académico de educación primaria e informe persoal por traslado).,outros persoais, de formato libre seleccionados ou construídos polo profesor ou equipo de profesores. Entre os instrumentos de rexistro do profesor ou equipo que empregaremos destacamos:   

Instrumentos de observación: os diarios de clase, as escalas de valoración (para contidos e indicadores de desempeño de tipo actitudinal e procedemental) e listas de control (para contidos e indicadores de desempeño vinculados ao dominio conceptual). Instrumentos de interrogación: cuestionario, inventario, escala de actitudes, entrevista… Instrumentos de análise: análises de contido, tarefas e proxectos, tests/probas elaboradas polos docentes.

aprendizaxes imprescindibles para continuar o proceso educativo. Ao longo do curso académico realizaranse, polo menos, tres sesións de avaliación. Serán recollidas en acta as cualificacións nas distintas áreas, o grao de desenvolvemento das competencias básicas e as decisións e os acordos alcanzados, tanto referidas ao grupo coma a cada alumna e alumno. Avaliación final. Ao final do curso, o equipo de mestres que imparten docencia no grupo, na sesión final de avaliación, decidirá sobre a promoción do alumnado. A decisión será adoptada de forma colexiada, e primará o criterio d@ profesor/-a titor/-a.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Nas avaliacións trimestrais outorgámoslle ao alumnado unha nota que recolle a avaliación dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas.

CIENCIAS DA NATUREZA Probas de asimilación de contidos (escritas e/ou orais) Realización de todas as tarefas propostas, individuais ou colectivas, e que estén completas. Caderno de clase (orde, caligrafía e limpeza) Actitude (achega do material, atención e participación na clase, esforzo e comportamento)

60% 20% 10% 10% 22

En cumprimento do Decreto 105/2014, do 4 de setembro de 2014, polo que se establece o currículo da Educación Primaria na Comunidade Autónoma de Galicia, os resultados da avaliación do alumnado expresaranse nos seguintes criterios de cualificación, aos que se lles achegará unha cualificación numérica: - Sobresaliente: 90% a 100% (9 ou 10) - Notable: 70% a 80% (7 ou 8) - Ben: 60% ( 6 - Suficiente: 50% ( 5) - Insuficiente: menos do 50% ( 1, 2, 3 ou 4) Considerarase cualificación negativa o Insuficiente e positivas as restantes.

ÁREA DE CIENCIAS SOCIAIS

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS SOCIAIS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 1. CONTIDOS COMÚNS  a  b  d  e  h  i

 B1.1.Iniciación ao coñecemento  B1.1.Realizar un traballo de científico, toma de conciencia das súas investigación que supoña a busca, fases e a súa aplicación nas Ciencias selección e organización de sociais.Proposta de traballo que xurda información sobre fenómenos dun problema, acontecemento ou previamente delimitados, a inquedanza e que supoña un proceso realización dun produto, a de investigación e acción que garanta documentación do proceso e a participación activa do alumnado e comunicación do resultados. facilite o proceso de autorregulación de aprendizaxes.  B1.2.Busca e selección de información empregando as TIC e outras fontes (directas e indirectas), organización, análise, documentación do proceso (mediante uso do cartafoles) e comunicación das conclusións.  B1.3.Planificación e xestión de proxectos co fin de acadar obxectivos.

 CSB1.1.1.Busca información (empregando as TIC e outras fontes directas e indirectas), selecciona a información relevante, a organiza, analiza, obtén conclusións sinxelas e as comunica oralmente e/ou por escrito.

 CAA

 CSB1.1.2.Manifesta autonomía na planificación e execución de accións e tarefas, ten iniciativa na toma de decisións e asume responsabilidades.

 CSIEE

 CSB1.1.3.Realiza as tarefas encomendadas e presenta os traballos de maneira ordenada,

 CAA

 Ao longo do curso.

 CD  CMCCT  CCL

 CAA

 CCL

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS SOCIAIS Contidos Iniciativa emprendedora.

 a  b  c  d

 B1.4.Emprego de técnicas de estudo individual e de estratexias de traballo cooperativo. Valoración do esforzo e coidado do material.  B1.5.Participación activa e construtiva na vida social, uso das normas de convivencia  B1.6 A cooperación e o diálogo como valores democráticos e recursos básicos na resolución pacífica de conflitos.

 b  e

 B1.7.Utilización da terminoloxía propia da área.

 h

- Elaboración dun glosario da área.

 i

 B1.8.Fomento de Técnicas de animación á lectura de textos de divulgación das Ciencias sociais (de carácter social, xeográfico e histórico).

 o

- A prensa escrita e dixital como fontes de información.  B1.9.Utilización e lectura de diferentes linguaxes textuais e gráficos.

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

clara e limpa.

Temporalización

 CMCCT

 B1.2.Empregar estratexias de traballo  CSB1.2.1.Participa en cooperativo, adoitar un actividades individuais e de comportamento de respecto e grupo, e emprega estratexias de tolerancia ante as diferentes ideas e traballo cooperativo valorando o achegas alleas nos diálogos e esforzo e o coidado do material. debates, valorando o esforzo e amosando actitudes de cooperación,  CSB1.2.2.Adoita un participación e respecto cara aos comportamento responsable, demais. construtivo e solidario respectando diferentes ideas e achegas nos debates, recoñecendo a cooperación e o diálogo como principios básicos do funcionamento democrático.

 CSC

 B1.3.Coñecer e utilizar as palabras  CSB1 3.1.Emprega de maneira claves e conceptos necesarios para axeitada o vocabulario adquirido ser capaz de ler, escribir e falar sobre para ser capaz de ler, escribir e Ciencias sociais, así como falar sobre Ciencias sociais. comprender diferentes linguaxes recollidos en textos de carácter social,  CCB1.3.2.Expón oralmente de xeográfico ou histórico. forma clara e ordenada, contidos relacionados coa área, que manifestan a comprensión de textos orais e /ou escritos de carácter xeográfico, social e histórico.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA

 CSC  CAA

 Ao longo do curso.

 CAA  CMCCT  CSC  CCL  CMCCT  CSC  CAA

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS SOCIAIS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 CSB1.3.3.Analiza informacións relacionadas coa área e manexa imaxes, táboas, gráficos, esquemas, resumos e as tecnoloxías da información e a comunicación.

 CCL

Temporalización

 Ao longo do curso.

 CD  CMCCT  CSC

BLOQUE 2. O MUNDO QUE NOS RODEA  h  e  o  h  e  g  i

 h  g  i

 h  g

 B2.1.A litosfera: placas tectónicas. Os volcáns, os terremotos e as súas consecuencias.

 B2.1.Coñecer a formación da litosfera  CSB2.1..1 Coñece e define a  CMCCT e a dinámica de placas tectónicas e formación da litosfera e a dinámica de  CAA analizar as súas influencias e placas tectónicas e as súas  CCL consecuencias no medio que o rodea. consecuencias.

 B2.2.Formas de representación da Terra: planos, mapas, planisferios e globos terráqueos.

 B2.2.Explicar e comparar as distintas  CSB2.2.1.Explica e compara as  CMCCT formas de representar a superficie distintas formas de representación da  CCL terrestre identificando os polos, o eixe Terra, planos, mapas, planisferios e  CAA e os hemisferios e analizar cal delas globos terráqueos identificando polos, reflicte mellor a realidade á que eixe e hemisferios. representa.

 B2.3.Identificación dos polos, o eixe e os hemisferios.

 B2.4.Os paralelos e meridianos. As coordenadas xeográficas: latitude e lonxitude.

 B2.3. Identificar e manexar os conceptos de paralelos, meridianos e coordenadas xeográficas para localizar determinados puntos da Terra.

 CSB2.3.1.Localiza diferentes puntos da Terra empregando os paralelos e meridianos e as coordenadas xeográficas.

 B2.5.Planos, mapas e planisferios. Mapas físicos e políticos.

 B2.4.Diferenciar correctamente entre planos, mapas, planisferios, mapas físicos e políticos, analizar e describir

 CSB2.4.1.Identifica e clasifica  CMCCT distintos tipos de mapas, define que é  CAA a escala nun mapa, o seu uso e

. 1º trimestre

 CMCCT  CAA

ÁREA Obxectivos  e  i

CIENCIAS SOCIAIS Contidos  B2.6.Escalas e signos convencionais dun mapa.  B2.7.Orientación no espazo: Elaboración dun itinerario coa axuda de ferramentas dixitais.

 h  g  i  e  b

 a  b

Criterios de avaliación as características máis relevantes de cada un e interpretar a súa escala e signos convencionais básicos de cara a orientarse nun espazo determinado e á elaboración dun itinerario empregando as TIC.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

emprega e interpreta os signos convencionais básicos que poden aparecer nel.

 B2.8.O tempo atmosférico.

 B2.5.Explicar que é o tempo  CSB2.5.1.Define tempo atmosférico, atmosférico, coñecer os instrumentos identifica os distintos instrumentos de  B2.9.Medición e predición de medida, o seu uso, realizar medida que se utilizan para a meteorolóxica. Instrumentos de medida. medicións e interpretacións de recollida de datos atmosféricos Elaboración e comunicación dun parte gráficos a través dos datos recollidos clasificándoos segundo a función e meteorolóxico empregando as TIC nunha estación meteorolóxica de cara información que proporcionan e fai (programa de radio, boletín a facer unha predición do tempo medicións, interpretacións de datos e meteorolóxico etc). atmosférico para un período de tempo predicións do tempo atmosférico.  B2.10.Gráficos sinxelos de determinado e a comunicación deste temperaturas e precipitacións: os empregando mapas do tempo.  CSB2.5.2.Describe unha estación climogramas. meteorolóxica, explica a súa función  B2.11.Os mapas do tempo. Símbolos e confecciona e interpreta gráficos convencionais. sinxelos de temperaturas e precipitacións.

 B2.12.A hidrosfera. Distribución das augas no planeta. Masas e cursos de

 B2.6.Explicar a hidrosfera, identificar e nomear masas e cursos de auga, diferenciando augas superficiais e

Temporalización

 CMCCT

 1º trimestre

 CCL  CAA

 CMCCT  CCL  CAA  CD

 CSB2.5.3.Interpreta e elabora sinxelos mapas meteorolóxicos distinguindo os seus elementos principais.

 CMCCT

 CSB2.6.1.Define hidrosfera, e identifica e nomea as grandes masas e cursos de auga, explicando como

 CMCCT  CCL

ÁREA

CIENCIAS SOCIAIS

Obxectivos  h

Contidos auga.

 e

 B2.13.Vertentes hidrográficas.

 o

 B2.14.Os tramos dun río.

CURSO

CUARTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

augas subterráneas, cuncas e vertentes hidrográficas e analizar as partes as partes dun río do medio próximo.

se forman as augas subterráneas, como afloran e como se accede a elas.  CSB2.6.2.Diferencia cuncas e vertentes hidrográficas.

Temporalización

 CSC

 CMCCT

 1º trimestre

 CCL

 CSB2.6.3.Identifica e nomea os  CMCCT tramos dun río e as características de  CCL cada un deles.  CAA  e  h  o

 e  h  i  o

 B2.15.A litosfera: características e tipos  B2.7.Adquirir o concepto de litosfera,  CSB2.7.1.Observa, identifica e de rochas. coñecer algúns tipos de rochas e a explica a composición das rochas súa composición identificando nomeando algúns dos seus tipos.  B2.16.Rochas e minerais: propiedades, distintos minerais e algunha das súas usos e utilidades. propiedades e usos. Facer especial  CSB2.7.2.Identifica e explica as fincapé nos que son propios de diferenzas entre rochas e minerais, Galicia describe os seus usos e utilidades clasificando algúns minerais segundo as súas propiedades.

 CMCCT

 B2.17.A diversidade xeográfica das paisaxes de Galicia: relevo e hidrografía. Utilización de sistemas de información xeográfica.

 CSC

 B2.8.Describir as características do  CSB2.8.1.Localiza nun mapa as relevo de Galicia e a súa rede principais unidades de relevo en hidrográfica, localizándoos nun mapa. Galicia e as súas vertentes hidrográficas.

 1º trimestre

 CCL

 CMCCT  CCL

 1º trimestre

 CAA

 CSB2. 8.2 Sitúa nun mapa os mares,  CSC océanos e os grandes ríos de Galicia.  CAA

ÁREA Obxectivos  a  b  h

CIENCIAS SOCIAIS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 B2.18.A intervención humana no medio.  B2.9.Explicar a importancia da  CSB2.9.1.Explica a importancia do intervención humana no medio e coidado do medio, así como as  B2.19.A contaminación e o cambio favorecer o desenvolvemento sostible consecuencias da acción humana climático. a través da realización dunha neste.  B2.20.Desenvolvemento sostible e campaña de concienciación no centro consumo responsable. Elaboración educativo.  CSB2.9.2. Propón algunhas medidas dunha campaña de concienciación no para o desenvolvemento sostible e o centro educativo. consumo responsable.

 CSC

Temporalización

 1º trimestre

 CCL

 CSC  CCL

BLOQUE 3. VIVIR EN SOCIEDADE  a

 B3.1.A Constitución de 1978.

 d

 B3.2.Dereitos e deberes dos cidadáns e cidadás.

 h

 a  d  h  o

 a  d

 B3.3.Forma de goberno: a monarquía parlamentaria.  B3.4.As principais institucións políticas e as súas funcións. Elaboración de organigramas sinxelos.

 B3.5.A organización social, política e territorial: o Estado español e as

 B3.1.Analizar a importancia que teñen  CSB3.1.1.Identifica, respecta e valora  CSC os dereitos, deberes e liberdades os principios democráticos máis  CCL recollidos na Constitución para o importantes establecidos na exercicio dunha cidadanía activa e Constitución para o exercicio da unha convivencia pacífica. cidadanía activa e convivencia pacífica.  B3.2.Identificar as principais institucións políticas de Galicia e do Estado español que se derivan da Constitución, así como as súas funcións.

 B3.3.Coñecer a organización territorial do Estado español e os

 CSB3.2.1.Identifica as principais institucións de Galicia e do Estado español e describe as súas funcións.

 CSC

 CSB3.2.2.Identifica a división de poderes do Estado e cales son as atribucións recollidas na Constitución para cada un deles.

 CCL

 CSB3 3.1 Explica a organización territorial de España, nomea as

 CCL

 2º trimestre

 CCL

 CSC

ÁREA Obxectivos  h

CIENCIAS SOCIAIS Contidos Comunidades Autónomas.

 o

 B3.6.Estruturas de goberno básicas: o concello.

 a

 B3.7. Manifestacións culturais e lingüísticas de España.

 d  h

 d  g  h  i  o

 a  h  n

Criterios de avaliación seus órganos de goberno básicos

 B3.4.Valorar a diversidade cultural, social, política e lingüística do Estado español respectando as diferenzas.

 B3.8.Demografía e poboación.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

estruturas básicas de goberno e localiza en mapas políticos as distintas comunidades autónomas que forman España.  CSB3.4.1.Recoñece, partindo da  CSC realidade do estado español, a  CCL diversidade cultural, social, política e lingüística nun mesmo territorio como fonte de enriquecemento cultural.

 B3.5.Comprender e interpreta os principais conceptos demográficos e  B3.9.Conceptos demográficos: básicos calculalos a partires dos datos de e a súa representación. poboación. Representacións gráficas dalgúns datos demográficos de Galicia obtidos en fontes estatísticas: IGE.

 CSB3.5.1.Define demografía e comprende os principais conceptos demográficos.

 CCL

 CSB3.5.2.Elabora gráficos sinxelos a partires de datos demográficos de obtidos en diversas fontes de información.

 CMCCT

 B3.10.Educación viaria. Adquisición de coñecementos que contribúan a consolidar condutas e hábitos viarios correctos.

 CSB3 6.1.Explica normas básicas de circulación e as consecuencias derivadas do descoñecemento ou incumprimento destas.

 CSC

 CSB3 6.2.Coñece o significado dalgunhas sinais de tráfico, recoñece a importancia de respectalas e as utiliza tanto como peón ou peoa e como persoa usuaria de medios de

 CSC

 B3.6. Coñecer e respectar as normas de circulación e fomentar a seguridade viaria en todos os seus aspectos.

Temporalización

 2º trimestre

 CSC

 CAA

 2º trimestre

 CCL

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS SOCIAIS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

transporte (abrocharse o cinto, non molestar a persoa condutora...) BLOQUE 4. AS PEGADAS DO TEMPO  b  g  h

 b  h  i

 g  h  i

 B4.1.O tempo histórico. A Prehistoria e  B4.1.Explicar as características de  CSB4.1.1.Define o concepto de a Idade Antiga: duración e datación dos cada tempo histórico estudado e prehistoria e historia, asociándoa as feitos históricos significativos que as certos acontecementos desas épocas distintas idades aos feitos que acoutan. Proxecto de traballo que determinaron cambios marcan o seu inicio e final. colaborativo sobre as formas de vida fundamentais no rumbo da historia. que caracterizan a Prehistoria.  CSB4.1.2.Explica e valora a importancia da escritura, a agricultura e a gandería, como descubrimentos que cambiaron profundamente as sociedades humanas.

 CSC

 B4.2.As fontes históricas: a importancia  B4.2.Coñecer a importancia das das fontes arqueolóxicas e materiais. A fontes históricas para o estudo da escritura. historia.

 CSB4.2.1.Recoñece a importancia dos restos arqueolóxicos e materiais que produce unha sociedade como fontes para coñecer o noso pasado, con especial relevancia da escritura.

 CSC

 B4.3.Técnicas para localizar no tempo e no espazo feitos do pasado: os mapas históricos e as liñas do tempo.

 CSB4.3.1.Recoñece o século como unidade de medida do tempo histórico e localiza feitos situándoos como sucesivos a.C o d.C

 CMCCT

 CSB4.3.2.Usa diferentes técnicas para localizar no tempo e no espazo feitos do pasado, percibindo a

 CSC

 B4.3.Utiliza as nocións básicas de sucesión, duración e simultaneidade para ordenar temporalmente algúns feitos históricos e outros feitos relevantes.

 3º trimestre

 CMCCT  CCL  CSC  CCEC  CCL

 3º trimestre

 CMCCT  CAA

 CSC

 CMCCT

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS SOCIAIS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

duración, a simultaneidade e as relacións entre os acontecementos.  b  d  h  o

 B4.4.A península ibérica na Prehistoria.  B4.4.Identificar e localizar no tempo  CSB4.4.1.Sitúa nunha liña do tempo os procesos e acontecementos os feitos fundamentais da prehistoria  B4.5.A península ibérica na Idade históricos e culturais máis relevantes e historia de España e describe as Antiga. da historia de España para adquirir principais características de cada  B4.6.A Prehistoria e Idade Antiga en unha perspectiva global da súa unha delas. Galicia. Os principais xacementos evolución e coñecer os principais arqueolóxicos de Galicia. xacementos arqueolóxicos de Galicia.  CSB4.4.2.Explica aspectos relacionados coa forma de vida, organización social e cultura das distintas épocas históricas estudadas.

Temporalización

 CAA

 CMCCT

 3º trimestre

 CSC  CCEC  CCL  CCEC  CSC  CCL

 CSB4.4.3.Explica a diferenza dos  CSC dous períodos nos que se divide a  CCEC Prehistoria e describe as  CCL características básicas das formas de vida nestas dúas épocas.  CSB4.4.4.Data a Idade Antiga e  CMCCT describe as características básicas da  CSC vida naquel tempo, en especial as  CCEC referidas á romanización.  d  h  o

 B4.7.Noso patrimonio histórico e cultural.

 B4.5.Desenvolver a curiosidade por coñecer as formas da vida humana no pasado, valorando a importancia que teñen os restos para o coñecemento e estudo da historia e

 CSB4.5.1.Identifica, valora e respecta  CSC o patrimonio natural, histórico, cultural  CCEC e artístico e asume as responsabilidades que supón a súa

 3º trimestre

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS SOCIAIS Contidos

Criterios de avaliación como patrimonio cultural que hai que coidar e legar.

 d  h  o

 B4.8.Museos, sitios e monumentos históricos como espazos de aprendizaxe e gozo. Planificación conxunta e visita a un museo próximo.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

conservación e mellora.

 B4.6.Valorar a importancia dos  CSB4.6.1.Respecta e asume o museos, sitios e monumentos comportamento que debe cumprirse históricos como espazos onde se cando visita un museo ou un edificio ensina e aprende, amosando unha antigo. actitude de respecto á súa contorna e á súa cultura, apreciando a herdanza cultural.

 CSC

 3º trimestre

 CCEC

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA

1- Estudiar e interpretar distintas formas de representación da Terra e o seu uso para moverse na súa contorna. 2- Orientarse no espazo próximo utilizando técnicas e instrumentos sinxelos. 3- Identificar e localizar diferentes puntos terrestres por medio de paralelos e meridianos. 4- Usar as nocións espaciais e a referencia aos puntos cardinais para situarse no medio, para localizar e describir a situación dos obxectos en espazos concretos e para utilizar planos e mapas para desprazarse e localizar determinados aspectos xeográficos, patrimoniais... 5- Diferenciar diversos tipos de mapas como formas de representación da Terra. 6- Identificar e diferenciar as distintas capas da Terra. 7- Coñecer os diferentes tipos de paisaxes da nosa comunidade autónoma e as súas principais formas de relevo e hidrografía. 8- Interpretar sinxelos mapas do tempo da comunidade autónoma e facer observacións nunha estación meteorolóxica. 9- Coñecer a importancia da Constitución e as institucións democráticas na súa contribución ao funcionamento das sociedades, valorando a participación activa d@s cidadáns e cidadás. 10- Valorar os costumes, tradicións e sinais de identidade do patrimonio galego. Participar activamente en festas, xogos e costumes populares propios da comarca e de Galicia. 11- Responder preguntas e resolver problemas do medio relacionados con feitos e fenómenos sociais, facendo predicións ou establecendo conxecturas, obtendo información relevante por medio da observación e/ou do manexo de fontes diversas e comunicando os resultados. 12- Utilizar as nocións de duración, sucesión e simultaneidade para situar feitos históricos relevantes relacionados con algún aspecto da vida cotiá. 13- Recoñecer algunhas das pegadas da nosa historia valorando a importancia da súa conservación.

MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA

Competencia social e cívica A área de Ciencias Sociais incide na comprensión da realidade social na que se vive, entre outras.Esta competencia axudaranos a desenvolver a comprensión sobre os trazos da sociedadeactual,asúa crecente pluralidade e o seu carácter evolutivo. Desenvólvesetamén en mostrar unsentimento de cidadanía global compatible coa identidade local.Así mesmo, forman parte desta competencia aquelas habilidades sociais que permiten saber queos conflitos de valores e intereses forman parte da convivencia, resolvelos con actitudeconstrutivae tomar decisións con autonomía, empregandounha escala de valores construída mediante areflexión crítica e o diálogo dunspatrónsculturais básicos.

Competencia en comunicación lingüística. Na área de Ciencias Sociais preséntanse distintos tipos de información: textos expositivos, carteis, noticias, folletos etc., que permiten traballar a competencia lectora. Ademais, desenvólvense as habilidades de comunicación oral mediante actividades de intercambio de opinións sobre diversos temas.

Competencia matemática. Desde a área de Ciencias Sociais, de maneira especial nos temas relacionados coas Ciencias físicas e coa Xeografía, contribúese ao desenvolvemento da competencia matemática propoñendo a interpretación e aexpresión matemática dos feitos e dos fenómenos. trabállanse de 36

maneira especial nocións relacionadas coa interpretación numérica da sociedade (demografía, o tempo histórico…) Tratamento da información e da competencia dixital. Esta área contribúe ao tratamento da información a través de múltiples actividades de observación e descrición da realidade, igual ca de rexistro e de clasificación de información en distintos formatos -táboas, fichas, escritos… Por outra parte, nesta área faise unha introdución ao ordenador e ao seu funcionamento.

Competencia cultural e artística. Desde a área de Ciencias Sociais favorécese o coñecemento e a valoración de expresións culturais doutras sociedades e doutros momentos históricos. Ademais contribúese ao desenvolvemento desta competencia, na medida en que a observación sistemática de fotografías e ilustracións forma parte das habilidades propias da educación artística. Na área de Sociais tamén se realizan diversas actividades de creación plástica e anímase a desenvolver esta competencia a través dunha coidadosa selección, desde a perspectiva estética, das ilustracións e das fotografías.

Ao comezo das unidades dáse a oportunidade de lembrar o que xa se sabe sobre o tema en cuestión, para vincular os coñecementos novos cos xa adquiridos.

Competencia de iniciativa e espírito científico En Ciencias Sociais, as múltiples actividades de aplicación de coñecementos e de solución de problemas da vida diaria -en especial a sección “ Pon a proba as túas competencias” promoven o desenvolvemento desta competencia. Igualmente, a forma en como están redactados os textos e as actividades permite que os alumnos realicen o seu traballo de forma autónoma.

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

A análise das producións do alumnado. As probas orais e escritas A entrevista ao alumnado e ás familias. Rexistro do observado e avaliado.

Avaliación continua, A avaliación continua terá carácter formativo e permitirá incorporar medidas de ampliación, enriquecemento e reforzo Estas medidas adoptaranse desde o momento en que se identifiquen e en calquera momento do curso, e estarán dirixidas a garantir a adquisición das aprendizaxes imprescindibles para continuar o proceso educativo. Ao longo do curso realizaranse, polo menos, tres sesións de avaliación. Serán recollidas en acta as cualificacións nas distintas áreas, o grao de desenvolvemento das competencias básicas e as decisións e os acordos alcanzados, tanto referidas ao grupo coma a cada alumna e alumno. Avaliación final. Ao final do curso académico, o equipo de mestres que imparten docencia no grupo, na sesión final de avaliación, decidirá sobre a promoción do alumnado. A decisión será adoptada de forma colexiada, e primará o criterio d@ profesor/-a titor/-a.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Nas avaliacións trimestrais outorgámoslle ao alumnado unha nota que recolle a avaliación dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas.

CIENCIAS SOCIAIS Probas de asimilación de contidos (escritas e/ou orais) Realización de todas as tarefas propostas, individuais ou colectivas, e que estén completas. Caderno de clase (orde, caligrafía e limpeza) Actitude (achega do material, atención e participación na clase, esforzo e comportamento)

60% 20% 10% 10% 40

En cumprimento do Decreto 105/2014, do 4 de setembro de 2014, polo que se establece o currículo da Educación Primaria na Comunidade Autónoma de Galicia, os resultados da avaliación do alumnado expresaranse nos seguintes criterios de cualificación, aos que se lles achegará unha cualificación numérica: - Sobresaliente: 90% a 100% - Notable: 70% a 80% - Ben: 60% - Suficiente: 50% - Insuficiente: menos do 50% Considerarase cualificación negativa o Insuficiente e positivas as restantes.

ÁREA DE MATEMÁTICAS

ÁREA Obxectivos

MATEMÁTICAS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 1. PROCESOS, MÉTODOS E ACTITUDES EN MATEMÁTICAS  b  g  e

 B1.1. Planificación do proceso de  B1.1. Expresar verbalmente de forma  MTB1.1.1. Comunica resolución de problemas: análise e razoada o proceso seguido na verbalmente de forma razoada o comprensión do enunciado. Estratexias resolución dun problema. proceso seguido na resolución e procedementos postos en práctica: dun problema de matemáticas facer un debuxo, unha táboa, un ou en contextos da realidade. esquema da situación, ensaio e erro razoado, operacións matemáticas  B1.2. Utilizar procesos de razoamento  MTB1.2.1. Reflexiona sobre o axeitadas etc. Resultados obtidos. e estratexias de resolución de proceso de resolución de problemas, realizando os cálculos problemas:revisa as operacións necesarios e comprobando as utilizadas, as unidades dos solucións obtidas. resultados, comproba e interpreta as solucións no contexto da situación, busca outras formas de resolución etc.  MTB1.2.2. Utiliza estratexias heurísticas e procesos de razoamento na resolución de problemas.

 CMCT

 Ao longo do curso.

 CCL

 CMCT  CAA  CSIEE

ÁREA Obxectivos

MATEMÁTICAS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 MTB1.2.3. Realiza estimacións e elabora conxecturas sobre os  CMCT resultados dos problemas a  CAA resolver, contrastando a súa  CSIEE validez e valorando a súa utilidade e eficacia.

Temporalización  Ao longo do curso.

 MTB1.2.4. Identifica e interpreta  CMCT datos e mensaxes de textos numéricos sinxelos da vida cotiá  CCL (facturas, folletos publicitarios,  CAA rebaixas...).  b  g

 g

 B1.2. Proposta de pequenas investigacións en contextos numéricos, xeométricos e funcionais.

 B1.3. Acercamento ao método de traballo científico mediante o estudo dalgunhas das súas características e a súa práctica en situacións sinxelas.

 B1.3. Profundar en problemas resoltos propoñendo pequenas variacións nos datos, outras preguntas etc.

 B1.4. Identificar e resolver problemas da vida cotiá, axeitados ao seu nivel, establecendo conexións entre a realidade e as matemáticas e

 MTB1.3.1. Profunda en problemas unha vez resoltos, analizando a coherencia da solución e buscando outras formas de resolvelos.

 CMCT

 Ao longo do curso.

 CAA  CSIEE

 MTB1.3.2. Formula novos problemas, a partir dun resolto: variando os datos, propoñendo novas preguntas, conectando coa realidade, buscando outros contextos etc.

 CMCT

 MTB1.4.1. Practica o método científico sendo ordenado, organizado e sistemático.

 CMCT

 CAA  CSIEE

 Ao longo do curso.

 CAA

ÁREA Obxectivos

MATEMÁTICAS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

valorando a utilidade dos coñecementos matemáticos axeitados para a resolución de problemas.  b  g

 b  g  i

 B1.4. Confianza nas propias capacidades para desenvolver actitudes apropiadas e afrontar as dificultades propias do traballo científico.

 B1.5. Desenvolver e cultivar as actitudes persoais inherentes ao traballo matemático.

 MTB1.5.1. Desenvolve e amosa actitudes axeitadas para o traballo en matemáticas: esforzo, perseveranza, flexibilidade e aceptación da crítica razoada.

 CMCT

 B1.5. Utilización de medios tecnolóxicos no proceso de aprendizaxe para obter información, realizar cálculos numéricos, resolver problemas e presentar resultados.

 B1.6. Utilizar os medios tecnolóxicos de modo habitual no proceso de aprendizaxe, buscando, analizando e seleccionando información relevante en internet ou en outras fontes elaborando documentos propios, facendo exposicións e argumentacións.

 MTB1.6.1. Utiliza ferramentas tecnolóxicas para a realización de cálculos numéricos, para aprender e resolver problemas.

 CMCT

 B1.6. Integración nas tecnoloxías da información e a comunicación no proceso de aprendizaxe.

 Ao longo do curso.

 CSC  CSIEE

 CD  CAA

BLOQUE 2. NÚMEROS  b  e

 B2.1. Números naturais, decimais e fraccións.

 g

 B2.2. A numeración romana.

 h

 B2.3. Orde numérica. Utilización dos números ordinais. Comparación de números.  B2.4. Nome e grafía dos números de

 B2.1. Ler, escribir e ordenar  MTB2.1.1. Identifica os números utilizando razoamentos apropiados, romanos aplicando o distintos tipos de números (romanos, coñecemento á comprensión de naturais, fraccións e decimais ata as datacións. centésimas).  MTB2.1.2. Le, escribe e ordena en textos numéricos e da vida cotiá, números (naturais, fraccións

 CMCT

 1º trimestre

 CCEC  CCL  CMCT  CAA

ÁREA Obxectivos

MATEMÁTICAS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

e decimais ata as centésimas),  CCL utilizando razoamentos apropiados e interpretando o valor de posición de cada unha das súas cifras.

máis de seis cifras.  B2.5. Equivalencias entre os elementos do sistema de numeración decimal: unidades, decenas, centenas etc.  B2.6. O sistema de numeración decimal: valor posicional das cifras.  B2.7. O número decimal: décimas e centésimas.  B2.8. Fraccións. Representación gráfica.  B2.9. Os números decimais: valor de posición.  b  g

 b  g

 B2.10. Descomposición e redondeo de números naturais e decimais

 B2.2. Interpretar diferentes tipos de números segundo o seu valor.

 MTB2.2.1. Descompón, compón e  CMCT redondea números naturais e  CAA decimais, interpretando o valor de posición de cada unha das súas cifras.

 B2.11. Operacións con números naturais: suma, resta, multiplicación e división.

 B2.3. Operar cos números tendo en conta a xerarquía nas operacións, aplicando as súas propiedades, as estratexias persoais e os diferentes procedementos que se utilizan segundo a natureza do cálculo que se realizará (algoritmos escritos, cálculo mental, tenteo, estimación, calculadora), usando o máis adecuado.

 MTB2.3.1. Aplica as propiedades das operacións e as relacións entre elas.

 B2.12. Identificación e uso dos termos propios da división.  B2.13. Propiedades das operacións e relacións entre elas utilizando números naturais.  B2.14. Concepto de fracción como relación entre as partes o todo.

 1º trimestre

 CMCT  CAA

 MTB2.3.2. Realiza sumas e restas  CMCT de fraccións co mesmo  CAA denominador na resolución de problemas contextualizados.  MTB2.3.3. Realiza operacións con  CMCT números decimais na resolución  CAA

ÁREA Obxectivos

MATEMÁTICAS Contidos

Criterios de avaliación

 B2.15. Operacións con fraccións.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

de problemas contextualizados.

 B2.16. Operacións con números decimais.  B2.17. Utilización dos algoritmos estándar de suma, resta, multiplicación e división.  b

 B2.18. Estimación de resultados.

 g

 B2.19. Utilización dos algoritmos estándar de suma, resta, multiplicación e división.

 i

 B2.20. Automatización de algoritmos.  B2.21. Descomposición de números naturais atendendo ao valor posicional das súas cifras.  B2.22. Construción de series ascendentes e descendentes.  B2.23. Descomposición de números decimais atendendo ao valor posicional das súas cifras.  B2.24. Elaboración e uso de estratexias de cálculo mental.  B2.25. Utilización da calculadora.

 B2.4. Coñecer, utilizar e automatizar algoritmos estándar de suma, resta, multiplicación e división con distintos tipos de números, en comprobación de resultados en contextos de resolución de problemas e en situacións da vida cotiá.

 MTB2.4.1. Emprega e automatiza  CMCT algoritmos estándar de suma,  CAA resta, multiplicación e división (de ata dúas cifras) con distintos tipos de números, en comprobación de resultados en contextos de resolución de problemas e en situacións cotiás.

 1º e 2º trimestre

 MTB2.4.2. Constrúe series  CMCT numéricas, ascendentes e descendentes, de cadencias 2, 10, 100 a partir calquera número e de cadencias 5, 25 e 50 a partir de múltiplos de 5, 25 e 50.  MTB2.4.3. Elabora e emprega estratexias de cálculo mental.

 CMCT

 MTB2.4.4. Estima e redondea o resultado dun cálculo valorando a resposta.

 CMCT

 CAA

ÁREA Obxectivos

 b  g

MATEMÁTICAS Contidos

Criterios de avaliación

 B2.26. Comprobación de resultados mediante estratexias aritméticas.

 B2.5. Identificar, resolver problemas da vida cotiá, adecuados ao seu nivel, establecendo conexións entre  B2.27. Resolución de problemas da vida a realidade e as matemáticas e cotiá. valorando a utilidade dos coñecementos matemáticos adecuados e reflexionando sobre o proceso aplicado para a resolución de problemas.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

 MTB2.4.5. Emprega a calculadora  CMCT aplicando as regras dos eu  CAA funcionamento para investigar e  CD resolver problemas.



 MTB2.5.1. Resolve problemas  CMCT que impliquen o dominio dos  CAA contidos traballados, empregando estratexias heurísticas, de razoamento (clasificación, recoñecemento das relacións, uso de exemplos contrarios), creando conxecturas, construíndo, argumentando e tomando decisións.

 Ao longo do curso.

 MTB2.5.2. Reflexiona sobre o procedemento aplicado á resolución de problemas revisando as operacións empregadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto e buscando outras formas de resolvelo.

 CMCT  CAA  CSIEE

BLOQUE 3. MEDIDA  b  e

 B3.1. Elección da unidade máis axeitada  B3.1. Escoller os instrumentos de para a expresión dunha medida. medida máis pertinentes en cada caso, estimando a medida de

 MTB3.1.1. Estima lonxitudes,  CMCT capacidades e masas de obxectos  CCL e espazos coñecidos elixindo a

 2º trimestre

ÁREA Obxectivos  g

MATEMÁTICAS Contidos  B3.2. Realización de medicións.  B3.3. Estimación de lonxitudes, capacidades e masas de obxectos e espazos coñecidos; elección da unidade e dos instrumentos máis axeitados para medir e expresar unha medida.

 g

 B3.4. Comparación e ordenación de medidas dunha mesma magnitude.  B3.5. Desenvolvemento de estratexias para medir figuras de maneira exacta e aproximada.

Criterios de avaliación magnitudes de lonxitude, capacidade, masa e tempo facendo previsións razoables.

 g

 B3.7. Unidades de medida do tempo e as súas relación.

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

unidade e os instrumentos máis  CAA axeitados para medir e expresar unha medida, explicando de forma oral o proceso seguido e a estratexia utilizada.  MTB3.1.2. Mide con instrumentos,  CMCT utilizando estratexias e unidades  CAA convencionais e non convencionais, elixindo a unidade máis axeitada para a expresión dunha medida.

 2º trimestre

 B3.2. Operar con diferentes medidas.  MTB3.2.1. Suma e resta medidas  CMCT de lonxitude, capacidade e masa en forma simple dando o resultado na unidade determinada de antemán.

 2º trimestre

 B3.6. Sumar e restar medidas de lonxitude, capacidade e masa.

 b

CURSO

 B3.3. Coñecer as unidades de medida do tempo e as súas relación, utilizándoas para resolver problemas

 MTB3.2.2. Expresa en forma simple a medición da lonxitude, capacidade ou masa dada en forma complexa e viceversa.

 CMCT

 MTB3.2.3. Compara e ordena medidas dunha mesma magnitude.

 CMCT

 MTB3.3.1. Resolve problemas da vida diaria utilizando as medidas

 CMCT

 2º e 3º trimestre

 CAA

ÁREA Obxectivos

MATEMÁTICAS Contidos  B3.8. Equivalencias e transformacións entre horas, minutos e segundos.

Criterios de avaliación da vida diaria.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

temporais e as súas relacións.

 B3.9. Lectura en reloxos analóxicos e dixitais.  B3.10. Cálculos con medidas temporais.  b  g

 B3.11. O sistema monetario da Unión Europea. Unidade principal: o euro. Valor das diferentes moedas e billetes.  B3.12. Múltiplos e submúltiplos do euros.

 B3.4. Coñecer o valor e as equivalencias entre as diferentes moedas e billetes do sistema monetario da Unión Europea.

 B3.13. Equivalencias entre moedas e billetes.

 MTB3.4.1. Coñece a función, o valor e as equivalencias entre as diferentes moedas e billetes do sistema monetario da Unión Europea utilizándoas tanto para resolver problemas en situación reais coma figuradas.

 CMCT

 MTB4.1.1. Clasifica triángulos atendendo aos seus lados e aos seus ángulos, identificando as relacións entre os seus lados e entre ángulos.

 CMCT

 2º trimestre

 CAA  CSC

BLOQUE 4. XEOMETRÍA  b  g  i

 b

 B4.1. Formas planas e espaciais: figuras  B4.1. Coñecer as figuras planas; planas: elementos, relación e cadrado, rectángulo, romboide, clasificación. triángulo, trapecio e rombo.  B4.2. Clasificación de triángulos atendendo os seus lados e os seus ángulos.

 B4.3. Clasificación de cuadriláteros  B4.2. Utilizar as propiedades das atendendo o paralelismo dos seus lados. figuras planas para resolver

 2º e 3º trimestre

 CAA

 MTB4.1.2. Utiliza instrumentos de  CMCT debuxo e ferramentas  CD tecnolóxicas para a construción e exploración de formas xeométricas.  MTB4.2.1. Clasifica cuadriláteros atendendo ao paralelismo dos

 CMCT

ÁREA Obxectivos  g

MATEMÁTICAS Contidos Clasificación dos paralelepípedos.

Criterios de avaliación problemas.

 B4.4. A circunferencia e o círculo. Elementos básicos: centro, raio e diámetro.

 b  g

 b  g  h  b  g

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

seus lados.  MTB4.2.2. Identifica e diferencia os elementos básicos da circunferencia e círculo: centro, raio e diámetro.

 CAA  CMCT

 CMCT

 B4.9. Regularidades e simetrías: recoñecemento de regularidades.

 CAA

 B4.5. Identificar, resolver problemas da vida cotiá axeitados ao seu nivel, establecendo conexións entre a realidade e as matemáticas e valorando a utilidade dos

 MTB4.5.1. Resolve problemas xeométricos que impliquen dominio dos contidos traballados, utilizando estratexias heurísticas de razoamento (clasificación,

 2º e 3º trimestre

 CAA

 CMCT  CAA

 CMCT

 B4.10. Interpretación de representacións  B4.4. Interpretar representacións  MTB4.4.1. Representa a escola, o  CMCT espaciais en situacións da vida cotiá. espaciais realizadas a partir de barrio ou a aldea mediante un  CAA sistemas de referencia e de obxectos plano ou esbozo.  CSC ou situacións familiares.  B4.11. Resolución de problemas de xeometría relacionados coa vida cotiá.

 2º e 3º trimestre

 CAA

 B4.5. Identificación e denominación de  B4.3. Coñecer as características e  MTB4.3.1. Identifica e nomea polígonos atendendo o número de lados. aplicalas para clasificar: poliedros, polígonos atendendo o número de prismas, pirámides, corpos redondos: lados.  B4.6. Corpos xeométricos: elementos, cono, cilindro e esfera e os seus relación e clasificación. elementos básicos.  MTB4.3.2. Recoñece e identifica  B4.7. Poliedros. Elementos básicos: poliedros, prismas, pirámides e os vértices, caras e arestas. Tipos de seus elementos básicos: vértices, poliedros. caras e arestas.  B4.8. Corpos redondos: cono, cilindro e esfera.  MTB4.3.3. Recoñece e identifica corpos redondos: cono, cilindro e esfera e os seus elementos básicos.

Temporalización

 2º e 3º trimestre

 CMCT  CAA  CSIEE

ÁREA Obxectivos

MATEMÁTICAS Contidos

Criterios de avaliación coñecementos matemáticos axeitados e reflexionando sobre o proceso aplicado para a resolución de problemas.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

recoñecemento das relacións, uso de exemplos contrarios), creando conxecturas, construíndo, argumentando e tomando decisión.  MTB4.5.2. Reflexiona sobre o proceso de resolución de problemas: revisando as operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto, propoñendo outras formas de resolvelo.

 2º e 3º trimestre

 CMCT  CAA

BLOQUE 5. ESTATÍSTICA E PROBABILIDADE  b  g

 b  g

 B5.1. Recollida e clasificación de datos cualitativos e cuantitativos.

 B5.1. Recoller e rexistrar unha  MTB5.1.1. Identifica datos información cuantificable, utilizando cualitativos e cuantitativos en algúns recursos sinxelos de situacións familiares. representación gráfica: táboas de datos, bloques de barras, diagramas lineais… comunicando a información.

 CMCT

 B5.2. Análise crítica das informacións que se presentan mediante gráficas estatísticas.

 B5.2. Facer estimacións baseadas na experiencia sobre o resultado (posible, imposible, seguro, máis ou menos probable) de situacións sinxelas nas que interveña o azar e comprobar o dito resultado.

 CMCT

 MTB5.2.1. Realiza análise crítica e argumentada sobre as informacións que se presentan mediante gráficas estatísticas.

 3º trimestre

 CAA

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA

Aplicar a situacións variadas e familiares os coñecementos adquiridos sobre o uso dos números de ata oito cifras e resolver

problemas en que sexa necesario lelos, escribilos, ordenalos, comparalos, representalos, serialos, descompoñelos... interpretando o valor de cada unha das súas cifras. 2.

Resolver problemas diversos relacionados co medio que esixan certa planificación, control procesal e actitude favorable,

aplicando dúas ou máis operacións numéricas, contidos básicos de xeometría ou tratamento da información e usando estratexias persoais de resolución. 3.

Realizar cálculos con números naturais, utilizando o coñecemento do sistema de numeración decimal, o procedemento

máis axeitado, os recursos máis convenientes e as propiedades das operacións (suma, resta, multiplicación e división de ata dúas cifras), en situacións cotiás e funcionais de resolución de problemas. 4.

Realiza cálculos e operacións con fraccións e números decimais, aplicando os seus coñecementos na resolución de

problemas sinxelos. 5.

Realizar medicións e estimacións (para resolver problemas relacionados cos contextos próximos e reais) escollendo, entre

as unidades (lonxitude, capacidade, peso, tempo e as derivadas do sistema monetario) e instrumentos de medida usuais, os que mellor se axusten ao que se vaia medir. 6.

Obter información puntual dunha representación espacial (bosquexo dun itinerario, plano dunha pista, maqueta do patio...),

describila e representala sinxelamente tomando como referencia obxectos familiares coa finalidade de resolver problemas elementais do medio próximo. Utilizar as nocións básicas de movementos xeométricos para describir e comprender situacións da vida cotiá e para valorar expresións artísticas. 53

Usar o coñecemento das formas e corpos xeométricos do espazo (polígonos, círculos, cubos, prismas, cilindros, esferas)

para describir e resolver problemas do contexto próximo. 8.

Resolver e formular problemas nos que interveña a lectura de gráficas e de táboas de datos sobre situacións cotiás.

Resolver problemas en que se necesite: recoller datos sobre feitos e sobre obxectos da vida cotiá usando técnicas sinxelas de reconto, ordenar estes datos atendendo a un criterio de clasificación e expresar o resultado en forma de táboa ou de gráfica. 9.

Empregar en situacións da vida cotiá e en xogos expresións típicas para describir incerteza, seguro, posible e imposible.

Identificar algúns sucesos aleatorios do medio do alumnado.

MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA

Competencia matématica e ciencia e tecnoloxia Ser capaz de coñecer e valorar a presenza das informacións numéricas na vida cotiá, manexar os números nos seus diferentes contextos e empregalos con distintas finalidades. Ser capaz de realizar cálculos e estimacións con números, identificando situacións onde sexan necesarios e expresando o proceso seguido. Ser capaz de utilizar instrumentos de medida, estimar medidas de magnitudes e expresar os resultados na unidade adecuada. Ser capaz de recoñecer a presenza de liñas, formas e corpos xeométricos na realidade, aplicar as súas características para describir

situacións e utilizalas con distintas fins. Ser capaz de utilizar e elaborar estratexias de resolución de problemas, elixir a máis adecuada en cada caso e aplicala seguindo un proceso de resolución ordenado. Ser capaz de recoller datos e informacións do contorno que o rodea, representar a información en distintas formas, interpretala e producir mensaxes con ela. Ser capaz de recoñecer a presenza e o papel das Matemáticas no noso mundo, valorar a importancia da creatividade e o rigor ao utilizalas e confiar nas súas propias habilidades.

Competencia en comunicación lingüística. Para desenvolver esta competencia, ao traballar as Matemáticas os alumnos deben poñer atención especial na incorporación dos termos matemáticos na linguaxe usual e o seu uso correcto, na descrición verbal dosprocesos e na comprensión dos textos que se lles ofrecen (en especial, os problemas). Cómpre que os alumnos falen, escriban, escoiten e expliquen o proceso seguido no seu traballo matemático.

Competencia no coñecemento e na interacción co mundo físico. A área de Matemáticas permítelles aos alumnos comprender, describir e interactuar co contorno físico que os rodea. O traballo coas posicións no espazo, as figuras e os corpos xeométricos, a simetría… capacitaraos para ser competentes no emprego de planos, mapas, rutas… 55

Do mesmo xeito, os contidos de números e operacións e medida axúdanlles a comprender a realidade, e a interactuar con ela. Co estudo dos gráficos entenden e producen informacións sobre o contorno.

Tratamento da información e competencia dixital. Esta área contribúe á adquisición desta competencia de varias formas. Por un lado, achega destrezas como a comparación de números, a aproximación, as distintas formas de expresar e de usar os números…; e polo outro, traballa a recollida e a tabulación de datos, e a interpretación e representación de táboas de dobre entrada e dos tipos de gráficos máis comúns.

Competencia social e cidadá. Valores como o rigor, o coidado, a perseveranza están asociados ao traballo matemático. Da mesma maneira, o traballo en equipo e a consideración e a reflexión sobre as opinións e os puntos de vista dos outros (por exemplo, ao resolver problemas) contribúen ao desenvolvemento desta competencia.

Competencia cultural e artística. O saber matemático é parte fundamental do coñecemento da humanidade, e contidos como os tratados en Xeometría permítenlle ao alumno comprender, de maneria máis efectiva, as manifestacións artísticas, e ser capaz de utilizalos para crear obras propias. 56

Competencia para aprender a aprender. O desenvolvemento de nocións matemáticas firmes e o manexo da información son instrumentos que facilitan posteriores aprendizaxes. De igual maneira, actitudes como a autonomía e o esforzo poténcianse ao abordar situacións complexas de maneira sistemática. A verbalización dos procesos seguidos axuda tamén á reflexión sobre o aprendido e a consecución dunha aprendizaxe efectiva.

Autonomía e iniciativa persoal. As Matemáticas contribúen á consecución desta competencia desde os contidos asociados á resolución de problemas, que é un dos eixes fundamentais da área. A contribución a esta competencia realízase desde tres vertentes principais: a planificación, a xestión dos recursos e a valoración dos resultados. A resolución de situacións abertas fomenta a confianza nas propias capacidades.

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN



Instrumentos de análise: análises de contido, tarefas e proxectos, tests/probas elaboradas polos docentes.

Momentos da avaliación

Avaliación inicial Durante o primeiro mes do curso escolar, a titora realizará unha avaliación inicial coa finalidade de adecuar as ensinanzas ao alumnado e facilitar a progresión satisfactoria no seu proceso de aprendizaxe.. Esta avaliación incluirá a análise dos informes persoais e a información obtida das familias. A avaliación inicial será a base para o desenvolvemento do currículo nas programacións de aula, así como para adoptar aquelas medidas de apoio, reforzo e recuperación que se consideren oportunas.

Avaliación continua, A avaliación continua terá carácter formativo e permitirá incorporar medidas de ampliación, enriquecemento e reforzo Estas medidas adoptaranse desde o momento en que se identifiquen e en calquera momento do curso, e estarán dirixidas a garantir a adquisición das aprendizaxes imprescindibles para continuar o proceso educativo. Ao longo do curso escolar realizaranse, , polo menos, tres sesións de avaliación. Serán recollidas en acta as cualificacións nas distintas áreas, o grao de desenvolvemento das competencias básicas e as decisións e os acordos alcanzados, tanto referidas ao grupo coma a cada alumna e alumno.

Avaliación final. Ao final do curso, o equipo de mestres que imparten docencia no grupo, na sesión final de avaliación, decidirá sobre a promoción do alumnado. A decisión será adoptada de forma colexiada, e primará o criterio d@ profesor/-a titor/-a.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Nas avaliacións trimestrais outorgámoslle ao alumnado unha nota que recolle a avaliación dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas.

MATEMÁTICAS Probas de asimilación de contidos (escritos e/ou orais) Cálculo Resolución problemas Realización de todas as tarefas propostas e que estén completas. Caderno de clase (orde, caligrafía e limpeza) Actitude (achega do material, atención e participación na clase, esforzo e comportamento).

15% 25% 25% 15% 10% 10%

- Notable: 70% a 80% ( 7 ou 8) - Ben: 60% ( 6 ) - Suficiente: 50% ( 5 ) - Insuficiente: menos do 50% ( 1, 2, 3 ou 4 ) Considerarase cualificaciรณn negativa o Insuficiente e positivas as restantes.

ÁREA DE LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

ÁREA Obxectivos

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 1. COMUNICACIÓN ORAL. FALAR E ESCOITAR  a  c  e

 e

 B1.1. Estratexias e normas para o intercambio comunicativo: participación; exposición clara; escoita; respecto á quenda de palabra; entoación adecuada; respecto polos sentimentos, experiencias, ideas, opinións e coñecementos dos e das demais.

 B1.1. Participar en situacións de comunicación, dirixidas ou espontáneas, respectando as normas da comunicación: quenda de palabra, escoitar.

 B1.2. Comprensión e expresión de mensaxes verbais e non verbais.

 B1.2. Recoñece a información verbal e non verbal dos discursos orais e integrala nas producións propias.

 LCB1.1.1. Expresa ideas, pensamentos, opinións, sentimentos con certa claridade.

 CCL

 LCB1.1.2. Aplica as normas sociocomunicativas: escoita atenta, espera de quendas, participación respectuosa.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA  CSC

 LCB1.2.1. Integra recursos verbais  CCL e non verbais para comunicarse nas interaccións orais, dándolle valor complementario a estes.  LCB1.2.2. Exprésase cunha pronunciación e unha dicción correctas: articulación, ritmo, entoación.

 CCL

ÁREA Obxectivos  a  b  e

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos  B1.3. Participación en situación de comunicación, espontáneas e dirixidas, utilizando un discurso ordenado e coherente.

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 B1.3. Expresarse con coherencia  LCB1.3.1. Participa activamente e básica de forma oral para satisfacer con coherencia na secuencia das necesidades de comunicación en súas ideas en diversas situación de diferentes situacións. comunicación:  - diálogos  -exposicións orais segundo modelo e guiadas, con axuda, cando cumpra, das tecnoloxías da información e comunicación.

 CCL

Temporalización  Ao longo do curso.

 CD  CAA  CSC  CSIEE

 LCB1.3.2. Participa activamente nas  CCL tarefas de aula, cooperando en  CAA situación de aprendizaxe  CSC compartida.  CSIEE  e

 b  e

 B1.4. Dedución das palabras polo contexto. Interese pola ampliación do vocabulario. Creación de redes semánticas sinxelas.

 B1.5. Comprensión global e específica de textos orais de diversa tipoloxía atendendo á forma da

 B1.4. Facer hipóteses sobre o significado de palabras sinxelas a partir do seu contexto de uso.

 B1.5. Recoñecer o tema e as ideas principais dos textos orais sinxelos.

 LCB1.4.1. Utiliza o vocabulario  CCL axeitado a súa idade para expresarse con progresiva precisión nos diferentes contextos de comunicación.  LCB1.4 2. Diferencia polo contexto o significado de correspondencias fonema-grafía idénticas en textos significativos.

 CCL

 LCB1.5.1. Comprende de forma global a información xeral de textos orais de uso habitual,do ámbito

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA

ÁREA Obxectivos

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios e prescritivos)

 b  e

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

escolar e social, identifica o tema e selecciona as ideas principais.  LCB1.5.2. Recoñece a tipoloxía de textos orais sinxelos de diversa tipoloxía atendendo á forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios e prescritivos).

 CCL

 LCB1.5.3. Responde preguntas correspondentes á comprensión literal.

 CCL

 LCB1.5.4. Utiliza a información recollida para levar a cabo diversas actividades en situación de aprendizaxe individual ou colectiva.

 CCL

 LCB1.6.1. Reproduce de memoria breves textos literarios ou non literarios axeitados aos seus gustos e intereses.

 CCL

 B1.6. Reprodución de textos adecuados ao nivel que estimulen o seu interese.

 B1.6. Reproducir textos axeitados á súa idade, os seus gustos e intereses, utilizando con creatividade as distintas estratexias de comunicación oral.

 B1.7. Produción de textos orais de diversa tipoloxía segundo o seu

 B1.7. Producir textos orais breves e  LCB1.7.1. Elabora, imitando sinxelos dos xéneros máis habituais modelos, textos orais breves e imitando modelos e adecuados ao sinxelos atendendo á forma da

 Ao longo do curso.

 CAA

 CAA  CSC  CSIEE  Ao longo do curso.

 CAA  CCEC

 CCL  CAA

ÁREA Obxectivos

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos formato e intención comunicativa.

Criterios de avaliación seu nivel

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios e prescritivos).  LCB1.7.2. Organiza o discurso axeitándose aos diferentes modos discursivos (narrar, expoñer, describir e dialogar)

 a  b  e

 b  d  e

Temporalización

 CSIEE

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA  CSIEE

 B1.8. Estratexias para utilizar a linguaxe oral como instrumento de comunicación e aprendizaxe: escoitar, recoller datos, preguntar

 B1.8. Utilizar de xeito efectivo a  LCB1.8.1. Emprega de xeito linguaxe oral: escoitar con atención, efectivo a linguaxe oral para recoller datos, preguntar e comunicarse e aprender: escoita, repreguntar. recollida de datos, pregunta e repregunta.

 CCL

 B1.8. Estratexias para utilizar a linguaxe oral como instrumento de comunicación e aprendizaxe: escoitar, recoller datos e preguntar.

 B1.9. Valorar os medios de comunicación social como instrumento de aprendizaxe e de acceso a informacións e experiencias de outras persoas.

 LCB1.9.1. Utiliza de xeito guiado os medios audiovisuais e dixitais para recoller información.

 CCL

 LCB1.9.2. Transforma en noticias feitos cotiás próximos á súa realidade, imitando modelos.

 CCL

 LCB1.9.3. Resume de forma global entrevistas, noticias e debates infantís procedentes dos medios de comunicación.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA  CSC  CSIEE

 CD  CAA

 CSC

 CD  CAA  CSC

ÁREA Obxectivos

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 2. COMUNICACIÓN ESCRITA. LER  e

 B2.1. Lectura, en silencio e en voz alta de distintos tipos de texto adecuados ao seu nivel.

 B2.1. Ler en voz alta e en silencio, diferentes textos.

 e

 B2.2. Comprensión global e específica de distintos tipos de texto atendendo a forma da mensaxe (descriptivos, narrativos, dialogados, expositivos) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios e prescriptivos).

 e

 B2.3. Utilización de estratexias para a comprensión lectora de textos: consideración do título e das ilustracións. Identificación de palabras clave. Relectura. Anticipación de hipóteses de significado polo contexto. Recoñecemento básico da tipoloxía textual. Uso do dicionario.

CCL

 Ao longo do curso.

 B2.2. Comprender distintos tipos de  LCB2.2. 1. Distingue, de forma textos adaptados á idade e utilizando xeral, entre as diversas tipoloxías a lectura como medio para ampliar o textuais en textos do ámbito vocabulario e fixar a ortografía. escolar e social.

 CCL

 Ao longo do curso.

 LCB2.2.2. Resume textos lidos, de diferente tipoloxía, adecuados a súa idade e reflectindo a estrutura e destacando as ideas principais.

 CCL

 LCB2.3.1. Formula hipóteses sobre o contido do texto a partir do título e das ilustracións redundantes.

 CCL

 LCB2.3.2. Identifica as palabras clave dun texto.

 CCL

 LCB2.3.3. Activa coñecementos previos axudándose deles para comprender un texto.

 CCL

 B2.3. Utilizar estratexias para a comprensión de textos sinxelos de diversa tipoloxía.

 LCB2.1.1. Le en silencio e en voz  alta, sen dificultade e con certa  expresividade, diferentes tipos de textos apropiados á súa idade

 CAA 

 Ao longo do curso.

 CAA

 CCA

ÁREA Obxectivos

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 LCB2.3.4. Relaciona de xeito  CCL global, a información contida nos  CMCT gráficos e ilustracións coa  CCA información que aparece no texto.  LCB2.3.5. Interpreta mapas conceptuais sinxelos.

Temporalización  Ao longo do curso.

 CCL  CCA

 LCB2.3.6. Iníciase na utilización  CCL autónoma do dicionario en  CAA distintos soportes, no seu traballo escolar.  b

 B2.4. Gusto pola lectura.

 e

 B2.5. Selección de libros segundo o gusto persoal.

 B2.4. Ler por propia iniciativa diferentes tipos de textos.

 LCB2.4.1. Dedica un tempo semanal para a lectura voluntaria de diferentes textos.

 CCL

 Ao longo do curso.

 B2.5. Utilizar fontes e soportes  LCB2.5.1. Consulta biblioteca, de  CCL existentes na biblioteca para xeito guiado, de diferentes fontes  CD seleccionar e recoller información, bibliográficas e textos en soporte  CAA ampliar coñecementos e aplicalos en informático para obter información traballos persoais. para realizar traballos individuais ou en grupo.

 Ao longo do curso.

 B2.6. Lectura dos libros establecidos no Plan lector.  b  e  i

 B2.6. Lectura dos libros establecidos no Plan lector.  B2.7. Uso da biblioteca para a procura de información e utilización da mesma como fonte de aprendizaxe e de lecer.

 LCB2.5.2. Localiza na biblioteca de aula e centro lecturas axeitadas ao seu gusto persoal e intereses, aplicando as normas

 CCL  CD  CAA

ÁREA Obxectivos

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

básicas de funcionamento da mesma.

 a  b

 LCB2.5.3. Identifica o argumento de lecturas realizadas dando conta dalgunhas referencias bibliográficas: autor ou autora e xénero.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA

 B2.8. Iniciación á creación da biblioteca persoal.

 B2.6. Mostra interese por manter unha biblioteca propia.

 LCB2.6.1. Coida, conserva e organiza os seus libros.

 CCL

 B2.9. Identificación e valoración crítica das mensaxes e valores transmitidos polo texto.

 B2.7. Identifica a estrutura organizativa de diferentes textos lidos, centrándose na interpretación do seu significado.

 LCB2.7.1. Diferenza entre información e publicidade.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CSC

 e  a  e

 Ao longo do curso.

 CAA  CSC

 LCB2.7.2. Formula hipótese sobre  CCL a finalidade de textos de tipoloxía  CAA evidente a partir da súa estrutura  CSC e dos elementos lingüísticos e non lingüísticos.  e  i

 B2.10. Utilización guiada das Tecnoloxías da Información e Comunicación para a procura e tratamento guiado da información.

 B2.8. Utilizar as Tecnoloxías da Información e Comunicación para a procura e tratamento guiado da información.

 LCB2.10.1. Utiliza as Tecnoloxías  CCL da Información e Comunicación  CD para a procura e tratamento  CAA guiado da información.

 Ao longo do curso.

BLOQUE 3. COMUNICACIÓN ESCRITA. ESCRIBIR

ÁREA Obxectivos  b  e

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos  B3.1. Produción de textos para comunicar coñecementos, experiencias e necesidades.

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 B3.1. Producir textos segundo un modelo con diferentes intencións comunicativas, aplicando as regras ortográficas e coidando a caligrafía,  B3.2. Cohesión do texto: mantemento do orde e presentación. tempo verbal, puntuación.  B3.3. Aplicación das normas ortográficas. Acentuación.

 LCB3.1.1. Escribe, en diferentes  CCL soportes, textos sinxelo do ámbito  CD escolar e social: atendendo á  CAA forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios e prescritivos) diarios, cartas, correos electrónicos, noticias, contos, folletos informativos, narracións, textos científicos, anuncios publicitarios, receitas, instrucións, normas….  LCB3.1.2. Escribe textos, organizando as ideas utilizando elementos de cohesión básicos e respectando as normas gramaticais e ortográficas básicas.

 CCL

 LCB3.1.3. Elabora e presenta, de forma guiada, un informe sinxelo, utilizando soporte papel e informático sobre tarefas ou proxectos realizados.

 CCL

 LCB3.1.4. Presenta os seus textos con caligrafía clara e limpeza: evitando riscos,

 CCL

Temporalización  Ao longo do curso.

 CAA  CSIEE

 CD  CAA  CSIEE

 CAA

ÁREA Obxectivos

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

inclinación de liñas etc.  b  e

 b  e

 B3.4. Valoración da propia produción escrita, así como da produción escrita dos seus compañeiros.

 B3.2. Valorar a súa propia produción escrita, así como a produción escrita dos seus compañeiros.

 B3.5. Valoración da propia produción escrita, así como da produción escrita dos seus compañeiros.

 B3.3 Buscar unha mellora progresiva  LCB3.3.1. Pon interese e no uso da lingua escrita. esfórzase por escribir correctamente

 B3.6. Realización de ditados.

 b  e

 b  e  i

 LCB3.2.1. Valora a súa propia produción escrita, así como a produción escrita dos seus compañeiros.

 LCB3.3.2. Reproduce textos ditados.

 CCL  CSC

 CCL

 B3.10. Creación de textos utilizando a linguaxe verbal e non verbal con intención informativa: carteis publicitarios. Anuncios. Cómics.

 CCL

 LCB3.5.1. Elabora gráficas sinxelas a partir de datos obtidos de forma guiada.

 Ao longo do curso.

 CAA

 B3.7. Normas e estratexias para a  B3.4. Aplicar todas as fases do  LCB3.4.1. Emprega, de xeito produción de textos: planificación proceso de escritura na produción de guiado e segundo modelos, (función, destinatario, xeración de ideas, textos escritos de distinta índole: estratexias de planificación, estrutura...) planificación, textualización, revisión textualización e revisión do texto. e reescritura.  B3.8. Textualización en frases con  LCB3.4.2. Utiliza, para escribir secuencia lineal. textos sinxelos, borradores que  B3.9. Revisión e mellora do texto. amosan: a xeración e selección de ideas, a revisión ortográfica e a secuencia coherente do escrito.  B3.5. Elaborar proxectos individuais ou colectivos sobre diferentes temas do seu interese.

 Ao longo do curso.

 CAA  CSIEE  CCL  CAA  CSIEE

 Ao longo do curso.

 CAA

 LCB3.5.2. Elabora con  CCL creatividade textos breves do seu

ÁREA Obxectivos

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

interese: contos, anuncios, rimas,  CD cancións, cómics, carteis,  CAA ilustrándoos para facilitar a súa  CSIEE compresión ou mellorar a súa presentación.  a  d  e  e  i

 e

 B3.11. Uso da linguaxe non discriminatoria e respectuosa coas diferenzas.

 B3.6. Favorecer a través da linguaxe a formación dun pensamento crítico que impida discriminacións e prexuízos.

 LCB3.6.1. Exprésase por escrito, utilizando de xeito habitual, unha linguaxe non sexista e respectuosa coas diferenzas.

 CL

 B3.12. Utilización guiada das Tecnoloxías da Información e da Comunicación de modo eficiente e responsable para presentar as súas producións.

 B3.7. Utilizar as Tecnoloxías da Información e da Comunicación de modo eficiente e responsable para presentar as súas producións.

 LCB3.7.1. Usa con axuda Internet e as Tecnoloxías da Información e da Comunicación para escribir, presentar os textos e buscar información, buscar imaxes, crear táboas e gráficas etc.

 CCL

 B3.13. Produción de textos segundo Plan de escritura do centro

 B3.8. Escribir os textos establecidos no Plan de escritura.

 LCB3.8.1. Produce os textos establecidos no plan de escritura axeitados á súa idade e nivel.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CSC

 Ao longo do curso.

 CD  CAA  CSIEE

 Ao longo do curso.

 CAA  CSIEE

BLOQUE 4. COÑECEMENTO DA LINGUA  b  e

 B4.1. A palabra. A sílaba. Diptongos e hiatos.  B4.2. Recoñecemento das distintas clases de palabras e explicación reflexiva do seu uso en situacións concretas de comunicación (nome,

 B4.1. Aplicar os coñecementos  LCB4.1.1. Coñece e recoñece as  CCL básicos sobre a estrutura da lingua, a categorías gramaticais pola súa gramática (categorías gramaticais), o función na lingua: presentar ao vocabulario (formación e significado nome, substituír ao nome, das palabras e campos semánticos), expresar características do nome, así como as regras de ortografía para expresar accións ou estados.

 1º trimestre

ÁREA Obxectivos

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos verbo, adxectivo, preposición, adverbio, pronomes e artigos). Características e uso de cada clase de palabra.  B4.3 Conxugación dos verbos regulares e irregulares máis frecuentes.

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

favorecer unha comunicación máis eficaz.

 LCB4.1.2. Utiliza con corrección  CCL os tempos simples e compostos nas formas persoais e non persoais do modo indicativo e subxuntivo dos verbos ao producir textos orais e escritos.  LCB4.1.3. Diferenza familias de palabras.

 b  e

 B4.2. Recoñecemento das distintas clases de palabras e explicación reflexiva do seu uso en situacións concretas de comunicación (nome, verbo, adxectivo, preposición, adverbio, pronomes e artigos). Características e uso de cada clase de palabra.  B4.4. Vocabulario. Frases feitas. Formación de substantivos, adxectivos e verbos. Recursos derivativos: prefixos e sufixos na formación de nomes, adxectivos e verbos.  B4.5. Recoñecemento e observación reflexiva dos constituíntes oracionais: a oración simple, suxeito e predicado.  B4.6. Recoñecemento e uso dalgúns conectores textuais básicos.

Temporalización  1º trimestre

 CCL

 B4.2. Desenvolver as destrezas e  LCB4.2.1. Coñece, recoñece e competencias lingüísticas a través do usa sinónimos, antónimos, uso da lingua. polisémicos ou frases feitas na expresión oral e escrita.

 CCL

 LCB4.2.2. Recoñece prefixos e sufixos e é capaz de crear palabras derivadas.

 CCL

 LCB4.2.3. Identifica e clasifica os diferentes tipos de palabras nun texto.

 CCL

 2º trimestre

 LCB4.2.4. Utiliza diversos  CCL conectores básicos entre oracións ao producir textos orais e escritos.  LCB4.2.5. Recoñece a oración simple, distingue suxeito e predicado.

 CCL

ÁREA Obxectivos  b  e

 b  e

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos  B4.7. Uso eficaz do dicionario para ampliación de vocabulario e como consulta ortográfica e gramatical.

 B4.8. Clases de nomes: comúns, propios, individuais, colectivos, concretos e abstractos.  B4.9. Ortografía: utilización das regras básicas de ortografía. Regras de acentuación. Signos de puntuación.  B4.10. As relacións gramaticais Recoñecemento e explicación reflexiva das relacións que se establecen entre o substantivo e o resto dos compoñentes do grupo nominal.

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 B4.3. Sistematizar a adquisición de vocabulario a través dos textos.

 LCB4.3.1. Iníciase no  CCL coñecemento da estrutura do  CAA dicionario e no seu uso para buscar o significado de diferentes tipos palabras.  LCB4.3.2. Selecciona a acepción correcta segundo o contexto de entre as varias que lle ofrece o dicionario.

 CCL

 LCB4.3.3. Utiliza as normas ortográficas básicas nas súas producións escritas.

 CCL

 B4.4. Desenvolver estratexias para  LCB4.4.1. Utiliza as diferentes mellorar a comprensión oral e escrita clases de palabras para elaborar a través do coñecemento da lingua. o discurso.

Temporalización  Ao longo do curso.

 CAA

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA

 LCB4.4.2. Utiliza correctamente  CCL as normas de concordancia de xénero e de número na expresión oral e escrita.  LCB4.4.3. Aplica as normas de acentuación e clasifica as palabras dun texto.

 CCL

 LCB4.4.4. Usa os signos de puntuación ao producir textos

 CCL

ÁREA Obxectivos

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

escritos.  LCB4.4.5. Aplica as normas de  CCL uso da til nos seus textos escritos.  LCB4.4.6. Utiliza unha sintaxe básica nas producións escritas propias.  b  e  i

 b  d

 CCL

 B4.11. Utilización de material multimedia  B4.5. Utilizar programas educativos educativo e outros recursos didácticos dixitais e outros recursos didácticos ao seu alcance e propios da súa idade. ao seu alcance e propios da súa idade para realizar tarefas e avanzar na aprendizaxe.

 LCB4.5.1. Utiliza distintos  CCL programas educativos dixitais e  CD outros recursos didácticos ao seu  CAA alcance e propios da súa idade como apoio e reforzo da aprendizaxe.

 B4.12. Valoración da diversidade da lingua na nosa comunidade autónoma.

 B4.6. Valorar a variedade lingüística de España e do español como fonte de enriquecemento cultural.

 LCB4.6.1. Valora a variedade lingüística de España.

 B4.13. Identificación das similitudes e diferenzas entre as linguas que coñece para mellorar na súa aprendizaxe e lograr unha competencia comunicativa integrada.

 B4.7. Comparar aspectos básicos  LCB4.7.1. Compara aspectos das linguas que coñece para mellorar (gráficos, sintácticos e léxicos) na súa aprendizaxe e lograr unha das linguas que coñece. competencia integrada.

 e

 Ao longo do curso.

 CCL  CSC

 o  b  d  e  o

 CCL  CSC

BLOQUE 5. EDUCACIÓN LITERARIA  e

 B5.1. Valoración dos textos literarios

 B5.1. Valorar os textos literarios e

 LCB 5.1.1. Valora de forma

 CCL

 Ao longo do curso.

ÁREA Obxectivos

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

como vehículo de comunicación e como fonte de coñecemento doutros mundos, tempos e culturas e como gozo persoal.  e

 e

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

utilizar a lectura como fonte de lecer e información.

global, as características  CCEC fundamentais de textos literarios narrativos, poéticos e dramáticos.

 B5.2. Lectura guiada de textos narrativos  B5.2. Integrar a lectura expresiva e a  LCB 5.2.1. Realiza lecturas  de tradición oral, literatura infantil, comprensión e interpretación de guiadas e comentadas de textos  adaptacións de obras clásicas e textos literarios narrativos, líricos e narrativos de tradición oral, literatura actual. dramáticos na práctica escolar e literatura infantil, adaptacións de recoñecer e interpretar algúns obras clásicas e literatura actual.  B5.3. Lectura comentada de poemas, recursos básicos da linguaxe literaria relatos e obras teatrais. e diferenza das principais  LCB 5.2.2. Interpreta,   B5.4. Identificación de recursos literarios convencións formais dos xéneros. intuitivamente, a linguaxe figurada   B5.5. Distinción entre conto e lenda. en textos literarios. Coñecemento de lendas españolas e doutros países.  B5.4. Identificación de recursos literarios.

 B5.3. Coñecer e valorar os recursos literarios da tradición oral: poemas, cancións, contos, refráns e adiviñas.

 e

 B5.6. Creación de textos literarios en prosa ou en verso, valorando o sentido estético e a creatividade: contos, poemas, adiviñas, cancións e teatro.



CCL

B5.4. Producir a partir de modelos  LCB 5.4.1. Crea, con axuda, dados textos literarios en prosa ou en sinxelos textos literarios (contos, verso, con sentido estético e poemas, cancións e sinxelas creatividade: contos, poemas, obras teatrais) a partir de pautas adiviñas, cancións e fragmentos ou modelos dados. teatrais.

 Ao longo do curso.

CCEC

CCL CAA

 LCB 5.3.1. Distingue algúns  CCL recursos retóricos básicos propios  CCEC dos poemas  LCB 5.3.1. Utiliza, de xeito guiado, comparacións, aumentativos, diminutivos e sinónimos en textos literarios.

 b

Temporalización

 Ao longo do curso.

 CCL  CCEC

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA  CSIEE  CCEC

ÁREA Obxectivos  a  b  e  e  j

 d  e

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

 B5.7. Comprensión, memorización e recitado de poemas co ritmo, entoación e dicción adecuados.

 B5.5. Reproducir textos literarios breves e sinxelos e adaptados á idade.

 LCB 5.5.1. Memoriza e reproduce  CCL sinxelos textos orais adecuados á  CAA súa idade: contos, poemas,  CCEC cancións.

 Ao longo do curso.

 B5.8. Dramatización e lectura dramatizada de textos literarios.

 B5.6. Participar con interese en dramatizacións de textos literarios adaptados á idade.

 LCB 5.6.1. Realiza dramatizacións individualmente e en grupo de textos literarios axeitados á súa idade.

 Ao longo do curso.

 B5.7. Valorar a literatura en calquera lingua, especialmente en lingua galega, como vehículo de comunicación e como recurso de gozo persoal.

 LCB 5.7.1. Valora a literatura en  CCL calquera lingua, especialmente en  CSC lingua galega, como vehículo de  CCEC comunicación e como recurso de gozo persoal.

 B5.9. Valoración da literatura en calquera lingua (maioritaria, minoritaria ou minorizada) como vehículo de comunicación e como recurso de gozo persoal.

 CCL  CAA  CCEC

 Ao longo do curso.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA

Participar en situacións comunicativas que se dan na aula (reais ou simuladas) e que correspondan a diversa tipoloxía

(conversación, expresión espontánea, asemblea, debate) e a diversos obxectivos comunicativos respectando as normas que rexen estas situacións. 2.

Comprender textos orais de uso cotián extraendo o sentido global das mensaxes orais. Empregar estratexias elementais para

comprender as mensaxes que escoitan as nenas e os nenos atendendo a sinais relevantes como o ton de voz, a entoación, os xestos e formulando preguntas coherentes que axuden á comprensión. 3.

Producir textos orais (explicacións sinxelas, exposicións, narracións…) presentando coherentemente ideas, estados de ánimo,

sentimentos, emocións, feitos, vivencias e opinións. 4.

Memorizar e reproducir textos orais propios da literatura popular empregando a pronunciación e entoación axeitadas.

Detectar e comprender a información explícita en textos escritos (en soporte parpel ou dixital) realizando inferencias directas

sobre o seu contido. 6.

Interpretar as ideas contidas nos textos escritos habituais (expositivos, informativos, instrutivos e literarios), tanto en formato

impreso como multimedia integrándoas nos seus propios esquemas de coñecemento. 7.

Elaborar e reescribir textos escritos de diferente tipoloxía e formato (impreso e/ou multimedia) acordes a diversas situacións

funcionais cotiáns (cartas, avisos, solicitudes, instrucións, normas, anuncios, noticias) e literarias (contos, poesías, cómics) empregando estratexias de planificación, de textualización e de revisión de escritos. 78

Ler expresivamente textos de tipoloxía variada (entre os traballados e/ou elaborados na aula) con fluídez e entoación axeitadas

vencelladas á puntuación e á intencionalidade e coa velocidade apropiada segundo o tipo de texto e o obxectivo lector (ler para deleitar a outras persoas, ler para dar a coñecer un texto propio, ler para compartir información dun texto único na aula). 9.

Coñecer textos de literatura infantil (poesía, cómics, contos…) axeitados ao ciclo, coa finalidade de gozo coa lectura e de uso

como modelo para as súas reescrituras, reelaboracións e producións escritas. 10. Empregar as bibliotecas de aula e de centro con certa autonomía como fonte de información e como lugar que proporciona recursos relacionados coa lectura por pracer. 11. Identificar en textos orais e escritos de uso cotián temas e usos que poidan supoñer discriminación. 12. Reflexionar sobre como algúns cambios nas palabras, enunciados e textos producen modificacións comprensivas e expresivas. 13. Empregar de maneira intuitiva terminoloxía relacionada coa tipoloxía textual, os tempos verbais (presente, futuro e pasado), os adxectivos cualificativos, os determinantes e algúns aspectos relativos á semántica como antónimos e sinónimos cando se realicen actividades de comprensión e de expresión oral e escrita. 14. Empregar as experiencias coas diversas linguas que coñece ou está a aprender para realizar análises e comparacións que lles permita establecer avances na súa expresión e comprensión.

MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA

Competencia en comunicación lingüística Ser capaz de comprender e producir mensaxes orais que teñen unha finalidade didáctica ou son de uso cotián. Ser capaz de participar activamente en intercambios comunicativos orais respectando as normas que os rexen. Ser capaz de comprender diferentes clases de textos escritos, incluíndo textos con finalidade didáctica, textos propios de situacións cotiás de relación social ou textos procedentes de medios de comunicación. Ser capaz de poñer en práctica os coñecementos e as estratexias necesarias para escribir correctamente. Ser capaz de escribir textos relacionados co ámbito escolar ou con situacións cotiás de relación social, así como textos de información e de opinión. Ser capaz de ler e comprender de forma autónoma textos literarios adecuados á súa idade e aos seus intereses. Ser capaz de comprender e utilizar a terminoloxía lingüística propia do ciclo. Ser capaz de manifestar interese pola lectura e a escritura como instrumentos para relacionármonos cos demais e para aprender.

Competencia matemática. Nocións como a secuencia temporal dunha historia ou a numeración e a ordenación de viñetas relacionadas cos textos contribúen ao desenvolvemento de habilidades características desta competencia. Por outro lado, o coñecemento de determinadas clases de palabras, como son os cuantificadores (numerais e indefinidos), contribúe ao desenvolvemento desta competencia desde a área de Lingua castelá.

Competencia dixital A área proporciona destrezas para a selección, comprensión e transmisión da información. As actividades de comprensión dos diferentes tipos de textos, as relacionadas coas imaxes ou a análise de cuestións tipográficas sinxelas contribúen favorablemente ao desenvolvemento desta competencia. Por outro lado, en moitas das actividades que se lles presentan aos alumnos proponse a posibilidade de realizar tarefas con ferramentas informáticas adecuadas á idade. Competencia social e cívica. A lingua é a base da comunicación entre os seres humanos, de aí que desde a área de Lingua se poida contribuír facilmente ao desenvolvemento desta competencia básica, entendida como conxunto de habilidades necesarias para a convivencia. Neste sentido, que os nenos aprendan a comunicarse cos demais e a comprender o que os demais lles transmiten é fundamental para a súa formación como seres sociais. Ademais, a lingua tamén lles permite aos nenos tomar contacto con outras realidades diferentes da súa e facilita a erradicación de prexuízos e imaxes estereotipadas. 81

Competencia cultural e artística. Desde a área de Lingua contribúese ao desenvolvemento desta competencia mediante a lectura e a valoración de obras literarias infantís de diferentes épocas e culturas. Ademais, o traballo a partir dos debuxos e as fotografías que acompañan os textos permite desenvolver habilidades propias da educación artística. Ademais, inclúense propostas para realizar, a partir dos contidos lingüísticos, actividades de creación plástica.

Competencia para aprender a aprender. O uso correcto da lingua é unha das ferramentas básicas da aprendizaxe. A lectura posibilita o acceso ao coñecemento, e a escritura permite a súa reelaboración e a súa asimilación persoal. Cuestións como mellorar a velocidade lectora ou a comprensión, así como a correcta expresión dos coñecementos, contribúen ao desenvolvemento desta competencia. Por outra parte, a presenza de actividades que permiten traballar a atención, a memoria ou a construción do sentido serven tamén para contribuír ao desenvolvemento da aprendizaxe.

Competencia de iniciativa e espíritu emprendedor O traballo na área de Lingua castelá preséntase para que poida ser realizado de forma autónoma, pedíndolles aos nenos que demostren o que son capaces de realizar cos coñecementos lingüísticos que posúen ata ese momento. Por outra parte, a proposta de actividades que obrigan aos nenos a poñerse no lugar doutros ou a decidir entre varias cuestións favorece o desenvolvemento desta competencia.

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

Técnicas e instrumentos de avaliación A avaliación será proceso flexible, por iso, os procedementos para desenvolvela serán variados. Para recoller datos nos serviremos de diferentes técnicas de avaliación: Informes previos dos alumnos. A observación sistemática. A análise das producións do alumnado. As probas orais e escritas A entrevista ao alumnado e ás familias. Rexistro do observado e avaliado. Os datos recolleranse en diversos instrumentos para a avaliación. Algúns oficiais(actas de avaliación, expediente académico, historial académico de educación primaria e informe persoal por traslado).,outros persoais, de formato libre seleccionados ou construídos polo profesor ou equipo de profesores. Entre os instrumentos de rexistro do profesor ou equipo que empregaremos destacamos:   

Momentos da avaliación Avaliación inicial Durante o primeiro mes do curso escolar, a titora realizará unha avaliación inicial coa finalidade de adecuar as ensinanzas ao alumnado e facilitar a progresión satisfactoria no seu proceso de aprendizaxe.. Esta avaliación incluirá a análise dos informes persoais e a información obtida das familias. A avaliación inicial será a base para o desenvolvemento do currículo nas programacións de aula, así como para adoptar aquelas medidas de apoio, reforzo e recuperación que se consideren oportunas. Avaliación continua, A avaliación continua terá carácter formativo e permitirá incorporar medidas de ampliación, enriquecemento e reforzo Estas medidas adoptaranse desde o momento en que se identifiquen e en calquera momento do curso, e estarán dirixidas a garantir a adquisición das aprendizaxes imprescindibles para continuar o proceso educativo. Ao longo do curso escolar realizaranse, polo menos, tres sesións de avaliación. Serán recollidas en acta as cualificacións nas distintas áreas, o grao de desenvolvemento das competencias básicas e as decisións e os acordos alcanzados, tanto referidas ao grupo coma a cada alumna e alumno. Avaliación final. Ao final do curso, o equipo de mestres que imparten docencia en cada grupo, na sesión final de avaliación, decidirá sobre a promoción do alumnado. A decisión será adoptada de forma colexiada, e primará o criterio d@ profesor/-a titor/-a.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Nas avaliacións trimestrais outorgámoslle ao alumnado unha nota que recolle a avaliación dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas.

LINGUA E LITERATURA CASTELÁ Expresión oral e escrita. Comprensión oral e escrita. Probas escritas de asimilación de contidos (vocabulario, ortografía, gramática). Realización de todas as tarefas propostas e que estén completas) Caderno de clase (orde, caligrafía e limpeza) Actitude (achega do material, atención e participación na clase, esforzo e comportamento)

30% 30% 25% 5% 5% 5%

En cumprimento do Decreto 105/2014, do 4 de setembro de 2014, polo que se establece o currículo da Educación Primaria na Comunidade Autónoma de Galicia, os resultados da avaliación do alumnado expresaranse nos seguintes criterios de cualificación, aos que se lles achegará unha cualificación numérica: -Sobresaliente: 90% a 100% ( 9 ou 10 ) - Notable: 70% a 80% ( 7 ou 8 ) - Ben: 60% ( 6 ) - Suficiente: 50% ( 5 ) - Insuficiente: menos do 50% ( 1, 2, 3 ou 4 ) Considerarase cualificación negativa o Insuficiente e positivas as restantes.

ÁREA DE LINGUA GALEGA E LITERATURA

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 1. COMUNICACIÓN ORAL: FALAR E ESCOITAR  a  e

 b  d  e  i  o  a  b  c  e

 B1.1. Comprensión de textos orais procedentes da radio, da televisión ou da internet, con especial incidencia na noticia, para obter información xeral sobre feitos e acontecementos que resulten significativos e elaboración dun resumo.

 B1.2. Uso guiado de documentos audiovisuais para obter e relacionar informacións relevantes para aprender.

 B1.1. Comprender o sentido  LGB1.1.1. Comprende as global de textos orais informativos ideas principais dun texto dos medios de comunicación xornalístico oral informativo audiovisuais emitidos con dos medios de comunicación claridade, de xeito directo e estilo audiovisual, emitido de xeito sinxelo. claro, directo e sinxelo.  LGB1.1.2. Elabora un breve resumo dun texto oral.  B1.2. Utilizar de xeito guiado  LGB1.2.1. Accede de xeito documentos audiovisuais guiado a documentos, valorándoos como instrumento de audiovisuais e dixitais para aprendizaxe. obter a información necesaria para realizar traballos ou completar información.

 B1.3. Comprensión e produción de  B1.3. Comprender e producir textos orais breves para aprender e textos orais propios do uso cotián para informarse, tanto os producidos ou do ámbito académico. con finalidade didáctica como os de uso cotián, de carácter informal

 LGB1.3.1. Participa nunha conversa entre iguais, comprendendo o que di o interlocutor e intervindo coas propostas propias.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA

 CCL  CSC  CCL

 Ao longo do curso.

 CD  CAA  CSC

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA  CSC  CSEIEE

ÁREA Obxectivos  o

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

(conversas entre iguais e no equipo de traballo) e dun maior grao de formalización (exposicións da clase ou debates).

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 LGB1.3.2. Sigue unha  CCL exposición da clase e extrae o  CAA sentido global.

Temporalización

 Ao longo do curso.

 LGB1.3.3. Elabora e produce  CCL textos orais (explicacións  CSIEE sinxelas, exposicións,  CAA narracións...) presentando coherentemente a secuencia de ideas, feitos, vivencias e as súas opinións e preferencias, utilizando o dicionario se é preciso.  LGB1.3.4. Participa no traballo  CCL en grupo, así como nos  CSIEE debates.  CAA  CCL  a  c  e

 a

 B1.4. Actitude de escoita adecuada e respecto das de quen fala sen interrupcións inadecuadas.

 B1.5. Participación e cooperación

 B1.4. Manter unha actitude de escoita activa, deixando falar os demais, sen anticiparse ao que van dicir e respectando as súas opinións.

 B1.5. Participar nas diversas

 LGB1.4.1. Atende as intervencións dos e das demais en actos de fala orais, sen interromper.

 CCL

 LGB1.4.2. Respecta as opinións da persoa que fala.

 CCL

 LGB1.5.1. Respecta as

 CCL

 Ao longo do curso.

 CSC



 CSC  Ao longo do curso.

ÁREA Obxectivos  c  d  e  o

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos nas situacións comunicativas habituais (informacións, conversas reguladoras da convivencia, debates, discusións ou instrucións) con valoración e respecto das normas que rexen a interacción oral (petición e quendas de palabra, mantemento do tema, respecto ás opinións das demais persoas, papeis diversos no intercambio comunicativo, ton de voz, posturas e xestos adecuados).

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

situacións de intercambio oral que quendas de palabra nos se producen na aula amosando intercambios orais. valoración e respecto polas normas que rexen a interacción  LGB1.5.2. Respecta as oral. opinións das persoas participantes nos intercambios orais e é consciente da posibilidade de empregar a lingua galega en calquera intercambio oral dentro da escola ou fóra dela.

Temporalización

 CSC  CAA  CCL  CSC  CCEC

 LGB1.5.3. Emprega unha postura e xestualidade adaptada ao discurso, para reforzalo e facilitar a súa comprensión.

 CCL

 LGB1.5.4. Exprésase cunha pronuncia e dicción correctas: articulación e volume.

 CCL

 LGB1.5.5. Participa na conversa formulando e contestando preguntas.

 CCL

 CSC  CCEC

 CSC  CCEC  CAA

 a

 B1.6. Uso de estratexias elementais  B1.6. Amosar interese por

 LGB1.6.1. Planifica e elabora

 CCL

 Ao longo do curso.

ÁREA Obxectivos  b  e  o

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos para comprender e facer comprender as mensaxes orais: ton de voz, entoación, xestualidade e uso de nexos básicos.

Criterios de avaliación expresarse en público coherentemente, usando nexos básicos adecuados e presentando estratexias elementais para facer comprender a mensaxe.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

un discurso oral coherente, na  CAA secuencia de ideas ou feitos utilizando un vocabulario adecuado á súa idade.  LGB1.6.2. Elabora un discurso  CCL oral cohesivo, utilizando  algúns nexos básicos.  LGB1.6.3. Amosa un discurso  CCL oral claro, cunha pronuncia e  CCEC entoación axeitada e propia da lingua galega.

 b  e  i  o

 B1.7. Produción de textos orais propios dos medios de comunicación social mediante simulación para ofrecer e compartir información e opinión.

 B1.7. Elaborar textos sinxelos propios dos medios de comunicación mediante simulación.

 LGB1.7.1. Elabora textos sinxelos propios dos medios de comunicación mediante simulación.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CD  CAA  CSIEE  CSC

 d  e

 b  d

 B1.8. Utilización de estratexias para potenciar a expresividade das mensaxes orais.

 B1.9. Actitude de cooperación e de respecto en situacións de aprendizaxe compartida.

 B1.8. Reforzar a eficacia  LGB1.8.1. Utiliza a comunicativa das súas mensaxes expresividade corporal para orais, coa utilización de elementos reforzar o sentido das súas propios da linguaxe xestual. producións orais.

 B1.9. Amosar respecto e cooperación nas situacións de aprendizaxe en grupo.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CCEC  CSC  CAA

 LGB1.9.1. Amosa respecto ás  CCL ideas dos e das demais e  CAA contribúe ao traballo en grupo.

 Ao longo do curso.

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 e

Temporalización

 CSIEE

 o  e

 a  d  e

 B1.10. Interese por expresarse oralmente coa pronuncia e coa entoación adecuadas.

 B1.11. Uso, dunha forma xeral,  B1.11. Usar, dunha forma xeral, dunha linguaxe non discriminatoria e unha linguaxe non discriminatoria respectuosa coas diferenzas. e respectuosa coas diferenzas.

 o

 a  d  e  o

 B1.10. Interesarse por amosar unha pronuncia e entoación adecuadas.

 B1.12. Recoñecemento das variedades lingüísticas de carácter xeográfico en textos orais, sinalando as diferenzas fonéticas e morfolóxicas e léxicas máis evidentes.

 LGB1.10.1. Interésase por expresarse oralmente coa pronuncia e entoación adecuada a cada acto comunicativo.

 CCL

 LGB1.11.1. Usa, dunha forma xeral, unha linguaxe non sexista.

 CCL

 LGB1.11.2. Usa, de maneira xeral, unha linguaxe respectuosa coas diferenzas.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA  CCEC  CSIEE  Ao longo do curso.

 CSC

 B1.12. Identificar variedades  LGB1.12.1. Identifica  CCL lingüísticas de carácter xeográfico diferenzas fonéticas e  CCEC en textos orais, sinalando as morfolóxicas moi evidentes en diferenzas fonéticas, morfolóxicas textos orais caracterizados e léxicas máis evidentes. pola súa orixe xeográfica.

 Ao longo do curso.

 LGB1.12.2. Valora por igual as  CCL distintas variedades  CSC xeográficas da lingua galega e  CCEC o estándar como variante unificadora.

ÁREA Obxectivos  a  d  e  o

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

 B1.13. Identificación da lingua galega con diversos contextos de uso oral da lingua: en diferentes ámbitos profesionais e públicos (sanidade, educación, medios de comunicación, comercios...) e en conversas con persoas coñecidas ou descoñecidas.

 B1.13. Identificar a lingua galega con diversos contextos de uso oral.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 LGB1.13.1. Identifica o uso oral da lingua galega con diversos contextos profesionais: sanidade, educación, medios de comunicación, todo tipo de comercios.

 CCL

 LGB1.13.2. Recoñece a validez da lingua galega para conversas con persoas coñecidas ou descoñecidas.

 CCL

Temporalización

 Ao longo do curso.

 CCEC

 CCEC  CSC

BLOQUE 2. COMUNICACIÓN ESCRITA: LER  b  e  I  j  o

 B2.1. Comprensión da información relevante en textos das situacións cotiás de relación social: correspondencia escolar, normas da clase, normas do comedor, normas do transporte e regras de xogos.  B2.2. Comprensión de información xeral en textos procedentes dos medios de comunicación social (incluídas web infantís) con especial incidencia na noticia e nas cartas á dirección do xornal, localizando informacións destacadas en portadas, titulares, subtítulos, entradas.  B2.3. Comprensión de información

 B2.1. Comprender, localizar e seleccionar información explícita en textos escritos de soportes variados (web infantís, libros, carteis).

 LGB2.1.1. Comprende a  CCL información relevante en textos  CD propios de situacións cotiás e  CSC dos medios de comunicación social nos que esta se amose de forma evidente.  LGB2.1.2. Identifica as ideas principais dun texto (narrativo, descritivo, expositivo) adecuado á súa idade.

 CCL

 LGB2.1.3. Busca, localiza e selecciona información concreta dun texto sinxelo, adecuado á

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

relevante en textos para aprender e para informarse, tanto os producidos con finalidade didáctica como os de uso cotián (folletos descricións, instrucións e explicacións).

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

súa idade.

Temporalización

 CSIEE

 LGB2.1.4. Interpreta,  CCL personificacións, hipérboles e  CAA ironías evidentes, en textos de  CSIEE dificultade adecuada á súa idade.  LGB2.1.5. Identifica a estrutura  CCL xeral dun texto e recoñece algúns mecanismos de cohesión (repeticións, sinónimos, anáforas pronominais sinxelas).  LGB2.1.6. Emprega o dicionario para resolver as dúbidas de vocabulario que atopa nos textos.

 CCL  CAA  CSIEE

 LGB2.1.7. Fai unha lectura  CCL rápida, selectiva ou integral en  CAA función das necesidades de cada  CSIEE momento.  b  e

 B2.4. Interpretación de esquemas,  B2.2. Interpretar e  LGB2.2.1. Interpreta e gráficos e ilustracións relacionadas co comprender, de maneira xeral, comprende, de maneira xeral, a contido principal do texto que acompañan. a información procedente de información de gráficos, gráficos, esquemas sinxelos e esquemas sinxelos e ilustracións, ilustracións en textos. relacionando esta co contido do texto que acompañan.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA  CSC  CSIEE  CMCT

ÁREA Obxectivos  b  e

 b  e

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 B2.5. Subliñado, esquematización e  B2.3. Realizar o subliñado das  LGB2.3.1. Realiza o subliñado resumo da información relevante dun texto ideas principais dun texto das ideas principais dun texto sinxelo. sinxelo e esquematizar e sinxelo. resumir o seu contido.  LGB2.3.2. Esquematiza as ideas dun texto sinxelo, indicando as ideas principais.

 CCL

 LGB2.3.3. Realiza o resumo dun texto sinxelo.

 CCL

 B2.6. Introdución ás estratexias de control  B2.4. Utilizar, de maneira do proceso lector (anticipación, xeral, estratexias para formulación de hipóteses, relectura...). mellorar a lectura.

Temporalización

 Ao longo do curso.

 CAA

 CCL  CAA

 CAA

 LGB2.4.1. Deduce, de maneira  CCL  Ao longo do curso. xeral, o posible contido dun texto  CAA antes de lelo, axudándose do  CSIEE título e as ilustracións.  LGB2.4.2. Relé un texto e marca  CCL as palabras clave para acadar a  CAA comprensión, cando é preciso.  CSIEE

 b  e  i

 B2.7. Uso dirixido das tecnoloxías da información e das bibliotecas para obter informacións relevantes para realizar as súas tarefas.

 B2.5. Utilizar as tecnoloxías da información para obter información necesaria para a realización das súas tarefas.

 LGB2.5.1. Utiliza, de forma guiada, as tecnoloxías da información para obter información.

 CCL

 LGB2.5.2. Utiliza dicionarios dixitais para interpretar a información dun texto.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CD  CAA 

 CAA  CD

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

 CSIEE  a  b  e

 B2.8. Lectura persoal, silenciosa e en voz alta, de textos en galego adaptados aos seus intereses.  B2.9. Dramatización e lectura dramatizada de textos literarios e non literarios.

 B2.6. Ler, en silencio ou en  LGB2.6.1. Descodifica sen voz alta, textos en galego dificultade as palabras. adaptados aos seus intereses.  LGB2.6.2. Le textos en voz alta, sen dificultade e coa velocidade adecuada.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA  CCL

 LGB2.6.3. Le textos, adaptados á  CCL súa idade e aos seus intereses, en silencio e sen dificultade.  LGB2.6.4. Fai lecturas dramatizadas de textos.  a  b  e  i

 B2.10. Coñecemento do funcionamento da  B2.7. Coñecer o  LGB2.7.1. Usa a biblioteca de biblioteca da aula e do centro, así como as funcionamento da bibliotecas aula con certa autonomía, para virtuais e participación en actividades de aula, centro, así como as obter datos e informacións, e literarias. virtuais, colaborando no seu colabora no seu coidado e coidado e mellora, e participar mellora. en actividades literarias.  LGB2.7.2. Identifica o funcionamento da biblioteca de aula, de centro, así como as virtuais e colabora no seu coidado e mellora.  LGB2.7.3. Participa en

 CCL  CSC  CCL

 Ao longo do curso.

 CAA  CSC

 CCL  CAA  CSC

 CCL

 Ao longo do curso.

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

actividades literarias do centro.

Temporalización

 CSC  CCEC

 a  b

 B2.11. Mantemento adecuado e ampliación da biblioteca persoal.

 e  a  b  e  o  a  b  e  m

 B2.8. Ter interese por ter unha  LGB2.8.1. Amosa interese pola  CCL biblioteca propia. conservación e organización dos  CAA seus libros.  CSC

 B2.12. Interese polos textos escritos como  B2.9. Amosar interese polos fonte de aprendizaxe e como medio de textos escritos como fonte de comunicación de experiencias. aprendizaxe e medio de comunicación.

 LGB2.9.1. Amosa interese pola lectura como fonte de aprendizaxe e medio de comunicación.

 CCL

 B2.13. Desenvolvemento da autonomía lectora, da capacidade de elección de temas e de textos e de expresión das preferencias persoais.

 LGB2.10.1. Amosa certa autonomía lectora e capacidade de seleccionar textos do seu interese.

 CCL

 B2.10. Amosar certa autonomía lectora e capacidade de selección de textos do seu interese, así como ser quen de expresar preferencias.

 Ao longo do curso.

 CAA  CSC  CCEC  Ao longo do curso.

 LGB2.10.2. Expresa, de maneira  CCL sinxela, opinións e valoracións  CSC sobre as lecturas feitas.  CAA  CSIEE

BLOQUE 3. COMUNICACIÓN ESCRITA: ESCRIBIR  a  b  e

 B3.1. Uso, de maneira xeral, das estratexias de planificación, de textualización e revisión como partes do

 B3.1. Usar, de maneira xeral,  LGB3.1.1. Planifica a elaboración  CCL  Ao longo do curso. as estratexias de planificación, do texto, antes de comezar a  CSIEE textualización e revisión do escribir, xerando ideas,  CAA

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos proceso escritor.

Criterios de avaliación texto.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

seleccionando e estruturando a información.  LGB3.1.2. Elabora o texto cunha estrutura definida, con coherencia xeral e de xeito creativo.

Temporalización



 CCL  CAA  CSIEE

 LGB3.1.3. Aplica, de forma xeral,  CCL os signos de puntuación (punto, coma, punto e coma, dous puntos, puntos suspensivos, signos de exclamación e interrogación).  LGB3.1.4. Aplica, de maneira xeral, a norma lingüística: ortografía, acentuación, léxico, morfosintaxe.

 CCL  CSC  CCEC

 LGB3.1.5. Escribe textos propios  CCL seguindo o proceso de  CAA planificación, redacción, revisión  CSIEE e elabora borradores.  LGB3.1.6. Usa o dicionario durante a elaboración de textos.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA  CSIEE

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

 B3.2. Composición de textos propios de situacións cotiás de relación social (correspondencia básica, mensaxes curtas, normas de convivencia, avisos, solicitudes, instrucións) de acordo coas características propias destes xéneros.

 a  b  e

 B3.3. Composición de textos de información e de opinión moi sinxelos, característicos dos medios de comunicación social, sobre acontecementos significativos, con especial incidencia na noticia e nas cartas á dirección do xornal, en situacións reais ou simuladas.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 B3.2. Crear textos sinxelos de  LGB3.2.1. Elabora, en diferentes diferente tipoloxía que soportes, textos propios da vida permitan narrar, describir e cotiá e académica, imitando resumir emocións e modelos: cartas e correos informacións relacionadas con electrónicos, mensaxes curtas, situacións cotiás e aqueles normas de convivencia,avisos, que sexan característicos dos instrucións… medios de comunicación.  LGB3.2.2. Redacta textos sinxelos xornalísticos (noticias) e publicitarios (anuncios e carteis).

 i  o

 CCL

Temporalización

 Ao longo do curso.

 CAA  CD

 CCL  CSC  CCEC  CAA

 LGB3.2.3. Elabora diferentes  CCL tipos de textos (narrativos,  CAA expositivos, descritivos) seguindo un guión establecido.  LGB3.2.4. Escribe textos coherentes empregando algúns elementos de cohesión.

 CCL  CSC  CCEC

 LGB3.2.5. Resume o contido de  CCL textos sinxelos propios do ámbito  CSC da vida persoal ou familiar ou  CAA dos medios de comunicación.  b

 B3.4. Produción de textos relacionados co  B3.3. Elaborar textos do

 LGB3.3.1. Elabora por escrito

 CCL

 Ao longo do curso.

ÁREA Obxectivos  e

 a  b  e

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

ámbito académico para obter, organizar e comunicar información (cuestionarios, resumos, informes sinxelos, descricións, explicacións).

 B3.5. Creación de textos sinxelos utilizando a linguaxe verbal e non verbal: carteis publicitarios, anuncios, cómic.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

ámbito académico para obter, organizar e comunicar información.

 B3.4. Elaborar textos sinxelos que combinen a linguaxe verbal e a non verbal.

 j

textos moi sinxelos do ámbito académico (cuestionarios, resumos, informes sinxelos, descricións, explicacións...) para obter, organizar e comunicar información.  LGB3.4.1. Elabora textos sinxelos que combinan a linguaxe verbal e non verbal: carteis publicitarios, anuncios, cómic.

 o  b  d

Temporalización

 CAA  CSIEE

 CCL

 Ao longo do curso.

 CSC  CCEC  CAA  CSIEE

 B3.6. Uso guiado de programas informáticos de procesamento de textos.

 e

 B3.5. Usar, de xeito guiado, programas informáticos de procesamento de texto.

 LGB3.5.1. Usa, de xeito guiado, programas informáticos de procesamento de texto.

 i

 CCL

 Ao longo do curso.

 CD  CAA  CSIEE

 j  b  e  i  j  a

 B3.7. Utilización de elementos gráficos e paratextuais, con grao crecente de dificultade, para facilitar a comprensión (ilustracións,subliñados, gráficos, tipografía) e ilustrar o seu contido.

 B3.6. Utilizar recursos gráficos  LGB3.6.1. Usa recursos sinxelos  CCL  Ao longo do curso. e paratextuais que faciliten a gráficos e paratextuais  CD comprensión dos textos. (ilustracións, subliñados, gráficos  CSIEE e tipografía) para facilitar a comprensión dos textos e ilustrar o seu contido.

 B3.8. Interese polo coidado e a presentación dos textos escritos e

 B3.7. Coidar a presentación dos traballos escritos en

 LGB3.7.1. Coida a presentación dos textos seguindo as normas

 CCL

 Ao longo do curso.

100

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

 b

respecto pola norma ortográfica.

 e

 B3.9. Valoración da escritura como instrumento de relación social, de obtención e de reelaboración da información e dos coñecementos.

 i

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

calquera soporte e valorar a lingua escrita como medio de comunicación.

Temporalización

básicas de presentación  CD establecidas: marxes, disposición  CAA no papel, limpeza, calidade caligráfica, interliñado… en calquera soporte.  LGB3.7.2. Valora a lingua escrita  CCL como medio de comunicación e  CSC como medio de obtención e coñecemento.

BLOQUE 4. COÑECEMENTO DA LINGUA  e

 B4.1. Uso e identificación intuitiva da  B4.1. Utilizar terminoloxía  LGB4.1.1. Sinala a denominación terminoloxía seguinte nas actividades de lingüística e gramatical básica, dos textos traballados e produción e interpretación: denominación como apoio á comprensión e á recoñece nestes enunciados, dos textos traballados; enunciado, palabra produción de textos, así como palabras e sílabas. e sílaba, xénero e número, determinantes, aplicar o seu coñecemento no cuantificadores, tempos verbais (pasado, uso da lingua.  LGB4.1.2. Identifica o tempo presente e futuro). verbal (presente, pasado e futuro) en formas verbais dadas.

 CCL

 1º e 2º trimestre

 CAA

 CCL  CAA

 LGB4.1.3. Diferencia as sílabas  CCL que conforman cada palabra,  CAA diferenciando a sílaba tónica das átonas.  LGB4.1.4. Identifica nun texto substantivos, adxectivos

 CCL

 1º e 2º trimestre

 CAA

101

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

determinantes e cuantificadores.  LGB4.1.5. Sinala o xénero e número de palabras dadas e cámbiao.  b  e

 B4.2. Aplicación xeral das normas  B4.2. Aplicar, de forma xeral,  LGB4.2.1. Aplica xeralmente as ortográficas, apreciando o seu valor social. as normas ortográficas xerais normas de acentuación. e as de acentuación en particular, apreciando o seu valor social e a necesidade de  LGB4.2.2. Coñece e utiliza as cinguirse a elas. normas ortográficas básicas, aplicándoas nas súas producións escritas.  LGB4.2.3. Valora a importancia do dominio da ortografía para asegurar unha correcta comunicación escrita entre as persoas falantes dunha mesma lingua e para garantir unha adecuada interpretación dos textos escritos.

 e

 B4.3. Comparación e transformación de  B4.3. Utilizar correctamente as  LGB4.3.1. Emprega con enunciados, mediante inserción, regras de puntuación, así correccións os signos de supresión, cambio de orde, segmentación como construír correctamente puntuación. e recomposición, para xulgar sobre a as oracións desde o punto de gramaticalidade dos resultados e facilitar o vista sintáctico, nas  LGB4.3.2. Usa unha sintaxe

 CCL  CAA

 CCL

 Ao longo do curso.

 CSC  CCEC  CCL  CSC  CCEC  CCL  CSC  CCEC

 CCL

 3º trimestre.

 CCL

 Ao longo do curso.

102

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

desenvolvemento dos conceptos lingüísticos e da metalinguaxe.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

producións orais e escritas.

 B4.4. Comparación de estruturas sintácticas elementais para observar a súa equivalencia semántica ou posibles alteracións do significado.

Temporalización

elemental adecuada nas súas producións.  LGB4.3.3. Respecta, de xeito  CCL xeral, as normas morfosintácticas  CSC de colocación do pronome átono.  CCEC

 B4.5. Inserción e coordinación de oracións como instrumento na mellora da composición escrita.  e

 e

 b  e  i

 B4.6. Exploración das posibilidades do  B4.4. Recoñecer e empregar uso de diversos enlaces entre oracións os conectores básicos. (adición, causa, oposición, contradición...), en relación coa composición de textos.  B4.7. Identificación intuitiva do verbo e os seus complementos, especialmente o suxeito, así como dalgúns papeis semánticos do suxeito.

 B4.8. Uso do dicionario, en papel ou dixital, con certa autonomía.

 LGB4.4.1. Usa diversos conectores básicos entre oracións: adición, causa, oposición, contradición...

 CCL

 B4.5. Identificar intuitivamente  LGB4.5.1. Identifica o suxeito e o predicado, así intuitivamente, en oracións como o papel semántico do sinxelas, o papel semántico do suxeito, para mellorar a suxeito. comprensión e a produción de textos.  LGB4.5.2. Sinala intuitivamente o verbo e os seus complementos, especialmente o suxeito, en oracións.

 CCL

 B4.6. Usar o dicionario en papel ou dixital, con certa autonomía.

 CCL

 LGB4.6.1. Usa, con certa autonomía, o dicionario en papel ou dixital.

 3º trimestre

 CAA

 3º trimestre

 CAA

 CCL  CAA

 Ao longo do curso.

 CAA  CD

103

ÁREA Obxectivos  o

 a  d  e  h

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 B4.9. Identificación de palabras  B4.7. Identificar palabras compostas e derivadas, de sinónimos de compostas e derivadas, así antónimos e palabras polisémicas de uso como sinónimos, antónimos e habitual, en relación coa compresión e coa palabras polisémicas de uso produción de textos. habitual, para comprender e producir textos.

 B4.10. Valoración da lingua galega dentro da realidade plurilingüe e pluricultural de España e de Europa.

 LGB4.7.1. Recoñece palabras  CCL derivadas e compostas,  CAA identificando e formando familias de palabras.  LGB4.7.2. Recoñece e usa sinónimos, antónimos, palabras polisémicas de uso habitual.

Temporalización

 Ao longo do curso.

 CCL  CAA

 B4.8. Valorar a lingua galega  LGB4.8.1. Identifica e valora a  CCL  Ao longo do curso. dentro da realidade plurilingüe lingua galega dentro da realidade  CSC e pluricultural de España e de plurilingüe e pluricultural de  CCEC Europa. España e de Europa.

 m  o  a  d  e  m  o

 B4.11. Comparación entre aspectos das  B4.9. Establecer relacións linguas que coñece e/ou está a aprender elementais entre as diversas para mellorar os procesos comunicativos e linguas que utiliza ou está a recoñecer as interferencias. aprender o alumnado. para reflexionar sobre como mellorar os seus procesos comunicativos na lingua galega.

 LGB4.9.1. Recoñece, de forma xeral, e evita as interferencias entre as linguas que está a aprender.

 CCL

 LGB4.9.2. Identifica diferenzas, regularidades e semellanzas elementais sintácticas, ortográficas, morfolóxicas e léxicas entre todas as linguas que coñece e/ou está a aprender, como punto de apoio

 CCL

 3º trimestre

 CCEC

 CCEC  CSC

104

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

para a súa aprendizaxe. BLOQUE 5. EDUCACIÓN LITERARIA  b  d  e  o

 B5.1. Escoita, memorización e reprodución de textos procedentes da literatura popular oral galega (adiviñas, lendas, contos, poemas, cancións, ditos), así como da literatura galega en xeral.

 B5.1. Escoitar, memorizar, reproducir e valorar textos procedentes da literatura popular galega, así como da literatura galega en xeral.

 B5.2. Valoración e aprecio do texto literario galego (oral ou non) como fonte de coñecemento da nosa cultura e como recurso de gozo persoal.

 b  d  e  i

 B5.3. Lectura persoal, silenciosa e en voz alta de obras en galego adecuadas á idade e aos intereses.

 B5.2. Ler textos e obras en galego da literatura infantil, adaptacións breves de obras clásicas e literatura actual, en  B5.4. Lectura guiada e expresiva de textos diferentes soportes. narrativos da literatura infantil, adaptacións breves de obras literarias clásicas e literatura actual en diversos soportes.

 LGB5.1.1. Escoita, memoriza e  CCL  Ao longo do curso. reproduce textos procedentes da  CAA literatura popular oral galega  CCEC (adiviñas, lendas, contos, poemas, cancións, ditos) e da literatura galega en xeral.  LGB5.1.2. Valora os textos da literatura galega (oral ou non) como fonte de coñecemento da nosa cultura e como recurso de gozo persoal.

 CCL  CCEC

 LGB5.2.1. Le en silencio obras e  CCL  Ao longo do curso. textos en galego da literatura  CCEC infantil, adaptacións breves de  CD obras clásicas e literatura actual, en diferentes soportes.  LGB5.2.2. Le en voz alta obras e  CCL textos en galego da literatura  CCEC infantil, adaptacións breves de  CD obras clásicas e literatura actual e en diferentes soportes.

105

ÁREA Obxectivos  b  d  e  o  b  e

 b  d  e  a  d  e  o

 a  d

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 B5.5. Lectura guiada de poemas, de relatos e de obras teatrais sinxelas recoñecendo as características dalgúns modelos.

 B5.3. Identificar o xénero literario ao que pertence uns textos dados.

 LGB5.3.1. Identifica o xénero literario ao que pertencen uns textos dados: narrativa, poesía e teatro.

 CCL

 B5.6. Recreación e composición de poemas e relatos para comunicar sentimentos, emocións, preocupacións, desexos, estados de ánimo ou lembranzas, recoñecendo as características dalgúns modelos.

 B5.4. Recrear e compoñer poemas e relatos a partir de modelos sinxelos.

 LGB5.4.1. Recrea e compón poemas e relatos, a partir de modelos sinxelos, para comunicar sentimentos, emocións, preocupacións, desexos, estados de ánimo ou lembranzas.

 CCL

Temporalización

 Ao longo do curso.

 CCEC

 Ao longo do curso.

 CCEC  CSC

 B5.7. Dramatización e lectura dramatizada  B5.5. Participar activamente  LGB5.5.1. Participa activamente  CCL de situacións de textos literarios en dramatizacións de en dramatizacións de situacións adaptados á súa idade. situacións e de textos literarios e de textos literarios adaptados á adaptados á súa idade. súa idade.

 Ao longo do curso.

 B5.8. Valoración da literatura en calquera lingua (maioritaria, minoritaria ou minorizada), como vehículo de comunicación, fonte de coñecemento doutros mundos, tempos e culturas, e como recurso de gozo persoal.

 B5.6. Valorar a literatura en  LGB5.6.1. Valora a literatura en calquera lingua, como calquera lingua, como vehículo vehículo de comunicación, de comunicación, fonte de fonte de coñecemento doutros coñecemento doutros mundos, mundos, tempos e culturas, e tempos e culturas, e como como recurso de gozo recurso de gozo persoal. persoal.

 CCL

 Ao longo do curso.

 B5.9. Interese por coñecer os modelos narrativos e poéticos que se utilizan

 B5.7. Amosar interese, respecto e tolerancia ante as diferenzas persoais, sociais e

 CCL

 LGB5.7.1. Amosa curiosidade por coñecer outros costumes e formas de relación social,

 CSC  CCEC

 Ao longo do curso.

 CCEC

106

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

 e

Criterios de avaliación

noutras culturas.

 o

culturais.

 B5.10. Comparación de imaxes, símbolos e mitos facilmente interpretables que noutras culturas serven para entender o mundo e axudan a coñecer outras maneiras de relacións sociais.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

respectando e valorando a diversidade cultural.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA

Participar en situacións comunicativas que se dan na aula (reais ou simuladas) e que correspondan a diversa tipoloxía (conversa,

expresión espontánea, asemblea, debate)e a diversos obxectivos comunicativos, respectando as normas que rexen estas situacións. 2.

Comprender textos orais de uso cotián, extraendo o senso global das mensaxes orais. Usar estratexias elementais para comprender

as mensaxes que escoitan as nenas e os nenos atendendo a sinais relevantes como o ton de voz, a entoación, os xestos, e formulando

107

preguntas coherentes que axuden á comprensión. 3.

Producir textos orais (explicacións sinxelas, exposicións, narracións...) presentando coherentemente ideas, estados de ánimo,

sentimentos, emocións, feitos, vivencias e opinións. 4.

Memorizar e reproducir textos orais propios da literatura popular galega empregando a pronuncia e entoación adecuadas.

Detectar e comprender a información explícita en textos escritos (en soporte papel ou dixital) realizando inferencias directas sobre

o seu contido. 6.

Interpretar as ideas contidas nos textos escritos habituais (expositivos, informativos, instrutivos e literarios), tanto en formato

impreso como multimedia, integrándoas nos seus propios esquemas de coñecemento. 7.

Elaborar e reescribir textos escritos de diferente tipoloxía e formato (impreso e/ou multimedia) acordes a diversas situacións

funcionais cotiás (cartas, avisos, solicitudes, instrucións, normas, anuncios, noticias) e literarias (contos, poesías, cómics) empregando estratexias de planificación, de textualización e de revisión de escritos. 8.

Ler expresivamente textos de tipoloxía variada (entre os traballados e/ou elaborados na aula) con fluidez e entoación adecuadas

vinculadas á puntuación e á intencionalidade e coa velocidade apropiada segundo o tipo de texto e o obxectivo lector (ler para deleitar outras persoas, ler para dar a coñecer un texto propio, ler para compartir información dun texto único na aula). 9.

Coñecer textos de literatura infantil galega (poesía, cómics, contos...) adecuados ao ciclo, coa finalidade de desfrutar coa lectura e

de uso como modelo para as propias reescrituras, reelaboracións e producións escritas. 10. Empregar as bibliotecas de aula e de centro con certa autonomía, como fonte de información e como lugar que proporciona recursos relacionados coa lectura por pracer. 11. Identificar en textos orais e escritos de uso cotián termos e usos que poidan supoñer discriminación. 12. Comparar textos orais e escritos producidos en diferentes variedades da lingua galega.

108

13. Reflexionar sobre como algúns cambios nas palabras, enunciados e textos producen modificacións comprensivas e expresivas. 14. Utilizar, de xeito intuitivo, terminoloxía relacionada coa tipoloxía textual, os tempos verbais (presente, futuro e pasado), os adxectivos cualificativos, os determinantes e algúns aspectos relativos á semántica, como antónimos e sinónimos, cando se realicen actividades de comprensión e de expresión orais e escritas. 15. Usar as experiencias coas diversas linguas que o alumnado coñece ou está a aprender para realizar análises e comparacións que lle permitan establecer melloras na súa expresión e comprensión en lingua galega.

MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA

109

Ser capaz de poñer en práctica os coñecementos e as estratexias necesarias para escribir correctamente. Ser capaz de escribir textos relacionados co ámbito escolar ou con situacións cotiás de relación social, así como textos de información e de opinión. Ser capaz de ler e comprender de forma autónoma textos literarios adecuados á súa idade e aos seus intereses. Ser capaz de comprender e utilizar a terminoloxía lingüística propia do ciclo. Ser capaz de manifestar interese pola lectura e a escritura como instrumentos para relacionármonos cos demais e para aprender.

Competencia matemática e ciencia e tecnoloxía Nocións como a secuencia temporal dunha historia ou a numeración e a ordenación de viñetas relacionadas cos textos contribúen ao desenvolvemento de habilidades características desta competencia. Por outro lado, o coñecemento de determinadas clases de palabras, como son os cuantificadores (numerais e indefinidos), contribúe ao desenvolvemento desta competencia desde a área de Lingua.

Por outro lado, en moitas das actividades que se lles presentan aos alumnos proponse a posibilidade de realizar tarefas con ferramentas informáticas adecuadas á idade.

Competencia social e cívica. A lingua é a base da comunicación entre os seres humanos, de aí que desde a área de Lingua se poida contribuír facilmente ao desenvolvemento desta competencia básica, entendida como conxunto de habilidades necesarias para a convivencia. Neste sentido, que os nenos aprendan a comunicarse cos demais e a comprender o que os demais lles transmiten é fundamental para a súa formación como seres sociais. Ademais, a lingua tamén lles permite aos nenos tomar contacto con outras realidades diferentes da súa e facilita a erradicación de prexuízos e imaxes estereotipadas.

Competencia de conciencia e expresións culturais Desde a área de Lingua contribúese ao desenvolvemento desta competencia mediante a lectura e a valoración de obras literarias infantís de diferentes épocas e culturas. Ademais, o traballo a partir dos debuxos e as fotografías que acompañan os textos permite desenvolver habilidades propias da educación artística. Ademais, inclúense propostas para realizar, a partir dos contidos lingüísticos, actividades de creación plástica.

111

Competencia de iniciativa e espírito emprendedor O traballo na área de Lingua preséntase para que poida ser realizado de forma autónoma, pedíndolles aos nenos que demostren o que son capaces de realizar cos coñecementos lingüísticos que posúen ata ese momento. Por outra parte, a proposta de actividades que obrigan aos nenos a poñerse no lugar doutros ou a decidir entre varias cuestións favorece o desenvolvemento desta competencia.

112

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

Técnicas e instrumentos de avaliación A avaliación será proceso flexible, por iso, os procedementos para desenvolvela serán variados. Para recoller datos nos serviremos de diferentes técnicas de avaliación: Informes previos dos alumnos. A observación sistemática. A análise das producións do alumnado. As probas orais e escritas A entrevista ao alumnado e ás familias. Rexistro do observado e avaliado. Os datos recolleranse en diversos instrumentos para a avaliación. Algúns oficiais( actas de avaliación, expediente académico, historial académico de educación primaria e informe persoal por traslado).,outros persoais, de formato libre seleccionados ou construídos polo profesor ou equipo de profesores. Entre os instrumentos de rexistro do profesor ou equipo que empregaremos destacamos:  



Instrumentos de análise: análises de contido, tarefas e proxectos, tests/probas elaboradas polos docentes.

Momentos da avaliación Avaliación inicial Durante o primeiro mes do curso escolar, os titores realizarán unha avaliación inicial coa finalidade de adecuar as ensinanzas ao alumnado e facilitar a progresión satisfactoria no seu proceso de aprendizaxe.. Esta avaliación incluirá a análise dos informes persoais da etapa ou ciclo e a información obtida das familias. A avaliación inicial será a base para o desenvolvemento do currículo nas programacións de aula, así como para adoptar aquelas medidas de apoio, reforzo e recuperación que se consideren oportunas. Avaliación continua, A avaliación continua terá carácter formativo e permitirá incorporar medidas de ampliación, enriquecemento e reforzo Estas medidas adoptaranse desde o momento en que se identifiquen e en calquera momento do ciclo, e estarán dirixidas a garantir a adquisición das aprendizaxes imprescindibles para continuar o proceso educativo. Ao longo de cada un dos cursos realizaranse, para cada grupo de alumnos e alumnas, polo menos tres sesións de avaliación. Serán recollidas en acta as cualificacións nas distintas áreas, o grao de desenvolvemento das competencias básicas e as decisións e os acordos alcanzados, tanto referidas ao grupo coma a cada alumna e alumno”. Avaliación final. Ao final do curso, o equipo de mestres que imparten docencia en cada grupo, na sesión final de avaliación, decidirá sobre a promoción do alumnado. A decisión será adoptada de forma colexiada, e primará o criterio d@ profesor/-a titor/-a.

114

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Nas avaliacións trimestrais outorgámoslle ao alumnado unha nota que recolle a avaliación dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas.

LINGUA E LITERATURA GALEGA Expresión oral e escrita. Comprensión oral e escrita. Probas escritas de asimilación de contidos (vocabulario, ortografía, gramática). Realización de todas as tarefas propostas e que estén completas) Caderno de clase (orde, caligrafía e limpeza) Actitude (achega do material, atención e participación na clase, esforzo e comportamento)

30% 30% 25% 5% 5% 5%

115

.- Ben: 60% ( 6 ) .- Suficiente: 50% ( 5 ) .- Insuficiente: menos do 50% ( 1, 2, 3 ou 4 ) Considerarase cualificaciรณn negativa o Insuficiente e positivas as restantes.

116

117

ÁREA DE EDUCACIÓN ARTÍSTICA

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 1. EDUCACIÓN AUDIOVISUAL  e  j  b

 B1.1. Comunicación das apreciacións obtidas por observación.  B1.2. Elaboración de carteis con diversa información aplicando os coñecementos plásticos adquiridos.  B1.3. Creación de imaxes para textos dados para secuenciar unha historia ( romance, cantiga, … ).

 B1.1. Aproximarse á lectura, análise e  EPB1.1.1. Analiza, de maneira interpretación da arte e as imaxes sinxela e utilizando a terminoloxía fixas e en movemento nos seus axeitada, imaxes fixas atendendo contextos culturais e históricos, ao tamaño, formato, elementos comprendendo, de maneira crítica, o básicos (puntos, rectas, planos, significado e función social, sendo cores, luz, función, ... ). capaz de elaborar imaxes novas a partir dos coñecementos adquiridos.  EPB1.1.2. Elabora carteis con diversa información considerando os conceptos de tamaño, equilibrio, proporción e cor, e engadindo textos utilizando a tipografía máis axeitada á súa función.

 CCEC

 EPB1.1.3. Secuencia unha historia en diferentes viñetas nas que incorpora imaxes e textos seguindo o patrón do cómic.

 CCEC

 EPB1.1.4. Interpreta e comenta, de forma oral e escrita, o contido das imaxes dunha obra artística

 CCL

 Ao longo do curso.

 CCL  CAA

 CCL  CAA  CCEC

 CCL  CAA

 CCEC  CSC

118

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

concreta.  j  b

 B1.4. Observación de materiais empregados nas obras plásticas.  B1.5. Valoración do coñecemento de diferentes códigos artísticos como medios de expresión de sentimentos e ideas.

 B1.2. Recoñecer e identificar as formas naturais e artificiais, as texturas, os códigos e as técnicas básicas das obras plásticas, e expresar as súas diferenzas.

 EPB1.2.1. Representa formas naturais e artificiais presentes no contexto, utilizando instrumentos, técnicas e materiais adecuados na súa obra persoal.

 CCEC

 1º e 2º trimestre

 CSIEE

 EPB1.2.2. Clasifica texturas, formas  CCEC e cores, atendendo a distintos  CCL criterios (similitude, diferenza, tacto, dureza etc.)

 B1.6. Clasificación de texturas e tonalidades, e apreciación de formas naturais e artificiais, exploradas desde diferentes ángulos e posicións.

 EPB1.2.3. Identifica a influencia dos  CCEC fondos de cor.  EPB1.2.4. Recoñece e interpreta de  CCL forma oral e escrita o contido das  CCEC imaxes nunha obra artística.  CSC

 j  e  i

 B1.7. Interese por procurar información sobre as producións artísticas e por comentalas.

 B1.3. Identificar determinados/as artistas e amosar interese por coñecer as formas de expresión das

 EPB1.2.5. Identifica as formas de representar a figura humana nas obras.

 CCL

 EPB1.3.1. Describe profesións relacionadas coas artes plásticas e visuais.

 CCL

 CMCCT

 Ao longo do curso.

 CCEC  CSC

119

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos

Criterios de avaliación

 B1.8. Indagación sobre as calidades de diferentes materiais e uso que se fai deles en distintas representacións.

súas obras máis representativas.

 B1.9. Uso dos recursos dixitais na procura da información.

 j  e  b

 B1.10. Valoración do contido informativo que as imaxes proporcionan.  B1.11. Comunicación das apreciacións obtidas dunha imaxe.  B1.12. Observación de elementos para estudo de escalas e proporcións.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 EPB1.3.2. Procura información  CCL sobre artistas plásticos/as da propia  CCEC cultura ou alleos, en relación coas  CSC características da súa obra.  CD

Temporalización

 Ao longo do curso.

 EPB1.3.3. Expresa as sensacións e  CCL as apreciacións persoais sobre as  CCEC obras plásticas dun autor ou dunha  CSIEE autora cun criterio artístico.  CD  B1.4. Interpretar o contido das imaxes  EPB1.4.1. Interpreta e valora a e das representacións do espazo información obtida de imaxes no presentes no contexto, identificando contexto social, e elabora e as posicións dos elementos plásticos comunica informacións básicas. no espazo.  EPB1.4.2. Identifica a posición dos elementos plásticos tendo en conta técnicas espaciais.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA  CCEC  CCEC  CSC  CMCCT

 B1.13. Indagación sobre as maneiras de representar o espazo. BLOQUE 2. EXPRESIÓN ARTÍSTICA  j  b

 B2.1. Procura das posibilidades da cor en contrastes, variacións e combinacións, apreciando os

 B2.1. Coñecer e utilizar materiais, técnicas e códigos diversos que se utilizan nas producións artísticas.

 EPB2.1.1. Representa formas naturais e artificiais con diferentes formas, cores, texturas e materiais.

 CCEC

 1º e 2º trimestre

120

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos resultados sobre diferentes soportes.  B2.2. Uso de diferentes texturas para as representacións (area, tecidos, papel etc.).  B2.3. Exploración das calidades dos materiais e o tratamento non convencional destes (pintura esparexida, por chorro etc.).  B2.4. Emprego de distintos soportes nas creacións.  B2.5. Curiosidade por coñecer as posibilidades plásticas dos materiais.  B2.6. Construción de móbiles, estruturas e volume.  B2.7. Construción de estruturas sinxelas para representacións teatrais.

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 EPB2.1.2. Consegue dar sensación de profundidade e volume ás súas creacións.

 CCEC

Temporalización

 1º e 2º trimestre

 CSIEE

 EPB2.1.3. Utiliza as cores, as  CCEC mesturas e a tonalidade con sentido  CSIEE estético, de forma cada vez máis  autónoma.  EPB2.1.4. Realiza unha obra con materiais téxtiles de refugo.

 CSIEE  CCEC

 EPB2.1.5. Experimenta con  CAA materiais e texturas para creacións  CCEC orixinais, integrándoos de diferentes maneiras.  EPB2.1.6. Utiliza ceras, rotuladores,  CCEC tintas, plumas etc. para os debuxos  CSIEE usando liñas grosas, finas, sombras, manchas etc.  EPB2.1.7. Representa obxectos coa  CCEC técnica da esfumaxe.  EPB2.1.8. Utiliza e mestura técnicas  CCEC (acuarela, témperas etc.) con  CSIEE finalidade estética.

121

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 EPB2.1.9. Identifica as formas en que está representada a figura humana nas obras plásticas.

 CCEC

Temporalización

 1º e 2º trimestre

 CSC

 EPB2.1.10. Representa imaxes  CCEC usando diferentes características da cor.  EPB2.1.11. Utiliza diferentes materiais e texturas (arxila, tecidos, papel etc.) para as súas creacións plásticas.

 CCEC  CSIEE

 EPB2.1.12. Recorta, encarta e pega  CCEC con precisión, con distintos materiais e texturas, creando formas tridimensionais.  j  g  b

 B2.8. Experimentación das dimensións e das proporcións dunha mesma forma en diferentes posicións.  B2.9. Experimentación das posibilidades de representación con liñas grosas, finas, continuas, descontinuas e xeométricas.  B2.10. Realización de fotografías: enfoque e planos.

 B2.2. Realizar composicións plásticas con figuras xeométricas, manexando ferramentas básicas de precisión e utilizando escalas e proporcións.

 EPB2.2.1. Utiliza a cuadrícula como  CCEC un elemento que estrutura o espazo  CMCCT gráfico.  EPB2.2.2. Traza formas xeométricas con precisión, coa axuda das ferramentas básicas (regra, escuadro e cartabón).

 3º trimestre

 CCEC  CMCCT

 EPB2.2.3. Aplica nocións métricas e  CCEC de perspectiva á construción de

122

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos

Criterios de avaliación

 B2.11. Aplicación en producións propias de aspectos observados en obras artísticas.  B2.12. Utilización de recursos dixitais e audiovisuais para a elaboración de obras artísticas.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

estruturas e á transformación do espazo.

 CSIEE

 EPB2.2.4. Realiza trazados con precisión utilizando ferramentas básicas.

 CCEC

 EPB2.2.5. Manexa e utiliza escalas e proporcións axeitadas para representar obxectos.

 CCEC

Temporalización

 3º trimestre

 CMCCT

 EPB2.2.6. Realiza composicións  CCEC plásticas con figuras xeométricas,  CSIEE apreciando o valor expresivo da cor.  EPB2.2.7. Debuxa persoas e obxectos a través dun eixe de simetría.  i  j  b  d

 B2.13. Compilación impresa e dixital  B2.3. Utilizar e manexar as novas sobre manifestacións artísticas. tecnoloxías da información e da comunicación como medio de  B2.14. Interese pola procura da información, investigación e deseño. información artística.  B2.15. Interpretación da información.  B2.16. Inicio no uso dos medios audiovisuais e dixitais para a creación de obras plásticas.

 CCEC  CMCCT

 EPB2.3.1. Coñece e utiliza recursos  CCEC tecnolóxicos para obter información  CD sobre o contexto artístico e cultural para as súas producións.

 Ao longo do curso.

 EPB2.3.2. Coñece e utiliza recursos  CCEC tecnolóxicos básicos para a  CD elaboración das propias creacións.  CAA  EPB2.3.3. Procura imaxes en

 CD

123

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

soporte dixital para as organizar e as transformar nunha produción propia (novela, historieta, cartel, mural, esquematización dunha lección da clase etc.).

 b  j

 B2.17. Establecemento de ordes e pautas para seguir.  B2.18. Interese por axustar o proceso creativo ás intencións previstas, mediante bosquexos ou deseños.

 B2.4. Utilizar recursos bibliográficos, dos medios de comunicación e da internet para obter información que lle sirva para planificar e organizar os procesos creativos, así como para coñecer e intercambiar informacións con outro alumnado.

Temporalización

 CAA

 EPB2.3.4. Utiliza as tecnoloxías da  CSC información e da comunicación para  CCEC coñecer expresións artísticas e  CD culturais dos pobos do mundo.

 Ao longo do curso.

 EPB2.4.1. Organiza e planifica o  CSIEE seu propio proceso creativo partindo  CAA da idea, recollendo información  CSC bibliográfica, dos medios de comunicación ou da internet, desenvolvéndoa en esbozos e elixindo os que mellor se adecúan aos seus propósitos na obra final, sen utilizar elementos estereotipados, sendo capaz de compartir cos compañeiros e compañeiras o proceso e o produto final obtido.

 Ao longo do curso.

 EPB2.4.2. Elabora bosquexos e deseños para axustar o proceso de creación individual ou en grupo, e presenta os traballos con orde e

 CSIEE  CAA  CCEC

124

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

limpeza.  a  b  j

 B2.19. Uso responsable de instrumentos, materiais e espazos.  B2.20. Selección axeitada de materiais e espazos.

 B2.5. Coidar e usar correctamente os materiais, os instrumentos e os espazos,

 EPB2.5.1. Desenvolve hábitos de orde e limpeza, e usa de forma responsable e axeitada os materiais, os instrumentos e os espazos.

 CSC

 EPB2.5.2. Presenta as tarefas con orde e limpeza, respectando as normas e as indicacións establecidas, e crea hábitos de traballo.

 CSC

 EPB2.5.3. Selecciona e utiliza as materias de forma apropiada e responsable, segundo as súas posibilidades plásticas e os resultados marcados.

 CCEC

 Ao longo do curso.

 CSIEE

 CSIEE  CCEC  CAA

 CSIEE

125

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA



Establecer pautas para seguir o procedemento de observación de obras de carácter plástico-visual destacando as calidades estéticas e visuais das mesmas.



Describir as características de elementos presentes no contorno e as sensacións que as obras artísticas provocan.



Usar adecuadamente algúns dos termos propios da linguaxe plástica en contextos precisos, intercambios comunicativos, descrición de procesos e argumentacións



Interpretar e compartir coas compañeiras e cos compañeiros o contido de imáxenes presentes no entorno.



Clasificar texturas, formas, calidades e cores atendendo a criterios de similitude ou diferenza.



Experimentar as posibilidades da cor en contrastes, variacións e combinacións, mesturando as cores primarias para obter outras cores, utilizando distintos materiais.



Realizar producciones artísticas personais utilizando as posibilidades expresivas e estéticas de diferentes materias, obxectos e técnicas plásticas.



Empregar instrumentos, técnicas e materiais axeitados ao produto artístico que se pretende.



Planificar actividades plásticas e artísticas en grupo, participando de forma activa e mostrando actitudes de colaboración e respecto ás aportacións dos demais-



Mostrar respecto e responsabilidade no traballo individual e colectivo con actividades plásticas.

126



Disfrutar e valorar a riqueza e variedade de manifestaciones artísticas e plásticas do patrimonio e o entorno socio-cultural de Galicia e doutras culturas, mostrando actitudes de curiosidade, respeto e aprecio por todas aquelas que posúen valor como patrimonio artístico universal.



Mostrar iniciativa na proposta de actividades artísticas respetando as aportacióds dos demáis



Utilizar recursos dixitais para a observación, a búsqueda de información e a elaboración de producións propias, xasexa de forma autónoma ou en combinación con outros medios e materiais.

MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA

Competencia da conciencia cultural e artística A área de Educación artística contribúe á adquisición da competencia cultural e artísticadirectamente en todos os aspectos que a configuran. Ponse a énfase no coñecemento de diferentes códigos artísticos e na utilización das técnicas e os recursos que lles son propios, axudándolle ao alumnado a iniciarse na percepción e na comprensión do mundo que o rodea e a ampliar as súas posibilidades de expresión e comunicación cos demais. A posibilidade de representar unha idea de forma persoal, valéndose dos recursos que as linguaxes artísticas proporcionan, favorece a iniciativa, a imaxinación e a creatividade, ao mesmo tempo que ensina a respectar outras formas de pensamento e expresión. A área, ao propiciar o achegamento a diversas manifestacións culturais e artísticas, tanto do contorno máis próximo coma doutros pobos, dota osalumnos e as alumnas de instrumentos para valoralas e para formular opiniónscada vez máis fundamentadas no coñecemento. Deste xeito, poden ir configurando criterios válidos en relación cos produtos culturais e ampliar as súas posibilidades de lecer. 127

Competencia de iniciativa e espírito emprendedor Ao facer da exploración e da indagación os mecanismos apropiados para definir posibilidades, para buscar solucións e adquirir coñecementos, favorécese de forma relevante a autonomía e a iniciativa persoal. O proceso que leva @ nen@ desde a exploración inicial ata o produto final require dunha planificación previa e demanda un esforzo por alcanzar resultados orixinais, non-estereotipados. Por outra parte, esixe a elección de recursos tendo presente a intencionalidade expresiva do produto que se desexa lograr e a revisión constante do que se fixo en cada fase do proceso coa idea de melloralo se fose preciso. A creatividade esixe actuar con autonomía, poñer en marcha iniciativas, barallar posibilidades e solucións diversas. O proceso non só contribúe á orixinalidade, á busca de formas innovadoras, senón que tamén xera flexibilidade pois ante un mesmo suposto poden darse diferentes respostas.

Competencia social e cívica No ámbito da Educación artística, a interpretación e a creación supoñen, en moitas ocasións, un traballo en equipo. Esta circunstancia esixe cooperación, asunción de responsabilidades, seguimento de normas e instrucións, coidado e conservación de materiais e instrumentos, aplicación de técnicas concretas e utilización de espazos de maneira apropiada. O seguimento destes requisitos toma forma no compromiso cos demais, na esixencia que ten a realización en grupo e na satisfacción que proporciona un produto que é froito do esforzo común. En definitiva, expresarse buscando o acordo, pon en marcha actitudes de respecto, aceptación e entendemento, o que sitúa a área como un bo vehículo para o

128

desenvolvemento desta competencia.

Competencia no coñecemento e na interacción co mundo físico. Contribúese á apreciación do contorno a través do traballo perceptivo con, formas, cores, liñas, texturas, luz ou movemento presentes nos espazos naturais e nas obras e realizacións humanas. A área sérvese do medio como pretexto para a creación artística, explórao, manipúlao e incorpórao recreándoo para darlle unha dimensión que proporcione goce e contribúa ao enriquecemento da vida das persoas. Así mesmo, ten en conta outra dimensión igualmente importante, a que compete ás agresións que deterioran a calidade de vida, como as solucións estéticas pouco afortunadas de espazos, obxectos ou edificios, axudándolles aos nenos e ás nenas a tomar conciencia da importancia de contribuír a preservar un contorno físico agradable e saudable.

Competencia para aprender a aprender. Favorécese a reflexión sobre os procesos na manipulación de obxectos, a experimentación con técnicas e materiais e a exploración sensorial texturas, formas ou espazos, coa fin de que os coñecementos adquiridos doten os nenos e as nenas dunha bagaxe suficiente para utilizalos en situacións diferentes. O desenvolvemento da capacidade de observación presenta a conveniencia de establecer pautas que a guíen, co obxecto de que o exercicio de observar proporcione información relevante e suficiente. Neste sentido, a área axuda a adquirir competencia en aprender ao proporcionar protocolos de indagación e planificación de procesos susceptibles de seren utilizados noutras aprendizaxes.

129

Competencia en comunicación lingüística. Pódese contribuír, como desde todas as áreas, a través da riqueza dos intercambios comunicativos que se xeran, do uso das normas que os rexen, da explicación dos procesos que se desenvolven e do vocabulario específico que a área achega. De forma específica, cancións ou sinxelas dramatizacións son un vehículo propicio para a adquisición de novo vocabulario e para desenvolver capacidades relacionadas coa fala, como a respiración, a dicción ou a articulación. Desenvólvese, así mesmo, esta competencia na descrición de procesos de traballo, na argumentación sobre as solucións dadas ou na valoración da obra artística.

Competencia dixital Contribúese a través do uso da tecnoloxía como ferramenta para mostrar procesos relacionados coas artes visuais e para achegar ao alumnado á creación de producións artísticas e á análise da imaxe e das mensaxes que esta transmite. Tamén se desenvolve a competencia na busca de información sobre manifestacións artísticas para o seu coñecemento e goce, para seleccionar e intercambiar informacións referidas a ámbitos culturais do pasado e do presente, próximos ou doutros pobos.

Competencia matemática. A área contribúe ao desenvolvemento da competencia matemáticaao abordar conceptos e representacións xeométricas presentes na arquitectura, no deseño, no mobiliario, nos obxectos cotiáns, no espazo natural, e naquelas ocasións nas que se necesitan referentes para 130

organizar a obra artística no espazo.

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

Entre os instrumentos de rexistro do profesor ou equipo que empregaremos destacamos:   

Momentos da avaliación Avaliación inicial Durante o primeiro mes do curso escolar, a titora realizará unha avaliación inicial coa finalidade de adecuar as ensinanzas ao alumnado e facilitar a progresión satisfactoria no seu proceso de aprendizaxe.. Esta avaliación incluirá a análise dos informes persoais e a información obtida das familias. A avaliación inicial será a base para o desenvolvemento do currículo nas programacións de aula, así como para adoptar aquelas medidas de apoio, reforzo e recuperación que se consideren oportunas. Avaliación continua, A avaliación continua terá carácter formativo e permitirá incorporar medidas de ampliación, enriquecemento e reforzo Estas medidas adoptaranse desde o momento en que se identifiquen e en calquera momento do curso, e estarán dirixidas a garantir a adquisición das aprendizaxes imprescindibles para continuar o proceso educativo. Ao longo do curso académico realizaranse, polo menos, tres sesións de avaliación. Serán recollidas en acta as cualificacións nas distintas áreas, o grao de desenvolvemento das competencias básicas e as decisións e os acordos alcanzados, tanto referidas ao grupo coma a cada alumna e alumno. Avaliación final. Ao final do curso, o equipo de mestres que imparten docencia no grupo, na sesión final de avaliación, decidirá sobre a

132

promoción do alumnado. A decisión será adoptada de forma colexiada, e primará o criterio d@ profesor/-a titor/-a.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Nas avaliacións trimestrais outorgámoslle ao alumnado unha nota que recolle a avaliación dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas.

EDUCACIÓN PLÁSTICA OBSERVACIÓN CREATIVIDADE BO ACABADO TODOS OS TRABALLOS REMATADOS ACTITUDE

20% 20% 20% 20% 20%

Sobresaliente (9 ou 10) 133

Notable (7 ou 8)

Ben (6)

Suficiente (5)

Insuficiente (1,2,3,ou 4)

Considerarase cualificaciรณn negativa o Insuficiente e positivas as restantes.

134

DE VALORES SOCIAIS E CÍVICOS

135

ÁREA DE VALORES SOCIAIS E CÍVICOS

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

BLOQUE 1. A IDENTIDADE E A DIGNIDADE DA PERSOA  m  k

 B1.1. O autocoñecemento.  B1.1. Crear unha imaxe positiva Identificación das características de un mesmo tomando decisións persoais e dos trazos de identidade, meditadas e responsables, as propias capacidades e baseadas nun bo autoconcepto. necesidades.  B1.2. Habilidades comunicativas. Expresión de vivencias e sentimentos de forma construtiva.



 m  a



VSCB1.1.1. Expresa a percepción da súa propia identidade relacionando a representación que fai de un mesmo e a imaxe que expresan das demais persoas.

 CSC

 VSCB1.1.2.Manifesta verbalmente unha visión positiva das súas propias calidades e limitacións.

 CSC

 Ao longo do curso.

 CCL

 CCL  CAA

 B1.3. O autoconcepto. A autovaloración; os trazos de personalidade. A autoconciencia emocional. A respectabilidade e a dignidade persoal. O estilo persoal positivo.

 B1.2. Construír o estilo persoal  VSCB1.2.1. Razoa o sentido do  CSC baseándose na respectabilidade e compromiso respecto a un mesmo e  CCL na dignidade persoal. ás demais persoas.  CSIEE

 B1.4. As emocións. Identificación, recoñecemento, expresión e verbalización. Causas e consecuencias. Asociación

 B1.3. Estruturar un pensamento efectivo e independente empregando as emocións de forma positiva.

 VSCB1.2.2. Actúa de forma respectable e digna.

 CSC

 VSCB1.3.1. Reflexiona, sintetiza e estrutura os seus pensamentos.

 CAA

 VSCB1.3.2. Utiliza estratexias de

 CAA

 Ao longo do curso.

 CSIEE  Ao longo do curso.

136

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS Contidos

Criterios de avaliación

pensamento-emoción.  B1.5. O autocontrol. A regulación dos sentimentos. As estratexias de reestruturación cognitiva. A resiliencia.

 m  b

 m

 B1.6. A responsabilidade. O sentido  B1.4.Desenvolver o propio do compromiso respecto a un potencial, mantendo unha mesmo e a ás demais persoas. motivación intrínseca e Valoración do erro como factor de esforzándose para o logro de aprendizaxe e mellora. éxitos individuais e compartidos.

 B1.7. A autonomía persoal e a  B1.5. Adquirir capacidades para autoestima. Seguridade nun mesmo tomar decisións de forma e nunha mesma, iniciativa, independente, manexando as

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

reestruturación cognitiva, de xeito guiado, sobre situacións da súa realidade.  VSCB1.3.3. Aplica o autocontrol á toma de decisións, á negociación e a resolución de conflitos, de xeito guiado.

 CSC

 VSCB1.3.4. Expresa os seus sentimentos, necesidades e dereitos, á vez que respecta os dos e das demais nas actividades cooperativas.

 CSC

 VSCB1.4.1. Traballa en equipo valorando o esforzo individual e colectivo para a consecución de obxectivos.

 CSC

 VSCB1.4.2. Asume as súas responsabilidades durante a colaboración.

 CSC

 VSCB1.4.3 Realiza unha autoavaliación responsable da execución das tarefas.

 CSC

 VSCB1.5.1. Utiliza o pensamento creativo na análise de problemas e na formulación de propostas de

 CSC

 Ao longo do curso.

 CSIEE

 CSIEE  CCL

 Ao longo do curso.

 CSIEE

 CAA  CSIEE  Ao longo do curso.

 CSIEE

137

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS Contidos autonomía para a acción, confianza nas propias posibilidades. A toma de decisións persoal meditada. Tolerancia á frustración.

 a

 b

Criterios de avaliación dificultades para superar frustracións e sentimentos negativos ante os problemas.

 B1.8. A iniciativa. A automotivación.  B1.6. Desenvolver a autonomía e A autoproposta de desafíos. a capacidade de emprendemento para conseguir logros persoais responsabilizándose do ben común.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

actuación.  VSCB1.5.2.Emprega estratexias para facer fronte á incerteza, ao medo ou ao fracaso.

 CSC

 VSCB1.6.1.Participa na resolución de problemas escolares con seguridade e motivación.

 CSIEE

 VSCB1.6.2. Realiza propostas creativas e utiliza as súas competencias para abordar proxectos sobre valores sociais.

 CSC

 VSCB1.6.3. Define e formula claramente problemas de convivencia.

 CSC

 B1.9. A Responsabilidade. Causas  B1.7. Propoñerse desafíos e  VSCB.1 7.1.Sopesa as e consecuencias das accións levalos a cabo mediante unha consecuencias das súas accións. propias. A toma de decisións toma de decisión persoal, persoais meditadas: técnicas e meditada e responsable,  VSCB1.7.2. Desenvolve actitudes recursos. O sentido do compromiso desenvolvendo un bo sentido do de respecto e solidariedade cara respecto a un mesmo e aos demais. compromiso respecto a un mesmo aos demais en situacións formais e e aos demais. informais da interacción social.

 Ao longo do curso.

 CSIEE

 Ao longo do curso.

 CSC

 CSIEE  CCEC

 CCL

 CSC

 Ao longo do curso.

 CSIEE  CSC  CSIEE

BLOQUE 2. A COMPRENSIÓN E O RESPECTO NAS RELACIÓNS INTERPERSOAIS  m

 B2.1. As habilidades de comunicación. A percepción e o emprego do espazo

 B2.1. Expresar opinións, sentimentos e emocións,

 VSCB2.1.1. Expresar con claridade e coherencia

 CCL

 Ao longo do curso.

 CSC

138

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS Contidos físico na comunicación. Os elementos da comunicación non verbal que favorecen o diálogo: ton de voz e maneira de falar. Adecuación a diferentes contextos.

 b

 B2.2. A comunicación receptiva. A escoita activa. Estratexias da linguaxe oral como instrumento de comunicación: escoitar, preguntar, argumentar.

Criterios de avaliación empregando coordinadamente a linguaxe verbal e non verbal.

 B2.2. Utilizar habilidades de escoita e o pensamento de perspectiva con empatía.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

opinións, sentimentos e emocións.

 CSIEE

 VSCB2.1.2. Emprega apropiadamente os elementos da comunicación verbal e non verbal, en consonancia cos sentimentos.

 CCL

 VSCB2.1.3. Emprega a comunicación verbal en relación coa non verbal en exposicións orais.

 CCL

 VSCB2.1.4. Expón respectuosamente os argumentos.

 CCL

 VSCB2.2.1. Escoita exposicións orais e entende a comunicación desde o punto de vista da persoa que fala.

 CSC

 VSCB2.2.2. Realiza actividades cooperativas detectando os sentimentos e pensamentos que subxacen no que se está a dicir.

 CCL

 VSCB2.2.3. Colabora en proxectos grupais escoitando

 CAA

 Ao longo do curso.

 CSC

 CAA  CSIEE

 CSC

 Ao longo do curso.

 CCL

 CSC  CSIEE

 CSIEE

139

ÁREA Obxectivos

 c  m  e

 e  m

 m

 c  m

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

activamente, demostrando interese polas outras persoas.

 CSC

 B2.3. Iniciar, manter e finalizar  VSCB2.3.1. Comunícase conversas cunha maneira de falar empregando expresións para adecuada aos interlocutores e ao mellorar a comunicación e contexto, tendo en conta os factores facilitar o achegamento co seu que inhiben a comunicación para interlocutor nas conversas. superar barreiras e os que permiten lograr proximidade.  VSCB2.3.2. Amosa interese polos seus interlocutores.

 CCL

 B2.4. Empregar a aserción.

 VSCB2.4.1. Expresa abertamente as propias ideas e opinións.

 CCL

 VSCB2.4.2. Emprega a linguaxe positiva.

 CCL

 B2.5. O diálogo. A busca do mellor  B2.5. Dialogar creando argumento. A creación de pensamentos pensamentos compartidos con compartidos a través do diálogo. outras persoas para atopar o mellor argumento.

 VSCB2.5.1. Relaciona diferentes ideas e opinións para atopar os seus aspectos comúns.

 CCL

 B2.6.A intelixencia interpersoal. A empatía: atención, escoita activa, observación e análise de comportamentos. O altruísmo.

 VSCB2.6.1. Emprega diferentes habilidades sociais.

 CSC

 VSCB2.6.2. Participa activamente en actividades grupais e reflexiona sobre a

 CSC

 B2.3. Os elementos da comunicación que favorecen o diálogo. Iniciación, mantemento e finalización de conversas. Identificación e recoñecemento de hábitos que facilitan e dificultan a comunicación.

 B2.4. A aserción. Exposición e defensa das ideas propias con argumentos fundados e razoables empregando estratexias de comunicación construtivas.

 B2.6. Establecer relacións interpersoais positivas empregando habilidades sociais.

 CCL  Ao longo do curso.

 CSC

 CCL  CSC  Ao longo do curso.

 CSC  CSIEE

 CSC  Ao longo do curso.

 CSC  CAA  Ao longo do curso.

 CSIEE

140

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

súa contribución á cohesión dos grupos sociais aos que pertence.  a  o

 B2.7. O respecto, a tolerancia e a valoración do outro. As diferenzas culturais. Análise de situacións na escola e fóra dela que producen sentimentos positivos ou negativos no alumnado.

 B2.7. Actuar con tolerancia comprendendo e aceptando as diferenzas.

 VSCB2.7.1. Respecta e acepta  CSC as diferenzas individuais.  VSCB2.7.2. Recoñece, identifica e expresa as calidades doutras persoas.

 Ao longo do curso.

 CSC

 B2.8 A diversidade. Respecto polos costumes e modos de vida diferentes ao propio.  c  m

 B2.9 As condutas solidarias. A  B2.8. Contribuír á mellora do clima disposición de apertura cara aos do grupo amosando actitudes demais: compartir puntos de vista e cooperativas e establecendo sentimentos. As dinámicas de cohesión relacións respectuosas. de grupo.

 VSCB2.8.1. Forma parte activa  CSC das dinámicas do grupo.  CSIEE  VSCB2.8.2. Establece e mantén relacións emocionais amigables, baseadas no intercambio de afecto e a confianza mutua.

 Ao longo do curso.

 CSC  CSIEE

BLOQUE 3. A CONVIVENCIA E OS VALORES SOCIAIS  b  m

 B3.1. Responsabilidade no exercicio  B3.1. Resolver problemas en  VSCB3.1.1. Desenvolve dos dereitos e dos deberes individuais colaboración, poñendo de manifesto proxectos e resolve problemas nos grupos nos que se integra e unha actitude aberta cara aos en colaboración. participación nas tarefas e decisión demais e compartindo puntos de destes. A disposición de apertura cara vista e sentimentos.  VSCB3.1.2. Pon de manifesto ao outro, ao compartir puntos de vista e  unha actitude aberta cara aos

 CSC

 Ao longo do curso.

 CSIEE

 CSC  CSIEE

141

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS Contidos

Criterios de avaliación

sentimentos.

 b

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

demais compartindo puntos de vista e sentimentos durante a interacción social na aula.

 B3.2. A interdependencia e a  B3.2.Traballar en equipo cooperación. A interdependencia favorecendo a interdependencia positiva e a participación igualitaria. As positiva e amosando condutas condutas solidarias. A aceptación solidarias. incondicional do outro. A resolución de problemas en colaboración. Compensación de carencias dos e das demais. A disposición de apertura cara ao outro, ao compartir puntos de vista e sentimentos.  B3.3. Estruturas e técnicas da aprendizaxe cooperativa.

CURSO

 VSCB3.2.1. Amosa boa disposición para ofrecer e recibir axuda para a aprendizaxe.

 CAA

 VSCB3.2.2. Emprega axeitadamente estratexias de axuda entre iguais.

 CAA

 VSCB3.2.3. Respecta as regras durante o traballo en equipo.

 CSC

 Ao longo do curso.

 CSIEE  CSC

 VSCB3.2.4. Emprega  CSC destrezas de interdependencia  CSIEE positiva.  CAA  a

 B3.4.Valoración da necesidade de normas compartidas que regulan a convivencia frutífera no ámbito social. Elaboración de normas de convivencia da aula e do centro positivas, facilitadoras e asumidas polo grupo e pola comunidade.

 B3.3. Implicarse na elaboración e  VSCB3.3.1. Percibe e no respecto das normas da verbaliza a necesidade de que comunidade educativa empregando existan normas de convivencia o sistema de valores persoal que nos diferentes espazos de constrúe a partir dos valores interacción social universais.  VSCB3.3.2. Participa na elaboración das normas da aula.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CSC

 CCL  CSC  CSIEE

142

ÁREA Obxectivos

 c  m

 a

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS Contidos

 B3.5. A resolución de conflitos. A linguaxe positiva na comunicación de pensamentos, intencións e posicionamentos persoais. As fases da mediación formal. A transformación do conflito en oportunidade.

 B3.6. Identificación, recoñecemento e valoración dos dereitos de todos os nenos e de todas as nenas do mundo recoñecidos nas declaracións universais, no Estatuto de autonomía de Galicia e na Constitución española.

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 VSCB3.3.3. Respecta as normas do centro escolar.

 CSC

 B3.4. Participar activamente na vida  VSCB3.4.1. Resolve os cívica de forma pacífica e conflitos de modo construtivo, democrática transformando o con axuda dunha persoa conflito en oportunidade, coñecendo adulta. e empregando as fases da mediación e usando a linguaxe  VSCB3.4.2. Manexa a positiva na comunicación de linguaxe positiva na pensamentos, intencións e comunicación de pensamentos posicionamentos persoais. e intencións nas relacións interpersoais.

 B3.5. Comprender a importancia dos dereitos da infancia, valorando as condutas que os protexen.

 CSC

 Ao longo do curso.

 CSIEE

 CCL  CSC

 VSCB3.4.3. Analiza as emocións, sentimentos e posibles pensamentos das partes en conflito.

 CSC

 VSCB3.5.1. Argumenta a necesidade de protexer os dereitos básicos da infancia.

 CSC

 VSCB3.5.2. Xustifica a importancia de que todos os nenos e nenas reciban axuda.

 CSC

 VSCB3.5.3. Razoa as consecuencias da explotación infantil e a trata de nenos e nenas.

 CSC

 CSIEE

 Ao longo do curso.

 CCL

 CSIEE

143

ÁREA Obxectivos  a  d

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS Contidos  B3.7. Os valores cívicos e o exercicio dos dereitos e deberes nas situacións de convivencia no contorno inmediato entre iguais.  B3.8. Dereitos dos nenos e das nenas. Relacións entre dereitos e deberes. Recoñecemento do seu carácter universal para todos os homes e as mulleres, sen discriminación.  B3.9. Realización e interpretación de gráficos sinxelos.

 d  m

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 B3.6. Comprender a correlación  VSCB3.6.1. Expón entre dereitos e deberes, valorando verbalmente a correlación situacións reais en relación aos entre dereitos e deberes. dereitos da infancia e respectando a igualdade de dereitos de nenos e  VSCB3.6.2. Razoa a nenas no contexto social. valoración de situacións reais expostas en internet, en relación aos dereitos da infancia.  VSCB3.6.3. Expón mediante traballos de libre creación as conclusións da súa análise crítica das diferenzas na asignación de tarefas e responsabilidades na familia e na comunidade escolar en función do sexo.

 B3.10. As diferenzas de sexo como un  B3.7. Comprender e valorar a  VSCB3.7.1. Expón de forma elemento enriquecedor. Análise das igualdade de dereitos de homes e argumentada a importancia de medidas que contribúen a un equilibrio mulleres, a corresponsabilidade nas valorar a igualdade de dereitos de xénero e a unha auténtica igualdade tarefas domésticas e o coidado da de homes e mulleres, a de oportunidades. Valoración da familia, argumentando en base a corresponsabilidade nas igualdade de dereitos de homes e de procesos de reflexión, síntese e tarefas domésticas e o coidado mulleres na familia e no mundo laboral estruturación. da familia. e social.  VSCB3.7.2. Realiza traballos de libre creación investigando casos de falta de corresponsabilidade no

 CSC

 Ao longo do curso.

 CCL

 CSC  CD  CCL

 CSC  CCEC  CCL  CD  CMCT  CSIEE

 CSC

 Ao longo do curso.

 CCL

 CSC  CD  CCL

144

ÁREA

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

coidado da familia presentados  CCEC nos medios de comunicación.  CSIEE  h  o

 N

 B3.11. A repercusión social, no  B3.8. Realiza un uso responsable presente e no futuro, de accións dos bens da natureza, individuais e colectivas. Identificación comprendendo e interpretando de actitudes e de estratexias persoais e sucesos, analizando causas e colectivas de coidado do medio e predicindo consecuencias. promoción de formas de vida saudables.

 B3.12. A educación viaria. Respecto cara ás normas de mobilidade viaria. Identificación das causas e grupos de risco nos accidentes de tráfico. 

B3.13. Identificación de actitudes e de estratexias persoais e colectivas que contribúen a consolidar condutas e hábitos viarios correctos.

 B3.9. Valorar as normas de seguridade viaria, analizando as causas e consecuencias dos accidentes de tráfico.

 VSCB3.8.1. Amosa interese pola natureza que o rodea e séntese parte integrante dela.

 CSC

 VSCB3.8.2. Razoa os motivos da conservación dos bens naturais.

 CSC

 VSCB3.8.3. Propón iniciativas para participar no uso adecuado de bens naturais razoando os motivos.

 CSC

 VSCB3.9.1. Colabora en campañas escolares sobre a importancia do respecto das normas de educación viaria.

 CSC

 Ao longo do curso.

 CCL

 CSIEE

 Ao longo do curso.

 CSIEE

 VSCB3.9.2. Investiga sobre as  CSC principais causas dos  CD accidentes de tráfico coa  CAA axuda das novas tecnoloxías.  VSCB3.9.3. Expón as consecuencias de diferentes accidentes de tráfico.

 CSC  CCL  CMCT  CD

145

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA

       

Construír un concepto de si mesmo baseado no respecto da dignidade e da igualdade das persoas. Iniciar o desenvolvemento da autonomía persoal para a toma de decisións tanto a nivel individual como en situacións colaborativas. Realizar exposicións de traballos e tarefas utilizando tanto a linguaxe positiva verbal e non verbal, para entrenarse nas habilidades sociais de expresar opinións e contrastalas con ideas e opinións diferentes dos demáis membros do grupo. Aprender a comunicarse practicando a comprensión, a escoita activa e a empatía. Traballar a educación para a convivencia, fomentando que o alumn@ tome conciencia da súa vinculación coa sociedade na que se desenvolve.. Aprender a resolver conflictos dunha maneira solidaria, altruista e tolerante, desde o respecto e a participación activa no entorno no que se desenvolve. Recoñecer e valorar a importancia dunhas normas de convivencia democráticas para desenvolverse en todos os ámbitos: escola, casa, sociedade… Identificar mediante supostos prácticos os prexuízos sexistas, de raza…, para iniciarse nun sistema de valores baseado na igualdade entre as persoas.

146

MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA

Competencia matemática e ciencia e tecnoloxía O desenvolvemento desta competencia nesta área curricular permítenos utilizar, interpretar e expresar con claridade elementos e razoamentos matemáticos para enfrontarse a aquelas situacións cotiás que os precisan. Así mesmo, esta competencia ofrece a posibilidade de empregar o razoamento lóxico, analizar e axuizar a partir de conflitos, resolución de problemas e xuízos morais, os problemas sociais e históricos. Comunicación lingüística

Para o bo desenvolvemento desta competencia nesta área, será decisivo o fomento da lectura a través de libros e de fragmentos escollidos para comentar na aula con dúas finalidades: mellorar a comprensión lectora e a adquisición de destrezas para a expresión escrita e adquirir identidade sobre o que significa unha sociedade cívica para favorecer o coñecemento dos valores, os dereitos e os deberes destacados nos dereitos humanos... Trataremos desde esta área que adquiran as destrezas comunicativas tanto orais coma escritas.

Competencia dixital Desenvolver a competencia dixital desde esta área axudaranos a manexar ferramentas que posibiliten o acceso ao coñecemento e á vez nos ensine o seu uso responsable; a devandita competencia favorecerá dous tipos de traballo: autónomo e participativo, nos que se fomentará a identidade persoal e a relación interpersoal respectivamente desde unhas bases sólidas nas que poidan empezar a xerar os seus propios criterios sobre situacións reais da sociedade na que viven. 147

Competencia en conciencia e expresións culturais A través desta competencia e desde esta área, posibilítase a adquisición de pautas sociais e cívicas persoais, interpersoais e interculturais para participar dunha forma eficaz e construtiva en sociedades cada vez máis diversificadas. Apreciar os sentimentos, a beleza, a emoción das obras artísticas , así como valorar e mostrar respecto polos traballos realizados por un mesmo e polos demáis, é unha maneira de adquirir competencias nesta área. Competencias sociais e cívicas A área de Valores Sociais e Cívicos pídenos que se facilite a construción da identidade individual e se potencien as relacións interpersoais para favorecer a convivencia de acordo con valores cívicos socialmente recoñecidos, polo que esta competencia fomentará todos aqueles aspectos que lle axuden ao alumnado a formarse como persoas e cidadáns participativos na mellora e no desenvolvemento dunha sociedade democrática.

Competencia de sentido de iniciativa e espírito emprendedor O sentido de iniciativa e espírito emprendedor beneficiará o alumnado, xa que se iniciará no autocoñecemento a distintos niveis para poder desenvolver diferentes habilidades que o leven a tomar iniciativas emprendedoras que faciliten a asunción da complexa convivencia social propiciando valores de interdependencia positiva, cooperación de acordo cos valores, os dereitos e os deberes da sociedade na que se desenvolven.

Competencia aprender a aprender

148

A competencia de aprender a aprender favorece a forma en que o proceso de ensino-aprendizaxe se vai consolidando no alumnado. As metodoloxías empregadas nesta área estarán relacionadas co traballo de investigación, de forma que a participación e a implicación do alumnado sexa real así como o recoñecemento e a aceptación das normas sociais e de convivencia. Nesta área insistirase na relación entre o progreso persoal e o académico xa que iso supoñerá unha das bases para que se inicien na construción do seu propio proxecto persoal de vida.

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

149

Momentos da avaliación Avaliación inicial Durante o primeiro mes do curso escolar, a titora realizará unha avaliación inicial coa finalidade de adecuar as ensinanzas ao alumnado e facilitar a progresión satisfactoria no seu proceso de aprendizaxe.. Esta avaliación incluirá a análise dos informes persoais e a información obtida das familias. A avaliación inicial será a base para o desenvolvemento do currículo nas programacións de aula, así como para adoptar aquelas medidas de apoio, reforzo e recuperación que se consideren oportunas. Avaliación continua, A avaliación continua terá carácter formativo e permitirá incorporar medidas de ampliación, enriquecemento e reforzo Estas medidas adoptaranse desde o momento en que se identifiquen e en calquera momento do curso, e estarán dirixidas a garantir a adquisición das aprendizaxes imprescindibles para continuar o proceso educativo. Ao longo curso escolar realizaranse, polo menos, tres sesións de avaliación. Serán recollidas en acta as cualificacións nas distintas áreas, o grao de desenvolvemento das competencias básicas e as decisións e os acordos alcanzados, tanto referidas ao grupo coma a cada alumna e alumno. Avaliación final. Ao final do curso, equipo de mestres que imparten docencia no grupo, na sesión final de avaliación, decidirá sobre a promoción do alumnado. A decisión será adoptada de forma colexiada, e primará o criterio d@ profesor/-a titor/-a. 150

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Nas avaliacións trimestrais outorgámoslle ao alumnado unha nota que recolle a avaliación dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas. VALORES SOCIAIS E CÍVICOS COMO SON? OS QUE NOS RODEAN CONVIVIMOS ATITUDE

25% 25% 25% 25%

Sobresaliente (9 ou 10)

Notable (7 ou 8)

Ben (6)

Suficiente (5)

Insuficiente (1,2,3,ou 4)

Considerarase cualificación negativa o Insuficiente e positivas as restantes. 151

DIRECTRICES E INSTRUMENTOS PARA A REALIZACIÓN DA AVALIACIÓN INICIAL. A avaliación inicial é un dos momentos do proceso continuo de avaliación. Realízase a principio de curso nas diferentes áreas co obxecto de detectar o grao de desenrolo das capacidades básicas, así como o grao de adquisición das competencias clave e do logro dos obxectivos da etapa anterior. Para realizar esta avaliación contamos cos seguintes instrumentos.     

Informes previos d@salumn@s. Probas orais e escritas. Observación directa nos primeiros días. Entrevista ao alumnado e ás familias. Rexistro do observado e avaliado.

Cos datos recollidos de todas estas fontes, estaremos en posesión da información necesaria para valorar os seguintes puntos: -

En que momento do proceso de aprendizaxe se atopa o alumno. Que nen@s precisan reforzo para conseguir os obxectivos e en que áreas, e aquel@s que puideran realizar tarefas de ampliación. Que rapaces/zas traballan mellor individualmente ou en pequenos grupos. Que alumn@s son mais participativ@s e cales hai que estimular para conseguir a súa participación. En que ne@s é preciso incidir na adquisición ou consolidación de hábitos de traballo e normas de comportamento.

E así como o proceso de avaliación inicial adquire o seu sentido para tomar as medidas necesarias ao longo do curso que permitan levar a cabo o proceso de aprendizaxe do grupo de alumn@s, coas súas particulares características, e conseguir os obxectivos que se pretenden.

152

ACTIVIDADES DE RECUPERACIÓN E OS REFORZOS PARA LOGRAR DITA RECUPERACIÓN.

Para lograr que os alumnos que non conseguen adquirir /asimilar ben o traballado nunha unidade determinada ou que teñen dificultades, en xeral, para acadar os obxectivos minimos esixibles e porén o grao de adquisición das competencias clave, programaranse unhas actividades que lles faciliten a aprendizaxe. Entre estas actividades propóñense: 

Actividades adaptadas ao seu ritmo de traballo.



Fichas de reforzo da unidade.



Actividades de reforzo propostas pola profesora.



Actividades en formato dixital.



Actividades manipulativas.



Adaptacións das avaliacións as necesidades do alumnado segundo as súas capacidades persoais.

Estes reforzos faranse, tendo en conta a dispoñibilidade do centro, cos apoios na aula así como coa colaboración das familias.

153

CRITERIOS DE PROMOCIÓN AO SEGUINTE NIVEL EDUCATIVO.

SITUACIÓN AO FINAL DE

PROCESO A SEGUIR

4º DE PRIMARIA a) O alumno/a ten valoración positiva en tódalas áreas do curso.

PROMOCIONA AO CURSO SEGUINTE PROMOCIONA AO CURSO

b) O alumno/a NON ten valoración positiva en dúas áreas das materias específicas.

SEGUINTE CON MEDIDAS EDUCATIVAS COMPLEMENTARIAS.

c) O alumno/a NON ten valoración positiva en dúas áreas entre o bloque de materias troncais e o bloque de materias de libre configuración

NON PROMOCIONA AO CURSO SEGUINTE.

autonómica (materias que consideramos fundamentais xa que teñen especial consideración polo seu carácter instrumental).

154

METODOLOXÍA DIDÁCTICA.

A metodoloxía didáctica no 4º curso de primaria será fundamentalmente comunicativa, activa, inclusiva e participativa coa fin de acadar o logro dos obxectivos e das competencias clave nesta etapa. Será unha metodoloxía na que os novos contidos se presentarán de maneira que o alumnado sexa partícipe activo na súa construción, dándolle a oportunidade de que aprenda partindo de preguntas que os leven a sacar as súas propias conclusións. Tamén se pretenderá que esas aprendizaxes sexan significativas, relacionadas coa súa vida como integrantes de diversas comunidades: escolar, familiar, cidadá… Será, así mesmo, unha metodoloxía na que se integrarán elementos do currículo en diferentes áreas, permitindo a transversalidade de contidos.Así

deseñaranse

actividades de aprendizaxe integradas que lle permitan ao alumnado avanzar cara aos resultados de aprendizaxe de máis dunha competencia ao mesmo tempo. Tamén debemos ter en conta que cada alumno parte dunhas fortalezas individuais que hai que seguir desenvolvendo. Estas fortalezas axudarannos a definir a predominancia de cada unha das súasintelixencias, polo que as tarefas a realizar estarán pensadas dende a teoría das Intelixencias Múltiples como posibilidade para que todo o alumnado chegue a comprender aqueles contidos que necesita adquirir para alcanzar os obxectivos de aprendizaxe que pretendemos. Tendo en conta as diferentes linguas

que compoñen o currículo de 4º,

prestarase especial atención á terminoloxía usada e aos aspectos comúns das mesmas, de xeito que se evite a repetición ou a confusión dos termos utilizados. Con elo conseguiremos un dobre obxectivo; por unha banda, facilitar a aprendizaxe , e por outra, decatarse de que as linguas axúdanse, non se entorpecen. Con todo isto

o papel do mestre é fundamental, pois deberanse deseñar

actividades, tarefas, situacións de aprendizaxe que posibiliten e garantan a resolución de problemas, aplicando os coñecementos aprendidos ao longo do proceso educativo.

155

Os principios polos que rexerá serán os seguintes: 

Partir do nivel de desenvolvemento do alumnado e das súas aprendizaxes previas.



Asegurar a construción de aprendizaxes significativas a través da mobilización dos seus coñecementos previos e dos seus intereses, coa fin de que resulten motivadores.



Posibilitar a participación do alumnado na construción das súas propias aprendizaxes dun xeito individual, en pequeno grupo e en gran grupo.



Favorecer a capacidade de aprender por si mesmos promocionando o traballo cooperativo e en equipo.



Ter en conta a diversidade do alumnado, atendendo as necesidades individuais, prestando atención personalizada e establecendo mecanismos de reforzo ou ampliación de ser precisos.

MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE Para lograr que os alumnos que non consiguen adquirir /asimilar ben o traballadonunhaunidade determinada ou que teñen dificultades, en xeral, para acadar os obxectivosminimosesixibles e porén o grao de adquisición das competencias clave, programaranseunhas actividades que lles faciliten a aprendizaxe Entre estas actividades propóñense



Actividades adaptadas aoseu ritmo de traballo.

156



Fichas de reforzo da unidade.



Actividades de reforzó propostas polo profesor/a.



Actividades en formato dixital.



Actividades manipulativas.



Adaptacións das avaliacións as necesidades do alumnado segundo as súas capacidades persoais.

Estes reforzos faranse, tendo en conta a dispoñibilidade do centro, cos apoios na aula así como coa colaboración das familias.

Para os alumnos que xa conseguiron adquirir / asimilar ben o traballado na unidade, realizaranse actividades de ampliación: Fichas de ampliación da unidade. 

Caderno de práctica.



Actividades de ampliación propostas na guía didáctica.



Actividades dixitais do Libromedia.



100 propostas para desenvolver a competencia lingüística, do material Más recursos.



Actividades de ampliación propostas pol@ profesor/a.



Actividades para buscar información en distintos formatos.

Valoración inicial e vías de actuación Co obxecto de axustarnos o máximo posible á realidade d@snos@salumn@s, acordamos realizar unha valoración das súas características segundo os seguintes parámetros:  Que valorar: - Rendemento d@ alumn@ no curso anterior. - Persoalidade. - Afeccións e intereses. - Situación económica e cultural da familia. 157

- Etc.  Como obter a información: - Informes de titores anteriores. - Cuestionario previo ao alumnado. - Entrevista individual. -Entrevista cos pais. - Etc. Deste xeito, o centro prevé distintas vías de resposta ante o amplo abano de capacidades, estilos de aprendizaxe, motivacións e intereses dos alumnos.

ADAPTACIÓNS CURRICULARES.

Consideramos adaptacións curriculares cantos cambios se produzan no currículo co fin de atender as diferenzas individuais dos nosos alumnos. O equipo ou o profesor, ao establecer cada adaptación, deberá determinar con antelación tanto a estratexia que hai que seguir coma as características do alumno ou da alumna que podan axudar ou entorpecer a estratexia: en que agrupamentos traballa mellor, que tempo permanece concentrado, a que reforzos é receptivo, que autoconcepto ten etc. Dentro das adaptacións curriculares imos diferenciar dous modelos de resposta en función das situacións de distinta natureza que imos encontrar:  Adaptacións curriculares non-significativas.  Adaptacións curriculares significativas.

Adaptacións curriculares non significativas Aconséllase o seu uso cando as dificultades de aprendizaxe non son moi importantes. As características fundamentais deste tipo de medidas son as seguintes: - Non precisan dunha organización moi diferente da habitual. - Non lles afectan aos compoñentes prescritivos do currículo.

158

- Aínda que en cada unha das áreas se aplicarán de forma específica unha serie de medidas concretas que permitan a adecuación ás diferenzas individuais dos alumnos, quixemos establecer unha serie de pautas ou directrices xerais que actúen como marco de referencia para o conxunto do profesorado e que sirvan para unificar as actuacións de cada profesor@. 

Programación de contidos e actividades.

Unha medida aplicable pode ser a diferenciación de niveis nos contidos e nas actividades. Esta diferenciación de niveis responderá tanto ás distintas capacidades e estilos de aprendizaxe coma aos diverxentes intereses e motivacións dos alumnos. - Contidos. Dentro do conxunto de contidos que lle asignaramos para a súa aprendizaxe por parte d@s alumn@s a cada área, estableceremos unha diferenciación entre información básica e información complementaria. É dicir, en primeiro lugar fixaremos un corpo de contidos esenciais que deben ser aprendidos por todos para alcanzar os obxectivos previstos. A partir de aí, consideraremos outra serie de contidos que poderán ser traballados ou non en función das peculiaridades e das necesidades de cada alumn@. - Actividades. As actividades organizaranse por categorías en función da súa distinta finalidade. Por un lado, contemplaremos actividades de reforzo, de consolidación daquelas aprendizaxes que consideramos básicas; para iso, o nivel de dificultade das tarefas propostas estará en consonancia coa asequibilidade media que caracteriza a información esencial. Por outro lado, deseñaremos outro tipo de actividades máis diversificadas que impliquen ben unha complexidade maior, ben unha ampliación da perspectiva do tema traballado.

 Metodoloxías diversas. O mellor método de ensinanza para alumnos cunhas determinadas características pode non selo para alumnos con características diferentes e á inversa. É dicir, os métodos non son mellores ou peores en termos absolutos, senón en función de que o

159

tipo de axuda que ofrecen responda ás necesidades que en cada momento demandan os alumnos. As adaptacións na metodoloxía didáctica son un recurso que se pode introducir na forma de enfocar ou presentar determinados contidos ou actividades, como consecuencia de diversas circunstancias: - Os distintos graos de coñecementos previos detectados nos alumnos. - A existencia de diferentes graos de autonomía e responsabilidade entre os alumnos. - A identificación de dificultades en procesos anteriores con determinados alumnos. - etc. Estas modificacións non deberían producirse só como resposta á identificación de dificultades, senón como prevención das mesmas.

 Material didáctico complementario. A utilización de materiais didácticos complementarios permite axustar o proceso de ensinanza e aprendizaxe ás diferenzas individuais dos alumnos. De forma xeral, este tipo de material persegue catro obxectivos: - Consolidar contidos nos que a súa adquisición por parte dos alumnos supón unha maior dificultade. - Ampliar e afondar en temas de especial relevancia para o desenvolvemento da área. - Practicar habilidades instrumentais ligadas aos contidos de cada área. - Enriquecer o coñecemento daqueles temas ou aspectos sobre os que @s alumn@s mostran curiosidade e interese.

 Agrupamentos flexibles e ritmos diferentes. A organización de grupos de traballo flexibles no seo do grupo básico permite o seguinte: - Que os alumnos poidan situarse en distintas tarefas. - Propoñer actividades de reforzo ou ampliación segundo as necesidades de cada grupo. 160

- Adaptar o ritmo de introdución de novos contidos.

Adaptacións curriculares significativas Consisten basicamente na adecuación dos obxectivos educativos, na eliminación ou na inclusión de determinados contidos esenciais e na conseguinte modificación dos criterios de avaliación.  Destinatarios. Estas adaptacións lévanse a cabo para lles ofrecer un currículo equilibrado e relevante aos alumnos con necesidades educativas especiais. Dentro deste colectivo de alumnos, contémplanse tanto aqueles que presentan limitacións de natureza física, psíquica ou sensorial, como os que posúen un historial escolar e social que produciu “lagoas” que impiden a adquisición de novos contidos e, á vez, desmotivación, desinterese e rexeitamento.  Finalidade. Tenderán a que os alumnos alcancen as capacidades xerais da etapa de acordo coas súas posibilidades. O obxectivo último deberá ser proporcionarlle a cada alumno a resposta que necesita en función das súas necesidades e tamén dos seus límites, tratando que esa resposta se aparte o menos posible das que son comúns para tod@s @s alumn@s.  Avaliación e diagnóstico previo. O maior ou menor afastamento do currículo básico dependerá da avaliación e do diagnóstico previo de cada alumno, que debe realizar o Departamento de Orientación. Respecto a este punto hai que sinalar que en 4º de E. P. non hai alumnado destas características.

161

INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DE ENSINO.

1.- Planificación da Programación Didáctica. INDICADORES

VALORACIÓN (0 – 5)

PROPOSTAS DE MELLORA

Programación didáctica en referencia á concreción curricular do centro. Unidades didácticas baseadas nas competencias básicas que debe adquirir o alumnado. Os obxectivos didácticos expresan as habilidades que o alumnado deberá atinxir como reflexo da intervención educativa. Selección e secuenciación de contidos, procedementos e actitudes axeitada ás características do grupo. Análise dentro da Programación das competencias básicas por área ou materia. Planificación da actividade educativa en coordinación co profesorado. Establecemento dos procedementos, criterios e instrumentos de avaliación e autoavaliación para o seguimento da progresión do alumnado.

162

2.- Estrutura e Cohesión no Proceso de Ensino/Aprendizaxe.. INDICADORES

VALORACIÓN (0 – 5)

PROPOSTAS DE MELLORA

VALORACIÓN (0 – 5)

PROPOSTAS DE MELLORA

Deseño de actividades para a adquisición dos obxectivos didácticos previstos e as habilidades e técnicas instrumentais básicas. Proposta de actividades variadas: introdución, motivación, desenrolo, síntesis, consolidación, recapitulación, reforzo, ampliación e avaliación. Adquisición de novos contidos a través de diversas metodoloxías. Distribución axeitada do tempo. Agrupamentos e clima de traballo no proceso de aprendizaxe. Recursos didácticos (presentación dos contidos, práctica do alumnado) favorecendo a súa autonomía. Facilitar estratexias no proceso de aprendizaxe.

3.- Seguimento do Proceso de Ensino/Aprendizaxe. INDICADORES

Revisión de contidos,actividades,tempos, agrupamentos e materiais. Obxectivos insuficientemente alcanzados e proposta de novos instrumentos de aprendizaxe.. Obxectivos suficientemente alcanzados e proposta de novas actividades que faciliten un maior grao de adquisición. Adaptación dos distintos momentos no proceso de ensino/aprendizaxe ao nivel de habilidades do alumnado, ritmos de aprendizaxe, e grao de motivación. Modificación e/ou adaptación de contidos, actividades, metodoloxía, recursos, etc. en coordinación co profesorado.

163

4.- Avaliación do Proceso.

INDICADORES

VALORACIÓN (0 – 5)

PROPOSTAS DE MELLORA

Criterios que atendan de xeito equilibrado a avaliación dos diferentes contidos (conceptuais, procedementais, actitudinais) do curriculo. Instrumentos variados de recollida da información (rexistro, carpeta, diario,etc.). Estratexias e procedementos de autoavaliación e coavaliación en grupo que favorezan a participación do alumnado no proceso. Utilización de diferentes instrumentos de avaliación. Uso de distintos medios para a información sobre os resultados da avaliación. Utilización dos resultados da avaliación para a implementación das modificacións oportunas.

164

PROGRAMA DE EDUCACIÓN EN VALORES. Tendo en conta que a escola é o medio onde se desenvolve unha relación entre todos os membros da comunidade educativa, a educación en valores ten que estar presente entodos os procesos de ensino-aprendizaxe e por tanto en todas as áreas do currículo. Non se pode pensar nunha educación en valores illada, como unha materia máis , senón como unha situación que impregna todo o proceso educativo e que forma parte do transcorrer diario no ámbito escolar. Aquí neste contexto é onde se integran os seguintes valores : Educación moral e cívica -Colaborar na planificación e realización de actividades en grupo, aceptando e cumprindo as normas e regras que se establezan, respectando puntos de vista distintos e asumindo as responsabilidades que correspondan. -Establecer relacións equilibradas e construtivas cos demais membros da comunidade educativa.

-Comportarse de maneira solidaria,recoñecendo e valorando as diferenzas de tipo social e rexeitando calquera discriminación de sexo, raza, crenzas, costumes, formas de vida…

-Traballar a propia estima, aceptación e confianza en un mesmo. Educación para a igualdade -Traballar a coeducación evitando a asignación de roles, estereotipos e comportamentos sexistas, coa axuda de programas como : “Camiña con nos pola igualdade” -Valoración dos xoguetes para tod@s. -Expresión de sentimentos e emocións en ambos sexos. Educación para a paz -Comprender que a paz é cousa de tod@s e que se pode conseguir co respecto e co diálogo. -Resolución de conflitos de maneira pacífica e por medio do diálogo. 165

-Valoración das diferenzas como algo positivo en canto a sexo, cultura, costumes,formas de vida… Educación para a saúde -Valoración da saúde non só como benestar físico senón tamén mental. -Promover hábitos saudables de alimentación,hixiene, previsión de accidentes… Educación ambiental -Traballar no coidado,respecto e protección do medio máis próximo(colexio e lugar onde viven) para pasar ao máis lonxano. -Valorar a importancia do medio como necesario para o benestar de tod@s. -Coñecer as normas de utilización dos espazos urbanos. Educación d@ consumido@. -Fomentar o consumo responsable( distinguir entre o necesario e o superfluo). -Reducir o uso de materiais e reciclar e reutilizar sempre que sexa posible. -Aprender a reducir o uso das enerxías e coñecer as posibilidades de uso de enerxías non contaminantes. -A prender a ser críticos coa publicidade enganosa.

Educación viaria -Coñecer e respectar as normas básicas para desprazarse como peónse como usuarios dos medios de transporte. Educación para o lecer -Aprender a utilizar o tempo de lecer con actividades como os xogos ou a lectura de diferentes textos e en diferentes formatos.

166

-Usar as bibliotecas públicas e as ludotecas para actividades lúdicas e como espazos de relación social. -Interesarse pola utilización do tempo de lecer para visitas en familia, aproveitando os recursos do entorno máis próximo.

ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LECTOR. O plan lector é unha esixencia do novo PEC. Aínda que non é un tema completamente novo no noso colexio si quizais o feito de sistematizalo para todas as materias e todas as etapas. Non é novo porque dende Infantil/Primaria o colexio aposta pola importancia da lectura e o fomento do hábito lector que sen embargo parece nos cursos posteriores ir perdendo folgos por diversas dificultades: horario, número de materias, numerosos profesores en cada aula, rivalidade con outras afeccións (Internet, videoxogos, televisión…). Por iso cremos que é importante esta sistematización. É evidente que os resultados académicos van depender en gran medida de como lea o alumno ou alumna. Moito fracaso escolar vén das deficiencias lectoras. Obxectivos : 1. Fomentar o gusto pola lectura. 2. Potenciar o hábito lector. 3. Mellorar a comprensión lectora.

Actividades : 

Préstamo de libros da biblioteca da aula e do centro.



Realización dunha ficha coa valoración dos libros lidos .



Lectura diaria na clase-



Narracións por parte dos profesores.



Elaboración dun conto entre todos oralmente.



Visitas á biblioteca do centro e ocasionalmente á municipal.



A mochila viaxeira( onde os alumnos levarán textos en diferentes formatos para toda a familia). 167



O taller da poesía.



Lectura en voz alta e silenciosa de textos adecuados a idade e interese dos alumnos.



Presentación do libro lido aos compañeiros.



Lectura de diferentes tipos de textos ( poemas, rimas, contos, adiviñas, trabalinguas,…).



Lectura de textos para aprender e para informarse: folletos informativos, publicitarios , prensa…



Representación teatral por parte dos alumnos dun conto lido



Audición de textos de diferentes xéneros e procedencias.



Lectura en voz alta, entoando e pronunciando.



Copia e ilustración de textos.



Coloquio sobre un texto lido anteriormente.



Traballo do vocabulario presente nunha lectura.



Lectura compartida en grupo dos títulos literarios propostos como agasallo de Nadal.



Elaboración dun gráfico de barras cos libros mellor valorados polos alumnos de cada nivel.



Encontro con autores ou ilustradores dalgún dos libros lidos.



Selección e promoción de lecturas para o itinerario lector.

ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN TIC. As formas máis habituais de utilización das novas tecnoloxías na aula son as que se detallan a continuación: 1. Exposición do profesorado apoiada nas novas tecnoloxías Mediante o uso do ordenador o profesor mellora a exposición dos contidos ao ilustrar con maior claridade algúns conceptos e presentalos de forma máis atractiva. Ao mesmo

168

tempo, coa utilización das novas tecnoloxías pódese mellorar a motivación cara á aprendizaxe da materia e cara ao uso de recursos informáticos. 2. Iniciación á informática Preténdese transmitir os coñecementos básicos necesarios para poder utilizar as tecnoloxías. Os contidos elementais que se deben desenvolver na aula son: - Utilización dos compoñentes básicos do contorno gráfico do ordenador. - Apertura e peche de aplicacións. - Creación dun documento novo. - Acceso á información contida nun CD. - Acceso a páxinas web. - Impresión de documentos. - Utilización dun navegador. - Edición de documentos mediante procesadores de texto. 3. Exercitación mediante programas educativos Son

programas que permiten a interactividade e a creatividade por parte do

alumnado, favorecen un uso das novas tecnoloxías con máis posibilidades educativas.

ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA. Despois de realizar unha análise da realidade social do centro e do contorno constátase que non existen grandes problemas de convivencia. A pesar do dito anteriomente, neste curso faranse una serie de actividades encamiñadas a mellorala.

169



Realización, a

principios de ciclo, dunha serie de actividades

encamiñadas a reflexionar sobre a necesidade dunhas normas que faciliten a convivencia e a prever condutas violentas, sexistas,racistas… 

Difusión destas normas, con publicidade no interior das clases e nos corredores, por parte do alumnadp como medio de asimilación das normas do centro.



Participación en distintas celebracións e festas nas que convivirán son grupos da nosa e doutra comunidade educativa. Celebración conxunta con outro colexio do “ Día da paz e non violencia”



Búsqueda e selección de material publicado non sexista, non violento, non racista e que valore a divesidade; co que poder traballar co alumnado na aula.



Traballo con estes materiais anteriormente seleccionados.



Promoción de actividades que favorezan a ruptura dos roles tradicionais.



Implicación das familias na ruptura dos roles tradicionais.



Lectura e reflexión dos dereitos e deberes dos alumnos.



Actuación dos profesores para favorecer a integración do alumnado de novo ingreso, tanto na aula coma no centro.



Participación na campaña”Camiña con nós pola igualdade”organizada pola Concellería de Igualdade do Concello de Vigo e dirixida aos alumnos de infantil, 4º e 6º de primaria.



Participación nas actividades do Plan de Convivencia propostas pola Comisión de Convivencia do centro para este curso.

ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LINGÜÍSTICO O alumnado de 4º de Educ. Primaria participará, con diferentes actividades, no P.D.I “ Pinga a pinga, Pensa en Verde ”, que se van desenvolver ao longo do presente ano escolar. 170

No noso centro a lingua predominante do alumnado é o castelán. Linguas empregadas nas diferentes áreas: Castelán: lingua castelá e literatura, matemáticas,valores sociais e cívicos, relixión e educación física. Galego:lingua galega, ciencias sociais, ciencias naturais, educación artística. Lingua estranxeira: Inglés. Repertorio de actuacións dinamizadoras para potenciar o uso do galego. Seguindo o Decreto 124/2007, a Lei de Normalización e o Plan Llingüístico do Centro estas son as medidas de apoio e reforzo para fomentar o emprego do galego: a) Usos lingüísticos cotiás orais. Emprego da lingua galega por parte do profesorado nas conversas que mantemos coas familias, co alumnado e co persoal non docente.Usar a lingua galega en todos os actos que organice o centro: reunión de pais, festivais, conferencias.. b) Accións centradas no uso do galego (oral e escrito). Actividades para impulsar a competencia práctica do galego con actitudes positivas e para que o alumnado sinta o galego como una lingua próxima: carteis na aula e nos corredores,

circulares,

horarios… e) Empregar o galego nos documentos de relación coas familias e co contorno social: correspondencia, boletíns de notas, publicacións,comunicados... f) Facer en galego toda a documentación administrativa e pedagóxica. g) Promover o uso da biblioteca de aula e do Centro con revistas e materiais en galego e fomentando o seu uso. h) Fomentar, a través de xogos e doutras actividades lúdicas, o uso do galego nas actividades informais do alumnado. Estas accións están encamiñadas a creación de actitudes positivas cara a lingua galega o e o respecto a súa cultura.

171

MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS INCLUÍDOS OS LIBROS DE TEXTO.

CURSO

MATERIA

ISBN

TÍTULO DO LIBRO

4º EP

Ciencias Sociais

978-84-9972-425-6

Saber facer

Santillana

4º

Ciencias da Natureza

978-84-9972-638-0

Saber facer

Santillana

4º

Lengua

978-84-698-0650-0

Aprender es crecer

Anaya

4º

Lingua

978-84-678-8013-7

Aprender é crecer

Anaya

4º

Matemáticas

978-84-678-7781-6

Aprender é crecer

Anaya

4º

Inglés

978-0-230-73452-4

QUEST 4 PUPIL´S BOOK

EDITORIAL

MACMILLAN

Os criterios de selección dos materiais curriculares que foron adoptados por este equipo docente seguen un conxunto de criterios homoxéneos e xerais que responden ás propostas xerais de intervención educativa e ao modelo didáctico anteriormente propostos. Estes criterios xerais son: 

Adecuación ao contexto educativo do centro.



Correspondencia dos obxectivos promovidos cos enunciados no Proxecto

Educativo de Centro. 

Coherencia dos contidos propostos cos obxectivos.



A acertada progresión dos contidos e obxectivos, a súa correspondencia

co nivel e a fidelidade á lóxica interna de cada área. 

A adecuación aos criterios de avaliación do centro.

A variedade das actividades, a diferente tipoloxía e a súa potencialidade para a atención ás diferenzas individuais. 

A claridade e a amenidade gráfica e expositiva.



A existencia doutros recursos que facilitan a actividade educativa.

172

Atendendo a estes criterios, fixemos a selección tendo en conta os seguintes indicadores. INDICADORES: 1.

Encádrase con coherencia no Proxecto Educativo de Centro.

Cubre os obxectivos do currículo.

O número de unidades organiza adecuadamente o curso.

Os obxectivos están claramente explicitados.

Os contidos seleccionáronse en función dos obxectivos.

A selección de contidos está adecuada ao nivel de desenvolvemento

psicoevolutivo dos alumnos. 7.

A progresión é adecuada.

Contribúe ao desenvolvemento das competencias clave.

Parte dos coñecementos previos dos alumnos.

10.

Asegura a realización de aprendizaxes significativas.

11.

Esperta a motivación cara ao estudo e á aprendizaxe.

12.

Potencia o uso das técnicas de traballo intelectual.

13.

Presenta actividades de reforzo e de ampliación.

14.

A cantidade de actividades é suficiente.

15.

Permiten a atención á diversidade.

16.

As actividades están ben diferenciadas dos contidos.

17.

As informacións son exactas, actuais e cientificamente rigorosas.

18.

A información e as explicacións dos conceptos exprésanse con claridade.

19.

Facilita a memorización comprensiva mediante unha adecuada

organización das ideas, destacando as principais sobre as secundarias. 20.

A linguaxe está adaptada ao nivel.

21.

As imaxes achegan aclaracións ou ampliacións ao texto.Recórrese

suficientemente á información gráfica mediante esquemas, táboas, gráficos, mapas etc.

173

ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES.

Nos centros educativos realízanse actividades que, sen ser estrictamente académicas, contribúen o desenrolo integral do alumnado. Son as actividades complementarias e extraescolares. @s alumn@s de 4º Educ. Primaria participan tanto nas actividades programadas en horario lectivo (actividades complementarias) como nas de horario non lectivo (actividades extraescolares).

Actividades complementarias. Ao longo do presente Curso Escolar, en 4º Curso de Educación Primaria, levaranse a cabo as seguintes actividades complementarias:

* Programa de Actividades para Escolares

“Concello de Vigo”.

- Visita didáctica á Biblioteca Municipal “Juán Compañel”. - Actividade : “Camiña con nós pola igualdade”.

* Programa de Actividades PDI “Pinga a pinga… Pensa en Verde”, a desenvolver ao longo do curso como centro de interese. - Actividade : “Educando no Monte”. -Traballo de investigación sobre a temática proposta., entre outras actividades.

*Colaboraremos na nova edición da REVISTA ESCOLAR “As Nosas Cousas”.

*Participaremos na CAMPAÑA DE ANIMACIÓN Á LECTURA do presente curso mediante as Actividades:

Préstamos de fondos da Biblioteca do colexio e conmemoración do “Día das Bibliotecas” (24 de outubro). 174

Programa “Mochilas Viaxeiras” (libros e material audiovisual)..

Proposta de Títulos de Literatura Infantil como agasallo de Nadal das familias ao alumnado.

Posibilidade de … Visitas de artistas (escritor@s – ilustrador@s) animacións no colexio, segundo disponibilidades.

*As relacionadas co “Plan de Convivencia” anual do correspondente apartado).

centro (especificadas no

*As propostas polos Equipos de Normalización, TIC, etc. *As que gardan relación coas habituais conmemoracións : Magosto - Nadal - Día da Paz - Entroido - L. Galegas - Día do Libro - Fin de Curso. … cada unha , cos seus correspondentes Programas de Actividades.

Ao longo do curso valorarase a posibilidade de participar nas actividades que poidan interesar pola súa relación cos contidos do currículo.

Actividades extraescolares.

Realízanse polas tardes e son xestionadas pola ANPA do colexio, cumprindo tamén a súa función de complemento da aprendizaxe .

175

PROCEDEMENTOS PARA AVALIAR A PROPIA PROGRAMACIÓN.

A observación do traballo diario do alumnado e do nivel dos obxectivos alcanzados, tendo en conta, sempre, os criterios e estándares correspondentes ao curriculo LOMCE, levaranos á avaliación da nosa metodoloxía, motivando a revisión da nosa práctica docente a curto prazo, e do proxecto curricular a un prazo maior. Como resultado da devandita observación, coa conseguinte reflexión, tanto a nivel persoal de cada profesor/-ora, coma a nivel colectivo de equipos docentes e claustro de profesores, analizaremos anualmente a nosa práctica docente e o proxecto curricular do centro, buscando mellorar o quefacer educativo do noso centro educativo.

176