6.sınıf elektronik yuzyil by efe arzawa

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

HASANKEYF

? ? hayat›m›z› ? nas›l ?etkiler?? ? ? ? Sosyal ? bilimler, toplum ??????????????????

Sosyal bilimler çok kapsaml› bir bilimdir. ‹çine birçok bilim dal›n› al›r. Bunlar; psikoloji, felsefe, antropoloji, arkeoloji, tarih ve co¤rafya gibi bilimlerdir. Bu bilimlerin toplum hayat›na etkilerini anlatan; tarihi, co¤rafyay› ve arkeolojiyi içeren bir çal›flma haz›rlad›m. Bu çal›flmamda baz› gazete haberlerine de yer verdim. Umuyorum ki gazete haberlerinden derledi¤im bu çal›flmayla sosyal bilimlerin hayat›m›zda ne denli etkili oldu¤unu göreceksiniz.

ELEKTRON‹K YÜZYIL

Birçok Medeniyetin Do¤um Yeri Birçok medeniyete befliklik etmifl, pek çok ma¤aran›n bulundu¤u Batman’›n Hasankeyf ilçesinde, yer alt›ndaki tarihi gün ›fl›¤›na ç›karmak amac›yla 1985’ten bu yana yap›lan kaz›larda, farkl› dönemlere ait birçok eser bulundu. Asur ve Urartulara ait çeflitli kal›nt›lar ve Dicle Nehri k›y›s›nda, Orta Ça¤dan kalma bir sahil saray› ortaya ç›kar›ld›. Ayr›ca, Eyyubilerden kalma 6-7 küçük külliye ile bedesten, han, cami, köprü ve çini f›r›nlar› bu buluntular aras›nda. Ancak yak›n zamanda ilçeyi sular alt›nda b›rakacak olan Il›su Baraj›’n›n yap›m› gündemde. Bu yüzden Türkiye’deki birçok sivil toplum örgütü ve Avrupa ülkelerindeki çeflitli kurulufllar, Hasankeyf’in kurtar›lmas› amac›yla kampanyalar bafllatt›. Hasankeyf’te Asur ve Urartulara ait çeflitli kal›nt›lar ve Dicle Nehri k›y›s›nda Orta Ça¤dan kalma bir sahil saray› ortaya ç›kar›ld›. Hasankeyf Sudan Kurtuldu Baflbakan›n Batman’da “Hasankeyf’in kurtar›laca¤›na” iliflkin yapt›¤› aç›klama sevinçle karfl›‹flleri fiube Müdürlü¤ü de Hasankeyf’in su alt›nda kalmas›na ne-

7. ÜN‹TE

land›. Aç›klama üzerine, Devlet Su

Atatürk’ün Bilime Verdi¤i Önemin Göstergesi: Dil ve Tarih-Co¤rafya Fakültesi

den olacak Il›su Baraj› dosyas›n›

Ankara Üniversite-

rafa kald›rd›. Baﬂbakan›n, “Hasan-

sinin fakülte olarak ku-

keyf sular alt›nda kalmayacak.” sözleriyle tüm tart›ﬂmalara son noktay› koymas›, hem tarihî ilçede yaﬂayanlar› hem de tarihçileri çok sevindirdi.

ELEKTRON‹K YÜZYIL

rulan ilk yüksek ö¤retim

164

kurumu Dil ve TarihCo¤rafya Fakültesidir. Bu fakülte, ad›n› büyük önderimizin koydu¤u ve özel bir misyon yükledi¤i bir bilim merkezidir. Mustafa Kemal Atatürk, bu fakültenin kurulmas›n› önerirken ça¤daﬂ Türkiye’nin

yapaca¤›

at›l›mda hem ulusal bilincin geliflmesi hem de özgür düflünceli bireylerin yetiflebilmesi için Türk dilinin, tarihinin ve kültürünün derinli¤ine araflt›r›lmas›n›n en baflta gelen koflul oldu¤una inan›yordu. Türkiye’de sosyal bilimler alan›nda seçkin bir yeri bulunan fakültenin kurulufl yasas› TBMM’de 14 Haziran 1935’te kabul edilmifl ve karar 22 Haziran 1935 tarih ve 2035 say›l› Res-

ELEKTRON‹K YÜZYIL

7. ÜN‹TE

ö¤renci ile ö¤retime bafllayan Sizce, tarihçiler neden sevinmifl olabilir? Hasankeyf kaymakam›, daha önce yat›r›m için istekli olan turizmcilerin, baraj yap›m›n›n gündeme gelmesiyle isteksiz davrand›klar›n› vurgulayarak flöyle konufltu: “Batman’dan ve yöreden birçok yat›r›mc›n›n Hasankeyf’e turizm alan›nda yat›r›m yapaca¤›n› düflünüyorum. Turizm yat›r›mlar›, vatandafllar›m›z› rahatlatacak ve gelir seviyelerini art›racakt›r. ‹lçemizin gençleri art›k çal›flmak için göç etmeyeceklerdir.” Hasankeyf belediye baflkan› da baflbakan›n, y›llard›r Hasankeyfli olarak savunduklar› teze destek verdi¤ini ifade etti. Baflkan, konu hakk›nda flunlar› söyledi: “Bu geliflmeyle Hasankeyf kurtulursa k›rk y›ld›r üzerimizde bulunan ölü topra¤›n› silkeleyece¤iz.” Kaz›lar 60 Y›lda Biter Hasankeyf Gönüllüleri Derne¤i ikinci baflkan› da baraj›n alternatifi olabilece¤ine ancak, Hasankeyf’in alternatifinin bulunmad›¤›na dikkat çekerek baflbakana, duyarl›l›¤›ndan ötürü teflekkür etti. Hasankeyf’teki kaz›lar› 1985 y›l›nda bafllatan Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü ö¤retim üyesi ise yap›lan kaz› çal›flmalar› ile ilgili bilgi verdi. Hasankeyf’teki kaz›lar›n tamamlanmas› için 60 y›ll›k süreye ihtiyaç oldu¤unu ifade ederek, “Buras› Orta Asya’dan, ‹ran’dan ve Mezopotamya’dan gelen kültürlerle Bat›’dan gelen kültürlerin buluflma yeridir. Alt tabakalarda Bizans ve Roma Dönemlerine ait kal›nt›lara ulaflmay› bekliyoruz.” dedi.

Dil ve Tarih-Co¤rafya Fakültesi, 13 Haziran 1946’ya kadar Millî E¤itim Bakanl›¤›na ba¤l› olarak faaliyet göstermiﬂ, bu tarihten itibaren 4936 say›l› Üniversiteler Kanunu ile Ankara Üniversitesinin bünyesine dâhil olmuﬂtur.

7. ÜN‹TE

Günümüzde Dil ve TarihCo¤rafya Fakültesi, Türk ve Türkiye tarihinin incelenmesine kay-

SOSYAL B‹L‹MLER ■ Aﬂa¤›daki resimlerin hangi sosyal bilimlerle iliﬂkili oldu¤unu bulunuz. O bilimlerle ilgili ‹nternet’ ten ve kütüphanelerden bilgi toplay›n›z.

ELEKTRON‹K YÜZYIL

nakl›k edecek olan Sümerceden

.................................... bilimi

Hititçeye, Latinceden Yunancaya, antik Do¤u ve Bat› dillerine iliﬂkin e¤itim vermektedir. Bunla-

Bu bilim, ......................................................................................

r›n yan› s›ra; co¤rafya, felsefe, psikoloji, sosyoloji, antropoloji gibi çeﬂitli sosyal bilimlerin fark-

l› alanlar›nda da e¤itim veren bir bilim kurumudur. Fakültede hem temel kaynaklara inen hem

de ça¤daﬂ dünyaya ayak uydurmay› hedefleyen 18 bölüm ve 79 ana bilim dal› faaliyet göstermektedir. 385 ö¤retim üyesi -yüksek lisans ve doktora da dâhil olmak üzere- iﬂlevsel, denge-

.................................... bilimi

li, esnek bir e¤itim-ö¤retim program› içinde çal›ﬂmalar›n› yürütmektedir.

Bu bilim, ...................................................................................... .................................................................................................... ....................................................................................................

173

Okumuﬂ oldu¤unuz gazete haberine göre aﬂa¤›daki sorular› cevaplay›n›z.

....................................................................................................

1. Hasankeyf’in arkeolojik ve tarihî de¤eri hakk›nda neler söyleyebilirsiniz? 2. Okudu¤unuz habere göre, tarihçilerin ve arkeologlar›n Hasankeyf üzerinde ne gibi etkileri vard›r? 3. Tarihçilerin ve arkeologlar›n çal›flmalar› Hasankeyf’te yaflayan insanlar› nas›l etkiler? 4. Bölgedeki eski dönemlere ait kültür varl›klar›n›n kazanca dönüfltürülmesi için siz olsan›z neler yapars›n›z? 5. Bölgedeki turizm potansiyeli, turizmciler taraf›ndan verimli kullan›l›rsa bölgede neler de¤iflebilir? 6. Dünyan›n baflka ülkelerinde bu tür tarihî de¤erler nas›l ve kimler taraf›ndan korunuyor? 7. Hasankeyf örne¤inde oldu¤u gibi toplumsal yaflant›m›za sosyal bilimlerin ve sosyal bilimcilerin ne gibi katk›lar› vard›r?

165

....................................................................................................

ELEKTRON‹K YÜZYIL

????????? ?????????????????? ?????????????????? ??????????????????

.................................... bilimi Bu bilim, ...................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... ....................................................................................................

.................................... bilimi Bu bilim, ............................................................ ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... 132

227

ELEKTRON‹K YÜZYIL

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

Ö⁄RENME ALANI Bilim, Teknoloji ve Toplum Bu ö¤renme alan›nda ilkö¤retim 6 ve 7. s›n›f ö¤rencilerinden; sosyal bilimlerin alt disiplinlerinin de günlük ve toplumsal yaflam üzerindeki pratik baz› sonuç ve etkilerini kavramalar›, 21. yüzy›lda bilim ve teknolojideki baz› geliflmelerden hareketle gelecekte ortaya ç›kabilecek yeni konular hakk›nda fikir yürütmeleri istenecektir. Telif haklar› ve patentin, bilimsel geliflmelerdeki etkisini tart›flmalar› ve bunun sonucunda bilimsel çal›flma ve birikimlerin yasalarla korundu¤unu fark etmeleri sa¤lanacakt›r. Tarih öncesi dönemlerde, ilk insanlar›n basit aletleri yapmas›yla bafllayan süreçte uygarl›klar›n bilim ve teknolojiye katk›lar›na örnekler vereceklerdir. Böylece bilim miras›n›n oluflum sürecini günümüze kadar özetleyerek yarat›c›, elefltirel ve bilimsel düflünce ile bilim ve teknolojideki geliflmeler aras›ndaki paralelli¤i fark edeceklerdir. Bilim, Teknoloji ve Toplum ö¤renme alan›; “Birey ve Toplum”, “‹nsanlar, Yerler ve Çevreler”, “Üretim, Da¤›t›m ve Tüketim” ve “Küresel Ba¤lant›lar” ö¤renme alanlar› ile ifl birli¤i içinde olacakt›r. Ö¤renciler, bu ö¤renme alan›nda tarih, co¤rafya, arkeoloji, ekonomi, hukuk alanlar›ndaki temel kavramlar hakk›nda bilgi sahibi olacaklard›r.

4. S›n›f›n d›fl›nda onlara çok zaman ay›rma, 5. En iyiyi bekleme ve bunun afl›labilece¤ini gösterme, 6. Heyecanl› olabilme, 7. Ö¤rencileri eflit kabul edebilme, 8. Ö¤rencileri do¤rudan ödüllendirebilme, 9. Ö¤renciye ilgi gösterme, 10. Sürekli okuyan kifliler olabilme, 11. ‹kili iliflkilerde kolay iletiflim kurma. Yarat›c›l›k becerisinin gelifltirilmesi için ö¤rencilerin yapacaklar› etkinliklerin de önemli bir yeri vard›r. Etkili sorular sorarak ö¤rencilerin zihnini harekete geçirmek, al›fl›lmad›k durumlar sunmak ve bunlarla ilgili fikir yürütmelerini sa¤lamak, yarat›c› düflünme becerisinin geliflmesinde ifllevsel olabilir. Örne¤in, ö¤rencilere al›fl›lmad›k durumlar içeren bir problem sunabilirsiniz. ö¤rencilere, üçgen tu¤lalardan bir duvar oluflturduklar›n› düflünmelerini söyleyebilirsiniz. Onlardan, ortaya ç›kabilecek zorluk ve kolayl›klar› söylemelerini, zorluklar›n nas›l afl›labilece¤ini bulmalar›n› isteyebilirsiniz. Ö¤rencilere varsay›mlar sunarak onlar›n, bu varsay›mlar›n sonuçlar› ile ilgili fikir üretmelerini de sa¤layabilirsiniz. Örne¤in, “Hiç ya¤mur ya¤masayd› ne olurdu? ‹¤neler olmasayd› ne olurdu?” gibi sorularla onlar›n durum ile ilgili düflüncelerini harekete geçirmelerine yard›mc› olabilirsiniz. Yukar›daki örnekler d›fl›nda, afla¤›da verilen önerilerden de faydalanabilirsiniz.

DO⁄RUDAN VER‹LECEK BECER‹ Yarat›c›l›k Becerisi Yarat›c›l›k, her bireyde var olan ve insan yaflam›n›n her bölümünde bulunabilen bir yeti, günlük yaflamdan bilimsel çal›flmalara dek uzanan genifl bir alan› içine alan süreçler bütünü, bir tutum ve davran›fl biçimidir. Ö¤rencilerde yarat›c›l›k becerisinin gelifltirilmesini sa¤lamak, sadece s›n›f içi etkinliklerde de¤il, ö¤renciyi okul ortam› ve okul d›fl›ndaki zamanlarda da destekleyerek mümkün olur. Ö¤rencilerin yarat›c›l›k becerilerinin geliflmesinde kiflisel özelliklerin pay› olsa da bu becerilerinin gerilemesi ya da gelifltirilmesi büyük oranda çevresel yaklafl›mlara ba¤l›d›r. Genellikle e¤itim-ö¤retim faaliyetlerinin yarat›c› düflünmeyi desteklememesi bu becerinin giderek zay›flamas›na neden olmakta, destekleyici tutumlar ise tüm ö¤rencilerde bu becerinin belli bir düzey üstünde geliflmesine yard›mc› olmaktad›r. Bu nedenle ö¤retmenlere ve okul yönetimine önemli sorumluluklar düflmektedir. Yarat›c›l›¤› gelifltirmede ö¤retmenin rolü afla¤›daki flekilde özetlenebilir: 1. Ö¤rencileri bir birey olarak kabul etme ve buna uygun davranma, 2. Ö¤rencileri özgür olmaya özendirme, 3. Ö¤rencilere model olma,

228

Yarat›c›l›¤› Gelifltirmenin 25 Yolu 1. Ön gerekler: a. Yarat›c› bir model olmak, b. Kendine güveni infla etmek. 2. Temel teknikler: a. Varsay›mlar› sorgulamak, b. Problemleri yeniden tan›mlamak, c. Fikir üretimini cesaretlendirmek, d. Disiplinler aras› bir yaklafl›m izlemek. 3. Ö¤retim tipleri: a. Yarat›c› fikir, ürün için yeterli zaman tan›mak, b. Yarat›c›l›¤› de¤erlendirmek, c. Yarat›c› fikirleri, ürünleri takdir etmek. 4. Engellerden sak›nmak: a. Mant›kl› riskleri cesaretlendirmek, b. Belirsizli¤e karfl› toleransl› olmak, c. Hatalara izin vermek, d. Engelleri tan›mlamak ve aflmak.

E¤er fikrî bir çal›flma yap›yorsak veya bir konu üzerinde bir fleyler yazmam›z gerekiyorsa; o zaman günün ayn› saatlerinde düzenli bir çal›flma gerekir. Böyle çal›flmak, verimlili¤i art›racak, beraberinde baflar›y› getirecektir. Bu konuda verilebilecek en iyi örneklerden birisi de ünlü filozof ‹bn-i Sina’n›n, Kitabü’fl-flifa isimli eserini yazarken sabahlar›, günde sadece bir-iki saat çal›flarak böyle bir eser meydana getirmesidir. Sultan II. Mehmet’i kendi ça¤dafllar›ndan ay›ran en önemli özelli¤i, hiç flüphesiz çal›flkanl›¤›d›r. ‹stanbul’un fethine yak›n tarihlerde Bizansl›lar, meleklerin erkek mi, yoksa difli mi olduklar›n› tart›fl›rken o, surlar› y›kacak toplar›n projelerinin çizimiyle bizzat ilgilenmifltir. Bu çal›flkanl›¤› nedeniyle döneminin ve tarihin gördü¤ü en büyük liderlerden biri olmaya hak kazanm›fl, çal›flkanl›¤› ve baflarma azmi ile “Fatih” unvan›n› alm›flt›r. 7. ÜN‹TEN‹N KAVRAMLARI

Bilim Ça¤ De¤er De¤iﬂim

DO⁄RUDAN VER‹LECEK DE⁄ER Çal›flkanl›k Sözlüklerde, çal›flkan olma durumu veya faaliyet diye tan›mlanan çal›flkanl›k, bir fleyi oluflturmak veya ortaya ç›karmak için emek harcamak diye de tan›mlanabilir. Öyleyse çal›flkanl›k, her fleyden önce baflar›l› olman›n ilk flart›d›r. Çal›flkan insanlar›n en baflta gelen özellikleri, günlük yapacaklar› ifli ertesi güne b›rakmadan bitirme gayreti göstermeleridir. Üzerinde düflünüp tart›flt›¤›m›z ve nas›l yapaca¤›m sorusuna öyle veya böyle cevap verebildi¤imiz bir konunun, iflin, dersin, kitab›n, ürünün vs. baflar›l› bir flekilde sonuçlanmas› için hiç flüphesiz çal›flkan olmak zorunlulu¤u vard›r. Çal›fl›rken disiplin, düzen ve zamana uymak gerekir. Çal›flmam›zla ilgili bütün materyalleri toplay›p ondan sonra ifle bafllamak ve çal›flma esnas›nda iflin yavafllamas›na veya durmas›na neden olabilecek durumlardan kaç›nmak gerekir. ‹flimizi veya dersimizi bölüp uzun süreli aralar vermek, ulaflmak istedi¤imiz sonucu olumsuz etkileyecektir. Bu yüzden, çal›flkan insanlar, iflleri esnas›nda, demirci ustas›n›n ham demire flekil vermek için demiri sürekli ateflte tutmas› gibi ifllerine ara verip b›kk›nl›k göstermemeye özen gösterirler ki hedeflenen amaca ulafl›labilsin. Çal›fl›rken nöbet tutan asker gibi uyan›k, dikkatli ve heyecanl› olmak da gereklidir.

Enerji Estetik Etkileﬂim

Gelenek Giriflimci Kronoloji Medya Ortak miras Sosyal bilim fiehirleflme

ELEKTRON‹K YÜZYIL

5. Karmafl›k tekniklerin ifle koflulmas›: a. Kendinden sorumlu olmay› ö¤retmek, b. Kendini kontrol etmeyi ö¤retmek, c. Büyük ödülü veya k›vanc› engellemek. 6. Rol modellerini kullanmak: a. Yarat›c› insanlar›n profillerinden yararlanmak, b. ‹fl birli¤ine dayal› yarat›c›l›¤› gelifltirmek, c. Baflkalar›n›n görüfl aç›lar›n› hayal etmek. 7. Yarat›c› çevreyi araflt›rmak: a. Çevresel uyumun fark›na varmak, b. Heyecan› yakalamak, c. Güdüleyici çevreleri araflt›rmak, d. Güçlü yanlar› ifle koflmak, e. Uzun dönem perspektifini korumak, f. Yarat›c› bir birey olarak geliflmek ve ilerlemek, g. Baflkalar›na da yarat›c› olmay› ö¤retmek. S›n›fta, geleneksel yöntemler d›fl›nda aktif ö¤renme yöntemlerinin kullan›lmas›, yarat›c›l›k becerisinin geliflmesinde önemli rol oynar. Aktif ö¤renme yöntem ve stratejilerinin kullan›lmas›, ö¤rencilerin zihinsel performanslar›n› ortaya koymalar›na ve gelifltirmelerine yol açar. Ancak, ö¤rencilerin bu konuda zorlanmamalar›na ve kiflisel farkl›l›klar›n›n göz önünde bulundurulmas›na dikkat edilmelidir.

Teknoloji Telif ve patent Ulaﬂ›m Uygarl›k Üretim Ürün Yüzy›l

Bu kavram girifl düzeyinde verilecektir. Bu kavram gelifltirme düzeyinde verilecektir. Bu kavram pekifltirme düzeyinde verilecektir. ÖLÇME VE DE⁄ERLEND‹RME Ö¤rencilerinizi de¤erlendirebilmeniz için; ● ● ● ●

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

Ö¤renci Gözlem Formu (sayfa 253), Proje De¤erlendirme Ölçe¤i (sayfa 255), Ö¤renci Ürün Dosyas› (portfolyo) Formu (sayfa 257), Grup De¤erlendirme Formu (sayfa 259),

Aç›k uçlu sorular, çoktan seçmeli sorular, do¤ru–yanl›fl ve efllefltirme sorular› kullanabilirsiniz. ●

229

ELEKTRON‹K YÜZYIL

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

ÜN‹TE GENEL B‹LG‹LER‹ Ö¤renme alan›: Bilim, Teknoloji ve Toplum. Ünite: Elektronik Yüzy›l Do¤rudan verilecek beceri: yarat›c›l›k Do¤rudan verilecek de¤er: çal›ﬂkanl›k Süre: 12 ders saati

ÜN‹TEYE HAZIRLIK ● Ünitenizin ö¤renme alan› bilgi notunu okuyunuz. ● Ünitenizle iliﬂkili olan “Do¤rudan Verilecek Beceri” bilgi notunu okuyunuz. ● Ünitenizle iliﬂkili “Do¤rudan Verilecek De¤er” bilgi notunu okuyunuz. ● Ünitenizin kazan›mlar›n› ve kavramlar›n›z› inceleyiniz. ● Y›ll›k ders plan›ndaki 7. üniteyle ilgili bölümü, ölçme ve de¤erlendirme tablolar›n› inceleyiniz.

Ünite Kazan›mlar› 1. Sosyal bilimlerdeki çal›flma ve bulgulardan hareketle sosyal bilimlerin toplum hayat›na etkisine örnekler verir. 2. Bilimsel ve teknolojik geliflmelerin gelecekteki yaflam üzerine etkilerine iliflkin yarat›c› fikirler ileri sürer. 3. T›p alan›ndaki bulufl ve geliflmelerle insan hayat› ve toplumsal dayan›flma aras›ndaki iliflkiyi fark eder. 4. Telif ve patent haklar› sakl› ürünlerin yasal yollardan temin edilmesinin gereklili¤ini savunur. 5. Uygulama ve eserlerinden yola ç›karak Atatürk’ün ak›lc›l›¤a ve bilime verdi¤i önemi fark eder.

ÜN‹TE TANITIM B‹LG‹S‹ • Elektronik Yüzy›l ünitesinde öncelikle sosyal bilimler alan›nda bilim adamlar› taraf›ndan yap›lan çal›flmalar›n toplum hayat›na etkisi “Hasankeyf” örne¤i ele al›narak incelenmifltir. Burada hem arkeologlar hem de tarihçilerin bölge ile ilgili de¤erlendirmelerine de¤inilmifl, bu flekilde arkeolojinin ve tarihin ö¤rencilere fark ettirilmesi amaçlanm›flt›r. Ayr›ca ders ve çal›flma kitab›nda verilen sorular ve çeflitli etkinliklerle de sosyal bilimlere ait di¤er baz› bilim dallar› vurgulanm›flt›r. • “Bilimsel ve teknik de¤iflme ve geliflmelerdeki sürat günümüzü ve gelece¤imizi nas›l etkilemektedir?” Bu ve benzeri sorulara verilebilecek cevaplar, ünitemizin hedeflerindendir. Bu bafll›k ile verilen konu içerisinde ö¤rencilere yarat›c›l›k becerisi do¤rudan verilmeye çal›fl›lacak ve ünite ifllenifli esnas›nda ö¤rencilerin bu yetene¤i s›nanacakt›r. • T›p alan›nda art›k, insandan insana yüz naklinin yap›ld›¤› bir döneme girildi. Organ nakli ile t›p alan›ndaki baz› h›zl› geliflmeler ve insan hayat› ile toplumsal dayan›flma aras›ndaki ba¤, bir röportaj ile verilmifltir. Bu konuyla ö¤rencilerin organ ba¤›fl›n›, doku ba¤›fl›n›, baz› bulafl›c› ve salg›n hastal›klar› kavramalar› sa¤lanacakt›r. Ö¤rencilere, ülkemizdeki bu alanla ilgili geliflmeler fark ettirilecektir. ➥

ELEKTRON‹K YÜZYIL

Psikoloji Sosyoloji

E¤itim

Tarih

Uyar›lar ✓ Psikoloji, felsefe, antropoloji, arkeoloji vb. bilimlerden örnekler verilerek sosyal bilimleri oluflturan disiplinler fark ettirilecektir (1. kazan›m). ✓ fiehirleflme, ulafl›m, haberleflme, iletiflim, nükleer enerji, gen teknolojisi, nanoteknoloji ve uzay çal›flmalar› vb. konular ele al›nacakt›r (2. kazan›m). ✓ Bulafl›c› hastal›klar, salg›n hastal›klar, doku ve organ nakli, kan ba¤›fl› ve afl›lar incelenecektir (3. kazan›m).

230

Felsefe

Co¤rafya SOSYAL B‹L‹MLER

Ekonomi

Antropoloji Hukuk 162

Di¤er Alanlar

9 7

7 89

B‹RAZ DÜfiÜNEL‹M 1. Sosyal bilimlerin neler oldu¤unu biliyor musunuz? Aç›klay›n›z. 2. Bilimsel ve teknolojik geliflmelerin gelecekteki yaflam›m›z üzerine etkileri neler olabilir? 3. T›p alan›ndaki bulufllar›n, insan hayat› ve toplumsal dayan›flmam›z üzerindeki etkileri nelerdir? 4. Telif ve patent hakk›na uymad›¤›m›z zaman ne tür sorunlarla karfl›lafl›r›z? 5. Atatürk, bilime neden önem vermifltir?

Ünite Kapa¤›n›n ‹fllenmesi ● Ünitenin ismi hakk›nda ö¤rencilerin görüfllerini al›n›z. ● Kapakta yer alan görsel materyallerin incelenmesini sa¤lay›n›z. ● Biraz Düflünelim bölümünde yer alan ünite haz›rl›k sorular›n›n cevaplanmas›n› sa¤lay›n›z. ● Ünitede yer alan konular›n incelenmesini sa¤lay›n›z. ● Ö¤rencilerin, Kavramlar›m›z bölümünde yer alan ünite kavramlar›n› aç›klamas›n› sa¤lay›n›z.

ÜN‹TEDE YER ALAN KONULARIMIZ ■

HASANKEYF

■

HAYATIMIZDA NELER DE⁄‹ﬁECEK?

■

DOKTORUMUZU D‹NLEYEL‹M

■

KORSANLA MÜCADELE

■

ATATÜRK VE B‹L‹M

■

ÜN‹TEM‹Z‹ DE⁄ERLEND‹REL‹M

Gazete Kupürlerinden Yararlanma (2 ve 3. kazan›m) ✓ Gazetelerden organ nakli, kan ba¤›ﬂ›, t›p alan›ndaki yenilikler vb. ile ilgili gazete kupürleri toplanarak konuyla ilgili sunu haz›rlat›labilir.

KAVRAMLARIMIZ

BULUﬁ

SOSYAL B‹L‹MLER GEN PATENT

AKILCILIK

Atatürkçülükle ‹lgili Konular (5-12, 13, 14) ✓ 12. Atatürk’ün ak›lc›l›¤a ve bilime verdi¤i önem

Aç›klama: Mutlu yaflamak için neden cehaleti yoketmek gerekti¤i, bilimin neden her konuda insan hayat›na yön vermesi gerekti¤i, bilimde ilerleme olmadan kalk›nma ve geliflme olamayaca¤›, bilimsel çal›flmalar sayesinde cehaletin nas›l ortadan kalkabilece¤i aç›klan›r. Atatürk’ün ak›lc›l›k ve bilim konusunudaki uygulamalar›, sözlerinden örnekler verilerek aç›klan›r. Onun yapt›¤› her iflte ak›lc›l›¤› ve bilimi esas ald›¤› vurgulan›r. ✓ 13. Bilim ve teknolojinin anlam›n› ve önemini kavrayabilme Aç›klama: Bilim kavram› tan›mlanarak insanlar›n do¤ru karar vermelerinde bilimin nas›l yol gösterdi¤i, bir toplumda kalk›nma düzeyi ile bilim ve teknolojideki geliflme düzeyi aras›ndaki iliflki, bilimin bilgiyi benimseme ve onu üretme yoluyla geliflebildi¤i, teknolojinin neden bilimin ürünü oldu¤u aç›klan›r. Teknoloji ürünlerine yak›n çevreden örnekler verilerek yaflam›m›z› nas›l kolaylaflt›rd›¤› aç›klan›r. ✓ 14. Atatürk’ün bilim ve teknolojiye verdi¤i önemi kavrayabilme Aç›klama: Atatürk’ün bilim ve teknolojiye verdi¤i önem, sözlerinden örnekler verilerek aç›klan›r. Atatürk’ün “Hayatta en hakiki mürflit ilimdir.” özdeyifli aç›klan›r. Atatürk’ün her alanda yapt›¤› çal›flmalarda neden bilimi esas ald›¤› ve bilimsel çal›flmalar› örneklerle aç›klan›r.

B‹L‹M FELSEFE TEL‹F

TEKNOLOJ‹

163

Di¤er Derslerle ‹liﬂkilendirme ✓ 2. kazan›m için fen ve teknoloji dersi “Vücudumuzda Sistemler” ünitesi (1.7. kazan›mlar›), “Iﬂ›k ve Ses” ünitesi (3.4 kazan›m) ✓ 3. kazan›m için fen ve teknoloji dersi “Vücudumuzda Sistemler” ünitesi (2.7, 2.14 kazan›mlar)

Müze ile E¤itim (2. kazan›m) ➜ Teknolojik ürünlerin sergilendi¤i kurum ve kurulufllarla kiflilerin kurdu¤u özel müzelerde nesne ve drama çal›flmas› yap›labilir.

Ara Disiplinlerle ‹liﬂkilendirme

231

ELEKTRON‹K YÜZYIL

• Bilim ve teknoloji ça¤›nda önemli bir husus da telif ve patent haklar› bulunan ürünlerin yasal yoldan temin edilmesinin gereklili¤idir. Bu gereklilik çeflitli gazete ve ‹nternet haberleri ile do¤rudan verilmeye çal›fl›lm›flt›r. Burada ö¤rencilere, eme¤e sayg› ve ürünlerin yasal yoldan temini konular›yla birlikte ülkemizdeki bilimsel çal›flma ve bulufllara katk›lar›n›n olabilece¤i fark ettirilecektir. • Atatürk’ün kendi sözlerine yer verilmifl ve onun Ankara Dil ve Tarih-Co¤rafya Fakültesinin kurulmas›ndaki gayretlerinden söz edilmifltir. Bu flekilde Atatürk’ün, bilimselli¤i ve ak›lc›l›¤› verilmek istenmifltir. Bu fakültenin misyonu ve yapt›¤› hizmetler bunu somut olarak göstermektedir.

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

Ö¤renme alan›: Bilim, Teknoloji ve Toplum Ünite: Elektronik Yüzy›l Do¤rudan verilecek beceri: yarat›c›l›k Do¤rudan verilecek de¤er: çal›flkanl›k Kavramlar: Orta Ça¤, arkeoloji, arkeolojik kaz›, külliye, sivil toplum örgütü Ders süresi: 40’+ 40’ Kazan›m 1. Sosyal bilimlerdeki çal›flma ve bulgulardan hareketle sosyal bilimlerin toplum hayat›na etkisine örnekler verir. Önerilen Materyaller ve Kaynaklar Derste iflleyece¤iniz konuyla ilgili olarak gerekti¤inde afla¤›daki kaynaklar› ve materyalleri kullanabilirsiniz: ■ Çal›flma kâ¤›tlar›, ■ Kaynak kitaplar, ■ Gazete haberleri, ■ Foto¤raflar.

DERSE HAZIRLIK ● Derste iﬂleyece¤iniz konuyla ilgili genel bilgileri (kazan›m, uyar›lar, de¤er ve beceri) gözden geçiriniz. ● Derste kullanaca¤›n›z materyalleri haz›rlay›n›z. ● Derste iﬂleyece¤iniz sayfalar› inceleyiniz. ● Derste kullanmak istedi¤iniz farkl› kaynaklar› belirleyiniz.

DERS ‹ﬁLEME SÜREC‹ • Ö¤rencilerden, haz›rl›k sorusunu cevaplamalar›n› isteyerek derse giriﬂ yapabilirsiniz. • Konuyla ilgili metinleri okutabilir, sayfada yer alan görsel materyalleri inceletebilirsiniz.

7. ÜN‹TE

ÜN‹TE GENEL B‹LG‹LER‹

HASANKEYF

? ?? ?? ?etkiler? ???????? Sosyal ? bilimler, toplum hayat›m›z› nas›l ? ? ? ? ? Sosyal ? bilimler ?çok ? ? ? ? ? kapsaml› bir bilimdir. ‹çine birçok bilim dal›n› al›r. Bunlar; psikoloji, felsefe, antropoloji, arkeoloji, tarih ve co¤rafya gibi bilimlerdir. Bu bilimlerin toplum hayat›na etkilerini anlatan; tarihi, co¤rafyay› ve arkeolojiyi içeren bir çal›flma haz›rlad›m. Bu çal›flmamda baz› gazete haberlerine de yer verdim. Umuyorum ki gazete haberlerinden derledi¤im bu çal›flmayla sosyal bilimlerin hayat›m›zda ne denli etkili oldu¤unu göreceksiniz. Birçok Medeniyetin Do¤um Yeri Birçok medeniyete befliklik etmifl, pek çok ma¤aran›n bulundu¤u Batman’›n Hasankeyf ilçesinde, yer alt›ndaki tarihi gün ›fl›¤›na ç›karmak amac›yla 1985’ten bu yana yap›lan kaz›larda, farkl› dönemlere ait birçok eser bulundu. Asur ve Urartulara ait çeflitli kal›nt›lar ve Dicle Nehri k›y›s›nda, Orta Ça¤dan kalma bir sahil saray› ortaya ç›kar›ld›. Ayr›ca, Eyyubilerden kalma 6-7 küçük külliye ile bedesten, han, cami, köprü ve çini f›r›nlar› bu buluntular aras›nda. Ancak yak›n zamanda ilçeyi sular alt›nda b›rakacak olan Il›su Baraj›’n›n yap›m› gündemde. Bu yüzden Türkiye’deki birçok sivil toplum örgütü ve Avrupa ülkelerindeki çeflitli kurulufllar, Hasankeyf’in kurtar›lmas› amac›yla kampanyalar bafllatt›.

ELEKTRON‹K YÜZYIL

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

Hasankeyf’te Asur ve Urartu-

• Ö¤rencilere, Hasankeyf hakk›nda herhangi bir bilgileri olup olmad›¤›n› sorabilirsiniz.

lara ait çeﬂitli kal›nt›lar ve Dicle Nehri k›y›s›nda Orta Ça¤dan kalma bir sahil saray› ortaya ç›kar›ld›. Hasankeyf Sudan Kurtuldu

• Ö¤rencilere, medeniyet beﬂi¤inin ne anlama geldi¤ini aç›klayabilirsiniz. ➥

Baflbakan›n Batman’da “Hasankeyf’in kurtar›laca¤›na” iliflkin yapt›¤› aç›klama sevinçle karfl›land›. Aç›klama üzerine, Devlet Su ‹flleri fiube Müdürlü¤ü de Hasankeyf’in su alt›nda kalmas›na neden olacak Il›su Baraj› dosyas›n›

Uyar›lar ✓ Psikoloji, felsefe, antropoloji, arkeoloji vb. bilimlerden örnekler verilerek sosyal bilimleri oluﬂturan disiplinler fark ettirilecektir (1. kazan›m).

232

rafa kald›rd›. Baflbakan›n, “Hasankeyf sular alt›nda kalmayacak.” sözleriyle tüm tart›flmalara son noktay› koymas›, hem tarihî ilçede yaflayanlar› hem de tarihçileri çok sevindirdi. 164

Sizce, tarihçiler neden sevinmifl olabilir? Hasankeyf kaymakam›, daha önce yat›r›m için istekli olan turizmcilerin, baraj yap›m›n›n gündeme gelmesiyle isteksiz davrand›klar›n› vurgulayarak flöyle konufltu: “Batman’dan ve yöreden birçok yat›r›mc›n›n Hasankeyf’e turizm alan›nda yat›r›m yapaca¤›n› düflünüyorum. Turizm yat›r›mlar›, vatandafllar›m›z› rahatlatacak ve gelir seviyelerini art›racakt›r. ‹lçemizin gençleri art›k çal›flmak için göç etmeyeceklerdir.” Hasankeyf belediye baflkan› da baflbakan›n, y›llard›r Hasankeyfli olarak savunduklar› teze destek verdi¤ini ifade etti. Baflkan, konu hakk›nda flunlar› söyledi: “Bu geliflmeyle Hasankeyf kurtulursa k›rk y›ld›r üzerimizde bulunan ölü topra¤›n› silkeleyece¤iz.” Kaz›lar 60 Y›lda Biter Hasankeyf Gönüllüleri Derne¤i ikinci baflkan› da baraj›n alternatifi olabilece¤ine ancak, Hasankeyf’in alternatifinin bulunmad›¤›na dikkat çekerek baflbakana, duyarl›l›¤›ndan ötürü teflekkür etti. Hasankeyf’teki kaz›lar› 1985 y›l›nda bafllatan Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü ö¤retim üyesi ise yap›lan kaz› çal›flmalar› ile ilgili bilgi verdi. Hasankeyf’teki kaz›lar›n tamamlanmas› için 60 y›ll›k süreye ihtiyaç oldu¤unu ifade ederek, “Buras› Orta Asya’dan, ‹ran’dan ve Mezopotamya’dan gelen kültürlerle Bat›’dan gelen kültürlerin buluflma yeridir. Alt tabakalarda Bizans ve Roma Dönemlerine ait kal›nt›lara ulaflmay› bekliyoruz.” dedi.

ÇALIﬁMA K‹TABI 132. sayfadaki “SOSYAL B‹L‹MLER” etkinli¤ini yapt›rabilirsiniz.

Di¤er Derslerle ‹liﬂkilendirme

ELEKTRON‹K YÜZYIL

2. kazan›m için Fen ve Teknoloji Dersi “Vücudumuzda Sistemler” ünitesi (1.7. kazan›mlar›), “Iﬂ›k ve Ses” ünitesi (3.4 kazan›m) 3. kazan›m için Fen ve Teknoloji Dersi “Vücudumuzda Sistemler” ünitesi (2.7, 2.14 kazan›mlar›)

ELEKTRON‹K YÜZYIL

????????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ????????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ????????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?????????

• Ünitenin bu kazan›m›n› gerçekleﬂtirmek amac›yla haberi inceletebilir ve sosyal bilimleri vurgulayabilirsiniz.

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

Ö⁄RETMEN‹N NOTLARI

Okumuﬂ oldu¤unuz gazete haberine göre aﬂa¤›daki sorular› cevaplay›n›z.

165

233

Ö¤renme alan›: Bilim, Teknoloji ve Toplum Ünite: Elektronik Yüzy›l Do¤rudan verilecek beceri: yarat›c›l›k Do¤rudan verilecek de¤er: çal›flkanl›k Kavramalar: teknoloji, nanoteknoloji, çip, iletiflim, gen teknolojisi Ders süresi: 40’+ 40’+ 40’ Kazan›m 2. Bilimsel ve teknolojik geliflmelerin gelecekteki yaflam üzerine etkilerine iliflkin yarat›c› fikirler ileri sürer. Önerilen Materyaller ve Kaynaklar Derste iflleyece¤iniz konuyla ilgili olarak gerekti¤inde afla¤›daki kaynaklar› ve materyalleri kullanabilirsiniz: ■ Çal›flma kâ¤›tlar›, ■ Kaynak kitaplar, ■ Bilim-teknik dergileri, ■ Gazete haberleri, ■ Çeflitli teknolojik küçük cihazlar, ■ Foto¤raflar.

DERSE HAZIRLIK ● Derste iflleyece¤iniz konuyla ilgili genel bilgileri (kazan›m, uyar›lar, de¤er, beceri ve di¤er derslerle iliflkilendirme) gözden geçiriniz. ● Derste kullanaca¤›n›z materyalleri haz›rlay›n›z. ● Derste iflleyece¤iniz sayfalar› inceleyiniz. ● Derste kullanmak istedi¤iniz farkl› kaynaklar› belirleyiniz.

DERS ‹fiLEME SÜREC‹ • Ö¤rencilerden, haz›rl›k sorular›n› cevaplamalar›n› isteyerek derse girifl yapabilirsiniz. • Konuyla ilgili metinleri okutabilir, sayfada yer alan görsel materyalleri inceletebilirsiniz. • Ünitenin kazan›m›na yönelik olarak gelecekte teknolojinin hayat›m›z› nas›l etkileyece¤ini ö¤rencilerle tart›flabilirsiniz. • Teknolojinin, gelecek yaflam›m›z› olumlu ve olumsuz yönlerden etkileyece¤ini belirterek bunlar›n neler olabilece➥ ¤ini tart›flabilirsiniz.

7. ÜN‹TE

ÜN‹TE GENEL B‹LG‹LER‹

HAYATIMIZDA NELER DE⁄‹ﬁECEK?

?????????????????? ? ?? ? ? ? ? ? ?

1. Teknoloji, hayat›m›z› nas›l kolaylaﬂt›r›yor?

2. Teknoloji, hayat›m›z› kolaylaﬂt›r›rken beraberinde hangi zorluklar› getiriyor olabilir?

Arkadafllar, ben ileride büyük bir bilim adam› olmak istiyorum. fiimdiden, teknolojideki geliflmeleri araflt›r›yor, takip ediyorum. Tabiki çok çal›fl›yorum. Sizlere de bu konuda elde etti¤im bilgilerden baz›lar›n› sunmak istiyorum. Sunaca¤›m konu ilginizi çekecektir.

Bundan 30-40 y›l önce çekilen bilim kurgu filmlerinden farkl› olarak günümüzde s›radan insanlar, hatta bilim adamlar› dahi canl›lar›n garip flekilde evrimleflece¤ine art›k inanm›yorlar. Bunun yerine, geliflen teknoloji sayesinde birtak›m üstünlüklere sahip olaca¤›m›za daha çok inanmaya bafllad›lar. Çünkü hiçbirimiz bundan binlerce y›l önceki insanlardan fizik olarak farkl› de¤iliz. Ancak, farkl› olan bir fley var ki o da yaflam biçimimiz. Bilim ve teknoloji, günlük hayat›m›z›n her karesini de¤ifltirmeye bafllad›. Yak›n bir gelecekte, uçaklardan otomobillere, evlerden yollara kadar birçok yap› ve makine, teknolojinin geliflimine uyum göstererek de¤iflecek. Bunlar, enerji verimlili¤i ya da çevre dostu olmak gibi birçok özelli¤i bar›nd›ran malzemelerden imal edilecek. Tar›m›n da bu ilerleme ve geliflmelerden pay›na düfleni alaca¤› kesindir. Nanoteknoloji, biyoteknoloji ve bilgi teknolojilerinin ifl birli¤i ile tar›m ve g›da sektöründe al›nan ürün miktar› art›yor. Ayr›ca, ak›ll› ve maliyeti düflük alg›lay›c›larla tar›m ve hayvanc›l›k alan›nda verimlili¤in art›r›larak ortaya ç›kan zarar›n en aza indirilmesi hedefleniyor. Gerçek zamanl› bilgi sistemleri ve yapay malzemeler kullan›larak en iyi verimi almak için nanoölçekte üretilen araçlarla ulafl›m sektöründe güvenlik ve h›z art›r›lmaya çal›fl›l›yor. Ayn› zamanda maliyet de düflürülüyor. Tüm bu bilimsel çal›flmalar sonucunda ortaya ç›kan yenilikler, hayat›m›z›n ayr› ayr› alanlar›n› kolaylaflt›racak önemli ad›mlar›n bafllang›c› say›labilir. Bu geliflmeler sayesinde güven içinde yaflayan fertler olarak daha sa¤l›kl› olabilece¤iz. Ayr›ca, daha kaliteli ve güvenilir tar›m ürünleri tüketece¤iz. Bütün bu çabalar›n amac›; yaflam›m›z›n kalitesini ve refah›n› art›rmak olmal›d›r. Aksi takdirde bu tür bulufllar›n kötüye kullan›m› hiç de iyi sonuçlar do¤urmayabilir.

ELEKTRON‹K YÜZYIL

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

Uyar›lar ✓ fiehirleflme, ulafl›m, haberleflme, iletiflim, nükleer enerji, gen teknolojisi, nanoteknoloji ve uzay çal›flmalar› vb. konular ele al›nacakt›r (2. kazan›m).

(Bir dergi haberi, Say›: 19, s.29, 2002) (Düzenlenmiﬂtir.) 166

234

KABLOLARA ELVEDA! BLUETOOTH (BLUTUT) TEKNOLOJ‹S‹

Peki, teknolojik geliﬂmeler hayat›m›zda neleri

• Ö¤rencilerin yaﬂad›klar› mekânlarda teknolojiyi nas›l ve ne ölçüde kulland›klar›n› sorgulamalar›n› sa¤lay›n›z.

Di¤er Derslerle ‹liﬂkilendirme

de¤iﬂtirdi, neleri de¤iﬂtirecek? Ö¤renmek istiyorsan›z okumaya devam edin.

Sizce bu teknoloji, gelecekte baﬂka neleri kolaylaﬂt›rabilir?

ÇALIﬁMA K‹TABI 133. sayfadaki “‹CAT YAPIYORUZ” etkinli¤ini yapt›rabilirsiniz.

ELEKTRON‹K YÜZYIL

Yerimizden kalkmadan birçok ifli yapmam›z› sa¤layan bu teknoloji, bilgisayar firmalar›ndan tutun da beyaz eflya üreticilerine kadar birçok sektörün birlikte çal›flmas›n› sa¤layacak yeni bir ça¤ bafllat›yor. Bilgisayarlara, cep telefonlar›na, yaz›c›lara, cep bilgisayarlar›na ve daha birçok cihaza tak›lan küçük, ucuz bir radyo çipi ile art›k pek çok ifli daha kolay yapabilece¤iz. Bu çip, önceleri kablolar arac›l›¤›yla aktar›labilen bilgileri alarak onlar› özel bir frekansta alg›layabilecek baflka bir çipin bulundu¤u makineye aktar›yor. Bluetooth çipine sahip iki makine birbirine on metre kadar yaklaflt›¤›nda karfl›l›kl› iletiflime geçiyor. Yani, dizüstü bilgisayar›m›zdan gönderdi¤imiz bir dosyan›n ç›k›fl›n› di¤er odadaki yaz›c›dan alabiliyoruz. Mikrodalga f›r›n›m›z, cep telefonumuza ulaflarak bize yeme¤in piflti¤ini haber veriyor. Cep bilgisayar›m›zdaki veya cep telefonumuzdaki bilgileri, foto¤raflar› evimizdeki bilgisayara aktarabiliyoruz. Cep telefonu veya bilgisayar›m›zdan müzik dinlerken kablosuz kulakl›k kullanabiliyoruz. Gelecekte, kulland›¤›m›z birçok makine ve cihaza eklenecek olan bu teknoloji sayesinde hayat›m›z oldukça kolaylaflacak…

Müze ile E¤itim (2. kazan›m)

➜ Teknolojik ürünlerin sergilendi¤i kurum ve kurulufllarla kiflilerin kurdu¤u özel müzelerde nesne ve drama çal›flmas› yap›labilir.

Gazete Kupürlerinden Yararlanma (2. kazan›m) ✓ Gazetelerden organ nakli, kan ba¤›ﬂ›, t›p alan›ndaki yenilikler vb. ile ilgili gazete kupürleri toplanarak konuyla ilgili sunu haz›rlat›labilir.

Ö⁄RETMEN‹N NOTLARI

(Bir dergi haberi, Say›: 24, s.33, 2002) (Düzenlenmiﬂtir.)

1. H›zla de¤iflen dünyam›zda, gelecek hayat›m›z›n nas›l olaca¤›na dair neler söyleyebilirsiniz? 2. Sizce, son y›llarda, en önemli teknolojik geliflmeler hangi alanlarda olmufltur? 3. ‹leriki dönemlerde geliflmeler daha çok hangi alanlarda olacakt›r? 4. Söz edilen bu teknolojiler üzerinde, ülkemizde yap›lan çal›flmalar hakk›nda neler söyleyebilirsiniz?

167

235

ELEKTRON‹K YÜZYIL

✓ Fen ve teknoloji dersi “Vücudumuzda Sistemler” ünitesi (1.7. kazan›mlar›) 1.7. Destek ve hareket sistemine teknolojik geliﬂmelerin katk›s›na örnekler verir. ✓ Fen ve teknoloji dersi “Iﬂ›k ve Ses” ünitesi (3.4. kazan›m) 3.4. Bilim ve teknolojide sesin yans›mas› olay›ndan nas›l yararlan›ld›¤›na örnekler verir.

Kablolar› yaflam›m›zdan ç›kararak bir devrim yapan teknoloji, hayat›m›z›n her alan›na girerek ifllerimizi kolaylaflt›r›yor. Yani, dünyada yeni bir teknoloji ça¤› bafll›yor. Bu teknoloji sayesinde; cep telefonlar›n›n, bilgisayarlar›n, taray›c›lar›n, dijital kameralar›n ve çeflitli ev aletlerinin birbirleriyle iliflkileri kablosuz bir ortamda sa¤lanabiliyor.

? ?? ? ? ? ? ? ? ?????????????????? ??????????????????

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

Kazan›m 3. T›p alan›ndaki bulufl ve geliflmelerle insan hayat› ve toplumsal dayan›flma aras›ndaki iliflkiyi fark eder. Önerilen Materyaller ve Kaynaklar Derste iflleyece¤iniz konuyla ilgili olarak gerekti¤inde afla¤›daki kaynaklar› ve materyalleri kullanabilirsiniz: ■ Çal›flma kâ¤›tlar›, ■ Kaynak kitaplar, ■ Bilim-teknik dergileri, ■ Gazete haberleri, ■ Foto¤raflar, ■ Çeflitli üniversite hastanelerin ‹nternet siteleri “www.baskent-ank.edu.tr” gibi.

7. ÜN‹TE

ÜN‹TE GENEL B‹LG‹LER‹ Ö¤renme alan›: Bilim, Teknoloji ve Toplum Ünite: Elektronik Yüzy›l Do¤rudan verilecek beceri: yarat›c›l›k Do¤rudan verilecek de¤er: çal›flkanl›k Kavramlar: organ, doku, afl›lar, bulafl›c› hastal›k, salg›n hastal›k, toplumsal dayan›flma Ders süresi: 40’+ 40’

DOKTORUMUZU D‹NLEYEL‹M

?????????????????? ? ?? ? ? ? ? ? ? 1. Organ nakli konusunda neler biliyorsunuz? 2. Organ ba¤›ﬂ› nas›l yap›l›r?

Bu bölümde Murat’›n sa¤l›k oca¤›na giderek bir doktorla yapm›ﬂ oldu¤u röportaj› okuya-

caks›n›z. Benzer bir röportaj› da siz yapmaya ne dersiniz?

Unutulmamal›d›r ki ba¤›ﬂlanan her organ, kurtulan bir yaﬂamd›r. Ülkemize maddi ve manevi önemli katk›lar sa¤lamaktad›r.

DERS ‹fiLEME SÜREC‹ • Ö¤rencilerden, haz›rl›k sorular›n› cevaplamalar›n› isteyerek derse girifl yapabilirsiniz. • Konuyla ilgili metinleri okutabilir, sayfada yer alan görsel materyalleri inceletebilirsiniz. • Gazete haberlerinden ve di¤er kaynaklardan, organ ve doku ba¤›fl›n›n toplum hayat›m›z üzerindeki olumlu etkilerine ör➥ nekler verebilirsiniz.

ELEKTRON‹K YÜZYIL

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

Murat: ‹yi günler, ben Murat. Sizinle organ nakli konusunda görüflmek istedi¤imi daha önce bildirmifltim. Böyle yo¤un bir tempo içinde bana vakit ay›rd›¤›n›z için teflekkür ederim. Doktor: Merhaba Murat, rica ederim. Tan›flt›¤›m›za memnun oldum. Murat: Biliyorsunuz, organ nakli tüm insanl›k, özellikle de ülkemiz için çok önemli bir sorun. Çünkü, bu konuda toplumumuzda yeterli bilinç h enüz oluflmufl de¤il. Ben bu konu ile ilgili olarak derste arkadafllar›m› ayd›nlatmak istiyorum. Bilgilerinizi bizimle paylafl›r m›s›n›z? ‹lk olarak, organ nakli nedir? Doktor: Tedavisi mümkün olmayan hastal›klar nedeniyle organlar›m›z görev yapamayacak derecede hasar görebilir. Bu organ›n yerine, canl› veya ölmüfl bir kifliden al›nan yeni ve sa¤lam organ›n hastaya nakledilmesine organ nakli denir. Murat: Organ ba¤›fl› nedir? Doktor: Kiflinin, hayatta iken özgür iradesi ile t›bben yaflam› sona erdikten sonra doku ve organlar›n›n baflka hastalar›n tedavisi için kullan›lmas›na izin vermesine organ ba¤›fl› denir. Murat: Kimler organ ba¤›fllayabilir, ba¤›fl için yafl s›n›r› var m›?

Uyar›lar ✓ Bulafl›c› hastal›klar, salg›n hastal›klar, doku ve organ nakli, kan ba¤›fl› ve afl›lar incelenecektir (3. kazan›m).

Doktor: 2238 say›l› Organ ve Doku Al›nmas›, Saklanmas› ve Nakli Hakk›nda Kanun’da, “18 yafl›ndan büyük ve aklî dengesi yerinde olan herkes, organlar›n›n tamam›n› veya bir bölümünü ba¤›fllayabilir.” denmektedir. Ancak, beyin ölümü gerçekleflmifl 18 yafl›ndan küçüklerin organlar›n›n kullan›lmas› için ebeveynlerinin izni gereklidir. 168

236

Murat: Organ ba¤›fllayabilmek için hangi ifllemler yap›lmal›d›r? Doktor: Bir organ ba¤›fl kart›

• Ö¤rencilerden, ailelerinde organ ba¤›ﬂ›nda bulunanlar olup olmad›¤›n› ö¤renebilir; onlar› bu konuda teﬂvik edebilirsiniz.

al›p yan›n›zda taﬂ›man›z yeterlidir.

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

Organ ba¤›fl kartlar›n› hastanelerden temin edebilirsiniz. Kart temini Organ Nakli Kurulufllar› Koordinasyon Derne¤i ile temasa geçebilirsiniz. Organlar›n› ba¤›fllayan bir kiflinin, bu durumdan ailesini önceden

ELEKTRON‹K YÜZYIL

haberdar etmesinde de yarar vard›r.

ÇALIfiMA K‹TABI 134. sayfadaki “BULAfiICI HASTALIKLARI Ö⁄REN‹YORUZ” etkinli¤ini yapt›rabilirsiniz. Gazete Kupürlerinden Yararlanma (3. kazan›m) ✓ Gazetelerden organ nakli, kan ba¤›fl›, t›p alan›ndaki yenilikler vb. ile ilgili gazete kupürleri toplanarak konuyla ilgili sunu haz›rlat›labilir.

Ö⁄RETMEN‹N NOTLARI

Murat: Organlar›m›z› ba¤›fllad›ktan sonra vazgeçme hakk›m›z var m›? Doktor: Tabi ki var. Kifli, organ ba¤›fl›ndan vazgeçti¤i anda, organ ba¤›fl kart›n› tafl›maktan vazgeçmeli ve bu karar› ailesine bildirmelidir. Murat: Ülkemizde hangi organlar›n nakli yap›labilmektedir? Doktor: Ülkemizde nakli yap›lan organlar; böbrek, karaci¤er, kalp, akci¤er, pankreas, ince ba¤›rsakt›r. Murat: Verdi¤iniz bilgiler için çok teflekkür ederim. Doktor: Ben de sana çok teflekkür ederim, sevgili Murat.

?????????????????? ????? ? ? ? ? 1. Siz de organ ba¤›ﬂ›nda bulunmak ister misiniz?

2. Organ ba¤›ﬂlaman›n önemi hakk›nda neler söyleyebilirsiniz?

169

237

ELEKTRON‹K YÜZYIL

Di¤er Derslerle ‹liflkilendirme ✓ Fen ve teknoloji dersi “Vücudumuzda Sistemler” ünitesi (2.7, 2.14) 2.7. Kan ba¤›fl›n›n insan vücudu ve toplum aç›s›ndan önemini fark ederek yak›n çevresini kan ba¤›fl›nda bulunmaya yönlendirir. 2.14. Afl›, serum ve ilaçlar›n önemini belirterek bunlar› teknolojik geliflmelerle iliflkilendirir.

konusunda daha ayr›nt›l› bilgi için

Ö¤renme alan›: Bilim, Teknoloji ve Toplum Ünite: Elektronik Yüzy›l Do¤rudan verilecek beceri: yarat›c›l›k Do¤rudan verilecek de¤er: çal›flkanl›k Kavramlar: telif hakk›, patent, bandrol, fikrî ve s›nai haklar, barkod, bulufl Ders süresi: 40’+ 40’ Kazan›m 4. Telif ve patent haklar› sakl› ürünlerin yasal yollardan temin edilmesinin gereklili¤ini savunur. Önerilen Materyaller ve Kaynaklar Derste iflleyece¤iniz konuyla ilgili olarak gerekti¤inde afla¤›daki kaynaklar› ve materyalleri kullanabilirsiniz: ■ Çal›flma kâ¤›tlar›, ■ Kaynak kitaplar, ■ Gazete haberleri, ■ Foto¤raflar, ■ www.turkpatent.gov.tr, ■ www.guvenlik.iem.gov.tr.

DERSE HAZIRLIK ● Derste iflleyece¤iniz konuyla ilgili genel bilgileri (kazan›m, de¤er, beceri ve ara disiplinlerle iliflkilendirme) gözden geçiriniz. ● Derste kullanaca¤›n›z materyalleri haz›rlay›n›z. ● Derste iflleyece¤iniz sayfalar› inceleyiniz. ● Derste kullanmak istedi¤iniz farkl› kaynaklar› belirleyiniz.

KORSANLA MÜCADELE

?????????????????? ? ?? ? ? ? ? ? ?

1. Korsan kitap ve CD sat›ﬂ›n›n h›rs›zl›kla ne gibi bir iliﬂkisi olabilir?

2. Yazarlar›n ve di¤er sanatç›lar›n telif haklar›n› koruyabilmek için bizler neler yapabiliriz?

Korsan Kitap ve CD Bask›n›nda Dört Gözalt› Zeytinburnu’nda 9500 adet kitap, Üsküdar’da 17.500 adet CD ele geçirildi.

DERS ‹ﬁLEME SÜREC‹ • Ö¤rencilerden, haz›rl›k sorular›n› cevaplamalar›n› isteyerek derse giriﬂ yapabilirsiniz. • Konuyla ilgili metinleri okutabilir, sayfada yer alan görsel materyalleri inceletebilirsiniz. • Ö¤rencilere, sat›n ald›klar› kitap, dergi, kaset, CD vb. ihtiyaçlar›n› hangi yollardan temin ettiklerini sorabilirsiniz. Bu tür ihtiyaçlar›n› yasal yollardan temin etmeleri gerekti¤ini vurgulayabilirsiniz.

Zeytinburnu’nda, bir matbaaya düzenlenen operasyonda, 9500 adet korsan kitap ele geçirildi. Çiftehavuzlar Mahallesi’ndeki Sema Sanayi Sitesi’nde bulunan bir matbaada korsan kitap bas›ld›¤› ihbar› üzerine yap›lan bask›nda, korsan bas›lan ve ciltlenmek üzere olan çeflitli kitaplardan 9500 adet ele geçirildi. Ruhsats›z çal›flt›¤› belirlenen matbaada ele geçirilen kitaplar, iki kamyona yüklenerek ‹stanbul Valili¤i ‹l Denetleme Kuruluna teslim edildi. Üsküdar Hâkimiyet-i Millîye Caddesi ve Do¤anc›lar Caddesi’ndeki üç ayr› ifl yerinde de polis ekiplerince arama yap›ld›. Bu aramalarda 17.500 adet korsan CD bulundu. Her iki bask›nla ba¤lant›l› olarak dört kiflinin gözalt›na al›nd›¤› ve haklar›nda yasal ifllem yap›ld›¤› bildirildi. Emniyet yetkilileri, son operasyonlarla birlikte 2005 y›l› içinde korsan bas›lm›fl toplam 34.000 adet kitap ele geçirildi¤ini kaydetti.

• Ö¤rencilere, korsan yolla elde edilen bir eserin, eser sahibini zarara u¤rata- ➥

Ara Disiplinlerle ‹liflkilendirme ✓ ‹nsan Haklar› ve Vatandafll›k (4-8) 8. Kitap, kaset, CD gibi materyalleri yasalara uygun bir flekilde üreten ve satan yerlerden almaya özen gösterir.

238

7. ÜN‹TE

ÜN‹TE GENEL B‹LG‹LER‹

ELEKTRON‹K YÜZYIL

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

Korsan› Yakalayanlara Para Ödülü TBMM’de önceki gün siyasilerle görüflen sanatç›lar, baflbakandan korsanla mücadele sözü ald›lar. Kültür ve Turizm Bakanl›¤› da 5846 say›l› yasada de¤ifliklik yapmak üzere kollar› s›vad›. Taslakta, polis ve valilikler taraf›ndan görevlendirilen korsanla mücadele edecek denetim personeline, büyük çapta korsan materyalleri yakalamas› durumunda “para ödülü” öngörülüyor. 170

Kültür ve Turizm Bakanl›¤› Telif Haklar› Genel Müdürlü¤ü taraf›ndan korsanla mücadeleyle ilgili, mevcut yasadaki uygulama yetersizliklerini gidermek amac›yla taslak haz›rland›¤› bildirildi. Ayr›ca, uyuﬂturucu madde kaçakç›l›¤›na darbe vuracak operasyonlar› teﬂvik etmek için emniyet güçlerine ikramiye verildi¤ini belirtildi. Bu nedenle memur katsay›s›na ba¤l› olarak büyük çapta korsan ürün yakalayan personelin de ödüllendirilmesinin planlanlad›¤› kaydedildi. Bunun mevcut katsay›yla hesapland›¤›nda, 200 TL’lik nakdî

ca¤›n› belirtebilir ve bu zararlar›n neler olabilece¤ini tart›ﬂabilirsiniz. Örne¤in, elde edece¤iniz istatistiki bir veriye göre, eserin korsan yoldan temini nedeniyle sahibinin maddi kayb›n› ifade edebilirsiniz.

ÇALIﬁMA K‹TABI 135. sayfadaki “TÜRK PATENT ENST‹TÜSÜNÜ TANIYALIM” etkinli¤ini yapt›rabilirsiniz.

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

• Telif ve patent hakk› bulunan bir eserin yasal yollardan temininin, ülkemizdeki bilimsel çal›flmalar›n geliflmesine ne tür katk›lar sa¤layaca¤›n› tart›flabilirsiniz.

ödül anlam›na geldi¤i belirtildi. Bir ‹nternet haberi, 16/11/2005 (Düzenlenmiﬂtir.)

Araba çalmak suçtur, çanta çalmak suçtur, cep telefonu çalmak suçtur! KORSANLIK DA B‹R SUÇTUR. SUÇA ORTAK OLMAYALIM!

ELEKTRON‹K YÜZYIL

Patent Patent, bir buluflun veya o buluflu uygulama alan›nda kullanma hakk›n›n bir kimseye ait oldu¤unu gösteren belgeye denir. Bir buluflun patent belgesi verilerek korunmas› için yeni olmas› ve o buluflun, bilinen eski durumuna göre afl›ld›¤›n›n kabul edilmesi gerekir. Bulufl niteli¤i olmad›¤› için patent belgesi verilmeyen durumlar flunlard›r: a. Keflifler, bilimsel teoriler, matematik metotlar›, b. Edebiyat ve sanat eserleri, bilimsel eserler, estetik niteli¤i olan çal›flmalar, bilgisayar yaz›l›mlar›, c. Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulmas› ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulunmayan usuller, ç. ‹nsan ve hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usülleri ile insan ve hayvan vücudu ile ilgili teflhis usulleri.

ELEKTRON‹K YÜZYIL

Ö⁄RETMEN‹N NOTLARI

Bilgi Notu

Bilgi Notu 5 Soruda Bandrol Bandrol nedir? Bas›l› yay›na yap›flt›r›lan, sökülmesi hâlinde parçalanarak yap›flt›r›ld›¤› malzemenin özelli¤ini kaybettiren nitelikte bir etikettir. Bandrol nas›l al›nacak? Kültür Bakanl›¤› ile her ildeki ‹l Kültür Müdürlüklerinden temin edilebilecek. Ek maliyet getirecek mi? Cüzi fiyatla sat›lacak olan bandrol, maliyeti art›rmayacak. Bandrolle korsanl›¤›n önüne geçilebilecek mi? Bandrolün tek bafl›na yeterli olamayaca¤› ifade ediliyor. Toplumun bilinçlendirilmesi gerekiyor. Bandrol almayana ne yap›lacak? Hak sahiplerinin baflvurusu üzerine savc›l›k yasal olmayan nüshalar› toplatacak. Bu fiili iflleyenlere, üç aydan bir y›la kadar hapis ve de¤iflen tutarlarda para cezas› uygulanacak.

171

239

Ö¤renme alan›: Bilim, Teknoloji ve Toplum Ünite: Elektronik Yüzy›l Do¤rudan verilecek beceri: yarat›c›l›k Do¤rudan verilecek de¤er: çal›flkanl›k Kavramlar: ilim, bilim, fen, medeniyet, ihtisas, yüksek lisans, doktora Ders süresi: 40’+ 40’+40’ Kazan›m 5. Uygulama ve eserlerinden yola ç›karak Atatürk’ün ak›lc›l›¤a ve bilime verdi¤i önemi fark eder. Önerilen Materyaller ve Kaynaklar Derste iflleyece¤iniz konuyla ilgili olarak gerekti¤inde afla¤›daki kaynaklar› ve materyalleri kullanabilirsiniz: ■ Çal›flma kâ¤›tlar›, ■ Kaynak kitaplar, ■ www.ankara.edu.tr, ■ Dil ve Tarih Co¤rafya Fakültesinin Elli Y›ll›k Tarihi, Ankara, 1986, ■ Foto¤raflar.

DERSE HAZIRLIK ● Derste iﬂleyece¤iniz konuyla ilgili genel bilgileri (kazan›m, Atatürkçülükle ilgili konular, de¤er ve beceri) gözden geçiriniz. ● Derste kullanaca¤›n›z materyalleri haz›rlay›n›z. ● Derste iﬂleyece¤iniz sayfalar› inceleyiniz. ● Derste kullanmak istedi¤iniz farkl› kaynaklar› belirleyiniz.

DERS ‹fiLEME SÜREC‹ • Ö¤rencilerden, haz›rl›k sorular›n› cevaplamalar›n› isteyerek derse girifl yapabilirsiniz. • Konuyla ilgili metinleri okutabilir, sayfada yer alan görsel materyalleri inceletebilirsiniz. • Okulunuzda tarih, co¤rafya ve edebiyat ö¤retmenlerinden, DTCF’den mezun olanlar varsa, s›n›fa davet ederek ö¤rencilerle görüfltürebilirsiniz. Bu flekilde, fakültenin ifllevi ve Atatürk’ün bilime verdi¤i önemle iliflkisi hakk›nda bilgi verdirebilirsiniz. • Ö¤rencilere, Atatürk Döneminde yurt d›fl›na e¤itim için gönderilen ö¤rencilerin hayatlar› ve bilime katk›lar›yla ilgili bir araflt›rma ödevi verebilirsiniz. Ödevin s›n›fta sunumunu yapt›rarak ö¤rencileri de¤erlendirebilirsiniz. • Atatürk’ün havac›l›kla ilgili yapt›¤› çal›flmalardan söz ederek onun (Kayseri Teyyare Fabrikas› gibi) bilim ve teknolojiye verdi¤i önemi belirtebilirsiniz.

7. ÜN‹TE

ÜN‹TE GENEL B‹LG‹LER‹

ATATÜRK VE B‹L‹M

?????????????????? ? ?? ? ? ? ? ? ? 1. Atatürk niçin bilime önem vermiﬂtir?

2. Atatürk’ün bilimsel hayat›m›za katk›lar› neler olmuﬂtur?

ATATÜRK’ÜN SÖZLER‹NDE B‹L‹M

“Bir millet, savafl meydanlar›nda ne kadar parlak zaferler elde ederse etsin, o zaferlerin kal›c› sonuçlar vermesi ancak irfan ordusuyla mümkündür.” “Yükselmifl, ilerlemifl, medeni bir millet olarak medeniyet düzeyinin üzerinde yaflayaca¤›z. Bu hayat ancak ilim ve fenle olur. ‹lim ve fen için kay›t ve flart yoktur.”

ELEKTRON‹K YÜZYIL

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

“Bu millet ve memleket, ilme ve irfana çok muhtaç; e¤itim ve ö¤retim görmek için, ilim ve fen almak için Avrupa’ya, Amerika’ya ve her tarafa çocuklar›m›z› göndermeye mecburuz. ‹lim, fen ve ihtisas nerede varsa, sanat nerede varsa gidip ö¤renmeye mecburuz. Çok çal›flmaya mecburuz. Çal›flmak demek ise bofluna yorulmak, terlemek de¤ildir. Zaman›n gereklerine göre bilim, teknik ve her türlü medeni bulufllardan azami derecede yararlanmak zorunludur.” “Ordular›m›z›n kazand›¤› zafer, sizin ve sizin ordular›n›z›n zaferi için yaln›z zemin haz›rlad›... Gerçek zaferi siz kazanacak, siz sürdüreceksiniz ve behemehâl muvaffak olacaks›n›z.” “Hiçbir zaman hat›r›n›zdan ç›kmas›n ki cumhuriyet sizden fikri hür, vicdan› hür, irfan› hür nesiller istiyor.” “Mektebin verece¤i ilim ve fen sayesindedir ki Türk milleti, Türk sanat›, iktisadiyati, Türk fliir ve edebiyat›, bütün bedayiyle inkiflaf eder.” 172

240

Atatürk’ün Bilime Verdi¤i Önemin Göstergesi: Dil ve Tarih-Co¤rafya Fakültesi Ankara Üniversitesinin fakülte olarak ku-

ÇALIﬁMA K‹TABI 136. sayfadaki “B‹R BASKETÇ‹N‹N B‹L‹NMEYEN TAR‹H‹” etkinli¤ini yapt›rabilirsiniz. 138. sayfadaki “ATATÜRK VE B‹L‹M” etkinli¤ini yapt›rabilirsiniz.

rulan ilk yüksek ö¤retim

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

Co¤rafya Fakültesidir. Bu fakülte, ad›n› büyük önderimizin koydu¤u ve özel bir misyon yükledi¤i bir bilim merkezidir. Mustafa Kemal Atatürk, bu fakültenin kurulmas›n› önerirken ça¤daﬂ Türkiye’nin

yapaca¤›

ELEKTRON‹K YÜZYIL

mî Gazete’de yay›mlanm›flt›r. 1935-1940 y›llar› aras›nda Evkaf Apartman›’nda faaliyetini sürdüren fakültenin bugünkü binas›n›n plan›, ünlü Alman mimar› Bruno Taut (Buruno Taut) taraf›ndan çizilmifltir. 1936 y›l›nda yüz doksan befl ö¤renci ile ö¤retime bafllayan Dil ve Tarih-Co¤rafya Fakültesi, 13 Haziran 1946’ya kadar Millî E¤itim Bakanl›¤›na ba¤l› olarak faaliyet göstermifl, bu tarihten itibaren 4936 say›l› Üniversiteler Kanunu ile Ankara Üniversitesi-

Atatürkçülükle ‹lgili Konular (5-12, 13, 14) ✓ 12. Atatürk’ün ak›lc›l›¤a ve bilime verdi¤i önem Aç›klama: Mutlu yaflamak için neden cehaleti yoketmek gerekti¤i, bilimin neden her konuda insan hayat›na yön vermesi gerekti¤i, bilimde ilerleme olmadan kalk›nma ve geliflme olamayaca¤›, bilimsel çal›flmalar sayesinde cehaletin nas›l ortadan kalkabilece¤i aç›klan›r. Atatürk’ün ak›lc›l›k ve bilim konusunudaki uygulamalar›, sözlerinden örnekler verilerek aç›klan›r. Onun yapt›¤› her iflte ak›lc›l›¤› ve bilimi esas ald›¤› vurgulan›r. ✓ 13. Bilim ve teknolojinin anlam›n› ve önemini kavrayabilme Aç›klama: Bilim kavram› tan›mlanarak insanlar›n do¤ru karar vermelerinde bilimin nas›l yol gösterdi¤i, bir toplumda kalk›nma düzeyi ile bilim ve teknolojideki geliflme düzeyi aras›ndaki iliflki, bilimin bilgiyi benimseme ve onu üretme yoluyla geliflebildi¤i, teknolojinin neden bilimin ürünü oldu¤u aç›klan›r. Teknoloji ürünlerine yak›n çevreden örnekler verilerek yaflam›m›z› nas›l kolaylaflt›rd›¤› aç›klan›r. ✓ 14. Atatürk’ün bilim ve teknolojiye verdi¤i önemi kavrayabilme Aç›klama: Atatürk’ün bilim ve teknolojiye verdi¤i önem, sözlerinden örnekler verilerek aç›klan›r. Atatürk’ün “Hayatta en hakiki mürflit ilimdir.” özdeyifli aç›klan›r. Atatürk’ün her alanda yapt›¤› çal›flmalarda neden bilimi esas ald›¤› ve bilimsel çal›flmalar› örneklerle aç›klan›r.

nin bünyesine dâhil olmuﬂtur. Günümüzde Dil ve TarihCo¤rafya Fakültesi, Türk ve Tür-

Ö⁄RETMEN‹N NOTLARI

kiye tarihinin incelenmesine kaynakl›k edecek olan Sümerceden Hititçeye, Latinceden Yunancaya, antik Do¤u ve Bat› dillerine iliflkin e¤itim vermektedir. Bunlar›n yan› s›ra; co¤rafya, felsefe, psikoloji, sosyoloji, antropoloji gibi çeflitli sosyal bilimlerin farkl› alanlar›nda da e¤itim veren bir bilim kurumudur. Fakültede hem temel kaynaklara inen hem de ça¤dafl dünyaya ayak uydurmay› hedefleyen 18 bölüm ve 79 ana bilim dal› faaliyet göstermektedir. 385 ö¤retim üyesi -yüksek lisans ve doktora da dâhil olmak üzere- ifllevsel, dengeli, esnek bir e¤itim-ö¤retim program› içinde çal›flmalar›n› yürütmektedir. 173

241

ELEKTRON‹K YÜZYIL

kurumu Dil ve Tarih-

Ö¤renme alan›: Bilim, Teknoloji ve Toplum Ünite: Elektronik Yüzy›l Do¤rudan verilecek beceri: yarat›c›l›k Do¤rudan verilecek de¤er: çal›ﬂkanl›k

7. ÜN‹TE

ÜN‹TE GENEL B‹LG‹LER‹

DERS ‹ﬁLEME SÜREC‹ • Ö¤rencilere “Hayal H›rs›z›” metnini okutabilir, sayfada yer alan görsel ma➥ teryalleri inceletebilirsiniz.

Ö⁄RETMEN‹N NOTLARI

HAYAL HIRSIZI

ELEKTRON‹K YÜZYIL

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

O çiftlik senin, bu çiftlik benim gezen, yar›fltan yar›fla koflarak atlar› e¤itmeye çal›flan gezgin bir at terbiyecisinin o¤luydu. Babas›n›n ifli nedeniyle s›k s›k okul de¤ifltirmek zorunda kalm›flt›. fiimdi de yeni bir okula bafllam›flt›. Ö¤retmen, gelece¤e dair hayallerini anlatacaklar› bir kompozisyon yazmalar›n› söylemiflti. Yazacaklar› kompozisyonun en az iki sayfa olmas› gerekiyordu, ama at terbiyecisinin o¤lu tam yedi sayfal›k bir ödev verdi ö¤retmene. Gelecekle ilgili hayallerini en küçük ayr›nt›s›na kadar anlatm›flt› bu sayfalarda. Bir at çiftli¤inin olmas›n› istiyordu. ‹ki yüz dönümlük çiftli¤in krokisine, bin metre karelik evinin plan›n› bile eklemiflti. Binalar›, ah›rlar›, koflu yollar›n›… Her fleyin yeri belliydi. Bu ödev, tek kelimeyle onun rüyas›n›, duygular›n›n sesini dile getiriyordu. Sab›rs›zl›kla geçen iki günün ard›ndan, ö¤retmen ödevlerini geri da¤›tt› onlara. At terbiyecisinin o¤lunun ödevine k›rm›z› kalemle kocaman bir s›f›r yazm›flt›. Bir de not vard›: “Dersten sonra beni gör.” Çocuk, gözyafllar›n› içine ak›tt› ve dersin bitimini bekledi. Ö¤retmenin yan›na görüflmek için geldi¤inde hemen sordu: “Ö¤retmenim, neden s›f›r verdiniz ödevime?” Ö¤retmen, “Bak çocu¤um...” diye girdi söze. “Anlatt›klar›n ham hayalden baflka bir fley de¤il. Ben sizden gelecekle ilgili gerçekçi hayallerinizi anlatman›z› istemifltim.” “Ama…” “Gerçekçi ol! Baban gezgin bir iflte çal›fl›yor ve maddi durumunuz malum. At çiftli¤i kurmak kolay ifl mi san›yorsun? ‹ki yüz dönümlük araziye bin metre karelik ev yapmak, orada yetifltirilecek atlar› sat›n almak… Lütfen kabul et, bunlar› yapman imkâns›z!” Çocuk, kalbi k›r›k bir hâlde boynunu büktü. Onun konuflmas›na bile izin vermeyen ö¤retmeni, konuflmaya son noktay› koydu: 174

242

“Ödevini, gerçekçi bir flekilde yeniden yazman› istiyorum. O zaman, ben de verdi¤im notu gözden geçirece¤im.” Çocuk evine döndü ve uzun uzun düflündü. Babas›yla konufltu, onun da fikrini ald›. “O¤lum!” dedi babas›. “Bu senin hayat›n ve senin hayallerin. Karar› sen vermelisin.” Çocuk bir hafta düflündükten sonra ödevini hiç de¤ifltirmeden, ayn› hâliyle verdi. Üzerine de flöyle bir not ilifltirdi: “Siz verdi¤iniz notu de¤ifltirmeyin, ben de hayallerimi...” Aradan y›llar geçti. O günün ortaokul ö¤rencisi, flimdi iki yüz dönümlük arazideki bin metre karelik evinde oturuyordu. Y›llar önce yazd›¤› o ödev, flöminenin üzerinde çerçevelenmifl olarak as›l›. Emeklili¤ine çok az kalm›fl olan yafll› ö¤retmeni, bir gün ö¤rencilerini onun çiftli¤ine geziye getirdi. Günün sonunda, çiftlikten ayr›l›rken eski ö¤rencisine yaklaflt›: “Sana art›k itiraf edebilirim.” dedi. “Senin ö¤retmenin oldu¤um s›ralar, kelimenin tam anlam›yla bir hayal h›rs›z›yd›m. Pek çok ö¤rencimin hayallerini ellerinden ald›m. Ama sen s›f›r alma pahas›na hayalinden vazgeçmeyerek beni suç ifllemekten kurtard›n. Teflekkür ederim!”

• Daha sonra ö¤rencilerden, metnin sonundaki sorular› cevaplamalar›n› isteyebilirsiniz.

ÇALIﬁMA K‹TABI 139. sayfadaki “BULMACA ÇÖZEL‹M” etkinli¤ini yapt›rabilirsiniz. 140. sayfadaki “ÜN‹TEM‹Z‹N KAVRAMLARINI Ö⁄RENEL‹M” etkinli¤ini yapt›rabilirsiniz.

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

Ö⁄RETMEN‹N NOTLARI

ELEKTRON‹K YÜZYIL

ﬁahin ERﬁAH‹N Ö¤renci, Ö¤retmen Öyküleri

??????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ???????? ? ?????????????????? ?????????????????? Aﬂa¤›daki sorular› hikâyeye göre cevaplay›n›z. 1. Hikâyenin ana düﬂüncesi nedir?

2. Siz de hayat›n›zda buna benzer bir olay yaﬂad›n›z m›? Anlat›n›z.

3. Hikâyenin kahraman›n›n yerinde siz olsayd›n›z, böyle cesur davranabilir miydiniz?

4. Ö¤retmenin içinde bulundu¤u flartlar› düflündü¤ünüzde, tamamen yanl›fl yapt›¤›n› söyleyebilir misiniz? Neden?

5. Sizce, insanlar›n bütün hayallerini gerçekleﬂtirebilme olas›l›¤› var m›d›r? Nas›l?

175

243

ÜN‹TE GENEL B‹LG‹LER‹ Ö¤renme alan›: Bilim, Teknoloji ve Toplum Ünite: Elektronik Yüzy›l Do¤rudan verilecek beceri: yarat›c›l›k Do¤rudan verilecek de¤er: çal›ﬂkanl›k

DERS ‹fiLEME SÜREC‹ • Bu üniteyle ilgili olarak 5 do¤ru-yanl›fl, 5 efllefltirme, 10 çoktan seçmeli ve 10 adet de aç›k uçlu olmak üzere toplam 30 adet de¤erlendirme sorusuna yer verilmifltir.

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

ÜN‹TEM‹Z‹ DE⁄ERLEND‹REL‹M

1. Teknolojik geliﬂmeler giderek yavaﬂlamaktad›r. ( )

• “Ünitemizi De¤erlendirelim” baﬂl›¤› alt›nda verilen soru gruplar›n› ö¤rencilere yapt›rabilirsiniz.

2. T›p alan›ndaki teknolojik geliflmeler toplumsal birli¤imizi güçlendirir. ( ) 3. Atatürk, bilimin geliflmesi için çok çal›flm›flt›r. ( ) 4. Al›m gücümüz az oldu¤unda daha ucuz sat›lan korsan kitaplar› sat›n alabiliriz.( ) 5. Teknoloji, çok çal›flmakla geliflir. ( )

Ö⁄RETMEN‹N NOTLARI

ELEKTRON‹K YÜZYIL

Afla¤›daki cümlelerden do¤ru olana (D), yanl›fl olana (Y) iflareti koyunuz.

Afla¤›daki cümleleri kavramlarla efllefltiriniz.

1. Teknolojik ürünler hayat›m›z› kolaylaﬂt›r›yor.

Nükleer silahlar

2. Teknolojinin zararl› geliﬂmelerinden de söz edebiliriz.

Harf ‹nk›lab› Cep telefonu

3. Atatürk, bilimde de ça¤dafllaflmay› savunmufltur.

Korsan yay›nc›l›k

ELEKTRON‹K YÜZYIL

4. Al›ﬂveriﬂlerimizde kanun ve kurallara uymal›y›z. 5. T›p teknolojisi bizleri birbirimize daha çok ba¤lamaktad›r.

Organ nakli

Aﬂa¤›daki sorular›n do¤ru cevaplar›n› iﬂaretleyiniz.

1. Sizce, sosyal bilimlere ilgisi olan birinin aﬂa¤›daki alanlardan hangisini tercih etmesi di¤erlerine göre daha uygundur? A) Matematik

B) Co¤rafya

C) Fizik

D) T›p

2. Fiziki ve sosyal olarak ikiye ayr›lan antropoloji, aﬂa¤›dakilerden hangisi ile do¤rudan ilgilenir? A) Hukuk

B) Ticaret

C) ‹nsan

D) Toplum

3. Hangisi nanoteknolojinin tar›m sektörüne uyarlanmas›n›n sonucu olabilir? A) Zararl› g›da çeﬂitleri artar.

B) Verimlilik art›r›labilir.

C) Hava kirlili¤i artar.

D) Verimlilik düﬂer.

4. Ülkemizde t›p alan›nda hangisi yap›labilmektedir?

176

244

A) Kalp nakli

B) Yüz nakli

C) Beyin nakli

D) Hayvan klonlama

5. Aﬂa¤›dakilerden hangisi, bulaﬂ›c› hastal›klar s›n›f›na girer? A) Grip

B) Ülser

C) Kanser

D) Baﬂ a¤r›s›

6. Ülkemizde telif hakk› 1951 y›l›nda ç›kar›lan Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile ilk defa yürürlü¤e girmifltir. Sonraki y›llarda da çeflitli düzenlemeler yap›lm›flt›r. Afla¤›dakilerden hangisinin telif haklar›n›n ilkelerine uygun bir ifade oldu¤u söylenemez? A) Eser sahibinin haklar›n›n korunmas› B) Eserle ilgili yasal ve toplumsal yapt›r›mlar

CEVAP ANAHTARI A 1. 2. 3. 4. 5.

Y D D Y D

B 1. 2. 3. 4. 5.

Cep telefonu Nükleer silahlar Harf ink›lab› Korsan yay›nc›l›k Organ nakli

C) Eser sahibinden gerekli izin al›nmadan yay›nc›lar›n istedi¤i eseri yay›nlamas›

ÇALIﬁMA K‹TABI 142. sayfadaki “ELEKTRON‹K YÜZYIL ÜN‹TES‹NDE Ö⁄REND‹KLER‹M” etkinli¤ini yapt›rabilirsiniz. 143. sayfadaki “ÖZ DE⁄ERLEND‹RME FORMU”nu ve 144. sayfadaki “GRUP ÖZ DE⁄ERLEND‹RME FORMU”nu doldurtabilirsiniz.

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

D) Kamunun eserden yararlanmas›n›n sa¤lanmas›

A) Buluﬂ sahibinin ödüllendirilmesi

B) Teknik bilginin yayg›nlaﬂt›r›lmas›

C) Buluﬂ faaliyetlerinin özendirilmesi

D) ‹nsanlara okuma al›ﬂkanl›¤› kazand›r›lmas›

8. Korsan yay›nc› kimdir? A) Bilimsel bir eseri izinsiz olarak ç›kar› için kullanan kiﬂi

Ö⁄RETMEN‹N NOTLARI

ELEKTRON‹K YÜZYIL

7. Aﬂa¤›dakilerden hangisi, patentin verilme amaçlar›ndan birisi olamaz?

ELEKTRON‹K YÜZYIL

B) Gemilere sald›ran haydut C) Yol kesici, eﬂk›ya D) Tüccar 9. Aﬂa¤›dakilerden hangisi, Atatürk’ün bilime verdi¤i önemin eseridir? A) Devletçilik ilkesinin benimsenmesi

B) Medeni Kanun’un kabulü

C) Türk Tarih Kurumunun kurulmas›

D) Laiklik ilkesinin benimsenmesi

10. Hangisi Dil ve Tarih-Co¤rafya Fakültesinin kuruluﬂ amaçlar›ndan biri de¤ildir? A) Türk dilini araﬂt›rmak

B) Türk tarihini araﬂt›rmak

C) Türk kültürünü araﬂt›rmak

D) Türk ekonomisini araﬂt›rmak

Aﬂa¤›daki sorular› cevaplay›n›z.

1. Sosyal bilimlerin toplumsal yaflam›m›za etkileri nelerdir? 2. Sosyal bilimler hangileridir? 3. Toplumsal veya kiflisel ihtiyaçlar›m›zla teknolojik geliflmeler aras›nda nas›l bir ba¤ vard›r?

C 1. B 2. C 3. B 4. A 5. A 6. C 7. D 8. A 9. C 10. D

4. Teknolojik geliﬂmelerin olumsuz yönleri hakk›nda neler söyleyebilirsiniz? 5. Günümüzde teknoloji ürünlerinden yaralanmadan yaﬂayabilir miyiz? Neden?

6. Sizce, gelecekte hayat›m›z› kolaylaflt›r›c› ne gibi geliflmeler olabilir? 7. T›p alan›ndaki geliflmelerle toplumsal dayan›flma aras›nda ne gibi iliflkiler vard›r?

Ö¤rencilerin cevaplar›

8. Telif ve patent hakk› ne demektir? 9. Korsan yay›nc›l›kla mücadelede neler yap›labilir? 10. Atatürk’ün bilime verdi¤i önem konusunda neler söyleyebilirsiniz?

177

245

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

7. ÜN‹TE

Ö⁄RENC‹ ÇALIfiMA K‹TABI SAYFALARI ‹CAT YAPIYORUZ Her geçen gün ihtiyaçlar›m›z artmakta veya de¤iflmektedir. ‹htiyaçlar›m›z› karfl›lamaya yönelik birçok çal›flma ve icat yap›lmakta, yani teknoloji h›zla ilerlemektedir. “‹catlar ihtiyaçlardan do¤ar.” düflüncesiyle sizler de bu bölümde; ➟ ‹htiyaçlar›n›zdan birkaç›n› noktal› yerlere s›ralay›n›z. ➟ Bu ihtiyaçlar›n›z› gidermek için çözüm yollar› öneriniz.

➟

..............................................................................................................

ELEKTRON‹K YÜZYIL

Herhangi bir ihtiyac›m›z› karﬂ›lamak amac›yla bir icat tasarlay›p, tasarlad›¤›n›z icad›n bir resmini aﬂa¤›daki alana çiziniz.

7. ÜN‹TE

ELEKTRON‹K YÜZYIL

SOSYAL B‹L‹MLER ■ Aﬂa¤›daki resimlerin hangi sosyal bilimlerle iliﬂkili oldu¤unu bulunuz. O bilimlerle ilgili ‹nternet’ ten ve kütüphanelerden bilgi toplay›n›z.

131

....................................................................................................

ELEKTRON‹K YÜZYIL

....................................................................................................

.................................... bilimi Bu bilim, ............................................................ ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... 132

246

133

BULAfiICI HASTALIKLARI Ö⁄REN‹YORUZ Yak›n›n›zda bulunan hastane veya sa¤l›k oca¤›nda görev yapan herhangi bir doktorla "bulafl›c› hastal›klar" ve "salg›n hastal›klar" ile ilgili bir röportaj yap›n›z. Röportaj s›ras›nda afla¤›daki örnek sorular› kullanabilir, bunlara kendi sorular›n›z› da ekleyebilirsiniz. Not: Bu çal›flman›z› tamamlad›ktan sonra, geliflim dosyan›za koymay› unutmay›n›z. Ayr›ca, bu çal›flman›zda ö¤rendi¤iniz bilgilerin bir özetini de afla¤›daki noktal› yerlere yaz›n›z.

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

B‹R BASKETÇ‹N‹N B‹L‹NMEYEN TAR‹H‹ ■

Aﬂa¤›daki metni okuyunuz. Sorular› metni dikkate alarak cevaplay›n›z.

RÖPORTAJ SORULARI 1. Bulafl›c› hastal›k nedir? 2. Bulafl›c› hastal›klara neden olan mikroplar› nas›l s›n›fland›rabiliriz? 3. Belli bafll› bulafl›c› hastal›klar hangileridir? 4. Sinir sistemini etkileyen bulafl›c› hastal›klar hakk›nda bilgi verir misiniz? 5. Bu hastal›klara karfl› vücudumuzun savunma sistemi nas›l çal›fl›r? 6. Hayvanlardan insanlara geçen bulafl›c› hastal›klar hangileridir? 7. Son y›llarda tüm dünyay› tehdit eden "Kufl Gribi" hastal›¤›n›n, hayvanlardan insanlara bulaflma ihtimali yüksek midir?

...............................................................................................................

ELEKTRON‹K YÜZYIL

Ortaokul ö¤rencisi, surat› as›k bir hâlde eve geldi. Çantas›n› yere f›rlatt›, yukar› odas›na koflup kendini yata¤a att› ve a¤lamaya bafllad›. En büyük rüyas›n› gerçeklefltirememiflti. Okulun basketbol tak›m›na girmek için elinden geleni yapm›fl, ama baflaramam›flt›. Annesi sessizce odaya girdi ve flefkatle ne oldu¤unu sordu. "Tak›ma giremedim." dedi delikanl›. "Bana, sen daha küçüksün." dediler. Annesi o¤lunun yan›na oturdu, kolunu boynuna dolay›p flöyle dedi: "Yavrum, önemli olan, tak›ma giremeyecek kadar küçük olman de¤il, içindeki basketbolcunun ne kadar büyük oldu¤u." Annesi bunu söyleyip odadan ç›kt›ktan sonra, minik delikanl› yata¤›ndan do¤ruldu. Kendisini her zamankinden güçlü hissediyordu. Evet, belki küçüktü, ama içindeki basketbolcu çok büyüktü! Ertesi sabah erkenden antrenmanlara gitti. Her gün, her hafta, her ay… Hep annesinin söyledikleri yank›land› zihninde. Günler geçtikçe hem içindeki basketbolcu hem de azmi büyüdü. Ertesi sene, tak›m seçmeleri yine yap›ld›. Bu defa, minik delikanl›n›n içindeki büyük basketbolcu kendisini yeterince gösteriyordu. Tak›m›n hocas› ondan çok etkilendi ve onu tak›ma ald›. Sonraki senelerde, tak›mdaki yerini hep korudu. Hep daha iyiye gitti, geliflti.

7. ÜN‹TE

TÜRK PATENT ENST‹TÜSÜNÜ TANIYALIM

...................................................................................................................

‹nternet ’ten, Türk Patent Enstitüsünün sitesine girerek bu enstitü ve çal›ﬂmalar›yla ilgili bilgi toplay›n›z.

‹nternet adresi: www.turkpatent.gov.tr/

134

ELEKTRON‹K YÜZYIL

...................................................................................................................

ELEKTRON‹K YÜZYIL

136

........................................................................................................................... ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................

135

247

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

BULMACA ÇÖZEL‹M ■

➟

Çok geçmeden d›flar›dan teklifler gelmeye bafllad›. Önce amatör tak›mlarda oynad›. Sonra baflar› merdivenini üçer befler t›rmand›. Ve tüm dünya, bir zamanlar okul tak›m›na bile giremeyen Michael Jordan (Mayk›l Cord›n)’› basketbol tarihinin en baflar›l› oyuncular›ndan birisi olarak tan›d›…

Aﬂa¤›daki kavramlar› -örnekteki gibi- tablodan bularak iﬂaretleyiniz.

telif

➟

tarih

➟

ekonomi

➟

arkeoloji

➟

nükleer enerji

➟

antropoloji

➟

bandrol

➟

co¤rafya

➟

fen

➟

doku

➟

buluﬂ ✔

➟

nano teknoloji

➟

bilimsellik

➟

teknoloji

➟

gen teknolojisi

➟

patent

➟

psikoloji

➟

icat

➟

sosyoloji

➟

felsefe

➟

sosyal bilimler

1. Metnin ana temas› sizce ne olabilir? ............................................................................................................................... .................................................................................................................................... ....................................................................................................................................

ELEKTRON‹K YÜZYIL

2. Bir konuda baﬂar›s›z oldu¤unuz zaman kendinizi nas›l hissedersiniz? Ne yapars›n›z? ............................................................................................................................... .................................................................................................................................... ....................................................................................................................................

7. ÜN‹TE

3. Kendinizi güçlü hissetti¤iniz anlarda, gelece¤inize dair neler planlars›n›z? ............................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 4. Metni de dikkate alarak sizce baﬂar›n›n en önemli nedenleri nelerdir? ............................................................................................................................... .................................................................................................................................... ....................................................................................................................................

ATATÜRK VE B‹L‹M Afla¤›da, Atatürk’ün bir sözü yer almaktad›r. Bu sözle ilgili düflüncelerinizi afla¤›daki noktal› yerlere yaz›n›z.

5. Metni de dikkate alarak sizce baﬂar›s›zl›¤›n en önemli nedenleri nelerdir? ............................................................................................................................... .................................................................................................................................... ....................................................................................................................................

“Hiçbir zaman hat›r›n›zdan

B T F A P L ﬁ ﬁ M G B F S A D F G U R E

Y ﬁ T G A D S R J A N T R O P O L O J ‹

L ﬁ S O S Y O L O J ‹ Z ﬁ P T E A Ö F D

F Y H F B A S A C D E S P A Y R T G D F

N ‹ M H U V Y T V O R E O T A R ‹ H S R

A P I N L G A T B K D R K E H T F R A C

N A T M U H L E Z U Y D M N B G B M H T

O T E C ﬁ M B N A U U G N T ‹ B G N J H

T E L O S K ‹ D S I B H J A L N E Ü K N

E C ‹ ⁄ B A L M D O A N D Z ‹ H S K L T

K I F R C L ‹ ‹ G P N J U S M J E L ﬁ E

N L H A Z O M L G ⁄ D I Y R S Ö F E N K

O Y B F A P L T H K R O T F E K E E ‹ N

L K ‹ Y N C E K O N O M ‹ V L L L R ⁄ O

O D C A Ö S R G K S L L F N L ﬁ S E O L

J S A R K E O L O J ‹ ﬁ C H ‹ P E N U O

‹ E T S Ö E D R L E P Ç D J K I F E Y J

‹ Z T A L P S ‹ K O L O J ‹ S U E R T ‹

Y V H D E Y R S ‹ N E R E I E T S J A ‹

S B J Y G E N T E K N O L O J ‹ S ‹ S J

ELEKTRON‹K YÜZYIL

ﬁahin ERﬁAH‹N Ö¤renci ve Ö¤retmen Öyküleri

ç›kmas›n ki, cumhuriyet 137

sizden fikri hür, vicdan› hür, irfan› hür nesiller

ELEKTRON‹K YÜZYIL

istiyor.”

138

248

139

ÜN‹TEM‹Z‹N KAVRAMLARINI Ö⁄RENEL‹M ■

Aﬂa¤›da verilen sözcüklerin tan›mlar›n› bildi¤iniz kadar›yla ve sözlükten bularak karﬂ›lar›na yaz›n›z.

“ELEKTRON‹K YÜZYIL” ÜN‹TES‹NDE Ö⁄REND‹KLER‹M ■

...............................................................................................................................

.................................................................................................................................

...............................................................................................................................

Sözlükte, ak›lc›l›k: ...................................................................................................

...............................................................................................................................

.................................................................................................................................

...............................................................................................................................

Sözlükte, antropoloji: ..............................................................................................

...............................................................................................................................

.................................................................................................................................

...............................................................................................................................

Bence, arkeoloji: .....................................................................................................

...............................................................................................................................

.................................................................................................................................

...............................................................................................................................

ELEKTRON‹K YÜZYIL

Sözlükte, arkeoloji: .................................................................................................. ................................................................................................................................. Bence, bandrol: ....................................................................................................... ................................................................................................................................. Sözlükte, bandrol: ................................................................................................... ................................................................................................................................. Bence, bilim: ........................................................................................................... ................................................................................................................................. Sözlükte, bilim: ........................................................................................................ .................................................................................................................................

ELEKTRON‹K YÜZYIL

Bence, antropoloji: ..................................................................................................

7. ÜN‹TE

Bence, buluﬂ: .......................................................................................................... ................................................................................................................................. Sözlükte, buluﬂ: ...................................................................................................... .................................................................................................................................

Bence, felsefe: ........................................................................................................

Bence, fen: ..............................................................................................................

...............................................................................................................................

.................................................................................................................................

...............................................................................................................................

Sözlükte, felsefe: ....................................................................................................

Sözlükte, fen: ..........................................................................................................

................................................................................................................................. Bence, gen:.............................................................................................................. 142

................................................................................................................................. Sözlükte, gen: .......................................................................................................... ................................................................................................................................. Bence, icat: ............................................................................................................. ................................................................................................................................. Sözlükte, icat: ......................................................................................................... .................................................................................................................................

ELEKTRON‹K YÜZYIL

140

Aﬂa¤›ya, “Elektronik Yüzy›l” ünitesinde ö¤rendiklerinizi yaz›n›z.

..........................................................................................................................

Bence, ak›lc›l›k:........................................................................................................

.................................................................................................................................

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

Bence, nükleer enerji: ............................................................................................. ................................................................................................................................. Sözlükte, nükleer enerji: ......................................................................................... ................................................................................................................................. Bence, patent: ......................................................................................................... ................................................................................................................................. Sözlükte, patent: ..................................................................................................... ................................................................................................................................. Bence, sosyal bilimler: ............................................................................................ ................................................................................................................................. Sözlükte, sosyal bilimler: ........................................................................................ ................................................................................................................................. Bence, teknoloji: ..................................................................................................... ................................................................................................................................. Sözlükte, teknoloji: .................................................................................................. ................................................................................................................................. Bence, telif: ............................................................................................................. ................................................................................................................................. Sözlükte, telif: ......................................................................................................... ................................................................................................................................. 141

249

7. ÜN‹TE

egitim@hotmail.es

ÖZ DE⁄ERLEND‹RME FORMU Bu form, kendinizi de¤erlendirmeniz amac›yla haz›rlanm›flt›r. Çal›flmalar›n›z› en do¤ru yans›tan seçene¤e X iflareti koyunuz. Ö¤rencinin; Ad› ve Soyad› : S›n›f› : Nu.: : DERECELER Ö⁄RENC‹LER‹N DE⁄ERLEND‹RECE⁄‹ DAVRANIfiLAR

Her Bazen Zaman

Hiçbir Zaman

1. Baﬂkalar›n›n anlatt›klar›n› ve önerilerini dinledim. 2. Yönergeyi izledim.

ELEKTRON‹K YÜZYIL

3. Arkadafllar›m› incitmeden teflvik ettim. 4. Ödevlerimi tamamlad›m. 5. Anlamad›¤›m yerlerde sorular sordum. 6. Grup arkadafllar›ma çal›flmalar›nda destek oldum. 7. Çal›flmalar›m s›ras›nda zaman›m› ak›ll›ca kulland›m. 8. Çal›flmalar›m s›ras›nda de¤iflik malzemeler kulland›m.

ELEKTRON‹K YÜZYIL

9. Bu etkinliklerden neler ö¤rendim? ........................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................

7. ÜN‹TE

10. Bu etkinlikler s›ras›nda, grubumdaki arkadaﬂlar›ma nas›l yard›m ettim? ........................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................

GRUP ÖZ DE⁄ERLEND‹RME FORMU

11. Bu etkinlik s›ras›nda, en iyi yapt›¤›m ﬂeyler ﬂunlard›r: ........................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................

Grubun Ad›

Gruptaki Ö¤rencilerin Adlar›: Aç›klama: Afla¤›daki tabloda, grubunuzu en iyi flekilde ifade eden seçene¤in karfl›s›na X iflareti koyunuz. 143

DE⁄ERLEND‹R‹LECEK TUTUM VE DAVRANIﬁLAR

DERECELER Her Hiçbir Zaman Bazen Zaman (3) (2) (1)

1. Araflt›rma plan› yapt›k. 2. Görev da¤›l›m› yapt›k. 3. Araflt›rmada çeflitli kaynaklardan yararland›k. 4. Etkinlikleri birlikte haz›rlad›k. 5. Görüfllerimizi rahatl›kla söyledik.

ELEKTRON‹K YÜZYIL

6. Grupta uyum içinde çal›flt›k. 7. Birbirimizin görüfllerini ve önerilerini dinledik. 8. Grupta birbirimize güvenerek çal›flt›k. 9. Grupta birbirimizi takdir ettik. 10. Çal›flmalar›m›z s›ras›nda birbirimizi cesaretlendirdik. 11. Sorumluluklar›m›z› tam anlam›yla yerine getirdik. 12. Çal›flmalar›m›z› etkin bir biçimde sunduk. TOPLAM

Afla¤›daki sorular› grubunuza göre cevaplay›n›z. 1. Çal›flmalar s›ras›nda karfl›laflt›¤›m›z en büyük sorun: ........................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 2. Sorun nereden kaynaklan›yordu? ........................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 3. Grubumuzun en iyi oldu¤u alan; ........................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 4. Grup olarak daha iyi olabilirdik. Fakat; ........................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 144

250