Lezersbijdrage: Lieven Demolder & Rogier De Langhe
Zal de paus het klimaat redden? Volgend jaar zal het 125 jaar geleden zijn dat paus Leo XIII met de pauselijke encycliek ‘Rerum Novarum’ erkenning gaf aan het grote sociale onrecht dat ontstond tijdens de industrialisatie en de opkomst van het kapitalisme in de 19de eeuw. Rerum Novarum kwam als een krachtige oproep voor maatschappelijke rechtvaardigheid en leverde een aanzienlijke bijdrage tot de totstandkoming van de Europese christendemocratie aan het begin van de 20ste eeuw. In juni 2015 publiceerde paus Franciscus ‘Laudato si’, als antwoord op de systemische crisis van de 21ste eeuw: de verloedering van het leefmilieu. Ongetwijfeld heeft paus Franciscus daarbij dezelfde ambitie om grote maatschappelijke verandering teweeg te brengen. Het is lang geleden dat een pauselijke encycliek nog zoveel ophef veroorzaakte. Vriend en vijand, milieuorganisaties voorop, kijken hoopvol uit naar impact van de pauselijke autoriteit op bevolkingsgroepen die zich tot nu toe weinig betrokken voelden bij de klimaatproblematiek. Toch kan de boodschap van de eco-encycliek een ruimere impact hebben in onze samenleving door de focus van het klimaatdebat te verschuiven naar een essentieel moreel vraagstuk: de verhouding tussen de mens en zijn omgeving. Onderzoek toont aan dat 80% van de bevolking zich ernstige zorgen maakt over de impact van onze levensstijl op het klimaat van onze planeet. Waarom triggert deze ‘sense of urgency’ dan geen politieke actie?
Een morele problematiek Paus Franciscus start zijn encycliek met een gezagsargument: de menselijke af braak aan het natuurlijke ecosysteem is een aanval op de schepping zelf. Volgens de ‘ecomodernisten’ is dit voldoende om de pauselijke encycliek af te doen als sentimenteel ecologisme: “Het wantrouwen jegens industrie, economische groei en technologische maakbaarheid is de keerzijde van die geloofsbelijdenis”1. In de gedachte van de vooruitgangsfilosoof bestaat voor elk probleem een rationele oplossing, ook al gaat De nostalgie van een ‘groene’ paus, de merkwaardige tango tussen Rome en ecologisten; Maarten Boudry- opiniestuk in De Standaard 01/10/2015
1–
Zal de paus het klimaat redden? 65