Tekstbok
Grunnleggjande norsk
Nynorsk
NORSK
3–4
Bli kjend med Norsk start 3–4
I læreverket Norsk start 3–4 frå Cappelen Damm lærer elevane grunnleggjande norsk gjennom utforsking og samarbeid. Læreverket følgjer i hovudsak kompetansemåla etter nivå 1 i læreplanen i grunnleggjande norsk for språklege minoritetar i Kunnskapsløftet 2020. Elevar som følgjer kompetansemåla etter nivå 2 i læreplanen, vil òg kunne ha nytte av læreverket. Målet med Norsk start 3–4 er å bidra til at elevane skal kunne delta i sosiale fellesskap og i ordinær opplæring i alle fag. Norsk start 3–4 har eit ressursperspektiv på elevane sin bakgrunn ved å anerkjenne og byggje vidare på dei faglege, språklege og kulturelle erfaringane og ferdigheitene deira. Læreverket legg vekt på grunnleggjande ferdigheiter i faget og dei tre tverrfaglege temaa slik dei er beskrivne i LK20.
Norsk start 3–4 er eit læreverk for elevar som alt kan lese og skrive, og som kjenner til det latinske alfabet frå før.
Temabaserte kapittel
Tekstboka består av 21 kapittel som tek for seg ulike tema frå faga norsk, samfunnsfag, naturfag og KRLE. Boka legg til rette for ei integrert språk- og fagopplæring ved at elevane heilt frå første kapittel får jobbe med fagleg innhald i språkopplæringa og med språklege ferdigheiter i fagopplæringa. Boka legg opp til ein progresjon der tema og innhald gradvis blir meir avansert.
Slik er kapitla oppbygde
Kapittelinngangar
Kvart kapittel begynner med læringsmål, ein illustrasjon og nokre innleiande spørsmål. Her finn elevane òg eit utval sentrale ord som dei vil møte i kapittelet. Læringsmåla tek utgangspunkt i kompetansemåla i grunnleggjande norsk og i nokre utvalde kompetansemål etter 4. trinn i andre aktuelle fag. Illustrasjonen underbyggjer sentrale tema i kapittelet, og saman med spørsmål opnar kapittelinngangane for samtale og refleksjon.
Tekstar
• ein marg
• eit ord
Lesestopp
Snakk
saman
Temaet i kapittelet blir formidla gjennom tilrettelagde tekstar med autentisk innhald. Elevane møter både biletsider som er eigna for samtalar, forteljingar med kvardagsspråk og tekstar med fagleg innhald og språk. I margen står ord som elevane bør ha kjennskap til før dei begynner å lese. Orda står i grunnform og er lista opp i den rekkjefølgja dei blir presenterte i. Dei fleste tekstane har lesestopp undervegs for å sikre leseforståinga. Elevane blir introduserte for ulike sjangrar gjennom eksempeltekstar og tekstutdrag.
Snakk saman
Alle tekstar blir avslutta med spørsmål som skal hjelpe elevane med å relatere innhaldet til seg sjølve.
Språkets formside
På sidene som tek for seg språkets formside, får elevane utforske grunnleggjande rettskrivingsmønster, formverk og setningsstrukturar. Dei får òg høve til å samanlikne med andre språk dei kan.
Undervegsvurdering
Kvart kapittel blir avslutta med tre spørsmål som elevane kan bruke for å setje ord på og reflektere over si eiga læring. Spørsmåla kan òg brukast som utgangspunkt for ein dialog mellom læraren og elevane om elevane si utvikling i grunnleggjande norsk.
ei jente
ein gut
ei dame
ein mann
ein bokstav
eit alfabet
ein farge
raud oransje
rosa gul
grøn
blå
lilla brun grå
kvit
svart
Snakk saman
Kva ser du på biletet?
Kva heiter det du ser, på morsmålet ditt eller andre språk du kan?
Hei
Du lærer
• å helse og fortelje om deg sjølv
• namn på fargar
• det norske alfabetet
• om pronomen
Hei! Eg heiter Ali.
Hei! Kva heiter du?
Hei! Eg heiter Alina.
Hei! Eg heiter Sofie.
Snakk saman
• Kva heiter du?
• Korleis seier du «hei» på morsmålet ditt eller andre språk du kan?
Hei! Eg heiter Omar.
Hei! Eg heiter Sombat.
Kvar kjem du frå?
Eg kjem frå Marokko. Eg snakkar arabisk og fransk.
Eg kjem frå Tyskland. Eg snakkar tysk.
Eg kjem frå Ukraina. Eg snakkar ukrainsk. Snakk saman
• Kvar kjem du frå?
Eg kjem frå Thailand. Eg snakkar thai.
• Kva språk snakkar du?
Alfabetet
Det norske alfabetet har 29 bokstavar.
Det er 20 konsonantar og 9 vokalar.
Det er STORE og små bokstavar.
BbCcDd Ee
Uu VvWwXx Yy
Snakk saman
• Kan du alfabetet på morsmålet ditt eller andre språk?
• Kva bokstavar i det norske alfabetet har du sett før?
Vi stavar namn
Eg heiter Alina.
Eg stavar namnet
mitt A-L-I-N-A.
S-O-F-I-E
Eg heiter Sofie.
O-M-A-R
Eg heiter Omar.
Snakk saman
• Kan du stave namnet ditt?
• Kan du stave blå?
S-O-M-B-A-T
Eg heiter Sombat.
God morgon!
Vi snakkar
Ver så god.
Takk for i dag!
Ha det!
Tusen takk!
Fargar
Eg liker alle fargar.
Eg liker raud.
Eg liker blå.
Snakk saman
• Kven liker blå?
• Kven liker alle fargar?
• Kva fargar liker du?
Eg liker rosa og gul.
Jente, gut, dame og mann
Sofie er ei jente.
Robin er ein mann.
Sara er ei dame.
Omar er ein gut.
Er Alina ei jente eller ein gut? ombat ei jente eller ein gut? e eller ein gut?
PRONOMEN
Pronomen er ord du kan bruke i staden for namn på menneske, dyr og ting.
Eg er ei jente.
Ho heiter Alina.
Han heiter Sombat.
Dei snakkar norsk.
Snakk saman
• Lag setningar med pronomen.
• Kan du nokon pronomen på morsmålet ditt eller andre språk?
Du er ein gut.
Vi snakkar norsk.
eit tal
eit siffer
pluss minus gonge dele
er lik mange nokre
ingen
å telje
å rekne 1, 2, 3, 4, 5
Snakk saman
Kva ser du på biletet?
Kva heiter det du ser, på morsmålet ditt eller andre språk du kan?
Gratulerer med dagen!
Vi tel
Du
lærer
• å forstå og bruke tal
• å lese ei regle
• om substantiv 14, 13, 12 ...
• ei regle
• ein rev
• ein tjuv
• eit bein
• å rime
• eit dyr
• ei høne
Teljeregler
Sara: I dag skal vi lære ei teljeregle.
Ein, to, tre, fire, fem, seks, sju, reven er ein hønsetjuv. Sju, seks, fem, fire, tre, to, ein, reven stal eit hønsebein.
Sofie: Det rimar!
Sara: Ja! Sju og tjuv rimar.
Og ein og bein rimar.
Kva handlar regla om?
Omar: Om ein rev.
Ein rev er eit oransje dyr.
Alina: Reven et ei høne.
Sombat: Eg kan denne regla på thai.
Sara: Så spennande, Sombat!
Denne regla finst på fleire språk. Er det fleire som kan henne?
Snakk saman
• Kan du ei teljeregle?
Siffer
og tal
Vi har ti siffer: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 og 9.
Vi kan lage tal av siffer.
Med eit siffer kan du skrive tal frå 0 til 9.
Med to siffer kan du skrive tal frå 10 til 99.
Med tre siffer kan du skrive tal frå 100 til 999.
Med fire siffer kan du skrive tal frå 1000 til 9999.
Eg er 9 år.
seks
sju 8 åt te
ni
tolv
tretten
fjor ten
femten
seksten
s ytten
atten
nit ten
tjue
ti Snakk saman • Kor gammal er du?
Eg er 8 år. Eg er 9 år. Eg er 8 år.
Tal frå 100 til 1000
100 hundre
200 to hundre
300 tre hundre
400 fire hundre
500 fem hundre
600 seks hundre
700 sju hundre
800 åt te hundre
900 ni hundre
1000 tusen
Å lese tal med fleire siffer
46 førtiseks
235 to hundre og trettifem
502 fem hundre og to
3289 tre tusen to hundre og åttini
9440 ni tusen firehundre og førti
Snakk saman
• Kor mange siffer har talet 142?
• Kan du seie eit tal med fire siffer?
• Kor mykje kostar den grøne boka?
Eg er ti år gammal.
Vi bruker tal
Boka kostar 259 kroner.
Eg snakkar tre språk.
Vi er tretten elevar i klassen.
Eg kan telje til 1000 på engelsk!
Snakk saman
• Når bruker du tal?
Eg reknar
Addisjon
3 + 5 = 8
Tre pluss fem er lik åtte.
Subtraksjon
7 – 3 = 4
Sju minus tre er lik fire.
Multiplikasjon
3 · 4 = 12
Tre gonger fire er lik tolv. 3 ? ? 3 3 5 4 7
Divisjon
15 : 3 = 5
Femten delt på tre er lik fem.
Snakk saman
• Liker du å rekne?
• Kan du addisjon, subtraksjon, multiplikasjon eller divisjon?
SUBSTANTIV
Substantiv er namn på personar, dyr, stader og ting.
Ho har ein blyant. Han har fjorten blyantar.
ein gut tre gutar
ei jente fem jenter
ein elev åtte elevar
ei bok femti bøker
Snakk saman
• Kan du fleire substantiv?
• Kan du nokon substantiv på morsmålet ditt eller andre språk?
Kapittel 3
• Kva har du lært?
• Kva var vanskeleg?
• Kva likte du å lære?
ei bukse
ein genser
ei T-skjorte
ein kjole
ein shorts
badetøy
ei jakke
ei regnjakke
ein sokk
ein sko
ein støvel
eit skjerf
ein vott
ein paraply
ei sky
ein himmel
ein vår
ein sommar
ein haust
ein vinter
ny
gammal
stor
liten
å regne
å snø
å blåse
å lyne og tore
Snakk saman
Kva ser du på biletet?
Kva heiter det du ser, på morsmålet ditt eller andre språk du kan?
Klede og vêr
Du lærer
• ord om klede og vêr
• å lese og snakke om årstider
• om adjektiv Eg frys.
Kapittel
Kva har du på deg?
Eg har på meg ei blå bukse og ei grå T-skjorte.
Han har på seg ei regnjakke, ei regnbukse og støvlar.
Du har på deg ei varm jakke. Eg har på meg ein grøn shorts.
Eg har fått ein ny genser. Han er kvit med blå striper.
Eg har kvite klede.
Eg liker denne kjolen med kvite prikkar.
Snakk saman
• Kva har du på deg i dag?
• Kva har læraren din på seg i dag?
Buksa er for kort.
• å fryse
• kald
• å ta på seg
• ei regnbukse
• ein hanske
Klede og vêr
Alina frys
Det regnar og blæs, og det er kaldt.
Alina frys. Ho tek på seg regnjakke, regnbukse, støvlar og hanskar.
Korleis er vêret?
Kva tek ho på seg?
• varm
• å skine
• å besøkje
• å ta av seg
Omar er varm
Det er sommar, og sola skin.
Omar har på seg ei bukse og ein varm genser. Han skal besøkje vennen sin.
Han tek av seg genseren når han kjem til vennen.
Omar er varm.
Kven skal Omar besøkje?
Kva gjer Omar når han kjem dit?
Snakk saman
• Kva har du på deg når det er kaldt?
• Kva har du på deg når det er varmt?
Korleis er vêret?
Sola skin.
Det regnar og blæs.
Det er overskya.
Det snør.
Snakk saman
• Korleis er vêret i dag?
• Kva vêr liker du?
Det lyner og torar.
• ei årstid
• ein stad
• å gå på skøyter
• å kaste
• ein snøball
• ein snømann
• å ake
• å gå på ski
• å smelte
• eit tre
• eit blad
• ein plante
• ein blomster
• ein fuglesong
• å plukke
• ein ferie
• å bade
• å falle av
• eit bær
• ein sopp
• ein skog
Årstider
I Noreg har vi fire årstider. Dei heiter vinter, vår, sommar og haust.
Kva heiter årstidene i Noreg?
Kor mange årstider er det i Noreg?
Om vinteren er det kaldt. Nokre stader er det snø i mange månader. Andre stader kjem det berre litt snø nokre dagar. Om vinteren kan vi gå på skøyter, kaste snøball, lage snømann, ake og gå på ski.
Korleis er vinteren?
Etter vinteren kjem våren. Det blir varmare, og snø og is smeltar. Trea får grøne blad, og det kjem plantar og blomstrar. Vi høyrer fuglesong og kan plukke blomstrar.
Korleis er våren?
Det er varmast om sommaren. Om sommaren er det ferie frå skulen. Då kan vi bade og ete is i sola.
Korleis er sommaren?
Om hausten blir det kaldare. Blada på trea blir gule, raude og brune og fell av. Vi kan plukke bær og sopp i skogen. Det blæs og regnar mykje om hausten.
Korleis er hausten?
Snakk saman
• Er det årstider i landet du kjem frå?
NOVEMBER
Snakk saman
• Kva for ei årstid er det no?
• I k va for ei årstid har du bursdag?
Kva for ei årstid liker du?
Eg liker hausten.
Det er litt kaldt nokre dagar, men eg liker når det regnar.
Eg liker våren. Det er så fint når snøen smeltar og det blir varmare.
Eg gler meg til vinteren.
Eg har ikkje sett snø før.
Eg håper eg kan lage ein snømann.
Eg liker sommaren.
Eg elskar å bade og å ete is.
Snakk saman
• Kva for ei årstid liker du?
ADJEKTIV
Adjektiv er ord som fortel om ein ting eller ein person. ei stor sky
ei blå bukse
ei gammal jakke
ein gul genser ei lita sky
Kapittel
8
• Kva har du lært?
Snakk saman
• Kan du fleire adjektiv?
• Kan du nokon adjektiv på morsmålet ditt eller andre språk?
• Kva var vanskeleg?
• Kva likte du å lære? jakke