Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
«Ùîá âè æèëè â åïîõó çì³í!» Ïðîñòî â³ðø³
Çàïîð³ææÿ «Äí³ïðîâñüêèé ìåòàëóðã» 2019
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ ÁÁÊ 84 (4=Óêð) 7-5
Á 61 ÓÄÊ 821.161.2-1
Á³ëîêîïèòîâ Ì.Ã. Á 61 «Ùîá âè æèëè â åïîõó çì³í!»: Ïîå糿. – Çàïîð³ææÿ: Äí³ïðîâñüêèé ìåòàëóðã, 2019 – 56 ñ. ISBN 978-617-573-160-4 Ó íîâ³é êíèç³ â³äîìèé óêðà¿íñüêèé ãóìîðèñò ³ ñàòèðèê íåñïîä³âàíî äëÿ áàãàòüîõ ïîñòຠÿê ïîåò-ë³ðèê. Àâòîð ç³çíàºòüñÿ, ùî â³í ³ ðàí³øå äîâîë³ ÷àñòî ñòðèáàâ ó ë³ðè÷íó ãðå÷êó, àëå íå çàâæäè îïðèëþäíþâàâ ö³ òâîð³ííÿ. Õî÷ ó ê³ëüêîõ íåäàâí³õ ñâî¿õ âèäàííÿõ ïîäຠë³ðèêó îêðåìèì ðîçä³ëîì. Ó ö³é êíèç³ ïðåäñòàâëåíî ãðîìàäÿíñüêó, ïåéçàæíó òà ³íòèìíó ë³ðèêó. Àâòîð âèñëîâëþº ùèðó ïîäÿêó êåð³âíèêó ôåðìåðñüêîãî ãîñïîäàðñòâà â ñ. Êóïð³ÿí³âêà ³ëüíÿíñüêîãî ðàéîíó Çàïîð³çüêî¿ îáëàñò³ ÌÅÐÊÅÐÓ Ñåðã³þ Îëåêñàíäðîâè÷ó çà ô³íàíñîâó äîïîìîãó ïðè âèäàíí³ êíèãè. ÁÁÊ 84 (4=Óêð) 7-5
ISBN 978-617-573-160-4 © Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ, 2019 © Äí³ïðîâñüêèé ìåòàëóðã, 2019
2
Ïðîñòî â³ðø³
×ÀÑÈ ÇÌIÍ
Ìè æèâåìî óæå â ê³íö³ ÷àñ³â. Ñâî¿õ ÷àñ³â, çà íèìè ïðèéäóòü ³íø³ – Ìîæëèâî, ñïðàâåäëèâ³ø³ é ÷åñí³ø³, Ìîæëèâî, ùå äî çì³íè ïîëþñ³â... Ìè æèâåìî, ÿê ìîæåìî, åãå æ! Íà çëàì³ äóðíóâàòî¿ åïîõè, Êîëè îòèì, õòî ïðè êîðèò³, pohuy Òà é áàãàòüîì íåïðèêîðèòíèì òåæ. ßê ãîâîðèâ îäèí: «Æèòòÿ – òî ãðà», À ëþäè â í³ì òàê³ ñîá³ àðòèñòè –  ïðåñòèæíèõ ðîëÿõ áëàçí³ é ïîô³ã³ñòè, À äîí ʳõîò³â ãðàòè íå ïîðà... Ùî áóäå çàâòðà? I ÷è º âîíî? Ìè æèâåìî, ÿê â äåíü ïàä³ííÿ Òðî¿... À ðàïòîì ñïðàâæí³ âðîäÿòüñÿ Ãåðî¿ É çàê³í÷èòüñÿ äóðíå îöå ê³íî? Æîâòåíü, 2019
3
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
ÌIÔÎËÎÃI×ÍÈÉ ÑÂIÒ
Íàø ñâ³ò ñó÷àñíèé ñïëåòåíî ³ç ì³ô³â Äëÿ ëåãêîâ³ðíèõ âóøëèìè ëþäüìè I ðîç³áðàòèñü â íüîìó – òðóä ѳç³ô³â, Ïðîòå äàâàéòå ðèçèêíåìî ìè. Õî÷ çîâí³ âñå ëîã³÷íî ³ ïðèñòîéíî I ôàêòè ç àðãóìåíòàìè çðîñëèñü – Îñü äàâíèíà, à öå ÿâèëîñü ùîéíî, À îñü äî öüîãî ïðèéäåìî êîëèñü... Òà âàðòî ïðèäèâèòèñÿ ïèëüí³øå É ïîáà÷èì áëóä â³ä ãîëîâè äî í³ã: Ñêàæ³ìî, áðåøå ìóäðèé Ôð³äð³õ ͳöøå – ÒÀÊ Çàðàòóñòðà ãîâîðèòü íå ì³ã!1 Ïðÿìîë³í³éí³ñòü, âèãàäêà é îáëóäà, ͳìåöüêèé îðäíóíã, äåêàäàíñó çàñü! Íàñïðàâä³ æ òàì – ó Æîâòîãî Âåðáëþäà2, Ôðèâîëüíà ³ òîíêà àðàáñüêà â’ÿçü... 1. Òóò ìîâà ïðî êíèãó ͳöøå «Òàê ãîâîðèâ Çàðàòóñòðà». 2. Çàðàòóñòðà ó ïåðåêëàä³ ç ïåðñüêî¿ – Æîâòèé Âåðáëþä. 4
Ïðîñòî â³ðø³
Àáî òàêå: ñóñ³ä íàø áåçïîðîäíèé Âñ³õ âëàñíèì ìåñ³ÿíñòâîì ïîò³øà, Òà íå íåñå â ñîá³ çàãàäîê æîäíèõ «Çàãàäî÷íàÿ ðóññêàÿ äóøà». Áî ç³òêàíà âîíà ³ç ïðèì³òèâó Äåøåâà ôàëüø ó øàòàõ çîëîòèõ, À çàçèðíè â ³ñòîð³þ ïðàâäèâó – Ëèø ñìîð³ä â³ä îãèäíèõ äóø îòèõ. Óñå â³ä Áîãà? Òî ïîñèëè ìóòí³ Íå â³ðþ â ñóòí³ñòü ô³ëîñîôñüêèõ ïðèçì... Íå ì³ã Âñåâèøí³é Ðîçóì Âñåìîãóòí³é Ñòâîðèòü òàêèé äóðíèé ïðèì³òèâ³çì. Òàê³ íåãîäè ³ òàê³ õâîðîáè, Òàêó íåïåðåäáà÷óâàíó çë³ñòü, Êîëè çàðàäè ãëóïî¿ æàäîáè Ñóñ³ä ñóñ³äà òàê çàâçÿòî ¿ñòü. Òî ùî æ ìè çà ëþäèñüêà? ijéñíî, õòî ìè: Ìóòàíòè? Êëîíè? Âèðîäêè? Iðæà? À ìîæå, ìè – öå íåäîëóãà Âòîìà, Òî äå æ ó íå¿ êðàé, à ÷è ìåæà? 5
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
À ìîæå, í³ ìåæ³ íåìà, í³ êðàþ. Íå ñòàíå ñêîðî é íåðîçóìíèõ íàñ... É ò³ ³ñòèíè, ÿêèõ ³ùå íåìàº, Øóêàòèìå íåâòîìíî ³÷íèé ×àñ. ÌÅÍÒÀËÜÍÅ
Ó ñâî¿é òîëåðàíòíîñò³ ìè äî áåçãëóçäÿ åôåêòí³. Íàñ – òàêèõ íåêîíôë³êòíèõ – äî ðàíè áåðè é ïðèêëàäàé. Ç ÷óäåðíàöüêèì ä³àãíîçîì: «×óéí³ ³ ïîë³òêîðåêòí³» Æèâåìî, ñïîä³âàþ÷èñü íà ïåðåïóñòî÷êó â ðàé... Íà äîãîäó ñóñ³äàì ïðèéìàºìî ìîäó é çàêîíè,  íàñ ÷óæèíñüê³ ³äå¿ ðîçãóëþþòü áåç ïåðåïîí. Òîæ íå äèâíî, ùî ìíîæàòüñÿ çàñëàí³ ï’ÿò³ êîëîíè, Äîìîðîùåí³ ãíèäè ñòàþòü ó ÷óæèé ëåã³îí. 6
Ïðîñòî â³ðø³
Ìè ãîòîâ³ ïîâ³ðèòè êñüîíäçó, ïîïîâ³ ÷è ðåáå, Ïîãëóìèâøè çíåâ³ðîþ ìóäð³ ïðîðîöòâà âîëõâ³â.  íàñ ãëîáàëüíà ëþáîâ äî óñ³õ... ³ çíåâàãà äî ñåáå – Òàê, íåíà÷å íà íàñ õòîñü àíàõòåìñüêó ïîð÷ó íàâ³â. Ïîâåðòàéìîñü äî ñåáå! Ìè æ ìîæåìî áóòè ñîáîþ. ßê ç³ ñõîäó íàõàáíî ìîñêîâñüêèé îðäèíåöü ïîïåð – Òî íàéêðàù³ ³ç íàñ äîáðîâîëüöÿìè ñòàëè äî áîþ, I ïîáà÷èëè â ñâ³ò³, ùî âñ³ ìè íàðîä-âîëîíòåð... Òîæ ëþá³ìî ñåáå – íàøó â³ðó, ³ çâè÷àé, ³ ìîâó, I ðóøàéìî ó íàïðÿìêó «ñâ³é äî ñâîãî ïî ñâîº!», Ùîá ³ äðóç³, ³ íåäðóãè áà÷èëè íàñ, ãîíîðîâèõ: Ìè íå çíèêëè ³ç ãëîáóñó, ìè â öüîìó ñâ³ò³ ùå º! 7
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
Óêðà¿íö³, ìè º!  íàñ äî âîë³ íå âè÷àõëà ñïðàãà, Íàø³ äóø³ â ïîëüîò³, ìîâ íåçàê³ëüöüîâàíèé ïòàõ, Ùå íóðòóº ó âåíàõ îäâ³÷íà êîçàöüêà çâèòÿãà, Íàø³ êîí³ ãîòîâ³ íåñòè íàñ ïî â³ëüíèõ ñòåïàõ... Ó ÐÀÍÊÎÂIÉ ÅËÅÊÒÐÈ×ÖI
Ïî êî볿 ç ñåëà äî òóïèêà. Âæå ñêîðî – ̳ñòî â çâè÷í³é òîâêîòíå÷³. Âñå ìåíøå ìîâè, á³ëüøå ÿçèêà, Âñå ìåíøå ñåíñó, á³ëüøå ïîðîæíå÷³. Âàãîí ãóäå, âèöîêóº, ñêðèïèòü – Ñâîº ùîñü íåðîçá³ðëèâî áóðêî÷å, À ïî êâàðòèðàõ ùå áåçïå÷íî ñïèòü Íàðîä, ÿêèé ñîáîþ áóòü íå õî÷å... 8
Ïðîñòî â³ðø³
ÔIËÎÑÎÔÑÜÊÅ
Ëþäè äîáð³, à âò³ì, ÷è äîáð³ ìè? ×è øë³ôóºì ñåáå, ÷è ë³í÷óºìî? ×è äîñòàòíüî ìè º õîðîáðèìè? ×è êîãîñü, îêð³ì ñåáå, ÷óºìî? À ïîáóäüìî ç ñîáîþ â³äâåðòèìè ² äàâàéòå áåç êàçó¿ñòèêè, Ùîá íå ïåðøèìè ³ íå ÷åòâåðòèìè, À ðåàëüíèìè ³ áåç ì³ñòèêè. ßê öåé ñâ³ò ìè ñîáîþ íàïîâíþºì, I ÷è, çðåøòîþ, ñâ³ò íàñ âèòðèìà, ×è ñóäîìèòèìå â àãîí³¿? Õî÷ ñåáå ìè ââàæàºìî õèòðèìè. Ñàìàøåäø³ ó íàñ òðàäèö³¿ – Íà ãðàáëÿõ ãîïàêóºì, íå êàºìîñü, I ïëåêàºìî âëàñí³ àìá³ö³¿... ×èì ³ùå ìè óñ³ çàéìàºìîñü? Çàì³ñòü ñïðàâæíîñò³ – ³ì³òàö³ºþ, Çàì³ñòü ñïðàâ âåëèêèõ – äð³áíè÷êàìè, Ðîçìàí³æåí³ öèâ³ë³çàö³ºþ, Çàêàéäàíåí³ ðàáñüêèìè çâè÷êàìè. 9
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
Òî íà ñì³òíèêó, òî â ðåñòîðàí÷èêó, Òî øèêóºìî, òî ñòàðöþºìî... Îí ÷åðãîâ³ ãðàáë³ íà ìàéäàí÷èêó – Ïðèáåðåìî ÷è çíîâó ñòàíöþºìî? Îñ³íü, 2019 À ÕÎ×ÅÒÜÑß ÌÈÐÓ!
Ïåðåä³ë ñâ³òó íå çàê³í÷åíî. Ùå íå íàæåðëèñü äóø ³ ò³ë Ò³, êîãî ùå íåäîðîçâ³í÷àíî I íå óçÿòî íà ïðèö³ë. Ùå ìàï íåäîïåðåìàëüîâàíî, Íåäîðîçõàïàíî çåìåëü I â äæåðåëà íåäîíàïëüîâàíî, Íåäîíàñòâîðåíî ïóñòåëü. Íå âñ³ ñâÿòèí³ çàïàñêóäæåíî, Ùå âèäíî – äå ñâîº é ÷óæå, Iùå íå âñå ïåðåàáñóðäæåíî, Õî÷à äî öüîãî éäå óæå. Ïîíÿòòÿ ìèðó íå óâ³÷íåíî – Ëèáîíü íå ñêëàëîñÿ ö³íè? Ïåðåä³ë ñâ³òó íå çàê³í÷åíî, Îòîæ ãîòóéìîñü äî â³éíè! 10
Ïðîñòî â³ðø³
ÔÀÒÀËÜÍÅ
Íàø ñâ³ò íåäîñêîíàëèé â³ä ïî÷àòêó, Âò³ì, ïîðïàòèñü ó ïðàâ³êàõ íå âàðò... Íàâðÿä ÷è ëþäñòâî â³äãàäà çàãàäêó Ïðî òå, ÿêèì æå áóâ éîãî ôàëüñòàðò. À ô³í³ø, ñõîæå, çîâñ³ì íåäàëåêî – Éîãî âæå çðèìî âèäíî çâ³ääàëÿ. Âò³ì, ëþäñòâî íå ëÿêຠíåáåçïåêà – Âîíî âåäå ñåáå, ÿê íåìîâëÿ. Òîæ êîòèòüñÿ ïðèðå÷åíî äî ïð³ðâè, Iç ðèñ³ ïåðåõîäÿ÷è â ãàëîï, Íåìîâ éîìó õòîñü ï³äëî ðîçóì âèðâàâ I íå íàâ÷èâ ÿê íàòèñêàòè «Ñòîï!» Áðåõíÿ ³ â³éíè, çðàäà ³ íåâîëÿ... Ùîïðàâäà, ì³ñöå º ³ äëÿ ÷åñíîò, Òà ¿õ â æèòò³ òàêà í³ê÷åìíà äîëÿ Íà ñ³ð³ì òë³ ìîðàëüíèõ íå÷èñòîò. Ïàíóº â ñâ³ò³ ãí³â ³ ñëîâîáëóäñòâî, À íàä óñå – âñåëþäñüêèé íàðöèñèçì... Æåíå ñàìå ñåáå íà ñòðàòó ëþäñòâî Iç â³ðîþ ó âëàñíèé îïòèì³çì. 11
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
Ó ÑÅËI
Ó íàñ ³ â äîù – íå áåçäîð³ææÿ, Çäàëè â ìèíóëå í³÷ ñë³ïó... Æèâó ñîá³ ï³ä Çàïîð³ææÿì – Ó ïðèäí³ïðîâñüêîìó ñòåïó. Æèâó, ÿê ìîâèòüñÿ, íîðìàëüíî, Ôàðòîâî – çàçäð³ñíèì íà çëî. ͳõòî íå áîâêຠáðóòàëüíî Îòå çíåâàæëèâå: «Ñåëî!..» Áî ùî â ñåë³, ùî ó ñòîëèö³ Òîé ñàìèé çðó÷íîñòåé ïàêåò: Êëîçåò ó õàò³, ÿê ãîäèòüñÿ, I ãàç, ³ ñâ³òëî, é ³íòåðíåò... Óñå êóïàºòüñÿ â îçîí³. Äóìêè â ìåí³ ïåðåïëåëèñü I ÿ, íåìîâ íà ðóá³êîí³, ̳æ òèì, ùî íèí³ ³ êîëèñü.  ñåë³ øòàíè íîñèëè äðàí³ – Äëÿ ãîðîäñüêèõ òî áóâ îáëîì, Àëå æ äàâíî ç³òåðòî ãðàí³ Ó íàñ ì³æ ì³ñòîì ³ ñåëîì. 12
Ïðîñòî â³ðø³
Òåïåð îäíàêîâ³ ³ç ì³ñòîì  ñåëà ³ ìîäà, ³ ñìàêè... I òóò, ³ òàì çâó÷àòü áàðâèñòî Îäí³ é ò³ ñàì³ ìàòþêè. I òóò, ³ òàì ó âëàäíèõ êð³ñëàõ Ñèäÿòü êîíêðåòí³ ïàöàíè, I ñõîæ³ á³äè âñ³õ çàòèñëè, Ñêð³çü â ìîä³ – ïîäðàí³ øòàíè... Çàïëþùó î÷³. Äèâíå ä³éñòâî Ìàëþþòü ñïîãàäè ìåí³: ß ó ñåë³ ìîãî äèòèíñòâà ßê â ÷îðíî-á³ëîìó ê³í³. ×îâïóòü êîðîâè êðóòîðîã³ Äî ïàñîâèñüêà ïî ð³ëë³. Êðèñëàòèé ÿâ³ð êðàé äîðîãè, ßê ä³ä Êàíèä³é ó áðèë³. ³ä ôåðìè â ïîëå ¿äóòü áðè÷êè – ×åðåç ðîç’¿æäæåíèé ñòðóìîê, À îíäå ñ³íà äâ³ êîïè÷êè – Òóã³, ìîâ ãðóäè ó ä³âîê. 13
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
Äÿäüêè ç âóäêàìè ïîíàä ñòàâîì, Äå î-ò-òàêåíí³ êîðîïè, Ãóëÿº â³òåð, òóæàòü ¥àâè. Óçäîâæ ñòåðí³ ãóäóòü ñòîâïè. dz ñòàéí³ êîíèêè ãðèâàñò³ Á³æàòü, à ç íèìè é êîíîïàñ... I ðàïòîì çáîêó ð³çêî: «Çäðàñòº! Ñêàæèòº, à êîòîðèé ÷àñ?» Ñòð³ïíóâñü, îòÿìèâñü... Ìàìà ì³ÿ! ß â äí³ ñüîãîäí³øí³ì... ³ âìèòü  äóø³ ðàïòîâà íîñòàëüã³ÿ Ïî òèõ ÷àñàõ ÿê çàáðèíèòü, Êîëè í³ ñìàðò³â, àí³ ãàçó... Òà âñå æ áóëî ñâî¿ì ñåëî – Ïðèðîäíî â áóäåíü ³ íà ïðàçíèê Ïî-óêðà¿íñüêîìó ãóëî. Áóëè ó ìîä³ áåç ðåêëàìè  íàñ âèøèâàí³ ðóøíèêè, 14
Ïðîñòî â³ðø³
À ð³äíó ï³ñíþ âå÷îðàìè ßê çàâåäóòü, áóëî, æ³íêè... ×óæ³ â³òðè áåççàñòåðåæíî Âñþ ïàì’ÿòü âèäóëè äî ä³ð I íàì, âæå íà÷å é íåçàëåæíèì, Íàâ’ÿçàíî «÷óæèíñüêèé ì³ð». À ìîæå, íàñ îòàê ïîãàíÿòü Çà çðàäó ïðàùóðñüêèì áîãàì? Ïîòðîõó ïîâåðòàºì ïàì’ÿòü I áîðã ïîâåðíåì âîðîãàì! Íà ñì³òíèê âèïõíåìî ÷óæèíñòâî Áåç êðàïë³ ñóìí³âó é æàëþ... Ëþáëþ ñåëî ñâîãî äèòèíñòâà, Âò³ì, ³ òåïåð³øíº ëþáëþ. ñåëèùå Êóøóãóì, ï³ä Çàïîð³ææÿì
15
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
ßêîñü ó ãîñï³òàë³ âèñòóïàâ ïåðåä õëîïöÿìè ç äîáðîáàò³â. Çóñòð³÷ âèéøëà òåïëîþ, ùèðîþ. Áóëî ö³ëêîâèòå âçàºìîðîçóì³ííÿ. Ïîïðîñèëè íàïèñàòè ñëîâà äî ï³ñí³, áî, ìîâëÿâ, ñï³âàºìî ñàìîðîáí³ òåêñòè, à õî÷åòüñÿ ÷îãîñü ïðîôåñ³éíîãî. ß ñïðîáóâàâ. Îñü ùî âèéøëî. ÏIÑÍß ÄÎÁÐÎÂÎËÜÖIÂ
Íàä êîíòóæåíèì ñòåïîì ïðèõèëèëîñÿ íåáî I ïîðàíåíèé ì³ñÿöü ³ç-çà õìàð âèçèðà. Äèêà ñíàéïåðñüêà êóëÿ øóãîíóëà ïîâç òåáå I øåïíóëà óäà÷à: «Çíà÷èòü, ùå íå ïîðà!» Íå ëÿêà íàñ ìîñêîâñüêà ã³áðèäíà õèìåðà – Ìè âæå äîáðå íàâ÷èëèñü ïðîòè çàéä âîþâàòü, Äîáðîâîëüö³, ïîêàæåì ãîñïîäàì îô³öåðàì, Äå ì³æ ðàê³â çèìóº ¿õíÿ Êóçüê³íà ìàòü! 16
Ïðîñòî â³ðø³
Ìè íå âñå ùå óñòèãëè, ïîáðàòèìå, ç òîáîþ, Íàì ùå ä³òîê ðîñòèòè é ãàðòóâàòè áðîíþ... À ïîêè ùî ãîòóéìîñü äî çàïåêëîãî áîþ – Íàøà ïðàâäà çäîëຠçëîâîðîæó áðåõíþ! Íàì áè ï³ñíþ ñï³âàòè ³ âñì³õàòèñÿ ùèðî, I íå çíàòè òðèâîãè... òà íå íàøà âèíà, Ùî íàõàáíèé ñóñ³äà â³÷íî òî÷èòü ñîêèðó I í³ÿê íå ñê³í÷èòüñÿ òðüîõñîòë³òíÿ â³éíà. Âèïðîáîâóº äóõ íàø öÿ òðèâîæíà ãîäèíà, Íàì ùå äîâãîãî â³êó íàêóþòü çîçóë³, À íà ñõ³äíîìó ôðîíò³ çàöâ³òຠêàëèíà, ßê ïðîâ³ñíèöÿ ìèðó íà ðîçáèò³é çåìë³... Ïåðåìîæíîãî ìèðó íà ðîäþ÷³é çåìë³... 17
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
ÇÍI×ÅÂ’ß
Ìèíຠð³ê. Ìî¿ êîëåãè Òàëàíîâèò³ ò÷óòü ðÿäêè, I òèõî ïëèíå ñóì åëåã³é... Ìåí³ æ çàö³ïèëî äóìêè. Àæ ÷óþ – ³ç íåáåñ ïîõìóðèõ ÕÒÎÑÜ íåâäîâîëåíî áóð÷èòü: «Òè íàâ³òü ñàì ñîá³ íå ãóðó, ×îãî æ òè ³íøèõ áóäåø â÷èòü?» À ÿ é íå â÷ó... Æèâó, ÿê ìîæó. Ñàì ó æèòòÿ ïîòðîõó â÷óñü, Äîëàþ äîëþ çëîâîðîæó I ùîá íå ïëàêàòè – ñì³þñü. Íàõàáíî ïðå ñóñ³äà çáîêó – Óæ ïºðºëºç ÷ºðºç ïëºòºíü... Òà ìè òðèìàºìîñü í³âðîêó – Òåïåðêè íàñ íå âçÿòü ç íàñêîêó! ...I ï³ä ê³íåöü âàæêîãî ðîêó Ïîâçå ó í³÷ îñòàíí³é äåíü. 18
Ïðîñòî â³ðø³
I õî÷ â ïîå糿 íå ëåâ ÿ, Òà â ãí³â³ ãèðêàþ íå ã³ðø! Íó îñü, òè áà! Îòàê çí³÷åâ’ÿ Óçÿâ ³ íàïèñàâñÿ â³ðø. 31.12.2015 ÎÑIÍͪ
Áàíàëüíà ìðÿêà â êðèõ³òíîìó ì³ñò³. Àëå¿ òóò – ñòåæèíêè â ñïîðèø³. Äåðåâà â ïðîâ³íö³éíîìó íàìèñò³... I ïèøóòü â³ðø³ ñóò³íêè íà ëèñò³, Õî÷à ì³ñöåâ³ ¿õ íàçâóòü – â³ðø³. Ïðî ùîñü âàæëèâå ñêðåêîòèòü ñîðîêà, Äð³ìà òàêñ³ – îäíåíüêå íà óñ³õ... À äîîê³ë – òàêèé âñåëåíñüêèé ñïîê³é, I ñÿº ç³ðêà â äàëèí³ âèñîê³é, I òèøó çâåñåëÿ äèòÿ÷èé ñì³õ. ì. ßìï³ëü, Õìåëüíè÷÷èíà, æîâòåíü, 2017 19
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
ÊÓÂÀËÀ ÇÎÇÓËß
Íà óâåñü ãîðèçîíò ïîòÿãàâñÿ íåâèñïàíèé ðàíîê, Âèçèðàëî ç-çà îáð³þ ñîíöå ö³êàâèì òåëÿì. Ïðîêèäàëèñÿ êâ³òè â óçîðàõ æèâèõ âèøèâàíîê I, çäàâàëîñü, íà ñâ³ò³ íå çíàéäåòüñÿ ì³ñöÿ æàëÿì. ˳òí³é äåíü óðîäèâñÿ áåç ìóê – áåçòóðáîòíî ³ âäàëî – I ÿê îäó æèòòþ â ö³é áåçïå÷íî-öíîòëèâ³é êðàñ³ Íàä íåéòðàëüíîþ ñìóãîþ ìèðíî çîçóëÿ êóâàëà. Õòîñü íàïåâíå ë³÷èâ: «Äâàäöÿòü ï’ÿòü, äâàäöÿòü ø³ñòü, äâàäöÿòü ñ³...» Íåäîë³÷åíà «ñ³» – ÿê îñòàííÿ îá³ðâàíà íîòà, À çà íåþ í³÷îãî, îäâ³÷íî í³ìà ïóñòîòà... 20
Ïðîñòî â³ðø³
Íåäîëóãà â³éíà – ïðèì³òèâíà âñåëþäñüêà ãëóïîòà, Íó, à êóëÿ – êóäè ïîñèëàþòü, òóäè é ïðèë³òà. Õòîñü ñåáå íå æàë³â – ³ âåçëî, à êîìóñü – íåâåçóõà, Íà â³éí³ òàê áóâàº. ôðàíöóç áè ñêàçàâ: «ñå ëÿ â³», Õòîñü äîë³÷èòü äî ñòà, õòîñü áëàãàº: «Â³äì³ðÿé, êóêóõî! Íóìî ðàçîì äàâàé: òðèäöÿòü ø³ñòü, òðèäöÿòü ñ³ì, òðèäöÿòü â³...» Äåñü ïî ðåéêàõ âèöîêóº ñòîìëåíî âðàí³øí³é ïîòÿã, Íàä êðèâàâèì áåçãëóçäÿì çäèâîâàíî ñîíöå âñòàº, Õòîñü êîãîñü âæå çàïèñóº çâè÷íî ó ñïèñêè «äâîõñîòèõ», À êîìóñü ùå çîçóëÿ ôàðòîâî êóº ³ êóº... ÷åðâåíü, 2017
21
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
ÐÎÇÌÎÂÀ Ç ÊÎÌÀÍÄÎÐÎÌ
(ïîçèâíèé) Ïðèâ³ò, Îëåæêó! ß – íà ìèòü, ïðî¿çäîì... Ïðîñèëè õëîïö³... ß á ³ ñàì çàéøîâ. À â òåáå òóò äîãëÿíóòî ³ ÷èñòî, ßê îö³íèâ áè ðîòíèé – «õà-ðà-øî!» Öâ³òå áóçîê, òþëüïàíè ðîçêîøóþòü I òèõî – àæ ï³ä ò³ì’ÿ÷êîì ãóäå... À ïàì’ÿòàºø ³òüêó ³ç ×óãóºâà? Äâà òèæí³, ÿê ïðîïàâ – íåìà í³äå. Áóëà àòàêà, áèëà ÁååÌÏåøêà I ñºïàðè ïîâçëè íà ïåðåäîê... Íó, çíàºø ñàì, ÿê öå áóâà, Îëåæêó... À ìîæå, ìîæå... âñå ùå áóäå «îê!»? Âò³ì, áðàòå, ìè íå ïàäàºìî äóõîì. Òà é í³êîëè – â³éíà, òàê³ ä³ëà... À ïàì’ÿòàºø ñíàéïåðøó – Òàíþõó? Òàê íàøîìó êîìáàòó é íå äàëà! 22
Ïðîñòî â³ðø³
³í òàê ³ ñÿê, âîíà æ çâåäå äî ñì³õó Ò³ çàëèöÿííÿ – â³í àæ ñàì ³ðæå! Ïîäåéêóþòü, æåíèõ ¿¿ â ìîðï³õàõ, Âîíà ñåáå äëÿ íüîãî áåðåæå. Âîíà æ íå ç òèõ äåøåâèõ ïåðåëþáîê, Íàä íåþ ñïðîáóé õòîñü – ïîâëàäàðþé! À íà ïðèêëàä³ ñò³ëüêè âæå «çàðóáîê», Ùî, ÿê òî êàæóòü, «ìàìî – íå ãîðþé!» Íåäàâíî áóâ ó íàø³é àðòáðèãàä³ – Ïëþþòüñÿ õëîïö³, ëàþòü ìîñêàëÿ... Òà é øòàáíèêàì ÀÒÎøíèì òåæ íå ðàä³, Ìîâëÿâ, âåäóòü ñåáå, ÿê ó äèòñàä³, Ñòðàòåãè íåäîâèëóïëåí³, áëÿ! «Îí ñºïàðè ç êàöàïàìè ùîíî÷³ Ç óñ³õ ñòâîë³â òàê ãàòÿòü ç-çà ð³êè, Ìè ¿õ ïðèö³ëüíî ðîçíåñëè á ó êëî÷÷ÿ! Àëå æ íå ìîæíà, – ç³ øòàá³â òîðî÷àòü, Áî º ÿê³ñü òàì äîãîâîðíÿêè...» 23
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
Îòî òàêå. ßê çàâæäè â íàñ îäâ³êó... À ÿ – ó áîðîä³, íåìîâ ä³äóñü. Ìîÿ æ íå òåðïèòü âîëîõàòó ïèêó, ͳ÷î, ïîêè äî¿äó – ïîãîëþñü. Íó, âñå, ëåæè ñïîê³éíî, Êîìàíäîðå, ³äïî÷èâàé, õî÷ öå ³ íå êóðîðò... Äàé, Áîæå, ÒÀÌ çóñòð³òèñÿ íå ñêîðî, Áî íàì, æèâèì, ðîáîòè íåâïðîãîðò! êâ³òåíü, 2017
ËIÐÈ×ÍÈÉ ÅÒÞÄ
Äîù áóáîíèòü ó çàïîò³ëó øèáêó, À çðàíêó ñîíöå é òèøèíà í³ìà. À ïîò³ì â³òåð õèëèòຠëèïêó, Ùî êâèëèòü, ìîâ ïàðîä³þº ñêðèïêó... Íó îñü òàêà ó íàñ òåïåð çèìà. ì. Çàïîð³ææÿ, ñ³÷åíü, 2016
24
Ïðîñòî â³ðø³
ÍÀÁÎËIËÅ
 ÷àñ êîëàáîðàíòñòâà òà àãðåñ³¿ I ñóö³ëüíèõ äîãîâîðíÿê³â... Ðàïòîì íàïëîäèëèñÿ ïðîôåñ³¿ Óñåçíàéñòâà áðàâèõ ìóäðàê³â. Ðîçâåëîñÿ ¿õ ó òåëåâ³çîð³ Íà÷å òèõ íåð³çàíèõ ñîáàê – Áàâëÿòü ïîë³òè÷íèìè ñòðèïòèçàìè Áåç ÿêèõ, çäàºòüñÿ, âæå é í³ÿê. Ðîçòëóìà÷àòü âñ³ íåçðîçóì³ëîñò³, Áóäü-ÿê³ ðîçïëóòàþòü êëóáêè... À â íàñòóïíó ìèòü ç òàêîþ æ âì³ë³ñòþ  ò³ æ êëóáêè çàïëóòàþòü äóìêè. Õèòðó ñíàñòü ³íòðèã íåîòåõíîëîãè Òàê ñíóþòü, íåìîâ ñ³òêè ïàâóê... Âñþäè ð³çíîøåðñò³ ÏÎËIÒÎËÎÃÈ – Êàíäèäàòè ïëóòàíèõ íàóê! Áëàãîäàòíèé ÷àñ àáè ðîçìíîæèòèñü  ðóñ³ äî ïðèìàðíî¿ ìåòè... ×è é ñîá³ – óçÿòü ³ «â³äìîðîçèòèñü» – Òåæ ó ïî-ë³-òî-ëî-ãè ï³òè? îñ³íü, 2015 25
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
ÌIÆ ÏÐÀÂÄÎÞ I ÁÐÅÕÍÅÞ Äâ³ Ïðàâäè ñòàëè ïîðîõíåþ I ñâ³ò äîâ³äàòèñü íå çì³ã, ßêà ç äâîõ Ïðàâä áóëà Áðåõíåþ. Ãðèãîð³é Ãàð÷åíêî
Ñòî áðåõîíü ç³éøëèñü ì³æ ñîáîþ â ïðàâäèâ³ì ñòîáî¿. Ó êîæíî¿ ñï³ëüíèê³â, ùî íå âáåðåø ó ì³ëüéîí, Äå êîæåí ãîòîâèé çàðàäè ³äå¿ ñâÿòî¿ Ïîêëàñòè ñåáå äîáðîâ³ëüíî â æåðòîâíèé âîãîíü. I òàê ñïîêîíâ³êó ³ äîñ³, ³ ïîò³ì – äî ñêîíó,  ð³çí³ óáà÷àþ÷è íàéïðåñâÿò³øèé ðåçîí, Ñòî áðåõîíü çà Iñòèíó â á³é øëþòü ³ øëþòü ëåã³îíè, I êîæíîãî ç íàñ çàëó÷àþòü ó ñâ³é ëåã³îí. 26
Ïðîñòî â³ðø³
À ìè–äîáðîâîëüö³, àÿêæå, ìè çíàºì ÿê òðåáà, Íàì òî÷íî ñêàçàëè, ùî ïðàâèëüíî òàê ³ îòàê! À ò³, õòî íå ç íàìè, òîé ïðîñòî, ÿê êàæóòü, áåç êåáè! Íó, òîáòî, öå – âîðîã, íå âàðòèé óâàãè ãëóïàê! ...I, ñõîæå, ùî êðàþ é ê³íöÿ öèì ïîòóãàì íåìàº, Íå áóäå é çâèòÿæö³â ó ö³é áåçê³íå÷í³é â³éí³. À Ïðàâäà äåñü ïîðó÷ ñòî¿òü ³ ïå÷àëüíî ç³òõàº, Áî çíàº, ùî êîæåí çà íå¿, à ñëóæèòü Áðåõí³... 2015
27
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
ÂI×ÍÈÉ ×ÀÑ
ϳä â³÷íèì ñîíöåì â³÷íà ò³íü æèâå. ¯¿ â ãîäèííèê õòîñü óçÿâ äî ä³ëà, Òà ðàïòîì ò³íü ïî êîëó íå ïëèâå – ϳäñòóïíà õìàðà ñîíöå çàòóëèëà. Ïðèçóïèíèëàñü òå÷³ÿ â ð³ö³ – Íàïåâíå ùîñü âòÿëè ï³äñòóïí³ ã³äðè? I êîòðèé ÷àñ – íå â³äàþòü çíàâö³, Íåìà âîäè ó êîíóñ³ êëåïñèäðè. Îñü ÷àñ, ùî ìîâ òîíåíüêèé ãîëîñîê,  ï³ñî÷íîìó ãîäèííèêó ñî÷èâñÿ... Àëå íå â³÷íèì âèÿâèâñü ï³ñîê – Áóâ, áóâ, à ïîò³ì âçÿâ ³ çàê³í÷èâñÿ. Çàìîâê ³ åëåêòðîííèé ÷àñîì³ð. Îí õòîñü éîìó «ÀÃÎÂêົ ³ «ÃÅÉêà», À â³í ïðîõàííÿì òèì íàïåðåê³ð Ìîâ÷èòü, áî â íüîìó ñ³ëà áàòàðåéêà. 28
Ïðîñòî â³ðø³
Îñü íà ðóö³ áàãàò³é äèâî ç äèâ – ßêàñü øâåéöàðñüêà äîðîãà íîâèíêà, Àëå ³ öåé ãîäèííèê íå âãîäèâ, Áî ï³äâåëà ïîñëàáëåíà ïðóæèíêà... Ìè ïðàãíåìî íåíà÷å ó òþðìó Çàãíàòè â ÷àñ óñ³ ïî䳿 é äàòè... À ×àñ ³äå ³ áàéäóæå éîìó, Ùî õòîñü éîãî íå âñòèã ïðèëàøòóâàòè.
29
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
ÍÀÃËÀ ÑÌÅÐÒÜ
Îäèí òðóäÿùèé ×îëîâ³ê Æèâ ó ñåë³ âæå ñ³ìäåñÿòèé ð³ê. Çäîðîâ’ÿì Áîã íå îáä³ëèâ ëþäèíó – Îòîæ ³ äîñ³ äîáðå ïëóãà ïåð, I îñü â îäíó îñ³ííþ äíèíó ³í ïðîñòî íà ãîðîä³ âìåð. dzáðàëèñü ëþäîíüêè, âò³øàþòü óäîâèöþ, Ïå÷àëüíî êâ³òè ³ â³íêè íåñóòü, Ùîá ×îëîâ³êà, ÿê ãîäèòüñÿ, Ïðîâåñòè óâ îñòàííþ ïóòü. À ïîì³æ òèì òèõåíüê³ áàëà÷êè Òî òóò, òî òàì ðîÿòüñÿ á³ëÿ õàòè. Íó é õàé ñîá³ – äëÿ òîãî ÿçèêè, Ùîá ðîçìîâëÿòè: «Ãîñïîäàð äîáðèé áóâ...» «Åãå æ. Ëþáèâ ä³òîê. I õî÷ Ãîñïîäü ¿ì íå ïîñëàâ óò³õó Ñâî¿õ ðîñòèòè òà äèòÿ÷èì ñì³õîì Äçâåí³ëî òóò ùîäíÿ íà âåñü êóòîê». «Àòîæ, ñïîðòèâíà ìîëîäü äëÿ çàíÿòü 30
Ïðîñòî â³ðø³
Çáèðàëàñü ãóðòå÷êîì äî ä³äà Òîë³, Áî â³í äîñòîòó çíàâñÿ íà ôóòáîë³, ̳ã ùå é ì’ÿ÷à ³ç íèìè ïîãàíÿòü. Êàçàëè, â³í êîëèøí³é ôóòáîë³ñò I ãðàâ çà «Íèâó» ó ÿê³éñü òàì ë³ç³...» «I ñìåðòü õîðîøà – ìîâ ³ç äóáà ëèñò dzðâàâñÿ é ïîëåò³â ó âèð³é ñèçèé». Òàêîãî ä³äà, çðîçóì³ëî, æàëü! Òà îñü âàì íåñïîä³âàíà ìîðàëü:  ê³íö³ ì æèòòºêîëîâåðò³ ß á òåæ, ¿é-áî, õîò³â òàêî¿ ñìåðò³...
31
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
ÊÎËÈØÍIÉ ÄÐÓÃ
³í ñïîñòåð³ã éîãî ³ùå íà òîìó áîö³, Äå êë³ïàâ ñâ³òëîôîð ³ òèõî ùîñü áóð÷àâ... Ïîì³æ ñòîñîò ëþäåé ó ï³øîìó ïîòîö³ ³í óï³çíàâ éîãî... I îñü òåïåð ñòð³÷à. Íà ðîç³ ïåðåõ³ä, ïîçåáðàíà äîðîãà. Âàæêèõ ñåêóíä îãðîì íàïðóæåíî ùåìèòü. Óï³çíàíèé ³äå ³ íàðîñòà òðèâîãà – Îñü î÷³ îáèäâîõ çóñòð³ëèñÿ íà ìèòü: Ðîçãóáëåí³ñòü ³ á³ëü, âçàºìíå çäèâóâàííÿ... Òà, çðåøòîþ, ç³éòèñü äëÿ ðàä³ñíèõ çàÿâ ͳ â êîãî ç öèõ îáîõ íå âèíèêëî áàæàííÿ – ͳ â òîãî, õòî ³øîâ, í³ â òîãî, õòî ñòîÿâ. 32
Ïðîñòî â³ðø³
Êîëèñü áóëà ó íèõ äîñòîòó âèäíà äðóæáà: Íå ïðîñòî òàê ñîá³, à – íåðîçëèéâîäà! Íà çàçäð³ñòü áàãàòüîì! Õòî ùå íå çàçäðèòü, íó æ áî! I ÷è íàâðî÷èâ õòîñü... áî ñòàëàñÿ á³äà. Îäèí ³ç íèõ çàñëàá, îñë³ïíóâøè íà îêî, Äî òîãî æ, ÿê íà òå, á³äàõà, ùå é îãëóõ. Ó õâîðîãî ñóäüáà, ÿê ïðàâèëî, æîðñòîêà, À òóò ³ùå óäàð – âêàçàâ íà äâåð³ äðóã. À ïîò³ì äîâã³ äí³ áëóêàííÿ ³ çíåâ³ðè, Íàä³ÿ òî çáëèñíå, òî, êàïîñíà, ùåçà... Ñòî¿òü íà ðîç³ ïåñ – áóëüäîã íà êëè÷êó ѳðèé, I â êóòèêàõ î÷åé áðèíèòü ã³ðêà ñëüîçà... 33
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
IËÜÊÎÂÀ ÑÏÀÄÙÈÍÀ
Çàìîðèâñÿ æèòè ä³ä Iëüêî. Îïóñòèâñÿ âàæêî äî ï³äëîãè – ѳâ íà êèëèì ÿêîñü îòàêî, Ïî-òàòàðñüêè ï³ä³áãàâøè íîãè. I ñêàçàâ äî ³òüêè ³ Ïåòðà ³í ëèø äâîõ ³ çàïðîñèâ äî õàòè: «Ãðîøåé íå øóêàéòå, íå çáèðàâ, Íàùî ¿õ êîëåêö³îíóâàòè? Ãðîø³ – çëî, õî÷ ³ áåç íèõ – á³äà, Âò³ì, ìè öþ á³äó ïåðåá³äóºì... Òà é, ñêàçàòü, íå ò³ óæå ãîäà, Ùîá ïðî ãðîø³ çãàäóâàòè âñóº. Îí ñåëî âæå çîâñ³ì äîìèðà – Òóò äàâíî íå ñòð³íåø ìîëîäîãî, Ñì³õ ³ ãð³õ – ó ðîë³ áàòÿðà Âè òà ÿ, òà ùå ãëóõèé Ñåðüîãà. Îé, õëîïàêè, ùîñü íå òå âåðçó, ßê íå ãðîø³ íà óì³, òî âîø³, Òàê, äèâèñü, ³ùå âïàäó â ñëüîçó... Òîæ äàâàéòå ïðî ä³ëà õîðîø³. 34
Ïðîñòî â³ðø³
Çíà÷èòü òàê, íåâäîâç³ ÿ ïîìðó, Âòðàïëþ ÷è äî ïåêëà, ÷è äî ðàþ – Áàéäóæå! Íå â³ðþ â öþ ìàðó I áàéêàì ïîï³â íå äîâ³ðÿþ. Òà ÿêùî æèòòÿ ïîòîéá³÷ º – Õî÷ó ïðèõîïèòè äîáð³ çâè÷êè, Õàé çàãðîáíå æèò³º ìîº Ïðîò³êຠäåñü ïîá³ëÿ ð³÷êè. ß æ ðèáàëèâ ç òèõ ³ùå ÷àñ³â, Êîëè ï³øêè ó ñîáà÷ó áóäêó Çàïðîñòî çàõîäèâ áåç òðóñ³â, À ïðîòå âæå ìàâ ìàëåíüêó âóäêó. Ç áåðåãà, à ïîò³ì ³ç ÷îâí³â Âñå æèòòÿ ëîâèâ, ÿê âàì â³äîìî, Î-î-ò-ò-òàêåííèõ êîðîï³â, ëèí³â! À áóëî, – óçÿâ íà âóäêó ñîìà! Âóäêà â ìåíå, õî÷ óæå é ðåòðî, Âàðòà íåäåøåâî¿ êàáëó÷êè: Ïîïëàâåöü òóò – ãóñÿ÷å ïåðî, À íå âóòë³ çàêîðäîíí³ øòó÷êè. 35
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
À ÿêà òóò æèëêà, à ãà÷êè... Âóäëèùå ïðóãêå, õî÷ áàìáóêîâå, Ñíàñòü íå³çíîñèìà – íà â³êè, Áî æèòòÿ ó íå¿ áåçñòðîêîâå! Òàê îòîæ, ñâîþ ðèáàëüñüêó õ³òü Ç íåþ âè òåïåð çàäîâîëüíÿéòå... À ìåíå ó ãðîáà íå êëàä³òü I ï³ä çåìëþ, ïðîøó, íå õîâàéòå... Ò³ëî áåç äóø³ – í³ê÷åìíèé òë³í! ѳðíèêè â³çüì³òü, ñòàð³ ãàçåòêè, Õìèçîì îáêëàä³òü ç óñ³õ ñòîð³í I ñïàë³òü, ÿê öå ðîáèëè ïðåäêè. Äåøåâî é ñåðäèòî, òàê ñêàçàòü, Áî òåïåð, íå äàé æå, Áîæå, âìåðòè, Íå äàäóòü ÷àñó é ïîãîðþâàòü – Òàê âæå äàíèíó ïî÷íóòü çáèðàòü, Ùîá äî íèòêè ðîäè÷³â îáäåðòè! Çà òðóíó, çà ì³ñöå íà ãðîáêàõ, Çà ÿê³ñü ïîï³âñüê³ ñï³âè äèâí³, Çà îá³ä ç ÷àðêàìè ó ðóêàõ, Çà óñå öå – ãðèâí³, ãðèâí³, ãðèâí³... 36
Ïðîñòî â³ðø³
ϳä êåðìîì äóõîâíèõ ëèõâàð³â Ïðîìèíóëà ðîê³â ö³ëà òèùà: Íàïëîäèëè ñò³ëüêè öâèíòàð³â, Íå Çåìëÿ – ñóö³ëüíå êëàäîâèùå! Òîæ ñïàë³òü. Ðîçâ³éòå ïðàõ ³ âñå – Áåç äóðíî¿ çàéâèíè ³ ñìóòêó. À ÿê âàñ íà ð³÷êó ïîíåñå Õëîïö³, íå çàáóäüòå âçÿòè âóäêó». Òå ñåëî êîíຠìîâ÷êîìà, Ñêîðî ïî ñîá³ íå ëèøèòü çãàäîê. I äàâíî óæå Iëüêà íåìà, À ìåí³ ä³ñòàâñÿ äèâíèé ñïàäîê. Òà Iëüêîâà ñïàäùèíà ïðóãêà Ïðèïàäຠïèëîì ó ñàðà¿, Íå òîìó, ùî âóäêà íå òàêà – Ïðîñòî â ð³÷ö³ ðèáè âæå íåìàº...
37
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
***
Óæå íå âïåðøå áà÷ó äèâíèé ñîí: ßêèéñü ìàéäàí, ÿ äî ñòîâïà ïðèï’ÿòèé. Äîâêîëà ïëà÷ ³ ñì³õ, à òóò âîãîíü Âæå ä³ñòàº, ïåêó÷å ëèæå ï’ÿòè. Âîãîíü âñå âèùå, ï³äñòóïຠìëîñòü I ÷óþ êðèêè: «Çãèíüòå, çâîðîõîáè!» À ÿ â³äüìàê, ÿ â³äàþ ïðî ùîñü... I, ñõîæå, öå êîìóñü íå äî âïîäîáè. ß â³äàþ êîòðóñü ³ç çàáîðîí, À îñü ÿêó – àí³ çãàäàòü, í³ âòÿìèòü... I äóìàþ: à ìîæå, öå íå ñîí – Òàêà ñîá³ ìàíäð³âêà â ãåííó ïàì’ÿòü? Òî êèì æå áóâ äàëåêèé ïðàùóð ì³é?  ÿêèõ â³í ÷àðàõ çíàâñü ÷è ãîðîñêîïàõ, Ùî ñï³ê éîãî îòîé âîãíåííèé çì³é  ³íêâ³çèö³éíî-çáî÷åíèõ ºâðîïàõ? 38
Ïðîñòî â³ðø³
Ç ³êîíàìè, ó ÷îðíîìó âáðàíí³ ×åíö³ êðè÷àòü, òà, ÿê íå äîñëóõàéñÿ, Íåçðîçóì³ëèé âèðîê òîé ìåí³, Ëèø ÷óòè: «Êàéñÿ, õî÷ òåïåð – ïîêàéñÿ!» Çà ùî «ïîêàéñÿ», ùî áóëî íå òàê I ùî òàêîãî çíàâ, ÷îãî íå òðåáà? Íå â³ðèâ, ùî Çåìëÿ íà òðüîõ êèòàõ? ×è ùî âãîð³ íåìà òâåðäîãî íåáà? Âæå âêîòðå áà÷ó òîé â³äüìàöüêèé ñîí, Ñâÿùåíèê³â á³ñ³âñüê³ âèêðóòàñè... Ëèáîíü, òîìó áàéäóæèé äî ³êîí I íå ëþáëþ ïîï³â ³ ÷îðí³ ðÿñè.
39
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
ÇÀÊÎÍ ÞÐÁÈ
ÂÎÍÀ ñòîÿëà òàì, äå ìàëî ì³ñöÿ é ñâ³òëà, ¯é, âëàñíå, ïàñóâàâ öåé íåïðèì³òíèé ôîí. À íàòîâï òî êèï³â, òî ïîñì³õàâñÿ ï³äëî... I êîæåí òàì çìàãàâñü çà ñëîâî â ì³êðîôîí. I êîæåí ó þðá³ âèõëþïóâàâ ³äå¿, I êîæåí â³ðèâ, ùî áåç íüîãî âñ³ì õàíà... Óñ³ áóëè â ñîá³ é âîäíî÷àñ á³ëÿ Íů, Óñ³ øóêàëè òå, ùî çíàëà ëèø ÂÎÍÀ. Iç êðèêó ïî÷àëîñü – çàâåðøèëîñÿ ïëà÷åì. Áåçâèõ³äü – âñå, ùî òóò þðáèùà äîñÿãëà. ÂÎÍÀ ñòîÿëà òàì. ¯¿ í³õòî íå áà÷èâ, Áî é íå øóêàâ í³õòî – öå IÑÒÈÍÀ áóëà. 40
Ïðîñòî â³ðø³
* * *€
Ñòî òèñÿ÷ ïåëüîê ãàðêà â óí³ñîí, Çàáèòèé ãîë íàïîâíþº çàðÿäîì: Øàëåíî çàêèïຠñòàä³îí – Íàäðèâíî-ôàíàòè÷íî ñòîãíå ñòàäî. Íà ìàñó çàìèêàºòüñÿ óñå, Ñòèðàþòüñÿ â³äì³ííîñò³ ³ ñóò³... Êîëèøí³ îñîáèñòîñò³ òðÿñå  ºäèíîìó ïóëüñóþ÷îìó ñïðóò³. Òà øàë åìîö³é âè÷àõëî ñïàäà, Ïîçàäó ìàò÷, ãîëè, ñóääÿ ³ ìèëî... I çâè÷íî ðîçïàäàºòüñÿ îðäà Íà êîæíîãî, ÿê ïåðñò, ôóòáîëîô³ëà. Ó êîæíîãî ñâ³é âèãðàøíèé á³ëåò: Îñü Ìîíòå-Êàðëî, Ïàëüìà-äå-Ìàéîðêà... À îñü, ïàðäîí, – ãðîìàäñüêèé òóàëåò, Äå âèøóêàíèé áðóä ³ ïàõíå õëîðêà... 41
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
ÑÏÎÂIÄÜ ÅÊÑ-ËÎÂÅËÀÑÀ Ìîè ãîäà – ìî¸ áîãàòñòâî... (Ç â³äîìîãî øëÿãåðó 80-õ)
Ìî¿ ðîêè – ìîº ñóìíå áàãàòñòâî. Âèñèòü ì³é äîñâ³ä çàéâèì òÿãàðåì... I ç äèêèì â³ä÷óòòÿì ñàìîçëîðàäñòâà Ïðèãàäóþ êîëèøí³é ñâ³é ãàðåì. ß ð³çíèì áóâ, òà íå áðåõàâ êîõàíêàì, Ìîâëÿâ, îääàéñÿ ³ îçîëîòþ! Âîíè ìî¿ íàéêðàù³ ñïîãàäàíêè, Ðîçêèäàí³, ìîâ êâ³òè, ïî æèòòþ. Âæå í³ ³ìåí, í³ îáðèñ³â æ³íî÷èõ... Êàðòèíêè ÷àñ òóìàíèòü áåç æàëþ, À êð³çü òóìàí ëèø î÷³, î÷³, î÷³,  ÿêèõ æàãà é ñïîêóñëèâå «ëþáëþ». 42
Ïðîñòî â³ðø³
Ó ñïîãàäàõ êóïàþñü áåç³ìåííèõ, ß íèìè ³ âò³øàþñü, ³ æèâó  ïîëîí³ ñèòóàö³é îäêðîâåííèõ Íà êîæíîìó ç øàëåíèõ ðàíäåâó. Ïî ìîëîäè÷êàõ ïàðóáî÷èì ðåéäîì Ïðîêîòèøñÿ, ÿê âèõîð ïî âîä³... Òà ÿ áè äàâ ÷îòèðè ôîðè Ôðåéäó, Õî÷à ïðî Ôðåéäà ³ íå ÷óâ òîä³. Âò³ì, ùî íàì ç òîãî â³äåíñüêîãî ïîöà, Êîëè â äóø³ ãîð³ëî, àæ ïåêëî – Òè ì³ã òîä³, êîëè óæå é íå õîööà... Òè ì³ã óñå... Îõ, ³ áóëî, áóëî... ß çàçèðàþ, ìîâ çà îãîðîæó,  áàæàííÿ, ùî ïîçíà÷åí³ ãð³õîì: Öüîãî ùå õî÷ó, òà óæå íå ìîæó, Íó à öüîãî âæå íàâ³òü ³ íå õî... I ðàïòîì, ï³ä óñåêîñì³÷íèé ñïàëàõ, Çóñòð³â ¯¯ – ç ìèíóëîãî ñâîãî, Î-î, ìè ÒÀÊÅ ³ç íåþ ïðèãàäàëè... Àãîâ, êðàñóí³, ÿ ùå îãî-ãî!.. 43
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
...à á³ñ â ðåáðî! ÁÓËÜÂÀÐÍÈÉ ÅÒÞÄ
Âîíà íå éøëà – ïëèâëà ïî òðîòóàðó, Ìîâ ïî ð³ö³ ñïîê³éíà òå÷³ÿ... Ïðèìàíëèâà ÿê ç³ëëÿ äëÿ ïðè÷àðó, Æîíàòèì âèòð³ùàêàì íà ïîêàðó – Òàêà íåïðèïóñòèìî í³÷èÿ. À íàòîâï îáìèíàâ ¿¿ áàéäóæî, ßê íåïèòóùèé îáìèíà êîð÷ìó, ͳ õëîïñüêó ãðó óÿâè íå íàïðóæèòü, ͳ îêî â ïîçèðàííÿõ íå ïðèìðóæèòü, Íåíà÷å ïîâèëàçèëî éîìó. Ó êîæíîãî ñâî¿ òóðáîòè é ïëàíè: Íàâ÷àííÿ, á³çíåñ, âèïèâêà, ñ³ì’ÿ... Ñòîþ ó ñòàí³ òèõî¿ í³ðâàíè, I äåñü äàëåêî – çà ðîê³â òóìàíîì – Êîâòຠñëèíêó ìîëîä³ñòü ìîÿ...
44
Ïðîñòî â³ðø³
***
Ðîçãóáëåí³ñòü ñïîêóòóâàíèõ ïðîù Õòîñü ïîçáèðàâ ó ñ³ðî-÷îðíó õìàðó. Çàæóðåíèé âä³âåöü – îñ³íí³é äîù – ×àëàïຠíåêâàïîì ïî áóëüâàðó. Ì ñòåæêè ìîêðå ïîëîòíî, Ìîâ ë³í³ÿ õâèëÿñòà íà äîëîí³, I æàëþçÿìè êë³ïຠâ³êíî, Äîùó ñòèðຠñëüîçè íåñîëîí³. Äåðåâà ó ëåãêîìó íåãë³æå, Õî÷ º âæå é áåçñîðîìíî ãîë³ é áîñ³... Óò³ì, í³÷îãî äèâíîãî, àäæå Òóò õîäèòü îñ³íü. Ïðîñòî õîäèòü îñ³íü. Ëèñòîïàä, 2018
45
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
ÌIÆÑÅÇÎÍÍß
Óæå íå ë³òî ³ ùå íå îñ³íü, Óæå íå ïðàâäà é ùå íå îáìàí, Íàï³âóçóòèé ÷è íàï³âáîñèé Áëóêຠâèáàëêàìè òóìàí. Õî÷ ãàé âåñåëèé íå â ñîëîâåéêàõ, Çàòå âñÿ í³÷êà ó öâ³ðêóíàõ... Æàëü, ï³äâèñຠâæå áàòàðåéêà Íà íàøèõ ñòð³ëÿíèõ äæè¥óíàõ. I õî÷ ïðîùàëüíî ç³òõຠñåðïåíü – Õòîñü íåñåçîííî âïàäຠâ áëóä: Ïåíüîê ïîâàæíèé, íó ÷èñòî ñåð Ïåíü – Äî ëèïêè ëèïíå, îò áàëàìóò! Ñüîãîäí³ ë³òî, à çàâòðà îñ³íü, À ïîì³æ íèìè çâàáëèâà í³÷... Äóøà ùå ì𳺠– ðîçâàãè ïðîñèòü, À ò³ëî êðåê÷å é ïîâçå íà ï³÷. 31 ñåðïíÿ, 2018
46
Ïðîñòî â³ðø³
***
À äîù ³ ñîíöå ÿê ïå÷àëü ³ ñì³õ Ó òèõ³ì ëèñòîïàäîâ³ì õàîñ³... Ó øàòàõ, ïåðåâàæíî çîëîòèõ, Êðàñèâî é ïðîñòî ïîìèðຠîñ³íü! Ïðèòüìîì ãàñຠâ³òåð ì³æ áåð³ç I ñîðîì³öüê³ âèòâîðÿº øòóêè...  ðîçãóëüí³ì ïàðêó ìàñîâèé ñòðèïòèç – Êðóæëÿþ÷è, ç äåðåâ ëåòÿòü óíèç Áàðâèñò³ ñóêí³ é âîãíÿí³ ïåðóêè. Äåñü òàì, ç-çà õìàð íàä ïàâóòèííÿì êðîí Õòîñü öþ êðàñó îï³êóº âñåâèøíüî... Âæå ñêîðî-ñêîðî âêðèº á³ëèé ñîí Öþ íåéìîâ³ðíó îñ³íü âæå êîëèøíþ. Ëèñòîïàä, 2018
47
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
***
Îñü êóïà ñë³â. ͳ çì³ñòó, í³ ³äå¿ – Òàêèõ äîâêîëà ñîòí³ òèñÿ÷ êóï. I ðàïòîì çóïèíèâñÿ á³ëÿ íå¿ ßêèéñü äèâàê. Íàïåâíå, ñëîâîëþá. ³í êóïó çàö³êàâëåíî îãëÿíóâ – Íå ÿê ðîççÿâà, àëå ÿê âëàäàð. É ïî÷àâ ó í³é ïîðÿäêóâàòü ñòàðàííî... Òàê ç ãëèíîþ ïîâîäèòüñÿ ãîí÷àð. ³í ò³ ñëîâà ïåðåáèðàâ ñòîðàçíî, ̳ñèâ ³ áãàâ, ñòóëÿâ ³ ðîçä³ëÿâ... ³í ç íèõ òâîðèâ ÿê³ñü íåçâè÷í³ ïàçëè, Äëÿ ãðè? ×è äëÿ êàðòèí? À ìîæå, äëÿ... Âò³ì, ùî ãàäàòè? Îñü ô³íàëüíà êëàäêà – I ïàçëè òî÷íî ñêëàëèñü ó ñîíåò. Âñå ïðîñòî. Öå í³ÿêà íå çàãàäêà: Òèì äèâàêîì, çâè÷àéíî æ, áóâ Ïîåò. 48
Ïðîñòî â³ðø³
Ó ÏÎÅÒÈ×ÍÎÌÓ ÊËÓÁI
(ç íàòóðè)
Äèâíèé äîòîðê ìåòàôîð ïðèìàðíèõ, Ìîâ õîëîäí³ îá³éìè ãàäþê... Âèáèðàþ â ïîòóãàõ ïîëÿðíèõ ̳æ ïàäëþê – â³ðøóâàëüíèê³â ãàðíèõ, I áåçäàðíèõ íàñêð³çü íåïàäëþê. Õòî òóò ìຠíàä êèì ïåðåâàãó? Äå øóêàòü â³ä÷óòò³â ä³àìàíò? ×èì ïðèáîðêàòü çàäàâíåíó ñïðàãó?.. Ïîçà êëóáîì õòîñü áà÷èâ áðîäÿãó, Ìîæå, ÷èéñü çàáëóêàëèé Òàëàíò?
49
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
Ìî¿ì áåçêîìïðîì³ñíèì ë³òåðàòóðíèì ïîö³íîâóâà÷àì, ùî íå äàþòü ìåí³ ðîçñëàáëþâàòèñÿ ³ õàëòóðèòè... ÊÐÈÒÈÊÓ
Òè íå âîðîã ìåí³. Òè äîâîë³ àìá³òíèé ñóïåðíèê. Âîðîã³â íå ëþáëþ, íå ëîã³÷íî ëþáèòü âîðîã³â. Òâîº ñëîâî äîøêóëüíå ³, òðåáà ïðèçíàòè, ìàéñòåðíå – Çàì³íÿº ìåí³ ñîòí³ ïðÿíèê³â ³ áàòîã³â. Íå æà볺ø ìåíå. I íå òðåáà! Äî ÷îãî òóò æàë³ñòü? ³ä áåçæàëüíî¿ ïðàâäè ùå æîäåí òâîðåöü íå çìàë³â. I ãàðòóºòüñÿ ñëîâî ìîº ³ ïèñüìà äîñêîíàë³ñòü – I âñå ìåíøå â³ä òåáå êðèòè÷íî-ïðîíèçëèâèõ ñë³â. 50
Ïðîñòî â³ðø³
ß ó öüîìó æèòò³ ïî÷óâàþñÿ â³÷íèì ñòóäåíòîì, Íà øëÿõó äî Âåðøèíè ìåí³ ùå ðîñòè ³ ðîñòè. I ñïàñèá³ òîá³, ùî òè º, äðóæå ³ îïîíåíòå, ß áåç òåáå í³ÿê. Ñïîä³âàþñü, áåç ìåíå ³ òè... Óñ³ì, õòî çíåâàæຠïóíêòóàö³þ òà ³íø³ ïðàâèëà ïðàâîïèñó, ïðèñâÿ÷óþ. Àâòîð /ïîçàïðàâèëüíå/
ïîô³ã òèðå ³ êîìè âñÿê³ òàì êðàïêè ç äâîêðàïêàìè êèíó ï³ä íîãè ïðàâèëà ÿê ïåðåä ñâèíÿìè á³ñåð ñòèëåì äàâëþñü ïîæàäëèâî ìîâ íåíàæåðà êàíàïêàìè ³ ðîçóì³éòå ÿê õî÷åòå ì³é ïîåòè÷íèé âèñåð 51
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
ë³çóòü ³ç ìåíå íàòîâïîì íåîðäèíàðí³ ïîøóêè â öüîìó ³ ïîëÿãຠòâîð÷³ñòü ìîÿ áåçäîãàííà òóò ãîëîâíå áåç ñóìí³âó ïîâèêèäàòè äî êîøèê³â âñå ÷îìó â÷èëà ó øêîë³ íàñ ìîâíèöÿ ìàðü³âàííà ðàïòîì ÷è ñîí ÷è ÿâ öå çà çáèòêóâàííÿ íàä ë³ðîþ âèðîê ìåí³ îãîëîøåíî ãîòóºòüñÿ ïîêàðàííÿ òÿãíóòü ìåíå äî ïëàõè äâîº êàò³â ³ç ñîêèðîþ ïåðåä³ ìíîþ øïàðãàëêà íà÷å íàä³ÿ îñòàííÿ ì³é ïîðÿòóíîê ó òîìó ùîáè òåïåðêè é òóòîíüêè ïðèãàäàòè ãðàìàòèêó çíàíó êîëèñü ³ çíàéîìó ÊÀÐÀÒÈ ÍÅ ÌÎÆÍÀ ÏÎÌÈËÓÂÀÒÈ îé ïîðÿòóéòå ëþäîíüêè ùîá íå áóëî ìåí³ êðàïêè äå òóò ïîñòàâèòè êîìó ñåðïåíü, 2017 52
Ïðîñòî â³ðø³
ÁÀÍÀËÜÍÈÉ ÂIÐØ
Ì³æ ³ùå íåáóòòÿì ³ óæå íåáóòòÿì Ìèòü êîðîòêà, ÿêó íàçèâàþòü æèòòÿì. I ïðî öå àæ òîä³ ðîçó쳺ø ñïîâíà, ßê îñ³ííüîãî ÷óáà òîðêíå ñèâèíà. ß ñâ³é äîñâ³ä õîò³â ïåðåäàòü ìîëîäèì, Òà âîíè ëåãêîâàæíî ñì³ÿëèñü íàä íèì. Ùî ¿ì öÿ íåäî÷àñíà îáòÿæëèâ³ñòü çíàíü, Êîëè â³÷í³ñòþ çâóòüñÿ õâèëèíè ÷åêàíü, Êîëè ì³êðîïðîáëåìî÷êè ìàþòü ó íèõ Ðàíã ïðîáëåì íàäçâè÷àéíèõ, óñåñâ³òîâèõ... ×è æ ³ ÿ áóâ òàêèì? Âïàêóâàâøè äóìêè, Âèðóøàþ â ñâî¿ ìîëîäå÷³ ðîêè. 53
Ìèêîëà Á³ëîêîïèòîâ
I... íà äîñâ³ä ïîáëàæëèâî çâ³äòè äèâëþñü, I íàä ñèâèì ñîáîþ íåçë³ñíî ñì³þñü. I âåðòàþ íàçàä, ³ âò³øàþñÿ ÿ, Ùî ó êîæíîãî â³êó ïðåìóäð³ñòü ñâîÿ. I, çìèðèâøèñü, íåêâàïîì ÿ æèòè ñï³øó: Ô³ëîñîôñòâóþ, ìð³þ, â³ðøóþ, ãð³øó, Çà â³òðàìè ³äó é ïðîòè òå÷³é ïëèâó... À äëÿ ÷îãî? Òà ïðîñòî òîìó, ùî æèâó. 2004
54
Ïðîñòî â³ðø³ ÇÌIÑÒ ×àñè çìií .............................................................................. 3 Ìiôîëîãi÷íèé ñâiò ............................................................... 4 Ìåíòàëüíå ............................................................................ 6 Ó ðàíêîâié åëåêòðè÷öi ......................................................... 8 Ôiëîñîôñüêå .......................................................................... 9 À õî÷åòüñÿ ìèðó! ............................................................... 10 Ôàòàëüíå ............................................................................. 11 Ó ñåëi ................................................................................... 12 Ïiñíÿ äîáðîâîëüöiâ ........................................................... 16 Çíi÷åâ’ÿ ............................................................................... 18 Îñiííº ................................................................................. 19 Êóâàëà çîçóëÿ ..................................................................... 20 Ðîçìîâà ç Êîìàíäîðîì .................................................... 22 Ëiðè÷íèé åòþä ................................................................... 24 Íàáîëiëå .............................................................................. 25 Ìiæ Ïðàâäîþ i Áðåõíåþ .................................................. 26 Âi÷íèé ÷àñ .......................................................................... 28 Íàãëà ñìåðòü ...................................................................... 30 Êîëèøíié äðóã .................................................................. 32 Iëüêîâà ñïàäùèíà .............................................................. 34 «Óæå íå âïåðøå áà÷ó äèâíèé ñîí...» .............................. 38 Çàêîí þðáè ......................................................................... 40 «Ñòî òèñÿ÷ ïåëüîê ãàðêà â óí³ñîí...» ............................... 41 Ñïîâiäü åêñ-ëîâåëàñà ............................................................ 42 Áóëüâàðíèé åòþä ............................................................... 44 «Ðîçãóáëåí³ñòü ñïîêóòóâàíèõ ïðîù...» ............................ 45 Ìiæñåçîííÿ ......................................................................... 46 «À äîù ³ ñîíöå ÿê ïå÷àëü ³ ñì³õ...» .................................. 47 «Îñü êóïà ñë³â...» ............................................................... 48 Ó ïîåòè÷íîìó êëóái .......................................................... 49 Êðèòèêó .............................................................................. 50 /ïîçàïðàâèëüíå/ ................................................................ 51 Áàíàëüíèé âiðø ................................................................. 53 55
˳òåðàòóðíî-õóäîæíº âèäàííÿ
Ìèêîëà Ãðèãîðîâè÷ Á³ëîêîïèòîâ
«Ùîá âè æèëè â åïîõó çì³í!»
Ðåäàêòîð – Ïîëÿí-Ïèëèï Þðèê Õóäîæí³é ðåäàêòîð, äèçàéí – Àíäð³é Äàíèëîâ Êîìï’þòåðíà âåðñòêà –Ëîðèíà Ô³ëîíåíêî
ϳäïèñàíî äî äðóêó 20.12.2019 ð. Ôîðìàò âèäàííÿ 60õ84 1/32. Ïàï³ð îôñåòíèé. Ãàðí³òóðà Times ET. Äðóê îôñåòíèé. Óìîâ. äðóê. àðê. 2,91. Òèðàæ 100 ïðèì. Çàìîâëåííÿ ¹ 3474.
³ääðóêîâàíî ç ãîòîâîãî îðèã³íàë-ìàêåòó â Êîìóíàëüíîìó ï³äïðèºìñòâ³ “Çàïîð³çüêà ì³ñüêà äðóêàðíÿ “Äí³ïðîâñüêèé ìåòàëóðã” 69057, ì. Çàïîð³ææÿ, âóë. Àíòåííà, 4. Òåë. 289-91-78. Ñâ³äîöòâî ïðî âíåñåííÿ ñóá’ºêòà âèäàâíè÷î¿ ñïðàâè äî äåðæàâíîãî ðåºñòðó âèäàâö³â, âèãîò³âíèê³â ³ ðîçïîâñþäæóâà÷³â âèäàâíè÷î¿ ïðîäóêö³¿. Ñåð³ÿ ÄÊ ¹ 1909 â³ä 18.08.2004 ð.