Chatr_24

Page 1

‫بۆ وه‌رگرتنی زۆرترین زانیاری بابه‌تیانه‌‪ ،‬هه‌موو رۆژانێکی دووشه‌ممه‌ رۆژنامه‌ی چه‌تر بخوێنه‌ره‌وه‌‬ ‫ب ‌ه جیاوازییه‌کانه‌وه‌ له‌ژێر چه‌تردا کۆده‌بینه‌وه‌‬

‫‌‬ ‫چه‌تر کۆنسێرت بۆ‬ ‫نه‌جمه‌دی ‌ن و کاو‌ه و دیار و‬ ‫دڵشاد سازده‌کات‌ ‪9-8‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی گشتی هه‌فتانه‌یه‌‪ ،‬کۆمپانیای چه‌تر ده‌ریده‌کات‬

‫ژمار ‌ه ‪24‬‬

‫ساڵی یه‌که‌م‬

‫دووشه‌ممه‌ ‪2010\9\20‬‬

‫نرخ‪ 750 :‬دینار‬

‫‪WWW.Chatrpress.com‬‬

‫برایەكی سەردەشت‪ :‬ڕاپۆرتەكە هەڕەشەیە بۆسەر ئاسایشی ژیانی خێزانەكەمان‬ ‫ئەمیری پێشوی ئەنسارولئیسالم‪ :‬تیرۆركردنی سەردەشت كاری پاراستنی پارتییە‬

‫تایبەت بە چەتر‬ ‫دوای ئ����ەوەی ل��ی��ژن��ەی لێكۆڵینەوە ل��ە دۆس��ێ��ی‬ ‫تیرۆركردنی سەردەشت عوسمان ڕایگەیاند‪ ،‬گروپێك‬ ‫بە ناوی (ئەنسارۆلئیسالم) سەردەشتی تیرۆر كردووە‪،‬‬ ‫ناڕەزایی توند ڕوبەڕووی ئەو ڕاپۆرتە بوویەوە و بەرپرسی‬ ‫ێ «ئەوە ئسلوبی ئەنسار‬ ‫پێشوی ئەنسارولئیسالمیش دەڵ ‌‬ ‫نییە»‪.‬‬ ‫ڕاپ��ۆرت��ی ل��ی��ژن��ەی لێكۆڵینەوە ك��ە (‪)15‬ی ئەم‬ ‫مانگە باڵوبویەوە‪ ،‬س��ەرەڕای ئ��ەوەی سەردەشت وەك‬ ‫ێ «قوتابی ك��وژراو»‪.‬‬ ‫ێ و دەڵ � ‌‬ ‫ڕۆژنامەنوس ناناس ‌‬ ‫پاشان ب��اس لە دەستگیركردنی «كەسێكی س��ەر بە‬ ‫گ��روپ��ی (ئەنسارولئیسالم) دەك���ات ب��ەن��اوی (هشام‬ ‫مه‌حمود ئیسماعیل) ت��ەم��ەن (‪ )28‬س��اڵ ب��ەرەگ��ەز‬ ‫كوردە و دانیشتووی شاری (موصل) پیشەی فیتەرە‬ ‫لە پیشەسازی شارۆچكەی (بێجی) دەستی هەبووە لە‬ ‫شەهیدكردنی سەردەشتدا»‪.‬‬ ‫بە گوێرەی قسەی ئەو كەسە دەستگیر ك��راوە‪ ،‬كە‬ ‫ڕاپ��ۆرت��ەك��ەی ل��ی��ژن��ەی لێكۆڵێنەوە ب��اس��ی دەك���ات‪،‬‬ ‫«هۆكاری كوشتنی سەردەشتی بۆ ئەوە گەراندۆتەوە‬

‫كە بەڵێنی بە ئەنسارولئیسالم دابوو هەندێك كاریان بۆ‬ ‫بكات‪ ،‬بەاڵم كارەكانی بۆیان ئەنجام نەدابوو»‪.‬‬ ‫ێ «من‬ ‫(بەكر عوسمان) برای شەهید سەردەست دەڵ ‌‬ ‫ل��ێ��رەدا وەك ب��رای س��ەردەش��ت عوسمان بە ڕاشكاوی‬ ‫ڕایدەگەیەنم كە نەك هەر ڕاستی‌و دروستی ئەو ئەنجامی‬ ‫بەناو لێكۆڵینەوانە ڕەت دەكەمەوە‪ ،‬بەڵكو بەو پەڕی‬ ‫بێزاریەوە ئیدانەی ئەم هەوڵە بێئاكامە بۆ بەتیرۆریست‬ ‫ناساندنی براكەم و تاوانباركردنی بە هاوكاریكردنی‬ ‫گروپی تیرۆریستی ئەنسارولئیسالم دەكەم»‪.‬‬ ‫ێ «ئ��ەم ئیدیعا بێ بناغەیە س���ەرەڕای ئ��ازار‬ ‫دەشڵ ‌‬ ‫و ئەشكەنجە‪ ،‬بیانووی پەالمارو هەڕەشەیە بۆ سەر‬ ‫ئاسایش‌و ژیانی ئەندامانی تری خێزانەكەم و لەم بابەتەوە‬ ‫بانگەوازی هەموو ئازادیخوازان و الیەنگرانی مافی‬ ‫مرۆڤ دەكەم كە لەبەرانبەر ئەم هەڕەشە ئاشكرایەدا‬ ‫پشت‌و پەنامان بن»‪.‬‬ ‫لە لێدوانێكی تایبەتدا بۆ ڕۆژنامەی چەتر ئەمیری‬ ‫پێشوی ئەنسارۆلئیسالم ئ��ەوە ڕەت��دەك��ات��ەوە‪ ،‬كوشتنی‬ ‫سەردەست كاری ئەنسار بێت‪ ،‬بەڵكو ئەو بە «كاری‬ ‫دەزگای پاراستنی پارتی» دەزانێت‪.‬‬

‫(مەال كرێكار) ئەمیری پێشوی ئەنسارولئیسالم دەڵ ‌‬ ‫ێ‬ ‫«تیرۆركردنی سەردەشت كاری پاراستنی پارتییە نەوەك‬ ‫ئەنسارولئیسالم»‪.‬‬ ‫ێ «ئەم شێوازی ڕفاندن و تیرۆركردنە بەهیچ‬ ‫ئەو دەڵ ‌‬ ‫شێوەیەك ئسلوبی ئەنسار نەبووە لە راب��ردووا تا بەوەدا‬ ‫بزانرێت و بناسرێتەوە كە ئەم كردەوەیەش هی ئەوانە‪ ،‬ئەم‬ ‫گەنجە تا موسڵ لێیدراوە (‪ )5/4‬ڕفێندراوەو (‪)5/5‬‬ ‫مەیتەكەی لە موسڵ دۆزراوەتەوە‪ ،‬دوای پێنج مانگ‬ ‫تەحقیقاتی پارتی كە ماشەڵاڵ بەدوایدا چوونەتەوە بۆ‬ ‫بێجی و فیتەرێكی قوڕبەسەریان دۆزی��وەت��ەوە بیكەنە‬ ‫قۆچی قوربانی»‪.‬‬ ‫(ش���ۆڕش ئ��ەم��ی��ن) ئ��ەن��دام��ی كەمپینی بێدەنگ‬ ‫ێ «كەسایەتی سەردەشت دوورە لەو تۆمەتە‬ ‫نابینیش دەڵ ‌‬ ‫هەڵبەستراوانەی كە لەراپۆرتەكەی لیژنەی لێكۆڵینەوەدا‬ ‫هاتووە»‪.‬‬ ‫چەتر پەیوەندی كرد بە چەند بەرپرسێكی سەندیكای‬ ‫ڕۆژنامەنوسانەوە‪ ،‬بەاڵم ئامادە نەبوون هیچ لێدوانێك لەم‬ ‫بارەیەوە بدەن تا ئەوكاتەی سەندیكا كۆدەبێتەوە‪.‬‬ ‫زانیاری زیاتر لە الپەڕە (‪ )3‬دایە‬

‫پەیوەندی كورد و ئیسرائیل لەنێوان شاردنەوەو ئاشكرا كردنیدا‬

‫‪ ...‬ل ‪7‬‬

‫ئەحمەد دەنیز‪:‬‬

‫لەماوەی ئاگربەستدا (‪20‬ـ ‪ )25‬گەریال ژیانیان لەدەستداوە‬ ‫تایبەت بە چەتر‬ ‫ێ و ئۆپەراسیۆنی سیاسی و‬ ‫هەنگاو نەن ‌‬ ‫سەربازی ب��ەردەوام بكات‪ ،‬ئەوكاتە هیچ‬ ‫بەرپرسێكی كۆما جڤاكێن كوردستان‪ -‬واتای ئاگربەست نامێنێ‌‪ ،‬ئامانجی ئێمە‬ ‫كەجەكە ب��اس ل��ەوە دەك���ات‪ ،‬ئ��ەم��ڕۆ یان ئەوەیە ئاگربەست ببێتە دوو الیەنە»‪.‬‬ ‫س��ب��ەی ب��ڕی��ار ل��ەس��ەر درێ��ژك��ردن��ەوە یان‬ ‫دەنیز دەشڵێ‌‪ :‬ئەم چەند ڕۆژەی دوایی‬ ‫كۆتایی‌هێنان بە ئاگربەست دەدەن‪ ،‬ئاماژە چاوپێكەوتن ه��ەب��ووە لە نێوان ب��ەدەپ��ە و‬ ‫بۆ ئەوەش دەكات ئەم چەند ڕۆژە دانیشتن (كلجدار ئۆغڵو) سەرۆكی پارتی كۆماری‬ ‫ك��راوە لە نێوان بەرپرسانی حكومەت و گ��ەل‪ ،‬هەروەها لەنێوان بەدەپە و سەرۆك‬ ‫پارتی ئاشتی و دیموكراتی‪.‬‬ ‫كۆمار‪ ،‬هەروەها لەگەل وەزیری دادیشدا‬ ‫(ئ�����ەح�����م�����ەد دەن������ی������ز) ب����ەرپ����رس����ی چ��اوپ��ێ��ك��ەوت��ن ه���ەب���ووە‪ ،‬ب���ەاڵم ڕوداوی‬ ‫پەیوەندییەكانی كۆما جڤاكێن كوردستان لە ه��ەك��اری ئ��اژاوەگ��ێ��ڕی ب���وو‪ ،‬ئامانجی‬ ‫لێدوانێكدا بۆ چەتر دەڵ ‌‬ ‫ێ «ئێمە چاوەڕێی نەهێشتنی ئەو چاوپێكەوتنانەیە‪.‬‬ ‫ئەواندایە‪،‬‬ ‫گۆڕەپانی‬ ‫دەوڵەتین تۆپەكە لە‬ ‫ئ��ەح��م��ەد دەن��ی��ز ب��اس ل���ەوەش دەك���ات‪:‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر دەوڵ�����ەت ه��ەن��گ��او ب��ن� ‌‬ ‫ێ ڕەن��گ��ە ئ��ێ��م��ە ئ���ەم ق��ۆن��اغ��ە ب������ەردەوام دەك��ەی��ن‪،‬‬ ‫ئاگربەست درێژتر ببێتەوە‪ ،‬بەاڵم ئەگەر ئ���ەم���ڕۆ ی���ان س��ب��ەی ب���ڕی���اری خ��ۆم��ان‬

‫لەسەر درێژكردنەوەی یان كۆتاییهێنانی‬ ‫ئاگربەست دەدەین‪.‬‬ ‫ئ��ەو ب��ەرپ��رس��ەی (ك��ەج��ەك��ە) ئ��ام��اری‬ ‫ماوەی ئاگربەستیش دەخاتەڕوو و دەڵێ‌‪:‬‬ ‫لە سەرەتای ئاگربەستەوە تا ئێستا (‪-20‬‬ ‫‪ )25‬گەریال ژیانیان لەدەستداوە‪.‬‬ ‫بەرپرسی پەیوەندیەكانی كەجەكە لەسەر‬ ‫ڕی��ف��ران��دۆم��ی دەس��ت��وری��ش قسە دەك���ات‪:‬‬ ‫پێویستە حكومەت ئەنجامی ڕیفراندۆم لە‬ ‫كوردستان باش بخوێنێتەوە‪ ،‬ئەوە نیشانەی‬ ‫ئەوەیە كورد ناسنامە و زمان و كلتوری‬ ‫خۆی دەوێ‌‪ ،‬دەیەوێ‌ لەسەر خاكی خۆی‬ ‫ێ ئیتر وەك‬ ‫بە ئازادی بژی‪ ،‬ئەگەر وا نەب ‌‬ ‫ڕاب��ردوو پەیوەندی ك��ورد و ت��ورك ب��ەدەوام‬ ‫نابێ‌‪.‬‬

‫بەرپرسێكیگۆڕان‪:‬‬ ‫ێ رەزامەندی پارتی لێمان نزیك ببێتەوە‬ ‫سەختە بۆ یەكێتی بەب ‌‬ ‫تایبەت بە چەتر‬ ‫بەرپرسێكی بزوتنەوەی گۆڕان ئاماژە‬ ‫ب��ۆ ئ��ەوە دەك���ات‪ ،‬ل��ە دوای (‪)7/25‬ەوە‬ ‫توانیویانە گوڕوتینێك بدەنە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان و جۆرێك لە شەفافیەت بۆ‬ ‫ح��ك��وم��ەت ب��گ��ەڕێ��ن��ن��ەوە‪ ،‬ب���اس ل���ەوەش‬ ‫ێ‬ ‫دەك����ات زەح��م��ەت��ە ب��ۆ ی��ەك��ێ��ت��ی ب��ە ب ‌‬ ‫ڕەزامەندی پارتی پەیوەندیەكانی لەگەڵ‬ ‫گۆڕان ئاسایی بكاتەوە‪.‬‬ ‫(ئ��اوات��ی شێخ ج��ەن��اب) ه��ەڵ��س��وڕاوی‬ ‫بزوتنەوەی گ��ۆڕان لە چاوپێكەوتنێكی‬ ‫ڕۆژن���ام���ەی چ���ەت���ردا دەڵ����ێ‌‪ :‬ل���ەدوای‬ ‫(‪)7/25‬ەوە ت��وان��ی��م��ان گ��وڕوت��ی��ن��ێ��ك‬ ‫بدەینە پەرلەمانی كوردستان و جۆرێك‬

‫لەشەفافیەت بگەڕێتەوە بۆ حكومەت‬ ‫كە هێشتا ماویەتی‪ ،‬میدیا ت��اڕادەی��ەك‬ ‫كراوەتربووەو تاكی ك��وردی ئێستا زیاتر‬ ‫هەست بەبوونی خۆی دەكات‪.‬‬ ‫باس لەوەش دەك��ات‪ :‬حكومەت جیاواز‬ ‫لەڕابردوو كاراتر بووە و بەرپرسانیش جۆرێك‬ ‫لەپاشەكشەیان پێوە دەبینرێن‪ ،‬لە هەڵەو‬ ‫خراپەكاری بەرامبەر میدیا و هاواڵتیان‪،‬‬ ‫نەخشەی سیاسی گۆڕانكاری پێوە دیارەو‬ ‫لەئێستادا واخەریكە وت��اری نەتەوەیی‬ ‫دێتە پێشەوە كە جاران ئامادەیی نەبوو‪،‬‬ ‫لەسااڵنی پێشودا تەنها دوو حزب خاوەنی‬ ‫بڕیار بوون لەسەر ئاستی نەتەوەیی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەئێستادا هاوپەیمانییەكی كوردستانیمان‬ ‫هەیە‪.‬‬

‫ئەو بەرپرسەی گۆڕان لەسەر ناكۆكی‬ ‫ناو بزوتنەوكەشیان دەڵێ‌‪ :‬لەئێستادا شتێك‬ ‫نەماوە لەناو بزوتنەوەی گۆڕان بەناوی‬ ‫سەركردایەتی باڵی ڕیفۆرم‪ ،‬دەتوانم بڵێم‬ ‫لەهەموو شارەكانی كوردستاندا لەسەدا‬ ‫نەوەدی ڕێكخستنەكانمان تەواوبووە‪.‬‬ ‫ئ������اوات������ی ش���ێ���خ ج�����ەن�����اب ل���ەس���ەر‬ ‫پەیوەندییەكانی خۆیان و یەكێتیش قسە‬ ‫ێ‬ ‫دەكات و دەڵێ‌ «سەختە بۆ یەكێتی بەب ‌‬ ‫ڕەزامەندی پارتی بتوانێت پەیوەندییەكان‬ ‫ئاسایی بكاتەوە لەگەڵ ئێمەدا‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەوان ڕێككەوتنی ستراتیجی لەنێوانیاندا‬ ‫هەیە»‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫درێژەی چاوپێكەوتنەكە لە الپەڕە ( ) دایە‬


‫ناكۆكی نێوان حەدبا و برایەتی وەزیری تەندروستی داوای دوو سەد ملیۆن دینار‬ ‫لە چاالكوانێكی بواری تەندروستی دەكات‬ ‫(‪ )16‬ناوچە لەخزمەتگوزاری‬

‫بێبەش دەكات‬

‫ساڵی یه‌که‌م ژمار ‌ه ‪24‬‬

‫سلێمانی ـ جەزا ئەحمەد‬

‫ئێستا لیستی برایەتی و حەدبا بە هیچ‬ ‫ڕێكەوتنێك نەگەیشتون‪ ،‬ب��ۆی��ە ئێمەش‬ ‫ڕازی نابین ئەو (‪ )16‬ئیدارەیە بخرێنە ژێر‬ ‫دەسەاڵتی لیستی حەدباوە‪.‬‬ ‫ئەوەشی ئاشكرا كرد‪ :‬تا ئێستا لیستی‬ ‫حەدبا دان بە بەشداری لیستی برایەتیدا‬ ‫نانێت ئێمەش ڕێگەیان پێنادەین بە ئارەزوی‬ ‫خۆیان بچنە ئەو ناوچانە‪.‬‬

‫بەو كارە هەستێت‪.‬‬ ‫دووشه‌ممه‌ ‪2010\9\20‬‬ ‫(دەرم���ان خ��ەت��اری) وتەبێژی لیستی‬ ‫برایەتی نەینەوا بە (چەتر)ی راگەیاند‪:‬‬ ‫ل��ەالی��ەن ح��ەدب��اوە ب��ڕی��اری دروستكردنی‬ ‫كۆمەڵگەی نشتەجێبون لەو (‪ )16‬ئیدارەیە‬ ‫دراوە كە لەپارێزگای نەینەواجیابونەتەوە‪،‬‬ ‫که‌رکوک‪-‬زانیار داقوقی‬ ‫ئیدارەی پارێزگای نەینەوا بڕیاریدا بە بەاڵم ئێمە ڕەتمانكردۆتەوە‪.‬‬ ‫وتەبێژەكەی لیستی برایەتی وتیشی‪ :‬تا‬ ‫تەرخانكردنی دوو شوێن لە ڕۆژئ���اوای‬ ‫شاری موسڵ‪ ،‬بە مەبەستی دروستكردنی‬ ‫پێنج ه��ەزار شوقەی نیشتەجێبوون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەهۆی ناكۆكی نێوان لیستی حەدبا و‬ ‫ب��رای��ەت��ی (‪ )16‬ن��اوچ��ەی جێناكۆك لە‬ ‫دروستكردنی كۆمەڵگەی نیشتەجێبوون‬ ‫بێبەشكراون‪.‬‬ ‫بۆ نەهێشتنی قەیرانی نیشتەجێبوون‬ ‫ئ���ی���دارەی پ��ارێ��زگ��ای ن��ەی��ن��ەوا ب��ڕی��اری‬ ‫دروس���ت���ك���ردن���ی پ��ێ��ن��ج ه�����ەزار ش��وق��ەی‬ ‫نیشتەجێبوونی داوە‪ ،‬بەاڵم بەهۆی ناكۆكی‬ ‫ن��ێ��وان لیستی ح��ەدب��ا و ب��رای��ەت��ی (‪)16‬‬ ‫ناوچەی جێ ناكۆكی سەر بە پارێزگای‬ ‫ن��ەی��ن��ەوا ل��ە دروس��ت��ك��ردن��ی كۆمەڵگەی‬ ‫نیشتەجێبون بێبەشكراون‪ ،‬چونكە بودجەی‬ ‫ئ��ەو (‪ )16‬ناوچەیە ل��ەالی��ەن حكومەتی‬ ‫عێراقەوە بە ئیدارەی پارێزگای نەینەوا‬ ‫دراوە‪ ،‬لیستی برایەتیش ڕازی نین حەدبا ناکۆکی نێوان لیستی حه‌دبا و برایه‌تی به‌رده‌وامه‌‬

‫‪2‬‬

‫سلێمانی ـ رێبوار عەزیز‬

‫ب��ە گ��وێ��رەی پالنێكی دی��اری��ك��راوی‬ ‫وەزارەت��ی خوێندنی با اڵ‌و توێژینەوەی‬ ‫زانستی حكومەتی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ل��ەك��ۆی (‪ )415 .42‬خ��وێ��ن��دك��اری‬ ‫دەرچ�����ووی ئ��ام��ادەی��ی ت��ەن��ه��ا (‪)22‬‬ ‫ه��ەزاری��ان ل��ەزان��ك��ۆ ‌و پەیمانگاكانی‬ ‫ه��ەرێ��م وەردەگ��ی��رێ��ن‪ ،‬وەرگ��رت��ن��ەك��ەش‬ ‫لەئاستی ڕكەبەریدا دەبێت‪.‬‬ ‫(جوان جەالل) بەڕێوەبەری ناوەندی‬ ‫وەرگرتنی قوتابیانی سەر بەوەزارەتی‬ ‫خوێندنی ب��ااڵو توێژینەوەی زانستی‬ ‫ح���ك���وم���ەت���ی ه���ەرێ���م���ی ك���وردس���ت���ان‬ ‫ل��ەل��ێ��دوان��ێ��ك��ی رۆژن���ام���ەوان���ی���دا ب��اس‬

‫هەڵەبجەی شەهید‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئینته‌رنێت‬

‫زیاتر لە (‪ )20‬هەزار خوێندكاری ئامادەیی‬ ‫لەزانكۆ‌و پەیمانگا حكومییەكاندا وەرناگیرێن‬ ‫ل��ەپ�لان��ی وەزارەت������ی خ��وێ��ن��دن��ی ب��ااڵ‬ ‫دەك��������ات‪ ،‬ل����ەوەرگ����رت����ن����ی ژم������ارەی‬ ‫خ��وێ��ن��دك��اران��ی دەرچ����ووی ئ��ام��ادەی��ی‬ ‫ه���ەرێ���م���ی ك����وردس����ت����ان����دا‌و ئ���ام���اژە‬ ‫ب��ەگ��ۆڕان��ك��اری لەسیستمی ف��ۆرم��ی‬ ‫وەرگرتنی قوتابیاندا دەكات‪.‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری ن���اوەن���دی وەرگ��رت��ن��ی‬ ‫ق��وت��اب��ی��ان دەڵ�����ێ‌‪ :‬ه���ەر ق��وت��اب��ی��ەك��ی‬ ‫پ���ۆل���ی ش���ەش���ەم���ی ب���ەش���ی وێ���ژەی���ی‬ ‫ش��ەش ستیكە ر‌و فۆرمێك وەردەگ��رێ��ت‬ ‫‌و قوتابیانی بەشی زانستیش حەوت‬ ‫س���ت���ی���ك���ە ر‌و ف���ۆرم���ێ���ك���ی وەرگ����رت����ن‬ ‫وەردەگرن‪.‬‬ ‫بە گ��وێ��رەی وت��ەی بەڕێوەبەرەكەی‬ ‫وەزارەت��ی خوێندنی با اڵ‌و توێژینەوەی‬

‫وەزیری تەندروستی حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬داوای��ەك��ی یاسایی لەسەر (د‪.‬‬ ‫گۆران عەبدواڵ) لە دادگەی بەرایی هەولێر‬ ‫تۆماركردووە‪ ،‬لە داواكەیدا وەزیری تەندروستی‬ ‫داوای قەرەبووی (‪ )200,000000‬دیناری‬ ‫عێراقی دەكات‪ ،‬د‪.‬گۆرانیش ئەو داوایە بە‬ ‫«ناشارستانی» دەزانێت‪.‬‬ ‫(د‪ .‬تاهیر هەورامی) وەزیری تەندروستی‬ ‫لە ڕێگەی (رەقیب حەمە رەشید سەعید)‬ ‫ی بریكاریەوە لە دادگ��ەی بەرایی هەولێر‬ ‫داوای یاسایی لەسەر (د‪ .‬گۆران عەبدواڵ)‬ ‫تۆكاركردووە و داوای دوو سەد ملیۆن دینار‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫لە داواك��ەی وەزیری تەندروستیدا هاتووە‬ ‫«ئەو قەرەبووە بەرامبەر ئەو زیانانەی كە بەر‬ ‫وەزارەتەكەمان كەوتووە لەڕووی مەعنەوی و‬ ‫ئەدەبیەوە‪ ،‬لە ئەنجامی دیمانەیەكدا كە د‪.‬‬ ‫گۆران عەبدواڵ لەگەڵ گۆڤاری خێزان ژمارە‬ ‫(‪ )42‬تەمموزی ساڵی (‪ )2010‬كردوویەتی‬ ‫و لە دیمانەكەدا د‪ .‬گۆران فەرمانی وەزاری‬ ‫ژمارە (‪)1972‬ی ڕۆژی (‪)2010/4/27‬‬ ‫بە بڕیارێكی «نایاسایی و نازانستی و‬ ‫نائەخالقی وەسف كردووە»‪.‬‬ ‫(د‪ .‬تاهیر هەورامی) وەزیری تەندروستی‬ ‫لە لێدوانێكدا بۆ چەتر وت��ی‪ :‬د‪ .‬گ��ۆران‬ ‫نوسیویەتی ئەو بڕیارەی وەزارەتی تەندروستی‬

‫زان���س���ت���ی ل����ەه����ەر خ��وێ��ن��دك��ارێ��ك��ی‬ ‫دەرچووی ئامادەیی بڕی (‪ )10‬هەزار‬ ‫دینار وەردەگیرێت‪ ،‬هۆكاری ئەمەشی‬ ‫ب����ۆ ب�����ڕی ت���ێ���چ���وون���ی چ���اپ���ك���ردن���ی‬ ‫ف���ۆرم���ەك���ان گ���ێ���ڕای���ەوە ب���ەو پ��ێ��ی��ەی‬ ‫سەرجەمیان لەچاپخانەیەكی دەرەوەوی‬ ‫هەرێم چاپ كراون‪.‬‬ ‫ب���ەپ���ێ���ی ئ����ەو پ�ل�ان���ەی وەزارەت�������ی‬ ‫خوێندنی ب��ا اڵ‌و توێژینەوەی زانستی‬ ‫ژم���ارەی ئ��ەو خ��وێ��ن��دك��اران��ەی لەهیچ‬ ‫زان���ك���ۆ‌و پ��ەی��م��ان��گ��ەی��ەك��ی ح��ك��وم��ی��دا‬ ‫وەرن��اگ��ی��رێ��ن دەك��ات��ە زی��ات��ر ل���ە(‪)20‬‬ ‫ه��ەزار خوێندكار ‌و لەئێستاشدا هیچ‬ ‫باسێك لەچارەسەركردنی ئەو كێشەیەدا‬ ‫نییە ‪.‬‬

‫«بازرگانانی بیانی هەنگوینی كوردستان‬ ‫بە ناوی واڵتی خۆیانەوە دەفرۆشنەوە»‬

‫ن��ا ئ��ەخ�لاق��ی��ە‪ ،‬ئ��ێ��م��ە دژی‬ ‫ئ����ەو ل���ێ���دوان���ەی داوام������ان‬ ‫ت��ۆم��ارك��ردووە‪ ،‬ن��اوزڕان��دن و‬ ‫ێ ڕێ��گ��ەی‬ ‫ق��س��ەی ن��اب��ەج� ‌‬ ‫لە یاسادا نییە‪ ،‬ئێمە نەك‬ ‫ل��ەس��ەر د‪ .‬گ���ۆران بەڵكو‬ ‫لەسەر ئەو گۆڤارەش كە‬ ‫ئەو قسانەی باڵوكردوه‌تەوە‬ ‫سكااڵ تۆمار دەكەین‪.‬‬ ‫(د‪ .‬گۆران عەبدواڵ)‬ ‫ك���ە داواك������ەی ل��ەس��ەر‬ ‫ت��ۆم��ارك��راوە و خاوەنی‬ ‫ماستەرە لە سیاسەتی‬ ‫ت���ەن���دروس���ت���ی���دا‪ ،‬لە‬ ‫لێدوانێكدا ب��ۆ چەتر‬ ‫رای��گ��ەی��ان��د‪ :‬یەكێك‬ ‫ل���ەه���ۆك���ارەك���ان���ی‬ ‫ت��ۆم��ارك��ردن��ی ئ��ەم‬ ‫داوای��������ە ئ���ەوەب���وو‬ ‫ئ����ێ����م����ە چ�������االك‬ ‫بووین لە هەڵمەتی‬ ‫ك��ۆك��ردن��ەوەی ئیمزا دژی ب��ەرزك��ردن��ەوەی‬ ‫نرخی عەیادەكان كە زیاتر لە (‪ )16‬هەزار‬ ‫ئیمزامان كۆكردەوە دژی بڕیاری (‪)1972‬‬ ‫كە وەزارەتی تەندروستی دەریكردبوو‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬وەزیری تەندروستی لەبری ئەوەی‬ ‫دەع���وای ل��ەس��ەر م��ن قەیدبكردایە‪ ،‬دەب��وو‬ ‫منی بانگ بكردایە بۆ ئەوەی لەیەكتری‬

‫تێبگەیشتینایە‪،‬‬ ‫تا ئێستا وەكو كەمپینی نا بۆ بەرزكردنەەی‬ ‫نرخی عیادەكەش چەندین جار داوامان كردووە‬ ‫وەزیر ببینین‪ ،‬بەاڵم نەمانتوانیوە‪ ،‬بەڕاستی‬ ‫بەهیچ شێوازێك شارستانی نیە كە تۆ خاوەن‬ ‫ماف نەبینیت بێیت داوای یاسایی لەسەر‬ ‫تۆمار بكەیت‪.‬‬

‫چوار سكااڵی یاسایی دژی رۆژنامەنوسێك تۆمار دەكرێت‬ ‫هەڵەبجە ـ چەتر‬

‫ل��ەم��اوەی ش��ەش مانگدا چ��وار داوای‬ ‫ی��اس��ای��ی ل��ە الی���ەن وەزی����ری تەندروستی‬ ‫و ب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ی گشتی تەندروستی‬ ‫ش��ارەزوور و نەخۆشخانەی گشتی هەڵەبجە‬ ‫و پارێزەرێكی لقی (‪)12‬ی پارتی لەسەر‬ ‫ڕۆژنامەنوس (ناسیح عه‌بدولڕه‌حیم) تۆمار‬ ‫دەكرێت‪.‬‬ ‫(ناسیح عه‌بدولڕه‌حیم)ی ڕۆژنامەنوس كە‬

‫دانیشتوی هەڵەبجەی شەهیدە‪ ،‬لە لێدوانێكیدا‬ ‫بۆ چەتر وت��ی‪ :‬لە م��اوەی ش��ەش مانگی‬ ‫ڕابردوودا چوار داوای یاساییم لەسەر تۆمار‬ ‫كراوە‪ ،‬دوا داواشیان پارێزەرێكی لقی (‪)12‬‬ ‫ی پارتی تۆماری كردووە لەسەر دۆسیەی‬ ‫كوشتنی شەهید (سەردەشت عوسمان)‪.‬‬ ‫ناسیح دەی��وت «دوای ئ��ەوەی هەواڵێكم‬ ‫ل��ەس��ەر ئ��ەو پ��ارێ��زەرەی پ��ارت��ی ب�ڵاوك��ردەوە‬ ‫كەوا لە كۆبونەوەیەكدا تۆمەتی ئەخالقی و‬ ‫كۆمەاڵیەتی دایە پاڵ سەردەشت عوسمان‪،‬‬

‫ئەویش داوایەكی یاسایی لەسەرم تۆماركرد‪،‬‬ ‫بەاڵم سەرئەنجام دادگای هەڵەبجە منی بێ‌‬ ‫تاوان بینی»‪.‬‬ ‫ئەو ڕۆژنامەنوسە وتیشی‪ :‬داواكانی تریش‬ ‫لەالیەن وەزیری تەندروستی و بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫گشتی تەندروستی شارەزوور و نەخۆشخانەی‬ ‫گشتی هەڵەبجەوە بووە بەهۆی ئەو نوسینانەی‬ ‫لەسەریان نوسیومە‪ ،‬بەاڵم ئەو داوایانە من لە‬ ‫كاری ڕۆژنامەنوسی سارد ناكاتەوە‪.‬‬

‫بەهۆی خراپی جۆرەكەیەوە‪ ،‬كێلی‬ ‫گۆڕی ئەنفالكراوەكان دەشكێت‬

‫گه‌رمیان‪-‬پێشڕەو حەمید‬

‫بەهۆی خراپی بەردی كێلی گۆڕەكانی‬ ‫قوربانیانی ئەنفال لە ناوچەی گەرمیان‪،‬‬ ‫چ��ەن��دی��ن ك��ێ��ل دەش��ك��ێ��ت و ك��ەس��وك��اری‬ ‫قوربانیانی ئەنفالیش توشی بیزاری دەبن و‬ ‫داوای گۆڕینی كێلەكان دەكەن بە بەردی‬ ‫باشتر‪.‬‬ ‫(ئ���ەح���م���ەد م���ەج���ی���د) ك����ە ت������ەواوی‬ ‫كەسوكارەكەی بەرشااڵوی بەدناوی ئەنفال‬ ‫كەوتووە و لەشاری كەالر دادەنیشێت‪ ،‬دەڵێ‌‪:‬‬ ‫م��ای��ەی ن��ی��گ��ەران��ی ئێمەی ك��ەس��وك��اری‬ ‫ئەنفالكراوەكانە ئەو كێالنە بەو شێوەیە شكاون‬

‫و ئەوەش برینێكی قوڵی تری خستە نێو دڵ‬ ‫و وژیدانمانەوە‪.‬‬ ‫دەشڵێ‌‪ :‬ئێمە گومانمان لەهیچ كەسێك‬ ‫نییە ئەو ك��ارەی كردبێت‪ ،‬چونكە ئەسڵەن‬ ‫ئاسەواری شكاندنەكان ئەوە دەرناخات بە‬ ‫مەبەست شكێنرابن‪ ،‬بەڵكو خراپی كێلەكان‬ ‫و بەرگەنەگرتنیان ل���ەب���ەردەم گ��ەرم��ادا‬ ‫ه��ۆك��ارب��ووە‪ ،‬بۆیە داواك��اری��ن ت���ەواوی ئەو‬ ‫كێالنە بگۆڕدرێن بۆ بەردی باشتر بۆئەوەی‬ ‫لەوە زیاتر برینەكانمان نەكولێنەوە‪.‬‬ ‫(سامان عەزیز) نۆ كەس لە خیزانەكەی‬ ‫ب��ەرش��ااڵوی ئەنفال كەوتون و لەناوچەی‬ ‫ق����ەرەداغ دادەن��ی��ش��ێ��ت‪ ،‬ب��اس ل��ەوە دەك��ات‪،‬‬

‫ئەوەی لە مەزاری ئەنفالكراوەكان لەناوچەی‬ ‫گەرمیان ڕوی����داوە ب��ەت��ەواوەت��ی وی��ژدان��ی‬ ‫هەژاندوم و زۆرم السەیرە كە بەو شێوەیە‬ ‫كەرەستەی بیناسازی ل��ەو مەزارگەیەدا‬ ‫بەكارهاتووە بۆ كێلی شەهیدانی ئەنفال‪.‬‬ ‫(واح���د م��ح�ه‌م�ه‌د) جێگری س��ەرۆك��ی‬ ‫شارەوانی كەالر لەسەر شكاندنی ئەو كێالنە‬ ‫دەڵێ‌‪ :‬شكاندنی كێلەكان بۆ خراپی چڕی‬ ‫ئەو بەردانە دەگەڕێتەوە كە كێلەكانی لێ‬ ‫دروس��ت ك��راوە‪ ،‬دەبێت ت��ەواوی ئەو كێالنە‬ ‫بگۆڕدرێن بۆ جۆرێكی تۆكمەتر و باشتر‬ ‫ئه‌گه‌رنا هەموویان بەو دەردە دەڕۆن‪.‬‬

‫گۆڕستانەكانی هەڵەبجە پاسەوانیان بۆ دادەنرێت‬

‫هەڵەبجەـ ئاسۆ و درەو‬

‫چۆمان‪-‬زۆسك چۆمانی‬

‫س����ەرۆك����ی ت��ی��م��ی ه��ەن��گ��ەوان��ان��ی‬ ‫ك����وردس����ت����ان رای���دەگ���ەن���ێ���ت (‪)500‬‬ ‫كۆمپانیای بیانی داوای كڕینەوەی‬ ‫بەرهەمی هەنگوینی هەرێمی كوردستان‬ ‫دەك����ەن‪ ،‬ب���ەاڵم ب��ەه��ۆی پ��اب��ەن��دن��ەب��ون��ی‬ ‫كۆمپانیاكان ب��ە مەرجەكانی یەكێتی‬ ‫ه�����اوردە و ن���اردن���ك���اران���ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫ڕەزامەندی نیشان نەدراوە‪.‬‬ ‫(ع���ارف ع��ەب��دواڵ) س��ەرۆك��ی ت��ۆڕی‬ ‫هەنگەوانانی كوردستان بە چەترپرێسی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪ :‬ب��ە م��ەب��ەس��ت��ی ك��ڕی��ن��ەوەی‬ ‫بەرهەمی هەنگوینی هەرێمی كوردستان‬ ‫ت��ا ئێستا (‪ )500‬كۆمپانیای بیانی‬

‫داواك��اری��ان پێشكەش ك���ردوە‪ ،‬ب��ەاڵم بە‬ ‫ه��ۆی ئ���ەوەی هەنگوینەكە ل��ە واڵت��ی‬ ‫خ��ۆی��ان و ب��ە لۆگۆكانیان قوتوبەندی‬ ‫دەكەن الیەنی پەیوەندیداری حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان بە داواكەیان ڕازی‬ ‫نابێت‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪ :‬ك��ارگ��ەی ق��وت��وب��ەن��دی لە‬ ‫ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان ب��ن��ی��ادن��راوەو بۆ‬ ‫بەرهەمی ئەم ساڵی هەنگوین كارگەكە‬ ‫دەكەوێتەكار و بە لۆگۆی كوردستان‬ ‫سەرجەم بەرهەمی هەنگوینی كوردستان‬ ‫بەنرخێكی گونجاو قوتوبەند دەكرێت‪،‬‬ ‫بەمەش هەم خاوەن پورهەنگەكانی مێش‬ ‫سودمەند دەبن و هەمیش جۆری باشی‬ ‫هەنگوینی ك��وردس��ت��ان ون نابێت و لە‬

‫واڵتان دەناسرێتەوە‪.‬‬ ‫عارف عەبدواڵ ئەوەشی وت‪ :‬لەالیەن‬ ‫چەندین بازرگان بە ڕێگە یاساغەكاندا‬ ‫هەنگوینی كوردستان دەنێردرێتە سوریاو‬ ‫ل��ەوێ��ش��ەوە ب��ەن��اوی (ع��س��ل جبل شێخ)‬ ‫قوتوبەند دەكرێت و بەناوی واڵتی خۆیان‬ ‫دەیفرۆشنەوە بە هاواڵتییان كە بەباشترین‬ ‫هەنگوین ئەژماردەكرێت‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪ :‬ك���ۆی ب��ەره��ەم��ی س��اڵ��ی‬ ‫رابردوی هەنگوین لە هەرێمی كوردستان‬ ‫گەیشتە (‪ )625‬تەن‪ ،‬چاوەڕێ‌ دەكرێت‬ ‫ب���ۆ ئ��ەم��س��اڵ ب���ڕەك���ەی زی����اد ب��ك��ات‪،‬‬ ‫هەنگوینی كوردستان كیلۆی بە (‪)30‬‬ ‫هەزار دینارە‪ ،‬بەاڵم هی بیانی بە شەش‬ ‫هەزار دینارە‪.‬‬

‫ب��ە مەبەستی پ��اك��وخ��اوێ��ن راگرتنی‬ ‫گ��ۆڕەك��ان��ی ش��ەه��ی��دان��ی كیمیابارانی‬ ‫هەڵەبجە و سەوزكردنیان بە شێوەیەكی‬ ‫س��ەرن��ج��ڕاك��ێ��ش‪ ،‬وەزارەت������ی ش���ارەوان���ی‬ ‫ژم��ارەی��ەك فەرمانبەر وەك پاسەوان بۆ‬ ‫گۆڕستانەكان دادەمەزرێنێت‪.‬‬ ‫(ل��وق��م��ان ع���ەب���دول���ق���ادر) س��ەرۆك��ی‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��ەی ق��ورب��ان��ی��ان��ی كیمیابارانی‬ ‫هەڵەبجە بە چەتری راگەیاند‪ :‬داوامان‬ ‫ك��ردووە ل��ەوەزارەت��ی ش��ارەوان��ی پاسەوان‬ ‫بۆ گۆرستانەكانی هەڵەبجە دابنرێت‪،‬‬ ‫خۆشبەختانە وەزارەتی شارەوانی وەاڵمی‬ ‫داوەك���ەی دای��ن��ەوە و (‪ )12‬كەسی بۆ‬ ‫دامەزراندوین بە شێوەی عەقد و بریارە‬ ‫لە داهاتوودا بكرێنە ڕەسمیی‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬ئێستا بڕیارەكە لە شارەوانی‬ ‫هەڵەبجەیە بۆیە لە هەفتەی داهاتووەوە‬ ‫ئەو كەسانە دەس��ت دەك��ەن بە كاركردن‪،‬‬ ‫هەم وەك پاسەوان هەم وەك پاكوخاوێن‬ ‫ڕاگ��رت��ن��ی ب��ۆئ��ەوەی كاتێك وەف��دەك��ان‬ ‫س���ەردان���ی ه��ەڵ��ەب��ج��ە دەك����ەن و دەچ��ن��ە‬

‫سەر گۆرستانەكان بە شێوەیەكی جوان‬ ‫گۆڕستانەكان ببینن‪.‬‬ ‫(خ���در ك��ەری��م) س��ەرۆك��ی ش��ارەوان��ی‬ ‫هەڵەبجە بە چەتری راگەیاند‪ :‬بڕیاری‬ ‫دامەزراندنی (‪ )12‬كەس دەرچ��ووە بۆ‬ ‫پاسەوانیكردنی گۆڕستانەكانی سنوری‬ ‫ق��ەزای هەڵەبجە و ئ��ەو دامەزراندنەش‬ ‫بۆ ئ��ەوەی��ە پاكوخاوێنی گۆڕستانەكان‬

‫بپارێزرێن و ه��ەروەه��ا سەوزكردنیان بە‬ ‫ش��ێ��وەی��ەك��ی ج���وان‪ ،‬ل��ەه��ەم��ان كاتیشدا‬ ‫پاسەوانی گۆڕستانەكان بكەن‪.‬‬ ‫س����ەرۆك����ی ش�����ارەوان�����ی ه��ەڵ��ەب��ج��ە‬ ‫ئەوەشی ڕوون ك��ردەوە‪ :‬بڕیارە سەرجەم‬ ‫گۆڕستانەكانی هەڵەبجە بەشورایەكی‬ ‫جوان شورا بكرێن‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئینته‌رنێت‬


‫«سەردەشت لەسەر كاری‬ ‫رۆژنامەوانی و رەخنەگرتن لەناعەدالەتی كوردستان تیرۆركرا»‬ ‫ئا‪ /‬سەربەست نەریمان‬ ‫دوای ت��ێ��پ��ەڕب��وون��ی زی���ات���ر ل��ەچ��وار‬ ‫م��ان��گ ب��ەس��ەر ت��ی��رۆرك��ردن��ی س��ەردەش��ت‬ ‫عوسمان‪ ،‬لیژنەی لێكۆڵینەوە لەو دۆسیەیە‬ ‫لەراگەیەندراوێكدا بەخستنەڕووی دەرەنجامی‬ ‫لێكۆڵینەوەكە ت��اوان��ی ت��ی��رۆرك��ردن��ەك��ەی‬ ‫خستەپاڵ گروپی ئەنسارولئیسالم‪ ،‬هاوكات‬ ‫بنەماڵەی سەردەشت و كەمپینی (بێدەنگ‬ ‫نابین) وێرای رەتكردنەوەی دەرەنجامی ئەو‬ ‫لێكۆڵینەوەیە راگ��ەی��ەن��دراوەك��ەی لیژنەی‬ ‫لێكۆڵینەوە بەهەوڵێكی م��ەب��ەس��ت��دار بۆ‬ ‫ون��ك��ردن��ی خ��وێ��ن��ی س���ەردەش���ت عوسمان‬ ‫لێكدەدەنەوە‪.‬‬ ‫راگەیەندراوەكە رەتدەكەنەوە‬ ‫ل�����ەرۆژی (‪ )2010/9/15‬و دوای‬ ‫تێپەڕبوونی زیاتر لەچوار مانگ بەسەر‬ ‫ك����ردەی رف���ان���دن و دوات����ر ت��ی��رۆرك��ردن��ی‬ ‫خ��وێ��ن��دك��ارو رۆژن���ام���ەن���ووس (س��ەردەش��ت‬ ‫عوسمان) لیژنەی لێكۆڵینەوە لەو رووداوە‬ ‫سەرەنجام لەراگەیەندراوێكدا دەرەنجامی‬ ‫لێكۆڵینەوەكانیان راگ��ەی��ان��د ك��ە تیایدا‬ ‫هاتووە «لەپاش كۆكردنەوە و تاوتوێكردن و‬ ‫شیكردنەوەی چەندین زانیاری لەسەرچاوەی‬ ‫جیاجیا لەالیەن لیژنەی لێكۆڵینەوە دەركەوت‬

‫كە لیژنەی لێكۆڵینەوە لە راگەیاندراوەكەیاندا‬ ‫«چیرۆكێكی بێسەرەو ب��ەرە س��ەب��ارەت بە‬ ‫چۆنێتی ت��ی��رۆرك��ردن��ی س��ەردەش��ت��ی ب��رام‬ ‫هۆنراوەتەوە كەهیچ عەقڵێكی سەلیم قبوڵی‬ ‫ن��اك��ات‪ ،‬لیژنەی ن��اوب��راو ب��ەم تۆمەتە بێ‬ ‫بناغەیە سەرلەنوێ برینی دڵی هەموومانی‬ ‫هەڵكەندەوەو ئازارێكی جەرگ بڕی تری‬ ‫بەدیاری پێداین»‪.‬‬ ‫لەچاوپێكەوتنێكی تایبەتیشدا كە لەالپەڕە‬ ‫پێنجی ئەم ژم��ارەی (چەتر) باڵوبووەتەوە‬ ‫مەال كرێكار ئەمیری پێشووی ئەنسارلئیسالم‬ ‫وێڕای رەتكردنەوەی ئەوەی ئەنسار دەستی‬ ‫لەتیرۆركردنی رۆژن��ام��ەن��ووس سەردەشت‬ ‫عوسماندا هەبێت تەئكید ل��ەوە دەك��ات��ەوە‬ ‫«تیرۆركردنی سەردەشت كاری پاراستنی‬ ‫پارتییە نەوەك ئەنسارولئیسالم»‪.‬‬ ‫سەندیكا هەڵوێستی نییە‬ ‫ه�����اوك�����ات ب�����ەب�����ڕوای ن�����وس�����ەران و‬ ‫رۆژنامەنووسان راگەیەندراوەكەی لیژنەی‬ ‫لێكۆڵینەوە لەكەیسی تیرۆركردنی سەردەشت‬ ‫عوسمان هەوڵێكی ئ��اش��ك��رای كپكردنی‬ ‫دەنگی ئ��ازاد و بەرتەسكردنەوەی فەزای‬ ‫ئازادی رۆژنامەگەرییە لەكوردستان‪.‬‬ ‫نوسەرو رۆژنامەنووس‪ ،‬س��ۆران عومەر‪،‬‬ ‫هێما بۆ ئ��ەوە دەك��ات «راگەیەندراوەكەی‬

‫«هەوڵێكی ئاشكرای پارتی دیموكراتە بەئاراستەی‬ ‫تۆمەتباركردنی سەردەشت و بنەماڵەكەی بەهاوكاریكردنی‬ ‫گروپێكی تیرۆریستی ئەمەش بۆئەوەیە كەجارێكیتر و لەهیچ‬ ‫جێگەیەكی تر كەس نەتوانێت بەرگری لەئازادی رۆژنامەگەری‬ ‫یاخود هەر قەڵەم بەدەستێك بکات»‬ ‫كەسێكی سەر بەگروپی (ئەنسارولئیسالم)‬ ‫ب���ەن���اوی (ه��ش��ام م��ەح��م��ود ئیسماعیل)‬ ‫ت��ەم��ەن (‪ )28‬س���اڵ ب���ەرەگ���ەز ك����وردە و‬ ‫دانیشتووی شاری (موسڵ)ە پیشەی فیتەرە‬ ‫لەپیشەسازی شارۆچكەی (بێجی) دەستی‬ ‫هەبووە لەتیرۆركردنی ناوبراو»‪.‬‬ ‫ه����اوك����ات ل����ەگ����ەڵ ب��ڵ�اوب����وون����ەوەی‬ ‫راگەیەندراوەكەی لیژنەی لێكۆڵینەوە‪ ،‬برا‬ ‫گەورەی سەردەشت عوسمانی رۆژنامەنووسی‬ ‫تیرۆركراو‪ ،‬بەكر عوسمان‪ ،‬لەرونكردنەوەیەكدا‬ ‫رایگەیاند لیژنەی لێكۆڵینەوە بەمەبەستەوە‬ ‫تۆمەتی «ت��ی��رۆرس��ت ب���وون و ه��اوك��اری‬ ‫لەگەڵ گروپی ئەنسارولئیسالم دەداتە پاڵ‬ ‫سەردەشت»‪.‬‬ ‫ه���ەر ل���ەو روون���ك���ردن���ەوەی���ەدا ك��ە لەژێر‬ ‫ناونیشانی (سەردەشت لەتاریكیدا تیرۆركرا‪،‬‬ ‫ئەمڕۆ بەئاشكرا كەسایەتی سەردەشت تیرۆر‬ ‫دەكرێت) باڵوكراوەتەوە ئاماژە بۆئەوە دەكات‬

‫لیژنەی لێكۆڵینەوە هەوڵێكی ئاشكرای‬ ‫پارتی دیموكراتە بەئاراستەی تۆمەتباركردنی‬ ‫سەردەشت و بنەماڵەكەی بەهاوكاریكردنی‬ ‫گروپێكی تیرۆریستی ئەمەش بۆئەوەیە‬ ‫كەجارێكیتر و لەهیچ جێگەیەكی تر كەس‬ ‫نەتوانێت بەرگری لە ئازادی رۆژنامەگەری‬ ‫یاخود هەر قەڵەم بەدەستێك و شەهیدێكی‬ ‫قەڵەم بكات»‪.‬‬ ‫لەلێدوانێكیشیدا ب��ۆ (چ��ەت��ر ئەندامی‬ ‫كەمپینی بێدەنگ نابین‪ ،‬شۆڕش ئەمین‪،‬‬ ‫وێ��ڕای ئاماژەدان ب��ەوەی كەمپینەكەیان لە‬ ‫روونكردنەوەیەكدا هەڵوێستی خۆیان لەمەڕ‬ ‫راگ��ەی��ەن��دراوەك��ەی ل��ی��ژن��ەی لێكۆڵینەوە‬ ‫خستووەتەڕوو‪ ،‬راشیگەیاند «كەسایەتی‬ ‫سەردەشت دوورە لەو تۆمەتە هەڵبەستراوانەی‬ ‫كە لەراپۆرتەكەی لیژنەی لێكۆڵینەوەدا‬ ‫هاتووە‪ ،‬وتیشی نیگەرانین لەو راپۆرتەی‬

‫لیژنەی لێكۆڵینەوە و پێمانوایە دەبێتە هۆی‬ ‫مەترسی لەسەر گیانی رۆژنامەنووسان و‬ ‫كاریگەری دەبێت لەسەر دروستكردنی ترس و‬ ‫دڵەراوكێ الی هەموان و هاوكات هۆكارێكە‬ ‫بۆ ئاڵۆزی و پشێوی زیاتر لەسەر رەوشی‬ ‫بەرەوپێشچوونی ئ���ازادی ب��ی��روراو ئ��ازادی‬ ‫رۆژنامەگەری لەكوردستان»‪.‬‬ ‫لەپەیوەندییەكی تەلەفۆنیشدا لەگەڵ‬ ‫ه����ەری����ەك ل���ە س��ك��رت��ێ��ری س��ەن��دی��ك��ای‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی ك���وردس���ت���ان‪ ،‬حامید‬ ‫محەمەد و ئەنوەر حسێن سەرۆكی دەستەی‬ ‫داك��ۆك��ی��ك��ردن ل��ەم��اف��ی رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‬ ‫لەسەندیكا‪ ،‬ئامادە نەبوون هیچ لێدوانێكی‬ ‫فەرمی لەمەڕ راگەیەندراوەكەی لیژنەی‬ ‫لێكۆڵینەوە بە رەتكردنەوە یاخود پەسەندكردن‬ ‫ب��دەن تائەو كاتەی سەندیكا كۆدەبێتەوەو‬ ‫هەڵوێستی خ��ۆی رادەگەیەنێت‪( .‬چەتر)‬ ‫زۆر هەوڵیدا پەیوەندی بگرێت بە نەقیبی‬ ‫رۆژنامەنوسانەوە بەاڵم پەیوەندییەكە بەردەست‬ ‫نەبوو‪.‬‬ ‫ئەنساریش رونکردنەوە دەدات‬ ‫ل��ە رون��ک��ردن��ەوەی��ەک��دا ک��ە لەماڵپەڕی‬ ‫کوردستان نێت باڵو بوەتەوە بەناونیشانی‬ ‫(وه‌اڵمیك بۆ به‌ناو لیژنه‌ی لێكۆلینه‌وه‌ی‬ ‫س�ه‌رۆك��ی پارتی دیموكراتی كوردستان)‬ ‫گروپی ئەنسار دەڵێت «ئیم‌ه وه‌ك گروپێكی‬ ‫جیهادی و دژ ب‌ه كوفر وداگیركاری ئه‌مه‌ریكا‬ ‫وه��اوپ�ه‌ی��م��ان�ه‌ك��ان��ی ل �‌ه پ��ارت��ی و یه‌كێتی‬ ‫هه‌ركه‌سێك بفڕێنین یان بیكوژین به‌ئاشكرا‬ ‫وبێ دوودڵی ل‌ه چاالكیه‌كانماندا رایده‌گه‌ینن»‬ ‫ئەو گروپە لەدوای ئەوقسانە وەها درێژە بە‬ ‫رونکردنەوەکەی دەدات «كوشتن وفراندنی‬ ‫خه‌ڵك له‌سه‌ر قه‌سه‌كردن نه‌ریتی كۆنی‬ ‫پارتی‌ه هه‌ر له‌سه‌رده‌می مه‌ال مسته‌فاوه‌‪،‬‬ ‫چونك‌ه به‌الی پارتی‌ه و‌ه قسه‌كردن به‌خوا‬ ‫وب‌ه پێغه‌مبه‌ری خوا و سوكایه‌تی كردن‬ ‫ب‌ه قورئان ئ��ازدی ودیموكراسیه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫قس‌ه وتن ب‌ه بنه‌ماڵ‌ه سنوری قه‌ده‌غه‌كراو‌ه‬ ‫و هه‌ركه‌سێك ئه‌و سنور‌ه ببه‌زێنێت كوشتن و‬ ‫وفراندن چاره‌نوسیه‌تی» ئەو رونکردنەوەیەی‬ ‫گروپی ئەنسار لە خاڵی کۆتایدا دەڵێت «ئه‌م‬ ‫نه‌ریته‌ی پارتی له‌هه‌ولێر نه‌مابوو ئه‌ویش‬ ‫هۆكه‌ی ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ نێچیر‌ڤان با‌رزانی ك ‌ه‬ ‫سه‌رۆكی حكومه‌ت بوو‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه ئه‌ویش‬ ‫یه‌كێك‌ه له‌بنه‌ماڵه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم ب��واری‬ ‫ن����ه‌ده‌دا له‌ناوهه‌ولێر‬ ‫ك����������������اری‬ ‫ك����وش����ت����ن‬ ‫وف����ڕان����دن‬ ‫ئ���ه‌ن���ج���ام‬ ‫بدرێت تا‬ ‫بنه‌ماڵ‌ه و‬

‫حكومه‌ته‌كه‌ی له‌كه‌دار نه‌بێت به‌تیرۆركردن‬ ‫وزی���ان نه‌گه‌یەنێت ب‌ه بازرگانی و پ��رۆژ‌ه‬ ‫زه‌به‌الحه‌كانی بنه‌ماڵ‌ه‌‪ ،‬نه‌خشه‌ی نێچیر‌ڤان‬ ‫ئ��ه‌و‌ه ب��وو كه‌ناحه‌زانی پ��ارت��ی ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫سنوری پارتی ته‌مبی بكرین و له‌ناوببرێن‪،‬‬ ‫به‌اڵم پاش ئه‌وه‌ی نێچیره‌ڤان له‌سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران نه‌ماو له‌مالمالنێی نێوان‬ ‫بنه‌ماڵه‌دا پێگه‌ی نێچیرڤان الوازكراو مه‌سرور‬ ‫بوی‌ه ت��اك جه‌مسه‌ر له‌ناوپارتیدا ده‌ستی‬ ‫دای‌ه كوشتن وفراندن وله‌ناوبردنی ناحه‌زانی‬ ‫بنه‌ماڵه»‬ ‫لیژنەی لێكۆڵینەوە كێیە؟‬ ‫لەراگەیەندراوەكەی لیژنەی لێكۆڵینەوەدا‬ ‫هاتووە «لەسەر فەرمانی بەڕێز سەرۆكی‬ ‫هەرێم لیژنەیەكی تایبەت بە لێكۆڵینەوە لەم‬ ‫دۆسیەیە پێكهێنرا بۆ ئاشكراكردنی بكوژانی‬ ‫تاوانلێكراو»‪ ،‬بەاڵم ئەوەی مایەی نیگەرانی‬ ‫و هەڵوەستە لەسەركردنی رۆژنامەنووسانە‬ ‫ن��ەن��اس��راوی و نائاشكرایی ئ��ەو لیژنەی‬ ‫لێكۆڵینەوەیەیە‪.‬‬ ‫ئەندامەكەی كەمپینی بێدەنگ نابین‪،‬‬ ‫ش���ۆرش ئ��ەم��ی��ن‪ ،‬ب��ە(چ��ەت��ر)ی راگ��ەی��ان��د‬ ‫«ئ���ەوەی جێگای سەرنجە تائێستا كەس‬ ‫نازانێت ئەو لیژنەی لێكۆڵینەوەیە كێن و چ‬ ‫كەس و الیەن و دەزگایەك تێیدا بەشدارە»‪.‬‬ ‫ئەندامەی‬ ‫ئ�������ەو‬

‫كەمپینی ب��ێ��دەن��گ نابین ئ��ام��اژەی بۆ‬ ‫ئ��ەوەش��ك��رد «ب��ۆئ��ەوەی بزانرێت پرۆسەی‬ ‫لێكۆڵینەوە لە كردەی تیرۆركردنی خوێندكارو‬ ‫رۆژنامەنووس سەردەشت عوسمان بێالیەنانە‬ ‫بەڕێوەچووە پێویستە هەمووان ئەو لیژنەی‬ ‫لێكۆڵینەوەیە بناسن‪ ،‬ب��ەاڵم تائێستا هیچ‬ ‫زانیاریەك دەربارەی ئەو لیژنەیە نەزانراوە»‪.‬‬ ‫ناساندنی سەردەشت بەتیرۆریست‬ ‫وەك ل���ەراگ���ەی���ەن���دراوەك���ەی ل��ی��ژن��ەی‬ ‫لێكۆڵینەوەدا ه��ات��ووە‪ ،‬س��ەردەش��ت عوسمان‬ ‫بەڵێنی ب��ەگ��روپ��ی ئەنسارولئیسالم داوە‬ ‫ب��ۆئ��ەوەی هەندێك ك��اری��ان بۆبكات ب��ەاڵم‬ ‫ب��ەه��ۆی ئ��ەن��ج��ام ن���ەدان���ی ك��ارەك��ان��ی��ی��ەوە‬ ‫دوات��رگ��روپ��ی ن��اوب��راو س��ەردەش��ت دەك���وژن‪.‬‬ ‫«س��ەردەش��ت رۆژن��ام��ەن��ووس ب���ووەو لەسەر‬ ‫كاری رۆژنامەوانی و نوسین و رەخنەگرتن‬ ‫ل��ەن��اع��ەدال��ەت��ی ك���وردس���ت���ان ت��ی��رۆرك��را‪،‬‬ ‫رایدەگەیەنم كەنەك هەر راستی و دروستی‬ ‫ئەو ئەنجامی لێكۆڵینەوانە رەتدەكەمەوە‪،‬‬ ‫بەڵكو بەوپەڕی بێزارییەوە ئیدانەی ئەم هەوڵە‬ ‫بێ ئاكامە بۆ بەتیرۆریست ناساندنی براكەم‬ ‫دەكەم»‬ ‫ئ���ەوەی س���ەرەوە وت��ەی بەكر عوسمانی‬ ‫برای رۆژنامەنووسی تیرۆركراو سەردەشت‬ ‫عوسمانە كە لەبەرانبەر خستنەپاڵی تۆمەتی‬ ‫پەیوەندی هەبوون بەگروپە تیرۆریستیەكانەوە‬ ‫ل��ە رون���ك���ردن���ەوەی���ەك���دا وەك هەڵوێستی‬ ‫بنەماڵەكەیان باڵویكردەوە‪.‬‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەری��ش��دا م��ەالك��رێ��ك��ار ئ��ام��اژە‬ ‫بۆئەوە دەكات «ناوهێنانی سەردەشت بەوەی‬ ‫پەیوەندی بە (ئەنسارولئیسالم)ەوە هەیە‬ ‫بۆئەوەیە كێشەكە بزربێت‪ ،‬چونكە واگریمان‬ ‫برایەكی ئ��ەم س��ەردەش��ت��ە مەزڵومە وتی‬ ‫دەمەوێت بەدوای هۆی فڕاندن و كوشتنی‬ ‫براكەمدا بچمەوە‪ ،‬لەكێ دەپرسێت و روو‬ ‫لەكێ دەك��ات؟ زۆرینەی سەرانی جوند‬ ‫و ئەنسار وان لەزیندانەكانی پارتیدا‪ ،‬ئێمە‬ ‫نازانین سەركردایەتی ئەنسار ئێستا كێن‬ ‫داماوێكی وا بچێت لەكێ بپرسێت؟ ئەوا‬ ‫پارتی فیتەرێكی لە بێجی دەستكەوت‪،‬‬ ‫ئ���ەم تەنەكەچییەكی چ���ۆن ل��ە زلوعیە‬ ‫دەستكەوێت و لێی بپرسێت»‪.‬جێی باس ‌ه‬ ‫براکه‌ی سه‌رده‌شت ک‌ه ئاسایش بوو ده‌ستی‬ ‫له‌کار کێشایه‌وه‌‪ ،‬وه‌ک هه‌ڵوێستێک‬ ‫له‌به‌رامبه‌رئه‌و راگه‌یاندنه‌‪.‬‬

‫ماوەی (‪ )9‬مانگە پاسەوانەكانی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك موچەیان وەرنەگرتووە‬ ‫ئا‪ /‬تاهیر تۆفیق‬

‫م������اوەی ن��ۆم��ان��گ��ە پ��اس��ەوان��ەك��ان��ی‬ ‫ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك‬ ‫لەسەر لیستی برایەتی كەركوك‪ ،‬موچەیان‬ ‫وەرن���ەگ���رت���ووە و وت��ەب��ێ��ژی حكومەتیش‬ ‫ئاگاداری ئەم كێشەیە نیە و رایدەگەیەنێت‬ ‫پەیوەندی بە پارتی و یەكێتییەوە هەیە‪.‬‬ ‫داواكارن بۆیان سەرف بكرێت‬

‫دوای ئ����ەوەی ل��ەس��اڵ��ی (‪)2005‬ەوە‬ ‫ب��ڕی��اردرا ب��ەدام��ەزران��دن��ی چ��وار پ��اس��ەوان‬ ‫ب��ۆ ه��ەری��ەك��ە لەئەندامانی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگای كەركوكی لیستی برایەتی هەر‬ ‫ئەوكاتە بڕیاردرا كە موچەی ئەو پاسەوانانە‬ ‫بە (‪ )330‬هەزار دینار بێت‪ .‬تا (‪ )2009‬ئەم‬ ‫ێ كێشە بۆ پاسەوانەكان سەرف‬ ‫موچەیە بەب ‌‬ ‫ك��راوە‪ ،‬ب��ەاڵم لەسەرەتای ساڵی (‪)2010‬‬ ‫ەوە و لەگەڵ دەستبەكاربونی كابینەی‬ ‫شەشەم موچەی ئ��ەم پاسەوانانە ن��ەدراوە‬ ‫كە تائێستا نزیكەی نۆ مانگ بەسەریدا‬ ‫تێپەڕیوە‪ ،‬ل��ەوب��ارەی��ەوە ئەحمەد محەمەد‬ ‫ع���ەب���دواڵ‪ ،‬ك��ە یەكێكە ل���ەو پ��اس��ەوان��ان��ە‬ ‫سەبارەت بەوەرنەگرتنی موچەكەیان وتی‬ ‫«ل��ەك��ات��ی كابینەی نێچیرڤان ب��ارزان��ی‬ ‫هەموو مانگێك لە(‪ 27‬بۆ ‪)28‬ی مانگ‬ ‫موچەمان وەردەگ����رت‪ ،‬ب��ەاڵم لەكابینەی‬ ‫دكتۆر بەرهەمەوە موچەمان وەرنەگرتووە‬ ‫كە هەموومان خاوەنی ماڵ و منداڵین و‬ ‫لەخانوی كرێداین‪ ،‬پاسەوانمان هەیە لەم‬ ‫جەژنەدا لەبەر نەبوونی پارە جەژنی نەكردووە‬ ‫ئێمە وەك پاسەوانەكان نازانین چ ویژدانێكە‬

‫كە داهاتی منداڵەكانمان‬ ‫كێشەی پاسەوانەكانم الباس‬ ‫دەگرێتەوە»‪.‬‬ ‫«داوادەكەین لەدكتۆر بەرهەم ویژدانی بجوڵێت و موچەكەمان بۆ سەرف بكات» ك���رد ئ��ەوی��ش وت���ی نەخێر‬ ‫ی���ەك���ێ���ك���ی���ت���ر ل��ە‬ ‫م��وچ��ەك��ەی��ان ب��ۆ س��ەرف‬ ‫پ��اس��ەوان��ەك��ان ب��ەن��اوی‬ ‫ناكەین وتم بۆچی؟ ئیتر‬ ‫رەم���ەزان شێخ لەتیف نوێنەری مەسعود‬ ‫م��ح��ەم��ەد ت��ەح��س��ی��ن‪ ،‬وت���ی «ئ��ێ��م��ە وەك بارزانی سەردانی كردین بەناوی (‪ )110‬ب��ۆی��ان س���ەرف ن��اك��ەی��ن‪ .‬ج��گ��ەل��ەوەی‬ ‫پ��اس��ەوان��ەك��ان��ی ئ��ەن��دام��ان��ی ئەنجومەنی پاسەوانەوە نامەیەكمان دایە بۆ ئەوەی بیدات كەچەند جارێك سەردانی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگای كەركوك موچەكەمان (‪ )330‬بەدەستی سەرۆكی هەرێم‪ ،‬بەاڵم تائێستا وەزیرانمان ك��ردووە و نوسراوێكیشمان‬ ‫لەسەرۆكایەتی ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫هەزار دینارە ماوەی نۆ مانگە موچەمان وەاڵمی ئەونامەیەمان نەدراوەتەوە»‪.‬‬ ‫وەرن��ەگ��رت��ووە رۆژان����ەش دەوام���ی خۆمان‬ ‫ك��ەرك��وك��ەوە ك����ردووە ب��ۆ وەزارەت����ی‬ ‫بەنوسراوی ئەنجومەن داوامان كردوە‬ ‫ێ ب��دەن‬ ‫دەك��ەی��ن ن��ەئ��ەوەی��ە م��وچ��ەم��ان پ � ‌‬ ‫ه��ەرل��ەوب��ارەی��ەوە ئەندامی ئەنجومەنی دارای��ی و ئابووری بەژمارە (‪)765‬‬ ‫نەئەوەیە بڵێن بچنەوە ماڵی خۆتان بۆیە پ��ارێ��زگ��ای ك���ەرك���وك‪ ،‬ج��ەم��ال م��ەول��ود‪ ،‬لەبەرواری (‪)2010/5/5‬ەوە داوامان‬ ‫داوادەكەین لەدكتۆر بەرهەم ویژدانی بجوڵێت ب��ەچ��ەت��ری راگ��ەی��ان��د «س��ەرەت��ا لەساڵی ك���ردوە م��ووچ��ەی پاسەوانەكانمان‬ ‫و موچەكەمان بۆ سەرف بكات‪ ،‬چونكە (‪ )2005‬ئێمە وەك لیستی ب��رای��ەت��ی ب��ۆس��ەرف ب��ك��رێ��ت‪ ،‬ب���ەاڵم تائێستا‬ ‫هەموومان بەرپرسیارێتیمان لەسەرە»‪.‬‬ ‫لەپارێزگای كەركوك بڕیارماندا كەهەر وەاڵم��ی نوسراوەكەی ئەنجومەنی‬ ‫داوامان كردوە تەنها بەڵێنە‬ ‫ئەندامێكی ئەنجومەن چوار پاسەوانی بۆ پارێزگای كەركوكیان ن��ەداوەت��ەوە‬ ‫ب��ەرپ��رس��ی پ��اس��ەوان��ەك��ان��ی ئەندامانی دابمەزرێت موچەكەیان لەالیەن حكومەتی خ��ۆش��م س���ەردان���ی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگای ك��ەرك��وك‪ ،‬جاسم هەرێمی كوردستانەوە بێت تاساڵی (‪ )2009‬وەزیرانم كردووە‪ ،‬بەاڵم هەر وەاڵمیان‬ ‫عەبدواڵ‪ ،‬هۆكاری ئەم كێشەیە دەگەرێنێتەوە هەموو مانگێكیش پاسەوانەكان موچەی نەداینەوە»‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئ��ەوەی ئەم كێشەیە راستەوخۆ‬ ‫بۆ رێگری ه��ەردوو حزب لەسەرفكردنی خ��ۆی��ان وەردەگ������رت‪ ،‬ب���ەاڵم ل��ەس��ەرەت��ای‬ ‫موچەكەیان بەرپرسی پاسەوانەكان رایگەیاند ساڵی (‪ )2009‬بۆ ماوەی حەوت مانگ س��ەرۆك��ی حكومەتی ه��ەرێ��م تۆمەتبار‬ ‫دەكرێت پێوەی‪ ،‬چەتر پەیوەندی بە وتەبێژی‬ ‫ێ نەدرا‪.‬‬ ‫كە ژمارەی پاسەوانەكان (‪ )110‬پاسەوانە پاسەوانەكان موچەیان پ ‌‬ ‫م��اوەی نۆ مانگە موچەیان وەرنەگرتووە‬ ‫دوات��ر ئێمە وەك ئەندامانی ئەنجومەن حكومەتی هەرێمی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬د‪.‬ك��اوە‬ ‫وتیشی «چەندینجار داوامان لەبەرپرسانی سەردانی عیماد ئەحمەدمان كرد ئەوكات م��ەح��م��ودەوە ك��رد س��ەب��ارەت ب��ەو كێشەیە‪،‬‬ ‫ێ ئاگایی خۆی نیشاندا‬ ‫هەردوو حزبی دەسەاڵتدار لەكەركوك كردووە ج��ێ��گ��ری س����ەرۆك وەزی���ران���ی كابینەی ب��ەاڵم ناوبراو ب ‌‬ ‫كە بەدەم كێشەكەمانەوە بێن و چارەسەری پێنجی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەو كێشەیە و رایگەیاند كە ئەو كێشەیە‬ ‫بكەن‪ ،‬بەاڵم لەپێدانی بەڵێن زیاتر هیچیان بوو ئەوەبوو موچەی ئەو حەوت مانگەی پەیوەندی بەحكومەتەوە نیە بەڵكو كێشەی‬ ‫بۆ نەكردین لەكاتی بانگەشەی هەڵبژاردنی بۆ سەرفكردین ب��ەاڵم لەسەرەتای دەست هەردوو حزبی دەسەاڵتدارە‪.‬‬ ‫رێ���ك���خ���رەی ح��ك��وم��ەت��ی ه���ەرێ���م بۆ‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق كە لە (‪ )3/7‬بەكار بوونی كابینەی شەشەمی دكتۆر‬ ‫ئەنجامدرا بەڵێنی سەرفكردنی موچەكەیان ب��ەره��ەم��ەوە موچەكەیان س��ەرف ن��ەك��راوە ك��اروب��اری ك��ەرك��وك‪ ،‬ك��ام��ەران ئەحمەد‪،‬‬ ‫پێدان ئەویش بەهەمان شێوە تەنها ریكالم لەكاتی سەردانی دكتۆر بەرهەم بۆكەركوك ل���ەوب���ارەی���ەوە ب���ەڕۆژن���ام���ەی (چ��ەت��ر)ی‬ ‫دەرچوو چەند رۆژێك پێش هاتنی جەژنی پێش چەند مانگێك خۆم سەردانیم كرد وە راگەیاند «حكومەتی هەرێمی كوردستان‬

‫لەپڕۆژەكاندا‬ ‫هاوكارە بۆ كەركوك و كاریان لەگەڵ دەكات‬ ‫وەك شارێكی ك��وردی و یەكێك لەناوچە‬ ‫دابڕاوەكان بەاڵم مەسەلەی كێشەی پاسەوان‬ ‫نەهاتووەتە الی من و كەسیش باسی لێوە‬ ‫نەكردوە و من لەمە تێناگەم كە ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگای كەركوك لەسەر عێراقی فیدراڵ‬ ‫بێت‪ ،‬بۆ دەب��ێ حكومەتی هەرێم پ��ارەی‬ ‫پ��اس��ەوان��ەك��ان��ی ئ��ەن��دام��ان��ی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگای كەركوك لەسەر لیستی برایەتی‬ ‫ب��دات؟ بەڕاستی پرسیارەكەی تۆتازەیە‬ ‫بۆمن و هیچ كێشەیەكی وانیە»‪.‬‬

‫ساڵی یه‌که‌م ژمار ‌ه ‪24‬‬ ‫دووشه‌ممه‌ ‪2010\9\20‬‬

‫‪3‬‬

‫كودەتا بەسەر‬ ‫دیموكراسییەت‬ ‫قادر نادر‬

‫دوای ف��ش��ارێ��ك��ی‬ ‫زۆری ناوخۆ و دەرەوە‪ ،‬سەرۆكی هەرێم‪،‬‬ ‫ب���ارزان���ی پ��ەی��م��ان��ی��دا ك��ە ل��ی��ژن��ەی��ەك��ی‬ ‫لێكۆڵینەوە لەتیرۆری شەهید سەردەشت‬ ‫ع��وس��م��ان پ��ێ��ك��ب��ێ��ن��ێ��ت‪)15( ،‬ی ئ��ەم‬ ‫م��ان��گ��ەش ئ���ەو ل��ی��ژن��ەی��ە ئ��اك��ام��ەك��ەی‬ ‫راگەیەنراو هێمایان بەوە كرد كە شەهید‬ ‫سەردەشت كەسێكی تیرۆریست بووە و‬ ‫كاری تیرۆری جێبەجێ نەكردوە بۆیە‬ ‫ئەنسار تیرۆریان ك��ردوە‪ .‬ئەم چیرۆكە‬ ‫سیاسییە بەهەر هۆكار و لێكدانەوەیەك‬ ‫بێت‪ ،‬لیژنەكە دەیەوێت ب��اوەڕ بەخەڵك‬ ‫ب��ك��ات‪ ،‬ب���ەاڵم ل���ەب���واری پ��راك��ت��ی��ك��دا‪،‬‬ ‫قەناعەت پێكردنی ئاستەمە‪ ،‬تەنانەت‬ ‫ب���ۆ ب����ەس����ەدان ئ���ەن���دام���ی خ��ۆش��ی��ان‪،‬‬ ‫بەهۆكاری هەڵسەنگاندنی تاوانەكە و‬ ‫كەسێتی شەهید و باكگراوندی سیاسی‬ ‫حزبی دەسەاڵت‪،‬‬ ‫كارەكانی لیژنەكە كە هەر لەسەرەتاوە‬ ‫كەسایەتییەكانی نادیار و كارەكانیشی‬ ‫ن��اش��ەف��اف ب��وو‪ ،‬ل��ەڕۆژان��ی ی��ەك��ەم��ەوە‬ ‫هەر لەبارزانی تا سەرجەم هەوادارانی‬ ‫پارتی (ئاشكراو نهێنییەكانیان) پلەی‬ ‫رۆژن��ام��ەن��وس��ی��ان لەشەهید س��ەردەش��ت‬ ‫وەرگرتەوە‪ ،‬بەمەش نیشانیاندا كە ئەوان‬ ‫نایانەوێت تیرۆركردنەكە بخەنە قاڵبی‬ ‫ئ���ازادی سیاسی و رۆژن��ام��ەگ��ەری؟‪،‬‬ ‫زۆرێ���ك ل��ەرۆژن��ام��ەن��وس��ان و خەڵكی‬ ‫چ��اوەڕێ��ی چیرۆكێكی هاوشێوە ب��وون‪،‬‬ ‫بەاڵم نەك بەو ئاستەی وەك خێزانەكەی‬ ‫دەڵ��ێ��ن “ك��ەس��ێ��ت��ی ش��ەه��ی��د س��ەردەش��ت‬ ‫تیرۆر بكەنەوە” بێ باوەڕی لەناو خەڵك‬ ‫ب��ەدام��ودەزگ��ا سیاسی و بەرپرسەكان‬ ‫ب��ەرف��راوان��ت��ر ب��ك��ەن‪ .‬ئ��ەو ب��ێ��ب��اوەڕی��ەش‬ ‫ب��ەڕادەی��ەك��ە كە دەت��وان��درێ��ت بە كودەتا‬ ‫بەسەر دادگا حساب بكرێت‪.‬‬ ‫ئەگەر وەك ئاماژەكان بێت كە باس‬ ‫دەك���رێ���ت ئ����ەوا ئ��ەول��ی��ژن��ەی��ە پ��ەی��ام��ی‬ ‫ئەوەشی پێداین كە ئەگەر لەڕۆژگاری‬ ‫ئەمڕۆ نەتوانین بەزەبر و زەنگ و گوللە‬ ‫دەنگی قەڵەمە توڕەكانی بەرامبەرمان‬ ‫كپ بكەینەوە‪ ،‬ئەوا لەدەرگای دادگا‬ ‫كە لەژێر هەیمەنەی حزب دای��ە‪ ،‬زۆر‬ ‫بەسانا‪ ،‬ب��ەاڵم قورستر ئ��ازاری دەنگە‬ ‫جیاكانمان بدەینەوە‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات ئ��ەو ئ��اك��ام��ەی راگ��ەی��ەن��را‪،‬‬ ‫م��ل��م�لان��ێ��ی دەس��������ەاڵت و خ��ەڵ��ك��ی‬ ‫ئ�����ازادی�����خ�����وازی ب������ەرەو ئ��اق��ارێ��ك��ی‬ ‫م��ەت��رس��ی��دار ه��ەن��گ��او پ��ێ ه��ەڵ��ێ��ن��ا كە‬ ‫ئەستەمە لەگەڵ دەسەاڵت‪ ،‬بتوانرێت بە‬ ‫زمانی گوڵ مامەڵە بكرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫هەموومان دەبێت لەبەرامبەر دژایەتی‬ ‫بەشێك لەبەرپرسە زەب��ەالح��ە گەندەڵ‬ ‫و داڵ�����دەدەری ن��اپ��اك و ئەنفالچی و‬ ‫دوژم��ن��ێ��ك��ی دی��م��وك��راس��ی‪ .‬چ��اوەڕێ��ی‬ ‫بكەین‪ ،‬لەرۆژێكدا تیرۆرمان بكەن و‬ ‫دوات��ر بڕوانامەی میت و ئیتالعات و‬ ‫مرۆڤكوژ و تیرۆریستمان لێ بدەن‪.‬‬ ‫لەتەك هەموو ئەمانەش ئاشتبوونەوە‬ ‫و ن��زی��ك��ب��وون��ەوەی خ��ەڵ��ك��ی ل��ەگ��ەڵ‬ ‫دەس�������ەاڵت ی���ەك���ج���ار دورخ����س����ت����ەوە و‬ ‫ب��ەرەو ئاستێكی مەترسیداری ب��رد كە‬ ‫دەسەاڵتی كوردی پێچەوانەی خەباتی‬ ‫كوردستانی باكور‪ ،‬لەبری هەستانەوە‬ ‫و بەهێزكردنی كەسێتی ت��اك��ی ك��ورد‬ ‫تێكی دەشكێنێ و زەلیلی دەك���ات؟‪،‬‬ ‫سەرجەم ئەمانە لەكاتێكدایە كە عێراق‬ ‫و ناوچەكە بەرەو ئاقارێكی مەترسیدار‬ ‫دەڕوات و ك��وردی��ش پێویستی بەیەك‬ ‫ریزیە نەوەك پەرتكردن‪.‬‬ ‫ئ����ەوەی ه��ەم��ووم��ان��ی ش���ۆك ك���ردوە‬ ‫و ت����رس دای���گ���رت���وی���ن‪ ،‬ئ���ەم���ە ببێتە‬ ‫كلتوری مامەڵەی دەس���ەاڵت لەگەڵ‬ ‫دەنگە جیاكانی كە چ��اوەڕێ دەكرێت‬ ‫وەك س���ەرەت���ای ك���ودەت���ا ب��ەس��ەر یاسا‬ ‫و دادگ���ا و ئ��ەو هەناسە دیموكراسیە‬ ‫بێت كە چەندساڵیكە دەی��ەوێ��ت گ��ەورە‬ ‫و ج���وان ب��ێ��ت‪ .‬وەل���ێ ه��ەی ه��ۆ ك��ەی‬ ‫رەوەڕەوەی ئ������ازادی ب����ەو چ��ەك��ان��ە‬ ‫وەس��ت��اوە‪ ،‬مەگەر ملمالنێی دەس��ەاڵت‬ ‫و چەكە تاقیكراوەكانی لە (گرتن و‬ ‫كڕینی قەڵەم و ئەشكەنجەدان و تیرۆر‬ ‫و ئیرهابی ن��وس��ی��ن‪ ،‬ت��وان��ی پێش بەو‬ ‫دەنگە ت��وڕان��ەی بەرامبەری بگرێت؟‬ ‫ئەرێ بەراست تیرۆری شەهید سۆران‬ ‫و سەردەشت تەكانی بەخەباتی ئازادیدا‬ ‫یان دەنگەكانی كپ كردەوە)‪.‬‬


‫د‪.‬کامەران بەرواری‪ :‬بایكۆت توانای کوردی لەباکوری کوردستان بەهێزتر کرد‬

‫ساڵی یه‌که‌م ژمار ‌ه ‪24‬‬ ‫دووشه‌ممه‌ ‪2010\9\20‬‬

‫‪4‬‬

‫ئا‪ /‬جەزا ئەحمەد‬

‫كوردانی باكوری كوردستان ریفراندۆمی‬ ‫دەستورییان بایكۆتكرد ئەمە لەكاتێكدایە‬ ‫ك��ە ن��وێ��ن��ەران��ی ك����ورد ل��ەب��اك��ور داوای‬ ‫خ��ۆب��ەڕێ��وەب��ردن��ی دی��م��وك��رات��ی دەك����ەن و‬ ‫ئ���ەم���ڕۆش ئ��اگ��رب��ەس��ت��ی ی���ەك الی��ەن��ەی‬ ‫(ك��ەج��ەك��ە) ك��ۆت��ای��ی دێ��ت و تائێستاش‬ ‫توركیا هەنگاوی نەناوە‪.‬‬ ‫شارەزا لەبارودۆخی توركیا و چاودێری‬ ‫س��ی��اس��ی‪ ،‬س��ام��ی ع��ەل��ی‪ ،‬ئ��ام��اژەی بۆ‬ ‫ئەوەكرد كە بایكۆتكردن لەالیەن زۆربەی‬ ‫ك���وردەك���ان���ی ب����اك����وری ك��وردس��ت��ان��ەوە‬ ‫دەری��خ��س��ت ك��ە ك���ورد هێزێكی گ���ەورە و‬ ‫یەكگرتوو رێكخراوە لەناوخۆی توركیادا‪،‬‬ ‫پێشیوایە كە ئەم بایكۆتكردنە «بەڕاستی‬ ‫ژمارەیە بۆ ئەم كاتە لە توركیادا و ئەمە‬ ‫كارێكی باش بوو»‪ ،‬وتیشی «بەڕای من‬ ‫لەمەوال ئەگەری هەیە ئەردۆغان بەهێزەوە‬ ‫بەرامبەر بەكورد بوەستێتەوە لەڕوی شەڕی‬ ‫ناوخۆییەوە ل��ەب��ەرئ��ەوەی ك��ورد هێزێكی‬ ‫گ��ەورەی��ە ب��ۆ ئ��ەم مەبەستە س��ەرەت��ا هێز‬

‫بەكاردەهێنێت دور نیە ئەمە سەر بكێشێت‬ ‫بۆ شەڕی تورك و كورد»‪.‬‬ ‫ناوبراو هێمای بۆ ئەوەشكرد ئەردۆغان‬ ‫لەكایەی ساسییدا هێزە ئۆپۆزسیۆنەكانی‬ ‫كردوەتە دەرەوە و تەنها كوردی لەبەرانبەر‬ ‫م�����اوە ج��ەخ��ت��ی ل���ەم���ەك���ردەوە و وت��ی‬ ‫«ئەردۆغان لەگۆڕەپانی سیاسی توركیادا‬ ‫تەنها كوردی بەرامبەر ماوەتەوە ئەو توانی‬ ‫هێزە ئۆپۆزسیۆنەكانی ناو توركیا بكاتە‬ ‫دەرەوەی كایەی سیاسی بۆیە ئەردۆغان‬ ‫شەڕێكی گ���ەورە ل��ەه��ەم��وو ب��وارەك��ان��ەوە‬ ‫دژب��ەك��ورد دروس���ت دەك���ات ب��ۆ ئ��ەوی كە‬ ‫ئەكەپە سیاسەتی خۆی بكات دەبێت كورد‬ ‫لەناو بەرێت»‪.‬‬ ‫سەرۆكی كۆنگرەی جڤاكی دیموكراتی‪،‬‬ ‫ئەحمەد تورك‪ ،‬دەیانەوێت پرۆژەیەك بدەن بە‬ ‫دەوڵەت و خۆبەڕێوەبردنی دیموكراتیش لەم‬ ‫قۆناغەدا بۆ باكوری كوردستان بەچارەسەر‬ ‫دەزان��ێ��ت ل��ەم��ب��ارەی��ەوە تایبەت بەچەتری‬ ‫راگ��ەی��ان��د «ئێمە ه��ەوڵ��دەی��ن پ��رۆژەی��ەك‬

‫ •«بەبێچارەسەری پرسی‬ ‫كورد رێگە لەخوێن رشتن‬ ‫لەنێوان گەلی كورد و‬ ‫توركدا ناگیرێت و ئارامی‬ ‫لەرۆژهەاڵتی ناوەڕاستدا‬ ‫نایەتە دی»‬ ‫پێشكەش بكەین كە زەرەری بۆ هیچ الیەك‬ ‫نەبێت و دەم��ان��ەوێ��ت گەلی ك��ورد خۆی‬

‫ستراتیژی خۆی دیاری بكات‪ ،‬بەئاشتیانە‬ ‫خ��ۆب��ەڕێ��وەب��ردن��ی دی��م��وك��رات��ی ب��ەدەس��ت‬ ‫بێنین»‪ .‬س��ەرۆك��ی كۆنگرەی جڤاكی‬ ‫دیموكراتی‪ ،‬لەكۆنگرە رۆژنامەنوسییەكەی‬ ‫شاری سلێمانیش ئ��ەوەی راگەیاندبوو كە‬ ‫ئەترسن ل���ەدوای كۆتایی هاتنی ئاگر‬ ‫ب��ەس��ت��ی (پ��ەك��ەك��ە) ب���ارودۆخ���ی توركیا‬ ‫تێكبچێت ب��ەه��ۆی ب���ەدەم���ەوە نەهاتنی‬ ‫حكومەتی توركیا بۆ ئەو ئاگر بەستە‪.‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ی ن���اوەن���دی س��ی��اس��ی ك��ۆم��ا‬ ‫ێ كوردستان‪ ،‬بڕیار گابار‪ ،‬دەربارەی‬ ‫جڤاك ‌‬ ‫ریفراندۆمی دەستور و بایكۆتكردنەكەی‬ ‫دەڵێت «(‪ )26‬ماددەی دەستووری توركیا‬ ‫دانرابوو بۆ ریفراندم و گۆڕانكاری بەرلەوەی‬ ‫ئەو بڕیارە بدرێت سەرجەم دامەزراوەكانی‬ ‫گەلی كورد كۆمەڵێك پێشنیاریان خستە‬ ‫بەردەم پارتی دادوگەشەپێدان كە زۆرینەی‬ ‫پەڕلەمان پێكدەهێنێت لەتوركیا‪ ،‬تایبەت‬ ‫ب��وون ب��ەدوو م��اددەی دەس��ت��وری ئەوانیش‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��دار ب���وون ب��ە (زم���ان و ن��ەت��ەوە)‬ ‫لەتوركیا لەگەڵ هەندێك گیراوی سیاسی‪،‬‬ ‫ێ خستوە‬ ‫بەاڵم حكومەت ئەمەی پشتگو ‌‬ ‫ئەو (‪ )26‬ماددەیەی كە ریفراندۆمی بۆ‬ ‫ك��را هیچ شتێكی لە ب��ەرژەوەن��دی كورد‬ ‫تیادا نەبوو‪ ،‬دی��ارە لەم چوارچێوەدا ئەمە‬ ‫بووە مایەی سەرنج و هەڵوێست»‪.‬‬ ‫گ��اب��ار‪ ،‬ئ��ام��اژەی ب��ەوەش��دا ك��ە ئامارە‬ ‫فەرمییەكانی حكومەتی توركیا ئەویان‬ ‫خستووەتە روو زیاتر لە (‪ )./.67‬خەڵكی‬ ‫ل��ەب��اك��وری ك��وردس��ت��ان ن��ەچ��وون��ەت��ە سەر‬ ‫سندوقی دەنگدان و پێشیوایە كە‪ :‬ئەمە‬ ‫ئاماری فەرمییە سەرەڕای فرت و فێڵ كە‬ ‫كراوە ئێمە لەوبڕوایەداین بڕیاری بایكۆت‬

‫نەتەو‌ە‬

‫ئا‪ /‬باران رەختە‬ ‫نوێنەری تایبەتی رێ��ك��خ��راوی نەتەوە‬ ‫یەكگرتووەكان لە راپۆرتێكدا سەبارەت بە‬ ‫سوریا‪ ،‬بارودۆخی مافی مرۆڤی لەو واڵتە‬ ‫بەمەترسیدار راگەیاندوە و ئاماژە بەوە دەكات‬ ‫زۆرب���ەی ك���وردان ل��ەخ��ۆرئ��اوای كوردستان‬ ‫و س��وری �ا‌‪ ،‬مافی م��وڵ��ك��داری‪ ،‬خوێندنی‬ ‫حكومی‪ ،‬كەڵك وەرگرتن لەخزمەتگوزاری‬ ‫گشتی تەندروستی‪ ،‬بوونی پاسپۆرت و‬ ‫دامەزراندن لەبەشەكانی حكومەتیان نییە‪.‬‬ ‫نوێنەری تایبەتی رێ��ك��خ��راوی نەتەوە‬ ‫ی��ەك��گ��رت��ووەك��ان‪« ،‬ئ��ول��ی��وی��ە دو ش��وت��ە»‬ ‫بۆ ك��اروب��اری «خ���ۆراك» و بەمەبەستی‬ ‫هەڵسەنگاندنی ب��ارودۆخ��ی وشكەساڵی‬ ‫سەردانی سوریای كردوە‪ ،‬بەشێكی زۆری‬ ‫راپ��ۆرت��ی س��ەردان��ەك��ەی ت��ەرخ��ان��ك��ردوە بە‬ ‫ب��ارودۆخ��ی ژی��ان��ی ك���وردان ل��ەخ��ۆرئ��اوای‬ ‫كوردستان و سوریا و باس لەكێشەكانی كورد‬ ‫دەكات لەو واڵتەدا‪.‬‬ ‫بەگوێرەی راپۆرتەكە كە تێیدا هاتووە‬

‫ئ��ام��اژە ب��ۆ ئ���ەوەدەك���ات «(‪)300‬‬ ‫هەزار كورد لەخۆرئاوای كوردستان‬ ‫و سوریا ناسنامەیان نیە و دەوڵەتی‬ ‫سوریا ئامادە نیە كە مافی هاواڵتی‬ ‫ئەو واڵتەیان بداتێ و ئەو (‪)300‬‬ ‫ه���ەزار ك��ەس��ە م��اف��ی م��ۆڵ��ك��داری‪،‬‬ ‫خوێندنی حكومی‪ ،‬كەڵك وەرگرتن‬ ‫لەخزمەتگوزاری گشتی تەندروستی‪،‬‬

‫سەربازانی توركیا منداڵێكیان كوشت‬

‫منداڵێكی كورد لەباكوری كوردستان بەگوللەی‬ ‫س��ەرب��ازێ��ك��ی س��وپ��ای ت��ورك��ی��ا ك����وژرا‪« .‬ئ��ەن��وەر‬ ‫توران»ی تەمەن (‪ )15‬سااڵن كە لەنەخۆشخانەی‬ ‫زانست و لێكۆڵینەوەی زانكۆی شاری وان لەژێر‬ ‫چ���اودێ���ری پ��زی��ش��ك��ی دا ب����وو‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ ه��ەم��وو‬ ‫هەوڵەكانی دكتۆرەكانی گیانی لەدستدا‪ .‬لەیەكەمی‬ ‫رۆژی جەژنی رەمەزاندا سەربازی سوپای توركیا‬ ‫«رەمەزان بایرام» گوللەی ناوە بە «ئەنوەر توران» و‬ ‫بەگوللەیەكی ئەو سەربازە بریندار بووە‪ .‬لەگەڵ ئەوەی‬ ‫دكتۆرەكانی نەخۆشخانەی زانست و لێكۆڵینەوەی‬ ‫زانكۆی شاری وان بەدەزگای پزیشكی و دەرمان‬ ‫هەوڵێكی زۆریاندا كە ژیانی «ئەنوەر توران» رزگار‬ ‫بكەن‪.‬‬ ‫لەماوەی رابردوشدا سەربازانی توركیا دەستدرێژی‬ ‫گوللەیان لەهاوالتیانی كورد كردوە و چەندین كسی‬ ‫ێ تاوانیان كوشتوە‪.‬‬ ‫ب‌‬

‫لەنێوان لە (‪ ./. 70‬بۆ ‪ )./.75‬بووە»‪.‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ی ن���اوەن���دی س��ی��اس��ی ك��ۆم��ا‬ ‫جڤاكی ك��وردس��ت��ان رایگەیاند «ئەگەر‬ ‫حكومەتی تورك ب��ەدەم ئەم هەنگاوە یەك‬ ‫الیەنانەی گەلی كوردەوە نەیەت بۆ ئاشتی‬ ‫و چارەسەركردنی پرسی كورد ئەوە ئێمە‬ ‫خ��ۆم��ان چ��ارەس��ەری خ��ۆم��ان ب��ۆ خۆمان‬ ‫بنیاد دەنێین ت��ا (‪ )20‬م��ان��گ رۆژی‬ ‫كۆتایی هاتنی ئاگربەستی حەوتەمینی‬ ‫كورد حكومەت هەنگاوێكی بەرچاو نەنێت‬ ‫بۆ چارەسەری پرسی ك��ورد بەشێوەیەكی‬ ‫ك���رداری كە ب��ڕوا پێهێنەر بێت ئ��ەو كاتە‬ ‫پرۆسەیەك بەناوی پرۆسەی راگەیاندنی‬ ‫خ��ۆب��ەڕێ��وەب��ەری دی��م��وك��رات��ی ل��ەب��اك��وری‬ ‫كوردستاندا دەستپێدەكات و ئەمەش ئەو‬ ‫چ��ارەس��ەرەی��ە كە ئەگەر دەوڵ���ەت هەنگاو‬ ‫نەنێت ئ��ەوە گەلی ك��ورد بەهێزی خۆی‬ ‫پێدەنێتە قۆناغێكی واوە كە چارەسەری‬ ‫خۆی بكات»‪.‬‬ ‫ئ���ەن���دام���ی ك���ۆن���گ���رەی ن���ەت���ەوەی���ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬د‪.‬ك��ام��ەران ب���ەرواری‪ ،‬پێیوایە‬ ‫بایكۆتكردنی دەس��ت��وور زۆر ب��اش بوو‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ئینته‌رنێت‬ ‫پێدەچێت بایكۆت‪ ،‬ئاراستەی كێشەی كورد بگۆڕێ‬ ‫و ت��وان��ای ك��وردی لەباكوری كوردستان‬ ‫بەهێزتر ك��رد‪ ،‬رایگەیاند «ل��ەو ب���اوەڕەدام سیاسەتی شۆڤێنیانەی سەد ساڵەی خۆیدا ئ��ەوروپ��ا و ئەمریكا دەب��ێ��ت‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫لەباكوری كوردستان پاشەڕۆژی ئازادی و بنێت كە چارەسەری لەگەڵ خۆیدا نەهێنا‪ .‬ئ��ەم��ری��ك��ا و ئ���ەوروپ���اش گەیشتوونەتە‬ ‫ێ ع��ەب��دواڵ ئ��ۆج��ەالن و‬ ‫سەربەخۆیی و رزگاری نزیكە‪ ،‬دەبێت كورد دەبێـت هەر كەسایەتییەكی سیاسی و ژیر راس��ت��ی��ی��ەك ب��ەب � ‌‬ ‫ئاگاداربێت هەنگاوی زۆر ژیرانە بنێت لەتوركیادا بجوڵێت ب��ۆ چارەسەركردنی (پ��ەك��ەك��ە) و ب��زاڤ��ی ئ�����ازادی خ���وازی‬ ‫دەرفەت نەدات ئەنجامی بایكۆت بكەوێتە كێشەی ك��ورد بەشێوەیەكی مەنتیقی و گەلی كورد لەباكوری كوردستان بەهیچ‬ ‫قازانجی هیچ كەس و الیەنێك‪ ،‬پێویستە ئاشتیانە‪.‬‬ ‫شێوەیەك لەشێوەكان كێشەی كورد لەباكوری‬ ‫بەرهەمی بایكۆت لەباكوری كوردستان‬ ‫ئ��ەن��دام��ەك��ەی ك��ۆن��گ��رەی ن��ەت��ەوەی��ی كوردستان چارەسەر نابێت‪ ،‬بەبێچارەسەری‬ ‫لەماوەیەكی نزیكدا دیار بێت»‪ .‬وتیشی‪ :‬كوردستان‪ ،‬بڕواشی وایە ئەم بایكۆتكردنە پرسی كورد رێگە لەخوێن رشتن لەنێوان‬ ‫توركیا یەك رێگای ماوە ئەمڕۆ ئەویش دەنگ دانەوەی لەسەر رۆژئاوا دەبێت وتی گەلی كورد و توركدا ناگیرێت و ئارامی‬ ‫ئەوەیە ددان بەدواكەوتوویی و كەم و كورتی «بەتایبەت دەنگدانەوەی لەسەر یەكێتی لەڕۆژهەاڵتی ناوەڕاستدا نایەتەدی»‪.‬‬

‫یەكگرتووەكان‪:‬‬

‫كوردانی سوریا بێمافن‬ ‫ ‬

‫• «بارودۆخێكی وەها قبوڵ ناكرێت و پێویستە‬ ‫بیر لەو كوردانە بكرێتەوە كە ناسنامەیان نییە»‬

‫ب���وون���ی پ���اس���پ���ۆرت و دام����ەزران����دن‬ ‫ل��ەب��ەش��ەك��ان��ی ح��ك��وم��ەت��ی��ان ن��ی��ی��ە و‬ ‫لەمەشدا كوردانی سوریا بێمافن»‪.‬‬ ‫«ئولیویە دو شوتە» لە راپۆرتەكەیدا‬ ‫دەنووسێت كە «بارودۆخێكی وەها قبوڵ‬ ‫ناكرێت و پێویستە بیر ل��ەو ك��وردان��ە‬ ‫بكرێتەوە كە ناسنامەیان نییە»‪.‬‬ ‫ل��ەراپ��ۆرت��ەك��ەدا س��ەب��ارەت ب��ەرێ��ژەی‬

‫هـــــه‌واڵی کوردستانی‬ ‫دیسان لەسێدارەدان‬

‫فەرمانی لەسێدارەدانی «محەبەت مەحمودی»‬ ‫ب��ەن��اوەن��دی ب��ەڕی��وەب��ردن��ی س��زاك��ان‪ ،‬راگ��ەی��ەن��درا‪.‬‬ ‫هەواڵنێری رێكخراوی مافی مرۆڤی كوردستان‪،‬‬ ‫ئاشكرای كرد كە محەبەت مەحمودی لە رێگەی‬ ‫ت��ەل��ەف��ۆن��ەوە ئ��اگ��ادار ك��راوەت��ەوە ك��ە فەرمانی‬ ‫لەسێدارەدانەكەی بەناوەندی بەڕێوەبردنی سزاكان‬ ‫راگەیەندراوە و لەوانەیە بەمزوانە لەسێدارە بدرێت‪.‬‬ ‫ناوبراو لەنامەیەكی تایبەتدا بۆ رێكخراوی مافی‬ ‫مرۆڤی كوردستان‪ ،‬خوازیاری پارێزەرێكی نوێ‬ ‫و پشتیوانی كۆمەڵگەی نێودەڵەتییە ك��ە بۆ‬ ‫ئازادكردنی هەوڵ بدەن‪.‬‬ ‫محەبەت محمودی‪ ،‬ساڵی (‪ )2001‬بەتاوانی‬ ‫كوشتنی كەسێك ك��ە ویستویەتی دەستدرێژی‬ ‫جنسی بكاتە سەری‪ ،‬گیراوە و لەزیندانی ناوەندی‬ ‫ورم��ێ��دا زیندانی ك���راوە‪ .‬محەبەت مەحمودی‪،‬‬ ‫هاوسەری هەیە و ماوەی نۆ ساڵە زیندانی كراوە‬ ‫لەئەنجامدا ل��ەالی��ەن دادگ���ای ب��ااڵی كۆماری‬ ‫ئیسالمی ئێرانەوە بەلەسێدارەدان حوكم درا‪.‬‬

‫بایكۆت بۆ زمانی كوردی‬

‫ك��وردان��ی ب��اك��وری ك��وردس��ت��ان‪ ،‬بەمەبەستی‬ ‫پەروەردە بەزمانی دایك‪ ،‬دەست بە بایكۆتێكی نوێ‬ ‫دەكەن‪ .‬تەڤگەری زمان و پ��ەروەردەی كوردی (تە‬ ‫زە پە)‪ ،‬لە بەرامبەر قەدەغەی زمانی كوردی و‬ ‫ق��ڕك��ردن��ی ك��ل��ت��وری‪ ،‬خ��ۆی ب��ۆ بایكۆت ئامادە‬ ‫دەك����ات‪ .‬ل��ەن��ێ��وان (‪ 20‬ت��ا ‪)25‬ی ئ��ەم مانگە‪،‬‬ ‫لەقوتابخانە سەرەتاییەكانەوە هەتا زانكۆكانیش‪،‬‬ ‫ئەو خوێندكارانەی كە پ��ەروەردەی زمانی دایكی‬ ‫دەخ����وازن‪ ،‬ناچنە خوێندنگاكانیان‪ .‬كۆمەڵەی‬ ‫(كوردی‪-‬دەر) لقی ئامەد‪ ،‬لەسەر ناوی تەڤگەری‬ ‫زمان و پەروەردەی كوردی‪( ،‬عادل ئەرجان) ئاماژەی‬ ‫بەوەكرد كە لە دەستپێكی دروستبوونی كۆماری‬ ‫توركیاوە تائێستا‪ ،‬زمانی ك��وردی و ناسنامەی‬ ‫كوردان نكۆڵی لێكراوە‪ .‬ئەرجان‪ ،‬رایگەیاند كە ئەوان‬ ‫لەدژی هەر جۆرە لەناوبردنێكن‪ ،‬كەمپینی (ئێمە‬ ‫بەزمانی دایك پەروەردەمان دەوێت)‪ ،‬دەست پێدەكەن‪.‬‬

‫شاعیرێك دەستگیر كرا‬

‫عەزیز ناسری‪ ،‬شاعیر‪ ،‬نووسەر و وەرگێڕی ناوداری‬ ‫رۆژهەاڵتی كوردستان دەستگیركرا‪ ،‬بەپێی هەواڵێكی‬ ‫رێنێسانس نیوز‪ ،‬عەزیز ناسری‪ ،‬رۆژی (‪)2010/9/7‬‬ ‫لەشاری مەریوان لەالیەن هێزە ئەمنییەتییەكانی كۆماری‬ ‫ئیسالمی ئێرانەوە لەفەرمانگەی پەروەردە و فێركردنی ئەو‬ ‫شار‌ە دەستبەسەر كراوە و بۆ شوێنێكی نادیار گواستراوەتەوە‪.‬‬ ‫هۆكاری دەستگیركردنی ناوبراو تائێستا نەزانراوە چییە‪،‬‬ ‫بەاڵم چاودێران و چاالكانی مەدەنی روونی دەكەنەوە‬ ‫كە دەستگیركردنی عەزیز ناسری‪ ،‬لەدرێژەی پرۆسەی‬ ‫بنەبڕكردن و قەاڵچۆكردنی چاالكانی وێژەیی و هونەری‬ ‫فەرهەنگی كوردستانەوە دێت كە ماوەیەكە بەشێوازێكیتر‬ ‫پەرەی سەندووە‪.‬‬ ‫عەزیز ناسری خاوەنی چەندین پەرتوك و بەرهەمی‬ ‫وێژەییە دیارترینیان وەرگێڕانی شیعركانی مامۆستا‬ ‫هێمن‪-‬ە بۆ زمانی فارسی و وەرگێڕانی دیوانە شیعری‬ ‫دەربەندی پەپوولەی شێركۆ بیكەس‪-‬ە بۆ فارسی‪.‬‬

‫ژمارەی كوردان لەسوریا ئاماژە بە «س ‌‬ ‫ێ‬ ‫ملیۆن ت��ا ش���ەش ملیۆن ك���ورد ك���راوە»‬ ‫ه��ەرچ��ەن��دە ئ��ەوەش��ی خ��س��ت��ووەت��ەڕوو كە‬ ‫ئامارێكی راست لەو ب��وارەدا لەبەردەستدا‬ ‫نییە‪.‬‬ ‫ل��ەس��اڵ��ی (‪)1962‬دا دەوڵ��ەت��ی سوریا‬ ‫ل��ەه��ەرێ��م��ی ج��زی��رە گ��ەاڵڵ��ە ن��ام��ەی��ەك��ی‬ ‫جێبەجێكرد بە مەبەستی سەرژمێری كردنی‬ ‫دانیشتوانی ئەو هەرێمە‪ ،‬بەاڵم تا كۆتایی‬ ‫سەرژمێریەكە‪ ،‬بەشیك لەكوردانی جزیرە كە‬ ‫ژمارەیان لەنێوان (‪ 70‬تا ‪ )150‬هەزار كەس‬ ‫ب���ەراورد دەك���ران‪ ،‬بە سوریایی نەناسران و‬ ‫بەوتەی دەوڵەت‪ ،‬نەیانتوانیوە كە سوریایی‬ ‫بوونی خۆیان پشتڕاست بكەنەوە‪.‬‬ ‫ب��ەگ��وێ��رەی م����اددەی (‪)3‬ی ی��اس��ای‬ ‫هاواڵتی سوریا‪ ،‬ئەو مندااڵنەی لەدایك‬ ‫و باوكێكی كە ناسنامەی سورییان نەبێت‬ ‫ل��ەدای��ك ب��ب��ن‪ ،‬وەك ه��اواڵت��ی س��وری��ای��ی‬ ‫دەژم��ێ��ردرێ��ن‪ ،‬ب��ەاڵم دەوڵ��ەت��ی س��وری��ا ئەو‬ ‫یاسایەی تا ئێستا س��ەب��ارەت بەهاواڵتی‬ ‫بوونی كوردان جیبەجێ نەكردوە‪.‬‬

‫تەندروستی زیندانیان‬

‫هەڵسوكەوتی كاربەدەستانی كۆماری ئیسالمی‬ ‫ئێران‪ ،‬لەگەڵ زیندانیانی سیاسی كورد لەزیندانەكاندا‬ ‫تادێت خراپدەبێت و رێگەش نادەن بچنە الی دكتۆر‬ ‫بۆ چارەسەری نەخۆشییەكانیان‪ .‬زیندانی سیاسی كورد‬ ‫«خەلیل مستەفا رەجەب» كە بە شانزە ساڵ زیندانی‬ ‫حوكم دراوە و ئێستا لە بەندیخانەی شاری سەقزدایە‪،‬‬ ‫رەوشی تەندروستی خراپە و كاربەدەستانی زیندان رێگە‬ ‫نادەن بچێتە الی دكتۆر و دەرمان وەرگرێ‪.‬‬ ‫هەروەها زیندانی سیاسی كورد «رەمەزان ئەحمەد»‬ ‫كە لەزیندانی قەزوین بەندكراوە‪ ،‬تەندروستی هەتا دێ‬ ‫خراپتر دەبێ‪ ،‬سەرەڕای داواكاری دەرمانخانەی زیندان‬ ‫بۆ نەشتەرگەری بەپەلە بۆ ناوبراو و گواستنەوەی‬ ‫لەزیندانی قەزوینەوە بۆ زیندانی ئەوین‪ ،‬دوای هەشت‬ ‫مانگ كاربەدەستانی بەندیخانە رێگە نادەن ناوبراو‬ ‫لەدەرەوەی زیندان بچێتە الی دكتۆر و دەرمانی پێویست‬ ‫وەرگرێ و نەشتەرگەری بۆ بكرێ‪.‬‬


‫ئەمیری پێشووی ئەنسار ولئیسالم‪:‬‬

‫پارتی وا دەزانێت هەر بۆ ئەندامەكانی خۆی قسە دەكات‬ ‫دیداری‪ /‬سەربەست نەریمان‬ ‫ئەمیری پێشوی ئەنسارولئیسالم‬ ‫و ك��ەس��ای��ەت��ی سیاسی و ئیسالمی‬ ‫ك��ە ئێستا ل��ەواڵت��ی ن��ەروی��ج لەژێر‬ ‫چ���اودێ���ری���دای���ە‪ ،‬م‪.‬ك���رێ���ك���ار ل��ەم‬ ‫دی������دارە ت��ای��ب��ەت��ەی چ���ەت���ردا ب��اس‬ ‫لەرونكردنەوەكەی لیژنەی ئەمنی‬ ‫ک��ە ت��ای��ب��ەت ب���وو ب��ە ت��ی��رۆرک��ردن��ی‬ ‫ڕۆژنامەنوس س��ەردەش��ت و پێیوایە‬ ‫ئ��ەوەی سەردەشتی تیرۆر ك��ردووە‬ ‫دەزگای پاراستنە‪.‬‬ ‫چەتر‪ :‬بەپێی روونكردنەوەكەی لیژنەی‬ ‫ئ��ەم��ن��ی ئ��ەن��س��ارول��ئ��ی��س�لام لەپشت‬ ‫تیرۆركردنی سەردەشت عوسمانەوەیە‬ ‫ئایا ئەم كردەوەیە ئەو خااڵنە چین کە‬ ‫تیایدا لەكردەوەی ئەنسار دەچێت؟‬

‫ بەهیچ شێوەیەك لەچاالكییەكانی‬‫ئ��ەن��س��ار ن��اچ��ێ��ت‪ .‬ه��ەن��ج��ەت��ی كوشتنی‬ ‫رۆژن���ام���ەوان���ێ���ك���ی ب��ەره��ەڵ��س��ت��ك��اری‬ ‫دەسەاڵتی فشەڵی پارتی و یەكێتی بۆ‬ ‫ئیسالمییەك چیە؟ هیچ ‪ ..‬ئەنسار چ‬ ‫پێویستی بەو موغامەرەی فڕاندنەیە؟! بۆ‬ ‫كوێش؟ بۆ موسڵ؟ بەسەر جادەی قیرو‬ ‫بازگەی بەعس ئاسای پارتیدا! ئەنسار‬ ‫كەسی ئ��اوا نەفڕاندوە تا بوترێت ئەمە‬ ‫شێوازیانە‪ .‬لە دوای ئەوەشەوە كەسی تری‬ ‫نەفڕاندوە تا بڵێن بەو دەستیان پێكردوە‪..‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر ئ��ەن��س��ار ئ��ەم (رۆستەمێتیەی)‬ ‫ك���ردووە ب��ۆ چاوترسێنی كێیە؟ پارتی‬ ‫دەی��ەوێ��ت لەسەر زمانی حكومەتە زۆر‬ ‫ئەندامە گۆجەكەی بەرهەم ساڵح بڵێ‬ ‫سەردەشت عوسمان بۆتە ئەندامی ئەنسار‬ ‫كە(موهیمە)یەكیان پێداوە نەیكردووە و‬ ‫ئیتر ویستویانە بیكوژن و خەڵكی تری‬ ‫پ��ێ ت��ەم��ێ ب��ك��ەن! دی���دو رێ���ی ئەنسار‬ ‫ل��ەگ��ەڵ قاعیدە و كەتائیب و جەیشی‬ ‫ئیسالمی ی��ەك ن��اگ��رێ��ت��ەوە ك��ە هەموو‬ ‫هاوسەنگەری جیهادین‪ ،‬ئێستا لەگەڵ‬

‫رۆژنامەوانێكی گەنجی چەپدا كۆلكەی‬ ‫ه��اوب��ەش��ی��ان چ��ی��ە ك��ە پ��ێ��ك��ەوە گرێیان‬ ‫دەدات؟ باشە سزاو تەمێ بۆ؟ خۆ ئەنسار‬ ‫بە خورتی خەڵكی نەكردووەتە موجاهیدی‬ ‫خۆی‪ ،‬تا وەك بەعس ئەگەر سەربازەكانی‬ ‫رای��ان ك��رد داخ��ی��ان ك��ات و گوێچكەیان‬ ‫ببڕێت بۆ خەڵكی تریشیان تەمێ بكات!‬ ‫ئەمە شانۆگەریەكی هەزیلترە‪ ،‬زەلیلترە‬ ‫لە شانۆگەریەكەی شێخ زانا‪ ..‬پارتی وا‬ ‫دەزانێت هەر بۆ ئەندامەكانی خۆی قسە‬ ‫دەك���ات! وەاڵ دەبێت وەك بۆكانی پێیان‬ ‫بڵێین‪ :‬ئای كە وا نیە‪.‬‬

‫چەتر‪ :‬ئەنسار چ كارێكی بەكوشتنی‬ ‫رۆژنامەنووسیكی بەرهەڵستكاری پارتی‬ ‫و یەكێتیە؟‬

‫ ه���ی���چ‪ ..‬ك����ەی ئ���ەم���ە م��ەع��ق��ول��ە‬‫كۆمەڵێكی جیهادی سەرقاڵ بە ئیحتیالل‬ ‫بێتەوە ب��ۆ هەولێر و رۆژن��ام��ەوان��ێ��ك بۆ‬ ‫م��وس��ڵ بفڕێنێت و ل���ەوێ دوای ی��ەك‬ ‫رۆژ ت��ەرم��ەك��ەی ب���دۆزن���ەوە؟ ك��اب��رای��ەك‬ ‫هەڵوێستێكی دژ بە ئیسالمی نەنواندووە‪،‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر نواندبێتیشی ن��اگ��ات��ە ك��وف��ری‬

‫لەبەر زانكۆیەكدا السكێك‬ ‫دەشكێننەوە پێی دەوترێت‬ ‫س���ەردەش���ت ع��وس��م��ان ئەمە‬ ‫كاری پاراستنە‬

‫زەق��ی ه���ەزاران كافری موحاریبیتر كە‬ ‫ل��ەو ه��ەول��ێ��رەدا ه���ەن‪ ،‬م��وح��اری��ب��ی وای‬ ‫ت��ێ��دای��ە ش��ەو ب��ە س��ەرخ��ۆش��ی ل��ەب��ارەك��ان‬ ‫دێتە دەرەوە‪ ،‬پاڵێكی پێوەنێیت لە حەوت‬ ‫جێوە ملی دەشكێت‪ ،‬بۆچی ناچن بۆ‬ ‫ئەمە؟ ئینجا پارتی بەهەموو ئەقڵێكی‬ ‫مەستی دەسەاڵتی فیرعەونییەوە كابرای‬ ‫رۆژنامەوانی داماو بەتیرۆریزم تاوانبار‬ ‫دەك��ات تا ك��ەس نەوێرێت لەسەری بێتە‬ ‫جواب‪.‬‬ ‫چونكە خوێنی ئەهلی ئیسالم هەدەرەو‬ ‫م��اف��ی��ان پ��ێ��ش��ێ��ل��ەو زارۆك و ئ��اف��رەت��ە‬ ‫موحاجەبەكانیان لەبەر دەروازەی زیندانە‬ ‫الكۆاڵنە حزبیەكاندا نووزەیان دێت و بێ‬ ‫خاوەنن كەس لێیان ناپرسێت‪ ..‬پارتی بە‬ ‫ئەقڵی كولیەوە دەیەوێت ئەم رۆژنامەوانە‬ ‫چەپە بخاتە ریزی تۆمەتبارانی ئیرهاب!‬ ‫سەیرە گوڵم!‬

‫چ��ەت��ر‪ :‬ئ��ەگ��ەر ئ��ەن��س��ار ئ���ەو ك���ارەی‬ ‫كردبێت بۆچی وەك كارەكانی تریان‬ ‫بەرپرسیارێتی خ��ۆی��ان ل��ەو ك��ردەوەی��ە‬ ‫رانەگەیاند؟‬

‫ بەتەئكید ‪ ..‬ئەگەر ئەنسار ئەوەیان‬‫كردووە بۆچی ئەوە پێنج مانگە بەیانێكی‬ ‫لەسەر باڵوناكەنەوە؟ ئەنسار بەیانی لەسەر‬ ‫كێشەی بچوكتر ل��ەوە ب�ڵاوك��ردووەت��ەوە و‬ ‫تەبەنناشی ك���ردووە‪ .‬ل��ەوەش گ��ەورەت��ری‬ ‫كردووە و تەبەننای كردووە‪ ،‬وەك سەربڕینی‬ ‫بەكۆمەڵی میانمارییەكان كە فیلمیشی‬ ‫گرتن و باڵویشی كردەوە‪.‬‬

‫چەتر‪ :‬ئەنسار بۆچی لەشوێنی خۆیدا‬ ‫نەیكوشت؟ بۆ بردیە موسڵ؟ لەكاتێكدا‬ ‫پێشتر لەناوەڕاستی هەولێر دەیتوانی ئەو‬ ‫کارە بکات؟‬

‫ بەڵێ ئەمانە هەموو س��ەرە پرسیار‬‫و ك��ل��ك��ە پ��رس��ی��ارن و ب�����ەدوای ه��ەم��وو‬ ‫پ���ارت���ی���ی���ەك���ەوەن‪ .‬رەن���گ���ە دەس���ەاڵت���ی‬ ‫چەواشەكاریی كوردایەتی داوای پێنج‬ ‫م��ان��گ��ی ت��ری��ش��م��ان س��ەب��ر ل��ێ ب��ك��ەن تا‬

‫دەیفەلسەفێنن كە بۆچی هەر لەهەولێر‬ ‫ن��ەی��ان��ك��وش��ت��ووە و وی��س��ت��وی��ان��ە بیبەنە‬ ‫م��وس��ڵ ف��ڕێ��ی ب����دەن! چ���وار ئ��ەن��دام��ی‬ ‫جوند كە دوات��ر بوونە ئەنسار لەتۆڵەی‬ ‫(‪ )17‬تەرمی تەوحیدەكاندا كە پارتی‬ ‫الی چۆمان وەك بەعس خستنیە یەك‬ ‫گ��ۆڕی بەكۆمەڵەوە لەراستە شەقامی‬ ‫ناو هەولێر و بە رۆژی روون (‪ )35‬دانە‬ ‫فیشەكیان لەجەستەی فرانسۆ حەریریدا‬ ‫نقووم كردو هەر چواریان بەسەری بەرزو‬ ‫دڵی ئارامەوە هاتنەوە ماڵەوە كە لەخوار‬ ‫نەخۆشخانەی رزگ���اری ب��وو‪ ،‬هێلكە و‬ ‫رۆنێكیان بە شەوق و زەوقی گەنجێتییەوە‬ ‫خوارد و بەرەو كەسنەزان چوون و خۆیان‬ ‫گ��ەی��ان��دەوە ب��ن��اری س��ورێ��ن‪ ..‬چما ئەو‬ ‫موجاهیدە كوردە جوامێرانەی ئەمڕۆ بە‬ ‫پاتەی الستیكەوە بەرەنگاری سەربازانی‬ ‫مەغۆلی سەردەم دەبنەوە دێنە ناو هەولێر‬ ‫و دەست بۆ یەك تاوانباری دژ بە ئیسالم‬ ‫نابەن و سەالم خود بۆ پیاوانی دەسەاڵت‬ ‫دەكەن و لەبەر زانكۆیەكدا كە هەمووی‬ ‫ج��وان��ی و ئومێدە السكێك دەشكێننەوە‬ ‫پێی دەوترێت سەردەشت عوسمان‪ .‬ئەمە‬ ‫ك��اری پاراستنە‪ .‬ئ��ەم گەنجە تاموسڵ‬ ‫ل��ێ��ی��دراوە‪ )5/4( .‬ل��ە هەولێر‬ ‫فڕێندراوە (‪ )5/5‬تەرمی‬ ‫لەموسڵ دۆزراوەت��ەوە‪،‬‬ ‫دوای پێنج مانگ‬ ‫ل���ێ���ك���ۆڵ���ی���ن���ەوەی‬ ‫پارتی كە ماشەڵاڵ‬ ‫ب�����������ەدوای�����������دا‬ ‫چ�����وون�����ەت�����ەوە‬ ‫ب���ۆ ب��ێ��ج��ی و‬ ‫ف��ی��ت��ەرێ��ك��ی‬

‫قوڕبەسەریان دۆزیوەتەوە بیكەنە قۆچی‬ ‫قوربانی قورمساغان‪.‬‬

‫چەتر‪ :‬ئەی كەوایە بۆچی پارتی ئەنسار‬ ‫تاوانبار دەكات؟‬

‫ چونكە دەنگی بێ رەنگە‪ ،‬باخی بێ‬‫پەرژینە‪ ..‬ئیحتیالل و هاوبیرانیشی پێشتر‬ ‫ل��ە ه��ەم��وو تەقینەوەیەكی ك��اری��گ��ەردا‬ ‫دەی��ان��ووت ئ��ەن��س��ارە‪ ،‬ب��ۆ ئ���ەوەی ئەنسار‬ ‫بكرێتە دێ��وو درن��ج و خۆشیان پیاوی‬ ‫سیاسی و سور لەسەر ژیانی خەڵكی‪.‬‬ ‫دی��س��ان بۆ‬ ‫ئ��ەوەی‬

‫ساڵی یه‌که‌م ژمار ‌ه ‪24‬‬ ‫دووشه‌ممه‌ ‪2010\9\20‬‬

‫‪5‬‬

‫كێشەكە بزر ببێت‪ ..‬وا گریمان برایەكی‬ ‫ئەم سەردەشتە مەزڵومە وتی دەمەوێت بە‬ ‫دوای هۆی فڕاندن و كوشتنی براكەمدا‬ ‫بچمەوە‪ ،‬لە كێ دەپرسێت و روو لە كێ‬ ‫دەكات؟ زۆرینەی سەرانی جوندو ئەنسار‬ ‫وان لە زیندانەكانی پارتیدا‪ ،‬ئێمە لەم‬ ‫نزیكەوە نازانین سەركردایەتی ئەنسار‬ ‫ئێستا كێن داماوێكی وا بچێت لەكێ‬ ‫بپرسێت؟ ئەوا پارتی فیتەرێكی لە بێجی‬ ‫دەس��ك��ەوت ئ��ەم دام���اوە تەنەكەچییەكی‬ ‫چ��ۆن ل��ە زل��ووع��ی��ە دەس��ك��ەوێ��ت و لێی‬ ‫بپرسێت؟ وای لە دارستانی كوردایەتی‪..‬‬ ‫رۆڵەڕۆ بۆ جوامێریی شێخ عەبدولسالمی‬ ‫بارزانی رەحمەتی‪.‬‬

‫ئاواتی شێخ جەناب‪:‬‬

‫سەختە بۆ یەكێتی بەبێ‌ رەزامەندی پارتی‬ ‫بتوانێت پەیوەندییەكان ئاسایی بكەنەوە‬ ‫ئ��ێ��س��ت��ا زی���ات���ر ه���ەس���ت ب��ەب��وون��ی‬ ‫خ��ۆی دەك���ات‪ ،‬ه��ەروەه��ا ئ��ام��اژەی‬ ‫ب���ەوەك���رد ل��ەئ��ێ��س��ت��ادا س��ەرق��اڵ��ی‬ ‫خۆڕێكخستنەوەن‪.‬‬

‫چ���ەت���ر‪ :‬م������اوەی س��اڵ��ێ��ك زی���ات���رە‬ ‫بزوتنەوەی گ��ۆڕان پێكهاتووە زۆركات‬ ‫دەوت��را (ئەیگۆڕین) لەو چوارچێوەیەدا‬ ‫و ل��ەگ��ۆڕەپ��ان��ی سیاسی ك��وردس��ت��ان��دا‬ ‫گۆڕانكاریتان لەچیداكردوە؟‬

‫دیداری‪ /‬ئاراس عوسمان‬ ‫ئاواتی شێخ جەناب هەڵسوڕاوی‬ ‫ب��زوت��ن��ەوەی گ����ۆڕان ل���ەم دی���دارە‬ ‫تایبەتەی (چەتر)دا‪ ،‬باس لەكاركردنی‬ ‫م���اوەی پێكهێنانی ب��زوت��ن��ەوەك��ە‬ ‫دەك��ات ل���ەدوای تێپەڕبوونی یەك‬

‫ ل����ەدوای (‪)7/25‬ت������ەوە توانیمان‬‫گوڕوتینێك بدەینە پەرلەمانی كوردستان‬ ‫و جۆرێك لەشەفافیەت بگەڕێتەوە بۆ‬ ‫حكومەت كە هێشتا ماویەتی‪ ،‬میدیا‬ ‫تاڕادەیەك كراوەتر ب��ووەو تاكی كوردی‬ ‫ئێستا زیاتر هەست بەبوونی خۆی دەكات‪،‬‬ ‫حكومەت جیاواز لەڕابردو كاراتر بووە‬ ‫و بەرپرسانیش بەجۆرێك لەپاشەكشەدا‬ ‫دەبینرێن‪ ،‬لەهەڵە و خراپەكاری بەرامبەر‬ ‫میدیا و هاواڵتیان‪ ،‬نەخشەی سیاسی‬ ‫گۆڕانكاری پێوە دی��ارەو لەئێستادا وا‬ ‫خەریكە وت��اری نەتەوەیی دێتە پێشەوە‬ ‫كە ج��اران ئامادەیی نەبوو‪ ،‬لەسااڵنی‬ ‫پ��ێ��ش��ودا ت��ەن��ه��ا دوو ح����زب خ���اوەن���ی‬ ‫ب��ڕی��ار ب��وون ل��ەس��ەر ئاستی نەتەوەیی‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم ل��ەئ��ێ��س��ت��ادا ه��اوپ��ەی��م��ان��ی��ی��ەك��ی‬ ‫كوردستانیمان هەیە‪ ،‬پێشموایە گۆڕان‬ ‫ت����ازە ل���ەس���ەرەت���ادای���ەو دەس��ت��ی ك���ردوە‬ ‫ب��ەگ��ۆڕان��ك��اری‪ ،‬ب��ەو ئ��اق��ارەی دەبێت‬ ‫س��ەروەری یاسا بێتەكایەوە و وردە وردە‬ ‫وای لێبێت‪ ،‬ناسنامەی سیاسی تەنها‬ ‫س��اڵ‪ ،‬ئاماژە ب��ەوە دەك��ات ل��ەدوای ب��ڕی��ار ن��ەب�ێ‌ ب��ۆ شایستەبوونی تاكی‬ ‫(‪)7/25‬ت��ەوە توانیمان گوڕوتینێك كوردی‪.‬‬ ‫ب��دەی��ن��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫جۆرێك لەشەفافیەت بگەڕێتەوە‬ ‫بۆ حكومەت كە هێشتا ماویەتی‬ ‫ش��ەف��اف ب��ێ��ت‪ ،‬م��ی��دی��ا ت��اڕادەی��ەك‬ ‫ك���راوەت���ر ب����ووەو ت��اك��ی ك���وردی‬

‫دەگ��ەڕای��ن فۆڕمێكی خ��ۆر رێكخستن‬ ‫ب���دۆزی���ن���ەوە ك���ە ب��گ��ون��ج��ێ��ت ل��ەگ��ەڵ‬ ‫كاركردنی بزوتنەوەكەدا‪ ،‬بۆیە نەشمان‬ ‫دەویست وەك حزبەكانی تری ستالینی‬ ‫و شمولی كارەكان ئەنجام بدەین‪ ،‬لەبەر‬ ‫ئ���ەوە ئێستا خ��ەری��ك��ی ج��ۆرێ��ك لەخۆ‬ ‫رێكخستنەوەین كە تائێستا لەگۆڕەپانی‬ ‫سیاسی كوردستاندا ئەنجام نەدرابێت‪.‬‬

‫چەتر‪ :‬ئایا بزوتنەوەی گ��ۆڕان هیچ‬ ‫بەرنامە و پالنێكی بەستنی كۆنگرە‬ ‫یاخود كۆنفرانسی هەیە؟‬

‫ جارێ‌ سەرقاڵی خۆڕێكخستنەوەكەین‬‫لەم قۆناغەدا و هەركات نزیك بووینەوە‬ ‫ل��ەك��ۆن��گ��رە و ك��ۆن��ف��ران��س ه��ەرك��ام��ی��ان‬ ‫پێویست ب��وو‪ ،‬دوای ئامادەكارییەكان‬ ‫لەكاتی خۆیدا جێ‌ بەجێ دەكرێت‪.‬‬

‫هەڵبژاردنەكاندا دەبینرێت؟‬

‫‪.‬‬

‫نامانەوێت لەگەڵ كەسدا‬ ‫ناكۆك و دژبین‬

‫‪.‬‬

‫چ��ەت��ر‪ :‬ئ��ێ��وە ب��ۆچ��ی پ��ەی��وەن��دی��ت��ان‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ك��ون��س��وڵ��خ��ان��ەو وەف��دەك��ان��ی‬

‫چ��ەت��ر‪ :‬ب��اس ل��ەوە دەك��رێ��ت گ��ۆڕان‬ ‫ت��ەن��ه��ا خ��ۆی ب��ەخ��اوەن��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‬ ‫دەزانێت‪ ،‬پێتوایە كۆمەڵی ئیسالمی و‬ ‫یەكگرتوو نەیانتوانی بێت وەك ئێوە‬ ‫رۆڵی ئۆپۆزسیۆن ببینن؟‬

‫گشت باخەكان جیاوازییان‬ ‫نیە‬

‫ ناسنامەی ئۆپۆزسیۆن كەس نای‬‫بەخشێتەوە‪ ،‬ئەو دوو الیەنە بەدۆستی‬ ‫خ��ۆم��ان و ئۆپۆزسیۆنیشیان دەزان��ی��ن‪،‬‬ ‫بەاڵم شەرت نیە لەهەموو كارێكدا یەك‬ ‫ب��ۆچ��ون��م��ان ه��ەب��ێ��ت‪ ،‬ب��ۆی��ە ج��ی��اوازی��م��ان‬ ‫ل���ەڕووی ف��ك��رەوە هەیە‪ ،‬ئێمە بڕوامان‬ ‫بەعەلمانیەت ه��ەی��ە‪ ،‬ئ��ەوان��ی��ش حزبی‬ ‫ئ��ی��س�لام��ی��ن و ه��ەم��وو ئ���ەو پ��رس��ان��ەی‬ ‫بوونەتە پرسی گەرم هەڵوێستیان هەیە‪.‬‬

‫دوو حزب وردە كێشەیەكمان هەبووبێت‪،‬‬ ‫بۆنمونە لەوكاتەی یەكێتی سزای سیاسی‬ ‫بەسەر ئەندام و الیەنگرانماندا سەپاند‪،‬‬ ‫ب��ۆی��ە ئێستا ج��ۆرێ��ك ل��ەس��اردب��وون��ەوە‬ ‫هەیەو دەستیان كردوە بەوەی ئەو سزایە‬ ‫هەڵگیرێت‪ ،‬ب��ەرام��ب��ەر پارتیش ئێستا‬ ‫پەیوەندیمان ئاساییەو هیوادارین لەگەڵ‬ ‫هەموو الیەنەكان‪ ،‬ئەم پەیوەندیانە بەرەو‬ ‫پێشچون بەخۆوە ببینێت‪.‬‬

‫ ئێمە كار بۆ سەروەری یاسا دەكەین‬‫و ئامانجمان ئەوەنیە تەنها كار بۆ ئەندام‬ ‫و پشتیوانەكانی ب��زوت��ن��ەوەی گ��ۆڕان‬ ‫بكەین‪ ،‬لەبەر ئەوە دەبێت لەناو ئێمەدا‬ ‫هاواڵتی بوون پێش حزبی بوون بخرێت‪،‬‬ ‫بۆیە ئەو هەنگاوانەی لەناو پەرلەمانی‬ ‫كوردستاندا ناومانە دەرئەنجامەكەی بۆ‬ ‫میللەت گەڕاوەتەوە‪ ،‬پێشموایە زۆربەی‬ ‫ئ��ەو پ��ڕۆژان��ەی ئێستا ئەنجام دەدرێ��ت‬ ‫ب��ەف��ش��اری ئۆپۆزسیۆن ك���راوە‪ ،‬ئ��ەوەی‬ ‫لەبەرژەوەندی گشتی دابێت هەوڵی بۆ‬ ‫ئەدەین‪ ،‬ل��ەالی ئێمەش گشت باخەكان‬ ‫جیاوازییان نیە‪.‬‬

‫چەتر‪ :‬دەن��گ��ۆی هەبوونی هەندێك‬ ‫ك���ێ���ش���ەو گ���رف���ت ه���ەی���ە ل���ەن���ێ���وان‬ ‫س��ەرك��ردای��ەت��ی ب��زوت��ن��ەوەی گ��ۆڕان��دا‪،‬‬ ‫بەوەی نەوشیروان مستەفا پێی باشە‬ ‫ل���ەخ���وارەوە ب��ۆ س����ەرەوە ه��ەڵ��ب��ژاردن‬ ‫ب��ك��رێ��ت‪ ،‬ب���ەاڵم س��ەرك��ردای��ەت��ی باڵی‬ ‫ریفۆرم دەڵێن دەبێت بەپێچەوانەوە‬ ‫بێت؟‬

‫ ل��ەئ��ێ��س��ت��ادا ش��ت��ێ��ك ن��ەم��اوە ل��ەن��او‬‫بزوتنەوەی گۆڕان بەناوی سەركردایەتی‬ ‫ب��اڵ��ی ری��ف��ۆرم‪ ،‬دەت��وان��م بڵێم لەهەموو‬ ‫شارەكانی كوردستاندا لەسەدا نەوەدی‬ ‫رێكخستنەكانمان ت���ەواوب���ووە‪ ،‬ل��ەس��ەر‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی ل���ەس���ەرەوە ب��ۆ خ����وارەوەو‬ ‫بەپێچەوانەوە‪ ،‬رەنگە بابەتێكی ئەوەندە‬ ‫جەوهەری نەبێت ناكۆكی دروست بكات‬ ‫بۆمان‪ ،‬پێدەچێت ب��رادەرێ��ك لەسەر مێز‬ ‫چەتر‪ :‬هەست ناكەیت بزوتنەوەی ئەمەی باس كردبێت ئەگەرنا ناكۆكیمان‬ ‫گۆڕان تەنها كار و چاالكییەكانی لەكاتی نیە‪.‬‬ ‫ ئێمە لەوكاتەدا لەژێر فشاری ئەو‬‫دوو هەڵبژاردنەدا بووین‪ ،‬ب��ەدوای ئەوە‬

‫دەرەوە هەیە‪ ،‬بەاڵم ئەم پەیوەندییە‬

‫بەردەوام بێت؟‬

‫لەگەڵ حزبە كوردییەكاندا لەئاستێكی‬ ‫ ئ���ەوە س��ەرەت��ای رێ��گ��ای��ە بابزانین‬‫زۆرالوازدا دەبینرێت و هەستناكەیت چی تازەتر دێتە پێشەوە‪ ،‬لەبەر ئەوەی‬ ‫سەختە ب��ۆ یەكێتی بەبێ‌ رەزام��ەن��دی‬ ‫جۆرێك لەدورە پەرێزیتان پێوە دیارە؟‬ ‫ پەیوەندیمان لەگەڵ هەموو ئەوانەی پارتی بتوانێت پەیوەندییەكان ئاسای‬‫دەس��ت��ی دۆس��ت��ای��ەت��ی��ان ب��ۆ راك��ێ��ش��اوی��ن بكەنەوە لەگەڵ ئێمەدا‪ ،‬چونكە ئەوان‬ ‫دۆستین‪ ،‬ناشمانەوێت ل��ەگ��ەڵ كەسدا رێككەوتنی ستراتیجی لەنێوانیاندا‬ ‫ن��اك��ۆك و دژب��ی��ن‪ ،‬رەن��گ��ە ل��ەب��ەرام��ب��ەر هەیە‪.‬‬

‫چ��ەت��ر‪ :‬م���اوەی���ەك ل��ەم��ەوب��ەر دوو‬ ‫لەئەندامانی مەكتەب سیاسی یەكێتی‬ ‫س���ەردان���ی ن��ەوش��ی��روان مستەفایان‬ ‫كردبوو‪ ،‬ئایا بڕیاردراوە ئەم گفتوگۆیانە‬

‫چەتر‪ :‬بزوتنەوەی گۆڕان بوو بەحزب‬ ‫چاوەڕێ‌ دەكەیت وەك باخەوانێك ئاوی‬ ‫هەموو باخەكان بدات بەبێ‌ جیاوازی؟‬


‫ئا‪ /‬بابی جەنگۆ‬

‫لەسپێدەی بەیانەوە تا نیوەشەو‬ ‫ئۆتۆمبێلە حكومییەكان بەم شێوەیە بەكاردەهێنرێن‬

‫ساڵی یه‌که‌م ژمار ‌ه ‪24‬‬ ‫دووشه‌ممه‌ ‪2010\9\20‬‬

‫‪6‬‬

‫سپێدەی یەكەم رۆژی جەژنی رەمەزانەو هەینیشە‪ ،‬ئۆتۆمبێلی ژمارە (‪)5‬ی شارەوانی بێباك لەو تاسەو چااڵنەی شارەوانی پڕی‬ ‫نەكردوونەتەوە‪ ،‬سەرقاڵی گەڕانە به‌ مااڵندا !‬

‫ئۆتۆمبێلێكی زانكۆی سلێامنی بەرۆژی هەینی‬ ‫نانی تیری بۆ مااڵن دەگوازێتەوە‬

‫ئۆتۆمبێلێكی ئاوەدانكردنەوە بەماتەماتە بەپەنا گۆڕستانی شێخ‬ ‫ئەحمەدی هیندی چی لێ ون بووە؟‬

‫ئۆتۆمبێلەكانی (پاسەوانی سنور) لەناو (چەقی شاری سلێامنی)دا دەسوڕێنەوە!‬

‫نێچیرەكە دۆزرایەوە و ئۆتۆمبێلەكەی ئاوەدانكردنەوە‬ ‫بەپەلە تێی دەتەقێنێت!‬

‫شین بۆ هەریسەكەیە‬

‫ئێوارەیە‪ ،‬ئۆتۆمبێلی ژمارە (‪)446‬ی كارەبا بەسەرپێچی لەفولكەی خاڵەحاجی و‬ ‫لەبەردەم كەبابخانەی فازڵ راوەستاوە‪ ،‬تۆ بڵێی كارەباو كەباب بووبنە برا؟‬

‫نەخۆشخانە تایبەتییەكان گیرفانی هەژاران تااڵن دەكەن‬ ‫ئا‪ /‬كامەران ئیبراهیم‬

‫و گرفتێكی بۆ دۆزی��م��ەوە‪ .‬وت��ی‪ :‬دەبێ‬ ‫ئەم دەرمانانەی ئێستا بۆت دەنووسم بۆ‬ ‫ماوەیەك بەكاریانبهێنە‪ ،‬پاشان لە كلینیكە‬ ‫تایبەتییەكەم سەردانم بكەرەوەو هەوڵ دەدەم‬ ‫چارەسەرت بۆ بدۆزمەوە»‪ .‬پاشانیش وتی‬ ‫«دەمزانی چارەسەری نەخۆشییەكەم هەر‬ ‫بەنەشتەرگەری دەكرێت‪ ،‬بەاڵم مەبەستی‬ ‫ئ���ەوە ب��وو ك��ە م��ن ل��ە ڕێ��گ��ەی كلینیكە‬ ‫تایبەتییەكەیەوە بیبینم‪ ،‬لەهەمانكاتدا لە‬ ‫نەخۆشخانەی تایبەتی ئەم نەشتەرگەرییەم‬ ‫بۆ بەئەنجام بگەیەنێت‪ .‬بەداخەوە ئێستا لە‬ ‫شارۆچكەی رانیە نەخۆشخانەیەكی گەورە‬ ‫بەسەرجەم پێداویستەكانیەوە دابینكراوە‪،‬‬ ‫بەاڵم نەخۆش بۆ نەشتەرگەری رووبەرووی‬ ‫كێشە دەبێتەوە»‪.‬‬

‫نەخۆشخانە گشتی و حكومییەكان لە‬ ‫رۆژگارێكدا بەهەموو كەموكوڕییەكانەوە‬ ‫تا ئەمڕۆ لە خزمەتی هاواڵتیانی هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا ب���وون‪ ،‬ن��ەخ��ۆش��ی ب��ەرۆك��ی‬ ‫ه��ەر كەسێكی گرتبێت‪ ،‬ئ��ەوا پەنای بۆ‬ ‫نەخۆشخانە حكومییەكان دەب���رد‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئ��ەوەی ئەمڕۆ جێگەی نیگەرانییە كە‬ ‫كەمی پزیشكی پسپۆڕ و خزمەتگوزاریی‬ ‫ب��ۆ ن��ەخ��ۆش ل��ەه��ەن��دێ ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەی‬ ‫حكومی‪ ،‬لەئاست چاوەڕوانی هاواڵتیاندا‬ ‫نییە‪ .‬ئەمەش هاواڵتیانی هان داوە تا پتر‬ ‫ڕوو لە نەخۆشخانە تایبەتییەكان بكەن‪ ،‬لە‬ ‫هەمانكاتدا لێنەپێچینەوە لەالیەن وەزارەتی‬ ‫تەندروستی و الیەنە بەرپرسەكان لە گرانی‬ ‫پشكنینی زیادە لەپێناو چیدا؟!‬ ‫ن��رخ��ی ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ە تایبەتییەكانیش‪،‬‬ ‫بەختیار عوسمان‪ ،‬تەمەنی (‪ )31‬ساڵ‬ ‫گرفتێكیتری هاواڵتیانە‪.‬‬ ‫بوو‪ ،‬لەبەردەم تاقیگەیەكەوە بەبێزارییەكی‬ ‫زۆرەوە لەچاوەڕوانی ناونووسیندا بوو بۆ‬ ‫هەاڵتن لەنەخۆشخانەی حكومی‬ ‫ئەم پشكنینەی كە پزیشكی تایبەتمەند‬ ‫رێ��ب��وار محەمەد‪ ،‬تەمەن (‪ )28‬ساڵ لەنەخۆشیەكەی ب��ۆی دان��اب��وو‪ ،‬بەختیار‬ ‫ك��ە ل��ە چ���اوەڕوان���ی یەكێك ل��ە كلینیكە ووتی «دی��ارە ئەم پزیشكەی واسەردانی‬ ‫پزیشكییەكاندا بەدیار بینینی پزیشكەوە دەك���ەم‪ ،‬خ��ۆی ه��ەر لە دەوام���ی حكومی‬ ‫وەس��ت��ا ب���وو وت���ی «ه��ەم��ان پزیشكم لە ه��ات��ەوەوە ل��ەم شوێنە دادەن��ی��ش�ێ‌‪ .‬لێرەش‬ ‫ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ە بینیوە ب���ەاڵم ل���ەو ‌‬ ‫ێ زۆر ه��ەن��دێ ی����اری����دەدەری پ��زی��ش��ك شوێنی‬ ‫زانی‬ ‫گوێی لەقسەكانم نەگرت‪ ،‬كاتێك‬ ‫ك��ل��ی��ن��ی��ك��ەك��ەی ب���ۆ ب����ەڕێ����وەدەب����ەن‪ .‬لە‬ ‫بەربەست‬ ‫نەشتەرگەریم پێویستە چەند‬ ‫نەخۆشخانە ئەهلییەكان دەتنێرن بۆ چەند‬

‫تاقیگەیەك‪ ،‬لەهەمانكاتدا پێت دەڵێت بڕۆ‬ ‫لە فاڵن دەرمانخانە دەرمانەكە وەربگرەو‬ ‫وەرەوە الم‪ ،‬ئ��ەم��ەش ڕێككەوتنی نێوان‬ ‫هەندێ پزیشك و دەرمانخانەیە»‪.‬‬ ‫ناوبراو ب��ەدەردە دڵیشەوە وتی «لێرەدا‬ ‫تەنها كەسە هەژارەكانن زیانمەند دەبن‪،‬‬ ‫چ��ون��ك��ە خ��ەڵ��ك��ێ��ك��ی زۆر ل��ە دەرەوەی‬ ‫شارۆچكەی ران��ی��ەوە ه��ات��وون‪ ،‬زۆرب��ەی��ان‬ ‫ه�������ەژارن‪ .‬ل��ەه��ەم��ان��ك��ات��دا پ��ی��رێ��ك كە‬ ‫خوێندەواری نییە‪ ،‬ئەمالوالی زۆر پێدەكەن‬ ‫و ناچارە پارەیەكی زۆر لەم نەخۆشخانە‬ ‫ئەهلیانەدا بەهەدەر بدات»‪.‬‬ ‫لە چاوەڕوانی بینینی پزیشكدا‬

‫ف����اروق م��ح��ەم��ەد‪ ،‬ب��ۆ ن��ەخ��ۆش��ی��ی��ەك‬ ‫سەردانی پزیشكێكی پسپۆری نەخۆشی‬ ‫گشتی كرد بوو لە كلینیكەكەی خۆیدا‪،‬‬ ‫ووتی «لە كاتژمێر چ��وارەوە چووم بەاڵم‬ ‫ێ‬ ‫بلیتبڕەكە پ��ێ��ی ووت���م دەب��ێ��ت چ���اوەر ‌‬ ‫بكەیت چونكە ژم��ارەك��ەت (‪)46‬ە‪ ،‬واتا‬ ‫ئەوەندە نەخۆش لەچاوەڕوانیدایە‪ .‬لەدوای‬ ‫منیشەوە خەڵكیتر دەه���ات و بلیتبڕەكە‬ ‫بەردەوام بوو لە ناونووسینی نەخۆش‪ .‬پاشان‬ ‫كاتێك چوومە ژورەوە بۆ الی پزیشكەکە‪،‬‬ ‫ئ��ەو تەنها لەماوەیەكی زۆر كەمدا بی‬ ‫ێ بۆ من رابگرێت و‬ ‫ئ��ەوەی تۆزێك گو ‌‬ ‫ێ نەخۆشییە سەرەكییەكەی من چییە‪،‬‬ ‫بزان ‌‬

‫كۆمەڵێك دەرمان و چارەسەری بۆ نووسیم‬ ‫پێی ووتم باشتر دەبی ئینشائەڵاڵ!»‪.‬‬ ‫پاشانیش ل��ەب��ارەی سەیروسەمەرەیی‬ ‫پشكنینی پزیشكەوە وتی «هەر لەژوورەوە‬ ‫بووم‪ ،‬نەخۆشێكیتر خۆی بەژووردا دەكردو‬ ‫لەگەڵ من پرسیاری لەئەویش دەك��رد‪،‬‬ ‫ێ تۆ نەشتەرگەریت پێویستەو‬ ‫ئەگەر بزان ‌‬ ‫لە نەخۆشخانەی تایبەت ئەنجامی دەدەی‪،‬‬ ‫ئ���ام���ادەی ه��اوك��اری��ی��ە‪ ،‬ئ��ەگ��ەرن��ا ئێستا‬ ‫نەشتەرگەری لە نەخۆشخانەی گشتی‬ ‫م��ەح��اڵ��ە‪ ،‬م��ن دەپ��رس��م ئ��ەگ��ەر وەزارەت���ی‬ ‫تەندروستی ب��ەدواداچ��وون بۆ ئەم كێشانە‬ ‫ن��ەك��ات‪ ،‬ئ��ەوا ه��اواڵت��ی��ان زیانمەندتریش‬ ‫دەبن»‪.‬‬ ‫مەسەلەكە بۆ هەریسەكەیە!‬

‫د‪.‬گۆران عەبدوڵاڵ ماستەر لە سیاسەتی‬ ‫تەندروستی پێی وای��ە ئەمە پەیوەندی‬ ‫بەشێوازی پاداشتدانەوەی ئابووری كاری‬ ‫پزیشكان هەیەو وت��ی «ج��ی��اوازی ئەو‬ ‫پاداشتەیە لە نێوان نەخۆشخانەی گشتی‬ ‫و تایبەتدا‪ .‬لە نەخۆشخانە گشتییەكاندا‪،‬‬ ‫پزیشكەكان پاڵنەرێكی ئابووری بەهێزیان‬ ‫نیە بۆ بینینی زۆرترین ژمارەی نەخۆش و‬ ‫چارەسەركردنی باشی نەخۆشەكان‪ ،‬چونكە‬ ‫ئ��ەو پزیشكانەی لەكەرتی گشتی كار‬ ‫دەكەن‪ ،‬یەك نەخۆش یا سەد نەخۆش ببینن‪،‬‬

‫هەر هەمان موچەی دیاریكراوی خۆیان‬ ‫وەردەگ��رن‪ .‬بەپێچەوانەوە‪،‬لەكەرتی تایبەت‬ ‫و نەخۆشخانە ئەهلییەكاندا‪ ،‬پاڵنەرێكی‬ ‫ئابووری بەهێز هەیە بۆ بینینی زۆرترین‬ ‫نەخۆش و پێشكەشكردنی خزمەتێكی باش‬ ‫بۆ ڕاكێشانی زیاترین ژم��ارەی نەخۆش‪.‬‬ ‫ئ��ەم��ەش ل��ەب��ەرئ��ەوەی��ە ك��ە بینینی پەنجا‬ ‫نەخۆش لەرۆژێكدا یەكسانە بەپارەی پەنجا‬ ‫ئ��ەوەن��دە بینینی ی��ەك ن��ەخ��ۆش‪ .‬ئەمەش‬ ‫ب��ۆخ��ۆی پ��اڵ��ن��ەرێ��ك��ی ب��ەه��ێ��زی بینینی‬ ‫زۆرترین ژمارەی نەخۆشە»‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژەشی بۆ ئ��ەوە كرد «ئەو‬ ‫نەخۆشانەی ل��ە نەخۆشخانەی گشتی‬ ‫ل��ەالی��ەن پزیشكەوە دەب��ی��ن��رێ��ن‪ ،‬ڕەوان���ەی‬ ‫ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەی ت��ای��ب��ەت��ی��ان دەك�����ەن بۆ‬ ‫ك��ەم��ك��ردن��ەوەی ژم���ارەی نەخۆشەكانی‬ ‫كەرتی گشتی و زیادكردنی نەخۆشەكانی‬ ‫كەرتی تایبەت‪ .‬ئەمەش بۆ خۆی زیانێكی‬ ‫گەورەیە بۆ ئەو نەخۆشانەی هەژارن»‪.‬‬ ‫سەندیكاش الیەنگری نەخۆش نییە‬

‫س��ەب��ارەت بەبینینی ژم��اری��ەك��ی زۆر‬ ‫ل���ە ن���ەخ���ۆش ل���ەالی���ەن پ��زی��ش��ك��ەك��ان و‬ ‫گرنگیدانی زیاتر بەنەخۆش لە نەخۆشخانە‬ ‫تایبەتییەكاندا‪ ،‬د‪.‬تەها مەحوی لێپرسراوی‬ ‫سەندیكای پزیشكانی لقی سلێمانی تایبەت‬ ‫بەچەتر وتی «هۆكارەكەی دەگەرێتەوە‬

‫ب���ۆ ق��ەن��اع��ەت��ی خ����ودی ن��ەخ��ۆش��ەك��ان‪،‬‬ ‫چونكە پزیشكێك كە لەماوەیەكی كەمدا‬ ‫ژمارەیەكی زۆر نەخۆش دەبینێ‌‪ ،‬ئەوە‬ ‫دی��ارە ئەم نەخۆشە توانیویەتی سود لەم‬ ‫س��ەردان��ەی ب��ۆالی پزیشكەكەی بكات‪،‬‬ ‫ئەگەرنا س��ەردان��ی ئ��ەم پزیشكە ناكات‬ ‫كە خەڵكی زۆر لەچاوەڕوانی بینینیدان‪.‬‬ ‫لەهەمان كاتیشدا ئەمە بەپێی پزیشك و‬ ‫ن��ەخ��ۆش دەگ��ۆڕێ��ت ك��ە رەن��گ��ە پسپۆری‬ ‫هەندێك نەخۆشی م��اوەی كەمی پێوست‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬ه��ەن��دێ��ك��ی��ش ب���ەه���ۆی ش��ی��ك��اری‬ ‫تاقیگەوە زۆری بووێت»‪ .‬هەروەها لەڕووی‬ ‫گرنگیدانی پزیشكان بەنەخۆشەكان وتی‬ ‫«پێویستە پزیشك ئەم نەشتەرگەرییەی‬ ‫كە لە نەخۆشخانەی حكومی و تایبەتی‬ ‫ئەنجامیان دەدات‪ ،‬هەردووكیان سەركەوتوو‬ ‫بن و وەك یەك بن»‪.‬‬ ‫ل��ەب��ارەی ئەنجام دان��ی نەشتەرگەری‬ ‫زۆرتر لە نەخۆشخانەی تایبەتی‪ ،‬د‪.‬تەها‬ ‫ئ��ەم��ەی ب��ۆ ب��وون��ی دەستنیشان كردنی‬ ‫كات گێڕایەوەو وتی «نەشتەرگەرییەك‬ ‫ئەگەر لە نەخۆشخانەی حكومی ئەنجام‬ ‫بدرێـت‪ ،‬ئەوا وادەیەكی زۆر بۆ ئەو نەخۆشە‬ ‫دادەندرێت كە داوای نەشتەرگەری دەكات‪،‬‬ ‫چونكە ژم���ارەی نەخۆشەكانیش زۆرن‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم لە نەخۆشخانەی تایبەت پێویست‬ ‫بەنۆرەگرتن ناكات»‪.‬‬


‫پەیوەندی كورد و ئیسرائیل لەنێوان شاردنەوەو ئاشكرا كردنیدا‬ ‫ئا‪ /‬دیار ئەسعەد‬ ‫(بەشی یەکەم)‬ ‫ك��ادی��ری دەزگ����ای م��وس��اد لەعێراق‬ ‫ئ��ەل��ی��ع��ی��ز ت��س��ف��ری��ری رای��دەگ��ەی��ەن��ێ��ت‬ ‫ل��ەك��ات��ی پێویستیدا وەف���دی گرنگ‌و‬ ‫راوێژكاری سەربازیان ن��اردوە و موشەك‬ ‫ه���اوێ���ژی م��ەی��دان��ی‌و دژە ف��رۆك��ەی��ان‬ ‫بەخشیوە بەكوردەكان‪ ،‬لەباكوری عێراق‬ ‫‌و لەئیسرائیلیش پشتگیریان ك���ردوون‪،‬‬ ‫بەرپرسی دیوانی سەرۆكایەتی هەرێمیش‬ ‫دەڵێت «ئەو كەسە ناناسم و ئاگاداری‬ ‫ئەو هەواڵەش نیم‪ ،‬قسە زۆر لەسەر ئەم‬ ‫بابەتە ك��راوە‪ ،‬ب��ڕوا ناكەم ئ��ەو هەوااڵنە‬ ‫راس��ت بن وەاڵم��ەك��ە روون و ئاشكرایە‪،‬‬ ‫مۆساد بوونی نیە لەباكوری عێراق‪ ،‬ئەمە‬ ‫قەوانێكی كۆنە و خۆی نوێدەكاتەوە»‪.‬‬ ‫ب��ەگ��ەڕان��ەوەی��ەك��ی قوڵتر ب��ۆ كتێبی‬ ‫بەڵگەیی (الموساد فی العراق و دول‬ ‫ال���ج���وار‪ ،‬وان��ه��ی��ار االم����ال االس��ط��وان��ی��ە‬ ‫الكردیە) كە شلومونكدیمونی نوسەری‬ ‫یەهودی ئەمریكی نوسیویەتی‪ ،‬جەخت‬ ‫لەبوونی پەیوەندی مێژینەیی لەنێوان‬ ‫ك���وردو ئیسرائیل دەك���ات���ەوە و پێیوایە‬ ‫لەدوای ساڵی (‪ )1943‬دەستی پێكردوە‬ ‫و ئەو پەیوەندییە قوڵتر بووەتەوە‪.‬‬ ‫ل�����ەدوای دروس��ت��ب��وون��ی دەوڵ���ەت���ی‬ ‫عیبریەوە یارمەتی ئیسرائیل بۆ كوردەكان‬ ‫ل��ەش��ەڕەك��ان��ی��دا ل���ەگ���ەڵ رێكخستنە‬ ‫عێراقیەكاندا ‌و لەرۆژانی حكومرانی شا‬ ‫و دواتریش‪ ،‬ناردنی یارمەتی وەك (چەك‪،‬‬ ‫خۆراك‪ ،‬چاودێری پزیشكی‌و شتومەك) و‬ ‫سەردانی بەرپرسانی ئیسرائیل بۆ باكوری‬ ‫كوردستان لەماوەی سااڵنی شەستەكان‬ ‫هەنگاوی زیاتری پەیوەندییەكەن‪.‬‬

‫ئا‪ /‬گۆڤار عوسمان‬ ‫دەربەندیخان ئەو شارۆچکەیەیخاوەنی‬ ‫کێشەی هاتوچۆی گەورەیە تاوەکو ئێستا‬ ‫چەندین روداوی گەورەی تیادا دروست بوە‬ ‫و شارەوانیش هۆکارەکەی دەگێڕێتەوە بۆ‬ ‫نە شارەزایی شۆفێران‬

‫بەبڕوای نوسەر پەیوەندییەكە لەرێگەی‬ ‫ت���اران���ەوە ب��ەڕێ��وە دەچ���وو ل��ەژێ��ر سایە‌و‬ ‫ف��ەرم��ان��ڕەوای��ی ش��ای ئ��ێ��ران‌و پایتەختە‬ ‫ئ��ەوروپ��ی��ی��ەك��ان��ی وەك پ��اری��س و ل��ەن��دەن‬ ‫ه��ەروەه��ا مستەفا ب��ارزان��ی س��ەرك��ردەی‬ ‫كورد دووجار سەردانی ئیسرائیلی كردووەو‬ ‫چ��اوی كەوتوە بە بەرپرسانی ئیسرائیل‬ ‫لەكۆتایی شەستەكانی سەدەی رابردوودا‪.‬‬ ‫نكدیمون ئ���ەوەی روون��ك��ردوەت��ەوە كە‬ ‫پ��ەی��وەن��دی ك��ورد ـ��ـ ئیسرائیل ل��ەم��اوەی‬ ‫سااڵنی پەنجاكاندا شێوەی ك��رداری��ی ‌و‬ ‫پراكتیكی لەخۆ گرتووە و ئەو پەیوەندییە‬ ‫ل��ەرێ��گ��ەی س�ێ‌ ك��ەن��اڵ��ەوە ب��ەڕێ��وەچ��ووە‪،‬‬ ‫كەئەوانیش بریتین ‪ .1‬لەرێگەی دەزگا‬ ‫هەواڵگرییە ئێرانییەكانەوە‪ .2 ،‬لەرێگەی‬ ‫چاالكی ك��وردەك��ان��ی ئ��ەوروپ��اوە لەگەڵ‬ ‫ب��اڵ��وێ��زی ئ��ی��س��رائ��ی��ل‪ .3 ،‬ل��ەرێ��گ��ەی‬ ‫پەیوەندی راستەوخۆی مستەفا بارزانی‬ ‫بەهاوڕێ‌ دێرینەكەیەوە كەناوی (موریس‬ ‫فیشتر) ب��ووە لەباڵوێزخانەی ئیسرائیل‬ ‫لەشاری رۆما‪.‬‬ ‫نكدیمون دەنوسێت كە بارزانی پەیوەندی‬ ‫كورد ــ ئیسرائیلی بەشێوەیەكی راستەوخۆ‬ ‫بەپێویست دەزانی و لەساڵی (‪)1963‬ەوە‬ ‫بۆ ئ��ەوەی یارمەتی بدات لەبەدیهێنانی‬ ‫خەونەكانی كورد بۆ بەدەستهێنانی مافی‬ ‫ئۆتۆنۆمی‪ ،‬دوای ئەوە بارزانی شكستی‬ ‫هێنا ل��ەگ��ەڵ حكومەتی عێراقیدا‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەم مەبەستەش پەیوەندی كرد بەكەسێك‬ ‫بەناوی (بەدرخان) لەهەواڵگیری ئێرلەندا‪.‬‬ ‫ل��ەك��ت��ێ��ب��ەك��ەی��دا‪ ،‬پ��ەی��وەن��دی ك���ورد ــ‬ ‫ئیسرائیل بەسەركردایەتی كورد بۆ چوار‬ ‫قۆناغ پۆلێن كردوە‪:‬‬ ‫‪-19311‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪ )1965‬كە لەسەر داوای الیەنی كوردی‬ ‫بوو‪ ،‬بەرژەوەندی ئیسرائیلی تێدا بەدی‬

‫دەكرا كە كەمترینیان گەرەنتی كۆچكردنی‬ ‫یەهودیە عێراقییەكان بوو‪ ،‬وەاڵمدانەوەی‬ ‫ئیسرائیل بۆ بەستنی پەیوەندی لەگەڵ‬ ‫ك����وردا ب��ەش��ێ��ك ب���وو لەجێبەجێكردنی‬ ‫(ستراتیژی دەوروب����ەر) كە بەپێویستی‬ ‫دەزان��ی پەیوەندی ‌و هاوپەیمانی لەگەڵ‬ ‫دەوڵەت‌و نەتەوە ناعەرەبەكاندا ببەستێ‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬رێ��ك��ك��ەوت��ن��ی ه���اوك���اری ن��ێ��وان‬ ‫س��ااڵن��ی (‪ )1975-1965‬ی��ان م��اوەی‬ ‫لێوەدەستهاتنی ئۆپۆزسیۆنە كوردییەكان‬ ‫لەدژی حكومەتی عێراق‪ ،‬لەهەمانكاتدا‬ ‫م��ەب��ەس��ت��ی ئیسرائیل ك��ورت��ك��ردن��ەوەی‬ ‫فشار بوو لەسەر بەغدا و ئیشپێكردنی‬ ‫لەملمالنێی ع��ەرەب��ی ئیسرائیلیدا بوو‬ ‫سەرباری یارمەتیدانی شانشینی ئێران كە‬ ‫بارزانی و موشه‌دایان (وه‌زیری به‌رگری ئیرسائیل) له‌ساڵی ‪196‬دا‬ ‫پەیوەندی هەبوو لەبەرژەوەندی الوازكردنی‬ ‫حكومەتی عێراقدا‪.‬‬ ‫عێراق بەپەیوەستبوونی زۆریان بەئاینەوە خوێنی لەمێژینەمان هەیە پێكەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫‪-19911‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ج��ی��اوازن‪ ،‬ئ��ەم پەیوەستبوونەش جۆرێكە سەبارەت بەكوردەكانی توركیا نازانم چۆن‬ ‫‪ )1999‬و دوای جەنگی دووەمی كەنداوی لەتێكەڵبوون‌و ئەو ئیسرائیلیانەی بۆماوەی وەاڵمتان بدەمەوە»‪.‬‬ ‫لەوەاڵمی ئەو قسانەی كە لەلێدوانەكەی‬ ‫عەرەبی بەمەبەستی دانانی پێگەیەكی دە س��اڵ ل��ەوێ‌ ب��وون یارمەتیمان داون‬ ‫ك����وردی س��ەرب��ەخ��ۆ ك��ە ن��وێ��ن��ەرای��ەت��ی ك��ە (ژم��ارەم��ان ك��ەم��ن��ەب��ووە) ك��وردەك��ان (ت��س��ف��ری��ر)دا ه��ات��ووە ب��ەرپ��رس��ی دی��وان��ی‬ ‫پێگەیەكی پێشكەوتوو بكات لەبەرەی ن��ەت��ەوەی��ەك��ی ب��اش��ن‪ ،‬ب����ەاڵم ب���ەداخ���ەوە س��ەرۆك��ای��ەت��ی ه��ەرێ��م د‪.‬ف��وئ��اد حسێن‪،‬‬ ‫ئێرانی ئیسالمییەوە‌و عێراقی سەدامییەوە س��ن��وری ئیمپریاڵی لەبراكانی ئ��ێ��ران ‌و دەڵێت «ئ��ەو كەسە ناناسم و ئاگاداری‬ ‫بۆ رێگەگرتن لەلێدانی ئیسرائیل‪ ،‬ئەم توركیا‌و (‪ )2-1‬ملیۆنی سوریی دووری ئەو هەواڵەش نیم‪ ،‬قسە زۆر لەسەر ئەم‬ ‫بابەتە ك���راوە‪ ،‬ب��ڕوا ناكەم ئ��ەو هەوااڵنە‬ ‫ق��ۆن��اغ��ەش بەگرتنی س��ەرۆك��ی پارتی خستونەتەوە»‪.‬‬ ‫كرێكارانی كوردستان (عەبدواڵ ئۆجەالن)‬ ‫تسفریر روونیشیكردەوە كە لەماوەی راس��ت بن وەاڵم��ەك��ە روون و ئاشكرایە‪،‬‬ ‫و هاوەڵەكانی كۆتایی هات ئەو كاتەی ح���ەوت س��اڵ��دا ئ���ەو دەم����ەی وەف��دێ��ك��ی مۆساد بوونی نیە لەباكوری عێراق‪ ،‬ئەمە‬ ‫دەزگای هەواڵگری ئیسرائیلی (موساد) ت��ای��ب��ەت��ی��ان رەوان������ەی ب���اك���وری ع��ێ��راق قەوانێكی كۆنە و خۆی نوێدەكاتەوە»‪،‬‬ ‫لێپرسراویەتی ئەو گرتنەی گرتە ئەستۆی ك��ردووە بەمەبەستی ب��ەرژەوەن��دی روون‌و دەرب���ارەی بوونی ئ��ەو نەخۆشخانەیەی‬ ‫خۆی‪.‬‬ ‫ئاشكرا‪ ،‬ب��ەالی ئ��ەوان��ەوە ئەمكارە بووە كە س��ەر بەسوپای ئیسرائیلیە د‪.‬فوئاد‬ ‫‪ -4‬پەیوەندی نێوان سااڵنی (‪ )2003‬هۆی تورەبوونی توركیا‪ ،‬وتی «لەكاتی روونیكردەوە كە لەباكوری عێراق دەیان‬ ‫و دوای داگ��ی��رك��ردن��ی ع��ێ��راق ل��ەالی��ەن پێویستیدا وەف��دی گرنگ‌و راوێژكاری نەخۆشخانەی ت��ێ��دای��ە‪ ،‬وت��ی «بۆچی‬ ‫ئەمریكاوە كە زیاتر مەبەست لەپێكهێنانی س��ەرب��ازی��م��ان ن����اردوە‪ ،‬م��وش��ەك��ه اوێ��ژی پێویستمان بەنەخۆشخانەی ئیسرائیلی‬ ‫دەوڵەتێكی كوردی سەربەخۆ‌و دەستگرتنی مەیدانی‌و موشەك هاوێژی دژە فرۆكەمان دەب���ێ���ت؟‪ ،‬ئ��ەگ��ەر گ��رن��گ��ی مەبەستی‬ ‫كوردەكان بوو بەسەر نەوتی باكوری عێراق بەخشیوە بەكوردەكان‪ ،‬لەباكوری عێراق ئیسرائیل بەپشتیوانیكردنی ك���ورد و‬ ‫‌و كەركوكیش لەگەڵ پێویستی دەوڵەتی ‌و لەئیسرائیلیش پشتگیریمان ك��ردوون‪ ،‬پێدانی چەك و مەشق پێكردن بێت لەپێناو‬ ‫عیبری بەم مادە وزە بەخشە‪.‬‬ ‫پرۆژەیەكی مرۆڤدۆستانەمان هەیە كە بنیاتنانی دەوڵەتێكی ك��وردی سەربەخۆ‬ ‫سوپای‬ ‫لەلێدوانێكی دەنگی‬ ‫نەخۆشخانەیەكی مەیدانییە سەر بەسوپای كە سەرەتای پەیوەندییەكان دەگەرێتەوە‬ ‫ب���ۆ س��اڵ��ی (‪ )1931‬ك���ە س���ەرك���ردەی‬ ‫ئیسرائیلدا‪ ،‬ئەلیعیز تسفریری ئیسرائیلە لەباكوری عێراق‪.‬‬ ‫كادیری دی��اری دەزگ��ای موساد‬ ‫دەرب���ارەی ئ��ەوەی كە ئایا كاتی ئەوە ك��ۆچ��ك��ردو مستەفا ب���ارزان���ی دووج���ار‬ ‫لەعێراق سەبارەت بەم قۆناغەی ن��ەه��ات��ووە دان ب��ەك��ورد و م��اف��ەك��ان�ی‌و س��ەردان��ی ئیسرائیلی ك��ردوە ئەمە هیچ‬ ‫ك���ۆت���ای���ی ك����ە ت���ێ���ی���دا ژی������اوەو س��ەرب��ەخ��ۆی��ی��دا ب��ن��ێ��ن و پێكهێنانی پەیوەندییەكی بەكوردستانەوە نیە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بەرپرسێكی مەیدانی بووە‪ ،‬وتوێژ پ��ەی��وەن��دی��ی��ەك��ی دی��ب��ل��ۆم��اس��ی ل��ەگ��ەڵ ب��وون��ی نەخۆشخانەیەكی ل��ەو شێوەیە‬ ‫دەكات لەسەر (چەكی دژە فرۆكە) ك���وردەك���ان���دا ب��ب��ەس��ت��ن ت��س��ف��ری��ر دەڵ��ێ��ت راس��ت بێت ئ��ەی ئ��ەو ه��ەم��وو دك��ت��ۆر و‬ ‫ك��ە ئیسرائیل ب��ەك��وردی داوە و «پێدەچێت ئ��ەم مەسەلەیەمان تۆزێك كارمەند و نەخۆشانە لەكوێن؟‪ ،‬هەموومان‬ ‫تایبەتە بەكوشتنی هێزەكانی تێكەڵ كردبێت لەگەڵ داننان بەمەسەلەی دەزان���ی���ن ك��وردس��ت��ان دەرگ����ای ك��راوەی��ە‬ ‫ت���ورك���ی���ا‪ ،‬وت���ووێ���ژەك���ە ل��ەس��ەر ئەرمەنییەكاندا‪ ،‬پێویستە جیاكاری بكرێ‌ ب���ەرووی راگ��ەی��ان��دن��ەك��ان و لێكۆڵەرەوە‬ ‫ئ��اش��ك��راك��ردن��ی ئ��ەم پەیوەندییە لەنێوان ئ��ەم دوو مەسەلەیەدا‪ ،‬وەك وتم دی��ب��ل��ۆم��اس��ی��ی��ەك��ان و ك��ۆم��پ��ان��ی��اك��ان و‬ ‫دەستی پێكرد كە ئیسرائیلییەكان توركیا حیسابێكی درێژخایەنی هەیە گەشتیارەكاندا»‪.‬‬ ‫بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی‬ ‫ێ یەكالیی‬ ‫ویستویانە بەنهێنی بیهێڵنەوە لەگەڵ كوردەكانیدا كە دەب � ‌‬ ‫لەترسی ت��وڕەب��وون��ی توركیا كە بكاتەوە ئێمە پەیوەندیمان بەم مەسەلەیەوە دەرەوەی حكومەتی هەرێم فەالح مستەفا‪،‬‬ ‫رۆژانێك هاوپەیمانی سەرسەختی ن��ی��ی��ە‪ ،‬ب����ەاڵم ه��ەم��وو ی��ارم��ەت��ی��ی��ەك��م��ان وتی «هەرێمی كوردستان بەشێكە لەعێراق‬ ‫دەوڵەتی عیبری بووە‪.‬‬ ‫پێشكەش بەكوردەكانی ب��اك��وری عێراق ‌و هیچ پەیوەندییەكی نییە بەئیسرائیلەوە‪،‬‬ ‫�ی‬ ‫�‬ ‫�ان‬ ‫�‬ ‫�وردەك‬ ‫�‬ ‫«ك‬ ‫ن��اوب��راو دەڵ��ێ��ت‬ ‫ك����ردووە ئێمە پ��ەی��وەن��دی��ی��ەك��ی گیانی‌و نە بەشێوەیەكی ئاشكرا و نەبەنهێنی و‬

‫دەربەندیخان پەراوێز خراوە‬

‫بەهۆی خێرایی زۆرەوە تەنکەرێک دەکەوێتە ناو یاریگای چیاوە‬ ‫رۆژێ��ك لەمەوبەر یەكێك ل��ەو تەنكەرانە‬ ‫لەناو شارۆچكەی دەربەندیخاندا بەهۆی‬ ‫ئەوەی كۆنتڕۆڵی لەدەستداوە خۆی بەچەند‬ ‫ئۆتۆمبێلێكدا كێشاوە‪ ،‬دەڵێت «داوا لەالیەنە‬ ‫پەیوەندیدارەكان دەكەین رێگەیەكی تایبەت‬ ‫بۆ ئەم ئۆتۆمیبلە بارهەڵگرانە دروستبكەن‬ ‫بۆ ئەوەی بەناو دەربەندیخاندا تێنەپەڕن تا‬ ‫لەم كارەساتانە بەدووربین»‪.‬‬ ‫ئەنوەر رەئ��وف‪ ،‬تەمەن (‪ )27‬ساڵ كە‬ ‫ماوەی شەش ساڵە شۆفێرە لەنێوان هێڵی‬ ‫(سلێمانی _ دەربەندیخان)دا هەرچەندە‬ ‫سەرەتا پێی باش نەبوو لێدوان بدات بەوەی‬ ‫تاكەی هەرقسە بكەن و جێگەیەك نەگرێت‬ ‫ئ��ام��اژەی ب��ەوەك��رد «پێویست بەوەناكات‬ ‫بڵێین ئ��ەو شەقامە ك��ەم و كورتییەكانی‬ ‫كامانەن‪ ،‬لەبەرئەوەی زۆرێك لەبەرپرسانی‬ ‫حزبی حكومی پێیدا تێپەڕ دەبن‪ ،‬خۆناكرێت‬

‫بڵێن شارەزانین و كام ناوچە و شەقامەیە»‪.‬‬ ‫ئ��ەن��وەر ئ��ەوەش��ی ن���ەش���اردەوەو هێمای‬ ‫ب��ەوەك��رد كە زۆرێ��ك لەبینای قوتابخانەو‬ ‫شەقامەكان تائێستا پ��اش��م��اوەی دەستی‬ ‫رژێ��م��ی ل��ەن��اوچ��ووە‪ ،‬بۆیە دەب���وو الیەنی‬ ‫پەیوەندیدار خۆی هەڵبستایە بەچاككردنی‬ ‫كەم و كورتییەكانی ئەم واڵتە نەك ئێمە‬ ‫ببینە رێنیشاندەری كەموكورتییەكان‪.‬‬ ‫پۆلیسێكی هاتوچۆی دەربەندیخان كە‬ ‫نەیویست ناوی ئاشكرا بكرێت بە(چەتر)‬ ‫ی راگەیاند «هۆكاری رووداوەك��ان زیاتر‬ ‫شۆفێرانن‪ ،‬چونكە وەك پێویست شۆفێری‬ ‫ناكەن‪ ،‬زۆرجاریش لێپرسینەوەمان لەگەڵدا‬ ‫ك��ردون‪ ،‬ب��ەاڵم كێشەكە چ��ارەس��ەر نەبووە‪،‬‬ ‫ئ��ەو ئۆتۆمبێالنە بۆ ئێمە بووەتە گرفت‬ ‫بەوەی هەندێكجار لەئاستی لێپرسینەوەكاندا‬ ‫هەڵدێن و پابەندی رێنماییەكانی هاتوچۆ‬

‫ن��اب��ن‪ ،‬لەكاتێكدا ل��ەب��ەرژەوەن��دی ئ��ەوان��ە‬ ‫پابەندبوون»‪.‬‬ ‫ئەو پۆلیسە نیگەران بوو لەهاتنی ئەم‬ ‫تەنكەرە بارهەڵگرانە و دەڵێت «شۆفێری‬ ‫عەرەب یان خەڵكی شەنگال و ناوچەكانی‬ ‫تری خواروی عێراقن‪ ،‬شارەزای ئەم رێگایە‬ ‫نین‪ ،‬هەیانە تائێستا ئەم ناوچەیەی نەبینیوە‬ ‫و دێت بار دەگوازێتەوە‪ ،‬بەوەش رووداوی‬ ‫هاتوچۆ و برینداربوون و گیان لەدەستدانی‬ ‫لێدەكەوێتەوە‪ ،‬بۆیە پێویستە كەسانی شارەزا‬ ‫شۆفێری لەم ناوچانەدا بكەن یان هاوكاریان‬ ‫بكەن»‪.‬‬ ‫ب���ەڕێ���وەب���ەری پ��ۆل��ی��س��ی ه��ات��وچ��ۆی‬ ‫دەربەندیخان مالزم رێژەن بورهان بە(چەتر)‬ ‫ی راگ��ەی��ان��د «بەپێی ی��اس��ای هاتوچۆ‬ ‫زۆرب��ەی رووداوەك���ان یەكەم كەس خودی‬ ‫شۆفیرەكە لێی بەرپرسە‪ ،‬ب��ەم دوایانەش‬

‫فۆتۆ‪ :‬گۆڤار عوسمان‬ ‫چەند رووداوێكی تەنكەری نەوتی رەش‬ ‫لەسنورەكەماندا رووی��داوە بەهۆی ئەوەی‬ ‫مەرجی توندوتۆڵییان تێدا نەبووە»‪.‬‬

‫شەقامەکان دەبنە کارەسات‬

‫ب���ەڕێ���وەب���ەری پ��ۆل��ی��س��ی ه��ات��وچ��ۆی‬ ‫دەربەندیخان روونیكردەوە ئەو ئۆتۆمبێلە‬ ‫بارهەڵگرانە لەچەند شوێنێكی دوورەوە دێن‬ ‫و تەگەرەكانیان گەرم دەبێت‪ ،‬شۆفێرەكانیش‬ ‫لەبەر ئ��ەوەی خاوەنی ئۆتۆمبێلەكان نین‬ ‫چۆنیان پێخۆش بێت بەو شێوەیە شۆفێری‬ ‫دەكەن‪ ،‬وتیشی «هەڵكەوتەی شەقامەكانی‬ ‫دەرب��ەن��دی��خ��ان ل��ێ��ژە و بەتایبەتی كاتێك‬ ‫لەتونێلەكەوە داخڵی شارەكە دەبن و هەندێك‬ ‫لەوشۆفێرانەش پابەندی رێنماییەكانمان‬ ‫نابێت و روودا و روودەدات‪ ،‬لەماوەی ئەم‬ ‫چەند مانگەدا تائێستا چوار رووداوی ئەو‬

‫‪7‬‬

‫هیچ شتێكمان نییە تابیشارینەوەیان لێی‬ ‫بترسین لەو جۆرە قسانە بێزاربووین ئەوەندە‬ ‫دووبارە دەبێتەوە»‪.‬‬ ‫هەروەك ئەندامی سەرکردایەتی یەکێتی‬ ‫نیشتیمانی‪ ،‬سەعدی ئەحمەد پیرە‪ ،‬دەڵێت‬ ‫«ئ��ەم��ە پێویستی بەلێكۆڵینەوە نییە‪،‬‬ ‫هەواڵەكە روون ‌و بەرچاوە ئیسرائیل هیچ‬ ‫پەیوەندییەكی بەكوردەوە نییە‪ ،‬پەیوەندیمان‬ ‫بەئیسرائیلەوە نییە و ئ��ەو پەیوەندیەش‬ ‫نەبووە تەنها لەرێگەی بەغداوە ئەویش‬ ‫بەگۆڕینەوەی باڵوێزخانە لەگەڵ شاری‬ ‫تەلەئبیبدا‪ ،‬هیچ ئارەزویەكمان نییە بۆ‬ ‫كردنەوەی پەیوەندی لەگەڵ ئیسرائیلدا‬ ‫خۆمان بەو مەسەلەیەوە سەرقاڵ ناكەین‬ ‫ئەوە مەسەلەیەكی نەخوازراوە»‪.‬‬ ‫عەبدولسەالم بەرواری سەركردە لەپارتی‬ ‫رایگەیاند «دورم لەمەلەفی سەربازی‪،‬‬ ‫ب����رواش ن���اك���ەم شتێكی ل���ەو ش��ێ��وەی��ە‬ ‫هەبێت‪ ،‬چونكە كارێكی ترسناكەو نابێت‬ ‫بشاردرێتەوە»‪.‬‬ ‫لەبەرامبەریشدا سەرچاوەیەك لەناوەندی‬ ‫ب��ڕی��اردان لەبەغداد جەختی ك���ردەوە كە‬ ‫ك���وردەك���ان پ��ەی��وەن��دی خ��ۆی��ان ل��ەگ��ەڵ‬ ‫ئیسرائیل ن��اش��ارن��ەوە ئ���ەوان مەنتیقی‬ ‫تایبەت بەخۆیان لەسەر وەها مەسەلەیەك‬ ‫هەیە ‌و دەوڵەتانی عەرەبی وەك میسر و‬ ‫ئوردون باڵوێزخانەیان لەدەوڵەتی عیبریدا‬ ‫كردووەتەوە و پەیوەندی نێودەوڵەتیان هەیە‬ ‫لەگەڵ ئیسرائیلدا‪ ،‬بۆچی ئەو مافە بەو‬ ‫دەوڵ��ەت��ە عەرەبیانە دەدرێ��ت و كوردەكان‬ ‫بێبەش بكرێن لێی‪.‬‬ ‫هەمان س��ەرچ��اوە ئ��ەوەش��ی خستەڕوو‬ ‫لەكاتێكدا پرسیارەكە زۆر شەرمەزاركەر‬ ‫بووایە‪ ،‬ئەوا وەاڵمەكە ئەمە دەبێ‌‪ :‬بەڵێ‌‬ ‫پەیوەندیمان هەبووە لەگەڵ ئیسرائیل‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەمڕۆ نا‪ ،‬راپۆرت ‌و بەڵگەو وێنە‬ ‫و لێدوانە فەرمییەكانی ئیسرائیل دڵنیایی‬ ‫دەكەنەوە كە ئەم پەیوەندییە بۆ سااڵنی‬ ‫سییەكانی سەدەی رابردوو دەگەڕێتەوە‌و‬ ‫بەردەوامی هەیە تائەمڕۆ‪.‬‬ ‫سەرچاوەکان‪:‬‬ ‫_ نوسەر محسن زافر غەریب‬ ‫_ لەماڵپەری (الحوار المتمدن ژمارە‬ ‫‪)3059‬‬ ‫_ الحياة‬ ‫_ ‪www.ap.net‬‬

‫خراپی رێگاوبان هەڕەشە لەژیانی هاواڵتیان دەکات‬

‫هاواڵتیان گلەییان هەیە‬

‫«جێگەی نیگەرانیە ئ��ەو رووداوان����ە‬ ‫دەبینم‪ ،‬جۆرێك لەترس دروست بووە لەالم‬ ‫لەبەرئەوەی شۆفێر هەیە زۆر بەئاگانیە و‬ ‫لەكاتی لێخوڕیندا‪ ،‬بەتایبەتی لەوكاتەدا زۆر‬ ‫دەترسم كە بەناو تونێلەكەی دەربەندیخاندا‬ ‫دەڕۆم‪ ،‬چونكە پانتایی شەقامەكە لەناوەوە‬ ‫زۆر ف����راوان ن��ی��ە»‪ ،‬ئ��ەم��ە وت���ەی ناسح‬ ‫محەمەد‪ ،‬تەمەن (‪ )27‬ساڵە‪ ،‬ئ��ەو كە‬ ‫مامۆستایە لەبەڕێوەبەرایەتی پ��ەروەردەی‬ ‫دەربەندیخان ئاماژەی بۆ ئەوەكرد لەگەڵ‬ ‫كۆمەڵێك هاوڕێی مامۆستایدا دانیشتوی‬ ‫ق���ەزای ش�����ارەزوورن و رۆژان����ە هاتوچۆ‬ ‫دەكەن و دەڵێت «شەقامەكان یەك سایدە و‬ ‫پێویستی بەنوێكردنەوە هەیە و پێویستیشە‬ ‫ئ��ەو شوفێرانەشی دێنە ن��او دەربەندیخان‬ ‫رێنمای زیاتر بكرێن»‪.‬‬ ‫سابیر م���ەول���ود‪ ،‬ت��ەم��ەن (‪ )26‬ساڵ‬ ‫گەنجێكی دانیشتوی دەرب��ەن��دی��خ��ان��ە و‬ ‫پێیوایە ه��ۆك��اری یەكەمی رووداوەك����ان‬ ‫زۆری ئۆتۆمبیلە ك��ە دەه��ێ��ن��رێ��ت��ە ن��او‬ ‫كوردستانەوە و دەڵێت «تەنكەری بارهەڵگر‬ ‫لەم سااڵنەدا بەشێوەیەكی خێرا زیادیكردوە‬ ‫و لەم سنورەشدا هەندێك لەو رووداوان��ەی‬ ‫روویداوە بەهۆی تەنكەری نەوت و رۆنی‬ ‫رەشەوەیە»‪.‬‬ ‫ئ��ەو هاواڵتیە باسی لەوەشكرد چەند‬

‫ساڵی یه‌که‌م ژمار ‌ه ‪24‬‬ ‫دووشه‌ممه‌ ‪2010\9\20‬‬

‫تەنكەرانە هەبووە»‪.‬‬ ‫ئەو بەڕێوەبەرە باسی لەوەشكرد لەكاتی‬ ‫رووداوەكاندا وتەی ئەو كەسانە وەردەگرن‬ ‫كە شایەتحاڵن‪ ،‬یەكێك لەو شایەتحااڵنە‬ ‫م��ن��داڵ��ێ��ك��ە‪ ،‬دەڵ��ێ��ت «ب��اوك��م وت��وی��ەت��ی‬ ‫باتۆزێك خێرا بگەمە دەرب��ەن��دی��خ��ان و‬ ‫زۆرم خەو دێت بەرچاوی خۆم نابینم»‪،‬‬ ‫ئەوە رووداوێكی لێكەوتەوە ئۆتۆمبێلەكەیان‬ ‫كەوتبووە ناو یاریگای چیاوە بەداخەوە باوكی‬ ‫منداڵەكە گیانی لەدەستداوە‪ ،‬ل��ەدەرەوەی‬ ‫ش��ار هێماكانی هاتووچۆ دان���راوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پابەند نابن پێوەیان‪ ،‬ناوبراو وتی «بەدەیان‬ ‫رووداوم������ان ت��ۆم��ارك��ردوە ئەنجامەكەی‬ ‫س��ەرپ��ێ��چ��ی ش��ۆف��ێ��رەك��ان ب���ووە لەئاستی‬ ‫رێنماییەكانمان‪ ،‬شارەوانی لەناوخۆدا كاری‬ ‫ب��ۆ ن��او دەرب��ەن��دی��خ��ان ئ��ەن��ج��ام��داوە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫گرفتێك هەیە ل���ەدەرەوەی ناوشار ئەویش‬ ‫بوونی هەڵبەز و دابەز (رەگلەیە)یەكی زۆرە‬ ‫لەشەقامەكاندا و داوام��ان كردوە چارەسەر‬ ‫بكرێت و ئێستا سەرقاڵی ئەوەن چارەسەری‬ ‫گشتی بكەن»‪.‬‬

‫شارەوانیش قسەی هەیە‬

‫سەرۆكی شارەوانی دەربەندیخان حەسەن‬ ‫شێخانی ل���ەب���ارەی رێ��گ��ە و ب��ان��ەك��ان��ەوە‬ ‫لەلێدوانێكیدا ب��ۆ (چ��ەت��ر) دەڵ��ێ��ت «ئ��ەو‬ ‫رووداوانەی لەسنورەكەی ئێمەدا روودەدات‬ ‫هۆكارەكەی ن��ەش��ارەزای ئەو شۆفێرانەیە‬ ‫ك��ە دێ��ن��ە ن��او دەرب��ەن��دی��خ��ان‪ ،‬ب��ۆی��ە داوا‬ ‫دەكەم ئەو ئۆتۆمبێالنە ل��ەدەرەوەی شارەوە‬ ‫بارەكانیان بگوازنەوە‪ ،‬پێویستە لەسەنگاوەوە‬ ‫رێگەیەكیان بۆ دروست بكرێت بۆ كەالر و‬ ‫پەروێزخان و بەشوێنێكی چۆڵدا بارەكانیان‬ ‫بگوازنەوە‪ ،‬ئەمەش لەتوانای ئێمەدا نیە وەك‬ ‫شارەوانی‪ ،‬بەاڵم لەڕێگەی راگەیاندنەكانەوە‬ ‫دەتوانین بیكەینە داواكارییەك»‪.‬‬


‫«گەنجان لەالیەن دەسەاڵتەوە‬ ‫یـاریی بـە چارەنـووسیـان دەكـرێـت»‬

‫رێکخراوه‌کانی ژنان بێده‌نگن‬

‫پاکیزە‪ ،‬ئەو ژنەی ته‌نها شه‌قامه‌کان هاوڕێیه‌تی‬ ‫ساڵی یه‌که‌م ژمار ‌ه ‪24‬‬ ‫دووشه‌ممه‌ ‪2010\9\20‬‬

‫‪8‬‬

‫ژن و ژینگە‬ ‫ئ����ەو ك��ۆم��ەڵ��گ��ای��ەی‬ ‫كاروان ساالر گ�����رف�����ت�����ەك�����ان�����ی ب���ۆ‬ ‫چ��ارەس��ەرن��اب��ێ��ت و رۆژ‬ ‫ب���������ەڕۆژ ك��ێ��ش��ەك��ان��ی‬ ‫رۆدەچێتە نێو دەمار بەدەماری تاكەكانی و‬ ‫لەوێشەوە باڵودەبێتەوە بۆ گشت خانەكانی‬ ‫ل��ەش��ی‪ ،‬ئ��ەوان��ەن ك��ە كێشەكانی ژن���ان و‬ ‫كێشەكانی ژینگەیان بۆ گرنگ نیە یان‬ ‫النی كەم لەپەراوێزدا ئەو دوو پرسە گرنگە‬ ‫لەژێر لێوەوە دێننە سەر زمان‪.‬‬ ‫ئەگەر تەماشایەكی وردی دەوروبەرمان‬ ‫بكەین و چاوێك وردبكەینەوە بۆ ئەو هەموو‬ ‫لەشكرە راگەیاندنەی كە ل��ەم هەرێمەی‬ ‫ئێمەدا هەمانە‪ ،‬ناكرێت ئ��ەوە نەبینین كە‬ ‫جگە لەوەی بەشێوەیەكی پچڕپچڕ و ناوەناوە‬ ‫ئەو پرسە دەهێنرێتە سەر زمان هیچیتر نییە‪،‬‬ ‫خۆئەگەر واز لەم لەشكرەی راگەیاندیش‬ ‫بێنین و زیاتر تایبەتمەندتری بكەین و پەنجە‬ ‫بخەینە سەر لەشكرێك رێكخراوی پاشكۆی‬ ‫حزبی ژنان و ئەو بەناو كۆمەاڵنەی گوایە‬ ‫خزمەت بەژینگە دەك��ەن و بیخەینە ژێر‬ ‫نەشتەری وی��ژدان��م��ان��ەوە و بزانین چییان‬ ‫كردووە بۆ ئەو دوو پرسە گرنگە ئەوا بێدوو‬ ‫دڵ��ی دەت��وان��ی��ن م��اف بەخۆمان ب��دەی��ن كە‬ ‫ئ��ەو رێكخراو و كۆمەاڵنە جگە لەچەند‬ ‫چاالكییەكی بەرتەسك و سنوردار هیچی‬ ‫دیكەیان نەكردووە‪.‬‬ ‫گ��ەر بەچەند دێ��ڕ و پرسیارێك باسی‬ ‫چاالكیەكانی رێكخراوەكانی ژن��ان بكەین‬ ‫داخۆ لەماوەی دوای راپەڕین لەمەیدانی‬ ‫كێشەكانی ژناندا چۆن و لەكوێ ئەسپی‬ ‫خۆیان تاوداوە‪ ،‬زیادەرۆیی نییە بڵێین ئەسپی‬ ‫ئ��ەو رێكخراوانە لەگۆڕەپانی ح��زب زیاتر‬ ‫هیچ گۆڕەپانێكی تری نەدیوە‪...‬؟! راستی‬ ‫ئەمەش خۆی لەوەدا بەیان دەكات كە وەك‬ ‫چۆن حزب لەدوای راپەڕینەوە گوندەكانی‬ ‫جێهێشتووە و وەك ئەوەی لە رابردوودا هیچ‬ ‫ساتێك گوندی نەدیبێت فەرامۆشی كردووە‬ ‫ئاواش رێكخراوە پاشكۆكانی حزب گوندیان‬ ‫بەجێهێشتووە و لەكونجی ڤێال راقییەكانی‬ ‫ناوشاریان بترازێت وادەزانن ژن بوونی نییە؟!‬ ‫جارێكیتریش گەواهی بۆئەم قسەیە ئەوەیە‬ ‫رێكخراوی ژنانی واهەیە تەنانەت ناتوانێت‬ ‫لەناوڤێالكەی خۆشیدا ژم��ارەی��ەك��ی زۆر‬ ‫ك��ەم ژن كۆبكاتەوە و بەشداریان پێبكات‬ ‫لەوكارو چاالكیانەی كە خەڵكی دڵسۆزی‬ ‫دەرەوە لەنێو هۆڵە راقییەكانی ئەواندا سازی‬ ‫دەك��ەن‪ ...‬بۆیە حەقی خۆیەتی ئەو خاوەن‬ ‫ڤێال راق��ی��ان��ەی رێ��ك��خ��راوی ب��ەن��او ژنانە‬ ‫لەخۆیان بپرسن ئایا ئەوان لەدەرەوەی هەندێ‬ ‫چاالكی س��ن��ورداری بچوكی ناوشارەكان‬ ‫چییان بۆ ژنانی بەش مەینەتی دەرەوەی‬ ‫شارەكان كردووە؟ ئەمە لەكاتێكدا ئەو ژنانەی‬ ‫زیاتر رووبەڕووی كێشە دەبنەوە و توندوتیژیان‬ ‫بەرامبەر ئەنجامدەدرێت ئەو ژنانەی دەرەوەی‬ ‫شارەكانن كە زۆربەی ئەم رێكخراوانە ئەوەی‬ ‫لەخەمیاندانەبن ئەو ژنانەن چونكە هێشتا‬ ‫چ��وار چاالكی ج��دی ئ��ەو رێكخراوانەمان‬ ‫لەنێو ڤێالكانیاندا نەدیووە نەوەك لەدەرەوەی‬ ‫شار‪...‬‬ ‫لەبواری ژینگەشدا ئەگەر بەتەنیا باسی‬ ‫كۆمەڵەی بەناو كوردستانێكی سەوزبكەین‪،‬‬ ‫ئەوا حەقی خۆمانە بپرسین ئەو كوردستانە‬ ‫س���ەوزەی ئ���ەوان ك��وا كە لەشارێكی وەكو‬ ‫سلێمانیدا هێشتا (‪ )%4‬سەوزنەكراوە‪ ،‬ئەم‬ ‫رێ��ژەی��ەش بەچاو ستاندەری جیهانی زۆر‬ ‫كورتی هێناوە‪ ،‬جیاواز لەمەش هەر لەناوشاری‬ ‫سلێمانیدا لەسەر شەقامەكانی سلێمانی‬ ‫بەڕۆژی رووناك لەالیەن شارەوانییەوە سەدان‬ ‫داری سەوز تیرۆركران و لەبن دەرهێندران‬ ‫و ئێستاش جێگاكانیان خاڵییە كۆمەڵەی‬ ‫كوردستانێكی س��ەوز چی بۆ ك��ردوون؟ وە‬ ‫بۆ چی تاكو ئێستا لەبەرامبەر ئەو هەموو‬ ‫پێشێلكارییە ژینگەییانەدا بێدەنگە‪...‬‬ ‫جێگەی خۆیەتی هەڵمەتی راگەیاندن بۆ‬ ‫خزمەتكردنی هەردوو پرسی (ژن و ژینگە)‬ ‫رابگەیەنین و بایەخێكی زۆر چاالكانەتر و‬ ‫باشتر بەو دوو پرسە بدەین چونكە بە بڕوای‬ ‫م��ن (ژن و ژینگە) كۆڵەكەی سەرەكی‬ ‫راگرتنی ژیانی ئێمەن‪.‬‬

‫ئا‪ /‬دانیار سەنگەر‬ ‫ه��ەم��وو تاكێكی ئ��ەم كۆمەڵگایە‬ ‫لەهەوڵی بەدیهێنانی ژیانێكی ئاسودەدایە‪،‬‬ ‫لەماڵێكی كامەرانداو خستنەوەی نەوە‪،‬‬ ‫ت��ا ل��ە داه���ات���وودا ل��ە زەم��ەن��ی پ��ی��ری دا‬ ‫بەهانایەوە بێت و بیالوێنێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ��ەگ��ەر ك��ەس��ێ��ك رۆژگ�����ار رێگربێت‬ ‫لەوەی ژیانی هاوسەری پێك بێنێت ئاخۆ‬ ‫لەتەمەنی پیری دا ژیان چۆن بەڕێدەكات‪.‬‬ ‫ل��ەم راپ��ۆرت��ەدا ژی��ان��ی (پاكیزە مەجید)‬ ‫دەردەخەین كە ماوەی (‪ )20‬ساڵە لەماڵە‬ ‫چۆڵەكەی دا لەبەر نەخۆشی نەهاتووەتە‬ ‫دەرەوە و بەتەنها ژیان دەگوزەرێنێت ‪.‬‬

‫كاتێك بە گەڕەكی (سلێمانی نوێ‌)‬ ‫ی ش���اری سلێمانی ل��ەس��ەر شەقامی‬ ‫قەنات گوزەر بكەیت‪ ،‬دیمەنی ئافرەتێكی‬ ‫تەمەن (‪ )73‬ساڵە لەماڵێكی گ��ەورەدا‬ ‫بەتەنها دەبینی‪ ،‬ئەو كچی موڵكدارێكی‬ ‫دەوڵەمەندی ش��اری سلێمانییە‪ ،‬خۆشی‬ ‫پێشتر پ��ی��ش��ەی م��ام��ۆس��ت��اب��ووە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫م���اوەی (‪ )20‬س��اڵ��ە ب��ەه��ۆی نەخۆشی‬ ‫توانای رۆیشتنی لەدەست داوە و تەواو‬ ‫ل��ە پێكەوتووە و ل��ە ت��او ئ���ازاری پشتی‬ ‫ناتوانێ‌ رێك ببێتەوە و بكەوێتە سەر پێ‬ ‫و زۆر بەئەستەم خۆراكی بۆ دەخورێت‪،‬‬ ‫ئەو خەریكە دەردی پیری و پەكەوتەیی‬ ‫بەتەواوی تەنگ بەژیانی هەڵدەچنێت‪ ،‬ئەو‬ ‫ئافرەتە بە سااڵچووە (پاكیزە مەجید)ە كە‬ ‫گەڕەكی مەجید بەگی شاری سلێمانی بە‬ ‫نێو باوكییەوە ناونراوە‪ ،‬بەاڵم پاكیزە ئێستا‬ ‫تەنها ئاواتی ئەوەیە ئەو رێبوارانە ببینێت‬ ‫كە بەسەر شەقامی قەناتدا گوزەر دەكەن‬ ‫وەك خۆی ئاماژەی بۆ دەكرد قەنات تەنها‬ ‫هاورێی هەمیشەیی چاوەكانیەتی و ئەگەر‬ ‫رۆژان��ە سەیری نەكات هەست بەتەنهای‬ ‫یەكجار زۆر دەكات بەجۆرێ‌ زۆر زیاتر لەو‬ ‫تەنهاییەی كە ئێستا پێیدا گوزەر دەكات‪.‬‬ ‫كاتێك لەگەڵ ئەم ژنە بە سااڵچووە قسە‬

‫پیری ئەو تەمەنەی لەڕێی هەموواندایە‬

‫دەك��ەی��ت ب��ەچ��اوی پ��ڕ ل��ەگ��ری��ان��ەوە باسی‬ ‫ساڵەكانی شەستی س��ەدەی راب��ردووت بۆ‬ ‫دەكات كاتێك كە مامۆستا بووە لەگەرەكی‬ ‫ق��ڕگ��ە و ئ��اب�ڵاغ��ی ش���اری سلێمانی و‬ ‫دەستی هەبووە لە پێگەیاندنی نەوەی ئەم‬ ‫كۆمەڵگایە‪ ،‬ب���ەاڵم ئێستا هیچ یەكێك‬ ‫ل��ەو ك��ەس��ان��ەی پێشتر قوتابی ئ��ەم ب��وون‬ ‫و وەك رۆڵ��ەی خ��ۆی سەیری ك��ردون بۆ‬ ‫تەنها یەك جاریش ئاوڕێكی لێنادەنەوە و‬ ‫هەواری‬ ‫سەرێك ناكێشن بە‬ ‫چۆڵی دا‪.‬‬

‫ب����ارام ئ��ەح��م��ەد‪ .‬ت��ەم��ەن (‪ )55‬س��اڵ‬ ‫دراوسێ دوكانی پاكیزە ئاماژەی بەوەكرد‪:‬‬ ‫ئ��ەم ئ��اف��رەت��ە م���اوەی (‪ )20‬س��اڵ��ە لەبەر‬ ‫نەخۆشی نەیتوانیوە بێتە دەرەوەی ماڵەكەی‬ ‫و بە تەنها لەماڵە چۆڵەكەی خۆی ژیان‬ ‫زۆر بەزەحمەت دەگوزەرێنێ‌ و تەنها بۆ‬ ‫یەكجاریش كەس ئاوڕی لێنەداوەتەوە‪ ،‬باسی‬ ‫ئ��ەوەش��ی ك��رد بەیانیەك كاتی ك��ردن��ەوەی‬ ‫دوكانەكەی گوێی لەهاوار و ناڵەی ئەم‬ ‫پیرێژنە بووە و كاتێك چووە ب��ەدەم ناڵەی‬ ‫ئەو ژن��ەوە سەیری ك��ردوە لەسەر قەرەوێڵە‬

‫فۆتۆ‪ :‬دانیار‬

‫ئاسنەكەی كەوتووەتە خ��وارەوە و توانای‬ ‫ئەوەی نیە هەستێتە سەر پێكانی و ناچار‬ ‫لەژێر ئ��ازاردا دەینااڵند «ب��ارام ئەوەشی‬ ‫وت» كە من هەمیشە چ��اودێ��ری دەك��ەم‬ ‫كەسانێكی ك��ەش ل��ەم ن��اوە ل��ەدراوس��ێ و‬ ‫خاوەن دوكان‪ ،‬رۆژانە خواردن و خواردنەوەی‬ ‫ب��ۆ دێ��ن��ن‪ ،‬ب��ەاڵم لەراستیدا ئ��ەوە ئەركی‬ ‫حكومەت و رێكخراوە خێرخوازییەكانە كە‬ ‫بێن ب��ەدەم ه��اوارەك��ان��ی ئ��ەم ژن��ەوە كە بۆ‬ ‫یەكجاریش بە بەردەم ماڵەكەی دا گوزەر‬ ‫بكەی خەمێكی گەورە دات دەگرێ‌ لەتاو‬

‫ه��اوار و ناڵە و تەنهایی ئەو ژنە تەمەن‬ ‫(‪ )73‬ساڵە‪.‬‬ ‫ك���اروان ك��ەری��م‪ ،‬تەمەن (‪ )25‬س��اڵ بە‬ ‫ه��ۆی ئ��ەوەی كە دوك��ان��ی هەیە لەریزی‬ ‫ماڵی ئەم ژنە رۆژان��ە سەردانی دەك��ات‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەم كوڕە الوە بەخەمێكی گ��ەورەوە‬ ‫باسی ل��ەوە دەك��رد بەهۆی بەسااڵچوویی‬ ‫ئەم ژنە زۆر خەڵك ناناسێ و كاتێك بتەوێت‬ ‫سەردانی بكەی پێت دەڵی «توخوا وازم‬ ‫لێبێنە چیت لێم دەوێ‌؟!» ی��ان كاتێك‬ ‫گفتوگۆی لەگەڵ دەكەیت فرمێسكەكانی‬ ‫بەخوڕ بەسەر موە سپیەكانی سەرو دەم و‬ ‫چاوی دادێتە خوارەوە و سەرسامت دەكات‬ ‫بۆ چەند ساتێك و دەت باتەوە بیری ئەو‬ ‫كاتەی كە ئەم ژنە بەسااڵچووە الو بووە‪.،‬‬ ‫زۆر ج���ار ق��س��ەی ل��ەگ��ەڵ ئ��ەك��ەم تەنها‬ ‫ئاواتی ئەو ئافرەتە بەسااڵچووە ئەوەیە كە‬ ‫بۆیەكجار بەنێو ش��اردا پیاسەیەك بكات‪،‬‬ ‫بەاڵم توانای رۆشتنی نەماوە و كەسێكیش‬ ‫نیە كە بێتە هاواری پاكیزە‪.‬‬ ‫سەبریە ئەسعەد‪ ،‬تەمەن (‪ )45‬ساڵی‬ ‫دراوسێشیان وتی‪ :‬ئەو ئافرەتە بەسااڵچووە‬ ‫ك���ە چ��ەن��د س��اڵ��ە ه��اوس��ێ��م��ان��ە و نزیكم‬ ‫ل��ەم��اڵ��ەك��ەی��ەوە‪ ،‬وەك خ���ۆم ك���ەم ت��ا زۆر‬ ‫ه��اوك��اری دەك���ەم‪ ،‬ب���ەاڵم ئ���ەوەش نیە كە‬ ‫بەردەوام چاودێری وردی بكەم و ئاگاداری‬ ‫بكەم‪ ،‬چونكە ناتوانم هەموو كاتەكانی‬ ‫خۆمی بۆ تەرخان بكەم‪ ،‬بەبروای من ئەوە‬ ‫كاری حكومەت و الیەنە پەیوەندیدارەكانە‬ ‫ك���ە ب��ێ��ن ب�����ەدەم ئ����ەم ژن�����ەوە و ب��ی��ب��ەن��ە‬ ‫خەڵوەتگەی پیران ی��ان شوێنێكی دیكە‪،‬‬ ‫ئەو تەنانەت ناتوانێ‌ هەڵبستێتە سەرپێش‬ ‫ئیدی چۆن ئەتوانێت خزمەتی خۆی بكات‬ ‫بۆیە ئەوە ئیتر كاتی ئەوەیەتی كەسێكی‬ ‫باش و دڵسۆزانە ب��ەردەوام چاودێری بێت‬ ‫و خزمەتی ب��ك��ات‪ ،‬داواك���ارم ك��ە الیەنی‬ ‫پەیوەندیدار زۆر بەزویی بێت بەدەم ئازارو‬ ‫ئێشی بەردەوام و تەنهایی ئەم ئافرەتە بێ‬ ‫هاودەمەوە‪.‬‬

‫ساڵی یه‌که‌م ژمار ‌ه ‪24‬‬ ‫دووشه‌ممه‌ ‪2010\9\20‬‬

‫‪9‬‬

‫ئا‪ /‬ئاسۆ محەمەد‬

‫گەنجانی هەڵەبجە داوای كاردەكەن و‬ ‫دەیانەوێت لەشارەكەیاندا كەرتی تایبەت‬ ‫هەبێت تابتوانن كاری تێدا بكەن و بەشێكی‬ ‫تریش لەگەنجان دەڵێن دوای تەواوكردنی‬ ‫خوێندن دانەمزراندنمان پەیوەندی بە بێ‬ ‫پالنی حكومەتەوە هەیە و توێژەرێكی‬ ‫كۆمەاڵیەتیش رای��دەگ��ەی��ەن��ێ��ت بێكاری‬ ‫گ��ەن��ج��ان ت��وش��ی الدان���ی ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫سامان حمەئەمین‪ ،‬تەمەن (‪ )28‬ساڵ‬ ‫یەكێكە لەگەنجانی هەڵەبجە ئاماژە بۆ‬ ‫ئەوە دەكات كێشەی سەرەكی شارەكەیان‬ ‫ب��ێ��ك��اری��ی گ��ەن��ج��ان��ە و وت��ی «كێشەی‬ ‫سەرەكی گەنجی هەڵەبجە بێكارییە بۆیە‬ ‫ژمارەیەكی زۆری��ان لەم ش��ارەدا بێكارن‪.‬‬ ‫ئ����ەوەش ب��ۆ ك��ەم��ت��ەرخ��ەم��ی ح��ك��وم��ەت‬ ‫دەگەڕێتەوە‪ ،‬ئەگەر حكومەت هەلی كار‬ ‫بۆ گەنجان بدۆزێتەوە لەرێگەی كەرتی‬ ‫ت��ای��ب��ەت��ەوە ب��ە دڵ��ن��ی��ای��ی��ەوە ئ��ەو كێشەیە‬ ‫بەڕێژەیەكی بەرچاو كەم دەبێتەوە»‪.‬‬ ‫س��ام��ان‪ ،‬پێیوایە كە دەبێت حكومەت‬ ‫بەچاوێكی تر سەیری هەڵەبجە بكات‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ئ����ەوەی ق��ورب��ان��ی��ی��ەك��ی زۆری‬ ‫داوە‪ ،‬جەختی لەمەكردەوە وتی «دەب��وو‬ ‫حكومەت بەچاوێكی ت��رەوە سەیری ئەم‬ ‫ش��ارە و گەنجەكانی بكردایە‪ ،‬بەداخەوە‬

‫رۆژانە لەشەقامەكانی هەڵەبجەدا چەندین‬ ‫گەنج دەبینی بە بێكاری دەسوڕێنەوە‪.‬‬ ‫تەنانەت زۆرێك لەگەنجان كرێكاریشیان‬ ‫دەست ناكەوێت بیكەن»‪.‬‬ ‫ژیان‪ ،‬یەكێكی ترە لەو دەیان بێكارەی‬ ‫شارەكەی و خوێندنی زانكۆی تەواوكردوە‬ ‫و ئێستا بێكار لەماڵەوە دانیشتوە‪ ،‬ئەوەش‬ ‫دەگێڕێتەوە بۆ بێبەرنامەیی حكومەت‪،‬‬ ‫ئەمەی پشتڕاستكردەوە و وتی «هۆكاری‬ ‫سەرەكی بێكاری‪ ،‬نەبوونی بەرنامەیەكە‬ ‫لەالیەن حكومەتەوە بۆ ئەو گەنجانەی‬ ‫دوای تەواوكردنی قۆناغەكانی خوێندن‬ ‫ل��ەالی��ەن دام��ودەزگ��اك��ان��ی ح��ك��وم��ەت��ەوە‬ ‫سود لەتوانایان وەربگیرێت»‪.‬‬ ‫ژی����ان ف���ای���ەق‪ ،‬ت���ەم���ەن (‪)27‬س�����اڵ‬ ‫ئاماژەی بۆ ئەوەش كرد حكومەتی هەرێم‬ ‫گ��ەن��ج��ان��ی پشتگوێ‌ خ��س��ت��ووە و هیچ‬ ‫گرنگییەكیان پێنادات‪ .‬وتی «لە كاتێكدا‬ ‫گەنج داینەمۆی هەموو شۆڕشێكە و‬ ‫هیچ شتێك بێ‌ گەنج ئەنجام نادرێت‪،‬‬ ‫بۆیە ه��ی��وادارم حكومەتی هەرێم الیەك‬ ‫لەژیانی گەنجان بكاتەوە‪ ،‬نەهێڵێت چیتر‬ ‫گەنجانی ئەم شار بێكاربن و چیتر وزەو‬ ‫توانای گەنجان بەفیڕۆنەڕوات»‪.‬‬ ‫ژیان‪ ،‬هێمای بۆ ئەوەشكرد‪ ،‬شارەكەیان‬ ‫چ��ەن��دی��ن رێ��ك��خ��راوی ت��ێ��دای��ە ب��ەن��اوی‬ ‫گەنجانەوە‪ ،‬بەاڵم هیچ یەك لەم رێكخراوەنە‬ ‫نەیانتوانیوە كەمێك لەنائومێدی گەنجان‬

‫نەجمەدین غواڵمی‬

‫لە كۆنسێرتەكانیدا‬ ‫چەند ئاوازێكی نوێ پێشکه‌ش ده‌کات‬ ‫چه‌تر‬ ‫ل�����ەدوای گ����ەڕان����ەوەی ب���ۆ ب��اش��وری‬ ‫ك��وردس��ت��ان ه��ون��ەرم��ەن��د ن��ەج��م��ەدی��ن��ی‬ ‫غ��واڵم��ی ل��ەدی��دارێ��ك��ی چ��ەت��ردا باسی‬ ‫ل��ەم��ەب��ەس��ت��ی گ���ەڕان���ەوەی ئ��ەم��ج��ارەی‬ ‫ك��رد ب��ۆ ب��اش��وری ك��وردوس��ت��ان و وت��ی‪:‬‬ ‫كۆمپانیای چەتر چەند كۆنسێتێكیان بۆ‬ ‫رێكخستوم‪ ،‬مەبەست لەم كۆنسێرتانەش‬ ‫زیاتر زیندوكردنەوەی هەستی نەتەوەییە‪.‬‬ ‫میدیا زیانی بەهونەر گەیاندوە‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌ی چه‌تر‬

‫هونەرمەند كاركردنی لە (تەلەفزیۆنی‬ ‫ن���ەورۆز) بۆ چەند هۆكارێك گێڕایەوە‬ ‫و باس لەوە دەكات كە لەسوید كاتێكی‬ ‫فەراغی زۆری هەبووە‪ ،‬سەرەرای ئەوەش‬ ‫ماوەیەكی زۆرە پەیوەندی هەیە لەگەڵ‬ ‫خ��ەب��ات��ی ب���اك���وری ك���وردس���ت���ان ب��ۆی��ە‬ ‫بەخۆبەخش ك��اری لەگەڵ ك��ردون وتی‬ ‫«ه��اوڕێ��ی��ان��ی ن���ەورۆز پێشنیاریان كرد‬ ‫ببم بەبێژەر منش پێم باش بوو بەهۆی‬ ‫ئ��ەوەی كە كاریگەرییەكم هەیە لەسەر‬ ‫میللەتەكەم ئێستا لەو ێ‌ كاردەكەم»‪.‬‬ ‫هونەرمەند ڕەخنە لە میدیای كوردی‬ ‫دەگ��رێ��ت و پێی وای��ە میدیای ك��وردی‬ ‫زیانی بە هونەر گەیاندوەوە لەبارەوە دواو‬ ‫وت��ی‪ :‬ب��ەداخ��ەوە ئەمڕۆ ب��ازاڕی هونەر‬ ‫توشی سەر لێشێواوی بووە بەهۆی میدیا‬

‫كوردییەكانەوە‪ ،‬زۆرك��ەم بایەخ بەهونەری خوێنی خۆیان دەفرۆشن و دایكەكان چۆن‬ ‫ڕەسەن دەدرێت هەتا لەزۆربەی كەناڵەكاندا سەردانی ڕۆڵەكانیان دەكەن لەزینداندا‪.‬‬ ‫بەرنامەی هونەری نەماوە ئەمە كاریگەری‬ ‫پەیامی بۆ خەڵكی باشور‬ ‫هەیە لەسەر هونەرو تەكنەلۆژیاش تاڕادەیەك‬ ‫زی��ان��ی��داوە ل��ەه��ون��ەرم��ەن��دان‪ ،‬جگە لەمەش رایگەیاند كە ناوی كۆنسێرتەكە (باگوێ‌‬ ‫كۆمپانیایەك یان شوێنێك نیە لەكوردستان ل��ەئ��اوازی یەكێتی ن��ەت��ەوەی��ی بگرین) بۆ‬ ‫ێ زیندو كردنەوەی زیاتری هەستی نەتەوییە‪،‬‬ ‫ت��اه��ون��ەرم��ەن��دێ��ك س��اڵ��ی ج��ارێ��ك بەرهەم ‌‬ ‫تۆمار بكات‪ ،‬لەڕاستیدا ئەمە بۆتە هۆی وت��ی��ش��ی پ��ەی��ام��م ب���ۆ خ��ەڵ��ك��ی ب��اش��وری‬ ‫ك��وردس��ت��ان ئ��ەوەی��ە ك���ەوا ئ��ەم دەس��ك��ەوت��ە‬ ‫كەمبوونەوەی بەرهەمی هونەرمەندەكان‪.‬‬ ‫بەخوێنی هەزاران شەهید گەشتۆتە ئەمڕۆ‬ ‫با ییپارێزن وڕێز لەسەروەری و واڵتەكەمان‬ ‫ئاوازی نوێ پێشکەش دەکات‬ ‫گ����ەڕان����ەوەی ئ��ەم��ج��ارەی ن��ەج��م��ەدی��ن��ی بگرن و سەرەڕای ئەمە نەیەڵین مافەكانیان‬ ‫غواڵمی بۆ باشوری كوردستان جیاوازە لە پێشێل بكرێت لەالیەن دەسەاڵتەوە‪ ،‬لەهەمان‬ ‫جارەكانی ترو هونەرمەند وتی‪ :‬لەڕێگەی كاتیشدا ڕێز لەدەسكەوتەكانیش بگرن ڕاستە‬ ‫هاوڕێیانی كۆمپانیای نالیاوە بانگێشت كەموكوڕی هەیە‪ ،‬ب��ەاڵم ئێمە دوژمنمان‬ ‫ك��رام ب��ۆ ك��وردس��ت��ان و ت��وان��ی��م هاوڕێیانی زۆرە هەمیشە هەوڵیانداوە كە دووبەرەكی‬ ‫كۆمپانیای چەتر و رۆژن��ام��ەی چەتریش بخەنە ناو نەتەوەی كوردەوە‪.‬‬ ‫ببینم و ئ��ەوان بەتەمان چەند كۆنسێرتێكم رایگەیاند «دەبینم ئاوەرەكانی باكوری‬ ‫بۆ بكەن لەسلێمانی و هەولێر و كەركوك‪ .‬ك��وردس��ت��ان لەكەمپی مەخمور دەژی��ن كە‬ ‫هونەرمەند مژدەی دا بە گوێگرانی لەم چەندین هونەرمەند كۆنسێرتی بۆ ك��ردون‬ ‫كۆنسێرتانەداچەندئاوازی نۆی و سرودێكی ئ��ای��ا خ��ەڵ��ك��ان��ێ��ك ه��ەس��ت��اون ك��ەس��ەردان��ی��ان‬ ‫ت���ازەی دان����اوە ل��ەوێ��دا پێشكەشی دەك��ات بكەن‪ ،‬لەكتێكدا ئەمان بەهۆی خەباتی‬ ‫لەگەڵ چەند ئاوازێكی كۆنیش‪ ،‬لەبارەی نەتەوایەتییەوە ئاوارە بوون»‪.‬‬ ‫سرودە نوێیەكانیەوە غواڵمی وتی‪ :‬سرودێكم ئامانجی هونەرمەند ل��ەم كۆنسێرتانەی‬ ‫هەیە بۆ كوردستان یەكەم جار لەدیاربەكردا وەك خۆی دەڵێت زیاتر بۆئەوەیە كەگۆرانی‬ ‫خوێندومە‪ ،‬بەاڵم تۆمارم نەكردووە سرودێكی نەتەوەیی پێشكەش بكات و هەستی نەتەوەیی‬ ‫تریش بۆ ئەو زەخت وزۆرەی كە ئێران دژی نەمرێت و گەشە بكات و گەنجەكانی ئێمە‬ ‫ك��ورد دەی��ك��ات كە گەنجەكان ل��ەوێ‌ چۆن بزانێت كە ئێمە چی ڕابردوویەكمان هەبووە‪.‬‬

‫كەم بكەنەوە‪.‬‬ ‫بەشێكی ت��ر ل��ەگ��ەن��ج��ان��ی هەڵەبجە‬ ‫پێیانوایە دوای ت��ەواوك��ردن��ی خوێندن‬ ‫بێكاری بۆ ئەوان بەواتای لە گۆڕنانی‬ ‫خەونەكانیان دێت‪.‬‬ ‫س��ەی��وان ئ����ازاد‪ ،‬ت��ەم��ەن (‪ )23‬س��اڵ‬ ‫گەنجێكی ت��ری ش��ارەك��ەی��ە و جەختی‬ ‫لەمە ك��ردەوە و وتی «بێكاری گەنجان‬ ‫دوای تەواوكردنی قۆناغەكانی خوێندن‬ ‫لەگۆڕنانی ه��ەم��وو ئ��ەو خەونانەیە كە‬ ‫بەدرێژایی تەمەنی ئاواتی بۆ خواستووە‬ ‫ب��ۆی��ە گ��ەن��ج��ان��ی ئ����ەم ش����ارە ل��ەالی��ەن‬ ‫دەسەاڵتەوە یاری بەچارەنووسیان دەكرێت‬ ‫و بە نائومێدیش لە ئایندە دەڕوانن»‪.‬‬ ‫س���ەی���وان‪ ،‬ل�����ەوەش دوا و وت����ی‪ :‬لە‬ ‫شارێكی وەك هەڵەبجە هیچ كەرتێكی‬ ‫تایبەتی تێدانیە‪ ،‬گەنجان ك��اری تێدا‬ ‫ب��ك��ەن‪ .‬ئ��ەم��ەش ب��ی��ك��اری ب��ەڕێ��ژەی��ەك��ی‬ ‫فراوانتر زیاتر كردووە‪ ،‬بە بەراورد لەگەڵ‬ ‫ش��ارەك��ان��ی ت���ردا‪ .‬پێشوایە بێكاری لەم‬ ‫ش��ارەدا پەیوەندی بەرێكخراوەكانەوە نییە‬ ‫كە‪ :‬رێكخراوەكان هەریەكە و بۆ مەبەستێك‬ ‫دروست بوون‪ .‬هیچ یەك لەو رێكخراوانە‬ ‫بۆ ئەو مەبەستە دروست نەبوون كە كار‬ ‫بۆ گەنجان بدۆزنەوە‪.‬‬ ‫ب���ەرپ���رس���ی ن����اوەن����دی ش��������ارەزووری‬ ‫رێكخراوی قوتابیانی كوردستان بێستون‬ ‫حمەساڵح‪ ،‬لەمبارەیەوە بەچەتری راگەیاند‬

‫«بۆ سەرهەڵدانی هەر دیاردەیەك چەند‬ ‫ه��ۆك��اری��ك��ی ه��ەی��ە‪ ،‬دی����اردەی بێكاری‬ ‫الوان ل��ەك��وردس��ت��ان ب��ەن��دە بەسیستەمی‬ ‫فەرمانڕەوای واڵت‪ ،‬نەبوونی دەرفەتی‬ ‫كار و ئامادەنەبوونی الوان بۆ كاركردن»‪.‬‬ ‫ناوبراو وتیشی «ئێمە وەك رێكخراوی‬ ‫قوتابی و خوێندكارییەكانی هەڵەبجە‬ ‫ت��ائ��ێ��س��ت��ا چ���ەن���دی���ن ب��ەی��ان��ن��ام��ەم��ان‬ ‫ب�ڵ�اوك���ردووەت���ەوە ئ��اراس��ت��ەی ه��ەری��ە كە‬ ‫ل��ەوەزارەت��ە پەیوەندیدارەكانمان ك��ردووەو‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی وەزی�����ران و‬ ‫ت��ەن��ان��ەت خ���ودی س��ەرۆك��ی حكومەت‬ ‫كە لە (‪ )3/16‬لەهەڵەبجە ئاراستەمان‬ ‫كرد داوای دامەزراندنی گەنجانی ئەم‬ ‫دەڤ��ەرەم��ان ك���ردووە ی��ان چەندین كەرتی‬ ‫ت��ای��ب��ەت ب��ك��رێ��ت��ەوە ب��ۆ ئ���ەوەی گەنجان‬ ‫ت��ێ��دا ك��ارب��ك��ەن‪ .‬ئێمە ب�����ەردەوام دەب��ی��ن‬ ‫لەبەرگریكردن لەگەنجان تا ئەوكاتەی‬ ‫مافی سەرەتایی خۆیان وەردەگرن‪.‬‬ ‫ئاراس حەسەن‪ ،‬توێژەری كۆمەاڵیەتی‬ ‫هێمای بۆ ئەوەكرد بێكاری یەكێكە لەو‬ ‫گرفتە گەوەرەیەی كە تووشی گەنجانی‬ ‫ئ��ەم ش��ارەب��ووە‪ ،‬ئ��ەم��ەش ب��ۆ ب�ێ‌ پیالنی‬ ‫حكومەت دەگڕێنێتەوە‪ .‬وتی «بەڕاستی‬ ‫جێگەی سەرسوڕمانە‪ ،‬ئەو هەموو گەنجە‬ ‫ل��ەم ش���ارەدا هەیە‪ ،‬ب��ەاڵم حكومەت بیر‬ ‫لەوە ناكاتەوە سود لەوزەی ئەم گەنجانە‬ ‫وەرب��گ��رێ��ت‪ .‬ل��ەرێ��گ��ەی دروس��ت��ك��ردن��ی‬

‫چەندین كەرتی تایبەتەوە كە تێدا وزەی‬ ‫گەنجان بخاتەكار»‪.‬‬ ‫ئ��ەو ت��وێ��ژەرە كۆمەاڵیەتییە ئەوەشی‬ ‫خ��س��ت��ەڕوو «ب��ێ��ك��اری گ��ەن��ج��ان تووشی‬ ‫الدان دەك��ات لەكۆمەڵگا‪ .‬ئ��ەم توێژەرە‬ ‫كۆمەاڵیەتییە بەشێكی ئەو بێكارییەی‬ ‫ك��ە ل��ە ش��ارەك��ەی��ان��دا ه��ەی��ە ب��ۆ خ��ودی‬ ‫گەنجان دەگڕێنێتەوە‪ ،‬چونكە گەنجان‬ ‫خۆیشیان كەمتەرخەمن ل��ەدۆزی��ن��ەوەی‬ ‫ك��ار‪ ،‬گەنجان تەنها دەیانەوێت لەالیەن‬ ‫حكومەتەوە دابمەزرێن‪ ،‬ئەمەش لەمكاتەدا‬ ‫ئەم داواییان لەالیەن حكومەت جێبەجێ‌‬ ‫ناكرێت‪ ،‬ئەمەش بێكاری زیاتر كردووە»‪.‬‬ ‫س���ەرچ���اوەی���ەك ل��ەب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ی‬ ‫پەروەردی هەڵەبجەی شەهیدەوە بەچەتری‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪ :‬تائێستا زی��ات��ر ل��ە (‪)400‬‬ ‫دەرچ��ووی زانكۆ و پەیمانگاكان داوای‬ ‫دامەزراندنیان ك��ردوە لەبەڕێوەبەرایەتی‬ ‫پ����ەروەردەی هەڵەبجەی شەهید‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫پەروەردە لەتواناییدا نیە ئەم رێژە دەرچووە‬ ‫دابمەزرێنێت‪.‬‬ ‫ئ��ەو سەرچاوەیە وتیشی‪ :‬ئ��ەم رێژەیە‬ ‫سااڵنە بەردەوام زیاتر دەبێت‪ ،‬پەروەردەش‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی پ��ێ��وی��س��ت��ی خ����ۆی دەرچ������ووان‬ ‫دادەم��ەزرێ��ن��ێ��ت‪ ،‬وە دۆزی��ن��ەوەی ك��ار بۆ‬ ‫دەرچ��وو ك��اری وەزارەت���ی پ���ەروەردە نیە‪،‬‬ ‫بەڵكو پ����ەروەردە تەنها ئ��ەو دەرچ��ووان��ە‬ ‫دادەمەزرێنێت كە پەیوەستن بە پەروەردەوە‪.‬‬

‫«خۆپاراستن لەنەخۆشی پێست زۆر گرانە»‬

‫گەنجان و ژنان چۆن پێستیان‬ ‫دەپارێزن‬

‫دیداری‪ /‬فەرهاد ئەحمەد‬

‫پێست گرنگی و بایەخی تایبەتی هەیە‬ ‫و ی��ەك��ەم خەتی ب��ەرگ��ری مرۆڤەكانە بۆ‬ ‫توشنەبوون بە نەخۆشی‪ ،‬پسپۆڕێكی پێستیش‬ ‫پێیوایە پێست لەكوردستان بایەخی خۆی‬ ‫پێنادرێت‪ ،‬ئامۆژكاری هاواڵتیانیش دەكات‬ ‫زیاتر س��ەوزەو میوە بخۆن و خۆیان بپارێزن‬ ‫لەگۆشت خواردن‪.‬‬ ‫چەتر‪ :‬نەخۆشی پێست چییە؟‬

‫ پێست لە واڵت��ی ئێمەدا گرنكی خۆی‬‫پ��ێ��ن��ەدراوە ل��ەگ��ەڵ ئ���ەوەش���دا ی��ەك��ەم خەتی‬ ‫پاراستنی مرۆڤە لەمیكرۆب و پلەی گەرمی‬ ‫و نەخۆشییەكان‪ ،‬پێست ك��اری��گ��ەری هەیە‬ ‫لەپاراستنی م���رۆڤ و رێكخستنی پلەی‬ ‫گەرمی و بۆ جوانی دەوری گرنگ دەبینێت‪.‬‬ ‫نەخۆشییەكانی پێست زۆرن و هەندێكیان هەیە‬ ‫بۆماوەین و هەیانە بەهۆی شتەكانی دەرەوە‬ ‫توشمان دەب��ن و هەندێكیشیان هۆكارەكەی‬ ‫نازانین وەك سەدەف و بەڵەكی‪.‬‬ ‫چەتر‪ :‬باوترین نەخۆشی لەكوردستان چ‬ ‫نەخۆشییەكە؟‬

‫ باوترین نەخۆشی لەكوردستان و جیهانیشدا‬‫پ��ێ��ی دەوت���رێ���ت ه��ەس��ت��ی��اری دوای ئەمیش‬ ‫نەخۆشی سەدەف دێت و‬ ‫دواتریش جۆرەكانی‬ ‫ت���ر ب���ەدوای���ان���دا‬ ‫دێت‪.‬‬ ‫چ���������ەت���������ر‪:‬‬ ‫ت��رس��ن��اك��ت��ری��ن‬ ‫نەخۆشی پێست‬ ‫چ جۆرێكە؟‬

‫ترسناك نییە‪ ،‬ب��ەاڵم شێرپەنجەی تیایە ئەوە بەهاردا دەچینە بەر هەتاو لەبەهاردا و لەكاتی‬ ‫ل��ەه��ەم��ووی ترسناكترە‪ ،‬هەندێك نەخۆشی سەیراندا خراپترین كاتە بۆ چوونە بەر هەتاو‬ ‫ترمان هەیە بۆماوەییە كە نەخۆشەكان دوای لەم كاتەدا زۆرترین زیانی هەیە‪.‬‬ ‫چەتر‪ :‬بەكارهێنانی سابوون چەند جارێك‬ ‫لەدایكبوونیان دەمرن‪.‬‬

‫چەتر‪ :‬بەكارهێنانی دەرمانی جوانكاری چ‬ ‫زیانێك بەپێست دەگەیەنێت؟‬

‫لەڕۆژێكدا زیانی بۆ پێست دەبێت؟‬

‫ بۆ ئەو كەسانەی پێستیان چ��ەورە هیچ‬‫زیانێكی ن��اب��ێ��ت‪ ،‬ب���ەاڵم ب��ۆ ئ��ەو كەسانەی‬ ‫پێستیان وشكە زیانی دەبێت‪ ،‬چونكە زیاتر‬ ‫پێستیان وش��ك دەك���ات���ەوە‪ ،‬پێویستە بەپێی‬ ‫پێستەكان سابونەكە بگۆڕیت بۆ پێستی چەور‬ ‫سابونی وش��ك و بۆ پێستی وش��ك سابوونی‬ ‫چەور بەكاربێنی‪.‬‬

‫ ئێستا خەڵكی بەگشتی مادەی ئەساس‬‫ب��ەك��ار دەهێنن ئ��ەم م��ادەی��ە وەك ب���ۆدرە وای��ە‬ ‫ل��ە دەم���وو چ��او دەدرێ���ت ئەمە یەكێكە لەو‬ ‫دەرمانانەی زۆر بەكاردێت‪ ،‬دەرمانی تر هەیە‬ ‫دژی پیری و دژی هەتاوە و دژی چرچی‬ ‫دەم و چ��اوە‪ ،‬ب��ەاڵم ئەم دەرمانانە بەشێكیان‬ ‫چەتر‪ :‬زیادبوونی موی دەم و چاو لەژنان‬ ‫زیان بەخشن بە تایبەتی لە واڵتێكی ئێمە كە‬ ‫چەند مانگێك گەرمە و تیشكی خۆر بەهێزە‪ ،‬پەیوەندی بەنەخۆشی پێستەوە هەیە؟‬ ‫ زی��ادب��وون��ی م��وی دەم و چ��او لەژناندا‬‫دەب��ێ��ت ئ��ەو دەرم��ان��ان��ە بەكاربهێنین هەندێك‬ ‫تایبەتمەندی هەبێت بۆ ئێرە گونجاو بێت لە هۆكاری زۆری بۆ ماوەییە‪ ،‬هۆكاری تری‬ ‫واڵتان كە دەرمان دروست دەكرێت بەپێی كەش تێكچوونی هۆرمۆنە و هەندێك دەرمانیش‬ ‫و هەواكەی خۆیان دروستیان كردووە تا زیان هەیە بەكاری بهێنن مویان زیاد دەكات الی‬ ‫بەخش نەبێت‪ ،‬بەاڵم الی ئێمە ئەم شتە نەكراوە و ئێمە بەگشتی ژنان موی زۆرە‪.‬‬ ‫چەتر‪ :‬بەكارهێنانی دەزو بۆ البردنی موی‬ ‫دەرمانەكانمان هەمووی لەدەرەوە دێت بەشێكیان‬ ‫دەم و چاو زیانی هەیە؟‬ ‫لەگەڵ هەوای ئێمەدا ناگونجێت بۆیە ئەوەی‬ ‫ لەزۆربەی دنیادا بەكاری دەهێنن زیانی‬‫بەكاری دێنێت زیانی پێدەگەیەنێت‪.‬‬ ‫ئەوەیە موەكان رەقتر و بەقەوەت تری دەكات‬ ‫چەتر‪ :‬جۆری پێستی مرۆڤ دەور دەبینێت‬ ‫هەندێكجار لەوانەیە برینی بچوكیش دروست‬ ‫لەتوشبوون بە نەخۆشی؟‬ ‫ بێگومان ئێمە پێستمان بەگشتی جەورە و بكات‪.‬‬‫چ��ەت��ر‪ :‬ئ��ەو ك��ەس��ان��ەی ك��ە ب����ەڕۆژون بۆ‬ ‫گەنم رەنگە‪ ،‬پێستی چەور لەگەڵ ئەم كەش‬ ‫پاراستنی پێستیان چیبكەن؟‬ ‫و هەوایە ناگونجێت لەبەر گەرما و تۆز و‬ ‫ پێویستە خۆیان لەگەرمای زۆر بپارێزن‬‫خۆڵ‪ ،‬ئێمە شوێنەكەمان بەرزە تیشكی خۆر كرێمی بەر هەتاو بەكاربهێنن سابونی چەور‬ ‫زیاتر كاریگەری دەبێت لەسەرمان‪ ،‬پێستی بەكاربهێنن كە بەربانك دەكەنەوە زۆر گوێنەدەنە‬ ‫چەور بەگشتی باشە‪ ،‬بەاڵم بۆ ئەم جەوەی خواردنی گۆشت و زیاتر میوە و سەوزە بخۆن‪.‬‬ ‫ئێمە نابێت‪.‬‬ ‫چەتر‪ :‬بۆ خۆپاراستن لەنەخۆشی پێست‬ ‫چەتر‪ :‬تیشكی خۆر تەنها زیانی هەیە بۆ‬ ‫پێست؟‬

‫ نەخۆشی‬‫پ��ێ��س��ت‬ ‫ تیشكی خۆر یەكەم زیان بەخشە بۆ پێست‬‫ز ۆ ر هەرچەندە سودیشی هەیە‪ ،‬بەاڵم ئەم هەتاوە‬ ‫زۆر زی��ان بەخشە بەتایبەتی لەمانگەكانی‬ ‫ش��ەش و ح���ەوت و ه��ەش��ت‪ .‬تیشكی خۆر‬ ‫لەبەهاردا زیانی زۆرت��رە‪ ،‬بەاڵم ئێمە لە‬

‫پێویستە چی بكەین؟‬

‫ خۆپاراستن لەنەخۆشی پێست زۆر گرانە‬‫خەڵكمان هەیە مێشولەیەك گازی لێدەگرێت‬ ‫لەشی هەمووی دەبێت بەلیرك ئێمە كاتێك‬ ‫دەچین بۆ سەیران دەچینە بەر هەتاو دەچینە‬ ‫ناو ئ��اوەوە ئەمانە هەمووی زیانی بۆ پێست‬ ‫هەیە‪.‬‬

‫دانەمەزراندن و‬ ‫نێرگەلەكێشان‬ ‫لەزەمەنی ئێستادا و لەناو‬ ‫بارام سوبحی‬ ‫كۆمەڵگەی ك��وردەواری��دا‬ ‫دەس����ت ب���ۆ ه����ەر ب����وار و‬ ‫الیەنێكی ژیان دەبەین پڕە لەكێشە و گرفت‪،‬‬ ‫بەشێوەیەكی گشتی دەتوانین بڵێین بوارێكی‬ ‫ێ كێشە نەماوەتەوە‪ .‬رەنگە وێناكردنی‬ ‫ژیان بەب ‌‬ ‫ێ كێشە زیاتر وێناكردنێكی خەیاڵی‬ ‫ژیانێكی ب ‌‬ ‫بێت‪ ،‬ئەگینا ژیان‌و كێشە لەئێستادا وەك دوو‬ ‫رووی یەك دراویان لێهاتووە‪ ،‬بەاڵم گرفتەكەی‬ ‫كۆمەڵگای كوردی ئەوەیە‪ ،‬كێشەكان ئەوەندە‬ ‫كەڵەكەبوون‪ ،‬بوونەتە قەیران‪ .‬كاتێكیش دەست‬ ‫بۆ چارەسەركردنی قەیرانەكان دەبەین‪ ،‬لەبری‬ ‫گ��ەڕان��ەوە بۆ بنج‌و بناوانی كێشەكان‪ ،‬ئەوا‬ ‫بەشتێكی رووك��ەش دەمانەوێت چارەسەری‬ ‫بكەین‪ ،‬ئەمەش لەبری چ��ارەس��ەر‪ ،‬كێشەی‬ ‫دیكە دەخوڵقێنێت‪.‬‬ ‫بەسەرنجدانێكی خێرای ئەو رێگەچارانەی‬ ‫لەماوەی رابردودا بۆ بنەبڕكردنی قەیرانەكان‬ ‫گیراونەتەبەر‪ ،‬دەگەینە ئ��ەو دەرەن��ج��ام��ەی‬ ‫رووك���ەش جێگەی بناغەی گ��رت��ووەت��ەوە ‌و‬ ‫زۆرج��ار ریكالم ‌و كەشخەیی‌و خۆدەرخستن‌و‬ ‫خۆبردنە هاوتای كۆمەڵگاكانی دیكە‪ ،‬بووەتە‬ ‫رێگەچارە‪ ،‬كە لەبنەڕەتدا ئ��ەوە كێشەكەی‬ ‫قوڵتركردووەتەوە‪.‬‬ ‫ت��ەم��اش��اك��ەن خ��ول��ی پ��ێ��ش��ووی پ��ەرل��ەم��ان‬ ‫یاسای قەدەغەكردنی جگەرەكێشانی دەركرد‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم پ��رس��ی��ارەك��ە ئ��ەوەی��ە ئ��ای��ا ئ��ەو ب��ڕی��ارە‬ ‫ێ جێگەی خۆی‬ ‫تاچەند جێبەجێكراو تاكو ‌‬ ‫گ��رت؟ ئێستاش وەزی��ری نوێی تەندروستی‬ ‫بۆ ئ��ەوەی خۆی وەك خەمخۆری گەنجان‌و‬ ‫كۆمەڵگەی ك��وردی دەربخات‪ ،‬هەڵمەتێكی‬ ‫ب���ۆ ب���ەرەن���گ���ارب���وون���ەوەی ن��ێ��رگ��ەل��ەك��ێ��ش��ان‬ ‫دەستپێكردووە‪ .‬لەكاتێكدا ه��ەر ئ��ەم وەزی��رە‬ ‫بەئێستاشەوە ئامادەنییە ب���ەدەم داخ���وازی‌و‬ ‫داواكاری رێكخراوەكانی گەنجان‌و كۆمەڵگەی‬ ‫مەدەنییەوە بێت ب��ۆ ك��ەم��ك��ردن��ەوەی نرخی‬ ‫عیادەكان‪ .‬لەالیەك نرخی عیادەكان گیرفانی‬ ‫خەڵكی دام���او و بەشمەینەتی ئ��ەم واڵت��ە‬ ‫دەڕوتێنێتەوە و لەالیەكی دیكەوە وەزیر دەبێتە‬ ‫خەمخۆری كۆمەڵگا ‌و گەنجان بۆ ئەوەی‬ ‫لەزیانەكانی نێرگەلە بەدووربن! ئەمە تەنها‬ ‫وەك نمونەیەك باس دەكەم‪ .‬كە دەڵێم بەشێوەی‬ ‫رووك���ەش ‌و چاولێكەری بڕیاری چارەسەر‬ ‫دەدەرێ���ت‪ ،‬مەبەستم ئ��ەوەی��ە‪ :‬لەسنورەكانەوە‬ ‫جگەرە‌و نێرگەلە بە كەمالی ئیسراحەت دێتە‬ ‫ناو هەرێمی كوردستانەوە‪ ،‬حكومەت مۆڵەت‬ ‫بە كۆمپانیاكانی هاوردەكردنی ئەو مادانە‬ ‫دەدات‪ ،‬هەر حكومەتیش مۆڵەتی كاركردن بە‬ ‫دوكان ‌و كافتریاكان دەدات‪ ،‬كەچی لەمالوە‬ ‫هەڵمەتی بەرەنگاربوونەوەی بۆ رێكدەخات!‬ ‫ێ قەدەغەكردنی هاتنەناوەوەی هەر‬ ‫ج��ار ‌‬ ‫مادەیەك لەسنورەوە بۆ خۆی گرفتە‪ ،‬ئەوكاتە‬ ‫دەبێتە هۆی ئ��ەوەی ئەو مادانە زۆر بەنرخ‬ ‫بن‌و گەنجان عەوداڵی بن‪ .‬چارەسەر ئەوەیە‬ ‫خەڵكی خۆیان بگەنە ئەو بڕوایەی ئەو مادانە‬ ‫بەكارنەهێنن‪ .‬چ حكومەت‌و چ رێكخراوەكانی‬ ‫گەنجان و كۆمەڵگەی مەدەنی هەڵمەتی‬ ‫هۆشیاركردنەوە ئەنجام بدەن‌و بەكارهێنەرانی‬ ‫رازی بكەن و ب��ڕوای پێبهێنن ئ��ەو مادانە‬ ‫ێ ب��ەدوور بگرن‪،‬‬ ‫بەخراپ بزانن ‌و خۆیانی ل ‌‬ ‫واتە دەبێت بڕیار لەناخی كەسەكانەوە بدرێت‪،‬‬ ‫نەوەك بڕیار لەهەڵمەتێكی میدیایی رووكەشەوە‬ ‫سەرچاوە بگرێت‪.‬‬ ‫ێ دەس���ت���ووری وەك‬ ‫ل��ەك��ۆم��ەڵ��گ��ای��ەك��ی ب � ‌‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬بەبۆچونی من گرفتی سەرەكی‬ ‫ن��ەب��وون��ی دەس���ت���وورە‪ .‬ه��ەن��گ��اوی یەكەمی‬ ‫چ��ارەس��ەرك��ردن��ی كێشەكانیش بریتییە لە‬ ‫ن��ووس��ی��ن��ەوەو پ��ەس��ەن��دك��ردن‌و جێبەجێكردنی‬ ‫ێ دەس��ت��وور‪،‬‬ ‫دەس��ت��وور‪ .‬چونكە واڵتێك بەب ‌‬ ‫واتە واڵتێك كە مرۆڤ وەك مرۆڤ تیایدا‬ ‫تەماشا ناكرێت‌و كۆمەڵێك پ��ێ��وەرو نەریت‬ ‫شوێنی یاساكان دەگرنەوە‪ .‬ئەگەر دەستوور‬ ‫نوسرایەوەو دامودەزگاكان رێكخران‌و ئەرك‌و‬ ‫مافی هەر تاكێك لەسەرۆكەوە تا منداڵێكی‬ ‫س���اوا دی��اری��ك��را‪ ،‬ئ��ەوك��ات��ە دەت��وان��ی��ن دەس��ت‬ ‫بەچارەسەركردنێكی بنچینەیی‌و راستەقینەی‬ ‫كێشەكان بكەین‪ .‬دەب��وو حكومەتیش بیر لە‬ ‫دام��ەزران��دی گەنجانیش بكاتەوە تاكو لە‬ ‫بێكاریدا روونەكەنە كافتریاكان دەستنەدەنە‬ ‫نێرگەلە كێشان‪.‬‬


‫بەرمیلە بارووتەكەی عێراق بەرەو تەقینەوە دەچێت‬ ‫نوسینی‪ :‬تۆماس هۆڵبرۆك‬ ‫و‪ :‬بەختیار ئیبراهیم‬

‫ساڵی یه‌که‌م ژمار ‌ه ‪24‬‬ ‫دووشه‌ممه‌ ‪2010\9\20‬‬

‫‪10‬‬

‫کورد له‌میدیا جیهانیه‌کاندا‬

‫كوردستانی عێراق پێویستی بەهێزی‬ ‫ئەمریكییە‬

‫(ری��������چ��������ارد ه������ۆل������ب������رۆك) ك��ە‬ ‫دیبلۆماتی خانەنشینكراو و باڵیۆزی‬ ‫وی�لای��ەت��ەی��ەك��گ��رت��ووەك��ان��ی ئ��ەم��ری��ك��ا‬ ‫ل��ە ن��ەت��ەوەی��ەك��گ��رت��ووەك��ان ل��ەس��ەردەم��ی‬ ‫حكومڕانی بیل كلینتۆندا‪ ،‬ل��ەب��ارەی‬ ‫دواگۆڕانكارییەكانی ئەگەری هێرشی‬ ‫ت��ورك��ی��ا ب��ۆس��ەر ك��وردس��ت��ان��ی ع��ێ��راق‪،‬‬ ‫وتارێكی لەرۆژنامەی (واشنتۆن پۆست)‬ ‫دا باڵوكردەوە‪.‬‬ ‫لەم وتارەدا‪ ،‬هۆلبرۆك ئاماژەی بۆ ئەوە‬ ‫ك��ردووە‪ :‬پێویستە ویالیەتەیەكگرتووەكان‌و‬ ‫هاوپەیمانەكانی بۆ ڕێگەگرتن لە هێرشی‬ ‫توركیا بۆسەر خاكی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫هێزێكی ئاشتیپارێزی ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی لە‬ ‫كورستانی ف��ی��دراڵ��دا جێگیر ب��ك��ات تا‬ ‫لەنێوان هەردووكیاندا ڕۆڵ��ی ئاشتەوایی‬ ‫بگێڕێت‪ ،‬چونكە ئەم هێرشە هێندەیتر كێشە‬ ‫سیاسییەكانی ناوچەكە ئاڵۆزتر دەكات‪.‬‬ ‫ه����ەروەه����ا ل����ەدرێ����ژەی وت���ارەك���ەی���دا‬ ‫نوسیویەتی‪ :‬ئەگەرچی توركیا لەژێرناوی‬ ‫پرۆسەی لەناوبردنی پارتی كرێكارانی‬ ‫كوردستان (‪ )PKK‬خ��ۆی ئامادەباش‬ ‫ێ زیان‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬بەاڵم لەهەقیقەتدا دەی��ەو ‌‬ ‫بە ئەزموونی فیدراڵی كوردەكانی باكوری‬ ‫ع��ێ��راق ب��گ��ەی��ەن��ێ��ت‪ .‬ئ��ەم��ەش هەرگیز‬ ‫ل��ەب��ەرژەوەن��دی ویالیەتەیەكگرتووەكانی‬ ‫ئەمریكادا نییە كە لەئاست ئەم مەسەلەیەدا‬ ‫بێدەنگ بێت‪.‬‬

‫ئەنقەرە داوای چەكدانانی ‪ PKK‬دەكات‬ ‫ئاژانسی (‪ )AFP‬ڕاپۆرتەهەواڵێكی‬ ‫لەسەر دواتێڕوانینی ئەنقەرە بۆ چەكدانانی‬ ‫پارتی كرێكارانی كوردستان (‪)PKK‬‬ ‫ب�ڵ�اوك���ردەوە‪ ،‬تەنها چ��ەك ب��ەدواچ��ارەی‬ ‫بنەبڕكردنی كێشەی كورد دەزانێت‪.‬‬ ‫ل���ەم ڕاپ����ۆرت����ەدا ه���ات���ووە «ئ��ەن��ق��ەرە‬ ‫دوای چەندین كۆبوونەوە لەگەڵ چەند‬ ‫چاودێرێكی سیاسی و جەنەڕاڵەكانی‬ ‫سوپا‪ ،‬گەیشتوونەتە ئ��ەو دەرەنجامەی‬ ‫كە هیچ ڕێگاچارەیەكی ئاشتیانە بۆ‬ ‫چارەسەری کێشەی كورد نەگیردرێتەبەر‪،‬‬ ‫بەڵكو سەرەتا ه��ەوڵ بدرێت لەڕێگەی‬ ‫م���وج���ام���ەل���ەوە ه���ەوڵ���ی چ��ەك��دان��ان��ی‬ ‫گەریالكانی پارتی كرێكارانی كوردستان‬ ‫(‪ )PKK‬بدەن»‪.‬‬ ‫ل��ەم راپ���ۆرت���ەدا ه��ات��ووە «ئۆجەالنی‬ ‫س����ەرۆك����ی زی���ن���دان���ی���ك���راوی پ��ارت��ی‬ ‫ك��رێ��ك��اران��ی ك��وردس��ت��ان (‪)PKK‬ی����ش‪،‬‬ ‫لەڕێگەی پارێزەرەكەیەوە داوای بەئاشتی‬ ‫چ���ارەس���ەرك���ردن���ی ك��ێ��ش��ەی (‪)PKK‬‬ ‫دەك��ات‪ ،‬داوا دەك��ات كە ئەگەر ئەنقەرە‬ ‫بەشێوەیەكی جددی‌و دڵسۆزانە بەدەنگ‬ ‫داواكارییەكانی گەلی ك���وردەوە هات‪،‬‬ ‫ئ����ەوا پێویستە چ���ەك ل��ەب��ەرام��ب��ەری��دا‬ ‫بەكارنەهێنرێت»‪.‬‬ ‫هەروەها ئەم ڕاپۆرتە دەڵێت «ئۆجەالن‬ ‫وتویەتی ئەگەر ئەم مەسەلەیە چارەسەر‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئ��ەوا چیتر خوێن ناڕێژرێت‪،‬‬ ‫ئەمەش بەندە بە هەڵوێستی توركیاوە‬ ‫لەبەرامبەر چارەسەركردنی كێشەی گەلی‬ ‫كورد‪ .‬ئەگەر توركیا هەنگاوی باش لەم‬ ‫رێگەیدا بنێت‪ ،‬ئ��ەوا چەكدارەكانمان لە‬ ‫توركیا و عێراق لە قۆناغەكانی دواتر چەك‬ ‫دادەنێن‪ ،‬پێشمەرجی ئەم مەسەلەیەش بەندە‬ ‫بە دیموكراتیزەبوونی دەوڵەتی توركیاوە‪.‬‬ ‫ێ لەڕێگەی ئەمریكا‪ ،‬ئێران‬ ‫توركیا ناتوان ‌‬ ‫‌و سوریاوە (‪ )PKK‬لەناوبەرێت»‬ ‫شایانی باسە لەدوای هەڵگیرساندنی‬ ‫شۆڕشی ك��وردەك��ان لە ئابی (‪)1984‬‬ ‫ل��ەت��ورك��ی��ا‪ ،‬تائێستا ن��زی��ك��ەی (‪)38‬‬ ‫هەزاركەس كوژراون‪.‬‬

‫دەوڵەتی عێراق جەخت لەسەر پرۆژەیەك‬ ‫دەكاتەوە بۆ ناردنەوەی هەزاران كەس لەو‬ ‫ع��ەرەب��ان��ەی لە چ��وارچ��ێ��وەی بەرنامەی‬ ‫تەعریبی س��ەدام حسێندا هێنرابوون بۆ‬ ‫دەرك��ردن��ی كوردەكانی ش��اری كەركوك‪،‬‬ ‫بڕیاریشە ئەم عەرەبانە لەناوچەی بەنەوت‬ ‫دەوڵەمەندی كەركوكەوە بۆ شوێنێكیتر‬ ‫بگوێزرێنەوە‪.‬‬ ‫ئ��ەگ��ەرچ��ی ل��ەب��ارەی ئ��ەم پ��رۆژان��ەوە‬ ‫ئەگەرێكی زۆر بۆ جێبەجێكردن یاخود‬ ‫پەراوێزخستنی ه��ەی��ە‪ ،‬ب��ەاڵم یەكەمین‬ ‫دژای��ەت��ی ن��ەك ل��ەالی��ەن پ���ارت‌و گ��روپ��ە‬ ‫ناوخۆییەكانی عێراقەوە بەڵكو لەالیەن‬ ‫بەرپرسانی بااڵی ئەنقەرەوە خرایەڕوو‪.‬‬ ‫توركەكان لەو بڕوایەدان جێبەجێكردنی‬ ‫ئ��ەم پ��رۆژەی��ە پێكهاتەی دانیشتوانی‬ ‫كەركوك بەقازانجی كوردەكان دەگۆڕێت‬ ‫كە ئەم مەسەلەیەش دەتوانێ‌ ببێتەهۆی‬ ‫فۆرمەڵەبوونی قۆناغێكی نوێ‌ی قەیران‬ ‫لەسەر ناوچە كوردنشینەكانی كوردستانی‬ ‫عێراق لەنێوان بەغدادو ئەنقەرەدا‪.‬‬ ‫دان���ان���ی پ�����رۆژەی ش��وێ��ن��گ��ۆڕك �ێ‌ی‬ ‫عەرەبەكانی نیشتەجێ‌ی كەركوك لەالیەن‬ ‫ئه‌مریکا پشت له‌ هه‌قیقه‌تی که‌رکوک ده‌کات‬ ‫وەزیری دادی عێراقەوە ڕاگەیەندرا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دوای بڕیارەکە دەستی لەكاركێشایەوە‪ ،‬نەوتی جیهانی لەخۆگرتووە‪ ،‬پێویستە ع���ێ���راق ك���ە پ���ارێ���زگ���اك���ان���ی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫ت���ائ���ێ���س���ت���اش ه���ەوڵ���ێ���ك���ی ئ����ەوت����ۆ ب��ۆ بەجۆرێك بەڕێوەببردرێت كە پێكهاتەی ك��وردس��ت��ان ل��ەخ��ۆدەگ��رێ��ت‪ .‬ل��ەس��ەردەم��ی‬ ‫یەكالكردنەوەی چارەنووسی كورد لەئارادا ن��ەت��ەوەی��ی‌و ك��ل��ت��وری��ی��ە م��ێ��ژووی��ی��ەك��ەی شكستی فەرمانڕەوایی س��ەدام��ەوە واتا‬ ‫نییە‪.‬‬ ‫ل��ە نزیكەی ح��ەوت س��اڵ لەمەوپێشەوە‬ ‫بپارێزرێت‪.‬‬ ‫سەركردەكانی گروپە ئۆپۆزسیۆنەكانی‬ ‫ج���ەالل ت��اڵ��ەب��ان��ی س����ەرۆك ك��ۆم��اری دەی����ان ه����ەزار ك����ورد ك��ە س��ەردەم��ان��ێ��ك‬ ‫عێراق نیگەرانن لە ئەگەری بەرزبوونەوەی ك���وردی ع��ێ��راق پێشنیازی ب��ۆ رەج��ەب ن��ی��ش��ت��ەج�ێ‌ی ك���ەرك���وك ب����وون‪ ،‬ب��ۆ ئ��ەم‬ ‫توندوتیژییە نەتەوەیی‌و مەزهەبییەكان لە ت��ەی��ب ئ��ەردۆغ��ان��ی س����ەرۆك وەزی��ران��ی ش���ارەی خ��ۆی��ان گ��ەڕاون��ەت��ەوە‪ .‬پێدەچێ‌‬ ‫عێراقدا‪ ،‬چونكە توندبوونی ناكۆكییەكانی توركیا ك��ردب��وو ك��ە لەپێناو نەهێشتنی ئێستا ك��وردەك��ان زۆری��ن��ەی دانیشتوانی‬ ‫نێوان ئەهلی سوننە و شیعە‌و كورد لەم ن��ی��گ��ەران��ی��ی��ەك��ان��ی ئ��ەن��ق��ەرە‪ ،‬لیژنەیەك كەركوك بن‪ ،‬پێدەچێ لە ڕاپرسی ئایندەدا‬ ‫واڵت����ەدا ل��ە ئ��ەن��ج��ام��ی جێبەجێكردنی لەالیەن توركیاوە بۆ كەركوك بنێردرێت بۆ یەكالكردنەوەی چارەنووسی كەركوك‪،‬‬ ‫ئ��ەم پ��رۆژەی��ەوە ب��ەرەو تەقینەوە دەچێت‪ .‬تا لەنزیكەوە شایەتحاڵی ئاڵوگۆڕەكانی كوردەكان بەئاسانی دەنگ بەدەستبهێنن‪.‬‬ ‫بەپێ‌ی تێڕوانینی هەندێ چاودێر‪،‬‬ ‫ت��ورك��ی��اش ل���ەالی���ەن خ���ۆی���ەوە ڕەخ��ن��ەی ئەم ناوچەیە بێت‪ .‬ئ��ەردۆغ��ان پێشوازی‬ ‫ل��ە پ��رۆس��ەی ب��ەرف��راوان��ب��وون��ی كۆچی ل��ەم پێشنیازە ك��ردو ڕایگەیاند لەالیەن لیژنەی دەوڵەتی عێراق لەكۆبوونەوەكانی‬ ‫ڕاب��ردوودا ڕەزامەندی لەسەر ڕاسپاردەی‬ ‫ك��وردەك��ان لە ناوچەكانی کوردستانەوە ئەنقەرەوە شرۆڤە دەكرێت‪.‬‬ ‫بەرەو كەركوك گرتبوو‪ ،‬ئەم هەنگاوەی بە‬ ‫شاری دێرینی كەركوك كەمینەیەكی ی��ەك��ێ��ك ل���ەو گ��روپ��ان��ە دەرب���ڕی���ب���وو كە‬ ‫گۆڕینی پێكهاتەی دانیشتوانی ئەم شارە گ����ەورەی ت��ورك��م��ان��ی ل��ەخ��ۆگ��رت��ووە كە پێشنیازی ئەوەی كردبوو ئەو عەرەبانەی‬ ‫بەقازانجی كوردەكان بەرلە بەڕێوەچوونی ل����ەڕووی ن��ەت��ەوەی��ی��ەوە پ��ەی��وەن��دی��ی��ەك��ی ل���ە ت���ەم���م���وزی (‪)1968‬ەوە ل��ەالی��ەن‬ ‫ڕاپرسی كۆتایی س��ەب��ارەت بە ئایندەی نزیكیان لەگەڵ توركیادا هەیە‪ ،‬كەركوك ڕژێمی سەدام حسێنەوە لەناوچەكانیتری‬ ‫ئەم شارە هەژمار كردبوو‪ ،‬ئەنقەرە دەڵێت كەوتووەتە خوار هێڵی سنوریی ناوچەی عێراقەوە بەرەو كەركوك نێردراون‪ ،‬دوای‬ ‫كەركوك كە بەڕێژەی (‪)%6‬ی ئەنباری س��ەرب��ەخ��ۆی كوردنشینی كوردستانی ق��ەرەب��ووك��ردن��ەوەی��ان بگەڕێنەوە بۆ زێدە‬

‫ڕەسەنەكەی خۆیان‪ .‬چاودێران سەبارەت‬ ‫بە بارودۆخی كەركوك جەخت لەسەر ئەوە‬ ‫دەكەنەوە ئەم شوێنگۆڕكێیە ئازادانەیەو‬ ‫ئ��ەوان��ەی ك��ە ح��ەز ب��ە چ���وون���ەدەرەوە لە‬ ‫ك���ەرك���وك ب��ك��ەن (‪ )15‬ه����ەزار دۆالر‌و‬ ‫زەوییەكی قەرەبوو وەردەگرن‪.‬‬ ‫ك��اری��گ��ەری��ی ت��ەع��ری��ب‪ ،‬وات����ا دەی���ان‬ ‫ه����ەزار ك����ورد‌و ن���اع���ەرەب ك��ە ل��ە چ��وار‬ ‫دەی��ەی راب��ردوودا بەهۆی جێبەجێكردنی‬ ‫بەرنامەی بەعەرەبكردنی كەركوك لەالیەن‬ ‫ڕژێ��م��ی ب��ەع��س��ی ع��ێ��راق��ەوە ل���ەم ش��ارە‬ ‫دەرپەڕێندراون‪ .‬لەبری ئەوان‪ ،‬عەرەبەكانی‬ ‫الیەنگری دەوڵەت لە كەركوك نیشتەجێ‌‬ ‫ك��راون‪ ،‬بەاڵم دوای هێرشی هاوپەیمانان‬ ‫بەسەركردایەتی ویالیەتە یەكگرتووەكان‬ ‫ب���ۆس���ەر ع���ێ���راق ل���ە م��ان��گ��ی ئ����ازاری‬ ‫س��اڵ��ی (‪)2003‬دا‪ ،‬پ��رۆس��ەی كۆچی‬ ‫كوردەكان بەرەو كەركوك پێچەوانە بۆوە‪.‬‬ ‫زۆری��ن��ەی ئ��ەو ك��وردان��ەی ب��ۆ ك��ەرك��وك‬ ‫گ��ەڕان��ەوە شوێنێكیان بۆ نیشتەجێبوون‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئینتەرنێت‬ ‫جگەلە پ��ارك��ەك��ان‌و بینا دەوڵەتییەكان‬ ‫دەس��ت نەكەوت‪ .‬هەندێك هەوڵیان دا بە‬ ‫دەرپەڕاندنی عەرەبەكان لەو خانووانەی‬ ‫ك��ە س��ەردەم��ان��ێ��ك موڵكی خ��ۆی��ان ب��ووە‪،‬‬ ‫م��اڵ و موڵكەكانی خ��ۆی��ان س���ەرەڕای‬ ‫دژایەتییە توندەكانی سەركردە سوننەكان‌و‬ ‫سیاسەتمەدارانی شیعە وەربگرنەوە‪.‬‬ ‫ئەم نیگەرانیە لەئارادایە كە ڕاپرسی‬ ‫ئایندە بە سپاردنەوەی كۆنتڕۆڵی كەركوك‬ ‫بەكوردەكان‪ ،‬بەرەیەكی نوێ‌ی توندوتیژی‬ ‫لە عێراقدا بێتەئارا كە دوای داگیركردنی‬ ‫ئەم واڵتە هاتووەتەئاراوە‪.‬‬ ‫ل���ەم���اوەی ح���ەوت س��اڵ��ی ڕاب�����ردوودا‬ ‫(‪ )650,000‬ه��ەزار ك��ورد كۆچیان بۆ‬ ‫كەركوك كردووە كە لەئەنجامدا پێكهاتەی‬ ‫دانیشتوانی شارەكە بە قازانجی كوردەكان‬ ‫گۆڕاوەو ڕاپرسی ئایندە دەچێتە ژێرباری‬ ‫ئەم گۆڕانكارییانەوە‪.‬‬ ‫سەرچاوە‪ :‬رۆژنامەی (لۆس ئەنجلس تایمز)‬

‫پەیامی قامیشلی بۆ دیمەشق‪ ..‬رەتكردنەوەی ستەم لەكورد‬ ‫نوسینی‪ :‬ئادگار ئەیۆت‬ ‫و‪ :‬سامان عوسمان‬

‫شكست‌و پ��ەراوێ��زك��ەوت��ن��ی سیاسییانەی‬ ‫ك��ەم��ی��ن��ەك��ان‌و ح��زب��ە ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ەك��ان لە‬ ‫سوریاو بایكۆتكردنی نوێنەرانی پەرلەمان‌و‬ ‫ڕەخنەكانی ویالیەتەیەكگرتووەكانی ئەمریكا‬ ‫ل��ەه��ەم��ب��ەر ڕاپ���رس���ی ن��ادی��م��وك��راس��ی��ان��ەی‬ ‫حكومەتی س��وری��ا‪ ،‬ل��ەڕی��زی مەسەلەكانی‬ ‫ئێستای واڵتی سوریادان‪.‬‬ ‫ك��وردەك��ان لەڕیزی ئ��ەو كەمینانەدان كە‬ ‫سوریا لە بوونی مافی هەڵبژاردن بێبەشی‬ ‫كردوون‌و لە مافی هەڵبژاردنەكان پەراوێزی‬ ‫خستوون‪ .‬حكومەتی حزبی بەعس لەمپەری‬ ‫لەبەردەم مافی دیموكراسیانەی ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫گ��روپ��ە ن��ەی��ارەك��ان��دا دروس����ت ك�����ردووە كە‬ ‫دیارترینیان ك��وردەك��ان��ن ك��ە زۆری��ن��ەی��ان لە‬ ‫ڕوان��گ��ەی سیاسییەوە دووچ����اری شكست‬ ‫بوونەتەوەو پەراوێز خراون‪ ،‬وەك هاواڵتی پلە‬ ‫دوو ڕەفتاریان لەگەڵدا دەكرێت‌و لە مافە‬ ‫س��ی��اس�ی‌و میللییەكانیان ب��ێ��ب��ەش ك���راون‪.‬‬ ‫دەرەن��ج��ام��ی ه��ەڵ��ب��ژاردن لە سوریا هەرگیز‬ ‫جێگەی س��ەرس��وڕم��ان نین‪ ،‬چونكە ڕۆڵی‬ ‫بەرجەستەی حزبی بەعس لە دەستوری ئەم‬ ‫واڵتەدا نوسراوەو لەو لیستەی كە ئەوان بۆ‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەران ئامادەیان كردبوو‪ ،‬تەنها‬ ‫ئەو كاندیدانە پەسەند كرابوون‌و سەربەخۆیی‬ ‫تەواویان پێبەخشرابوو كە الیەنگری توندی‬ ‫رژێ��م �ن‌و ب��ەت��ون��دی پشتیوانی ل��ە پ���رۆژەو‬ ‫بەرنامەكانی ئەم دەوڵەتە بكەن‌و ملكەچی‬ ‫ب��ن‪ ،‬ئ��ەم��ەش ل��ەب��ەر ه��ەن��گ��اوی ت��ەواوەت �ی‌و‬ ‫ئ��اش��ك��رای حزبیانەیە ك��ە ل��ە دی��دی بەشار‬ ‫ئەسەدەوە رەهەندێكی یاسایی‌و مەشروعی‬ ‫ه���ەی���ە‪ ،‬ب���ەج���ۆرێ���ك ك���ە ب���ەش���ار ئ���ەس���ەدی‬ ‫س��ەرۆك��ی ئێستای دەوڵ����ەت‪ ،‬ڕەهەندێكی‬ ‫یاسایی‌و مەشروعی داوەت��ە ئەو كەسانەی‬

‫کوردانی سوریا به‌ئاشتی داوای ماف ده‌که‌ن‬

‫كە لە هەڵبژاردنەكاندا وەف��اداری دەوڵەتن‪.‬‬ ‫ئەو گروپانەی نەیاری پەرلەمانی سوریاش‬ ‫بن (بۆنمونە كوردەكان) لە مافی یاسایی‌و‬ ‫شەرعی خۆیان بێبەش كراون‪.‬‬ ‫ماوەیەك لەمەوپێش ویالیەتەیەكگرتووەكانی‬ ‫ئەمریكا‪ ،‬بەشار ئەسەدی خستەژێر ڕەخنەوە‬

‫بەهۆی كۆت‌وبەندكردنی توندانەی خەڵك لە‬ ‫گروپە نەیارەكانی ڕژێمەوە بگرە تادەگاتە‬ ‫كەمینە نەتەوەیی‌و مەزهەبی‌و چین‌وتوێژە‬ ‫ج���ۆراوج���ۆرەك���ان ل��ە س���وری���ادا (ل���ە مافی‬ ‫ڕاشكاوانەو ڕوونی بڕیاردانەوە لە سیستەمی‬ ‫سیاسی‌و هەروەها لە بەشداری سیاسیدا)‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئینتەرنێت‬

‫هیچ چ��اوەڕوان��ی��ی��ەك ل��ە ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫ناوخۆی واڵتەكە ناكرێت‪ ،‬ئەوان هێندە رۆڵیان‬ ‫ل��ەگ��ەم��ەك��ەدا نییە‪ .‬ل��ەم ن��ێ��وان��ەدا (‪)13‬‬ ‫ح��زب��ی س��ەرب��ەو ك���وردە س�ێ‌ ملیۆنەی ئەم‬ ‫واڵتەی تێدایە كە هەرچۆنێك بێت لەڕووی‬ ‫س��ی��اس��ی��ی��ەوە چ��االك��ی دەك����ەن‪ .‬ك��وردەك��ان‬

‫ل��ە واڵت��ێ��ك��دا دەژی����ن ك��ە وەك ب��ەش��ێ��ك لە‬ ‫میللەتێكی (‪ )19‬ملیۆن عەرەب هەژمار‬ ‫كراون‌و لەمافە شەرعی‌و یاساییەكانی خۆیان‬ ‫بێبەش ك��راون‪ ،‬زمانەكەیان قەدەغە ك��راوەو‬ ‫لە ڕووی كاركردنەوە لەنزمترین ئاستدان‪.‬‬ ‫ب��ەڕێ��ژەی (‪)80%‬ی ئ��ەو ك��وردان��ە ل��ەو‬ ‫ناوچانەدا دەژین كە ئابوری نیشتیمانەكەیان‬ ‫ل��ەڕێ��گ��ەی چ��االك��ی��ی��ە ك��ش��ت��وك��اڵ��ی��ی��ەك��ان‌و‬ ‫ئ������اژەڵ ب���ەخ���ێ���وك���ردن���ەوە داب���ی���ن دەب���ێ���ت‌و‬ ‫بەڕێژەی (‪)20%‬ی ك��وردەك��ان بە كاری‬ ‫وردەفرۆشی‌و كارە دەستییەكانەوە سەرقاڵی‬ ‫كاركردنن‪ .‬نزیكەی (‪ )350,000‬كەسیان‬ ‫لە مافی هاواڵتێتی بێبەش كراون‪ .‬بەپێ‌ی‬ ‫ڕاپۆرتەكانی (‪ )Gfbv‬كوردەكان ژمارەیان‬ ‫پتر ل��ە دوو ملیۆنە‌و نزیكەی (‪)12%‬‬ ‫ی ك��ۆی دانیشتوانی س��وری��ا پێكدەهێنن‪.‬‬ ‫ئ��ەوان لە ناوچەكانی ب��اك��وری ئ��ەم واڵت��ەو‬ ‫لە دەوروبەری جەزیرەو كوبان (عین العرب)‬ ‫كە لە باكوری خۆرهەاڵتی ئەلپۆو هەروەها‬ ‫لە بەشی باكوری خۆرهەاڵتی پارێزگای‬ ‫جیزەدان ‌و كورداغ (عەفرین) نیشتەجێن‪.‬‬ ‫لەگەڵ سەربەخۆیی سوریاو ڕژێمە یەك‬ ‫ل���ەدوای ی��ەك��ەك��ان��ی��ی��ەوە‪ ،‬نكۆڵی لەبوونی‬ ‫كوردەكان‌و زێدەكەیان ك��راوەو ناسنامەكەیان‬ ‫ك��ەوت��ۆت��ە ب����ەردەم م��ەت��رس��ی��ی��ەوە‌و پ���رۆژەی‬ ‫ت��ەع��ری��ب‌و ت���وان���دن���ەوەی ن��ەت��ەوەی��ی��ان��ەی��ان‬ ‫ل���ەه���ەم���ب���ەردا پ��راك��ت��ی��زە ك�����راوە‪ .‬ب��ەه��ۆی‬ ‫ل��ەب��ەرچ��اون��ەگ��رت��ن��ی م��اف��ە زم���ان���ەوان���ی‌و‬ ‫كلتوریی‌و كۆمەاڵیەتی ك��وردەك��ان لەالیەن‬ ‫ڕژێ��م��ی س���وری���اوە‌و پ���رۆس���ەی زی��ادب��وون��ی‬ ‫داخ��وازی��ی��ە ن��ەت��ەوەی��ی��ەك��ان��ی ك��وردەك��ان لەم‬ ‫واڵت����ەدا‪ ،‬ل��ە ك��ۆب��وون��ەوەو كۆنفرانسەكاندا‬ ‫س��ی��اس��ەت��ی ی��ەك��ێ��ت��ی ئ���ەوروپ���ا‌و سیاسەتی‬ ‫دەرەوەی ئەڵمانیا توێژینەوەو ئەنالیزەی ئەم‬ ‫پرۆسەیەی سوریایان كردووە‪.‬‬ ‫سەرچاوە‪ :‬رۆژنامەی دەیلی نیوز‬


‫بەڕێـوەبەری نـاحیـەی مەندەلی ‪ )1.174.000.000( :‬دیـنـار بۆ رێـگای‬ ‫مەندەلی ‪ -‬خانەقین تەرخان كرا‪ ،‬بەاڵم بڕی زۆری ئەو پارەیە دزرا‬

‫ب���ەڕێ���وەب���ەری ن��اح��ی��ەی م��ەن��دەل��ی‬ ‫بەچەتری راگەیاند «بڕی یەك ملیار‬ ‫و سەد و حەفتاو چوار ملیون دینار بۆ‬ ‫شەقامی رێ��گ��ای م��ەن��دەل��ی‪ -‬خانەقین‬ ‫تەرخان كرا‪ ،‬بەاڵم بڕی زۆری ئەو پارەیە‬ ‫دزراو رێگاكە هێشتا پڕە لەچاڵی ترسناك‬ ‫كە مەترسی بۆ سەر گیانی مرۆڤ و‬ ‫ئۆتۆمبێل هەیە‪ ،‬هەرچەندە بەشێوەیەكی‬ ‫سادە پڕكراوەتەوە»‪.‬‬

‫ئا‪ /‬سەالم عەبدواڵ‬

‫«من بۆ واڵتەكەم گەڕامەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بووم بەكرێچی‪ ،‬ئاو رۆژێك هەیەو دوو‬ ‫رۆژ نییەو بێكارییەكی زۆری���ش لێرە‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬و ت��ەن��ان��ەت شەقامەكانیشمان‬ ‫ن����ۆژەن ن��ەك��راون��ەت��ەوە»‪ ،‬ئ��ەم��ە وت��ەی‬ ‫خەلیل محەمەد‪ ،‬تەمەن (‪ )29‬ساڵە كە‬ ‫بۆ پەیداكردنی بژێوی كۆمەڵێك شوتی‬ ‫لەنزیک شەقامی فولكەی (شەهید‬ ‫جوامێر) دانا بوو‪ ،‬ئەو گەنجە ماوەی چەند‬ ‫ساڵێكە گ��ەڕاوەت��ەوە مەندەلی‪ ،‬پێیوایە‬ ‫هیچ ئاوڕێك لەناوچەكەیان نەدراوەتەوە‪،‬‬ ‫وت��ی «هیچ خزمەتگوزارییەكمان بۆ‬ ‫نەكراوەو ناوچەكەمان پشتگوێ‌ خراوە‪،‬‬ ‫داواك��ارم لەالیەنە بەرپرسەكان ئەوانەی‬ ‫خ��ۆی��ان ب��ە ب��ەرپ��رس دەزان���ن ئاوڕێكمان‬ ‫لێبدەنەوە»‪.‬‬ ‫شاری بێ كتێبخانە‪ ،‬خوێندنگا و‬ ‫دەزگاکانی راگەیاندن‬

‫ل���ەزۆرب���ەی ش����ارو ش��ارۆچ��ك��ەك��ان��ی‬ ‫كوردستان رادیۆ و تەلەفزیۆنی ناوخۆیی‬ ‫ه��ەی��ەو رۆژن��ام��ەو گ��ۆڤ��ار دەردەك��رێ��ت‪،‬‬ ‫مەندەلی لەو بەرهەمانە بێبەشە‪ ،‬كەچی‬ ‫م���وزای���ەدەی پ���ان وپ����ۆڕی بێبنەمای‬ ‫ح��زب��ی و حكومی ل��ەب��ارەی دڵ��س��ۆزی‬ ‫و خ��ەم��خ��ۆری ب��ۆ خەڵكی مەندلی و‬ ‫ئەوانیتر دەكەن‪.‬‬ ‫ب���ەڕێ���وەب���ەری ن��اح��ی��ەی م��ەن��دەل��ی‬ ‫عەبدلحوسێت عەباس‪ ،‬دەڵێت «حكومەتی‬ ‫دیالە هیچی بۆ ناوچەکەمان نەكردووە‪،‬‬ ‫تەنانەت وەك ساڵی (‪ )2009‬بودجەیان‬ ‫بۆ مەندەلی تەرخان نەكردووە‪ ،‬بەهەوڵی‬ ‫خ��ۆم��ان و ب��ەه��اوک��اری ل��ەگ��ەڵ چەند‬ ‫دڵ��س��ۆزێ��ك ل��ەئ��ەن��ج��وم��ەن��ی پ��ارێ��زگ��ای‬

‫شارێك بەبێ رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی‬ ‫مەدەنی‬

‫هاواڵتیانی مه‌نده‌لی داوای خزمه‌تگوزاری له‌ حکومه‌ت ده‌که‌ن‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ی ه���ەرێ���م���ی ك���وردس���ت���ان گ���ەڕەگ پێكهاتبوو‪ ،‬ب���ازاڕی گ��ەورە‬ ‫دیالە لەبەرنامەماندایە دوو پ��ڕۆژە بۆ‬ ‫دروس��ت��ك��ردن��ی رێ��گ��ا ب��ەب��ڕی (‪ )850‬لەبڕگەی یەكی ماددەی (‪ )14‬و بڕگەی لەحەفتاكاندا بریتی ب��وو ل��ە (‪)400‬‬ ‫(‪)2_1‬ی م���اددەی (‪ )27‬ل��ەپ��ڕۆژەی دوك��ان كە سەرجەمیان لەالیەن رژێمی‬ ‫ملیۆن دینار جێبەجێ بكرێت»‪.‬‬ ‫ل��ەس��ەن��ت��ەری ش�����اردا و ل��ەت��ەن��ی��ش��ت دەستوری هەرێمی كوردستان‪ -‬عێراقی ب��ەع��س��ەوە روخ��ێ��ن��ران‪ ،‬ن��زی��ك��ەی (‪)60‬‬ ‫بینایەكی داڕوخاودا كە پێشتر كتێبخانەی پێشێلكردوە‪ ،‬چونكە خوێندنگای كوردی گوندیش روخێنراو خەڵكەكەی ئاوارەكرا‪،‬‬ ‫ش��ارەك��ە ب���ووە‪ ،‬ئێستا دی���وار و پەنجەر لەمەندەلی نییە و هەڵمەتی نەهێشتنی وت��ی��ش��ی «پ��ێ��ش م��اوەی��ەك��ی��ش گ��ون��دی‬ ‫و دەرگ��اك��ان��ی شكاوە و لەبری كتێب‪ ،‬نەخوێندەواری لەئەستۆ نەگرتوە‪.‬‬ ‫(حاجی حەمید) ئاوەدان كرایەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ن����اوب����راو دەرب��������ارەی خ��وێ��ن��دن��گ��ا و تیرۆریستەكان هەموو پیاوانی گوندەكە‬ ‫ك��راوە بەشوێنی زبڵ و خاشاك لەدوای‬ ‫یاریگا‬ ‫و‬ ‫كوردی‬ ‫كۆلێژی‬ ‫و‬ ‫پەیمانگە‬ ‫كە (‪ )15‬كەس دەبوون تیرۆریان كردن‪،‬‬ ‫روخ��ان��ی رژێ��م��ی بەعسیشەوە‪ ،‬هێشتا‬ ‫سنور و زەوی مینڕێژكراو‬ ‫هیچ الیەنێك ك��اری ب��ۆ نۆژەنكردنی ل��ەن��اوچ��ەك��ەی��ان��دا ئ��ام��اژەی ب����ەوەدا كە هەروەها دانیشتوانی ناوچەكانی دیكە‬ ‫دەوروب���ەری مەندەلی و بە تایبەتی‬ ‫ئەم كتێبخانەیە نەكردووە‪ ،‬ئەو بەڕێوەبەرە تەنها یەك خوێندنگا بەزمانی كوردی بەتاك و تەرا لێیان دەگەڕێنەوە و خانوو‬ ‫ناوچەی (ندە) كە بەدۆست و الیەنگری‬ ‫س���ەب���ارەت ب��ەپ��رس��ی م��ی��دی��ا بەگشتی لەشارەكەدا نییە‪ ،‬چ جا پەیمانگەو كۆلێژ دروستدەكەن»‪.‬‬ ‫باسم عەلی ت��ەم��ەن (‪ )40‬س��اڵ كە رژێ��م��ی ب��ەع��س ن���اس���راون‪ ،‬گ��ۆرەپ��ان��ی‬ ‫لەمەندەلیدا‪ ،‬وتی «ب��ەداخ��ەوە تەنانەت و یاریگا‪.‬‬ ‫قەاڵی جەمیل بەگ‪ ،‬بازاڕی گەورە‪ ،‬ش��وف��ێ��رە دەڵ��ێ��ت «ن��ازان��م ن��اوچ��ەك��ەم��ان تیرۆریستانە سود لەجبەخانەی خۆڕایی‬ ‫تاقە شوێنێكیشمان نییە بۆ رۆژنامە و‬ ‫گۆڤار فرۆشتن‪ ،‬و رادیۆ و تەلەفزیۆنی گەڕەكی (هنی منی)و قەاڵی (باری) ل���ەس���ەر ك��وردس��ت��ان��ە ی���ان ع���ێ���راق ی��ان چ��ەك و تەقەمەنییەكانی پ��اش��م��اوەی‬ ‫ناوخۆیش لەشارەكەماندا پەخش ناكرێت‪ ،‬تەنها ك��ەالوەی روخ��اون‪ ،‬ئەو بەڕێوەبەرە ئێران‪ ،‬هیچ الیەك خۆی بەخاوەنی ئەم ج��ەن��گ��ی ع���ێ���راق‪ -‬ئ���ێ���ران وەردەگ������رن‪،‬‬ ‫داوا لەوەزارەتی رۆشنبیری و پەروەردە و هێمای بۆ ئەوەكرد دانشتوانی كوردنشین شارە نازانێت‪ ،‬بۆیە پێویستیمان بەوەیە لەسااڵنی راب���ردوودا ه���ەزاران هاواڵتی‬ ‫میدیا ئەهلییەكان دەكەم هەنگاوی جدی لەم شارە لەساڵی (‪)1975‬دا لە (‪ )%73‬حكومەتی هەرێم ئ��اوڕم��ان لێبداتەوە‪ ،‬لەناو باقوبە و شارەبان و خالس و هبهب و‬ ‫بۆ بوژانەوەی رۆشنبیری لەشارەكەماندا ی پێكدەهێنا‪ ،‬ب��ەاڵم ئێستا رێژەكەیان چونكە كەموكوڕی زۆر لەناوچەكەماندا بوهرزو عزێم و دەوروبەرو رێگاوبانەكانیان‬ ‫ب��وون بەقوربانی تەقاندنی ئ��ەو مینی‬ ‫(‪)%15‬ی����ە‪ ،‬پێشتر ش��ارەك��ەی��ان ل��ە (‪ )7‬هەیە»‪.‬‬ ‫بنێن»‪.‬‬

‫شارەوانی بێدەنگە‬ ‫پەیكەرەكانی رژێمی بەعس لەكەركوكدا ماون‬

‫ئا‪ /‬عارف حەمە كوردە‬

‫دەیان رێكخراوی كۆمەڵگەی مەدەنی‬ ‫ج��ی��ه��ان��ی و ن���اوخ���ۆی���ی ل��ەش��ارەك��ان��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ل���ەب���واری ج��ی��اج��ی��ا ك���ار و‬ ‫چاالكی خۆیان دەك��ەن‪ ،‬لەم ش��ارە تاقە‬ ‫ی��ەك رێ��ك��خ��راوی م��ەدەن��ی ب��وون��ی نییە‬ ‫و ب��اری ئەمنی ش��ارەك��ە سەقامگیرە‪،‬‬ ‫ل��ەم��ب��ارەی��ەوە ب���ەڕێ���وەب���ەری ن��اح��ی��ەك��ە‪،‬‬ ‫دەڵێت «هیچ رێكخراوێكی كۆمەڵگەی‬ ‫مەندەنی لەناوچەكەماندا نیە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئ�����ەوەی ت��ائ��ێ��س��ت��ا ت��ەن��ه��ا ی���ەك ك���اری‬ ‫ت��ی��رۆری��س��ت��ی ئ���ەن���ج���ام���دراوە‪ ،‬ئ���ەوەش‬ ‫تەقانەوەی چایخانەیەك بوو»‪.‬‬

‫ساڵی یه‌که‌م ژمار ‌ه ‪24‬‬ ‫دووشه‌ممه‌ ‪2010\9\20‬‬

‫‪11‬‬

‫تانك و شەخسییانە‪.‬‬ ‫بەرپرسی سرییەی یەكی فەوجی سێی‬ ‫لیوای هەشت رائد سەالم كازم‪ ،‬بەچەتری‬ ‫راگ��ەی��ان��د «ل���ەب���ەردەم سرییەكەماندا‬ ‫دوو كێڵكەی مینی شەخسی هەیە و‬ ‫بەدرێژای (‪ )80‬كم لەسنوری مەندەلی‬ ‫مینڕێژكراوەو كە ئەمەش مەترسییەكی‬ ‫گ���ەورەی ل��ەس��ەر ژی��ان��ی دانیشتوانی‬ ‫ناوچەكەی هەیە»‪.‬‬ ‫باسم محەمەد‪ ،‬تەمەن (‪ )31‬ساڵ‬ ‫ل��ەب��ارەی كێڵكەكانی م��ی��ن��ەوە‪ ،‬دەڵێت‬ ‫«ل��ەم��اڵ��ەك��ان��ی گ���ەاڵل���وك و ح����ەران‬ ‫تانەفتخانە مینڕێژكراوە و لەهەندێك‬ ‫شوێن (‪ )10‬مەتر لەشەقامی رێگاكەوە‬ ‫دوورن‪ ،‬برایەكم بوو بەقوربانی مین و‬ ‫برایەكی تریشم بەسەختی بریندار بوو‪،‬‬ ‫ئەگەر سنوورەكەمان لەمین پاكنەكرێتەوە‬ ‫بەردەوام خەڵك دەبێتە قوربانی»‪.‬‬ ‫ل����ەب����ارەی خ���زم���ەت���گ���وزاری���ەك���ان بۆ‬ ‫ناوچەكە جواد كازم بەرپرسی كۆمیتەی‬ ‫یەكێتی نیشتمانی كوردستان بەچەتری‬ ‫ڕاگەیاند «لەالیەن حكومەتی هەرێمەوە‬ ‫ل���ەب���ەرن���ام���ەدا ب���وو پ�����ڕۆژەی بنكەی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی‪ ،‬ق��ی��رت��اوك��ردن‪ ،‬ی��اری��گ��ا‪،‬‬ ‫(‪ )7‬م��ول��ی��دەی ك��ارەب��ا ب���وو‪ ،‬كەتەنها‬ ‫دام����ەزران����دن����ی(‪ )7‬م��ول��ی��دەی ك��ارەب��ا‬ ‫جێبەجێكراوە»‪.‬‬

‫ئامارەکان دەدوێن!‬ ‫ناهاوسەنگی جێندەری لەكەرتی پەروەردە‌و خوێندنی بااڵدا‬ ‫ئا‪ /‬ستارە عارف‬

‫ه��اواڵت��ی��ان��ی ك��ەرك��وك نیگەرانن لەو‬ ‫كۆمەڵەی خەڵك بۆ گەشەپێدان كە‬ ‫پەیكەرانەی كە لەالیەن رژێمی بەعسەوە‬ ‫رێ��ك��خ��راوێ��ك��ی ن��اوخ��ۆی��ی ناحكومییە‌و‬ ‫ل��ەش��ارەك��ەی��ان��دا دان�����راون و ب��ەن��ان��ەوەی‬ ‫ل���ەپ���رۆژەی ب���ەرزك���ردن���ەوەی هۆشیاری‬ ‫دوژمنكاری و دوبەرەكی نێوان ك��ورد ‌و‬ ‫جێندەری‌و ب��ەدام��ەزراوەك��ردن��ی یەكسانی‬ ‫توركمان وەسفی دەكەن و پێیانوایە لەبری‬ ‫ج���ێ���ن���دەری���دا‪ ،‬راپ��ۆرت��ێ��ك��ی ش��ی��ك��اری‌و‬ ‫ئەو پەیكەرانەی كە گوزارشت لەئایدیا‌و‬ ‫هەڵسەنگاندنی ل��ەم��ب��ارەی��ەوە‌و ل��ەس��ەر‬ ‫بیر‌وباوەڕی شۆڤێنیانەی بەعس دەكات‬ ‫ئ��اس��ت��ی وەزارەت�������ی خ��وێ��ن��دن��ی ب���ااڵ‌و‬ ‫ێ ك��ە گ��وزارش��ت‬ ‫هێما‌و سومبولی ن��و ‌‬ ‫توێژینەوەی زانستی حكومەتی هەرێمی‬ ‫ێ لەبرایەتی ‌و پێكەوەژیان دابنرێت‪،‬‬ ‫ب‌‬ ‫ك��وردس��ت��ان ئ��ەن��ج��ام��داوە‌و كۆمەڵێك دات��ا‬ ‫بەڕێوەبەری شارەوانی كەركوكیش دەڵێت‬ ‫‌و ئاماری وردی دەرخستوە‌و دەركەوتووە‬ ‫«ئ���ەو پ��ەی��ك��ەرەی دەروازەی گ��ەڕەك��ی‬ ‫ئ��اس��ت��ی ب���ەش���داری ج��ێ��ن��دەری ل��ەن��ێ��وان‬ ‫فەیلەق ل����ەدەرەوەی س��ن��وری دەس��ەاڵت��ی‬ ‫ه��ەردوو رەگ���ەزدا‪ ،‬ل��ەوەزارەت��ی خوێندنی‬ ‫ش��ارەوان��ی كەركوكدایە‪ ،‬لەبنەڕەتدا سەر‬ ‫ب��ااڵ ناهاوسەنگە‪ ،‬بەمشێوەیە ژم��ارەی‬ ‫ب��ەوەزارەت��ی بەرگری عێراقە و سەبارەت‬ ‫فەرمانبەرانی ئاسایی لەدیوانی وەزارەت‌و‬ ‫بەچوار شمشێرەكەی دەروازەی گەڕەكی‬ ‫زانكۆ و پەیمانگاكان‪ ،‬بە هەردوو ڕەگەزەوە‬ ‫ع���ەرەف���ەش‪ ،‬ئ���ەوە س��ەرب��ە كۆمپانیای‬ ‫(‪ )11249‬فەرمانبەرە ‌و ژنان رێژەی لە‬ ‫بەرهەمە نەوتییەكانی باشورە»‪.‬‬ ‫(‪)%45,93‬ی پێكدەهێنن‪ ،‬فەرمانبەرانی‬ ‫حوسامەدین مەال فاتح‪ ،‬تەمەن (‪)60‬‬ ‫زانكۆ و پەیمانگاكان بەهەموو پلەكانیەوە‬ ‫ساڵ دانیشتوی گەڕەكی رێگای بەغداد‬ ‫(‪ )11770‬ف��ەرم��ان��ب��ەرە‌و ل��ەو ژم��ارەی��ە‬ ‫سەر بەنەتەوەی توركمانە پێیوایە ئەو دوو‬ ‫ڕەگ�����ەزی مێینە ژم���ارەی���ان (‪)5149‬‬ ‫پەیكەرەی كە لەچەقی شاری كەركوكدا‬ ‫ف��ەرم��ان��ب��ەرە‌و رێ���ژەی ل��ە (‪)%43,74‬ی‬ ‫لەالیەن رژێمی بەعسەوە كاتی دان��راون‪،‬‬ ‫پێكدێنن‪.‬‬ ‫(عەتا خەیروڵاڵ ‌و سەالحەدین ئاوچی)‬ ‫لەزانكۆی سلێمانیدا لەكۆی (‪)2903‬‬ ‫م��ەب��ەس��ت��ی ن���ان���ەوەی دوژم���ن���ك���اری و‬ ‫فەرمانبەر‪1325 ،‬ی���ان ل��ەرەگ��ەزی ژنان‬ ‫دوبەرەكی نێوان كورد ‌و توركمانە‪ ،‬وتی‬ ‫‌و رێ���ژەی ل��ە (‪ )%45,65‬پێكدەهێنن‪،‬‬ ‫«بەپێویستی دەزان����م ئ���ەو هێمایایەی‬ ‫لە زانكۆی هەولێری پزیشكی لەكۆی‬ ‫ك��ە گ���وزارش���ت ل��ەئ��ای��دی �ا‌و ب��ی �ر‌وب��اوەڕی‬ ‫(‪ )763‬ف��ەرم��ان��ب��ەر ژن����ان رێ����ژەی لە‬ ‫شۆڤێنیانەی بەعس دەك��ەن لەناوببرێن‪،‬‬ ‫(‪ )%46,93‬پ��ێ��ك��دەه��ێ��ن��ن‪ ،‬ل��ە (‪)320‬‬ ‫پێویستە ك����ورد‌و ت��ورك��م��ان رێكبكەون‬ ‫فەرمانبەری زانكۆی سۆران‪)%34,69( ،‬‬ ‫لەسەر البردنی ئەو هێمایانە‌و لەجێگەیان‬ ‫ی لەڕەگەزی ژنن ‌و لەزانكۆی كۆیەش‬ ‫ێ كە گوزارشت بێ‌‬ ‫هێما‌و سومبولی نو ‌‬ ‫لەكۆی (‪ )618‬فەرمانبەر‪ )203( ،‬یان‬ ‫دابنرێت»‪.‬‬ ‫پێكەوەژیان‬ ‫لەبرایەتی‌و‬ ‫وێنه‌ی چوارشمشێره‌که‌ی رژێمی به‌عس لەگەڕەکی عەرەفە‬ ‫ژنە‌و دەكاتە رێژەی لە (‪.)%32,83‬‬ ‫مامۆستا فاخر محەمەد‪ ،‬دانیشتوی‬ ‫گ��ەڕەك��ی ك��وردس��ت��ان (ف��ەی��ل��ەق) تەمەن بۆرییەكی نەوتدا دەورە دراوە گوزارشت پەیكەرەی كە لەدەروازەی گەڕەكی فەیلەق‬ ‫كۆمەڵەكە پێیانوایە لەڕووی زانستییەوە‬ ‫(‪ )45‬س��اڵ دەڵ��ێ��ت «ل��ەك��ات��ی رژێمی دەكات لەو هاوپەیمانێتییەی كە هەر چوار دان����راوە ل�����ەدەرەوەی س��ن��وری دەس��ەاڵت��ی چەمكی جێندەر بریتییە لەو بنەمایانەی‬ ‫بەعسدا گیرام توشی رەشبگیری بووم ‌و دەوڵەتی عێراق‌و میسر‌و یەمەن‌و ئوردن ش��ارەوان��ی كەركوكدایە‪ ،‬لەبنەڕەتدا سەر قسە لەسەر نایەكسانی ‌و ن��ادادپ��ەروەری‬ ‫بەدەستگیراوی هێنایانم بۆ فەیلەقی دوو لەساڵی (‪ )1989‬بەستیان‪ ،‬كە ناونرابوو ب��ەوەزارەت��ی بەرگری عێراقە و سەبارەت لەنێوان هەردوو رەگەزدا دەكات ‌و كار بۆ‬ ‫ئازار‌و ئەشكەنجەیەكی زۆر درام‪ ،‬ئێستاش ئەنجومەنی هاریكاری عەرەبی (مجلس بەچوار شمشێرەكەی دەروازەی گەڕەكی كەمكردنەوە یان نەهێشتنی ئەو جیاوازییە‬ ‫كە چاوم بەدەروازەی ئەم گەڕەكە دەكەوێت التعاون العربی) ‌و لەالیەن دیزاینەرێكی ع���ەرەف���ەش‪ ،‬ئ���ەوە س��ەرب��ە كۆمپانیای كۆمەاڵیەتیانە دەكات كە لەكۆمەڵگەیەكەوە‬ ‫ه���ەروا دەزان���م بەعس م���اوە‌و بیرەوەرییە عەرەبی بەعسییەوە دروست كرابوو بەناوی بەرهەمە نەوتییەكانی باشورە»‪.‬‬ ‫بۆ یەكێكیتر جیاوازە‪ ،‬وەزارەتی خوێندنی‬ ‫كە‬ ‫گ���ەڕەك���ەك���ان‬ ‫ل����ەب����ارەی ن�����اوی‬ ‫تاڵەكانی ئەو رۆژگارەم بیر دەكەوێتەوە»‪ .‬بەغدادی»‪.‬‬ ‫ب��ااڵو توێژینەوەی زانستی وەزارەتێكی‬ ‫دەناسرێنەوە‬ ‫كۆنەكانیانەوە‬ ‫بەناوە‬ ‫تائێستا‬ ‫جەمال‬ ‫كەركوك‬ ‫شارەوانی‬ ‫بەڕێوەبەری‬ ‫گرنگە‌و ئەمەش هۆكارە بۆ هەڵبژاردنی‬ ‫مامۆستا (مان)‪ ،‬مامۆستای شێوەكاریی‬ ‫لەپەیمانگای هونەرە جوانەكانی كەركوك ش��ك��ور م��ح��ەم��ەد دەرب�����ارەی ئ��ەو هێما‌و بەڕێوەبەری ش��ارەوان��ی دەڵێت «ل��ەدوای وەزارەتەكە بەمەبەستی شیكاری جێندەری‬ ‫سەبارەت بەو تابلۆیانەی كە ل��ەدەروازەی پ��ەی��ك��ەران��ەی ك��ە ب��ەع��س بەمەبەستی پرۆسەی ئازادییەوە ش��ارەوان��ی كەركوك بەگوێرەی راپۆرتی كۆمەڵەكە‪ ،‬چونكە‬ ‫گەڕەكی عەرەفە كە لەسەردەمی رژێمی دوبەرەكی‌و بەرجەستەكردنی بیر‌وباوەڕی ب��ەرەزام��ەن��دی ئەنجومەنی پ��ارێ��زگ��ای بەرپرسیاترین وەزارەتە لەنێو حكومەتدا بۆ‬ ‫ێ بەبێ جیاوازی‬ ‫بەعسدا دروستكراوە و تائێستاماوە‪ ،‬دەڵێت شۆڤێنیانەی ب��ەع��س دروس��ت��ی��ك��ردب��وون ك��ەرك��وك ن��اوی س��ەرج��ەم ئ��ەو گ���ەڕەك‌و پێگەیاندنی نەوەیەكی نو ‌‬ ‫«ئەو پەیكەرە كە چوار شمشێرە‌و بەدەوری تائێستاش ه��ەڵ��ن��ەگ��ی��راون‪ ،‬وت��ی «ئ��ەو شوێنانەی گ��ۆڕی��وە ك��ە بەعس ن��اوی رەگەزی‪ ،‬بەشێوەیەكی گشتی لەوەزارەتدا‬ ‫ناون»‪.‬‬

‫(‪ )91‬راگ��ر ه��ەی��ە‪ ،‬ل��ەم ژم��ارەی��ە تەنها‬ ‫(‪ )6‬ڕاگریان ژنن‌و ڕێژەی لە (‪)%6,59‬‬ ‫پێكدێنن‪ ،‬ل��ەپ��ۆس��ت��ی ی���اری���دەری راگ��ر‬ ‫لەزانكۆكانی سلێمانی ‌و كۆیە ‌و سۆران‬ ‫‌و هەولێری پزیشكی‌و دەستەی خوێندنی‬ ‫تەكنیكی سلێمانی‪ ،‬هیچ یاریدەدەرێكی‬ ‫راگ���ری ژن��ی تێدا نییە‪ ،‬وات���ە لەكۆی‬ ‫(‪ )79‬ی��اری��دەدەری راگ��ر تەنها (‪ )3‬یان‬ ‫لەڕەگەزی ژنن‌و رێژەكەی لە(‪)%3,79‬یە‪.‬‬ ‫ه��ەر ل��ەراپ��ۆرت��ەك��ەدا ه��ات��ووە لەكۆی‬ ‫(‪ )383‬سەرۆكی ب��ەش‪ )48( ،‬سەرۆك‬ ‫بەش ژنن‌و رێژەی لە (‪ )12,54‬دەكات‪،‬‬ ‫س���ەرەڕای بونی ژم��ارەی��ەك��ی زۆر ژنی‬ ‫ه��ەڵ��گ��ری ب��ڕوان��ام��ەی ب����ەرز‪ ،‬ل��ەك��ۆی‬ ‫(‪ )233‬پۆستی بڕیاردەری بەش لە (‪)8‬‬ ‫زان��ك��ۆ ‌و دەس��ت��ەی ه��ەرێ��م��دا‪ )51(،‬یان‬ ‫ژنن ‌و رێژەی لە (‪ )%21,88‬پێكدەهێنن‪،‬‬ ‫لەكۆی (‪ )153‬بەڕێوەبەری بەش لەزانكۆ‬ ‫‌و پەیمانگاكاندا‪ )28( ،‬یان لەڕەگەزی‬ ‫مێینەن‌و رێژەی لە (‪ )%18,30‬پێكدەهێنن‪.‬‬ ‫ل��ەدی��وان��ی وەزارەت����ی خوێندنی ب��ااڵ‌و‬ ‫ێ پۆستی وەزی��ر و بەڕێوەبەری‬ ‫لەهەرس ‌‬ ‫گشتی ‌و جێگری بەڕێوەبەری گشتیدا‬ ‫هیچیان لەرەگەزی ژن نین‪ ،‬رەگەزی پیاو‬ ‫رێ��ژەی لە (‪)%100‬ی پێكهێناوە‪ ،‬لەناو‬ ‫دیوانی وەزارەتدا لەكۆی (‪ )6‬بەڕێوەبەری‬ ‫گشتی كە كاریگەریان بەسەر بەرنامەی‬ ‫وەزارەتەوە هەیە هیچ رەگەزێكی مێینەی‬ ‫ت��ێ��دا ن��ی��ی��ە‪ ،‬ل��ەك��ۆی (‪ )3‬راوێ���ژك���اری‬ ‫وەزارەت��دا یەكێكیان لەڕەگەزی ژنە‪ ،‬واتە‬ ‫لەكۆی (‪ )11‬پۆستی گرنگی وەزارەت‪،‬‬ ‫تەنها رێ��ژەی لە (‪ )%9,09‬كە دەكاتە‬ ‫ی��ەك ژن پێكدێنێت‪ ،‬وەك لەدەرەنجامی‬ ‫راپ��ۆرت��ەك��ەش��دا دەرك��ەوت��ووە سیمای بێ‬ ‫توانایی ‌و بەشدارینەكردن لەناو ژنانی‬ ‫وەزارەتدا دیارە‪.‬‬ ‫لەكاتێكدا بەگوێرەی ئاماری كۆمەڵەی‬ ‫خەڵك‪ ،‬لەكۆی (‪ )6‬زانكۆ و (‪ )2‬دەستەی‬ ‫پەیمانگای تەكنیكی‪ ،‬تەنها سەرۆكی‬ ‫دەستەی خوێندنی تەكنیكی هەولێر ژنە‌و‬ ‫ڕێژەی لە (‪ )%12,50‬پێكدەهێنێت‪ ،‬كۆی‬ ‫پۆستە بااڵكانی وەك راگر و یاریدەدەری‬ ‫سەرۆكی زانكۆ (‪ )118‬پۆستە‪ ،‬لەسەر‬ ‫ئ��اس��ت��ی ه����ەر زان���ك���ۆ ‌و دەس��ت��ەی��ەك��دا‬ ‫ێ پێكدەهێنرێت‪ ،‬كە كۆی‬ ‫ئەنجومەنێكی ل ‌‬ ‫گشتی ژنان لەئەندامی ئەنجومەندا لەسەر‬ ‫ئاستی هەرێمی ك��وردس��ت��ان رێ���ژەی لە‬ ‫(‪)%22,22‬ی ئەنجومەنەكە پێكدەهێنن‪.‬‬

‫ل��ە (‪ )153‬ب��ەڕێ��وەب��ەر تەنها (‪)28‬‬ ‫ی����ان ل���ە ڕەگ������ەزی ژن�����ن‌و رێ�����ژەی لە‬ ‫(‪ )%18,30‬پێكدەهێنن‪ ،‬دیوانی وەزارەت‬ ‫خاوەنی (‪ )11‬پۆستی بااڵیە و دیوانی‬ ‫سەرۆكایەتییەكانیش (‪ )118‬پۆستن‪،‬‬ ‫بەگشتی لەكۆی (‪ )129‬پۆست‪)8( ،‬‬ ‫پۆستیان لەڕەگەزی ژنن‌و دەكاتە رێژەی‬ ‫لە (‪ )%6,20‬ژن‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدا كە هیچ‬ ‫رێگرییەكی فەرمی لەشێوەی نووسراو‬ ‫(یاسا‪ ،‬رێسا‪ ،‬رێنمایی) بۆ گەیشتن بە‬ ‫پۆستە بااڵكان لەوەزارەتدا نییە‪.‬‬ ‫بەپێی راپۆرتەكە لەكوردستاندا پیاو‬ ‫ل��ەرووی سیاسی ‌و ئابوورییەوە دەرفەتی‬ ‫زیاتری لەبەردەمدایە بۆ دەستڕاگەیشتن بە‬ ‫سەرچاوەكانی ژیان‌و پلە بااڵكان‪ ،‬وێڕای‬ ‫ئ���ەوەی رەگ���ەزی ژن وەك پیاو ‌و بگرە‬ ‫زیاتریش لەهەموو بوارێكدا كار و ئەرك‌و‬ ‫فەرمانەكانی بەجێدەهێنێت‪ ،‬كەچی لەماف‬ ‫‌و ئاستی كاركردن‌و پلە و پایەیاندا یەكسان‬ ‫نین‪ ،‬لەكاتێكدا هوشیاری جێندەری واتای‬ ‫تەماشاكردنی م��رۆڤ��ە ل��ەس��ەر بنەمای‬ ‫مرۆڤ بوون بەدەر لە بنەمای رەگەزی‪،‬‬ ‫پێیانوایە پێویستە ب��ەش��داری راستەوخۆ‬ ‫‌و خ��اوەن پێگە لەو دام��ەزراوان��ەدا هەبێت‬ ‫نەك رووكەشانە‪ ،‬چونكە بەشداری هۆكارە‬ ‫بۆ پێگەیاندن ‌و گەشەپێدانی رەگ��ەزی‬ ‫بەشداربوو‪.‬‬ ‫بەپێی دەرەنجام‌و راسپاردەی راپۆرتەكە‬ ‫ب��ەش��داری رەگ���ەزی ژن���ان ل��ە ه��ەر سێ‌‬ ‫دامەزراوەكەدا بەشدارییەكی رووكەشانەیە‬ ‫نەك چاالكانە سەرەڕای چەندین بڕوانامەی‬ ‫بەرز‪ ،‬زەمینەسازی یان رەخساندنی هەلی‬ ‫گونجاو بۆ بەشدارییەكی كارای رەگەزی‬ ‫مێینە لەپرۆسەی دروستكردنی بڕیاردا‬ ‫نییە‪ ،‬بەاڵم سازشكردنی رەگەزی مێینە‬ ‫لەمافەكانیان ‌و هەوڵنەدانیان بۆ گەیشتن‬ ‫بە پۆستە بااڵكان‌و كەمی زانیاری پێویست‬ ‫ل��ەوب��ارەوەی��ەوە و دروس��ت��ب��وون��ی هەستی‬ ‫بێتوانایی‪ ،‬لەسیماكانی فەرمانبەرانی‬ ‫ێ دام������ەزراوەن‪ ،‬بۆیە‬ ‫مێینەی ه��ەر س � ‌‬ ‫پێشنیاری دانانی سیستەمی كۆتایان بۆ‬ ‫ژن��ان ‌و دیاریكردنی رێ��ژەی یاسایی بۆ‬ ‫بەشداریكردنیان لەپۆستە بااڵكاندا كردوە‪،‬‬ ‫تا هەلی باشتریان بۆ بڕەخسێت‌و سود‬ ‫لەتوانایان وەربگیرێت ‌و پۆستە بااڵكان‬ ‫بەشێوەیەكی هاوسەنگ لەنێوان هەردوو‬ ‫رەگ��ەزدا بەپێی لێهاتوویی دابەش بكرێن‬ ‫نەك رەگەز‪.‬‬


‫ئاری عەبدولەتیف‪:‬‬

‫بەختیار عەلی هەمان پێشبینی منی لەقەسیدەكەیدا نووسی‬ ‫ساڵی یه‌که‌م ژمار ‌ه ‪24‬‬ ‫دووشه‌ممه‌ ‪2010\9\20‬‬

‫‪12‬‬

‫دیداری‪ /‬ئاراس عوسمان‬ ‫فێستیڤاڵە شیعرییەکان و شیعر ئەدەب‬ ‫بە گشتی ئەو باس و خواستانەن کە شاعیر‬ ‫ئ��اری عەبدولەتیف لەم دی��دارە تایبەتەی‬ ‫رۆژنامەی (چەتر)دا لەبارەیەوە دەدوێت‪،‬‬ ‫ێ‬ ‫پێیوایە ب��ەش��داری ن��ەك��ردن لەهەند ‌‬ ‫لەفێستیڤاڵەكانی ئێستادا خ��ۆی خەاڵتە‬ ‫و دەڵێت «شیعر تاكە ژانرێكی ئەدەبییە‬ ‫پێناسەی لەخۆ نەگرتووە و هیچ هێزێك‬ ‫نەیتوانیوە تا ئێستا ل��ەب��ارەی شیعرەوە‬ ‫قسەی جدی و یەكالكەرەوە بكات‪ ،‬ئاماژە‬ ‫ب��ەوەش دەك��ات كە زۆرج��ار نزیكایەتیی‬ ‫رۆحی و هەستكردن بەیەك ئەتمۆسفێریی‬ ‫هەیە چ��وار س��اڵ لەمەوپێش قەسیدەی‬ ‫(شاعیرەكان دەچن بۆ جەهەنم)م نووسی‬ ‫و لەگەالوێژیشدا خەاڵتم وەرگ��رت‪ ،‬پاش‬ ‫دوو ساڵ نوسەری بەتوانا (بەختیار عەلی)‬ ‫هەمان پێشبینی شیعریی لە قەسیدەیەكدا‬ ‫نووسیی‪.‬‬ ‫چ��ەت��ر‪ :‬ل��ەچ��ەن��د ك���ۆڕ و فێستیڤاڵ‬ ‫بەشداریت كردوەو ئایا ئەم جۆرە چاالكیانە‬ ‫تاچەند توانیویانە خزمەت بەبوارەكە‬ ‫بكەن؟‬

‫ـ لە زۆرب��ەی شارەكانی هەریم كۆڕی‬ ‫شیعریم گرتووە‪ ،‬لەفێستیڤاڵەكانی گەالوێژ‬ ‫و رۆشنبیریی ده���ۆك و گ��وڵ��ە ه��ەن��ار و‬ ‫الوان و ه��ەن��دێ��ك فێستیڤاڵی دی��ك��ەی‬ ‫كوردستان ب��ەش��دار ب��ووم‪ ،‬خەاڵتی یەكەم‬ ‫و دووەم���م ب��ەدەس��ت هێناوە و زۆرج��اری��ش‬ ‫خەاڵتی رێزلێنانم وەرگ��رت��ووە‪ ،‬بەشداریشم‬

‫شیعر ك��ۆد و نهێنییەكی هەیە لەگەڵ‬ ‫یەكەمین ساتەوەختی خوێندنەوەدا هەستی‬ ‫ێ و خۆی مانیفێست دەكات‪.‬‬ ‫ێ دەكر ‌‬ ‫پ‌‬

‫هەوڵێكی باش ب��ووە بۆ زیاتر قاڵبوونەوەم‬ ‫لەشیعرییەت و ئ��ەزم��وون��ی شیعریدا‪ ،‬تا‬ ‫ئێستاش خاوەنی نزیكەی پانزە خەاڵتی‬ ‫شیعریم‪ ،‬زۆرجار هەست دەكرێت هەندێكیان‬ ‫تەنیا بەخەرجدانی پ��ارە و ك��ۆك��ردن��ەوەی‬ ‫خەڵكە بۆ خوانێكی گ��ەرم و بەڕێكردنی‬ ‫ژمارەیەكی دیكەی فێستیڤاڵە‪ ،‬كۆڕەكان‬ ‫باشترن لەفێستیڤاڵەكان‪ ،‬چونكە گیانی‬ ‫ێ فێستیڤاڵی‬ ‫پێشبڕكێیان تێدا نییە‪ ،‬دەكر ‌‬ ‫گەورە یان بچوك ساز بكرێ‌‪ ،‬بەاڵم دوور‬ ‫ێ‬ ‫لەپێشبڕكێ و سەپاندنی تیغی هەند ‌‬ ‫كۆلكە لیژنە بەسەر رۆحی شیعرەوە بەپێی‬ ‫میزاج و نزیكایەتی‪.‬‬

‫چ��ەت��ر‪ :‬شیعرەكانت رەن��گ��دان��ەوەی‬ ‫(عەبدوڵاڵ پەشێو)یان تێدا بەدی دەكرێت‪،‬‬ ‫زۆركاتیش دەوترێت هەمان دەقە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫گۆڕانكارییەك لەناوەڕۆك داكراوە‪ ،‬خۆت‬ ‫لەمبارەوە چی دەڵیت؟‬

‫چەتر‪ :‬ئ��ەوەن��دەی زانیاریمان هەبێت‬ ‫ئەمساڵ لەفێستیڤاڵی گ��وڵ عەنبەردا‬ ‫نەبینرای‪ ،‬ئایا ب��ەش��داری��ت ن��ەك��رد یان‬ ‫بەشداریان پێنەكردی؟‬

‫ـ تەنیا بیستوومە فێستیڤاڵێك بەو ناوەوە‬ ‫هەیە لەدەڤەری خورماڵ‪ ،‬تائێستا بانگهێشت‬ ‫ن��ەك��راوم‪ ،‬س��ەب��ارەت ب��ە بەشداریكردنیش‬ ‫ێ لەهەموو فێستیڤاڵێكدا بەشداری‬ ‫ناكر ‌‬ ‫بكەیت و ئەوەندەشی بزانم ئەو فێستیڤاڵە‬ ‫ێ فێستیڤاڵیش هەن‬ ‫زیاتر بۆ الوانە‪ ،‬هەند ‌‬ ‫لەم كوردستانەی من و ت��ۆدا كە گەمژە‬ ‫و ن��ەخ��وێ��ن��ەوارەك��ان ب���ەڕێ���وەی دەب����ەن و‬ ‫دووركەوتنەوە لێیان خەاڵتە‪.‬‬

‫چ��ەت��ر‪ :‬زۆرك�����ات پ��ێ��ن��اس��ە ب��ۆ شیعر‬ ‫دەكرێت و هەركەس بەجۆرێكی جیاواز لێی‬ ‫دەڕوانێت‪ ،‬دەتوانیت پێناسەی بكەیت‪،‬‬ ‫لەقاڵبدانی شیعر لەپێناسەیەكدا پێتوانیە‬ ‫هەڵەبێت؟‬

‫ـ شیعر تاكە ژانرێكی ئەدەبییە پێناسەی‬ ‫لەخۆ نەگرتووە و هیچ هێزێك نەیتوانیوە‪،‬‬ ‫تائێستا لەبارەی شیعرەوە قسەی جدی و‬ ‫یەكالكەرەوە بكات‪ ،‬لەبەر ئەوەی وەك چۆن‬ ‫ژیان و دنیا لەپێشكەوتن و گۆڕانكاریدایە‪،‬‬ ‫بەهەمانشێوە شیعر ل��ەگ��ۆڕان��ك��اری��ی و‬ ‫گەمەی جیاوازدایە و رام ناگرێ‌‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەتوانین شیعر لەناشیعر جیابكەینەوە‪ ،‬بۆیە‬

‫پروفایل‬ ‫ئاری عەبدولەتیف ساڵی (‪ )1977‬لەهەڵەبجە لەدایكبووە‪ ،‬لەساڵی (‪ )1991‬ئاشنای دنیای‬ ‫شیعر بووە‪ ،‬باڵوكرا شیعرییەكانی (وەرزی نۆیەم‪ ،‬ئەلبومی وەنەوشە‪ ،‬بەفر لەدڵی ئاگردا‪،‬‬ ‫ێ و من نەمرم‪ ،‬خەریكە هەناسەم لەبیر ئەچێ‌‪ ،‬بڕیار نییە ئەمشەو بنووم‪،‬‬ ‫رەنگە ژیان بمر ‌‬ ‫فڕین تا یەقین‪ ،‬گوڵ و كەوان)‪ ،‬دوا بەرهەمی شیعریشی كتێبی (بۆ هەر وانەیە هۆنراوەیەك)ە‬ ‫كە ئەم بەرهەمە یەكەمین پرۆژەی شیعرییە بۆ ئەلفبێی كوردیی‪ ،‬قۆناغی یەكەمی بنەڕەتی‪،‬‬ ‫خراوەتە سیستەم و پرۆگرامی خوێندنەوە‪ ،‬ئەندامی پسپۆڕایەتی زمانی كوردییە‪.‬‬

‫هونەرمەندان نیگەرانن لەنەبوونی كۆمپانیای بەرهەمهێنانی‬ ‫هونەری و جیاوازی حكومەت لەهاوكاری كردنیان‬ ‫هەولێر‪ -‬رەهێل مامەش‬ ‫بەهۆی نەبوونی كۆمپانیا لەبواری‬ ‫بەرهەمهێنانی هونەری و زۆری تێچووی‬ ‫ت��ۆم��ارك��ردن و كلیپكردنی گۆرانی‪،‬‬ ‫هونەرمەدانی كوردستان ناتوانن بەتەنیا‬ ‫بەرهەمەكانیان بەئەنجام بگەیەنن‬ ‫و ب��ەردوام��ب��ن ل��ەس��ەر ك���اری ت���ازە‪،‬‬ ‫لەبەرامبەردا الیەنی حكومی بەتایبەتی‬ ‫وەزارەت��ی رۆشنبیری نەیتوانیوە وەک‬ ‫پێویست هاوكاری هونەرمەدان بكەن‬ ‫و بەوتەی هونەرمەدان خۆیان‪ ،‬جیاوازی‬ ‫ه��ەی��ە ل��ەو ه��اوك��اری��ی��ەی وەزارەت����ی‬ ‫رۆشنبیری پێشكەشی هونەرمەدانی‬ ‫دەكات‪.‬‬

‫هونەرمەند كامەران ساڵح كە ماوەی زیاتر‬ ‫لە (‪ )20‬ساڵە گۆرانی دەڵێ‌‪ ،‬گللەیی هەبوو‬ ‫لەوەی وەك پێویست هاوكاری هونەرمەندان‬ ‫ناكرێت‪ ،‬بەرۆژنامەی چەتری راگەیاند‪:‬‬ ‫وەك هونەرمەندێكی گۆرانی بێژ لەئێستادا‬ ‫چەند گۆرانییەكم ئامادەیە بۆ تۆماركردن‬ ‫و كلیپ ك���ردن‪ ،‬ب���ەاڵم ب��ەه��ۆی نەبوونی‬ ‫ه��اوك��اری نەمتوانیوە ئ��ەوك��اران��ە ئەنجام‬ ‫بدەم‪ ،‬چونكە ناكرێ هەموو جارێك لەسەر‬ ‫خ��ەرج��ی خ��ۆم��ان ك��اری ه��ون��ەری بكەین‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬بۆ ئەو مەبەستە هەوڵم داوە و داوام‬ ‫لەوەزارەتی رۆشنبیری كردووە كە هاوكاریمان‬ ‫بكات‪ ،‬بەاڵم هیچمان بۆ نەكراوە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەش پێموایە وەزارەت ناچار نیە هاوكاری‬ ‫كەسێك بكات كە گۆرانییەك ی��ان كلیپ‬ ‫تۆمار دەكات‪ ،‬بەاڵم چارەسەر هەیە‪ ،‬لەوانە‬ ‫پێویستە كەناڵەكانی راگەیاندن‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫تەلەفزیۆنەكان هاوكاری بكەن بۆ ئەوەی‬ ‫هونەرمەند بتوانێت گۆرانی بەرهەمبێنێت‪،‬‬ ‫كەچی ئەو رۆلە كەناڵەكانیش نابینن‪.‬‬ ‫ك����ام����ەران س��اڵ��ح پ��ێ��ی��وای��ە ی��ارم��ەت��ی‬ ‫هونەرمەندانی بێگانە دەدرێ��ت و لەوبارەوە‬ ‫ب��اس��ی ل����ەوە ك���رد زۆرج������ار ه��ون��ەرم��ەن��د‬ ‫لەتوركیا و ئێرانەوە دێن لێرە زۆر گرنگی‬ ‫پێدەدەن‪ ،‬كەچی بۆ ئێمە بەوشێوەیە نیە‪ .‬ئەو‬ ‫هونەرمەندە بوونی كۆمپانیای وەبەرهێنانی‬ ‫هونەری بەگرنگ زانی بۆ هاوكاریكردنی‬ ‫هونەرمەندان‪ ،‬وت��ی‪ :‬ب��ەاڵم بەهۆی كەمی‬ ‫ژمارەیان نەتواندراوە ئەو بۆشاییە پڕبكرێتەوە‬ ‫و ئ��ام��اژەی بەوەشكرد‪ :‬پێویستە كەسانی‬

‫گەنج و خاون بیركردنەوەی تازە لێپرسراویەتی‬ ‫هونەری وەربگرن‪ ،‬ئەوان دەتوانن گۆڕانكاری‬ ‫بكەن‪ ،‬پێشموایە ئەگەر رەوش��ی گورانیبێژ‬ ‫بەوشێوەیە بڕوات كاریگەری زۆری لەسەر‬ ‫هونەری گۆرانی و مۆسیقا دەبێت و وادەكات‬ ‫هونەرەمەند لەكارەكەی سارد بێتەوە‪.‬‬ ‫هونەرمەندی ن��اس��راو محەمەد رەئ��وف‬ ‫ك��ەرك��وك��ی ب��اس��ی ل��ەوەك��رد ك��ە وەزارەت����ی‬ ‫رۆشنبیری وەك پێویست هاوكاری ناكات‬ ‫لەوبارەیەوە وت��ی‪ :‬لەكاتی ئێستا زۆرب��ەی‬ ‫هونەرمەدان پەنا بۆ وەزارەت���ی رۆشنبیری‬ ‫دەب��ات‪ ،‬تاهاوكاری بكات بۆ بەرهەمێكی‬ ‫هونەری‪ ،‬ب��ەاڵم وەزارەت���ی رۆشنبیری وەك‬ ‫پێویست ه��اوك��اری ه��ون��ەرم��ەن��دان ناكات‪،‬‬ ‫ئەمەش وادەكات ئەركی هونەرمەندان لەكاتی‬ ‫تۆماركردن و كلیپكردنی بەرهەمێك زۆر‬ ‫گران بێت‪ ،‬بۆیە ئەگەر چەند كۆمپانیایەك‬ ‫هەبێت‪ ،‬ئەوكاتە پێویستی نەدەكرد هونەرمەند‬

‫دەك���ات‪ ،‬بۆیە ئ��ەگ��ەر حكومەت دەی��ەو ‌‬ ‫ێ‬ ‫هاوكاری هونەرمەند بكات‪ ،‬دەبێ بەیەكسانی‬ ‫بێت و دوور بێت لەواستە و خزمایەتی و‬ ‫پێویستە لێژنەیەكی هەڵسەنگاندن بۆ‬ ‫ب��ەره��ەم��ەك��ان ه��ەب��ێ��ت‪ ،‬چونكە لەپەنای‬ ‫هونەرمەند و بەرهەمی باش كەسانێك هەن‬ ‫پاڵەپەستۆیان لەسەر وەزارەت��ی رۆشنبیری‬ ‫دروستكردەوە‪ ،‬ئەمەش وادەكات هاوكارییەكان‬ ‫نەگاتە شوێنی خۆیان‪.‬‬ ‫سەفین ساڵح سەرۆكی تیپی مۆسیقای‬ ‫ن��ال��ی و ب��ەرپ��رس��ی ب��ەش��ی ه���ون���ەری لە‬ ‫كۆمپانیای چوارچرا بە(چەتر)ی راگەیاند‪:‬‬ ‫دوای ئ���ەوەی كۆمپانیای چ��وارچ��را بۆ‬ ‫م����اوەی (‪ )10‬س���اڵ وەك مەڵبەندێكی‬ ‫رۆشنبیری خزمەتی هونەرمەندانی بواری‬ ‫مۆسیقا و گ��ۆران��ی ك���رد‪ ،‬پێموایە تاكە‬ ‫ێ هەموو ئەو‬ ‫كۆمپانیایەك بەتەنیا ناتوان ‌‬ ‫داخوازیانە جێبەجێ بكات كە هونەرمەندان‬

‫سەفین ساڵەح‪:‬‬ ‫ئەوەی حكومەتی هەرێم بەراوێژكاری خۆی دایناوە لەبواری‬ ‫هونەر‪ ،‬جگە لەهێنانەدی بەرژەوەندییە تایبەتییەكانی و‬ ‫شێواندن و تەعریبكردنی گۆرانی و مۆسیقای كوردی‪،‬‬ ‫هیچی تری نەكردوە‬ ‫داوا لەحكومت بكات بۆ هاوكاری‪.‬‬ ‫سەبارەت بە نەبوونی كۆمپانیا لەبواری‬ ‫هونەری وتی‪ :‬هەرچەندە ئێمە دەوڵەمەندمان‬ ‫زۆرە ل��ەك��وردس��ت��ان و دەت���وان���ن چەندین‬ ‫كۆمپانیا دام��ەزرێ��ن��ن و ك��ارئ��اس��ان��ی بۆ‬ ‫هونەرمەندان بكەن‪ ،‬بەاڵم بەشێكی زۆریان‬ ‫ێ ئاستی‬ ‫هەستی هونەریان الوازە و نایەنەو ‌‬ ‫هونەر لەواڵتەكەیان پێشبكەوێت‪ ،‬ئاماژەی‬ ‫ب��ەوەش��ك��رد ب��وون��ی كۆمپانیای ه��ون��ەری‬ ‫پرۆفیشناڵ وادەكات بەرهەمی هونەرمەدان‬ ‫بەكوالێتێكی باش بەرهەمبێت‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە‬ ‫ئەو كۆمپانیایە نیە‪.‬‬ ‫كەركوكی پێشیوابوو‪ :‬لەهەموو دونیا وایە‬ ‫پێویستە هونەرمەند پشت بەخۆی ببەستێ‪،‬‬ ‫بەاڵم ئ��ەوەی جێگای نیگەرانی منە وەك‬ ‫هونەرمەندیك وەزارەت��ی رۆشنبیری بەیەك‬ ‫چاو سەیری هونەرمەدان ناكات و لەكاتی‬ ‫هاوكاری هونەرمەندان جیاوازی لەنێوانیان‬

‫و هونەردۆستان هەیانە‪ ،‬بەڵكو بۆ ب��ەرەو‬ ‫پێشبردنی گۆرانی و مۆسیقای ك��وردی‬ ‫پێویستە ح��ك��وم��ەت و ك��ۆم��پ��ان��ی��اك��ان و‬ ‫دەزگاكانی راگەیاندن هاوكاری یەكەبن‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬نەبوونی بازاڕ و نەبوونی مافی‬ ‫هونەرمەندان كە ئێستا لەكوردستان بوونی‬ ‫نیە‪ ،‬هۆكاری سەرەكییە بۆ نەهاتنە پێشەوەی‬ ‫كۆمپانیاكان بۆ بەرهەمهێنانی هونەری‪،‬‬ ‫چونكە مافی هونەرمەند زۆر لەوە گەورەترە‬ ‫ك��ەوا كلیپێك ی��ان گۆرانییەكی بۆ تۆمار‬ ‫دەكرێت‪ ،‬لەالیەكی تر دەزگاكانی راگەیاندن‬ ‫نەیانتوانیوە ب��ەئ��ەرك��ی خ��ۆی��ان هەڵسن و‬ ‫ه��اوك��اری كۆمپانیا هونەرییەكان بكەن‪،‬‬ ‫چونكە ل��ەدواج��ار كەناڵەكانی راگەیاندن‬ ‫بەرهەمی هونەرمەدان دەگەیەنە خەڵك‪.‬‬ ‫سەفین سالح رەخنەی لەو كەسانە گرت كە‬ ‫وەك راوێژكار لەئەنجومەنی وەزیران بۆ بواری‬ ‫هونەر دان��دراون و وتی‪ :‬ئەوەی حكومەتی‬

‫هەرێم بەراوێژكاری خۆی دان��اوە لەبواری‬ ‫ه��ون��ەر‪ ،‬جگە لەهێنانەدی ب��ەرژەوەن��دی��ی��ە‬ ‫تایبەتییەكانی و شێواندن و تەعریبكردنی‬ ‫گۆرانی و مۆسیقای كوردی‪ ،‬هیچی تری‬ ‫نەكردووە‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ە ب���ەردەوام���ی كۆمپانیای‬ ‫چوارچرا لەبەرهەمهێنانی هونەری وتی‪:‬‬ ‫پێویستە حكومەت هانی س��ەرم��ای��ەداران‬ ‫بدات‪ ،‬بەرهەمهێنان لەبواری هونەری بكەن و‬ ‫كەسی شیاو لەشوێنی شیوا دابندرێت و ئەو‬ ‫كارە بەرەوەپێش ببات‪.‬‬ ‫دوات����ر ش��ێ��رزاد س��ەرس��پ��ی ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی ه��ون��ەری مۆسیقا سەربە‬ ‫وەزارەت���ی رۆشنبیری هەرێم بە(چەتر)ی‬ ‫راگەیاند‪ :‬ئەوكارانەی لەماوەی رابردوو بۆ‬ ‫هاوكاریكردنی هونەرمەندان ئەنجامانداوە‪،‬‬ ‫ه��ەم��ووی ب��ەرەزام��ەن��دی س���ەروی خۆمان‬ ‫و ل��ەرێ��گ��ای ل��ێ��ژن��ەی ت��ای��ب��ەت��ەوە ب���ووە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم بۆ پ��رۆژەی ئەمساڵمان‪ ،‬لێژنەیەكی‬ ‫پسپۆر لەبەڕێوەبەرایەتی هونەری میوزیك‬ ‫و ب���ەڕێ���وەب���ەرای���ەت���ی گ��ش��ت��ی ه���ون���ەر و‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی سەنتەرەكان پێكهاتووە‪ ،‬بۆ‬ ‫كلیپكردنی گۆرانی چەند هونەرمەندێك‪،‬‬ ‫بۆئەو مەبەستە تائێستا لەگفتوگۆداین و‬ ‫لەوماوەیەش چەندین هونەرمەند داواكاریان‬ ‫پێشكەشكردوە‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬پێویستە هەمووالیەك ئەو راستییە‬ ‫بزانێت كە بودجەی هەر بەڕێوەبەرایەتییەك‬ ‫دیاریكراوە و ئێمە وەك خۆمان بەو بودجەیەوە‬ ‫ناتوانین ه��اوك��اری هەموو هونەرمەندێك‬ ‫بكەین‪ ،‬وە ه��ەر كارێكیش ئەنجام بدەین‬ ‫بەشێوەیەكی ئاشكرا ب�ڵاوی دەكەینەوە و‬ ‫ئاماژە بەناو و بڕی هاوكاری ئەو هونەرمەندە‬ ‫دەكەین كە لەالی ئێمەوە هاوكاری كراون‪،‬‬ ‫هەروەها ئێمە بەهیچ شێوەیەك هاوكاری زیاتر‬ ‫بۆ هونەرمەندانی دەرەوە ل��ەن��اوەوە ناكەین‪،‬‬ ‫ئەگەر سەیری لیستی ناوەكانیش بكەی‬ ‫دەزان��ی كە ئێمە هاوكاری هونەرمەندانی‬ ‫ن��اوەوە زیاتر دەكەین و دەبێ هونەرمەندانی‬ ‫دەرەوە لەالیەن شوێنی تر هاوكاری كرابێت‬ ‫كە هەندێكجار مەكتەبی سیاسی حزبێك ئەو‬ ‫هاوكارییە پێشكەشی هونەرمەند دەك��ات‪،‬‬ ‫لەوكاتە ئێمە لێی بەرپرسیارنین و مانای ئەوە‬ ‫نیە كە وەزارەتی رۆشنبیری هاوكاری كردون‪.‬‬

‫ـ حورمەتم بۆ شاعیری گەورە (عەبدوڵاڵ‬ ‫پەشێو) هەیە‪ ،‬ب��ەاڵم من خ��اوەن گوتار و‬ ‫ستایل و پ��رۆژەی شیعریی خ��ۆم‪ ،‬لەماڵە‬ ‫گ��ڵ��ی��ن و ك���ۆاڵن���ە ق����وڕاوی����ی و ك��وچ��ە‬ ‫سیحرییەكانی هەڵەبجەوە هێناومە و هەستم‬ ‫ن��ەك��ردوە لەهیچ شاعیرێك ب��چ��م‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫زۆرجار نزیكایەتیی رۆحیی و هەستكردن‬ ‫ب��ەی��ەك ئەتمۆسفێریی ه��ەی��ە ك��ە ئەمە‬ ‫لەدنیای دەرەوە و مێژووی شیعریشدا هەبووە‬ ‫و نكۆڵی ن��اك��رێ‌‪ ،‬خۆ بەندە چ��وار ساڵ‬ ‫لەمەوپێش قەسیدەی (شاعیرەكان دەچن بۆ‬ ‫جەهەنم)م نووسی و لەگەالوێژیشدا خەاڵتی‬ ‫وەرگ��رت‪ ،‬پاش دوو ساڵ نوسەری بەتوانا‬ ‫(بەختیار عەلی) هەمان پێشبینی شیعریی‬ ‫لەقەسیدەیەكدا نووسی‪ ،‬كەسیش نەیوت ئەوە‬ ‫وەرگیراوە و پێشوازییەكی باشیشیان لەوەی‬ ‫دووەم ك��رد!!‪ ،‬قەسیدەی (ئەو رۆژەی من‬ ‫دەمرم) چەندین ساڵ پێش ئێستا نووسیومە‬ ‫و لەدیوانێكی شیعریمدا باڵوم كردووەتەوە و‬ ‫تازە برای شاعیرم (تەیب جەبار)‪ ،‬تەنانەت‬ ‫ناوی دیوانەكەشی بەو ناوەوە چاپ و باڵو‬ ‫ێ من بێم و بڵێم ئەمە هی‬ ‫كردووەتەوە! دەكر ‌‬ ‫منە؟ بڕوانە دزی ئەدەبی هەیە كە ئەمە‬ ‫قبوڵ نەكراوە و ئەمڕۆ یا سبەی خاوەنەكەی‬ ‫ێ و‬ ‫لەبەردەم خەڵك و شیعردا ل��ەدار دەدر ‌‬ ‫سەرشۆڕ دەبێ‌‪ ،‬دووب��ارە بوونەوە و جۆرێك‬ ‫لەتەقلید و كاوێژ و بەیەك رێچكەدا منانیش‬ ‫هەیە ئەمەش خەونێكی گوێدرێژانەیە و‬ ‫نایەتەدی‪ ،‬بەاڵم لەیەكچوون و نزیكایەتی‬ ‫ێ هەستكردن و ئاگاداریی ئاساییە و‬ ‫بەب ‌‬

‫كام دەق هێزی زیاتر بوو ئەو سەردەستەیە‪.‬‬

‫چەتر‪ :‬پێتوایە سەردەمی شیعر بەرەو‬ ‫ك��اڵ��ب��وون��ەوە و ب��ەس��ەرچ��وون هەنگاوی‬ ‫ن��اب��ێ��ت‪ ،‬ئ��ەگ��ەر ن��ا‪ ،‬ئ���ەوەی لەئێستادا‬ ‫توانیویەتی شیعر بهێڵێتەوە چی بووە؟‬

‫ێ كتێب حوكمی ئەم دنیایە‬ ‫ێد‌‬ ‫ـ رۆژ ‌‬ ‫دەكات و ئەو كتێبەش شیعر دەبێت‪ ،‬پێموایە‬ ‫شیعر زم��ان��ی مەخلوقە زی��ن��دووەك��ان��ە و‬ ‫ئەوەی دوور دەكەوێتەوە لەم زمانە ئەوانەن‬ ‫ێ بە كەڕوالڵی یەكتری تێبگەیەنن‪،‬‬ ‫دەیانەو ‌‬ ‫راستە شیعر لەچاوی میدیایەكی ئاسایی‬ ‫و خەڵكێكی سادەوە بەرەو كاڵبوونەوە چووە‪،‬‬ ‫ێ هەتا دنیا بەرەو‬ ‫ئەو بۆچونەش راستە دەڵ ‌‬ ‫پێشكەوتن و تەكنەلۆژیای زیاتر بڕوات‪،‬‬ ‫نرخی ئەدەب و شیعر كەم دەبێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ێ شیعر و ئەدەب‬ ‫با ئەوەشمان لەبیر نەچ ‌‬ ‫خوانی هەموو خەڵك نین و هی دەستەبژێر‬ ‫و كەسی نوخبەن‪.‬‬ ‫چ��ەت��ر‪ :‬زۆرك���ات ب��اس ل��ەڕەخ��ن��ەك��راوە‬ ‫ل��ەن��ێ��وان ش��اع��ی��رەك��ان��دا‪ ،‬ب��ەاڵم هەست‬ ‫ناكەیت ڕەخ��ن��ەك��ان ئ��ەوەن��دەی لەسەر‬ ‫كەسایەتی شاعیرەكە ب���ووە‪ ،‬ئ��ەوەن��دە‬ ‫لەسەر شیعر و ناوەڕۆكی بەرهەمەكانی‬ ‫شاعیرەكە نەبووە؟‬

‫ێ گ���وم���ان ل����ەو ن��وس��ی��ن و قسە‬ ‫ـ ب��� ‌‬ ‫ل��ەس��ەرك��ردن��ان��ەی ل��ەم م��ەی��دان��ەدا هەبوون‬ ‫هیچیان لەسەر دەق توێژینەوەیەكیان نەكردووە‬ ‫و لەسەر ئەساسی خزم خزمێنە و برادەرایەتی‬ ‫بووە‪ ،‬بۆ نموونە لەڕۆژنامەی نەخۆشی وادا‬ ‫بینیومە نوسراوە رانانی كتێب كەچی كە‬ ‫خوێندومەتەوە باسی لەژمارەی سپاردن و‬ ‫ساڵی دەرچواندن و كەسایەتی رێكپۆشی‬ ‫نوسەرە ئەكادیمییە بەرزەكەی گەلەكەمان‬ ‫ك���ردووە‪ ،‬رەخنەی ك��وردی لەعەزابدایە و‬ ‫سەیریش ل��ەوەدای��ە رۆژنامەكانن ئەوانەی‬ ‫ب��وون��ەت��ە س��وارچ��اك��ی ئ���ەدەب و شیعری‬ ‫كوردی و بەناوی پاراستنی فەرهەنگەوە‬ ‫پارەی كاش بەخەرج دەدەن‪.‬‬

‫رای كوالێتی لەیەكەم بەرهەمیدا‬ ‫چە تر‬

‫لەدەستپێكی كارەكانیدا‪ ،‬كۆمپانیای‬ ‫رای كوالێتی (‪)RAY QUALIT‬‬ ‫ك��ە ب��ۆ بەرهەمهێنانی ك��اری هونەریە‪،‬‬ ‫یەكەم بەرهەمی هونەری بۆ هونەرمەند‬ ‫(ئاری) بەرهەمهێنا‪.‬‬ ‫بەپێی راگەیاندنی كۆمپانیای رای‬ ‫كوالێتی یەكەم كاری كۆمپانیاكە كلیپێك‬ ‫بووە بۆ هونەرمەندی الو (ئاری) كاری‬ ‫وێنەگرتنی كۆتایی هاتووە لەم مانگەدا‬

‫باڵودەبێتەوە‪.‬‬ ‫ئ��ەم��ك��ارە ب��ەج��ۆری ك��ام��ێ��رای (رای‬ ‫ك��ورد ‪35‬ملیم) ساز دراوە كە بیرۆكەی‬ ‫دەرهێنەرو كامێرامانی (بڕوا تەها)یە‪.‬‬ ‫كلیپەكە (‪ )3‬ئەكتەر لەخۆ دەگرێت‬ ‫وە كاری میوزیكی لە واڵتی توركیا بۆ‬ ‫ئنجامدراوە‪ ،‬ئاواز و هۆنراوە و دابەشكردنی‬ ‫میوزیكی هونەرمەند ئ��اری خۆیەتی‪،‬‬ ‫هەروەها (ئ��ازاد بێتوشی) كاری فۆتۆی‬ ‫ئەم كلیپەی ئەنجامداوە‪.‬‬

‫ماندوو لەفیستیڤاڵی نێونەتەوەیی‬ ‫«تۆرێنتۆ» نمایشكرا‬

‫چە تر‬

‫بەنوێنەرایەتی لەهەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫فیلمی سینەمایی (ماندوو) لەبەشی‬ ‫«ك�����ەش�����ف»ی (‪)35‬ەم�����ی�����ن خ��ول��ی‬ ‫ف��ی��س��ت��ی��ڤ��اڵ��ی ن��ێ��ون��ەت��ەوەی��ی فیلمی‬ ‫(تۆرێنتۆ) نمایشكرا‪.‬‬ ‫ف��ی��ل��م��ی س��ی��ن��ەم��ای��ی «م���ان���دوو»‬ ‫ل��ەدەره��ێ��ن��ان��ی س��ی��ن��ەم��اك��اری ك���ورد‬ ‫(ئیبراهیم سەعیدی) لەسی و پێنجەمین‬ ‫خولی فیستیڤاڵی نێونەتەوەیی فیلمی‬ ‫«ت���ۆرێ���ن���ت���ۆ ‪»TORONTO‬‬ ‫لەواڵتی كەنەدا نمایشكرا‪ .‬ئەم بەشە‬

‫لەفیستیڤاڵی «ت��ۆرێ��ن��ت��ۆ» ب��ۆ ئ��ەو‬ ‫فیلمانە تەرخانكراوە كە خوڵقاندنێكی‬ ‫تازەیان تێدابێت‪.‬‬ ‫ف��ی��ل��م��ی «م�����ان�����دوو» ب��ەره��ەم��ی‬ ‫وەزارەت���������ی رۆش���ن���ب���ی���ری و الوان����ی‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��ە‪،‬‬ ‫لەبەشی «كەشف ‪»Discavery‬دا‬ ‫ل���ە(‪)35‬ەم���ی���ن خ���ول���ی ف��ی��س��ت��ی��ڤ��اڵ��ی‬ ‫نێونەتەوەیی فیلمی «تۆرێنتۆ» لەنێو‬ ‫(‪ )27‬فیلمی سینەماكارانی واڵتانی‬ ‫جیاجیا نمایشكرا لەالیەن بینەرانەوە‬ ‫پێشوازییەكی زۆری لێكرا‪.‬‬


‫وتمان حەمرین دەگێڕینەوە‬ ‫كەچی سەرچناریشمان لەدەستدا‪!..‬‬ ‫ئ���ێ���س���ت���ا دۆزی‬ ‫ن�������ەت�������ەوای�������ەت�������ی‬ ‫ێ‬ ‫ب����ەرەوپ����اش����ەك����ش���� ‌‬ ‫دەس���ت���ی���پ���ێ���ك���ردووەو‬ ‫رۆژ ب��ە ڕۆژه��ەن��دێ��ك‬ ‫لەخاكەكەمان لەدەست‬ ‫دەدەی��ن و بە كەمتر رازی دەبین‪ .‬باشترین‬ ‫سەلمێنەریش بۆ ئەم دابەزینانە ئەوەیە ئەگەر‬ ‫بگەڕێینەوە بۆ سەردەمی ئەنجومەنی حوكم‬ ‫ئەوكاتە كورد رۆڵی گەورەتر و كاریگەرتری‬ ‫هەبوو لە عێراقدا ‪ .‬دوابەدوای ئەو لە كابینەی‬ ‫یەكەمی دەسەاڵتەكانی عیراقدا چەند پلەو‬ ‫پایەیەكی كاریگەرمان هەبوو‪ ،‬بەاڵم بەو هێزو‬ ‫توانایەی ئەنجومەنی حوكم‪ ..‬نا‪ .‬بەڵكو الوازتر‬ ‫‪ ...‬بڕیاربوو زۆرشتیش بكرێت‪ ،‬بەاڵم تائێستا‬ ‫نەكراوەو ناشكرێت‪ .‬چونكە كورد ئەو پێگە و‬ ‫هێزەی جارانی نەماوە بۆیە تائێستاش نەتوانراوە‬ ‫بستێك خاكی داگیركراو بگەڕێنرێتەوە سەر‬ ‫خاكی كوردستان كە هەرگیز جارێكی تر‬ ‫ناشیبینینەوە‪ ..‬بەڵكو دەسەاڵتمان لە زۆرشوێن‬ ‫لەو شوێنانە بە رێژەیەكی بەرچاو كەمبووەتەوە‪.‬‬ ‫وامان لێهاتووە باسیشیان نەكەین وەك ئەوەی‬ ‫كورد وتەنی دەستمان لێ شتبێت‪...‬تەنانەت‬ ‫(ماددەی ‪)140‬یش جێبەجێ نەكراوە‪ .‬ئەگەر‬ ‫بۆ ئەو ناوچە داب��ڕاوان��ە هەندێ پاساومان‬

‫ئێستا سلێمانی و هەولێریش دەفرۆشین‬ ‫هەبێت وەك‪:‬دەست تێوەردانی هێزی دەرەكی دەنرخێنرێت وەك ئەوەی براكانمان چاكەیەكی‬ ‫‪ ،‬ئاشتی‪ ،‬برایەتی‪ .....‬ئەوا بۆ فرۆشتنی گەورەیان لەگەڵ كردبین‪ ...‬وا بڕوات ئەوا وەك‬ ‫م��وڵ��ك و شوێنی گەشتیاری و گارگە فەلەستینی كۆنمان لێدێت و زۆرینەمان لەبەر‬ ‫كۆنەكانی ناو كوردستان بە بێگانە و بەتایبەتی بێ خاك و جێگەیی ئەبێ ڕووبكەینە واڵتانی‬ ‫ع��ەرەب هیچ پاساوێك لەجێی خۆیدا نیە دوژمن بە كورد‪ .‬تا لە كەمپ و ئۆردوگادا‬ ‫تەنها ئەوەنەبێت كە ئەوەی بە شەڕو چەكی بمانژێنن ‪ .‬نەهێڵن بە زمانی خۆشمان بدوێین‪.‬‬ ‫ئەگەر تەماشای سەیرانگای سەرچنار‬ ‫كیمیاوی و ئەنفال و تەعریب و ‪ ...‬نەكرا‬ ‫ئەوا بە سووچی پارە كردیان‪ .‬كارەكەشیان بەرز بكەین پاش چەند ساڵێك داخستن‪ ،‬سەرچنار‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئینتەرنێت‬ ‫هەمان سەرچنارەكەی جاران بوو لەگەڵ یەك‬ ‫ت��ۆز بۆیەو نوێكردنەوەی كۆشكەكۆنەكان‬ ‫دەناهیچ گۆڕانكارییەكی ئەوتۆی پێوەدیارنیە‬ ‫كە چەند ساڵێك ئەبێ كۆمپانیایەكی لوبنانی‬ ‫كاری تێداكردووە بۆئەوەی بیڕازێنێتەوە‪ .‬لە‬ ‫هەمووی سەیرتر ئ��ەوەب��وو كە كارمەندێكم‬ ‫نەبینی لەو شوێنە بە زم��ان ك��وردی گفت‬ ‫وگۆ بكات‪ .‬بەڵكو هەموو گازینۆو كۆشك‬

‫ئەو پەنجەیە دەقرتێنم‬ ‫جارێكیتر دەنگتان بداتێ‬ ‫ئ��اش��ك��رای��ە دەره����ەق ب��ەو ن��اه��ەق �ی‌و ستەمانەی‬ ‫لەالیەن رژێمی جۆراوجۆرەكانی‬ ‫عێراقەوە بەرانبەر كورد كراوە‪،‬‬ ‫چەند شۆڕشێك بەرپاكراون‪ ،‬كە‬ ‫دواترینیان شۆڕشی یەكێتی‌و‬ ‫پ���ارت���ی ب����وو ك���ە ل��ەئ��ێ��س��ت��ادا‬ ‫ت��ەم��ەن��ی ب���ەرەو زی��ات��ر ل��ە نیو‬ ‫سەدە دەچێت‪ .‬بەاڵم ئەوەی لەئێستادا لەسەركردەی‬ ‫ئەو شۆڕشانە دەبینرێت‪ ،‬بریتیە لە الدان لە دروشم‌و‬ ‫مەبەستە نەتەوەیی‌و نیشتیمانییەكان‌و خەباتكردنە‬ ‫لەپێناوی مەبەست‌و مەرامی شەخسی‌و تایبەتی‪.‬‬ ‫هەرچەندە لە سەرەتای دەستپێكردنی ئەو شۆڕشانەوە‬ ‫ت���ائ���ێ���س���ت���ا خ���ەڵ���ك���ی‬ ‫ب��ەوپ��ەڕی دڵسۆزییەوە‬ ‫گ�����ی�����ان�����ی خ�����ۆی�����ان‬ ‫ف���ی���داك���ردوو س����ەروەت‌و‬ ‫س�����ام�����ان�����ی خ����ۆی����ان‬ ‫لەپێناوی هەناسەیەكی‬ ‫ئازادی بەخشی‪.‬‬ ‫ل�����ە س����ات����ەوەخ����ت����ی‬ ‫ش��ۆڕش��ی چەكدارییەوە‬ ‫تائێستا كە سەروەختی‬ ‫ش��ۆڕش��ی دی��م��وك��رات�ی‌و‬ ‫ه��������ەڵ��������ب��������ژاردن��������ە‪،‬‬ ‫س��ەرك��ردەك��ان��ی پ��ارت�ی‌و‬ ‫ی���ەك���ێ���ت���ی ب���ەج���ۆرێ���ك‬ ‫خ���ەڵ���ك���ی ه�����ان�����دەدەن‪،‬‬ ‫ئەگەر كەسێك برای یان باوكی پێشمەرگە نەبوایە‪،‬‬ ‫ی���ان ك��ۆم��ەك‌و ه���اوك���اری ب��ە ش���ۆڕش ن��ەك��ردای��ەو‬ ‫لەزەمەنی ئێستاشدا دەنگی ب��ەوان ن��ەدای��ە‪ ،‬خۆی‬ ‫بە ق���ەرزارو ت��اڕادەی��ەك بە خیانەتكاریش دەزان��ی‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی لەو سەركردانەوە دەبینرێت پێچەوانەی‬ ‫قسەكانیانەو خۆ گێل كردنیانە لە قۆناغە گرنگ‌و‬ ‫چارەنووسسازەكاندا‪.‬‬ ‫مەبەستمە لێرەوە باسی ئەو غ��ەدرو ناحەقیانە‬ ‫بكەم‪ ،‬كە چەندین ساڵە دەسەاڵتی كوردی بەرانبەر‬ ‫ب��ە میللەتی م��ەزڵ��وم‌و ب��ەش��خ��وراوی خ��ۆی‪ ،‬بەبێ‬ ‫ت‬ ‫گوێدانە هیچ بەهایەكی ئەخالقی‌و مرۆیی دەیكا ‌‬ ‫و كەوتوەتە دزینی سەروەت ‌و سامانی ئەم میللەتە‪.‬‬ ‫بەڕاستی لەئێستادا غەدرو ناحەقیەكان گەیشتوەتە‬ ‫ئاستێك‪ ،‬كە هیچ مرۆڤێكی بەویژدان تەحەمولی‬ ‫ناكات‪ .‬چونكە خەڵكی هەرگیز چاوەڕێی ئەوەیان‬ ‫نەدەكرد كە پارتی‌و یەكێتی دوای نزیكەی بیست‬ ‫س��اڵ��ە حوكمڕانی خۆماڵی ب��ەو ج��ۆرە پاداشتیان‬ ‫ب��دەن��ەوە‪ .‬زۆرج��ار لە خ��ۆم دەپرسم دەب��ێ گوناهمان‬ ‫چ��ی ب��ێ��ت ك��ە ب��ەرپ��رس��ەك��ان��ی خ��ۆم��ان ب���ەو ج��ۆرە‬ ‫مامەڵەمان لەگەڵدا دەك��ەن؟ چونكە دوای (‪)19‬‬ ‫ساڵ دەستكەوتێكی ئەوتۆ بەدینەهاتووە‪ ،‬كە جێگای‬

‫سەربەرزی‌و شانازی بێت‪.‬‬ ‫لەئێستادا ب��ەدەی��ان‌و س��ەدان كەس هەن كە لەژێر‬ ‫هێڵی ه��ەژاری��ی��ەوە دەژی���ن‪ ،‬كەچی مەسئولەكانی‬ ‫ئ���ەم م��ەم��ل��ەك��ەت��ە ب���ە ه���ای الی���ڤ رای���دەب���وێ���رن‪.‬‬ ‫س��ەرب��اری ئ��ەوەش هێشتا ه��ەر میللەت لە پارتی‌و‬ ‫ی��ەك��ێ��ت��ی‪ ،‬دڵ��س��ۆزت��رە‪ .‬ل��ەك��ات��ی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان��دا‬ ‫دەبینین بەرپرسەكان دەكەونە قسەی باق‌و بریق بۆ‬ ‫خەڵكی‪ ،‬وەك��و بەڵێنە بەدینەهاتوەكانی سەردەمی‬ ‫شاخیان‪ ،‬ب��ەاڵم خەڵكی ه��ەر دەنگیان پ��ێ��دەدەن‪ ،‬بە‬ ‫خاتری ئ��ەوەی ب��ارودۆخ��ی كوردستان تێكنەچێ‪.‬‬ ‫بەاڵم بەداخەوە دوای هەڵبژاردن بچوكترین شت بۆ‬ ‫كۆمەاڵنی خەڵك ناكەن‌و قسەكانیان تەنها بەڵێنەو‬

‫هیچی تر‪ ،‬بۆیە دەپرسم ئەرێ شەرم ناتانگرێ كە‬ ‫لە راگەیاندنەكانەوە باسی دەستكەوتەكانتان دەكەن؟!‬ ‫بۆیە ل��ێ��رەوە وەك��و خ��ۆم رای��دەگ��ەی��ەن��م‪ ،‬ئامادەنیم‬ ‫جارێكی تر دەن��گ بە لیستێك ب��دەم‪ ،‬كە پارتی‌و‬ ‫یەكێتی تێدا بێت‌و پەنجەی خۆم دەقرتێنم ئەگەر‬ ‫ج��ارێ��ك��ی ت��ر ب��ۆ ئ���ەو دوو ح��زب��ە ش��ی��ن��ی ب��ك��ەم‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەشدا لێرەوە چەند داواكاری‌و پێشنیارێك‬ ‫دەخەمەڕوو‪ ،‬كە جێبەجێكردنیان لەالیەن حكومەتەوە‬ ‫كارێكی زۆر قورس نییە‪ .‬بەهیوای جێبەجیكردنی‬ ‫تاوەكو ئاواتی ئەم میللەتە بەشخوراوە بەدیبهێنن‌و‬ ‫ببێتە ه��ۆك��ارێ��ك ب��ۆ م��ان��ەوەی خ��ۆت��ان ل��ەس��ەر ئەو‬ ‫كورسیانەی كە كەس نازانێت كەی دەستبەرداری‬ ‫دەب��ن‪ .‬بۆیە دەڵێم خەمخۆری خەڵك‪ ،‬بن تاخەڵكی‬ ‫بەیەكجاری پشتی لێ نەكردوون‪.‬‬ ‫‪ .1‬بەهێزكردنی الیەنی نەتەوایەتی‌و نیشتمانی‪،‬‬ ‫خەمخواردنتان بۆ الیەنی نەتەوەیی كەئێستا الی‬ ‫ئێوە چووەتە خانەی فەرامۆشكردنەوە‪ .‬گەڕانەوەی‬ ‫ئەو پارانەی كە داهاتی میللەتن‌و لەالیەن هەردوو‬ ‫التانەوە لە بانكەكانی ئەوروپا بۆ ئایندەی خۆتان‬ ‫بلۆكتان كردون‪ .‬دروستكردنی لەشكرێكی بەهێزی‬ ‫نیزامی‪ ،‬دور لە ب��ەرژەوەن��دی حزبی‪ .‬خزمەتكردن‬

‫بەوەرزش‌ و هونەر كە ناسنامەی میللەتن‬ ‫‪ .2‬ئ��اوەدان��ك��ردن��ەوەی ك��وردس��ت��ان‌ و ب��وژان��ەوەی‬ ‫ژێرخانی ئابوری‌و الدێكان‪ ،‬نەوەكو هەوڵی چۆڵكردن‌و‬ ‫وێ��ران��ك��ردن��ی��ان ب���دەن‪ .‬رێ��گ��رت��ن ل��ە ه��ەن��دێ‌ كەسی‬ ‫مافیاو دزو چەتە‪ ،‬كە رۆژان��ە ه��ەزاران تەن شتی‬ ‫خراپ‌و ماددەی بەسەرچوو بۆ كوردستان دەهێنن‪.‬‬ ‫دروستكردنی چەند بەنداوێك بۆ گلدانەوەو سوود‬ ‫بینین لە ئ��اوە سازگارەكانی كوردستان‪ .‬هەروەها‬ ‫دروستكردنی چەند سایلۆیەك ب��ۆ ئەمباركردنی‬ ‫گەنم‌و جۆی جوتیارانی ئەم واڵتە‪.‬‬ ‫‪ .3‬خزمەتكردنی كەسوكاری شەهیدو ئەنفالەكان‬ ‫لە ناوچەی گەرمیان‪ ،‬كە لە بچوكترین مافی ژیانی‬ ‫خۆیان بێبەشن‪ .‬بەداخەوە خزمەت‌و‬ ‫بەختی ئەوان كراوتە پڕوپاگەندەی‬ ‫ه����ەڵ����ب����ژاردن‌و چ��االك��ی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ی ه����ەرێ����م‪ .‬ه���ەوڵ���دان‬ ‫بەجینۆساید ن��اس��ان��دن��ی ت��اوان��ی‬ ‫هەڵەبجەو ئەنفال‌و دادگایكردنی‬ ‫ه�����ەم�����وو ئ����ەن����ج����ام����دەران����ی‌و‬ ‫دادڵدەنەدانیان بەهیچ پاساوێك‪.‬‬ ‫‪ .4‬رەخساندنی هەلی گونجاوی‬ ‫ك���ار ب���ۆ گ��ەن��ج��ان‪ ،‬ت���اوەك���و بیر‬ ‫لەجێهشتنی ئەم واڵت��ە نەكەنەوە‌و‬ ‫ن���ەب���ن ب����ە س���ی���خ���وڕی واڵت������ان‪.‬‬ ‫خ��ان��ەن��ش��ی��ن��ك��ردن��ی ه���ەم���وو ئ��ەو‬ ‫كەسە بەتەمەنانەی ل��ە سەرجەم‬ ‫دام‌و دەزگ���اك���ان���ی ح��ك��وم��ەت��ی‬ ‫هەرێم كاردەكەن‪ ،‬دانانی كەسانی گەنج‌و بەئەزمون‬ ‫ل��ە ج��ێ��گ��ای��ان‪ .‬ه���ەوڵ���دان ب��ۆ دروس��ت��ك��ردن��ی چەند‬ ‫كارگەیەك بۆ بەرهەمە ناوخۆییەكانی خۆمان‪ ،‬نەوەك‬ ‫دروستكردنی كارگەی مەشروبات‪.‬‬ ‫‪ .5‬داهاتی ئەو نەوتەی لەكوردستاندا بەرهەمدێت‪،‬‬ ‫بخرێتە خزمەتی خەڵكەوە‪ .‬هەروەها دەستبەرداری‬ ‫ه��ەن��دێ ب���ەرژەوەن���دی ح��زب��ی خ��ۆت��ان ب��ن‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫واڵتانی دراوسێ‪.‬‬ ‫‪ .6‬پارێزگاری لەسەربەخۆیی دادگاكان بكەن‪،‬‬ ‫نەوەكو بیكەن بە بنكەی دووەمی پارتەكانتان‪.‬‬ ‫‪ .7‬ب���ەدواداچ���ون‌و چ��اودێ��ری��ك��ردن��ی ه��ەم��وو ئەو‬ ‫پ��ڕۆژان��ەی ل��ەالی��ەن ح��ك��وم��ەت��ەوە جێبەجێدەكرێ‪،‬‬ ‫ب��ۆ ئ���ەوەی چیتر پ���ارەی ئ��ەم واڵت���ە ل��ە پ���ڕۆژەی‬ ‫بێسەروبەر ب��ەه��ەدەر ن���ەڕوات‪ .‬باشكردنی ك��ارەب��او‬ ‫بنكە تەندروستیەكان‌و دابینكردنی دەرمانی باش‌و‬ ‫پێویست‌و گونجاو‬ ‫‪ .8‬داب��ی��ن��ك��ردن��ی ی���ەك���ەی ن��ی��ش��ت��ەج��ێ��ب��ون بۆ‬ ‫مامۆستایان‌و فەرمانبەران‪ ،‬بێ بەرامبەر‪ ،‬نەك وەك‬ ‫هەندێك شوقەو باڵەخانەی ئێستا كە پارەكەی هێندە‬ ‫خەیاڵییە‪ ،‬تەنها بە كەسانی وەك ئێوە هەڵدەسوڕێت‪.‬‬

‫و ت��ەن��ان��ەت بەلەمەكانی ئ��اوەك��ەش چەند‬ ‫گەنجێكی عەرەب دەیانبرد بەڕێوە ‪ ،‬ئیتر نە‬ ‫گۆرانیەكانی ماملێی جاران دەبیستینەوەو نە‬ ‫هیچ مۆركێكی ك��وردەواری لەناوجەرگەی‬ ‫شاری هەڵمەت و قوربانیدا‪ ،‬تەنانەت ئەوەی‬ ‫عەرەبی نەزانێت رەنگە سەری لێ بشێوێت‬ ‫و نامۆبێت‪ .‬من وام هەستكرد لە یەكێك لە‬ ‫شارەكانی عەرەبستان پیاسەئەكەم‪ : .‬ئایا‬ ‫ك��وردێ��ك ن��ەب��وو ئ��ەم ك���ارەی پ��ێ بسپێررێت‬ ‫یاخود سەرچناری پێ بفرۆشرێت ((مەڵین‬ ‫مساتەحە بۆ ‪ 30‬ساڵ چونكە ئەم كارە وەك‬ ‫فرۆشتن وایە و لەدەست كورددا نەماوە)) ئایا‬ ‫گەنجێكی ك��ورد دەستنەكەوت ل��ەو شوێنە‬ ‫دابمەزرێت؟؟‪ !... .‬تازە وا سەرچناریشمان‬ ‫ڕۆی وەك كارگەكانی چیمەنتۆی تاسڵوجەو‬ ‫دانەگاز و ‪ ....‬هتد‪.‬‬ ‫كە هەموو لە رێی راگەیاندنەكانەوە دەزانین‬ ‫كارمەندو كرێكارە كوردەكان چ مامەڵەیەكیان‬ ‫لەگەڵ دەك��رێ��ت ل��ەو ش��وێ��ن��ان��ە‪!!!.....‬دەب�ێ‌‬ ‫شیوەن بۆ شەقامەكانی شارو ماڵەكانمان و‬ ‫نەخۆشخانەكان و قوتابخانەكان و شوێنەپیرۆزو‬ ‫ئاسەوارو گەشتیارییەكانی دیكەیە كە ئەگەر‬ ‫وابڕوات ئەوانیش ئەفرۆشرێن بە بێگانە‪ .‬ئەوسا‬ ‫ئێمەش ب��ەدەردی فەلەستینییەكان دەچین ‪،‬‬ ‫تەنها خاوەن پارەزۆرەكان ئەتوانن لەم شارەدا‬ ‫بژین (ئەویش بە زەلیلی‪ )...‬ئیتر ئەوكاتە‬

‫ساڵی یه‌که‌م ژمار ‌ه ‪24‬‬ ‫دووشه‌ممه‌ ‪2010\9\20‬‬

‫‪13‬‬

‫ئەبێ فاتیحا داب��دەی��ن بۆ رۆح��ی ه��ەژارو‬ ‫چینی ناوەندو بنەماڵە بەشەرەفەكان كە پێیان‬ ‫نەنگە خاكی كوردستان بفرۆشن‪ !....‬ئەوسا‬ ‫چی وەاڵم��ی تۆمارەكانی مێژوو بدەینەوەو‬ ‫ئیتر بۆ بڵێین بێگانە غ��ەدری لێكردین‪....‬‬ ‫كار واب��ڕوات‪ ،‬ئەوا پێوستە هەموومان فێری‬ ‫زم��ان��ی ع��ەرەب��ی ببین‪ .‬چونكە ل��ەم��ەودوا‬ ‫تەعریب دەستپێئەكاتەوەو ئەبێ بەناچاری و‬ ‫ئەمجارەیان بەدەستی خۆمان خوێندنگەكان‬ ‫بكەینەوە بە عەرەبی‪ .‬روودەكەمە دەسەاڵت‬ ‫لە كوردستان و سوێندیان ئ��ەدەم بە گیانی‬ ‫پ��اك��ی ش��ەه��ی��دان��ی ك���وردس���ت���ان و ژن و‬ ‫مناڵەئەنفالكراوەكان و شەهیدانی كیمیابارانی‬ ‫هەڵەبجەو بست بەبستی خاكی كوردستان‬ ‫كە خوێنی پێشمەرگەی تێدا رژاوە و ناڵەی‬ ‫دایكەجگەرسووتاوەكان كە ئیتر لێرە بەدواوە‬ ‫ك��اری فرۆشتن و بەكرێدانمان بە بێگانە‬ ‫بوەستێت و با ڕۆڵەكانی خۆمان كارا بكەین‬ ‫و پشتیان پێببەستین‪ .‬چونكە مێژوو لێمان‬ ‫خۆشنابێت و نەوەكانی دواڕۆژ نەفرەتمان‬ ‫لێنەكەن‪!.....‬‬

‫سـیسـتـەمـی ســاخـتـــە‬ ‫لەهەفتەنامەی هاواڵتی ژمارە (‪)659‬‬ ‫الپ�����ەڕە(‪ )12‬بابەتێك‬ ‫بەناونیشانی (خراپترین‬ ‫سیستەمی دیموكراتی‬ ‫لە باشترین سیستەمی‬ ‫دی��ك��ت��ات��ۆری باشترە)‬ ‫ل�����ەالی�����ەن (ج���ەم���ی���ل‬ ‫نەقشبەندی)یەوە نوسراوە‪ ،‬ئەمە یەكێكە لە‬ ‫قسەكانی جەالل تاڵەبانی كە لە ڕۆژنامەی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی ن��وێ��دا ك���ردوی���ەت���ی‪ ،‬كاتێك‬ ‫بابەتەكەم خوێندەوە زۆر سەرنجی راكێشام‬ ‫نوسەر بابەتێكی زۆر گرنگی وروژان��دووە‪،‬‬ ‫چ��ون��ك��ە ك��ێ��ش��ەی ب��ن��ەڕەت��ی ئێمە ج��ۆری‬ ‫سیستەمەكەیە‪ ،‬بەاڵم دەروازە دەكاتەوە وزۆر‬ ‫بەكورتی كۆتایی پێ دێنێ‪ ،‬ئیتر نازانم‬ ‫لەبەر نەبونی دەرف��ەت��ی هەفتەنامەكەیە‪،‬‬ ‫یان لەبەر ئەوەیە تەنها بابەتەكە بووروژێنێ‬ ‫ب��ە ڕوی خ��وێ��ن��ەردا و ب��ەس‪ ،‬بەتێڕوانینی‬ ‫من دەب��وو نوسەر هەموو ڕەهەندەكانی ئەو‬ ‫ساختە كارییەی باس بكرادایە كە خەڵكی‬ ‫ب��اش��وری ك��وردس��ت��ان پ��ێ��وەی گ��ی��رۆدەب��وون‪،‬‬ ‫بەناوی ئازادی و دیموكراتی و زۆر ناوی‬ ‫ت��رەوە‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەوەی لەواقیعدا دەیبینین و‬ ‫تێیدا دەژین بریتییە لە گەندەڵی ئیداری و‬ ‫سیاسی و ئابوری و‪...‬هتد‪.‬‬ ‫كەسایەتی م��رۆڤ��ی ك���ورد ل��ەم هەرێمە‬ ‫وا ش��ێ��وێ��ن��راوە ل��ەن��او هیچ سیستەمێكی‬ ‫دیموكراتیدا جێگەی نابێتەوە‪ ،‬ئەو سیستەمە‬ ‫گ��ەن��دەڵ��ەی ل��ە ژێ���ر پ�����ەردەی ئ�����ازادی و‬ ‫دی��م��وك��رات��ی��دا خ��ۆی ح���ەش���ارداوە تەنانەت‬ ‫ڕوخ���س���اری ن��ەگ��ری��س��ی دی��ك��ت��ات��ۆری��ش��ی‬ ‫هەندێك ج��وان ك���ردووە‪ ،‬خەڵكەكەشی وای‬ ‫لێهاتووە تووشی بێباوەڕی و نائومێدی بووە‬ ‫و وەك جەستەیەكی بێ گیانی لێهاتووە‬ ‫هیچ ئیرادەیەكی نەماوە‪ ،‬ئایا هیچ لەمە‬ ‫مەترسیدارتر دەبێ بۆ خودی ئەو كۆمەڵگایە‬ ‫كە دووچاری ئەوەندە بێ باوەڕی بووبێت؟‬ ‫ئ��ەم��ە سیستەمێكی ج��ی��اوازت��ر نییە لە‬ ‫سیستەمی زوڵم و زۆر و بندەستی بەڵكو ئەو‬ ‫كەموكوڕی و بۆشاییانەی لە سیستەمی‬ ‫دیكتاتۆریەتدا هەبوو پڕیكردووەتەوە‪ ،‬بەهەر‬ ‫ناوێك بێت باشترین خزمەتی بە سیستەمی‬ ‫دیكتاتۆریەت و ئۆلیگارشی كردووە‪.‬‬ ‫ئەم سیستەمە لەسەر بنەمای چەواشە‬ ‫ك��اری و دەس��ت��ی دەس��ت��ی و هەڵخەڵتاندن‬ ‫ئاوا ب��ووە‪ ،‬سیستەمە دیكتاتۆرەكان لەسەر‬ ‫بنەمای ئایدۆلۆژی و ئابورییەكی سەربەخۆ‬ ‫ئ���اوا ب����وون‪ ،‬سیستەمە دیكتاتۆرییەكان‬ ‫ویستیان ئەم سیاسەتە لە سەر كۆمەڵگا‬ ‫پەیڕەو بكەن‪ ،‬بەاڵم لەبەر ئەوەی زەمینەی‬

‫ئەو كارەیان نەبوو نەیانتوانی ئەنجامی بدەن‪،‬‬ ‫ه��ەوڵ و تەقەالیەكی زۆری��ان��دا‪ ،‬ب��ەاڵم هەر‬ ‫نەیانتوانی بەئەنجامی بگەیەنن ناچار بۆ‬ ‫ئەوەی دەسەاڵتی خۆیان لە سەر كۆمەڵگا‬ ‫ح��اك��م ب��ك��ەن ب���ە ش���ێ���وازی ج�����ۆراو ج��ۆر‬ ‫هەندێ خزمەتیان بە كۆمەڵگاكەی خۆیان‬ ‫ك��رد‪ ،‬تەنانەت لە هەندێ ب��واردا دەرفەتی‬ ‫ئەوەشیان نەهێشتبووەوە كەكەس بتوانێ هیچ‬ ‫ڕەخنەیەكیان لێ بگرێ‪ ،‬ب��ەاڵم سیستەمە‬ ‫دیموكراتە ساختەكەی باشوری كوردستان‬ ‫ئ��ەوەش��ی نەهێشتەوە‪ ،‬سیستەمێك ئەگەر‬ ‫نوقمی گەندەڵی بوو لە هەموو بوارەكاندا‬ ‫(سیاسی و ئابوری و بەڕێوەبردن و پەروەردە و‬ ‫ڕێكخستن) بوارێك نەماوە گەندەڵ نەبووبێ‪،‬‬ ‫هەندێ جاریش بەهەندێ پڕوپاگەندە نكۆڵی‬ ‫لەهەموو گەندەڵییەكان دەك��ەن و تەنانەت‬ ‫بە باشترین شێوازی دیموكراتی پێناسەی‬ ‫دەكەن‪،‬پێوانەی گەندەڵی و دیموكراتی ئەوە‬ ‫نییە دەسەاڵت بە باشی بزانێت و لێی ڕازی‬ ‫بێت بەڵكو پ��ێ��وان��ەی ه��ەرە ڕاس��ت ئەوەیە‬ ‫خودی كۆمەڵگا بە هەموو پێكهاتەكانییەوە‬ ‫لێی ڕازی بن‪ ،‬ڕەنگە ئەوە بكەن بەبەهانە‬ ‫و بڵێن كێ دەت��وان��ێ هەموو كۆمەڵگا لە‬ ‫خۆی ڕازی بكات پێداویستییەكانی دابین‬ ‫بكات؟ منیش دەڵێم ئەگەر خودی دەسەاڵت‬ ‫ب���ە ن��ی��ەت��ێ��ك��ی پ��اك��ی دی��م��وك��رات��ی ب��ەب��ێ‬ ‫جیاوازی پێكهاتەكان و تاكەكانی كۆمەڵگا‬ ‫بە یاسایەكی دیموكراتی هەڵس و كەوت‬ ‫بكات‪ ،‬ئ��ەو كاتە دەرف��ەت��ی ئ��ەوە بۆ كەس‬ ‫نامێنێ بە خۆڕایی ڕەخنە بگرێ‪.‬‬ ‫مەگەر ڕەخنەیەكی بێ بنەما‪ ،‬ڕەخنەی‬ ‫بێ بنەماش هیچ نرخ و بەهایەكی نابێت‪،‬‬ ‫بەاڵم سیستەمێك لە سەر بنەمای مەنسوبیەت‬ ‫و مەحسوبیەت ئاوا ببوبێ هەموو خانەكانی‬ ‫گیانی غەرقی گەندەڵی بووبێ‪،‬ئیتر چۆن‬ ‫دەتوانێت خۆی لە ساختەكاری دوور خاتەوە‪،‬‬ ‫م��رۆڤ��ە دیكتاتۆرەكان هەمیشە خەریكی‬ ‫ژیانی تایبەت و كەیف و سەما بوون‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ك��ارب��ەدەس��ت��ەك��ان��ی هەرێمی كوردستانیش‬ ‫هەمان ڕەفتارو هەمان ژیانیان نییە بابڵێین‬ ‫ئێمە درۆ دەكەین و ئەوان لەسەر هەقن و ڕاست‬ ‫دەكەن‪ ،‬بەاڵم كوا دادپەروەری و یەكسانی؟‬ ‫كوا پێكهێنانی بنەماكانی دیموكراتی ئەگەر‬ ‫ئێوە خۆتان بە دیموكراتخواز دەزان��ن؟ هەر‬ ‫كاتێك دیموكراتی بەرقەرار بێ السەنگی‬ ‫نامێنێ و ه��ەم��وو ك��ەس ل��ەس��ەر ڕەنجی‬ ‫شانی خۆی دەژی‪ ،‬دزی و ساختەكاری و‬ ‫چەواشەكاری نامێنێ‪ ،‬جەماوەریش عەشق و‬ ‫عەوداڵی ئەو ژیانە دیموكراتی و یەكسانیەیە‬ ‫كە لە هەوادا ماوەتەوە‪.‬‬


‫حزب لەقەیراندایە و خەڵك باجەكەی دەدات‬

‫ساڵی یه‌که‌م ژمار ‌ه ‪24‬‬ ‫دووشه‌ممه‌ ‪2010\9\20‬‬

‫‪14‬‬

‫ل���ەوان���ەی���ە ب���ۆ ئ��ەم‬ ‫تەمەنە كەمەی من تا‬ ‫رادەی��ەك نەگونجاوبێت‬ ‫قسە لەسەر ئەزمونی‬ ‫ح��زب��ی ك����وردی بكەم‬ ‫ل���ەم ن��اوچ��ەی��ە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئەمە تەنها دیدێكی گەنجانەی خۆمە و وەك‬ ‫هاواڵتییەكی ئەم واڵتە بەمشێوەیە لە حزب‌و‬ ‫رەهەندەكانی گەشتوم بەهەرحاڵ‪ ،‬وشەی حزب‬ ‫وشەیەكی ناسراوو فراوانی سەرزارانە لە هەموو‬ ‫جیهاندا‪ ،‬زۆر كەمن ئەو گەل‌و واڵتانەی كە لەم‬ ‫دونیا پێشكەوتووەداو لە سەردەمی تەكنەلۆژیادا‬ ‫سەرو سەودایان لەگەڵ ئەم زاراوەیە چی وەك‬ ‫ماناو چی وەك كیانێك نەبێت وە ئەم وشەیە‬ ‫چەند جارێك لە قورئانی پیرۆزدا بە ماناو‬

‫مەبەستی جیاواز بەكار هێنراوە‪ ،‬بە كورتی‬ ‫حزب كۆبوونەوەیەكی سیاسی‌و ئایدۆلۆژی‌و‬ ‫بەرژەوەندی خوازییە ئەمە بۆحزبێكی سەردەم‬ ‫ن���ەك ب��ۆ ح��زب��ی ك����وردی ‪،‬ح��زب��ای��ەت��ی وەك‬ ‫دیاردەیەكی سیاسی لە مێژە لە كوردستان‬ ‫دەستی لەگەردنی كۆمەڵگەدایەو لە قەیرانی‬ ‫گ��ەورەدای��ە ب����ەردەوام ب��ەدەس��ت كێشەكانیەوە‬ ‫ناڵەیەتی لەناوخۆی حزب وەك تەكەتول‌و دەستەو‬ ‫دەستەگەری بەشێوەیەكی زۆر ناشەریفانە‪،‬وە لە‬ ‫فەزا سیاسیەكەشدا چەندین قەیرانی سیاسی‌و‬ ‫كلتوری‌و كۆمەاڵیەتی‌و ئابوری خوڵقاندووە‬ ‫وەك بەگژاچوونەوەی حزبەكان بەڕووی یەكداو‬ ‫شەڕی ناوخۆو پیشاندانی وێنەی ناشیرینی‬ ‫حزب بە ناوخۆو دەرەوە‪،‬هەر بەمەش نەوەستاون‬ ‫بەڵكو بوونەتە ڕێگر لەبەردەم پێشكەوتن‌و دروست‬ ‫كردنی دنیایەكی مەدەنی‌و سیستەمێكی باشتر‬ ‫لەوەی كە ئێستا هەیە‪.‬‬ ‫حزب لێرە خاوەنی هەموو شتێكەو دەستی‬ ‫بەسەر الیەنەكانی ژیاندا گرتووە‪ ،‬ڕێكخراوو‬ ‫سەندیكای بۆ هەموو چین‌و توێژەكان دروست‬ ‫ك���ردووە‪ ،‬لەجێگای ه��ەم��ووان بیر دەك��ات��ەوەو‬ ‫ب��ڕی��اردەدات و دەسەاڵتی بەسەر حكومەت‌و‬ ‫ێ بەهەر مەبەستێك‬ ‫پەڕلەمانیشدا هەیەو دەتوان ‌‬ ‫ئاراستەیان بكات‌و بەرژەوەندیە حزبیەكانی خۆی‬ ‫بێنێتەدی لە ڕێگەی ئەو فشارانەی یاخود ئەو‬ ‫كارتانەی كە بەدەستیەوەیەتی وەك دەسەاڵت‌و‬ ‫س����ەروەت‌و سامانی واڵت‪ ،‬ه��ەر ئەمانەش‬

‫بووەتە هۆی كۆكردنەوەی خەڵك لەدەوری ئەم‬ ‫حزبانە‪،‬تەڵقین كردنی مرۆڤی ئەم واڵتە بە‬ ‫هەر شێوەیەك كە بەرپرسانی حزب پێیان باش‬ ‫بووبێت‪ ،‬ئەگەر لەڕووی مێژووییەوە لە حزبی‬ ‫كوردی بڕوانین دەبینین تائێستا لەسەر ئەو‬ ‫مۆدێلە لە تێگەشتن لە دەسەاڵت بینا كراون‬ ‫كە مانای دووەمی دەسەاڵت واتە دەسەاڵت‬ ‫وەك ه��ەژم��وون‪ ،‬ق��ۆرخ كردنی دەس��ەاڵت بۆ‬ ‫باوەش بە كورسی‌و حوكم كردن نەك بۆ خزمەت‬ ‫كردن بەڵكو بۆ بە مێگەل كردن واتە مرۆڤ‬ ‫وەك ئامرازێك نەك وەك ئامانج خزمەت بكرێ‌‌و‬ ‫مانای بدرێتێ‌‪.‬‬ ‫لەالیەكی تر تێڕوانینی حزب بۆ سیاسەت‬ ‫لەم والتە بە مانای درۆ دێت ئەو كەسەی كە‬ ‫ێ لەسەر ئەوە دابگرێت كە سیاسەت‬ ‫زیاتر پ ‌‬ ‫ێ ئەوا‬ ‫درۆیەو ئەبێت بایەخ بە درۆ كردن بدر ‌‬ ‫كەسێكی بارز‌و ئەندامێكی دڵسۆزی حزبەو‬ ‫شایەنی پیا هەڵدانە‪ ،‬بە پێچەوانەوە ئەگەر‬ ‫كەسێك سیاسەت وەك خۆی پێناسە بكات‬ ‫كە بریتیە لە تەكنیك‌و شێوازی باشترین ئیدارە‬ ‫ك��ردن‌و بەڕێوەبردن بۆ خزمەت‌و بەرژەوەندی‬ ‫گشتی ئەو كەسە بە نەزان‌و كاڵفام‌و یاخی‬ ‫لەقەڵەم دەدرێت چونكە بەرپرسانی حزبی ئەم‬ ‫هەرێمە هەر ئەوەندە لە سیاسەت گەشتون‪،‬ئەو‬ ‫هۆكارەش كە وای لێكردوون ئەوەیە تادوێنێ‌‬ ‫ئەلف‌و بێی سیاسی‌و ئیداریان نەدەزانی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لە پڕێكدا بوون بە ڕێبەری فكری‌و سیاسی‬

‫لە ئێمە‪،‬كە لە ئ��اوەژوو كردنەوەی ڕاستیەكان‬ ‫زیاتر هیچی تریان لە هەگبەدا بۆ ئێمە پێ‬ ‫نیە‪،‬شكستەكان بە دەسكەوت هەژمار دەكەن‌و‬ ‫پێمانی دەف��رۆش��ن��ەوە كاتێك خەڵك داوای‬ ‫ت و ناڕەزایی دەرببڕێت‬ ‫سەرەتایترین مافیان بكا ‌‬ ‫ئەوا ڕاستەوخۆ بە دەستی دەرەكی تۆمەتباری‬ ‫دەكەن‪ ،‬هەنوكە شەرعیەتی شۆڕشگێڕی بە‬ ‫خۆیان دەدن‌و ئ��ەوەی الی��ان گرنگ نەبێت‬ ‫ف���ەزای گشتی‌و بۆچوونەكانی خەڵكی‬ ‫كوردستانە‪ ،‬بارەگاكان بوونەتە جێی كۆبوونەوەی‬ ‫كۆمەڵێك كەس كە هیچ داهێنان‌و پرۆژەیەكی‬ ‫مەعقولی سەردەمیانەیان پ��ێ نیە‌و بگرە‬ ‫بەسەر جەستەی حزب‌و میللەتیشەوە بارن‪ ،‬كار‬ ‫گەشتووەتە ئەوەی (تەنها یەك ئیش ماوە حزب‬ ‫بیكات لەپێناو كۆنترۆڵی هەناسەكانی خەڵك‬ ‫ئەویش دروست كردنی ڕێكخراوی ساوایانی‬ ‫كوردستانە) حزب بە ناوی گەلەوە قسە دەكات‌و‬ ‫بانگەشەی ئەوە دەكات كە نوێنەری گشت‬ ‫چین‌و توێژەكانەو لە جێی حكومەتدا سیاسەت‬ ‫دەك��ات بوونی نەتەوە بەسراوەتەوە بە بوونی‬ ‫حزبێكەوە كە ئەمە زۆر ناعەقاڵنیە‪،‬خوڵقاندنی‬ ‫باری ناهەموار لە واڵت��داو زیان گەیاندن لە‬ ‫گشت الیەك دواكەوتن لە پرۆسەی پەروەردەو‬ ‫ڕوخانی ژێرخانی ئابوری واڵت لە ئەنجامی‬ ‫نەبوونی پالنی گونجاو خراپ بەكارهێنانی‬ ‫ئەزموونی دەسەاڵت‌و دروست كردنی تاكێكی‬ ‫ێ خەبەر لە ڕووداوەكان‌و‬ ‫شەرمن‌و دەستەمۆ ب ‌‬

‫خاوەن پێداویستیی تایبەت و‬ ‫فەرامۆشكردنیان‬ ‫ئەگەر چی خ��اوەن‬ ‫پ��ێ��داوی��س��ت��ی تایبەت‬ ‫ل�������ەڕووی م���وچ���ە و‬ ‫دەرم����اڵ����ە و ب��ژێ��وی‬ ‫ژی���ان���ەوە ل��ەه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان ل��ەخ��وار‬ ‫چینەكانی دیكەوەن‪ ،‬لەهەمانكاتدا لەڕووی‬ ‫پرۆژەكانی خزمەتگوزاری و پێداویستی و‬ ‫پێشینەی خانووبەرە و سندوقی نیشتەجێبوون‬ ‫و پێدانی كارەوە فەرامۆشكراون كە ئەمەش‬ ‫بۆ خ��ۆی پێچەوانەی یاسا و رێساكانی‬ ‫ئەوروپا و واڵتە پێشكەوتووەكانە و لەگەڵ‬ ‫ج��اڕن��ام��ەی جیهانی مافەكانی م��رۆڤ‬ ‫ناكۆكە و وێكنایەتەوە كە دەبێت ئەم توێژە‬ ‫بەپێی رێ���ژەی كەمئەندامییان بەجۆرێك‬ ‫ئاوڕیان لێبدرێتەوەو خزمەت بكرێن و گرنگی‬ ‫و بایەخیان پێبدرێت هەست بە پەراوێزخستن‬ ‫و ئاوڕلێدانەوە نەكەن و دەبێت هەمیشە دید‬ ‫و تێڕوانین و لێكدانەوەو هەستكردنیان وابێت‬ ‫وەك هاواڵتییەكی ئاسایی دەژی��ن ئەویش‬ ‫بەدابینكردنی پێداویستییەكانیان دەبێت‪ ،‬بۆیە‬ ‫لەخوارەوە ئاماژە بە هەر یەكە لەو سەرنج و‬ ‫تێبینی و پێداویستییە سەرەتاییانە دەكەین‪.‬‬ ‫بەئومێدی ئ��ەوەی حكومەت و پەرلەمان‬ ‫ئاوڕی جدی لەدابینكردن و جێبەجێكردنی‬ ‫ئەو داواكارییانە بداتەوە‪.‬‬ ‫دابینكردنی یەكەی نیشتەجێبوون‬ ‫یەكەم‪ :‬یەكێك لەو هەنگاو و بڕیارانەی‬ ‫كابینەی ن��وێ��ی حكومەتی ه��ەرێ��م پێی‬ ‫گەشبینم زی��ادك��ردن��ی ب���ڕی پێشینەی‬ ‫خ��ان��ووب��ەرەو دەرچ��وون��ی ب��ڕی��اری سندوقی‬ ‫نیشتەجێبوونە بەتایبەتی سوودمەندبوون‬ ‫و گرتنەوەی گوندەكان لەو بڕیارە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ��ەوەی جێی سەرنج و تێڕوانینە‪ ،‬ئەوەیە‬ ‫بەهۆی كەمی بڕی موچەوە كەمئەندامان‬ ‫و نابینایان ل��ەم بڕیارە سوودمەند نابن و‬ ‫بێبەش دەبن‪ ،‬چونكە بۆ راكێشانی پێشینەی‬ ‫خانوبەرە دەبێت‪ ،‬النیكەم بڕی موچەكەت‬ ‫لە (‪ )360‬هەزار دیناری عێراقی كەمتر‬ ‫ن��ەب��ێ��ت ی���ان دان�����ەوەی ق����ەرزی سندوقی‬ ‫نیشتەجێبوون دەبێت لە بڕی (‪ )200‬دۆالر‬ ‫كەمتر نەبێت‪ ،‬دیارە هەڵسوڕاندن و پێدانەوەی‬ ‫ئ��ەم مەبلەغەش بۆ ئ��ەم توێژانە ق��ورس و‬ ‫گرانە و ئەو موچەیەی وەریدەگرن كەمە و‬ ‫تەنانەت بەشی پڕكردنەوەی پێداویستییەكان‬ ‫و دابینكردنی بژێویی ژیانیان ناكات‪،‬‬ ‫ب��ۆی��ە پێشنیاردەكەم ح��ك��وم��ەت ل��ە بڕی‬ ‫م��وچ��ەی ت��ەرخ��ان��ك��راو ب��ۆ ئ��ەو مەبەستە‬ ‫س��ااڵن��ە ب��ڕێ��ك ب��ۆ دروس��ت��ك��ردن��ی یەكەی‬ ‫نیشتەجێبوون بۆ كەمئەندامان و نابینایان‬ ‫لەناوچەكان تەرخان بكات و بێبەرامبەر‬ ‫لەڕێی تیروپشك بەسەریاندا دابەش بكرێت‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەشدا لەدروستكردنی یەكەكاندا‬ ‫تایبەتمەندییەكانیان رەچاو بكرێت‪.‬‬ ‫لەڕووی تەندروستییەوە‬ ‫ئ���ەوەی دەك��ەوێ��ت��ە سەرشانی وەزارەت���ی‬

‫تەندروستی بۆ خزمەتكردنی تەندروستی‬ ‫كەمئەندامان و دابینكردنی پێداویستییەكانیان‬ ‫بەتایبەتی ئەوانەی لەسەر كورسین و توانای‬ ‫رۆشتنیان نییە كە‪:‬‬ ‫یەكەم‪ :‬دابینكردن و پێدانی سیسەمی‬ ‫كارەبایی كۆنتڕۆڵ كە هاوكار و یارمەتیدەرە‬ ‫ب��ۆ ج���واڵن���دن و ب����ەرز و ن��زم��ك��ردن��ەوەی‬ ‫س��ی��س��ەم��ەك��ە ب��ۆ ئ����ەوەی پ��ێ��وی��س��ت��ی��ان بە‬ ‫یارمەتیدانی كەس نەبێت‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬دام�����ەزران�����دن�����ی پ���زی���ش���ك و‬ ‫ی��اری��دەدەری پزیشكی ل��ەو فەرمانگانەی‬ ‫تایبەتن بەكەمئەندامان ب��ۆ ئ���ەوەی ئەو‬ ‫كەمئەندامانەی ل��ەس��ەر كورسین بتوانن‬ ‫ل��ەڕی��ی پ��ەی��وەن��دی��ك��ردن نەخۆشییەكانیان‬ ‫ئاراستەی ئەو پزیشكانە بكەن و ڕێنماییان‬ ‫پێبدرێت یان ئەگەر پێویستی بە پشكنین و‬ ‫بینین كرد سەردانی ماڵەوەیان بكەن یانیش‬

‫خوێندن و مەشق و راهێنان و پێگەیاندنیان بە‬ ‫شێوەیەكی زانستی و ئەكادیمی بۆ چۆنێتی‬ ‫خزمەتكردنی تۆێژەكانی خاوەن پێداویستی‬ ‫تایبەت و بەسااڵچووان پێویستە لە هەرێمی‬ ‫كوردستان هەبێت‪ ،‬چونكە بەپێی یاسا و‬ ‫رێساكانی ئ��ەوروپ��ا ئ��ەو كەمئەندامانەی‬ ‫هەردوو قاچیان لەدەستداوە دەبێت دوو كەس‬ ‫بۆ خزمەتكردنیان تەرخانبكرێت‪ ،‬هەڵبەتە ئەم‬ ‫ئەركەش دەكەوێتە سەر وەزارەت��ی خوێندنی‬ ‫بااڵو توێژینەوەی زانستی كە پێویستە پێی‬ ‫ێ بەرجەستەكردنی‬ ‫هەستێت‪ ،‬چونكە بەب ‌‬ ‫مافەكانی ئەم توێژە ناتوانین پێشكەوتنی‬ ‫خۆمان بەجیهان بسەلمێنین‪.‬‬ ‫دابینكردنی كورسی‬ ‫ئ��ەو كەمئەندامانەی ه���ەردوو قاچیان‬ ‫ێ جۆر كورسی‬ ‫لەدەستداوە پێویستیان بە س ‌‬ ‫هەیە‬

‫داوای مافەكانیان دەكەن چونكە لەم واڵتەدە ئەوانیش مافیان نیە‬ ‫ئەو عیالجانەی پێویستیانە بۆیان ببرێت بۆ‬ ‫ماڵەوە‪ ،‬لەگەڵ ئەوانەشدا بۆ ئاگاداربوون لە‬ ‫نەخۆشییەكانیان دۆسیەی تەندروستی بۆ‬ ‫هەر یەكەیان دروست بكرێت‪ ،‬هاوكات ئەگەر‬ ‫هاتوو پێویستیان بەنەشتەرگەری بوو پێویستە‬ ‫یەكێك لەكارمەندی ئەو فەرمانگەیە یاوەریان‬ ‫بێت بۆ چوونیان بۆ نەخۆشخانە بۆ هاوكاری‬ ‫و كارئاسانیكردن‪ .‬پێویستیشە هەموو ئەم‬ ‫خزمەتگوزارییانە بێبەرامبەر پێشكەشیان‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫راهێنانی خۆێندكاران‬ ‫بوونی پەیمانگایەك ی��ان كۆلێژێك بۆ‬

‫كورسییەكیان تایبەتە بۆ خۆشتن و چوون‬ ‫ب��ۆ (‪ )WC‬كورسییەكی دی��ك��ەی��ان بۆ‬ ‫چوونە نێو ئۆتۆمبیل و هاتوچۆكردنیان لە‬ ‫نێو ماڵدا‪ ،‬هەروەها كورسییەكیش كارەباییە‬ ‫و شەحن دەكرێت بۆ چوونە دەرەوەو بازاڕ‬ ‫و ماركێتەكان و شوێنە گشتییەكانە و بۆ‬ ‫ئ��ەوەش پێویستیان بە هاوكاریكردنی كەس‬ ‫نەبێت‪.‬‬ ‫دی��ارە دابینكردنی ئەم پێداویستیانە بۆ‬ ‫كەمئەندامان دەكەوێتە ئەستۆی وەزارەت��ی‬ ‫ك��ار و ك��اروب��اری ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی‪ ،‬چونكە‬ ‫پێمانخۆشە و تامەزرۆیین لەبازاڕ و پارك‬

‫و سەیرانگا و شوێنەگشتییەكاندا بیانبینین‬ ‫لەگەڵیاندا دابنشین گۆی ل��ەڕازی دڵیان‬ ‫بگرین چەپكە گوڵیان پێشكەش بكەین و‬ ‫هەر لەماڵەوە جێگیرنەبن و باری دەرونیان‬ ‫ئ��اڵ��ۆز بێت‪ .‬س��ەرب��اری ئ��ەوان��ەش بوونی‬ ‫وەرش��ەی��ەك ب��ۆ دروس��ت��ك��ردن��ی ك��ورس��ی و‬ ‫گۆڕینی كوشنەكان و چاككردنەوەیان‬ ‫پێویستە‪.‬‬ ‫لەدروستكردنی پرۆژەكاندا‬ ‫چەند جارێك لە رۆپەڕی رۆژنامەكاندا‬ ‫ل���ەب���ارەی رەچ���اوك���ردن���ی دۆخ����ی خ���اوەن‬ ‫پ��ێ��داوی��س��ت��ی ت��ای��ب��ەت ل��ەدروس��ت��ك��ردن��ی‬ ‫پڕۆژەكاندا دواوم‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی بتوانن وەك‬ ‫هاواڵتییەكی ئاسایی سەردانی ئەو شوێنانە‬ ‫بكەن‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە لەزۆر شوێن سەرنجم‬ ‫داوە ئ��ەم ك���ارە ف��ەرام��ۆش و لەبیركراوە‪،‬‬ ‫بەتایبەتی لەدروستكردنی شۆستەكاندا‪،‬‬ ‫تاوانی ئەمەش زیاتر دەخەمە ئەستۆی ئەو‬ ‫ئەندازیارانەی دیزاین و چاودێری پرۆژەكان‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬لەالیەكی تر دەستەی وەبەرهێنان‬ ‫و دەزگاكانی ئاوەدانكردنەوە كە رێنمایی‬ ‫و م��ەرج و لێپێچینەوەیان نییە ل��ەو ب��ارەوە‬ ‫لەبەرامبەر كۆمپانیاكان‪.‬‬ ‫لەواڵتە پێشكەوتووەكان تەنانەت لەكاتی‬ ‫ن��ۆژەن��ك��ردن��ەوەی شۆستە و شەقامەكاندا‬ ‫ب��ۆئ��ەوەی ئاستەنگ ب��ۆ هاتوچۆكردنی‬ ‫ك��ەم��ئ��ەن��دام��ان دروس���ت نەبێت ب��ە تەختە‬ ‫رەمپایان بۆ دروستكراوەو دانراوە بۆ ئەوەی‬ ‫بەسەریدا بڕۆن‪ .‬خۆ ئەنجامدانی كارێكی‬ ‫هێندە ق��ورس و گ��ران نییە‪ ،‬بۆیە پێویستە‬ ‫چیتر ئەمكارە فەرامۆش نەكرێت‪.‬‬ ‫ئامادەكردنی پڕۆژە یاسایەك‬ ‫گ���ەر ل���ە ه���ەڵ���ەدا ن��ەب��م ب���ۆ چۆنێتی‬ ‫خزمەتكردنی كەمئەندامان و بەرجەستەكردنی‬ ‫مافەكانیان پ��رۆژە یاسایەك لەپەرلەماندا‬ ‫هەیە‪ ،‬ئیدی نازانم لەالیەن چ فراكسێونێكەوە‬ ‫ئامادە و پێشكەشی سەرۆكایەتی پەرلەمان‬ ‫ك��راوە‪ ،‬ئ��ەوەی بزانم نەخراوەتە دەنگدان بۆ‬ ‫پەسەندكردنی‪ ،‬مانەوەو پەسەند نەكردنی ئەو‬ ‫پرۆژە یاسایە زۆر بە تاوانێكی گەورە دەزانم‪،‬‬ ‫چونكە ژمارەی خاوەن پێداویستی تایبەت‬ ‫زۆرە و ئەگەر یەكبگرن و دەنگیان یەكبخەن‬ ‫لەحزبێك زیاتر قەبارەو دەنگیان هەیە كە‬ ‫تەنانەت كورسییەكیشیان بۆ بەدەستناهێنرێت‬ ‫لە هەڵبژاردنەكاندا و مانگانە بودجەیەكی‬ ‫زەبەالحیان بۆ خەرج دەكرێت‪.‬‬ ‫بەپێی ئ��ەو ئامارانەی خراونەتە روو و‬ ‫بینراون تەنها لەسنوری پارێزگای سلێمانی‬ ‫ێ‬ ‫(‪ )50‬ه���ەزار ك��ەم��ئ��ەن��دام ه��ەی��ە ك��ە س ‌‬ ‫كورسی پەرلەمان پێك دەهێنێت بۆیە پێویستە‬ ‫لەدانیشتنەكانی پەرلەماندا گفتوگۆی چڕو‬ ‫پڕ لەسەر پرۆژە یاساكە بكرێت و هەموو‬ ‫فراكسیۆنەكان كۆك بن لەسەر پەسەنكردنی‬ ‫و تكاشم وایە بەچاوی حزبایەتی لەو توێژە‬ ‫مەڕوانن‪ ،‬چونكە شایەنی خزمەتی باشترن‪.‬‬

‫دامەزراندنی دەزگ��ای زەبەالحی ڕاگەیاندن‬ ‫‌وسێبەربۆ قەتماغكردنی ه��زری هاواڵتی‪،‬‬ ‫ئەمانەبەرهەمی حزبی كوردین‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫رەخ��ن��ەو ڕەخ��ن��ە لەخۆگرتن ل��ە پرۆگرامی‬ ‫زۆربەی حزبەكاندا خاڵێكی سەرەكیەو پێیانوایە‬ ‫هیچ ك��ەس ل��ەس��ەروو ڕەخ��ن��ەوە نیە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئەمەش بە پێچەوانەوەیە‪،‬چونكە ئەگەر كەسێك‬ ‫لەناو ڕێكخستنێكی حزبی ڕەخنەی جدی‬ ‫هەبوو بۆ ڕاگەیاندن دوا ئەوا توشی سزای‬ ‫ێ ئیتر ئەو حزبە‬ ‫حزبی دەبێت‌و سەركوت دەكر ‌‬ ‫ێ یان‬ ‫ێ یان عەلمانی چەپ ب ‌‬ ‫ئیسالمی ب ‌‬ ‫ڕاست یان ناسیۆنالیستی ئێستا كە مۆدێلی‬ ‫باش لە حزب كە ئەویش حزبی دەنگدەرە واتە‬ ‫حزبی پرۆژە لە زۆربەی واڵتە پێشكەوتووەكانی‬ ‫ت بەاڵم بەداخەوە تائێستا‬ ‫دنیاكاری پێدەكرێ ‌‬ ‫نەتوانراوە ئەزمون لەم شێوازەوەربگیرێ‪.‬‬ ‫‌ لەكاتی هەڵبژاردنەكانداحزبەكان وەك ئەوە‬ ‫ێ ئەم دنیایە ببەن بەڕێوە كۆمەڵێكی‬ ‫بیانەو ‌‬ ‫زۆر بەڵێن بەهاواڵتیان دەدەن ك��ە بەهیچ‬ ‫شێوەیەك ناتوانن بچنە ژێرباری و دوابەدوای‬ ‫هەڵبژاردنەكان لێی پاشگەزدەبنەوە ‪،‬كۆنگرەی‬ ‫ح��زب��ەك��ان زۆر تەقلیدین‌و نەبوونەتەهۆی‬ ‫گۆڕانێكی ئەوتۆ كەجێگای تێڕامان بن‬ ‫زۆرب���ەی حزبەكان ل��ەدروس��ت بوونیانەوە تا‬ ‫ئێستایەك سەركردەیان هەیەو زۆر پیرۆز كراوەو‬ ‫شایەنی گ���ۆڕان نین‪ ،‬لەبەر ئ���ەوەی حزب‬ ‫ڕۆڵێكی گرنگ لەژیانی سیاسی‌و كلتوری‬

‫ێ دەگەینە ئەو ئەنجامەی ئێستا‬ ‫دا دەبین ‌‬ ‫لەهەمووكات زیاتر پێویستمان بەریفۆرمی‬ ‫ح��زب��ی ه��ەی��ە ل��ەن��او ح��زب ‌و لەپێكهاتە و‬ ‫سیستەمی بەڕێوەبردنی حزب‪،‬چونكەئەم‬ ‫مۆدێلەی لەكوردستان هەیەلەكار كەوتووەو‬ ‫ل��ەڕووی سیاسی‌و فیكریەوە بەرەو داروخ��ان‌و‬ ‫ێ دەچێ‌و بەمەدەنی كردنی كۆمەڵگا‬ ‫پاشەكش ‌‬ ‫لەم دۆخەدا كارێكی زۆر ئەستەمە‪ ،‬چونكە لە‬ ‫دنیای دیموكراسیدا حزب پێویستی بەدەزگای‬ ‫نهێنی‌و ڕاگەیاندنی گەورە نیە‪ ،‬یان قۆرخی‬ ‫كۆمەڵگابكات بۆخۆی‪ ،‬حزب كاری ئەوەیە‬ ‫لەبەشێك لەفەزا گشتیەكەدا ئەجێندای سیاسی‬ ‫خ��ۆی درێ��ژە پێبدات‌و لەپێناو ب��ەرژەوەن��دی‬ ‫گشتی خۆی نمایشكات‪ ،‬ئەگەر ئەم شێوەیە‬ ‫لەكاری حزبی بەردەوام بێت ئەوە كۆمەڵگا بەرەو‬ ‫هەڵدێر دەچێت‌و ئەوكات شتێك نابێت بەناوی‬ ‫هاونیشتیمانی دڵسۆز كە ئینتیمای بۆ گە‌ل و‬ ‫خاك‌و واڵت هەبێت چونكە لەدۆخێكی ئاوا‬ ‫مەترسیداردا شتێك نامێنێتەوە كە خەڵك خاوەنی‬ ‫بێت هەمووی دەبێتە موڵكی حزب‌و پرۆسەی‬ ‫حزبیش بە گشتاندن دەكرێت‪ ،‬ئەوەی ڕۆڵی‬ ‫ێ لە گۆڕینی ئەم بارودۆخەدا‬ ‫گرنگ دەبێن ‌‬ ‫نوخبەی ڕۆشنبیرییە بە پلەی یەكەم‪ ،‬چونكە‬ ‫ڕوناكبیر كاری ئەوەیە خزمەتی فەرهەنگ‬ ‫بكات ‌و ڕاستیەكان دەرب��خ��ات هوشیاری‬ ‫كۆمەاڵیەتی ب��ەرەو باشتر ببات نەك ببێتە‬ ‫داردەستی حزب!‪.‬‬

‫شۆرت و نەعل وەك‬ ‫مەرجی سەالمەتی‬ ‫پ��ێ��دەچ��ێ��ت الی‬ ‫زۆرب�����ەم�����ان ئ����ەوە‬ ‫ئ���اش���ك���راو زان�����راو‬ ‫ب��ێ‌ ك��ە ل����ەدووای‬ ‫رووداوەك��ەی ئوتێل‬ ‫س���ۆم���ا ل���ەش���اری‬ ‫س��ل��ێ��م��ان��ی‪ ،‬ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك م���ەرج ل��ەالی��ەن‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ەوە سەپێنرا ب��ەس��ەر ئوتێل و‬ ‫شوێنە گەشتیارییەكاندا‪ ،‬وەك مەرجی‬ ‫س���ەالم���ەت���ی دەب������وو رەچ������او ب��ك��رێ��ت‬ ‫بەپێچەوانەوە ئەو شوێنە دادەخرا تا ئەو‬ ‫كاتەی ئەو مەرجانە جێبەجێ دەكات‪،‬‬ ‫مەرجەكانیش سەرجەمیان لەبەرژەوەندی‬ ‫خ���اوەن ئوتێلەكە ب��وو بەپلەی ی��ەك��ەم‪،‬‬ ‫ئینجا بۆ گەشتیار و میوانان‪ ،‬لێتان‬ ‫ن��اش��ارم��ەوە ل��ەم��اڵ��ەوە خ��ۆم ئ��ام��ادەك��رد‬ ‫ب���ڕۆم ب��ۆ ئ��وت��ێ��ل سلێمانی پ���ااڵس بۆ‬ ‫روم��اڵ��ك��ردن��ی پ���رۆس���ەی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ە‬ ‫پەرلەمانییەكەی س��وی��د ك��ە ل��ەش��اری‬ ‫سلێمانیش ب��ن��ك��ەی دەن��گ��دان ب��ۆ ئ��ەو‬ ‫هاواڵتییانە كرابوویەوە كە رەگەزنامەی‬ ‫ئ��ەو واڵت��ەی��ان ه��ەی��ە‪ .‬كاتێك رۆشتمە‬ ‫ب��ەردەرگ��اك��ە خێرا وەك هەموو جارێك‬ ‫برایانی پۆلیس فەرمویان لێكردم منیش‬ ‫خۆم ناساند‪ ،‬ب��ەاڵم پێش ئ��ەوە هەنگاو‬ ‫هەڵگرمە ژوورەوە یەكێ‌ لە پۆلیسەكان‬ ‫وت���ی «داوای ل���ێ���ب���وردن دەك�����ەم كە‬ ‫رێگەت پێنادرێت بچیتە ژوورەوە‪ ،‬زۆر‬ ‫بەالمەوە سەیربوو دەبێت ئەم پاسەوانە‬ ‫بۆ رێگە لەچوونە ژوورەوەم دەگرێت‪،‬‬ ‫ب��ەس��ەرس��ورم��ان��ەوە وت���م ب��ۆ ه��ۆك��اری‬ ‫چییە؟ لەوەاڵمدا ئاماژەی ب��ەوەدا كە‬ ‫جەنابتان (نەعل)تان لەپێدایە‪ ،‬ئێمەش‬ ‫رێنماییمان بۆ هاتووە كە نابێت رێگە‬ ‫بەهیچ كەسێك بدرێت بچێتە ژوورەوە‬ ‫ئ��ەگ��ەر ن��ەع��ل و ش��ۆرت��ی ل��ەپ��ێ��داب�ێ‌‪،‬‬ ‫بۆیە داوای لێبوردن دەك��ەی��ن‪ ،‬منیش‬ ‫ك��ە س��ەی��ری خ��ۆم��م��ك��رد ه��ەردووك��ی��ان��م‬ ‫ل��ەپ��ێ��داب��وو‪ ،‬ه���ەم ش���ۆرت ه���ەم ن��ەع��ل‪.‬‬ ‫تەنانەت ئەوەشی وت ئەگەر بەوشێوەیە‬ ‫برۆیتە ژوورەوە ئەمرۆ من بە غییاب‬ ‫دەژمێردرێم‪ ،‬منیش حەزم لەبێنەو بەردە‬ ‫نەبوو راستە و راست گەرامەوە‪.‬‬

‫ئ��ەم��ج��ارەی��ان ل��ەگ��ەراج��ەك��ەوە و بە‬ ‫ئۆتۆمبێلەكەم چوومە ژوورەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ��ەم��ج��ارەی��ان ل���ەدەرگ���ا س��ەرەك��ی��ی��ەك��ە‬ ‫رێگەم لێنەگیراو فەرمووم لێكرا‪ ،‬پاشان‬ ‫ل�����ەژوورەوە پۆلیسێكی دی��ك��ە‪ ،‬زۆرب��ە‬ ‫حورمەتەوە هات وتی‪ :‬مامۆستا ببورن‬ ‫كە جەنابتان نەعل تان لەپێدایە ئەمەش‬ ‫پ��ێ��چ��ەوان��ەی رێ��ن��م��ای��ی��ەك��ان��ی ئ��ێ��رەی��ە‪،‬‬ ‫بەزووترین كات كاری خۆت تەواوكە و‬ ‫جارێكی دیكە بەو شێوەیە نەیەیتەوە بۆ‬ ‫ئێرە‪ ،‬دواتر پرسیم حیكمەتی ئەم بڕیارە‬ ‫چییە؟ نەعل یان شۆرت چ پەیوەندی‬ ‫هەیە بەو مەرجانەوە كە حكومەت وەك‬ ‫م��ەرج��ی س��ەالم��ەت��ی دی���ن���اون‪ ،‬یەكێك‬ ‫ل��ەك��ارم��ەن��دەك��ان پ��ێ��ی راگ��ەی��ان��دم كە‬ ‫ئەم بڕیارە دوای ئ��ەوە هات كۆمەڵێك‬ ‫رۆژن��ام��ەن��وس��ی ت����ازە پ��ێ��گ��ەی��ش��ت��ووی‬ ‫الیخۆمان رۆژان���ە ب��ۆك��ات بەسەربردن‬ ‫دەڕۆن���ە كافتریای ئ��ەو ئوتێلە‪ ،‬تەنها‬ ‫ل��ەب��ەر ئ��ەوەی كەشێكی فێنكی هەیە‬ ‫و بەكارهێنانی ئینتەرنێتیش بەالشە‬ ‫و ئیتر ت��ا خ��ۆرئ��اوا دەب �ێ‌ ب��ەخ��ۆی��ان و‬ ‫نەعلەكانیانەوە لەو كافتریا و ئوتێلەدا‬ ‫دێن و دەچن و خشەخشیاندێ‌‪ ،‬ئەمەش‬ ‫بۆ ئۆتێلێكی راق��ی كە دەی��ان میوانی‬ ‫بیانی و شاندە فەرمییەكان حكومەت‬ ‫روی تێدەكات لەنگییە‪ ،‬كە ئەم كەسانە‬ ‫بەم شێوەیە بسوڕێنەوە‪ ،‬بۆیە ئەم بڕیارە‬ ‫دەركراوە تارێگە بگیرێت لەو دیاردەیە‪.‬‬ ‫بەپێی زانیارییەكان ئیدارەی ئەو ئوتێلە‬ ‫چەند جارێكی دیكە رێوشوێنی دیكەی‬ ‫گرتبوویەبەر تارێگە لەم رۆژنامەنووسە‬ ‫ت��ازان��ە بگرێت‪ ،‬لەهاتنیان بۆ پ��ااڵس‪،‬‬ ‫وەك ب��ڕی��ن��ی ه��ێ��ڵ��ی ئ��ی��ن��ت��ەرن��ێ��ت��ەك��ە و‬ ‫كردنە دەرەوەیان بەبیانوی پاككردنەوەی‬ ‫كافتریا‪ ،‬بەاڵم هیچ سودی نەبووە‪ ،‬هەر‬ ‫بۆیە منیش بە ئاگری ئ��ەوان سوتام‪،‬‬ ‫توشی گومانی خراپیش ب��ووم كە بۆ‬ ‫ئ��ەم ب��ڕی��ارە دەرچ����ووە‪ ،‬ب��ۆی��ە م��ن داوا‬ ‫لەو رۆژنامەنوسانە دەكەم پێش ئەوەی‬ ‫بڕیاری خەتەرتریان بۆ دەربكەن باخۆیان‬ ‫واز لەبەدواداگەڕانی ئینتەرنێتی بەالش‬ ‫و هەواڵی كۆپی پەیس بێنن‪.‬‬


‫نقورچ‬

‫ساڵی یه‌که‌م ژمار ‌ه ‪24‬‬ ‫دووشه‌ممه‌ ‪2010\9\20‬‬

‫‪15‬‬

‫جیم كاری (‪)JIM CARRY‬‬ ‫وـ لەعەرەبیەوە‪ /‬كاروان عوسمان چیوار‬

‫ئ��ەك��ت��ەری ك��ۆم��ی��دی ب��ەن��اوب��ان��گ “ج��ی��م ك��اری”‬ ‫بەڕەچەڵەك كەنەدی یە‪ ،‬لەبەرواری (‪)1962/1/17‬‬ ‫لەدایك بووە ‪ ،‬تا ئێستا دووجار بۆتە خاوەنی خەاڵتی‬ ‫گ��ۆڵ��دن گ��ڵ��وپ‪ ،‬ئ��ەم ئ��ەك��ت��ەرە ن��اس��راوە ب��ە جوڵەی‬ ‫جەستەیەكی سەربەست كە كۆمیدیا دەخاتە ڕوو‪.‬‬ ‫باوكی جیم كاری كەناوی (پێرسی كاری)یە كاری‬ ‫ژمێریاری كردووە لەفەرمانگەكاندا‪ ،‬بەاڵم دایكی ژنی‬ ‫ماڵەوەبوەو هەروەها سێ‌ برای هەیە‪.‬‬ ‫جیم ك��اری هەر لە سەرتای منداڵیەوە ح��ەزی بە‬ ‫هونەری كۆمیدیا كردووە‪ ،‬ساڵی (‪)1979‬دەست پێكی‬ ‫كارەكانی بوە لە یانەكانی ئۆنتاریۆ كە ئەوكات بەتەنها‬ ‫رۆڵ��ی گ��ێ��راوە وەك لێبوكێك و دوات��ری��ش جیم كاری‬ ‫ڕۆشتوە بۆ لۆس ئەنجلۆس بۆ كاری نواندنی كۆمیدیا‬

‫ل��ە((‪ the comedy story‬كە كاری نواندنی‬ ‫كۆمیدیای گەڕۆكەكیان پێشكەش كردوە‪.‬‬ ‫یەكەم كاری تەلەفیزۆنی ئەم ئەكتەرە بەرنامەیكی‬ ‫ك��ۆم��ی��دی ب���ووە ب��ەن��اوەی (س���ت���اردەی ن��ای��ت الی��ف)‬ ‫دواتریش چانسی ئ��ەوەی پێدراوە لە زنجیرە درامای‬ ‫(‪ )the dog factory‬رۆڵی سەرەكی ببینێت‪.‬‬ ‫ئەو فیلمانەی كە جیمكاری ڕۆڵی بینیوە بریتین‬ ‫لە((‪All in good Jaste‬‬ ‫ك��ە ل��ە س��اڵ��ی (‪ ،)1983‬ف��ی��ل��م��ی(‪Findors‬‬ ‫‪)keepers‬ی ساڵی (‪ ،)1984‬بەناوبانگترین كاری‬ ‫جیم كاری كە پێی ناسراوە فلیمی (ماسك ‪)Mask‬ە‬ ‫كە لەساڵی (‪ ،)1994‬دواهەمین فیلمی ئەم ئەكتەرەش‬ ‫فیلمی (‪ )I Love you phillipmorris‬كە‬ ‫لەساڵی (‪ )2010‬بەرهەم هاتووە‪.‬‬

‫قارچك لە(‪ )%50‬چەوری لەش كەمدەكاتەوە‬ ‫و‪:‬لەفارسییەوە‪ /‬مەسعود هانەژاڵەیی چ��ەوری لەسەر خانەی ل��ەش‪ ،‬ه��ەر بۆیە‬ ‫تاقیكردنەوە لەسەر چەند مشكێكی توشبوو‬ ‫زان����اك����ان����ی ی����اب����ان دوای‬ ‫بە (رەقبوونی دەم��ار) واتە كۆبوونەوەی‬ ‫لێکۆڵینه‌و ه‌یه‌ک‬ ‫چ������ەوری ل�����ەدەم�����اردا و‬ ‫ج��ۆری ئەو‬ ‫گ��ی��ران��ێ��ت��ی ب��ەه��ۆی‬ ‫چ�������ەوری�������ەوە‪،‬‬ ‫ن���ی���ش���ان���ی‬ ‫داوه‌ كە‬ ‫م��ادان��ەی��ان‬ ‫دۆزی�������ی�������ەوە‬ ‫ب���ە ن����اوی «ب��ی��وف��ری��ۆل��ی��د»‬ ‫كە لەقارچكدایە‪ ،‬ئ��ەم مادەیە‬ ‫رێگری دەكات لەكۆبوونەوەی‬ ‫كاریگەری‬ ‫چ����ەوری ل��ەوب��ۆری��ان��ەی كە‬ ‫ئ�����ەم دەرم����ان����ە‬ ‫خ���وێ���ن دەب�������ەن ب����ۆ دڵ و‬ ‫چەورییە كۆبووەكانی‬ ‫مەترسییان كەم دەكاتەوە‪.‬‬ ‫لەشی مشكەكە «‪»%50‬‬ ‫ئ���ەم زان���ای���ان���ە ت��وان��ی��ان‬ ‫لەناودەبات و نایهێڵێت بەوتەی‬ ‫ل��ەرێ��گ��ەی ل��ێ��ك��ۆڵ��ی��ن��ەوە‬ ‫لێكۆلەران سود وەرگرتن لەم مادەیە‬ ‫دەرم��ان��ێ��ك دروس��ت��ب��ك��ەن‬ ‫هیچ جۆرە تووشبوونێ دروست ناكات‬ ‫ب���ۆ ئ����ەوان����ەی ت��وش��ی‬ ‫بەسكچون یان زیان ناگەیەنێ بەغوددەی‬ ‫ڕەق��ب��وون��ی دەم���ارەك���ان‬ ‫دەرەقی‪.‬‬ ‫ب������������وون‪ ،‬ه������ەروەه������ا‬ ‫ئ������������������ەم م��������������اددەی��������������ە رێ����گ����رە‬ ‫لەپێكهێنانی كۆلیسترۆڵ و ئەسیدەكانی‬

‫له‌م گۆشه‌یه‌دا هه‌رجار‌ه و زانیارییه‌کی پزیشکی له‌الیه‌ن پزیشکێکی پسپۆڕه‌وه ده‌خرێته‌ڕوو‌‬

‫د‪ .‬فایه‌ق گوڵپی‬

‫گۆی مانگ بچوك دەبێتەوە‬ ‫لەفارسییەوە‪ /‬هێدی‬ ‫توێژینەوە نوێیەكان ئاماژە بەوە دەكەن گۆی مانگ كە نزیكترین دراوسێی گۆی زەوییە‪ ،‬پێدەچێـت‬ ‫بەرەو بچوك بوونەوە بڕوات‪.‬‬ ‫ئەو بەڵگانەی لەباڵوكراوەكانی (‪ )Journal Sciencf‬پێشكەش كراوە‪ ،‬لەسەر بنەمای ئەو‬ ‫درزانەیە كە لەچینی دەرەوەی گۆی مانگدا بینراوە‪.‬‬ ‫یەكەم جار كەش‌پێوەكانی كەشتی “ئاپۆلۆ” لەناوچەی ئیستیوایی گۆی مانگ‪ ،‬چەند درزێكیان‬ ‫دۆزیوەتەوە‪ .‬ئێستاش كەشتییەكی لێكۆڵەر هەبوونی (‪ )١٤‬درزی نوێ لەچینی دەرەكی گۆی مانگ‬ ‫تۆمار كردووە‪ .‬ئەم درزانە لەسەرتاسەری پێستی گۆی مانگدا دەبیندرێن و تایبەت بە ناوچەی ئیستیوایی‬ ‫مانگ نیە و درێژایی ئەم درزانەش دەگەنە چەند كیلۆمەتر‪.‬‬ ‫توێژینەوەكانیئەمجارەبەسەرپەرشتیدكتۆر(توماسواترز)لەناوەندیلێكۆڵینەوەكان‪،‬لێكۆڵینەوەیەكیان‬ ‫سەبارەت بەگۆی زەوی و گۆیەكانی تری سەربە مۆزەخانەی (ئەسمیتسونیان)ی نیویۆرك ئەنجام داوە‪.‬‬ ‫دكتۆر واترز دەڵێت ئەم درزانە بەتەواوەتی تازەن و لەسەرتاسەری روبەری گۆی مانگ دەبیندرێن‪.‬‬ ‫هەروەها وتیشی‪ :‬بەهۆی درزە نوێیەكانی‪ ،‬ئێستا تیرەی گۆی مانگ‪ ،‬نزیكەی سەد مەتر دابەزیوە‪.‬‬ ‫ئەم دابەزینانەش بەئەمرازەكانی بینین نەبێت نابیندرێن‪ ،‬هەروەها ئەم گۆڕانكاریە نوێیانەی كە دەستی‬ ‫پێكردووە بەردەوام دەبێت‪.‬‬ ‫درێژایی ئەو درزانەشی بە تێپەڕبوونی كات لەگۆی “مریخ”دا دروستبوون زیاترە و ئەمەش ئاماژەیەكە‬ ‫بۆئەوە كە بچوكبوونەوەی گۆی “عەتارۆد” بەبەراورد لەگەڵ مانگ زیاتر و خێراتر دەبێت‪.‬‬ ‫زانایان دەڵێن گیربوونەوەی گۆی مانگ لەسەر گۆی زەوی كارێگەرییەكی نابێت‪.‬‬ ‫شایانی باسە كە تیرەی گۆی مانگ یە ‌ك لەسەر چواری تیرەی گۆی زەوییە و تەمەنی گۆی‬ ‫مانگ‪ ،‬بە چوار ملیار و (‪ )500‬ملیۆن ساڵ مەزەندە دەكرێت‪.‬‬

‫ونـبــوون‬

‫فۆرمێكی خۆراك بەناوی (حمە ساڵح حسێن كاكەحەمە) لەنێوان‬ ‫ناحیەی رزگاری و كەالردا ونبووە هەركەسێك دۆزیوێتییەوە‬ ‫پەیوەندی بكات بەژمارە تەلەفۆنی (‪)07701536941‬‬

‫بۆ مامۆستایان‬ ‫ده‌فته‌ری پالن‌دانان بۆ ئه‌مساڵی‬ ‫خوێندن ده‌که‌وێته‌ بازاڕه‌وه‌‬ ‫ل��ه‌س��ه‌رج��ه‌م کیێبخانه‌ و‬ ‫په‌راوگه‌کان ده‌ست‌ ده‌که‌وێت‬ ‫ده‌ف��ت��ه‌رێ��ک ب��ۆ ه �ه‌م��وو‬ ‫مامۆستایان‬ ‫ل���ەب�ڵ�اوك���راوەك���ان���ی‬ ‫ك��ت��ێ��ب��خ��ان��ەی ه����ەژاری‬ ‫م��وك��ری��ان��ی‪ ,‬هەڵەبجەی‬ ‫شەهید‬ ‫ب���ۆزان���ی���اری زی��ات��ر‬ ‫پەیوەندی بكە بە ژ‪ .‬م‬ ‫( ‪)07501173921‬‬

‫مایكرۆسۆفت‪ ،‬ویندۆز ئێكسپلۆرەر‪9‬ی خستە بازاڕەوە‬ ‫ئا‪ /‬ناڤین‬ ‫نوسراوە‪ ،‬دەخەنە نێو ب��ازاڕەوە‪ .‬باسی لەوەش‬ ‫ك���رد‪ :‬زی��ات��ر ل��ەی��ەك م��ل��ی��ار ب��ەك��اره��ێ��ن��ەری‬ ‫ك��ۆم��پ��ان��ی��ای م��ای��ك��رۆس��ۆف��ت ت��ازەت��ری��ن ویندۆز ل��ەم��ڕۆوە دەت��وان��ن بەرهەمی ت��ازەی‬ ‫ب��ەره��ەم��ی خ��ۆی ل��ەب��واری كۆمپیوتەر بە ئەم بەرنامەیە بەكاربهێنن‪ .‬بەپێی وتەكانی‬ ‫ن���اوی وی��ن��دۆز ئ��ێ��ك��س��پ��ل��ۆرەر‪9‬ی خستە ناو ش��ارەزای��ان��ی ك��ۆم��پ��ان��ی��ای م��ای��ك��رۆس��ۆف��ت‪،‬‬ ‫بازاڕەكانەوە‪.‬‬ ‫ب���ەك���اره���ێ���ن���ەران���ی‬ ‫لێدوانەكانی‬ ‫بەپێی‬ ‫ئ����ی����ن����ت����ەرن����ێ����ت‬ ‫�ی‬ ‫�‬ ‫�ان‬ ‫�‬ ‫�رس‬ ‫�‬ ‫�ەرپ‬ ‫�‬ ‫�ەب‬ ‫�‬ ‫ل‬ ‫ی��ەك��ێ��ك‬ ‫ب����ەس����ودوەرگ����رت����ن‬ ‫�����ای‬ ‫�‬ ‫�����ی‬ ‫�‬ ‫�����ان‬ ‫�‬ ‫�����پ‬ ‫ك������ۆم�‬ ‫لەویندۆز‪ 9‬دەتوانن‬ ‫م�����ای�����ك�����رۆس�����ۆف�����ت‬ ‫ب�����ەخ�����ێ�����رای�����ی و‬ ‫لەمڕۆوە بەرهەمی تازە‬ ‫پ��ارێ��زراوی��ی زیاتر‬ ‫لەبەرنامەی گەڕانی‬ ‫ئ�����ەو الپ����ەڕان����ەی‬ ‫وی������ن������دۆز ب�����ەن�����اوی‬ ‫لەئینتەرنێت داوای‬ ‫ویندۆز‪ 9‬كە بە (‪)33‬‬ ‫دەك�����ەن ب��ەدەس��ت��ی‬ ‫زم����ان����ی ج����ۆراوج����ۆر‬ ‫بهێنن ‪.‬‬

‫هەوكردنی‬ ‫ریخۆڵە كوێرە‬

‫ه�����������ەوك�����������ردن�����������ی‬ ‫ری���خ���ۆڵ���ەك���وێ���رەچ���ی ی��ە‪/‬‬ ‫ی���ەك���ێ���ك���ە ل����ە ن��ەخ��ۆش��ی��ە‬ ‫باڵوەكانی ناو سك‪ ،‬كە تیایدا‬ ‫بە ه��ۆی گیرانی بۆشایی‬ ‫ن���او ری��خ��ۆڵ��ە ك���وێ���رەك���ەوە‪،‬‬ ‫میكرۆبەكانی ن��او ریخۆڵە‬ ‫گەشە دەكەن و فراوان دەبن‬ ‫و م��ادەی ژەه��راوی دەكەنە‬ ‫ن����او ب��ۆش��ای��ی و دی����واری‬ ‫رێخۆڵە كوێرەكە‪ .‬لەوێشەوە ریخۆڵەكوێرەكە زیاد لە‬ ‫سنوری خۆی هەڵدەئاوسێ‌ و نەخۆشەكە دووچاری‬ ‫ئ��ازاری سك دەك��ات‪ ،‬ئەگەر نەخۆشەكە لە ماوەی‬ ‫(‪ )12 -10‬سەعاتدا ف��ری��ای پزیشك نەكەوێت و‬ ‫ن��ەش��ت��ەرگ��ەری ب��ۆ ن��ەك��رێ��ت‪ ،‬ئ���ەگ���ەری تەقینی‬ ‫ریخۆڵەكوێرە هەڵئاوساوەكە نزیك دەبێتەوە و نەخۆش‬ ‫دووچاری سك ئێشەیەكی بەهێزتر دەبێت و ناتوانێت‬ ‫هیچ بخوات و دەرشێتەوە و سكی هەڵدەئاوسێت و‬ ‫گەدە و ریخۆڵەكانی سست دەبن و لە كار دەكەون‬ ‫و دووچ��اری هەوكردنی خوێن و ناو سك دەبێت و‬ ‫مەترسی لە سەر ژیانی دروستدەبێت‪.‬‬ ‫ریخۆڵەكوێرە ی��ەك لە ئۆرگانە ناپێویستەكانی‬ ‫لەشی مرۆڤە‪ ،‬بە زمانی ئینگلیزی پێی دەوترێت‬ ‫(‪ )vermiform appendix‬و ب��ە زمانی‬ ‫عەرەبی پێی دەوترێت (الزائدە الدودیە) لە هەردوو‬ ‫زمانەكەدا بە واتای (كرمە زێدە) دێت‪ ،‬بە بۆچوونی‬ ‫من لە زمانی ئینگلیزی و عەرەبیدا ناوەكەی زیاتر‬ ‫لە ناوەرۆكەكەیەوە نزیك ترە تا ناوە كوردیەكەی كە‬ ‫پێی دەڵێن ریخۆڵەكوێرە‪ ،‬لەبەر ئەوەی ریخۆڵە كوێرە‬ ‫وەك ریخۆڵەكانی تر ك��اری ه��ەرس و هەڵمژین و‬ ‫رشتن ئەنجام نادات‪.‬‬ ‫چ���ۆن ه��ەس��ت دەك���ەی���ت دووچ������اری ن��ەخ��ۆش��ی‬ ‫هەوكردنی ریخۆڵەكوێرە بوویت‪ /‬بە شێوەیەكی‬ ‫گشتی ئەم نەخۆشیە لە ناو خەڵكی گەنجی تەمەن‬ ‫(‪ )20-12‬ساڵیدا باڵوە‪ ،‬ئەم نەخۆشیە لە ناو خەڵكی‬ ‫شار نشیندا باڵوە‪ ،‬كەمتر لە ناو جووتیارو خەڵكی‬ ‫الدێ نیشاندا سەرهەڵدەدا‪ ،‬دۆزینەوەی نەخۆشیەكە‬ ‫لە رەگەزی مێینەدا زەحمەت ترە تا رەگەزی نێر‪.‬‬ ‫نیشانەی ن��ەخ��ۆش��ی��ەك��ە‪ /‬ب��ە س��ك ئێشە دەس��ت‬ ‫پێدەكات‪ ،‬لە سەرەتادا سك ئێشەكە لە نزیك ناوكەوە‬ ‫دەستپێدەكات‪ ،‬دوای م��اوەی چەند سەعاتێك سك‬ ‫ئێشەكە ل��ە ب��ەش��ی خ����وارەوەی الی راس��ت��ی سكدا‬ ‫كۆدەبێتەوە‪ ،‬سك ئێشەكە سك ئێشەیەكی بەردەوامە‪،‬‬ ‫بە كۆكەو پژمە و جووڵەكردن ئێشكە زیاد دەكات‪.‬‬ ‫دوای سك ئێشە‪ ،‬نەخۆشەكە هەست دەكات خەریكە‬ ‫دڵی تێكدەچێت و ئەگەری ئ��ەوە هەیە دووچ��اری‬ ‫رشانەوە ببێت‪ .‬دوات��ر نەخۆشەكە دڵی دەگیرێت و‬ ‫خ��واردن��ی پێناخورێت‪ .‬ل��ەم ك��ات��ەدا ئ��ەگ��ەر پزیشك‬ ‫نەخۆشەكە ببینێت و بیپشكنێت‪ ،‬نەخۆشەكە حەز‬ ‫ناكات بجووڵێتەوە و لە سیمایدا دەردەك��ەوێ��ت كە‬ ‫ئ����ازاری ه��ەی��ە‪ ،‬ل��ێ��دان��ی دڵ��ی ن��ەخ��ۆش��ەك��ە زی��ادی‬ ‫ك���ردووە‪ ،‬ئ��ەگ��ەر پزیشك دەس��ت بخاتە س��ەر سكی‬ ‫نەخۆشەكە و كەمێك فشار لە سەر ماسوولكەكانی‬ ‫سكی نەخۆشەكە دابنێت‪ ،‬دەبینێت كە نەخۆشەكە‬ ‫لە بەشی خ��وارەوەی الی راستی سكیدا هەست بە‬ ‫ئازارێكی توند دەكات‪.‬‬ ‫دوو پشكنینی تاقیگەیی هەن بۆ دەستنیشانكردنی‬ ‫نەخۆشی هەوكردنی ریخۆڵەكوێرەبە رۆتینی بەكار‬ ‫دێ��ن‪ ،‬ی��ەك��ەم ژم���ارە و رێ���ژەی خ��رۆك��ە سپیەكانی‬ ‫ناو خوێنی نەخۆشەكەیە‪ ،‬كە لە كاتی هەوكردنی‬ ‫ریخۆڵەكوێرەدا دا ژمارە و رێژەی خرۆكە سپیەكان‬ ‫زۆر دەبێت‪ ،‬دووەم تاقیكردنەوەی میزی نەخۆشەكەیە‬ ‫ب��ۆ ئ���ەوەی نەخۆشی ریخۆڵە ك��وێ��رە ل��ە نەخۆشی‬ ‫میزڵدان و گورچیلە جیابكرێتەوە‪.‬‬ ‫ه��ەر نەخۆشێك گ��وم��ان��ی ن��ەخ��ۆش��ی ه��ەوك��ردن��ی‬ ‫ریخۆڵەكوێرەی لێبكرێت‪ ،‬دەبێت سەردانی پزیشكی‬ ‫نەشتەرگەری گشتی بكات‪ ،‬لە نەخۆشخانە بمێنێتەوە‬ ‫و هیچ نەخوات‪ ،‬پاش دڵنیابوون لە دروستبوونی ئەو‬ ‫نەخۆشیە‪ ،‬دەبێ‌ كاری نەشتەرگەری بۆ بكرێت‪.‬‬ ‫ئاماده‌کردنی‌‪ :‬بێریڤان‬


‫‪Be ciyawaziyekanewe le jêr Çetir da‬‬ ‫ژماره‌ی متمان ‌ه‬ ‫خاوه‌ن ئیمتیاز‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‬ ‫دیزاین‬ ‫چاپ و باڵوکردنه‌وه‬ ‫‌راوێژکاری یاسایی‬ ‫ناونیشان‬

‫‪212‬‬ ‫که‌مال حه‌سه‌ن حه‌مه ره‌زا‬ ‫کاروان ساالر‬ ‫ناوه‌ندی گرافیکی رۆژیار‬ ‫چاپخانه‌ی ره‌نج‬ ‫سیروان ئه‌حمه‌د حامد‬ ‫سلێمانی گه‌ڕه‌کی عه‌لی ناجی‌‬ ‫‪07710299753 - 07480179510‬‬

‫تیراژ ‪5000‬‬

‫س ‪11‬‬ ‫پاکیزه‌‪ ،‬شه‌قام هاوڕێیه‌تی ‪ 8‬کێشه‌ی ئۆتۆمێیله‌ حکومییه‌کان ‪ 6‬پەیكەره‌کانی رژێمی بەع ‌‬

‫‪Be ciyawaziyekanewe le jêr Çetir da kodebînewe‬‬

‫‪cetir2010@gmail.com‬‬ ‫‪cetir2010@yahoo.com‬‬

‫‪WWW.Chatrpress.com‬‬

‫‪No: (24) Mo.20/09/2010‬‬

‫شه‌ڕ و ئاشتی‬ ‫چڕ د ه‌بێته‌وه‌‬ ‫سیپان خالید‬ ‫بزوتنەوەی ئازادی گەلی‬ ‫ك��ورد لەباكوری كوردستان‬ ‫وەك مۆدێلێك لەتێكۆشان و كردنە نەریتێكی‬ ‫خەبات لەماوەی(‪)17‬ساڵی راب��ردوو حەوت جار‬ ‫یەكالیەنە چاالكیەكانی گەریالی راگرتووە و‬ ‫بانگی لەدەوڵەتی توركیا كردوە تاكێشەی كورد‬ ‫لەم واڵتە بەشێوەیەكی ئاشتیانە چارەسەر ببێت‪.‬‬ ‫حەوتەمین جاریش قۆناغی بێ چاالكی و‬ ‫ئاگربەست تاقی كرانەوە‪ ،‬بەاڵم تانوسینی ئەم‬ ‫وت��ارە بێ ئەنجامە و هیچ هیوایەك نابینرێت‬ ‫تاقۆناغەكە لەكاتیەوە بگۆڕێت بۆ ئاشتیەكی‬ ‫هەمیشەیی‪.‬‬ ‫دەوڵەتی توركیا بۆچی وەاڵمی الیەنی كوردی‬ ‫ناداتەوە؟ ئایا بەڕاست چارەسەری كێشەی كورد‬ ‫دەبێتە پارچەبوونی توركیا؟ ی��ان كامە بەش‬ ‫لەدەوڵەت رێگرە لەچارەسەری؟ ئەو پرسیارانە‬ ‫و سەدان پرسی تر كەدەكرێت هەریەكە و دەیان‬ ‫شرۆڤەی جیاجیای بۆ بكرێت‪ ،‬بەاڵم لەهەمووی‬ ‫راستر ئەویش ئ��ەوەی��ە كەئەمڕۆ هیچ یەكێك‬ ‫لەوانەی لەدەسەاڵتن بەسیاسی و سەربازیەوە‬ ‫بەشێوەیەكی چارەسەرئامێز نزیكی پرسەكە‬ ‫نابنەوە‪ ،‬پێچەوانە هەریەكەو پیالن و داویتر دەنێتەوە‬ ‫داخۆ كامیان دەتوانێت گورزی بەتینتر لەكورد‬ ‫بوەشێنێ‪ .‬ئەوەی تائەمڕۆ بەدڵ ویستی شتێك‬ ‫بكات لەگەڵ كورد توركۆت ئ��ۆزال بوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەویش بەمردنێكی گوماناوی لەنێو بردرا‪ ،‬هەموو‬ ‫ئەوانەی تر ویستوویانە كات بەكورد بكوژن‪.‬‬ ‫حكومەتی ئێستا ك��ەخ��ۆی ب��ە ئیسالمی‬ ‫میانڕەو نیشاندەدات و لەهەموو حكومەتەكانی‬ ‫پێش خۆی زیاتر باسی كوردی كردوە‪ ،‬كوردیش‬ ‫لەهەموو كەس زیاتر یارمەتی ئەویداوە‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫حكومەتە لەهەموو كەس زیاتر گورزی لەكورد‬ ‫وەش��ان��دوە‪ ،‬چونكە ل��ەالی��ەك بانگی ری��ف��ۆرم و‬ ‫چاكسازی دەكات لەالیەكی تریش دەستی لەگەڵ‬ ‫سوپا تێكەڵ كردووە تاپێكەوە پیالنەكانیان جێبەجێ‬ ‫بكەن‪ ،‬ئەمەش رێكەوتنی نێوان ئەردۆغان و یەشار‬ ‫بیوك ئانتی كۆنە سەرفەرماندار ئەوەمان بۆ پشت‬ ‫راستدەكاتەوە‪ ،‬هەروەها باشترین رێكەوتنیان لەگەڵ‬ ‫ئیدارەی ئەمریكا هەیە لەو پێناوەی ئەمریكا‬ ‫یارمەتی بدات بۆ لەناوبردنی بزوتنەوەی كورد‪،‬‬ ‫ئەوانیش یارمەتی بدەن لەئێران و عێراق ‪ ،‬دانیشتنی‬ ‫(‪5‬ـ ‪11‬ـ ‪)2007‬ی نێوان ب��ۆش و ئ��ەردۆغ��ان‬ ‫قسەكەمان پشت راستدەكاتەوە‪ .‬ئەو دەسەاڵتەی‬ ‫ئێستای توركیا ل��ەه��ەرك��ەس زی��ات��ر دەرف��ەت��ی‬ ‫ئ��ەوەی دەس��ت ك��ەوت��ووە تاپرسی ك��وردی پێ‬ ‫چارەسەربكات‪ ،‬چونكە هەریەك لەدەسەاڵتەكانی‬ ‫ی��اس��ادان��ان‪ ،‬جێبەجێكردن و دادوەری���ش���ی بەم‬ ‫ری��ف��ران��دۆم��ەی دوای���ی ك��ەوت��ە دەس���ت‪ .‬لەگەڵ‬ ‫سوپاش رێكەوتنی هەیە‪ ،‬سوپا بێ ئاگاداری‬ ‫ئەوان هیچ ئۆپراسیۆنێك ئەنجام نادات‪ ،‬هەروەها‬ ‫گەورەترین ئۆپەراسیۆنی ناوخۆشی نمونەی‬ ‫ئەرگەنەكۆن و بالیۆز ئۆپەراسیۆن و چەندێكی‬ ‫تریشی بۆ خاتری ئەكەپەی ئەنجامداوە‪ .‬بۆیە‬ ‫ئەوانەی دەڵێن ئەردۆغان ناتوانێت لەبەر سوپا‬ ‫پرسی كورد چارەسەربكات ئەوا لەگوێی گادا‬ ‫خەوتووە‪ .‬ئەم دەسەاڵتەی ئێستا دەیەوێت كوردان‬ ‫بەئارەزووی خۆیان بتوێنێتەوەو نكۆڵی لەخۆیان‬ ‫بكەن‪ ،‬بۆ ئەمەش كورد وەك نوێنەر پەسەند ناكات‪.‬‬ ‫دەس��ەاڵت��داران��ی سیاسی ك���ورد لەهەرێمی‬ ‫كوردستان لەتەمەنی (‪ )19‬ساڵی خۆیاندا زۆر‬ ‫هەوڵیان داوە بزووتنەوەی چەكداری لەباكوری‬ ‫كوردستان كۆتایی پێ بێت‪ ،‬بۆ ئەمەش بەهەموو‬ ‫شێوەێك یارمەتی دەوڵەتی توركیایانداوە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫هاتنە س��ەرك��اری ئ��ەك��ەپ��ەش ت��ا ریفراندۆمی‬ ‫دوایش بەئاشكرا الیەنگرانی خۆیانیان هانداوەو‬ ‫ئاگاداریان كردونەتەوە تادەنگ بە ئەكەپە بدەن‪.‬‬ ‫ج��اران پەیوەندی نێوان هەرێم و توركیا زیاتر‬ ‫لەسەربنەمای چەكداری بوو‪ ،‬بەاڵم ئێستا سیاسی‬ ‫و ئابووری و دیبلۆماسیشی هاتۆتە سەر‪ ،‬ئەوەی‬ ‫چاوەڕێش دەكرێت ئەوەیە دەسەاڵتدارانی هەرێم‬ ‫داوای درێژكردنەوەی قۆناغی بێچاالكی بكەن‬ ‫لەپەكەكە‪ ،‬بێ ئەوەی هیچ داواكاریەكیان لەئەكەپە‬ ‫هەبێت‪.‬‬ ‫گومان دەكرێت ئەمجارەش توركیا هەندێك‬ ‫بەڵێن بدات بۆ سەرقاڵكردن و كات قازانجكردن‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ەوەی گرنگە ئەویش ئایا بزوتنەوەی‬ ‫پەكەكە ئەمە پەسند دەك��ات ی��ان ئ��ەوەت��ا شەڕ‬ ‫دەستپێدەكاتەوە؟ ئەوەی چاوەڕێ دەكرێت قۆناغی‬ ‫داهاتوو چ بەشەڕ بێ و چ بەئاشتی زۆر چڕبێت‪.‬‬


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.