ڵ و هه‌ڵوێستی الیه‌نه‌کان ل ه خۆپیشاندانه‌کاندا وێنه هه‌وا بۆ
ب ه جیاوازییه‌کانه‌وه له‌ژێر چه‌تردا کۆده‌بینه‌وه
الپهڕه ی8و9
رۆژنامه‌یه‌کی گشتی هه‌فتانه‌یه ،کۆمپانیای چه‌تر ده‌ریده‌کات
ژمار ه 46
ساڵی یه‌که‌م
دووشه‌ممه 2011/2/28
WWW.Chatrpress.com
ێ )2710 ( 9ره‌شه‌م
نرخ 750 :دینار
«دانیشتنه‌که‌ى یه‌کێتى و گۆڕان کاریگهرى له‌سه‌ر شهقام نابێت»
یه‌کێتى ئاماده‌ی ه بۆ گۆڕینى حکومه‌ت و چاره‌سه‌رى ریشه‌یى ›
چه‌ند چه‌کدارێک ل ه به‌رده‌م لقی ()22ی پارتی دیموکراتی کوردستان له که‌الر راسته‌وخۆ ته‌قه ل ه هاواڵتیان ده‌که‌ن و له‌و کاته‌شدا گه‌نجێک شه‌هید ده‌بێت
فاروق ره‌فیق چوونیان بۆ په‌رله‌مان ره‌تده‌کاته‌و ه ه ه‌واڵی پێش چاپ
له‌م الپه‌ڕه‌یه‌دا
[ چه‌تر ـ ئاراس عوسمان ] له دانیشتنه‌که‌ى نێوان یه‌کێتى و گۆڕاندا ب ه گوێره‌ى راگه‌یه‌ندنه‌کانى یه‌کێتى بێت ،یه‌کێتى ل ه ئێستادا ئاماده‌یه بۆ گۆڕینى حکومه‌ت و ئه‌نجامدانى هه‌ڵبژاردنێکى پێشوه‌خت ،وته‌بێژه‌که‌ى گۆڕانیش ده‌ڵێت :دانیشتنه‌که بۆ ئهوه بووه ئه‌م قه‌یران ه چاره‌سه‌ر بکرێت ،به‌اڵم چاودێرێکى سیاسى ئه‌و ه ده‌خاته‌ڕوو ،ئه‌و دانیشتنانه کاریگه‌ریان له‌سه‌ر شهقام نابێت.
له دانیشتنه‌که‌دا شانده‌که‌ى یه‌کێتى که پێکهاتبوون ل ه (ه��ێ��رۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د و م �ه‌ال به‌ختیار و دل��ێ��رى سه‌ید مه‌جید) ئاماده‌یى پارته‌که‌یان نیشانداوه بۆ «پێکهێنانی
حکومه‌تێکى بنکه ف���راوان���ی نیشتمانی ،ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن��ى پێشوه‌خت ،گۆڕینى سیسته‌مى حکومڕانى و چ��اره‌س�ه‌رى ریشه‌یى» و ئێستاش چاوه‌ڕوانى وه‌اڵمى گۆڕان ده‌که‌ن. (محه‌مه‌د تۆفیق) وته‌بێژى بزوتنه‌وه‌ى گ��ۆڕان له‌باره‌ى کۆبونه‌وه‌که به (چه‌تر)ى راگه‌یاند« :یه‌کێک له‌و الیه‌نانه‌ى قسه‌مان له‌باره‌وه‌ى ک��ردوه هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ى حکومه‌ت بووه، یه‌کێتیش هیچ ڕه‌خنه‌یه‌کیان نهبووه له‌سه‌ر ئه‌م حاڵه‌ته و رێکیش نه‌که‌وتوون ،ئه‌وانیش پڕۆژه‌یه‌کیان پێ بووه ئه‌وه‌ى له هه‌ندێک له میدیاکانه‌وه باسیان کردبوو». سه‌باره‌ت به‌وه‌ى باس له ( )17خاڵه‌که‌ى په‌رله‌مان کراوه وتى :شتى وا باس نه‌کراوه و هه‌ندێک مه‌وزوعى تر باس کراوه و ئێستا ناتوانم باسیان بکه‌م ،له‌باره ئه‌وه‌ى یه‌کێتى به‌ناوى پارتیشه‌وه هاتووه «هێماى به‌وه کرد نازانم پێویست ه له‌پارتى و یه‌کێتى خۆیان پرسیار بکه‌ن ،ئه‌م دانیشتنه بۆ
سه‌رۆکى پارتى چاره‌سه‌رى :کار دهکهین بۆ ئه‌وه‌ى ناڕه‌زایه‌تییه‌کانى جه‌ماوه‌ر به‌رده‌وام بێ
[ تایبه‌ت ب ه چه‌تر ]
(دیار غه‌ریب) سه‌رۆکى پارتى چاره‌سه‌رى دیموکراتى کوردستان ،له چاوپێکه‌وتنێکى (چه‌تر)دا قسه له‌سه‌ر ره‌وشى ئێستاى هه‌رێمى کوردستان ده‌کات و ئاماژ ه بۆ ئهوه ده‌کات ،وه‌ک پارتى چاره‌سه‌رى کار ده‌که‌ن بۆ ئه‌وه‌ى ناڕه‌زایه‌تییه‌کانى جه‌ماوه‌ر به شێوه‌یه‌کى دیموکراتى به‌رده‌وام بێت.
ئ�ه‌وه‌ش ده‌خ��ات�ه‌ڕوو ،ئ�ه‌وان هه‌ر ل ه سه‌ره‌تاى دروستبونیانه‌و‌ه داواى گۆڕانکاریان ک��ردووه و ئێستاش له‌گه‌ڵ گۆڕانکارى ریشه‌یى و هه‌ڵبژاردنى پێشوه‌ختدان. دیار غه‌ریب وتى :ناڕه‌زایی خه‌ڵک ره‌وای� ه و به‌ره‌و پێشهوه دوای باڵوکردنه‌و ه‌ی هه‌واڵی سه‌ردانی نوێنه‌رانی خۆپیشاند ه‌ران بۆ په‌رله‌مانی کوردستان ل ه کوردستان تیڤییه‌و ه (ف��اروق ر ه‌فیق ) هه‌واڵه‌ک ه به‌ناڕاست له‌قه‌ڵه‌م د ه‌دات.
له دوای ئه‌وه‌ی ئه‌مشه‌و له که‌ناڵی ئاسمانی کوردستان تیڤیه‌وه راگ �ه‌ی �ه‌ن��درا ک �ه ( )15ک �ه‌س ب �ه نوێنه‌رایه‌تی خ��ۆپ��ی��ش��ان��ده‌ران��ی سلێمانی ده‌چ��ن �ه پ �ه‌رل �ه‌م��ان و ل�ه‌گ�ه‌ڵ سه‌رۆکی په‌رله‌مان کۆده‌بنه‌وه .ئه‌ندامێکی ئه‌نجومه‌نی
ده‌چێت ،ئێم ه کار دهکهین بۆ ئه‌وه‌ی به شێوه‌یه‌کی دیموکراتی ب���ه‌رده‌وام بێت ،ب �ه‌اڵم ئاڕاسته‌که‌ی ب �ه‌ره‌و ک��وێ ده‌چێت ئهوه رۆڵی الیهنه سیاسیه‌کان و سه‌رپه‌رشتیارانی ده‌زانێت ،ئه‌وه‌ی ئێم ه ده‌مانه‌وێت به هه‌ستیاری هه‌ڵسوکه‌وتی له‌گه‌ڵدا بکه‌ین نه‌هێنانه‌وه‌ی شه‌ڕی ناوخۆیه ،چونکه ئێستا هێزی چه‌کداری حزبی ههیه ،هیواداریشین جه‌ماوه‌ر ئه‌و هه‌ستیاری ه زیاتر نیشان بدات. سه‌رۆکى پارتى چاره‌سه‌رى ئه‌وه‌شى خسته‌ڕوو :جێی دڵخۆشی ه ج�ه‌م��اوه‌ر ب�ه‌و هه‌ستیاریه‌و‌ه هه‌ڵسوکه‌وت ده‌ک��ات و به‌شێکی پێشمه‌رگه‌ش ئه‌و هه‌سته‌ی ههیه ،به‌اڵم به‌شێکی زۆری��ش ب ه ته‌واوی له هه‌ستکردن له‌و بهرپرسیارێتیه دوورن. له الپهڕه ( )5ده‌قى چاوپێکه‌وتنه‌که ههیه
ه مه‌یدانی ئ��ازادی��ش که نه‌یویست ناوی ه‌واڵی پێش چاپ ب�ڵاوب��ک��رێ��ت �هوه پ��ش��ت راس��ت��ی ک����ردهوه و ب�ه‌اڵم له لێدوانێکی تایبه‌تیدا بۆ (چه‌تر) ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی مه‌یدانی ئازادی د .فاروق ره‌فیق رایگه‌یاند که ئه‌و قسه‌یه راستنیه و ئێمه ناچین بۆ په‌رله‌مان وتی «به‌هیچ شێوه‌یه‌ک راست نیه و که‌سێک به‌نوێنه‌رایه‌تی ئه‌و ئهنجومهنه ناچێته په‌رله‌مان».
ئهوه بووه ئه‌م قه‌یرانه چۆن چاره‌سه‌ر بکرێت. له الیه‌کى ت��ره‌وه (ئ���ازاد جوندیانى) وته‌بێژى یه‌کێتى، ده‌ڵ��ێ��ت :ئێمه به‌الغێکى کۆتایمان ڕاگ �ه‌ی��ان��دوه ،ل�ه‌ب��اره‌ى ئه‌وه‌ى له سایتى هه‌ولێر باڵوکراوه‌ته‌وه ،که ده‌ڵێت یه‌کێتى له کۆبونه‌وه‌که‌ى له‌گه‌ڵ بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان الرى نهبووه ل ه هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ى حکومه‌ت ،وتى :ئهوه پێده‌چێت ئه‌و سایته ل ه که‌ناڵێکى ترهوه ئه‌و هه‌واڵه‌ى وه‌رگرتبێت. (پشتیوان س��ادق) به‌رپرسى لقى دووى پارتى به بیانوى ئ�ه‌وه‌ى «ته‌نها ده‌توانێت له چوارچێوه‌ى هه‌ولێردا» لێدوان ب��دات ئ��ام��اده‌ن�ه‌ب��وو قسه‌بکات ،ه �ه‌روه‌ه��ا (ئ��ارى هه‌رسین) به‌رپرسى راگه‌یاندنى مه‌کته‌بى سیاسى پارتى له سلێمانى وه‌اڵمى ته‌له‌فۆنى نه‌دایه‌وه. (د .کامه‌ران مه‌نتک) مامۆستا له زانکۆى سه‌اڵحه‌دین، بۆچونى وایه «جارێ زووه بڕیار له‌سه‌ر ئه‌م دانیشتنه بده‌ین
ئه‌نجامه‌که‌ى به چى ده‌گات ،به‌اڵم ئه‌م دانیشتنانه ناتوانێت ک��اری��گ �ه‌رى ل �ه‌س �ه‌ر ش �ه‌ق��ام ه�ه‌ب��ێ��ت ،ل �ه‌ب �ه‌رئ �ه‌وه‌ى ئه‌مڕۆ جه‌ماوه‌ر هاتوونه‌ته سه‌رشه‌قام ،هه‌روه‌ک ناوچه‌کانى میسر و تونس ،که الیه‌نى ده‌سه‌اڵت و ئۆپۆزسیۆنیش نه‌یانتوانى کاریگه‌رییان هه‌بێت له‌سه‌ریان ،پێم وای �ه هه‌مان ئه‌زمون دووباره ده‌بێته‌وه». ئه‌و مامۆستایه وتیشى :ره‌نگه کاریگهرى هه‌بێت له‌سه‌ر سه‌نگى سیاسى له کوردستان ،به‌اڵم به به‌شدارى زۆربه‌ى الیه‌نه‌کانى ده‌سه‌اڵت و ئۆپۆزیسیۆنه‌وه. بۆچونیشى وایه ،پارتى له ناوچه‌ى سلێمانى پێگه‌ى الواز‌ه و له کاتى هه‌ڵبژاردنه‌کاندا بینیمان ،بۆیه پێم وایه ئه‌گه‌ر ڕێککه‌وتنێک بکرێت له نێوان یه‌کێتى و گۆڕان و له‌سه‌ر ئاستى سیاسى نه‌بێت ،ماناى وایه یان گۆڕان ده‌چێته‌وه ناو یه‌کێتى ،یان یه‌کێتى ده‌چێته‌وه ناو گۆڕان.
ههڕهشهى کوشتن و ده‌ستگیرکردن په‌ر ه ده‌سێنێت
مه‌الیه‌ک و دوو رۆژنامه‌نوس ههڕهشهى کوشتنیان لێ ده‌کرێت
[ تایبه‌ت ب ه چه‌تر ] به‌هۆى به‌شداریکردن ل ه خۆپیشاندانه‌کانى مه‌یدانى ئ��ازادى سلێمانى (م.مه‌حه‌مه‌د نه‌سروڵاڵ) پێش نوێژ و وتارخوێنی مزگه‌وتی عه‌لی که‌مال ل ه سلێمانی، ه��ه‌ڕه‌ش��ه‌ى کوشتنی ل��ێ ده‌ک��رێ��ت و ن��اوب��راوی��ش رایده‌گه‌یه‌نێت ،ئه‌و هه‌ڕاشان ه ل ه هیچ شتێک ساردى ناکهنهوه.
رۆژی هه‌ینی راب��ردوو م.محه‌مه‌د نه‌سرواڵ له مه‌یدان ئازادی سلێمانی وتارێکی پێشکه‌ش به خۆپیشانده‌ران ک��رد و نوێژی هه‌ینیشی له هه‌مان شوێن بۆ خۆپیشانده‌ران به‌ڕێوه‌برد ،له‌وێدا رونیکرده‌وه ،که ئاینی ئیسالم له‌گه‌ڵ گه‌نده‌ڵیدا نیی‌ه‌و هه‌روه‌ها مانه‌وه‌ی خۆپیشانده‌رانیشی له مه‌یدانی ئازادی دژ به گه‌نده‌ڵی ب ه جیهاد ناو بردبوو. ه��اوک��ات ه��ه‌ر دوێ��ن��ێ (س����ۆران ع��وم �ه‌ر) رۆژن��ام �ه‌ن��وس ل ه راگه‌یه‌ندراوێکدا که وێنه‌یه‌کى بۆ (چه‌ترپرێس) ن��اردووه ،ئه‌وه‌ى خۆستۆته‌ڕوو ،به مۆبایل ههڕهشهى کوشتنى لێ کراوه. سۆران عومه‌ر ده‌ڵێت« :به ژماره ته‌له‌فونی ئاشکرا و دیاری ئاسیا سێل ،هه‌ڕه‌شه‌کان چۆت‌ه قۆناغێکه‌و‌ه که ئه‌گه‌ر به‌رده‌وام بین
له قسه‌کردن و نوسین ئهوه ده‌مانکوژن». ئه‌وه‌ش ده‌ڵێت :له پاش ڕوداو‌ه خوێناویه‌کانی ()17ی شوباتی سلێمانی له‌گه‌ڵ گه‌نجانی ت��وڕه و ن��اڕازی ه��اوڕا ب��ووم و خۆم به پشتیوان و داکۆکیکار زانیو‌ه له‌و که‌سانه‌ی ده‌یانه‌وێ ئه‌م کوردستان‌ه ئازادی و یه‌کسانی و خۆشگوزه‌رانی تێدا په‌یڕه‌و بکرێ و گه‌نده‌ڵکارانی تێدا ڕاپێچی دادگا بکرێ. له الیه‌کى ترهوه به تۆمه‌تى رێکخستنى خۆپیشاندان له هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هید بڕیارى ده‌ستگیرکردنى هه‌ر یه‌ک له (د.فایه‌ق گوڵپى) سیاسه‌تمه‌دارى هه‌رێمى کوردستان و (که‌یوان هه‌ورامى) ئه‌ندامى گروپى ( )88ده‌رک���راوه ،ئه‌مه‌ش جگه ل �ه‌وه‌ى هه‌ر له هه‌ڵه‌بج ه پێشتر چه‌ند که‌سێک ده‌ستگیرکران که یه‌کێک لهوانه (ناسیح عه‌بدولڕه‌حیم) بوو ،به گوێره‌ى وته‌ى خۆیان سزا و ئه‌شکه‌نج‌ه دراون. هه‌روه‌ها چه‌ند رۆژێک‌ه هه‌ر یه‌ک له کۆمه‌ڵ و یه‌کگرتوو رایده‌گه‌یه‌نن له هه‌ولێر مه‌ترسى و هه‌ڕه‌شه‌یان له‌سه‌ر‌ه و گۆڕانیش ب��اس ل �هوه ده‌ک��ات چه‌ند هه‌ڵسوڕاوێکیان له ش��ارى هه‌ولێر بێ سه‌روشوێنه. هه‌روه‌ها (بێستون ژاڵه‌یی) به‌ڕێوه‌به‌رى نوسینگه‌ى گه‌رمیانى که‌ناڵى ئاسمانى سپێد‌ه به (چه‌تر) ى راگه‌یاند هه‌ڕه‌شه‌ی کوشتنی لێکراوه.
هەواڵ ساڵی یه‌که‌م ژماره 46 دووشه‌ممه 2710/12/9 - 2011/2/28
2
شه‌هیدکردنى گه‌نجانى توڕ ه ل ه هه‌رێمى کوردستان به‌رده‌وامه
که‌سوکارى شه‌هیده‌کان :هه‌رگیز ل ه خوێنى رۆڵه‌کانمان خۆش نابین
[ چه‌تر ـ عه‌دنان ،دلێر ،ئاسۆ ] له‌م راپۆرته‌دا ورده‌کارى له‌سه‌ر ژیان و ته‌مه‌نى ئ��ه‌و چ��وار گه‌نجه‌ى دواى (رێ��ژوان و سورکێو و شێرزاد) شه‌هید بوون ،ده‌خوێننه‌وه ،ئه‌وانیش (گه‌رمیان ئه‌حمه‌د) له چه‌مچه‌ماڵ و (بیالل ئه‌حمه‌د) له که‌الر و (سه‌رکار حه‌مه سه‌عید) پۆلیس له هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هید و (ئومێد جه‌الل) ل ه سلێمانى ،ئهمه جگه له گیان له‌ده‌ستدانى هاواڵتى (ره‌شید محه‌مه‌د) ته‌مه‌ن ( )45ساڵ که دانیشتوى که‌الره و ویستویه‌تى بچێت بۆ الى کوڕه‌که‌ى له لقى ( )22پارتى، ب �ه‌اڵم فیشه‌کى به‌رده‌که‌وێت و بریندار ده‌بێت ،به‌هۆى سه‌ختى برینه‌که‌شیه‌و ه دوێنێ ئێواره له نه‌خۆشخانه‌ى سلێمانى گیانى له‌ده‌ستدا.
به گوێره‌ى زانیارییه‌کان تا ئێستا له سلێمانى چوار گه‌نج شه‌هید و ( )130هاواڵتیش بریندار
ب���وون ،ل �ه چ�ه‌م��چ�ه‌م��اڵ ی��ه‌ک شه‌هید و پێنج بریندار ،له که‌الر دوو شه‌هید و ( )30بریندار، هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هید یه‌ک شه‌هید که پۆلیسه و ( )46هاواڵتیش بریندار بوونه. چه‌مچه‌ماڵ
ل���ه ئ��ه‌ن��ج��ام��ى خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ه‌ک��ه‌ى رۆژى ( )2011/2/25له شارۆچکه‌ى چه‌مچه‌ماڵ، منداڵێک به‌ناوى (گه‌رمیان ئه‌حمه‌د) له‌به‌رده‌م بیناى لقى ()19ى پارتى دیموکراتى کوردستان فیشه‌کێک به‌ر پشتى ده‌که‌وێت و شه‌هید ده‌بێت. له لێدوانێکیدا بۆ رۆژنامه‌ى (چه‌تر) ،ئه‌حمه‌د سابیر باوکى شه‌هید گه‌رمیان وت��ى« :منداڵ ه تاقانه‌که‌م ناوى گه‌رمیانه و ته‌مه‌نى ( )12ساڵ ب��وو ،قوتابى پ��ۆل��ى پێنجه‌مى س�ه‌ره‌ت��ای��ى ب��ووه له قوتابخانه‌ى (ئاشتى ب��ن�ه‌ڕه‌ت��ى) ،دانیشتووى گ �ه‌ڕه‌ک��ى ش�ه‌س�ت و سێیه‌کانى س �ه‌ر ب �ه ش��ارى چه‌مچه‌ماڵین ،کوڕه‌که‌م به‌شداریى خۆپیشاندانى نه‌کردووه ،ته‌نانه‌ت نه‌شیزانیوه خۆپیشاندان چییه، به‌ڵگه‌ش بۆ ئهوه شه‌وى رابردوو له دایکى پرسیو‌ه (دایکه خۆپیشاندان یانى چی؟)». وت���ی���ش���ى :ک����ارم����ه‌ن����دى ئ���اگ���رک���وژێ���ن���ه‌وه‌ى چه‌مچه‌ماڵم ،ک��وڕه‌ک �ه‌م پ��ێ�ڵاوى ت��ای�ه‌ى له‌پێدا
بووه‌و له‌ناو بازاڕه‌وه به‌ده‌م یاریکردنه‌وه ویستوویه‌تى «بیالل کوڕێکى روح‌س��وک و له‌به‌رداڵن بووه و بێت بۆ الم ،به‌اڵم بهداخهوه کاتژمێر( )4:40ل ه یه‌کێک ب��ووه له قوتابیه خوڕه‌وشت جوانه‌کانى رێگا فیشه‌کێک به‌ر پشتى که‌وت و شه‌هید بوو قوتابخانه‌که‌ى». هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هید نه‌متوانى بیبینم. ل�ه م���اوه‌ى دوو رۆژى خۆپیشاندانى خه‌ڵکى ئه‌حمه‌د وتیشى« :ئێمه به هیچ شێوه‌یه‌ک ل ه خوێنى کوڕه‌که‌مان خۆش نابین‌و داواى یاسایى هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هیددا دژ به گه‌نده‌ڵى و وه‌اڵمدانه‌وه‌ى ل�ه‌س�ه‌ر الی�ه‌ن�ه ب�ه‌رپ��رس�ه‌ک��ان‌و ت�ه‌ق�ه‌ک�ه‌ران تۆمار خه‌ڵک به فیشه‌ک ( )47پۆلیس و دوو ئه‌فسه‌ر ده‌که‌م و ئه‌وانه‌ى ته‌قه‌که‌یان کردووه ده‌یانده‌م ب ه برینداربوون و یه‌ک پۆلیسیش گیانى له‌ده‌ستدا ب ه گولله‌ى ده‌مانچه. دادگا». ههرچهنده به‌رپرسانى حکومى و حزبى ده‌ڵێن ب ه فیشه‌کى خۆپیشانده‌ران ئه‌و پۆلیسه شه‌هید بووه، که‌الر له که‌الری (بیالل ئه‌حمه‌د) که ته‌مه‌نى ( )15به‌اڵم گرته‌یه‌کى ڤیدیۆیى ئهوه ده‌خاته‌ڕوو له کاتى ساڵه له به‌رده‌م لقى ()22ى پارتى ژیانى له‌ده‌ستدا ،شه‌هیدبوونیدا ئه‌و پۆلیسه له‌ناو خۆپیشانده‌راندا دوێنێش که‌سوکارى کوژراوه‌که سکااڵى یاساییان بووه و هه‌ر خۆپیشانده‌رانیش هه‌ڵیده‌گرن و ده‌یبه‌ن له‌سه‌ر پارتى تۆمارکرد ،حه‌کیم ئه‌حمه‌د براى بۆ نهخۆشخانه. (سه‌رکار حه‌مه سه‌عید) پۆلیسه شه‌هیده‌که‌ى ک��وژراوه‌ک �ه ب�ه (چ�ه‌ت��ر) ى راگ�ه‌ی��ان��د «دوێنێ چوینه پۆلیسى که‌الر و دادگاى که‌الر و سکااڵى هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هید له ساڵى ( )1983له گوندى ته‌په‌کوڕه‌ى سه‌ر به ناحیه‌ى سیروان له دایکبووه و یاساییمان له‌سه‌ر پارتى تۆمار کردوه». ن��اوب��راو جه‌ختی ک���ردهوه «به‌هیچ شێوه‌یه‌ک خوێندکارى قۆناغى دووه‌مى په‌یمانگاى ته‌کنیکى ده‌ستبه‌ردارى مافى خۆمان نابین‌و داواکارین له دادگا به ئه‌رکى خۆى هه‌ستێ‌و مافه‌که‌مان بۆ وه‌ربگرێته‌وه». هاوڕێکانى بیالل ئه‌وه‌یان بۆ (چه‌تر) خسته‌روو
[ هه‌ولێر ـ ره‌هێل مامه‌ش ]
بڕیاره‌که‌ى وه‌زی��رى خوێندنى بااڵ بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ى خوێندکارانى زانکۆى سه‌اڵحه‌دین بۆ پۆله‌کانیان تا ئێستا جێبهجێ نه‌کراو ه و هێشتا خوێندکاران نه‌گه‌ڕاونه‌ته‌وه، به‌رپرسێکى یه‌کێتى قوتابیانیش ده‌ڵێ: ئێمه پاسمان بۆ قوتابیان گرت بۆئه‌وه‌ى ب ه سه‌المه‌تى بگه‌نه‌وه ماڵ.
سه‌رچاوه‌یه‌ک له کۆلێژى ئه‌ده‌بیاتى زانکۆى
[ چه‌تر ]
نه‌دراوه. ل �ه‌الی �ه‌ن خ��ۆی �هوه (ع��ی��رف��ان ع �ه‌زی��ز) سکرتێری یه‌کێتی قوتابیانی کوردستان سه‌باره‌ت به هه‌وڵى رێ��ک��خ��راوه‌ک�ه‌ی��ان ب��ۆ وه‌س��ت��ان��دن��ى ده‌وام���ى زان��ک��ۆ، وتى :ئێمه وه‌کو یه‌کێتی قوتابیان وه‌ک هاوکاری پاسمان بۆ سه‌رجه‌م قوتابیان گ��رت��ووه ،بۆ ئ�ه‌وه‌ی به‌بێ کێشه بگهنه شوێن و ماڵه‌کانی خۆیان، (که‌جه‌که) رایده‌گه‌یه‌نێت :له چه‌ند رۆژی هاتووچۆ ئێستاش ئاماده‌یمان تێدایه ئێمه پاسی دوای���ی‌دا له هه‌ندێک له شاره‌کانی باشووری وامی ه د ه و ه دابین بکه‌ین بۆ ئه‌وه‌ی قوتابیان بگه‌ڕێن ک��وردس��ت��ان ک���اردان���هوه ل �ه ب �ه‌رام��ب �ه‌ر ده‌س���ه‌اڵت ئاسایی خۆیان. ده‌رک �ه‌وت��ووه ،له ئه‌نجامدا هه‌ندێک رووداووی نه‌خوازراو دروس��ت ب��وون ،ههرچهنده هه‌لومه‌رجی کوردستان جیاوازیش بێت و یان هه‌ندێک که‌س ویستبێتیان ب�ه ئ��اراس��ت�ه‌ی جیاوازیشیدا ببه‌ن، له سه‌روویاندا داواک��اری گه‌نجان و هه‌موو ئه‌و کاردانه‌وانه‌ی له‌الیه‌ن گه‌ل بهڕێوه چوون پێویست ه به‌ڕاستی لێی تێبگه‌ن. ئ�ه‌وه‌ش ده‌خ�ه‌ن�ه‌ڕوو :پێش هه‌موو شتێک ئیتر جیاوازه‌کانى هه‌رێمى کوردستان لێسه‌ندنه‌وه‌ى متمانه‌ی‌ه ل ه کۆمه‌ڵگ‌ه نایه‌وێت بڕیاره‌کانی له سه‌ره‌و‌ه به‌سه‌ردا حکومه‌تى هه‌رێم ،به‌اڵم په‌رله‌مانتارێکى ترى کوردستان بسه‌پێنرێت و له رێگه‌ى به‌ڕێوه‌بردنی ناوه‌ندیه‌و‌ه پێى وای���ه ئ�ه‌گ�ه‌ر ب�ه وت���ه‌ى ج �ه‌م��اوه‌ر کاربکرێت ل ه ب �ه‌ڕێ��وه‌ب��چ��ێ��ت ،ئ���ه‌و ق��ۆن��اغ �ه‌ی ک �ه ل �ه ه�ه‌م��وو بانگێشتکردنى وه‌زیره‌کان پێچه‌وانه‌ى یاسایه. هه‌رێمه‌که‌و‌ه به‌ڕێوه‌ده‌چێت وا ده‌رده‌که‌وێت خه‌ڵک گۆران ئازاد وتیشى :جه‌ماوه‌ر داوا ده‌کات راسته‌وخۆ ده‌ی��ان�ه‌وێ��ت خۆیان خۆیان ب�ه‌ڕێ��وه ببه‌ن و داواى سه‌رۆکى حکومه‌ت و وه‌زیره‌کان بانگێشتى په‌رله‌مان سیسته‌مێکى دادپه‌روه‌ران‌ه و ئازادان‌ه ده‌که‌ن. بکرێن ،به‌اڵم ئهمه پێچه‌وانه‌ى یاسایه ،چونکه ده‌بێت ئ��ام��اژه ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ش ده‌ک����ه‌ن :ل �ه‌س �ه‌ر بنه‌مای ماوه‌یه‌کى بدرێتێ بۆ ئاگادارکردنه‌وه‌یان. ل� ه راگ�ه‌ی�ه‌ن��راوێ��ک��دا (ک��ۆم��ا جڤاکێن کوردستان) قس ه له‌سه‌ر ره‌وشى هه‌رێمى کوردستان ده‌کات و ده‌ڵێت ،ئیتر کۆمه‌ڵگا نایه‌وێت بڕیاره‌کان ل ه سه‌ره‌و ه به‌سه‌ریدا بسه‌پێنرێت و پێویست ه داواکارى گه‌نجان ب ه هه‌ند وه‌ربگیرێت.
«حکومه‌ت شایانى ئه‌وه‌ی ه متمانه‌ى لێ بسه‌نرێته‌وه»
[ هه‌ولێر ـ هانا ئازاد ]
دواى ئه‌و ه په‌رله‌مانى کوردستان بڕیاریدا سه‌رۆکى حکومه‌ت و وه‌زی��رى پێشمه‌رگ ه و وه‌زیرى ناوخۆ بانگێشتى په‌رله‌مانى کوردستان بکات ،به‌اڵم تا ئێستا واده‌ى بانگێشتکردنیان دیارنی ه و سه‌رۆکى فراکسیۆنى گۆڕانیش ئاماژ ه به‌و ه ده‌ک��ات له‌و دانیشتنه‌ى ئه‌وان ئاماده‌ى ده‌بن متمان ه لێسه‌ندنه‌و ه ده‌خرێت ه ده‌نگدانه‌وه.
(ک��اردۆ مححمه‌د) سه‌رۆکى فراکسیۆنى گۆران له په‌رله‌مانى کوردستان بۆ (چ �ه‌ت��ر)ى رون��ک��ردهوه، داوام��ان��ک��ردووه له کاتى هاتنى سه‌رۆکى حکومه‌ت و وه‌زی����رى ن��اوخ��ۆ و وه‌زی����رى پێشمهرگه ب �ه هه‌ستى به‌رپرسیارێتیه‌و‌ه مامه‌ڵ‌ه بکرێت و متمان‌ه لێسهندنهوه ب ه
که‌رکوک ،به‌رپرسى ئه‌نجومه‌نى سیاسى عه‌ره‌بى ئاسایش ب ه «میلیشیا» ناوده‌بات [ چه‌تر ـ زانیار داقوقى ] ئه‌وه‌شى وت :ئێمه وه‌ک ئه‌نجومه‌نى سیاسى ه�ه‌ڕه‌ش�ه‌م��ان له هێزه کوردییه‌کان ن�ه‌ک��ردوه ک ه به‌رپرسى ئه‌نجومه‌نى سیاسى عه‌ره‌بى ل ه که‌رکوک وه‌ک شۆڕشى تونسى لێبێت ،به‌اڵم پارێزگاى که‌رکوک داواى دوورخستنه‌وه‌ى ئ��اگ��ادارى به‌رپرسانمان ک��ردوه بۆ ئ �ه‌وه‌ى ئه‌گه‌ر هێزه‌کانى ئاسایش ده‌کات و به «هێزى هێزه‌کانى ئاسایش له راوه‌دونانى عه‌ره‌ب به‌رده‌وام میلیشیا» ن��اوی��ان ده‌ب���ات و ئ��ه‌وه‌ش بن مه‌ترسى شۆڕشى تونس له که‌رکوک دووباره ده‌خ��ات�ه‌ڕوو ،ئ �ه‌وان ده‌یانه‌وێت سوپاى ده‌بێته‌وه. ئ �ه‌وه‌ش��ى راگ �ه‌ی��ان��د :ک �ه ه��اواڵت��ی��ان��ى ع�ه‌ره‌ب��ى عێراق بچێته کهرکوکهوه و به هاوبه‌شى ل��ه‌گ��ه‌ڵ پ��ۆل��ی��س��دا ئ��اس��ای��ش��ى ش��اره‌ک � ه ک���ه‌رک���وک ت���وان���اى گ���ۆڕان���ک���اری���ان ل���ه ش���ارى ک�ه‌رک��وک ههیه ،ب �ه‌اڵم ئێمه نامانه‌وێت وه‌ک بپارێزن. (ع��ه‌ب��دول��ڕه‌ح��م��ان م��ن��ش��د ع��اس��ى) س �ه‌رۆک��ى ده‌وڵ �ه‌ت �ه دراوسێکانمان لێبێت ،ته‌نها پارێزگاى ئه‌نجومه‌نى سیاسى عه‌ره‌بى تایبه‌ت به (چه‌تر)ى که‌رکوکیش نیه ب �ه‌رش��ااڵوى ت��ێ��رۆر و ته‌قینه‌و‌ه راگه‌یاند« :ئێمه وه‌ک ئه‌نجومه‌نى سیاسى عه‌ره‌بى ب��ب��ێ��ت �هوه ،ب �ه‌ڵ��ک��و ئ���ه‌و ک����اره س���ه‌رج���ه‌م ع��ێ��راق��ى چ�ه‌ن��دی��ن ج��ار داوام����ان ک��رد ب �ه دوورخ��س��ت��ن�ه‌وه‌ى گرتۆتهوه ،ئه‌وه‌ش الیه‌نێک ههیه هه‌وڵى تێکدانى هێزه‌کانى ئاسایش ،چونکه هێزى ئاسایش هێزێکى بارودۆخى ئه‌منى فیتنه‌ى تایفى له عێراق ده‌دات. ئه‌وه‌شى خسته‌ڕوو« :تا هێزى ئاسایش له شارى میلیشیایه». وت��ی��ش��ى :ده‌ب��ێ��ت الی �ه‌ن �ه س��ی��اس��ی��ی�ه‌ک��ان هێزى که‌رکوک بمێنێت بارودۆخى ناوچهکه بێ ئارام ئاسایش له ش��اره‌ک�ه دوورب��خ �ه‌ن �هوه و رێگه بده‌ن ده‌بێت و ته‌قینه‌وه‌ى تیرۆریستى ب �ه‌رده‌وام ده‌بێت، س��وپ��اى عێراقى ب�ه هاوبه‌شى پۆلیس ئه‌منیه‌تى ب���ه‌اڵم ب �ه دوورخ��س��ت��ن �ه‌وه‌ى ئ��اس��ای��ش ک �ه‌رک��وک سه‌قامگیر ده‌بێت». شارهکه بپارێزن.
دواى شه‌هیدبوونى سێ گه‌نج پێرێ گه‌نجێکى تر به ن��اوى (ئومێد ج�ه‌الل) ته‌مه‌ن ( )27ساڵ، که پیشه‌ى کاسبه و خێزانداره و منداڵێکى ته‌مه‌ن پێنج مانگى ههیه به ن��اوى (ئه‌نه‌س) له ب�ه‌رده‌م مزگه‌وتى گ �هوره شه‌هید ک��را و بنه‌ماڵه‌که‌شى ئاماژه بۆ ئهوه ده‌که‌ن له خوێنى کوڕه‌که‌یان خۆش نابن و سکااڵ تۆمار ده‌که‌ن له سه‌ر حکومه‌ت.
پێویست ه ده‌سه‌اڵت له داواکارى گه‌نجان تێبگات
کاتى لێپرسینه‌و ه ل ه سه‌رۆک و وه‌زیره‌کانى حکومه‌ت دیار نییه ده‌نگى زۆرین‌ه و که‌مین‌ه نه‌بێت. وتیشى ،حکومه‌ت به گشتى بهرپرسه له‌و دۆخه‌ى دروس���ت ب���ووه ،بۆیه شایه‌نى ئ �ه‌وه‌ی �ه ک�ه متمانه‌یان لێوه‌ربگیرێته‌وه ،چونکه ل�ه ئاست پێویستییه‌کانى هاواڵتیان نه‌بوون. الى خ��ۆش��ی�هوه (ئیسماعیل م�ه‌ح��م��ود) سه‌رۆکى لیژنه‌ى ناوخۆ له په‌رله‌مانى کوردستان ئاشکرایکرد، بانگکردنى سه‌رۆکى حکومه‌ت و وه‌زیره‌کان ته‌نها بۆ ئهوهیه رونکردنه‌و‌ه بده‌ن و ئه‌گه‌ر توانیان باوڕ به په‌رله‌مان بهێنن له‌سه‌ر کاره‌کانیان ئه‌وکات ناچێته چوارچێوه‌ى متمان‌ه لێسهندنهوه. وت��ی��ش��ى :س �ه‌رۆک��ای �ه‌ت��ى پ �ه‌رل �ه‌م��ان ب��ڕی��ار له‌سه‌ر وه‌رگرتنه‌وه‌ى ماتمان‌ه ده‌دات. ئه‌گه‌رچى یه‌کێک له داواى خۆپیشاندانه‌کانى ناوچ ه
سلێمانى
کۆما جڤاکێن کوردستان:
هه‌ولێر ،بڕیاره‌که‌ى وه‌زیرى خوێندنى بااڵ له‌سه‌ر کاغه‌ز ماوه‌ته‌وه سه‌اڵحه‌ین به (چه‌تر)ى راگه‌یاند :دوێنێ ()2/27 هیچ قوتابیه‌ک بۆ کۆلێژه‌که‌مان نه‌هاتووه ،ته‌نیا مامۆستاکان نه‌بێت ،به‌اڵم ئه‌وان به‌بێ قوتابی چى بکه‌ن. هه‌ربۆ ئ�ه‌و مه‌به‌سته په‌یوه‌ندیمان به وه‌زاره‌ت���ى خوێندى بااڵ کرد ،به‌اڵم که‌س ئاماده نه‌بوو لێدوان ب��دات ،به گوێره‌ى ئه‌و زانیاریانه‌ى ده‌ست (چه‌تر) ک���ه‌وت���ووه ت��ا ئێستا وه‌زی����رى خ��وێ��ن��دن��ى ب���ااڵ بۆ هه‌ولێر نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه و جگه له بڕیارى گه‌ڕانه‌وه‌ى خوێندکارانى زانکۆ بۆ ده‌وام ،هیچ بڕیارێکى تر
هه‌ڵه‌بجه بووه ،سه‌رکار خێزاندار بووه. پێش ئه‌وه‌ى ببێته پۆلیس له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ى قوتابى په‌یمانگابوو له نێو ب���ازاڕى هه‌ڵه‌بجه خه‌ریکى کارکردن ب��ووه ،م��اوه‌ى دوو مانگه ب��ووه پۆلیس ل �ه ب �ه‌ڕێ��وب �ه‌رای �ه‌ت��ى پۆلیسى ه�ه‌ڵ�ه‌ب��ج�ه به‌پله‌ى مفه‌وه‌ز دامه‌زراوه ،له ئێواره‌ى ڕۆژى چوارشه‌ممه کاتژمێر( )4:30له نێو ب��ازارى هه‌ڵه‌بجه به‌هۆى دروستبوونى پێکدادانه‌وه له‌الیه‌ن خۆپیشانده‌ران و هێزه‌کانى پۆلیس گیانى له‌ده‌ستدا.
رفێنراوێک :ب ه لێدان و
کوردانی رۆژهه‌اڵت
جنێودان ئێمه‌یان رفاند
ده‌درێنه‌و ه ب ه ئێران
[ تایبه‌ت ب ه چه‌تر ] یه‌کێک له‌و چوار که‌سه‌ى ک ه ئێواره‌ى هه‌ینى ( )2/25رفێندران و دوات��ر شه‌وى ( )2/26ئ��ازادک��ران ،باس له‌و ده‌ک��ات له کاتى ده‌ستگیرکردنیاندا جنێویان پێداون و سوکایه‌تیان پێ کردوون.
(خ���ال���ی���د م���ه‌ج���ی���د) ی���ه‌ک���ێ���ک ل����ه چ����وار ده‌ستگیرکراوه‌ک‌ه ب�ه (چ�ه‌ت��رپ��رێ��س)ى راگه‌یاند: م��ن ب��ێ الی�ه‌ن��م و سیانه‌که‌ى ت��ر (ن����ه‌وزاد بابان، شاخه‌وان ناسیح ،موئه‌یه‌د ئه‌حمه‌د) ئه‌ندامى حزبى کۆمۆنیستى کرێکاریین. ل �ه ب���اره‌ى ه��ۆک��ارى رفاندنیشیانه‌و‌ه وت���ى :ل ه ئاسایش هیچ لێکۆڵینه‌وه‌یه‌کان له‌گه‌ڵدا نه‌کرین، ب �ه‌اڵم خۆمان ده‌زان��ی��ن به‌هۆى سه‌رپه‌رشتیکردنى خۆپیشاندانه‌کانه‌وه‌ی‌ه که ئێمه‌یان رفاندووه. وت��ی��ش��ى :س���ه‌ره‌ت���ا زۆر خ����راپ ل �ه‌گ �ه‌ڵ��م��ان��دا هه‌ڵسوکه‌وتیان کرد و قسه‌ى ناشرینیان پێ ده‌وتین و قۆڵیان با ده‌داین و ده‌مانچه‌یان ده‌کێشا به‌سه‌رماندا، تا به زۆر کردیانین‌ه ن��او ئۆتۆمبێله‌وه ،ب �ه‌اڵم ل ه ئاسایش هه‌ڵسوکه‌وتیان له‌گه‌ڵماندا باش بوو. ئه‌وه‌شى وت :نه‌وزاد بابان هێشتا ئازاد نه‌کراوه، به‌اڵم بڕیار‌ه ئازادى بکه‌ن ،ئێمه سه‌ره‌تا به‌و مه‌رج ه هاتین‌ه ده‌ره‌و‌ه له زیندان که هه‌مومان پێکهوه به‌ربین، ئه‌گه‌ر داواى که‌فاله‌ت له نه‌زراد بکه‌ن ،ئه‌وا ئێمه‌ش سکااڵ تۆمار دهکهین له‌سه‌ر ئ �ه‌وه‌ى که ئێمه‌یان رفاندووه.
[ چه‌تر ـ شاهۆ مه‌حمود ] (ئه‌میر بابه‌کرى) ،ئه‌ندامى کۆمه‌ڵه‌ى مافى مرۆڤى ک��ورد له س�ه‌ر گیراوانى رۆژه�ه‌اڵت��ى ب ه (چه‌ترپرێس)ى رایگه‌یاند :دوو که‌س به ناوه‌کانى (رۆزا خودایى) که خه‌ڵکى کرماشانه ،که‌سێک به ن��اوى (م�ه‌ه��دى) که ئه‌ندامى (موجاهیدینى خه‌لق)ه له سنوورى قه‌الدزێ راده‌ستى ئیتیالعاتى ئێران ک��راون�ه‌ت�هوه .که‌سێکی تر به ن��اوى (ناسر مه‌تین) خه‌ڵکى پیرانشاره و خوێندکار بووه و ماوه‌ى چوار مانگ له هه‌رێمى کوردستان بووه ،راده‌ستى ئێران ک��راوه‌ت �هوه .که‌سێک به ن��اوى (ئه‌ڕده‌شیر فاتحى) که ئه‌ندامى کۆمه‌ڵه‌ى مافى مرۆڤ ب��ووه ،له رانیه دواى هه‌وڵێکى زۆر به که‌فاله‌ت ئ��ازاد ک��راوه و پێیان وت��ووه که رۆژى دووشه‌ممه ده‌درێته دادگ��ا ،که‌سێکى تر به ن��اوى (ئیدریس سادقى) گیراوه و ئێستا له زینداندایه،که‌سانى تریش هه‌ن که گیراون له ئه‌وروپاوه هاتوونه‌ته‌و‌ه داوایان کردووه ناویان باڵو نه‌بێته‌وه ئه‌گه‌رى ئازاد بوونیان ههیه .هه‌ندێک له گیراوه‌کان سه‌ر ب ه حزبه رۆژهه‌اڵتییه‌کانن وپشگیرى حزبیان ههیه و حزبه‌کان له‌به‌ر به‌رژه‌وه‌ندى حزبى و بنه‌ماڵه‌کانیشیان زانیارییان نییه ن��ادی��ارن .شایانى باسه هه‌موو ئ�ه‌وان�ه‌ى که گیراون له‌ژێر ده‌س�ه‌اڵت��ى یه‌کێتیدا بوون ،پێیان وتوون که خۆپێشاندانتان کردووه بۆ به‌ر ده‌گاى باڵیۆزخانه‌ی ئێران له هه‌ولێر چوون.
دیموکراتی داواکاریه‌کانی خه‌ڵک له الیه‌نی ئابووری ،کۆمه‌اڵیه‌تی و کلتوری دابه‌شکردنی داهات به شێوه‌یه‌کی یه‌کسان ،هیچ گومان له‌و داواکاریانه‌ی جه‌ماوه‌ر نییه ،ئه‌و داواکاریانه‌ی خه‌ڵکی کوردستان پێویسته به رێگه‌یه‌کی چه‌وتدا نه‌بردرێت ،س �ه‌ره‌ڕای ئ �ه‌وه‌ی خه‌ڵکی کوردستان کێشه و ته‌گه‌ره‌کانی له هه‌ر که‌س زیاتره ،به‌اڵم زۆر گرنگه به شێوه‌یه‌کی زۆر خوێنساردان‌ه نزیک بێته‌وه ،چونکه هێشتا کوردستان له‌ژێر هه‌ڕشه‌ی هێزه هه‌رێمیه‌کاندایه. ئ �ه‌وه‌ش ده‌ڵێن :بۆیه له پێناو چاره‌سه‌رکردنی ه�ه‌ن��دێ��ک ک��ێ��ش�ه‌دا پێویسته ه �ه‌ب��وون��ی ک��ورد الواز نه‌بێت ،هه‌ر جموجۆڵێک بکرێت پێویست ه به‌هێزکردنی گه‌لی کورد به بنه‌ما بگیردرێت. به تایبه‌تیش بۆ مه‌سه‌له‌ی که‌رکوک و ناوچ ه دابڕاوه‌کان نزیکایه‌تیه‌‌کی وا بهڕێوه نه‌چێت ،ک ه هێزه دژبه‌ره‌کان سوودمه‌ند بکات ،بۆیه پێویست ه داواکاریه‌کان بونیادنه‌ران‌ه بخه‌ینه‌ڕوو. کۆما جڤاکێن کوردستان ده‌شڵێن :له‌به‌رامبه‌ر هه‌موو مه‌ترسیه‌کانی ناوخۆ و ده‌ره‌و‌ه له هه‌ر کاتێک زیاتر پێویست به س��ازدان��ی کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی ههیه ،له به‌رامبه‌ر هه‌موو ئه‌و رووداوانه‌ی باشووری کوردستان پێویسته الوازی و پارچه‌بوون خۆی نه‌سه‌پێنێ ،بۆیه بانگ له هه‌موو هێزه‌کان دهکهین که به رۆحێکی به‌رپرسیاران‌ه هه‌ڵسوکه‌وت بکه‌ن.
ژنان ل ه هه‌ولێر، سلێمانى و که‌رکوک چاالکى رێکده‌خه‌ن [ تایبه‌ت به چه‌تر ] رێ��ک��خ��راوى ژن��ان��ى ئ��ازادی��خ��وازى ک��وردس��ت��ان ئ��ام��اده‌ک��ارى ده‌ک���ات بۆ پێشوازى له هه‌شتى ئ��ادار ،که وه‌ک ج��ه‌ژن و رۆژى ژن��ان ب��ۆ تێکۆشان له‌به‌رامبه‌ر چه‌وساندنه‌وه ناسراوه، به‌و هۆیه‌شه‌وه له شاره‌کانى سلێمانى، که‌رکوک و هه‌ولێر چاالکى رێکده‌خرێت.
(نێرگز ع��وم�ه‌ر) یه‌کێک له رێکخه‌رانى چ��االک��ی�ه‌ک��ان ب�ه (چ �ه‌ت��ر)ى راگ �ه‌ی��ان��د« :ل ه شارى سلێمانى رۆژى ( )3/4کاتژمێر یه‌ک ل �ه ب��اخ��ى گ��ش��ت��ی �هوه ب����ه‌ره‌و پ��ارک��ى ئ���ازادى ده‌ڕۆین ،له شارى که‌رکوکیش رۆژى ()3/5 کاتژمێر دوو له هۆڵى ن��ه‌ورۆز ،ه�ه‌روه‌ه��ا ل ه شارى هه‌ولێریش رۆژى ( )3/8کاتژمێر یه‌ک له پارکى شانه‌ده‌ر چاالکى رێکده‌خه‌ین». راشیگه‌یاند :چاالکیه‌کانمان به دروشمى «ن��ا ب��ۆ کۆمه‌ڵکوژى ژن��ان» ده‌ب��ێ��ت و داوا له سه‌رجه‌م ژنان و ئازادیخوازانى کوردستان ده‌ک �ه‌ی��ن ب �ه‌ش��دارى چ��االک��ی�ه‌ک��ان ب��ک�ه‌ن و ل ه به‌رامبه‌ر توندوتیژى و کۆمه‌ڵکوژى سه‌ر ژنان بوه‌ستنه‌وه.
هه‌ینی ه عه‌سکه‌رییه‌که‌ى هه‌ولێر له هه‌ولێر و سلێمانی ده‌یان که‌س بێسه‌ر و شوێنن
راپۆرت ساڵی یه‌که‌م ژماره 46 دووشه‌ممه 2710/12/9 - 2011/2/28
3
مه‌ترسی بێده‌نگی تاڵه‌بانی و بارزانی
ده‌ستگیرکردنی که‌سێک له‌الیه‌ن جل مه‌ده‌نیه‌کانه‌وه ل ه هه‌ولێر ،رۆژی هه‌ینی [ ئا /هانا ئازاد ] ل ه چه‌ند رۆژی رابردوودا له‌الیه‌ن هێزه‌کانی یه‌کێتی و پارتیه‌و ه چه‌ندین که‌س بێسه‌رو شوێن کراون ،ئه‌ندامێکى په‌رله‌مانیش ر‌وژى هه‌ینى ل ه هه‌ولێر ب��ه‌رۆژى عه‌سکه‌رى ناوده‌بات، ئ �ه‌وه‌ش ده‌خاته‌روو ک ه پارتى مه‌ترسیه‌کى زۆرى له‌هه‌ولێر دروستکردووه. خه‌ڵک بێسه‌ر و شوێن ده‌کرێت
به‌پێى زانیاریه‌کانى (چه‌تر) رۆژى هه‌ینى له‌به‌رده‌م چایخانه‌ى مه‌چکۆى ش��ارى هه‌ولێر چه‌ند که‌سێک که چاالکوانانى کۆمه‌ڵى مه‌ده‌نیان تێدایه ده‌یانه‌وێت خۆپیشاندان ده‌س��ت پێبکه‌ن ،ب �ه‌اڵم له‌الیه‌ن هێزه‌کانى زێره‌ڤانیه‌و‌ه ده‌ستگیرده‌کرێن که جلى مه‌ده‌ینیان له به‌ردایه. شایه‌تحاڵێکى رووداوه‌ک������ه ک �ه نه‌یویست ن��اوی باڵوبکرێته‌و‌ه به (چه‌تر)ى راگه‌یاند :به‌هه‌موو رێگه‌یه‌ک پارتى دیموکرات له هه‌ولێر ویستوویه‌تى خۆپیشاندانه‌کان سه‌رکوت بکات و ئه‌ندامانى خۆى له بازاردا باڵوکردۆته‌وه. له‌باره‌ى ئه‌و دۆخه نائاسایه‌یى شارى هه‌ولێرى گرتۆتهوه ن��ه‌وزاد ه��ادى پارێزگارى هه‌ولێر ئه‌مه‌ى ره‌ت��ک��ردهوه و رایگه‌یاند ،ژیانى هه‌ولێر زۆر ئاسای‌ه و خه‌ڵک خه‌ریکى ئیشى خۆیه‌تى .ئه‌وه‌شى خسته‌روو ،به‌هیچ شێوه‌یه‌ک نامانه‌وێت له راگه‌یاندنه‌کانه‌و‌ه هه‌وڵبدرێت دۆخى هه‌ولێر بشێوێنرێت. به‌پێى زانیاریه‌کانى (چه‌تر) له‌شارى هه‌ولێر پارتى ده‌ستى کردووه به بێسه‌روشوێن کردنی چه‌ندین که‌س، ئه‌ندامێکى په‌رله‌مانى کوردستانیش ئه‌و زانیاریانه‌ى پشتراستکرده‌و‌ه و رایگه‌یاند ،پارتى دۆخێکى نائاسایى
له‌هه‌ولێر دروستکردووه. ک��اروان ساڵح ئه‌ندامى لیژنه‌ى ناوخۆى په‌رله‌مانى ک��وردس��ت��ان ب��ۆ (چ �ه‌ت��ر)وت��ی :رۆژی هه‌ینى پارتى به‌شێویه‌کى ئاشکرا رێگرى له خۆپیشاندانه‌که‌ى هه‌ولێر کردووه و چه‌ندین گه‌نجی هه‌ولێریش له‌الیه‌ن هێزه‌کانى زێره‌ڤانیه‌و‌ه لێیاندراو‌ه پێش ده‌ستگیرکردنیان. ناوبراو وتیشى :له‌ئێستادا چه‌ندین هاواڵتى له‌شارى هه‌ولێر شوێن بزرکراون ،به‌اڵم هیچ ده‌زگایه‌کى ئاسایش ل�ه‌ش��اره‌ک�ه‌دا خ��ۆى ناکات به خ��اوه‌ن��ى ئ�ه‌و ت��اوان�ه ک ه ژماره‌یه‌کى زۆر له‌هاواڵتیانى بێالیه‌ن ده‌ستگیر کراون و مه‌ترسیش ههیه له‌الیه‌ن ده‌زگاى پارستنه‌و‌ه ونکرابن. ئه‌ندامه‌که‌ى لیژنه‌ى ناوخۆ له‌په‌رله‌مانى کوردستان رونیشیکرده‌وه ،ده‌ستگیرکردنى ئه‌و هاواڵتیانه‌ى هه‌ولێر له‌ده‌ره‌وه‌ى یاسادای‌ه و به‌پێى بریارى دادگا نهبووه و هاوکات پێشێلکردنى یاسایى رێکخستنى خۆپیشاندانیشه ،چونک ه نابێت به‌هیچ جۆرێک رێگرى بکرێت و خۆپیشانده‌ران به‌بێ هیچ پاساوێک ده‌ستگیر بکرێن. ک��اروان ساڵح ئه‌وه‌شى ئاشکراکرد ،چه‌ند رۆژێک به‌رل‌ه هه‌ینى بازگه‌کانى ده‌ره‌وه‌ى هه‌ولێر توندیه‌کى زۆرى به‌خۆیه‌و‌ه بینیوه ،بۆیه ئه‌وه‌ى له‌هه‌ولێر روده‌دات مه‌ترسیه‌کى گهورهیه بۆ سه‌ر هاواڵتیانى شارهکه. ه�ه‌ر ل�ه‌و رووداوان����ه‌ی هه‌ولێردا بڕیاری داخستنی زانکۆ و په‌یمانگاکان له‌الیه‌ن هێزێکی نادیاره‌و‌ه درا، که هێزه ئۆپۆزسیۆنه‌کان ده‌ڵێن رێکخراوی قوتابیانی پارتیه ،له‌وباره‌یه‌و‌ه فواد على وته‌بێژى وه‌زاره‌تى خوێندنى بااڵوتوێژینه‌وه‌ى زانستی داخستنى ده‌رگ��اى زانکۆ و په‌یمانگاکانى به‌هانگاوێکى مه‌ترسیدار دانا و رایگه‌یاند: داخستنى ده‌رگ���اى زانکۆ و په‌یمانگاکان په‌یوه‌ندى به‌وه‌زاره‌تى خوێندنى بااڵو‌ه نیه و وه‌زاره‌ت پابه‌ندى ئه‌و
بڕیار‌ه نابێت. به‌پێى راگه‌یه‌نراوێکى وه‌زاره‌ت���ى ناوبراویش ده‌وام��ى زانکۆ و په‌یمانگاکانى هه‌ولێر ئاساییه ،له‌کاتێکدا یه‌کێک له‌خوێندکارانى به‌ش‌ه ناوخۆیه‌کانى هه‌ولێر ب ه (چه‌تر)ى راگه‌یاند :ههڕهشهى ئه‌وه‌یان لێکردووین ئه‌گه‌ر نه‌رۆینه‌و‌ه شاره‌کانى خۆمان ئهوه ئاو وه کاره‌باى به‌ش ه ناوخۆیه‌کان ده‌بڕن و ئۆتۆمبێلیش بۆ ناردنه‌وه‌یان له‌الیه‌ن یه‌کێتى قوتابیانه‌و‌ه دابینکراوه. ناوی ئه‌وانه‌ی دیار نه‌ماون
به‌پێى زانیاریه‌کانى (چه‌تر) که له سه‌رچاوه‌یه‌کى تایبه‌ته‌و‌ه ده‌ستى کهوتووه رۆژى هه‌ینى له شارى هه‌ولێر چه‌ندین هاواڵتى و چاالکوانانى کۆمه‌ڵى مه‌ده‌نى له‌الیه‌ن هێزه‌کانى پارتیهوه ده‌ستگیر کراون. به‌پێى ئه‌و ناوانه‌ى ده‌ست (چه‌تر) کهوتوه تێیاندا ئامانج عه‌بدواڵ که دواى لێدانێکى زۆر له نێو بازارى هه‌ولێر ده‌ستگیر کراوه و له ئێستاشدا به‌پێى زانیاریه‌کان به‌هۆى لێدانه‌که‌یه‌و‌ه پشتى شکاوه راپۆرتى پزیشکیش ئه‌مه‌ى پشراستکردۆته‌و‌ه که پشتى شکاوه. هاوکات له‌وانه‌ى دیارنه‌ماون تێیاندا خالید شین‌ه و شێرزاد حسێن و ئیسماعیل عه‌بدواڵ که له سه‌ر پردى سه‌ید لوه‌ى شارى هه‌ولێر به ئۆتۆمبیلى مۆنایکاى جام ره‌ش و ببێ ژماره رفێنراون و تا ئاماده‌کردنى ئه‌م راپۆرته هیچ شوێنێکیان دیارنیه. له‌نێو ئه‌و ناوانه‌ى ده‌ست چه‌تر کهوتووه د.پشتیوان عه‌بدواڵى تێیدای‌ه که به‌پێى زانیاریه‌کان ماوه‌ى چه‌ند رۆژیک‌ه له ئوسترالیاو‌ه گه‌ڕاوه‌ته‌و‌ه کوردستان. یه‌کێکى تر له‌و هاواڵتیان‌ه له گوندێکه‌و‌ه به‌ره‌و هه‌ولێر چووه ،به‌اڵم هێزه‌کانى پارتى گرتویان‌ه که ناوى ئیبراهیم عه‌لى بادینی‌ه و خه‌ڵکى حه‌سارۆکه.
شێروان ئازاد ،یه‌کێکیتر‌ه له بێسه‌روشوێنه‌کانی رۆژى هه‌ینى ،به‌پێى زانیاریه‌کانیش له رێکخراوى ()NDI ئه‌مه‌ریکى کارده‌کات له نێو ب��ازارى هه‌ولێر دواى نیو کاتژمێر سوکایه‌تى پێکردن لێى ده‌ده‌ن و دواتر تائێستا شوێن ب��زره .ه�ه‌ر به‌گوێره‌ی زانیاریه‌کانی چه‌تر ل ه ش��اری سلێمانیش چوارکه‌س له رۆژی هه‌ینیدا دیار نه‌ماون له دوای خۆپیشاندانه‌که‌ی هه‌ینی ناوه‌کانیشیان پێکهاتوو‌ه له «ن �ه‌وزاد بابان ،خالید مه‌جید ،شاخه‌وان ناسیح ،موئه‌ید ئه‌حمه‌د» که هه‌ر چواریان ئه‌ندامی حزبی کۆمۆنیستی کرێکارین و له ناو ته‌کسیه‌کدا دیار نامێنن له دوای خۆپیشاندانه‌که‌ی سلێمانی .به‌اڵم ل�ه‌داوی ( )24کاتژمێر له بێسه‌روشوێن بوونیان ئازاد ده‌کرێن .به‌گوێره‌ی به‌یاننامه‌یه‌کیش که کۆپیه‌کی بۆ چه‌تر تێردراو‌ه که‌مپینی نابۆدیپۆرتکردنه‌وه ،رایده‌گه‌یه‌نێت له خۆپیشاندانه‌کانی سلێمانی و ده‌وروب �ه‌ری��دا چه‌ند که‌سێکی خه‌ڵکی رۆژهه‌اڵت ده‌ستگیر کراون ده‌نگۆی ئهوه ههیه دیپۆرتیان دهکهنهوه .هه‌ر له چوار چێوه‌ی ئه‌و زانیاریانه‌دا (هادی بوتیمار) که‌برای زیندانی سیاسی بوتیمار)ه له رۆژهه‌اڵتی کوردستان دوای کورد (هیوا ئ �ه‌وه‌ی له‌به‌رده‌رکی س�ه‌را به‌شداری خۆپیشاندانه‌کان ده‌ک��ات و له‌وێدا داوا له خۆپیشانده‌ران ده‌ک��ات داوا ڕه‌واکانیان به ئاشتیان‌ه داوا بکه‌ن ،له‌گه‌ڵ خێزانی ئه‌و زیندانی‌ه ده‌ستگیر ده‌کرێن و تا ئاما‌ده‌کردنی ئه‌م راپۆرت ه ئازاد نه‌کراون. ئه‌ندامه‌که‌ى لیژنه‌ى ناوخۆ پێى وایه «رۆژى هه‌ینى له‌هه‌ولێر رۆژێکى عه‌سکه‌رى بووه و داوا له‌رێکخراوه‌کانى مافى مرۆڤیش دهکهین ئه‌م هه‌نگاو‌ه قبوڵ نه‌که‌ن ک ه پارتى ناویه‌تى».
«کورد به‌رنامه‌یه‌کى یه‌کگرتوویان نی ه بۆ به‌شداربوون ل ه ئیداره‌ى شارهکه»
خۆپیشاندانه‌که‌ی موسڵ ل ه به‌رژه‌وه‌ندی کوردبوو
[ ئا /ره‌هێل مامه‌ش ] ج���ی���اواز ل���ه س���ه‌رت���اس���ه‌ری ع��ێ��راق خۆپیشاندانه‌که‌ی موسڵ له‌به‌رژه‌وه‌ندی ک���وردب���وو ه��ێ��زه ده‌س��ه‌اڵت��داره‌ک��ان��ی��ش رایده‌گه‌یه‌نن که خۆپیشانده‌ران داواکانیان راست بووه.
له رۆژی هه‌ینی خۆپیشاندان شاری موسڵیشی گ��رت �هوه و خه‌ڵێکی زۆر چ��وون �ه ب����ه‌رده‌م بینای پارێزگاری موسڵ و پێکدادان رووی��دا و کوردیش جیاواز له هه‌موو شاره‌کانی عێراق و هه‌رێم له‌م شاره‌دا داواکان به‌راست ده‌بینێت .له‌و بارهیهوه هه‌رێم که‌مال ئاغا ،لێپرسراوى مه‌ڵبه‌ندى موسڵى (ی.ن.ک) رایگه‌یاند :ئه‌وه‌ى له موسڵ بینیمان به‌داواکاریه‌کى ره‌واى ده‌زانم سه‌باره‌ت به چاکسازى و باشترکردنى بارى گوزه‌رانى خه‌ڵکى له رووى سیاسى و ئه‌منی و ئیداریه‌وه ،هه‌روه‌ها دواکاریه‌کانیان دژى هیچ که‌س والیه‌نێک نه‌بوو که بێته مایه‌ى فیتنه و دووبه‌ره‌کى و جێگاى نیگه‌رانى بێت. ن���اوب���راو وت��ی��ش��ى :ئ����ه‌وه‌ى ج��ێ��گ��اى دڵ��گ��ران��ی��ب��وو ه �ه‌وڵ �ه‌ک��ان��ى پ��اش��م��اوه‌ى ب �ه‌ع��س و ق��اع��ی��ده ب��وون، مه‌به‌ستیان بوو ئاراسته‌ى خۆپشاندانه‌که به ئاقارێکدا
ببه‌ن ،کێشه له‌نێوان پۆلیس و سوپا دروست بکات و شه‌ڕى ناوخۆى لێبکه‌وێته‌وه ،به‌اڵم نه‌یانتوانى ئه‌و ئامانجه بپێکن و خۆپیشانده‌ران سوربوون له‌سه‌ر داوا سه‌ره‌کیه‌کانیان ،به‌تایبه‌تى دواى ئه‌وه‌ى توندوتیژى لێکهوتهوه و داوا له پارێزگار ک��را ده‌س��ت له‌کار بکێشێتهوه. سه‌باره‌ت به هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌ى به‌عسیه‌کان له لیستى حه‌دبا ،هه‌رێم که‌مال ئاغا پێیوابوو)2009/1/31( : هه‌ڵبژاردنى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاکانى عێراق کرا، ئه‌وکاته‌ش لیستى حه‌دبا ت��ازه دروستکرا و هیچ پێشینه‌یه‌کى راب����ردووى ن �ه‌ب��وو ،بۆیه به‌دڵنیایه‌و‌ه به‌عسیه‌کان ده‌نگیان به‌و لیسته‌دا ،ههرچهنده لیستى حه‌دبا نه‌یتوانى داواک���اری به‌عسیه‌کان جێبهجێ بکات ،به‌تایبه‌ت له‌باره‌ى گیراوه‌کان ،به‌اڵم هۆکارى س �ه‌ره‌ک��ى ه �ه‌ڵ��گ �ه‌ڕان �ه‌وه‌ى به‌عسیه‌کان ل �ه حه‌دبا نانه‌وه‌ى ئ��اژاوه و تێکدانى ره‌وش��ى شاره‌که‌یه ،واتا له‌الى به‌عسیه‌کان گرنگ نیه ئه‌وان ده‌نگیان پێداو‌ه و لێیانه‌وه نزیکه ،گرنگه پشێوى بنێنه‌وه بۆ تێکدانى پرۆسه‌ى سیاسى عێراق. ده‌رمان خه‌تارى ،وته‌بێژى لیستى برایه‌تى نه‌ینه‌وا، ل��ه‌ب��اره‌ى خ��ۆپ��ش��ان��دان�ه‌ک�ه‌ى پ��ارێ��زگ��اى م��وس��ڵ ب ه چه‌تری وت «خۆپیشاندانه‌که‌ى رۆژى ()2/25
پارێزگاى موسڵ ،خۆپیشاندانێکى ئاسایی بوو، که چه‌ند داواکاریه‌کیان هه‌بوو ،لهوانه کاره‌با و خزمه‌تگوزارى و ئاسایش و چه‌ند داواک��اری�ه‌ک��ى ت��ر ،ب �ه‌اڵم پاسه‌وانه‌کانى پارێزگا به ته‌قه واڵمى خ��ۆپ��ی��ش��ان��ده‌ران��ی��ان دای�����هوه ،ب���ه‌اڵم ب�ه‌گ��ش��ت��ى ئ�ه‌و خۆپیشاندانه له ئه‌نجامى بێ باوه‌ڕى خه‌ڵکى موسڵ له پارێزگا و ئه‌نجومه‌نى ئه‌و پارێزگایه بوو». وتیشى :دوو ساڵى ته‌مه‌نى ئه‌و ئیداره‌یه نه‌یتوانیوو‌ه ئه‌و به‌رنامه‌یه جێبهجێ بکات که له هه‌ڵبژاردنى ئه‌نجومه‌نى پارێزگا به خه‌ڵکى داب��وو ،که‌چه‌ندین به‌ڵێنیان به‌هاواڵتیان دابوو بۆ باشترکردنى ره‌وشى ژیانیان ،بۆیه هاواڵتیانى شارهکه له‌و خۆپیشاندان ه داواکاربوون که پارێزگار ده‌ست له‌کار بکێشێتهوه و که‌سێکیتر بێته شوێنێ .ن��اوب��راو وتیشی «تا ئێستا پارێزگار و ئیداره‌ى شارهکه هیچ واڵمێکیان بۆ داواکاریه‌کانى هاواڵتیان ن�ه‌داوه‌ت�هوه و ئه‌سیل نوجێفیش وه‌ک پارێزگارى موسڵ داواک �ه‌ى نورى مالکى ره‌ت��ک��ردۆت �هوه و رای��گ�ه‌ی��ان��دوه ک�ه ئ �ه‌و ب ه هه‌ڵبژاردن بۆته پارێزگار و هه‌ر به هه‌ڵبژاردنیش الده‌چێ». خه‌تارى ئاماژه به‌وه‌شده‌کات ئه‌و داوای�ه‌ى ئێستا خه‌ڵک له پارێزگار و لیستى حه‌دباى ده‌کات هه‌مان
داواک��ارى لیستى برایه‌تى نه‌ینه‌وا بوو له‌و لیسته، چونکه ئه‌و بۆ به‌ڕێوه‌بردنى پارێزگا سیاسه‌تێکى هه‌ڵه‌ى په‌یره‌وکرد. ف �ه‌ی��س �ه‌ڵ ع���ه‌ب���دواڵ ،چ��اودێ��رێ��ک��ى س��ی��اس��ى ل ه ناوچهکه ئاماژه به‌وه ده‌کات که کورد له ماوه‌ى رابردوو نه‌یتوانیوه سوود له‌که‌موکوڕیه‌کانى لیستى ح�ه‌دب��اى ده‌س��ه‌اڵت وه‌ربگرێت ،ج �ه‌م��اوه‌رى شاره‌ک ه ب��ۆالى خ��ۆى رابکێشێ ،ه���ه‌روه‌ک چ��ۆن له ساڵى ( 2005ت�����ا )2009ک��ات��ێ��ک ل �ه‌س �ه‌ر ح��ک��وم ب��وو نه‌یتوانى وێنه‌یه‌کى وا نیشان ب��دات که جارێکى تر متمانه‌ى خه‌ڵکى شارى موسڵ به‌ده‌ست بهێنێت. ئه‌و چاودێره سیاسیه پێشیوایه :کورد له موسڵ به‌رنامه‌یه‌کى یه‌کگرتوویان نیه بۆ ئ�ه‌وه‌ى به‌شدار بن له ئیداره‌ى شارهکه و باشتر کردنى گوزه‌رانى خه‌ڵک .ئه‌و چاودێره سیاسیه راشیگه‌یاند :ئه‌گه‌ر کورد له‌سه‌ر ئه‌و سیاسه‌ته‌ى ئێستاى بڕوات و ته‌نیا گرنگى به‌ناوچه‌کانى خۆى ب��دات ،په‌یوه‌ندیه‌کانى له‌گه‌ڵ هاواڵتیانى غه‌یره کورد ئاسایی نابێته‌وه، چونکه بینیمان که به عسیه‌کان خۆیان لیستى حه‌دبایان هێنایه سه‌ر حوکمى پارێزگاکه ،که‌چى ئێستا ه�ه‌ر ئ�ه‌و ج�ه‌م��اوه‌ره ره‌ت��ى ده‌ک�ه‌ن�هوه ئ�ه‌وا بۆ کوردیش باش نابێت».
کاروان ساالر ل �ه دوای رووداوه خ����وێ����ن����اوی����ه‌ک����ه‌ی ( )2 0 1 1 /2 /1 7 ی به‌رده‌م لقی چواری پارتی له‌سلێمانی، زۆربه‌مان وامان چاوه‌ڕوان ده‌کرد که هه‌ردوو سه‌رۆک و سکرتێری پارتی و یه‌کێتی، تاڵه‌بانی و بارزانی که هاوکات سه‌رۆکی هه‌رێمی باشوری کوردستان و سه‌رۆک کۆماری عێراقن ،هه‌رزوو بێنه سه‌رخه‌ت و له‌ڕێی که‌ناڵه‌کانی راگه‌یاندنیانه‌و‌ه به‌ڕوونی و راش��ک��اوی هه‌ڵوێستی خۆیان له‌باره‌ی رووداوه‌که‌و‌ه بخه‌نه‌ڕوو ،به‌اڵم وه‌ک ئه‌وه‌ی چ��اوه‌ڕوان ده‌ک��را ئه‌م دوو سه‌رۆکی حزبه بااڵده‌سته‌ی هه‌رێم ،نه‌ک هیچ په‌یامێکی ئاشکرایان نه‌بوو به‌خه‌ڵکی بڵێن به‌ڵکو سه‌رۆکی هه‌رێمی باشووری کوردستان که له‌کاتی رووداوه‌ک �ه‌دا ل�ه‌ده‌ره‌وه‌ی واڵت بوو سه‌فه‌ره‌که‌ی تێکنه‌دا و وه‌ک هیچ ڕووی نه‌دابێت مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ رووداوهکه کردو وه‌ک هه‌موو سه‌رۆکێکی دونیای نه‌کرد که له‌کاتی حاڵه‌تێکی وه‌ک ئه‌م شێوه‌یه‌ی ئێستای هه‌رێم هێمنتریش له‌واڵته‌که‌یاندا ده‌ستبه‌جێ ئ �ه‌گ �ه‌ر له‌سه‌فه‌رێکی زۆر گرنگی چاره‌نووس سازیشبن گه‌شته‌که‌یان ک��ۆت��ای��ی پێدێنن و ب �ه‌پ �ه‌ل �ه ده‌گ���ه‌ن���هوه واڵت��ه‌ک��ه‌ی��ان چ��ون��ک�ه خ �ه‌م��ی ن��اوخ��ۆی واڵته‌که‌یان الگرنگتر‌ه نه‌ک سه‌فه‌ر... ب �ه‌ه �ه‌م��ان ش��ێ��وه س����ه‌رۆک ک��ۆم��اری عێراقیش جگه‌له‌وه‌ی رووداوی ()2/17 هه‌بوو له‌هه‌رێمدا زیاتریش کێشه‌کانی دوای ئ�ه‌و ب���ه‌روار‌ه قوڵتر ب��ووه ،هاوکات خۆیان وته‌نی کێشه‌ی پالنی به‌عسییه‌کان و الیه‌ن ه شۆڤێنیه‌کانیش له‌ناوچ‌ه دابڕێنراوه‌کانی وه‌ک که‌رکوک هاته ئ��اراوه ،له‌م سه‌رو به‌نده‌شدا سیاسه‌تی حه‌کیمانه‌ی سه‌رۆک ک��ۆم��ار دی����اره وای ب �ه‌ب��اش��زان��ی بچێت سه‌ردانی واڵتی (کوه‌یت) بکات و هه‌رێمی باشووری کوردستانیش چۆن دهبێته گۆمی خوێن با ببێت!...؟ به‌ڕاستی ئه‌م سیاسه‌ت‌ه سه‌یر و سه‌مه‌ره‌ی ه مه‌گه‌ر ته‌نیا له‌م ههرێمه سه‌یر وسه‌مه‌ره‌ی ه ب����ه‌دی ک��راب��ێ��ت ،ئ �ه‌گ �ه‌رن��ا ل��ه دون��ی��ادا نهبووه ل���ه‌ڕووداوی ئهوهنده چاره‌نوسسازدا سه‌رکرده‌کان بێده‌نگبن!...؟ هه‌مووشمان بینیمان دیکتاتۆرێکی وه‌ک موباره‌کی م��ی��س��ر ه�������ه‌رزوو وه‌ک رێ��زگ��رت��ن��ێ��ک له‌جه‌ماوه‌ره‌که‌ی که‌وت‌ه وتاردان و هه‌وڵیدا میلله‌ته‌که‌ی رازی ب��ک��ات و ک�ه‌وت�ه دیالۆگ و دانوستان له‌گه‌ڵیاندا ،ئێستاش ده‌بینین دیکتاتۆرێکی تری وه‌ک قه‌زافی خۆیان وته‌نی له‌نێو جه‌بهه‌کاندای‌ه و ئه‌گه‌ر بۆ شه‌ڕیش بێت راسته‌وخۆ خۆی له‌نێو گه‌لدای ه و لیبیا بۆ که‌سی تر جێناهێڵێت .بۆیه لێره‌دا ئه‌وه‌ی پرسیاره ئهوهیه سه‌رکرده‌کانی ئێم ه ئه‌گه‌ر ئاماده‌نه‌بن به‌قه‌ده‌ر دیکتاتۆرێکی وه‌ک م����وب����اره‌ک و ق���ه‌زاف���ی گ��وێ له‌میلله‌ته‌که‌یان بگرن واتای چییه؟ جگ ه له‌و واتایه‌ی که به‌م هه‌ڵوێسته‌یان وه‌ک زۆربه‌ی کاته‌کانیتر بێ رێزی به‌هه‌ستی میلله‌ته‌که‌یان ده‌که‌ن و هیچ حسابێکیان بۆ ناکه‌ن. ئ�ه‌وه‌ی گرنگه تاڵه‌بانی و بارزانی لێی تێبگه‌ن له‌ئێستادا ئهوهیه بێده‌نگیان له‌م دۆخ���ه‌دا و خ��ۆن�ه‌ک��ردن ب�ه‌خ��اوه‌ن��ی تاسه‌ر ب��ۆی��ان ناچێته س �ه‌ر و ه �ه‌رده‌ب��ێ��ت گوێ له‌داخوازییه‌کانی خه‌ڵک بگرن ،چیتر ده‌رکردنی به‌یان و له دووره‌و‌ه په‌یام ناردن تینوێتی خه‌ڵک ناشکێنێت و ئه‌م دۆخه‌ی ئێستاش له‌ناوچه‌که‌دا خوڵقاو‌ه جگه‌له‌وه‌ی ک���ه ده‌ب�����ێ ت���ه‌داخ���ول���ی راس���ت���ه‌وخ���ۆی به‌رپرسانی یه‌که‌می ئه‌م هه‌رێمه‌ی تێدابێت له‌هه‌مان کاتیشدا ده‌بێت ئ �ه‌و ته‌داخول ه راسته‌وخۆی‌ه ئارام به‌خشبێت بۆ ئازاره‌کانی ئێستای خه‌ڵک و بڕیاری بوێران‌ه بده‌ن و راسته‌وخۆش په‌نج‌ه بخهنه سه‌ر برینه‌کان نه‌ک چاره‌سه‌ری پین‌ه و پ�ه‌ڕۆ و کاتی ئه‌نجام ب��ده‌ن ،چونکه رووداوه‌ک��ان��ی یانزد‌ه رۆژی راب���ردوو ئ�هوه دهخهنه روو که ئه‌و سیاسه‌ت‌ه به‌سه‌رچووه ،هه‌تا ئه‌م دۆخه‌ش درێ���ژه بکێشێت خوێنی زی��ات��ر ده‌ڕژێ���ت و ب�ه‌رپ��رس��ی��اری��ش بێگومان س��ه‌رک��رد‌ه و به‌رپرسه‌کانن ن �ه‌ک که‌سێکی دیکه، ئه‌م دۆخی دوور‌ه په‌رێزی و بێده‌نگییه‌ش مه‌ترسییه‌کی گه‌وره‌ی تێدا به‌دی ده‌کرێت.
کوردستانی و هەرێمی ساڵی یه‌که‌م ژماره 46 2010/11/8 ممه‌ممه دووشه 2710/12/9 - 2011/2/28 دووشه
4
[ ئا /گه‌الوێژ مێهفه‌ر ] دواى خۆپیشاندانه‌کانى واڵت��ان��ى رۆژههاڵتى ناوه‌ڕاست ،له‌م چوارچێوه‌یه‌دا له رۆژههاڵتى کوردستان له چه‌ندین شار کوردان رژانه سه‌رشه‌قامه‌کان .ئه‌ندامێکى مه‌کته‌بى سیاسى حزبێکى رۆژه�ه‌اڵت��ى کوردستان ئاماژه بۆ ئ �هوه ده‌ک��ات ک ه له رێگاى مانگرتنێکى سه‌رتاسه‌ریه‌و ه ده‌تواندرێت کاریگه‌ى له‌سه‌ر ئه‌و واڵت ه هه‌بێت ،چاودێرێکى سیاسى رۆژهه‌اڵتیش رای��ده‌گ�ه‌ێ��ن��ێ��ت ک �ه ب��ۆ ئاراسته‌کردنى بارودۆخه که کۆبوونه‌وه‌ى کورده له‌ژێر یه‌ک چه‌ترى هاوبه‌شدا.
رۆژان����ى ( 14و )2/20ش �ه‌پ��ۆل��ى ن����اڕه‌زاى و خۆپیشاندان ل�ه ش��اره‌ک��ان��ى سنه ،مه‌هاباد، کامیاران ،مه‌ریوان و بۆکان و سه‌رده‌شت ده‌ستى پێکرد و له‌شارى سه‌رده‌شت هاواڵتیان مانیان گرتوو له‌ماڵه‌کانیان نه‌هاتنه‌ده‌ر .له‌و چوارچێوه‌یه‌دا ده‌یان که‌س ده‌ستگیرکران و کوژراویش که‌وته‌وه. ته‌یمور مسته‌فایى ،ئه‌ندامى ده‌فته‌رى سیاسى حزبى دیموکراتى کوردستانى ئێران ،ئاماژه بۆ ئه‌وه‌کات ئه‌و ناڕه‌زاییانه‌ى که ئێستا له واڵتى ئێران و به‌تایبه‌تى رۆژه�ه‌اڵت��ى کوردستان دێن ه
نوێنه‌رێکى کۆمه‌ڵه :مانگرتنى سه‌رتاسه‌رى هه‌موو تاکه ناڕازییه‌کانى کۆمه‌ڵگا دێنێته الى یه‌ک
ئاراوه درێژه‌ى پرۆسه‌ى به‌رنگار بوونه‌وه‌ى خه‌ڵک ه له دژى دیکتاتۆرى کۆمارى ئیسالمى ،جه‌ختى ک���ردهوه :ک�ه ل�ه م���اوه‌ى ( )32ساڵى راب���ردوودا حزبى دیموکرات رۆڵى پێشه‌نگایه‌تى له‌و خه‌باته‌دا گێڕاوه .ئێمه پشتگیرى له شێوه خه‌باتێک دهکهین که ته‌واویه‌تى رێژیم بکاته ئامانجى خۆى ،وات ه هه‌وڵبدا بۆ رووخاندنى رژێمى کۆمارى ئیسالمى و هێنانه سه‌رکارى رژێمێکى دیموکراتى فره‌یى ل ه ئێرانى داهاتوودا. ته‌یمور مسته‌فایى ،ئ �ه‌وه‌ش��ى وت :بێگومان به‌رده‌وامى‌و لێبڕاوى خه‌ڵک له‌و خۆپێشاندانانه ب ه پێى ئه‌و بارودۆخه ناوخۆیى نێوده‌وڵه‌تییه که ئێران له‌گه‌ڵى رووبه‌روبووه‌ته‌وه ،زۆر به ئاسانى ده‌توانین هیواداربین که ئه‌و ناڕه‌زاییانه به ئاکامى خۆى، واته به ئازادى و دیموکراسى ده‌گات. ئه‌حمد ساڵحی ،ئه‌ندامی کۆمیته‌ی ناوه‌ندی کۆمه‌ڵه و نوێنه‌ری کۆمه‌ڵه له هه‌رێمی کوردستان، ئ��ام��اژه بۆ ئ �هوه ده‌ک��ات که خۆپیشاندانه‌کانى میسر و تونس کاریگهرى هه‌بووه ،وتى :بڕوا ب ه خۆبوونی کۆمه‌اڵنی خه‌ڵکی ئێرانیش گه‌ڵێک به هێزتر ب��ۆوه .خه‌ڵکی ئ��ازار دیتوی ئێران ک ه زیاتر له ( )30ساڵه ره‌نجی هه‌ژاری و بێ مافی ده‌کێشن و ده‌سه‌اڵتی دڕه‌نده‌ترین دیکتاتۆریان ب ه سه‌ردا سه‌پاوه. ن��اوب��را ئ�ه‌وه‌ش��ى وت :هێزی له بن نه‌هاتوو و پڕ له جۆش و خرۆشى الوان له ریزی پێشه‌وه‌ی ج �ه‌م��اوه‌ری خه‌باتکارن له ئ��ێ��ران ،هه‌لپه‌رستانی ناسراو به سه‌وز که هه‌وڵده‌ده‌ن به خۆ هه‌ڵواسین به الوان��ی شۆڕشگێر ،ئیفالسی سیاسی خۆیان
[ ئا /باران ] ساڵى رابردوو ،ل ه باکورى کوردستان چه‌ندین گ��ۆڕى به‌کۆم ه ڵ دۆزران���ه‌و ه و هه‌ڵدرانه‌و ه و له‌سه‌ره‌تاى ئه‌مساڵیشدا ده‌یان گۆڕى به‌کۆم ه ڵ دۆزانه‌و ه ک ه ته‌رمى س��ه‌دان گه‌ریال و هاواڵتى تێدای ه و ل ه شه‌ڕه‌کانی نێوان تورکیا و گه‌ریالکانى پ�ه‌ک�ه‌ک�ه‌دا گیانیان ل��ه‌ده‌س��ت��داوه ،ک ه ته‌واوى گۆڕه‌کان له‌م دوو مانگه‌ى دواییدا دۆزراونه‌ته‌وه.
گۆڕه به‌کۆمه‌ڵه‌کانی باکووری کوردستان ،ک ه به پێی یاسای نێوده‌وڵه‌تی ،وه‌کو «تاوانی دژ به مرۆڤایه‌تی» ناوده‌برێت و به گوێره‌ی په‌یماننامه‌ی ژنێڤیش ت���اوان���ن ،رۆژ ب �ه‌ڕۆژچ �ه‌ن��دی��ن گ��ۆڕى به‌کۆم‌ه ڵ ده‌دۆزرێنه‌وه. ته‌رمى ()390گه‌ریال و هاواڵتى و پێشمهرگه
کۆمه‌ڵه‌ی پشتیوانی له بنه‌ماڵه‌ی قوربانیانی شه‌ڕ له باکوور ،له ئه‌نجامی لێکۆڵینه‌وه‌کانیاندا ل ه ناوچه‌ی جۆله‌مێرگ )31( ،گۆڕی به‌کۆمه‌ڵیان دیارى کرد ،که چاوه‌ڕوان ده‌کرێ ته‌رمی ()390 که‌سیان تێدا شاردرابێته‌وه. لقى گه‌ڤه‌ری کۆمه‌ڵه‌ی پشتیوانی له بنه‌ماڵه‌ی قوربانیانی شه‌ڕ له باکووری کوردستان ،ماوه‌یه‌ک ه له جۆله‌مێرگ و ناوچه‌کانی ده‌وروبه‌ری ،سه‌رقاڵى ده‌ستنیشانیکردنی گۆڕه به‌کۆمه‌ڵه‌کانی سااڵنی
بشارنه‌وه و به هێنانه گۆڕی دروشمی بێ زه‌ره‌ر، ئاستی خه‌باتی شۆڕشگێڕانه‌ی جه‌ماوه‌ر دابه‌زێنن، نوێنه‌ره‌که‌ى کۆمه‌ڵه وتیشى :سه‌ریان داى له‌به‌رد و جه‌ماوه‌ری خه‌ڵک لێبڕاوانه دروش��م گه‌لێکی به پێچه‌وانه‌ی ویست و ئاواتی ئه‌وانیان هێناوه‌ت ه گ��ۆڕێ .ژم��اره‌ی خۆپیشانده‌رانی بوێر ،که له‌م رۆژان �ه‌دا دێنه سه‌ر شهقام هه‌ر چه‌ندێک بێت، زۆربه‌یان هه‌ر له نه‌وه‌ی الوانێکی پڕ له هه‌ست و وره به‌رزن .ئه‌حمد ساڵحی ،له درێژه‌ى قسه‌کانیدا باسى له‌وه‌شکرد :مانگرتنی گشتی و سه‌راسه‌ری و ئ�ه‌و ج��واڵن�ه‌وان�ه‌ى ئێران کاریگهرى ههیه ک ه ده‌توانێت هه‌موو تاکه ناڕازیه‌کانى کۆمه‌ڵگا به یه‌که‌وه گرێ بدات و بیانکات به ه��اوڕێ و هاوسه‌نگه‌ر ،کار و به‌رهه‌م هێنان رابگرێت. ئ��ارام برایم خ��اس ،رۆژن��ام�ه‌ن��ووس و چاودێرى س��ی��اس��ى رۆژه���ه‌اڵت���ى ک��وردس��ت��ان ب �ه(چ �ه‌ت��ر)ى راگه‌یاند :دواى هه‌ڵبژاردن حکومه‌تى ئه‌حمه‌دى ن �ه‌ژاد له‌ڕێگه‌ى کوده‌تایه‌کى س�ه‌رب��ازی�هوه هات ه سه‌رحوکم و له هه‌ڵبژاردنه‌کاندا ده‌نگى خه‌ڵکیان دزى .ل���ه‌وده‌م���هوه راس��ت��ی�ه‌ک��ان ک�ه ل�ه ن��اوه‌ن��ده‌و‌ه ده‌س��ت��ى پێکرد س���ه‌رى ه �ه‌ڵ��دا .ئ����ارام ،وت���ى :ب ه داخ���هوه ل�ه ک��وردس��ت��ان ج��ۆره بێده‌نگیه‌ک زاڵ بووه ،بێده‌نگیه‌که ،بێده‌نگیه‌کى سیاسیه ،ئه‌گه‌ر بێت و له‌روى سیاسیه‌وه گریمانه‌ى بکه‌ین ،رژێمى کۆمارى ئیسالمى ئێران سیاسه‌تى سه‌رکوتکردنى له‌ته‌واوى خه‌ڵکى کوردا ده‌ست پێکردووه .رۆژ نیه له سه‌ر سنوره‌کان و شاره‌کان کورد نه‌کوژرێت و له سێداره نه‌درێت ،رژێمى ئێران ده‌یه‌وێت به‌و شێوه‌ی ه له کۆمه‌ڵگه‌ى ئێراندا ره‌وشێکى نائاساى سه‌ربازى
په‌یکه‌ری ئازادی شاری سنه بسه‌پێنێت به‌سه‌ر خه‌ڵکدا .ئه‌مه‌ش دهگهڕێتهوه بۆ ئ �ه‌وه‌ى له رۆژه�ه‌اڵت��ى کوردستان فه‌زایه‌کى وه‌هامان دروس��ت نهکردوه بۆ روبه‌ڕوبونه‌وه‌ى ئه‌و ڕژێ��م�ه .جه‌ختى ل �هوه ک���ردهوه وت��ى :به تایبه‌تى ئه‌حزابى کوردى نهیانتوانیوه که‌شێکى وا دروست بکه‌ن جێى بڕوا بێت و راگه‌یاندنه‌کانى ئێمه‌ش ل ه ت رۆژههاڵتى کوردستان شتێکى ستراتیژیان هه‌بێ تا ببنه هۆکارێکى هانده‌ر و ئاراسته‌کار و رێنماى کار ،تا به‌رنامه‌ى رێکو پێک بدات به‌کۆمه‌ڵگ ه و بیهێنێته سه‌ر شهقام ،بهداخهوه ڕۆڵێکى وایان
هه‌ڵدانه‌وه‌ى گۆڕه به‌کۆمه‌ڵه‌کان ل ه باشوره‌و ه بۆ باکوور ده‌ستى پێکرد ( )1990ت��ا()2005ه .له‌و چوارچێوه‌یه‌دا ئاماژه بۆ ئ�هوه ده‌کرێت که له‌و ههرێمه ( )31گۆڕی به‌کۆمه‌ڵى تێدایه که ته‌رمی ( )390که‌س له‌خۆ ده‌گرن. ع��وم�ه‌ر چ��اک��ر ،نوێنه‌ری ش��اری گ �ه‌ڤ �ه‌ر ،ب ه ئاژانسى دیجله‌ى راگه‌یاند گۆڕه به‌کۆمه‌ڵه‌کانی وه‌کو «رووی چه‌په‌ڵی شه‌ڕێکی چه‌په‌ڵ» ناوبرد و داواش���ی ل�ه کاربه‌ده‌ستانی ده‌وڵ �ه‌ت��ی تورکیا کرد ،لێکۆڵینه‌وه‌ی فه‌رمی بۆ ده‌ستنیشانکردنی ن��اس��ن��ام�ه‌ی ت �ه‌رم��ی ن��او گ���ۆڕه به‌کۆمه‌ڵه‌کان ده‌ستپێبکات و ته‌رمه‌کان بداتهوه خێزانه‌کانیان. ب �ه گ��وێ��ڕه‌ی ل��ێ��ک��ۆڵ��ی��ن�ه‌وه‌ک��ان��ی ک��ۆم�ه‌ڵ�ه‌ی پشتیوانی له بنه‌ماڵه‌ی قوربانیانی شه‌ڕ له باکووری کوردستان ،زۆربه‌ی ئه‌و گۆڕه به‌کۆمه‌اڵن‌ه ته‌رمی گه‌ریالکانی پارتى کرێکارنى کوردستان()PKK ن ،که چه‌ندین ژن‌ه‌گه‌ریالیان تێدایه ،به‌شێکیشیان هاواڵتى مه‌ده‌نین. هه‌روه‌ها ژماره‌یه‌ک له‌و ته‌رمانه ،سووتێنراون و رووب �ه‌ڕووی ئه‌شکه‌نج‌ه و سووکایه‌تی پێکردن
ب��وون �ه‌ت �هوه .س�ه‌رچ��اوک��ان ئ��ام��اژه ب��ۆ ئ �ه‌وه‌ده‌ک �ه‌ن چه‌ندین گه‌ریالی بێچه‌ک ،گولله‌باران کراون .له هه‌ندێ ناوچه ده‌وری گۆڕه‌به‌کۆمه‌ڵه‌کان ته‌لبه‌ند و مینڕێژ کراوه .به گوێره‌ی ئه‌و زانیاریان‌ه ئاماژه بۆ ئه‌وه‌شده‌کرێت که له نزیک سه‌ربازگه‌ی په‌ریخانی س �ه‌ر به گه‌ڤه‌ر گۆڕێکی به کۆمه‌ڵی هه‌شت پێشمه‌رگه‌ی حزبی دیموکراتی کوردستانیش هه‌بن. له باکووری کوردستان بۆ یه‌که‌مین جار ساڵی ( )1989گۆڕی به‌کۆمه‌ڵ ئاشکرا بوون. ته‌رمى ( )200که‌س ( )73ى تێدا ناسراوهتهوه
ن���ه‌واال قه‌سابان له هه‌رێمی سێرتى باکوورى کوردسان ،گۆڕى به‌کۆم‌ه ڵ ده دۆزرێته‌وه ،د.ئه‌کره‌م بیله‌ک ،ش���اره‌داری سێرتی ئ�ه‌وک��ات ،ی�ه‌ک ل ه شاهیدانی کوشتارى ئهوه گۆڕه به‌کۆمه‌اڵنه‌یه، ئه‌وپشتڕاست ده‌ک��ات �هوه و وت��ى :سوپاى تورکیا له ش�ه‌ڕی ()30ساڵه‌یدا ،ئه‌و که‌سانه‌ی که ل ه شه‌ڕدا گیانیان له‌ده‌ست ده‌دا ،به کۆمه‌ڵ ،له نه‌واال قه‌سابان له گۆڕى به کۆمه‌ڵدا ده‌شارده‌وه. هه‌وه‌ها سه‌رچاوه‌کان جه‌خت له‌وه‌ده‌که‌نه‌و‌ه ک ه
له نه‌واال قه‌سابان هه‌تا ئێستا ناسنامه‌ی ته‌رمی ()73که‌س ناسراوهتهوه ،به‌اڵم به‌گوێره‌ی بنه‌ماڵه‌ی بێسه‌روشوێنبووان و پارێزه‌رانی مافی مرۆڤ ئه‌و ژماره‌ی‌ه له ( )200پتره. د .ئه‌کره‌م بیله‌ک ،شاره‌داری ئه‌وکاتی سێرت سه‌ر به (پارتی سۆسیالیستی گه‌ل) ئاماژه‌بۆئه‌و‌ه ده‌ک���ات ک�ه ل�ه رۆژی دام �ه‌زران��دن��ی کۆماری تورکیاوه ،خه‌ڵکی مه‌ده‌نی که کوژراون ،له نه‌واال قه‌سابان شاردراونه‌وه. د .ب��ی��ل�ه‌ک ،ب��اس��ى ل �ه‌وه‌ش��ک��رد ش���اردن���ه‌وه‌ی مرۆڤه‌کان له گۆڕی به‌کۆمه‌ڵدا ،تاوانی دژ به مرۆڤایه‌تی ی‌ه وتی:هه‌موو هه‌وڵه‌کان له دژی ئه‌م کردار‌ه دڕندانه ،بێ ئه‌نجام بوون .شاردنه‌وه‌ی ته‌رمی مرۆڤه‌کان له زبڵدانه‌ی شار و له گۆڕی به‌کۆمه‌ڵدا پێشێلکردنی شه‌ره‌فی مرۆڤایه‌تییه. شاکر ده‌میر ،پارێزه‌ری بنه‌ماڵه‌ی قوربانیانی گۆڕه به‌کۆمه‌ڵه‌کان ئاماژه‌ى بۆ ئهوه کرد که، گه‌لێک بنه‌ماڵه‌ی که له ناویاندا بنه‌ماڵه‌ی فه‌رمانده‌ی (پ.ک.ک) مه‌حسووم کۆرکمازیش
نه‌گێڕاوه .بهداخهوه له نێوه‌نده‌دا ئه‌وه‌ى ده‌بینرێت ت �ه‌ن��ه��ا ئ��ۆپ��ۆزس��ێ��ۆن��ى س����ه‌وزه و ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ى کوردى په‌رته‌وازه‌یه ئ��ارام ،چاودێره سیاسیه‌که‌ى رۆژه�ه‌اڵت��ى کوردستان ئ��ام��اژه‌ى به ئه‌وه‌شکرد: باشترین شت ئهوهیه بتوانین له رێگه‌ى راگهیاندنهوه پالت فۆڕمێکى سیاسى هاوبه‌ش دروست بکه‌ین له‌کوردستان تا بتوانین له ژێ��ر ی�ه‌ک (چه‌تر) دا کۆببنه‌وه ،ب �ه‌داخ �هوه حزبه‌کانى ڕۆژه�ه‌اڵت��ى کوردستان توشى قه‌یران بون و بابه‌تێکیان نیه ل ه سه‌رى کۆببنه‌وه و له‌سه‌ر مێزێک دابنیشن. ههیه ،چ��اوه‌ڕوان��ن گ��ۆڕه به‌کۆمه‌ڵه‌کانی ن�ه‌واال قه‌سابان هه‌ڵبدرێنه‌وه. ته‌رمى خوشک ه زاى خۆى ده‌رهێنا
بوونی گۆڕیتری به کۆمه‌ڵ له ده‌رسیمیش دۆزران����هوه ،س�ه‌رچ��اوه‌ک��ان ئ��ام��اژه بۆ ئ�ه‌وه‌ده‌ک�ه‌ن که له هه‌ندێک ناوچه‌ی پلور ،له‌ده‌رسیم شه‌ش گه‌ریالی ( )PKKکه له شه‌ڕدا بریندار ببوون، دوات���ر ک����وژراون و ل �ه گ��ۆڕێ��ک��ی ب �ه کۆمه‌ڵدا شاردراونه‌ته‌وه .ئێستا له ناوچه‌ی پلور گۆڕێکی به کۆمه‌ڵی گه‌ریالکانی ( )PKKئاشکرا بوو. مسته‌فا دووم��ان ،به ئاژانسى هه‌واڵى دیجله‌ى راگ���ه‌ی���ان���دووه ک �ه ل �ه س���اڵ���ی( )1997ته‌رمی خۆشکه‌زای خوێ جه‌الل پۆالت-ی له گۆڕێکی ب �ه ک��ۆم �ه‌ڵ ده‌ره��ێ��ن��اوه و وت���ی :ئ �ه‌گ �ه‌ر داوای لێبکرێت ئ�ه‌و ده‌توانێت شوێنێ گۆڕه‌ک‌ه دی��ارى بکات ،مسته‌فا وتى :من بیستم که له گوندی «یایالئۆنو» خۆشکه‌زاکه‌ی من و پێنج گه‌ریال ک�ه ل�ه ش���ه‌ڕدا ب��ری��ن��دار ب��ب��ون و دوو گه‌ریالیتر ک�ه ژی��ان��ی خ��ۆی��ان ل�ه ده‌س��ت��داب��وو .دوات���ر شه‌ش گه‌ریالی ( )PKKله هه‌رێمی ئۆپه‌راسیۆنه‌ک ه ک��وژراب��وون .ئێمه چووین‌ه شوێنی رووداوه‌ک���ه و گۆڕه به کۆمه‌ڵه‌که‌مان هه‌ڵدایه‌وه .هه‌روه‌ها گۆڕى به‌کۆمه‌ڵى تریش دۆزرانه‌و‌ه که ساڵی ( )1999ل ه چیای باگۆک سه‌ر به مێردین گیانیان له‌ده‌ستداوه. ماوه‌یه‌ک به‌ر له ئێستا ده‌ستیان به لێکۆڵینه‌و‌ه کردبوو ،ده‌رکه‌وتووه ،له‌و گۆڕانه‌دا ته‌رمی ()27 گه‌ریال به‌کۆمه‌ڵ شاردراونه‌ته‌وه .
هـــــه‌واڵی کوردستانی داوای ئازادکردنی باوکی سه‌الح ده‌کرێت
«( )AKPبه‌رپرسیاره»
ناوه‌ندی کوردۆساید چاک ،له بانگه‌وازییه‌کدا داوای ئازادکردنی ده‌ستبه‌جێی گۆرانیبێژی کورد باوکی سه‌اڵحی له ده‌وڵه‌تی سووریا کرد .چاک، ئ��ام��اژه‌ى ب���ه‌وه‌ک���ردووه ب�ه سیاسه‌تی ل��ه ن��اوب��ردن و بێناسنام‌ه کردنی گه‌لی ک��ورد له رۆژئ��اوای کوردستان ،رایده‌گه‌یه‌نێ له مانگی یه‌کى ئه‌مساڵدا ده‌نگبێژی کورد عه‌بدولڕه‌حمان محه‌مه‌د ،ناسراو ب ه باوکی سه‌اڵح ،له حه‌له‌ب ،له الیه‌ن رژێمی سووریاو‌ه ده‌ستبه‌سه‌ر کراوه .چاک ،ئه‌وه‌شى راگه‌یاند ک ه باوکی سه‌الح نه‌خۆش‌ه و داوا له ده‌وڵه‌تی سووریا ده‌ک���ات ،له نهخۆشخانه چ��اره‌س�ه‌ر بکرێ و ئه‌و هونه‌رمه‌ند‌ه ک��ورد‌ه ده‌ستبه‌جێ ئ��ازاد بکرێ .ئه‌و رێکخراوه ،داوای له نه‌ته‌و‌ه یه‌کگرتووه‌کان ،یه‌کێتی ئه‌ورووپا ،رێکخراوه‌کانی مافی مرۆڤ ده‌کات ،له پێناو پاراستنی مافه‌کانی مرۆڤ له رۆژئاوای ک��وردس��ت��ان و ئ���ازاد ک��ردن��ی ب��اوک��ی س���ه‌الح ،ل ه هه‌وڵدابن.
له شارى ئامه‌د ( )98سه‌رۆک شاره‌وانى ناوچه کوردییه‌کان لێدوانێکى رۆژنامه‌وانى هاوبه‌شیاندا له‌سه‌ر ئه‌گه‌رى کۆتایی‌هاتنى قۆناغى ئاگربه‌ستى کۆما جڤاکێن کوردستان ( )KCKله ()3/1 دا و به‌رپرسیارێتى ئه‌وه‌شیان خسته ئه‌ستۆى پارتى داد و گه‌شه‌پێدانى ده‌سه‌اڵتدار .ئه‌و ( )98سه‌رۆک ش��اره‌وان��ی�ه‌ى کوردستان ئ �ه‌وه‌ی��ان راگ �ه‌ی��ان��دووه :تا ئێستا حکومه‌ته‌که‌ى ئه‌ردۆغان هیچ هه‌نگاوێکى ن �ه‌ه��اوێ��ش��ت��ووه ب���ۆ چ����اره‌س����ه‌رى و ب �ه‌رپ��رس��ی��ارى سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ى شه‌ڕ و پێکدادانیش له ئه‌ستۆى پارتى داد و گه‌شه‌پێدان و حکومه‌ته‌که‌یانه .ئه‌وه‌شیان وتووه: له قۆناغى ئاگربه‌ستدا ( )KCKهیچ چاالکى ئه‌نجام نه‌داو‌ه و چه‌که‌کانى بێده‌نگ کردووه و ب ه بڕیاره‌که‌ى خۆیه‌و‌ه پابه‌ند بووه ،به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا پارتى داد و گه‌شه‌پێدان هیچ هه‌نگاوێکى ئه‌رێنى و ئاشتیخوازانه‌ى نه‌هاوێشتووه ،بۆ ئه‌وه‌ش ئه‌گه‌ر ل ه دواى ( )3/1پێکدادان بێته ئاراوه ئه‌وا حکومه‌ته‌که‌ى ئه‌ردۆغان به‌رپرسیاره.
( )KCDله‌گه‌ڵ ()698رێکخراوه‌ی مه‌ده‌نی
سه‌ره‌ڕای تێپه‌ڕبوونی ماوه‌یه‌کی درێژ به‌سه‌ر بڕیاری ئاگربه‌ستدا ،حکومه‌تی ئاکه‌پ‌ه و ده‌وڵ�ه‌ت��ی تورکیا، له جیاتی چ��اره‌س�ه‌ری��ی ،پێداگریی له‌سه‌ر سیاسه‌تی له‌ناوبردنی گه‌لی ک��ورد ده‌ک��ات .عه‌بدوڵاڵ ئۆجه‌الن، رێبه‌ری کۆماجڤاکێن کوردستان ( )KCKله‌به‌رامبه‌ر ئه‌و ره‌وشه‌دا پێشتر هۆشدارى دابوو ،ئه‌گه‌ر هه‌تا مانگی ئ���ادار هه‌نگاوی ئه‌رێنی نه‌نرێن ،ئ �ه‌و خ��ۆی له‌نێوان ده‌کشێنێته‌وه)KCK( .ل���ه‌الی���ه‌ن خ��ۆی �هوه رایگه‌یاند، به‌گوێره‌ی پێشکه‌وتنه‌کان ئ �ه‌وان بڕیاری بێچاالکیی سه‌رل‌ه‌نوێ هه‌ڵده‌سه‌نگێننه‌وه .به نزیکبوونه‌وه‌ی یه‌کی ئادار ،کۆنگره‌ی کۆمه‌ڵگای دیموکراتی ( ،)KCDبۆ ئه‌وه‌ی تیشک بخات‌ه سه‌ر مه‌ترسییه‌کان ،له‌گه‌ڵ ()698 رێکخراوی کۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی ک��ۆب��ووهوه .هه‌وه‌ها ( ،)KCDنه‌خشه‌ڕێیه‌کی بۆ داهاتوو ئاماده‌کردو‌ه و رایگه‌یه‌ند الیه‌نی کورد بۆ چاره‌سه‌ری و ئاشتیه‌کی هه‌میشه‌یی ،به به‌رپرسیارێتیه‌و‌ه هه‌ڵسوکه‌وتی کردووه و ئه‌رکه‌کانی خۆی به‌جێ هێناوه ،به‌اڵم حکومه‌تی ئاکه‌پ ه هیچ هه‌نگاوێکی نه‌ناوه.
تائیستا چار‌ه نووسى نازاندرێت
ێ س��اڵ له‌مه‌وبه‌ر عه‌لی حسێن ئ��ۆن��دی��ل ،س� ل ه الی �ه‌ن ده‌وڵ�ه‌ت��ی ئێرانهوه گ��ی��راوه و ب ه پێنج ساڵ زیندان سزا دراوه‌و له‌زیندانی ئورمیه‌دای ه و ماوه‌ی ()13رۆژه هیچ زانیاریه‌ک ده‌رباره‌ی ن��ازان��رێ��ت .ل� ه ب�ه‌رام��ب�ه‌ر ئ �ه‌و گ��ی��راوه سیاسییه، بنه‌ماڵه‌ی عه‌لی حسێن گ��وم��ان و نیگه‌رانی خۆیان راگ�ه‌ی��ان��د .به‌پێی س�ه‌رچ��اوه‌ک��ان ،عه‌لی حسێن ئۆندیل ،زیندانی سیاسی خه‌ڵکی شاری وانی باکووری کوردستان ،دوای دیدار له‌گه‌ڵ دایکیدا ( )13رۆژ له‌مه‌وبه‌ر ل ه گرتووخانه‌ی ئورمیه ،ئێستا بێسه‌روشێن ه و هیچ هه‌واڵێک ل ه بارهیهوه نازاندرێت .ئۆزله‌م ئۆندیل ،کچ ه مامی ئه‌و گیراوه سیاسیه ،ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌کرد ک ه دوای دی���داری عه‌لی له‌گه‌ڵ دایکیدا ئه‌ویان نه‌گه‌ڕاندۆته‌و‌ه گرتووخانه‌که‌ى خۆی و ئه‌وان ل ه باره‌ی ژیانی ئه‌ودا نیگه‌رانن و ب ه گومانن له‌وه‌ی ک ه عه‌لی لهسێداره درابێ.
سه‌ڵماس ،س ێ که‌س لهسێداره درا
ک��ارب��ه‌ده‌س��ت��ان��ی ک���ۆم���اری ئ��ی��س�لام��ی ب ه مه‌به‌ستی چاوترسێن کردنی جه‌ماوه‌ر ،به‌رده‌وامن له جێبه‌جێکردنی سزای له‌سێداره‌دانی گیراوان. له‌و چوارچێوه‌یه‌دا سێ که‌سیتر له پێش چاوی خ �ه‌ڵ��ک ل �ه ش���اری س�ه‌ڵ��م��اس ل �ه رۆژه �ه‌اڵت��ی ک���وردس���ت���ان ل���ه‌س���ێ���داره دران .ب���ه گ���وێ���ره‌ی سه‌رچاوه‌کانی هه‌واڵ سێ که‌س به ناوه‌کانی، (موسلێم عیسا پ���وور و ئ����ه‌رده‌اڵن حاته‌می) که ک��ورد ب��وون و که‌سێکی ئ��ازه‌ری به ناوی (په‌یمان قانیع) هه‌فته‌ى راب���ردوو له سه‌ڵماس لهسێداره دراون .بنه‌ماڵه‌ی ئه‌و کهسانه له کاتی به‌ڕێوه‌چوونی سزاکان له شوێنه‌که ئاماده بوون و درووشمی مه‌رگ بۆ دیکتاتۆریان وتووه‌ته‌وه، که له‌الیه‌ن هێزه‌کانی ئێرانهوه باڵوه‌یان پێکراوه. به له‌سێداره‌دانی ئه‌و سێ که‌سه له سه‌ره‌تای ساڵی ()2011هوه تائێستا النیکه‌م ()123که‌س له ئێران له‌سێداره‌دراون.
بابه‌کر دڕه‌یی :له‌مه‌ودوا کاتی دیاریکراو بۆ به‌یاننامه‌کانمان شهقام دیاری ده‌کات
«له‌ناو پارتیدا رای سه‌رکرد ه و بهرپرسه ناوچه‌ییه‌کان جیاوازی ههیه»
[ دیداری /هاوژین غه‌ریب ]
گ����ۆڕان ب��ه‌ف��ه‌رم��ی ن��ه‌چ��ووه‌ت��ه ن��او خۆپیشاندانه‌کان و ته‌نها هه‌ڵسوڕاوه‌کانی ده‌چ��ێ��ت ،ئهمه وت��ه‌ی بابه‌کر دڕه‌ی��ی، ه�ه‌ڵ��س��وڕاوی ب��زوت��ن�ه‌وه‌ی گ��ۆڕان �ه له‌م دی�����داره‌ی (چ���ه‌ت���ر)دا رای��ده‌گ �ه‌ی �ه‌ن��ێ��ت ئیتر ل��ه‌م��ه‌ودوا ک��ات��ی دی��اری��ک��راو بۆ به‌یاننامه‌کانمان شهقام دیاری ده‌کات، پێشیوایه له‌ناو پارتیدا رای سه‌رکرده و بهرپرسه ناوچه‌ییه‌کان جیاوازی ههیه. دڕه‌یی باس له‌وه‌شده‌کات که گه‌نجه‌کانی سه‌رشه‌قام له حزبه‌کان رادیکاڵترن. چه‌تر :گ��ۆڕان له دوای به‌یاننامه‌که‌ی په‌راوێز خرا ئێستاش ده‌سه‌اڵت ته‌نازولی پێوه دیاره ئهمه بۆچی دهگهڕێتهوه؟
ج���واڵن���ه‌وه‌ی���ه‌ک���ی س���ه‌رت���اس���ه‌ری خ �ه‌ری��ک � هکوردستان بیگرێته‌وه ،له‌به‌ر ئه‌وه‌ی سه‌رتاسه‌ری نی ه ناتوانین بڵێین بههێزه ،به‌اڵم ئه‌م جواڵنه‌وه‌یه بههێزه و ده‌س��ه‌اڵت سڵی لێده‌کاته‌وه خۆفی لێده‌کات، ده‌س�ه‌اڵت��ی سیاسی له کوردستاندا ئه‌زمونێکی دیموکراتی نیه و له هه‌موو جواڵنه‌وه‌یه‌کی شهقام سڵ ده‌ک��ات�هوه ،بۆیه به‌ترس و خۆفێکی زۆره‌و‌ه رووبه‌ڕوی بوونهوه ،ئه‌وه‌بوو که شپرزه‌ییان تێکه‌وتوو و ته‌قه‌یان کرد له خه‌ڵک زیاتر له ( )100که‌س بریندار بوو و چه‌ند که‌سیش شه‌هید بووه له‌شوێن ه ج��ی��اوازه‌ک��ان��دا ،ده‌س���ه‌اڵت���ی ک����وردی ل �ه رووی مه‌نتیقی سیاسی و عه‌قڵیه‌وه ناتوانێت داکۆکی له‌خۆی بکات .پێشتریش زۆرباسمان کردووه ک ه ده‌س�ه‌اڵت��ی سیاسی له په‌رله‌مان و حکومه‌ت و زۆر ب��واری ت��ردا شکستی خ���واردووه .بۆ نمونه په‌رله‌مانتاره‌کانی ئۆپۆزسیۆن س �ه‌دان پرسیاری ساده‌یان له وه‌زیره‌کان کردووه ئه‌سڵه‌ن ئاماده نه‌بوون وه‌اڵم بده‌نه‌وه .ئهمه له‌رووی یاسادانانه‌وه له‌رووی حکومیشه‌وه که ده‌س�ه‌اڵت��ی جێبه‌جێکردنه ئێم ه ده‌زانین که ( )2700راپۆرتی دیوانی چاودێری دارای�����ی ح��ک��وم �ه‌ت خ���ۆی ل �ه‌ب �ه‌رده‌س��ت��ی��ان��دای � ه حکومه‌ت خ��ۆی هیچ هه‌نگاوێکی ن �ه‌ن��اوه بۆ به‌دادگایی گه‌یاندنی گه‌نده‌ڵکاران .دادگاکانیش به‌هه‌مانشێوه‌یه بۆیه بزوتنه‌وه‌ی گۆڕانیش داوای
رووخاندنی به‌شێوه‌یه‌کی شۆڕش نه‌کردووه ،به‌ڵکو جیاوازی کات هه‌بێت. دروشمه‌کانی هه‌ر چاکسازی بووه .ئهمه به‌شێکی بووه و به‌شێکیتریش کۆمه‌ڵێک خه‌ڵک ههیه ل ه چه‌تر :راسته‌وخۆ ئێوه تاوانبار کران ده‌ره‌وه‌ن ئه‌مانه داواکانیان رادیکااڵنه‌ترن ئه‌مه‌ش داخ���وازی���ی���ه‌ک���ان���ی خ���ه‌ڵ���ک ل���ێ���ره وه‌ک به هێرشکردنه سه‌ر لقی چوار ،دواتر لێیبهکوێ ده‌گات دیار نیه. داخ��وازی��ی �ه‌ک��ان��ی خه‌ڵکی میسر و ت��ون��س نیه ،په‌شیمان بوونهوه ئایا رای راستینه‌ی چه‌تر :مانای وایه ئه‌وه‌ی سه‌رشه‌قامه‌کان خواسته‌کانی خه‌ڵک لێره تا ئه‌و شوێنه‌ی په‌یوه‌ندی ئه‌وانه؟ به بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان و گۆڕانخوازانیشه‌وه هه‌ی ه نازانم رای راستینه‌ی ئه‌وانه یان نا ،بهاڵمبزوتنهوهی گۆڕان نین؟ بزوتنه‌وه‌ی گۆڕانیشی تیادایه و حزبه‌کانی ئهوهیه چاکسازی بکرێت .خواسته‌کان تا ئه‌و ب �ه ش��ێ��وه‌ی �ه‌ک��ی گ��ش��ت��ی ده‌س�����ه‌اڵت ،دوو حزب ه‌ده‌س�ه‌اڵت��ی��ش��ی ت��ێ��دای�ه ،خه‌ڵکێک ک �ه ل �ه حزب ه راده‌یه نین که بڵێن ئه‌م ده‌سه‌اڵتدارانه‌مان ناوێت ،بااڵده‌سته‌که زۆر سڵ له گۆڕان دهکهنهوه ،چونک ه ده‌سه‌اڵتداره‌کانه خ��ۆی ،ب�ه‌اڵم ب�ه‌دڵ و به‌کرده‌و‌ه خواسته‌کان چاکسازین .ب�ه‌ک��وێ ده‌گ��ات ئ�هوه ئه‌م بزوتنهوهیه بزوتنه‌وه‌یه‌کی رێکخراوه و ده‌نگێکی له‌گه‌ڵ ئه‌و خه‌ڵکه‌دایه و پێده‌چێت خۆی پیشان په‌یوه‌ندی به حکومه‌ته‌وه ههیه ئایا ئه‌وه‌ی داواکراو‌ه زۆری هێناوه و ئ�ه‌م بزوتنهوهیه راگه‌یاندنێکی ن �ه‌دات .ئهمه ناڕه‌زایی ده‌ربڕینێکی جه‌ماوه‌ری ت��اچ �ه‌ن��دی جێبهجێ ده‌ک��رێ��ت .ب��ۆی�ه پێشبینی گ���هوره پشتیوانی ده‌ک���ات ،ئ �ه‌م ب��زوت��ن�ه‌وه‌ی�ه ب ه زۆر گهورهیه ،به‌شی شێر به‌ر گۆڕان ده‌که‌وێت ،کردنی ئه‌وه‌ی ئاینده‌ی هه‌رێمی کوردستان به‌ره‌و ش��ێ��وه‌ی�ه‌ک��ی رادی��ک��اڵ راس��ت��ی�ه‌ک��ان��ی ده‌رب��ڕی��وه. به‌اڵم گۆڕان له‌به‌ر ئه‌وه‌ی پڕۆژه‌ی تایبه‌تی خۆی کوێ ده‌ڕوات زه‌حمه‌ته ،چونکه ئهمه په‌یوه‌ندی بێگومان ده‌سه‌اڵتی سیاسیش عه‌قڵی به‌وه ده‌شکێت پێشکه‌ش ک���ردووه و له گفتوگۆدابووه له‌گه‌ڵ ههیه به ره‌فتار و بیرکردنه‌وه‌ی کۆمه‌ڵێک حزبی که بۆ بێده‌نگردنی خه‌ڵکی کوردستان پێش هه‌موو حزبه‌کانی ئۆپۆزسیۆن و ده‌سه‌اڵت و حکومه‌تدا ،ده‌س�ه‌اڵت��دار که له کوردستان سیاسه‌ت ده‌ک�ه‌ن .که‌سێک پێیانوایه ده‌مکوتکردنی ئه‌م بزوتنه‌وه‌ی ه تا ئێستا به شێوه‌یه‌کی فه‌رمی راینه‌گه‌یاندووه ک ه ناتوانم پێشبینی بکه‌م ئ��ه‌وان رۆژی ی�ه‌ک�ه‌م و بخهنه به‌رنامه‌ی خۆیانه‌وه پێویستیه ،بێگومان پێشه‌نگایه‌تی ئه‌م خۆپیشاندانانه ده‌کات .ئه‌مان ه دووه‌م���ی خۆپیشاندانه‌کان ته‌قه‌یانکرد ،ئێستا ئه‌مه‌ش بیرکردنه‌وه‌یه‌کی نادیموکراتیانه‌یه ک ه به‌شێوه‌یه‌کی خ��ۆڕس��ک و ع �ه‌ف �ه‌وی هاتووه‌ت ه فیلمه‌کان ئهوه ده‌رده‌خه‌ن لقی پارتی له سلێمانی ئه‌وان په‌یڕه‌وی ده‌که‌ن .وه‌ک پێشتریش باسم کرد پێشهوه و داکۆکی گ��ۆڕان له خۆپیشانده‌ران ب ه هێرشی نه‌کراوه‌ته سه‌ر ئه‌وان ته‌قه‌یه‌کی زۆریان گۆڕان به فه‌رمی نه‌چووه‌ته ناو خۆپیشاندانه‌کان نافه‌رمیه نه‌ک به‌شێوه‌یه‌کی فه‌رمی ،الیه‌نگرانی کردووه به‌سه‌ر خه‌ڵکدا و به‌ردیان گرتووه‌ته خه‌ڵک ب�ه‌ڵ��ک��و ه �ه‌ڵ��س��وڕاوه‌ک��ان��ی چ����وون .ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وان گۆڕان خۆیان ده‌چنه ناو خۆپیشاندانهکه و بووه‌ت ه ئهوکاته خه‌ڵک به‌ردی گرتووه‌ته ئه‌وان ئه‌مه‌ش بزوتنه‌وه‌ی گ��ۆڕان تاوانبار ده‌ک �ه‌ن و پێیان وایه جواڵنه‌وه‌یه‌کی ج �ه‌م��اوه‌ری له‌به‌ر ئ �هوه ناتوانین ئهوه ده‌گه‌یه‌نێت ئه‌م حزبانه باوه‌ڕیان به ئازادی گۆڕان پێشه‌نگایه‌تی ده‌کات. گ��ۆڕان جیابکه‌ینه‌وه له خۆپیشاندانه‌کان ئه‌م ه خه‌ڵک و خۆپیشاندان نیه. چه‌تر :س �ه‌رۆک��ی ب��زوت��ن�ه‌وه‌ی گ��ۆڕان ل �ه‌الی �ه‌ک ل�ه‌الی�ه‌ک��ی��ت��ره‌وه خۆپیشاندان ب�ه یاسا چه‌تر :ئه‌گه‌ر هێزێک وه‌اڵمی به‌رد ب ه خۆپیشانده‌رانی به ئاژاوه‌گێر وه‌سف رێ��ک��خ��راوه ئ �ه‌گ �ه‌ر ه �ه‌م��وو خۆپیشاندانه‌کانیش فیشه‌ک بداتهوه چاوه‌ڕوانی چاکسازی ک��رد ئایا ج��ی��اوازی ل�ه‌ن��ێ��وان ئهمه و گۆڕان بیکات کارێکی یاساییه و رێگه پێدراوه .دیموکراتیانه‌ی لێ ده‌کرێت؟ ئاژاوه‌گێره‌که‌ی پارتی ههیه؟ به‌ڵێ جیاوازی ههیه هه‌ندێک ناتێگه‌یشتن ده‌بێت دوو شت جیا بکه‌ینه‌وه رای فهرمیچهتر :بۆچی به رادیکاڵی ناڵێن ئێم ه حزبه‌که له سه‌ره‌وه‌ی له‌گه‌ڵ ره‌فتاری هه‌ندێک ل ه هه‌بوو له تایبه‌تمه‌ندییه‌کانی خۆپیشاندانه‌کان و به‌شداری دهکهین؟ ئێمه پیمانوایه ئه‌م بزوتنهوه جه‌ماوه‌ریه خۆی به‌رپرسه‌کان له ناوچه‌کان ،بۆ نمونه به‌یاننامه‌که‌ی فشارێکی زۆر کرایه سه‌ر بزوتنه‌وه‌ی گۆڕاندهبێت ئاقار وه‌ربگرێت به‌ره‌و پێشهوه له هه‌رشوێنێک په‌رله‌مان که ده‌رچ��وو ئیدانه‌ی ئه‌وکاره ده‌کات و زۆر شت که ئێستا کاتی باسکردنی ناڕه‌زاییه‌ک هه‌بێت ئه‌گه‌ر ره‌وابێت ئێمه پشتیوانی خ��ۆ پ �ه‌رل �ه‌م��ان ب �ه‌ش��ی زۆری پ��ارت��ی��ش �ه ،ئه‌م ه نیه ،رێکخستنی خۆپیشاندانه‌کان و لێده‌که‌ین .گ��ۆڕان بزوتنه‌وه‌ی خهڵکه و خه‌ڵک مانای وایه له‌ناو پارتیشدا ئه‌گه‌ر به قسه‌ش بێت نارێکخستنیه‌که‌ی له سه‌ره‌تادا هیچ جۆرێک جیاوازی ههیه له نێوان قیاده‌ی پارتی په‌یوه‌ندی به گ��ۆڕان�هوه نه‌بوو. دروستی کردووه. چ �ه‌ت��ر :ده‌ت��وان��ی��ن بڵێین ئ���ه‌وه‌ی ل ه و به‌رپرسانی ناوچه‌یی .ده‌بێت ئێمه چاوه‌ڕێ بین بۆیه ده‌شێت له‌وکاتانه‌دا سلێمانی رووده‌دات له شاره‌کانیتریش ئه‌و جیاوازیه تا چ راده‌یه‌که ئایا قیاده‌که ده‌چێت ه ه������ه‌ر ل���ێ���دوان���ێ���ک پشتی ئه‌و بهرپرسه ناوچه‌ییانه‌وه یان لێرسینه‌وه‌یان بده‌یت چونک ه دووباره ده‌بێته‌وه؟ ئ��ه‌وه‌ی لێره ههیه له‌شاره‌کانیتریش ههیه ،له‌گه‌ڵ ده‌که‌ن ئه‌گه‌ر لێپرسینه‌وه نه‌که‌ن بێگومان ت������ۆخ������ۆتمهنتیقی ئ�ه‌ق��ڵ وا ده‌خ��وازێ��ت شاره‌کانیتریش ئه‌وه‌ی وتت ته‌واوه و ده‌بێت خه‌ڵک به‌شێوه‌یه‌کی تر ن �ه‌ت��ک��ردووه داخوازییه‌کانیان بخهنه روو بۆ ده‌س �ه‌اڵت ،به‌اڵم بیر بکاته‌وه .ده‌رده‌که‌وێت که سیاسه‌تی حزبه‌ک ه ب�ه‌ف�ه‌رم��ی جیاوازی ههیه له عه‌قڵیه‌ت و کلتور و شێوه‌ی به‌شێوه‌یه‌کی گشتی له‌گه‌ڵ ته‌قه‌کردن له خه‌ڵک و ج����واڵن����ه‌وه‌ک����ه‌ش ج���واڵن���ه‌وه‌ی���ه‌ک���ی ب��ی��رک��ردن�ه‌وه‌ی ت��اک�ه‌ک��ان .بۆیه ئاساییه ئه‌گه‌ر و توندوتیژیه .ئه‌گه‌ر وابێت ئه‌وا خه‌ڵکیش ده‌بێت چه‌تر :ئه‌و ناڕه‌زایه‌تیه‌ی خه‌ڵک به‌کوێ ده‌گات؟ وه‌ک میسر و تونسی لێدێت؟
داواکاریه‌کانی خۆیان به‌شێوه‌یه‌کیتر پێشکه‌ش بکه‌ن.
سه‌رۆکى پارتى چاره‌سه‌رى:
دیدار ساڵی یه‌که‌م ژماره 46 دووشه‌ممه 2710/12/9 - 2011/2/28
5
جه‌ماوه‌ری بوو له سه‌ره‌تادا ،دوایی ده‌رکه‌وت ئه‌م جواڵنه‌وه‌یه خواستی تێکدان و سوتانی مقه‌ڕی ح��زب�ه‌ک��ان ن �ه‌ب��ووه ه �ه‌ر ئ �ه‌و ش��هوه روون���م ک��ردهوه وت��م خه‌ڵکی کوردستان له ف��رێ��زه‌ر دان �ه‌ن��راون و ئه‌مه‌ش ره‌تکردنه‌وه‌ی گێره‌شوێنی بوو پشتیوانی خۆپیشانده‌ران بوو.
چه‌تر :کاتی دیاریکراو بۆ جێبه‌جێکردنی خاڵه‌کانی به‌یاننامه‌که‌تان که‌یه؟
ل �ه‌م �ه‌ودوا س��ن��وری به‌یاننامه‌کان و کاتیدی���اری ک��راو ش�ه‌ق��ام دی���اری ده‌ک���ات ک�ه که‌ی قسه‌کانمان ده‌گۆڕین ،ب�ه‌اڵم له‌مه‌ودوا ب�ه‌ده‌ر ل ه گ��ۆڕان و حزبه‌کانی ت��ری ئۆپۆزسیۆن خه‌ڵکی کوردستان هه‌موو قسه‌کانی خۆی ده‌کات و دڵنیام که ده‌سه‌اڵتدارانی کوردستان پاشه‌کشه ده‌که‌ن له‌و که‌لله ره‌قیه‌ی که هه‌یانه و چاکسازیه ده‌سه‌پێت به‌سه‌ریاندا.
بابه‌کر دڕه‌یی
به‌هۆی چه‌کداری حزبییه‌و ه مه‌ترسی شه‌ڕی ناوخۆ هه‌ی ه [ دیداری /سازگار ئیبراهیم ] (دیار غه‌ریب) سه‌رۆکى پارتى چاره‌سه‌رى دیموکراتى کوردستان ،له‌م چاوپێکه‌وتنه‌ى (چ�ه‌ت��ر)دا قس ه له‌سه‌ر ره‌وش��ى ئێستاى هه‌رێمى کوردستان ده‌کات و ئاماژ ه بۆ ئهوه ده‌کات ،وه‌ک پارتى چاره‌سه‌رى کار ده‌که‌ن بۆ ئه‌وه‌ى ناڕه‌زایه‌تییه‌کانى جه‌ماوه‌ر ب ه شێوه‌یه‌کى دیموکراتى ب���ه‌رده‌وام بێت، ئ �ه‌وه‌ش ده‌خ��ات�ه‌ڕوو ،ئ �ه‌وان هه‌ر ل ه سه‌ره‌تاى دروستبونیانه‌و ه داواى گۆڕانکاریان کردوو ه و ئێستاش له‌گه‌ڵ گۆڕانکارى ریشه‌یى و هه‌ڵبژاردنى پێشوه‌ختدان ،سه‌رۆکى (پ.چ.د.ک) له‌سه‌ر زۆر بابه‌تى تر قس ه ده‌کات.
چاره‌سه‌رکردنى ئه‌م ره‌وش��ه‌ی هه‌رێمى کوردستان ده‌رک����ردووه ،ه��ۆک��اری ئه‌م پرۆژه‌ی ه چی بوو؟
ئێمه له‌کاتی دام �ه‌زران��دن��م��ان �هوه ت��ا ئێستاباسمان لهوه کردووه که داموده‌زگاکانی کوردستان پێویستیان به گۆڕانکاری ههیه ،چونکه له رووی خزمه‌تگوزاری و نه‌ته‌وه‌ییه‌و‌ه ئه‌م داموده‌زگایان ه ن�ه‌ی��ان��ت��وان��ی��وه خ��زم �ه‌ت ب �ه گ�ه‌ل��ی ک���ورد بکه‌ن، نه‌شیان توانیوه سیاسه‌تێکی نه‌ته‌وه‌یی و دیموکراتیان ه به‌رجه‌ست‌ه بکه‌ن ئه‌مان ه بونه‌ت‌ه ه��ۆک��اری ئ �ه‌وه‌ی ناعه‌داله‌تی دروست ببێت له هه‌موو رووه‌ک��ان �هوه و جه‌ماوه‌ریش له‌م بارودۆخه بێتاقه‌ته ،له راب��ردووش��دا وتومان‌ه و ئێستاش ده‌یڵێین ئ�ه‌م ن��اڕه‌زای��ی بون‌ه شتێکی ره‌وای������ه و پ��ێ��وی��س��ت ده‌ک����ات کارێک بکرێت ج�ه‌م��اوه‌ر رازی بکرێت. چ��ه‌ت��ر :ن���اوه‌ڕۆک���ی پرۆژه‌ک ه چیه؟
له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ل هکاتێکی تایبه‌تدا پ������رۆژه‌ک������ه‌م������ان راگه‌یاندوو‌ه تایبه‌ت ه
ب����������ه‌وه‌ی که ئه‌م ریب��ه‌ک���ت���ان بۆ ��رۆژه‌ی� چ���ه‌ت���ر :ئ��ێ��و ه پ دیار� غه
ب��ارودۆخ �ه هێور بکرێتهوه که رێپێوانه‌کان هێور بکرێتهوه و ئ��اژاوه‌ی لێنه‌که‌وێته‌وه ،چونکه ئاژاوه ئێمه ب �ه‌ره‌و دواو‌ه ده‌ب��ات�هوه و زه‌مینه‌ی سیاسی و کۆمه‌اڵیه‌تی تایبه‌ت‌ه و مێژووێکی ناخۆشمان ل ه شه‌ڕی ناوخۆدا ههیه ئه‌گه‌ر رێگر نه‌بین له ئاژاوه ئه‌گه‌ر ههیه ش �ه‌ڕی ناوخۆ دروس��ت بێته‌وه .ئه‌م پرۆژه‌ی‌ه ئامانجی یه‌که‌می ئهوهیه که رێپێوانه‌کان به‌رده‌وام بێت و که‌س نه‌توانێت سازشی له‌سه‌ر بکات، هه‌نگاوی دووه‌م ئهوهیه ئه‌و که‌سانه‌ی له‌به‌رامبه‌ر گه‌لدا چه‌کیان به‌کارهێناو‌ه بدرێنه دادگا .دوای چاره‌سه‌ری پرسه‌کانیش پێشنیارمان ک��ردووه ک ه ئه‌نجومه‌نێکی جه‌ماوه‌ری دروست بکرێت ،ئه‌وه‌ی جێی دڵخۆشی‌ه هه‌وڵدانێک له شار و شارۆچکه‌کان دروست بووه که خۆپیشاندانه‌کان له رێی ئه‌نجومه‌نی جه‌ماوه‌ریه‌و‌ه بهڕێوه بچێت .پێمانوای‌ه ئهمه به‌شێک‌ه ل ه پرۆژه‌که‌ی ئێمه ده‌توانرێت فراوان بکرێن و ده‌توانرێت پارت و رێکخستنه‌کان تیایدا جێبگرێت به‌مه‌رجێک ده‌ستپێشخه‌ری له ده‌ستی ئه‌نجومه‌نه‌کاندا بێت .ئه‌م ئهنجومهنه ده‌بێت کاربکات بۆ ئه‌وه‌ی هه‌ڵبژاردنێکی پێشوه‌خت‌ه ئه‌نجام بدات.
چه‌تر :له‌کاتێکدا هێز ه سیاسییه‌کان داوا ده‌ک �ه‌ن هه‌ڵبژاردنی پێشوه‌خت ه بکرێت، ئێو ه به‌یانێکتان ده‌رکردوو ه ده‌ڵێن له‌گه‌ڵ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی حکومه‌ت و په‌رله‌ماندا نین هۆکاری چیه؟
ده‌ڵ��ێ��ی��ن ئ���ه‌گ���ه‌ر ک���ارێ���ک ب��ک �ه‌ی��ن ده‌ب��ێ��تئهلتهرناتیڤێکی ب��اش ئ��ام��اده بکه‌ین بۆ ئ�ه‌وه‌ی ئه‌نجامی باشی لێبکه‌وێته‌وه .له‌م قۆناغه‌دا به‌بێ ئ��ام��اده‌ک��اری ب��اش ه �ه‌ڵ��وه‌ش��ان��دن �ه‌وه‌ی په‌ڕله‌مان و ح��ک��وم�ه‌ت پشێوی ل��ێ��ده‌ک�ه‌وێ��ت�هوه ب��ۆ ئ �ه‌وه‌ی پشێوی نه‌که‌وێته‌و‌ه ده‌ڵێین ئه‌نجومه‌نی جه‌ماوه‌ری دروس����ت ببێت و ک���ار ب��ک��ات ب��ۆ داڕش��ت��ن �ه‌وه‌ی ده‌ستور و کاروباره‌کان ئهوکاته تۆ ده‌توانیت ئه‌لته‌رناتیڤێکی باش دابنێیت له شوێنی ،به‌اڵم ئێستا هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی په‌رله‌مان و حکومه‌ت له‌م دۆخه‌دا که که‌سیش گوێ له‌که‌س ناگرێت
ئاژاوه دروست ده‌کات.
چ��ه‌ت��ر :ئ���ه‌م پ��رۆژه‌ی��ه‌ت��ان به‌دیلی به‌یانه‌که‌ی گۆڕانه؟
به‌یانه‌که‌ی گۆڕان و به‌یانی هه‌ندێک الیهنو که‌سایه‌تی که ده‌رک��راوه خاڵی باشی تێدایه و هاوبه‌شی ههیه ،به‌اڵم جیاوازیشی ههیه ،یه‌کێک له‌و جیاوازیان‌ه ئهوهیه ئێمه باسمان له هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی حکومه‌ت و په‌رله‌مان ن �ه‌ک��ردووه ،ب �ه‌اڵم داوام��ان کردووه هه‌ڵبژاردنی پێشوه‌خت‌ه بکرێت.
چه‌تر :بۆچی له‌گه‌ڵ حزبه‌کانی تردا راتان نه‌گه‌یاند؟
ده‌مانه‌وێت له‌گه‌ڵ حزبه‌کانی تر گفتوگۆبکهین حزبه‌کانی تریش خاوه‌نی پرۆژه‌ی خۆیانن، ئ �ه‌و ج �ه‌م��اوه‌ره‌ش��ی ئێستا ل�ه س �ه‌ر شهقامهکان ه ئه‌وانیش تێڕوانینی خۆیان ههیه .ئێمه راشمانگه‌یاند که پرۆژه‌یه‌ک له ده‌ستماندا بێت له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مای ه گفتوگۆ بکه‌ین له‌گه‌ڵ الیهنه جیاجیاکاندا.
چه‌تر :ئێو ه زۆرترین باره‌گاتان گیراو ه و زۆرترین که‌ستان گیراو ه ل ه هه‌رێمی کوردستاندا ،ب �ه‌و ئه‌زمونه‌ی هه‌تان ه پێتان وای ه پارتی و یه‌کێتی ئه‌و که‌سان ه رووبه‌ڕوی دادگا بکاته‌وه؟
له قۆناغی ئه‌مڕۆدا نه‌خێر ،ئه‌گه‌ر چاالکیدیموکراتی پێش بکه‌وێت له‌سه‌ر بنه‌مای رق و کین ه نا ،ده‌توانین پارتی و یه‌کێتی ناچار بکه‌ین ئه‌و کهسانه رووبه‌ڕوی دادگا بکه‌ینه‌وه.
چه‌تر :له‌سه‌ر ناوچ ه جێناکۆکه‌کان چی ده‌ڵێن؟
له ئه‌جێندای حکومه‌تی هه‌رێم و نوێنهرانیک��ورد که‌موکورتی ده‌بینین ،ل �ه‌و ملمالنێیه‌ی ئێستا له‌نێوان هه‌ندێک الیه‌ندا ههیه له گۆڕه‌پانی کوردستان ئه‌گه‌ر ب��اس ل �ه‌وه‌ش بکات ئێمه نای بینین ،ئێمه خواستومان‌ه ئهمه له پرۆژه‌که‌ماندا هه‌بێت.
چه‌تر :وه‌ک سه‌رۆکی پارتی چاره‌سه‌ری ب��ۆچ��ی ت���ا ئ��ێ��س��ت��ا ن��ه‌چ��ون��ه‌ت�� ه ن��او
خۆپیشانده‌رانی گۆڕه‌پانی ئازادی؟
له سلێمانی نه‌بووم ،به‌اڵم هه‌ڤاڵی ئێمه چوون،له رۆژی یه‌که‌م و دووه‌م هه‌ڤااڵنی خۆمان ئاگادار کردهوه که چاالکیه‌کان ئاراسته‌ی شه‌ڕ و ناخۆشی ده‌گرت رێکخستنه‌کانمان ئاگادر کردهوه که نه‌بن ه به‌شێک ،به‌اڵم له رۆژی سێه‌م به‌دواو‌ه هه‌ڤااڵنمان ئاگادار کردوهتهوه که رۆڵ ببینن له‌و چاالکیانه‌دا و ئاراسته‌ی به‌ره‌و شه‌ر نه‌چێت .بۆ ئه‌وه‌ی به فه‌رمی دی��ار نه‌بووین جێی داخ �ه ئ �ه‌وان �ه‌ی وه‌ک لیژن ه سه‌رپه‌رشتی ده‌که‌ن رێیان نه‌داو‌ه ئه‌ندامانی ئێمه قس ه بکه‌ن ،به‌هۆکاری ئه‌وه‌ی وتویان‌ه رێناده‌ین ئه‌ندامی حزب قسه بکه‌ن ،ئه‌مه‌شمان پێشتر رهخنه کردووه ل ه راگه‌یاندنه‌کاندا .رونکردنه‌وه‌ی ئه‌وانیش ئهوه بووه که وه‌ک که‌س قسه کراوه نه‌ک وه‌ک حزب. چه‌تر :وه‌اڵمدانه‌وه‌ی به‌رد ب ه فیشه‌ک چۆن هه‌ڵده‌سه‌نگێنن؟
له به‌یاننامه‌ی رۆژی ()2/18دا ئاماژه‌مان پێداکه ته‌قه‌کردن له جه‌ماوه‌ر شه‌رمه‌زار دهکهین لێره‌شدا ده‌ڵێم شه‌رمه‌زاری دهکهین و پێویسته ئه‌نجامده‌رانی بدرێنه دادگا.
چه‌تر :پێشبینی ئێو ه بۆ رووداوه‌کانی هه‌رێمی کوردستان چیه؟
پێمانوای‌ه ن��اڕه‌زای��ی خه‌ڵک ب���ه‌ره‌و پێشهوهدهچ��ێ��ت ئ �هوه ره‌وای���ه ،وه‌ک وت��م ک��ارده‌ک�ه‌ی��ن بۆ ئه‌وه‌ی به‌شێوه‌یه‌کی دیموکراتی به‌رده‌وام بێت ،به‌اڵم ئاراسته‌که‌ی به‌ره‌و کوێ ده‌چێت ئهوه رۆڵی الیه‌ن ه سیاسیه‌کان و سه‌رپه‌رشتیارانی ده‌زان��ێ��ت .ئه‌وه‌ی ئێمه ده‌مانه‌وێت به‌هه‌ستیاری هه‌ڵسوکه‌وتی له‌گه‌ڵدا بکه‌ین نه‌هێنانه‌وه‌ی شه‌ڕی ناوخۆیه ،چونکه ئێستا هێزی چه‌کداری حزبی ههیه هیوادریشین جه‌ماوه‌ر ئه‌و هه‌ستیاری‌ه زیاتر نیشان بدات .جێی دڵخۆشی ه جه‌ماوه‌ر به‌و هه‌ستیاریه‌و‌ه هه‌ڵسوکه‌وت ده‌کات و به‌شێکی پێشمه‌رگه‌ش ئه‌و هه‌سته‌ی ههیه ،به‌اڵم به‌شێکی زۆری��ش به ت��ه‌واوی له هه‌ستکردن له‌و بهرپرسیارێتیه دوورن.
به‌دواداچوون ساڵی یه‌که‌م ژماره 46 دووشه‌ممه 2710/12/9 - 2011/2/28
6
[ ئا /سه‌ردار ئه‌حمه‌د ] ل�ه‌ه�ه‌م��وو جیهاندا کاتێک خه‌ڵک ده‌ڕژێ��ت�� ه س��ه‌ر ش��ه‌ق��ام‌و داواى م��اف‌و ئ��ازادى‌و نه‌مانى گه‌نده‌ڵى ده‌ک �ه‌ن ژنان به‌شێکن له‌و خه‌ڵکانه‌و هاوشانى پیاوانن ب��ۆ داواک��اری �ه‌ک��ان��ی��ان ،ته‌نانه‌ت له‌و واڵتانه‌کانى ڕۆژه �ه‌اڵت��ى ناوه‌ڕاستیش ک ه له‌م ساڵدا شۆڕش تیایدا ڕویدا ژنان ڕۆڵى خۆیان هه‌بوو ،ل ه شارى سلێمانیش له()17ى شوباته‌و ه خه‌ڵک به‌رده‌وام ل ه خۆپیشانداندان بۆ داواکاریه‌کانیان ،به‌اڵم ژنان ڕۆڵیان نه‌بوو ه ئه‌گه‌ر هه‌شبێت زۆر که‌مبوو ه ئایا ژنان له‌م کۆمه‌ڵگایه‌دا ناژین یان ئه‌و کاران ه ب ه کارى خۆیان نازانن؟
ل�ه‌رێ فریاد ته‌مه‌ن ( )23ساڵ کچێک بوو له به‌شداربوانى پشتێنه‌ى په‌رژینی ئاشتی هاوشانى پیاوان بۆ پاراستنى هێمنى خۆپیشاندانهکه وه‌ستابوو وتى :وه‌ک ژنێک له‌یه‌که‌م ڕۆژى خۆپیشاندانه‌که‌و‌ه لێره‌م له‌گه‌ڵ خۆپیشانده‌راندام و به‌بۆچونی من ژنان وه‌کو پێویست ئاماده‌ى خۆپیشاندانه‌کان نه‌بون ،به‌اڵم ڕۆژ به ڕۆژ ڕێژه‌یان زیاتر ده‌بێت و داواکارین له‌و پیاوانه‌ى که لێره‌دا به‌شدارن له‌گه‌ڵ خێزانه‌کانیاندا بێن بۆ ئێره ،وتیشى ب �ه‌ژدارى کردنى ژن��ان هیچ مه‌ترسیه‌کى نیه ،چونکه خۆپیشاندانه که زۆر ب ه هێمنى به ڕێو‌ه ده‌چێت. شیرین ته‌مه‌ن ()30س���اڵ کچه پارێزه‌رێکى ب���ه‌ش���دارى خۆپیشاندانهکه ب���وووت���ى :ه��ۆک��ارى ب �ه‌ش��دار ن�ه‌ب��وون��ى ژن���ان ده‌گ �ه‌ڕێ��ت �هوه بۆکلتورى ت و س��ۆزه‌و‌ه کۆمه‌ڵگاکه‌مان په‌یوه‌ندى به هه‌س نیه که بڵێن ژنان ئاگایان له هه‌لومه‌رجى سیاسى
ره‌نگیان له خۆپیشاندانه‌کاندا
ژنان له‌م کۆمه‌ڵگه‌یه‌دا له زۆربه‌ى پرس و بابه‌ته‌کاندا ل ه دواى پیاوه‌وه‌ن
واڵت ن��ی�ه ،ژن���ان کاتێک دێ��ن�ه ئ��ێ��ره ب �ه چ��اوێ��ک��ى تر س�ه‌ی��ری��ان ده‌ک��رێ��ت و ده‌ڵێن ژنان ئیشیان چیه به‌ناو ئه‌م پیاوانه ،وتیشى هیچ کاتێ ک��وژران��ى ژنێک به‌ئازارتر نیه له کوژرانى پیاوێک و برینداربونى ژنێک به‌ئازارتر نیه له برینداربونی پیاوێک، ئ��هوه کلتورى کۆمه‌ڵگای ه که‌واى کردووه ژنان بێده‌نگ ب��ن ل�ه‌ک��ات��ێ��ک��دا ل�ه‌واڵت��ان��ى ج��ی��ه��ان��دا ب���ه‌م ش��ێ��وه‌ی �ه نی ه له‌وێ ژنان ئ��ازادى ته‌واویان پ���ێ���دراوه ه��اوش��ان��ی پ��ی��اوان له‌خۆپیشانداندا کاریگه‌ری خۆیان ههیه و هوتافى خۆیان ده‌کێشن ،بۆیه داواکارم ژنان ل �ه‌گ �ه‌ڵ پ��ی��اوان��دا ب �ه‌ش��دارى چ���االک���ی���ه‌ک���ان ب���ک���ه‌ن و ئاماده‌بوونیان گرنگى خۆى به‌شداری ژنان له خۆپیشاندانی مه‌یدانی ئازادی فۆتۆ :زانکۆ سه‌ردار ههیه ،ئه‌و پارێزه‌ر‌ه پێى وابوو ژنانه‌و‌ه وتى :ژنان له‌م کۆمه‌ڵگه‌یه‌ى ئێمه‌دا ل ه که ڕێکخراوه‌کانى ژنان ته‌نها زۆرب �ه‌ى پرس و بابه‌ته‌کاندا له دواى پیاوه‌وه‌ن، ڕووکه‌شن و لقێکى حزبن و نهیانتوانیوه ڕۆڵى خۆیان به‌اڵم ئه‌وه‌ى جێگه‌ى خۆش به‌ختیی‌ه له‌دواى سێهه‌م نه‌جیب ه عومه‌ر: بگێڕن له هۆشیارکردنه‌وه‌و چاالککردنى ژنان. ڕۆژو چ��واره‌م ڕۆژه‌و‌ه ژنانیش له هه‌موو چین سرو‌ه محه‌مه‌د ته‌مه‌ن ( )40ساڵ له ناو بازاڕ هاتبوو بۆ که‌لوپه‌ل کڕین پێچه‌وانه‌ى ئ�ه‌و دوو له‌هه‌ر تێکۆشانێکدا ئه‌گه‌ر و توێژ‌ه جیاجیاکان هاوشانی پیاوان هاتوونه‌ت ه ناوخۆپیشانده‌رانه‌وه ،ئێمه‌ش وه‌ک په‌رله‌مانتارانی به‌شداربوو‌ه ووت��ى :خۆپیشاندان ک��ارى پیاوانه و ژنان به‌شدارى نه‌که‌ن ژن هاوشان له‌گه‌ڵ په‌رله‌مانتارانی پیاو هاتووینه‌ت ه ژنان ته‌نها به‌خێوکردنى منداڵ‌و ماڵیان له ئه‌ستۆی ه ناوخۆپیشانده‌رانه‌وه ،ئه‌و په‌رله‌مانتار‌ه پێى وابوو نه‌ک ئه‌م جۆره شتانه ،به‌اڵم ئه‌گه‌ر ماڵ و منداڵ ئه‌وا ئه‌و تێکۆشانه به‌ره‌و که ژنانى کوردستان نهیانتوانیوه ئه‌و رۆڵ‌ه بگێڕن نه‌بێت منیش حه‌زم ده‌کرد به‌شداربم. سه‌رگوڵ قه‌ره‌داغى ئه‌ندامى په‌رله‌مانی کوردستان دیموکراسیه‌ت ناچێت که پێویست بوو بیگێڕن ،ئه‌مه‌ش دهگهڕێتهوه بۆ کۆمه‌ڵگا و خودى ژن ،که که‌سایه‌تیه‌کى له‌سه‌ر لیستی کۆمه‌ڵی ئیسالمى له باره‌ى به‌شدارى عاتیفى ههیه و بۆ روداوه‌ک���ان ڕهنگه زۆر جار
››
ڕێگ‌ه له‌منداڵه‌کانى ی��اخ��ود هاوسه‌ره‌که‌یشى بگرێت بۆبه‌شدارى کردن له‌خۆپیشاندان له‌ترسى ئه‌گه‌رى دووب��اره بوونه‌وه‌ى ڕووداوه‌کانى ()17ى شوبات ،ده‌رب��اره‌ى به‌شدارنه‌بوونى رێکخراوه‌کانى ژنانیش وت���ى :ه�ه‌رچ�ه‌ن��ده ک��ات�ه‌ک�ه‌ى دره‌ن��گ ب��وو ڕێکخراوه‌کانى ژن��ان پ��اش ( )7ڕۆژ له خۆپیشاندانه‌کان بیر لهوه دهکهنهوه که ئه‌وانیش ک��ۆب��ب��ن�ه‌وه‌و بێنه ن��اوخ��ۆپ��ی��ش��ان��دان�هوه ،وتیشى داواک��اری��ن ک�ه ژنانیش دان�ه‌ب��ڕێ��ن له‌کۆمه‌ڵ، چونکه ژنان نیوه‌ى کۆمه‌ڵن و دایکى نیوه‌که‌ى تریشن. نه‌جیب‌ه عومه‌ر ،له‌ئه‌نجوومه‌نى ژنانى ئازاد س�ه‌ب��اره‌ت به‌ڕۆڵى ژن��ان له‌خۆپیشاندانه‌کاندا و ڕۆڵى ڕێکخراوه‌کان له‌به‌ژدارى پێکردنیاندا ووتى: ژن��ان له س�ه‌ره‌ت��اوه به‌شداربوون ،ب�ه‌اڵم زۆر که‌م ب��وون ،ئه‌مه‌ش که‌موو کورتیه ،چونکه له‌هه‌ر تێکۆشانێکدا ئه‌گه‌ر ژنان به‌شدارى نه‌که‌ن ئه‌وا ئه‌و تێکۆشانه به‌ره‌و دیموکراسیه‌ت ناچێت ،چونک ه ژنان هێزى هه‌ر‌ه دینامیکن بۆ دیموکراتیزه‌کردنى هه‌موو شۆڕشه‌کا‌ن و له مێژووشدا وه‌ه��اب��ووه هه‌ر شۆڕشێک ژنان به‌شداریان نه‌کردبێت ئه‌وا ئه‌و شۆڕش‌ه نه‌یتوانیوو‌ه له‌کۆتاییدا له خزمه‌ت داخوازییه‌کانى گه‌لدا بێت ،ئه‌م خۆپیشاندانان ه س �ه‌ره‌ت��اى شۆڕشێکى دیموکراسیانه‌ی‌ه پێویست ه ژنان به‌شێوه‌یه‌کى ئه‌کتیڤ به‌شدارى بکه‌ن ،به‌ر له هه‌موو که‌سێک ژنان مافیان پێشێل ده‌کرێت و ئ�ه‌وه‌ى پاڵپشتى له‌و پێشێلکارییان‌ه ده‌ک��ات ئه‌م دهسهاڵته گه‌نده‌ڵه‌یه ،وتیشى :پێموای‌ه رێکخراوه‌کانى ژن���ان به‌شێکى زۆری����ان گ���رێ���دراوى سیسته‌مى ده‌سه‌اڵتن و ته‌واوکه‌رى ئه‌و سیسته‌مه‌ن ،ئێمه وه‌ک ڕێکخراوى (ئه‌نجوومه‌نى ژنانى ئ��ازاد) له رۆژى ()9یه‌مى خۆپیشاندانه‌که‌دا له‌وێدا ئاماده بووین و له‌وێدا قسه‌مان بۆ ژنان و خۆپیشانده‌ران کرد.
رای هونهرمهندان له خۆپیشاندانه‌کاندا
زانا مه‌حمود هه‌ژار :ئه‌و فیشه‌کانه به‌ته‌نها به‌ر شارى سلێمانى نه‌که‌وتوو ه به‌ر هه‌موو کورد کهوتووه [ ئا /بێریڤان محه‌مه‌د ] زۆری��ن�ه‌ى هونهرمهندان و ئه‌دیبانى ش��ارى سلێمانى به جۆره‌ها شێوه ل ه نێو ئ��اپ��وراى خۆپیشانده‌رانى شارى سلێمانى به‌شداریانکرد و هه‌ندێکیان وه‌ک خۆپیشانده‌ر و هه‌ندێکیشیان ل�ه ن��او په‌رژینى ئاشتى چ���وارده‌ورى خۆپیشانده‌راندا بوون و هونه‌رمه‌ندێکیش ئاماژه به‌وه ده‌کات که ئه‌وانه‌ى به‌رده‌رکى س��ه‌را نوێنه‌رى ک��وردان��ى ه �ه‌ر چ �ه‌وار پارچه‌ن و ئه‌و فیشه‌کانه به‌ته‌نها به‌ر ش��ارى سلێمانى نه‌که‌وتوه به‌ر هه‌موو کورد کهوتوه. له‌گه‌ڵ داواکانى جه‌ماوه‌رداین
ش��وان عه‌توف سینه‌ماکار ،که یه‌کێکه له‌و ه��ون�ه‌رم�ه‌ن��دان�ه‌ى ل �ه پ�ه‌رژی��ن��ى ئاشتى مه‌یدانى ئازادى به‌رده‌رکى سه‌رادایه به (چه‌تر)ى راگه‌یاند: له‌و بڕوایه‌دام هه‌موو هونهرمهندان و رۆشنبیران و ن��ووس�ه‌ران له‌گه‌ڵ داوا ره‌واک��ان��ى ج�ه‌م��اوه‌ردان به موتله‌قى له‌گه‌ڵ ئ��ه‌وه‌دان چاکسازى بکرێت حکومه‌تى ه �ه‌رێ��م ب��خ��ۆی��دا بچێته‌وه حزبه‌کان به‌خۆیاندا ب��چ��ن�هوه ،ئ �ه‌و مه‌سافه دوره‌ى نێوان ده‌س��ه‌اڵت و ج �ه‌م��اوه‌ردا ههیه نه‌مێنێت ،چونکه ئهمه ئه‌یسه‌لمێنێت خه‌ڵک توڕه‌یه .وتیشى :ئێمه هاتووین ئه‌و روداوان���ه‌ى له ()17ى مانگهوه بۆ رۆژانى دوایى رووی��دا ،له‌الیه‌ن خۆپیشانده‌ران که به‌ردیان ده‌هاویشت له به‌رئه‌وه‌ى که‌سێک نه‌بوو رێ��ک��ی��ان ب��خ��ات ،ل���ه‌والش���هوه ل �ه‌الی �ه‌ن ئاسایش و چ �ه‌ک��داران��ى ح��زب و میلیشیاوه ت�ه‌ق�ه‌ی��ان له خه‌ڵک کرد و خوێنى لێکهوتهوه و گه‌نج کوژراو بریندارکرا بۆ ئ�ه‌وه‌ى ئه‌م توندوتیژیه نه‌مێنێت و خۆپیشانده‌ره‌کانیش ب���ه‌رده‌وام بن و تا چاره‌سه‌ر ده‌دۆزرێته‌وه بۆ خه‌ڵک و دۆخهکه به توندوتیژیدا نه‌ڕاوت .له درێژه‌ى قسه‌کانیدا ئه‌وشى وت :ئێمه تا خه‌ڵک وه‌ستابن ده‌وه‌ستین ده‌بین به‌و په‌رژینه سپیه‌ى بۆ هێمنى دۆخهکه ،له‌به‌رئه‌وه‌ى بیسه‌لمێنین که شارى سلێمانى پڕه له رۆشنبیرى باش و هونه‌رمه‌ند و چاالکوانى بوارى کۆمه‌ڵگه‌ى مه‌ده‌نى و پارێزه‌ر و که‌سى باشن ،ئه‌توانین خۆپیشاندانیش بکه‌ین و به هێمنیش بیبه‌ین بهڕێوه.
داواکان ره‌واو گهوره بێت له‌گه‌ڵ هه‌موو چینه‌کاندا بگونجێت
هونه‌رمه‌ند دیارى قه‌ره‌داغى وه‌ک هونه‌رمه‌ندانى ترى ب�ه‌ره‌ى په‌رژینى ئاشتى باس له‌وه‌دکات که هونه‌رمه‌ند رۆڵ���ه‌ى میله‌ته‌که‌یه‌تى ،ل �ه‌ه �ه‌ردوو ب�ه‌ره‌ک�هوه گوێمان لێده‌گرن و هاوکارمان بوون، دیارى وتى :ئێمه هاوکارى ئه‌وانمان نهکردوه ،ته‌نها هاوکارى شاره‌که‌ى خۆمان کردوه و ئه‌رکه و زۆر پێویستیشه ،به‌اڵم ئه‌وان له ه�ه‌ردووال هاوکاریان زۆر کردوین و له ه �ه‌ردوو ب �ه‌ره‌ى خۆپیشانده‌ران و ه��ێ��زه ئه‌منیه‌کان گوێمان ل��ێ��ده‌گ��رن ،ئ��ام��اژه بۆ ئه‌وه‌شده‌کات که له‌م قۆناغه‌دا ئ �ه‌وان ته‌نها موته‌حه‌میسن به‌وه‌ى که‌وا شپرزه‌یى و توندووتیژى و دڵه‌ڕاوکێ دروست نه‌بێت ،خۆپیشاندانه‌کان به ئاقارى خراپدا نه‌ڕوات ،ئومێدى ئه‌وشى خواست که هه‌موو داواکان داواى ره‌واو گهوره بێت و بگونجێت له‌گه‌ڵ هه‌موو چینه‌کاندا .قه‌ره‌داخى له درێژه‌ى قسه‌کانیدا هێما بۆ ئه‌وه‌شکرد ئه‌و داواکاریه‌ى ئێستا له خۆپیشاندانێکدا ده‌یبینیت ،لهوانهیه له ده‌ی��ان گۆرانى من و به‌رهه‌مى هونه‌رمه‌ندى شێوه‌کارى هه‌بوبێت ،بۆ ئه‌وه‌ى ک ه ئایا ده‌سه‌اڵت گۆیى گرتوه ی��ان نا ده‌بێت له خۆیان بپرسیت. وتیشى :له‌ئێستادا کارى ئێمه داوا نیه ئه‌وه‌نده‌ى هێوه‌رکردنه‌وه‌ى ئه‌م بارودۆخه‌یه. چیتر چه‌که‌کان نهخرێته رووى هیچ که‌سێک یاسین ق��ادر به‌رزنجى ن��وس�ه‌ر و هونه‌رمه‌ند، ده‌یگێڕێته‌و‌ه که هونه‌رمه‌ندى کورد به درێژایى ته‌مه‌نى ک��ارى بۆ جوانکردنى ژیانى کۆمه‌ڵى کورده‌وارى له پێناوى ئاشتى و سه‌رفرازى خه‌ڵکدا ک����ردوه ،ئ �ه‌و وت���ى :ئ�ه‌م��ڕۆک�ه ئ �ه‌م هه‌لومه‌رجه ن �ه‌خ��وازراو‌ه هاتۆه‌ت‌ه پێشهوه ،هونه‌رمه‌ند به‌شداره ل�ه‌ن��او میلله‌تى خ��ۆی��دا و ل�ه ن��او خه‌ڵکى ش��ارى سلێمانیدا و خواستى ئێمه ئهوهیه چیتر خوێنى تر به ن��اڕه‌وا نه‌ڕێژرێت و چه‌که‌کان نهخرێته رووى هیچ که‌سێک و خه‌ڵک به هێمنانه‌تر گوزارشت له داخوازییه‌کانى خۆیان بکه‌ن .یاسین ئاماژه‌ى ب�ه‌وه‌ش��ک��رد :هونه‌رمه‌ندانیش هاتوینه‌ت‌ه ئێره بۆ ئ �ه‌وه‌ى په‌رژینى ئاشتى بین له نێوان هیزه‌کان و ئه‌و گه‌نجانه‌ى به درێژایى رۆژه‌ک��ان خۆپیشاندان ده‌که‌ن ،داواک��ارى خه‌ڵک داواکارییه‌ک‌ه چه‌ندین ساڵه دووپات ده‌کرێته‌و‌ه له پێناوى کار و دامه‌زراندن و له پێناو نان بۆ هه‌مووان و ئێمه‌ى هونه‌رمه‌ندانى ک���وردی���ش داواک���اری���م���ان زۆرب������ووه و زۆرب����ه‌ى
په‌رژینی هونهرمهندان و رۆشنبیران له نێوان خۆپیشانده‌ران و چه‌کداراندا فۆتۆ :زانکۆ سه‌ردار داواکاریه‌کانیشمان تا ئه‌مڕۆ نه‌هاتوونه‌ت‌ه دى.
داواى لێبوردن له خه‌ڵکى شارى سلێمانى دهکهین
ئه‌رسه‌الن ده‌روێش ،ده‌رهێنه‌ر هێما بۆ ئه‌وه‌ده‌کات که ده‌بوو پێشتر هه‌ڵوێستى له‌گه‌ڵ خۆپیشانده‌ران هه‌بووایه و له‌گه‌ڵ خۆپیشانده‌ره‌کاندا بوایه ،داواى لێبوردنیشى له خه‌ڵکى شارى سلێمانى کرد که له رۆژى یه‌که‌مه‌وه به‌رگرى له خوێنى ئه‌و گه‌نجانه نه‌کردووه ،جه‌ختیشى ک��ردهوه ده‌بوو هونهرمهندان هه‌ڵوێستى پ��ێ��ش��ڕه‌وان �ه‌ت��رى ه �ه‌ب��وای �ه ،س���ه‌ره‌ڕاى بهیاننامه ویستمان بێین و راوه‌ستین له‌گه‌ڵ ئه‌و گه‌نجه خوێن گه‌رمانه ،که داواى مافێکى ره‌واى خۆیان ده‌که‌ن ،سه‌باره‌ت ب ه گه‌نده‌ڵى و ناعه‌داله‌تى کۆمه‌اڵتى له‌م واڵته‌ى ئێمه ده‌نگیان به‌رزکردۆته‌وه. ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌شکرد :ئه‌م ئه‌زمونه‌ى بیست ساڵى
به‌سه‌ردا تێده‌په‌ڕێت تا ئێستاش که‌موکورتیه‌کانى به شێوه‌ى زه‌ق ههیه ،ئه‌رسه‌الن ئه‌وه‌شى راگه‌یاند: به پێویستمان زانى وه‌کو هه‌ڵوێستێک بۆ پشتیوانى کردن له‌م خۆپیشاندانه ببینه په‌رژینێک بۆ ئاشتى بۆ پاراستنى ئه‌م شێوازه مه‌ده‌نیه .هه‌تا چاالکى به‌رده‌وامبێت ئێمه په‌رژین ده‌بین بۆ ئاشتى و بۆ پاراستنى گیانى ئه‌م خۆپیشانده‌رانه. نه‌فره‌ت له‌و کرده‌وانه‌ى پارتى ده‌که‌م
ه��ون �ه‌رم �ه‌ن��د زان����ا م �ه‌ح��م��ود ه�����ه‌ژار ،وه‌ک خۆپیشانده‌رێک ئاماژه بۆ ئهوه ده‌ک��ات هه‌ستى ب �ه‌ش �ه‌رم��ک��ردووه کاتێک بینوێتى چه‌ند رۆژه خه‌ڵک هاتوونه‌ته ژێرباران بۆیه بڕیارى داوه بێته نێو خۆپیشاندان و به (چه‌تر)ى وت :ئه‌وه‌ى ئێستا لێره‌دایه ،ته‌نها به خه‌ڵکى سلێمانیان نازانم ،ئهمه
ده‌نگى زاخۆیه ،ده‌نگى ئامه‌ده ،ده‌نگى سنه‌یه، ده‌ن��گ��ى ک�ه‌رک��وک و هه‌ولێر و ده��ۆک�ه ،ب�ه‌اڵم لهوانهیه له شوێنێک ئازادى زیاتر بێت له جێیه‌ک کپ تر ،زانا وتیشى« :نه‌فره‌ت له‌و کرده‌وانه‌ى پارتى ده‌که‌م ده‌بوو بیانوتایه بیناکه‌ش به سه‌رماندا بڕوخێنن ،رێزمان بۆ میلله‌تى ش��ارى سلێمانی، قوربانی و برینداره‌کان ههیه ،ئه‌و فیشه‌کانه به‌ته‌نها به‌ر شارى سلێمانى نه‌که‌وتووه به‌ر هه‌موو کورد کهوتوه ،ئێمه له‌م قۆناغه‌دا زیاتر به ده‌نگى خۆمان ده‌توانین گوزارشت بکه‌ین ،وه‌ک له‌وه‌ى بتوانین به مۆسیقا فریا بکه‌وین .زانا محمود هه‌ژار ،ئاماژه‌ى به‌وه‌شکرد ده‌سه‌اڵتدران داواکارى ئه‌م خهڵکه به‌هى هه‌موو مرۆڤى کورد بزانن ،له‌به‌رئه‌وه‌ى ئه‌م دوایانه داواى پاره‌نیه و داواى چاکسازییه له کوردستان.
کراوه
فایه‌ق گوڵپی :تا ئه‌م دۆخه به‌مشێوه‌یه بێت ئه‌نجومه‌نی مه‌یدانی ئازادی ده‌مێنێته‌وه
[ دیدار /هێڤار قه‌ره‌داغى ]
ب�ه‌ه��ۆک��ارى ئ �ه‌م خۆپیشاندانانه‌ى ک ه ئێستا به‌شێکى زۆر له ناوچه‌کانى هه‌رێمى کوردستانى گرتۆتهوه و زۆرترین جاریش توندوتیژى تێدا رووده‌دات،ک��ۆم��ه‌ڵ��ێ ل ه خه‌ڵکانى رۆشنبیر و پیشه‌وه‌رانى جیا ڵ به دکتۆر و کاسب و نوسه‌رانه‌وه له‌گه هه‌ندێ گروپى پێشوه‌ختدا وه‌ک هه‌ستى به‌رپرسیارێتى ئه‌نجومه‌نێکیان پێک‌هێناو ه به نێوى (ئه‌نجومه‌نى مه‌یدانى ئازادى) ب ه مه‌به‌ستى رێکخستنى کاره‌کان و هه‌وڵدان بۆ نه‌هێشتنى توندوتیژى ،د.فائق کوڵپى ی ئه‌ندامى ئهنجومهنهکه له دیمانه‌یه‌ک تایبه‌تى (چ �ه‌ت��ر)دا تیشک ده‌خ��ات�ه سه‌ر باسه‌کانى په‌یوه‌ست به‌و ئه‌نجومه‌نه‌وه.. چه‌تر :دروستبوونى ئه‌م ئهنجومهنه بۆ، له کاتێکدا چه‌ندین گروپ بوونیان ههیه؟
ـ دیاره دروسبوونى ئه‌م ئهنجومهنه له‌به‌رئه‌و‌ه ب���ووه ک �ه ت��ون��دوت��ی��ژى ل �ه‌ن��ێ��وان چ��االک �ه‌وان��ان و ه��ێ��زه‌ک��ان��ى ح��ی��زب �ه س��ی��اس��ی �ه‌ک��ان��دا دروس���ت بوو،کۆمه‌ڵێ ل �ه‌و که‌سانه‌ى ک�ه به‌شداریمان ل���ه چ���االک���ی���ه‌ک���ان���دا ک������ردوه ه��ه‌س��ت��م��ان ب�ه به‌رپرسیارێتى ده‌کرد که ده‌بێ کارێک بکه‌ین هه‌م ئه‌م چاالکیانه رێک بخه‌ین وه ئاراسته‌ى چ��االک�ه‌وان��ان به‌شێوه‌یه‌ک بێت له توندوتیژى دوور ب��ک �ه‌ون �هوه ،ب��ۆ ئ���ه‌و م�ه‌ب�ه‌س��ت�ه رۆژان���ى ( )2/24-23چه‌ند جارێک کۆبونه‌وه‌مان کرد وه‌له‌ئه‌نجامى ئه‌و کۆبونه‌وانه نزیکه‌ى ()40-30 که‌س ئاماده ده‌بوون و نوێنه‌رى چه‌ندین گروپ و که‌سایه‌تى س�ه‌رب�ه‌خ��ۆش ه�ه‌ب��وون رێکه‌وتین رێکخراوێک دابنێنین به‌نێوى ئه‌نجومه‌نه‌کانى م���ه‌ی���دان���ى ئ�������ازادى ،ئ����ه‌و رێ���ک���خ���راوه چ �ه‌ن��د ئیشێکى هه‌بێ لهوانه ک��اروب��ارى کۆبونه‌وه و وتاره‌خوێندنه‌وه‌کان رێک بخات کارى دووه‌ممان ئهوهیه ئاراسته‌ى خه‌ڵکه‌که بکات له‌وه‌ى دوور ب��ک �ه‌ون �هوه ل �ه ت��ون��دو ت��ی��ژى و پ�ه‌ن��ا ن �ه‌ب �ه‌ن بۆ
به‌رد هه‌ڵدان و چونه سه‌ر باره‌گاى حیزبه‌کان وه ک���ارى سێیه‌مى ئ �ه‌وه‌ی �ه ک �ه په‌یامه‌کانى خه‌ڵکى که اڵڵه بکرێت و بگه‌یه‌نێته ده‌سه‌اڵت ب��ۆ ئ �ه‌م �ه‌ش چ�ه‌ن��د لیژنه‌یه‌کمان پێک‌هێنا، وه‌ک لیژنه‌ى رێکخستنى کاره‌کان وه لیژنه‌ى سیاسى که کارى ئهوهیه داواکاریه‌کاتیه‌کانى خ�ه‌ڵ��ک ک �ه پ �ه‌ی��وه‌ن��دى ب �ه رووداوه‌ک���ان���ى ئ�ه‌م دواییه‌وه هه‌یه‌په‌یوه‌ندى به ( )2/17و وه‌هێنانى ه��ێ��زى پێشمهرگه ب��ۆن��اوخ�ه‌ڵ��ک و داواک��ردن��ى ئ �ه‌و ک�ه‌س��ان�ه‌ى ک�ه‌ده‌س��ت��ی��ان ه�ه‌ب��وو له‌کوشتن و ب��ری��ن��دارک��ردن��ى ه��اواڵت��ی��ان��دا و داواک����ارى درێژخایه‌ن که به‌شێوه‌یه‌کى گشتى داواک��ارى رۆژان �ه‌ى خهڵکه بۆیه ئه‌گه‌ر ئه‌وانه جێبهجێ بکرێن کۆمه‌ڵێ گۆڕانکارى جدى له‌سیسته‌مى حکومڕانى هه‌رێمى کوردستاندا ده‌ک��رێ وه ل��ی��ژن�ه‌ى پ�ه‌ی��وه‌ن��دی�ه‌ک��ان و ل��ی��ژن�ه‌ى راگ�ه‌ی��ان��دن و ه‌ک ب�����ه‌اڵم ئ����ه‌وان����ه ت���ا ئ��ێ��س��ت��ا پێویست نه‌که‌وتونه‌ته کار..
چ��ه‌ت��ر :ئ���ه‌وه‌ى ک ه ل��ه رۆژى ()2/26 دا رووی���دا و بووه هۆى شه‌هیدبوونى ه�����اواڵت�����ی�����ه‌ک و چ���ه‌ن���دان���ى دی��ک��ه‌ش بریندار ب��وون ،هه‌ست ن��اک��ه‌ن ل��ه کۆنتڕۆڵى مه‌یدانیدا ئه‌نجومه‌نى ده‌رچوه؟
له رێکخستنى کاره‌کانمان و هیوادارین هه‌وڵى جدى بده‌ین هه‌م ئێمه و هه‌م ئاسایشى سلێمانى که ئه‌رکى خۆیه‌تى پارێزگارى بکات له‌سه‌رو ماڵى هاواڵتیان..
چه‌تر :لیژنه‌ى سیاسیتان ل���ه‌گ���ه‌ڵ ه���ی���چ الی��ه‌ن��ێ��ک��دا کۆبونه‌وه به‌مه‌به‌ستى دانیشتنى کردوه؟
ـ تا ئێستا نه‌مانکردوه ب��ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ى ک�ه ههیه پ �ه‌ی��وه‌ن��دی �ه‌ک �ه ل�ه‌گ�ه‌ڵ په‌رله‌مانى کوردستاندا دروس�������ت ک�������راوه ک�ه داواک�������ی�������ان ک�������ردوه داواک���اری���ه‌ک���ان بهێننه پ �ه‌رل �ه‌م��ان��ى ک��وردس��ت��ان بۆئه‌وه‌ى لێى بکۆڵنه‌وه و بزانن چیه‌و چیى نیه. چ�����ه‌ت�����ر:
تائێستا
ساڵی یه‌که‌م ژماره 46 دووشه‌ممه 2710/12/9 - 2011/2/28
7
ئه‌وانه‌ى دهبنه ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى مه‌یدانى ئ��ازادى له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌که ئایا که‌سانى حیزبى له ناوتاندا بوونى ههیه یان وه‌رى ده‌گرن؟
رێژه‌یه‌شدا خه‌ڵکانى کاسبکارى تێدایه؟
ـ خه‌ڵک ئازاده ئه‌وانه‌ى که تا ئێستا هاتوون وه‌ک و حیزب نه‌هاتون وه‌ک��و که‌سایه‌تى یان گ���روپ ه��ات��وون ب��ۆن��م��ون�ه گ��روپ��ى م�ه‌ی��دان��ى ئازادى هه‌بوون یان گروپى ()17ى شوبات و گروپى ت��ۆڕه ب�ه‌رگ��رى له مافه‌کانى خه‌ڵک وه‌هه‌ندێک گروپى تر که ئیتر له ئه‌نجومه‌نى مه‌یدانى ئازادیدا یه‌کمان گ���رت ل��ه‌م��ه‌و دواش ده‌رف�����ه‌ت ه�ه‌ی�ه بۆئه‌وه‌ى خه‌ڵکى تربێنه نێو ئهنجومهنه که‌وه و هیچ مه‌رجێک نیه جگه‌له‌وه‌ى ئ�ه‌و که‌سه ه�ه‌م ب��ڕواى ب�ه‌م تێکۆشانه‌ى خ �ه‌ڵ��ک ه �ه‌ب �ێ و ب������ه‌ره‌واى ب��ب��ی��ن�ێ وه ئاماده‌بێ به‌بێ هیچ مه‌به‌ستێک و به‌بێ هیچ ئیمتیازێک کار بکات..
ـ هه‌موو جۆرێکى تێدایه له پزیشکێک و نوسه‌رێک و کرێکارێکه‌وه وه رێژه‌شمان زۆربه‌ى کات له ( )40-35که‌س بووین .ئێمه‌ش تا ئه‌م دۆخه وه‌هابێ ئه‌و شه‌رت و مه‌رجانه جێبهجێ له‌و ب��اوه‌ڕه‌دام ده‌بێ هه‌ر بمێنینه‌وه و کارێکى ترمان ئهوهیه که داوامان له حزبه سیاسیه‌کان به‌تایبه‌ت ئۆپۆزسیۆنه‌کان کرد که نوێنه‌ریان بنێرنه ئ�ه‌و ئهنجومهنه بۆ ئ �ه‌وه‌ى تێکه‌ڵ‌بوون دروست نه‌بێ ،ئێمه رۆژانه که چاالکى دهکهین ده‌بینین هه‌ندێ ل�ه‌و هێزانه‌ى که له ده‌ره‌وه‌ى ده‌سه‌اڵتن خه‌ڵکى خۆیان ههیه که ده‌چن به‌ده‌م راوبۆچونیانه‌وه و ئاسته‌نگى بۆ ئێمه دروست ده‌کات و ناکۆکى ده‌خاته کاره‌کانه‌وه له‌نێوان ئێمه‌و ئه‌وانه‌وه بۆیه پێویست ده‌که‌ن الیه‌نه‌کانى وه‌ک گ�����ۆڕان و ی �ه‌ک��گ��رت��وو ک���ۆم���ه‌ڵ که ئۆپۆزسیۆنن نوێنه‌رى خۆیان بنێرن بۆ الى ئێمه‌ى تا ناکۆکى دروست نه‌بێ.
چ���ه‌ت���ر:
ر ێژ ه‌تا ن چه‌ند ه و ئایا ل����ه‌و
چه‌تر :به‌اڵم هه‌ست ناکه‌ن ئه‌و کات ه ده‌نگى شهقام نامێنێ وئه‌م داواکاریانه له ده‌نگى چه‌ند الیه‌نێکى دیارى‌کراودا د ه‌مێنێته‌و ه؟
ـ نا ..له‌م حاڵه‌تدا داواى شهقام و داواى ئه‌و الیهنانه ی�ه‌ک ده‌گ��رێ��ت چونکه ئ�ه‌و الیهنانه خۆیان ئۆپۆزسیۆنن ،به‌اڵم ئه‌و الیهنانه تا ئێستا له‌گه‌ڵ بزووتنه‌وه‌ى شه‌قامدا روون نین..
ـ خ���������ۆى ی������ه‌ک������ێ ل���ه ک���ێ���ش���ه‌ک���ان���م���ان ئ����ه‌وه‌ی���� ه نه‌مانتوانیوه لیژنه‌ى ئه‌منیمان ه �ه‌ب �ێ ل��ێ��ره ،ب �ه‌راس��ت��ى ل�ه‌ب�ه‌ر ئ �ه‌وه‌ى قه‌ره‌باڵغیه‌کى زۆره تۆش نازانى کامه سهربه میلله‌ته و کامه سه‌ر به دهسهاڵته ،دیاره سنورێک نیه له‌نێوان ئ �ه‌وان �ه‌ى س �ه‌ر ب �ه‌ده‌س �ه‌اڵت��ن و ئ�ه‌وان�ه‌ی��ش��ى که ناڕازین ،له‌به‌ر ئهوه ئه‌و روداوه‌ى ()26ى مانگ هاتۆته پێشهوه به‌راستى ئهوه که‌موکوڕیه‌که
چ �ه‌ت��ر :ئ��ه‌م ئه‌نجومه‌نه‌ی ئێستا له سلێمانیدا ههیه له کاتێکدا ل ه ناوچه‌کانى ترى کوردستان گرژى و ئاڵۆزى و خۆپیشاندان بوونى ههیه، ئایا به‌ته‌ما نین ئه‌نجومه‌نه‌که‌تان فراوان بکه‌ن بۆ ئه‌و ناوچانه؟
ـ ئ��ێ��م�ه ه �ه‌وڵ��م��ان ه �ه‌ی �ه ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ى لیژنه‌کان له‌و ناوچانه‌دا دروست بکه‌ین بۆ ئه‌وه‌ى پشتگیریان بکه‌ین.
رۆژى توڕه‌یی عێراقی شڵه‌ژاند
[ ئا /رێبوار عه‌زیز ]
دوو بیناى پارێزگا ،چه‌ندین بیناى حکومى و سه‌دان که‌س بوون ه قوربانى ناڕه‌زایه‌تیه‌کان
خۆپیشاندان ه جه‌ماوه‌ریه‌کانى زۆری��ن��ه‌ى ش��اره‌ک��ان��ى عێراق ده‌ستیپێکرد‌و رۆژى هه‌ینى توڕه‌یی سه‌لماندنى ک��ه عێراقیه‌کان سه‌ربارى ههڕهشهى یاخیبوان ن و ترساندنیان ل��ه‌س��ه‌ری��ا له‌الیه‌ن ده‌س �ه‌اڵت �هوه ،به‌گژداچوونه‌وه نا عه‌داله‌تى ،چاره‌سه‌رکردنى بێکاری، ى و چاکسازى ل��ه سیستمى حوکمڕان خزمه‌تگوزاریى ژیانیان ده‌وێت.
به‌چه‌ند رۆژێک به‌ر له‌ده‌ستپێکى ناڕه‌زایه‌تیه‌کان، ئاماده‌کارانى خۆپیشاندانه‌کان له‌زۆرینه‌ى شاره‌کانى عێراقدا ،له‌رێگه‌ى هه‌ردوو ماڵپه‌ره‌ى فه‌یسبووک‌و تویته‌ره‌و‌ه نزیکه‌ى ( )20.000ه �ه‌زار ئه‌ندامیان کۆکرده‌وه ،بڕیاردرا رۆژى هه‌ینى ()2011/2/25 بکرێت‌ه رۆژى ت��وڕه‌ی��ی س�ه‌رج�ه‌م عێراقیه‌کان و ه��اواڵت��ی��ان ل�ه‌س�ه‌رت��اس�ه‌رى پارێزگاکانى واڵتتدا له‌به‌رامبه‌ر دهسهاڵته لۆکاڵی و ناوه‌ندیه‌کاندا بێنه گ و داواى باشکردنى ژیانیان بکه‌ن و دژى ده‌ن نا عه‌داله‌تى‌و رووبه‌ڕووبونه‌وه‌ى گه‌نده‌ڵى‌و بێکارى بوه‌ستنه‌وه. خۆپیشاندان ل ه شارێكی عێراقدا فۆتۆ :ئینته‌رنێت چاودێرانى سیاسی بۆچوونیان وای �ه ،زۆرینه‌ى هاواڵتیانى واڵتانى رۆژههاڵتى ناوه‌ڕاست هۆشیار س �ه‌رت��اس �ه‌ری �ه‌ک �ه و ل �ه‌ه �ه‌وڵ��ی ه��ێ��ور ک���ردن���ه‌وه‌ى ب �ه‌غ��داده‌و‌ه به‌ماڵپه‌رى رۆژن��ام�ه‌ى شه‌رقولئه‌وسه‌تى له‌چاوه‌ڕوانى ته‌قینه‌وه‌ى یه‌که‌م ئاگرى ناڕه‌زایه‌تیه‌کانى بوونهوه له‌به‌رامبه‌ر سیاسیه‌تى سه‌رکرده‌کانیا‌ن و بارودۆخه‌که‌دان ،له‌و پێناوه‌شدا حکومه‌ت ،له‌رێگه‌ى ع���ه‌ره‌ب���ی راگ���ه‌ی���ان���دووه ک��ه‌ک��ۆچ��ى ئ�ه‌ن��دام��ان��ى هاواڵتیانى سه‌ر شه‌قامه‌کاندا ب��وون ،تا کێبڕکێ چه‌ندین ساڵه ئه‌زموونیان کردووه له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و نا گ��وت�ه‌ب��ێ��ژه ف�ه‌رم��ی�ه‌ک�ه‌ی�هوه ه��اواڵت��ی��ان��ى ئ��اگ��ادار ئه‌نجومه‌ن له‌گه‌ڵ خێزانه‌کانیاندا له‌فڕۆکه‌خانه‌که‌وه بکه‌ن له‌خێراتر ناردنى هه‌وا ڵ و زانیاریه‌کانى سه‌ر عه‌داله‌تی و خراپی ژیانه‌دا که ساڵه‌های‌ه گیرۆده‌ى کردوه‌ته‌وه‌و له«زیادکردنى مووچه‌ى فه‌رمانبه‌ران و ده‌ستیپێکردوو‌ه و «زۆربه‌یان له‌ترسی رووداوه‌کانى گۆڕه‌پانى عێراقی. بوون ،بۆیه پێیانوایه «ئه‌مڕۆ باشتر‌ه له‌سبه‌ى بۆ هاتنه دامه‌زراندنى ( )300.000فه‌رمانبه‌رى تر له‌کارنامه‌ى رۆژى هه‌ینى واڵت به‌جێ ده‌هێڵن». گۆڕه‌پانى ئازادى له‌شارى به‌غداد خۆی کرده سه‌رى بزوتنه‌وه‌ى شۆڕشگێڕی به‌غداد له‌به‌یاننامه‌یه‌کیدا رمى خۆپیشاندانێکى چه‌ندین هه‌زارى له‌هاواڵتیانى داهاتووى حکومه‌ته‌که‌ى مالیکیدایه». سه‌ر شهقام و ئه‌نجامدانى گۆڕانکارى ریشه‌یی». ت و هاواڵتیان له‌گۆڕه‌پانه‌که‌دا ده‌ستیان کرده به‌پێی نوسراوێکى نهێنى که‌رۆژى چوار شه‌ممه‌ى باڵوی کردهوه ،یه‌که‌م زه‌نگى رۆژى توڕه‌یی شارى پایته‌خ ئه‌گه‌رچى رۆژێک به‌ر له‌ته‌قینه‌وه‌ى ناره‌زایه‌تى عێراقیه‌کان ،نورى مالیکى سه‌رۆک وه‌زیرا‌ن و چه‌ندین ( )2011/2/23باڵو کراوه‌ته‌وه‌و وێنه‌یه‌کى ده‌ست به‌غداد و سه‌رجه‌م شاره‌کانى ترى عێراقی لێداو داواى لێدانى ده‌ی��ان هۆتاف ل�ه‌دژى ده‌س�ه‌اڵت��داران و داواى سیاسی پایه‌به‌رزى عێراقی داوای���ان له‌هاواڵتیانى (چه‌تر) کهوتووه ،ده‌زگاى بااڵى ئاسایشی عێراقى له‌هاواڵتیانى سه‌رتاسه‌رى واڵت ک��رد له‌به‌رامبه‌ر گۆڕینى سیستمى حوکمڕان ى و به‌گژداچوونه‌وه‌ى ش و پۆلیسى ن��اع�ه‌دال�ه‌ت��ى ،ب��ێ��ک��ارى ،ن�ه‌ب��وون��ى خ��زم�ه‌ت��گ��وزاری گه‌نده‌ڵیان کرد ،له‌به‌رامبه‌ریشدا هێزه‌کانى پۆلیس واڵت کرد ،پهله نه‌که‌ن له بڕیاردانیان له‌هاتن‌ه سه‌ر ئاگادارى سه‌رجه‌م ده‌زگاکانى ئاسای شهقامهکان و له‌ماڵپه‌رى فه‌رمى حکومه‌تیشدا ،پارێزگاکانى کردوهتهوه له‌مامه‌ڵه‌کردنیان له‌گه‌ڵ س�ه‌رت��ای��ی و ل �ه پێناو گ��ۆڕان��ک��ارى ریشه‌یی له و ده‌زگ��اک��ان��ى ئاسایش ب��ۆ رێگرتن ل�ه‌زۆرب��وون��ى س�ه‌رۆک وه‌زی��ران داواى کرد «ماوه‌یه‌ک مۆڵه‌ت خۆپیشاندانه‌کانى رۆژى هه‌ینى توڕه‌یی عێراقیه‌کاندا سیستمى حوکمڕانى واڵتدا بێنه سه‌ر شه‌قامه‌کان‌و خۆپیشانده‌ران (گ��ۆڕه‌پ��ان��ى ن �ه‌س��ور)ی��ان داخست، س و ناڕه‌زایه‌تیه‌کانیان بگه‌یه‌نن. به‌و پێیه‌ى نزیکه له‌گۆڕه‌پانى ئازادیه‌وه ،تا نه‌هێڵن بدرێت‌ه حکومه‌ت ،پ��اش��ان لێپرسینه‌وه‌ى له‌گه‌ڵدا و له‌به‌شێکیدا «س �ه‌رج �ه‌م کارمه‌ندانى پۆلی س �ه‌ع��د ع �ه‌ب��دول��ڕه‌ح��ی��م م �ه‌ج��ی��د ی �ه‌ک��ێ��ک له خۆپیشانده‌ران بگهنه هاوه‌ڵه‌کانیان ،سه‌ربارى ئه‌وه‌ى ش و یه‌ک‌ه سه‌ربازیه‌کانى ئاگادار کردوهتهوه ئاسای بکرێت». ک �ه‌ن��اڵ��ى ئ��اس��م��ان��ى ئ�ه‌ل��ش�ه‌رق��ی�ه به‌پشتبه‌ستى که به‌شدارى خۆپیشاندانه‌کان نه‌که‌ن‌و نه‌چن‌ه ریزى ئاماده‌کارانى خۆپیشاندانه‌کانى شارى به‌غداد که ناوچه‌ى سه‌وزیش که به‌چه‌قى قورسایی حکومه‌تى وێنه‌یه‌کى به‌یاننامه‌که‌ى گه‌نجانى به‌غدادی بۆ ناوه‌ندى داده‌نرێت به ته‌واوى کۆنتڕۆڵکرا. به‌یاننامه‌یه‌کى الیهنه به‌رزه‌کانى ده‌وڵ�ه‌ت رێنمایی هاواڵتیانه‌وه». به‌پێی ل��ێ��دوان��ی وت�ه‌ب��ێ��ژى ره‌س��م��ى ئه‌نجومه‌نى (چه‌تر) ن��اردووه‌و‌ه و تێیدا هاتووه« :به‌هه‌ڵسانه‌وه‌ى ئه‌گه‌رچى ئوسام‌ه نوجه‌یفی سه‌رۆکى ئه‌نجومه‌نى ئه‌وه‌ى باڵوکرده‌و‌ه که ده‌زگا هه‌واڵگریه‌کانی عێراقی ئاگادار کراونه‌ته‌وه‌و‌ه له ئه‌گه‌رى پێکدادانى نێوان نوێنه‌رانى عێراق ،دانیشتنه‌کانى ئهنجومهنهکه تا س �ه‌رج �ه‌م چی ن و ت��وێ��ژه‌ک��ان��ى ش��اره‌ک��ان��ى عێراق نوێنه‌ران بۆ یارمه‌تیدانى براکه‌ى ئه‌سیل نوجه‌یفی خۆپیشانده‌ران‌و ده‌زگاکانى پۆلیس له رێگه‌ى چه‌ند دواى رۆژى هه‌ینى توڕه‌یی راده‌وستێت و مه‌به‌ست ل�ه‌ب��اک��وره‌و‌ه تا ن��اوه‌ڕاس �ت‌و ب��اش��ور ،به‌بێ جیاوازى پارێزگارى موسڵ‌و هێور کردنه‌وه‌ى باره‌ک‌ه زوو گه‌یشته که‌سێکى ته‌یارکراو‌ه و به‌شێوه‌یه‌ک له هه‌وڵی ئاژاوه له‌مه‌ش «ئاماده‌بوونى ئه‌ندامانى ئه‌نجومه‌نه‌که‌یه مه‌زهه‌بی ،ئاینى ،ئایدۆلۆژی ى و جیاوازیه‌کانى تر ،شارهکه ،ب�ه‌اڵم وه‌ک ئ �ه‌وه‌ى ئاژانسه‌کانى هه‌واڵ له پارێزگاکانى خۆیان به‌مه‌به‌ستى هێور کردنه‌وه‌ى رۆژى ( )2011/2/25دهبێته رۆژێکى مێژووى له‌بیر نایشارنه‌و‌ه «گه‌مارۆدانى بێشومارى بیناى پارێزگا نانه‌وه‌دان‌و دووبه‌ره‌کێ دروست ده‌که‌ن. ل���ه‌دی���دى م��اڵ��پ �ه‌رى ()CNNی ئه‌مریکیدا ناڕه‌زایه‌تیه‌کان» ،به‌اڵم ئه‌وه‌ى زانراوه ،دوابه‌داوى وه‌ها نه‌کراو بۆ عێراقیه‌کان». له‌الیه‌ن هاواڵتیانى پارێزگاکه‌وه ،ه�ه‌م ده‌سه‌اڵتى رۆژنامه‌نووسانى لۆکاڵى و نێوده‌وڵه‌تى دۆخهکه پارێزگارى ه �ه‌ره‌س پێهێناو هه‌میش کۆبوونه‌وه‌ى ده‌س�ه‌اڵت��داران��ى عێراقی نیگه‌رانن له‌خۆپیشاندانه بڕیارێک ،سه‌رچاوه‌یه‌ک له‌فرۆکه‌خانه‌ى نێوده‌وڵه‌تى
ئ�ه‌ن��ج��وم�ه‌ن�ه‌ک�ه‌ى ب��ێ ک��ۆت��ای��ی هێشته‌وه»، سه‌رئه‌نجام له پێکدانێکدا که‌سوتاندنى بیناى پارێزگاى لێکهوتهوه ( )10خۆپیشانده‌ر بوونه قوربانى. عارف قوربانى سه‌رنووسه‌رى رۆژنامه‌ى ئاسۆ، ل�ه وتارێکیدا ب �ه‌ر ل���ه‌رۆژی هه‌ینى توڕه‌یی پێشبنى موئامه‌ره‌یه‌کى کرد ل�ه‌دژى کوردانى ک و پێیوابوو «عه‌ره‌به‌کانى ش��ارى ک�ه‌رک��و شارهکه ده‌یانه‌وێت خۆپیشاندان بکهنه هۆکارى ده‌ست درێژی کردن‌ه سه‌ر باره‌گاى پارت‌و الیهنه سیاسیه ک و به‌و هۆیه‌و‌ه زیان له‌کورد کوردیه‌کانی که‌رکو زمانانى شارهکه بده‌ن». خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان�ه‌ک��ان ل���ه‌ق���ه‌زاى ح �ه‌وی��ج �ه‌ى س�ه‌ر به‌پارێزگاى کهرکوکهوه به‌ره‌و شارهکه هه‌نگاوى نا، سه‌ربارى سوتاندنى بیناى قائیمقامیه‌تى قه‌زاکه‌وه‌‌و س��ێ بنکه‌ى پۆلیس‌و چ �ه‌ن��دان دام�����ه‌زراوه‌ى ترى حکومى له‌قه‌زاکه‌دا ،به‌ده‌یان هاواڵتى بوونه قوربانى. ماڵپه‌ره‌کانى هه‌واڵیى س �ه‌ر ب �ه‌ه �ه‌ردوو حیزبی ده‌سه‌اڵتتدارى کوردى له‌هه‌رێمى کوردستان ئه‌وه‌یان باڵوکرده‌و‌ه که‌هێزه‌کانى سه‌حو‌ه له له‌الیه‌ن هیزه‌کانى ش و پۆلیسه‌و‌ه له‌بازگه‌کاندا رێگریان لێ ئاسای ده‌کرێت له‌هاتن‌ه ناوه‌وه‌یان بۆ شارى که‌رکوک که به‌وته‌ى ماڵپه‌ره‌کان «ئامانجیان‌ه هه‌ڵبکوتن‌ه سه‌ر باره‌گاى پارته کوردیه‌کا‌ن و هاواڵتیانى کوردی». ل �ه‌ئ��ێ��واره‌ی �ه‌ک��ى دره‌ن��گ��ی��ش��دا ،خ��ۆپ��ی��ش��ان��ده‌ران��ى سه‌نته‌رى پارێزگاى که‌رکوک ده‌ستیان کرده به‌رد بارانکردنى بیناى پارێزگاى ک�ه‌رک��وک‌و به‌پێی لێدوانى سه‌رچاوه‌یه‌کى ئه‌منى ،ههریهکه له‌پارێزگار و زۆرێ��ک له‌ئه‌ندامانى ئهنجومهنهکه شاره‌که‌یان جێهێشتووه ،له‌ئه‌نجامى رووب�ه‌رووب��ون�ه‌ش��دا له‌نێوان هاواڵتیان و هێزه‌کانى پۆلیسدا ،چه‌ندان هاواڵتى بریندار بوون‌و چه‌ندین که‌سیش کوژان. شارى به‌سره‌ی باشور ،گهوره شارى شیعه‌نشینى عێراقی ،به‌ر لێشاوى ناڕه‌زایه‌تیه‌کانى جه‌ماوه‌ر که‌وت، پارێزگارى شارهکه له‌ژێر فشارى خۆپیشانده‌راندا هه‌ر سه‌ر له‌به‌یانى ده‌ست له‌کار کێشانه‌وه‌ى خۆی راگه‌یاند و «خۆپیشاندانى به‌مافى ره‌واى هاواڵتیان زانى». رۆژى شۆڕشی عێراقی که زیاتر به‌رۆژى توڕه‌یی ده‌ناسرێته‌وه ،ههریهکه له‌پارێزگاکانى ترى واست، که‌ربه‌ال ،به‌عقوبه ،نه‌جه‌ف ،ئه‌نبار ،زیقا‌ر و قه‌زا و ناحیه‌کانى سه‌ر به‌و پارێزگایانه‌ى گرته‌وه‌‌و تێیدا هاواڵتیانى خۆپیشانده‌ر داواى چاککردنى بارودۆخی ژیانیان ده‌کردو خوازیار بوون نا عه‌داله‌ت ى و بێکارى له‌و واڵته‌تدا چاره‌سه‌ر بکرێت ،له‌پێکدادانى نێوان هێزه‌کانى پۆلیس‌و خۆپیشانده‌رانیشدا به‌ده‌یان هاواڵتى بوونه قوربانى‌و رۆژى هه‌ینى ب��ووه دوا رۆژه‌کانى ژیانیان.
هه‌ڵوێستی الیه‌ن ه سیاسییه‌کان ل ه ( )17تا ()27ی شوبات یه‌کێتی نیشتمانی کوردستان
1
»هه‌ر گێره‌شێوێنێکی به‌رپرسی ئه‌م رووداوه رووبه‌ڕووی سزای یاسایی توند ده‌بێته‌وه. » له‌ناو ئاژاوه‌گێڕه‌کاندا الیه‌نگرانی حزب و رێکخراوی ناسراو هه‌ن. » به توندی رووبه‌ڕووی هه‌ر هه‌ڕه‌شه‌یه‌ک ده‌بینه‌و‌ه بیه‌وێ سه‌قامگیری تێکبدات. وانه نیه و‌گێر‌ه شێوێنن. » په‌یوه‌ندیمان به » ئه‌م کوشتار‌ه ده‌خه‌ین‌ه ئه‌ستۆی پارتی. » ئیدانه‌ی هێرشکردنه سه‌ر لقی چوار. »داوای هێمنی له خۆپیشانده‌ران کرد.
1ئێواره‌ی ()2/17به‌رده‌م لقی ()4ی پارتی فۆتۆ :کاروان ساالر
2هێزێکی گه‌وره‌ی چه‌کدار له‌به‌رده‌م باخی گشتی سلێمانی فۆتۆ :یاسر گوڵی
پارتی دیموکراتی کوردستان
» خه‌لیل عه‌بدواڵ ،ئه‌ندام په‌رله‌مان له‌لیستی کوردستانی پشتگیری خۆی بۆ داواکانی خوێندکارانی زانکۆی کۆی‌ه ده‌ربڕی و جه‌ختی کردهوه که داواکانی خوێندکاران و خۆپیشانده‌ران ره‌وان و پێویسته حکومه‌ت داواکانیان جێبهجێ بکات.
بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان
یه‌کگرتووی ئیسالمی
» ئه‌وکاره‌یان به گێره‌شێوێنی له‌قه‌ڵه‌مدا و رایانگه‌یاند داوا له حکومه‌ت دهکهین لێکۆڵینه‌وه‌ی جدی له‌وباره‌یه‌و‌ه بکات. » ره‌خنه‌ی هه‌رسێ الیه‌ن یه‌کێتی و پارتی و گۆڕان ده‌کات و رایده‌گه‌یه‌نن که پرۆژه‌ی چاره‌سه‌ریان له چه‌ند رۆژی داهاتوودا باڵوده‌که‌نه‌وه.
» جێگری سکرتێری گشتی یه‌کێتی ل ه لێدوانێکیدا رایگه‌یاند که یه‌کێتی نیشتمانی ئاماده‌ی هه‌ڵبژاردنی پێشوه‌خته‌ی‌ه بۆ چاره‌سه‌رکردنی ئه‌و ره‌وشه‌ی هاتووهته ئاراوه
2
کۆمه‌ڵی ئیسالمی
کۆمۆنیستی کرێکاری کوردستان
پارتی چاره‌سه‌ری
ێ » پێویسته له‌سه‌ر ده‌سه‌اڵتداران ده‌ستبه‌ج هه‌موو هێماکانی گرژیی دۆخهکه هێور بکه‌نه‌وه. »خۆپیشاندان مافێکی سه‌ره‌تایی هاواڵتیان ه ێ نکوڵی له هه‌بوونی و هیچ که‌سێکیش ناتوان ێ عه‌داله‌تی بکات. گه‌نده‌ڵی و ب
» له ( )17خاڵد‌ا بڕیاردرا :ئیدانه‌ی ته‌قه‌کردن له‌هاواڵتیان و هه‌ڵکوتان‌ه سه‌ر باره‌گا فه‌رمیه‌کانیان ،ئه‌و هێزانه‌ی جوڵه‌یان پێکراوه بگه‌ڕێنه‌و‌ه باره‌گاکانیان ،گیراوه‌کان ئازاد بکرێن و حکومه‌تیش قه‌ره‌بووی مادی و مه‌عنه‌وی که‌س و الیهنانه بکات که زه‌ره‌رمه‌ندبوون. » پشتیوانی له‌به‌رده‌وامبوونی خۆپیشاندان ده‌کات و ده‌بێت به‌رپرسیارانی ته‌قه‌کردن بدرێنه دادگا، ئه‌نجومه‌نێکی جه‌ماوه‌ری دروست بکرێت ،و ده‌ستورێک دابڕێژرێت و هه‌ڵبژاردنێکی پێشوه‌خت ئه‌نجامبدرێت.
په‌رله‌مانی کوردستان
» ئه‌ندامانی فڕاکسیۆنی گۆڕان ،یه‌کێتی و یه‌کگرتووی ئیسالمی له‌گه‌ڵ پارێزگاری شاری سلێمانی سه‌ردانی ته‌له‌فزیۆنی ()NRTیان کرد ،تا له نزیکه‌و‌ه له رووداوهکه ئاگادار بن ،که له الیه‌ن ( )50چه‌کداره‌و‌ه ل ه کاتژمێر دووی شه‌وی رابردوو ته‌قه‌یان لێکراو و زۆربه‌ی ئامێره‌کان و ژووره‌کانی باره‌گاکه‌یان سووتاند و پاسه‌وانێکیان بریندار کرد.
» له ماڵی سه‌رۆکی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان کۆبوونه‌وه‌یه‌کی نێوان مه‌کته‌بی سیاسی یه‌کێتی و ئه‌و بزوتنهوهیه سازدرا و تیایدا باس له دروستکردنی حکومه‌تی بنکه فراوان کرا، به‌اڵم گۆڕان رایگه‌یاند که قبوڵی ناکه‌ن.
سه‌رۆکی هه‌رێم
16 حکومه‌تی هه‌رێم
سه‌رۆکی حکومه‌ت
ی له هه‌ولێر ل ه » پێنج الیه‌نی سیاس کۆبوونه‌وه‌یه‌کدا بۆ تاوتوێکردنی بارودۆخه‌ک ه دانیشتن و نه‌گه‌یشتن‌ه هیچ ده‌رئه‌نجامێک. له کۆبوونه‌وه‌که‌دا گۆڕان پێداگری کردهوه ل ه سه‌ر هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی حکومه‌ت و یه‌کگرتوو و کۆمه‌ڵیش داوایان کرد هه‌ڵبژاردنی پێشوه‌خت ێ و یه‌کێتی و پارتی ئه‌م دوو داوایه‌یان بکر له‌م کاته‌دا ره‌تکردۆته‌و‌ه و وتویان‌ه چاکسازی دهکهین.
» له په‌یامێکی نێردراویدا داوای راگرتنی ره‌وشه‌که‌ی به ئاشتی کرد و وتیشی ئه‌وه‌ی توندوتیژی ده‌کات له‌م واڵته‌دا جێی نابێته‌وه.
» کوردستان تی‌ڤی باڵوی دهکاتهوه ک ه ئه‌مڕۆ پانز‌ه نوێنه‌ری خۆپیشانده‌رانی سلێمانی سه‌ردانی په‌رله‌مانی کوردستان ده‌که‌ن ،به‌اڵم ئه‌ندامێکی ئه‌نجومه‌نی مه‌یدانی ئازادی رایده‌گه‌ینێ ئه‌و هه‌واڵ‌ه راست نییه.
15 14خۆپیشاندانه‌که‌ی چه‌مچه‌ماڵ 15ئاپۆرای جه‌ماوه‌ر و چه‌کدار و راگه‌یاندن 16ره‌شید محه‌مه‌د له به‌رده‌م نه‌خۆشخانه‌ی که‌الر
فۆتۆ :عه‌دنان عه‌لی فۆتۆ :ئاراس عوسمان فۆتۆ :ئینته‌رنێت
14 شێرزاد ته‌ها
سورکێو زاهیر
رێژوان عه‌لی
بیالل ئه‌حمه‌د
12 گه‌رمیان ئه‌حمه‌د
3
4 5گه‌نجێکی توڕه له‌به‌رامبه‌ر هێزه‌کانی پۆلیسدا فۆتۆ :ئه‌حمه‌د قادر
3ناڕه‌زایی گه‌نجان له نزیک فولکه‌ی ئاسکه‌که‌ن
13
فۆتۆ :ئاسۆ جه‌وهه‌ر 4مندااڵنیش به‌شداری خۆپیشاندانن
6هێزێکی چه‌کدار و کوته‌ک به‌ده‌ست له‌پشت مایکی ئازاد ل ه سه‌را
5
ره‌شید محه‌مه‌د
11
11هه‌ڵه‌بجه ،ئه‌و ده‌مه‌ی جه‌ماوه‌ر ده‌سه‌اڵت له‌کۆڵ ده‌کات فۆتۆ :ئاسۆ محه‌مه‌د
17
12سلێمانی ،خوێنی شه‌هیدێک فۆتۆ :کاروان ساالر
فۆتۆ :کارزان تاریق
6
ئومێد جه‌الل
سه‌رکار حه‌مه‌سه‌عید
13وێنه‌ی قوربانیانی خۆپیشاندانه‌کانی کوردستان 17خرۆشان و خوێناوی بوونی ئااڵی کوردستان له‌پاش ته‌قینه‌وه‌ی بۆمبێکی ده‌نگی و کوشتنی گه‌نجێک له‌سلێمانی
فۆتۆ :کاروان ساالر
9
7ناڕه‌زایه‌تیه‌کانی خه‌ڵک له‌هه‌ڵه‌بجه‌ی شه‌هی د
9نوێژکردن له‌به‌رده‌رکی سه‌را
فۆتۆ :ئاسۆ محه‌مه‌د
فۆتۆ :زانکۆ سه‌ردار
10 فۆتۆ :زانکۆ سه‌ردار
به جیاوازییه‌کانه‌وه له‌ژێر چه‌تردا کۆده‌بینه‌وه
8هێزی پێشمه‌رگ ه له‌به‌رده‌رکی سه‌را
10ته‌قه‌کردنی چه‌کداران له‌که‌الر فۆتۆ :دلێر عه‌بدولڕه‌حمان
فۆتۆ :زانکۆ سه‌ردار رۆژنامه‌یه‌کی گشتی هه‌فتانه‌یه ،کۆمپانیای چه‌تر ده‌ریده‌کات
ژماره‌ی 46دووشه‌ممه 2011/2/28
7
8
هه‌ڵوێستی الیه‌ن ه سیاسییه‌کان ل ه ( )17تا ()27ی شوبات یه‌کێتی نیشتمانی کوردستان
1
»هه‌ر گێره‌شێوێنێکی به‌رپرسی ئه‌م رووداوه رووبه‌ڕووی سزای یاسایی توند ده‌بێته‌وه. » له‌ناو ئاژاوه‌گێڕه‌کاندا الیه‌نگرانی حزب و رێکخراوی ناسراو هه‌ن. » به توندی رووبه‌ڕووی هه‌ر هه‌ڕه‌شه‌یه‌ک ده‌بینه‌و‌ه بیه‌وێ سه‌قامگیری تێکبدات. وانه نیه و‌گێر‌ه شێوێنن. » په‌یوه‌ندیمان به » ئه‌م کوشتار‌ه ده‌خه‌ین‌ه ئه‌ستۆی پارتی. » ئیدانه‌ی هێرشکردنه سه‌ر لقی چوار. »داوای هێمنی له خۆپیشانده‌ران کرد.
1ئێواره‌ی ()2/17به‌رده‌م لقی ()4ی پارتی فۆتۆ :کاروان ساالر
2هێزێکی گه‌وره‌ی چه‌کدار له‌به‌رده‌م باخی گشتی سلێمانی فۆتۆ :یاسر گوڵی
پارتی دیموکراتی کوردستان
» خه‌لیل عه‌بدواڵ ،ئه‌ندام په‌رله‌مان له‌لیستی کوردستانی پشتگیری خۆی بۆ داواکانی خوێندکارانی زانکۆی کۆی‌ه ده‌ربڕی و جه‌ختی کردهوه که داواکانی خوێندکاران و خۆپیشانده‌ران ره‌وان و پێویسته حکومه‌ت داواکانیان جێبهجێ بکات.
بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان
یه‌کگرتووی ئیسالمی
» ئه‌وکاره‌یان به گێره‌شێوێنی له‌قه‌ڵه‌مدا و رایانگه‌یاند داوا له حکومه‌ت دهکهین لێکۆڵینه‌وه‌ی جدی له‌وباره‌یه‌و‌ه بکات. » ره‌خنه‌ی هه‌رسێ الیه‌ن یه‌کێتی و پارتی و گۆڕان ده‌کات و رایده‌گه‌یه‌نن که پرۆژه‌ی چاره‌سه‌ریان له چه‌ند رۆژی داهاتوودا باڵوده‌که‌نه‌وه.
» جێگری سکرتێری گشتی یه‌کێتی ل ه لێدوانێکیدا رایگه‌یاند که یه‌کێتی نیشتمانی ئاماده‌ی هه‌ڵبژاردنی پێشوه‌خته‌ی‌ه بۆ چاره‌سه‌رکردنی ئه‌و ره‌وشه‌ی هاتووهته ئاراوه
2
کۆمه‌ڵی ئیسالمی
کۆمۆنیستی کرێکاری کوردستان
پارتی چاره‌سه‌ری
ێ » پێویسته له‌سه‌ر ده‌سه‌اڵتداران ده‌ستبه‌ج هه‌موو هێماکانی گرژیی دۆخهکه هێور بکه‌نه‌وه. »خۆپیشاندان مافێکی سه‌ره‌تایی هاواڵتیان ه ێ نکوڵی له هه‌بوونی و هیچ که‌سێکیش ناتوان ێ عه‌داله‌تی بکات. گه‌نده‌ڵی و ب
» له ( )17خاڵد‌ا بڕیاردرا :ئیدانه‌ی ته‌قه‌کردن له‌هاواڵتیان و هه‌ڵکوتان‌ه سه‌ر باره‌گا فه‌رمیه‌کانیان ،ئه‌و هێزانه‌ی جوڵه‌یان پێکراوه بگه‌ڕێنه‌و‌ه باره‌گاکانیان ،گیراوه‌کان ئازاد بکرێن و حکومه‌تیش قه‌ره‌بووی مادی و مه‌عنه‌وی که‌س و الیهنانه بکات که زه‌ره‌رمه‌ندبوون. » پشتیوانی له‌به‌رده‌وامبوونی خۆپیشاندان ده‌کات و ده‌بێت به‌رپرسیارانی ته‌قه‌کردن بدرێنه دادگا، ئه‌نجومه‌نێکی جه‌ماوه‌ری دروست بکرێت ،و ده‌ستورێک دابڕێژرێت و هه‌ڵبژاردنێکی پێشوه‌خت ئه‌نجامبدرێت.
په‌رله‌مانی کوردستان
» ئه‌ندامانی فڕاکسیۆنی گۆڕان ،یه‌کێتی و یه‌کگرتووی ئیسالمی له‌گه‌ڵ پارێزگاری شاری سلێمانی سه‌ردانی ته‌له‌فزیۆنی ()NRTیان کرد ،تا له نزیکه‌و‌ه له رووداوهکه ئاگادار بن ،که له الیه‌ن ( )50چه‌کداره‌و‌ه ل ه کاتژمێر دووی شه‌وی رابردوو ته‌قه‌یان لێکراو و زۆربه‌ی ئامێره‌کان و ژووره‌کانی باره‌گاکه‌یان سووتاند و پاسه‌وانێکیان بریندار کرد.
» له ماڵی سه‌رۆکی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان کۆبوونه‌وه‌یه‌کی نێوان مه‌کته‌بی سیاسی یه‌کێتی و ئه‌و بزوتنهوهیه سازدرا و تیایدا باس له دروستکردنی حکومه‌تی بنکه فراوان کرا، به‌اڵم گۆڕان رایگه‌یاند که قبوڵی ناکه‌ن.
سه‌رۆکی هه‌رێم
16 حکومه‌تی هه‌رێم
سه‌رۆکی حکومه‌ت
ی له هه‌ولێر ل ه » پێنج الیه‌نی سیاس کۆبوونه‌وه‌یه‌کدا بۆ تاوتوێکردنی بارودۆخه‌ک ه دانیشتن و نه‌گه‌یشتن‌ه هیچ ده‌رئه‌نجامێک. له کۆبوونه‌وه‌که‌دا گۆڕان پێداگری کردهوه ل ه سه‌ر هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی حکومه‌ت و یه‌کگرتوو و کۆمه‌ڵیش داوایان کرد هه‌ڵبژاردنی پێشوه‌خت ێ و یه‌کێتی و پارتی ئه‌م دوو داوایه‌یان بکر له‌م کاته‌دا ره‌تکردۆته‌و‌ه و وتویان‌ه چاکسازی دهکهین.
» له په‌یامێکی نێردراویدا داوای راگرتنی ره‌وشه‌که‌ی به ئاشتی کرد و وتیشی ئه‌وه‌ی توندوتیژی ده‌کات له‌م واڵته‌دا جێی نابێته‌وه.
» کوردستان تی‌ڤی باڵوی دهکاتهوه ک ه ئه‌مڕۆ پانز‌ه نوێنه‌ری خۆپیشانده‌رانی سلێمانی سه‌ردانی په‌رله‌مانی کوردستان ده‌که‌ن ،به‌اڵم ئه‌ندامێکی ئه‌نجومه‌نی مه‌یدانی ئازادی رایده‌گه‌ینێ ئه‌و هه‌واڵ‌ه راست نییه.
15 14خۆپیشاندانه‌که‌ی چه‌مچه‌ماڵ 15ئاپۆرای جه‌ماوه‌ر و چه‌کدار و راگه‌یاندن 16ره‌شید محه‌مه‌د له به‌رده‌م نه‌خۆشخانه‌ی که‌الر
فۆتۆ :عه‌دنان عه‌لی فۆتۆ :ئاراس عوسمان فۆتۆ :ئینته‌رنێت
14 شێرزاد ته‌ها
سورکێو زاهیر
رێژوان عه‌لی
بیالل ئه‌حمه‌د
12 گه‌رمیان ئه‌حمه‌د
3
4 5گه‌نجێکی توڕه له‌به‌رامبه‌ر هێزه‌کانی پۆلیسدا فۆتۆ :ئه‌حمه‌د قادر
3ناڕه‌زایی گه‌نجان له نزیک فولکه‌ی ئاسکه‌که‌ن
13
فۆتۆ :ئاسۆ جه‌وهه‌ر 4مندااڵنیش به‌شداری خۆپیشاندانن
6هێزێکی چه‌کدار و کوته‌ک به‌ده‌ست له‌پشت مایکی ئازاد ل ه سه‌را
5
ره‌شید محه‌مه‌د
11
11هه‌ڵه‌بجه ،ئه‌و ده‌مه‌ی جه‌ماوه‌ر ده‌سه‌اڵت له‌کۆڵ ده‌کات فۆتۆ :ئاسۆ محه‌مه‌د
17
12سلێمانی ،خوێنی شه‌هیدێک فۆتۆ :کاروان ساالر
فۆتۆ :کارزان تاریق
6
ئومێد جه‌الل
سه‌رکار حه‌مه‌سه‌عید
13وێنه‌ی قوربانیانی خۆپیشاندانه‌کانی کوردستان 17خرۆشان و خوێناوی بوونی ئااڵی کوردستان له‌پاش ته‌قینه‌وه‌ی بۆمبێکی ده‌نگی و کوشتنی گه‌نجێک له‌سلێمانی
فۆتۆ :کاروان ساالر
9
7ناڕه‌زایه‌تیه‌کانی خه‌ڵک له‌هه‌ڵه‌بجه‌ی شه‌هی د
9نوێژکردن له‌به‌رده‌رکی سه‌را
فۆتۆ :ئاسۆ محه‌مه‌د
فۆتۆ :زانکۆ سه‌ردار
10 فۆتۆ :زانکۆ سه‌ردار
به جیاوازییه‌کانه‌وه له‌ژێر چه‌تردا کۆده‌بینه‌وه
8هێزی پێشمه‌رگ ه له‌به‌رده‌رکی سه‌را
10ته‌قه‌کردنی چه‌کداران له‌که‌الر فۆتۆ :دلێر عه‌بدولڕه‌حمان
فۆتۆ :زانکۆ سه‌ردار رۆژنامه‌یه‌کی گشتی هه‌فتانه‌یه ،کۆمپانیای چه‌تر ده‌ریده‌کات
ژماره‌ی 46دووشه‌ممه 2011/2/28
7
8
وه‌رگێڕان ساڵی یه‌که‌م ژماره 46 دووشه‌ممه 2710/12/9 - 2011/2/28
10
کورد له‌میدیا جیهانییه‌کاندا ئه‌زمونی کوردستانی عێراق ،خاڵی به‌هێز و الوازی ههیه که‌ش و ه�ه‌وای سیاسی کوردستانی عێراق له رۆژه‌کانی دواییدا توشی شڵه‌ژان بووه .له دوو هه‌فته‌ی پێشودا ،کۆبوونه‌و‌ه و خۆپیشاندانی ناڕه‌زایه‌تی له‌دژی گه‌نده‌ڵی ئیداری و کرداری به‌رپرسانی حکومه‌تی هه‌رێم ئه‌نجام دراون .ئه‌م خۆپیشاندانانه له چه‌ند شوێندا توندوتیژی لێکهوتهوه. ل�ه خۆپیشاندان ل�ه ب���ه‌رده‌م ده‌ف��ت�ه‌ری حزبی دیموکراتی کوردستانی عێراق {یه‌کێک له دوو حزبی حاکم} له شاری سلێمانی ،س‌ه که‌س له ناڕازیان کوژران و چ�ه‌ن��د ک�ه‌س��ی ت��ری��ش ب��ری��ن��دار ب��وون. ن��اڕه‌زای �ه‌ت��ی��ی �ه‌ک��ان ب��ه ه��ه‌م��ان شێوه و ئ�ه‌ن��گ��ێ��زه‌و‌ه ش��ارۆچ��ک�ه‌ک��ان��ی ک���ه‌الر، ده‌رب �ه‌ن��دی��خ��ان ،چ �ه‌م��چ �ه‌م��اڵ ،ران��ی �ه و چ���ه‌ن���دا ش���ارۆچ���ک���ه‌ی ت����ری گ���رت���هوه. که‌چی ئ�ه‌م رووداوان���ه له‌گه‌ڵ شه‌پۆلی گۆڕانکارییه‌کانی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست و ب��اک��ووری ئه‌فریقا ه��اوک��ات ب���ووه و ش��ێ��وه‌ی ن��اڕه‌زای �ه‌ت��ی��ی �ه‌ک��ان ه��اوش��ێ��وه‌ن، ب�����ه‌اڵم ئ����ه‌م ج���ی���اوازی���ی���ه‌ش ده‌ب��ی��ن��رێ��ت ک��ه ب��ه پ��ێ��چ �ه‌وان �ه‌ی واڵت���ان���ی ت���ر ،له کوردستانی عێراقدا بێ پێشه‌کی و یا ێ ب�ه شێوه‌یه‌کی خ��ۆرس��ک ن �ه‌ب��ووه و ب رێبه‌رایه‌تی و رێکخستنی پیته‌ویش نیه.
ئامارێکی خوێناوی ل ه باشووری کوردستانه‌وه ل�ه حاڵێکدا پارێزگاکانی موسڵ، که‌رکوک و دی��اال له‌گه‌ڵ شاره‌کانی ه�ه‌رێ��م��ی ف��دراڵ��ی ک��وردس��ت��ان ک �ه له خۆپیشاندان ،به‌النی که‌م ( )10که‌س ژیانی له‌ده‌ست داوه ،له‌به‌ر پاشکه‌وتویی ئه‌تنیکی له که‌رکوک و ج �ه‌والداش، پێشمه‌رگه‌کان که‌وتن‌ه ئاماده‌باشییه‌وه. ل���ه رۆژی ه �ه‌ی��ن��ی پ���ێ���ش���ودا که ل �ه س �ه‌ران��س �ه‌ری ع��ێ��راق��دا ب �ه رۆژی ت��وڕه‌ی��ی ن���او ب���را ،ب �ه ه�����ه‌زاران ک�ه‌س رژانه سه‌ر شهقامهکان .له زۆر شاردا خۆپیشاندانه‌کان ،توندوتیژی لێکهوتهوه. دوای ده‌ستپێکردنی سه‌رهه‌ڵدانه‌کان له رۆژه �ه‌اڵت��ی ن��اوه‌ڕاس��ت و ب�ه تایبه‌تی ل�ه جیهانی ع �ه‌ره‌ب��دا ،رۆژی توڕه‌یی له عێراقدا ب��ووه رۆژێ��ک که زیاترین توندوتیژی لێکهوتهوه .شایانی باسه ک�ه س�ه‌رچ��اوه‌ک��ان��ی ت��وڕه‌ی��ی خه‌ڵک، گ �ه‌ن��ده‌ڵ��ی ،ب��ێ��ک��اری ،ن���ادادپ���ه‌روه‌ری، نایه‌کسانی و خزمه‌تگوزاری خراپه. ( )CHPمه‌رجه‌کانی خۆبه‌ڕێوه‌بردن باش ده‌بینێت م�����ه‌رج�����ه‌ک�����ان�����ی ()CHP خ�����ۆب�����ه‌ڕێ�����وه‌ب�����ردن ب������اش ده‌ب��ی��ن��ێ��ت ب��ۆ چ��اره‌س �ه‌رک��ردن��ی پ��رس��ی ک��ورد به‌هێزکردنی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی هه‌رێمی به‌گوێره‌ی مه‌رجه‌کانی خۆبه‌ڕێوه‌بردنی ئ�����ه‌وروپ�����ا ،ئ����ه‌و م����ادان����ه ت��ورک��ی��اش ل��ێ��ی ن�ه‌ت��رس��ێ��ت ،ل �ه‌الی �ه‌ن ()CHPوه باشده‌بینرێت .به‌گوێره‌ی مه‌رجه‌کان، ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�هره هه‌رێمیه‌کان ده‌بێت خ��اوه‌ن ک��ۆم�ه‌ڵ��ێ��ک م��اف��ب��ن .ل �ه‌ن��اوی��ان��دا ئ�ه‌و مادانه‌ی که تورکیا لێشیان ده‌سڵمێته‌وه»، ده‌ب��ێ ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�هره هه‌رێمیه‌کان بتوانن ده‌س��ت��ڕۆب��ن ل �ه‌ب �ه‌ڕێ��وه‌ب��ردن��دا ،وه‌ب��ت��وان��ن رێکخستنی ناوخۆیان به‌خۆیان بکه‌ن»، ب��ێ ئ���ه‌وه‌ی ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �هره هه‌رێمیه‌کان ل���ه‌ده‌ره‌و‌ه بهڵدرێنه‌و‌ه به‌رنامه‌رێژی بۆ کاره‌کان نکرێت ،هه‌روه‌ها خۆبه‌ڕێوه‌به‌ر‌ه ه�ه‌رێ��م��ی�ه‌ک��ان م��اف��ی ئ���ه‌وه‌ی���ان هه‌بێت ه �ه‌ن��دێ��ک پ �ه‌ی��وه‌ن��دی ل �ه‌گ �ه ڵ ده‌رو‌ه دروس����ت ب���ک���ه‌ن» .س���ه‌رۆک���ی پ��ارت��ی گه‌لی ک��ۆم��اری»( »)CHPکه‌مال کلچدار ئۆغلو گووتی؛ ده‌توانین خاوه‌ن له‌هه‌موو ماده‌کانی ده‌رکه‌وین ،هه‌روه‌ها جێگره‌که‌شی سه‌زگین تانکلو وتی؛ ئه‌م چوارچێوه‌یه زۆر گرنگه ،لێکۆڵینه‌وه‌ی ل���ه‌س���ه‌ر ده‌ک���ه‌ی���ن وه‌ک�����و م��ۆدێ��ل��ێ��ک پێشکه‌شی تورکیای دهکهین ،هاوسه‌نگ ک��ردن��ی ن���اوه‌ن���د ـ��ـ ه �ه‌رێ��م گ��رن��گ��ه».
واڵتێک بێ ئۆپۆزسیۆن، واڵتێکی نادیموکراتیه
ن /سه‌ربه‌ست رێزان و :ل ه شێوه‌زاری کرمانجیه‌وه/ فه‌یسه‌ل غازی
له هه‌رێمی کوردستان ئۆپۆزیسیۆن نییه؛ هه‌ر وه‌ک چۆن ئۆپۆزیسیۆن له هه‌رێمی کوردستاندا نییه کلتوری دیموکراتییش نییه .چونکه سێبه‌ری دیموکراسی، ئۆپۆزیسیۆنه .نه‌بوونی ئۆپۆزیسیۆن هۆکاری سه‌ره‌کیی ه که هه‌میش‌ه ک��ورد له به‌رامبه‌ر داگیرکه‌رانی خۆی شه‌ڕی کردووه و ئۆپۆزیسیۆنی خۆی دژی ئه‌و دوژمنه زیندوو ک��ردۆت�هوه ،ب�ه‌اڵم ک��ورد نه‌بۆت‌ه ئۆپۆزیسیۆنی کورد ،به واتایه‌کی تر له فه‌رهه‌نگی کورددا نییه ک ه کورد له به‌رامبه‌ر کورد ئۆپۆزیسیۆن بێت .له ڕه‌وشێکی وه‌ه��ا که ک��ورد له هه‌رێمی کوردستاندا ده‌سه‌اڵتی خۆی بهڕێوه ده‌ب��ات ،پارته کوردستانییه‌کان ناتوانن ئۆپۆزیسیۆنی خۆیان بهڕێوه ببه‌ن. ن�ه‌ب��وون��ی ئۆپۆزیسیۆن ل �ه هه‌رێمی کوردستاندا ده‌گ�ه‌ڕێ��ت�هوه بۆ چه‌ند هۆیه‌ک که یه‌کێک له‌وان ه نه‌بوونی دیموکراسییه .بۆ ئه‌وه‌ی ره‌وشی ئۆپۆزیسیۆن گ �ه‌ش �ه ب��ک��ات پێویستی ه �ه‌رێ��م��ی ک��وردس��ت��ان ب ه دیموکراسییه‌کی ڕه‌سه‌ن ههیه .له‌به‌ر ئه‌وه‌ی بیروباوه‌ڕ و بنه‌ما سه‌ره‌کییه‌کانی دیموکراسی ئۆپۆزیسیۆنه .بۆ ئه‌وه‌ی کورد له باشووری کوردستاندا بتوانێ گۆڕه‌پانه سه‌ره‌کییه‌که‌ی دیموکراسی خ��ۆی��ان دابمه‌زرێنێت، پێویستی کورد به گۆڕینێکی زهنی و هۆشیاری ههیه. کاتێک که کورد گۆڕه‌پانی دیموکراسی خۆی ساز کرد له‌و کاته‌دا ده‌توانن کلتوری دیموکراسیش باش تێبگه‌ن و گۆڕه‌پانی په‌روه‌رده‌ییش باش بهڕێوه ببه‌ن. له هه‌رێمی کوردستاندا مامه‌ڵ‌ه و ره‌فتاری پارت ه ده‌س �ه‌اڵت��داره‌ک��ان وات �ه پارتی دیموکراتی کوردستان کۆبوونه‌وه‌ی یه‌که‌می مه‌یدانی ئازادی شاری سلێمانی فۆتو :زانکۆ سه‌ردار ( )PDKو یه‌کێتیی نیشتمانی کوردستان ()YNK له هه‌رێمی کوردستاندا نزیکه‌ی ( )450رێکخراوی کاتێک که مرۆڤ سه‌یری رۆژنامه‌کانی هه‌رێمی ڕێگرتن‌ه له به‌رامبه‌ر پارته سیاسییه‌کان بۆ ئه‌وه‌ی نه‌بن به ئۆپۆزیسیۆن .له باشووری کوردستان ههرچهنده پارت ه مه‌ده‌نی هه‌ن ،به‌اڵم ده‌توانین بڵێین که له‌وانه‌ی ده‌توانن ب ه کوردستان ده‌کات ده‌بینێ که سه‌رچاوه‌کانی زۆربه‌ى سیاسییه‌کان هه‌ن ،به‌اڵم ئیراده‌ی سیاسی و بڕیاردانیان سه‌ربه‌خۆیی کار بکه‌ن ژماره‌یان له ژماره‌ی په‌نجه‌کانی ه �ه‌واڵ �ه‌ک��ان��ی ئ���ه‌م ڕۆژن��ام��ان �ه ه���ه‌ر دوو ماڵپه‌ڕی له ده‌ستی دوو پارته ده‌س �ه‌اڵت��داره‌ک �ه‌دای �ه )PDK( .ده‌ست تێناپه‌ڕن .چونکه چه‌مکی ده‌سه‌اڵته‌ک‌ه ڕێ نادات ( )PUKmediaو ()Peyamnêrن .له زۆر هه‌واڵی و ()YNKی��ش بۆ ئ�ه‌وه‌ی ڕێ له ئۆپۆزیسیۆن بگرن که لێگه‌ڕینی جیاواز و جودا له هه‌رێمی کوردستان هه‌رێمدا (پوک مه‌دیا) نه به‌گوێره‌ی ئه‌و ڕاستییه‌ی ڕێباز‌ه جۆراوجۆره‌کانیان به‌کارهێنا .دروستکردنی پارته ده‌رکه‌وێ .به‌مه‌ش تێر نابێ ،به‌ڵکو به شێوه‌یه‌کی به‌رچاو که ههیه ،به‌ڵکو به گوێره‌ی به‌رژه‌وه‌ندیی‌ه حزبییه‌کانی سیاسییه‌کان ،چاندنی کادره‌کان له‌ناو پارته سیاسیه‌کان دژایه‌تی خۆی ڕاده‌گه‌یه‌نێ بۆ زیاتر مسۆگه‌ربوون .ده‌جوڵێته‌وه ،به تایبه‌ت له بابه‌تی هێرشه‌کانی سوپای (وه‌ک سیخور) ،یه‌کێک له ڕێباز‌ه سه‌ره‌کییه‌کانیانه .هه‌روه‌ها له ڕێگه‌ی راگه‌یاندن و چاپه‌مه‌نی ده‌سه‌اڵتداری تورک له‌سه‌ر هه‌رێمی کوردستاندا)PUKmedia( ، دیسان پیالن ،هه‌ڕه‌ش‌ه و ترساندن ڕێ نادات که پارتێکی خۆی دووپ��ات دهکاتهوه .له باشووری کوردستان زۆر ڕۆڵێکی نه‌رێنی و نه‌گه‌تیڤی گێڕا ،له تێگه‌یشتنی سیاسی له کوردستاندا کار و تێکۆشانی خۆی بهڕێوه ده‌زگای ڕاگه‌یاندنی هه‌ن ،زۆربه‌ی ئه‌م ده‌زگایان‌ه نزیکی ڕووداوه‌کاندا ،له ڕه‌وشێکی وه‌ها کاتێ که ده‌زگاکانی ببات .له ڕه‌وشێکی وا ته‌نها دوو ڕێ له به‌رده‌م پارت ه ( )PDKو ()YNKن ،ئه‌وانه‌ی گرێدراوی ئه‌وانیش ده‌سه‌اڵت ببن به سه‌رچاوه‌ی رۆژنامه‌کانی هه‌رێمه‌که، سیاسییه‌کان ده‌مێنن؛ یان راده‌ستی ده‌سه‌اڵت ببێ یان نه‌بن له ڕێگای داموده‌زگا فه‌رمییه‌کان کاریگه‌ری هیچ ڕۆژنامه‌یه‌کی ئۆپۆزیسیۆنی لێ ده‌رناچێ و خ��ۆی هه‌ڵبوه‌شێنێت .دی��س��ان پ��ارت�ه ده‌س �ه‌اڵت��داره‌ک��ان له‌سه‌ر ده‌زگ��ا راگه‌یاندییه‌کانی تر ده‌ک�ه‌ن .بۆ نموون ه ڕۆژنامه‌ی ناسه‌ربه‌خۆ یان پاشکۆ و شوێنکه‌وت‌ه دروست ڕێبازێکی تر به‌کار ده‌هێنن بۆ ئه‌وه‌ی بتوانن ڕێ به توندی ( )PUKmediaو ( )Peyamnêrئاژانسه‌کانی ده‌بێ. له به‌رامبه‌ر ڕێبازه‌کانی پارته ده‌سه‌اڵتداره‌کان ل ه له به‌رده‌م ئۆپۆزیسیۆن بگرێ ،ئه‌ویش دروستکردنی زۆر ( )YNKو ()PDKن که کاریگه‌رییه‌کی گه‌وره‌یان له هه‌موو راگه‌یاندن و چاپه‌مه‌نی کوردستاندا ههیه .هه‌رێمی کوردستاندا ،پارته سیاسیه‌کانی تر چۆن رێکخراوی مه‌ده‌نی.
هه‌ڵوێست نیشان ده‌ده‌ن؟ له کوردستاندا له هه‌وڵدانی گۆڕان زیاتر راستی خۆڕاده‌ستکردن زاڵ‌ه و له دۆخی خۆیان زۆر رازی���ن .پارته سیاسییه‌کان له باشووری کوردستاندا ،نه‌بوونی ئۆپۆزیسیۆن وه‌ک چاره‌نووسێک ده‌زان��ن و بۆ چه‌ند هۆکاری ده‌گه‌ڕێننه‌وه .یه‌که‌میان ده‌ڵێن له‌به‌ر ڕه‌وشی ناله‌بار و نه‌گونجاوی کوردستان ،ئێم ه ناتوانین ئۆپۆزیسیۆن بین .چۆن له کاتی ئۆپۆزیسیۆنیدا ئ �ه‌وا ده‌ب��ێ به‌رامبه‌ر ده‌س�ه‌اڵت��ی کوردستان بکه‌ین و ئه‌مه‌ش داگیرکه‌ر و دوژمنانی ک��ورد س��وودی لێ وه‌رده‌گرن ،به‌اڵم به باوه‌ڕی من له بنه‌مادا له‌م بیانووه‌دا بێ‌ئیراده‌یی ههیه .هۆی دووه‌م دهگهڕێتهوه بۆ ئه‌و گیر و گرفتانه‌ی که له نێوان حکومه‌تی به‌غدا و حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستاندا ههیه .بۆیه له‌م دۆخه‌دا نایانه‌وێ خۆیان بکهنه بنه‌مایه‌ک بۆ ئه‌و کێشان‌ه و نه‌بوونی ڕه‌خن ه و ئۆپۆزیسیۆن به پاراستنی ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی داده‌نێن. به‌اڵم ئ�ه‌وه‌ی ڕاسته؛ بێده‌نگی له به‌رامبه‌ر هه‌ڵه‌ی ده‌سه‌اڵت و ڕه‌خنه‌نه‌گرتن ،گه‌وره‌ترین مهترسییه له‌سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی .باش‌ه بۆچی پارته سیاسییه‌کان بێهه‌ڵوێستن و ناتوانن ئۆپۆزیسیۆنی خۆیانی لێ ده‌رببڕن. له‌به‌ر ئه‌وه‌ی پارته سیاسییه‌کان له بواری ئابووریدا ب ه ده‌سه‌اڵته‌و‌ه گرێدراون ،له بڕیاری سیاسی خۆیانیشدا سه‌ربه‌خۆ نین .وا بیرده‌که‌نه‌و‌ه که له ڕه‌خنه‌ی خۆیان بۆ ده‌س�ه‌اڵت یان کاتێ که ده‌س�ه‌اڵت ڕه‌خن‌ه بکرێ و ڕاستی ک��اره خراپه‌کانی ده‌رب��ک �ه‌وێ ،ئ �ه‌وا ده‌س �ه‌اڵت ره‌فتار و کرداری خراپ و بێ‌رێزییان به‌سه‌ردا دێنێ، به‌اڵم بیر لهوه ناکهنهوه که کاتێ راستی کاره‌کانی وه‌ها ده‌رده‌چن ،ئه‌وا گه‌وره‌بوونێکیشی له‌گه‌ڵدا بێنێ .بۆ نموون‌ه هه‌میش‌ه کورد له باکووری کوردستان ڕاستی فشاره‌کان دێنن ئهوهنده گه‌وره‌یه‌تی کورد ده‌رده‌چێ ک ه به راستی خۆیانیش ئاشناتر ده‌بن. بڕینی بودجه‌ی پارته‌کان نابێت ببێته بیانوویه‌ک بۆ ئ �ه‌وه‌ی ڕه‌خن‌ه له ده‌س �ه‌اڵت نه‌که‌ن .زۆر له پارت ه سیاسییه‌کان ئهمه وه‌ک بیانوویه‌ک له به‌رده‌م خۆیاندا داده‌نێن .بۆیه ده‌توانین بڵین رازیبوون و ره‌خنه‌نه‌کردن ل ه به‌رامبه‌ر ڕێبازه‌کانی ده‌سه‌اڵت ،هاوبه‌شێتی دهسهاڵته. وه‌رن پێکهوه با واڵت ئاوا بکه‌ین ،ئه‌وانه‌ی واڵت ئاوا ده‌که‌ن ته‌نها ده‌سه‌اڵت نییه ،ده‌سه‌اڵت ته‌نها بڕیارده‌ره، ئه‌وانه‌ی ئاوا ده‌که‌ن ههڵوێسته ڕه‌خنه‌ییه‌کانه .بێگومان ئه‌وانه‌ی له ده‌سه‌اڵتیش نزیکن ،ده‌توانن ده‌سه‌اڵته‌ک ه رهخنه بکه‌ن .له‌و کاته‌ی که ئهمه جێبهجێ بکرێ، ئێمه ده‌توانین بڵێین له هه‌رێمی کوردستاندا گۆڕه‌پانێکی دیموکراتی ههیه .زۆر پارته سیاسییه‌کان ئه‌وانه‌ی ده‌ره‌وه‌ی ده‌سه‌اڵتن یان له نێوان گه‌ل و ده‌سه‌اڵتدا رۆڵی چاودێریان ههیه ،پارته‌کانی ئۆپۆزیسیۆنن .هه‌ر چه‌ند‌ه ڕێ��گ��ای ن �ه‌ت �هوه و واڵت ل�ه ئه‌ستۆی ده‌س �ه‌اڵت��دای �ه، ئه‌وه‌نده‌ش به‌شی گه‌ل و کۆمه‌ڵگایه ،ئه‌وانه‌ی به ناوی گه‌لێک کار ده‌که‌ن نه دهسهاڵته ،به‌ڵکو ئه‌و پارتانه‌ن ک ه له‌گه‌ڵ داواکارییه‌کانی خه‌ڵک ده‌جوڵێنه‌وه.
ده‌قی هه‌موارکراوی بزوتنه‌وه‌ی سه‌وز:
یاسای بنه‌ڕه‌تی ئێران ،ده‌قی هه‌میشه‌یی و نه‌گۆڕ نین وه‌رگێران له‌فارسییه‌وه /هێدی ئه‌حمه‌د ل����ه ح���اڵ���ێ���ک���دا ب����زوت����ن����ه‌وه‌ی ناڕه‌زایه‌تی ئێران له هه‌فته‌کانی دواییدا له‌گه‌ڵ هاتنه سه‌رشه‌قامی دژب���ه‌ران جارێکی تر خۆی نیشان دای���هوه ،رێبه‌ره‌کانی هه‌وڵی باڵوکردنی ده‌قیه‌کی «به‌یاننامه‌ی بزوتنه‌وه‌ی سه‌وز»یان دا. میر حسێن م��وس �ه‌وی و م �ه‌ه��دی ک �ه‌ڕوب��ی، ل�ه رێ��ب�ه‌ران��ی به‌رهه‌ڵستکاری ده‌وڵ���ه‌ت ک�ه ئه‌م به‌یاننامه‌یان واژۆ ک����ردووه ،م��اوه‌ی �ه‌ک �ه له‌به‌ر ئه‌وه‌ی له ماڵ‌دا ده‌ستبه‌سه‌رن ،په‌یوه‌ندیان له‌گه‌ڵ دونیای ده‌ره‌و‌ه بڕاوه .له ده‌قی تازه‌ی به‌یاننامه‌ی بزوتنه‌وه‌ی س�ه‌وزدا جارێکی تر جه‌خت کراوه‌ته‌وه له سه‌ر ئاماده‌یی به‌رهه‌ڵستکاران بۆ ئه‌نجامدانی دیالۆگ و گفتوگۆی روون له‌گه‌ڵ حاکمییه‌تدا. له‌م به‌یاننامه‌دا ( )12رێبازی بزوتنه‌وه‌ی سه‌وز بۆ گه‌یشتن به ئامانجه‌کانی روون کراوه‌ته‌وه. له رێبازی حه‌وته‌مدا هاتووه« :ئه‌م بزوتنهوهیه بڕوای وایه پارێزگاری به‌رژه‌وه‌ندیی‌ه نه‌ته‌وه‌ییه‌کان و گه‌یشتن له ئامانجه‌کانی بزوتنهوه و که‌مکردنه‌وه‌ی بێ‌متمانه‌یی قه‌یرانزای ئێستا له نێوان خه‌ڵک و حکومه‌ت ،پێویستی گفتوگۆی نێوان نوێنه‌رای گروپ‌ه فکری و سیاسییه ج��ی��اوازه‌ک��ان له‌گه‌ڵ یه‌کتر و هه‌روه‌ها له‌گه‌ڵ حاکمییه‌ت و له‌گه‌ڵ خه‌ڵکدای‌ه و له‌م پێناوه‌دا ،پێشوازی ده‌کات له هه‌ر چه‌شن‌ه بانگه‌وازی بۆ دیالۆگ و گفتوگۆی روون به مه‌به‌ستی پاراستنی مافی خه‌ڵک و چاره‌سه‌رکردنی پێکدادان‌ه کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کان». میر حسێن موسه‌وی و مه‌هدی که‌ڕوبی ده‌ڵێن به‌یاننامه‌ی نوێیان له‌گه‌ڵ بیر و بۆچوونی گروپێک له چاالکان و که‌سێتیی‌ه به‌رچاوه‌کان سه‌رڕاست ک��ردۆت�هوه .له‌م به‌یاننامه‌دا جه‌خت ک��راوه‌ت�هوه له سه‌ر جواڵنی ره‌خنه‌گران‌ه له چوارچێوه‌ی یاسای بنچینه‌یی ئێستای ئێران. له خاڵی «ب» له ژێ��ر ن��اوی ئامانجه‌کانی بزوتنهوه هاتووه« :بزوتنه‌وه‌ی سه‌وز له‌گه‌ڵ پابه‌ندی به بنه‌ما و نرخ‌ه بنه‌ڕه‌تیی‌ه مرۆیی ،ره‌وشتی ،ئایینی و ئێرانییه‌کان که له کلتوری ئه‌م واڵته‌دا سه‌قامگیر بوون ،خۆی به ره‌خنه‌گر و پااڵوتێنه‌ری پرۆسه‌ی تێپه‌ڕبوو له سیسته‌می کۆماری ئیسالمی ئێران
له سااڵنی دوای شۆڕش ده‌زانێت و له سه‌ر ئه‌م بنه‌ما ،ج��واڵن�ه‌وه‌ی ره‌خنه‌گران‌ه له چوارچێوه‌ی یاسای بنچینه‌یی و رێزگرتن بۆ بیروڕای خه‌ڵک به بنه‌مای هه‌وڵدانی خۆی داده‌نێت». وێڕای ئهمه ،له‌م به‌یاننامه‌دا جه‌خت کراوه له سه‌ر ئه‌م بابه‌ت‌ه که «یاساکانی واڵت و به‌تایبه‌ت یاسای بنه‌ڕه‌تی ،ده‌ق��ی هه‌میشه‌یی و نه‌گۆڕ نین ».هه‌روه‌ها هاتووه که «جێبه‌جێکردنی بێ که‌موکورتی ته‌واوی یاسای بنچینه‌یی و به‌تایبه‌ت بنه‌ماکانی چ��اودێ��ری ل�ه س �ه‌ر مافی خه‌ڵک (به‌شی سێیه‌م) ،ئامانج و داواک���اری مسۆگه‌ر بزوتنهوهیه که نوێ ناکرێته‌وه». هه‌روه‌ها ئ��������������������ه‌م ب��������ه‌ڵ��������گ��������ه‌ی��������ه خوازیاری دادگایی دادپه‌روه‌رانه‌ی ب����ه‌رپ����رس����ان و ه���ۆک���اره‌ک���ان���ی س���اخ���ت���ه‌ک���اری و گ���ه‌ن���ده‌ل���ی له هه‌ڵبژاردنه‌کانی ساڵی (،)2009 ئه‌شکه‌نج‌ه و کوشتنی ناڕازیان ب �ه ئه‌نجامی ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن�ه‌ک��ان، ره‌خ��ن �ه‌ی ئ���ازادان���ه‌ی خ���اوه‌ن بیر و بۆچوونه‌کان ،دادگاییکردنی پ��ش��ت��ی��وان��ان��ی ت���ون���دوت���ی���ژی له چین و توێژ‌ه جیاواز‌ه فکری و تیۆرییه‌کانی حکومه‌ت ده‌بێته‌وه. ریشه‌کانی بزوتنهوه
ل���ه پ��ێ��ش �ه‌ک��ی ب �ه‌ی��ان��ن��ام �ه‌ی بزوتنه‌وه‌ی س �ه‌وزدا هاتووه« :به راگ���ه‌ی���ان���دن���ی ئ �ه‌ن��ج��ام �ه‌ک��ان��ی ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن �ه‌ک��ان��ی س���ه‌رۆک ک���ۆم���اری س��اڵ��ی (،)2009 تروسکایه‌ک له دڵ��ی خه‌ڵکی ئێراندا دروست بوو که بووه بزوتنه‌وه‌یه‌کی گشتگیر و بێ‌نمونه .بزوتنه‌وه‌یه‌ک بۆ ژیانه‌وه‌ی چه‌مکی نه‌ته‌و‌ه و به‌دیهێنانی مافی پێشێلبووی خه‌ڵک». م��وس �ه‌وی و ک �ه‌ڕوب��ی ده‌ن��ووس��ن ک �ه بهمجۆره پێویستی به نووسین و باڵوکردنی په‌یمانێکی نه‌ته‌وه‌یی بۆ پێناسه‌کردنی ئامانجه گشتییه‌کانی بزوتنه‌وه‌ی سه‌وز هه‌ست پێ ده‌ک��را و به تایبه‌ت ده‌ڵێن که پێویست بوو وه‌اڵم بدرێتهوه به ره‌خنه‌کان سه‌باره‌ت به رووننه‌بوونی ئامانجه‌کان ،به‌هاکان، بنه‌ماکان و رێبازه‌کانی بزوتنه‌وه‌ی سه‌وز وه‌ک
بزوتنه‌وه‌یه‌کی ناڕه‌زایی ئاشتیخوازان‌ه که خوازیاری هه‌موارکردنی دۆخی هه‌نووکه‌یی و ده‌رچوون له قه‌یرانه‌کانی کۆمه‌ڵگایه .به‌اڵم ئ�ه‌وان ده‌نووسن «گفتوگۆی به‌رده‌وام سه‌باره‌ت به‌م ده‌ق‌ه و رهخنه و هه‌موارکردنی ،پێویستییه‌کی حاشاهه‌ڵنه‌گره». له به‌شی یه‌که‌مدا هاتووه له دوای هه‌ڵبژاردنی ساڵی ()2009دا که وه‌زاره‌ت��ی واڵت ،ئه‌حمه‌دی ن���ژادی وه‌ک س���ه‌رۆک ک��ۆم��اری راگ�ه‌ی��ان��د، ناڕازیان به دروشمی «ده‌نگی من له کوێیه« هاتنه سه‌ر شهقامهکان و له ماوه‌ی هه‌فته‌یه‌ک دوای هه‌ڵبژاردنه‌کاندا ،چه‌ند خۆپیشاندانی گه‌وره‌یان له ت��اران و چه‌ند شارێکی تر بهڕێوه برد .به‌اڵم خامنه‌یی فه‌رمانی راگرتنی ناڕه‌زایه‌تییه‌کانی دا و دوای ئهوه ره‌فتاری توندی هێزه ئاسایشییه‌کان له به‌رامبه‌ر ناڕازیان ده‌ستی پێکرد .ئه‌و ناڕه‌زایه‌تییانه تا عاشورای ساڵی ( )2009ب �ه‌رده‌وام بوو به‌اڵم دوای ئهوه حکومه‌تی ئ��ێ��ران رایگه‌یاند ک�ه جه‌ژنی م �ه‌رگ��ی «ره‌وت����ی ن��ف��اق»ی��ان گ�����ێ�����ڕاوه .وێ�������ڕای ئ���ه‌م���ه، هاتنی دووب���اره‌ی ناڕازیان له رۆژه‌ک���ان���ی ( )14و ()23 شوباتدا بۆ س�ه‌ر شهقامهکان وه که بزوتنه‌وه‌ی نیشانی دایه سه‌وز هێشتا زیندووه. م��وس��ه‌وی و ک��ه‌ڕوب��ی له به‌یاننامه‌ی نوێدا ده‌ن��ووس��ن: «پ���ێ���داچ���وون���ه‌ی ئ��ه‌زم��ون��ی مێژوویی خه‌ڵکی ئێران نیشان ده‌دات که ئ�ه‌وان له هه‌ڵدێرگا م��ێ��ژووی��ی �ه‌ک��ان ،ه��ۆش��ی��اری، ک���ارام���ه‌ی���ی و ده‌رک�����ی زۆری خ��ۆی��ان نیشان داوه و به پشتبه‌ستن به هێزی خۆلقێنه‌ری خۆیان ،دژوارت��ری��ن رێگه‌کانیان بۆ گه‌یشتن به ئامانجه‌کانیان بڕیوه.
ک �ه‌رام �ه‌ت��ی م��رۆی��ی ،ئ����ازادی ،دادپ������ه‌روه‌ری و حاکمییه‌تی نیشتمانی
له‌م به‌یاننامه‌دا زۆر جار له سه‌ر که‌رامه‌تی مرۆیی ،ئ���ازادی ،دادپ����ه‌روه‌ری کۆمه‌اڵیه‌تی و ده‌سته‌به‌رکردنی حاکمییه‌تی نه‌ته‌وه‌یی جه‌خت کراوه‌ته‌وه« :بزوتنه‌وه‌ی سه‌وز هه‌ڵقواڵوی خه‌ڵک
و به‌رهه‌می جواڵنه‌وه‌ی نیشتمانییه .جواڵنه‌وه‌یه‌که ل �ه ب���ه‌رده‌وام���ی ه �ه‌وڵ��دان��ی خ�ه‌ڵ��ک��ی ئ��ێ��ران بۆ گه‌یشتن به ئ��ازادی ،دادپ���ه‌روه‌ری کۆمه‌اڵیه‌تی و به‌دیهێنانی حاکمییه‌تی نیشتمانییه که پێش ئهمه قۆناغه‌کانی وه‌ک شۆڕشی مه‌شروتیه‌ت، ب��زوت��ن �ه‌وه‌ی نیشتمانیکردنی ن��ه‌وت و شۆڕشی ئیسالمی ،خۆی نیشان داوه». ل�ه شوێنێکی ت��ری ئ �ه‌م به‌یاننامه‌دا ه��ات��ووه: «دادپه‌روه‌ری ،ئازادی ،راستگۆیی ،سه‌ربه‌خۆیی، ک���ه‌رام���ه‌ت���ی م���رۆی���ی و م���ه‌ع���ن���ه‌وی���ه‌ت ،ب�ه‌ه��ا جیهانییه‌کانن و ئه‌زمون وه‌رگرتن له‌و نه‌ته‌وانه‌ی که بۆ گه‌یشتن به‌م نرخان‌ه هه‌وڵیان داوه ،رێبازه‌کانی ت��ری ئ �ه‌م ب��زوت��ن �ه‌وه‌ی��ه» .ه �ه‌روه‌ه��ا «پاراستنی ک �ه‌رام �ه‌ت��ی م��رۆی��ی و م��اف�ه بنچینه‌ییه‌کانی م��رۆڤ ،به دوور له ئایینزا ،ره‌گ �ه‌ز ،قه‌ومییه‌ت و پێگه‌ی کۆمه‌اڵیه‌تی و سه‌قامگیرکردن و گه‌ره‌نتیکردنی بنه‌ماکانی مافی مرۆڤ وه‌ک یه‌کێک له گرنگترین ده‌ستکه‌وته‌کانی مێژوو و به‌رهه‌می عه‌قڵی گشتی هه‌موو مرۆڤه‌کان، بزوتنه‌وه‌ی سه‌وزه‌و‌ه جه‌ختی لێ دهکاتهوه». ل �ه ب �ه‌ن��دی «روان��گ��ه ب��ن��اغ�ه‌ی��ی�ه‌ک��ان»ی ئه‌م به‌یاننامه‌دا ه��ات��ووه که ب��زوت��ن�ه‌وه‌ی س �ه‌وز هیچ ک��ات خ��ۆی ب���ه‌دوور له هه‌ڵ‌ه دانانێت و له‌گه‌ڵ ره‌تکردنی هه‌ر چه‌شن‌ه روانینی ره‌ها ،پێداگر‌ه له سه‌ر په‌ره‌پێدانی که‌ش و هه‌وای رهخنه و گفتوگۆ له ناوخۆ و ده‌ره‌وه‌ی بزوتنهوه« :بزوتنه‌وه‌ی سه‌وز له‌گه‌ڵ به فه‌رمیناسینی فره‌یی و هه‌مه‌ره‌نگی و دژی پاوانخوازییه .له ئاکامدا ،له ناو بزوتنه‌وه‌دا جێگ‌ه نیه بۆ دوژمنی و هه‌ڵسوکه‌وتی کینه‌ئامێز ل �ه‌گ �ه‌ڵ پێکهاته‌ی ک��ۆم�ه‌اڵی�ه‌ت��ی به‌شه‌کانی کۆمه‌ڵگا». ه���ه‌ر چ �ه‌ن��د ئ���ه‌م ب �ه‌ی��ان��ن��ام �ه ب��ه ئ��اش��ک��رای��ی جیابوونی ئایین له حکومه‌ت وه‌ک ئامانجی ب��زوت��ن�ه‌وه‌ی س �ه‌وز پێناس‌ه ناکات ب �ه‌اڵم له سه‌ر «تێکۆشان له‌گه‌ڵ به‌کارهێنانی دین وه‌ک ئامێر و پارێزگاری سه‌ربه‌خۆیی ده‌زگ��ا ئایینیه‌کان له حکومه‌ت» جه‌خت دهکاتهوه .ئهمه له حاڵێکدایه که ژماره‌یه‌ک له ناڕازیانی ئێرانی له ساڵی و نیوی پێشوودا دروشمه‌گه‌لی وه‌ک «سه‌ربه‌خۆیی، ئازادی ،کۆماری ئێرانی»یان وتوه‌ته‌وه. سهرچاوه BBC
نۆ ره‌گه‌زی بنه‌ڕه‌تی شۆڕشی عه‌ره‌به‌کان
تیۆر ساڵی یه‌که‌م ژماره 46 دووشه‌ممه 2710/12/9 - 2011/2/28
11
گۆشه‌یه‌کی تایبه‌ته‌و هه‌فتانه ئه‌حالم مه‌نسور ده‌ینوسێت
شۆڕش ــــ له‌چک = میلله‌ت فه‌رهاد خوسره‌و خاوه‌ر و :ل ه فارسییه‌وه /هێمن عه‌لی هه‌ر چه‌ند شۆڕشه‌کانی تونس و میسر ،بابه‌تێکی چ���اوه‌ڕوان���ن���ه‌ک���راو ده‌ژم���ێ���رێ���ت ،ب����ه‌اڵم ب��زوت��ن �هوه دیموکراتیکه‌کان ل ه جیهانی ئیسالمدا چه‌ند ساڵێکه بوونێکی به‌رچاویان ههیه .ئه‌م بزوتنه‌وه‌گه‌ل ه ل ه سێ ک��ات و سێ واڵت��دا هاتن ه ئ���اراوه .ل ه ساڵه‌کانی ( )2004و ()2005دا بزوتنه‌وه‌ی (کفایه‌ت) له میسردا ه���ه‌زاران که‌سی ل ه چینی ناوین یه‌ک خسته‌و‌ه ل ه دژی ف�ه‌رم��ان��ڕ‌هو‌ای��ی قۆرغکارانه‌ی حاکم .ل ه ساڵی ()2009دا و له واڵت��ی ئێران، بزوتنه‌وه‌ی ناسراو ب ه سه‌وز توانی ملیۆنان که‌س ل ه دژی ساخته‌کاری ل ه هه‌ڵبژاردنی س�ه‌رۆک کۆماری بێنێت ه سه‌ر شهقامهکان .ل ه ساڵی ()2011 دا شۆڕشی یاسه‌مین ل ه تونس ،م��ۆری کۆتایی ل� ه س �ه‌ر یه‌کێک ل� ه توندترین دیکتاتۆره‌کانی جیهانی ع���ه‌ره‌ب دا .ئ �ه‌م��ڕۆش س���ه‌ره‌ی خه‌ڵکی میسر بوو ک ه توانی پایه‌کانی رژێمی دیکتاتۆری موباره‌ک بڕوخێنێت .ئێستا له جیهانی ئیسالمدا، ل ه یه‌مه‌نه‌و‌ه تا لیبی ،ناڕه‌زایه‌تییه‌کانی خه‌ڵک وه‌ک رشته‌یه‌کی ئاگراوی ل ه دۆخی په‌ره‌سه‌ندن و به‌رفراوانبووندایه. بابه‌تی ئه‌م نووسینه ،لێکۆڵینه‌وه‌ی ه سه‌باره‌ت به به‌شی هاوبه‌شی ئه‌م بزوتنهوه نوێیان ه ل ه جیهانی ئیسالمدا .له‌گه‌ڵ سه‌ره‌نج ب ه پرۆسه‌ی گۆڕانکاری و بوونی بزوتنهوه نوێیه‌کان ل ه واڵت ه ئیسالمییه‌کان، ئه‌م به‌ش ه هاوبه‌شان ه ل ه نۆ ره‌گه‌زدا کۆرت بکرێتهوه. .1پێناسه‌ی باو و سکۆالریزه‌کردنی ئه‌وانه :ئه‌م بزوتنه‌وه‌ی ه ل ه س�ه‌ر بنه‌مای جۆرێک تێڕوانینی سکۆالریز‌ه ل ه ئیسالمن .رۆڵی بابه‌تی ئایینی له تونس ،میسر و ئێران زۆر په‌راوێزخراوه .ل ه بزوتنه‌وه‌ی سه‌وز ل ه ئێراندا ،گهڕانهوه بۆ سمبۆلی ئاینی له‌م جواڵنه‌وه‌دا ل ه دروشمی “حسێن حسێن میرحسێن” و ب ه په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ رێبه‌ری بزوتنه‌وه‌دا ل ه ئارادا بوو ،ل ه حاڵێکدا ل ه سه‌رده‌می شۆڕشی ئیسالمیدا، ک��ات��ێ��ک ن����اوی ح��س��ێ��ن ده‌ب�����را ،ت�ه‌ن��ی��ا م�ه‌ب�ه‌س��ت ئیمامی سێیه‌می شێعه‌کان و ئایدیای شه‌هاده‌ت و تێکۆشان تا ئاستی م �ه‌رگ ل ه دژی رژێمی پاشایه‌تی ب��وو .ل ه بزوتنه‌وه‌ی ن��اڕه‌زای��ی س�ه‌وز له ساڵی ()2009دا گهڕانهوه بۆ سمبۆلی ئایینی، نیشانه‌ی ره‌وایه‌تی دان ه ب ه تێکۆشانی ئاشتیئامێزانه بڕوادار بوو له دژی رژێمی خواساالری ئێران .ل ه واڵتی تونسدا پارێزه‌رانی بزوتنه‌وه‌ی ئیسالمگه‌رایی وه‌ک (ئینهه‌دا) یاخود (قانوشی) ،ناچار بوون دیموکراسی قبوڵ بکه‌ن و بهمجۆره سازشی ئیسالم له‌گه‌ڵ دیموکراسییان پێ په‌سه‌نده .ل ه واڵتانی تری ئیسالمیدا ته‌نانه‌ت کاتێک باس ل ه گهڕانهوه بۆ ئیسالم ده‌کرێت ته‌نیا باسکردن ل ه کۆمه‌ڵگای م�ه‌ده‌ن��ی و ک�ه‌رام�ه‌ت��ی مرۆییی ه ت��ا ج��ۆرێ��ک له شۆڕش و تێکۆشانی توندوتیژان ه و شه‌ڕی ئایینی و جیهاد. .2خ��واس��ت��ی ک��ه‌رام��ه‌ت��ی م���رۆی���ی :ل � ه ب��زوت��ن �هوه ئیسالمگه‌راکاندا باسکردن ل ه ئۆمه‌تی ئیسالمی هات ه ئاراوه ک ه ل ه الیه‌ن رۆژئاوا و شوێنکه‌وته‌کانی زۆر سوکایه‌تی پێ ده‌کرا .مه‌به‌ست ل ه که‌رامه‌تی مرۆیی ل ه س �ه‌رده‌م��ی ئیسالمگه‌راییدا جگ ه له قبوڵ‌کردنی شه‌هاده‌ت ل ه پێناو تێکۆشان له‌دژی فه‌رمانڕه‌وایی رۆژئاوا شتێکی تر نه‌بوو .تێکۆشان ل ه به‌رامبه‌ر سکۆالریزم و دیموکراسی ،ل ه ره‌گه‌زه بنه‌ڕه‌تییه‌کانی ئه‌و بزوتنهوه ئیسالمگه‌رایان ه بوو ک ه سه‌روی نه‌ته‌و‌ه بوون .ئه‌م ه ل ه دۆخێکدای ه که بزوتنهوه نوێیه‌کان ل ه جیهانی ئیسالمدا ل ه دابڕان له‌گه‌ڵ وه‌ها تێڕوانینێکن .ده‌توانین بڵێین ک ه بۆ ج��اری یه‌که‌م و ب ه شێوه‌یه‌کی روون و ئاشکرا، ئ �ه‌م ب��زوت��ن�هوه نوێیانه ،هاواڵتیبوون ل� ه ن��اوه‌ن��دی داخوازییه‌کانی خۆیان داده‌نێن و ئامانجیان ئهوهیه ده‌وڵ��ه‌ت که‌رامه‌تی مرۆیی په‌سه‌ند بکات و بۆ ده‌ن��گ��ی خه‌ڵک رێ��ز بگرێت .ل �ه‌م هه‌لومه‌رجه‌دا ته‌نانه‌ت ئایینزاش ،دۆخێکی ساده‌ی نیه .نمونه‌ی تایبه‌ت له‌مباره‌یه‌وه ،خۆسووتاندنی الوه تونسیه‌که؛ کارێکی وا ک ه شێوه‌یه‌ک ل ه خۆکوشتنه ،قبوڵی ئیسالم و ئایین ه ئیبراهیمییه‌کان نیه.
››
ده‌ستکه‌وتی یه‌کسانی ژن و پیاو ب ه هیچ جۆرێک ل ه رێگه‌ی شۆڕشی یاسه‌میندا، نه‌که‌وت ه به‌ر پرسیار و رهخنه .3ره‌تکردنی دژه‌رۆژئاواگه‌رایی رووکه‌شیانه :بزوتنهوه ن�ه‌ت�ه‌وه‌گ�ه‌رای��ان� ه ل� ه جیهانی ئیسالمدا خه‌ریکی تێکۆشان ب��وون له دژی داگیرکه‌ری رۆژئ���اوا و تێڕوانینی دووالگه‌رایانه‌یان له خۆڕئاوا هه‌بوو که ل ه الیهکهوه ،شه‌یدایی بۆ رۆژئاوا و ل ه هه‌مان کاتدا پاشگه‌زبوونه‌و‌ه و دژبه‌رایه‌تی له‌گه‌ڵ ئ�ه‌وه‌دا بوو. بزوتنهوه ئیسالمگه‌راکان ل ه واڵتانی ئیسالمیدا خ��اوه‌ن روانینێکی دژه‌رۆژئاوایین و جۆرێک هه‌م رێچکه‌بینین ل ه نێوان خۆرئاوا و ئیمپریالیزمدا ده‌هاته ئاراوه .له ته‌نیشتی وه‌ها روانینێکی دژه‌رۆژئاوایی و دژه‌ئیمپریالیزمدا ،ده‌بێ چه‌شنه‌یه‌کی ره‌وشتگه‌رایی زیاد بکرێت ک ه ل ه ره‌تکردنی فیمینیزم و گهڕانهوه بۆ پێوانی باوک‌ساالری و نرخه‌کانی باپیران دێته ئ��اراوه .ئه‌مڕۆ بزوتنهوه دیموکراتیه‌کان بیرێکی بێ‌الیه‌نه‌یان ل ه رۆژئاوا هه‌ی ه و ل ه خۆرئاواییه‌کانی داوا ده‌ک��ه‌ن ک ه پێداچوونه‌و‌ه بکه‌ن س�ه‌ب��اره‌ت به روانینه‌کانی خۆیاندا بۆ ئه‌وان ک ه ئه‌م جواڵنه‌وه‌گه‌له وه‌ک جواڵنه‌وه‌ی تیرۆریستی نه‌بینن و وا مه‌زانن ک ه خه‌ڵکانی ئه‌م واڵتان ه خوازیاری دیموکراسی ن��ی��ن .ن���اڕازی���ان ل � ه جیهانی ئ��ی��س�لام��دا داوا له رۆژئاواییه‌کان ده‌که‌ن تا ب ه چاوی هاواڵتییه‌کی خاوه‌ن که‌رامه‌ت مرۆیی سه‌یری ئه‌وان بکه‌ن .ئه‌م روانین ه ل ه الیهکهوه به‌ره‌و ره‌تکردن و ره‌خنه‌ی رژێمه دیکتاتۆره‌کان ده‌ڕوات ک ه له سازش و هاوکاری سیستم ه رۆژئاواییه‌کان که‌ڵک وه‌رده‌گرێت و له الیه‌کی ت��ره‌وه داوا ل ه رۆژئ��اوای��ی�ه‌ک��ان ده‌ک �ه‌ن تا داواکاریی ه به‌حه‌قه‌کانی ئه‌وان بپارێزن و هه‌ستن به پشتیوانی ئه‌وان.
››
ئه‌گه‌ر رۆژئاوا هه‌ڵنه‌ستێت ب ه پشتیوانی له‌م بزوتنه‌و ه ئازادیخوازان ه و فره‌گه‌رای جیهانی ئیسالم ،ب ه جۆرێک ده‌بێت ه ناکۆکی ته‌واو له‌گه‌ڵ نرخ ه راستینه‌کانی خۆی
.4ره‌گه‌زی گرنگی تر ،په‌سه‌ندکردنی یه‌کسانی ژن و پیاو به‌هۆی به‌شداری ژنان ل ه بزوتنهوه نوێیه‌کان ل ه جیهانی ئیسالمدایه :ئه‌م به‌شداریی ه ئه‌مڕۆ به
ن��اوی هاواڵتیبوون ده‌کرێت .ل ه ئێراندا به‌شداری ژنان و شانبه‌شانبوونی ژنان و پیاوان ،بابه‌تێکی زۆر ئاشکرا بوو له بزوتنه‌وه‌ی سه‌وزدا .له تونسدا به‌شداری ژنان زۆر به‌رچاو بوو .ئه‌م واڵت ه ب ه براورد ل�ه‌گ�ه‌ڵ واڵت��ان��ی ت��ری ئیسالمی زۆر س��ک��ۆالره، ده‌ستکه‌وتی یه‌کسانی ژن و پیاو ب ه هیچ جۆرێک ل ه رێگه‌ی شۆڕشی یاسه‌میندا ،نه‌که‌وت ه به‌ر پرسیار و رهخنه. .5به‌شداری چینی ناوینی ن��وێ :ئه‌م توێژان ه له
ساڵه‌کانی ()1970دا و له‌به‌ر سیاسه‌تی لیبه‌راڵی حکومه‌ته‌کان فه‌قیرتر ب��وون�ه .ل �ه‌م ک��ات�ه‌دا ئێم ه شایه‌تی ت��وێ��ژی پ���ه‌روه‌رده‌دی���ن ،ب���ه‌اڵم ه �ه‌ژاری��ن. گ �ه‌ن��ده‌ڵ��ی و ق��ۆرغ��ک��اری ح��اک��م ،ت �ه‌گ �ه‌ره‌ی �ه‌ک ب��وو ل ه ب���ه‌رده‌م په‌ره‌سه‌ندنی واڵت و پ��رۆس�ه‌ی به پیشه‌ییبوون و زیادبوونی کار و پیشه؛ هه‌ر چه‌ند ره‌وت��ی مۆدێرنگه‌رایی ل ه واڵتێک وه‌ک تونسدا ب ه ب��راورد له‌گه‌ڵ واڵتانی تر خێراتر هات ه ئ��اراوه. بۆی ه چین ه ناوین ه نوێیه‌کان ل ه گه‌نجایه‌تیدا روویان نه‌کرد‌ه هۆگری ئیسالمگه‌رایانه .ئه‌وان خوازیاری شۆڕش و تێکدانی سیسته‌م نه‌بوون ،به‌ڵکو ب ه دوای ژی��ان ل ه کۆمه‌ڵگایه‌کدا ب��وون ک ه ل�ه‌وێ��دا ،یاسا و رێساکان س��ه‌روه‌ر بن و رژێمی حاکم به کاره خۆسه‌رانه‌کانی هه‌مووی یاساکان پێشێل نه‌کات. ئه‌م توێژ‌ه گه‌نجانه‌ی چینی ناوین زۆر یاساگه‌ران ل� ه حاڵێکدا ل� ه راب�����ردوودا ت��وێ��ژه الوه‌ک���ان له‌به‌ر کاریگه‌ری ل ه ئامانجی نه‌ته‌وه‌گه‌رایانه ،ئۆتۆریته‌ر یان ئیسالمگه‌رایان ه بوون. .6ن �ه‌ب��وون��ی رێ���ب���ه‌ری س��ی��اس��ی پ �ه‌س �ه‌ن��دک��راو: ئۆپۆزیسیونه‌کانی ئه‌م واڵت ه یان سه‌رکوت کراون یان دوور خراونه‌ته‌و‌ه و پاشماوه‌کانیش ب ه جۆرێک راکێشی رژێمی حاکم ده‌بوون .نه‌بوونی رێبه‌رایه‌تی ل � ه الی���ه‌ک���هوه ب���ووه ه���ۆی س �ه‌رک �ه‌وت��ن��ی راده‌ی���ی (نسبی) ئه‌م جواڵنه‌وان ه و ل ه هه‌مان کاتدا نه‌بوونی رێبه‌رایه‌تی ب ه جۆرێک ده‌توانێ ببێت ه ته‌گه‌ره‌یه‌ک ل ه به‌رده‌م پێشکه‌وتنی ئه‌م بزوتنه‌وه‌گه‌له. .7به‌کارهێنانی به‌رفراوان ل ه ئامێر‌ه ته‌کنیکییه‌کان
و ت�ه‌ک��ن��ۆل��ۆژی��ای م��ۆدێ��رن و ئ��ام��ێ��ره په‌یوه‌ندییه
گشتییه‌کان :ن���اڕازی���ان ل��ه‌گ��ه‌ڵ ب�ه‌ک��اره��ێ��ن��ان��ی مۆبایل ،ئینته‌رنێت تویته‌ر و فه‌یسبووک توانیان داواکارییه‌کانیان بگوازنه‌و‌ه بۆ به‌شێکی زۆری ک��ۆم�ه‌ڵ��گ��ا و ئ��اس��ت��ی ج��ی��ه��ان .ئ����ه‌وان پ�ه‌ی��ام��ی داواکارییه‌کانی خۆیان گه‌یاند‌ه هه‌موو نه‌ته‌وه‌کان ب ه گشتی و نه‌ته‌وه‌ی عه‌ره‌ب ب ه تایبه‌ت .جیهان له گشتیبوونی خۆیدا شایه‌تی ره‌وایه‌تی تیکۆشانی ئه‌وان ه و ئه‌م بابه‌ت ه هه‌ستێکی وا ب ه ئه‌وان ده‌به‌خشێ تا ل ه به‌رامبه‌ر رژێمێکی سه‌رکوتکار بوه‌ستن که ئابلۆقه‌ی هاواڵتیان ده‌دات و ئ�ه‌وان ب�ه‌ره‌و شه‌ڕ و پێکدادانی رووبه‌ڕوو راده‌کێشێت. .8بوونی جۆرێک پان‌عه‌ره‌بیزم :له راب��ردوودا پان عه‌ره‌بیزم شێوه‌یه‌کی دژه‌ئیسراییلی ،دژه‌ئیمپریالیزمی و دژی جیهانی سێیه‌می بوو .دژی ئیسراییلبوون ئیتر هۆگری زاڵ ل ه بزوتنهوه نوێیه‌کانی جیهانی عه‌ره‌ب نیه .ئه‌م بزوتنه‌وان ه ک ه خوازیاری دادپ �ه‌روه‌ری بۆ فه‌له‌ستینییه‌کانن وه‌ها داواکارییه‌کی وه‌رناگه‌ڕێنن ب � ه ش �ه‌ڕ ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئیسراییلدا .ئ �ه‌م تێگه‌یشتنه، قۆناغێکی تازه‌ی ه ل ه پان عه‌ره‌بیزمدا ک ه له‌گه‌ڵ داوا دیموکراتیه‌کان یه‌کتر ده‌گرنه‌وه. .9داواکاری دادپه‌روه‌ری کۆمه‌اڵیه‌تی :داواکاری نان و پێویستیی ه سه‌ره‌تاییه‌کان بۆ ه �ه‌ژاران ب ه نرخی گونجاو ل ه په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ خواست و داواکاری ئ��ازادی سیاسییه .بێ ئه‌م ره‌هه‌ند‌ه ئازادیخوازانه ده‌ت��وان��ی��ن بڵێین ک � ه ئ���ه‌م ب��زوت��ن �ه‌وه‌گ �ه‌ل � ه ته‌نیا راپه‌ڕینێک بۆ نان ده‌ژمێردرێن .خاڵی جیاوازی وه‌ها بزوتنه‌وه‌یه‌کی ناڕه‌زایی ل ه شۆڕش ه کوێره‌کان، هه‌مان داواکاری ئازادی سیاسییه. ئ �ه‌م ب��زوت��ن�ه‌وه‌گ�ه‌ل� ه ل� ه الی �ه‌ک �هوه نیشانده‌ری به کۆتایی گه‌یشتن و پرتووکانی هێزی بزوتنهوه ئ��ی��س�لام��ی��ی�ه‌ک��ان� ه و ل�� ه ب����واری ئ �ه‌رێ��ن��ی ،ئ��هوه نیشانده‌ری ده‌رکه‌وتن و بوونی سه‌رده‌مێکی نوێیه ک ه که‌رامه‌تی مرۆیی ه��اواڵت��ی ته‌نیا ل ه پێناو ده‌سه‌اڵتێکی فره‌گه‌را و له‌سه‌ر بنه‌مای هه‌ڵبژاردن و نوێنه‌رایه‌تی واتا ده‌بینێت .ئه‌مڕۆ ئیتر دیموکراسی ن ه به‌رهه‌می ه���اورده‌ی رۆژئ���اوا ،به‌ڵکو بنه‌مای خواسته‌کانی ک��ۆم�ه‌ڵ��گ��ای م �ه‌ده‌ن��ی ل � ه دۆخ��ی شێوه‌گرتندایه .ئه‌گه‌ر ئه‌مڕۆ درێژ‌ه ب ه پشتگیری خۆی ل ه رژێم ه قۆرغکاره‌کان ل ه جیهانی ئیسالمدا بده‌ن و هه‌ڵنه‌ستێت ب ه پشتیوانی و هاوکاری له‌م ب��زوت��ن�هوه ئ��ازادی��خ��وازان � ه و ف��ه‌ره‌گ��ه‌رای جیهانی ئیسالم ،ب ه جۆرێک ده‌بێت ه ناکۆکی ته‌واو له‌گه‌ڵ نرخ ه راستینه‌کانی خۆی.
ب�ه‌ره‌و زانکۆی سلێمانی قاچه‌کانم پێشم که‌وتن، که جاران به‌دوادا ده‌که‌وتن و بینیم ...چیم بینی؟ ش��ورای چینی م�ه‌زن له نێوان کچان و کۆڕاندا به‌رزتر و ئه‌ستورتر ده‌ب��ووهوه ،که‌چی ته‌نها ته‌والێت جێگای کچه‌کان بوو که گروپ گروپ ده‌چوونه ژووره‌و‌ه و له‌چه‌که‌کانیان رێک ده‌خست و وه‌ک لێبووک ده‌مامکێکی نوێیان له‌ڕوو ده‌کرد که به داخه‌و‌ه ماده‌ی ئه‌و ده‌مامه‌ک ئارایش بوو که جاران ناوم ده‌بردن به بووک‌ه (شوشه‌ی قورمیشکراوه‌کان) ک �ه ئ �ه‌م��ج��اره‌ی��ان ب �ه ک��اره‌ب��ای ن �ه‌خ��وێ��ن��ده‌واری و نائاگایی و ناشارستانی قورمیش ک��راون ،تاوانی دهسهاڵته یان مامۆستاکان یان خۆیان؟ راستییه‌که‌ی هه‌رسێکیان ،بیست و پێنج له سه‌دیش ده‌که‌وێته ئه‌ستۆی کوڕانمان .چونکه فێری رۆشنبیری ئه‌م چه‌رخه‌یان ناکه‌ن. سارکۆزی به‌ر له دوو ساڵ له زانکۆکانی فه‌ڕه‌نسا له‌چکی الب��رد .ب�ه‌اڵم ئه‌مڕۆ وه‌ک بڵێی له‌چک بۆته مه‌رجێک له بوونی ئه‌و کچان‌ه به خوێندکاری زانکۆ. شۆڕشی ()1968ی فه‌ڕه‌نسا خوێندکاران به گشتی به‌رپایان کرد( .ژان پۆل سارتر) له پێش هه‌موویانه‌وه بوو .شۆڕشی خوێندکاران به‌ریتانیا دژی ده‌سه‌اڵت وه‌س��ت��ان .کچان پێش ک��وڕان که‌وتن و په‌الماری پۆلیس و ده‌زگاکانی ده‌سه‌اڵتی له‌نده‌ن و شاره‌کانی تریاندا و به ده‌ستی پۆلیس په‌لکێش کران ،به‌اڵم هه‌ر داکۆکیان له مافی خۆیان ده‌کرد .چۆنک‌ه وه‌زیری خوێندنی بااڵی به‌ریتانیا کرێی خوێندنی سێ قات به‌رز کردبووه‌وه .که‌چی کچی ئه‌مڕۆ نه‌ک ته‌نها هه‌ر ئاخری شه‌ڕ بووه ،به‌ڵکو ده‌بێ به ته‌لی حاجه‌ت مێشکیان بساویت و بشۆرێته‌وه. ئاخ و داخ بۆ فمێنیستی ئه‌مڕۆ که ته‌نها قسه‌ی س��واو‌ه و هیچی تر نیه ،کۆمه‌ڵگای مه‌ده‌نی له کوێیه ،چاالکوانه‌کان له کوێدان؟! تۆ بڵێی کچی کورد نه‌یه‌وێت پێش بکه‌وێ؟! تۆ بڵێی مێشکیان ئیفلیج بووبێتن ،یان که‌ڕن و کوێرن؟! ی��ان ته‌نها ج �ه‌م��اوه‌ری که‌ناڵی چ���وارن؟! خشتن؟! هێلکه‌ن؟! ئه‌م به‌ربه‌ست‌ه به‌ردین‌ه چۆن چۆنی بڕوخێنین؟ به‌ش به‌حاڵی خۆم ه��اوارم ک��رد ،ته‌نها له ده‌م��ی کوڕان ده‌ن��گ��دان �ه‌وه‌ی ه��اواره‌ک��ان��م ده‌بیست .ب �ه‌اڵم کچان وه‌ک بڵێی س�ه‌ی��ری ش��ان��ۆگ�ه‌ری ده‌ک���ه‌ن ،ب�ه ده‌م بنێشتجوینه‌و‌ه به ریز له سه‌ر سه‌کووه‌کانی کۆلێژی ئه‌ندازیاری دانیشتبوون و سه‌یری دیمه‌نی شۆڕشی خوێندکارانیان ده‌ک��رد ،چه‌ند کچێک نه‌بێت که به‌رامبه‌رم وه‌ستا بوون ،زۆر هاوارم کرد ،داوام لێکردن بێنه پێشهوه ،له‌گه‌ڵ کۆڕه‌کاندا هاوهه‌ڵوێست بن، به‌اڵم به داخ �هوه نه‌ک ته‌نها هه‌ر بێ‌هه‌ست و بێ هه‌ڵوێست ب���وون ،به‌ڵکو وه‌ک بڵێی له شۆڕشی خوێندکاران بێ‌ئاگا بوون. ک��وڕان و کچانم به ی�ه‌ک ده‌ن��گ بانگ کرد، به‌اڵم ئه‌و بلۆک‌ه له‌چک به‌سه‌ران‌ه بۆت هه‌بوو له‌سه‌ر یه‌ک ریزیان بکه‌ی و دیواریان لی بینا بکه‌یت و به مشکێک بیروخێنیت. ن��ازان��م ب��ۆچ��ی پ �ه‌چ �ه‌ی��ان ل���ه‌ڕوو ن �ه‌ک��ردب��وو ،خۆ ت��ا ئێستا ک��وڕێ��ک پ �ه‌الم��اری کچێکی ن���ه‌داوه، کوڕانمان خۆڕاگرن ،خۆڕاگر بوون له کاتێکدا ،له سااڵنێکدا خوێندکارانی زانکۆی سلێمانی ،شاریان کردبوو به پێشانگای قنگ .هه‌میش‌ه سینگ و مه‌مکیان دیار بوو ،تۆزێ له شاری به‌یروت و پاریس پۆشته‌تر بوون ،خۆ پێکه‌نینه‌ک‌ه له‌ودای‌ه که له‌چکیان کردووه و پانتۆڵی ته‌سکیان له‌پێدای‌ه و قنگیان له پشت پانتۆڵه‌کانیان دیار بوو ،ره‌حمه‌ت بێ له‌و پهنده عێراقیی‌ه که ده‌ڵێ «رأس‌ه زعالن و طیزه مصطلح». واته سه‌ری تۆراو‌ه و قنگی ئاشت بووه‌ته‌وه .من به‌م پهنده مه‌به‌ستم سوکایه‌تیکردن نیه ،به‌اڵم مه‌به‌ستم ئهوهیه که کچ و ژنانی یه‌مه‌ن له ب�ه‌ر ده‌رگ��ای زانکۆی یه‌مه‌ندا هه‌بوون ،سه‌رتاپا ره‌شپۆش بوون ته‌نها چاویان دیار بوو یان له‌چکیان کردبوو و پۆشته ب��وون ،ی��ان س�ه‌ری��ان رووت ب��وو ،جل و به‌رگیشیان ئاسایی بوو ،زۆربه‌ی زۆری کچ و ژنانی فه‌له‌ستین له‌چک ده‌ک��ه‌ن ،ب �ه‌اڵم ده‌زان��ن چ��ۆن ده‌ی��ک�ه‌ن .یان کچان و ژنانی موسڵمانی ب��اک��ووری کوردستان هه‌موو رۆژێ��ک له سه‌ر شه‌قامن .ئه‌و ژنان‌ه که سهربه هێزی (اخوان المسلمین)ی میسرین به‌شداریان له شۆڕشی میسردا کرد و به شێوه‌یه‌کی ئاسایی له ته‌له‌فزیۆندا ده‌رده‌که‌وتن ،عه‌یبیان نه‌بوو ،ته‌نانه‌ت مامۆستاکانی (االزهر) له‌گه‌ڵ کچ و ژنه‌کانیان له گۆڕه‌پانی (التحریر) خۆپیشاندانیان کرد .خۆ باسی شۆڕشی یاسه‌مینی تونس ناکه‌م که ئافره‌تانی تونس رۆشنبیرترین ئافره‌تانی عه‌ره‌بن و گه‌لی تونس هه‌ر هه‌موویان (مارکس)ین. راستییه‌که‌ی هاتم‌ه س �ه‌ر سیفر ب�ه خۆمم وت:
«ئه‌حالم مه‌نسور ،له چل ساڵ زیاتره فێمینیستی ده‌ک �ه‌ی��ت ،که‌چی ئێستا ره‌ن���ج ب�ێب�ه‌ر و هه‌ناسه ساردیت». راس��ت��ی��ی�ه‌ک�ه‌ی ج��رت��م ب��ۆ خ���ۆم ک��ێ��ش��ا ،ه �ه‌روه‌ه��ا جرتم بۆ کۆنه‌په‌ره‌ستی و س �ه‌رم��ای �ه‌داری کێشا. خۆ ک��وڕان��ی زان��ک��ۆی سلێمانی مشک نین که کچانی خوێندکاری زانکۆ لێیان بترسن! ئه‌گینا بۆچی کچان نه‌ده‌هاتن‌ه پێشهوه و هاوه‌ده‌نگ نه‌بوون له‌گه‌ڵیاندا؟! له‌م وتاره‌مدا ئاماژه بۆ ئ��ازادی سێکسی و جلی رووت ناکه‌م ،ب�ه‌اڵم ئاماژه بۆ ئه‌م دی��ارد‌ه سه‌یر و سه‌مه‌ره‌ی‌ه ده‌ک�ه‌م که له زانکۆی سلێمانی بینیم. ل�هوه گ�ه‌ڕێ که عه‌ره‌بی نازانن و ناتوانن قورئان بخوێننه‌وه .وا دیاره مه‌الکانی مزگه‌وت رێبه‌ریانه نه‌ک مامۆستاکانی زانکۆ .لهوه گه‌ڕێ که ناتوانن نیه‌تی نوێژکردن به زمانی عه‌ره‌بی بهێنن و هه‌ر له نه‌نکیانه‌و‌ه فێری نوێژکردن بوون هه‌ر رێک وه‌ک (تووتی) له سه‌یرانه‌کانیشدا حه‌تمه‌ن جلی کوردی ته‌نگ له‌به‌ر ده‌که‌ن و به له‌چکێکی ته‌نک له‌گه‌ڵ ک��وڕان��دا هه‌ڵده‌په‌ڕن و وێنه ده‌گ��رن .ئ�ه‌م دیاردهیه ناته‌بای‌ه چۆن چۆنی راڤ‌ه بکه‌ین؟ ئه‌م دیاردهیه مۆدێلیش نیه ،شه‌پۆلیش نیه ،چونکه ئ �ه‌گ �ه‌ر م��ن ل �ه ه �ه‌م��وو شتێکدا سیفر ب��م ،ب �ه‌اڵم تۆزقاڵێک له مۆدێل و رێکپۆشی سه‌ر ده‌رده‌که‌م. هه‌ر له به‌یانییه‌و‌ه تا نیوه‌شه‌و به‌رامبه‌ر به سه‌ته‌الیت دانیشتووم .ئافره‌تانی پاکستانی و هیندی و ئه‌فغانی و هه‌موو واڵت�ه عه‌ره‌بی و ئیسالمییه‌کان ده‌بینم. هه‌روه‌ها ئافره‌تانی ئێران که مانتۆ له‌به‌ر ده‌که‌ن و پانتۆڵ له‌پێ ده‌که‌ن یان ته‌نووره‌ی درێژ ،ئافره‌تانی که‌ربه‌ال و نه‌جه‌ف جاران عه‌بایان له‌سه‌ر ده‌کرد ،به‌اڵم له‌ژێر عه‌باکه‌و‌ه به ئاره‌زووی دڵی خۆیان جلیان له‌به‌ر ده‌کرد .بگره هه‌روه‌ها ئافره‌تانی سعودیه یان واڵتانی که‌نداو پۆشته‌ن ده‌زانن له ژێر عه‌بای ئیسالمی چی له‌به‌ر ده‌که‌ن ،له پاریسدا جل و به‌رگی ژنانی جیهانم بینیوه .به‌اڵم وه‌ک ئه‌م مۆدێله‌ی کچانی سلێمانیم نه‌بینیوه ،هه‌زاران جۆری له‌چک ،گۆره‌وی و په‌چه و ده‌ستکێشم بینیوه ،به‌اڵم ...خۆ ئافره‌تانی ئێران له خۆپیشاندانه‌کانیاندا پێش پیاوان ده‌که‌ون ،به کۆمه‌ڵ و به جیاش خۆپیشاندان بکه‌ن ،هه‌روا ئاسایین. ل �ه ه�ه‌م��ان��ک��ات��دا ئ �ه‌گ �ه‌ر م��ام��ۆس��ت��ا ه �ه‌ڕه‌ش �ه‌ی سیفریان لێ بکات ،ئاماده‌ن له‌چک فڕێ بده‌ن و میکرۆجۆپ له‌به‌ر بکه‌ن .ئه‌وه‌ش ههیه که هه‌موویان بۆ (شه‌هاده) هه‌وڵ ده‌ده‌ن ،وا ده‌زانن که شه‌هاده‌یان وه‌رگ��رت دهبنه هه‌موو شتێک .که‌چی له ژیانى په‌راکتیکیدا سیفرن. (شادیه) هونه‌رمه‌ندی میسری ،ئه‌کته‌ر و گۆرانیبێژ بوو .کاتی گۆرانیچڕیندا خۆی با ده‌دا ته‌نانه‌ت له فیلمه‌کانیشیدا ورده‌سه‌مای ده‌رکرد ،چه‌ندین ساڵه رووی له خودا ک��ردووه ،هه‌ڵوێستی سیاسی خۆی له‌بیر ن�ه‌چ��وو .به ته‌له‌فۆن په‌یوه‌ندی به که‌ناڵی میسرییه‌و‌ه کرد که ده‌بێ که‌س شه‌هید نه‌بێت و به یه‌کبوونی گه‌له‌که‌ی کرد. له ساڵی ( )1969له خانه‌قیندا مۆدێلى پانتۆڵی چارلستن رووی کرده ئێمه تا راده‌یه‌ک کراسه‌کانمان درێژ بوو ،پانتۆڵی چارلستن له سه‌ره‌و‌ه ئاسایی بوو و دامێنه‌که‌ی کلۆش بوو .پانتۆڵی کچانی سلێمانی ته‌سکه ،عه‌جایب ،خ��ۆ ل�ه پیشاندانی ئاهه‌نگی «پیشاندانی جل و ب�ه‌رگ» مۆدێلی وام به‌رچاو نه‌که‌وتووه .له‌وانه‌ش‌ه من هه‌ڵ‌ه بووبم؟ نازانم .تۆ بڵێی خه‌ڵه‌فاوم به خۆمم نه‌زانیوه؟ لهوانهیه به‌اڵم خۆ جلی زه‌مانی (الجاهلیه) و ئیسالمیشم بینیوه ،هه‌روه‌ها جلی ئه‌مه‌وییه‌کان و عه‌باسییه‌کان و که‌نیزه‌کانیان. جل له‌به‌رکردن یان الساییکردنی یه‌کتری کارێکی ئاسایی نیه ،له ته‌مه‌نێکه‌و‌ه بۆ ته‌مه‌نێک ده‌گۆڕێ، ه�ه‌روه‌ه��ا به پێی ک�ه‌ش و ه��ه‌وای شوێنه‌کان یان کۆنترۆڵ‌کردنی ب���ازاڕی ج��ل و ب��ه‌رگ ب�ه سه‌ر چێژی ژناندا. ئه‌وروپییه‌کان زۆر بایه‌خ ده‌ده‌ن به ب��ازاڕی جل و ب��ه‌رگ ،ب �ه‌اڵم خوێندکارانی زانکۆکانیان ته‌نها پانتۆڵێک و بلوزێک و کۆتێک له‌به‌ر ده‌ک �ه‌ن. له هاوینیشدا پانتۆڵ و تیشێرتێک له‌به‌ر ده‌که‌ن. به‌اڵم بازاڕه‌کانی ئه‌وروپا زۆر زیره‌کن له روانه‌کردنی مۆدێلی سه‌یر سه‌یر .بڕواش ناکه‌م نامۆدێلی جل و ب�ه‌رگ��ی کچانی سلێمانی ل�ه ئ �ه‌وروپ��اوه بۆیان هاتبێت .وه‌ک وتم جله‌کانیان له جلی ئیسالمی ن �ه‌ده‌چ��وو .به ه �ه‌ر ح��اڵ دروش��م��ی من ئ�ه‌وه‌ی�ه که هه‌میش‌ه ده‌ڵێم «ئێمه‌ى ژنان ناموسی که‌س نین، ناموسمان ئازادیمانه» .بۆیه ناچارم بڵێم با ئازاد بن له له‌به‌رکردنی ئه‌و جل و به‌رگانه‌ی خۆیان که قه‌ت ناگونجێ له‌گه‌ڵ مێشکێکی هاوچه‌رخی ئه‌مڕۆ که جیهان به هۆی ئینته‌رنێت ،فه‌یسبووک ،سه‌ته‌الیت و مۆبایل بۆته الدێیه‌کی بچوک و هه‌میش‌ه له‌به‌ر چاوتدایه.
گه‌جنان ساڵی یه‌که‌م ژماره 46 دووشه‌ممه 2710/12/9 - 2011/2/28
12
منیش گێره‌شێوێنم بێریڤان محه‌مه‌د ب���ۆ ه���ه‌ر که‌سێک روون���ه ک���ه‌وا ئ��ێ��واره‌ی خ����وێ����ن����اوی رۆژی ( )17شۆبات وه‌اڵم��ی ب �ه‌ردی گه‌نجان ب ه فیشه‌ک درای���هوه ،شه‌قامی سالمی سلێمانی خه‌ڵتانی خوێنی گه‌نجان کرا له‌الیه‌ن لقی چواری پارتی دیموکراتی ک��وردس��ت��ان .ئ �ه‌و خهڵکه ن��اڕازی��ی�ه ک ه زۆرب���ه‌ی���ان گ�ه‌ن��ج ب���وون و ل � ه ب�ه‌رام��ب�ه‌ر گه‌نده‌ڵى ،ناعه‌داله‌تى کۆمه‌اڵیه‌تى و بێکارى هه‌روه‌ها تااڵنکردنی سه‌روه‌تی ئه‌م هه‌رێم ه ل ه الیه‌ن دوو حزبی بنه‌ماڵه‌یی رژابوون ه سه‌ر شهقامهکان .کۆمه‌ڵکوژی گه‌نجانی ئه‌م شاره ب ه ده‌ستی پارتی بووه سه‌ره‌تاى توڕه‌بونێکى به‌کۆمه‌ڵ و ده‌نگى ن��اڕه‌زای �ه‌ت��ی �ه‌ک��ى گشتى الى س �ه‌رج �ه‌م ک���وردان���ى ب���ه‌وی���ژدان و خ�ه‌ڵ��ک��ى ش��ارى سلێمانى. ئ �ه‌م توڕه‌بون‌ه چه‌ندین خۆپیشاندانى ت����رى گ��ه‌ن��ج��ان و چ��ه‌ن��دی��ن ق��ورب��ان��ى ت��ری��ش ب�����ه‌دواى خ��ۆی��دا ه��ێ��ن��ا ،ب�ه‌م�ه‌ش سه‌رهه‌ڵدانى مێژوێکى نوێ ل ه کوردستان ده‌ستپێده‌کات ک ه تێیدا خه‌باتێکى مه‌ده‌نى گه‌نجانى کورد له به‌رامبه‌ر زوڵم و سته‌م و داگیرکارى و ناعه‌داله‌تى و گه‌نده‌ڵى په‌ر‌ه ده‌ستێنێت .ئه‌م شۆڕش ه مه‌زن‌ه ک ه گ�ه‌ن��ج��ان پ��ێ��ش��ڕه‌وى ده‌ک����ه‌ن ،ب � ه ئاشتى داوای نه‌هێشتنى سته‌مکاری ده‌ک �ه‌ن، زیاتر له ( )10رۆژه ش��ارى سلێمانى و قه‌زا و ناحیه‌کانى گرتۆتهوه و رۆژ ب ه رۆژ ل ه په‌ره‌سه‌ندندایه .ئه‌و شۆڕشگێڕان ه ک ه ل ه الیه‌ن پارتی و ده‌سه‌اڵتدارانه‌و‌ه ب ه ئاژاوه‌گێڕ ناو ده‌برێن رۆژان ه ده‌ست ه ده‌ست ه چین ه جیاجیاکان ل ه رۆشنبیران و نوسه‌ران و هونهرمهندان و دادوه‌ران و پزیشکان و پارت و که‌سایه‌تیی ه سیاسیه‌کان ته‌سلیمى پ �ه‌ی��ام �ه‌ک �ه‌ی��ان ب����وون ک�� ه داواک���ردن���ى چاکسازى و رێگرتن ل ه سته‌مکارییه. م��ن ک � ه ه��ه‌ر ل � ه ()17ی مانگهوه یه‌کێک ب��ووم ل �ه‌و ئ��اژاوه‌گ��ێ��ڕان�ه‌ى ک ه ل ه خ��وارى خ���واره‌وه‌ى ئ�ه‌م کۆمه‌ڵگایه‌و‌ه ده‌یانه‌وێت کورسی ه بهرزه به‌رزه‌کانى ئه‌م ده‌سه‌اڵت ه لوتبه‌رز‌ه بخه‌ن و ده‌یانه‌وێت ب ه بێ روخسه‌تخواستن جام ه تاریکه‌کانیان بشکێنن تا بزانن له‌و دیو ئه‌و تاریکیه‌ى به‌ڕوى ئێمه‌یاندا داوه چى روو ده‌دات ،چه‌ند زیندانى نهێنى تێدا ئاماده کراوه ،کوێ و کوێى ئه‌م هه‌رێمه‌تان له‌و دیوه‌و‌ه دۆڕاندوه؟ چی ترى ئه‌م هه‌رێمه‌تان نه‌فرۆشتو‌ه بۆ خۆتان؛ چه‌ند بانکتان پڕ کردوه ل ه پاره‌ى ئه‌م میلله‌ت ه و چه‌ند گه‌نجى ترتان راونا بۆ ئه‌وروپا ،س �ه‌ره‌ڕاى بیر‌ه نه‌وته‌کانیش ئ��اوه‌ک��ان��ی��ش��ت��ان ب �ه ک���وێ ف��رۆش��ت ،ب ه چه‌ند؟ ل ه سه‌ر که‌رکوک بێده‌نگ کران، چه‌ند سه‌رده‌شت و سۆرانى ترتان له‌ناو ب��رد ،چه‌ند به‌رپرستان له‌گه‌ڵ تلیاک فرۆشه‌کان رێککه‌وتون و چه‌ند باندى له‌شفرۆشیتان هێنای ه کوردستان و چه‌ند سوڵحى عه‌شایه‌ریتان له‌گه‌ڵ بکوژه‌کانى ژنانى بێدیفاعدا کرد و چه‌ند به‌عسیتان ئ��ازاد کرد و چه‌ند گه‌نجى رۆژه �ه‌اڵت و باکورى کوردستانتان ته‌سلیمى ئێران و تورکیا کرد ،چه‌ندى تر و ده‌یان چه‌ندى تر. ده‌مانه‌وێت پێتان بڵێین ئیتر (.)STOP لێرهوه پێویستمان ب ه ده‌سه‌اڵتێکى نوێی ه که گه‌نجان هێزى کاریگه‌ر و نوێبونه‌و‌ه و ژن��ان��ی��ش وه‌ک م���رۆڤ ت�ه‌م��اش��ای��ان بکرێت و ده‌سه‌اڵتی گه‌ل حوکم بکات، راستگۆیی ،دیموکراتى و ئازادى پێویسته و مافى نه‌ته‌وه‌یى و مرۆڤایه‌تى پێویست ه و سیسته‌مى دادپ���ه‌روه‌ران��� ه پێویسته و پێویستیشه هه‌ر له‌و په‌رله‌مانه‌ى به‌رده‌کى سه‌راو‌ه ئه‌و رێکخستن ه حه‌کیمان ه دور ل ه ه�ه‌ر ده‌سه‌اڵتێکى حزبى دروس��ت بێت و به‌رده‌وامى رابگه‌یه‌نێت.
توێژه‌رێکى کۆمه‌اڵیه‌تى:
سه‌یره له‌م واڵت ه دیموکرات و ئازاده‌دا داواکردنى ماف ئاژاوه‌گێڕی بێت
[ ئا /سه‌ردار ئه‌حمه‌د ]
گه‌نجان ئاماژه بۆ ئ�هوه ده‌ک �ه‌ن گرنگ نییه ده‌س���ه‌اڵت���داران ل�ه ش��ۆڕش��دا چیان کردووه ،به‌ڵکو گرنگى به‌وه ده‌ده‌ن چیان بۆ ده‌کرێت و راشیده‌گه‌یه‌نن چى تر ده‌سه‌اڵت به ئاژاوه‌گێڕ ناویان نه‌بات و پێشیان وای ه ئهوه دهسهاڵته ئاژاوه‌گێڕه که ته‌قه‌ى ل ه گه‌نجان کرد .چاودێرێکى مافى مرۆڤیش جه‌خت دهکاتهوه که به‌هه‌ر ئه‌قارێکیشدا بڕوات نابێت ده‌سه‌اڵت هێز به‌کار بهێنێت.
ج��ی��ه��ان��گ��ی��ر ئ���ه‌ح���م���ه‌د ،ت���ه‌م���ه‌ن ( )22س���اڵ، خوێندکارى زانکۆ ،له‌نێو ئاپۆڕاى جه‌ماوه‌ردابوو له به‌رده‌رکى سه‌راى سلێمانى رایگه‌یاند« :الیه‌نى ده‌سه‌اڵت گه‌نجان به‌ئاژاوه‌گێڕ له‌قه‌ڵه‌م ده‌ده‌ن ئێم ه چاوه‌ڕوانى لهوه زیاترمان لێیان نهبووه ،ئ�ه‌وان ئه‌و که‌سانه‌یان ده‌وێت که پشتگیرى له خۆیان بکه‌ن بۆ مانه‌وه‌یان له کورسى ده‌سه‌اڵت» ،ئاماژه‌ى به‌وه‌شکرد یه‌کێک به‌رهه‌ڵستیان بکات و ره‌خنه‌یان لێبگرێت و پێیان بڵێت ئێوه گه‌نده‌ڵن و پێویسته چاکسازى له‌واڵتدا بکه‌ن ،له‌دواییدا به ئاژاوه‌گێڕناوى ده‌به‌ن. هه‌روه‌ها ئه‌و خوێندکاره پێیوایه که گه‌نجان زۆربه‌ى خۆپیشانده‌ران پێک ده‌هێنن .جیهانگیر ،وتیشى: گه‌نجان پشتگوێ خراون و له‌گه‌ڵ ئه‌و بۆچونه‌دا نین که ته‌نها ده‌سه‌اڵتى به‌ڕێوه‌بردن ک��ورد بێت و به‌سه ،ده‌بێت ئه‌و دهسهاڵته له ئاست داخوازییه‌کانى گه‌نجاندا بێت ،له‌به‌ر ئه‌وه‌ى گه‌نجى ئه‌مڕۆ گوێ ب �هوه ن��ادات چییان ک��ردوه له پێش راپ�ه‌ڕی��ن و ل ه ش���ۆڕش���دا ،ب�ه‌ڵ��ک��و گ��رن��گ��ى ب���هوه ده‌دات چ��ى بۆ ده‌کرێت؟ ئه‌حمه‌د ئاسۆ ،گه‌نجێکى ترى شارى سلێمانیی ه ب���ه ج����ۆش و خ����رۆش����هوه ل���ه‌گ���ه‌ڵ رێ��ک��خ �ه‌ران��ى خۆپیشاندانه‌که‌دا دروشمه‌کانى ده‌وت��هوه و قسه‌ى ل�هوه ده‌ک��رد بۆ ئ�هوه هاتووهته ب�ه‌رده‌رک��ى س�ه‌را تا وه‌اڵم���ى داواک��ان��ی��ان ل �ه ح��ک��وم�ه‌ت وه‌رب��گ��رێ��ت�هوه، ئ �ه‌ح��م �ه‌د ،ج �ه‌خ��ت��ی��ک��ردهوه :ئ��ێ��م�ه تائێستا ک�ه‌س گوێمان لێ ناگرێت ،داواکارین حکومه‌ت به‌ده‌نگ داواک��اری��ی �ه‌ک��ان��م��ان �هوه ب��ێ��ت و ل �ه ک�ه‌ن��اڵ�ه‌ک��ان��ى راگهیاندنهوه پڕوپاگه‌نده‌ى ئهوه نه‌که‌ن ،که گوای ه ئێمه ئاژاوه‌گێڕین .ناوبراو ئاماژه‌ى به‌وه‌کرد ،ک ه ئه‌وان هه‌موو رۆژێک به‌رده‌وام ده‌بن له خۆپیشاندان تاوه‌کو وه‌اڵمى داواکارییه‌کانیان ده‌درێته‌وه ،هه‌روه‌ها ئه‌حمه‌د ،ته‌مه‌ن ( )21س��اڵ ،به توڕه‌ییه‌وه ئه‌وه‌ى وت :ده‌سه‌اڵت به ئێمه ده‌ڵێت ئاژاوه‌گێڕ ،به‌اڵم ئهوه خۆیانن که ئاژاوه‌گێڕن کاتێک له رۆژى ()2/17 ده‌ستیان به ته‌قه‌کردن کرد له گه‌نجانى ئه‌م شاره و ئاسایشى شاره‌که‌مانیان تێکدا و ئێستاش ده‌یانه‌وێ ئه‌و ک��ردهوه ناشرینانه‌یان بپۆشن ،که گوایه ئێم ه ئ��اژاوه گێڕین و له هه‌موو گرته ڤیدیۆییه‌کاندا ده‌رکه‌وتووه کێ ئاژاوه‌گێڕه. هه‌روه‌ها ساالر محه‌مه‌د ،هاوڕێى شه‌هید سورکێو، ک �ه رۆژى ( )2/20ل �ه رێ��گ��اى گ �ه‌ڕان �ه‌وی��دا ل ه خوێندنگه شه‌هید ده‌کرێت (هێما بۆ ئه‌و رۆژه ده‌کات ێ کاتێک له ده‌وامى خوێندنگه گه‌ڕاونه‌ته‌وه هاوڕ نزیکه‌که‌ى به گولله ده‌پێکرێت) ،وتى« :له‌گه‌ڵ
ئه‌و کاته‌ی گه‌نج توڕه ده‌بێت فۆتۆ :قادر ئه‌حمه‌د
››
که له مافه‌کانى بێبه‌ش بووه و پێداویستیه‌کانى ژیانى بۆ دابین نه‌کراوه یاخود که‌ره‌سته‌یه‌کى نیه بۆ ئه‌وه‌ى کاته‌کانى خۆى پێ پڕ بکاته‌وه، له‌به‌ر ئهوه داواک��ارى ده‌بێت و رۆژان �ه به‌ڵێنى درۆى له‌مالوال پێده‌درێت ،خوێندن ته‌واو ده‌کات دان��ام �ه‌زرێ��ت و کۆمپانیاکان ق���ۆرغ ک��راون و هیچ شوێنێکى تر نیه ئیشى تێدا بکات، قسه‌ى له‌وه‌کرد ئێستا جواڵنه‌وه‌یه‌کى گشتى ههیه له رۆژههاڵتى ناوه‌ڕاست ئه‌ویش قبوڵ نه‌کردنى چینى گه‌نجه له دیکتاتۆرى که ل ه میسر و تونس ده‌سه‌اڵت قۆرغى الیه‌نى مادى واڵت��ى ک���ردووه و یه‌کسانى ل�ه دابه‌شکردنى سامانى واڵتدا نیه .ناوبراو جه‌ختیشى کردهوه: گه‌نج ئ��اژاوه‌گ��ێ��ڕ نیه کاتێک داواى ماف ه ره‌واک���ان���ى ب��ک��ات پێوسته گ �ه‌ن��ج ب�ه‌رن��ام�ه‌ى هه‌بێت بۆ داواک��ردن��ى مافه ره‌واک��ان��ى خۆى. ئ��ام��اژه‌ى به‌وه‌شکرد کاتێک داواک��اری��ی�ه‌ک ده‌بێت پێویسته سه‌ره‌تا به شێوه‌یه‌کى هێمنان ه هه‌نگاو بنرێت ،ئه‌گه‌ر جێبهجێ نه‌کرا پێویست ه خۆپشاندان ئه‌نجام بدات .ئه‌وه‌شى وت :به‌هه‌ر ئه‌قارێکیشدا بڕوات نابێت ده‌سه‌اڵت هێز به‌کار بهێنێت ،له‌به‌ر ئهوه رێگه پێدراو نیه له روانگه‌ى مافى مرۆڤه‌وه ،به‌گه‌نجێک ناڵێم ئاژاوه‌گێڕ کاتێک ته‌مه‌نى نه‌گه‌یشتووه‌ته ( )18ساڵ واته هێشتا منداڵن کاتێک ئیستخاللى سیاسى کرا ئه‌وا مافى پێشێل کراوه نه‌ک ئاژاوه‌گێڕه ،له‌کاتێکدا ئیستیخاللى سیاسى کرا یاخوود کوژرا به‌هه‌مان شێوه پێشێل کارییه.
چاودێرێکى مافى مرۆڤ: ب���ه‌گ���ه‌ن���ج���ێ���ک ن��اڵ��ێ��م ئاژاوه‌گێڕ کاتێک ته‌مه‌نى نه‌گه‌یشتووه‌ت ه ( )18ساڵ وات ه هێشتا منداڵن کاتێک ئیستخاللى سیاسى کرا ئه‌وا مافى پێشێل کراو ه نه‌ک ئاژاوه‌گێڕ سورکێودا پاش ئه‌وه‌ى ده‌وامى له خوێندنگادا ته‌واو ب��وو ،ب���ه‌ره‌و م��اڵ �هوه گ�ه‌ڕای��ن�هوه پ��اش��ان توشى ئه‌و رووداوه بووین ،سورکێو کوڕێکى هێمن و له‌سه‌رخۆ بوو ژیانى خۆى بۆ خوێندن ته‌رخان کردبوو». میدیا عه‌بدواڵ ،چاودێرى مافه‌کانى مرۆڤ ،به (چه‌تر)ى رایگه‌یاند :گه‌نج کاتێک هه‌ستى کرد
دان���ا م���ه‌ال ح���ه‌س���ه‌ن ،ت���وێ���ژه‌رى ک��ۆم �ه‌اڵی �ه‌ت��ى، ب �ه (چ �ه‌ت��ر) راگ �ه‌ی��ان��د :بینیمان ده‌س���ه‌اڵت چۆن ک�ه‌وت�ه وێ���زه‌ى گه‌نجانى خۆپیشانده‌ر و ش�ه‌ق��ام و شۆسته‌کانیان به خوێنى گه‌نجانى ئه‌م شاره سوور ک��رد ،گه‌نجانێک که بۆ داواک��ردن��ى چاکسازى و ن�ه‌ه��ێ��ش��ت��ن��ى گ �ه‌ن��ده‌ڵ��ى و خ��س��ت��ن �ه‌ڕووى چ�ه‌ن��د داواکارییه‌کى دیکه‌ى ره‌وا رژانه سه‌ر شهقامهکان خوێنیان رژێ��ن��درا ،قسه‌ى له‌وه‌شکرد ل �ه‌م هه‌رێم ه دیموکراسییه‌دا ،له‌م ههرێمه ئ��ازاده‌دا ده‌س�ه‌اڵت ب ه گولله وه‌اڵم���ى ئ �ه‌و گه‌نجانى دای���هوه و هێزێکى گه‌وره‌یان رژانده سه‌ر شهقامهکان و سلێمانییان ل ه پایته‌ختى رۆشنبیرییه‌وه کرده پایته‌ختى سه‌ربازى. ئه‌م توێژه‌ره کۆمه‌اڵیه‌تییه هێما بۆ ئه‌وه‌شده‌کات له ده‌زگاکانى راگه‌یاندنى ده‌س �ه‌اڵت �هوه ،ب �ه‌رده‌وام ئه‌م گه‌نجه خۆپیشانده‌رانه به ئاژاوه‌گێڕ ناو ده‌به‌ن، هه‌روه‌ها دانا ،وتى« :سه‌یره له‌م واڵته دیموکرات و ئازاده‌دا داواکردنى ماف ئاژاوه‌گێڕییه؟! یا ئه‌وه‌تا ئ�ه‌ل��ف و بێیه‌ک ل �ه دیموکراسییه‌ت ن��ازان��ن ،یا ئه‌وه‌تا خۆیانى تێناگه‌یه‌نن ،ئه‌ى نازانن له ده‌وڵه‌تى دی��م��وک��رات و ئ����ازاددا خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان یه‌کێکه ل ه سه‌ره‌تاییترین مافه‌کانى هاواڵتییان؟!». دان��ا م �ه‌ال ح�ه‌س�ه‌ن ،ت��وێ��ژه‌رى کۆمه‌اڵیه‌تى ،ل ه درێ���ژه‌ى قسه‌کانیدا رای��گ�ه‌ی��ان��د :ئ�ه‌گ�ه‌ر گه‌نجان نه‌توانن له‌ڕێى خۆپیشاندانه‌وه داواى مافه‌کانیان ب��ک�ه‌ن ،ئ �ه‌ى چ��ۆن داواى ب��ک �ه‌ن؟! ب��ۆی�ه گه‌نجان ناچاربوون بڕژێنه سه‌ر شهقامهکان بۆ داواکردنى مافه ره‌واکانیان.
به‌رپرسى کۆمه‌ڵه‌ى ژیانه‌وه‌ى گه‌نجان:
گه‌نجان پێشه‌نگى خۆپشاندانن و ل ه ئه‌داى ده‌سه‌اڵت ناڕازین [ ئا /کارزان تاریق ] رێکخراوه‌کانى گه‌نجان و خوێندکاران ئ��ام��اژ ه به ب �ه‌ش��دارى گه‌نجان ده‌ک��ه‌ن ل ه خوپیشاندانه‌کاندا و پشتگیرى خۆپیشاندانى بێتوند تیژى ده‌که‌ن و رایشیده‌گه‌یه‌نن ک ه رێکخراوه‌کانى ته‌نها بارن له‌سه‌ر گه‌نجان و مامۆسایه‌کى زانکۆش جختیکرده‌و ه گه‌ر رێکخراوه‌کانى گه‌نجان به‌زووى ده‌زانن بۆ دواکردنى مافه‌کانى گه‌نج با نوێنه‌رایه‌تى گه‌نج نه‌که‌ن.
ب��وره��ان م��وزه‌ف �ه‌ر ،سکرتێرى رێ��ک��خ��راوى گه‌ش ه پێدانى یه‌کگرتوى ئیسالمى ،ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌کرد هه‌ر خۆپیشاندانێک گه‌نجان و قوتابیان یان هه‌ر چینێکى تر ئه‌نجامى بده‌ن باشترین چاالکى ده‌بێت و ته‌ماحێکى باشتریان له رێکخراوه‌که‌ى ئێم ه ده‌بێت. جه‌ختى کردهوه :ئێمه به هه‌موو شێوه‌یه‌ک پشتگیرى ئه‌و گه‌نجانه دهکهین به‌مه‌رجێک داواک�ه‌ی��ان ره‌وا بێت و شێوازى مه‌ده‌نى و شارستانیانه بگرن ه به‌ر دور له توند و تیژى .هه‌روه‌ها وتى :هه‌رکه‌سێک توند و تیژى به‌کار بهێنێت ئێم ه له دژى ده‌وه‌ستینه‌وه و ئیدانه و مه‌حکومى ده‌ک�ه‌ی��ن و به‌کارێکى نه‌شیا
و ناشایسته‌ى ده‌زان��ی��ن ،ئه‌گه‌ر ل ه الی �ه‌ن ده‌س �ه‌اڵت یان خۆپشانده‌رانه‌وه بێت .هێماى بۆ ئه‌وه‌شکرد ک ه رێکخراوه‌که‌یان به‌گشتى پێیان وای ه گه‌نجانى ئه‌م واڵت ه وه‌کو پێویست ده‌سه‌اڵت ب ه ده‌میانه‌و‌ه نه‌هاتو‌ه و کارى نهکردوه بۆ به‌دى هێنانى خه‌ونه‌کانیان ،بورهان، سکرتێرى رێکخراوى گه‌شه‌پێدان ،وتى :له‌به‌رئه‌وه‌ى ئ �ه‌رک��ى س�ه‌رش��ان��ى ده‌س��ه‌اڵت��ه ه �ه‌م��وو هه‌وڵه‌کانى بخاته‌گه‌ڕ بۆ گوێگرتن له‌و گه‌نجانه‌ى که ئێستا کۆبونه‌ته‌وه. ڕێ��ک��ان ص �ه‌ب��اح ،ب�ه‌رپ��رس��ى ک��ۆم�ه‌ڵ�ه‌ى ژی��ان �ه‌وه‌ى گه‌نجان ،ئاماژه بۆ ئه‌وه‌ده‌کات ،ئه‌و خۆپشاندانانه‌ى ک ه ل ه ڕۆژهه‌اڵتى ناوه‌ڕاست ده‌ستیان پێکرد ک ه ب ه خوێنى گه‌نجێک پریشکى هاویشت و باڵوبویه‌وه. وت���ى« :ئ���ه‌و ب���ارودۆخ���ه‌ى ئێستا ل �ه ک��وردس��ت��ان��دا ره‌چاو ده‌کرێت درێژ‌ه پێده‌رى ئه‌و بارودۆخه‌یه که ل ه رۆژههاڵتى ناوه‌ڕاستدا ههیه ،ک ه گه‌نجان پێشه‌نگى خۆپشاندانن و له ئه‌داى ده‌س ه اڵت ناڕازین ک ه ده‌نگى ناڕازى خه‌ڵک دێننه سه‌ر شهقام» .قسه‌ى له‌وه‌شکرد: ئ �ه‌وش��ێ��وازه‌ى خۆپیشاندان ل�ه هه‌رێمى کوردستان ک ه گه‌نجان ده‌ستیان پێکرد ئ �ه‌داى خۆیان گۆڕى به‌شێوازیى ئهوهنده مه‌ده‌نیانه و زیره‌کانه ،ئه‌مه‌ش رۆڵى گه‌نج بو بۆ ئه‌و گۆڕانکاریه که به‌شێوه‌یه‌کى زۆر
دیموکراسیانه داواى مافه‌کانى خۆیان ده‌که‌ن .ناوبراو جه‌ختیشکرده‌وه :رێکخراوه مه‌ده‌نیه‌کان تائێستا نه‌یان توانیوه ئ�ه‌داى گه‌نجان بکه‌ن و جێگه‌ى ڕه‌زامه‌ندى گه‌نجانیش نه‌بون ،له‌به‌رئه‌وه‌ى «له هه‌رێمى کوردستان ته‌نها بارن له‌سه‌ر گه‌نجان و ناتوانن ئاراسته‌یان بکه‌ن به‌ره‌و خۆپیشاندان» .رێکان ،ئه‌وه‌شى وت :پێویست ه هه‌موو رێکخراوه‌کان هه‌ڵوێستى خۆیان بخهنه پاڵ گه‌نجان نه‌ک خۆپیشاندانهکه بکهنه موڵکى خۆیان. هه‌روه‌ها ره‌نجده‌ر ئه‌مین ،کارگێڕى لقى زانکۆى ک��ۆم �ه‌ڵ �ه‌ى خ��وێ��ن��دک��اران��ى ک��وردس��ت��ا ل �ه زان��ک��ۆى سلێمانى ،قسه‌ى له‌وه‌کرد که رێکخراوه‌که‌ى ئه‌وان ویتویه‌تى وه‌ک��و کۆمه‌ڵه‌ى خوێندکاران هه‌ڵوێستى خۆى ڕۆژى چوارشه‌مم ه له‌ناو خوێندکارانى زانکۆى سلێمانى پیشانبدا ،به‌الم کۆمه‌ڵێک له خوێندکارانى زان��ک��ۆى سلێمانى ب��اوه‌ڕی��ان ب�ه‌و هه‌ڵوێسته‌ى ئ�ه‌وان نه‌کردووه ،جه‌ختى له‌مکرده‌وتى« :له‌به‌رئه‌وه‌ى ئێم ه دواک�ه‌وت��ب��وی��ن ل�ه ده‌رب��ڕی��ن��ى هه‌ڵوێستمان به‌رانبه‌ر خۆپیشاندانى خوێندکارانى زانکۆ ،بۆی ه خوێندکاران به‌زۆرى باوه‌ڕیان به‌و گروپ ه خوێندکاریه بوو که له‌ناو خۆیاندا ل ه زانکۆ دروستیان ک���ردوه» .کارگێڕى کۆمه‌ڵه‌ى خوێندکاران ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌شکرد :ئێم ه ه�ه‌ر ل�ه‌س�ه‌ره‌ت��اوه له گ�ه‌ڵ داواکاریه‌کانى گه‌نجان
ب��وی��ن ،ب��ه‌اڵم چاالکیمان ده‌س��ت پێنه‌کردبوو و ب ه خوێندکارانى زانکۆى سلێمانیمان ڕاگه‌یاندوه ک ه ئێم ه له‌گه‌ڵ داواک���ارى و ماف ه ڕواکانى ئێوه‌ین و ئێم ه له‌مه‌ودوا به‌شێکین له خوێندکاران و ل ه گه‌ڵ داواکاریه‌کانتانین. هه‌ڤاڵ ئه‌بوبه‌کر ،مامۆستاى زانکۆى سلێمانى، ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌کرد :ئه‌و خۆپیشاندانان ه په‌یوه‌ندى ب� ه ه�ه‌م��وو چینه‌کانه‌وه هه‌ی ه ه �ه‌ر ل� ه پیرو گه‌نج منداڵ تا هه‌موو چینه‌کانى ترى تێدای ه هه‌رکه‌س و به‌شێوازێک گوزارشت له داخوازیه‌کانى ده‌کات وتى« :ده‌کرێت رێکخراوه‌کانیش ب ه شێوازى خۆیان توانیبێتیان گوزرشتیان له داخوازیه‌کانیان بکه‌ن، ئه‌گه‌ر رێکخراوه‌کانى گه‌نجان پێیان وابێت هێشتا زو‌ه بۆ ئه‌وه‌ى له سه‌ر شهقامهکان داواى مافه‌کانى گه‌نجان بکه‌ن ،ئه‌گه‌ر وای � ه بانوێنه‌رایه‌تى گه‌نج نه‌که‌ن و خۆیان ب ه نوێنه‌ر گه‌نجان نه‌زانن .هه‌وه‌هاى مامۆساکه‌ى زان��ک��ۆى سلێمانى وتیشى :شێوازى گ��وزارش��ت ک��ردن له داخوازیه‌یه‌کان زۆره و ته‌نها خۆپیشاندان نی ه و چه‌ندین ڕێگه‌ى مه‌ده‌نى تر ل ه ڕێگه‌دایه ،بۆیه نابێت ئێمه کورتیکه‌ینه‌وه‌ى له‌وه‌ى هه‌رکه‌س ل ه سه‌ر شهقام بوو ئهوه داواى راست ه قینه‌ى ههیه.
خوێنی گه‌نجانی سلێمانی هیوابه‌خشه وه‌ک چ���������ۆن ل��� ه راپ����ه‌ڕی����ن����ی گ���ه‌الن���ی تونس و میسر گه‌نجان سه‌ردار ستار پێشه‌نگی خۆپیشاندان ه ج �ه‌م��اوه‌ری��ی �ه‌ک��ان ب��وون، ل���ه‌الی ئێمه‌ش گ�ه‌ن��ج��ان ئ �ه‌و ئ �ه‌رک �ه‌ی��ان گرت ه ئ �ه‌س��ت��ۆ ،گ�ه‌ن��ج��ان��ی سلێمانیش وه‌ک ه�ه‌م��وو سه‌رده‌مه‌کانی راب��ردوو ئه‌مجاره‌ش ئه‌رکه‌که‌یان خسته س�ه‌رش��ان��ی��ان و ب��ێ دوو دڵ��ی ل �ه ()17 ی ش��وب��ات �هوه ده‌س��ت��ی��ان پ��ێ��ک��ردوه و ب �ه‌وپ �ه‌ڕی پێداگرییه‌وه قۆناغه‌که به‌ره‌وپێشه‌وه ده‌ب��ن ،ئیتر گه‌نجانی سلێمانی م��ۆری خۆیان له شۆڕشی دیموکراتیانه‌ی گه‌الندا ،له‌مه‌ودوا له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی سلێمانی ناوه‌ندی رۆشنبیرییه هه‌مانکات بووه به ناوه‌ندی تێکۆشانی دیموکراتی جه‌ماوه‌ری رادیکاڵ. هه‌ندێک له مێشک بچوک و کاڵفامه‌کان، ئ �ه‌و حه‌ماسه‌ت و دڵ �ه پ��ڕ هیوایه‌ی گه‌نجانی سلێمانیان به‌گێره‌شێوێن و فیتنه‌چی و تێکده‌ر ب �ه‌ن��او ده‌ک���رد ،ل�ه‌ب�ه‌رخ��ات��ری ج��ام�ه ره‌ش�ه‌ک��ان��ی کۆشکه‌کانیشیان فیشه‌کی نه‌فره‌تاویان ده‌باراند‌ه
س���ه‌ر الوان����ی ئ��وم��ێ��دی دواڕۆژ و ئ �ه‌م��ڕۆی به‌جۆش .ئه‌وانه‌ی به‌وشێوه‌یه له گه‌نجان تێده‌گه‌ن ئه‌وانه ل�ه‌ق��وڕدا چه‌قیون و له خه‌می کورسی ه شڕه‌کانیاندان بۆیه‌ش دواڕۆژیشیان بێجگه ل ه ته‌نه‌که‌ی زب��ڵ هیچ شوێنی تر نییه ،چونک ه مێژوو به‌رگه‌ی ئه‌و جۆره ئه‌قڵیه‌ته کۆنه‌په‌رست ه ناگرێت. ه���ه‌رس���ێ گ �ه‌ن��ج �ه ش��ه‌ه��ی��ده‌ک��ه‌ی سلێمانی «رێ��ژوان ،سورکێو و شێرزاد» سێ مه‌شخه‌ڵی رێ���گ���ای دی��م��وک��رات��ی��زه‌ک��ردن��ی ک��ۆم �ه‌ڵ��گ��ا و ده‌سه‌اڵتی باشووری کوردستانن ،ئیتر خوێنی ئه‌وان بووه هه‌وێنی شۆڕشێکی نوێی مێژوویی، ئ���ه‌و س��ێ ن���هوه ت��ازه‌ی��ه پ��ێ��م��ان ده‌ڵ��ێ��ن ده‌ب���ێ ل ه ش��ۆڕش��ی گ���ه‌الن دان �ه‌ب��ڕێ��ی��ن و ک��وردس��ت��ان��ی��ش بکه‌ینه ده‌سته‌خوشکی ئه‌وان .لهوانهیه زۆرکه‌س ئ �هوه بڵێت ک�ه ئ �ه‌و گه‌نجه ت��ازه پێگه‌یشتوان ه چی ده‌زان��ن ،یان لهوانهیه خانه‌واده‌کانیان بڵێن مناڵه‌کانی ئێمه داما و بوون و کاریان به‌سه‌ر هیچه‌وه نه‌بوو ،ب�ه‌اڵم ده‌ب��ێ ئ�هوه بزاندرێت ئه‌و نه‌وه نوێیه ناتوانێت له‌گه‌ڵ ئه‌و ویژدان سه‌هۆ ڵ ئاسایانه بگوزه‌رێنێت ،بۆیه به‌هه‌ر نرخێک بێت
بۆچی خۆپیشاندانه‌کان توندوتیژیان لێده‌که‌وێته‌وه؟ ک���ات���ێ���ک س�����ه‌دان خ����ۆپ����ی����ش����ان����دان����ی ه��ێ��م��ن ده‌ک����رێ����ت و ن���اڕه‌زای���ی ج��ه‌م��اوه‌ر عه‌بدولعه‌زیز هاشم و ده‌ن���گ���ی ک��ێ��ش�ه و ک�ه‌م��وک��ورت��ی�ه‌ک��ان��ی ده‌گ���ات���ه ک �ه‌ش��ک �ه‌ش��ان��ی ئ��اس��م��ان ،کاتێک په‌رله‌مانتاران هه‌موو هه‌وڵی خۆیان ده‌خه‌ن ه گ���ه‌ڕ ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ی ه �ه‌رچ��ی زووت����ره کێشه و گرفتی هاواڵتیان چاره‌سه‌ر بکرێت ،کاتێک رێکخراوه‌کانی کۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی هه‌وڵ و ته‌قه‌اڵکانیان دهخهنه گه‌ڕ بۆ به‌هانا چوونی ده‌نگی گه‌نجان و قوتابیان و گشت هاواڵتیان، کاتێک هێزه سیاسیه‌کانی ناو ئۆپۆزیسیۆن شه‌و و رۆژ تێده‌کۆشن بۆ ئه‌وه‌ی به رێگای یاسایی و ل�ه ن��او ده‌س �ه‌اڵت��دا ک��ار بکه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی شه‌رعیه‌ت بۆ ده‌نگی شهقام بگه‌ڕێته‌و‌ه و ده‌س���ه‌اڵت خزمه‌تگوزارییه‌کان ب��ۆ هه‌موو ناوچه و خه‌ڵکی کوردستان بێ جیاوازی ب ه یه‌کسانی ئه‌نجام بده‌ن. ئه‌م هه‌مووانه و چه‌ندینی تر ده‌نگی خۆیان به هێمنی به‌رزده‌که‌نه و داوای گۆڕانکاری و چاکسازی ده‌ک�ه‌ن و داوای به‌هانا هاتنی خه‌ڵک ده‌که‌ن وداوای ئهوه ده‌که‌ن حکومه‌ت و ح��زب له‌یه‌کتر جیا بکرێتهوه ،ب �ه‌اڵم هیچ س���ودێ���ک���ی ئ���ه‌وت���ۆی ن��اب��ێ��ت ،ب��ۆی�ه ده‌بینین بارودۆخ ده‌گاته ئه‌وه‌ی خ �ه‌ڵ��ک ت����وڕه ب��ێ��ت و ل��ه ب��ۆن �ه و کاتێکی ڕه‌خساودا رقی خۆیان ه���ه‌ڵ���ڕێ���ژن ،ب��ێ��گ��وم��ان ئ���ه‌گ���ه‌ر ل���ه ب���ازن���ه‌ی ی��ه‌ک��ه‌م��دا ح��ک��وم �ه‌ت ب���ه پ��ی��ر ب���ان���گ���ه‌وازی چ����اک����س����ازی����هوه ب��ێ��ت ب����ارودۆخ ن��اگ��ات�ه ئ�ه‌و ق��ۆن��اغ �ه‌ی ئێستا ک ه ت��ی��ای��دای �ه و ک��ارێ��ک ڕووب���دات الی هه‌موو ک���ه‌س ره‌ت��ده‌ک��رێ��ت �هوه، به‌اڵم که‌سیش ناتوانێت رای���ب���گ���رێ���ت ،ئ����ه‌وه‌ی ئێستا ل �ه ک��وردس��ت��ان روو ده‌دات ل���ه‌س���ه‌ر ب����ه‌ردب����اران����ک����ردن����ی ح��زب ئ �هوه کلتورێک ه م�����اوه‌ی�����ه‌ک�����ه پ���ی���اده ده‌ک�����رێ�����ت ه�����ه‌ر ل���ه‌و رۆژه‌وه کورد به گولل ه برای خۆی ده‌کوشت و دواتر به تۆپ و ته‌یاره و ده‌ب���اب���ه‌ی دوژم��ن��ان یه‌کتریان له‌ناو ده‌ب��رد و دوات��ری��ش کوشتنی خه‌ڵکانی بێ چ�ه‌ک له‌ناو باره‌گاکانیان و سووتاندنی باره‌گا به‌سه‌ریاندا ،ئه‌مانه هه‌موو بوونه‌ته کلتور له کوردستان و باگراوندی
››
نه‌وه‌ی کوردی داهاتوو ره‌نگ ده‌دات �هوه ،خۆ ئه‌گه‌ر لێکۆڵینه‌وه‌یه‌کی سایکۆلۆجی بکرێت بۆ ئهوه به‌ردبارانکردنه‌ی یه‌کتر و گولله‌باران ک��ردن�ه‌ی خه‌ڵکی سڤیل ئ �ه‌وان بۆمان ڕوون ده‌بێته‌وه ک�ه‌وا ئه‌مانه له‌ناو ه��اردی ک��ورددا سه‌یڤ کراون. ل�ه‌والت�ه دیموکراسیه‌کان ده‌بینین به‌یه‌ک خۆپیشاندان س �ه‌رۆک��ی وه‌زی����ران ل �ه‌ده‌س �ه‌الت دێته خ��وار ی��ان ج��اری واهه‌یه به‌ڕاپرسیه‌ک ک���ورس���ی س���ه‌رۆک���ێ���ک���ی وه‌ک�����و ئ �ه‌م��ری��ک��ا ده‌ل �ه‌رزێ��ت .هه‌ڵبژاردنه‌کان ل �ه‌وێ ب�ه‌وپ�ه‌ڕی پاک و بێگه‌ردیه‌وه ده‌کرێت ،رێگا ناگیرێت ک �ه دادوه‌ران و رۆژن��ام �ه‌ن��ووس��ان چ��اودێ��ری هه‌لبژاردنه‌کان بکه‌ن .هه‌وڵ ناده‌ن به‌ته‌زویر ل ه ده‌سه‌اڵتدا بمێننه‌وه ،هه‌موو خه‌م وخه‌ونیان خۆ ده‌وله‌مه‌ندکردن نیه .هه‌موو که‌سێک بۆی ههیه ره‌خنه‌یان ئاراسته بکات و بگره سه‌رۆکی ئه‌مریکا کاتێک له‌الیه‌ن که‌سێکه‌وه هه‌وڵی کوشتنی ده‌درێ��ت لێبوردنی بۆ ده‌رده‌ک��ات و یه‌کێکی تر ده‌درێته دادگا له‌سه‌ر ده‌ستدڕێژی سێکسی ،سه‌رۆکێکی تر دادگایی ده‌کرێت ل�ه‌س�ه‌ر ب��ردن��ی ته‌نها ( )150ه��زار دۆالری موڵکی حکومه‌ت بۆ ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دی تایبه‌ت، بۆیه ل �ه‌وێ توندوتیژی ناگاته ئ�ه‌و ئاسته. ئه‌گه‌ریش چه‌ندین س��اڵ جارێک شتی له‌و شێوه‌یه ڕوو ب��دات ئ�ه‌وا وه‌اڵمیان هه‌رگێز ب ه گولله نادرێته‌وه. ئه‌گه‌ر سه‌یری هه‌ندێ واڵت����ی وه‌ک میسری س����ه‌رده‌م����ی م���وب���اره‌ک و ت��ون��س��ی س���ه‌رده‌م���ی ب���ن ع���ه‌ل���ی و ل��ی��ب��ی��ای ئێستا و ی �ه‌م �ه‌ن و ئ�ه‌م واڵت��ان�ه بکه‌ین ده‌بینین ک�����ه‌وا ل�����ه‌وێ وه‌اڵم����ی ده‌ن�����گ�����ی خ����ه‌ڵ����ک ب � ه ده‌نگی گولله دراوه‌ته‌وه، ل �ه‌ج��ی��ات��ی چ��اک��س��ازی ک������ردن ل����ه‌ده‌س����ه‌اڵت����دا ک����ه‌چ����ی ده‌ی����ان����ه‌وێ����ت ده‌ن���گ���ی خ���ه‌ڵ���ک کپ ب���ک���ه‌ن ی��ان��ی��ش ئ �ه‌گ �ه‌ر کپ نه‌کرا ئه‌وا گوێی پ��ێ ن���ه‌ده‌ن ت��اوه‌ک��و کار ده‌گاته توڕه بوون. م���ن ب���ه‌و ده‌س���ه‌اڵت���ه‌ى خۆمان ده‌ڵێم ئه‌گه‌ر ئه‌م گه‌نجانه م��ن��داڵ��ی ئێوه ب��ن ت���وڕه ب��ب��ن ل�ه‌خ��ۆت��ان و ل���ه ت���وڕه‌ی���ی���ان ب���ه‌رد ب��گ��رن��ه م���اڵ���ی خ��ۆی��ان ئ �ه‌وک��ات چ��ۆن وه‌اڵم��ی ده‌ده‌یته‌وه ،ئایا به گولل ه ی���ان ب �ه جێبه‌جێکردنی داخوازییه‌کانی؟ ئ �ه‌م �ه پ��رس��ی��ارێ��ک�ه وه‌اڵم����ی ل �ه گیرفانی ویژدانی ده‌سه‌اڵتدایه.
ئه‌گه‌ر له بازنه‌ی یه‌که‌مدا حکومه‌ت به پیر بانگه‌وازی چاکسازیه‌وه بێت بارودۆخ ناگاته ئه‌و قۆناغه‌ی ئێستا که تیایدای ه و کارێک ڕووبدات الی هه‌موو که‌س ره‌ت بکرێتهوه
بانگی گۆڕاندنیان ده‌کات. ل �ه ش��ێ��وازی ش��ۆڕش��ی گ �ه‌الن��ی ه��اوچ�ه‌رخ��دا خ��وێ��ن��رژان��ی زۆر م���ه‌رج ن��ی��ی�ه ،ب���ه‌اڵم خوێنی گ �ه‌رم و ب �ه‌وی��ژدان و خ��اوه‌ن ئ��ی��راده‌ی پێویسته، سلێمانیش ئه‌وه‌ی نیشاندا .داکۆکیکردن له‌سه‌ر گ��ۆڕان��ک��اری و وه‌رچ��ه‌رخ��ان خ��اڵ��ی سه‌ره‌کیی ه ب��ۆ ئ����ه‌وه‌ی گ��ۆڕان��ک��اری��ی �ه‌ک��ان ری��ش �ه‌ی��ی ب��ن. تایبه‌تمه‌ندیه‌کی تری ئه‌م قۆناغه م�ه‌رج نیی ه هه‌موو ده‌سه‌اڵتداران له‌ناو ببات ،به‌ڵکو مه‌رج ه هه‌موو که‌س و الیه‌ن به‌ده‌سه‌اڵتدار و له ده‌ره‌وه‌ی ده‌س��ه‌اڵت گۆڕانکاری ئه‌نجامبدات ،ئه‌گه‌رنا شوێنی له کۆمه‌ڵگادا نابێته‌وه. خۆم باوه‌ڕناکه‌م گه‌نجانی هه‌ولێر و دهۆک ئ���ه‌وه‌ن���ده ب��ێ ئ��اگ��اب��ن ک��ه پ��ێ��وی��س��ت��ی گ���ۆڕان و وه‌رچ �ه‌رخ��ان نه‌بینن ،ب �ه‌اڵم ت��رس ل �ه‌و زوڵ��م و زۆرداریه‌ی ده‌سه‌اڵت که تاسه‌ر ئێسقان خه‌ڵکی له‌ناوه‌ڕۆکی خۆی داماڵیوه ،چونکه ده‌سه‌اڵت ل ه ده‌ڤه‌ری ئه‌وان خاوه‌ن مێژووێکی ره‌شه ،خه‌ڵک ئهوه ده‌زانێت ،ئه‌گه‌ر ده‌سه‌اڵتداران کورسیه‌کانیان ه�ه‌ژا ئ�ه‌وا ب�ه‌ری چه‌که‌کانیان ئه‌خه‌نه سنگی ئ �ه‌وان ،گه‌نجانی ئه‌و ش��اره خۆشه‌ویستانه‌شمان
بیروڕا ساڵی یه‌که‌م ژماره 46 دووشه‌ممه 2710/12/9 - 2011/2/28
ده‌یانه‌وێت به‌که‌مترین زیان گۆڕانکاری بکه‌ن، چونکه باوه‌ڕده‌که‌م ئه‌و چه‌وسانه‌وه سایکۆلۆژی و ژیانیه‌ی که له‌و ده‌ڤ �هره ههیه ،هه‌روه‌ها ئه‌و بنه‌ماڵه‌گه‌ریه‌تی و خێڵگه‌ریه‌تیه‌ی لێره ههیه، ب��اوه‌ڕده‌ک �ه‌م م��وب��اره‌ک و قه‌زافیش ل �هوه زیاتر جارێکیتر بێ شه‌رمی ده‌سه‌اڵتدارانم بیسته‌وه ک ه نین .بۆ ئه‌مه‌ش بێگومانم له کاتێکی نزیکدا ده‌یانگوت ئیتر ناهێڵین برا خوێنی برا بڕێژێت، وه‌اڵمی براو خوشکه‌کانیان له سلێمانی دهدهنهوه به‌اڵم پیاوانی ده‌سه‌اڵت له‌به‌ر ئه‌وه‌ی کوڕه‌کانی و گۆڕانکاری و وه‌رچه‌رخان ده‌گاته ئامانجی ئ��ێ��وه ج��ام�ه ره‌ش �ه‌ک��ان��ی ئ �ه‌وان��ی��ان ش��ک��ان��د ،ک ه خۆی. له پشت ئ�ه‌و جامه ره‌شانه هه‌موو فه‌سادی و ��ی � ��وون � زۆرب و �دان � �ان � �ش � �ی � �ۆپ � خ ه � ب ��ی � وام ه رد ب���ه گه‌نده‌ڵیه‌کیان ده‌ک��رد ،بۆیه لێیان ت��وڕه‌ب��وون و ک���ۆب���وون���ه‌وه‌ی خ �ه‌ڵ��ک ل��ه ده‌وره‌ی ی �ه‌ک��ت��ر و فیشه‌کی غه‌در و دوژمنایه‌تیان تێگرتن ،تاوانی به‌ڕاستی به‌رده‌رکی سه‌را ببێته مه‌یدانی ئازادی کوڕه‌کانی ئێوه ته‌نها ئهوهیه شکانی شووش ه و به‌پێداگری له‌سه‌ر داواکارییه دیموکراتیه‌کان ،ره‌شه‌کانی تاوان بوو هیچی ترنا. ده‌سه‌اڵت ناچاری گۆڕانکاری ده‌کات. ئێستا گه‌یشتووینه‌ته خاڵێک قۆناغی به‌ر ل ه ئه‌و خوێنه‌ی که به‌ناهه‌ق رژاوه و ئه‌و خوێنه‌ش ()17ی شوبات و قۆناغی دوای ()17ی شوبات، که ئێستا له ناو چاالکیدایه ،ئه‌وانه ته‌واوکه‌ری به‌الی منه‌وه ئیتر قۆناغی له‌مه‌ودوامان قۆناغی ی �ه‌ک��ت��رن ،خ��ێ��زان��ی ش �ه‌ه��ی��دان ده‌ب���ێ ب��زان��ن ک ه یه‌کالکه‌ره‌وه‌یه ،چونکه له‌به‌ر هه‌ستیاری ره‌وشی رۆڵ�ه‌ک��ان��ی��ان ب�ه‌ف��ی��ڕۆ ن �ه‌چ��ووه ،به‌ڵکو خوێنی کوردستان ده‌بێ پشوودرێژتر بین تاکو بتوانین ئه‌وان گه‌رمایی داوه‌ته خوێنی ه�ه‌زاران که‌سی ده‌ستکه‌وتی زی��ات��ر به‌ده‌ستبخه‌ین ،بۆیه ده‌ڵێم به‌ویژدان ،من الی خۆشم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی موچڕکم خوێنی گه‌نجانی سلێمانی هیوابه‌خشه. به‌له‌شداهات به‌بیستنی شه‌هیدبوونی ئه‌و الوانه و
13
سه‌رۆک تۆ وتت چیتر نابێت خوێنى کورد به‌ده‌ستى کورد بڕژێت س���������ه‌رۆک ت���ۆوت���ت چ���ی���ت���رن���اب���ێ���ت خ��وێ��ن��ى ک���ورد ب �ه‌ده‌س��ت��ى ک��ورد ب��ڕژێ��ت ئ��ه‌م زاراوه‌ی����ه‌ت کامه‌ران عه‌بدواڵ چ���ه‌ن���دان ج���ار وت��ۆت��هوه دڵنیاشم جارێکى تریش ئه‌یڵێیته‌وه ،سه‌رۆک چ له سایه‌ى حوکمڕانى سه‌رۆکایه‌تیت له حزبه‌که‌ت چ ل�ه س��ای�ه‌ى سه‌رۆکایه‌تیت ل�ه سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێمیش مناڵی و الوی��م��ان ل��ێ��وان لێو ب��وو ل ه مێژوو چ مێژوویه‌ک ،مێژویه‌کى تاڵ مێژویه‌کى خوێناوى مێژوییه‌ک که بۆ ئه‌به‌د له‌بیرناچێته‌وه. س���ه‌رۆک ل �ه‌ژێ��رده‌س��ت ب��ااڵی��ى ح��زب�ه‌ک�ه‌ت ل ه ه�ه‌ول��ێ��ر خ��وێ��ن��دک��ار و رۆژن��ام �ه‌ن��وس س �ه‌رده‌ش��ت عوسمان له قۆناغى کۆتایى زانکۆدا شه‌هیدکرا. سه‌رۆک به چه‌کى ده‌ستى حزبه‌که‌ت خوێندکارى تازه پێگه‌شتووى تازه هه‌ڵچوو رێ��ژووان عه‌لى ل ه سلێمانى شه‌هید کرا .سه‌رۆک برینه‌کانى شه‌ڕى ناوخۆ ساڕژنه‌ببو ئێوه جارێکى ترئه‌م مێژووه‌تان دووب���اره ک���ردهوه ئ �ه‌م برینه ت��ازه و ن��وێ ب��ووهوه. سه‌رۆک حزبه‌که‌ى تۆ ده‌ست پێشخه‌ربوو. ل �ه ل��ێ��دان��ى خ�ه‌ڵ��ک��ى ئ��ه‌م ش���اره ل��ق��ى چ��وارى ح��زب�ه‌ک�ه‌ت ل�ه ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن��ى ( )2009/7/25ل ه پ��ارێ��زگ��اى سلێمانى دکتۆرێکیان ب �ه‌ر ش �ه‌ق و قۆناغه تفه‌نگدا بردبویانه ئه‌ودیو ده‌رگا زه‌رده‌که‌و‌ه دواى سه‌عاتێک له ئه‌شکه‌نجه‌دانى ئینجا ئازادیان ک��ردب��وو .س �ه‌رۆک ئه‌مجاره‌شیان هه‌رحزبه‌که‌ى
تۆ ده‌ستپێشخه‌ربوو له لێدانى خه‌ڵکى ئه‌مشار‌ه ئ�ه‌گ�ه‌ر ته‌ماشاى گرته ڤیدیۆیه‌کانت کردبێت باش باش الت ئاشکراو روونده‌بێته‌وه که سه‌ره‌تا پاسه‌وانه‌کانى لقى چ���وارى حزبه‌که‌ت ب�ه‌ردی��ان گ��رت��ۆت �ه خ��ۆپ��ی��ش��ان��ده‌ران س����ه‌رۆک ح��زب�ه‌ک�ه‌ت منداڵ له دایک و باوکى ئه‌سێنێته‌وه سه‌رۆک حزبه‌که‌ت م��ن��داڵ ب��ێ ب��اوک و بێناز ده‌ک��ات! س����ه‌رۆک دی��م��وک��راس��ی �ه‌ت وات���ا ج��ی��اک��ردن �ه‌وه‌ى گۆشت و خوێن و ئێسقان له‌یه‌کتر؟ سه‌رۆک لهوه ده‌چێت سوێنتان خوواردبێت که ئه‌م شاره بێشین نه‌که‌ن س�ه‌رۆک حزبه‌که‌ت ئه‌م ش��اره‌ى له شیعر دوورخ��س��ت�هوه .س �ه‌رۆک ل�ه‌الى ئێوه نرخى چه‌ند شوشه‌یه‌ک به‌هاى خوێنى پۆلێ گه‌نج و شه‌هید رێژوانى ههیه!! سه‌رۆک ئه‌گه‌ر نیوهێنده‌ى ئه‌و موچه‌یه‌ى بۆ وشه‌ى پڕشنگدار و دێڕى بریقه‌دار سه‌رف ده‌کرێ له الیه‌ن حزبه‌که‌ته‌وه بۆ جوانکردنى حزبه‌که‌ت بۆ کوڕى ئه‌نفال و خه‌ڵکى ه�ه‌ژار و کاره‌با سه‌رف ب��ک��رای�ه ک��ار ب �ه‌م رۆژه ن �ه‌ده‌گ �ه‌ش��ت .س �ه‌رۆک تائیستاش برازاکه‌ت خۆى به س�ه‌رۆک وه‌زی��ران ئ �ه‌زان��ێ ،سکرتێرى حزبه‌که‌ت ه �ه‌ڕه‌ش �ه‌ى ده‌ست بڕینه‌وه ده‌ک���ات! س �ه‌رۆک له راگه‌یاندنه‌کانى حزبه‌که‌ته‌وه ئه‌پرسن بۆچى لقى چوارى پارتى بوو به ئامانجى خۆپیشانده‌ران؟ سه‌رۆک له کابینه‌ى پێنجدا س���ه‌رۆک وه‌زی���ران پێنج س��اڵ ب�ه ده‌س��ت حزبه‌که‌ته‌وه بوو له ماوه‌ى ئه‌و پێنج ساڵه‌دا پێنج پ��رۆژه‌ى له پارێزگاى سلێمانى نه‌کرده‌وه که‌چى
تائیستاش کابینه‌ى پێنج ل�ه راگه‌یاندنه‌کانى حزبه‌که‌ته‌وه به‌رۆکى کابینه‌ى شه‌ش به‌رنادات، سه‌رۆک تۆ له ئه‌وروپا خه‌اڵتى ئاشتى وه‌ربگر‌ه و ل��ه‌الی��ه‌ن پ��ارت �ه‌ک �ه‌ش��ت �هوه ش��ی��وه‌ن ب��ۆ خه‌ڵکى ب �ه‌ش �ه‌ره‌ف��ى ک��وردس��ت��ان دروس��ت��ده‌ک��رێ��ت .هه‌ڵه‌ى سیاسى حزبه‌که‌ت له‌وه‌دا سهرچاوه ده‌گرێ که تا ئێستاش سه‌رکرده‌یه‌کى به واتاى که‌لیمه سیاسى نهبووه. ئ �ه‌م �ه‌وێ��ت ل���ێ���ره‌دا ب��ڵ��ێ��م ک��ه ب��اش��ت��ری��ن هه‌لى مێژوویى بۆ حزبه‌که‌ت هاته پێشهوه له سلێمانى، به‌اڵم خراپ قۆسترایه‌وه ده‌نگى شه‌قامى خراپ به‌سه‌ریدا شکایه‌وه ئه‌گه‌ر بێت و بهاتایه ته‌نها چ �ه‌ن��دان گوڵێکى ن��او ئینجانه‌کانى هۆڵه‌ک ه بکرایه به‌سه‌ر خۆپیشانده‌راندا ئه‌وکات حزبه‌که‌ت مێژوویه‌کى زێڕینى ل�ه‌م ش��اره‌دا تۆمار ده‌ک��رد، به‌اڵم سه‌د حه‌یف حزبه‌که‌ت خۆپیشانده‌رانى گولل ه ب��اران ک��رد!! گولله‌بارانکردن له خۆپیشانده‌ران گولله‌باران کردن بوو له ده‌رگایه‌کى ئاسنین ،ئێوه ببینن که چۆن خه‌ڵکى به هه‌ستێکى بێوێنه‌و‌ه گ��وێ ب��ۆ گ��ۆران��ی�ه نیشتمانییه‌کان ئ�ه‌گ��رن چ هه‌ستێک؟ س��ه‌رۆک س �ه‌دى حه‌قیقه‌ت درزى تێکهوتووه و دزه‌ى ک����ردۆت����ه ن����او ب�������ازاڕى س��ی��اس �ه‌ت��ى چه‌واشه‌کاریتانه‌وه هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ى که سه‌د ته‌قى! ئه‌و کات به به‌له‌مى کۆن و سه‌هۆڵى شکاوه‌و‌ه رزگ���ارب���وون م�ه‌ح��اڵ�ه س��ی��اس�ه‌ت��ى چ �ه‌واش �ه‌ک��ارى بێهوده‌یه.
ده‌باب ه و زرێ پۆشه‌کانى به‌عس و تورکیا هاتن بۆ ئه‌منى قه‌ومى له‌مه‌ترسیدا نه‌بوو؟
ئ�ه‌م��ن��ى ق �ه‌وم��ى ئ�ه‌و چ���ه‌م���ک���ه س���ت���ه‌م ل��ێ ک��راوه‌ی�ه که ده‌سه‌اڵتى ک��وردى هه‌رکات خۆى هونه‌ر ئه‌حمه‌د ب���ی���ه‌وێ���ت و ه���ه‌رک���ات م �ه‌ت��رس��ى ل �ه‌ده‌س��ت��دان��ى ک��ورس��ی�ه‌ک�ه‌ى هه‌بێت ده‌ی��ک��ات�ه ژه‌م���ه خ��واردن��ى راگ��ه‌ی��ان��دن��ه‌ک��ان ،ب����ه‌اڵم ه���ه‌رک���ات ک��ورس��ى و ده‌سه‌اڵتى له‌ئه‌ستوریدا بێت ئه‌وا ئهوکاته ئه‌گه‌ر هه‌موو واڵتیش به‌ره‌و لێوارى داگیر کردن ببرێت که‌س باس له‌م ئه‌منى قه‌ومى ناکات. له واڵتانى عه‌ره‌بیدا شیعارێک هه‌بوو ده‌وترا (ال��ح��ف��اض ع��ل��ى ال��ک��رس��ى ال��س��ل��ط��ات أه���م من محافظه االوظ����ان) وات���ا پ��ارێ��زگ��ارى ک���ردن ل ه کورسى سه‌رۆکى واڵت گرنکتره له پارێزگارى کردن له‌و واڵت ئه‌م دروشمه له میسر و تونس ب ه شۆڕشى سپى خۆپیشاندان سه‌رکوت کرا ،به‌اڵم ئه‌م دروشمه تا ئێستاش دروشمى ده‌سه‌اڵتدارانى کوردیه بۆیه گوێ ناگرن له گه‌ل بۆیه گوێ ب ه خواست و داواکانى خه‌ڵک ناده‌ن بۆیه هه‌رکات خۆیان بیانه‌وێت باس له ئه‌مه‌نى قه‌ومی ده‌که‌ن، چونکه پارێزگارى کردن له کورسى ده‌سه‌اڵت ل ه پارێزگارى ک��ردن له گ�ه‌ل و خ��اک گرنگ تر‌ه الى ئه‌وان.
ئێستا ل��ه‌م ک��ات �ه‌دا دواى ده‌س���ت پ��ێ کردنى خۆپیشاندانه جه‌ماوه‌رییه‌که‌ى ()2/17ى شارى س��ل��ێ��م��ان��ى و ئ����ه‌وه‌ى ک �ه ئێستا ل �ه ک��وردس��ت��ان ده‌گوزه‌رێت ده‌بینین که‌ناڵ و رۆژنامه و سایته‌کانى سه‌ر به ده‌سه‌اڵتى هه‌ردوو حزبى پارتى و یه‌کێتى باس له مه‌ترسى ئه‌منى قه‌ومى و له‌ده‌ستدانى به‌ناو ئه‌زمونى کوردستاندا ده‌که‌ن لێره ده‌پرسم! ئایه بۆچى ئه‌وکاته‌ى تانک و زرێ پۆشه‌کانى به‌عس هێنرایه کوردستان له‌الیه‌ن پارتى دیموکراتى کوردستانه‌وه ئه‌زمونى کوردستان و ئه‌منى قه‌ومى له‌مه‌ترسیدا نه‌بوو؟ ئایه بۆچى زیاتر له ده هه‌زار گ�ه‌ن��ج��ى خ��وێ��ن گ �ه‌رم��ى ئ���ه‌م واڵت���ه ل �ه ش �ه‌ڕى براکوژیدا شه‌هید ک��ران ک�ه‌س باسى له ئه‌منى قه‌ومى ن �ه‌ده‌ک��رد؟ ئایه بۆچى دواى ئ��ه‌وه‌ى ک ه ئاشکرابوو حزبه‌که‌ى تاڵه‌بانى به‌ئاشکرا چه‌کى ل ه ئه‌رگه‌نه‌کۆن کریوه و په‌یوه‌ندى نهێنیان له‌گه‌ڵیاندا هه‌بوو که‌س باسى له ئه‌منى قه‌ومى نه‌ده‌کرد؟ ئای ه بۆچى تانک و زرێ پۆشه‌کانى تورکیا هێنرای ه هه‌ولێر بۆ داگیر کردنى پایته‌ختى کوردستان ک �ه‌س باسى ل�ه ئه‌منى ق�ه‌وم��ى ن �ه‌ده‌ک��رد؟ ئای ه بۆچى ئه‌و هه‌موو جاشانه‌ى که ئه‌نفالى رۆله‌کانى ئه‌م میله‌ته‌یان کرد ئێستاش له نێو دام و ده‌زگا ئه‌منیه‌کان کارده‌که‌ن و له کوردێکى شۆرشگێڕ زی��ات��ر رێ��زى ل��ێ ده‌گ��ی��ردرێ��ت ،ب �ه‌اڵم ک �ه‌س باس
له مه‌ترسى ئه‌منى قه‌ومى ناکات؟ ئایا بۆچى س��ازش ل�ه‌س�ه‌ر ک�ه‌رک��وک و ن��اوچ�ه داب��ڕاوه‌ک��ان بکرێت وه‌ک ئه‌و به‌ڵگانه‌ى که ویکیلیکس له‌سه‌ر ب��ارزان��ى ب�ڵاوى ک��ردب��ووه ک �ه‌س ب��اس ل�ه ئه‌منى قه‌ومى ناکات؟ ئه‌مانه و چه‌ندین پرسیارى دیک ه جگه له ()31ى ئاب و ( )66راگه‌یاندنه‌کانى سه‌ر به‌ده‌سه‌اڵت که‌ڕ و کوێرن له وه‌اڵمدانه‌وه‌ى ی��ان به رووه‌ک���ه‌ى دی��ک�ه‌دا راگه‌یاندنه‌کانى سه‌ر به‌ده‌سه‌اڵت ته‌نها بۆ چه‌واشه‌کارى به‌کار ده‌هێنرێن له به‌رامبه‌ر هه‌موو ئه‌مانه‌دا کاتێک هاواڵتیه‌ک داواى مافى خۆى ده‌کات به گێره‌شێوێن له قه‌له‌م ده‌درێ���ت .دڵنیام ئه‌گه‌ر خۆپیشانده‌ران به‌شێوه‌ى خۆپیشاندانى هێمنانه‌ش داواى مافه‌کانى خۆیان بکردایه‌وه ئه‌و هێرشانه‌ى سه‌ر باره‌گاى لقى چوارى پارتیش ڕووى نه‌دایه هه‌ر به خۆپیشانده‌ران ده‌وترا ئاژاوه‌گێڕ ،چونکه بابه‌ته‌که له‌ده‌ستدانى کورسى و دهسهاڵته سوپاس بۆ خوا ئێستا وش�ه‌ى تیرۆر ئهوهنده به‌کار ناهێنرێت ئه‌گه‌رنا به تیرۆرستیش له قه‌له‌م ده‌دران بۆچى خه‌ڵکێک داواى مافى خۆى بکات ئاژاوه‌گێڕه ئه‌ى ئه‌وه‌ى پاره و پولى ئه‌م واڵته هه‌ڵ نۆشێت و گه‌ل بدۆشێت چى پێده‌ڵێن؟ ئه‌ى ئ�ه‌وه‌ى کورد بفرۆشێت چى پێ ده‌ڵێن؟ ئه‌ى ئه‌وه‌ى منداڵێکى ( )12ساڵى بێ تاوان بکوژێت چى پێده‌ڵێن؟
بیروڕا
حکومه‌تێکی ئاژاوه‌چی و توندڕه‌و
و تێکده‌ر ،ئۆپۆزسیۆنێکی گه‌نده‌ڵ!
ساڵی یه‌که‌م ژماره 46 دووشه‌ممه 2710/12/9 - 2011/2/28
14
ف�����ک�����ر و ئ���ه‌ق���ڵ���ی ل���ی���ب���راڵ���ی���زم���ی ن���وێ و ش����ێ����وه ده‌س�����ه‌اڵت����� ه سه‌الم عه‌بدوڵاڵ ته‌کنۆ کر ا تییه‌که‌یشی ب���ووه ب �ه ه���ۆی ه�ه‌م��وو نه‌هامه‌تییه‌کانی سه‌ر گ��ۆی زه‌م��ی��ن ،ک�ه‌چ��ی ل�ه‌ب�ه ده‌رگ���ای س �ه‌را، رۆشنبیرێک به هه‌مان ئ �ه‌و ئه‌قڵه به ب��ۆن و ت��ام��ی دژ ب���ه ش��وع��ی��ی �ه‌ت ،الف���ی دژای���ه‌ت���ی
گ �ه‌ن��ده‌ڵ��ی ئ���اب���ووری ک��وردس��ت��ان ب��ه م��ل��ی��ارد په‌ت به ئابووری جیهانی گ��رێ��دراوه ،زۆرێک ل �ه ح��زب �ه س��ۆس��ی��ال دی��م��وک��رات �ه‌ک��ان خه‌ریکی بازرگانی به م��ادده بێهۆشکه‌ره‌کان و ده‌اڵڵی بۆ کۆمپانیا و چه‌کفرۆشتنن ده‌ک�ه‌ن ،که‌چی که‌ڵه «فه‌یله‌سوف»ه‌که‌مان وتی :با ئابووری ک��وردس��ت��ان ب �ه ب���ازاڕی جیهان ببه‌سترێت... هیچ حزبێکی سۆسیالدیموکرات ل�ه ئ��ۆروپ��ا خ���اوه‌ن کۆمپانیا نییه! ه �ه‌ر ئ �ه‌م فه‌یله‌سوف ه س �ه‌رس��وڕم��ان��ی خ��ۆی ب �ه ش��وع��ی ک��وژێ��ک و خاوه‌ن یاسای دژ به سۆسیالیسته‌کان (بسمار) ده‌ربڕێ! (نوقته)! له‌والوه خه‌لته‌ی ئه‌قڵ و فکری ته‌کنۆکرات و ل��ی��ب��ڕال ب���ه ه��اوپ �ه‌ی��م��ان��ی ل���ه‌گ���ه‌ڵ ره‌وت���� ه
ئیسالمییه‌کانی ن��او پ �ه‌رل �ه‌م��ان و ده‌ره‌وه‌ی، وه‌ک شه‌ریکه دزی «محترم و ش���اره‌زا»ی ده‌س���ه‌اڵت���داران���ی دن��ی��ا و پ���ارێ���زه‌ری دڵ��س��ۆزی تاوانه‌کانی ،ه��اواری عه‌داڵه‌تی کۆمه‌اڵیه‌تی ده‌ک�����ات ،ب����ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ن���ده «ب��ل��ی��م �ه‌ت��ن»ب �ه بێ س��ۆس��ی��ال��ی��زم��ی زان��س��ت��ی ،ب �ه‌ب��ێ س��ی��اس �ه‌ت و ئابووری هه‌ره‌وه‌زی! ئ��ی��م��ڕۆ ئ��ه‌و ش��وێ��ن�ه ک �ه گ��وای �ه بانگه‌شه‌ی ئازادی و چاکسازی ده‌کات ،کرا به مزگه‌وت!! ئایا ئه‌و به‌ڕێزانه چه‌ند له‌گه‌ل خۆیان و خه‌ڵک راستگۆن؟ ئایا ئه‌گه‌ر خه‌ڵک له نسێی حزبه ده‌وڵه‌مه‌ند و خاوه‌ن کۆمپانیاکان بۆ سێبه‌ری ئۆپۆزسیۆنی ناو په‌رله‌مان هه‌نگاو بنێن ،خێر ده‌بینن؟!
ئ�ه‌وه‌ی زاڵ�ه و ب��ره‌وی ههیه ئه‌مانه‌ن :شه‌ڕی خ��اوه‌ن فکری گه‌نده‌ڵ و کۆنه‌په‌ره‌ست له‌گه‌ل ده‌سه‌اڵت و حوکمڕانی ئاژاوه‌چی و توندوتیژ. له‌م ناوه‌ڕاسته گه‌نجه بێ کار ،بێ دواڕۆژ ،بێ پ��رۆژه و به‌رنامه‌ی الیه‌نی که‌می جیهانبینی راسته‌قینه‌ی عه‌داڵه‌تی کۆمه‌اڵیه‌تی ،بوون ب ه سوته‌مه‌نیان و یاری به چاره‌نووسیان ده‌کرێ! ئ���ه‌و ب���ه‌ره‌ی���ه وه‌ک گ���ۆڕان���ه‌ک���ه‌ی ئ��ۆب��ام��ا ره‌ن��گ زه‌رده و ع�ه‌داڵ�ه‌ت�ه‌ک�ه‌ی ،درێ��ژه‌پ��ێ��ده‌ری ن��اع �ه‌داڵ �ه‌ت��ی��ی �ه‌ک �ه‌ی ح��ک��وم�ه‌ت��ی ئ���اژاوه‌چ���ی، توندوتیژ و تێکده‌ری ههرێمه. ئایا ئ���ه‌وه‌ی ب���ازاڕ گ��ران ب��ک��ات ،له‌پڕ ببێت ب�ه‌خ��اوه‌ن ملیۆنان دۆالر ،ناعه‌داڵه‌تی بکات، ئ��اژاوه و کێشه و گرفت بۆ ه �ه‌زاران خێزان و
که‌س دروست ناکات؟ ئ���ای���ا ئ�����ه‌وه‌ی ک�ڵاش��ی��ن��ک��ۆف ل��ه‌ب��ه‌رام��ب��ه‌ر خۆپیشانده‌ران به‌کاربهێنێت ،توندڕه‌و نییه؟ ئه‌و ئازادییه که له مزگه‌وتی ده‌رگای سه‌را ب��ان��گ�ه‌ش�ه‌ی ب��ۆ ده‌ک��رێ��ت ،کۆیالیه‌تییه‌که‌ی سعودیه و سودان و ئه‌ردۆغانه! ئ��ه‌و ده‌س��ه‌اڵت��ه ک �ه ب �ه‌ن��اوی ت�ه‌ک��ن��ۆک��رات�هوه بانگه‌شه‌ی بۆ ده‌کرێ ،هه‌مان ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌ی ه به هه‌موو شێوه‌یه‌ک به‌ره‌و هه‌ڵدێری هه‌زار ب ه هه‌زارمان ده‌بات! ئه‌و رۆشنبیره لیبرااڵنه که بوون به به‌شێک ل ه سه‌رقافڵه‌ی ئه‌و جۆره ده‌سه‌اڵت و ئازادییه ،ب ه ئه‌متیازه‌وه گه‌نده‌ڵن و نه رێگا و نه دوارۆژمان بۆ رۆشن ده‌که‌ن و ئێوه‌ش که‌یفی خۆتانه!
()BKCیه‌که‌ى سه‌ر باره‌گاى لقى چوار
و به‌خشینى (مه‌دالیاى ئاشتى) ب ه مه‌سعود بارزانى ()BKCی��ه‌ک��ه‌ى سه‌ر ب���اره‌گ���اى ل��ق��ى چ���وار و ب�ه‌خ��ش��ی��ن��ى (م �ه‌دال��ی��اى ئ��اش��ت��ى) ب���ه م �ه‌س��ع��ود ساالر بیاره‌یى بارزانى ( )20ساڵه داهاتى ئه‌م ههرێمه له ژێ��ر چنگى چه‌ند به‌رپرسێکى ره‌زا ق��ورس و قێزه‌وندایه ک ه هه‌ندێکیان له‌گه‌ڵ ده‌رکه‌وتنیان له تیڤییه‌کانه‌و‌ه خه‌ڵکى له بێزارییان لێى ئیدى ته‌ماشاى ئه‌و تیڤییه‌ش ن��اک��ات ،ئ �ه‌و به‌رپرسانه‌ش به یه‌ک پرسیارى س��اده و ساکار که رۆژان �ه هاواڵتیان ده‌یکه‌ن ئه‌ویش ئهوهیه (کاتێ که راپه‌ڕین کراو هاتنه ناو شار و بوونه مه‌ده‌نى گیرفانیان چه‌ندى تێدا ب��وو ،ئێستاش چه‌ندى تێدایه) ئیدى هه‌م گیرفانیان و هه‌میش ده‌سته‌که‌یان که‌شف ده‌بێ، نه‌ک ت��ازه به‌تازه ده‌رب���اره‌ى گه‌نده‌ڵى سه‌رۆکى
هه‌رێم ده‌ڵێ کێ به‌ڵگه‌ى الیه با بۆمانى بنێرێ، مه‌گه‌ر سه‌رۆکى هه‌رێم نازانێ کوردستان مێرگى گه‌نده‌ڵکارانه ،ئاخر جه‌نابى س�ه‌رۆک��ى هه‌رێم ئه‌گه‌ر به‌هه‌ڵه‌دا نه‌چووبم پێموابێت به‌ڕێزیشت یه‌کێکى له‌و گه‌نده‌اڵنه‌ى ناو مێرگه‌که ،ئه‌ى بۆ لوتف نافه‌رموى له خۆته‌وه ده‌ست پێبکه‌ى ،با ئه‌و سه‌رکرده (فیعلچی)یانه‌شمان که به پاره‌و پوڵى ئه‌م میلله‌ته له واڵتانى عه‌ره‌ب شه‌وه سووره‌کان به‌رێده‌که‌ن ،بدرێنه دادگا. ئاخر سه‌رۆکى ههرێمه شێواوه‌که‌م ،به‌ڕێزت بۆ به‌رگرى ک��ردن له چه‌کداره «دڕنده»کانت ب ه پهله په‌یوه‌ندییه‌کى ته‌له‌فۆنیت له‌گه‌ڵ باوکى شه‌هید «رێ����ژوان» رێکخست و ب�ه‌رگ��ری��ت ل ه بکوژه‌کانى حزبه‌که‌ت کرد و له‌بیرت چوو ک ه جه‌نابت سه‌رۆکى هه‌رێمى ،ئاخر چۆن ده‌بێ بۆ قه‌تڵوعامه‌که‌ى ب���ه‌رده‌م لقى چ��واره‌ک �ه‌ت هیچ هه‌ڵوێستێکت نه‌بێ ،به‌اڵم که کار گه‌شته ئه‌وه‌ى لێدوانه‌کانى وه‌ستا عه‌لى باوکى رێژوان مه‌ترسى
بۆسه‌ر حزبه‌که‌ت ههیه خێرا هه‌وڵى خۆتتداو وات له وه‌ستا عه‌لى جگه‌رسوتاو کرد له باتى ئه‌وه‌ى سکااڵ له‌سه‌ر خۆت و حزبه‌که‌ت تۆمار بکات بووه هۆى ئه‌وه‌ى که داواى لێبوردن له خۆت و حزبه «درنده»که‌ت بکات .چونکه به بۆچوونى ئێوه مه‌ترسى بۆ سه‌ر حزبه‌که‌تان مهترسییه بۆ سه‌ر هه‌رێم ،که ئێمه بۆچونمان وانییه ،بۆچوون ه ئیدى. ئ��اخ��ر ل �ه ک��وێ��ى دون���ی���ادا ه���ه‌ب���ووه و ده‌ب��ێ هه‌رێمه‌که‌ت بووه‌ته شوێنى کوشتنى ده‌نگى ئازاد و به ( )BKCده‌سترێژ ده‌کرێت به‌ناو خه‌ڵکى سڤیل و ب���ه‌رد ل �ه چ��ن��گ�ه‌ک��ان ،ئ��اخ��ر تێناگه‌م به‌ڕێزت بۆ نتقت لێ ب��ڕاوه له ئاست کوشتنى رێ��ژوان و سورکێو و زمناکۆ و ش��ێ��رزاد ،ئاخر ئه‌وانه سیانیان ( )16ساڵن و یه‌کێکیشیان ()17 ساڵه و به لۆژیکى حزبه‌که‌ت هیچیان نه‌بوونه‌ت ه ( )18ساڵ و مافى خۆپیشاندانیان نییه ،به‌اڵم حزبه‌که‌ى جه‌نابت مافى به‌خۆیداوه که تیرۆریان
ئه‌رکى رۆشنبیر له‌م جوگرافیایه‌دا چیه؟ رۆشنبیرى چه‌مکێکى س����ه‌ره‌ک����ی����ی����ه ل���ه‌ب���ی���رى م����ۆدێ����رن����ی����ه‌ت ،وش����ه‌ى رۆشنبیر بۆ یه‌که‌مینجار ل���ه‌ف���ه‌ڕه‌ن���س���ا ل��ه‌ک��ات��ى ئارام حه‌مه دادگ��������ای��������ى ک����ردن����ى ک���اپ���ی���ت���ان (دری����ف����ۆس) دا به‌کارهێنرا که‌هه‌ر له‌و سه‌رده‌مه‌دا چه‌ندین ن��ووس��ه‌رى ب�ه‌ن��اوب��ان��گ��ى ئ��ه‌و ک��ات �ه‌ى ف�ه‌ڕه‌ن��س��ا وه‌ک (مارسیل پرۆست ،ئه‌ندریه ژید ،ئه‌میل زۆال...ه��ت��د) ج��ۆره شه‌ڕێکیان داهێنا ،ب�ه‌اڵم ش���ه‌ڕى چ��ه‌ک ن��ا ،ب�ه‌ڵ��ک��و به‌یاننامه‌یه‌کیان له‌ژێر ن��اوى (ب��ان��گ�ه‌وازى رۆشنبیران) ده‌رک��رد و هه‌موویان ئیمزایان له‌سه‌ر ک��رد ک�ه‌داوای��ان ل�ه‌ده‌وڵ�ه‌ت��ى ف�ه‌ڕه‌ن��س��ا ک��ردب��وو دووب���اره بچنه‌و‌ه به‌دۆسییه‌ى دادگایکردنه‌که‌ى (دری��ف��ۆس)دا، هه‌ر له‌ناوه‌ڕۆکى ئه‌م به‌یاننامه‌یه‌وه په‌یامێکى یه‌کده‌نگى و یه‌ک گوتارى له ئه‌وروپاى ئه‌و کاته‌دا سه‌رى هه‌ڵدا که‌تا ههنوکه کاریگهرى ب �ه‌ش��ێ��وه‌ی �ه‌ک ل �ه‌ش��ێ��وه‌ک��ان م����اوه ،ه �ه‌ری �ه‌ک � ه ل �ه‌م ن��وس �ه‌ران �ه‌ى ن��اوب��ران ب�ه‌ش��ێ��وه‌ى ج��وداج��وداو پێنوسى ج��ودا وت��ار و نوسینى خ��ۆی��ان له‌مه‌ڕ که‌یسى دادگایکردنه‌که نووسى ،به‌اڵم هه‌موو نوسینه‌کان هه‌مان ئامانجیان هه‌بوو و داکۆکى بوون له (دریفۆس) هه‌ر ئه‌م هه‌ماهه‌نگییه بوو به‌مه‌سجێکى داڕێژراو بۆ مرۆڤایه‌تى. من لێره‌دا نامه‌وێت چاو بخشێنمه‌وه به‌مێژوودا و ن��اش��م�ه‌وێ��ت م��ێ��ژوو ب��گ��ێ��ڕم�هوه دواج����ار من نه‌گێڕه‌وه‌رم نه‌مێژوونووس ،نه حیکایه‌ت خوان، ئ�ه‌وان�ه‌ى وه‌زیفه‌یان گێڕانه‌وه‌ى مێژووه هه‌مان نیهادى حیکایه‌ت خوانێک ده‌که‌ن و له‌حیکایه‌ت خوانێک زیاتر هیچى دیکه نین. وه‌زی��ف �ه‌ى رۆشنبیر گ��ێ��ڕان �ه‌وه‌ى م��ێ��ژوو نیه، وه‌زیفه‌ى رۆشنبیر زۆر لهوه مه‌زنتره که بتوانرێت به‌رگێکى فه‌لسه‌فى و فیکرى به‌به‌ردا بکرێت، وه‌ک چون له یه‌کێک له نوسینه‌کانى له‌سه‌ر رۆشنبیر (به‌ختیار عه‌لى) ده‌ڵێت« :رۆشنبیران ل �ه‌ن��او ه��ه‌ر ب��ون��ی��ادێ��ک��ى ف��ی��ک��رى و س��ی��اس��ى و ژی���اری���ى ک��ۆم �ه‌ڵ��گ �ه‌دا خ��وڵ��ق��ێ��ن �ه‌ر و ب��ک �ه‌رى دروستبوونى درزێ��ک��ى ستراتیژین» ،هه‌ڵبه‌ت ه
ئه‌م رسته‌یه به‌و مانایه دێت که دروستکردنى درزێکى ستراتیژى له‌ناوجه‌رگه‌ى کۆمه‌ڵگا و فیکردا و هه‌موو ستراکتۆره‌کانى حزب و خێڵ و یاساکاندا کارێکى گه‌لێک قورس و دژواره، ته‌نها رۆشنبیران ده‌توانن ئه‌و درزه دروستبکه‌ن، به‌اڵم پرسیاره‌که ئه‌مه‌یه چ جۆره رۆشنبیرێک؟ رۆش��ن��ب��ی��ران��ى ئ �ه‌م س �ه‌رده‌م �ه ن��ات��وان��ن ،ئه‌مان ه زۆرینه‌یان ب�ه‌ده‌ورى خولگه‌ى به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانى حزب و ده‌سه‌اڵتى ئه‌واندا ده‌سوڕێنه‌وه و دواجار زۆرینه‌یان وه‌ک ڕۆبۆت وان و ئاماژه‌و سیگناڵ ل�ه‌وان�هوه وه‌رده‌گ���رن و ب�ه‌و ک��ۆدو شیفرانه کار
››
* ژینگه‌ى کوردستان زۆر له‌بار ه بۆ بۆگه‌نبوونى رۆشنبیر * سیاسیه‌کانى ئێم ه هیچ چاوه‌ڕوانى به‌رهه‌مى باشیان لێ ناکرێت‌و ناشتوانین رۆشنبیر و ده‌سه‌اڵتدار له‌یه‌کدى جودا بکه‌ینه‌وه
ده‌که‌ن که له‌وانه‌وه بۆیان دێت. لێره‌دا به‌کورتى ده‌م�ه‌وێ��ت هه‌ڵوه‌سته له‌سه‌ر وه‌زی��ف�ه‌ى رۆشنبیر بکه‌م به‌شێوه‌یه‌کى گشتى،
ب�ه‌اڵم له ژینگه‌یه‌کى نا ته‌ندروست‌و بۆگه‌ندا خودى رۆشنبیر و بیر و بۆچونه‌کانى بۆگه‌ن ده‌بن و بارگاوى به‌و ژینگه‌یه ده‌بن ،لێرهوه ژینگه‌ى کوردستان زۆر له‌باره بۆ بۆگه‌نبوونى رۆشنبیر هه‌ر بۆیه له‌و بڕوایه‌دام ئه‌م جوگرافیایه‌ى ئێم ه هیچ کات له‌بار نییه گۆڕانکارى به وه‌زیفه و پێنوسى رۆشنبیران تیدا بکرێت ،به‌ڵکو پێویستى ب �ه ک��وده‌ت��ای �ه‌ک��ى فیکرى بناغه ب���ۆداڕێ���ژارو ههیه که ئاراسته‌ى کۆمه‌ڵگا بکرێت ،نه‌ک ده‌سه‌اڵت ،چونکه ئه‌م سیسته‌مه‌ى ئێره گوتارى رۆشنبیران په‌سه‌ند ناکات ،تاکو له‌و رێگایه‌و‌ه کۆنترۆڵى ئه‌م بێ به‌رنامه‌یى و سه‌رگه‌ردانی ه بکرێت که ئێستا له کوردستاندا بوونى ههیه. سیاسیه‌کانى ئێمه هیچ چاوه‌ڕوانى به‌رهه‌مى باشیان ل��ێ ناکرێت و ناشتوانین رۆشنبیر و ده‌سه‌اڵتدار له‌یه‌کدى جودا بکه‌ینه‌وه ،هه‌ر بۆی ه ره‌شکردنه‌وى الپه‌ڕه‌کانى رۆژنامه‌وه گۆڤاره‌کان و سایته‌کانى ئینته‌رنێت ته‌نها کوشتنى کات ه و یاریکردنێکى هه‌زه‌لییه ،به‌اڵم دواجار ئه‌رکى رۆشنبیرێک له ئه‌رکى سیاسیه‌ک ،گه‌وره‌تر‌ه وه‌ک له‌پێشوتردا وت��م دروستکردنى درزێکى ستراتیژى پێویستى به پاوه‌رێکى فیکرى مه‌زن ههیه تا بتوانێت ناشیرینى و بۆگه‌نیه‌کانى ئه‌و دیوو دی��واره داخ��راوه‌ک��ان جیابکاته‌وه ،هه‌ر ئه‌م پ��ڕۆس�ه‌ی�ه کارێکه به‌ئاسانى ل �ه‌م ژینگه‌یه‌دا ب�ه‌ئ��اک��ام ن��اگ��ات و پێویستى ب�ه چه‌کوشێکى فکرى زۆر به‌هێز ههیه تا پڕۆسه‌ى (سه‌رگه‌ردانى و تااڵنى و دزى کردن و کوشتن و...هتد) له‌ناو ببات. ئه‌م جۆره سیناریۆیه‌ى له کوردستاندا هه‌ی ه ه �ه‌ن��دێ��ک ج���ار ب��ه ک��ۆم��ی��دی��ای �ه‌ک ده‌ی��ب��ی��ن��م ک�ه ده‌مامکێکى ت��راژی��دى نه‌گریسى ههیه و روخسارێکى شه‌یتانى ،بۆیه واده‌بینم رۆشنبیران به ته‌واى نازانن وه‌زیفه‌که‌یان چیه و که‌وتونه‌ت ه بیابانێکى سه‌رده‌مى شارستانییه‌ته کۆنه‌کان و رێگایه‌کى نهێنیان دۆزیوه‌ته‌وه بۆ گه‌یشتن ب ه که‌له‌سه‌ره ئاڵتونیه‌که‌ى ئیمپراتۆر ،ههریهکه و چاوه‌ڕوانى وه‌ده‌ستخستنى خشڵ و زێڕ ده‌که‌ن، بۆیه له کۆتاییدا ده‌ڵێم ته‌رازوى فکریتان بااڵنس نییه و وه‌زیفه‌ى ئێوه له‌م زه‌مه‌ن و پێگه‌یه‌دا ته‌نها له‌کارخستنى میلى کاتژمێره به‌ره‌و داهاتوو.
بکات؟! ئاخر له چ واڵتێکى دونیادا هه‌بووه و ده‌بێت نه‌وه‌یه‌کى فه‌یسبوک به‌س له‌به‌ر ئه‌وه‌ى به‌ردى هاویشتووه بۆ باره‌گاى حزبێکى دیموکراتخواز! به گولله‌ى (ب��ى ک�ه‌ى س��ى) وه‌اڵم��ى بدرێتهوه، ئاخر به‌ڕاستى من تێناگه‌م له (بی که‌ی سى) سه‌ر (لق)ه‌که‌ت و کوشتنى ( )14ساڵه‌کان ب ه ده‌ستى ئه‌ندامانى حزبه (دیموکراسى)یه‌که‌ت ب �ه ب �ه‌رچ��اوى ج��ی��ه��ان�هوه ،ک�ه‌چ��ى ب �ه ب �ه‌رچ��اوى ئ �ه‌و جیهانه‌وه ل�ه ئیتاڵیا (م�ه‌دال��ی��اى ئاشتى) ت پێ ده‌ب�ه‌خ��ش��رێ!؟ ئایا له کاتى وه‌رگرتنى مه‌دالیاکه‌دا شه‌هید رێژوانت به‌بیر نه‌هاته‌وه و ده‌روونت ئازارى نه‌دایت؟! ئاخر سه‌رۆکه بێمنه‌ته‌که‌م ده‌بێ خۆت یه‌کالیى ب��ک�ه‌ی��ت�هوه ،ک�ه ئ��ای��ا ل �ه‌ب �ه‌ره‌ى «دره‌ن��ده»ک��ان��ى حزبه‌که‌تى ی��ان له ب �ه‌ره‌ى دیموکراسى خ��وازان، چ��ون��ک �ه ب��ه‌ڕاس��ت��ى زۆر م �ه‌ت��رس��ی��ی �ه ک���ه ل ه باره‌گایه‌کتدا کۆمه‌ڵێ مافیات حه‌شارداوه ک ه
ب�ه چ �ه‌پ و راس��ت��دا هاواڵتیانى هه‌رێمه‌که‌ت گولله‌باران ده‌که‌ن و تۆش بێباکى .ره‌نگه بڵێى پێش ئ �ه‌وه‌ى بچمه ده‌ره‌وه‌ى هه‌رێم واڵت ئ��ارام ب��وو و فاسیله‌ى ن��ێ��وان ه��اواڵت��ی��ان و ده‌س��ه‌اڵت ئهوهنده نه‌بوو ،به ته‌ئکید نه‌ک پێش ئه‌وه‌ى بچى پیشوتریش له‌الى به‌ڕێزت هه‌ر واڵت ئارام بوو و هیچ کێشه‌یه‌ک نه‌بوو ،به‌اڵم ئه‌و مه‌ودایه‌ى ک ه جه‌نابت هه‌ستى پێده‌که‌یت ده‌مێکه له‌الى چینى خ��واره‌وه درزى تێکهوتووه ،له‌به‌ر ئ�هوه به‌ڕاستى پێویسته ب �ه‌زووت��ری��ن ک��ات خ��ۆت بگه‌یه‌نیته‌و‌ه هه‌رێم و نێو په‌رله‌مانه حزبییه‌که‌ت بۆ ئ�ه‌وه‌ى لێپرسینه‌وه‌ت لێ بکرێ ،چونکه خه‌ریکه کار له‌کار ده‌ترازێت ،بۆ ئه‌وه‌ى ئه‌گه‌ر فه‌رمایشتێکت ن �ه‌ب��وو ،خ��ۆپ��ی��ش��ان��ده‌ران ت��ا یه‌کالیى ک��ردن �ه‌وه‌ى داواکارییه‌کانیان درێ��ژه به رێپیوانه‌که‌یان بده‌ن و کۆتایى به‌و سیستمى حوکمڕانییه بهێنن ک ه رۆژ ب���ه‌ڕۆژ هه‌نگاو ب��هره و دیکتاتۆریه‌ت و تۆتالیتاریه‌ت ده‌نێت.
له سلێمانى خوێن ده‌چۆڕێت و پرسه‌یان له هه‌ولێر له شاییه‌کدا بۆدانرا! [ پێشکه‌ش ب ه زاگرۆس ] TV رۆژى ( )2/17ئ �ه‌و رۆژه‌ى هه‌مووان چاوه‌ڕێمان ن���ه‌ده‌ک���رد خ��وێ��ن ب��درێ��ت ئاراس عوسمان له‌پێناو به‌ده‌ستهێنانى نان، له الیه‌کى ترهوه چاوه‌ڕێمان ده‌ک��رد حزبێک خاڵى نی ه له‌م جۆره ئه‌رشیفه‌و ،له راب��ردو ئه‌وه‌نده‌ى ته‌مه‌نمان بینیومان‌ه و بیستومان‌ه جیاواز ل �ه‌وه‌ى پیاو‌ه ردێن سپیه‌کان و به‌ته‌مه‌نه‌کانه‌و‌ه له‌مێژوى ئه‌رشیفى خۆیان هه‌ڵیان گرتووه ،له‌م کاته‌دا دایکى رێژوان و باوکى سورکێو فرمێسکیان هێشتا وشک نه‌بۆته‌و‌ه و وێنه‌کانیان هێشتا له‌سه‌ر سنگیان دان��اوه ،به‌ده‌م گفتوگۆو‌ه له‌گه‌ڵیاندا ڕۆژان‌ه و شهوانه داوا ده‌که‌ن زامتان زۆر سه‌خته ،ئێمه چ��اوه‌ڕێ بووین چه‌ند رۆژێکى تر بچین‌ه سه‌یرانى به‌هار ،به‌اڵم نه‌مانزانى ته‌مه‌نتان پێش وه‌رزى به‌هار ،به‌هارى کۆتاى دێنێت، هێشتا برینداره‌کانى (17ى ش��وب��ات) زریکه‌یان دێت له نهخۆشخانه و ماڵه‌کانیانه‌و‌ه له‌مه‌ڕ ئازارى فیشه‌کى بیکه‌یسیه‌کاندا ،هێشتا ژێرخێوه‌تگه‌ى پرسه‌ى شه‌هیده‌کان هه‌ڵنه‌گیراون ،هێشتا کفنى شه‌هیده‌کانى ب�ه‌رده‌م لقى چوار زه‌ردنه‌بوون .هێشتا ه�ه‌زار و یه‌ک هێشتاى ترماوه ،که‌چى بهداخهوه بۆ ئه‌و حزبه‌ى له ش�ه‌وى (25ى شوبات)دا ()tv زاگرۆس وێنه‌ى ئه‌و رۆژه‌ى شارى هه‌ولێرى نیشانداین که خه‌ڵکى ئه‌و شاره چۆن به ئۆتۆمبێله‌کانیانه‌و‌ه به ئااڵى پارتى دیموکراتى کوردستان و وێنه‌ى چه‌ند سه‌رۆکێکى ئه‌م حزبه‌یان نیشان ده‌دا. لێرهوه پێویسته چه‌ند پرسیارێک بخه‌ین‌ه ڕوو ،ئایا سلێمانى شارێک نیه سه‌ر به هه‌رێمى کوردستان؟ ئایا له هه‌ولێردا ئه‌و خه‌ڵکه‌ى تێیدای‌ه کورد نین؟ ئایا خه‌ڵکى هه‌ولێر وه‌ک پرس‌ه و سه‌ره‌خۆشیان ده‌رنه‌بڕى له‌هه‌مبه‌ر ئ�ه‌م شه‌هید و بریندارانه‌ى ل�ه‌م ش��اره و هه‌ندێک ناوچه‌ى تر که‌وته‌وه ،ئه‌وه‌ى شه‌وى ()2/25 له ( )tvزاگرۆسه‌و‌ه پیشانى خه‌ڵکى دران ،له‌ژێره‌وه به‌تایتڵێکى گهوره نوسرابوو (به‌ڕێوه‌چوونى جومعه‌ى شادى له شارى هه‌ولێر) ده‌توانم بڵێم چۆن هێزێکى زۆر خوێندکاران و قوتابیانى زانکۆى سه‌الحه‌دین
که دانیشتوانى ده‌ره‌وه‌ى هه‌ولێر ب��وون به‌وشێوه‌ی ه هه‌ڵیافڕاندن ،به‌بێ ئه‌وه‌ى هیچ پاساوێک هه‌بێت، هه‌رله‌م کاته‌دا ل ه واڵتاندا داوا ده‌که‌ن سه‌رۆکه‌که‌یان واڵت به‌جێبهێڵت ،که‌چى ئهوه ماوه‌ى چه‌ند رۆژێک ه ئه‌و هه‌موو شه‌هید و بریندار‌ه ههیه ،شهقامهکان به‌و چه‌کانه‌ى شه‌ڕى ناوخۆیان پێ ئه‌نجام درا ،دواى چه‌ندین ساڵ له پێشکه‌وتن بینیمان چۆن جه‌سته‌یان خه‌ڵتانى خوێن کرا ،دیاره رێگا ده‌درێ��ت ئاهه‌نگ ئه‌نجام بدرێت و هونه‌رمه‌ند له ده‌ره‌وه‌ى واڵت بهێنرێت و چه‌ندین ملیۆن پ��اره‌ى بۆ خ �ه‌رج بکرێت ،به‌اڵم رێگه نادرێت هاواڵتیه‌کى ئه‌م واڵته داواکارییه‌کى بخاته‌ڕوو ،که به هه‌موو شێوه‌یه‌ک مافى یاسایى و ده‌ستورى خۆیه‌تى ،ئه‌وه‌ى لێرهوه ده‌بینرێت هێشتا الیه‌نى ده‌س �ه‌اڵت پێى باش نیه چاکسازى ئه‌نجام بدات هه‌روه‌ک له کۆبونه‌وه‌که‌ى سه‌رۆکى حکومه‌ت و الیه‌نه‌کانى تر باسیان لێوه‌کرد ،ئه‌وه‌ى له سلێمانى، هه‌ڵه‌بجه ،که‌الر و هه‌ندێک ناوچه روویاندا ،هه‌موو الیه‌کى توشى نیگه‌ران و شۆکێکى گ�هوره کرد، به‌اڵم تا ههنوکه سه‌رۆک کۆمار و سه‌رۆکى هه‌رێم هیچ هه‌ڵوێستێکیان له‌مه‌ڕ ئه‌م پێشهات‌ه نهبووه، به‌تایبه‌تى سه‌رۆکى هه‌رێم که له ده‌ره‌وه‌ى واڵته و خه‌اڵتى ئاشتى وه‌رگرتوو‌ه تائێستا باسى له ئاشتى و ئارامى نهکردوه له بهیاننامه و هه‌ستکردن ب ه گیانێکى به‌رپرسانه‌وه ،به‌ڵکو ته‌نها تێلێکى له‌گه‌ڵ باوکى رێژوان ئه‌نجام داوه. بۆیه گرنگ بوو خه‌ڵکى هه‌ولێر ئه‌گه‌ر پێشیان ب��اش بوایه هه‌ستن ب�ه‌س��ازدان��ى وه‌ه��ا جۆرێک ل ه رێکخستنى هه‌ندێک ئۆتۆمبێل ب��ۆ ن��او ش��ارى هه‌ولێردا و به‌ناوى (جومعه‌ى شادى) ،ده‌بوو الیه‌نى ئه‌حزاب رێگه‌ى له‌م کاره بگرتایه ،به‌اڵم ئه‌مه‌ش گومانى ناوێت که پارتى بۆ ب �ه‌رپ �ه‌رچ دان��ه‌وه‌ى خه‌ڵکى سلێمانى و ناوچه‌ى سه‌وز ئه‌م کاره‌یان ئه‌نجام داوه ،لێره‌وه‌ش ده‌توانین بڵێین له دواى ( )20ساڵ حوکمڕانى ت��ازه بیر ل�هوه ده‌کرێته‌و‌ه جیاکارى ل ه نێوان شاره‌کانى هه‌رێمدا دروس��ت بکرێت که سێ شارى بچوکى گیرۆده‌ى ده‌ستى هه‌ندێک سیاسى و بارزگانى ئه‌م واڵته‌یه.
پرسی چه‌تر پرسی چه‌تر ،پانتاییه‌ک ه (چه‌تر) بۆ گوزارشتکردنی رای ئێوه‌ی هاواڵتی ره‌خساندوو ه تا ئازادان ه لێرهوه هه‌ر هه‌فت ه و له سه‌ر پرسێکی گه‌رم بۆچوونی خۆتان بخه‌نه‌ڕوو. پرسى ئه‌مجاره‌ى چه‌تر له‌سه‌ر وه‌رگرتنى ڕاى ئێوه‌ى هاواڵتیه ده‌رباره‌ى وه‌اڵمدانه‌وه‌ى به‌رد به‌فیشه‌ک؟؟) کوردۆ شوانی ــ رۆژنامه‌وان /ئه‌گه‌ر ماڵت له شوشه‌بێت ئه‌بێ وه‌ک شوشه بێگه‌رد بی ئه‌گه‌ر ته‌ڵخ و تاریکیش بیت ده‌بێت چاوه‌روانی به‌رد بیت ،گه‌ر وه‌اڵمی به‌رد گوله‌بێت یاسا له قه‌بر نراوه واڵتێکیش بێ یاسابێ توڕه‌یی
گه‌ل وه‌ک الفاوه. س��وع��اد ع �ه‌ب��دول��ره‌ح��م شه‌ریف ـ����ـ ت�����وێ�����ژه‌رى ک���ۆم���ه‌اڵی���ه‌ت���ى/ «وه‌اڵمدانه‌وه‌ى گه‌نجه‌کانمان به‌گوله ش��ت��ێ��ک�ه ه��ی��چ م��ان��ای �ه‌ک��ى ن��ی �ه و ناتوانین وه‌سفبکرێت که چ ئازارێکى گه‌یاندۆته دڵى دایکان و خوشکان و گه‌نجانمان که به‌ده‌ستى براکانى خۆمان به گووله وه‌اڵممان دهدهنهوه ،هیچ پاساوێک نیه جگه له دادگایى کردنیان». ک��ان��ى ئ���اوات ح�ه‌م�ه ک �ه‌ری��م له ڕێکخراوى گه‌شه پێدانى مه‌ده‌نى ( /)cdoنابێت نه گوله و نه به‌رد به‌رکار بێت ،ب�ه‌اڵم هه‌رچیه‌ک بێت ئ�ه‌وان�ه گه‌نجن نه ده‌ب���وو به گولله وه‌اڵمیان بدانایه‌ته‌وه. ع���وم���ه‌ر م��ح �ه‌م �ه‌د ب��ه‌ڕێ��وب��ه‌رى ناوه‌ندى چاک ل ه کوردستان« /وه‌ک چۆن محه‌مه‌د حه‌سه‌ن هه‌یکه‌ل وتى (م��وب��اره‌ک به هه‌ڵه‌دا چ��ووه که به حوشتر وه‌اڵم��ى فه‌یس ب��ووک ده‌دات���هوه) ئێمه‌ش ده‌توانین هه‌مان ده‌س��ت �ه‌واژه به سه‌رکردایه‌تى کورد بڵێن». عومه‌ر شاوری ــ ئه‌ندامى کاتى سه‌رکردایه‌تى بزوتنه‌وه‌ى دیموکرسى خوازان« /وه‌اڵمدانه‌وه‌ى به‌رد به گوله کارێکى زۆر نابه‌جێیه هیوه‌دارم کارى وا ڕوو نه‌داته‌وه به هیچ شێوه‌یه‌ک». س �ه‌ه��م��ى س��ل��ێ��ڤ��ان��ى ئ �ه‌ن��دام��ى ده‌س���ت���ه‌ى س���ه‌رۆک���ای���ه‌ت���ى ح��زب��ى ڕزگارى کوردستان /نه له‌گه‌ڵ به‌ردم نه چ �ه‌ک له‌گه‌ڵ گوڵم و له‌گه‌ڵ ئاشتیخوازی به شێوه‌یه‌کى شارستانى. ع����ه‌م����ی����د س����ه‌ع����ی����د ع����ه‌ل����ى/ وه‌اڵم�������دان�������ه‌وه‌ى ب������ه‌رد ب����ه گ��ول �ه گوزارشتێکى ه�ه‌ڵ�ه‌ی�ه ،ته‌قه ک��ردن هه‌ڵه‌یه ،به‌اڵم ده‌بێت هۆکارى بزانین چیه و بزانین ده‌سکه‌وته‌کانى کورد
به‌چى هێناومانه و هیچ واڵتێکیش پشتگیرى نه‌کردون سه‌ره‌ڕاى ئه‌و کاره‌ساتانه‌ى به سه‌رماندا هاتووه. ئ��اس��ۆ م �ه‌ح��م��ود ـ ه��ون�ه‌رم�ه‌ن��د/ وه‌اڵم دان����ه‌وه‌ى گولله ل�ه به‌رامبه‌ر خۆپیشانده‌رانى ه��اوزم��ان و خه‌ڵکى خ���ۆت ج����اران ده‌م���ان���وت گ���ه‌ر ب �ه‌رد بگرینه به‌عس ئه‌و به ده‌بابه یان به گولله وه‌اڵمى ده‌دایته‌وه ،به‌اڵم ئهمه هیچ که‌س و ئاینێک قبولى ناکات له‌به‌رامبه‌ر میله‌تى خۆت. ژنێکى به‌ته‌مه‌نى شارى سلێمانى/ نابێت بۆچى گوله بارانمان ده‌ک�ه‌ن داواى هه‌قى خۆمان دهکهین. خه‌دیجه فه‌تاح خێزانى شه‌هید/ نابێت وه‌اڵم دان���ه‌وه‌ى ب �ه‌رد به گولله بێت ب���ه‌رد ب��اران��ک��ردن جێگه‌ى ئ �هوه نیه به گوڵه وه‌اڵم بدرێتهوه ئه‌گه‌ر سه‌رۆکه‌کان ڕاست ده‌که‌ن بزانن ئه‌م میله‌ته بۆچى هه‌ستاوه دژیان. میدیا ره‌زا ـ خوێندکار /وه‌ک کچه کوردێک ماناى نیه وه‌اڵم��ى به‌رد به گولله بدرێتهوه ،هیوادارم ئه‌م ب��ارودۆخ�ه ب��اش بێت و ک��ورد ب �هره و سه‌رکه‌وتن بڕوات. ئه‌حمه‌د ق��ادرـ خوێندکار /ئ �ه‌و ک��ات�ه‌م بیر ده‌خ��ات �هوه که له ئاماده‌یی ل�ه‌وان�ه‌ی میژوودا م���ام���ۆس���ت���اک���ه‌م���ان ب���اس���ی رۆژه خویناویه‌که‌ی 6ی ئه‌یلولی ()1930 به ح�ه‌س��ره‌ت�هوه بۆ باسده‌کردین .که هه‌مووو خویندکاره‌کان له ترسا تۆقی بووین. به‌یان عه‌لی حسێن ـ رۆژنامه‌نوس /به‌دڕندانه‌ترین و فاشیزمترین وه‌اڵم���ی ده‌س��ه‌اڵت��داران ده‌ب��ی��ن��م ب �ه‌رام��ب �ه‌ر ب �ه گ�ه‌ل��ێ��ک که چه‌نده‌ها ساڵه خوێن ده‌رژێنێت بۆ ده‌بێ له‌هه‌موو جیهاندا به چه‌نده‌ها جۆری به‌ره‌ورو بوونه‌وه‌ی دوور له زیانی گیانی وه‌اڵمی خۆپیشانده‌ران بدرێتهوه ،به‌اڵم له واڵتی ئێمه‌دا یه‌ک به‌رد و چه‌ند ده‌سترێژی گولله به‌رامبه‌ر بێت ئهمه ته‌نها له که‌سانی وه‌ک (موعه‌مه‌ر قه‌زافی) ده‌وه‌شێته‌وه. په‌یوه‌ند کوردى ـ ڕۆژنامه‌وان /وه‌اڵمدانه‌وه‌ی فیشه‌ک بۆ به‌رده‌کان و رۆحه پاکه‌کان مانایه‌کی ن��ادی��م��وک��رات��ی ده‌دات .خۆپیشاندان بیگومان هه‌ڵوێستێکی دیموکراتیانه‌یه. بۆچی ده‌بیت ده‌سه‌اڵت له‌م ههڵوێسته دیموکراتیه بترسیت و ب �ه‌م ڕهنگه وه‌اڵمی ناره‌زایه‌تیه‌کان بداتهوه؟
مانگرتووه‌که‌ى مه‌یدانى ئازادى:
به‌هۆى برسێتیه‌و ه خه‌وم لێناکه‌وێ هێڤار قه‌ره‌داغى
هه‌بوونى ناعه‌داله‌تى و گه‌نده‌ڵى و رووداوه‌کانى دواى ()17ى شوبات (ئه‌یوب ئه‌حمه‌د ره‌سوڵى)ى ته‌مه‌ن ()35ساڵى ناچار کرد به‌وه‌ى ده‌ست له خواردن و خه‌و ێ تا ده‌سته‌به‌ربوونى ێ و مانگرتن رابگه‌یه‌ن هه‌ڵگر داواکاییه‌کانی خه‌ڵک.. چه‌تر /هۆکارى سه‌ره‌کى ئه‌م مانگرتن ه چییه؟ چه‌ند رۆژ ه مانگرتنت راگه‌یاندوه، بۆ ئه‌م بڕیارت داوه؟.
-ب �ه‌راس��ت��ى گه‌نده‌ڵى و ناعه‌داله‌تى وای لێکردم، به‌چاوى خۆم ده‌بینم به ده‌یان م��ل��ی��ار دی���ن���ارى ئ���ه‌م واڵت���ه هاته‌ده‌ره‌و‌ه و دوژمنانى کورد خ��واردى ..ئه‌مڕۆ یه‌کشه‌ممه ( )96سه‌عات‌ه له مانگرتندام واتا له کاتژمێر ()12ى رۆژى (.)2011/2/23
-نوێنه‌رى د.به‌رهه‌م هاتووه بۆالم و داواى لێکردم بچمه الی منیش له‌به‌ر بارى ئه‌منى ناوچهکه چووم ێ سه‌ردانیم کرد ،له‌وکاته‌دا به‌ده‌م داواکه‌یه‌وه ،دوێن ێ بوو هه‌ر سه‌ۆرکى فراکسیۆنى کوردستانیش له‌و دووی��ان��م بینى ،وه داواک��ان��ی شه‌قامى ک��وردی��م پێ راگه‌یاند له‌به‌رئه‌وه‌ش داواکارییه‌کان ت��ا ئێستا وه‌اڵم ن���ه‌دراوه‌ت���هوه ،وتم گ�ه‌ر مانگرتن بشکێنم خۆ ده‌بێ ێ که بڵێم له‌به‌ر ئهوه ێب شتێکم پ شکاندومه. چه‌تر /ل ه م��اوه‌ى راب��ردودا وتت ک ه گوای ه هاتوون پاره‌ت پێبده‌ن ،ئه‌و ه چۆن بوو؟
چه‌تر /ئێستا ته‌ندروستیت چۆنه؟ شهوانه ده‌چیته‌و ه بۆ ماڵه‌وه؟
-باشم ب��ه‌اڵم ب�ه‌ه��ۆى ئ �ه‌و بۆمب‌ه ده‌نگیه‌وه که‌مێک س�ه‌رم دێشێ ،کاس ب��ووم به‌راستى له‌به‌ر برسێتیش خه‌وم لێناکه‌وێ .ده‌سه‌اڵتیش داوایکرد که ێ لێره‌بم. ێ شه‌وان بڕۆمه‌و‌ه و به‌هیچ شێوه‌یه‌ک ناب ده‌ب ێ هاتوو ه به‌ده‌مته‌و ه و چه‌تر /له‌م ماوه‌یه‌دا ک هه‌ڵوێستى الیه‌نه‌کان چی بووه؟
ئه‌وه‌م نهکردوه.
ێ ل�����ه‌الی�����ه‌ن ب�����ه‌ڵ����� - باره‌گایه‌کى حیزبیه‌و‌ه هاتن پ��اره‌و ێ ب �ه‌اڵم وت��م مانگرتن شتیان دام � به‌پار‌ه ناشکێنم و له‌پێناو پاره‌شدا
چه‌تر /چۆن بزانین شه‌وان له‌ماڵه‌و ه هیچ شتێ ناخۆیت؟
-ئاماده‌م هه‌رکاتێ مانگرتنه‌که‌م شکاند ده‌یان که‌سى بێالیه‌ن و په‌رله‌مانتار ئاگاداربن ئه‌گه‌ر خواردنم خواردبوو ده‌رزى ژه‌هراویم لێبده‌ن و بمکوژن ،وه له‌ژێر هیچ کاریگه‌ریه‌کیشدا نابم جگه له‌وه‌ى که له‌یاساى مانگرتندا ههیه..
ونبوون پێناسێکى بارى شارستانى ونبوه به ناوى (سۆران ئه‌مین سه‌مین) ل ه شارى که‌الر هه‌رکه‌سێک دۆزیوێتییه‌وه په‌یوه‌ندى بکات به ژماره مۆبایلى (.)07701909835
هه‌مه‌ڕ ه‌نگ
شینى سوورى پیره‌مێرد بۆ ()17ی شوبات بوار نوره‌دین پ��ارش��ێ��وى ح��ه‌ڤ��ده‌ى دوو ،پیره‌مێرد گۆچانه‌که‌ى گرت و چوو ،له ده‌رگاى سڵێمان پ��اش��اى دا ،ل �ه‌وێ��ش �هوه ب��ه‌ره‌و داریکه‌لى ،شێخه میللییه‌که‌ى خه‌به‌ر ک����ردهوه ،ه��ات �هوه و ی �ه‌ک ب �ه ی �ه‌ک، ده‌ستى بۆ ئه‌ربابى س����ل����ێ����م����ان����ى گ��������رت��������هوه، ت�����ه‌ن�����ان�����ه‌ت ه�����ان�����اى ب��ۆ (س�������������ۆن)ى دوژم����ن����ی����ش ب�������������������ردهوه... ه������ه‌م������وی������ان������ى ک����ۆک����ردهوه و وت���������ى
سورکێو زاهیر
پیره‌مه‌گروون و قه‌ندیل و هه‌ڵگوردیش ده‌ش��ارن �هوه ،الف��اوى ڕق��ى بیست ساڵ ه هه‌ڵده‌ستێننه‌وه ،جارێکى دى ،به‌هارى ئازادیمان بۆ دێننه‌وه ،نه هه‌ر جوگرافیا، به‌ڵکو مێژووێکى نوێ ده‌نووسنه‌وه ،دژ ێ ب �ه‌وان �ه‌ش ده‌ینووسنه‌وه که تا دوێن مێژووى واڵتیان ده‌نووسییه‌وه. ه�ه‌ر ش �ه‌وى ح�ه‌ڤ��ده‌ى دوو ،پیره‌مێرد مناره‌ى مزگه‌وته‌که‌ى کاکى ،له‌گه ڵ گ����وم����ه‌زه‌ک����ه‌ى م����ه‌والن����اى خ���اک���ى، تێکئااڵند ،له‌مسه‌ر و ئه‌وسه‌رى شار، ل�ه چ��وار گ �ه‌ڕه‌ک��ى چ����وارده‌ورى ش��ار، هه‌ڵیده‌سووڕاند ،گومه‌زى به مناره‌دا ده‌کرد ،جاڕى پێده‌دا و هاوارى ده‌کرد: ه��ۆ ئه‌ربابه‌کانى سلێمانى( ،ڕێ���ژوان و س��وورک��ێ��و و ش��ێ��رزاد و زم��ن��اک��ۆ)، ده‌که‌مه چوار ڕۆژنامه‌ى چوارپه‌ڕى، چوارینه چوارینه ده‌ی��ان هۆنمه‌وه ،ب ه ڕه‌نگى سوور چاپیان ده‌که‌مه‌وه ،هه‌ر له پارشێویشدا ،به ڕه‌شه‌با ڕقاوییه‌کى سلێمانی ده‌ڵێم که به هه‌موو ش��اردا، ب��ڵ�اوی����ان ب���ک���ات���هوه ،ت���اک���و ه��ه‌م��وو به‌یانییه‌ک ،سلێمانی سوور بچێته‌وه، ب���������������� ه ه�ه‌م��وو ده‌رگاکانیش ڕه‌ن����گ����ى س����وور ڕه‌نگ ببه‌نه‌وه، ئ���ێ���واران���ی���ش، ڕاوه‌ستاوه‌کانى م������ه‌ی������دان������ى ئ��������������������ازادى چ���واری���ن��� ه
هه‌واڵێکم پێیه ،واق��م وڕم��اوه و نازانم چ��ۆن دای��ڕێ��ژم�هوه ،قه‌ڵه‌مه‌کانم سوور ده‌چ����ن����هوه ،ت���اک���ه وش �ه‌ی �ه‌ک��ی��ش��م بۆ ن��ان��ووس��ن �هوه ،ده‌س��ت ب��ۆ ه �ه‌ر پیتێکى چ��اپ��خ��ان�ه‌ک�ه‌ش��م ده‌ب����ه‌م ،ه�ه‌ن��گ��اوێ��ک لێم دوور ده‌ک�ه‌ون�هوه ،به‌ته‌مانین وه‌کو جاران ،پێکهوه بنووسێنه‌وه؟! ه��ه‌ر ئ��ه‌و ش���هوه ،پ��ی��ره‌م��ێ��رد ،هێنده هاتووچوو ،ئاوى پێى داهات ،بیلبیله‌ى چ���اوى ت��ک��ا ،ئ �ه‌ژن��ۆى ش��ل ب���وو .ب ه په‌له‌تاو ،به هه‌ناسه‌ى سوار ،هه‌رچى ڕۆژێ�����ک ل���ه‌م ش�����اره‌دا ق �ه‌ڵ �ه‌م��ى ب �ه ده‌س��ت �هوه گ��رت��ب��وو ،وشه‌یه‌کى زان��ی��ب��وو ،ه �ه‌ر ه�ه‌م��ووی��ان��ى ،کۆ ک��ردهوه و ب �ه‌ره‌و مه‌یدانى ئ��ازادى شێرزاد ته‌ها هێنانى ،هه‌ر ئه‌و ش�هوه ،پیره‌مێرد هاته مه‌یدانى ئ��ازادى و بانگه‌وازێکى س��ووره‌ک��ان ،بخوێننه‌وه ،چاویان سوور باڵو کردهوه :وا چوار الوى سوور ،بوون هه‌ڵگه‌ڕێ و خوێنى لێ بتکێته‌وه .ل ه ب�ه چ��وار لوتکه‌ى س���وور ،ب���ه‌رۆک و چوارشه‌ممه س��ووره‌ى ئه‌مساڵى گردى ڕوو و گه‌ردن و بااڵى سلێمانیان سوور سه‌یوانیشدا ،هه‌ر ئه‌م چ��وار ڕۆژنام ه ک���ردووه ،ب�ه‌م ب�ه‌ه��اره ،ه�ه‌ر یه‌کێکیان سووره چوارپه‌ڕییه ،ده‌به‌شمه‌وه. ل �ه‌چ��واڕی��ان��ى سلێمانى ش��ی��ن ب���وون و bwar_n@yahoo.com سووریش ده‌چنه‌وه؟ ه��������ه‌ر ئ��������ه‌و ش������هوه پ��ی��ره‌م��ێ��رد وت���ى:
خ����ه‌ری����ک���� ه ش������������اره‌ک������������ه‌م ن����ان����اس����م����هوه ،ئ���ه‌و چ�����وار س������ووره الوه، هێنده ب �ه‌رز و ش��ۆخ و ش�ه‌ن��گ��ن ،وا ئ �ه‌زم��ڕ و
رێژوان عه‌لی
سکااڵ بۆ /به‌رچاوی سه‌رۆکی پارتی دیموکراتى کوردستان به‌ڕێز سه‌رۆکى پارتى دیموکراتى کوردستان ،تکای ه چاوێک بگێڕ‌ه به‌سه‌ر خانه‌واد‌ه و که‌سوکارى شه‌هیدانی پارتی ل ه سنورى پارێزگاى سلێمانیدا ،ل ه حاڵ و گوزه‌رانى ئه‌و که‌سان ه بپرسه‌و‌ه ک ه ل ه پێناوى ئازادى کوردستان و گه‌شه‌کردن و به‌ره‌وپێشبردنى پارته‌که‌ى جه‌نابتان ،خۆشه‌ویستترین که‌سوکارى خۆیان ل ه ده‌ستداوه ،تکای ه به‌دواداچونێک بکه‌ن بۆ ئه‌وه‌ى ل ه ژیانى که‌سوکارى شه‌هیدان باشتر ئاگاداربن ،ئایا ده‌زانیت یان بێ ئاگایت له‌وه‌ى تا ئێستاش هه‌زاران خانه‌واده‌ى شه‌هیدى پارتى ل ه سنورى سلێمانیدا پارچ ه زه‌وییه‌کى پێ ره‌وا نه‌بینراو‌ه بۆ ئه‌وه‌ى هیچ نه‌بێت منداڵه‌کانى یاخود دایک و باوکى بتوانن خانوێکى تێدا بنیاد بنێن و که‌مێک ل ه مه‌ینه‌تیه‌کانى ژیانیان که‌مبێته‌وه. به‌دڵنیاییه‌و‌ه خانه‌واده‌ى هه‌موو شه‌هیدێک له‌و ژیان ه به‌خته‌وه‌ره‌دا نیی ه ک ه ل ه سایه‌ى حزبه‌و‌ه پێى به‌خشرا بێت ،ههرچهنده ب ه سه‌روه‌تى هه‌موو دنیا قه‌ره‌وبووى خوێنى شه‌هیدێک ناکرێته‌وه ،به‌اڵم ئاسوده‌کردنى ژیانى خانه‌واده‌کانى شه‌هیدان که‌مێک ل ه ئازاره‌کانیان که‌مده‌کاته‌وه ،تا ئێستاش زۆر به‌ڵێنمان پێدراوه ،به‌اڵم بێ ئه‌نجامبووه ،بۆی ه داوا ل ه به‌ڕێزتان دهکهین خۆتان ب ه ده‌نگى که‌سوکارى شه‌هیدانه‌و‌ه بێن و چیتر فه‌رامۆشیان مه‌که‌ن. (مام جه‌وهه‌ر باینجانی) ل ه جیاتى که‌سوکاری پۆلێ شه‌هیدى پارتى ل ه سنورى سلێمانى
ساڵی یه‌که‌م ژماره 46 دووشه‌ممه 2710/12/9- 2011/2/28
15
له‌م گۆشه‌یه‌دا هه‌رجار‌ه و زانیارییه‌کی پزیشکی له‌الیه‌ن پزیشکێکی پسپۆڕه‌وه ده‌خرێته‌ڕوو
د.شاگوڵ که‌مال
زیانه‌کانى جگه‌ره‌کێشان
جگه‌ره‌کێشان یه‌کێکه ل�ه‌و ه��ۆک��اران�ه‌ى که دهبێته ه��ۆى توشبون به نه‌خۆشى شێرپه‌نجه و چه‌ند نه‌خۆشیه‌کى تر له رێگه‌ى ئه‌و دوکه‌ڵه‌ى که ئه‌بێته ژه‌ه��ر و هه‌ڵئه‌مژرێت و ده‌چێته ناو سیه‌کانه‌وه. نیشانه‌کانى ئ �ه‌و نه‌خۆشیانه‌ى ک�ه به‌هۆى جگه‌ره‌کێشانه‌وه توش ده‌بێت و له نیشانه سه‌ره‌تاییه خراپه‌کانى ئه‌و که‌سه‌ى توشى (کۆکه و گێژى و سوتانه‌وه‌ى چاو قوڕگ و لوت) ده‌بێت ئه‌مه‌ش زیاتر زیانى بۆ ئه‌و کهسانه ههیه که شه‌کره‌یان ههیه یان په‌ستانى خوێن و رێژه‌ى کرۆسترۆڵیان بهرزه ،ئه‌مانه زیاتر له که‌سانى ئاسایى زه‌ره‌رمه‌ند ده‌ب���ن ،بێجگه ل���ه‌وه‌ى ئ�ه‌گ�ه‌رى شێرپه‌نجه زی��اد ده‌ک���ات ب�ه ج��ۆرێ��ک م��اده ژه‌ه��راوی�ه‌ک��ان��ى ناو جگه‌ره نزیکه‌ى ( )4هه‌زار ده‌بێت و چلیان توشى ژێر په‌نجه‌ت ده‌که‌ن. جۆره‌کانى ئه‌و نه‌خۆشیه‌ى به هۆى جگه‌ره‌وه‌یه/
جۆره‌کانى شێرپه‌نجه که له رێگه‌ى جگه‌ره‌وه‌ی ه ش��ێ��رپ�ه‌ن��ج�ه‌ى (س��ی �ه‌ک��ان و ل��ێ��وو و ق���وڕک و سورێنجک و گه‌ده و گورچیله و په‌نکریاس و میزه‌اڵن و پێست). کاریگه‌رییه‌کان /جگه‌ره‌کێشان کاریگهرى زۆرى ههیه له س�ه‌ر دڵ و بۆرییه‌کانى خوێن به هۆى ئه‌و نیکۆتینه‌ى که تیایدایه‌تى دهبێته هۆى ته‌سکبونه‌وه‌ى بۆرییه‌کانى خوێن و زیادبونى فشارى خوێن و زیادبونى لێدانى دڵ و ده‌ماره‌کانى خوێن ره‌ق ده‌بن ،که ئه‌گه‌رى توشبون به جه‌ڵده‌ى ده‌ماخ و دڵ زیاد ده‌کات. کاریگهرى و زیانه‌کانى له‌سه‌ر سیه‌کان /په‌یوه‌ست به سیه‌کانه‌وه ئ �ه‌و که‌سه‌ى جگه‌ره ده‌کێشێت له‌برى ئه‌وه‌ى ره‌نگى سیه‌کانى په‌مه‌یى بێت ئه‌بێته ره‌ساسى ،ئه‌و که‌سانه‌ى که له حاڵه‌تى ناته‌واوى ته‌ندروستیه‌وه جگه‌ره بکێشن ئهوه سیه‌کانیان زیاتر زیانیان پێده‌گات و ئه‌و که‌سانه‌ى جگه‌ره کێشن و به‌رده‌وام هه‌وکردنى سیه‌کانیان ههیه و له که‌سى ئاسایى زیاتر توشى هه‌اڵمه‌ت و هه‌وکردن ئه‌بێت. به پێى چه‌ند لێکۆڵینه‌وه‌یه‌کیش که ک��راوه ده‌وت��رێ��ت ئ��اوى سپى چ��او ده‌گونجێت ب�ه هۆى جگه‌ره‌کێشانه‌وه رووب��دات و کاریگهرى له‌سه‌ر گوێچکه و هه‌روه‌ها بیستنیش هه‌بێت. چ��اره‌س�ه‌ر /بۆ چاره‌سه‌رکردن ده‌توانین بڵێین باشترین رێگا ئیراده‌ى بههێزه له الیه‌ن ئه‌و که‌سه‌وه که جگه‌ره ده‌کێشێت ،بۆ زاڵبوون به‌سه‌ریدا و دوور که‌وتنه‌وه لێى و ئه‌وه‌ش دوو جۆره‌ى ههیه: یه‌که‌م /به شێوه‌ى ئاسایى و به‌کار نه‌هێنانى ده‌رمان. دووه‌م /له رێگه‌ى ئه‌و ئامرازانه‌وه که هێنراونه‌ته بازاڕه‌وه که چه‌ند جۆرێکن هه‌ندێکیان نیکۆتینیان تێدایه و هه‌ندێکى تریان نیکۆتینیان تێدا نیه. بۆیه ئه‌وانه‌ى نیکۆتینیان تێدایه ده‌درێن له پێست رێژه‌یه‌ک نیکۆتینى تێدایه ده‌چێته ناو خوێنه‌وه و نابێت جگه‌ره بکێشێت .چونکه له‌وکاته‌دا نیکۆتین زیاد ده‌ک��ات هه‌روه‌ها بنێشتیش ههیه بڕێک نیکۆتینى تێدایه که ئ�ه‌و که‌سه واى لێده‌کات که‌متر رۆژان �ه پێویستى به نیکۆتین هه‌بێت ئه‌و که‌سه‌ى بیه‌وێت واز له جگه‌ره کێشان بهێنێت ئه‌وا توشى دڵه‌ڕاوکێ و قه‌له‌قى و گێژى و ناڕه‌حه‌تى و تێکچونى خه‌و ده‌بێت .به‌اڵم ئه‌م چاره‌سه‌رانه ده‌توانن قه‌ره‌بووى بکه‌نه‌وه .پێویسته له ژێر چاودێرى دکتۆردا ئه‌مانه به‌کار بهێنرێت. ئا /شه‌رمین هه‌ورامى
رای هونهرمهندان و ژنان ل ه خۆپیشاندانه‌کاندا 6 ژماره‌ی متمان ه خاوه‌ن ئیمتیاز سه‌رنوسه‌ر دیزاین باڵوکردنه‌وه راوێژکاری یاسایی ناونیشان تیراژ
212 که‌مال حه‌سه‌ن حه‌مه ره‌زا کاروان ساالر یاسر گوڵی (رۆژیار گرافیک) کۆمپانیان په‌یپه‌ر 07710299753 سیروان ئه‌حمه‌د حامد سلێمانی گه‌ڕه‌کی عه‌لی ناجی 07710299753 - 07480179510 5000
Be ciyawaziyekanewe le jêr Çetir da kodebînewe Be ciyawaziyekanewe le jêr Çetir da kodebînewe
cetir2010@gmail.com cetir2010@yahoo.com
WWW.Chatrpress.com
2710/12/9
No: (46) Mo.28/2/2011-
ریکالم
ل ه نێوان ئه‌قڵ و ئه‌خالقدا هاوژین غه‌ریب
ل����ه رۆژی ()17 شوباته‌وه ئه‌م واڵته بووه‌ت ه عه‌سکه‌رستان و ه �ه‌ر ک��ۆاڵن��ێ��ک ده‌چیت چه‌کدارێک ههیه له پشتی چه‌که‌که‌یه‌و‌ه ت��ێ�ڵای�ه‌ک ه�ه‌ی�ه ئ �ه‌م تێاڵیه ب��ۆ ب�ه‌ره‌ن��گ��ار بونه‌وه‌ی هاواڵتیانی ئه‌م ههرێمه هه‌ڵگیراو‌ه به‌اڵم ئه‌و چه‌که جێی پرسیاره ،له‌و واڵته‌ی موباره‌کی تیادابوو سوپا واته هێزی چه‌کدار له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌ی ئێره‌دا زۆر جیاواز بوو ئه‌وان نه‌مانبینی ته‌قه له که‌سوکاریان بکه‌ن به‌اڵم لێره زۆر ئاسایی ته‌قه ده‌که‌ن و تا ئێستاش ک���ه‌س ل��ێ��ی ن �ه‌پ��رس��ی��وون ب�ه‌ڵ��ک��و ت��اوان �ه‌ک � ه داده‌پۆشن. ئه‌و رۆژه‌ی پارتی له سلێمانی ته‌قه‌ی کرد له خۆپیشانده‌ران ته‌مه‌نی خۆی له‌م هه‌رێم ه کورت ک��ردهوه ،وامان ده‌زان��ی که ئه‌و حزبه له‌دوای ئه‌وه‌ی به‌خۆیدا چووه‌ته‌وه ئیتر ته‌مێ بووه جارێکیتر ئه‌گه‌ر باره‌گاکه‌شیان بسوتێت ئ���ه‌وا ئ���ه‌وان ئ��ام��اده‌ن چ��ۆڵ��ی ب��ک �ه‌ن ،ب �ه‌اڵم بهداخهوه جارێکیتر له چه‌مچه‌ماڵ و که‌الر دووباره‌یان کردهوه و له هه‌ریه‌کێکیان خوێنی منداڵێکیان رژاند .هاوکات له‌و رۆژه‌ی ئه‌وان خوێنی مندااڵنیان له که‌الر و چه‌مچه‌ماڵ ده‌ڕژان���د ل�ه هه‌ولێریش هه‌ینی ئاهه‌نگیان س��ازده‌ک��رد ،ئه‌مه‌ش حساب نه‌کردن بوو بۆ هه‌ستی ک�ه‌س��وک��اری ئ �ه‌و خوێن ڕژاوان���ه، ئه‌گه‌رچی له الی هه‌ندێک که‌س کۆنگره‌ی دووه‌می پارتی هیچ گۆڕانکاریه‌کی نه‌کرد، به‌اڵم هه‌ندێکی تر پێیان وابوو ئه‌م کۆنگره‌ی ه ک��ۆن��گ��ره‌ی ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنی سلێمانی ه له‌الیه‌ن پارتیهوه که‌چی ئهمه هه‌ر زوو ب ه خۆپیشاندانێک ئاشکرابوو که راست نیه و پارتی هه‌رگیز ناتوانێت به‌سه‌رکوت نه‌ک له‌م ناوچه‌یه‌دا به‌ڵکو له هه‌رێمی کوردستانیشدا جێ بگرێت. ئ����ه‌وه‌ی ده‌ب��ێ��ت ئ���ام���اژه‌ی پ��ێ��ب��ده‌ی��ن بێ به‌رنامه‌یی سیاسه‌تی پارتی بوو له به‌رامبه‌ر جه‌ماوه‌ردا و به عه‌قڵی هێز بیری کردهوه و خۆیان وته‌نی «ته‌عدا له که‌س قبوڵ ناکه‌ین» بۆیه نه‌یانهێشت خۆپیشانده‌ران دروشم و جنێو به‌ردبارانیشیان بکه‌ن به‌ڵکو ته‌قه‌یان لێکردن و خه‌ڵکیان لێکردنه قوربانی ،ئه‌وه‌ی روویدا ئه‌گه‌ر پارتی باره‌گاکه‌ی بسوتایه ئه‌وا چی ده‌بوو؟ پارتی ده‌یوت من له کۆنگره‌دا خۆم نوێکردووه‌ته‌وه بۆیه راگری ئه‌وه‌ش ده‌بم ئه‌گه‌ر باره‌گاکه‌م بسوتێت ،به‌اڵم ئه‌وانه ئه‌مه‌یان پێ قوبوڵ ن�ه‌ک��راو زۆر نا لۆژیکیانه که‌وتن ه ته‌قه‌کردن له خۆپیشانده‌ران و دوایش حاشایان لێکرد ،ئه‌گه‌ر پارتی به ته‌عدایان نه‌بینیبای ه و باره‌گای سلێمانیان بسوتاندایه ،ئه‌وا رای به‌هه‌زاران که‌سی وه‌ک من ئهوه ده‌بوو ک ه ئه‌م حزبه به‌راستی له کۆنگره‌دا گۆڕانکاری کردووه ،به‌اڵم ئه‌وه‌ی جێی داخ بوو دۆگمایی ئ�ه‌م حزبه‌ی پیشانداین سه‌ره‌تا پێشبینیمان کرد ئ�ه‌وه‌ی رووی��دا له سلێمانی هه‌ڵوێستی شه‌خسی بوبێت و مه‌کته‌ب سیاسی داوای لێبوردن بکات به‌اڵم نه‌ک داوای لێبوردنیان نه‌کرد به‌ڵکو هه‌ڕه‌شه‌یان کرد ،فازیل میرانی ل �ه لێدوانێکیدا ڕای��گ�ه‌ی��ان��د ئ���ه‌وه‌ی ده‌س��ت درێژی بکاته سه‌ر پارتی ده‌ستی ده‌بڕینه‌وه. به‌مه‌شه‌وه نه‌وه‌ستان و که‌سی ریفۆرمیست و کراوه‌ی ناو پارتی که نێچیرڤان بارزانیه ل ه کۆنگره رۆژنامه‌وانیه‌که‌یدا رایگه‌یاند «ئێم ه غه‌درمان لێکراوه» بۆیه ئهوکاته روون بویه‌و‌ه که ئه‌وه‌ی روویدا هه‌ڵوێستی شه‌خسی نهبووه به‌ڵکو هه‌ڵوێستی کۆی گشتی حزبه‌که بووه. ب���ه‌اڵم ب���ه‌داخ���هوه پ��ارت��ی ئ �ه‌گ �ه‌رچ��ی له‌م بابه‌ته‌دا ئا‌قاڵنه کاری نه‌کرد و وه‌اڵمه‌کانی له شوێنی خۆیدا نه‌بوو ،به‌ڵکو به‌هۆی ئه‌وه‌ی که بیرکردنه‌وه و پیالنی خۆی له‌ده‌ست دابوو، حسابکردن بۆ هه‌ست و س��ۆزی خه‌ڵکیشی له‌ده‌ستدا که له کۆمه‌ڵگای ک��وردی��دا ب ه ئه‌خالق ناو ده‌برێت.