یه‌کێتی جه‌ماوه‌ری خۆی بۆ سه‌رای ئازادی ئاماد ه ده‌کات یادی ( )20ساڵه‌ی راپه‌ڕین
ب ه جیاوازییه‌کانه‌وه له‌ژێر چه‌تردا کۆده‌بینه‌وه
دژ ب ه داگیرکاری و چه‌وسانه‌وه ،پیرۆز بێت رۆژنامه‌ی چه‌تر
رۆژنامه‌یه‌کی گشتی هه‌فتانه‌یه ،کۆمپانیای چه‌تر ده‌ریده‌کات
ژمار ه 47
ساڵی یه‌که‌م
دووشه‌ممه 2011/3/7
WWW.Chatrpress.com
ێ )2710 ( 16ره‌شه‌م
نرخ 750 :دینار
کرده‌وه‌کانى ده‌سه‌اڵت خه‌ڵک توڕه‌تر ده‌کات
«مافیاکانى ده‌سه‌اڵت تیرۆریست‌ئاسا هێرشیان کرد ه سه‌ر خه‌ڵک»
ل8
()8ی مارس ل ه سه‌رای ئازادی ب ه ( )20ئاسایشی پارتی ل ه گه‌نجێک ده‌ده‌ن
ل2
به‌رپرسی لقی ()19ی پارتی ل ه چه‌مچه‌ماڵ : ب ه هیچ شێوه‌یه‌ک ته‌قه‌مان ل ه خه‌ڵک نهکردووه n n
گۆڕان و کۆمه‌ڵ و یهکگرتوو دژایه‌تیمان ده‌که‌ن
کوده‌تایه‌ک دژ ب ه پارتی بهڕێوهیه
ل5
بورهان مه‌جید :
سه‌رانسه‌ری هه‌رێمی کوردستان به‌ره‌و‌ته‌قینه‌وه‌ده‌چێت
ل9
حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری کوردستان :
ده‌بێت خه‌ڵک به‌رده‌وام بێت تا ئهم ده‌سه‌اڵت ه ل ه بنه‌و ه هه‌ڵبوه‌شێت
ل5
«به‌رپرسانی که‌رکوک بیر ل ه گیرفانی خۆیان ده‌که‌نه‌و ه نه‌ک خه‌می خه‌ڵک» «پاسه‌وانه‌کانى په‌رله‌مان پارتین»
ل3
په‌رله‌مانتارێکی گۆڕان بریندار ده‌کرێت [ هه‌ولێر ـ ره‌هێل مامه‌ش ]
[ هه‌ولێر ـ تایبه‌ت ب ه چه‌تر ] ب ه بیانوی یادی راپه‌ڕینه‌و ه رێکخستنه‌کانی یه‌کێتی سه‌رقاڵی رێکخستنی خۆپیشاندانن بۆ ئه‌مڕۆ مامۆستایه‌کیش رایده‌گه‌یه‌نێت له‌کۆمیته‌و ه پێیان وتووین ک ه بۆ به‌رمه‌ڵبه‌ندی یه‌کێتی و سه‌رای ئازادیمان ده‌به‌ن.
به‌گوێره‌ی ئه‌و زانیاریانه‌ی ده‌ست (چه‌تر) که‌وتوو‌ه یه‌کێتی نیشتمانی کوردستان ،بڕیاره بۆ دروس��ت کردنی فشارێکیتر له‌سه‌ر خۆپیشانده‌رانی سه‌رای ئ���ازادی ئه‌مڕۆ به‌بیانوی ی��ادی ڕاپه‌ڕینی شاری
دوێنێ ئێوار ه له‌الیه‌ن پاسه‌وانه‌کانى (فازل به‌شاره‌تى) په‌رله‌مانتارى (پارتى) هێرش کرای ه سه‌ر (بورهان ره‌شید)ى په‌رله‌مانتارى گۆڕان و ب ه سه‌ختى بریندار کرا ،ناوبراویش رایده‌گه‌یه‌نێت :پاسه‌وانه‌کانى په‌رله‌مان هه‌مویان پارتین بۆی ه هیچ یه‌کێک له‌وانه‌یان ده‌ستگیر نه‌کرد ک ه ل ه منیاندا.
( ب��وره��ان ره‌ش��ی��د) دواى ده‌رچ��ون��ى ل �ه ژوورى عه‌مه‌لیاتى نه‌خۆشخانه‌ى رزگ��ارى هه‌ولێر ته‌ئکیدى له‌سه‌ر رووداوه‌ک‌ه کردهوه و به رۆژنامه‌نوسانى راگه‌یاند: له‌الیه‌ن پاسه‌وانه‌کانى په‌رله‌مانتار (فازل به‌شاره‌تى) رووبه‌روى توندوتیژى و لێدان هاتمه‌وه ،له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى ک ه قسه‌ى به په‌رله‌مانتارێکى لیستى گۆڕان وت ،منیش پێم وت ئه‌و جۆره قسان‌ه عه‌یبه ،له‌ناکاو پاسه‌وانه‌کانى ئه‌و په‌رله‌مانتار‌ه هێرشیان کرده سه‌رم. وتیشى :پاسه‌وانه‌کانى ناو په‌رله‌مان سه‌ر به پارتى دیموکراتى کوردستانن ،بۆیه هیچ هه‌وڵێکیان نه‌دا بۆ ده‌ستگیرکردنى ئه‌و که‌سانه‌ى له منیاندا ،ئێستاش ل ه دادگاى هه‌ولێر داواى یاساییان له‌سه‌ر تۆمار ده‌که‌م.
تووڕه‌یی گه‌نجانی سلێمانی دوای سووتاندنی چادره‌کانیان ،دوێنێ ( )2011/3/6فۆتۆ :یاسر گوڵی
[ چه‌تر ـ هه‌ڵمه‌ت ئیبراهیم ]
په‌رله‌مانتار بورهان ره‌شید ل ه پاش هێرش کردن ه سه‌ری /فۆتۆ :ره‌هێڵ مامه‌ش
وته‌بێژى مه‌یدانى ئازادى رایده‌گه‌یه‌نێت: دوێنێ شه‌و «مافیاکانی ده‌سه‌اڵتی کوردی له تاوانێکی پێشوه‌خت و به‌رنام ه بۆ داڕێژراودا هێرشیان ک��رد ه سه‌ر مه‌یدانی ئ��ازادی» به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ئاسایشی سلێمانیش ئه‌و ه ده‌خاته‌ڕوو« :ئه‌و کار ه دوور ه ل ه ئه‌رک و فه‌رمانه‌کانی سه‌رشانی ئێمه». دواى ئه‌وه‌ى خۆپیشاندانه‌کانى سلێمانى ( )17رۆژى تێپه‌ڕاند و ده‌س �ه‌اڵت داواکارییه‌کانى خۆپیشانده‌رانى جێبه‌جێ نه‌کرد ،ئه‌نجومه‌نى کاتى مه‌یدانى ئ��ازادى بڕیاریاندا به شه‌ویش له مه‌یدانى ئ��ازادى بمێننهوه ،بۆ ئه‌وه‌ش دوێنێ شه‌و ( )2011/3/6چادریان هه‌ڵدا ،به‌اڵم له‌نێوان کاتژمێر ( 2بۆ )3ى شه‌ودا کۆمه‌ڵێک که‌س به جلى مه‌ده‌نیه‌و‌ه هه‌ڵده‌کوتن‌ه سه‌ریان و چادره‌کانیان
یه‌کێتی جه‌ماوه‌ری ...
سلێمانی ،خۆپیشاندان و نمایش س��از بکه‌ن و بۆ ئهم مه‌به‌سته‌ش له‌ڕێگه‌ی رێکخستنه‌کانیه‌و‌ه داوای له‌مامۆستایان و ئه‌ندامان و الیه‌نگرانی کردووه له‌ناو شاری سلێمانی و ده‌ره‌وه‌ی سلێمانی ئه‌مڕۆ کاتژمێر ( )2بچنه به‌رده‌م مه‌ڵبه‌ندی ڕێکخستنی سلێمانی، لهمبارهیهوه مامۆستایه‌ک له کۆمیته‌کانی یه‌کێتیه‌و‌ه داوای لێکراو‌ه به‌شداری ئه‌و خۆپیشاندانه بکات و نه‌یویست ناوی ئاشکرا بکات به (چه‌تر)ی وت :ل ه
مافیاکانی ده‌سه‌اڵت... ده‌سوتێنن و چه‌ندین که‌سیشیان لێ ده‌ستگیر ده‌که‌ن. شایه‌تحاڵێک که یه‌کێکیش بوو له مانگرتووه‌کان ب ه (چه‌تر)ى راگه‌یاند« :دواى کاتژمێر ()2:15ى شه‌و بوو هێزێکى زۆر که نزیکه‌ى ( )50چه‌کدار ده‌بوون و به جلى مه‌ده‌نى و ده‌موچاو پێچراو ،هاوکات کوته‌ک و داریان به دهستهوه بوو ،به چه‌ند ئۆتۆمبێلێک هه‌ڵیانکوتای‌ه سه‌ر چادره‌کانى مه‌یدانى ئ��ازادى ،جگه له‌وه‌ى چادره‌کانیان سوتاند و له خه‌ڵکیان ده‌دا کۆمه‌ڵێک گه‌نجیشیان ده‌ستگیر کرد که ژماره‌یان ( )10کهسه». شایه‌تحاڵه‌ک‌ه ئه‌وه‌شى راگه‌یاند :لهو کاته‌دا هێزێکى ئاسایشیش له‌وێ بوون و داوام��ان لێکردن کۆمه‌ڵێک خه‌ڵک به جلى مه‌ده‌نییه‌و‌ه هێرشى کردۆت‌ه سه‌رمان بێن بمانپارێ ،به‌اڵم هیچ نه‌هاتن به ده‌نگمانه‌و‌ه و گوێیان لێ نه‌گرتین.
ڕێگه‌ی ته‌له‌فۆنه‌و‌ه له‌کۆمیته‌و‌ه ئاگادار کراومه‌ته‌و‌ه سبه‌ی به‌شداری ئه‌و خۆپیشاندانه بکه‌م ،که بڕیاریش ه له‌وێو‌ه به‌الی سه‌رای ئازادیدا بڕۆن به‌مه‌به‌ستی باڵو‌ه پێکردنی خۆپیشاندهران. هه‌ر بۆ ئهم مه‌به‌ست‌ه سه‌رچاوه‌یه‌ک له‌کۆمیته‌ی ئ��ازادی یه‌کێتی نیشتمانیه‌و‌ه نه‌یویست ن��اوی باڵو بکهینهوه وتی :به‌ڵێ راسته ئێمه دوامان کردووه ل ه ئه‌ندامان و الیه‌نگرانمان به‌شداری ئه‌و خۆپیشاندان ه بکه‌ن به‌اڵم شته‌ک‌ه به زۆر نیه و به دڵخوازییه ،زانیاری ئه‌وه‌شم نییه که ده‌چین‌ه سه‌را یان نا. له راگه‌یه‌ندراوێکیشدا که وێنه‌یه‌کى به (چه‌تر) گه‌یشتووه ،ناسک ق��ادر ،وته‌بێژى ئه‌نجومه‌نى کاتى مه‌یدانى ئازادى ده‌ڵێت« :ئه‌مشه‌و مافیاکانی ده‌سه‌اڵتی کوردی له تاوانێکی پێشوه‌خت بهرنامه بۆ داڕێ��ژراودا هێرشیان ک��رد‌ه س �ه‌ر مه‌یدانی ئ���ازادی و تیرۆریست ئاسا سه‌رجه‌م خێمه‌کانی خه‌ڵکی مانگرتووی ناڕازی کوردستانیان سوتاند و کهوتنه لێدانی خه‌ڵک و راونانیان». ه��ه‌ر دوێ��ن��ێ ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌رای �ه‌ت��ى ئاسایشى سلێمانى رونکردنه‌وه‌یه‌کى باڵوکردهوه و ئاماژه‌ى بۆ ئهوه کردووه، «ئه‌و کاره دوور‌ه له ئه‌رک و فه‌رمانه‌کانى سه‌ر شانى ئێمه و له کاتی ڕوودانی ئه‌و کاره‌شدا ئێمه هێزه‌کانمان ره‌وانه‌ی به‌رده‌رکی سه‌را کرد ،ده‌ستبه‌جێ لێکۆڵینه‌وه‌مان ده‌ستپێکردوه ،به هه‌موو الیه‌کی راده‌گه‌یه‌نین که هیچ هێزێک نه‌که‌سیان ده‌ستگیر کردووه نه له که‌سیشیان داوه».
هەواڵ ساڵی یه‌که‌م ژماره 47 دووشه‌ممه 2710/12/16 - 2011/3/7
2
[ چه‌تر ـ هه‌ڵمه‌ت ئیبراهیم ] جیاواز ل ه ( )19ساڵى راب��ردوو ،ئه‌مساڵ خه‌ڵکى هه‌رێمى کوردستان ل ه ده‌ره‌وه‌ى حزبه‌کان و حکومه‌ت یادى راپه‌ڕینیان کردهوه و کردیان ه رۆژى داواک��ارى خزمه‌تگوزارى و نه‌هێشتنى گه‌نده‌ڵى و چه‌وساندنه‌وه‌ى چینایه‌تى و نادادپه‌روه‌رى.
nسه‌یدسادق له درێژه‌ی خۆپیشاندان و ناڕهزاییه جه‌ماوه‌ریه‌کان و س�ه‌رب��اری گرتن و ه�ه‌ڕه‌ش�ه‌ک��ردن له رێکخه‌رانی ناڕه‌زایه‌تییه‌کان ،پێرێ ( )3/5له (سه‌یدسادق) له یادى راپه‌ڕیندا خۆپیشاندان ده‌ستیپێکرده‌وه ،له خۆپیشانه‌که‌دا جه‌ماوه‌ری خۆپیشانده‌ر داوای هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی حکومه‌ت ده‌که‌ن و بڕیاریانداو‌ه تا به‌دیهێنانی ئامانجه‌کانیان ،ل ه رۆژانی داهاتودا به‌رده‌وامی بده‌ن به خۆپیشاندان. nده‌ربه‌ندیخان هه‌روه‌ها هه‌ر پێرێ س �ه‌دان که‌س له دانیشتوانی (ده‌رب���ه‌ن���دی���خ���ان) خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ی��ان ده‌س��ت��پ��ێ��ک��ردهوه، خۆپیشاندهران له‌ناو ب��ازاڕی ئه‌و ش��اره‌دا به وتنه‌وه‌ی دروشمه‌کانی دژ به گه‌نده‌ڵى و بێکارى به‌رده‌وامیان ب ه خۆپیشاندانه‌که‌یاندا ،ئاماژه‌شیان بۆ ئهوه کرد هاوکاتى ناوچه‌کانى تر خۆپیشاندان درێژه پێده‌ده‌ن. nکۆیه
هه‌رێمى کوردستان ده‌بێت ه نیشتمانى توڕه‌یى و خۆپیشاندان
ئه‌مساڵ ل ه ده‌ره‌وه‌ى حزبه‌کان خه‌ڵک یادى راپه‌ڕینی کرده‌و ه و ( )19رۆژیش ه خۆپیشاندان بهردهوامه
به هه‌مان شێوه له ش��ارى (کۆیه)ش خۆپیشاندان ده‌ستی پێکرد و روبه‌ڕوبونه‌و‌ه له‌نێوان خۆپیشاندهران و هێزه ئه‌منیه‌کانی کۆیه دروست بوو ،به‌و هۆیهشهوه چوار که‌س ده‌ستگیر کران ،هاواڵتیانى شاره‌که‌ش ل ه رێگه‌ى دروستکردنى ده‌سته‌ى جۆراوجۆره‌و‌ه درێژه به ناڕه‌زایه‌تییه‌کانیان ده‌ده‌ن. nته‌کیه له ناحیه‌ى ته‌کیه‌ش بۆپشتیوانی له خۆپیشانده‌رانی سلێمانی و چاکسازی له سیسته‌می به‌ڕێوه‌بردنی حکومڕانی ه�ه‌رێ��م��ی ک��وردس��ت��ان پ��اش ن��ی��وه‌ڕۆی پێرێ خۆپیشاندان ده‌ستی پێکرده‌وه ،هاواڵتیان داواى خزمه‌تگوزارى و دادپ��ه‌روه‌رى ده‌که‌ن و به‌و هۆیهشهوه به‌شێک له دوکانه‌کانى ناحیه‌ک‌ه داخران. nچه‌مچه‌ماڵ بۆ پشتیوانی خۆپیشاندانه‌کانی سلێمانی‌‌و داواکاری چ��اک��س��ازی‌و خ��زم �ه‌ت��گ��وزاری ،ل �ه ش��ارۆچ��ک�هی چه‌مچه‌ماڵ خۆپیشاندانێکی جه‌ماوه‌ری ئه‌نجامدرا ،ل ه خۆپیشاندانه‌که‌دا زیاتر له ( )1000که‌س رژان‌ه سه‌ر شه‌قامه‌کان و بازاڕ و دوکانه‌کان داخران و دروشمی «نا بۆ گه‌نده‌ڵی» ده‌وترایه‌وه. nپێنجوێن چین و توێژ‌ه جیاوازه‌کانی قه‌زای (پێنجوێن)یش بۆ جێبه‌جێکردنی داواکانیان خۆپیشاندانیان ده‌ستپێکرد، ه��اوک��ات س��ه‌دان ک �ه‌س له هاواڵتیانی پێنجوێن ل ه ناوبازاڕی شاره‌ک‌ه کۆبونهوه و داوایان کرد ئه‌و که‌سانه‌ى به فیشه‌ک وه‌اڵمى به‌رده‌کانى گه‌نجانیان داوه‌ته‌و‌ه سزا
بدرێن. nپیره‌مه‌گرون پیره‌مه‌گرونیش له ی��ادى راپه‌ڕیندا خۆپیشاندان و ناڕه‌زایه‌تى رێکخست و دژى گه‌نده‌ڵى وه‌ستایه‌وه ،هه‌روه‌ها داوایان کرد داخوازییه‌کانى خه‌ڵکى کوردستان جێبه‌جێ بکرێت ،وه‌ک زۆری��ن �هى ناوچه‌کانى تر بڕیاریاندا ناڕه‌زایه‌تى درێژه پێ بده‌ن. nرانی ه ده‌روازه‌ى راپه‌ڕینیش (رانیه) خۆپیشاندانی جه‌ماوه‌ری و مانگرتنی سه‌رتاسه‌ری رێکخست و دروشمى دژى گه‌نده‌ڵى وته‌وه ،ئهمه جگه له‌وه‌ى بڕیاردرا خۆپیشاندان و کۆبونه‌وه‌ى جه‌ماوه‌رى به‌رده‌وامى ده‌بێت. پێشتریش خه‌ڵکی رانیه له به‌یاننامه‌یه‌کدا ئاماژه‌یان به‌و‌ه کردبوو «هه‌مو ساڵێک به دروشمی بریقه‌دار یادی راپه‌ڕین له شاره‌که‌مان ک��راوه‌ت�هوه ،بۆنه‌که‌شمان ک ه خه‌ڵکی هه‌موو کوردستان خاوه‌نیه‌تی ،به حزبی کراوه و بۆ به‌رژه‌وه‌ندی تایبه‌تی حیزبه‌کان به‌کار هێنراوه». nسلێمانى فۆتۆ :چه‌تر له هه‌رێمی کوردستان تووڕه‌یی ناخی گه‌نجان ته‌قیوه‌ته‌و‌ه خۆپیشاندان و ناڕه‌زایه‌تى له شارى سلێمانى ()18 رۆژى تێپه‌ڕاند و خۆپیشاندهران بڕیاریاندا ئیتر شه‌وانیش له مافه‌کانى خه‌ڵک ،که هاوکات رۆژى راپه‌ڕینى سلێمان به‌گ و چه‌ندین ناوچه‌ى تر. nئه‌وروپا له مه‌یدانى ئازادى بمێننهوه و چادر هه‌ڵبده‌ن ،ئه‌گه‌رچى ناوچه‌که‌شه ،خه‌ڵکى بازیان کۆبونه‌وه‌یه‌کى ناڕه‌زایه‌تیان بۆ پشتیوانیکردنى سه‌رهه‌ڵدانه‌کانى کوردستان ،ل ه دوێ��ن��ێ ش �ه‌و چ��ادره‌ک��ان��ی��ان سوتێنرا ،ب��ه‌اڵم له‌الیه‌ن رێ��ک��خ��س��ت و داواى چ��اک��س��ازى و داب��ی��ن��ک��ردن��ى دوکانداره‌کانه‌و‌ه چادریان پیشکه‌ش کرا و بڕیاریشیان خزمه‌تگوزاریان بۆ ناحیه‌که‌یان کرد ،هه‌روه‌ها داواشیان به‌شێکى واڵتانى ئه‌وروپاش کورده‌کان خۆپیشاندان و داوه خۆپیشاندان به‌رده‌وام بکه‌ن. کرد په‌یکه‌رى به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى ناحیه‌که‌یان گۆڕانکارى ناڕه‌زایه‌تى به‌رده‌وام ده‌که‌ن ،بۆ ئه‌وه‌ش له هه‌ریه‌ک ل ه nبازیان تێدا بکرێت ،ئهمه جگه له ناڕه‌زایى و خۆپیشاندان ل ه واڵتانى سوید ،که‌نه‌دا ،به‌ریتانیا ،ئه‌لمانیا و چه‌ندین دوێنێ ( )3/6به پێشه‌نگایه‌تى ده‌سته‌ى داکۆکی چه‌ندین شارۆچکه‌ى وه‌کو که‌الر و باوه‌نور و دوکان و واڵتى تر ناڕه‌زایه‌تى و کۆبونه‌وه‌ى جه‌ماوه‌رى رێکخراوه.
پارتى چاره‌سه‌رى: داوا ل ه مه‌الکان ده‌کرێت هێرشکردن ه سه‌ر مانگرتوان کارێکى تیرۆریستیانه‌یه خه‌ڵک ل ه خۆپیشاندان سارد بکه‌نه‌وه
[ چه‌تر ـ خه‌لیل چاوشین ]
له‌سه‌ر سوتاندنى چادره‌کانى مانگرتوانى مه‌یدانى ئ����ازادى ،رێکخستنى سلێمانى (پارتى چاره‌سه‌رى دیموکراتى کوردستان) به‌یاننامه‌یه‌کى باڵوکردۆته‌و ه و رایده‌گه‌یه‌نێت: «زۆر ب ه توندى ئیدانه‌ى ئهم کار ه تیرۆریستیان ه ده‌که‌ین و هێزى ئاسایشى ده‌س�ه‌اڵت��ى لێ به‌رپرسیار ده‌بینین».
پارتى چاره‌سه‌رى ده‌ڵێت« :ئێمه وه‌ک به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى رێکخستنى سلێمانى (پ.چ.د.ک) زۆر به توندى
ئ��ی��دان�هى ئ �ه‌م ک���اره تیرۆریستیان‌ه ده‌ک �هی��ن و هێزى ئاسایشى ده‌سه‌اڵتى لێ به‌رپرسیار ده‌بینین ،لهگهڵ شه‌رمه‌زارکردنى ئهم کاره نامرۆڤایه‌تیان‌ه‌و دوور له پێوانى شارستانیه‌ت ،داوا له هه‌موو جه‌ماوه‌رى خۆپیشانده‌ر ده‌که‌ین ،ئهم هه‌ڵسوکه‌وتان‌ه نه‌بن‌ه هۆکارێک بۆ هاندانى خۆپیشاندهران بۆ ئه‌وه‌ى ئاڕاسته‌ى چاالکیه‌کان بهرهو توندوتیژى بچێت». ئه‌وه‌ش ده‌خه‌نه‌ڕوو :داواکارین له خۆیشانده‌ران خاوه‌ن وره‌یه‌کى پۆاڵیین بن‌و به‌رده‌وامى به خۆپیشاندان بده‌ن و پێداگرى و داکۆکی له‌سه‌ر داخوازیی‌ه ڕه‌واکانیان بکه‌ن ،له چوارچێوه‌ى ئاشتى‌و دیموکراتیانه‌دا و داوا له
ته‌واوى داموده‌زگاکانى به‌رپرسیار‌و حکومه‌ت ده‌که‌ین به زوترین کات کهسه ده‌ستگرکراوه‌کان ئ��ازاد بکه‌ن و لهگهڵ ج�ه‌م��اوه‌رى خۆپیشانده‌ردا دانیشن و گوێ له‌داخوازییاکانیان بگرن‌و له‌ماوه‌یه‌کى کورتدا ،وه‌اڵمى داخوازییه‌کانیان بده‌نه‌وه. ئاماژه بۆ ئه‌وه‌ش ده‌که‌ن :ئێمه وه‌ک به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى ڕێکخستنى سلێمانى پارتى چاره‌سه‌رى لهگهڵ پشتیوانى ته‌واومان بۆ خۆپیشاندهران ،هه‌موو تواناکارییه‌کانمان ته‌ڤگه‌ر ده‌که‌ین بۆ ئه‌وه‌ى ئاڕاسته‌ى خۆپیشاندانه‌کان ب ه شێوه‌یه‌کى ئاشتى‌و دیموکراتیان‌ه به‌ڕێوه‌بچێت.
هه‌ڵمه‌تێک ل ه پێناوى مافه‌کانى کورد ل ه سوریا رێکده‌خرێت [ چه‌تر ـ کارزان تارق ] گ��روپ��ى ده‌ستپێشخه‌رى پشتگیرى ل ه مافه ره‌واک��ان��ى گه‌لى ک��ورد ل�ه سوریا که‌مپینێک راده‌گه‌یه‌نن و کۆمه‌ڵێک چاالکى ئه‌نجام ده‌ده‌ن ،ئاماژه‌ش ب ه به‌رده‌وامى چاالکیه‌کانیان ده‌که‌ن «تا مافه ره‌واکانى گه‌لى کورد دێته‌دى».
(محه‌مه‌د خ��ێ��رداود) ئه‌ندامێکى گروپه‌که ب ه (چ �ه‌ت��ر)ى راگ �هی��ان��د :ئێمه گروپێکمان ب�ه ن��اوى ده‌ستپێشخه‌ری پشتگیرى له رۆژئ��اواى کوردستان
دروس�����ت ک������ردووه ل��� ه ک��ۆم �ه‌ڵ��ێ��ک رۆش��ن��ب��ی��ر و رۆژنامه‌نوس و خوێندکارى زانکۆ و که‌سانى سه‌ر به‌خۆ. وتیشى :مه‌به‌ستمان ئهوهیه پشتگیرى له رۆژئاواى کوردستان بکه‌ین و دۆزى کوردانى رۆژئاوا و ئه‌و ناهه‌مواریانه‌ى که به‌سه‌ر گه‌لى ک��ورددا دێت ل ه الیه‌ن ڕژێمى سوریاو‌ه بۆ هه‌موو جیهان و باشورى کوردستان و راى گشتى ئاشکرا بکه‌ین. ئ �ه‌وه‌ش��ى وت :رۆژى دووش �ه‌م��م �ه ،وات��ا ئه‌مڕۆ چاالکیه‌ک بۆ ن��وس�ه‌ران و رۆشنبیرانى باشورى کوردستان ئه‌نجام ده‌ده‌ی��ن ،رۆژى چ��وار شه‌ممه‌ش
ک��ۆن��گ��ره‌ی�ه‌ک��ى رۆژن��ام �ه‌ن��وان��ى ده‌ب �ه‌س��ت��ی��ن ،داوا ل �ه س���ه‌رج���ه‌م رۆژن��ام��ه‌ن��وس��ان ده‌ک���هی���ن رۆژێ���ک قه‌ڵه‌مه‌کانیان ب��ۆ خ��ۆرئ��اواى ک��وردس��ت��ان دابنێن، ل ه یادى راپه‌ڕینى قامیشلۆشدا له شارى سلێمانى مه‌راسیم و چاالکیمان ههیه ،گروپه‌که‌شمان ل ه ده��ۆک و سلێمانى و که‌رکوک بونیان ههیه و به‌شێکیشان ل ه ده‌ره‌وه‌ن. جه‌ختیشی کردهوه :ئێم ه چاالکیه‌کانمان به‌رده‌وام ده‌بێت تا سه‌رجه‌م ئامانجه‌کانى گه‌لى کورد له سوریا بێته‌دى و ب ه ماف ه ره‌واکانى شاد ببێت و ل ه زوڵم و زۆردارى ڕزگارى ببێت.
چاره‌سه‌رنه‌کردنى گه‌نده‌ڵى. [ ههڵهبجه ـ یادگار ره‌ئوف ] وت��ی��ش��ى :داوام�����ان ل��ێ ده‌ک����ه‌ن خ �ه‌ڵ��ک ل ه له هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هید داوا له مه‌ال خۆپیشاندان په‌شیمان بکهینهوه ،میوان هاتوه‌ت ه و وتاربێژانى مزگه‌وته‌کان ده‌کرێت ،ماڵه‌که‌مان ناتونین فه‌رموى لێنه‌که‌ین. مامۆستایه‌کى تر که نه‌یوسیت ناوى ئاشکرا ک��ه خ �ه‌ڵ��ک پ �ه‌ش��ی��م��ان ب��ک��ه‌ن��هوه ل ه خۆپیشاندان ،وتاربێژێکیش ده‌ڵێت :بکرێت ،وتى کاتى رژێ��م خۆپیشاندانمان کرد ده‌سه‌اڵت بۆ هیچ شتێک پرس به ئێم ه ( )82که‌س گیران هه‌مووى ئازاد کرا ،هاتنه ناکه‌ن ،به‌اڵم ئێستا داوامان لێ ده‌که‌ن س�ه‌ر شه‌قام نه‌خه‌وتوه و م��اوه له بیر نه‌کراوه، خه‌ڵک له خۆپیشاندان سارد بکهینهوه .ئێمه خه‌ڵکمان خ�ه‌ف�ه ک���ردوه ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئ �ه‌وه‌ش (م�ه‌ال سامان نه‌جیم) وتاربێژ و نوێژخوێنى ن��ی��ن دام����وده‌زگ����ا ب��س��وت��ێ و ب����ه‌رد بگیرێت ه م��زگ �ه‌وت��ى (م���ه‌ال س��اڵ��ح) ب �ه (چ��ه‌ت��ر)ى وت :داموده‌زگاکان ،ئه‌گه‌رخێمه هه‌ڵبدرێت من یه‌که‌م ده‌س����ه‌اڵت ب��ۆ ک��اره‌س��ات و خۆپیشاندانه‌کان که‌سم به‌شدار ده‌بم ،له‌وانه‌یه له‌مه‌ودوا خه‌ڵک پرسمان پێده‌که‌ن ،به‌اڵم بۆ شتێک به‌رژه‌وه‌ندى گوێ بۆ ئێمه‌ش نه‌گرن ،من لهگهڵ داواکارى خ��ۆی��ان ه�ه‌ب��ێ��ت پ���رس ب �ه ئ��ێ��م�ه ن��اک �ه‌ن وه‌ک خه‌ڵکدام ئهوانه گێره‌شێوێن نین.
گۆڕان :کێشه‌ى که‌رکوک ب ه هێز و هه‌ڕه‌ش ه چاره‌سه‌ر ناکرێت [ چه‌تر ـ زانیار داقوقى ]
(ب���ای���ه‌زی���د ح���ه‌س���ه‌ن) ئ��ه‌ن��دام��ى په‌رله‌مانى ع��ێ��راق ل �ه‌س �ه‌ر لیستى گۆڕان به (چه‌تر)ى راگه‌یاند ،راسته الیهنه عه‌ره‌بیه‌کان له شارى که‌رکوک
«ب ه ( )20که‌س لێیان ده‌دام»
هه‌ولێر ،گیراوێک چیرۆکى ده‌ستگیرکردنه‌که‌ى بۆ چه‌تر ده‌گێڕێته‌وه [ هه‌ولێر ـ هانا ئازاد ] دواى ئه‌وه‌ى خه‌ڵکى هه‌ولێر ویستیان ل ه ( )2/25خۆپیشاندان بکه‌ن ،به‌اڵم هه‌ر ئه‌و رۆژ ه چه‌ندین که‌س ده‌ستگیرکران و وه‌ک گیراوه‌کانیش باسى ده‌که‌ن ،ب ه ده‌یان که‌س ب ه جلى مه‌ده‌نیه‌و ه لێیان داون.
(شێروان ئ��ازاد) یه‌کێک له گیراوه‌کانى رۆژى ( )2/25ش��ارى هه‌ولێر چیرۆکى گیرانه‌که‌ى بۆ (چ��ه‌ت��ر) ب��اس��ک��رد و وت���ى« :ک��ات��ژم��ێ��ر ()1:30 ى دواى ن��ی��وه‌ڕۆ ب��وو گه‌یشتم ن��او ب���ازاڕى هه‌ولێر، له‌وێ خه‌ڵکێکى زۆر کۆببۆوه ،ته‌نانه‌ت پارێزگارى هه‌ولێریش له‌سه‌ر قه‌اڵت بوو قسه‌ى ده‌کرد و کامێرا دان��راب��وو ،ئۆتۆمبێلێک سه‌حنى له‌سه‌ر ب��وو له‌سه‌ر ق �ه‌اڵت ب��وو وێنه‌که‌ى راسته‌وخۆ ده‌گ��واس��ت�هوه ،لهو کات‌ه ته‌له‌فۆنێکم بۆ هات لهگهڵ مامم قسه‌م ده‌کرد باسی ب��ارودۆخ�ه‌ک�ه‌م��ان ده‌ک���رد ،چونکه بڕیاربوو ( )2/25له سه‌رجه‌م عێراق خۆپیشاندان بکرێت ،ل ه
پاش ته‌واوبونى ته‌له‌فۆنه‌که‌م سێ که‌س هاتنه پێشم کوێ ،وتى بیهێنن بۆ ئاسایشى گشتى. ش��ێ��روان ب��اس له‌چوونى بۆ ن��او ئاسایشى گشتى و وتیان ئه‌و ته‌له‌فۆنه‌مان بده‌رێ ،وتم ئێوه کێن وتیان ئێمه ئاسایشین ،وتم زه‌حمه‌ت نه‌بێت باجه‌کانتانم بده‌نێ ،ده‌کات و ده‌ڵێت :که چوم‌ه ناو ئاسایش ده‌موچاوم تاوه‌کو به چاوان منیش مۆبایله‌که‌متان بده‌مێ ،به‌اڵم هه‌موو خوێن بوو وتیان بڕۆ ده‌موچاوت بشۆ ،پاش ئه‌وه‌ى ده‌موچاوم شوشت به که‌له‌پچه‌وه ،دواى ئه‌وه‌ى باجیان پێ نه‌دام». شێروان به‌م شێوهیه به‌رده‌وام ده‌بێت :لهو مشتومڕه‌دا کوڕێک له‌وێ بوو پێیان ده‌وت گ �ه‌وره‌م ،ته‌حقیقی بووم نزیکه‌ى ( )20که‌س له پشته‌و‌ه بۆم هاتن ،هه‌ر لهگهڵ کردم ،نازانم چ پله‌یه‌کى هه‌بوو ،چونکه جلى ده‌مویست به‌رگرى له‌خۆم بکه‌م به هه‌مویان لێیان ده‌دام ،مه‌ده‌نى له‌به‌ردابو و ناوى نه‌نوسرابوو. شێروان ئ��ازاد ئ�ه‌وه‌ش ده‌خ��ات�ه‌ڕوو :رۆژى یه‌که‌مى دواتر که‌له‌پچه‌یان کرده ده‌ستم که ویستم به‌رگرى ل ه خۆم بکه‌م که‌له‌پچه‌یه‌کم پساند ،دواتر رامکرد بۆ بن ده‌ستگیرکردنه‌که‌م زانیارى ته‌واوى له من وه‌رگرت ،ک ه قه‌اڵت به‌اڵم گرتمیان و دووبار‌ه که‌له‌پچه‌یان له‌ده‌ست ناوم چیه و چ کار ده‌که‌م و براو مام و که‌سوکارم کێن کردم و دوو ئاسایش قۆڵى منیان گرت وخۆیان به‌سه‌ر و چ کار ده‌که‌ن خه‌ڵکى کوێن و له کوێن ،ماوه‌ى دوو دادام و ویستان له‌ده‌ستى ئه‌و که‌سانه‌ى جلى مه‌ده‌نیان شه‌و له ئاسایش مامه‌وه ،پاش نیوه‌ڕۆى ڕۆژى یه‌ک له‌به‌ردا بوو و وه‌ک خه‌ڵک خۆیان نیشانده‌دا ده‌رم شهممه وتیان که‌لوپه‌له‌کانت بێنه بۆ ئه‌و ئۆتۆمبێله‌ى بهێنن ،دواتر له‌به‌رده‌م چایخانه‌ى (مه‌چکۆ) سوارى تایبه‌ت به گواستنه‌وه‌ى گیراوان من و شه‌ش که‌سی ته‌کسیه‌کیان کردم و خه‌ڵکه‌ک‌ه له پشته‌و‌ه په‌المارى تریان برد بۆ به‌ڕێوبه‌رایه‌تى پۆلیس له‌وێ شه‌ش که‌سی ته‌کسیه‌که‌شیاندا ،له‌پاش ئ�هوه ئه‌و دوو ئاسایشه‌ى ترم بینى که هه‌موویان له‌سه‌ر ئهم بابهته گیرابون، منیان برد ته‌له‌فۆنیان کردو وتیان گه‌وره‌م بیهێنین بۆ له‌وێ ئه‌ندامێکى په‌رله‌مانمان بینى به ناوى (شێردل
حه‌وێزى) وتى من هاتوم به‌دواى که‌یسه‌که‌ى ئێوه‌وه‌م. شێروان ئازاد ،باسی دواى بردنیان بۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى پۆلیس ده‌کات و ده‌ڵێت ،پاش بردنمان بۆ به‌ڕێوبه‌رایه‌تى پۆلیس ئێمه‌یان برد بۆ به‌ندیخانه‌ى (مه‌حه‌ته)ى شارى هه‌ولێر ،دواى ئهوه پێیان وتم تۆ به‌ردت هاویشتو‌ه و قسه‌ت به خه‌ڵکى هه‌ولێر گوتوه ،منیش وتم ئه‌وه‌ى من ده‌یڵێم راستیه‌که‌ی‌ه و ئێوه‌ش پێویسته واى بنوسن ،دواتر ئازاد کراین. نابراو له کۆتاییدا په‌یامى خۆى خسته ڕوو و وتى، ئێمه ویستمان زۆر به ئاشتیانه باس له کێشه‌کانمان بکه‌ین ،ده‌سه‌اڵتى کوردیش لهوه بگات ئێمه ئه‌و چین ه نین ئ��اژاو‌ه بگێڕین ،به پێچهوانهوه ئه‌گه‌ر یه‌کێک ببینین له‌ناو خۆپیشانداندا لێ ناگه‌ڕێم شاره‌که‌م تێک بده‌ن ،چونکه ئه‌وه‌ى من که بۆ شاره‌که‌م کردوه ده‌س�ه‌اڵت نه‌یکردو‌ه و که‌سیش له خۆم به دڵسۆزتر نازانم بۆ خزمه‌تى شاره‌که‌م و ئ�ه‌وه‌ى له ده‌ستم بێت ده‌یکه‌م بۆ خزمه‌تى شاره‌که‌م.
گوێ به ده‌ستور و یاسا ن��اده‌ن، ب����ه‌اڵم ن��اب��ێ��ت ح���ک���وم���ه‌ت���ى ه�������ه‌رێ�������م ب�����ه ه���ێ���زى پێشمهرگه ئاڵۆزیى ک��ێ��ش��ه‌ک��ان��ى ک���ه‌رک���وک چار ه‌سه‌ر بکات.
ب��ای�ه‌زی��د وت��ی��ش��ى :کێشه دروس��ت��ک��ردن ل ه ک �ه‌رک��وک ته‌نها ع�ه‌ره‌ب�ه‌ک��ان��ى ک�ه‌رک��وک نیه ،به‌ڵکو لیستى عێراقیه و چه‌ند الیه‌نێکى تر له عێراق پشتگیرى له داواکانى عه‌ره‌بى که‌رکوک ده‌که‌ن. ئه‌وه‌شى وت :له که‌رکوک متمانه له‌نێوان ک���ورد و ع����ه‌ره‌ب و ت��ورک��م��ان ن��ی �ه ،ده‌ب��ێ��ت الیه‌نى کوردى بتوانێت متمانه په‌یدا بکات، راس��ت �ه ع���ه‌ره‌ب ب �ه هیچ ج��ۆرێ��ک پابه‌ندى ی��اس��ا و ده‌س��ت��ور ن���ه‌ب���وون ،ب���ه‌اڵم ده‌ب��ێ��ت ب ه هه‌موان هه‌وڵبده‌ین م��اده‌ى ( )140جێبه‌جێ بکه‌ین ،ئێمه وه‌ک فراکسیۆنى گ��ۆڕان ل ه ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌رانى عێراق له به‌رژه‌وه‌ندى کوردپشتگیرى له فراکسیۆنى کوردستانى ده‌که‌ین. ئ����ه‌وه‌ش����ى خ���س���ت���ه‌ڕوو :ه��ی��چ الی �ه‌ن��ێ��ک ناتوانیت ماده‌ى ( )140گۆڕانکارى پێبکات ته‌نها ده‌نگى جه‌ماوه‌ر ،به گشتى ئه‌وى دوور ل�ه ئاشتى خۆپیشاندان ب��ک��ات ئ��هوه ده‌بێت به‌رپرسیارێتى سه‌رجه‌م رووداوه‌ک���ان بگرێت ه ئه‌ستۆ و به‌پێى یاسا ده‌بێت سزا بدرێت.
«بوونى پێشمه‌رگ ه ل ه که‌رکوک رای جیاوازی لهسهره» رکوک ه ک کانى ه و ه ت ه ن نێوان ندى ه یو ه پ بێت ه د که‌رک
راپۆرت
کـو دوا ردســتــان ی ()17 ی شوبات
رای
وک
نه‌شێوێنرێت و خۆپیشاندان ره‌ت نه‌کرێته‌وه [ ئا /سه‌اڵحه‌دین ساڵه‌یى ]
کورده‌کانى شارى که‌رکوک بوونى پێشمه‌رگ ه ل ه شاره‌ک ه ب ه گرنگ ده‌بینن و ئاماژ ه بۆ هه‌بوونى مه‌ترسى ده‌که‌ن له‌سه‌ر کورده‌کان، ل ه هه‌مانکاتدا سیاسییه‌کى که‌رکوک ئه‌و ه ده‌خاته‌ڕوو ،نابێت په‌یوه‌ندى پێکهاته‌کانى که‌رکوک تێکبدرێت.
nعه‌بدولره‌حمان باجه‌الن ،دانیشتووی گه‌ڕه‌کی ن����ه‌ورۆز ل �ه ک �ه‌رک��وک ل �ه‌س �ه‌ر ره‌وش���ى ش��اره‌ک�هی��ان بۆ (چه‌تر) قسه‌ى کرد و وتى :خۆپیشاندانه‌کان ب ه گشتى له ئه‌نجامی ئیداره‌یه‌کی الواز له راب��ردوودا و هه‌بوونى حکومهته یه‌ک له‌دوای یه‌که‌کانی عێراق و دوای ()2003ش هاتۆته ئاراوه ،که‌رکوک بۆ کورد تایبه‌تمه‌ندی خۆی ههیه ،نه‌یاران و عه‌ره‌بی شۆڤێنی ده‌ی��ان �ه‌وێ ت��ۆوی ناکۆکی و دووب��ه‌ره‌ک��ی دروس��ت بکرێت ،هانی خه‌ڵک ده‌درێت بۆ ئه‌وه‌ی باره‌گاکانی پارته کوردییه‌کان و حکومیه‌کان به بیانووی هه‌ندێ شتی ناڕاست بچنه سه‌ریان و تااڵن بکرێن. nشاهۆ عه‌بدولقادر عومه‌ر ،خوێندکارى زانکۆى که‌رکوک بۆچوونى وایه :نابێ ره‌فزی خۆپیشاندان بکرێ ،چونکه له جاڕنامه‌ی مافی گه‌ردونی و یاسا نێوده‌وڵه‌تیه‌کان مافدراو‌ه به مرۆڤه‌کان به شێوه‌یه‌کی مه‌ده‌نی رای خۆیان بڵێن ،به‌اڵم ئه‌وه‌ی له که‌رکوک کرا ده‌ستێکی به‌عسی له‌دوابوو ئاگاداری هه‌موو ئه‌و خۆپیشاندانان‌ه بووم ،به‌عسیه‌کان هانی خه‌ڵکیاندابوو بۆ به‌رزکردنه‌وه‌ی ئااڵی به‌عس و وتنه‌وی دروشمی جێبه‌جێ نه‌کردنی ماده‌ی ( )140و ده‌رکردنی هێزی پێشمهرگه و نه‌مانی ئاسایش ،ئه‌وه‌مان پێ راده‌گه‌ێنی که به‌ڕاستی به‌عس ده‌یه‌وێت بگهڕێتهوه ،ب�ه‌اڵم ب ه شێوازێکیتر. nره‌م���ه‌زان سابیر ،یه‌کێک له رێکخه‌رانى خۆپیشاندانه‌کانى که‌رکوک ره‌خن‌ه له به‌رپرسانى شارى که‌رکوک ده‌گرێت و ده‌ڵێت :م��اوه‌ی�ه‌ک له‌مه‌وبه‌ر
سه‌ردانی پارێزگارمان کرد بۆ جێبه‌جێ کردنی چه‌ند داواکارییه‌ک پێمان ده‌ڵێت داواکاریه‌که‌تان جوانه، به‌اڵم هیچ شتێک له ده‌ستی من نییه الی به‌غدایه، به‌رپرسی شار و ئه‌نجومه‌نی پارێزگا بۆچی دانراوه، ئه‌و عه‌ره‌بانه‌ی ئااڵی عێراق و نوسینی دژایه‌تی ل ه الفیته‌کانیان ده‌بینرا به‌ڕاستی ئه‌میش به ئه‌ستۆی به‌رپرسانی شاره‌که‌ی ده‌زانم ،چونکه تا ئێستا بیر ل ه گیرفانی خۆیان و بیر له کێشه و گرفتی هاواڵتیان ناکه‌نه‌وه ،ئهمه شاره یا که‌الوه‌یه. nمه‌ال فه‌رمان ،هه‌ڵسووڕاوی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان له که‌رکوک ئاماژه بۆ ئهوه ده‌کات نابێت په‌یوه‌ندى نێوان پێکهاته‌کانى شاره‌ک‌ه بشێوێنرێت و ده‌ڵێت :ل ه نزیکه‌و‌ه ئ��اگ��اداری رووداوه‌ک��ان��ی حهویجه و ری��از و ک�ه‌رک��وک ب��ووی��ن ،به‌شێک ل�ه‌و خۆپیشاندهرانه ب ه به‌رزکردنه‌وه‌ی ئااڵی کۆنی عێراق ،به‌شێکیتر دژی ماده‌ی ( )140ئهمانه شۆڤێنییه‌کان بوون ،نابێت ئهم تێڕوانین‌ه به‌سه‌ر هه‌موو ع �ه‌ره‌ب داشکێنین ،رێژه‌ی هه‌موو خۆپیشاندهران ( )500که‌س نه‌ده‌بوون ،با ئه‌و کێشه‌ی‌ه زۆر گهوره نه‌کرێت. ئه‌وه‌ش ده‌ڵێت :ئێستا له حهویجه عه‌ره‌ب به هێرشی ک���ورد ،ب�ه پێچهوانه ک��وردی��ش ب�ه هێرشی ع �ه‌ره‌ب ده‌ترسێندرێت ،ده‌بێ کێشه و رووداوه‌کان بۆ چاره‌سه‌ری چۆنه وا باس بکرێت ،ده‌بێ هه‌وڵبده‌ین په‌یوه‌ندییه‌کانی نێوان پێکهاته‌کانی ئ�ه‌م ش��اره نه‌شێوێنین و بکرێن ه دیالۆگ. nعه‌زیز مه‌جید ،جێگری مه‌ڵبه‌ندی دووی یه‌کێتی نیشتمانی کوردستان له که‌رکوک باس ل ه «پاشماوه‌کانى به‌عس» ده‌کات و ده‌ڵێت :پاشماوه‌ی ب �ه‌ع��س ب �هه �ه‌م��ان ن�ه‌ف��س��ی ک��ۆن��ی ( )80س��اڵ�هی ده‌سه‌اڵتیان به‌و ئاقار‌ه بیرده‌که‌نه‌وه ،به‌اڵم ده‌سه‌اڵتی س��ی��اس��ی ک���وردی و ش�ه‌ق��ام��ی خه‌ڵکی تورکمان و ع �ه‌ره‌ب �ه ره‌س �ه‌ن �ه‌ک��ان ب �ه گشتی ل �ه ک �ه‌رک��وک هۆشیاربوون ،ل�ه‌و به‌یاننامانه‌ی ل�ه‌الی�ه‌ن (السرای ه العربی) و (الشباب العربی) و (ئه‌نجومه‌نی سیاسی
عه‌ره‌بی) باڵوکرابوونه‌وه ،داوای��ان له خه‌ڵکی ده‌کرد بڕژێن‌ه سه‌رشه‌قام و به‌بیانووی خزمه‌تگوزاری ،به‌اڵم ب ه تێکه‌ڵکردنی ئامانجی سیاسی خۆیان به وه‌اڵمدانه‌وه‌ی شه‌قامی که‌رکوک خه‌ونی پاشماوه‌ی به‌عس زیند‌ه به‌چاڵکرا ،په‌یامێک‌ه جاریتر له که‌رکوک ئه‌قڵی به‌عس قبوڵ ناکرێت. له‌سه‌ر چوونى پێشمه‌رگه‌ش بۆ که‌رکوک وتى: هاتنی ده‌رئه‌نجامی هه‌ستکردن‌ه به‌و پیالن و مه‌ترسی ه گه‌وره‌ی ههیه له‌سه‌ر دانیشتوانی که‌رکوک به‌سه‌رجه‌م پێکهاته‌کانی ،هاتنی پێشمهرگه ده‌ستکه‌وتێکی گهوره بوو ،بۆ پوچه‌ڵکردنه‌وه‌ی ئه‌و بهرنامه شه‌ڕه‌نگێزه‌ی ل ه موسڵ و حهویجه بینرا ،به‌شێک لهو لیوا سه‌ربازیی ه له‌وێدا بوو ئاسانکاری بۆ کۆن‌ه به‌عسیه‌کان کردووه، به‌شێک له داموده‌زگاکان سوتێنران. سه‌باره‌ت به‌وه‌ش بۆ پێشتر هێزی پیشمه‌رگ‌ه نه‌ده‌چون ه که‌رکوک ،جێگری مه‌ڵبه‌ندی دوو وتى :هه‌لوومه‌رجی وا نه‌هاتووت‌ه پێش بخوازێ ئه‌و هه‌نگاو‌ه بنرێت ،زۆر جار سه‌برمان کردووه بۆ نموون‌ه له که‌رکوک و خانه‌قین و جه‌له‌وال هه‌ڕه‌شه‌ی زۆر له نه‌ته‌وه‌که‌مان کرا تا راده‌یه‌ک رووبه‌رووی راگواستن بوونه‌ته‌وه ،له‌مه‌ودوا سه‌بر نهماوه، ئهم هێزه‌ی هاتۆته که‌رکوک لێره ده‌مه‌ینێت تا ئه‌من و ئاسایش به‌رقه‌رار ده‌بێت. nنه‌وزاد خالید ،به‌رپرس و ئه‌ندامی سه‌رکردایه‌تی کۆمه‌ڵی ئیسالمی له که‌رکوک ئ�ه‌وه‌ى راگه‌یاند: هێزی پیشمه‌رگ‌ه نه‌ک ته‌نها بۆ به‌رژه‌وه‌ندی کورد، به‌ڵکو عه‌ره‌ب و تورکمان و کلدو ئاشووریشی ده‌زانم، چونکه هاتنی ئ�ه‌و هێزه بۆ که‌رکوک ئه‌منیه‌تی به‌رقه‌رارکرد ،ئه‌گه‌ر ئه‌وهێز‌ه نه‌هاتای‌ه رهنگه ئاشووبێکی گهوره روویبدایه ،تا ده‌یان ساڵ برینه‌که‌ی به هه‌ر سێ پێکهاته‌کانی که‌رکوک بمایه‌ته‌وه« ،بۆیه به ئه‌رێنی له‌قه‌لمماندا». وتیشى :خوێندنه‌وه‌یه‌کیش ههیه گوای‌ه حکومه‌تی ده‌سه‌اڵت له کوردستان ،بۆیه کێشه‌که‌ی گهوره کردووه و وروژان��دوی�ه‌ت��ی بۆ ئ �ه‌وه‌ی مه‌سه‌له‌ی کوردستانی
له‌سه‌ر س��ووک بێ یا له‌بیر بچێت یا په‌یامێکیتر بدات به میلله‌تی کورد ئهمه خوێندنه‌وه‌یه‌که ،به‌اڵم راستیه‌ک ههیه خه‌ڵکانێک هه‌ن له‌وکاتدا ویستیان شتێ دروست بکه‌ن له که‌رکوک ،ئهم شته‌ش به‌ناوی خزمه‌تگوزاری و بێکاری ،به‌اڵم شتی تر به‌دواییه‌وه ههبووه ،خۆم گه‌یشتم‌ه قه‌ناعه‌ت ( )%100شت هه‌ی ه و مه‌ترسیداریشه. nع��ام��ر ح���ه‌س���ه‌ن ،ج��ێ��گ��ری رۆژن���ام���هی (که‌رکوک الجدید) روانینی وای�ه :خۆپیشاندان بۆ خزمه‌تگوزاری نه‌بوو ،به‌ڵکو مه‌به‌ست تێکدانی برایه‌تی نێوان پێکهاته‌کانی که‌رکوک بوو ،هاتنی هێزی پیشمه‌رگ‌ه بۆ که‌رکوک به هه‌ماهه‌نگی سوپا و حکومه‌تی عێراق و هه‌رێمی کوردستان و هاوپه‌یمانان به ئامانجی به‌رقه‌راربوونی ئه‌من و ئاسایشی ناوچه‌ک ه بووه ،هه‌ندێ قسه‌ڵۆک ههیه گوای‌ه هاتنی پێشمه‌رگ ه بۆ ک�ه‌رک��وک سیناریۆیه‌ک‌ه ب�ه‌ڕێ��وه ده‌چ��ێ��ت ،ئهم ئاخافتن‌ه دوورن له راستیه‌وه. nشێخ سدیق ،کارگێڕی لیژنه‌ی کۆمیته‌ی حزبى شیوعى کوردستان له که‌رکوک ده‌ڵێت :ل ه راستیدا نابێ سه‌یری هه‌موو عه‌ره‌بێک به به‌عسی و شۆڤێنی بکرێت ،له خۆپیشاندانی ( )25مانگ س �ه‌ره‌ت��ا داخ����وازی خ��زم �ه‌ت��گ��وزاری و چاککردنی گه‌نده‌ڵی ده‌بینرا ،خه‌ڵک ئه‌گه‌ر کێشه‌ی نه‌بێ نایه‌ت ه س�ه‌رج��اده ،ئه‌گه‌ر باسی کۆن‌ه به‌عسی ده‌ک��رێ ل ه هه‌موو داموده‌زگاکانی حکومی به‌عس بونی ههیه. وتیشى :له په‌رله‌مان و حکومه‌تی ئێستای عێراق و سه‌رکردایه‌تی حزبه سیاسیه‌کانی ئێستا به‌عسی بوون ده‌بینرێت ،له سلێمانی و هه‌ولێریش به‌عس ههیه ئه‌و به‌عسیه‌ی جاران نییه که ده‌سه‌اڵتی هه‌بێ ،نابێت هه‌ر که‌سێک یا عه‌ره‌بێک بێته سهرجاده بوه‌ترێت به‌عسین، بۆ ناوی نه‌نێین عه‌ره‌بیش داخوازی ههیه ،بااڵده‌ستی کورد له‌که‌رکوک ده‌بێ داخوازی ئه‌وانیش جێبه‌جێ بکات ،له‌م نێوه‌ندا خه‌ڵکی خراپ ههبووه ویستویه‌تی کێشه دروست بکات.
باوکى شه‌هیدێکى شۆڕشى سپى:
هه‌قى خۆم وه‌رنه‌گرم ناچم ه ده‌زگاى شه‌هیدانه‌وه [ ئا /زانکۆ سه‌ردار ] ()17ى شوبات راپه‌ڕینى سپى هاواڵتیانى کوردستان وه‌ک هه‌ر راپه‌ڕینێکى دیکه‌ى دونیا بێ شه‌هید و قوربانى و بریندار بوونى راپه‌ڕیوان تێنه‌په‌ڕیووه ،له ()17ى شوباته‌و ه تائێستا رێژه‌ى ئه‌وانه‌ى که شه‌هید کراون تا ئاماده‌کردنى ئهم راپۆرته گه‌یشتووه‌ته ()8 هاواڵتى که هه‌ندێکیان ته‌مه‌نیان له خوار ( )15ساڵه‌وه‌یه و زیاتر له دووسه‌د که‌سیش بریندار بووه. به شه‌هید حسابن یان نا؟
ل���ه‌ب���اره‌ی ئ����ه‌وه‌ی ب �ه ش�هه��ی��د ح��س��اب��ن ی���ان ن��ا؟ وه‌زی����رى ش�هه��ی��دان و ئ�ه‌ن��ف��ال��ک��راوه‌ک��ان ب�ه‌وه‌ک��ال�ه‌ت ده‌ڵێت :که‌سوکاریان داوا پێشکه‌ش بکه‌ن ،به یاسا مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵدا ده‌که‌ین و هه‌موو ئیمتیازێکیان ده‌ب��ێ��ت .س �ه‌رۆک��ى هه‌رێمى کوردستانیش ئ��ام��اژه ب �ه‌وه‌ده‌ک��ات« :ب��ه‌الى منه‌وه ی �ه‌ک دڵ��ۆپ خوێنى الوێکى ک��ورد ل �ه‌س �ه‌روه‌ت و سامان و پله‌و پایه‌ى هه‌موو دنیا بهنرختره» هه‌روه‌ها ئه‌ندام په‌رله‌مانێکى کوردستان رایده‌گه‌یه‌نێت :هه‌ندێک لهو شه‌هیدان ه ته‌مه‌نی قانونیان ته‌واو نه‌کردوه ،ره‌نگیشه هه‌ندێکیان تێڕوانینیان بۆ رێپێوان و خۆپیشاندان ب�ه‌و شێوه‌ی ه نه‌بوبێ. داوامان له‌سه‌ر حکومه‌ت تۆمارکردوه
شێخ زاهیر ،باوکى شه‌هید سورکێو که له رۆژى ()20ى شوبات له فولکه‌ى خانه‌قاى شارى سلێمانى بریندار ده‌کرێ و شه‌وى هه‌مان رۆژ گیان له‌ده‌ست ده‌دات ئاماژه به‌وه‌ده‌کات که ئه‌وان داواى یاساییان له سه‌ر حکومه‌تى هه‌رێم تۆمار کردوه و تا «نه‌گه‌ین به‌وه‌رگرتنى مافى خۆمان هیچ شتێکى تر ناکه‌ین» رایگه‌یاند :من له دادگا داواى یاسایم به‌رزکردووه‌ته‌وه، ده‌س��ت هه‌ڵگریش نیم له داواک���ه‌م و هه‌تا یاساش سه‌روه‌ر نه‌بێ من هیچ کاتێ واز له‌هه‌قه‌که‌م ناهێنم، باوکى سورکێوى شه‌هید باسى له‌وه‌ش کرد که یاسا ه�ه‌ر شتێکى وت «م��ن قبوڵى ده‌ک���ه‌م ،بۆیه هه‌تا داواکه‌شمان یه‌کالى نه‌بێته‌وه و هه‌قى خۆم له‌رێگه‌ى یاساوه له بکوژانى کوڕه‌که‌م و کوڕانى ئهم خه‌ڵک ه وه‌رنه‌گرم ناچمه ده‌زگاى شه‌هیدانه‌وه».
ده‌بێ فشاریان بخرێت ه بۆیان ،ئه‌و هۆکارى سه‌ر ئه‌مه‌شى گ�ه‌ڕان��ده‌و‌ه ی������اس������ان������اس������ان و ب������ۆ ئ�����������ه‌وه‌ى ک � ه چ��االک��ه‌وان��ان��ى ب���وارى راگه‌یاندنه‌کانى سه‌ر ک��ۆم �ه‌ڵ��گ �اى م��ه‌ده‌ن��ى ب���ه‌ده‌س���ه‌اڵت به‌گێر‌ه هیدانى پێیانوایه ده‌بێ شه شێوێن ن��اوى ب��ردون: ش��ۆڕش��ى کۆمه‌اڵیه‌تى «ئ����ه‌گ����ه‌ر ق��س �ه‌ش که‌م نه‌بیرنرێن ئه‌وان زۆر ل��ه‌س��ه‌ر ئ���ه‌وه‌ی���ه ک ه ل��هوه گ �ه‌وره‌ت��رن ک�ه ب ه ل �ه‌گ �ه‌ڵ شه‌هیدانى موچه‌یه‌ک قه‌ره‌بوویان کوردستاندا حسابیان بکرێته‌وه ،رازاو عه‌بدول، ب�����ۆب�����ک�����رێ ئ������ه‌وا پ���ارێ���زه‌ر ،ئ��ام��اژه ب �هوه ئ �ه‌م��ان �ه ش�هه��ی��دان��ى ده‌کات و ده‌ڵێ :به‌بڕواى واقیعین و پێویست ه ه م����ن ئ����ه‌گ����ه‌ر ئ���ه‌وان��� رێ��زێ��ک��ى تایبه‌تیان به‌شه‌هید حساب نه‌کرێن ب��ۆ ب��گ�ه‌ڕێ��ن��رێ��ت�هوه، و شمولى قه‌ره‌بوو نه‌کرێن چ�����������ون�����������ک����������� ه ئ�ه‌وا هیچ شه‌هیدێ ل ه راگ���هی���ان���دن���ه‌ک���ان���ى کوردستاندا له سااڵنی ده‌س������������������ه‌اڵت ب��� ه په‌نجاکانه‌وه به‌شه‌هیدى گ��ێ��ره‌ش��ێ��وێ��ن ن���اوى ن��ازان��م ،چونکه ئ �ه‌وه‌ى ده‌بردن». ()17ى شوبات شۆڕشى سه‌رۆکى هه‌رێمى ک��ۆم �ه‌اڵی �ه‌ت��ى ب���وو بۆ ک��وردس��ت��ان��ی��ش ل ه چ��اک��س��ازى کۆمه‌ڵگا راگ �هی��ان��دراوێ��ک��ی��دا ن����ه‌ک ب���ۆ س��ی��اس �ه‌ت، ک�����ه ل���ه‌م���اڵ���پ���ه‌ڕى به‌ڕاستى شه‌هید ب��وون سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێم زۆر له‌وه‌گه‌ره‌تره تۆ ب ه ب�ڵ�اوی ک��ردووه‌ت��هوه م��وچ�هی�ه‌ک ق �ه‌ره‌ب��ووى ل������ه‌ب������ه‌رام������ب������ه‌ر بکه‌یته‌وه .هه‌ر سه‌باره‌ت ش��هه��ی��دان��ى ()17 به‌م بابهته سه‌الم مارف، ى ش��وب��ات ب����هدواوه چ�����االک�����وان�����ى ب������وارى ( )8شه‌هیدی خۆپیشاندانه‌کانی هه‌رێمی کوردستان ئ��ام��اژه‌ى ب���ه‌وه‌دا ک ه ک��ۆم �ه‌ڵ��گ �هى م��ه‌ده‌ن��ى، «ل���ێ���ک���ۆڵ���ی���ن���هوه ل� ه پ��ێ��ی��وای�ه ک �ه ده‌ب���ێ ئ�ه‌و ه�����ۆک�����ارى ش �هه��ی��د شه‌هیدانه حسابى تایبه‌تیان بۆبکرێ «ئهوانه ده‌ب ێ بونیان ده‌ک��رێ ،ئه‌وانه‌ى له‌م خۆپیشاندانه‌دا شه‌هید ل �ه دوو الی �ه‌ن �هوه حسابیان ب��ۆ ب��ک��رێ ه �ه‌م وه‌ک بوون کوڕى ئێمه‌ن» راشیگه‌یاند «به‌الى منه‌وه یه‌ک قوربانیه‌کى تایبه‌تى خۆپیشاندنه‌کان که پێویست ه دڵۆپ خوێنى الوێکى کورد له‌سه‌روه‌ت و سامان و قه‌ره‌بویه‌کى تایبه‌ت وه‌ربگرنه‌وه ،هه‌م له‌رووى مادییه‌و‌ه پله‌و پایه‌ى هه‌موو دنیا بهنرختره». و مه‌عنه‌ویه‌وه ،دیاره به‌سزاگه‌یاندنى ئه‌و تاوانبارانه‌ى لیژنه‌ى پێشمهرگه و شه‌هیدان ئیشیان چیه؟ که ده‌ستیان ههبووه له‌شه‌هید کردنى ئه‌مانه‌دا بۆ ع �ه‌ب��دواڵى حاجى مه‌حمود ،ب��ڕی��ارده‌رى لیژنه‌ى الیه‌نى مه‌عنه‌وى زۆر گرنگه» سه‌الم مارف ،ئاماژه‌ى پێشمهرگه و شه‌هیدان و ئه‌نفالکراوان له په‌رله‌مانى ب�ه‌وه‌ش��دا که ده‌ب �ێ رێزێکى تایبه‌ت بگه‌ڕێنرێته‌و‌ه کوردستان له لێدوانێکى تایبه‌تیدا بۆ (چه‌تر)باسى
کـو دوا ردســتــان ی ( 7 1 ) ی شوبات
له‌وه‌کرد که ئه‌و بڕیارانه‌ى ک�ه ل�ه ( )17خاڵه‌که‌ى پ �ه‌رل �ه‌م��ان��دای �ه و دی���ارى ک���راوه ب��ۆ ب��ه‌دواداچ��وون الیه‌نێک له‌الیه‌نه‌کان ئه‌وانیش دهگرێتهوه بۆئه‌وه‌ى ئه‌وانیش هه‌قى خۆیان وه‌رگرن ،وتى «وه‌ک لیژنه‌که‌ى ئێمه به‌راستى تائێستا هیچ شتێک باس نه‌کراو ،به‌اڵم به‌فه‌رمى ئه‌گه‌ر ئاراسته‌ى ئێمه کرا ئ�ه‌وا ئیشیان بۆ ده‌ک��رێ» ،سه‌باره‌ت ب �ه‌وه‌ى ئه‌گه‌ر به‌فه‌رمی نه‌ناسێنران ئه‌و ئه‌ندام په‌رله‌مانه دووپاتى ک��ردهوه ئه‌گه‌ر حکومه‌تیش به‌فه‌رمى نه‌یاناساندن ئه‌وا ئاراسته‌ى لیژنه‌ى په‌یوه‌ندیدار ده‌کرێ ئه‌و کات ه بێگومان ئێمه به‌دواداچوونى بۆده‌که‌ین .سه‌باره‌ت به‌هه‌بوونى ج��ی��اوازی له نێوان شه‌هیدانى ()17ى شوبات به‌دواوه لهگهڵ شه‌هیدانى پێشوتردا عه‌بدواڵى حاجى مه‌حمود وتى :هه‌ندێکیان بهداخهوه ته‌مه‌نی قانونیان ته‌واو نه‌کردوه ،رهنگه هه‌ندێکیان تێڕوانینیان بۆ رێپێوان و خۆپیشاندان بهوشێوهیه نه‌بوبێ ،به‌اڵم هه‌ر ێ ئه‌و شه‌هیدانه شه‌هیدى هه‌رێمى کوردستانن و ناب جیابکرێته‌وه و ک��وڕى ئهم واڵت �ه‌ن .جه‌ختى له‌وه‌ش کردهوه که ده‌بێ له‌رووى یاساییهوه ئهوه ده‌بێ وه‌زاره‌ت ئیشى له‌سه‌ر بکات. ده‌بێ داوا پێشکه‌ش بکه‌ن
لهمبارهیهوه د.کاوه ،وه‌زیرى شه‌هیدان و ئه‌نفالکراوان به‌وه‌کاله‌ت ،له‌به‌رامبه‌ر ئهم پرسه‌دا تایبه‌ت به (چه‌تر) وتى :که‌سوکار و وارس��ى ئه‌و شه‌هیدانه ده‌بێ داوا پێشکه‌ش بکه‌ن بۆئه‌وه‌ى بزانین ل �ه‌رووى یاساییهوه چ��ۆن مامه‌ڵه‌ى لهگهڵ بکه‌ین ،چونکه له‌یاسادا ه�ه‌م��ان�ه ئ���ه‌وه‌ى ده‌ب��ێ��ت�ه ق��ورب��ان��ى چ��ۆن مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵدا بکه‌ین یان بڕیارێکى تایبه‌تى بۆ ده‌ربکه‌ین. سه‌باره‌ت به که‌مى ته‌مه‌نى هه‌ندێ لهو شه‌هیدانه ک ه هه‌ندێکیان ته‌مه‌نیان خوار ( )15ساڵه باسى لهوه کرد که ته‌مه‌ن رێگرى دروست ناکات و وتى« :بهداخهوه هه‌ندێکیان سنى قانونیان ته‌واو نه‌کردوه ،که‌سوکاریان داوا پێشکه‌ش بکه‌ن به وه‌زاره‌تى کاروبارى شه‌هیدان و ئێمه‌ش ب�ه یاسا مامه‌ڵه‌یان ل�ه‌گ�ه‌ڵ��دا ده‌ک�هی��ن، ئه‌وکاته‌ى که دهچێته ب��وارى جێبه‌جێ ک��ردن�هوه و داواکه‌یان جێگیرکرا له وه‌زاره‌ت��ى شه‌هیدان ئه‌وکات وه‌ک هه‌ر شه‌هیدێکى تر سودمه‌ند ده‌بن و هه‌رچى ماف و ئیمتیاز هه‌بێ شمولیان ده‌کات».
ساڵی یه‌که‌م ژماره 47 دووشه‌ممه 2710/12/16 - 2011/3/7
3
هێشتا باره‌گایه‌کى حزبی ل ه خوێنى گه‌نجێک پیرۆزتره!
سازگار ل������ه ئ������ێ������واره‌ى ئیبراهیم خ��وێ��ن��اوى ()17ى شوباته‌و‌ه ده‌رک �ه‌وت هێشتا له هه‌رێمى کوردستاندا حزب، به تایبه‌تى حزبه ده‌س �ه‌اڵت��داره‌ک��ان ب ه هزرێکى بچوک و پاشکه‌وتوو و حزبى و بنه‌ماڵه‌یى و خ��ۆپ�ه‌رس��ت��ى و حزب په‌رستییه‌و‌ه هه‌ڵسوکه‌وت ده‌که‌ن. ئه‌مه‌ش ئه‌و نه‌هامه‌تیه‌ی‌ه که هه‌رێمى کوردستانى تێکه‌وتوو‌ه و ماوه‌ى ()20 ساڵه حزب گه‌لێکى به‌و شێوهیه تێیدا بااڵده‌ستن و له ماوه‌ى رابردوودا به‌هۆى سیاسه‌ته‌کانى خۆیانه‌و‌ه کوردستانیان توشى چه‌ندین کاره‌ساتى ترسناک و ئاڵۆز کردووه و هێشتاش به‌رده‌وامن له تووشکردنى کوردستان به کاره‌سات و نه‌هامه‌تى و رشتنى خوێنى گه‌نجه‌کانى. ئه‌وان له ماوه‌ى ده‌سه‌اڵتدارێتى خۆیاندا له هه‌رێمى کوردستان براکانیان کرد ب�ه گژیه‌کدا و ل�ه پێناوى ب �ه‌ژه‌وه‌ن��دى حزبى و بنه‌ماڵه‌یدا هه‌زاران گه‌نجى ئهم نیشتمانه‌ى که خاوه‌نى ئه‌نفال و هه‌ڵه‌بج ه و مه‌رگه‌سات‌ه مه‌زنه‌کانه ،به کوشتدا و هه‌ر به‌هۆى سیاسه‌ته‌کانى ئه‌وانه‌و‌ه ه �ه‌زاران گه‌نجیش هیوایان به ژیان ل ه ک��وردس��ت��ان نه‌ما و ئ �ه‌م نیشتمانه‌یان به‌جێهێشت. هه‌ر له سه‌ره‌تاى ده‌سه‌اڵتدارێتى ئه‌و دوو ح��زب�هوه سیاسه‌تێکى ن�ه‌ت�ه‌وه‌ی��ى و نیشتمانى و دیموکراتى نه‌گیرایه‌به‌ر، ته‌نانه‌ت خیانه‌تیان له خوێنى ئه‌و هاوڕێ شه‌هیدانه‌شیان ک���رد ،ک�ه ل�ه پێناوى ئ��ازادى و کوردایه‌تى و دادپ����ه‌روه‌رى و نه‌مانى چه‌وساندنه‌وه‌دا گیانى خۆیان به‌خشی بوو ،ئه‌و سیاسه‌ته‌ش جگه له‌وه‌ى له الیه‌نى دارایى و ئابوریه‌و‌ه کوردستانى ب��ه‌ره‌و وێ��ران��ى و داڕوخ���ان و وابه‌سته‌ى واڵتان برد و گونده‌کانى کوردستان چۆڵ ب��وون و مشه‌خۆرى پێشخرا ،له الیه‌نى ده‌رونى و باوه‌ڕیشه‌و‌ه تاکى کوردى بهرهو داڕوخ��ان و وێرانى برد ،هه‌ست و بیرى نه‌ته‌وایه‌تى له دڵ و مێشکى الوه‌کاندا تێکشکاند و کوردایه‌تى و خۆشه‌ویستى نیشتمان یه‌کسان کرا به بازرگانى و خۆده‌وڵه‌مه‌ندکردن. ن���ام���ه‌وێ زۆر ل���ه‌س���ه‌ر ئ����هوه ب���ڕۆم خراپه‌کاریه‌کانى ئ �ه‌و سیاسهته چۆن و چ��ى ب���وون؟ ئ���ه‌وه‌ى ده‌م����ه‌وێ بیڵێم ئهوهیه ،هێشتا ئه‌و حزبان‌ه شوشه‌ى جامى باره‌گایه‌کى حزبیى خۆیان له‌ال پیرۆزتر و به به‌هاتر و گرنگتر و بهنرختره ل ه خوێنى گه‌شى گه‌نجێکى سته‌مدیده‌ى چ�ه‌وس��اوه‌ى بێکارى ئ�ه‌م واڵت �ه ،هێشتا ب���ه‌رژه‌وه‌ن���دى حزبیان ل�ه س���ه‌رو هه‌موو شتێکه‌و‌ه داناوه ،هێشتا له پێناوى شوشه‌ى په‌نجه‌ره‌ى باره‌گایه‌کیاندا ئاماده‌ن خوێنى ده‌یان گه‌نج بڕێژن ،سه‌دان که‌س بریندار بکه‌ن و الفاوى خوێن هه‌ڵبستێنن ،ئاماده‌ن کۆمه‌ڵکوژى ئه‌نجام بده‌ن و سوکایه‌تى به خه‌ڵک بکه‌ن ،له دواى ئێواره‌ى سورى سلێمانییه‌و‌ه ئه‌وه‌مان به چ��اوى خۆمان بینى و له که‌سمان نه‌بیست ،س �ه‌دان بینه‌رى روداوه‌ک�����ان و س���ه‌دان گرته‌ى ڤیدیۆیى ئه‌و راستیانه‌مان بۆ ده‌سه‌لمێنن، ئه‌وه‌مان پێ ده‌ڵێن ئه‌و حزبان‌ه چ جۆره مرۆڤێکیان پ �ه‌روه‌رد‌ه ک��ردوه ،که چۆن زاڵمان‌ه و مرۆڤکوژان‌ه و راسته‌وخۆ ته‌ق ه له گه‌نج و خه‌ڵکى تینوى ئازادى واڵتى ئه‌نفال و کیمیاباران ده‌که‌ن؟؟!! ب�ه‌اڵم سه‌رئه‌نجام ئه‌وه‌مان بیستوو‌ه و بینیوه ،که هه‌موو شتێک له باریکیدا ده‌پسێت ،ته‌نها خراپه‌کارى و سته‌م و چه‌وساندنه‌و‌ه نه‌بێ له ئه‌ستوریدا ده‌پسێت. گ�ه‌ن��ج��ان��ى ت����وڕه‌ى ئ���ه‌م واڵت���ه هیچ شتێکیان نییه له ده‌ستى بده‌ن ،هه‌ربۆی ه ترس ناناسن و هۆشیاربوونه‌ته‌و‌ه و کۆتایى به گه‌نده‌ڵى و نادادپه‌روه‌رى دێنن.
کوردستانی و هەرێمی
به‌رپرسى په‌یوه‌ندییه‌کانى (:)KCK
هه‌نگاو نه‌هاویژرێت ئه‌و کات چاره‌سه‌رى خۆمان به‌ده‌ستى خۆمان دروست ده‌که‌ین
ساڵی یه‌که‌م ژماره 47 2010/11/8 ممه‌ممه دووشه 2710/12/16 - 2011/3/7 دووشه
4
[ ئا /کارزان تاریق ] کۆماجڤاکێن کوردستان ( )KCKل ه ()3/1 جارێکیتر ئاگربه‌ستى شکانده‌وه ،لێدوانێکى باڵوکرده‌و ه ک ه قۆناغى بێچاالکى ل ه ساڵى راب��ردوو ه ب�ه‌رده‌وام�ه ،ل ه به‌ر سیاسه‌تى نکۆڵى و له‌ناوبردن ل ه الیه‌ن حکومه‌تى پارتى دادو گه‌شه‌پێدان ،هیچ واتایه‌کى نهماوه. حکومه‌تى ب ه به‌رپرسیارى هه‌ر رووداوێک زانى ک ه بێت ه ئاراوه ،ئاماژه‌ى به‌وه‌کرد ک ه هێزه‌کانى گه‌ریال ،ل ه دژى هێرشه‌کان ب ه شێوه‌یه‌کى چاالک خۆیان ده‌پارێزن.
سه‌رۆکایه‌تی کۆنسه‌ى به‌ڕێوه‌به‌ریى (،)KCK ئ��ام��اژه‌ى ب �ه‌وه‌ک��رد که ئ��ه‌وان له س �ه‌ر بنه‌مایه‌کى ستراتیژى ،له ()2010/8/13هوه قۆناغى بێچاالکییان راگهیاندوه وت��ى« :ئێمه له پێناو چاره‌سه‌رکردنى پرسى ک��ورد به ڕێبازى ئاشتیانه ،داخ��وازی��ى ره‌وا و گونجاومان پێشکه‌ش به حکومه‌ت ک��رد .به‌اڵم حکومه‌تى پارتى داد و گهشه پێدان( ،ئاکهپه) ،هیچ پرۆژه‌یه‌کى چاره‌سه‌ریى ئاماده نه‌کرد و به پێداگریه‌و‌ه هه‌وڵى دا ته‌ڤگه‌ره‌که‌مان له‌ناو به‌رێ». هه‌روه‌ها هێماى بۆ ئه‌وه‌شکرد :ئۆپه‌راسیۆنه‌کان ل ه دژى سیاسه‌تمه‌دارانى کورد ،به‌رده‌وام بوون و رێگرى [ ئا /ئاژانسى دیجل‌ه ] ئۆجه‌الن ،رێبه‌رى کۆماجڤاکێن کوردستان ( )KCKل ه دوای��ن دیداریدا ،ئاماژه‌ى به قۆناغى بێچاالکى ده‌ک��ات و جه‌ختیش ده‌کاته‌و ه ئه‌زمونى ئه‌وان ده‌ریده‌خات ک ه ل ه تونس ومیسر به‌هیزترن و ئاماژه‌ى ب�ه‌وه‌ش��ک��رد ده‌ب��ێ��ت ئ��ه‌و ه روونببێته‌و ه الیه‌نگرانى چ��اره‌س��ه‌رى و ش��ه‌ڕ کێن، راشیگه‌یاند ئێم ه ناچارده‌که‌ن که‌وا چه‌ک به‌کار بێنین ،پیویست ه قۆناغه‌ک ه به‌باشى هه‌ڵسه‌نگاندنى بۆ بکرێت و له‌ده‌ست نه‌درێت.
ع �ه‌ب��دوڵ�ڵا ئ���ۆج���ه‌الن ،رێ���ب���ه‌رى کۆماجڤاکێن کوردستان ( )KCKرۆژى چوارشه‌ممه‌ى()3/2 دیدارى لهگهڵ پارێزه‌رانى خۆى له ئیمرالى ئه‌نجامدا و سه‌باره‌ت به قۆناغى بێچاالکیدا رایگه‌یاند« :ئێم ه تا ن�ه‌ورۆز راده‌وه‌ستین و له‌نزیکه‌و‌ه به‌دواداچوون بۆ هه‌ڵوێستى حکومه‌تى ئاکه‌په‌ش ده‌که‌ین .ئێمه لهو باوه‌ڕیی‌ه داین که‌وا ده‌ک��رێ ئاڵۆزى و ته‌نگه‌تاویى به‌و رهنگه کاریگه‌رییه‌کى نه‌رێنى له‌سه‌ر قۆناغى چاره‌سه‌رى بکه‌ن .له‌م قۆناغه‌دا با گه‌ریال به‌چاالکى مه‌زن ده‌وڵه‌ت نه‌خه‌ن‌ه ناو ته‌نگه‌تاوییه‌وه .له‌به‌رئه‌وه‌ى ئێمه لهو باوه‌ڕ‌ه داین که‌وا هێشتا قۆناغى چاره‌سه‌رى ماوه». ئۆجه‌الن سه‌باره‌ت به دیالۆگى لهگهڵ ده‌وڵه‌تیشدا ئاماژه‌ى به‌وه‌کرد« :دیداره‌کانى من لهگهڵ ده‌وڵه‌تدا بهردهوامه و هێشتا لهو دی��داران�ه‌دا به‌هیوام ،هێشتا هیواى من ههیه ،دیالۆگ بهردهوامه .پێویسته تا
له‌زمانى کوردى ههیه ،به‌ربه‌ستى هه‌ڵبژاردنى ()%10 له تورکیا ،که دهبێته ئاسته‌نگ له به‌رده‌م ئیراده‌ى کوردان ،که‌م نه‌کراوه‌ته‌وه. ()KCKجه‌ختیشى کردهوه حکومه‌تى ئاکهپه بۆ دیموکراتى بوونى تورکیا هیچ وه‌اڵمێکى ئه‌رێنى ل ه باره‌ى بڕیارى بێچاالکى نه‌داوه‌ته‌وه .بۆ چاره‌سه‌ریى پرسى کورد ،مه‌رجى پێویستى نه‌ته‌وه‌یى و نێوده‌وڵه‌تى ئاماده کران .پێشیان وایه که به نزیکبوونه‌وه‌ى ()8ى ئادار و نه‌ورۆز ،سیاسه‌تى ده‌وڵه‌تى تورکیا و حکومه‌تى ئاکهپه ،کاریگه‌رییان له سه‌رقۆناغه‌ک‌ه ده‌بێ. محه‌مه‌د ئه‌مین پێنجوێنى ،چ��اودێ��رى سیاسى، ئ��ام��اژه‌ى بۆ ئ �ه‌وه‌ک��رد که تورکیا له‌رێگه‌ى زۆر وه داواى ئاگربه‌ستى له (پهکهکه) کردووه. که‌ناڵه پێنجوێنى به(چه‌تر)ى راگه‌یاند :حکومه‌تى تورکیا له رێگه‌ى زۆر که‌ناڵى ئاشکرا و نهێنیه‌وه ،داواى له (پهکهکه) کردوه که ئاگربه‌ست بکه‌ن تا دواى هه‌ڵبژاردن ،لهگهڵ ئه‌وه‌ش ،زۆر به‌ڵێن و شتى وتوه و ئێستا هیچى نه‌هێناوه‌ته‌دى ،بۆیه ئه‌و ئاگربه‌سته‌ش هیچ رۆڵى نه‌مابوو له‌ڕوى سیاسى و سه‌ربازییه‌وه. هێماى بۆ ئه‌وه‌شکرد کۆتاییهێنان به ئاگربه‌ست جۆره ئاگادارکردنه‌و‌ه و گوشارێک‌ه بۆسه‌ر حکومه‌تى تورکیا بۆ ئ�ه‌وه‌ى ناچاری بکات هه‌نگاوێک لهو بڕیارانه‌ى داویه‌تى بیانهێنێته‌دى .چاودێر‌ه سیاسیه‌ک ه ئه‌وه‌شى وت :ئێستا شه‌قامى شاره‌کانى تورکیا ده‌توانن رۆڵ ببینن ،کاتى ئهوهیه سه‌رهه‌ڵدان و خۆپیشاندان ده‌سپێبکات بۆئه‌وه‌ى حکومه‌تى تورکیا ناچار بکه‌ن لهگهڵ پهکهکه له‌سه‌ر مێزى گفتوگۆ دانیشێت و رێگه‌چاره‌یه‌کى گونجاو بدۆزنه‌و‌ه یان ئه‌و نه‌خش ه ڕێگه‌یه‌ى که ئاپۆ دایناو‌ه په‌یڕه‌وى بکه‌ن.
محه‌مه‌د ئه‌مین پێنجوێنى ،جه‌ختیشى له‌وه‌کرده‌وه: به‌م کاره وره‌ى خه‌ڵک به‌رزده‌بێته‌و‌ه و هه‌موو دنیا ئاگایان له کێشه‌ى کورد ده‌بێت و دهبێته هۆى ئه‌وه‌ى حکومه‌تى تورکیا نه‌توانێت بچێت به‌گژ میلله‌تدا، ئه‌وسا بۆ هه‌موو دنیا ئاشکرا ده‌بێت که میلله‌تى ک��ورد ئاشتیخواز‌ه و ده‌یه‌وێت کێشه‌کان به‌ڕێگه‌ى ئاشتى چاره‌سه‌ر بکات. هه‌روه‌ها ئه‌حمه‌د ده‌نیز ،به‌رپرسى په‌یوه‌ندییه‌کانى ده‌ره‌وه‌ى ( )KCKبه (چ �ه‌ت��ر)ى راگه‌یاند :ئێم ه ناڵێین هێرش ده‌که‌ین ،ده‌ڵێین ئه‌گه‌ر هێرشمان له‌سه‌ر ده‌ستپێبکات ئه‌وا پاراستنى ره‌واى خۆمان چاالک ده‌که‌ین ،له‌به‌رئه‌وه‌ى هێرش ههیه ،هێرش له‌سه‌ر گه‌ل ههیه و ئاماده‌کارى ئۆپه‌راسیۆن به‌رامبه‌ر گه‌ریال ههیه ،حکومه‌ت هێزى ترى سه‌ربازى دروست ده‌کات و ئاکهپه کادیرى سیاسى دروست ده‌کات و ده‌ینێرێت ه کوردستان ،ئهوانه بۆخۆى نموون‌ه هێرشن .له‌سه‌ر ئه‌و بڕیاره‌ش ئێمه چاومان به ئاگر به‌ستداخشانده‌وه. ده‌نیز ،ئه‌وه‌شى وت :هه‌ندێک مه‌رجى ئێمه هه‌بوو یه‌ک له‌وان کۆمیته‌ى لێکۆڵینهوه له راستیه‌کان و لیژنه‌یه‌کیش بۆ ئاماده‌کارى ده‌ستور دروست ببێت، ئۆپراسیۆنى سه‌ربازى سیاسى راوه‌ستێندرێت و گیراوانى سیاسیش ئازادبکرێت ،به‌اڵم ده‌وڵه‌ت و حکومه‌ت هیچ هه‌نگاوێکیان نه‌هاویشت .ئاماژه‌ى ب‌هه‌وشه‌کرد :ک ه حکومه‌تى پارتى داده‌و گه‌شه‌پێدان نایه‌وێت دۆزى ک���ورد چ��اره‌س �ه‌ر ب��ک��ات ،به‌ڵکو ده‌ی �ه‌وێ��ت به‌ناوى چاره‌سه‌رییه‌و‌ه ده‌رفه‌ت وه‌ربگرێت و جواڵنه‌وه‌ى ئازادى خ��وازى کورد له ناو ببات .ئه‌حمه‌د ده‌نیز به‌رپرسى په‌یوه‌ندیه‌کانى ( )KCKل �ه‌درێ��ژه‌ى لێدوانه‌که‌یدا ئه‌وه‌شى وت :ئێمه ده‌ڵێین بۆ ئه‌وه‌ى چاره‌سه‌رى بێت ه
دوای شکاندنی ئاگربه‌ست )PKK( ،له ئاماده‌باشیدایه ئاراوه ده‌بێت حکومه‌ت و ده‌وڵه‌ت هه‌نگاو بهاوێژن، ئه‌گه‌ر هه‌نگاو نه‌هاوێژرێت ئه‌و کات چاره‌سه‌رى خۆمان به‌ده‌ستى خۆمان دروست ده‌که‌ین. هه‌روه‌ها داواى هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ى قۆناغى بێچاالکى ( ،)KCKئاژانس‌ه جیهانیه‌کان ه�ه‌واڵ�ه‌ک�ه باڵو ده‌ک �ه‌ن �هوه ،رۆی��ت�ه‌رز ،ده‌نووسێت« :به‌هۆى ئ�ه‌وه‌ى که ئاکهپه هیچ هه‌نگاوێکى ئه‌رێنى نه‌نا ،بڕیارى
ئۆجه‌الن :هێزه‌کانى ئێم ه ل ه تونس و میسر پێشکه‌وتووتره
«ئێم ه تا نه‌ورۆز راده‌وه‌ستین»
()21ى ئادار رووداوێکى نه‌رێنى روونه‌دات. بیر لهوه دهکهمهوه که هه‌ندێک پێشکه‌وتن رووب����ده‌ن .ده‌ک���رێ ئ �ه‌م ره‌وش���ه له ()21 ى ئ���اداره‌و‌ه تا مانگى حوزهیران ب �ه‌رده‌وام ببێت». ئۆجه‌الن ،قسه‌ى له‌وه‌ش کرد که له‌پێناو چاره‌سه‌ریدا هه‌وڵ ده‌دات و سه‌رهه‌ڵدانه‌کانى گه‌لى تونس ،میسر ،لیبیا و سلێمانى به‌بیرهێنایه‌و‌ه و لهمبارهیهوه جه‌ختى کردهوه: «ئێستا پێشنیار ناکه‌م ،که وه‌کو میسر و تونس راپه‌ڕینى به‌رده‌وام ئه‌نجام بده‌ن .ئێم ه ئێستا وابیرده‌که‌ینه‌و‌ه که ئێستا ره‌وانیی ه هه‌موو هێزى خۆمان بخه‌ین‌ه ناو جموجۆڵه‌وه. ئێستا ئێمه له‌هه‌وڵى ئه‌وه‌دا نین که جه‌ماوه‌ره‌که‌مان و رێکخستنه‌که‌مان بخه‌ین‌ه ناو جموجۆڵه‌وه .به‌اڵم ده‌بێ باش ئهوه بزانرێ که‌وا هێزه‌کانى ئێمه له تونس و میسر پێشکه‌وتووتره .له‌به‌رئه‌وه‌ى هێزه رێکخستووه‌که‌مان ئه‌زموونى تێکۆشانى ساڵه‌هاى ههیه». رێبه‌رى ،KCKوت��ى« :ده‌بێت ئ�هوه روونببێته‌و‌ه که الیه‌نگرانى چاره‌سه‌رى و شه‌ڕ کێن؟ .ئهوه راست نییه که‌وا له‌شوێنى خۆیان دابنیشن و فشار بۆ سه‌ر
پهکهکه بێنن( .ئاکهپه) تا ئێستا هیچ هه‌نگاوێکى بۆ چاره‌سه‌رى نه‌هاوێشتوو‌ه و ئاسته‌نگى بۆ قۆناغه‌که‌ش دروست ده‌کات .هه‌ر بۆیه ده‌بێت ئه‌و ده‌وروبه‌ران‌ه هێز به (ئاکهپه) نه‌به‌خشن .ئه‌وه‌ى هه‌ر‌ه زۆر سه‌رنجى من راده‌کێشێت وته‌ى با چه‌که‌کان بێده‌نگ ببن .به‌بێ ئ �ه‌وه‌ى هه‌وڵدانێک بۆ چ��اره‌س�ه‌رى ئه‌نجام بدرێت، که‌چى ب�ه‌رده‌وام ده‌ڵێن؛ با چه‌که‌کان بێده‌نگ ببن. له‌ره‌وشێکى وه‌هادا ئهم داخوازیی‌ه بێ واتایه .چه‌کى چی؟ مه‌گه‌ر ئێمه چه‌ک به‌کاردێنین؟ نه‌خێر .ئێم ه
ناچارده‌که‌ن که‌وا چه‌ک به‌کار بێنین». ئۆجه‌الن ،له‌درێژه‌ى دیداره‌که‌ى خۆیدا ئاگایى دا به راى گشتى تورکیا« :ده‌خوازین ئهمه به‌راى گشتى تورکیا بڵێین؛ وه‌رن با ئێمه رێگه به رژانى خوێنى گه‌نجان نه‌ده‌ین .ده‌بێت هێز و هاوکارى بده‌ن ه هیواى چاره‌سه‌رى دیموکراتى .پێویسته شوێنى خۆیان له قۆناغى چاره‌سه‌رى دیموکراتیدا بگرن و له‌پێناو چاره‌سه‌ریدا فشار بۆ (ئاکهپه) بێنن». ڕێ��ب �ه‌رى ( ،)KCKئ �ه‌وه‌ش��ى وت :ده‌وڵ�ه‌ت��ى تورکیا ب�ه‌درێ��ژای��ى ( 80ــ )90س��اڵ��ى راب���ردوو له‌دژى ک��وردان سیاسه‌تى له‌ناوبردنى گرتبۆبه‌ر، به‌اڵم ئێستا گه‌یشتۆت‌ه ئه‌و ئاسته‌ى که هه‌بوونى کوردان په‌سه‌ند ده‌کات .ئه‌و گۆڕانگارییه‌ش ل ه ئه‌نجامى تێکۆشانى کوردان هاتۆته دی .هه‌وڵه‌کانى منیش لێرهوه ،پێشى گرت له هه‌وڵه‌کانى له‌ناوبردنى کوردان .ئێستا هه‌بوونى کوردان په‌سه‌ند ده‌کرێت و ده‌ب��ێ قۆناغى چاره‌سه‌رى پێشبکه‌وێت .بێگومان، ئاسان نییه که ده‌وڵه‌ت به‌زویى ده‌ستبه‌ردارى سیاسه‌تى ( )90ساڵه‌ى خۆى ببێت .به‌اڵم کاتى ئهوه هاتووه ده‌وڵ�ه‌ت ده‌ستبه‌ردارى سیاسه‌تى له‌ناوبردنى کوردان به‌ردات .ئێمه‌ش وه‌ک کورد ده‌مانه‌وێ لهو سیاسه‌ت ه
بێچاالکى هیچ واتایه‌کى نهماوه .پهکهکه به‌ته‌واوى کۆتایى به ئاگربه‌ست نه‌هێنا ،به‌اڵم په‌یامى دا ک ه ئه‌وان به شێوه‌یه‌کى چاالک خۆیان ده‌پارێزن». رۆژن����ام����هى ()wall Street Journal راده‌گه‌یه‌نێت که بۆ ب �ه‌رده‌وام��ى ئاگربه‌ست ،ئه‌و مه‌رجانه‌ى له الیه‌ن په‌که‌که‌و‌ه راگه‌یه‌ندرابوون ،له‌الیه‌ن تورکیاو‌ه جێبه‌جێ نه‌کران. رزگارمان بێت. هه‌روه‌ها ،ئۆجه‌الن ،باسى له‌وه‌شکرد که ئاشکرای ه (ئاکهپه) زۆر شتى له‌بن سه‌ردایه .من به شوان په‌روه‌ر ده‌ڵێم با بێت و له تێکۆشانى ئازادیدا جێبگرێت ،با ڕێگا نه‌دات به‌کارى بێنن .ئه‌گه‌ر لهگهڵ ئاکه‌په‌دا بن ،ئه‌و کات قیمه‌تى ئه‌وان له‌ناو گه‌لدا باى پێنج قوروشه .با پشتیوانى له چاره‌سه‌رى دیموکراتیان ه بکه‌ن. ئۆجه‌الن ،له هه‌ڵبژاردنه‌کانى داهاتووى تورکیا دوا و بۆ تێپه‌ڕاندنى به‌ربه‌ستى له‌سه‌دا ده‌ى هه‌ڵبژاردنه‌کان، ئاماژه‌ى کرد که به‌ره‌یه‌کى نه‌ته‌وه‌یى دیموکراتى دابمه‌زرێت .هه‌روه‌ها پێشنیارى کرد له ئامه‌د خێوه‌تى ئاشتى و چاره‌سه‌ر هه‌ڵدرێت. ه�ه‌روه‌ه��ا جه‌ختى ک���ردهوه :هه‌موو بنده‌سته‌کان، که‌سانى ن��اڕازی��ی��ن ل�ه سیسته‌م و ک���ورد ده‌ت��وان��ن له به‌ره‌یکدا ل���ه‌ده‌ورى یه‌کتر کۆببنهوه .ئه‌گه‌ر ئاماده‌کارییه‌کى باش بکرابایه ،ده‌تواندرا به‌ربه‌ستى ڕێژه‌ى له‌سه‌دا ده‌ى هه‌ڵبژاردنه‌کان تێپه‌ڕێنن ،به‌اڵم ئێستا دره‌نگ بووه .وا دیاره ،وه‌ک پاڵێوراوى سه‌ربه‌خۆ بهرهو هه‌ڵبژاردن ده‌چن .به‌اڵم دیسانیش پێویست ناکات زۆر په‌ل‌ه بکه‌ن ،پێویسته له‌به‌رامبه‌ر هه‌ر پێشهاتێک، ت��ا هه‌نگاوه‌کانى کۆتاییش ،ئ�ه‌گ�ه‌ر ده‌رکه‌وتنى هاوپه‌یمانێتییه‌کى به‌و شێوهیه له‌به‌ر چاو بگیردرێت. به‌گوێره‌ى ره‌وشه‌ک‌ه ده‌توانن هه‌ڵوێست بگرن. ئۆجه‌الن سه‌باره‌ت به دامه‌زراندنى به‌ره‌ى نه‌ته‌وه‌یى دیموکراتى وتی :ده‌وڵه‌ت به‌ره‌ى نه‌ته‌وه‌ى دیموکراتى په‌سه‌ند ناکات .پێویسته ئه‌و قۆناغه‌ى ئێستا به‌باشى هه‌ڵسه‌نگاندنى بۆ بکرێت ،پێویسته ئ�ه‌و قۆناغ ه له‌ده‌ست نه‌درێت.
هـــــه‌واڵی کوردستانی ( )35گه‌ریال گیانیان له‌ده‌ستداوه
ل �ه م����اوه‌ى ب��ڕی��ارى ب��ێ��چ��االک��ی کۆماجڤاکێن کوردستانهوه به‌هۆى ئۆپه‌راسیۆنه‌کانى سوپاى تورکیا، ()35گه‌ریالى هێزه‌کانى پارستنى گه‌ل (ه.پ.گ) گیانیان له‌ده‌ستدا( .ه.پ.گ) ،ئه‌نجامه‌کانی حه‌وت مانگى قۆناغى بێچاالکى ل�ه‌الی�ه‌ن کۆماجڤاکێن ک��وردس��ت��ان �هوه ک �ه ل �ه ()13ى ئ��اب��ى ()2010هوه راگه‌یه‌ندرا ،هه‌ڵوێستى ده‌وڵه‌تى تورکیاو حکومه‌تى ئاکه‌په‌ى له به‌رامبه‌ر چاره‌سه‌رکردنى پرسى کورددا خسته ڕوو .له قۆناغى بێچاالکیدا داخوازیه‌کانى گه‌لى کورد ،وه‌ک ئاماده‌کردنى ده‌ستوورێکى بنچینه‌یى نوێ، پهروهرده به زمانى دایک ،راوه‌ستاندنى ئۆپه‌راسیۆنه‌کان، ئازادکردنى سیاسه‌تمه‌دارانى کورد و که‌مکردنه‌وه‌ى به‌ربه‌ستى هه‌ڵبژاردنه‌کان ،له‌الیه‌ن ئاکه‌په‌و‌ه ره‌تکرانه‌وه. ئاکهپه به زیاکردنى ئۆپه‌راسیۆنه‌کان و زهنیه‌تى ‹یه‌ک زم��ان ،یه‌ک واڵت ،و یه‌ک نهتهوه› تاوانبارکرا و به‌هۆى ئۆپه‌راسیۆنه‌کان ()35گه‌ریالى (ه.پ.گ) ژیانیان له‌ده‌ستدا.
( )37رۆژ مانگرتن له‌خواردن و هه‌واڵیشى نییه
()128ساڵ زیندان بۆ ( )30که‌س
به‌پێى هه‌واڵێکى نه‌ورۆز تیڤى ،له‌چه‌ند رۆژى رابردودا دوابه‌دواى هه‌ڵوێستى گیراوانى سیاسى له زیندانى ئورمیه‌ى رۆژه �ه‌اڵت��ى کوردستان له‌به‌رامبه‌ر له‌سێداره‌دانى حسێن خزری .چه‌ند گ��ی��راوێ��ک خ��ران �ه ژوره‌ک���ان���ى ت��اک�ه‌ک�ه‌س��ى و چه‌ند گ��ی��راوى تریش ب��ۆ ئ��ی��داره‌ى ئیتالعاتى هه‌مان شار گوازرانه‌وه .عه‌لى ئه‌حمه‌د سلێمان ل �ه ( )1/5ب��ۆ ئ��ی��داره‌ى ئیتالعاتی ئورمی ه گوازرابۆوه و له‌وێ له‌دژى له‌سێداره‌دانى خزرى بۆ ماوه‌ى ( )37رۆژ ده‌ستى دابۆیه مانگرتن له‌خواردن .دواى ئه‌وه‌ى ته‌ندروستى بهرهو خراپى ده‌چێت ،ده‌گ��وازرێ��ت�هوه بۆ نهخۆشخانه و لهو کاته‌وه زانیارى ده‌رب��اره‌ى نازاندرێت .هه‌روه‌ها هه‌ردووگیراوى کورد (ئه‌حمه‌د ته‌موویی) له ( )2/16و (عه‌لى حسێن ئۆندیل) له ()2/12 بۆ ئیداره‌ى ئیتالعاتى ئورمیه گوازراونه‌ته‌وه و تا ئێستا هیچ هه‌واڵێکیان نییه.
رۆژى( )2/4هه‌شته‌مین دانیشتنى شاره‌دارى پ���ارت���ى ئ��اش��ت��ى و دی��م��وک��رات��ى ()BDPى شارۆچکه‌ى (ئیگدر)ى باکورى کوردستان، محه‌مه‌د نورى گونه‌ش و به‌ڕێوه‌رانى (.)BDP که له دووه‌مین دادگاى سزاى گرانى ئه‌رزه‌ڕۆم به‌ڕێوه‌چوو .دیوانى دادگا بۆ سیاسه‌تمه‌دارانى ک����ورد ( )128س����اڵ و ن���ۆ م��ان��گ س���زاى گرتنیانى ب��ۆ ب��ڕی �هوه .هه‌شته‌مین دانیشتنى ( )30سیاسه‌تمه‌دارى کورد له دادگاى سزاى گرانى ئه‌رزه‌ڕۆمن بهڕێوه چوو .دیوانى دادگا ناسنامه‌ى گیراوانى خوێندوه‌وه و رێگه‌ى پێدان ب �ه‌گ��رى ل �ه خ��ۆی��ان ب��ک �ه‌ن ،گ��ی��راوان ویستیان به‌زمانى کوردى به‌رگرى له خۆیان بکه‌ن ،به‌اڵم دیوانى ده‌ستورى رێگه‌یاننه‌دا که گیره‌وه‌کان ب ه زاره‌کى به‌رگرى له خۆیان بکه‌ن و ئه‌وانیش ب ه نوسین به‌رگریان له خۆیان کرد.
( )146رێکخراو داواى ئاشتى ده‌کات
له ئامه‌دى باکورى کوردستان ( )146رێکخراوى کۆمه‌ڵگاى مه‌ده‌نى ئه‌و شاره له‌سه‌ر به‌رده‌وام بوونى قۆناغى بێچاالکى لێدوانێکیاندا .رێکخراوه‌کانى کۆمه‌ڵگاى مه‌ده‌نى له به‌رنامه‌یاندای‌ه که شارى ترى باکورى کوردستان بگه‌ڕێن و له‌وه‌باریه‌و‌ه کۆببنهوه و لێدوان ب��ده‌ن .محه‌مه‌د ئه‌مین ئاکتار ،سه‌رۆکى نووسینگه‌ى م��اف��ی م���رۆڤ ،س �ه‌رۆک��ى ژوورى پێشه‌سازى و بازرگانى و چه‌ندین که‌سایه‌تى تر، ئاماژه‌یان به‌وه‌کرد که نابێت که‌س ئه‌و نوسراوه واژو بکات که ده‌وڵ �ه‌ت ده‌یه‌وێت شه‌ڕ بکه‌ین به‌رامبه‌ر به ( .)KCKه�ه‌روه‌ه��ا ( )146رێکخراوه‌ک‌ه ل ه لێدوانه‌که‌یاندا ئاماژه بۆ ئه‌وه‌شده‌که‌ن له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ( )KCKهه‌نگاوى بۆ ئاشتی هاویشتوو‌ه و ده‌وڵه‌ت هه‌نگاوى نه‌هاویشتوو‌ه بۆ چ��اره‌س �ه‌رى .ئه‌ندام و به‌ڕێوه‌به‌رى نوسینگه‌ى ئامه‌د ،پشتگیرى سه‌رۆکى نوسینگه‌ى شارى وانیشیان به‌ده‌ست هێنا.
نه‌خشه‌ى کوردستان ل ه ()Google
له ماڵپه‌رى گوگڵدا به‌شى نه‌خشه‌ى گوگڵ ( )Google Mapsئه‌و سنوره‌ى کێشاو‌ه ک�ه ک���وردى تێدا ژی���اوه ب�ه تایبه‌تى ل�ه رووى کلتورى و زمان و مێژووییه‌وه و ئاماژه به‌وه‌ش ک��راوه ،کورد خاوه‌نى ناسنامه‌یه‌کى دێرینن.ل ه نه‌خشه‌که‌دا که‌رکوک و موسڵ دهکهونه ناو خاکى هه‌رێمى کوردستانهوه و ئه‌وه‌ش ده‌ستنیشان کراوه ،له هه‌ر چوار به‌شى کوردستان شارێکى ن���اوه‌ن���دى ه �هی �ه ،ب���ه‌و پ��ێ��ی�ه‌ش ش���ارى (ئ��ام �ه‌د) ناوه‌ندى باکورى کوردستان و گه‌وره‌ترین شارى کوردستانه ،هه‌روه‌ها ئامه‌د له رووى سیاسیه‌و‌ه ب��ۆ ک��ورده‌ک��ان��ى ت��ورک��ی��ا خ���اوه‌ن���ى شوێنێکى گرنگه .هه‌روه‌ها شارى (سنه)ش وه‌ک ناوه‌ندى رۆژهه‌اڵتى کوردستان و هه‌ولێر وه‌ک ناوه‌ندى باشور و دیارى کراوه ،شارى (قامیشلۆ)ش وه‌ک گه‌وره‌ترین و گرنگترین شارى کوردان له سوریا ناوبراوه.
کـو دوا ردســتــان ی ( 7 1 ) ی شوبات
مه‌کته‌ب سیاسییه‌کی حزبى کۆمۆنیست:
ێ ئهم ده‌سه‌اڵت ه بڕوات ،چونک ه چاکسازى هه‌ڵناگرێ ده‌ب [ ئا /هێڤار قه‌ره‌داغى ]
ێو ئه‌وان ده‌زانن ئه‌گه‌ر ئهم به‌دیل‌ه شوێنى خۆى بگر خه‌ڵک بێته پاڵى ئه‌وا ته‌واوى به‌رنامه‌ى ده‌سه‌اڵت و ێ ئه‌وه‌مان ئۆپۆزسۆن دهکهونه ژێر پرسیاره‌وه ،بۆیه ناب ێ هه‌ر له‌سه‌ر ئهم به‌دیل‌ه یه‌کێتى نیشتمانى له‌بیربچ له ساڵی ()2000دا په‌المارى حیزبى کۆمۆنیستیدا و باره‌گاکانى داخست و تا ئێستاش رێگه نادا ب ه شێوه‌یه‌کى ئازادان‌ه کارى خۆى بکات.
خه‌سره‌و سایه ،ئه‌ندامى مه‌کته‌بى سیاسى حیزبى کۆمۆنیستى کرێکارى کوردستان، له‌م چاوپێکه‌وتنه‌ى رۆژنامه‌ی (چه‌تر)دا قس ه له‌سه‌ر ره‌وشى ئێستاى هه‌رێمى کوردستان و به‌شداریکردنیان ل ه خۆپیشاندانه‌کاندا ده‌کات و ئه‌و ه ده‌خاته‌ڕوو ،تا ئێستا مۆڵه‌تیان پێ نه‌دراو ه و ده‌سه‌اڵت ل ه قسه‌کردنى ئه‌وان ده‌ترسێت...
ێ حیزبى کۆمۆنیست چه‌تر :که‌وات ه کات ئه‌و مێژووه‌ى ههیه ،ئایا ل ه ئێستادا ک ه شه‌قامى کوردى جوڵه‌ى تێکه‌وتوو ه بوونى حیزبى کۆمۆنیست بونێکى تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌ی ه یان چى؟.
چه‌تر :هه‌ڵوێستى حزبى کۆمۆنیست له‌م کاته‌دا چۆنه ،و ه تێڕوانینتان ل ه به‌رامبه‌ر ده‌سه‌اڵتدا له‌م کاته‌دا چیه؟
ئ��ێ��م�ه ئ���ه‌م ج���واڵن���ه‌وه‌ی���ه ب��ه ج��واڵن �ه‌وه‌ی �ه‌ک��ىشۆڕشگێڕانهى خه‌ڵکى کوردستان ده‌بینین راسته‌وخۆ بۆ کۆتایهێنان به سیسته‌م و ده‌سه‌اڵت و حکومه‌ت و په‌رله‌مانى ئێستاى کوردستانه ،حزبى ئێمه هه‌وڵده‌دات ئهم بزوتنهوهیه به شێوه‌یه‌کى شۆڕشگێڕان‌ه کۆتایى پێبهێنێ ،چونکه ئێمه خ��وازی��ارى ئاڵوگۆڕێکى ریشه‌یین ،ده‌سه‌اڵتیش زمانى گۆڕاوه ،ئێمه بینیمان ل �ه‌س �ه‌ره‌ت��ادا ب �ه زم��ان��ى ت��ون��د و (ق �هه��ر) ده‌دوان، ب �ه‌اڵم ئێستا ده‌بینى سه‌رانى ده‌س��ه‌اڵت که‌وتونه‌ت ه پاشه‌کشێیه‌که‌و‌ه که هه‌وڵده‌ده‌ن چاکسازى بکه‌ن و خواسته‌کانى خه‌ڵک به‌دى بهێنن. چه‌تر :هۆکارى ئهم پاشه‌کشێی ه ب ه چى ده‌بینى؟
هۆکارى سه‌ره‌کى ئهوهیه که جه‌ماوه‌ر هاتۆت ه‌م�هی��دان ،سروشتی هه‌موو ده‌سه‌اڵتێک له دنیادا ل��ه‌وه‌دا کۆده‌بێته‌و‌ه که تاچه‌ند هێزى ج�ه‌م��اوه‌ر ل ه به‌رامبه‌ریدایه ،چونکه ئهم هێزه بڕیارى خۆیداوه، ێ ئهم ئه‌وه‌تا له ()17ى شوباتدا بڕیاریداوه ،که ده‌ب دهسهاڵته ب��ڕوات ،چونکه چاکسازى هه‌ڵناگرێ، ێ هیچ داخوازییه‌ک دابین بکات بۆ خه‌ڵک، ناتوان چونکه خه‌ڵک ئ��ازادى ده‌وێ ،خه‌ڵک یه‌کسانى ێ میلیشیاى ئه‌حزابى چه‌کدار ده‌وێ ،خه‌ڵک ده‌یه‌و ێ به‌سه‌ریه‌وه ،خه‌ڵک داوا ده‌کات ک ه به‌اڵیه‌ک نه‌ب نوێنه‌رانى بچنه نێو دهسهاڵتهوه. چه‌تر :باش ه ه �ه‌ر ئ �ه‌م خه‌ڵک ه نه‌بوو
خۆسره‌و سایه
چ��وون � ه س�ه‌رس��ن��دوق�ه‌ک��ان��ى ده‌ن��گ��دان و م��اڵ�هوه که هه‌مان ن �ه‌زم و نیزامى ئێستا بمێنێ، ده‌نگیاندا و ئه‌نجامى ده‌نگدانه‌که‌ش هه‌مان به‌اڵم خه‌ڵک ئاماده بکه‌ن له‌ژێر ناوى حکومه‌تى ئهم روخسارانه‌ى کرده‌و ه ب ه ده‌سه‌اڵتدار؟. ته‌کنۆکراتدا که هه‌مان حکومه‌تى سه‌رمایه‌دارانه‌ی ه به‌ڵ ێ هه‌ر ئه‌و خه‌ڵکه‌یه ،به‌اڵم خه‌ڵکى رێگه‌ى و جیاوازیه‌کى نیه لهگه ڵ حکومه‌ته‌که‌ى به‌رهه‌م نگى ه هاوس کاتێک ر، ه ب ه گرێت ه د خۆى سیاسه‌تى ێ بۆ هه‌ڵبژاردنى ساڵحدا ،پاشان زه‌مینه‌ساز بکر خۆى لهگه ڵ ده‌سه‌اڵتدا به‌راورد بکات و ببین ێ ک ه په‌رله‌مان له‌وه‌شدا خه‌ڵک خۆى له دژى ده‌سه‌اڵت ئاماده‌یى ئه‌وه‌ى نیه ئاڵوگۆڕ پێکبێن ێ ێ چاو ده‌بڕێت ه و په‌رله‌مان هاتۆته کایه‌و‌ه ئهمه به‌دیلێک‌ه که ر ێ خه‌ڵک به که‌مترین داخوازیه‌و‌ه ملمالنێى باڵه‌کانى ده‌سه‌اڵت و ئۆپۆزسیۆن ،به بڕواى وونکه‌ر‌ه و ده‌یانه‌و من خه‌ڵک بۆیه به‌شدارى هه‌ڵبژاردنى کرد بۆئه‌وه‌ى بنێرنه‌و‌ه ماڵهوه و ئهم ده‌وران‌ه شۆڕشگێڕانه‌ی‌ه تێپه‌ڕێنن، تۆڵ‌ه له ده‌سه‌اڵت بکه‌نه‌وه ،بۆیه ده‌نگیاندا بۆئه‌وه‌ى به‌اڵم به‌دیلێک به‌دیلى حیزبى کۆمۆنیستى کرێکاری ه قڵیش له هه‌یئه‌تى ده‌سه‌اڵتدا بب ێ ئه‌گینا بۆ ره‌وت ه که له چه‌ند ووشه‌یه‌کدا به‌یانى کردوه (نان ،کار، ئیسالمیه‌کان و گۆڕان نه‌بوو ،بۆیه ئێستاش قسه‌کانى ئازادى ،حکومه‌تى شورایى) واتا حکومه‌تى نوێنه‌رانى کۆتای هێنان‌ه به ده‌سه‌اڵت. خه‌ڵک. چه‌تر :بڕواتان به‌و ه هه‌ی ه ک ه ل ه ئێستادا ێ له‌به‌رامبه‌ر گۆڕینى ئهم به‌دیلێک هه‌ب ده‌سه‌اڵته‌دا؟.
ێ به‌دیل ههیه ،بۆ نمونه له‌الیه‌ن ئۆپۆزسیۆنه‌و‌ه به‌ڵ ێ به شێوه‌یه‌ک له شێوه‌کان ئیعاده‌ى که ده‌ی��ان�ه‌و ده‌ورانى نیزامى ئێستا بکه‌ن ،بۆ نمونه یهکگرتوو و کۆم‌ه ڵ و گۆڕان رێکه‌وتون و پالتفۆڕمێکى ()22 خاڵیانداو‌ه به ده‌س �ه‌اڵت که تێیدا خه‌ڵک بنێرنه‌و‌ه
ێ نی ه و له‌گ ه ڵ چه‌تر :ئهم دروشم ه نو ته‌مه‌نى ئهم حیزبه‌دا بوونى ههیه ،بۆ تا ئێستا نه‌تانتوانیو ه ب ه جدى کارى له‌سه‌ر بکه‌ن؟
ئێمه ب���ه‌رده‌وام ک��ارى جدیمان له‌سه‌ر ک��ردوه،به‌اڵم بۆیه تا ئێستا ئهم دروشم‌ه جه‌ماوه‌رى نه‌بوه‌ته‌و‌ه مه‌سه‌له‌ک‌ه سه‌رکوتکردن بووه ،که له هه‌ردوو سه‌رى ده‌س �ه‌اڵت و ئۆپۆزسیۆنه‌و‌ه بوونى ههبووه ،چونک ه
دیدار ساڵی یه‌که‌م ژماره 47 دووشه‌ممه 2710/12/16 - 2011/3/7
5
ێ بده‌ن‌ه حکومه‌ت و حکومه‌ت و په‌رله‌مان مۆڵه‌ت هه‌ڵبوه‌شێنێته‌و‌ه و خه‌ڵک ئاماده‌بکه‌ن تابچێته‌و‌ه سه‌ر سندوقه‌کانى ده‌نگدان ،ئه‌وه‌ش زانراو‌ه له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا ێ ی���ان ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ی��ان ی���ان ده‌س�����ه‌اڵت ده‌رده‌چ����� تێکه‌ڵه‌یه‌ک له هه‌ردووال .به‌اڵم ئه‌وان سورن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى پایه‌کانى ئێستاى بۆرجوازى کورد بمێنێته‌وه، ێ به‌سه‌ر به‌واتای ئه‌وه‌ی که حیزبى میلیشیا سه‌روه‌ر ب خه‌ڵکه‌وه ،به‌بڕواى من ئ�ه‌وه‌ش کوده‌تایه‌ک‌ه به‌سه‌ر بزوتنه‌وه‌ى شۆڕگێڕى خه‌ڵکدا ده‌کرێ.
ئێمه نه‌ک هه‌ر هه‌ڵوێستى تۆڵ‌ه سه‌ندنه‌وه‌مان نیه،به‌ڵکو به‌رامبه‌ر به‌و رۆح‌ه تۆڵه‌سێنه‌ى جه‌ماوه‌ر ک ه چه‌تر :ک�ه‌وای� ه ل �ه‌م دۆخ���ه‌دا پێویست ه کوێران‌ه دهکهوێته به‌رامبه‌ر دهسهاڵتهوه راوه‌ستاوین، میلله‌ت چى بکات؟ ێ خه‌ڵک ئێمه خه‌باتێکى سیاسیمان مه‌به‌ست‌ه ده‌مانه‌و ێ خه‌ڵک خۆپیشاندانه‌کانى سه‌رانسه‌رى ده‌ب � به داخوازیه‌کانى خۆى بگات. ێ بکات و بیبات‌ه هه‌موو کوچ‌ه و کۆاڵنێکه‌وه ،ده‌ب چه‌تر :ئه‌گه‌ر الیه‌ن ه ئۆپۆزسیۆنه‌کان ک ه ێ تا ئهم ده‌سه‌اڵته‌ى ههیه له‌بنه‌و‌ه خه‌ڵک به‌رده‌وام ب ێ ل ه جۆره‌کان له‌به‌رامبه‌ر باستکردن ب ه جۆر هه‌ڵبوه‌شێ ،له‌هێزى چ�ه‌ک��داری�هوه له یاساکانیه‌و‌ه ده‌سه‌اڵتدا که‌وتن ه سازشکردن هه‌ڵوێستى چونکه ئه‌وه‌ى که ههیه هی پاشماوه‌کانى به‌عسه، ئێو ه وه‌ک حیزبى کۆمۆنیستى کرێکارى چى هه‌ر له‌سیسته‌مه‌ى هاتوچۆ و پهروهرده و ته‌ندروستى ده‌بێ؟ و...هتد ،خه‌ڵکى کوردستان ده‌سه‌اڵتێکى مه‌ده‌نى ک ه ئێمه هه‌ر له‌سه‌ره‌تاو‌ه هه‌ڵوێستى خۆمان به‌الیه‌ن هێ ێ ده‌وێ ،یاسایه‌کیان ده‌و نوێنه‌رایه‌تى خۆیانى تیاب ێ یه‌که‌مین ئۆپۆزسیۆنه‌کان نیشانداو‌ه به‌تایبه‌تى کات که ئه‌و په‌ڕى ئازادى و یه‌کسانى و خۆشگوزه‌رانى بروسکه‌ى خۆپیشاندان له‌سلێمانى ده‌ستى پێکرد ئێم ه بێ ،بۆیه پێویسته هاواڵتیان به‌هۆشیاریه‌و‌ه چاو ل ه هه‌موومان ده‌زان��ی��ن که (ن�ه‌وش��ی��روان مسته‌فا) ل ه ێ وه رێگه نه‌ده‌ن له‌سه‌ر سیناریۆکانى ئۆپۆزسیۆن ببڕ که‌ناڵه‌کانى راگه‌یاندنه‌و‌ه ئه‌وانى به ئاژاوه‌گێڕ وه‌سفکرد و ئه‌وانه‌و‌ه سازش له‌سه‌ر خه‌بات و خواستى ئه‌وانه‌و‌ه و وتیشی ئ�ه‌وان په‌یوه‌ست نین به‌م خۆپیشاندانهوه، بکه‌ن و به ده‌ست به‌تاڵى بیاننێرنه‌و‌ه ماڵهوه. ێ هه‌م یهکگرتوو هه‌م ێ له‌بیرمان بچ هاوکات ناب ێ ژیان باش بکه‌ن چه‌تر :ئێو ه ک ه ده‌تانه‌و کۆم‌ه ڵ له‌به‌یاننامه‌ى خۆیاندا هه‌رئه‌و کات پاکانه‌ى و خه‌بات بۆ یه‌کسانى و ئازادى ده‌که‌ن ،بۆ خۆیان بۆ ده‌سه‌اڵت کرد و وتیان ئێمه له‌وه‌دانین ک ه له‌ژێر ناوى (به‌رگرى له‌مافه‌کانى منداڵ) به‌شێوه‌یه‌ک له‌شێوه‌کان ئیدانه‌ى ئه‌و خۆپیشاندانه‌ى خه‌ڵکیان کرد ب �ه‌وه‌ى خه‌ڵک به‌رده‌بارانیان کردوه کاره‌کانتان ده‌که‌ن؟ ئێمه له‌ژێر ئه‌و ناوه‌دا کارناکه‌ین ،ئێمه داواىئ��ه‌وان چ��اوی��ان له‌سه‌ر ئ �هوه الب��رد که لقى چ��وارى پارتى تاوانى کردوه به‌رامبه‌ر به خۆپیشاندهران ،ئه‌وان مۆڵه‌تى یاسایمان کردوه به‌اڵم ئێستا خه‌ریکى ئه‌وه‌ین ێ رابگرن له‌نێوان هه‌ردووکیاندا ،ئێستا که سه‌ربه‌خۆ له‌شوێنێکى ترهوه کاره‌کانمان راپه‌ڕێنین، ویستیان بااڵنس که هه‌رسێکیان کۆبونه‌ته‌و‌ه و بایکۆتى کۆبونه‌وه‌ى تائێستاش مۆڵه‌تمان نیه چونکه ده‌سه‌اڵت ده‌ترسن، په‌رله‌مانیان کردوه ئه‌وان سیناریۆکه‌یان ئهمهیه ک ه ده‌ترسن له‌وه‌ى که ده‌ممان بکهینهوه.
به‌رپرسێکی بااڵی پارتی بۆ (چه‌تر):
پارتی ل ه سلێمانی میوان ه و ده‌سه‌اڵتی پۆلیسێکی نییه
[ دیداری /سه‌ربه‌ست نه‌ریمان ]
له‌دیدارێکدا لهگهڵ رۆژنامه‌ی (چه‌تر) محه‌مه‌د که‌مال ،ناسراو به‌مامۆستا محه‌مه‌د، به‌رپرسی (ل��ق��ی)19ی پارتی دیموکراتی کوردستان ل ه چه‌مچه‌ماڵ تیشکده‌خات ه س�ه‌ر ب��ارودۆخ��ی دوای ()17ی شوبات و ئاماژ ه به‌وه‌شده‌کات له‌دوای به‌یاننام ه ()7 خاڵیه‌که‌ی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕانه‌و ه ئه‌وان درکیان به‌وه‌کردوو ه ک ه پارتی له‌سنووری پارێزگای سلێمانیدا به‌ئامانج گیراوه، جه‌ختیشده‌کاته‌و ه پارتی له‌سلێمانی میوان ه و ده‌سه‌اڵتی پۆلیسێکی نییه. چه‌تر :چۆن ده‌ڕوانیت ه ئه‌و دۆخه‌ی ل ه ()17 ی شوباته‌و ه له‌سنوری سلێمانی به‌گشتی هاتووه‌ت ه ئاراوه؟.
له‌راستیدا دۆخێکی نه‌خوازراو و نه‌گونجاو و جێیداخه ،دۆخێک‌ه ته‌نها نه‌یاره‌کانی کورد و ئه‌زمونی حکومه‌تی هه‌رێم له‌باشوری کوردستان خۆشحاڵ ده‌ک���ات ،پێموایه ئ �ه‌و که‌سانه‌شی نه‌خشه‌ی ئه‌و ئه‌جێندایه‌یان کێشاو‌ه یاخوود به‌شێوه‌یه‌ک له‌شێوه‌کان به‌شداربوون له‌ئاراسته‌کردنی خه‌ڵک و شه‌قام ئێستا هه‌ست به ئازاری ویژدان ده‌که‌ن ،ئهم دۆخه‌ی ئێستا ئه‌نجامی ئه‌و به‌یاننام‌ه ( )7خاڵییه‌ی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕانه که له ( )1/29بۆ رای گشتییان باڵوکردهوه. ئه‌و به‌یاننامه‌ی‌ه هۆکاری سه‌ره‌کی سه‌رهه‌ڵدانی ئه‌و نائارامیه‌ی‌ه که ئێستا هه‌رێمی کوردستانی گرتووه‌ته‌و‌ه و ت��ووش��ی قه‌یرانێکی سیاسی ک����ردووه ،ئ �ه‌وه‌ی لهو نێوه‌نده‌شدا رووی��داوه له ک��وژران و برینداربوونی خه‌ڵک به‌شی ه �هره زۆری له‌ئه‌ستۆی گۆڕانه، ته‌نانه‌ت په‌الماردانی باره‌گاکانی پارتیش به‌شێک ه لهو په‌یامه‌ی که گۆڕان له رێگه‌ی به‌یاننامه‌که‌ی خۆیه‌و‌ه ئاراسته‌ی خه‌ڵکی کوردستان و به‌تایبه‌ت خه‌ڵکی سلێمانی کرد.
چه‌تر :ئه‌گه‌ر خۆپیشاندان و سه‌رهه‌ڵدانی ناڕه‌زایه‌تیه‌کان په‌یوه‌ندی ب ه به‌یاننامه‌که‌ی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕانه‌و ه هه‌بێت ،په‌الماردانی باره‌گاکانی پارتی چ په‌یوه‌ندییه‌کی به‌و به‌یاننامه‌یه‌و ه ههیه؟
لهگهڵ ده‌رچوونی به‌یاننامه‌که‌ی بزوتنهوهیگۆڕان له ( )1/29من وه‌کو به‌رپرسی (لقی)19ی پارتی له چه‌مچه‌ماڵ په‌یامێکمدا به‌سه‌رکردایه‌تی
پارتی و پێمڕاگه‌یاندن که کوده‌تایه‌ک دژ به‌پارتی بهڕێوهیه له‌الیه‌ن گۆڕانه‌وه ،ئه‌وه‌شم به‌سه‌رکردایه‌تی پارتی راگه‌یاند که له‌به‌رده‌رکی سه‌رای سلێمانییه‌و‌ه خۆپیشاندان س��ازده‌ک��رێ��ت و ئامانجه‌که‌ش ته‌نها (ل��ق��ی)4ی پ��ارت��ی ده‌ب��ێ��ت ،پێش ( )18رۆژ له رووداوه‌که‌ی ()17ی شوبات ئهم په‌یام و زانیاریه‌مان به‌سه‌رکردایه‌تی خۆمان گه‌یاندبوو.
تا وه‌اڵم��ی بداته‌وه ،له‌خۆپیشاندانه‌که‌ی سلێمانیدا ده‌ب��وو خه‌ڵک په‌یامی خۆی ئاراسته‌ی پارێزگارو ئه‌نجومه‌نی پارێزگا و الیهنه په‌یوه‌ندیداره‌کان بکردای ه
››
«پێش ( )18رۆژ چه‌تر :له‌چ رێگه‌یه‌که‌و ه و به‌به‌ڵگه‌ی چی ئه‌وه‌تان زانی؟ ل ه رووداوه‌که‌ی (که‌مێک بێده‌نگی )...زۆر لهتۆیرۆژن���ام���ه‌ن���ووس م��ن��داڵ��ت��رب��ووم ک ه ()17ی شوبات ئهم له‌سیاسه‌تدا ک��ارم ک��ردووه ،له‌به‌ر ئ���هوه تێده‌گه‌ین سیاسه‌ت به‌چ په‌یام و زانیاریه‌مان به‌سه‌رکردایه‌تی خۆمان گه‌یاندبوو ک ه خۆپیشاندان سازده‌کرێت و په‌الماری (لقی)4 محه‌مه‌د که‌مال ،به‌رپرسی لقی ( )19پارتی دیموکراتی کوردستان ده‌درێت» ئ��اراس��ت�هی�ه‌ک��دا ده‌ڕوات ،دۆکۆمێنتم ه�هی�ه ک ه ( )18رۆژ پێش له رووداوه‌ک���هی ب �ه‌رده‌م (لقی)4 سه‌رکردایه‌تی پارتیم له‌ئه‌گه‌ری روودانی وه‌ها کوده‌تا و پیالنێک ئاگادارکردووه‌ته‌و‌ه هه‌رواش ده‌رچوو.
چه‌تر :پێتانوای ه ئه‌وه‌ی خۆپیشانده‌رانی هێناوه‌ت ه س�ه‌ر شه‌قام ته‌نها شکاندنی پارتیی ه یاخوود خه‌ڵک کێشه‌ی گه‌وره‌ی هه‌ی ه له‌نه‌بوونی خزمه‌تگوزاری و ده‌ستێوه‌ردانی حزب له‌حکومه‌ت و نه‌بوونی دادپ�ه‌روه‌ری کۆمه‌اڵیه‌تی و هتد..؟
که‌س ناتوانێ نکوڵی له‌بوونی کهموکورتییهکانبکات ،که‌موکورتیه‌کان زۆر زۆرن و خواست و داواکاریه‌کانی خه‌ڵکیش رێکخراونیی‌ه و هه‌مه‌جۆره، به‌اڵم ناکرێت به‌به‌رده‌فڕکێ داواک��اری بخرێته‌ڕوو، خه‌ڵکی خۆپیشانده‌رو ناڕزای ده‌بێت په‌یامێکی روون و ئاشکرای هه‌بێت و بیخات‌ه به‌رده‌ستی الیه‌نی په‌یوه‌ندیدار
نه‌وه‌ک په‌الماری باره‌گای حزبێک بده‌ن که‌بۆخۆی له‌سلێمانی میوان‌ه و په‌یوه‌ندی به‌کێشه‌کانی ئه‌و شاره و له‌گه‌نده‌ڵیه‌کانی ئه‌و پارێزگای‌ه و ئیداره‌ی ئه‌و پارێزگای‌ه به‌رپرس نییه.
چه‌تر :پارتی له‌سلێمانی خۆی به‌میوان ده‌زانێت؟
به‌ڵێ ،ب�ه‌داخ�هوه پارتی له‌سلێمانی میوان‌ه ودهسهاڵتی پۆلیسێکی نییه ،ئه‌وه‌ش ده‌ره‌نجامی ئه‌و بارو دۆخ‌ه سیاسیه‌ی‌ه که سااڵنێک به‌ر له‌ئێستا و له‌میانه‌ی شه‌ڕی ناوخۆدا کوردستانی پێدا تێپه‌ڕبوو و به‌وهۆیه‌شه‌و‌ه ده‌سه‌اڵته‌کان و شاره‌کانیش دابه‌ش ب��وون ،پارتی له‌سلێمانی ده‌س�ه‌اڵت��ی دامه‌زراندنی مامۆستایه‌ک و ب�ه‌رێ��وه‌ب�ه‌ری قوتابخانه‌یه‌ک و پۆلیسێکیشی نییه ،ئیتر بۆچی پ�ه‌الم��اری ئێم ه بدرێت؟. چه‌تر :که‌موکوڕییه‌کانی سلێمانی و
نه‌بوونی خزمه‌تگوزاری له‌وشار ه له‌ئه‌ستۆی کێی ه له‌کاتێکدا ئێو ه به‌شدارن له‌حکومه‌ت و ره‌گه‌زێکی سه‌ره‌کی پێکهێنانی حکومه‌تن؟.
هه‌موو که‌موکوڕیه‌کانی پارێزگای سلێمانیله ئه‌ستۆی ئ�ه‌و براده‌رانه‌ی ه کـو ردســتــان دوا ک �ه ئێستا ل �ه‌گ��رده‌ک �هی ی ()17ی گۆڕانن و باسی چاکسازی شوبات و گۆڕانکاری و سیسته‌می دی��م��وک��راس��ی و ئ��ه‌و شتان ه ده‌ک�����ه‌ن ،ه���ه‌ر ل �ه‌پ��ارێ��زگ��ارو وه‌زی�����ری پ��ێ��ش��ووی ن��اوخ��ۆی حکومه‌ت و به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندی سلێمانی و ب�ه‌رێ��وه‌ب�ه‌ری ئاسایش ،ه�ه‌ر خۆیان ل ه گه‌نده‌ڵییه‌کانی سلێمانی به‌رپرسن ئیتر بۆ واز له‌پارتی ناهێنن ،داوای چی له‌پارتی ده‌که‌ن؟. چه‌تر :ل��ه‌دوای سلێمانی خۆپیشاندان قه‌زاو ناحیه‌کانی ده‌وروبه‌ریشی گرته‌و ه له‌وان ه چه‌مچه‌ماڵ ،لهو خۆپیشاندانه‌دا کوژراو و برینداریشی لێکه‌وته‌و ه ئه‌مایان چۆن لێک ده‌ده‌نه‌وه؟.
به‌هه‌مانشێوه‌ی سلێمانی و شاره‌کانی دیک هلهچهمچهماڵیش ئینقالبێک دژ به‌پارتی له‌ژێر ناوی خۆپیشانداندا به‌رێوه‌چوو ،ئامانجه‌ک‌ه له‌وێش هه‌ر پارتی بوو و هیچی تر ،ئه‌وه‌ی روویدا خۆپیشاندان نه‌بوو به‌ڵکو هه‌ر له کوده‌تایه‌ک ده‌چوو ،خۆپیشاندان چۆن به‌به‌ردو دارو چه‌که‌و‌ه ده‌کرێت؟ له‌چه‌مچه‌ماڵیش ئه‌وانه‌ی به‌ناوی خۆپیشاندانهوه هاتبوون‌ه سه‌ر (لقی )19و ده‌یانویست بیسوتێنن ده‌ستی الیهنه سیاسیه‌کانیان له‌پشت بوو ،هه‌ندێ الیه‌نی سیاسی له‌شاره‌ک‌ه هانی ئه‌وانیان دابوو بۆئه‌و کاره.
چه‌تر :ده‌توانی به‌ڕوونی پێمانبڵێیی ئه‌و الیه‌ن ه سیاسیان ه کێ بوون؟.
نایشارینه‌و‌ه و به‌به‌ڵگه‌و‌ه ده‌یسه‌لمێنین که گۆڕانو یهکگرتوو و کۆمه‌ڵی ئیسالمی ده‌ستی بااڵیان ههبووه له‌هاندانی خه‌ڵک دژ به‌پارتی و پاڵپشتیکردنیان بۆ په‌الماردانی باره‌گای ئێمه.
چه‌تر :خۆپیشاندهران هه‌رکێ بوون و کێ هانی دابوون ،به‌اڵم ئه‌وان هاواڵتی بوون و داواکارییان هه‌بوو ئێو ه ب ه گولل ه وه‌اڵمتان دانه‌وه؟.
به‌هیچ شێوه‌یه‌ک ئێمه ته‌قه‌مان له خۆپیشاندهراننهکردووه و گولله‌مان به‌که‌سه‌و‌ه نه‌ناوه ،خه‌ڵکه‌ک ه ده‌ی��ان��وی��س��ت ب��اره‌گ��اک �ه‌م��ان بسوتێنن له‌کاتێکدا ب��اره‌گ��ا پ��ڕب��ووه ل�ه‌خ�ه‌ڵ��ک و ک����ادرو ئه‌ندامانی
پارتی ،ده‌رگایان شکاند قسه‌مان نه‌کرد ،ئاگریان له‌حه‌وشه‌ی (لقی)19دا ک��ردهوه دانمان به‌خۆماندا گرت ،جامیان به‌سه‌یاره‌کانمانه‌و‌ه نه‌هێشت بێده‌نگ بووین ،ئارامگرتنیش سنورێکی ههیه ،ناچاربووین بۆ باڵوه‌پێکردنی ئه‌و خهڵکه هه‌ندێ ته‌قه‌بکه‌ین به‌سه‌ریاندا .ئه‌گه‌ر وامان نه‌کردای‌ه چیمان بکردایه.
چه‌تر :له‌خۆپیشاندانه‌که‌دا منداڵێکی ته‌مه‌ن ( )12ساڵ به‌ناوی گه‌رمیان ئه‌حمه‌د شه‌هید بوو ،شایه‌تحاڵه‌کان و خانه‌واده‌ی گه‌رمیانیش (لقی )19ب ه بکوژی ئه‌و منداڵ ه بێتاوان ه ده‌زانن ،بۆئه‌م ه ده‌ڵێن چی؟.
ئێمه ره‌ت��ی��ده‌ک�هی��ن�هوه گ�ه‌رم��ی��ان بهگوللهیچ�ه‌ک��داره‌ک��ان��ی (ل��ق��ی )19ک��وژراب��ێ��ت ،گه‌رمیان له‌به‌رده‌می لقدا ن �ه‌ک��وژراوه به‌ڵکو له‌پشتی لقه‌و‌ه و ل�ه‌ب�ه‌ران��ب�ه‌ر ب��اره‌گ��ای قایمقامیه‌ت ک����وژراوه، هه‌رکه‌سێکیش ئه‌و تۆمه‌ته‌مان بداته پاڵ رووبه‌ڕووی دادگ��ای ده‌که‌ینه‌وه ،خه‌ڵک با پرسیار لهوه بکات بۆچی که‌ناڵی (که‌ی ئێن ئێن) له‌نێو ئه‌و سه‌دان خۆپیشانده‌ره‌دا ته‌نها زوومی کامێراکه‌ی له‌سه‌ر ئه‌و منداڵ‌ه بووه لهو کاته‌دا؟ به‌راستی ئێمه گومانمان هه‌ی ه له‌وحاڵه‌ته ،ئهوه به‌سیناریۆیه‌کی ئاماده‌کراو ده‌چێت، ئه‌گینا بۆچی ته‌نها وێنه‌ی ئه‌و منداڵ‌ه گیراوه و پێش کوژرانی چاوی کامێراکه‌ی گۆڕانی لهسهره و ده‌یهێنێت‌ه پێشه‌وه‌و ده‌یبات‌ه دواوه.
چ �ه‌ت��ر :ئ �ه‌گ �ه‌ر ل�ه‌رێ��گ�هی دادگ����او ه و به‌دۆکۆمێنت سه‌لمێنرا گه‌رمیان به‌گولله‌ی بیکه‌یسیه‌که‌ی (لقی )19شه‌هیدکراو ه ئه‌وکات بڕیاری ئێو ه چی ده‌بێ؟.
لهگهڵ ئه‌وه‌ی ئه‌و تۆمه‌ت‌ه ره‌تده‌که‌ینه‌و‌ه ههمووبهرگرییهکیش له‌خۆمان ده‌که‌ین ل �ه‌ب �ه‌رده‌م یاساو دادگ���ادا ،دادگ��ا نابێت ته‌نها بۆخه‌ڵکی دیکه‌بێت و ده‌بێت مافی ئێمه‌ش ب���دات ،ب��ڕی��اری کۆتایی دادگاش هه‌رچیه‌ک بێت قبوڵی ده‌که‌ین ،ئه‌مه‌وێت ئه‌وه‌ش بڵێم له‌چه‌مچه‌ماڵ هه‌ر (لقی )19بیکه‌یسی به‌ده‌ستی نییه ،خه‌ڵکی زۆری دیکه ههیه لهو شاره که بیکه‌یسی و له‌بیکه‌یسی گه‌وره‌تریشی ال ده‌ست ده‌که‌وێت..
چه‌تر :دوای ئه‌و رووداوانه‌ی له‌مدواییه‌دا روویاندا پێشبینی چی ده‌که‌یت؟ دۆخه‌ک ه روو ه و کوێ ده‌ڕوات؟
دۆخهکه روو‌ه و ئارامبوونه‌و‌ه ده‌چێت و ئاساییدهبێتهوه به‌شێوه‌یه‌ک ده‌چێته‌و‌ه پێش ( )1/29و پێش به‌یاننامه‌و کوده‌تاکه‌ی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان که ئهم دۆخ‌ه ناهه‌مواره‌ی ئێستای هێنایه ئاراوه.
به‌دواداچوون ساڵی یه‌که‌م ژماره 47 دووشه‌ممه 2710/12/16 - 2011/3/7
6
باوکى شه‌هید شێرزاد «ئه‌گه‌ر هه‌موو دنیام پێ بده‌ن نابێت به یه‌ک دڵۆپى خوێنى کوڕه‌که‌م»
[ ئا /په‌یامنێرانى چه‌تر ] «پاش ده‌ستپێکردنى خۆپیشاندانه‌ک ه رۆیشتم بۆئه‌وه‌ى براکه‌م بهێنمه‌وه ،ل ه کاتى گه‌ڕانه‌وه‌ماندا ل ه نزیک باره‌گاى پارتی ل ه کاتى دروست‌بوونى ته‌قه‌دا فیشه‌ک به‌ر پشتى براکه‌م که‌وت‌و ل ه سکیه‌و ه ده‌رچوو هه‌موو ریخۆڵه‌کانى که‌وتن ه س�ه‌رزه‌وى خۆم به‌ده‌ستى خۆم خستمه‌و ه شوێنى خۆى» ،ئهم ه وته‌ى حه‌کیم ئه‌حمه‌دى براى بیالل ئه‌حمه‌دى ته‌مه‌ن ( )15ساڵ بوو که رۆژى خۆپیشاندانه‌ک ه به‌فیشه‌ک پێکراو دواتر گیانى ل ه ده‌ستدا.
ناوبراو وتیشى «پاش ئه‌وه‌ى به‌هاوکارى به‌شێک له خۆپیشاندهران براکه‌مان برد بۆ نهخۆشخانه ل ه رێگه‌دا گیانى له ده‌ستدا». ئ�ه‌ح��م�ه‌د جه‌ختی ک����ردهوه «رۆژى ()2/26 سکااڵى له سه‌ر به‌رپرسی لقى ()22ى پارت ى و ئه‌و که‌سه‌ى فه‌رمانى ته‌قه‌کردنى داوه‌و ئه‌وانه‌شی ته‌قه‌یان کردوه تۆمارکردوه و به هیچ شێوه‌یه‌کێش له مافى خۆمان خۆش نابین ،ئێمه براکه‌مان ل ه ده‌ستداو‌ه بۆیه له به‌رامبه‌ردا به هیچ قه‌ره‌بوویه‌ک رازى نابین‌و ده‌بێت ئه‌و که‌سانه‌ى ئه‌و تاوانه‌یان کردوه به سزای یاسایی خۆیان بگه‌ن». رونیشیکرده‌و‌ه «تا ئێستا هیچ الیه‌نێکى حکومى به‌ره‌سمى پێوه‌ندیان پێوه‌نه‌کردوی ن و سه‌ردانیان نه‌کردوین». هاوکات به پێى زانیارییه‌کانى (چه‌تر) چوار پۆلیس‌و کارمه‌ندێکى ئاسایش له نێوبرینداره‌کاندا‌ن و هه‌شت بریندار له نه‌خۆشخانه‌ى گشتى که‌الردا نه‌شته‌رگه‌ریان بۆ کراوه که سێیان نه‌شته‌رگه‌رى گ����ه‌وره‌و پێنجیان ن �ه‌ش��ت �ه‌رگ �ه‌رى م��ام��ن��اوه‌ن��د و بچوک ب���وون و چ���وار ل�ه ب��ری��ن��داره‌ک��ان به‌هۆى سه‌ختى برینه‌که‌یانه‌و‌ه ره‌وانه‌ى سلێمانى کراون بۆ
ده‌ربکرێت رهنگه ده‌مارێکى قاچم سه‌قه‌ت چ��اره‌س �ه‌رک��ردن و هه‌شت له برینداره‌کانیش بێت». رۆژى دواتر له نهخۆشخانه ده‌رکراون. ئه‌و برینداره ،وتیشى «رۆژى 3/2دادوه‌ر عوسمان مه‌حمود ب��راى نه‌به‌رد مه‌حمودى ل �ه نهخۆشخانه س �ه‌ردان��ى ک���ردم ،منیش ته‌مه‌ن ( )30س��اڵ که فیشه‌ک به‌رچاوى سکااڵم له سه‌ر به‌رپرسی لقى ( )22و ئه‌و که‌وتوو‌ه و ئه‌گه‌رى له ده‌ستدانى چاوى هه‌ی ه که‌سه‌ى فه‌رمانى ته‌قه‌کردنى داوه و لهگهڵ باسى له وه کرد که رۆژى خۆپیشاندانه‌ک ه ئه‌وانه‌ش که‌ته‌قه‌یان کردوه تۆمار کردوه‌و (نه‌به‌رد)ى براى رۆشتوو‌ه بۆ ماڵى برازایه‌کى به‌هیچ شێوه‌یه‌ک ده‌ستبه‌رداى مافى خۆم ک�ه ل�ه نزیک ل��ق��ى()22ى پ��ارت��ی��ی�هوه ،وتى نابم». «ل �ه‌وک��ات �ه‌دا ت �ه‌ق �ه‌ک��ردن ده‌س��ت��ى پ��ێ��ک��ردوه‌و ناوبراو باسى له وه‌کرد که ئه‌و قه‌ره‌بووى فیشه‌کێک به دورى مه‌ترێک ب�ه‌ر براکه‌م ناوێت ،ده‌ڵێت «ده‌بێت ئهوانه بدرێن‌ه دادگا که‌وتوو‌ه وداویه‌تى به نێوچاوى راستیدا». که خه‌ڵک ده‌کوژن ،بۆیه ده‌بێت سزاکه‌شی ن��اوب��راو باسى له وه‌ک��رد براکه‌ى تا ئێستا وه‌رگرن». نابینێ‌و پ��اش چه‌ند رۆژێ���ک م��ان �ه‌وه‌ى ل ه به پێچه‌وانه‌ى سه‌رجه‌م شوێنه‌کانى ترهوه نه‌خۆشخانه‌ى شه‌هید ئاسۆى چاو له سلێمانى له هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هید هێزه‌کانى پۆلیس بوون ه دکتۆره‌کان پێیان وتون بیبه‌ن‌ه ده‌ره‌وه‌ى واڵت، قوربانى ،ل�ه‌و پێکدادانانه‌دا که له نێوان ده‌ڵێت «له رۆژى ( )3/1وه بردوومان‌ه بۆ تاران هێزه‌کانى پۆلیس و خۆپیشانده‌راندا ڕوویدا بۆ چاره‌سه‌رکردن». یه‌ک پۆلیس بۆیه قوربانى ( )49دیک ه براکه‌ى نه‌به‌رد گلله‌یى له الیه‌نى به‌رپرسه‌کان بریندار بوون. ده‌ک��ات و ده‌ڵێت «ت��ا ئێستا هیچ الیه‌نێکى م��ف�ه‌وز س�ه‌رک��ار حهمه سه‌عید ته‌مه‌ن حکومى سه‌ردانى نه‌کردوین ،به‌اڵم نوسینگه‌ى ( )28ساڵ له گوندى ته‌پ‌ه کوڕه‌ى سه‌ر ب ه سه‌رۆکى حکومه‌ت پێوه‌ندیان پێوه‌کردوین ک ه ناحیه‌ى سیروان له دایک بووه ،خوێندکارى تێچوونى چاره‌سه‌رى چاوى براکه‌مان ده‌گرن ه قۆناغى دووه‌م���ى په‌یمانگاى ته‌کنیکى ئه‌ستۆى خۆیان ،هه‌روه‌ها تائێستا سکااڵمان ل ه ههڵهبجه ب��وو ،م���اوه‌ى دوو مانگ‌ه بوه‌ت ه سه‌ر که‌س تۆمار نه‌کردوه». پۆلیس له به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى پۆلیسى هه‌ڵه‌بج ه ک��اروان ساڵح محه‌مه‌د ته‌مه‌ن ( )26ساڵ به‌پله‌ى مفه‌وه‌ز دامه‌زراوه ،له ئێواره‌ى ڕۆژى که خوێندکارى په‌یمانگاى ته‌کنیکی‌ه و رۆژى چوارشه‌ممه‌ى ڕابردوو له ناو بازارى هه‌ڵه‌بج ه خۆپیشاندانهکه په‌رژینى ئاشتى ب��ووه و ل ه به‌هۆى دروست‌بوونى پێکدادانه‌و‌ه له الیه‌ن نزیک باره‌گاى لقى ()22ى پارتى برینداربو‌ه به خۆپیشاندهران و هێزه‌کانى پۆلیس گیانى ل ه (چه‌تر)ى راگه‌یاند «پاش ئه‌وه‌ى خۆپیشاندهران ده‌ستدا. به به‌رد هێرشیان کرده سه‌ر باره‌گایه‌کى لقى ح �ه‌م �ه س�ه‌ع��ی��د ت �ه‌پ �ه‌ک��وره‌ی��ى ب��اوک��ى ()22ى پارتى ،پاسه‌وانه‌کانى باره‌گاکه‌ش ب ه گولله وه‌اڵمیان دانه‌وه ،دوو خۆپیشانده‌ر بریندار گه‌نجان ،شه‌هیدانی راپه‌ڕین به به‌رزی راده‌گرن فۆتۆ :زانکۆ سه‌ردار سه‌رکار ،ده‌خوازێت خوێنى کوره‌که‌ى ببێت ه هه‌وێنى ئاشتى بۆ شارى هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هید و ب��وون ،منیش چ��ووم بۆ ئ��ه‌وه‌ى هه‌ڵیانگر‌م و کان ه دکتۆر ئێستا تا ه و ه ی ه ک ه شوێن ستیارى ه ه هۆى ه ب چیتر له و شاره‌دا خوێنى که‌س نه‌رژێت و جه‌رگى لهگهڵ خۆپیشانده‌راندا بیانبه‌ین بۆ نهخۆشخانه، بۆیان ده‌رنه‌کراو‌ه و ده‌ڵێن نزیکه له ده‌ماره‌و‌ه ئه‌گه‌ر که‌س نه‌سووتێت وه‌کو ئه‌و ،ده‌ڵێت «ده‌ستخۆشى تو به‌اڵم لهو کاته‌دا فیشه‌کێک به‌ر بنى رانم که‌و
د.پشتیوان عه‌بدواڵ بۆ (چه‌تر):
کـورد دوای ( ســتــان )17ی شوبات
له حکومه‌تى هه‌رێم ده‌که‌م له و رۆژه‌وه‌ى ک���وره‌ک���ه‌م شه‌هید ب�������ووه ب����������ه‌رده‌وام له‌گه‌ڵم‌دا بوون». باوکى سه‌رکار باسى له وه کرد که به‌نیاز نین سکااڵ له سه‌ر که‌س تۆمار بکه‌ن به‌تۆمه‌تى کوشتنى کوڕه‌که‌یان. به‌رێوبه‌رى پۆلیسى ههڵهبجه عه‌قید ئه‌نوه‌ر عومه‌ر به چه‌ترى راگه‌یاند «له ماوه‌ى خۆپیشاندانه‌کانى ههڵهبجه ( )49پۆلیس برینداربوون که دوانیان به پله‌ى ئه‌فسه‌رن و یه‌ک شه‌هیدیش ههبووه ،زۆربه‌ى برینداره‌کانیش به‌هۆى به‌رده‌و‌ه بوون ،ته‌نها یه‌ک که‌س نه‌بێت که به‌گوولل‌ه بریندار بووه». (چ �ه‌ت��ر) چ�ه‌ن��دی��ن ج��ار پ �هی��وه‌ن��دى ک��رد به‌و پۆلیسانه‌ى که له خۆپیشاندانه‌کاندا بریندار بوون، به‌اڵم که‌سیان ئاماده‌نه‌بوون لێدوان بده‌ن شێرزاد ته‌ها که له خۆپیشاندانه‌کانى سلێمانى بریندار بوو پاشان گیانى له ده‌ستدا ،ته‌ها قادر باوکى شه‌هید شێرزاد ،به چه‌ترى راگه‌یاند «ته‌نها ئه‌و کوڕه‌م هه‌بوو ،ئه‌گه‌ر هه‌موو دڵنیام پێ بده‌ن به‌رامبه‌ر نابێت به یه‌ک دڵۆپى خوێنى کوڕه‌که‌م»، ن���اوب���راو ب��اس��ى ل �ه وه‌ک����رد ت��ا ئێستا حکومه‌ت ئاوڕى لێنه‌داوه‌ته‌و‌ه ته‌نها له ڕێگه‌ى که‌ناڵه‌کانى راگه‌یاندنه‌و‌ه نه‌بێت که سه‌رخۆشیان له که‌سوکارى شه‌هیده‌کان کردوه ،وتى»داوا له حکومه‌تى هه‌رێم ده‌که‌م بکوژى کوڕه‌که‌م بدۆزێته‌و‌ه و له ڕێگه‌ى دادگاییه‌کى عادیالنه‌و‌ه به سزاى خۆی بگه‌یه‌نێت و شه‌هیدانه‌مان بۆ دابینکه‌ن». ته‌ها قادر باسى له وه‌کرد که سکااڵى یاسایی تۆمار کردووه و چاوه‌ڕێى پارێزه‌ر‌ه خۆبه‌خشه‌کان ده‌ک���ه‌ن بۆ به‌ئه‌نجام گه‌یاندنى ئه‌رکى خۆیان، وتیشى« :کوڕه‌که‌ى من شه‌هیدى رێگه‌ى ئازادیه، ههمیشه نه‌مر و زیندوه بۆیه من داواى قه‌ره‌بووى خوێنى ئه‌و کوڕه‌م ده‌که‌م».
هه‌ولێر ده‌ته‌قێته‌و ه و ده‌ورى یه‌کالکه‌ره‌وه‌شى ده‌بێت [ دیداری /شه‌نکار عه‌بدواڵ ] د.پشتیوان عه‌بدواڵ ل ه م دیداره‌ى (چه‌تر)دا باس ل ه وه ده‌کات که پارتى ل ه دواى ()31ى ئاب کوده‌تاى عه‌سکه‌رى کردوو ه و حوکمى عه‌سکه‌رى به‌سه‌ر هه‌ولێردا سه‌پاندووه ،پێیوای ه هه‌ولێر ده‌ته‌قێته‌وه‌و ده‌ورى یه‌کالکه‌ره‌وه‌شى ده‌بێت، ده‌ڵێت»ئه‌و ئاپۆرایه‌ى که کرا له هه‌ولێر ئه‌و ه هه‌ولێرییه‌کان نه‌بوون ،به‌ڵکو ئه‌و ه گه‌نده‌ڵه‌کانى پارتى بوون». چه‌تر :تێروانینت چی ه له سه‌ر خۆپیشاندان‌و ناره‌زاییه‌کانى ئێستاى کوردستان؟
ـ ج��اران ه�ه‌ر ئ�ه‌م ده‌س�ه‌اڵت��داران�هى ئێستا بوون داوایان له گه‌نجى شاره‌کان ده‌کرد روو له شاخه‌کان بکه‌ن ،به‌اڵم ئهم ئه‌زمونه‌ى ئه‌مجاره شۆرشێکى کۆمه‌اڵیه‌تیه گه‌نجانى ک��ورد پێى هه‌ستاون له باشورى کوردستان ،بۆیه ئهمه کارێکى باشه‌و پێموایه ب �ه‌م زووان���ه‌ش هه‌ولێر ده‌ت�ه‌ق��ێ��ت�هوه ،ئه‌و ف��اک��ت�ه‌ران�هى که‌بوونه ه��ۆى راپ�ه‌ری��ن��ى گه‌اڵنى تونس‌و میسرو لیبیا هه‌مان ئه‌و فاکته‌رانه‌ش لێره وجودى ههیه ،له به‌رئه‌وه ئهم بزوتنه شۆرشگێرییه ب����ه‌رده‌وام ده‌ب��ێ��ت هه‌تا ب�ه‌م�ه‌س��ارى ک��ۆت��اى خۆى ده‌گات و کوردستان به‌یه‌کجارى رزگارى ده‌بێت، وه‌ک پزیشکێک ب����ه‌رده‌وام ی �ه‌ک قسه دوب��اره دهکهمهوه ،ئه‌ویش ئهوهیه شه‌رمه کاتێ کێشه‌ى ه���ه‌ژارى‌و نه‌خۆشى ل�ه گوێچکه‌کانمانه‌وه‌و له سه‌ماعه‌کانه‌وه ده‌یبیستینه‌وه ،ئه‌گه‌ر عه‌داله‌تى کۆمه‌اڵیه‌تى هه‌بێت نابێت ئه‌ندامێکى مه‌کته‌ب سیاسى پێش ته‌مه‌نى ( )80ساڵى نه‌مرێت ،سه‌یرى سه‌رۆکى هه‌رێم بکه ته‌مه‌نى ( )65ساڵه ئێستاش ل�ه کورێکى زۆر گه‌نج ده‌چ��ێ��ت ،ب �ه‌اڵم سه‌یرى خه‌ڵکى تر بکه ههرچهنده ته‌مه‌نیان کهمه ،به‌اڵم پیربوون ،ئ �ه‌وه‌ش هۆکاره‌که‌ى نه‌بونى عه‌داله‌تى کۆمه‌اڵیه‌تیه بۆیه وه‌ک پزیشکێکى پسپۆر له پشت ئه‌و قه‌زییه ده‌وه‌ستم.
چه‌تر :چ��ۆن ویستتان خۆپیشاندان ل ه هه‌ولێر بکه‌ن ،کاردانه‌وه‌ى ئاسایش بۆچى به‌و شێوهیه بوو؟
ـ له مالیزیا له کۆنفرانسێکى پزیشکى بووم، کاتێک هه‌واڵم بیست له کوردستان ن��اره‌زای�ى‌و خۆپیشاندانه ،ویستم بێمه‌وه بۆ ئه‌و خۆپیشاندانه‌و پشتگیرى ج�ه‌م��اوه‌ر بکه‌م ،به‌په‌له پالنى خۆمم گ��ۆرى‌و ب��ه‌زووى گه‌شتمه‌وه هه‌ولێر و په‌یوه‌ندیم
کـو
ردســتــ
د ان وای ( کرد بچمه الى پزیشک ،به‌اڵم ک���رد ب �ه‌گ��روپ��ێ��ک��ى خ��وێ��ن��دک��اران‌و )17ی ش و ب ا ت نه‌یانهێشت و پێش ئ��ازادک��ردن��م گروپى سه‌رده‌شت عوسمانه‌وه ،به‌اڵم قونسوڵى ئوسترالیا ته‌له‌فونى له ده‌س����ه‌اڵت نه‌یهێشت نامه‌یه کى ه گ�ه‌ڵ ک��ردم ،وت��م سکااڵم له سه‌ر ن���اره‌زاى بده‌ینه پ�ه‌رل�ه‌م��ان ،پێش ه‌ولێر ئاسایشى هه‌ولێر ههیهو دواتر بردمیان ئ����ه‌وه‌ى ده‌س����ت ب�ه‌خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان ب��ۆالى ب�ه‌رێ��وه‌ب�ه‌رى پۆلیسى هه‌ولێر، بکه‌ین هه‌ندێ له و براده‌رانه له کۆمه‌ڵێک قسه‌ى زۆر بێمانى کردو الیه‌ن پاراستنى پارتیه‌وه هه‌ڕه‌شه‌یان لێکرا، منیش وه‌اڵم��م دای��هوه ،وت��ى :ئێوه حه‌ز ئه‌وه‌ش بووه هۆى ئه‌وه‌ى که‌خۆپیشاندان نه‌کرێت، به‌اڵم له ( ) 2/25بریاربوو خۆپیشاندان بکرێت ،ده‌ک �ه‌ن عه‌ره‌به‌کان بگه‌رێنه‌وه بۆ کوردستان بۆ ب�ه‌ب��اوک��م وت ،سبه‌ینێ ب �ه‌ش��دارى خۆپیشاندان ئه‌وه‌ى دارکاریتان بکه‌ن ،منیش وتم ئه‌وه‌ى منى ده‌که‌م ،ئه‌گه‌ر هه‌رچیم لێهات تۆ به‌رده‌وامبه له دارکارى کرد عه‌ره‌به‌کان بوون یان مه‌سعودییه‌کان سه‌ر هه‌ڵوێستى سیاسى خ��ۆت ،ئه‌ویش گه‌ردنى بوون. به‌پێى ئه‌و زانیارییانه‌ى که به ده‌ستم گه‌شتووه ئازاد کردم و وتى هه‌رچیت ده‌وێت بیکه ،چوومه به‌رده‌م بازارى نیشتیمان‌و تیشێرتێکم له به‌ردابوو له پاراستن ل�ه دواى ئ �ه‌وه‌ب��ون ت��ی��رۆرم ب��ک�ه‌ن ،ئیتر سه‌رى نوسرابوو (نا بۆ گه‌نده‌ڵى ،به‌ڵى بۆ عه‌داله‌تى کۆمه‌ڵێک براده‌ر پێیانوتم ده‌ستبه‌جێ هه‌ولێر جێ کۆمه‌اڵیه‌تى ،نابێت داخ��وازی��ی�ه‌ک��ان هاواڵتیان بهێڵه ،دوو براکه‌شم له الیه‌ن لقى دووى پارتیه‌وه به‌فیشه‌ک وه‌اڵم��ب��درێ��ت�هوه) ،چه‌ند خوله‌کێک هه‌ڕه‌شه‌یان لێکرا و پێیانوتوون پشتیوان چى ده‌وێت سوڕامه‌وه گه‌نجانێک هه‌بوو په‌نجه‌یان بۆ به‌رز بابۆیبکه‌ن ،ئه‌وانیش گوتبویان پشتیوان پێویستى ده‌ک��ردم �هوهو دڵیان خۆشبوو ،ب �ه‌اڵم له ناکاودا به‌پاره‌ى ئێوه نیه. دوو گه‌نج هاتن‌و وتیان هه‌ولێر شوێنێکى ئارامه‌و چه‌تر :باست ل ه وه‌کرد که‌راپه‌رین ده‌گات ه جێگاى گێره‌شیوێنى تێدا نابێته‌وه ،وتم خه‌ڵکى هه‌ولێر؟ هه‌ولێرم‌و لێره له دایک بوم ،به‌اڵم سه‌رۆکه‌که‌تان ـ خه‌ڵکى هه‌ولێر زۆر تینوى ئازادین ،دواى()31 له مه‌هاباد له دایک بووه ،به()12که‌س لێیاندام‌و ى ئاب پارتى دیموکراتى کوردستانى کوده‌تاى دوو ئۆتۆمبیلى پۆلیسیش له وێ بوون قسه‌یان عه‌سکه‌رى کردو حوکمى عه‌سکه‌رى خۆى به‌سه‌ر ن �ه‌ک��رد ،خستمیانه ن��او ئۆتۆمبیلێک‌و کاتێ هه‌ولێردا سه‌پاند ،ئه‌و ئاپۆرایه‌ى که کرا له هه‌ولێر خۆم بینیه‌وه له ب�ه‌رده‌م ئاسایشى گشتیم ،کاتێ ئهوه هه‌ولێرییه‌کان نه‌بوون ،به‌ڵکو ئهوه گه‌نده‌ڵه‌کانى دروش��م�ه‌ک��ان��ی��ان به‌ئاسایش پیشاندا هه‌موویان پارتى بوون ،هه‌ر پشتیوان سادق له ته‌له‌فزیۆنه‌وه لێیاندام ،له کاتژمێر دوو تا شه‌شى ئێواره لێدانم رایگه‌یاند که‌رێکخراوه‌کانیان بگه‌رێنه‌وه بۆماڵه‌وه، له سه‌ربوو. خه‌ڵکى هه‌ولێر گۆرانخوازن و ویڵى دواى عه‌داله‌تى دوات����ر م��ن��ی��ان ب���رد ب��ۆ ژوورى لێکۆڵینهوه کۆمه‌اڵیه‌تین و شانازى ده‌که‌ن به‌رۆحیه‌تى شۆرشى وتیان ئهوه نوسراوه واژو بکه ،وتم نایکه‌م هه‌تا گێرى الوانى سلێمانیه‌وه ،ئه‌وان دێنه مه‌یدان ،به‌اڵم نه‌یخوێنمه‌وه کاتێ خوێندمه‌وه نوسرابوو گیراوم ترساندن‌و تۆقاندنى پارتى نایه‌ڵێت خه‌ڵک بێته به‌ده‌مانچه‌یه‌ک‌و دوو رومانه‌وه ،منیش ئینکاریم سه‌رشه‌قام بۆ ئه‌وه‌ى هه‌ولێریان له ده‌ست نه‌چێت، ک��رد ،دوات���ر به‌جنێودان وت��ی��ان ت��ۆ ن��اوت رێنوار به‌اڵم گومانم له وه نیه هه‌ولێر ده‌ته‌قێته‌وه‌و ده‌ورى رێبین نیه‌و تۆ ناوت پشتیوان عه‌بدواڵیه‌و نوسه‌رى یه‌کالیکه‌ره‌وه‌ى ده‌بێت. کوردستان پۆستى ،تۆ له زۆرب�هى که‌مپینه‌کان چه‌تر :بۆچونێک ههیه پێیوایه ده‌بێت دژى پارتى واژۆت ک��ردووه ،بردمیان بۆ سجنى ئۆپۆزسیۆن به‌گشتى‌و گۆران به‌تایبه‌تى ئاسایش‌و له وێ نزیکه‌ى ( )50کاتژمێر مامه‌وه ،له هه‌ولێر و ده��ۆک کاربکه‌ن ،چونکه دوات��ر که‌له‌پچه‌یانکردم و س�ه‌ر ئوتۆمبیلێکیان سلێمانى پێویستى به‌وان نیه ،راى تۆ له خستم ،چه‌ند که‌سێکى ترى تێدابوو که‌یه‌کترمان م بارهیهوه چیه؟ دى خۆمان ناساند ،ئه‌وان وتیان ئێمه گۆرانخوازى ـ واى نابینم ،ل�ه ه�ه‌م��وو دنیا خۆپیشاندان‌و شارى هه‌ولێرین ،رۆژى دووه‌م مانمگرت له خواردن مانگرتنه‌کان رێکخراوه‌کانى کۆمه‌ڵگاى مه‌ده‌نى تا له وێ ئازادکرام‌و بردمیان بۆ سجنى محه‌ته ،ب�ه‌ش��ێ��وه‌ی�ه‌ک��ى خ��ۆڕس��ک رێ��ک��ى ده‌خ����ه‌ن‌و دوات��ر چ��اوه‌ک��ان��م ئ��اوس��اب��وون و خوێنى ت��ێ��زاب��وو ،داوام ئۆپۆزسیۆن بریارده‌دات‌و په‌یوه‌ست بێت پێیه‌وه ،ئه‌و
سیاسه‌ته‌ى تا ئێستا ب��زوت��ن �ه‌وه‌ى گ���ۆران گ���رت���وی���ه‌ت���ی���ه‌ب���ه‌ر س����ی����اس����ه‌ت����ێ����ک����ى حه‌کیمانه‌یه ،بۆیه پ��ێ��م��وای��ه خ �ه‌ڵ��ک��ى ه����ه‌ول����ێ����ر ده‌ب����ێ����ت ج����ورئ����ه‌ت پ��ی��ش��ان ب��ده‌ن‌و بێنه مه‌یدان، گومانم ل�ه وه نیه ئهم دهسهاڵته وجودى نامێنێت.
چه‌تر :پێتوای ه گ����ۆڕان����ک����ارى ڕووبدات؟
ـ ئ���ه‌م ن��اره‌زای��ی �ه ب��������ه‌ش��������ۆرش��������ى ک�����ۆم�����ه‌اڵی�����ه‌ت�����ى خه‌ڵکى کوردستان ن�����اوده‌ب�����ه‌م ،ئێستا خ�ه‌ڵ��ک ه��ۆش��ی��اره، پێشتر ده‌سه‌اڵت واى ل��ه گ �ه‌ن��ج ک��ردب��وو د.پشتیوان له کاتی وتارخوێندنه‌وه‌دا ل ه سه‌رای ئازادی فۆتۆ :چه‌تر ک���ه ب��ێ��م��وب��ااڵت��ب �نو دهسهاڵته بگۆرین‌و بۆ نه‌وه‌ى داهاتوى جێنه‌هێڵین، سیاسى، �ى � �ان � ژی و ت ه سیاس ه ب �ه‌ش��دارى ن�ه‌ک�ه‌ن ل� بۆیه هیوادارم ئهم خۆپیشاندهرانه به‌رده‌وام بن هه‌تا ڵک ه خ گۆران ى ه و ه بزوتن دروستبونى به‌اڵم دواى عه‌داله‌تى کۆمه‌اڵیه‌تى به‌دى ده‌هێنن. به‌حه‌ماسه‌وه به‌شدارى له ژیانى سیاسى ده‌که‌ن‌و ئه‌وه‌تا شۆرش ده‌که‌ن ،ئێستا دوو خیار له به‌رده‌م ده‌سه‌اڵتدا ماوه یان ئهوهیه ریفۆرم قبوڵ بکه‌ن ،یان شۆرشى کۆمه‌اڵیه‌تى ،تۆپه‌که له ساحه‌ى ئهوانه، ئه‌گه‌ر ری��ف��ۆرم قبوڵ ده‌ک��ه‌ن ده‌بێت ده‌ستبه‌جێ پرۆفایل: س �ه‌رۆک��ای �ه‌ت��ى ه��ه‌رێ��م‌و ح��ک��وم �ه‌ت‌و پ �ه‌رل �ه‌م��ان هه‌ڵبوه‌شێننه‌وه حکومه‌تى کاتى پێک بێت ،ئه‌گه‌ر ئ �ه‌وه‌ش قبوڵ ناکه‌ن ده‌بینن چ��ۆن ئهمه دهبێته د.پشتیوان عه‌بدواڵ ل ه شۆرشێکى کۆمه‌اڵیه‌تى. چه‌تر :په‌یامت بۆ خۆپیشاندهران چیه؟
ـ شانازى به‌گه‌نج‌و اڵوى شارى سلێمانى ده‌که‌م، ئهمه زۆر جێگاى خۆشحاڵییه ئه‌و خه‌ڵکانه‌ى دێنه سه‌ر شه‌قام و ده‌یانه‌وێت چاره‌نوسى خۆیان دیارى بکه‌ن ،ته‌نها یه‌ک شت ده‌ڵێم له ئافره‌تێکیان پرسى له میسر وتیان هه‌ست به‌چى ده‌که‌ى ،وتى:هه‌ست به‌گوناح ده‌که‌م ،ئێمه ( )30ساڵه ئهم ده‌سه‌اڵته‌مان قبوڵکرد ،ئێستا گه‌نجه‌کانمان ده‌کوژرێن بۆ ئه‌وه‌ى ئ�ه‌م ده‌س�ه‌اڵت�ه ب��گ��ۆرن ،بۆیه ئێمه‌ش ده‌بێت ئهم
دایکبووى ( )1968ل ه شارى هه‌ولێر، خاوه‌نى چوار بڕوانامه‌یه ل ه نه‌خۆشیه‌کانى هه‌ناو، خوێن ،کلینیکاڵ ،تاقیگه
کـو دوا ردســتــان ( 7 ی )1 ی شوبات
گه‌ڕانه‌وه‌ی موڵک ه داگیرکراوه‌کان رای جیاوازی لهسهره
وته‌بێژى حکومه‌ت :ئه‌و زه‌ویانه‌ش ده‌گرێته‌و ه ک ه ل ه سه‌رده‌مى دووئیداره‌یی‌دا له‌سه‌ر حزبه‌کان تاپۆ کراون
[ ئا /دلێر عه‌بدولڕه‌حمان ] سه‌ره‌نجام دواى تێپه‌ڕبونى بیست ساڵ به‌سه‌ر پێکهێنانى یه‌که‌مین کابینه‌ى حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستاندا ،رۆژى ()27ى شوباتى راب���ردوو ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران بڕیارى گێڕانه‌وه‌ى هه‌موو ئه‌و موڵکه گشتیانه‌یدا که له‌الیه‌ن رێکخراو و الی �ه‌ن �ه سیاسیه‌کانه‌وه ده‌ستیان به‌سه‌رداگیراوه و به‌رپرسی راگه‌یاندنى ئ �ه‌ن��ج��وم �ه‌ن��ى وه‌زی���ران���ی���ش ج�ه‌خ��ت ده‌کاته‌وه که بڕیاره‌که هه‌موو حزبه‌کان دهگرێتهوه و ئه‌وه‌ى پابه‌ند نه‌بێت پێوه‌ى لێپێچینه‌وه‌ى یاسایی له‌گه‌ڵدا ده‌کرێت.
ک��اوه مه‌حمود ،وته‌بێژى حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان به (چه‌تر)ى راگه‌یاند «ئه‌نجومه‌نى وه‌زی���ران ب��ڕی��ارى وه‌رگ��رت��ن�ه‌وه‌ى موڵک و ماڵه گشتیه‌کانى ده‌رکردوه و بۆ ئه‌وه‌ش بڕیاره‌که‌ى گشتاندن ک��ردوه به‌سه‌ر سه‌رجه‌م وه‌زاره‌ته‌کاندا بۆ ئ �ه‌وه‌ى ئه‌و موڵکانه‌یان که له‌الیه‌ن حزب‌و رێ��ک��خ��راوه‌ک��ان�هوه ده‌ستیان ب�ه‌س�ه‌رداگ��ی��راوه به راپ��ۆرت بنێرێ بۆ ئ�ه‌و لیژنه‌یه‌ى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران بۆ وه‌رگرتنه‌وه‌یان». ه�ه‌روه‌ه��ا وت��ى «ب��ڕی��اره‌ک�ه هه‌موو حزبه‌کان ده‌گ���رێ���ت���هوه ب �ه ی �ه‌ک��ێ��ت �ى‌و پ��ارت��ی��ش �هوه و ب �ه‌و زه‌وی��ان �ه‌ش �هوه ک�ه ل�ه س �ه‌رده‌م��ى دوو ئیداره‌یدا له‌سه‌ر حزبه‌کان تاپۆ کراون لهگهڵ هه‌رشتێک که پێى ده‌وترێت موڵکى گشتى». ل���ه‌ب���اره‌ى ه�ه‌ڵ��وێ��س��ت��ى ح��ک��وم �ه‌ت �هوه له‌کاتى پابه‌ندنه‌بوونى حزبێکدا به بڕیاره‌که‌وه ،وته‌بێژى ح��ک��وم�ه‌ت ده‌ڵ��ێ��ت «هه‌ڵوێستى ح��ک��وم�ه‌ت به رێگاى یاسا ده‌بێت و دادگا ئه‌وکێشه‌یه یه‌کالیی ده‌کاته‌وه« ،ناوبراو پێیوایه ده‌رکردنى بڕیاره‌که په‌یوه‌ندى به راى شه‌قامه‌وه نیه ،ده‌ڵێت «ده‌رکردنى ئه‌و بڕیاره پێوه‌ندى به هاتنه سه‌رشه‌قامه‌وه نیه و یه‌کێکه له هه‌نگاوه‌کانى چاکساى له هه‌رێمى کوردستاندا». س���ه‌اڵح���ه‌دی���ن ب��اب �ه‌ک��ر وت �ه‌ب��ێ��ژ و ئ �ه‌ن��دام��ى
م �ه‌ک��ت �ه‌ب��ی س��ی��اس��ی ی �ه‌ک��گ��رت��ووى ئیسالمى کوردستان ده‌رکردنى بڕیاره‌که‌ى حکومه‌ت به هه‌نگاوێکى ب��اش ده‌زان��ێ��ت ،ده‌ڵێت «داواک���ارم هه‌موو ئه‌وشوێنانه‌ى که موڵکى گشتین و له ب�ه‌رژه‌وه‌ن��دى حزبیدا به‌کارهاتوون ب��گ �ه‌ڕێ��ن��رێ��ن �هوه ب���ۆ ح��ک��وم �ه‌ت و له به‌رژه‌وه‌ندى هاواڵتیان و سودى گشتیدا به‌کار بهێنرێن». ه���ه‌روه‌ه���ا ده‌رب������اره‌ى ئ����ه‌وه‌ى که ی���ه‌ک���گ���رت���وو ه���ی���چ ب��ی��ن��ای �ه‌ک��ى حکومه‌تى ب�ه‌ک��اره��ێ��ن��اوه ،ن��اوب��راو وتیشى «یه‌کگرتووى ئیسالمى ته‌نها شوێنێکى نیه که موڵکى حکومه‌ت بێت و تێیدا جێگیر بووبێت» .بابه‌کر جه‌ختیکرده‌وه «هاتنه سه‌رشه‌قامى هاواڵتیان کاریگه‌رى زۆرى ههبووه له ده‌رکردنى ئه‌و بڕیاره‌دا».
به‌سه‌رداگیراوه بگه‌ڕێنرێنه‌وه بۆ حکومه‌ت». جوندیانى له‌باره‌ى هۆکاره‌کانى پشت ده‌رکردنى
››
وته‌بێژى گۆڕان: پابه‌ند نابین ب ه بڕیاره‌که‌وه، چونک ه حکومه‌ت ل ه هه‌رێمدا نی ه و ده‌سه‌اڵت ل ه ده‌ستى مه‌کته‌ب سیاسیه‌کاندای ه
داواکارییه‌کى له‌مێژینه‌ى حزبه ئۆپۆزسیۆنه‌کانى هه‌رێم بووه و ده‌قێکى یاساییش بووه له یاساکانى هه‌رێمدا که کارى پێنه‌کراوه ،ئێستاش ههرچهنده دره‌نگ بووه ،به‌اڵم له‌جێی خۆیه‌تى و پێویسته یه‌کێتى و پ��ارت��ى س �ه‌ره‌ت��ا ل�ه خ��ۆی��ان�هوه ده‌س��ت پێبکه‌ن و خ��ۆی��ان ب��ڕی��اره‌ک �ه جێبه‌جێ بکه‌ن ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ى حزبه‌کانى تریش ب�ه ئاسانى ب �ه‌ده‌م جێبه‌جێکردنى بڕیاره‌که‌وه بێن». ئه‌و ئه‌ندامه‌ى سه‌رکردایه‌تى کۆمه‌ڵ ئاماژه‌ى به‌وه‌کرد ئه‌گه‌ر یه‌کێتى‌و پارتیش پابه‌ند نه‌بن به بڕیاره‌که‌وه حزبه‌کانى تر پێوه‌ى پابه‌ند ده‌بن، «پابه‌ندنه‌بوونى یه‌کێتى و پارتى به بڕیاره‌که‌وه که‌موکوڕى دهکهوێته سه‌رخۆیان». ن���اوب���راو ل���ه‌ب���اره‌ى ح��زب �ه‌ک �هى خ���ۆی���هوه وت��ى «ک��ۆم �ه‌ڵ��ی ئ��ی��س�لام��ى چ��ی م��وڵ��ک��ى گشتى البووه دواى ( )2003هه‌مووی لێوه‌رگیراوه‌ته‌وه
کام موڵکه گشتیانه ده‌گه‌ڕێندرێنه‌وه؟! فۆتۆ :ئینته‌رنێت ل �ه الی �ه‌ک��ی��ت��ره‌وه ئ���ازاد ج��ون��دی��ان��ى وت�ه‌ب��ێ��ژى مه‌کته‌بی سیاسی یه‌کێتى نیشتمانى کوردستان ب ه (چه‌تر)ى راگه‌یاند «وه‌ک یه‌کێتى پێشوازى لهو بڕیاره ده‌که‌ین‌و وه‌اڵممان ئه‌رێنیه له‌به‌رامبه‌ریدا، یه‌کێتى پێشتریش له رێگه‌ى فراکسیۆنه‌که‌یه‌وه ل�ه په‌رله‌مانى ک��وردس��ت��ان��دا پ���رۆژه یاسایه‌کى له‌وباره‌یه‌وه پێشکه‌شى سه‌رۆکایه‌تى په‌رله‌مان کردووه بۆ ئه‌وه‌ى بخرێته به‌رنامه‌ى کاره‌وه و ئه‌و موڵکه گشتیانه‌ى له الیه‌ن حزبه‌کانه‌وه ده‌ستیان
بڕیاره‌که‌وه وتى «ئێمه زۆر پێداگرى ناکه‌ین که و له‌به‌رامبه‌ر هه‌ندێکیاندا قه‌ره‌بوویه‌کى که‌مى حکومه‌ت ئهم بڕیاره‌ى وه‌ک به‌شێک له‌هه‌نگاوى وه‌رگ��رت��وه وه‌ک زه‌وى بۆ ئ �ه‌وه‌ى بیناى له‌سه‌ر چاکسازى ده‌رک��ردوه ،به‌الشمانه‌وه ئاساییه که دروس��ت بکات ،له ئێستاشدا هیچ موڵکێکى له‌ژێر فشارى هاواڵتیانى سه‌رشه‌قامدا ده‌رکرابێت گشتیمان النیه مه‌گه‌ر شتێک حکومه‌ت خۆى و هیچ عه‌یبه‌ش نیه گ �ه‌ر واب��ێ��ت ،به‌ڵکو به پێى دابین». خاڵێکى ئه‌رێنى بۆمان ده‌ژمێردرێت که گوێمان بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان پێچه‌وانه‌ى حزبه‌کانى تره و له راى شه‌قام گرتووه«. پێیوایه تا ئێستا له هه‌رێمى کوردستاندا شتێک زانا سه‌عید رۆستایی ئه‌ندامى سه‌رکردایه‌تى نیه به‌ناوى حکومه‌ته‌وه تا موڵکى گشتى ته‌سلیم ک��ۆم �ه‌ڵ��ى ئ��ی��س�لام��ى پ��ێ��ی��وای �ه «ئ����ه‌م ب��ڕی��اره بکرێته‌وه.
کراوه ساڵی یه‌که‌م ژماره 47 دووشه‌ممه 2710/12/16 - 2011/3/7
7
محه‌مه‌د تۆفیق ره‌حیم وته‌بێژى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان به (چه‌تر)ى راگه‌یاند «ئێمه پێمانوای ه تا ئێستا شتێک نیه له هه‌رێمى کوردستاندا ن���اوى ح��ک��وم�ه‌ت بێت و بڕیاره‌کانیشى که‌س نایانخوێنێته‌وه و ده‌س�ه‌اڵت له ده‌ستى مه‌کته‌ب سیاسیه‌کاندایه». ناوبراو وتیشى «کاتێک موڵکه‌کان ته‌سلیم ده‌که‌ینه‌وه که حکومه‌تێک هه‌بێت و سه‌ره‌تاش له یه‌کێتى و پارتیه‌وه ده‌ست پێبکات». ت���وان���ا ئ���ه‌ح���م���ه‌د ،ب���ه‌رپ���رس���ی راگ��هی��ان��دن��ى ئه‌نجومه‌نى وه‌زی��ران ئاماژه‌ى ب�ه‌وه‌دا که ده‌بێت هه‌موو بیناکانى وه‌زاره‌تى پهروهرده و ته‌ندروستى و زانکۆکان و مۆزه‌خانه‌کان له م��اوه‌ى ()6 مانگدا له رۆژى ئ��اگ��ادارک��ردن�ه‌وه‌وه ته‌سلیمى ح��ک��وم�ه‌ت ب��ک��رێ��ن�هوه ئ �ه‌گ �ه‌رن��ا ح��ک��وم�ه‌ت له رێگه‌ى ئه‌و لیژنانه‌وه که له پارێزگاکاندا دایان ده‌نێت لێپێچینه‌وه‌ى یاسایی ده‌کات. ت���وان���ا ئ �ه‌ح��م �ه‌د وت���ى «ب���ڕی���اره‌ک���ه ه �ه‌م��وو موڵکێکى گشتى دهگرێتهوه که ده‌ستى به‌سه‌ردا گ��ی��راب��ێ��ت ،ه��ه‌روه‌ه��ا پێشبینى ده‌ک���ه‌م ه�ه‌م��وو حزبه‌کان پابه‌ندبن پێوه‌ى». د.ه���ه‌ڤ���اڵ ئ �ه‌ب��وب �ه‌ک��ر چ���اودێ���رى س��ی��اس��ی و م��ام��ۆس��ت��اى زان��ک��ۆى سلێمانى ب �ه (چ �ه‌ت��ر)ى راگه‌یاند «داواک��ارم هه‌ر موڵکێکى گشتى له دواى راپهڕینهوه که‌وتۆته ده‌ستى هه‌ر حزب و رێکخراوێک تا رۆژى وه‌رگرتنه‌وه‌ى به‌کرێ بۆى حساب بکرێت بۆ ئ�ه‌وه‌ى داهاتێک بگهڕێتهوه سه‌ر بودجه‌ى گشتى و له به‌رژه‌وه‌ندى هاواڵتیاندا به‌کار بهێنرێت ،پێویسته ه�ه‌ر حزبێک پابه‌ند ن �ه‌ب��ێ��ت ب��ه ب���ڕی���اره‌ک���هوه ح��ک��وم �ه‌ت ده‌ت��وان��ێ��ت لێپێچینه‌وه‌ى یاسایی له‌گه‌ڵدا بکات یان بۆ راى گشتى ئاشکرا بکات بۆ ئ �ه‌وه‌ى بکه‌وێته ژێر فشاره‌وه». دکتۆر هه‌ڤاڵ ئاماژه‌ى به‌وه‌شدا «ده‌رکردنى ب��ڕی��اره‌ک�ه هه‌نگاوێکى ب��اش�ه و ئ�ه‌گ�ه‌ر له‌ژێر کاریگه‌ری راى شه‌قامیشدا بووبێت پێم باشه به‌المانه‌وه سه‌یر نه‌بێت ،چونکه دواجار جه‌ماوه‌ره شه‌رعیه‌ت به ده‌سه‌اڵت‌و حکومه‌ت ده‌به‌خشێ».
سه‌عدی ئه‌حمه‌د پیره:
له‌الیه‌ن براده‌رانی گۆڕان نیشانه‌ی هێورکردنه‌و ه به‌دی ناکرێت [ دیداری /هانا ئازاد ] ئه‌ندامی یه‌ده‌کی مه‌کته‌بی سیاسی یه‌کێتی نیشتمانی کوردستان ،سه‌عدى ئه‌حمه‌د پیره ،ل ه دیدارێکی رۆژنامه‌ی (چه‌تر)دا ئهوه ده‌خات ه ڕوو ک ه پێویست ه رێبگیرێت له‌وانه‌ی لهگهڵ گ��ورگ گۆشت ده‌خ��ۆن و لهگهڵ خاوه‌ن مه‌ڕیش شین ده‌که‌ن ،پێشیوایه :نه یه‌کێتی پێویستی ب ه سازش هه‌ی ه به‌رامبه‌ر ب ه پارتی و ن ه پارتیش به‌رامبه‌ر یه‌کێتی. راشیده‌گه‌یه‌نێت« :سه‌رۆکی هه‌رێم چۆن به ئیراده‌ی میلله‌ت هاتوو ه ئاواش ب ه ئیراده‌ی میلله‌ت ده‌ڕوا». چه‌تر :رات چی ه له‌سه‌ر ئهم بارودۆخه‌ی دروست بووه ،کێ تۆمه‌تباره؟
ـ له‌کاتی ش��رۆڤ�ه‌ک��ردن��ی ب��ارودۆخ��ی ئێستادا باس له تۆمه‌تبار و قوربانی ناکه‌ین ،بارودۆخێکه ئاراسته‌که‌ی به‌پێچه‌وانه‌ی خواستی گه‌له‌که‌مانه، به تایبه‌تی کورد له ناوچه‌یه‌کی ئاڵۆزدا ده‌ژی و ده‌وروبه‌ری هه‌مووی ته‌نراو‌ه به نه‌یارو ناحه‌ز هه‌مووی ب �ه‌دوای درزێ��ک و که‌لێنێکدا ده‌گه‌ڕێن زه‌ف�ه‌ری پێببه‌ن ،بۆیه پێموایه هۆکانی هه‌رچی بێت تێکدانی بارودۆخی ئه‌منی و ئاسایشی کۆمه‌اڵیه‌تی گرژی له نێو باژێڕه‌کان دروست ده‌ک��ات ،متمانه‌مان الی دۆسته‌کانمان که‌مده‌کاته‌وه ،چاره‌سه‌ری کێشه‌کانی (بێکاری ،گه‌نده‌ڵی ،گرانی)ش ناکات. چه‌تر :چاره‌سه‌ر بۆ ئهم ره‌وش� ه چیه؟ ته‌نها پێکهێنانی لیژن ه و به‌س؟
ـ ئه‌لتیرناتیڤ چییه؟ ئه‌گه‌ر مه‌به‌ست گه‌یاندنی په‌یامه‌که‌ی‌ه بۆ چاکسازی و گۆڕانکاری ده‌مێکه په‌یامه‌ک‌ه گه‌یشتووه ،ئه‌گه‌ر نرخاندنی بارودۆخی هه‌رێمی کوردستانه وه‌ک هاوشێوه‌ی میسر و تونس و لیبیاو یه‌مه‌ن ئه‌وا هه‌ڵه‌یه‌کی گه‌وره‌و تۆمه‌تێکی ن��اڕه‌وای �ه ،حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان ،هێزی پێشمه‌رگه‌ی کوردستان کاردانه‌وه‌ی هه‌بوو له‌سه‌ر په‌یامه‌ک‌ه و پڕۆژه‌یه‌کی ( )17خاڵی ته‌سدیق کرد، به‌اڵم جێبه‌جێ کردنی پێویستی به ئارامی ههیه خۆ ئه‌گه‌ر پرۆژه‌ی تریش هه‌بێت با له ده‌ره‌وه‌ی بهرنامهی هاوپه‌یمانیش بێت مادام له خزمه‌تی خه‌ڵک بێت ده‌بێ
جێبه‌جێ بکرێت. هه‌روه‌ها بۆ چاره‌سه‌رکردنی ئهم ره‌وش‌ه جێبه‌جێکردنی بهرنامه( )17خاڵیه‌که‌یه ،جێبه‌جێکردنی بهرنامهی چاکسازی و ریفۆرم له‌الیه‌ن هه‌ردوو مه‌کته‌بی سیاسی (ی.ن.ک) و (پ.د.ک) ته‌سدیق کراوه له ڕۆژی ( )2011/2/10له‌الیه‌ن به‌ڕێز سه‌رۆکی هه‌رێم ،ئهم بوارانه‌ی خوارهوه له‌خۆده‌گرێت (په‌رله‌مان ،حکومه‌ت،
››
ئه‌مڕۆ ل ه هه‌رێمی کوردستان به‌م پێکهاته‌یه‌ی هه‌ی ه به‌بێ به‌شداری پارتی، به‌بێ به‌شداری یه‌کێتی ن ه حکومه‌ت دروست ده‌بێ ن ه بنک ه فراوانیشه
جگه له‌وه‌ش ئه‌مڕۆ ڕۆژان‌ه جگه لهوه له هه‌ر ماڵێک ( )10ته‌له‌فۆنی مۆبایل ههیه که په‌یوه‌ندیه‌کانی زۆر ئاسان کردووه له هه‌ر سووچێکی دنیابێت وه‌ک ئهوه وایه له شارێکی کوردستان بیت ،ڕۆژانه‌ش ده‌یان فڕۆک‌ه هاتووچۆ ده‌که‌ن بۆیه ئهمه مه‌سه‌له‌یه‌کی ئاوه‌ژوو نیه.
چ��ه‌ت��ر :ک��ۆب��وون �ه‌وه‌ک��ان��ت��ان لهگهڵ ب��زووت��ن��ه‌وه‌ی گ���ۆڕان ب �ه‌ک��وێ ده‌گ���ات، سه‌رئه‌نجام چی ده‌بێت؟ کـوردس ــتـ
ـان د ـ کۆبوونه‌و‌ه لهگهڵ گۆڕان وای ()17 و با یش ت گۆڕینه‌وه‌ی بیرو ڕاو گه‌ڕان به دوای چ��اره‌س �ه‌ری ب��ووه به م�ه‌ب�ه‌س��ت��ی ه��ێ��ور ک���ردن���ه‌وه‌ی ب����اروودۆخ����ه‌ک����ه ،ت���ا ئێستاش له‌الیه‌ن براده‌رانی گۆڕان نیشانه‌ی هێورکردنه‌و‌ه به‌دی ناکرێت.
ئابووری و دارای���ی ،به‌گژداچوونه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵی، گرانی ،بێکاری ،کۆمه‌اڵیه‌تی ،راگه‌یاندن ،سیاسی، باروودۆخی که‌رکوک ،مامه‌ڵه‌کردن لهگهڵ شه‌هید، پێشمه‌رگه‌ی دێرین ،کادیر ،که‌مئه‌ندامی سه‌نگه‌ر له خانه‌قینه‌و‌ه تا زاخۆ) وه‌ک یه‌ک ،پێناسه کردنی ئۆپۆزسیۆن پێویسته‌رێبگریت ل �ه‌وان �هی لهگهڵ گورگ گۆشت ده‌خۆن و لهگهڵ خاوه‌ن مه‌ڕیش شین ده‌که‌ن ،گه‌ڕانه‌و‌ه بۆ هۆڵی په‌رله‌مان تا بتوانرێ خاڵه الوازو به‌هێزه‌کانی ڕیفۆرم به‌پێی گرنگی ڕیزبه‌ند بکرێ ،چونکه ئهمه به شه‌ڕ‌ه به‌رد و تووند و تیژی بنه‌بڕ ناکرێ.
چه‌تر :له‌کاتێکدا کوشتنی رۆڵه‌ی کورد هه‌بوو به‌اڵم سه‌رۆکی هه‌رێم له‌ده‌ره‌و ه بوو ئهم ه چۆن ده‌بینی؟
ـ به‌ڕێز سه‌رۆکی هه‌رێم به داوه‌تێکی فه‌رمی ل �ه‌ده‌ره‌و‌ه بوو زۆرپێش ئهم ڕووداوه‌ش بهرنامهی بۆ ڕێکخرا بوو به قازانجی هه‌رێمی کوردستان بوو،
چه‌تر :ئه‌گه‌ر حکومه‌تێکی بنک ه فراوان پێکهاتوو پارتی به‌شداری نه‌کرد چاوه‌ڕوانی چی ده‌که‌یت؟
ـ ئه‌مڕۆ له هه‌رێمی کوردستان به‌م پێکهاته‌یه‌ی ههیه به‌بێ به‌شداری پارتی ،به‌بێ به‌شداری یه‌کێتی نه حکومه‌ت دروست ده‌بێ نه بنک‌ه فراوانیشه.
چه‌تر :رێککه‌وتن‌نامه‌ی ستراتیژی نێوان یه‌کێتی و پارتی ب�ه‌ره‌و هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه ناچێت؟
ـ ڕێککه‌وتنی ستراتیژی نێوان پارتی و یه‌کێتی بۆ قۆناغێکی مێژوویی مۆرکراو‌ه بریتی‌ه له پڕۆژه‌یه‌کی ن �ه‌ت �ه‌وه‌ی��ی و نیشتمانی ب��ۆ ب �ه‌رگ��ری ک���ردن له ده‌ستکه‌وته‌کانی خوێنی شه‌هیدان و به‌گژاچوونه‌وه‌ی هه‌موو ئه‌و هه‌ڕه‌شانه‌ی له‌سه‌ریه‌تی له‌هه‌ر الیه‌که‌وه بێت .بۆیه پابه‌ندبوون به‌م ڕێککه‌وتن‌ه له هه‌موو کاتێک گرنگتره.
چه‌تر :هه‌ست ناکه‌ن له‌وه‌ته‌ی یه‌کێتی هه‌ی ه به‌رانبه‌ر پارتی سازشی کردووه ،ئهم حاڵه‌ت ه به‌رده‌وام ده‌بێت؟
ـ نه یه‌کێتی پێویستی به سازش ههیه به‌رامبه‌ر به پارتی و نه پارتیش پێویستی به س��ازش ههیه به‌رامبه‌ر به یه‌کێتی ،پێکهوه ئیش کردنی هه‌ردووال ئاره‌زوومه‌ندانه‌ی‌ه و گوزارشت له‌به‌رژه‌وه‌ندی بااڵی
میلله‌ت ده‌ک��ات ،ئاسایشی نه‌ته‌وه‌ییمانی پێوه‌به‌نده، دۆسته‌کانی کورد ئهم پرسیاران‌ه ناکه‌ن.
چ�ه‌ت��ر :ده‌وت��رێ��ت یه‌کێتی پێی باشه له‌هه‌ولێر خۆپیشاندان بکرێت؟
لێکۆڵینه‌وه‌ی جددی له‌م مه‌سه‌له‌ی‌ه بکات.
چه‌تر :ئێستا پارتی له‌ژێر چه‌تری یه‌کێتیه یان ب ه پێچهوانهوه؟
ـ چه‌تری هه‌موو الیه‌کمان ئاسمانی کوردستان ه ـ ئێمه خۆپیشاندان به عقوب‌ه نازانین ،مافێک‌ه ل ه ئه‌وه‌شی بیه‌وێ له‌ژێر ئه‌و چه‌تر‌ه نه‌مێنێ و باران ده‌ستووری عێراق سه‌لمێنراو‌ه یه‌کێتی و ڕێکخراوه‌کانی لێی نه‌دا نه‌خۆش که‌وت گوناهی خۆیه‌تی ،هیچ تری کوردستان خه‌باتیان له پێناوکردووه ،به شێوه‌یه‌کی که‌سێک له هیچ کوێی کوردستان میوان نیه. شارستانی و به مه‌به‌ستی ته‌عبیر له ئاره‌زووه‌کانی چه‌تر :سه‌رۆکی هه‌رێم ده‌ڵێت ئه‌گه‌ر خه‌ڵک .ده‌رچوون له‌م پێناسه‌ی‌ه خراپ به‌کارهێنانی ( )50هه‌زار که‌س ناڕازی بێت ده‌ست له‌کار ئه‌و مافه‌یه ،ئاسایش تێکدان‌ه و خه‌ڵک قبووڵی ده‌کێشه‌مه‌و ه ئهم ه چۆن ده‌بینی؟ ناکات. ـ گوێم لێ نهبووه ،به‌اڵم به‌ڕێز سه‌رۆکی هه‌رێم چه‌تر :سوتاندنی که‌ناڵی (نالیا) وا باس مه‌به‌ستی ژم��اره نیه ،چه‌ندین س�ه‌د ه �ه‌زار که‌س ده‌کرێت ده‌ستی کوتله‌یه‌کی نێو یه‌کێتی بێت ده‌نگی بۆ داوه و به کوده‌تا نهبووه به سه‌رۆکی هه‌رێم ،بۆیه‌سه‌رۆکی هه‌رێم چۆن به ئیراده‌ی میلله‌ت ئهم ه راسته؟ ـ له بارودۆخی تێکه‌ڵ و پێکه‌ڵی وه‌ک ئێستای هاتووه ئاواش به ئیراده‌ی میلله‌ت ده‌ڕوا ،باوه‌ڕ ناکه‌م سلێمانی شتی وا ڕووده‌دات ،یه‌کێتی ده‌ستی سه‌رۆکی هه‌رێم خۆی موڵکی خۆی بێت موڵکی له‌م ک��اره‌دا نیه ،ب�ه‌اڵم ئیداره‌ی سلێمانی پێویسته خهڵکه.
ژنان ساڵی یه‌که‌م ژماره 47 دووشه‌ممه 2710/12/16 - 2011/3/7
8
چۆن یادى هه‌شتى مارس بکهینهوه مه‌ستور ه رۆژى هه‌شتى مارس مه‌حمود وه‌ک ه �ه‌م��وو ساڵێک ده‌یڵێینه‌و‌ه رۆژێکى پیرۆز‌ه له مێژووى خه‌بات‌و تێکۆشانى ژناندا ،ئه‌و رۆژه‌ی‌ه که ژنان ده‌نگیان هه‌ڵبڕى‌و خۆیان ک��رد‌ه قوربانى له به‌رامبه‌ر ناعه‌داله‌تى به‌رامبه‌ریان‌و نه‌یانتوانى لهوه زیاترل‌ه ئاست ئه‌و زوڵمانه‌ى ئه‌وکات بێده‌نگ بن که ل ه ناو کارگه‌کانى کارکردندا به‌رامبه‌ریان ده‌کرا ،بۆیه جه‌سته‌ى خۆیان کرده قوربانى که له هه‌موو شت پیرۆزتره ،له دواى ئه‌و روداوه‌و‌ه خه‌بات و تێکۆشانى ژنان ده‌ستى پێکردوو ئه‌و ناعه‌داله‌تیه‌ى به‌رامبه‌ر ژنان هه‌بوو ورد‌ه ورد‌ه بهرهو کاڵبوونه‌وه‌چوو. ئه‌مه‌ش به‌ڕاستى رۆژێکى پیرۆز‌ه بۆ ژن��ان ،پێویستیش‌ه ب �ه‌رز رابگیرێ به‌اڵم ته‌نها به ئاهه‌نگ‌و مه‌راسیمى لهو شێوان ه نا که له الى خۆمان ی��ادى ده‌که‌ینه‌وه، چونکه به‌رز راگرتن‌و زیندوهێشتنه‌وه‌ى ئه‌و رۆژه به تێکۆشانى زیاتر ئه‌بێت له پێناو به ده‌ستهێنانى مافى ژنان و ئازادبوونیان ل��ه ه��ه‌م��وو ئ���ه‌و ب �ه‌رب �ه‌س��ت �ه س��ی��اس��ى‌و کۆمه‌اڵیه‌تیانه‌ى که به زۆر به‌سه‌ر ژناندا فه‌رز کراوه یان چه‌سپێنراوه ،ئهوه راستیش ه که ئێمه‌ى ژنانى کورد خاوه‌نى ئه‌و رۆژه نین لهگهڵ ئ�ه‌وه‌ش��دا هه‌وڵیشمان ن �هداوه که رۆژێکى هاوشێوه‌ى هه‌شتى مارس ل ه خه‌باتى ژنانى کورددا به‌رجه‌ست‌ه و به‌دیار بخه‌ین ئهوه راستیه‌ک‌ه و پێویست ناکات نکۆڵى لێبکه‌ین ،ئه‌وه‌ش راسته که ژنانى ک��وردى ئ��ازاب��وو توانیویان‌ه له زۆرب���واردا رۆڵ��ی��ان ه�ه‌ب��ێ��ت ،ب���ه‌اڵم ده‌ک��رێ��ت رۆژى هه‌شتى مارس الى ئێمه‌ش بکه‌ین‌ه رۆژى تێکۆشان له پێناو به ده‌ست هێنانى مافى ژنان و داواکارییه‌کانى ژنان و پێویسته واقیعه‌کانى ژنان ،پێوست‌ه ئێمه‌ى زنان لهو چوارچێوه‌یه‌ى که چه‌ند ساڵه ههیه بێین ه ده‌ره‌و‌ه‌و شێوازى خه‌باتى ژنان به شێوه‌یه‌کى تر پێشبخه‌ین ،پێویسته ژن��ان له رۆژى هه‌شتى مارسدا به تایبه‌ت له کوردستان ئاهه‌نگ نه‌گێڕێ و بێته سه‌ر شه‌قامه‌کان و داواى مافه‌کانى بکات ،چونکه تا ئێستا ژن ده‌چه‌وسێته‌و‌ه تا ئێستا بێڕێزى به‌رامبه‌ر ئ��ی��راده‌ى ده‌کرێت تا ئێستا بکوژانى ژن ئازاد ده‌کرێت‌و هیچ حسابێک بۆ مافى ژن ناکریت تا ئێستا دایکى ئ�ه‌م واڵت ه رۆڵه‌ى له ده‌ست ئه‌دات له پێناو داواکارى مافه‌کانیدا ،ئیتر ئاهه‌نگ بۆ بکه‌ین ،بۆ نه‌یه‌ین‌ه سه‌رجارد‌ه و خۆپیشاندان بکه‌ین ل ه پێناو گۆڕینى تێڕوانینى حکومڕانى ل ه سیسته‌مى ئهم هه‌رێمه‌دا که چۆن له ژن ده‌ڕوانى به زمان نه به کردار ،چونکه ب ه زمان بێت نیوه‌ى کۆمه‌ڵین ،به‌اڵم له واقیعدا ئهوه نیه ،ژنان به تایبه‌تر رێکخراوه‌کانى ژنان له هیچ خۆپیشاندانێک به‌شدارى کارا و پێشه‌نگایه‌تى ناکه‌ن ،له مه‌سه‌له‌ى داواکردنى مافى گشتى بونیان نیه ل ه مه‌سه‌ل‌ه نه‌ته‌وایه‌تیه‌کان بونیان نیه، که ره‌خنه‌شیان ده‌که‌یت هه‌موان ده‌ڵێن ئه‌وکاران‌ه کارى ئێمه نیه ئهوه له پێناو ملمالنێى سیاسى و ده‌س�ه‌اڵت��دای�ه ،ئه‌ى ن��اپ��رس��ن ه���ه‌ر رێ��ک��خ��راوێ��ک موڵکى حزبێکه و له پێناو به‌رژه‌وه‌ندى ئه‌و حزب ه کار ده‌کات ،ئه‌ى ئه‌وه‌ش سیاسه‌ت نیه، به‌هه‌رحاڵ له ئێستادا پێویسته ئێمه‌ى ژنان به خه‌بات و تێکۆشانى خۆماندا بچینه‌و‌ه لهو مه‌سه‌النه‌ى پێویست ده‌ک��ات بونمان هه‌بێت ،له خۆپیشاندان‌و راپه‌رین بونمان هه‌بێت ،با ئه‌و قسه‌یه‌ى رۆشنبیر ریبین ئه‌حمه‌د ه�ه‌ردى به‌سه‌رماندا نه‌چه‌سپێت که له خۆپیشانداکه‌ى مه‌یدانى ئازادى وتى( :ژنان چیتر گله‌یمان لێ مه‌که‌ن، دوای��ى دواده‌ک����ه‌ون ،چونکه بونتان نی ه ل��ێ��ره) ک �ه ب���اوه‌ڕده‌ک���ه‌م مه‌به‌ستى ژن ه دیاره‌کان و رێکخراوه‌کان ب��وو ،چونکه ژنانى ترهه‌بوون ،به‌اڵم که‌م بوون ،بۆیه پێویتسمان به به‌خۆداچونه‌وه‌یه.
[ ئا /کوردۆ فه‌ره‌ج ] ژن��ان له‌کۆمه‌ڵگاى عێراقیدا ئه‌و به‌شه‌ن ل ه کۆمه‌ڵ ک ه زۆرترین زوڵمیان لێ ده‌کرێت له‌به‌رانبه‌ر یاسا ،له‌ماف ه ئابورى و کۆمه‌اڵیه‌تى و سیاسییه‌کاندا له‌چاو پیاوانیش ب ه پل ه دوو ئه‌ژمار ده‌کرێن ،ل ه راپۆڕتێکمان بۆ رۆژى ()8 ى مارسدا هه‌ریه‌ک ه ل ه رێکخراوه‌کانى خوشکانى یهکگرتوو یه‌کێتى ژن��ان و سه‌نته‌رى ژن��ان و چاالکوانانى ب��وارى ژنان‌و ژنانى نێو الیه‌ن ه ئۆپۆزسیۆنه‌کان بۆچونه‌کانى خۆیان بۆ (چه‌تر) ده‌خه‌ن ه روو. بێخاڵ ئه‌بوبه‌کر حسێن مامۆستاى زانکۆى سلێمانى و سکرتێرى رێکخراوى یه‌کگرتوى خوشکانى کوردستان
رێکخراوه‌کانى ژنان ل ه ()8ى مارسدا «ژنان له‌به‌رامبه‌ر پیاواندا موساوه‌م ه له‌سه‌ر داخوازییه‌کانى خۆیان ده‌که‌ن»
راگه‌یاندن و روناکبیرى ژن��ان ل�ه‌ب��اره‌ى ()8ى مارسه‌و‌ه وتى« :ئێمه کۆمه‌ڵێ به‌رنامه‌ى خۆمان هه‌بوو ،به‌اڵم به‌هۆى ئهم بارودۆخه سیاسییه‌ى کوردستان زۆر له به‌رنامه‌کانى هه‌ڵوه‌شانده‌وه، ئێستا له نێوان ئه‌نجامدان‌و ئه‌نجام‌ه نه‌دانداین، چونکه نازانین ئه‌نجامى باردۆخه‌ک‌ه به‌کام ئاراسته‌دا ده‌ڕوات ،که هه‌ندێکیان دیدارێکى تیڤى و رادی���ۆى تایبه‌ت ب���وون ،سیمینار ل ه گه‌رمیان‌و خانه‌قین‌و رانی‌ه‌و سلێمانی ،هه‌روه‌ها کۆبوونه‌وه‌یه‌ک له سلێمانى بۆ هه‌ڵسه‌نگاندنى کار‌و چاالکییه‌کانمان له ساڵى پێشوو لهگهڵ ره‌خنه‌ى میوانه‌کان.
« سینه‌مامان نیی ه تا بڵێین ئاستى سینه‌ماى کوردى ل ه کوێدایه»
[ ئا /خالید ـ هیوا ]
له‌کاتێکدا ل ه جیهاندا سینه‌ما به‌رده‌وام ل ه به‌ره‌وپێشچوندای ه ل ه هه‌رێمى کوردستان و ل ه سلێمانى به‌تایبه‌ت سینه‌ما رۆژ به‌ڕۆژ ل ه الى خه‌ڵک کاڵ دهبێتهوه ،سه‌ردانکه‌رانى هۆڵه‌کانى سینه‌ما ل ه که‌مبونه‌و ه دان ئه‌مه‌ش بۆت ه مایه‌ى نیگه‌رانى الى فیلمسازان و هونه‌رمه‌ندان، هونه‌رمه‌ند ێکیش ده‌ڵێت «سینه‌مامان نی ه تا په‌یوه‌ندى گرێبدات ،ک ه سینه‌ماشمان نه‌بێت ناتوانین بڵێین ئاستى سینه‌ماى ک��وردى له‌کوێدایه». گرنگى سینه‌ما
چه‌تر :ئاستى رێکخراوه‌کانى ژنان چۆن ده‌بینیت؟
ت��ێ��روان��ی��ن��ى س���ااڵن���ى پ��ێ��ش��وم ه��هی��ه ب هرێکخراوهکهى خۆمانیشه‌و‌ه چاالکییه‌کان ماوه، به‌اڵم ده‌توانم بڵێم پێشکه‌وتنێکى واى به‌خۆیه‌و‌ه ن �ه‌دی��وه ،رۆژان���ه داده‌نیشین قسه ده‌ک�هی��ن ک ه سااڵنى پێشو چاالکتر بووین‌و ئێستاش به‌دواى ئه‌و خاڵه‌دا ده‌گه‌ڕێن که هۆکارێک ب��ووه بۆ الواز بوونى کاره‌کانمان.
له‌باره‌ى ()8ى مارسه‌و‌ه وتى « ئێمه سااڵنه کۆمه‌ڵێ چاالکى ئه‌نجام ده‌ده‌ین ،له یادى ()8ى مارسدا چ به ته‌نها بێت یان به‌هاوبه‌شى لهگهڵ رێکخراوه‌کان چاالکیمان ههیه ،یه‌کێتى خوشکانى کوردستانیش ( )16لقمان ههیهو هه‌ریه‌که‌یان کۆمه‌ڵێ چاالکى تایبه‌ت به‌خۆیان ههیه ،له‌وانه‌ش سازدانى کۆڕ و سمینار‌و وۆرک شۆپ‌و پێشانگاى کارى ده‌ست و ک��ارى هونه‌ر‌ه جوانه‌کان ،کۆمه‌ڵێ به‌رنامه‌ى رادیۆ‌و تیڤى مان ههیه ،پرۆژه‌یه‌کى سه‌رتاسه‌ریمان ههیه بۆ سه‌رجه‌م لقه‌کان که ئه‌ویش «پرۆژه‌ى خۆ رۆشنبیرکردن»ه ،که کۆمه‌ڵێ نامیلک‌ه و کتێب دیارى کراوه بۆ به‌شداربووان له‌شێوه‌ى پێشبرکێدای ه و ئه‌ندامانى خوشکان له سه‌رجه‌م لقه‌کان ده‌بێت ژنان ئه‌و پرۆژهیه بخوێننه‌و‌ه و تاقیکردنه‌وه‌ى تێدا ئه‌نجام ده‌رێت که کۆمه‌ڵێ پرسیار‌ه له‌سه‌ر سه‌رجه‌م کتێب‌و نامیلکه‌کان له بوارى رۆشنبیرکردن‌و هۆشیارکردنه‌وه‌ى ئه‌ندامانى خۆمان‌ه‌و خه‌اڵتیش ده‌درێت‌ه یه‌که‌م‌و دووه‌م‌و سێیه‌مى خوله‌که».
چه‌تر :وه‌ک رێکخراوه‌کانى ژنان بارودۆخى کوردستان چۆن ده‌بینن؟
ئێمه وه‌ک رێکخراوه‌کانى ژنان بیست ساڵلهمهوبهر ئه‌و کاره‌مان کرد ،که ئێستا پیاوان ئه‌و چه‌ند رۆژه‌ی‌ه ده‌یکه‌ن.
چ��ه‌ت��ر :ب��ۆچ��ى بیست س��اڵ ژن��ان ده‌نگدانه‌وه‌ى ئه‌و شه‌ند رۆژى پیاوانى نه‌بوو؟
له‌به‌ر ئه‌وه‌ى سینارێوى پیاوان‌و سیاسییهکانىداوای مافه‌کانیان ده‌که‌ن فۆتۆ :شۆڕش مسته‌فا له‌پشته‌وه‌یه. ئامین ه گۆیان چاالکوان ل ه بوارى رێکخراوه‌کانى ئه‌وه‌شدا رێکخراوێک ناتوانێت له‌سه‌ر پێى خۆى بوه‌ستێت داواک���ارم ژنانى ئێمه‌ش کار له‌سه‌ر به‌رزکردنه‌وه‌ى ژناندا له‌باره‌ى ()8ى مارسه‌و‌ه وتى« :له ()8ى مارسدا گه‌ر له‌رووى مادییه‌و‌ه به‌هێز نه‌بێت. ئاستى هۆشیارى سیاسى خۆیان بکهنو هه‌ست به‌بونى ده‌بێت سه‌رجه‌م ژن��ان رۆڵ��ى خۆیان هه‌بێت ،به‌تایبه‌ت خۆیان بکه‌ن و داواکاریشم داواکارییه‌کانى جه‌ماوه‌ر چه‌تر :کابینه‌ى پێنچه‌م و شه‌شه‌م کامیان له‌م باردۆخه‌دا ،چونکه ژن کۆمه‌ڵى کێشه‌ى ههیه و رێزى لێ بگرێت ،به‌شێوه‌یه‌کى مه‌ده‌نى و ئاشتى به‌بێ زیاتر خزمه‌تى ژنانى کردووه؟ داواکارییه‌کانى خۆى بخات‌ه جێ به‌جێکردنه‌وه ،تاوه‌کو چه‌تر :پێت وانیی ه رێکخراوه‌کانى ژن که‌متر توندوتیژى و چاره‌سه‌رکردنى ئه‌و بارودۆخه‌ى ئێستا و ده‌توانم بڵێم هه‌ر دوو کابینه‌ک‌ه له‌باره‌ى پشتگیرى ل هئێستاش ژنان نه‌یانتوانیو‌ه له په‌رله‌ماندا به‌رگرى ته‌واو ل ه ده‌رده‌که‌ون؟ بنه‌بڕکردنى گه‌نده‌ڵى له‌کوردستاندا. ژناندا زیاتر له شتى ره‌مزی‌و شێو‌ه‌و مافه‌کانى ژنان بکه‌ن ،زۆربه‌ى دی��اره ب �ه‌ش��دارى کردنىسهیوان رۆسته‌م لێپرسراوى راگه‌یاندن دروشمدا ماوهتهوه. کاتیش ژنان موساوه‌م‌ه له‌سه‌ر ژن��ان له گۆره‌پانى سیاسیدا چ �ه‌ت��ر :ه��ۆک��ارى که‌م و سه‌رنوسه‌رى رۆژن��ام�هى ژیانه‌و‌ه و مافه‌کانى خۆیان ده‌ک �ه‌ن ،چ ژنان ئاستى به‌شدارى کردنی ئامین ه گۆیانى: ئه‌ندامى یه‌کێتى ژن��ان له‌باره‌ى ()8 ده‌رک��ه‌وت��ن��ى ژن��ان روناک فه‌ره‌ج: له مه‌سه‌ل‌ه سیاسییه‌کان بێت ئاستى کهمه و ده‌توانم بڵێم ى م��ارس�هوه وت��ى «()8ى ل� ه گۆڕه‌پانى مارسیش ژنان ل ه ناو حزبه‌کاندا یان حزبه‌کان ،تاوه‌کو ئێستاش هۆشیارى ژنان که‌م‌ه‌و له‌ناو ئێم ه وه‌ک ب���ه‌رۆژى چه‌خت ک��ردن �هوه داده‌ن��رێ��ت س��ی��اس��ى له ناو حزبه‌کاندا به چاوێکى نوخبه‌دا ماوهتهوه ،ده‌بێت ئێم ه له‌سه‌ر هه‌وڵدان بۆ ته‌واوى مافه‌کانى شێوه‌یه‌کى کارتۆنییان ژنان کانى ه رێکخراو ک �ه‌م سه‌یرى ژن��ان ده‌ک��رێ��ت و �ان وه‌ک رێکخراوه‌کانى ژن� ژنان و به‌رزکردنه‌وه‌ى ئاستى ژنان له فه‌رامۆش کراون. �رى و ک �ه‌س��ان��ى ده هه‌موو بوارێکدا. هه‌ی ه‌و به‌پێى پالنى س��ت�����اره لب��ه�ژێ‌س��ه‌ر بیست ساڵ له‌مه‌وبه‌ر چ����ه‌ت����ر :رۆڵ����ی����ان ک���ۆم���ه‌ڵ���ک���ا ،ک� چه‌تر :به‌رنامه‌تان چییه؟ ل��ه‌ب��ه‌ش��دارى ب��اردۆخ��ى ئێمه جگه ل�ه ( )8پیاوانى ناو حزبهکانه��ۆش��ی��ار ک����ردن����ه‌وه‌ى ژن���ان ئه‌و کاره‌مان کرد، کوردستان چۆن ده‌بینیت؟ بکه‌ین ،چونکه تاوه‌کو ئێستا ى م������ارس چ���االک� ��ى کار ده‌که‌ن پیاوان ئێستا ه ک داوا ده‌ک �ه‌م ژن��ان بهشدارخۆیان ژنان ده‌نگدان به‌مافى ب����ه‌رده‌وام����م����ان ه �هی �ه، ب���ن ل���ه گ���ۆڕه‌پ���ان���ى س��ی��اس��ى ن��ازان��ێ��ت ک�ه له‌هه بهرنامه و چاالکیشمان مانکاتداه چه‌ند رۆژه ک����وردس����ت����ان����دا و ق���س���ه و و ه � ل �ت � �ێ مافى خ��ۆی��ان�ه ،ده‌ب� ب��ۆ ()8ى م���ارس ههیه، ل��ێ��ک��دان �ه‌وه‌ى خ��ۆی��ان هه‌بێت، شدارى ه ب تێبگات که مافى ده‌یکه‌ن ل �ه‌وان �ه‌ش چاپکردنى کۆمه‌ڵێ کتێب‌ه ک ه تاکو ئێستاش کارى زۆر که‌میان کردووه ،له چاو ئه‌و نیشان ست کردنى ههیه له‌ده تایبهته ب �ه مه‌سه‌له‌کانى ژن���ان ل �ه‌و رۆژه‌دا داهات‌ه گه‌وره‌یه‌ى که له‌به‌ر ده‌ستییاندای‌ه که‌متر بایه‌خ ب ه کردنى نه‌خشه‌ى سیاسى واڵت باڵوى ده‌که‌ینه‌وه ،نمایشکردنى چه‌ند کارێکى کو ر د ستا ن کاره‌کانى ژنان ده‌ده‌ن ،ژنان له‌ناو حزبه‌کاندا شێوه‌یه‌کى و هه‌ڵبژاردنى سه‌رۆکه‌کانى ژنان و به‌ستنى چه‌ند کۆڕ و سیمینارێک ،ک ه و س��ل��ێ��م��ان��ى کارتۆنییان ههیه و به پێى پالنى پیاوانى ناو حزبه‌کان �وى واڵت و ن�ه‌خ��ش�هى داه��ات� لهو رۆژه‌دا بهڕێوه ده‌چێت له سلێمانیدا ،چاالکى ب��ه‌ت��ای��ب��ه‌ت ب��ۆچ��ى کار ده‌که‌ن». بێت. واڵتدا ده‌بێت رۆڵیان هه هاوبه‌ش لهگهڵ تۆرى رێکخراوه‌کاندا ههیهو له ()8ى ده‌گه‌ڕێنیته‌وه؟ چ��ه‌ت��ر :ب��ۆچ��ى ژن��ان��ى ن��او دوو پارت ه چه‌تر :پێت وانیی ه رێکخراوه‌کانى ژنان مارسدا ژماره‌یه‌کى تایبه‌ت به ساڵنامه‌ى ()8ى مارس ئ����هوه ش��ت��ێ��ک��ى ح��اش��ا ه �ه‌ڵ��ن �ه‌گ��ره ک هسیاسییهکهى کوردستان ده‌رکه‌وتنیان کهمه؟ زیاتر ل ه ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دى حزبه‌کانیان کار ده‌رده‌که‌ین. ژن��ان رۆڵیان کهمه ،هه‌ندێک کار و چاالکى به‌راستى ژنانى ناو حزبه‌کانى ده‌سه‌اڵت دهرکهوتنیاندهکهن؟ ک��راوه له‌سه‌ر ئاستى هاوبه‌ش ،ئه‌مه‌ش جارێکیتر چه‌تر :په‌یامى ئێو ه ل ه ()8ى مارس چییه؟ زۆر ک‌هم‌و به‌پێچه‌وانه‌و‌ه ژنانى ناو بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان و �ان � ک ه �راو � �خ � �ک � رێ �وو � م ه � ه بڵێن �ن � �ی � �وان � �ات � ن ه ئێمدهگهڕێتهوه بۆ بارودۆخى ئه‌مڕۆى کوردستان و ه��ی��واخ��وازم ژن��ان ل �ه‌و رۆژه‌دا ت���ه‌واوى ئ �ه‌رک ویهکگرتوى ئیسالمى رۆلێکى باشیان ههیه له گۆره‌پانى بهوشێوهیه خزمه‌ت به حزبه‌کانیان بکه‌ن ،چونک ه ئاستى هۆشیارى ژنانیش نه‌گه‌یشتوه‌ت‌ه ئه‌و ئاست ه مافه‌کانى خۆیان بزانن و هه‌وڵ بده‌ن بۆ چاککردنى سیاسییدا و ده‌رکه‌وتنیان ههیه ،تاوه‌کو ئێستاش نه‌مان رێکخراو ههیه چاالکه ،لهگهڵ ئه‌وه‌شدا سه‌ر ب ه که خۆى وه‌ک هاواڵتییه‌کى سه‌ربه‌خۆ ببینێت، ئه‌و جیاوازییه‌ى که ههیه له‌نێوان چین و توێژه‌کاندا و بیست که ژنانێکى ناو دوو حزبه ده‌سه‌اڵتداره‌ک‌ه قسه‌ى ژنان حزبێکه ،ئه‌وه‌ش ههڵه نییه گه‌ر رێکخراوێکى تاوه‌کو ئێستاش هه‌ندێک ژن وابه‌سته‌ى عه‌قڵى به‌رزکردنه‌وه‌ى ئاستى ژنان ،تا ژنى کوردیش به‌مافه‌کانى خ��ۆی��ان هه‌بێت ی��ان ده‌س��ت ل�ه‌ک��ار کێشانه‌وه‌ى خۆیان لێک سه‌ر به حزبێک بێت ،له‌دواى راپهڕینهوه هه پیاوانى بنه‌ماڵه‌که‌یانن. خۆیان بگه‌ن. رابگه‌یه‌نن ،له‌به‌ر خاترى ئهم بارودۆخ ه و ک���وش���ت���ن و هات‌ه کای‌ه بۆ دام�ه‌زران��دن��ى رێکخراوه‌کان به‌و چه‌تر :دوا په‌یامت بۆ ()8ى مارس کردنى ئومید بێ و �ردن � ک هید ه ش شێوهیه بوو ،دروس��ت بونى رێکخراوێک ب�ه‌راورد کـ روون��اک ف �ه‌ره‌ج به‌ڕێوه‌به‌رى به‌رنامه‌کانى سه‌نته‌رى چییه؟ ورد دوای ( ســتــان دایکان. بکه‌یت لهگهڵ رێکخراوێکى تر جیاوازه ،لهگهڵ 17
››
››
()8ى مارس ل ه مه‌یدانى ئازادیدا یادى ده‌کرێته‌وه
[ ئا /مه‌ستور‌ه مه‌حمود ]
به هۆى ئه‌و بارودۆخه‌ى ئه‌مساڵ له هه‌رێمى کوردستان هاتۆته ئاراوه، کۆمه‌ڵێک بۆنه وه‌ک سااڵنى پێشو یادى ناکرێته‌و‌ه به‌ڵکو شێوازه‌که‌ى گ���ۆڕاوه ،ڕۆژى ( )8مارسیش که ڕۆژێ��ک��ى تایبه‌ت به ژنانه‌و دهکهوێته ناو ئه‌و ب��ارودۆخ�هوه به شێوه‌یه‌کى تر یادى ده‌کرێته‌وه، هه‌ر بۆ ئه‌و مه‌به‌ست‌ه کۆمه‌ڵێک چاالکوانى ژنان‌و ڕێکخراوه‌کان ڕۆژى شهممه( )2011/3/5کۆبونه‌وه‌یه‌کیان ڕێکخست لهگهڵ نوێنه‌رى ئه‌نجومه‌نى کاتى مه‌یدانى ئازادى ،له کۆبونه‌وه‌کان هه‌موان گه‌یشتن‌ه ئه‌و خاڵه هاوبه‌شه‌ى که یادى( )8مارس لهگهڵ گه‌نجانى مه‌یدانى ئازادى بکهنو پێشنیاره‌کانى که چه‌ندساڵ ه پێشکه‌شى ده‌که‌ن بیکه‌ن‌ه یاداشتێکى هاوب‌هش‌و لهو ڕێگه‌یه‌و‌ه داواى مافه‌کانى ژنان بکهنو داواکانیان دواتر پێشکه‌ش به په‌رله‌مان بکه‌ن ،هه‌ر لهو کۆبونه‌وه‌ی ه باسى ئه‌وه‌کرا که زۆرترین ژن لهو ڕۆژه‌دا کۆبکه‌نه‌وه‌‌و لهو ڕۆژ‌ه به‌دواشه‌و‌ه ژنانیش داواکاریه‌کانیان ده‌خ �ه‌پ��اڵ داواى خۆپیشاندهران. رێ�����ک�����خ�����راوی ژن������������ان������������ی ئ����ازادی����خ����وازی کوردستانیش ل ه
)ی
ئه‌ده‌ب و هونه‌ر
شوبات
( یادی )8ی م ا ر س
به‌یاننامه‌یه‌کیاندا که وێنه‌یه‌کیان بۆ (چه‌تر) ناردوو‌ه ئاماژه به‌و‌ه ده‌که‌ن که به چاالکی و مه‌راسیمی شکۆدار سه‌د و یه‌که‌مین ساڵیادی ()8 ی مارس به‌رز راده‌گرن ،به دروشمی (نابۆ کۆمه‌ڵکوژی ژنان) رۆژی جه‌ژن و تێکۆشانی ژنان له هه‌موو ژنانی جیهان به گشتی و ژنانی کوردستان پیرۆز ده‌که‌ن‌و به نیازن چاالکیه‌کانیان لهو رۆژه‌دا تێکه‌ڵ ب ه کۆبوونه‌و‌ه مه‌ده‌نیه‌که‌ى مه‌یدانى ئازادى سلێمانى بکهنو له پارکى دایکهوه به مه‌راسیمێک بێنه‌و‌ه ناو مه‌یدانى ئازادى بۆ ناو ئاپۆڕه‌ى جه‌ماوه‌ر. هه‌ر له به‌یاننامه‌که‌دا رێکخراوی ژنانی ئازادیخوازی کوردستان ئاماژه به‌و‌ه ده‌که‌ن که ساڵى پار لهگهڵ کۆمه‌ڵێک رێکخراوی تردا له ()8 ی مارسدا که‌مپینێکیان له‌ژێرناوی (له‌پێناوی تێپه‌ڕاندنی کلتوری ده‌ستدرێژیدا باتێکۆشانی ئازادی بڵند بکه‌ین) راگهیاندوه ،ئه‌مساڵیش له‌چوارچێوه‌ی به‌رفراوانکردنی ئه‌و که‌مپینه‌دا و بڵندکردنی تێکۆشانی ئازادی ره‌گه‌زیدا په‌ره‌ب‌ه کار و چاالکییه‌کانی ده‌ده‌ن. له به‌یاننامه‌که‌یاندا ئ �ه‌وه‌ش روون��ده‌ک�ه‌ن�هوه به هۆکاری ئه‌و ره‌وش ه تایبه‌ته‌ی له باشوری کوردستان ههیه ئاهه‌نگی ئه‌مساڵیان راگرتوو‌ه‌و له شاری سلێمانی رۆژی ()8ی مارس رێپێوانێکى هێمنان‌ه له پارکى دایکهوه بهرهو مه‌یدانى ئازادى به‌ڕێده‌که‌‌ون‌و له مه‌یدانى ئازادیدا به‌شدارى کۆبونهوه جه‌ما‌وه‌رییه‌ک‌ه ده‌که‌ن ،له به‌یاننامه‌که‌شیاندا باس لهوه ده‌که‌ن ک ه له رۆژى ()8ى مارسدا رێکخراوى ژنانى ئازادیخوازى کوردستان ده‌نگى ناڕه‌زایى خۆیان ده‌خه‌ن‌ه پاڵ ده‌نگى خۆپیشانده‌ران‌و داخوازییه‌کانى خۆیان له پێناوى ئازادى ژنان‌و نه‌هێشتنى کۆمه‌ڵکوژى ژنان له ئاستێکى بڵنددا به‌رز دهکهنهوه.
جیهاد دڵپاک هونه‌رمه‌ندى ناسراوى کورد ،سینه‌ما به یه‌کێک لهو هونه‌ران‌ه داده‌نێت که له‌ڕوى کارتێکردن و گوزارشتکردنه‌و‌ه هێزێکى له‌بن نه‌هاتوى ههیه ،چونک ه س��ود ل �ه‌زۆرب �هى هونه‌ره‌کانى ت��رى وه‌ک شێوه‌کارى، گۆرانى ،مۆسیقا ،سه‌ما ،جلوبه‌رگ ،ته‌کنه‌لۆژیاى نوێ وه‌رده‌گرێت ،ئه‌و هونهرمهنده باس له‌وه‌ش ده‌کات ئه‌مڕۆک ه سینه‌ما ده‌توانێت بچێته دوورترین هه‌ساره‌و‌ه و زۆرترین کاریگه‌رى ههیه به‌سه‌ر بینه‌ره‌و‌ه له هه‌موو هونه‌ره‌کانی تر کاریگه‌ر تره .ده‌بوو قیاده‌ى سیاسى کوردى و ده‌زگاکانى هه‌رێمى کوردستان له هه‌موو میلله‌تێک زیاتر گرنگى بده‌ن به‌سینه‌ما ،چونکه ئێمه چه‌ند ساڵ شۆڕشمان کرد، ده‌نگمان خه‌فه‌کرا نه‌ده‌گه‌یشت ،به‌اڵم چاوى کامێرا ل ه کۆڕه‌وه‌که‌ى ()1991هوه دۆزى کوردى به هه‌موو جیهان ناساند. محه‌مه‌د ره‌سوڵ که یکێک بووه لهو سه‌ردانکه‌رانه‌ی له راب���ردوودا رووی سینه‌ما ک��ردووه باس ل�هوه ده‌کات سینه‌ما ده‌توانێ رۆڵێکى کاریگه‌ر ببینێ له گه‌یاندنى شوناسى نه‌ته‌وه‌یى و دروستکردنى کارلێکى کلتورى، ده‌بینین واڵتێکى وه‌ک ئێران سینه‌ماکه‌ى شان له شانى هۆلیۆد و سینه‌ماى ئه‌مریکى ده‌دات ،ئه‌مه‌ش دهگهڕێتهوه بۆ گرنگیدانى ئه‌و واڵته به هونه‌رى سینه‌ما ،به‌اڵم سینه‌ما له کوردستان زۆر الوازه فیلمێک دوو ساڵه باڵوبۆته‌وه ئێستا په‌خشى ده‌کات ،ئه‌وه‌ش ده‌خاته‌ڕوو سینه‌ما ده‌توانێت
فیلمی جه‌ماوه‌ریش هاو ئاراست‌ه لهگهڵ خواستی جه‌ماوه‌ر درووست بکه‌ن.
ئهوه بکات که جه‌ماوه‌ر ده‌یه‌وێت به‌ر له‌وه‌ى فیلمه‌ک‌ه بگات ه ب��ازاڕ ئه‌و په‌خشى بکات ،ئێستا بۆیه خه‌ڵک ناچێت ه سینه‌ما ،چونکه ئه‌و فیلمه‌ى له‌وێ په‌خش ده‌کرێت ل ه چى بکرێت بۆ باشکردنى بازاڕدایه ،ئاماده‌نیم ( )5000دینار بده‌م به‌فیلمێک پێشتر زاهیر عه‌لى هونه‌رمه‌ند باس لهوه ده‌کات که سینه‌مامان بینیوم‌ه یان له بازاڕ ده‌ست ده‌که‌وێت. نیه تا په‌یوه‌ندى گرێبدات ،که سینه‌ماشمان نه‌بێت ناتوانین ئ��ازاد س �ه‌وز‌ه به‌ڕێوه‌به‌رى گشتى سینه‌ماى سلێمانى بڵێین ئاستى سینه‌ماى کوردى له کوێدایه ،که‌ره‌سته‌کانمان پێیوایه سینه‌ما تێڕوانینی ههیه له‌سه‌ر خستنه‌روی ههیه باگراوه‌ندى جوانمان ههیه واڵته‌که‌مان زۆر جوان ه پێداویستیه‌کانی ژیانی مرۆڤ ده‌توانێت به وێن‌ه قسه‌ی هه‌موو شتێکى جوانى تێدایه بۆ سینه‌ما ،به‌اڵم بهداخهوه ئه‌و هه‌بێت له‌سه‌ر بواری سیاسه‌ت و ئابووری و کۆمه‌اڵیه‌تى ته‌کنیکه‌ى له واڵتان ههیه الى ئێمه هێشتا نه‌گه‌یشتۆت ه و هۆشیاری و ئاگایی و کلتوری ،سینه‌ما که دێت ه ئه‌و ئاست و توانایه ،له‌رووى هونهریهوه تواناى چاکمان گۆ ده‌یان چیرۆکی نه‌بینراو دهگێرێتهوه ده‌توانرێت ههیه به‌تایبه‌ت له گه‌نجه‌کانمان ئه‌بینم له‌کارى کاریگه‌ری هه‌بێت له‌سه‌ر گۆڕینی هه‌ستی جوانبینی نواندندا هیچ که‌مترنین له‌وانه‌ى له ده‌ره‌وه‌ى واڵت مێژوى سینه‌ما و ژیان دۆستی و دروستکردنی هۆشیاری ته‌ندروست نواندن ده‌که‌ن ،گه‌نجمان ههیه ئه‌گه‌ر بێت و بوارى الی مرۆڤ ،چونکه ههمیشه گوتاری لهگهڵ عه‌قڵ م��ێ��ژوی ده‌رک �ه‌وت��ن��ی سینه‌ما و فیلمسازی ل �ه ب��اش��وری بۆ بڕه‌خسێت جوانترین ک��ارى سینه‌مایى ده‌ک��ات، و تێگه‌شتنی مرۆڤدای‌ه و هونه‌رێکی زیندوه و ئه‌گه‌ر ب ه کوردستان بۆ ئه‌وکاته دهگهڕێتهوه که سینه‌مای گه‌ڕۆک ل ه ده‌رهینه‌ران و فلیمسازانى بوارى سینه‌مایی به‌رده‌وام ئاراسته‌یه‌کی پۆزه‌تیڤانه‌دا سه‌یری بکه‌ین کاریگه‌ری سااڵنی ( )1919ب �هدواوه هاتۆته دهۆک و هه‌ولێر و سلێمانی له هه‌وڵى ناساندنى سینه‌ماى کوردیدان له رێگه‌ى باشی ده‌بێت ،ه�ه‌روه‌ه��ا له روى کوالێتی ده‌ن��گ و له رێگه‌ی ئه‌رمه‌نه‌کان و ئینگلیزه‌کانه‌وه به‌رهه‌می ئهم هونه‌ر‌ه به‌شدارى کردنى چه‌ند به‌رهه‌مێکى سینه‌ماکارانى ره‌نگه‌و‌ه سینه‌ما زۆر جیاوازه له (.)tv له‌کوردستان بینراوه و چه‌ندین فیلمی سینه‌مایی به‌رهه‌م هاتون ،کورد له فێستیڤاڵ‌ه نێونه‌ته‌وه‌ییه‌کان و به‌ده‌ستهێنانى یه‌که‌م هۆڵی سینه‌ما له سلێمانی پێش شاره‌کانی تر ب��ووه ل ه چه‌ند خه‌اڵتێک سه‌ره‌تایه‌ک‌ه بۆ دوروستبوونى که‌م بوونه‌وه‌ى سه‌ردانکه‌رانى ده‌وه‌ن نه‌وزاد کچ‌ه ئه‌کته‌ر که ماوه‌ى هه‌شت ساڵ ه ساڵی ( )1956یه‌که‌م هۆڵی نمایش به‌ناوی سینه‌مای گۆیژ‌ه سینه‌ماى کوردى. کارى نواندن ده‌کات ،که‌مبوونه‌وه‌ى بینه‌رى سینه‌ما له شه‌قامی مه‌وله‌وى دوایتر سینه‌مای سه‌الحه‌دین له سابونکه‌ران ده‌وه‌ن ن��ه‌وزاد کچ‌ه ئه‌کته‌ر پێى وای �ه هه‌لێکى و ساوایى سینه‌ماى کوردى به هۆکارێکى کاریگه‌ر کراوهتهوه و خه‌ڵکێکی زۆر ئاشنای سینه‌ما و بینینی فیلم ب ه باش ههیه بۆناساندنى سینه‌ماى ک��وردى پێویست ه ده‌زانێت بۆ دورکه‌وتنه‌وه‌ى جه‌ماوه‌ر له هۆڵه‌کانى تایبه‌ت ئه‌مریکی و هیندی و عه‌ره‌بی و میسرییه‌کانن ،پاشان سینه‌ماکان ههمیشه پ��ڕب��ن ل �ه خ �ه‌ڵ��ک ،ئێم ه سینه‌ما و که‌مى هۆڵه‌کان و گرانى بلیتى چوون‌ه ژوره‌و‌ه سینه‌ما ره‌شید و سینه‌ما دڵشاد و سینه‌ما سیروان له سلێمانی ده‌رهێنه‌رى باشمان ههیه وه‌ک (به‌همه‌نى قوبادى، کرانهوه لهو سااڵنه‌دا به زۆری و به‌خێزانیشه‌وه چونه‌ته سینه‌ما و حسێن س��ێ��وه‌دی��ن ،ح�ه‌س�ه‌ن عه‌لى و..ه��ت��د) ک��ارى وه‌ک هۆکاره‌کانى تر ده‌بینێت. له‌الیه‌کیتر عومه‌ر ره‌م�ه‌زان مامۆستا له زانکۆى کاریگه‌ری باشی له‌سه‌ر باری کۆمه‌اڵیه‌تی و سیاسی هۆشیای سینه‌مایى باشیان کردووه به‌رهه‌مه‌کانیان له ده‌ره‌وه‌ى سلێمانى باس لهوه ده‌کات ته‌کنه‌لۆژیا هۆیه‌کى گرنگ ه جه‌ماوه‌ر هه‌بوو ئهم په‌رۆشییه بۆ سینه‌ما تا سااڵنی ( )1990واڵت پیشاندراو‌ه و خه‌اڵتى جیهانیشیان وه‌رگرتووه، که وایکردوو‌ه خه‌ڵک نه‌چێت‌ه سینه‌ما و کاریگه‌رى به‌رده‌وام بوو لهگهڵ تێکچونی زۆر الیه‌نی کۆمه‌ڵگه جه‌ماوه‌ری ئه‌مه‌ش ئه‌و مانای‌ه ده‌گه‌یه‌نێت کورد هه‌وڵێکى داوه بناغه‌ى داناوه بۆ هه‌نگاونان بۆ سینه‌ماى کوردى. سینه‌ماى که‌مکردۆته‌وه ،به‌تایبه‌تى سه‌ته‌الیت ل ه سینه‌ما که‌مبوه‌وه. یاد به‌ڕێوه‌به‌رى سینه‌ماسیتى له سلێمانى ده‌ڵێت: هه‌موو ماڵێکدا ههیه ،ئه‌و فیلمه‌ى له‌وێ پیشانده‌درێت ناتوانین ل�ه‌خ��ۆم��ان�هوه نرخى بلیته‌کان دابنێین، له ماڵه‌که‌ى خۆته‌و‌ه ده‌یبینیت ،هه‌ڵبژاردنه‌کانیش زۆره ئه‌گه‌ر له‌سینه‌مدا له‌ماوه‌ى یه‌ک هه‌فته‌دا یه‌ک فیلم به‌هۆی گه‌شه‌کردنی ره‌وتی فیلم و سینه‌ما له کوردستان چونکه ئه‌و فیلمانه‌ى ده‌یهێنین وه‌ک گرێبه‌ست لهگهڵ پیشانبدا ئهوه له ماڵکه‌ى خۆته‌و‌ه له‌یه‌ک رۆژدا ده‌توانى تا راده‌یه‌کی باش و به‌رچاو جه‌ماوه‌ری بینینی فیلم ستۆدیۆکانى ئه‌مریکا له هه‌فته‌ى یه‌که‌مدا له()% 60ى که‌مى کردووه ،به‌اڵم ئهمه لهکاتێکدایه که خه‌ڵکی ئێم ه پاره‌ى بلیت ده‌بێ بۆ ئه‌وان بێت ،لهگهڵ ئه‌وه‌ى سینه‌ماکانمان چه‌ند فیلمێک ببینیت. جیهاد دڵپاکیش ئهوه ده‌خاته‌ڕوو که وه‌زاره‌تى رۆشنبیرى خواردنی ئاسانی ده‌وێت و ئه‌رکی فیلم سازان و سینه‌ما هیچ جیاوازى نیه لهگه ڵ سینه‌ماکانى لوبنان و دوبه‌ى، ساڵى پار بودجه‌یه‌کى باشى بۆ سینه‌ما ته‌رخانکرد ک ه کاران‌ه ت��اراده‌ی �ه‌ک لهگهڵ فیلمی هونه‌ری هه‌ڵبده‌ن ب �ه‌اڵم نرخه‌کانمان له هى ئ �ه‌وان که‌متره ،باوه‌ڕناکه‌م ( )8ملیار دینار ب��وو ،ب �ه‌اڵم خ��راپ س �ه‌رف ده‌کرێت سیسته‌مێک نیه بۆی ،نیگه‌رانى خۆشى ده‌رده‌بڕێت و ده‌ڵێت به‌ڕێوه‌به‌رێتیه‌کى گشتیمان ههیه بۆ سینه‌ما پێمان ره‌وا نابینن خه‌ریک‌ه دایده‌خه‌ن. ئازاد سه‌وز‌ه پێیوایه دورکه‌وتنه‌و‌ه له چون‌ه هۆڵه‌کانی سینه‌ما ب�هه��ۆی ف��راوان��ب��ون��ى هۆکانى راگ �هی��ان��دن و سه‌ته‌الیت و سه‌رقاڵبوون به گرانیه‌کانی ژیان و کارکردن. له هه‌مانکاتدا ئهم هونه‌ر‌ه نهبووه به پێویستیه‌کى رۆژانه، به‌ڕاى ئه‌و مرۆڤ رۆژانه گرنگی به‌و شت‌ه ده‌دوات که زۆر نزیکه له رۆحیه‌و‌ه ههرچهنده له‌م چه‌ند ساڵه‌ى دوایى
ساڵی یه‌که‌م ژماره 47 دووشه‌ممه 2710/12/16 - 2011/3/7
9
هۆکاره‌که‌ى نرخى بلیته‌ک‌ه بێت ،فیلمى کوردیمان دابه‌زاندو‌ه که نرخه‌که‌ى ( )5000دینار بووه ،به‌اڵم به‌چوار رۆژ ته‌نها ( )80که‌س هات ،هۆیه‌که‌شى ئهوهیه ئێمه ماوه‌یه‌ک‌ه ل ه سینه‌ما دابڕاوین ماوه‌یه‌کى پێویسته تاپێى ئاشنا ده‌بین ،ئه‌و زه‌وقه‌ى له‌خه‌ڵکى عه‌ره‌بدا ههیه بۆ سینه‌ما له کوردا نی ه به داتا المان‌ه هه‌موو فیلمێک رێژه‌ى ()%80ى عه‌ره‌بن. نرخى بلیته‌کانمان ( )10هه‌زار بۆ ( )12هه‌زاره. ئازاد سه‌وز‌ه وتى :گرنگیدان به سینه‌ما به‌کردنه‌وه‌ى هۆڵه‌کانی سینه‌ما ده‌زانێت بۆ ئه‌وه‌ى له هه‌موو رویه‌که‌و‌ه ئهم هونه‌ر‌ه کاریگه‌ری خۆی له‌سه‌ر تاکی ک��ورد ون نه‌کات و هه‌روه‌ها بۆ ئ�ه‌وه‌ى ئهم هونه‌ر‌ه گرنگی زیاتر به‌جێبهێڵێت ده‌بێت هۆشیاری سینه‌مایی له رێگای میدیای (بینراو و بیستراو و نوسراو) گه‌شه‌ی رێی بدرێت ،ده‌بێت لێره‌ش ئه‌و شکۆی‌ه بگهڕێتهوه بۆ سینه‌مای ک��وردی .له‌مسه‌رده‌مه‌دا ب���ه‌ره‌وژور هه‌ڵکشانی ره‌وتی فیلم س��ازى ک��وردی�ه ،وه‌زاره‌ت���ى رۆشنبیری و الوان له جێگه‌ى هاوکارى و پشتگیری زیاتر پێشخستنی هونه‌رى فیلمسازی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌کانی هونه‌ری سینه‌مای پ��ارێ��زگ��اک��ان ،ده‌خرێن‌ه س �ه‌ر ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌رای�ه‌ت��ی گشتی رۆشنبیری و هونه‌ر و وه‌رزش و الوان له‌وێ سینه‌ما و فیلمسازی سه‌ربه‌خۆیى و پسپۆڕی خۆی له‌ده‌ست ده‌دات، هه‌ناسه‌کانی سه‌رکه‌وتنیشی لێده‌سنرێته‌و‌ه ئهوه زۆر نائومێد به‌خش‌ه ئێمه خوازیارین دامه‌زراوه‌کانی سینه‌ما فراوانتر بکرێن و داواکارین په‌رله‌مان و سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم ئه‌و یاسای‌ه ئیمزانه‌که‌ن و زیان نه‌گه‌یه‌نن به‌و ره‌وت‌ه گرنگ ه به‌روپێشچوه‌ى سینه‌ما و فیلمسازی و هونه‌رى فیلمسازی و سینه‌مای کوردی زۆرباش ناسراو‌ه و ده‌بێت خزمه‌تی بکرێت نابێت به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌کان فه‌رامۆش بکرێن و دابخرێن.
هێرش هه‌ورامى:
به‌رهه‌مى حه‌وت ساڵى ل ه نه‌ورۆزدا باڵو ده‌کاته‌وه [ ئا /کارزان تاریق ]
بورهان مه‌جید: کوردستان وه‌ک سلێمانی ده‌ته‌قێته‌و ه [ دیدارىـ بێریڤان محه‌مه‌د ] هونه‌رمه‌ند بورهان مه‌جید ل ه چاوپێکه‌وتێکدا بۆ (چه‌تر) باسى گۆانی ه نوێیه‌کى کرد ک ه له‌م چه‌ند ڕۆژه‌دا بۆ ڕاپه‌رین ه جه‌ماوه‌ریه‌که‌ى هه‌رێمى کوردستان وتوه ،وتى « :به‌رهه‌م هێنانى گۆرانیه‌کى وا ل ه خۆیه‌و ه نابێت زۆر سوپاسى ده‌سه‌اڵت ده‌که‌ین ک ه ئه‌وه‌نده‌یان خه‌فه‌ت کرد ب ه دڵمانه‌وه ،گۆرانى وا به‌رهه‌مبێنین».
ده‌موت بۆت ه که‌الو‌ه ده‌یانوت بۆت ه نیویۆرک بورهان که ماوه‌ى چه‌ند ساڵه به‌هۆى ڕه‌خنه‌کانى له ده‌سه‌اڵتدارانى هه‌رێمى کوردستان و به‌رامبه‌ر به‌گه‌نده‌ڵى و ناعه‌داله‌تیه‌کان که‌مترین جار گۆرانیه‌کانى له ته‌له‌فیزیۆنه‌کان نیشاندراو‌ه له کاتێکدا که هۆگرانى ده‌نگى زۆرن ،وتى به‌رده‌وام ڕه‌خنه‌م له‌م دهسهاڵته ههبوه که بیست ساڵ غه‌درو زوڵم له‌م خهڵکه ده‌کات ،من پێش ڕوداوه‌ک��ان که‌وتوم ،ده‌موت سلێمانى بۆت ه که‌الو‌ه ئه‌وان ده‌یانوت بۆت‌ه نیویۆرک ،یان هه‌ولێر که تا ئێستا زێراب به‌سه‌ر جاده‌کانیدا ده‌ڕوات ،ئه‌و بینا و قه‌سرو قسوره‌کانیشیان به پاره‌ى ئهم میله‌ت ه دروستکردو‌ه هی خه‌ڵک نیه هى به‌رپرسه‌کانن گه‌ر راستیان ده‌کرد چوار بینایان بۆ ڕه‌ش و ڕوت درووستکردای‌ه به‌و‌ه پێش ده‌که‌وێت.، هه‌موو کوردستان وه‌ک خه‌ڵکى سلێمانى پڕه ئه‌و سه‌باره‌ت به به‌رهه‌مهێنانى گۆرانى له (له مه‌یدانى ئازادیدا ک ه پایته‌ختى بیرو رای�ه )...باسى له‌وه‌کرد به‌رهه‌م هێنانى گۆرانیه‌کى وا ل ه خۆیه‌و‌ه نابێت زۆر سوپاسى ده‌سه‌اڵت ده‌که‌ین که ئه‌وه‌نده‌یان خه‌فه‌ت کرد به دڵمانه‌وه ،ئه‌و گۆرانی‌ه به‌رهه‌مبێنم ،ئه‌گینا ده‌بوو ئێستا ئێمه گۆرانى سۆزداریمان بۆ گه‌نجه‌کانمان بوتایه ،نه‌ک ئه‌و هه‌موو کاره‌ساته‌یان بۆ باسکه‌ین ،ئه‌و گۆرانی‌ه په‌یامى من‌ه بۆ ئه‌و گه‌نجانه‌ى له سه‌ر شه‌قامه‌کانن، که بڕوام وایه ته‌نها تایبه‌ت نیه به سلێمانی ،به‌ڵکو تایبهته به هه‌موو
کوردستانهوه ،هه‌موو کوردستان وه‌ک خه‌ڵکى سلێمانى پڕه رۆژێک وه‌ک سلێمانى ده‌ته‌قنه‌و‌ه ئیتر به‌یانى بێت یان ڕۆژێکى تر ئهمه حه‌قیقه‌ته .وتیشى: ئومێد ههیه به‌م خۆپیشاندانه دڵنباشبن ده‌بێت ئهم باروو دۆخه‌هه‌ر بگۆرێت هه‌ر گۆڕانکاریه‌ک رووبدات ئه‌رک و ماندوو بونی خوێنى ئه‌و گه‌نجانه‌یه، پێویسته دواى ئهم هه‌موو قوربانی‌ه که دراوه به‌رده‌وامبن تا ئهم هه‌موو خه‌دروو زوڵم‌ه نه‌مێنیت. چۆن سه‌روه‌ت و سامان ماڵه‌که‌ى ده‌دزیت ئه‌و هونهرمهنده پێى وایه چاره‌سه‌ر بۆ ئهم دۆخ‌ه ئهوهیه که ئه‌و هه‌مو پاره‌و سه‌روه‌ته‌ی خه‌ڵک له ده‌سه‌اڵتداره‌کان بسه‌نرێته‌و‌ه ئیتر ده‌سه‌اڵته‌کانیشیان نامێنێت ئیتر ناشتوانن ئه‌وه‌ند‌ه گاڵته جاڕى به‌هه‌ڵبژاردن و به موقه‌ده‌ساتى خه‌ڵک بکه‌ن .وتى :لێرهوه به ده‌سه‌اڵتدارنیش ده‌ڵیم میله‌تێک کیمیایى کرابێت به سه‌ریدا ئه‌و هه‌موه‌ى لێ ئه‌نفالکرابێت و لێى له سێدار‌ه درابێت چه‌ندین دێى ڕۆخابێت چۆن سه‌روه‌ت و سامان ماڵه‌که‌ى ده‌دزیت و ده‌یخۆیت، گه‌وره‌ترین به‌رپرسى کورد به‌قه‌د بنه‌ماڵه‌یه‌کى ئه‌نفال یان ههڵهبجه قوربانى نه‌داو‌ه بۆ کورد که لێفه‌یه‌ک نیه بیدات به خۆیدا به‌اڵم ئه‌وان به سه‌دان ڤێالیان هه‌بێت ،چه‌ندین دۆنم عه‌رزیان گرتو‌ه که هه‌زاران که‌س حیمایه‌ى ده‌کات له پاره‌ى ئهم خهڵکه. تا قه‌ناعه‌ت ب ه که‌سێک ده‌که‌یت هه‌زارت بۆ ده‌کرن و ده‌تۆقێنن بورهان مه‌جید له په‌یامێکیش بۆ ده‌سه‌اڵتداره‌کان وتى :ئاسایى بونه‌وه‌ى ئهم باروو دۆخ‌ه ده‌بێت ئه‌و سه‌روه‌ت و سامان و ئه‌رزو موڵکانه‌ى له‌م خه‌ڵکه‌یان داگیرکردو‌ه بیده‌نه‌و‌ه به‌خه‌ڵک شته‌کان ده‌چنه‌و‌ه شوێنى خۆى تا ئه‌و سه‌روت و سامانه‌یان به دهستهوه بێت هه‌ر هه‌ڵبژاردنێک بکه‌ى هه‌ر باتڵه ،چونکه تا تۆ قه‌ناعه‌ت به که‌سێک ده‌که‌یت ئه‌وان هه‌زارت بۆ ده‌کرن و هه‌زارت بۆ ده‌تۆقێنن ،که ئه‌و پارانه‌ش له ده‌ستیان وه‌رگیرایه‌و‌ه ده‌توانین کێشه‌ى بێئاوى و بێکاره‌بایی و بێخانویی و بێکارى و چه‌ندین کێشه‌ى ترى پێى نه‌هێڵین.
هێرش هه‌ورامى پاش ماوه‌یه‌کى زۆر دورکه‌وتنه‌و ه له هۆگرانى ده‌نگى و له چاوى بینه‌ران له دیدارێکى رۆژن��ام��هى (چ��ه‌ت��ر)دا م��ژده‌ى گ��ه‌ڕان��هوه ده‌دات�� ه هۆگرانى و گله‌یی له راگه‌یاندنه‌کان ده‌کات و ده‌ڵێت چاوی هه‌ندێک له ڕاگه‌یاندنه کوردیه‌کان کوێره‌و دواتر مێأوو بڕیار ده‌دات چییان به هونه‌ری کوردی کردووه. له گه‌ڵ هونه‌رمه‌ندان تێکه‌اڵویم نییه
هونه‌رمه‌ند هێرش هه‌ورامى له‌دایک بوى شارى هه‌ڵه‌بج ه که ئێستا له نه‌رویج ژی��ان به‌سه‌ر ده‌ب��ات باس ل�هوه ده‌کات که تێکه‌اڵوییه‌کى ئه‌وتۆى لهگهڵ هیچ هونه‌رمه‌ندێک نی ه و ده‌ڵێت :تا ئێستا به نیاز نیم لهگهڵ هیچ هونه‌رمه‌ندێکدا گ��ۆران��ی��ی �ه‌ک��ى (دوێ���ت���ه) ب��ڵ��ێ��م ،ب���ه‌داخ���هوه ل���ه‌گ���ه‌ڵ هیچ هونه‌رمه‌ندێک تێکه‌اڵوی زۆرم نییه ،ته‌نها ئ�ه‌و که‌سان ه نه‌بێت که ئیشیان لهگهڵ ده‌که‌م و سوپاسیان ده‌که‌م هه‌میش ه هاوکارم بوون چ ئه‌وانه‌ی ئێستا و چ ئه‌وانه‌ی له‌مه‌وپێش پێکهوه کارمان کردوه. هێرش به خۆشحاڵیه‌وه باس لهوه ده‌ک��ات که له‌سه‌ره‌تاى کارى هونه‌رییه‌وه به‌هه‌رسێ زاراوه‌ى هه‌ورامى و سۆرانى و کرمانجى گورانی وتوه و به کلیپى گه‌یاندووه ،بۆ یه‌که‌م جاریش به گورانییه‌کى هه‌ورامى (هه‌وار) خۆى به بینه‌رانى و هه‌موو کوردستان ناساندوه ئ �ه‌وه‌ش ویستى خۆى ب��ووه تا بهوشێوهیه بێته ناو کارى هونهریهوه ،چونکه کاتیک ئه‌بیت ئاوازیکى به‌وشیوه‌یه هه‌ڵئه‌بژیریت ئه‌بیت بیرى له هه‌موو الیه‌نه‌کانى کردبێته تاکو بتوانیت تاڕاده‌یه‌کى باش له‌ناو خه‌ڵکدا بمێنیته‌وه ،هێرش ئه‌وه‌ش ده‌خاته ڕوو که ئه‌و زیاتر سه‌رقاڵى کارى ئاهه‌نگ و بۆنه تایبه‌ته‌کانه ،چونکه ئهوه زیاتر لهگهڵ حه‌زو ویست و ستایلم دیته‌وه و ده‌شڵێت ئه‌گه‌ر خۆم لهو جوره گۆرانیانه دڵنیا نه‌بم نایانڵێمه‌وه چونکه هه‌رده‌م هه‌وڵمداوه ئاوازیک بکه‌مه گورانى لهگهڵ ده‌نگم بگونجێت ئه‌مه‌ش به‌هۆى کاریگه‌رى کوردستان به‌گشتى و هه‌ورامان ب�ه‌ت��ای��ب�ه‌ت��ى ک �ه دی����اره زۆر ڕۆڵ���ى س �ه‌ره‌ک��ی ئه‌بینێت. خۆشه‌ویستیم بۆ واڵت
هێرشى ت �ه‌م �ه‌ن( )28ساڵه ،ڕاى وای ه که‌سێک کارى هونه‌رى ده‌کات ،باش نی ه له سیاسه‌تیشدا کاربکات ،به‌اڵم ده‌بێت لهگهڵ نه‌ته‌وه‌که‌ى ڕاستگۆ بێت ،باسیش لهوه ده‌کات ئه‌و تائێستا تێکه‌ڵى هیچ حزب و الیه‌نێک نه‌بوه و ته‌نها ده‌یه‌وێت بۆ میله‌ته‌که‌ى به گشتى خزمه‌ت بکات ،دڵێت :ئه‌وه‌ى له توانامدا بوبێت بۆ واڵته‌که‌مم ک��ردوه و چه‌ندجارێکیش ل ه ئه‌وروپا به‌شدارى هه‌ر ئیشێکم کردبێت خۆم به‌کورد ناساندوه و شانازیم پێوه‌کردوه خوشه‌ویستیم بۆ واڵت زۆرکات کاردانه‌وه‌ى به‌رچاوى ههبوه
له‌سه‌ر خوم هه‌ر ئه‌مه‌ش واى کردووه به‌م دواییانه کۆمه‌ڵیک ئاوازى تایبه‌ت به‌کوردستان دابنیم. له هیچ که‌ناڵێک رازی نیم
هونه‌رمه‌ند هێرش داواى لێبوردن له خوشه‌ویستان و هۆگرانى ده‌نگى ده‌کات ،به‌هۆى ئه‌وه‌ى ماوه‌یه‌کى زۆره له‌سه‌ر که‌ناڵ ه کوردیه‌کان ده‌رناکه‌وێت ،هۆکارى ده‌رنه‌که‌وتنه‌که‌شى بۆ ئهوه دهگێرێتهوه که ده‌یه‌وێت شتى باشیان پیشکه‌ش بکات، ئ�ه‌و هونهرمهنده نیگه‌رانى خ��ۆى له به‌رامبه‌ر ته‌له‌فیزیۆن ه ک��وردی �ه‌ک��ان ده‌رده‌ب���ڕێ���ت و ده‌ڵ��ێ��ت :ئێستا ل �ه ته‌له‌فزیون ه کوردیه‌کاندا بهداخهوه زۆر له به‌ناو ئه‌و هونه‌رمه‌ندانه ئه‌بینین که هه‌موو هه‌فته‌یه‌ک له‌که‌ناڵێکدا میوانن ،که‌چى لهگهڵ ڕێ��زم��دا هیچیان پێنیه ،چ��اوو گ��وێ��ى هه‌ندیک له‌بینه‌رو که‌ناڵه‌کانى ئه‌مڕۆى کوردستان کوێره و هیچ نابیستن و نابینن ،به‌اڵم میژوه بڕیارده‌دات چیکراوه به هونه‌رى کوردى، گله‌ییه‌کى زۆرم له هه‌موو ڕاگه‌یاندنى ک��وردى ههیه ل ه هیچکامیشیان ڕازى نیم نه‌ک له‌به‌ر شه‌خسى خوم ،به‌ڵکو له‌به‌ر ئ �ه‌وه‌ى به‌رهه‌مى ب��اش و خ��راپ له‌یه‌کجیاناکه‌نه‌وه، ل �ه‌ب �ه‌رئ �هوه خ��وم زۆر ب���ه‌دوور ئ �ه‌گ��رم ل �ه ک�ه‌ن��اڵ�ه ئاسمانی ه کوردیه‌کان خوزگه له‌جیاتى ( )18که‌ناڵى ئاسمانى کوردى ( )2که‌ناڵى ڕێک و پێک بونایه که‌شایه‌نى هه‌موو کورد بونایه. به‌چه‌پڵی هونه‌ری کوردی به‌سه‌ر یه‌ک داده‌ده‌ن
ئه‌و هونهرمهنده ڕاى خۆى له باره‌ى ئه‌و تێکه‌ڵبونه‌ى ستایڵى گۆرانى کوردى به میله‌تانى تر ده‌ڵێت :تیکه‌ڵبونى ستایلى بێگانه شتیکى خ��راپ نیه ،ب �ه‌اڵم ب �ه‌داخ �هوه ئه‌مڕۆ بوه‌ت ه شتیکى باو ئه‌وه‌کێشه‌یه‌کى ئێمه‌یه که وا ته‌نها که‌سیک چه‌پڵه‌یه‌کمان بۆ لێبدات ئیتر هه‌وڵ ئه‌ده‌ین هونه‌رى کوردى به‌سه‌ریه‌کدابده‌ین ،بهداخهوه هه‌ندێک له گورانى بیژه‌کانمان گه‌ر پشتگیرى که‌ناڵه کوردی و حزبه‌کان نه‌بن ،نه‌ک شایه‌نى ئه‌وه‌یان نه‌بوو ببنه هونه‌رمه‌ندى ئهم میله‌ته به‌سه‌زمانه ،به‌ڵکو نه‌یان ده‌توانى له‌هیچ بواریکدا ئاستى خویان بنوینن مه‌به‌ستم ئهوهیه که هیچیان پێنیه نه‌خوازه له گۆرانى کوردى. هێرش هه‌ورامى له باره‌ى کاره نوێیه‌که‌ی ئه‌وه‌ى خسته ڕوو که ئه‌لبومێکى نوێی به‌ده‌سته‌وه‌یه ،بڕیاره له ده‌روربه‌ریدا ن���ه‌ورۆزدا ب�ڵاوى بکاته‌وه‌و به‌ناوى تریفه‌ى (خه‌یاڵ، گواشه‌گیر) ده‌م�ه‌وێ��ت له باشترین به‌رهه‌مى ناو کلیپه‌که بێت ،ئه‌وه‌شى خسته‌ڕوو :ک �ه دوای م��اوه‌ی�ه‌ک��ی زۆر ئه‌توانم بڵێم به‌ڵێ ب�ه هیوام له ن �ه‌ورۆزی ()2011دا بتوانم به‌رهه‌می ()7 س��اڵ ل�ه‌م�ه‌و پێشم ب�ڵاو بکه‌مه‌وه و به‌نیازی سه‌فه‌رێکی هونه‌ریم بۆ کوردستان ب �ه ه��ی��وام دڵ��ی هه‌موو گ���وێ���گ���ران���ی خ���ۆم ئ���اش���ت ب��ک �ه‌م �هوه که‌وا بێده‌نگ بووم ئه‌و ماوه‌یه .
ژنان ساڵی یه‌که‌م ژماره 47 دووشه‌ممه 2710/12/16 - 2011/3/7
8
چۆن یادى هه‌شتى مارس بکهینهوه مه‌ستور ه رۆژى هه‌شتى مارس مه‌حمود وه‌ک ه �ه‌م��وو ساڵێک ده‌یڵێینه‌و‌ه رۆژێکى پیرۆز‌ه له مێژووى خه‌بات‌و تێکۆشانى ژناندا ،ئه‌و رۆژه‌ی‌ه که ژنان ده‌نگیان هه‌ڵبڕى‌و خۆیان ک��رد‌ه قوربانى له به‌رامبه‌ر ناعه‌داله‌تى به‌رامبه‌ریان‌و نه‌یانتوانى لهوه زیاترل‌ه ئاست ئه‌و زوڵمانه‌ى ئه‌وکات بێده‌نگ بن که ل ه ناو کارگه‌کانى کارکردندا به‌رامبه‌ریان ده‌کرا ،بۆیه جه‌سته‌ى خۆیان کرده قوربانى که له هه‌موو شت پیرۆزتره ،له دواى ئه‌و روداوه‌و‌ه خه‌بات و تێکۆشانى ژنان ده‌ستى پێکردوو ئه‌و ناعه‌داله‌تیه‌ى به‌رامبه‌ر ژنان هه‌بوو ورد‌ه ورد‌ه بهرهو کاڵبوونه‌وه‌چوو. ئه‌مه‌ش به‌ڕاستى رۆژێکى پیرۆز‌ه بۆ ژن��ان ،پێویستیش‌ه ب �ه‌رز رابگیرێ به‌اڵم ته‌نها به ئاهه‌نگ‌و مه‌راسیمى لهو شێوان ه نا که له الى خۆمان ی��ادى ده‌که‌ینه‌وه، چونکه به‌رز راگرتن‌و زیندوهێشتنه‌وه‌ى ئه‌و رۆژه به تێکۆشانى زیاتر ئه‌بێت له پێناو به ده‌ستهێنانى مافى ژنان و ئازادبوونیان ل��ه ه��ه‌م��وو ئ���ه‌و ب �ه‌رب �ه‌س��ت �ه س��ی��اس��ى‌و کۆمه‌اڵیه‌تیانه‌ى که به زۆر به‌سه‌ر ژناندا فه‌رز کراوه یان چه‌سپێنراوه ،ئهوه راستیش ه که ئێمه‌ى ژنانى کورد خاوه‌نى ئه‌و رۆژه نین لهگهڵ ئ�ه‌وه‌ش��دا هه‌وڵیشمان ن �هداوه که رۆژێکى هاوشێوه‌ى هه‌شتى مارس ل ه خه‌باتى ژنانى کورددا به‌رجه‌ست‌ه و به‌دیار بخه‌ین ئهوه راستیه‌ک‌ه و پێویست ناکات نکۆڵى لێبکه‌ین ،ئه‌وه‌ش راسته که ژنانى ک��وردى ئ��ازاب��وو توانیویان‌ه له زۆرب���واردا رۆڵ��ی��ان ه�ه‌ب��ێ��ت ،ب���ه‌اڵم ده‌ک��رێ��ت رۆژى هه‌شتى مارس الى ئێمه‌ش بکه‌ین‌ه رۆژى تێکۆشان له پێناو به ده‌ست هێنانى مافى ژنان و داواکارییه‌کانى ژنان و پێویسته واقیعه‌کانى ژنان ،پێوست‌ه ئێمه‌ى زنان لهو چوارچێوه‌یه‌ى که چه‌ند ساڵه ههیه بێین ه ده‌ره‌و‌ه‌و شێوازى خه‌باتى ژنان به شێوه‌یه‌کى تر پێشبخه‌ین ،پێویسته ژن��ان له رۆژى هه‌شتى مارسدا به تایبه‌ت له کوردستان ئاهه‌نگ نه‌گێڕێ و بێته سه‌ر شه‌قامه‌کان و داواى مافه‌کانى بکات ،چونکه تا ئێستا ژن ده‌چه‌وسێته‌و‌ه تا ئێستا بێڕێزى به‌رامبه‌ر ئ��ی��راده‌ى ده‌کرێت تا ئێستا بکوژانى ژن ئازاد ده‌کرێت‌و هیچ حسابێک بۆ مافى ژن ناکریت تا ئێستا دایکى ئ�ه‌م واڵت ه رۆڵه‌ى له ده‌ست ئه‌دات له پێناو داواکارى مافه‌کانیدا ،ئیتر ئاهه‌نگ بۆ بکه‌ین ،بۆ نه‌یه‌ین‌ه سه‌رجارد‌ه و خۆپیشاندان بکه‌ین ل ه پێناو گۆڕینى تێڕوانینى حکومڕانى ل ه سیسته‌مى ئهم هه‌رێمه‌دا که چۆن له ژن ده‌ڕوانى به زمان نه به کردار ،چونکه ب ه زمان بێت نیوه‌ى کۆمه‌ڵین ،به‌اڵم له واقیعدا ئهوه نیه ،ژنان به تایبه‌تر رێکخراوه‌کانى ژنان له هیچ خۆپیشاندانێک به‌شدارى کارا و پێشه‌نگایه‌تى ناکه‌ن ،له مه‌سه‌له‌ى داواکردنى مافى گشتى بونیان نیه ل ه مه‌سه‌ل‌ه نه‌ته‌وایه‌تیه‌کان بونیان نیه، که ره‌خنه‌شیان ده‌که‌یت هه‌موان ده‌ڵێن ئه‌وکاران‌ه کارى ئێمه نیه ئهوه له پێناو ملمالنێى سیاسى و ده‌س�ه‌اڵت��دای�ه ،ئه‌ى ن��اپ��رس��ن ه���ه‌ر رێ��ک��خ��راوێ��ک موڵکى حزبێکه و له پێناو به‌رژه‌وه‌ندى ئه‌و حزب ه کار ده‌کات ،ئه‌ى ئه‌وه‌ش سیاسه‌ت نیه، به‌هه‌رحاڵ له ئێستادا پێویسته ئێمه‌ى ژنان به خه‌بات و تێکۆشانى خۆماندا بچینه‌و‌ه لهو مه‌سه‌النه‌ى پێویست ده‌ک��ات بونمان هه‌بێت ،له خۆپیشاندان‌و راپه‌رین بونمان هه‌بێت ،با ئه‌و قسه‌یه‌ى رۆشنبیر ریبین ئه‌حمه‌د ه�ه‌ردى به‌سه‌رماندا نه‌چه‌سپێت که له خۆپیشانداکه‌ى مه‌یدانى ئازادى وتى( :ژنان چیتر گله‌یمان لێ مه‌که‌ن، دوای��ى دواده‌ک����ه‌ون ،چونکه بونتان نی ه ل��ێ��ره) ک �ه ب���اوه‌ڕده‌ک���ه‌م مه‌به‌ستى ژن ه دیاره‌کان و رێکخراوه‌کان ب��وو ،چونکه ژنانى ترهه‌بوون ،به‌اڵم که‌م بوون ،بۆیه پێویتسمان به به‌خۆداچونه‌وه‌یه.
[ ئا /کوردۆ فه‌ره‌ج ] ژن��ان له‌کۆمه‌ڵگاى عێراقیدا ئه‌و به‌شه‌ن ل ه کۆمه‌ڵ ک ه زۆرترین زوڵمیان لێ ده‌کرێت له‌به‌رانبه‌ر یاسا ،له‌ماف ه ئابورى و کۆمه‌اڵیه‌تى و سیاسییه‌کاندا له‌چاو پیاوانیش ب ه پل ه دوو ئه‌ژمار ده‌کرێن ،ل ه راپۆڕتێکمان بۆ رۆژى ()8 ى مارسدا هه‌ریه‌ک ه ل ه رێکخراوه‌کانى خوشکانى یهکگرتوو یه‌کێتى ژن��ان و سه‌نته‌رى ژن��ان و چاالکوانانى ب��وارى ژنان‌و ژنانى نێو الیه‌ن ه ئۆپۆزسیۆنه‌کان بۆچونه‌کانى خۆیان بۆ (چه‌تر) ده‌خه‌ن ه روو. بێخاڵ ئه‌بوبه‌کر حسێن مامۆستاى زانکۆى سلێمانى و سکرتێرى رێکخراوى یه‌کگرتوى خوشکانى کوردستان
رێکخراوه‌کانى ژنان ل ه ()8ى مارسدا «ژنان له‌به‌رامبه‌ر پیاواندا موساوه‌م ه له‌سه‌ر داخوازییه‌کانى خۆیان ده‌که‌ن»
راگه‌یاندن و روناکبیرى ژن��ان ل�ه‌ب��اره‌ى ()8ى مارسه‌و‌ه وتى« :ئێمه کۆمه‌ڵێ به‌رنامه‌ى خۆمان هه‌بوو ،به‌اڵم به‌هۆى ئهم بارودۆخه سیاسییه‌ى کوردستان زۆر له به‌رنامه‌کانى هه‌ڵوه‌شانده‌وه، ئێستا له نێوان ئه‌نجامدان‌و ئه‌نجام‌ه نه‌دانداین، چونکه نازانین ئه‌نجامى باردۆخه‌ک‌ه به‌کام ئاراسته‌دا ده‌ڕوات ،که هه‌ندێکیان دیدارێکى تیڤى و رادی���ۆى تایبه‌ت ب���وون ،سیمینار ل ه گه‌رمیان‌و خانه‌قین‌و رانی‌ه‌و سلێمانی ،هه‌روه‌ها کۆبوونه‌وه‌یه‌ک له سلێمانى بۆ هه‌ڵسه‌نگاندنى کار‌و چاالکییه‌کانمان له ساڵى پێشوو لهگهڵ ره‌خنه‌ى میوانه‌کان.
« سینه‌مامان نیی ه تا بڵێین ئاستى سینه‌ماى کوردى ل ه کوێدایه»
[ ئا /خالید ـ هیوا ]
له‌کاتێکدا ل ه جیهاندا سینه‌ما به‌رده‌وام ل ه به‌ره‌وپێشچوندای ه ل ه هه‌رێمى کوردستان و ل ه سلێمانى به‌تایبه‌ت سینه‌ما رۆژ به‌ڕۆژ ل ه الى خه‌ڵک کاڵ دهبێتهوه ،سه‌ردانکه‌رانى هۆڵه‌کانى سینه‌ما ل ه که‌مبونه‌و ه دان ئه‌مه‌ش بۆت ه مایه‌ى نیگه‌رانى الى فیلمسازان و هونه‌رمه‌ندان، هونه‌رمه‌ند ێکیش ده‌ڵێت «سینه‌مامان نی ه تا په‌یوه‌ندى گرێبدات ،ک ه سینه‌ماشمان نه‌بێت ناتوانین بڵێین ئاستى سینه‌ماى ک��وردى له‌کوێدایه». گرنگى سینه‌ما
چه‌تر :ئاستى رێکخراوه‌کانى ژنان چۆن ده‌بینیت؟
ت��ێ��روان��ی��ن��ى س���ااڵن���ى پ��ێ��ش��وم ه��هی��ه ب هرێکخراوهکهى خۆمانیشه‌و‌ه چاالکییه‌کان ماوه، به‌اڵم ده‌توانم بڵێم پێشکه‌وتنێکى واى به‌خۆیه‌و‌ه ن �ه‌دی��وه ،رۆژان���ه داده‌نیشین قسه ده‌ک�هی��ن ک ه سااڵنى پێشو چاالکتر بووین‌و ئێستاش به‌دواى ئه‌و خاڵه‌دا ده‌گه‌ڕێن که هۆکارێک ب��ووه بۆ الواز بوونى کاره‌کانمان.
له‌باره‌ى ()8ى مارسه‌و‌ه وتى « ئێمه سااڵنه کۆمه‌ڵێ چاالکى ئه‌نجام ده‌ده‌ین ،له یادى ()8ى مارسدا چ به ته‌نها بێت یان به‌هاوبه‌شى لهگهڵ رێکخراوه‌کان چاالکیمان ههیه ،یه‌کێتى خوشکانى کوردستانیش ( )16لقمان ههیهو هه‌ریه‌که‌یان کۆمه‌ڵێ چاالکى تایبه‌ت به‌خۆیان ههیه ،له‌وانه‌ش سازدانى کۆڕ و سمینار‌و وۆرک شۆپ‌و پێشانگاى کارى ده‌ست و ک��ارى هونه‌ر‌ه جوانه‌کان ،کۆمه‌ڵێ به‌رنامه‌ى رادیۆ‌و تیڤى مان ههیه ،پرۆژه‌یه‌کى سه‌رتاسه‌ریمان ههیه بۆ سه‌رجه‌م لقه‌کان که ئه‌ویش «پرۆژه‌ى خۆ رۆشنبیرکردن»ه ،که کۆمه‌ڵێ نامیلک‌ه و کتێب دیارى کراوه بۆ به‌شداربووان له‌شێوه‌ى پێشبرکێدای ه و ئه‌ندامانى خوشکان له سه‌رجه‌م لقه‌کان ده‌بێت ژنان ئه‌و پرۆژهیه بخوێننه‌و‌ه و تاقیکردنه‌وه‌ى تێدا ئه‌نجام ده‌رێت که کۆمه‌ڵێ پرسیار‌ه له‌سه‌ر سه‌رجه‌م کتێب‌و نامیلکه‌کان له بوارى رۆشنبیرکردن‌و هۆشیارکردنه‌وه‌ى ئه‌ندامانى خۆمان‌ه‌و خه‌اڵتیش ده‌درێت‌ه یه‌که‌م‌و دووه‌م‌و سێیه‌مى خوله‌که».
چه‌تر :وه‌ک رێکخراوه‌کانى ژنان بارودۆخى کوردستان چۆن ده‌بینن؟
ئێمه وه‌ک رێکخراوه‌کانى ژنان بیست ساڵلهمهوبهر ئه‌و کاره‌مان کرد ،که ئێستا پیاوان ئه‌و چه‌ند رۆژه‌ی‌ه ده‌یکه‌ن.
چ��ه‌ت��ر :ب��ۆچ��ى بیست س��اڵ ژن��ان ده‌نگدانه‌وه‌ى ئه‌و شه‌ند رۆژى پیاوانى نه‌بوو؟
له‌به‌ر ئه‌وه‌ى سینارێوى پیاوان‌و سیاسییهکانىداوای مافه‌کانیان ده‌که‌ن فۆتۆ :شۆڕش مسته‌فا له‌پشته‌وه‌یه. ئامین ه گۆیان چاالکوان ل ه بوارى رێکخراوه‌کانى ئه‌وه‌شدا رێکخراوێک ناتوانێت له‌سه‌ر پێى خۆى بوه‌ستێت داواک���ارم ژنانى ئێمه‌ش کار له‌سه‌ر به‌رزکردنه‌وه‌ى ژناندا له‌باره‌ى ()8ى مارسه‌و‌ه وتى« :له ()8ى مارسدا گه‌ر له‌رووى مادییه‌و‌ه به‌هێز نه‌بێت. ئاستى هۆشیارى سیاسى خۆیان بکهنو هه‌ست به‌بونى ده‌بێت سه‌رجه‌م ژن��ان رۆڵ��ى خۆیان هه‌بێت ،به‌تایبه‌ت خۆیان بکه‌ن و داواکاریشم داواکارییه‌کانى جه‌ماوه‌ر چه‌تر :کابینه‌ى پێنچه‌م و شه‌شه‌م کامیان له‌م باردۆخه‌دا ،چونکه ژن کۆمه‌ڵى کێشه‌ى ههیه و رێزى لێ بگرێت ،به‌شێوه‌یه‌کى مه‌ده‌نى و ئاشتى به‌بێ زیاتر خزمه‌تى ژنانى کردووه؟ داواکارییه‌کانى خۆى بخات‌ه جێ به‌جێکردنه‌وه ،تاوه‌کو چه‌تر :پێت وانیی ه رێکخراوه‌کانى ژن که‌متر توندوتیژى و چاره‌سه‌رکردنى ئه‌و بارودۆخه‌ى ئێستا و ده‌توانم بڵێم هه‌ر دوو کابینه‌ک‌ه له‌باره‌ى پشتگیرى ل هئێستاش ژنان نه‌یانتوانیو‌ه له په‌رله‌ماندا به‌رگرى ته‌واو ل ه ده‌رده‌که‌ون؟ بنه‌بڕکردنى گه‌نده‌ڵى له‌کوردستاندا. ژناندا زیاتر له شتى ره‌مزی‌و شێو‌ه‌و مافه‌کانى ژنان بکه‌ن ،زۆربه‌ى دی��اره ب �ه‌ش��دارى کردنىسهیوان رۆسته‌م لێپرسراوى راگه‌یاندن دروشمدا ماوهتهوه. کاتیش ژنان موساوه‌م‌ه له‌سه‌ر ژن��ان له گۆره‌پانى سیاسیدا چ �ه‌ت��ر :ه��ۆک��ارى که‌م و سه‌رنوسه‌رى رۆژن��ام�هى ژیانه‌و‌ه و مافه‌کانى خۆیان ده‌ک �ه‌ن ،چ ژنان ئاستى به‌شدارى کردنی ئامین ه گۆیانى: ئه‌ندامى یه‌کێتى ژن��ان له‌باره‌ى ()8 ده‌رک��ه‌وت��ن��ى ژن��ان روناک فه‌ره‌ج: له مه‌سه‌ل‌ه سیاسییه‌کان بێت ئاستى کهمه و ده‌توانم بڵێم ى م��ارس�هوه وت��ى «()8ى ل� ه گۆڕه‌پانى مارسیش ژنان ل ه ناو حزبه‌کاندا یان حزبه‌کان ،تاوه‌کو ئێستاش هۆشیارى ژنان که‌م‌ه‌و له‌ناو ئێم ه وه‌ک ب���ه‌رۆژى چه‌خت ک��ردن �هوه داده‌ن��رێ��ت س��ی��اس��ى له ناو حزبه‌کاندا به چاوێکى نوخبه‌دا ماوهتهوه ،ده‌بێت ئێم ه له‌سه‌ر هه‌وڵدان بۆ ته‌واوى مافه‌کانى شێوه‌یه‌کى کارتۆنییان ژنان کانى ه رێکخراو ک �ه‌م سه‌یرى ژن��ان ده‌ک��رێ��ت و �ان وه‌ک رێکخراوه‌کانى ژن� ژنان و به‌رزکردنه‌وه‌ى ئاستى ژنان له فه‌رامۆش کراون. �رى و ک �ه‌س��ان��ى ده هه‌موو بوارێکدا. هه‌ی ه‌و به‌پێى پالنى س��ت�����اره لب��ه�ژێ‌س��ه‌ر بیست ساڵ له‌مه‌وبه‌ر چ����ه‌ت����ر :رۆڵ����ی����ان ک���ۆم���ه‌ڵ���ک���ا ،ک� چه‌تر :به‌رنامه‌تان چییه؟ ل��ه‌ب��ه‌ش��دارى ب��اردۆخ��ى ئێمه جگه ل�ه ( )8پیاوانى ناو حزبهکانه��ۆش��ی��ار ک����ردن����ه‌وه‌ى ژن���ان ئه‌و کاره‌مان کرد، کوردستان چۆن ده‌بینیت؟ بکه‌ین ،چونکه تاوه‌کو ئێستا ى م������ارس چ���االک� ��ى کار ده‌که‌ن پیاوان ئێستا ه ک داوا ده‌ک �ه‌م ژن��ان بهشدارخۆیان ژنان ده‌نگدان به‌مافى ب����ه‌رده‌وام����م����ان ه �هی �ه، ب���ن ل���ه گ���ۆڕه‌پ���ان���ى س��ی��اس��ى ن��ازان��ێ��ت ک�ه له‌هه بهرنامه و چاالکیشمان مانکاتداه چه‌ند رۆژه ک����وردس����ت����ان����دا و ق���س���ه و و ه � ل �ت � �ێ مافى خ��ۆی��ان�ه ،ده‌ب� ب��ۆ ()8ى م���ارس ههیه، ل��ێ��ک��دان �ه‌وه‌ى خ��ۆی��ان هه‌بێت، شدارى ه ب تێبگات که مافى ده‌یکه‌ن ل �ه‌وان �ه‌ش چاپکردنى کۆمه‌ڵێ کتێب‌ه ک ه تاکو ئێستاش کارى زۆر که‌میان کردووه ،له چاو ئه‌و نیشان ست کردنى ههیه له‌ده تایبهته ب �ه مه‌سه‌له‌کانى ژن���ان ل �ه‌و رۆژه‌دا داهات‌ه گه‌وره‌یه‌ى که له‌به‌ر ده‌ستییاندای‌ه که‌متر بایه‌خ ب ه کردنى نه‌خشه‌ى سیاسى واڵت باڵوى ده‌که‌ینه‌وه ،نمایشکردنى چه‌ند کارێکى کو ر د ستا ن کاره‌کانى ژنان ده‌ده‌ن ،ژنان له‌ناو حزبه‌کاندا شێوه‌یه‌کى و هه‌ڵبژاردنى سه‌رۆکه‌کانى ژنان و به‌ستنى چه‌ند کۆڕ و سیمینارێک ،ک ه و س��ل��ێ��م��ان��ى کارتۆنییان ههیه و به پێى پالنى پیاوانى ناو حزبه‌کان �وى واڵت و ن�ه‌خ��ش�هى داه��ات� لهو رۆژه‌دا بهڕێوه ده‌چێت له سلێمانیدا ،چاالکى ب��ه‌ت��ای��ب��ه‌ت ب��ۆچ��ى کار ده‌که‌ن». بێت. واڵتدا ده‌بێت رۆڵیان هه هاوبه‌ش لهگهڵ تۆرى رێکخراوه‌کاندا ههیهو له ()8ى ده‌گه‌ڕێنیته‌وه؟ چ��ه‌ت��ر :ب��ۆچ��ى ژن��ان��ى ن��او دوو پارت ه چه‌تر :پێت وانیی ه رێکخراوه‌کانى ژنان مارسدا ژماره‌یه‌کى تایبه‌ت به ساڵنامه‌ى ()8ى مارس ئ����هوه ش��ت��ێ��ک��ى ح��اش��ا ه �ه‌ڵ��ن �ه‌گ��ره ک هسیاسییهکهى کوردستان ده‌رکه‌وتنیان کهمه؟ زیاتر ل ه ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دى حزبه‌کانیان کار ده‌رده‌که‌ین. ژن��ان رۆڵیان کهمه ،هه‌ندێک کار و چاالکى به‌راستى ژنانى ناو حزبه‌کانى ده‌سه‌اڵت دهرکهوتنیاندهکهن؟ ک��راوه له‌سه‌ر ئاستى هاوبه‌ش ،ئه‌مه‌ش جارێکیتر چه‌تر :په‌یامى ئێو ه ل ه ()8ى مارس چییه؟ زۆر ک‌هم‌و به‌پێچه‌وانه‌و‌ه ژنانى ناو بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان و �ان � ک ه �راو � �خ � �ک � رێ �وو � م ه � ه بڵێن �ن � �ی � �وان � �ات � ن ه ئێمدهگهڕێتهوه بۆ بارودۆخى ئه‌مڕۆى کوردستان و ه��ی��واخ��وازم ژن��ان ل �ه‌و رۆژه‌دا ت���ه‌واوى ئ �ه‌رک ویهکگرتوى ئیسالمى رۆلێکى باشیان ههیه له گۆره‌پانى بهوشێوهیه خزمه‌ت به حزبه‌کانیان بکه‌ن ،چونک ه ئاستى هۆشیارى ژنانیش نه‌گه‌یشتوه‌ت‌ه ئه‌و ئاست ه مافه‌کانى خۆیان بزانن و هه‌وڵ بده‌ن بۆ چاککردنى سیاسییدا و ده‌رکه‌وتنیان ههیه ،تاوه‌کو ئێستاش نه‌مان رێکخراو ههیه چاالکه ،لهگهڵ ئه‌وه‌شدا سه‌ر ب ه که خۆى وه‌ک هاواڵتییه‌کى سه‌ربه‌خۆ ببینێت، ئه‌و جیاوازییه‌ى که ههیه له‌نێوان چین و توێژه‌کاندا و بیست که ژنانێکى ناو دوو حزبه ده‌سه‌اڵتداره‌ک‌ه قسه‌ى ژنان حزبێکه ،ئه‌وه‌ش ههڵه نییه گه‌ر رێکخراوێکى تاوه‌کو ئێستاش هه‌ندێک ژن وابه‌سته‌ى عه‌قڵى به‌رزکردنه‌وه‌ى ئاستى ژنان ،تا ژنى کوردیش به‌مافه‌کانى خ��ۆی��ان هه‌بێت ی��ان ده‌س��ت ل�ه‌ک��ار کێشانه‌وه‌ى خۆیان لێک سه‌ر به حزبێک بێت ،له‌دواى راپهڕینهوه هه پیاوانى بنه‌ماڵه‌که‌یانن. خۆیان بگه‌ن. رابگه‌یه‌نن ،له‌به‌ر خاترى ئهم بارودۆخ ه و ک���وش���ت���ن و هات‌ه کای‌ه بۆ دام�ه‌زران��دن��ى رێکخراوه‌کان به‌و چه‌تر :دوا په‌یامت بۆ ()8ى مارس کردنى ئومید بێ و �ردن � ک هید ه ش شێوهیه بوو ،دروس��ت بونى رێکخراوێک ب�ه‌راورد کـ روون��اک ف �ه‌ره‌ج به‌ڕێوه‌به‌رى به‌رنامه‌کانى سه‌نته‌رى چییه؟ ورد دوای ( ســتــان دایکان. بکه‌یت لهگهڵ رێکخراوێکى تر جیاوازه ،لهگهڵ 17
››
››
()8ى مارس ل ه مه‌یدانى ئازادیدا یادى ده‌کرێته‌وه
[ ئا /مه‌ستور‌ه مه‌حمود ]
به هۆى ئه‌و بارودۆخه‌ى ئه‌مساڵ له هه‌رێمى کوردستان هاتۆته ئاراوه، کۆمه‌ڵێک بۆنه وه‌ک سااڵنى پێشو یادى ناکرێته‌و‌ه به‌ڵکو شێوازه‌که‌ى گ���ۆڕاوه ،ڕۆژى ( )8مارسیش که ڕۆژێ��ک��ى تایبه‌ت به ژنانه‌و دهکهوێته ناو ئه‌و ب��ارودۆخ�هوه به شێوه‌یه‌کى تر یادى ده‌کرێته‌وه، هه‌ر بۆ ئه‌و مه‌به‌ست‌ه کۆمه‌ڵێک چاالکوانى ژنان‌و ڕێکخراوه‌کان ڕۆژى شهممه( )2011/3/5کۆبونه‌وه‌یه‌کیان ڕێکخست لهگهڵ نوێنه‌رى ئه‌نجومه‌نى کاتى مه‌یدانى ئازادى ،له کۆبونه‌وه‌کان هه‌موان گه‌یشتن‌ه ئه‌و خاڵه هاوبه‌شه‌ى که یادى( )8مارس لهگهڵ گه‌نجانى مه‌یدانى ئازادى بکهنو پێشنیاره‌کانى که چه‌ندساڵ ه پێشکه‌شى ده‌که‌ن بیکه‌ن‌ه یاداشتێکى هاوب‌هش‌و لهو ڕێگه‌یه‌و‌ه داواى مافه‌کانى ژنان بکهنو داواکانیان دواتر پێشکه‌ش به په‌رله‌مان بکه‌ن ،هه‌ر لهو کۆبونه‌وه‌ی ه باسى ئه‌وه‌کرا که زۆرترین ژن لهو ڕۆژه‌دا کۆبکه‌نه‌وه‌‌و لهو ڕۆژ‌ه به‌دواشه‌و‌ه ژنانیش داواکاریه‌کانیان ده‌خ �ه‌پ��اڵ داواى خۆپیشاندهران. رێ�����ک�����خ�����راوی ژن������������ان������������ی ئ����ازادی����خ����وازی کوردستانیش ل ه
)ی
ئه‌ده‌ب و هونه‌ر
شوبات
( یادی )8ی م ا ر س
به‌یاننامه‌یه‌کیاندا که وێنه‌یه‌کیان بۆ (چه‌تر) ناردوو‌ه ئاماژه به‌و‌ه ده‌که‌ن که به چاالکی و مه‌راسیمی شکۆدار سه‌د و یه‌که‌مین ساڵیادی ()8 ی مارس به‌رز راده‌گرن ،به دروشمی (نابۆ کۆمه‌ڵکوژی ژنان) رۆژی جه‌ژن و تێکۆشانی ژنان له هه‌موو ژنانی جیهان به گشتی و ژنانی کوردستان پیرۆز ده‌که‌ن‌و به نیازن چاالکیه‌کانیان لهو رۆژه‌دا تێکه‌ڵ ب ه کۆبوونه‌و‌ه مه‌ده‌نیه‌که‌ى مه‌یدانى ئازادى سلێمانى بکهنو له پارکى دایکهوه به مه‌راسیمێک بێنه‌و‌ه ناو مه‌یدانى ئازادى بۆ ناو ئاپۆڕه‌ى جه‌ماوه‌ر. هه‌ر له به‌یاننامه‌که‌دا رێکخراوی ژنانی ئازادیخوازی کوردستان ئاماژه به‌و‌ه ده‌که‌ن که ساڵى پار لهگهڵ کۆمه‌ڵێک رێکخراوی تردا له ()8 ی مارسدا که‌مپینێکیان له‌ژێرناوی (له‌پێناوی تێپه‌ڕاندنی کلتوری ده‌ستدرێژیدا باتێکۆشانی ئازادی بڵند بکه‌ین) راگهیاندوه ،ئه‌مساڵیش له‌چوارچێوه‌ی به‌رفراوانکردنی ئه‌و که‌مپینه‌دا و بڵندکردنی تێکۆشانی ئازادی ره‌گه‌زیدا په‌ره‌ب‌ه کار و چاالکییه‌کانی ده‌ده‌ن. له به‌یاننامه‌که‌یاندا ئ �ه‌وه‌ش روون��ده‌ک�ه‌ن�هوه به هۆکاری ئه‌و ره‌وش ه تایبه‌ته‌ی له باشوری کوردستان ههیه ئاهه‌نگی ئه‌مساڵیان راگرتوو‌ه‌و له شاری سلێمانی رۆژی ()8ی مارس رێپێوانێکى هێمنان‌ه له پارکى دایکهوه بهرهو مه‌یدانى ئازادى به‌ڕێده‌که‌‌ون‌و له مه‌یدانى ئازادیدا به‌شدارى کۆبونهوه جه‌ما‌وه‌رییه‌ک‌ه ده‌که‌ن ،له به‌یاننامه‌که‌شیاندا باس لهوه ده‌که‌ن ک ه له رۆژى ()8ى مارسدا رێکخراوى ژنانى ئازادیخوازى کوردستان ده‌نگى ناڕه‌زایى خۆیان ده‌خه‌ن‌ه پاڵ ده‌نگى خۆپیشانده‌ران‌و داخوازییه‌کانى خۆیان له پێناوى ئازادى ژنان‌و نه‌هێشتنى کۆمه‌ڵکوژى ژنان له ئاستێکى بڵنددا به‌رز دهکهنهوه.
جیهاد دڵپاک هونه‌رمه‌ندى ناسراوى کورد ،سینه‌ما به یه‌کێک لهو هونه‌ران‌ه داده‌نێت که له‌ڕوى کارتێکردن و گوزارشتکردنه‌و‌ه هێزێکى له‌بن نه‌هاتوى ههیه ،چونک ه س��ود ل �ه‌زۆرب �هى هونه‌ره‌کانى ت��رى وه‌ک شێوه‌کارى، گۆرانى ،مۆسیقا ،سه‌ما ،جلوبه‌رگ ،ته‌کنه‌لۆژیاى نوێ وه‌رده‌گرێت ،ئه‌و هونهرمهنده باس له‌وه‌ش ده‌کات ئه‌مڕۆک ه سینه‌ما ده‌توانێت بچێته دوورترین هه‌ساره‌و‌ه و زۆرترین کاریگه‌رى ههیه به‌سه‌ر بینه‌ره‌و‌ه له هه‌موو هونه‌ره‌کانی تر کاریگه‌ر تره .ده‌بوو قیاده‌ى سیاسى کوردى و ده‌زگاکانى هه‌رێمى کوردستان له هه‌موو میلله‌تێک زیاتر گرنگى بده‌ن به‌سینه‌ما ،چونکه ئێمه چه‌ند ساڵ شۆڕشمان کرد، ده‌نگمان خه‌فه‌کرا نه‌ده‌گه‌یشت ،به‌اڵم چاوى کامێرا ل ه کۆڕه‌وه‌که‌ى ()1991هوه دۆزى کوردى به هه‌موو جیهان ناساند. محه‌مه‌د ره‌سوڵ که یکێک بووه لهو سه‌ردانکه‌رانه‌ی له راب���ردوودا رووی سینه‌ما ک��ردووه باس ل�هوه ده‌کات سینه‌ما ده‌توانێ رۆڵێکى کاریگه‌ر ببینێ له گه‌یاندنى شوناسى نه‌ته‌وه‌یى و دروستکردنى کارلێکى کلتورى، ده‌بینین واڵتێکى وه‌ک ئێران سینه‌ماکه‌ى شان له شانى هۆلیۆد و سینه‌ماى ئه‌مریکى ده‌دات ،ئه‌مه‌ش دهگهڕێتهوه بۆ گرنگیدانى ئه‌و واڵته به هونه‌رى سینه‌ما ،به‌اڵم سینه‌ما له کوردستان زۆر الوازه فیلمێک دوو ساڵه باڵوبۆته‌وه ئێستا په‌خشى ده‌کات ،ئه‌وه‌ش ده‌خاته‌ڕوو سینه‌ما ده‌توانێت
فیلمی جه‌ماوه‌ریش هاو ئاراست‌ه لهگهڵ خواستی جه‌ماوه‌ر درووست بکه‌ن.
ئهوه بکات که جه‌ماوه‌ر ده‌یه‌وێت به‌ر له‌وه‌ى فیلمه‌ک‌ه بگات ه ب��ازاڕ ئه‌و په‌خشى بکات ،ئێستا بۆیه خه‌ڵک ناچێت ه سینه‌ما ،چونکه ئه‌و فیلمه‌ى له‌وێ په‌خش ده‌کرێت ل ه چى بکرێت بۆ باشکردنى بازاڕدایه ،ئاماده‌نیم ( )5000دینار بده‌م به‌فیلمێک پێشتر زاهیر عه‌لى هونه‌رمه‌ند باس لهوه ده‌کات که سینه‌مامان بینیوم‌ه یان له بازاڕ ده‌ست ده‌که‌وێت. نیه تا په‌یوه‌ندى گرێبدات ،که سینه‌ماشمان نه‌بێت ناتوانین ئ��ازاد س �ه‌وز‌ه به‌ڕێوه‌به‌رى گشتى سینه‌ماى سلێمانى بڵێین ئاستى سینه‌ماى کوردى له کوێدایه ،که‌ره‌سته‌کانمان پێیوایه سینه‌ما تێڕوانینی ههیه له‌سه‌ر خستنه‌روی ههیه باگراوه‌ندى جوانمان ههیه واڵته‌که‌مان زۆر جوان ه پێداویستیه‌کانی ژیانی مرۆڤ ده‌توانێت به وێن‌ه قسه‌ی هه‌موو شتێکى جوانى تێدایه بۆ سینه‌ما ،به‌اڵم بهداخهوه ئه‌و هه‌بێت له‌سه‌ر بواری سیاسه‌ت و ئابووری و کۆمه‌اڵیه‌تى ته‌کنیکه‌ى له واڵتان ههیه الى ئێمه هێشتا نه‌گه‌یشتۆت ه و هۆشیاری و ئاگایی و کلتوری ،سینه‌ما که دێت ه ئه‌و ئاست و توانایه ،له‌رووى هونهریهوه تواناى چاکمان گۆ ده‌یان چیرۆکی نه‌بینراو دهگێرێتهوه ده‌توانرێت ههیه به‌تایبه‌ت له گه‌نجه‌کانمان ئه‌بینم له‌کارى کاریگه‌ری هه‌بێت له‌سه‌ر گۆڕینی هه‌ستی جوانبینی نواندندا هیچ که‌مترنین له‌وانه‌ى له ده‌ره‌وه‌ى واڵت مێژوى سینه‌ما و ژیان دۆستی و دروستکردنی هۆشیاری ته‌ندروست نواندن ده‌که‌ن ،گه‌نجمان ههیه ئه‌گه‌ر بێت و بوارى الی مرۆڤ ،چونکه ههمیشه گوتاری لهگهڵ عه‌قڵ م��ێ��ژوی ده‌رک �ه‌وت��ن��ی سینه‌ما و فیلمسازی ل �ه ب��اش��وری بۆ بڕه‌خسێت جوانترین ک��ارى سینه‌مایى ده‌ک��ات، و تێگه‌شتنی مرۆڤدای‌ه و هونه‌رێکی زیندوه و ئه‌گه‌ر ب ه کوردستان بۆ ئه‌وکاته دهگهڕێتهوه که سینه‌مای گه‌ڕۆک ل ه ده‌رهینه‌ران و فلیمسازانى بوارى سینه‌مایی به‌رده‌وام ئاراسته‌یه‌کی پۆزه‌تیڤانه‌دا سه‌یری بکه‌ین کاریگه‌ری سااڵنی ( )1919ب �هدواوه هاتۆته دهۆک و هه‌ولێر و سلێمانی له هه‌وڵى ناساندنى سینه‌ماى کوردیدان له رێگه‌ى باشی ده‌بێت ،ه�ه‌روه‌ه��ا له روى کوالێتی ده‌ن��گ و له رێگه‌ی ئه‌رمه‌نه‌کان و ئینگلیزه‌کانه‌وه به‌رهه‌می ئهم هونه‌ر‌ه به‌شدارى کردنى چه‌ند به‌رهه‌مێکى سینه‌ماکارانى ره‌نگه‌و‌ه سینه‌ما زۆر جیاوازه له (.)tv له‌کوردستان بینراوه و چه‌ندین فیلمی سینه‌مایی به‌رهه‌م هاتون ،کورد له فێستیڤاڵ‌ه نێونه‌ته‌وه‌ییه‌کان و به‌ده‌ستهێنانى یه‌که‌م هۆڵی سینه‌ما له سلێمانی پێش شاره‌کانی تر ب��ووه ل ه چه‌ند خه‌اڵتێک سه‌ره‌تایه‌ک‌ه بۆ دوروستبوونى که‌م بوونه‌وه‌ى سه‌ردانکه‌رانى ده‌وه‌ن نه‌وزاد کچ‌ه ئه‌کته‌ر که ماوه‌ى هه‌شت ساڵ ه ساڵی ( )1956یه‌که‌م هۆڵی نمایش به‌ناوی سینه‌مای گۆیژ‌ه سینه‌ماى کوردى. کارى نواندن ده‌کات ،که‌مبوونه‌وه‌ى بینه‌رى سینه‌ما له شه‌قامی مه‌وله‌وى دوایتر سینه‌مای سه‌الحه‌دین له سابونکه‌ران ده‌وه‌ن ن��ه‌وزاد کچ‌ه ئه‌کته‌ر پێى وای �ه هه‌لێکى و ساوایى سینه‌ماى کوردى به هۆکارێکى کاریگه‌ر کراوهتهوه و خه‌ڵکێکی زۆر ئاشنای سینه‌ما و بینینی فیلم ب ه باش ههیه بۆناساندنى سینه‌ماى ک��وردى پێویست ه ده‌زانێت بۆ دورکه‌وتنه‌وه‌ى جه‌ماوه‌ر له هۆڵه‌کانى تایبه‌ت ئه‌مریکی و هیندی و عه‌ره‌بی و میسرییه‌کانن ،پاشان سینه‌ماکان ههمیشه پ��ڕب��ن ل �ه خ �ه‌ڵ��ک ،ئێم ه سینه‌ما و که‌مى هۆڵه‌کان و گرانى بلیتى چوون‌ه ژوره‌و‌ه سینه‌ما ره‌شید و سینه‌ما دڵشاد و سینه‌ما سیروان له سلێمانی ده‌رهێنه‌رى باشمان ههیه وه‌ک (به‌همه‌نى قوبادى، کرانهوه لهو سااڵنه‌دا به زۆری و به‌خێزانیشه‌وه چونه‌ته سینه‌ما و حسێن س��ێ��وه‌دی��ن ،ح�ه‌س�ه‌ن عه‌لى و..ه��ت��د) ک��ارى وه‌ک هۆکاره‌کانى تر ده‌بینێت. له‌الیه‌کیتر عومه‌ر ره‌م�ه‌زان مامۆستا له زانکۆى کاریگه‌ری باشی له‌سه‌ر باری کۆمه‌اڵیه‌تی و سیاسی هۆشیای سینه‌مایى باشیان کردووه به‌رهه‌مه‌کانیان له ده‌ره‌وه‌ى سلێمانى باس لهوه ده‌کات ته‌کنه‌لۆژیا هۆیه‌کى گرنگ ه جه‌ماوه‌ر هه‌بوو ئهم په‌رۆشییه بۆ سینه‌ما تا سااڵنی ( )1990واڵت پیشاندراو‌ه و خه‌اڵتى جیهانیشیان وه‌رگرتووه، که وایکردوو‌ه خه‌ڵک نه‌چێت‌ه سینه‌ما و کاریگه‌رى به‌رده‌وام بوو لهگهڵ تێکچونی زۆر الیه‌نی کۆمه‌ڵگه جه‌ماوه‌ری ئه‌مه‌ش ئه‌و مانای‌ه ده‌گه‌یه‌نێت کورد هه‌وڵێکى داوه بناغه‌ى داناوه بۆ هه‌نگاونان بۆ سینه‌ماى کوردى. سینه‌ماى که‌مکردۆته‌وه ،به‌تایبه‌تى سه‌ته‌الیت ل ه سینه‌ما که‌مبوه‌وه. یاد به‌ڕێوه‌به‌رى سینه‌ماسیتى له سلێمانى ده‌ڵێت: هه‌موو ماڵێکدا ههیه ،ئه‌و فیلمه‌ى له‌وێ پیشانده‌درێت ناتوانین ل�ه‌خ��ۆم��ان�هوه نرخى بلیته‌کان دابنێین، له ماڵه‌که‌ى خۆته‌و‌ه ده‌یبینیت ،هه‌ڵبژاردنه‌کانیش زۆره ئه‌گه‌ر له‌سینه‌مدا له‌ماوه‌ى یه‌ک هه‌فته‌دا یه‌ک فیلم به‌هۆی گه‌شه‌کردنی ره‌وتی فیلم و سینه‌ما له کوردستان چونکه ئه‌و فیلمانه‌ى ده‌یهێنین وه‌ک گرێبه‌ست لهگهڵ پیشانبدا ئهوه له ماڵکه‌ى خۆته‌و‌ه له‌یه‌ک رۆژدا ده‌توانى تا راده‌یه‌کی باش و به‌رچاو جه‌ماوه‌ری بینینی فیلم ستۆدیۆکانى ئه‌مریکا له هه‌فته‌ى یه‌که‌مدا له()% 60ى که‌مى کردووه ،به‌اڵم ئهمه لهکاتێکدایه که خه‌ڵکی ئێم ه پاره‌ى بلیت ده‌بێ بۆ ئه‌وان بێت ،لهگهڵ ئه‌وه‌ى سینه‌ماکانمان چه‌ند فیلمێک ببینیت. جیهاد دڵپاکیش ئهوه ده‌خاته‌ڕوو که وه‌زاره‌تى رۆشنبیرى خواردنی ئاسانی ده‌وێت و ئه‌رکی فیلم سازان و سینه‌ما هیچ جیاوازى نیه لهگه ڵ سینه‌ماکانى لوبنان و دوبه‌ى، ساڵى پار بودجه‌یه‌کى باشى بۆ سینه‌ما ته‌رخانکرد ک ه کاران‌ه ت��اراده‌ی �ه‌ک لهگهڵ فیلمی هونه‌ری هه‌ڵبده‌ن ب �ه‌اڵم نرخه‌کانمان له هى ئ �ه‌وان که‌متره ،باوه‌ڕناکه‌م ( )8ملیار دینار ب��وو ،ب �ه‌اڵم خ��راپ س �ه‌رف ده‌کرێت سیسته‌مێک نیه بۆی ،نیگه‌رانى خۆشى ده‌رده‌بڕێت و ده‌ڵێت به‌ڕێوه‌به‌رێتیه‌کى گشتیمان ههیه بۆ سینه‌ما پێمان ره‌وا نابینن خه‌ریک‌ه دایده‌خه‌ن. ئازاد سه‌وز‌ه پێیوایه دورکه‌وتنه‌و‌ه له چون‌ه هۆڵه‌کانی سینه‌ما ب�هه��ۆی ف��راوان��ب��ون��ى هۆکانى راگ �هی��ان��دن و سه‌ته‌الیت و سه‌رقاڵبوون به گرانیه‌کانی ژیان و کارکردن. له هه‌مانکاتدا ئهم هونه‌ر‌ه نهبووه به پێویستیه‌کى رۆژانه، به‌ڕاى ئه‌و مرۆڤ رۆژانه گرنگی به‌و شت‌ه ده‌دوات که زۆر نزیکه له رۆحیه‌و‌ه ههرچهنده له‌م چه‌ند ساڵه‌ى دوایى
ساڵی یه‌که‌م ژماره 47 دووشه‌ممه 2710/12/16 - 2011/3/7
9
هۆکاره‌که‌ى نرخى بلیته‌ک‌ه بێت ،فیلمى کوردیمان دابه‌زاندو‌ه که نرخه‌که‌ى ( )5000دینار بووه ،به‌اڵم به‌چوار رۆژ ته‌نها ( )80که‌س هات ،هۆیه‌که‌شى ئهوهیه ئێمه ماوه‌یه‌ک‌ه ل ه سینه‌ما دابڕاوین ماوه‌یه‌کى پێویسته تاپێى ئاشنا ده‌بین ،ئه‌و زه‌وقه‌ى له‌خه‌ڵکى عه‌ره‌بدا ههیه بۆ سینه‌ما له کوردا نی ه به داتا المان‌ه هه‌موو فیلمێک رێژه‌ى ()%80ى عه‌ره‌بن. نرخى بلیته‌کانمان ( )10هه‌زار بۆ ( )12هه‌زاره. ئازاد سه‌وز‌ه وتى :گرنگیدان به سینه‌ما به‌کردنه‌وه‌ى هۆڵه‌کانی سینه‌ما ده‌زانێت بۆ ئه‌وه‌ى له هه‌موو رویه‌که‌و‌ه ئهم هونه‌ر‌ه کاریگه‌ری خۆی له‌سه‌ر تاکی ک��ورد ون نه‌کات و هه‌روه‌ها بۆ ئ�ه‌وه‌ى ئهم هونه‌ر‌ه گرنگی زیاتر به‌جێبهێڵێت ده‌بێت هۆشیاری سینه‌مایی له رێگای میدیای (بینراو و بیستراو و نوسراو) گه‌شه‌ی رێی بدرێت ،ده‌بێت لێره‌ش ئه‌و شکۆی‌ه بگهڕێتهوه بۆ سینه‌مای ک��وردی .له‌مسه‌رده‌مه‌دا ب���ه‌ره‌وژور هه‌ڵکشانی ره‌وتی فیلم س��ازى ک��وردی�ه ،وه‌زاره‌ت���ى رۆشنبیری و الوان له جێگه‌ى هاوکارى و پشتگیری زیاتر پێشخستنی هونه‌رى فیلمسازی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌کانی هونه‌ری سینه‌مای پ��ارێ��زگ��اک��ان ،ده‌خرێن‌ه س �ه‌ر ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌رای�ه‌ت��ی گشتی رۆشنبیری و هونه‌ر و وه‌رزش و الوان له‌وێ سینه‌ما و فیلمسازی سه‌ربه‌خۆیى و پسپۆڕی خۆی له‌ده‌ست ده‌دات، هه‌ناسه‌کانی سه‌رکه‌وتنیشی لێده‌سنرێته‌و‌ه ئهوه زۆر نائومێد به‌خش‌ه ئێمه خوازیارین دامه‌زراوه‌کانی سینه‌ما فراوانتر بکرێن و داواکارین په‌رله‌مان و سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم ئه‌و یاسای‌ه ئیمزانه‌که‌ن و زیان نه‌گه‌یه‌نن به‌و ره‌وت‌ه گرنگ ه به‌روپێشچوه‌ى سینه‌ما و فیلمسازی و هونه‌رى فیلمسازی و سینه‌مای کوردی زۆرباش ناسراو‌ه و ده‌بێت خزمه‌تی بکرێت نابێت به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌کان فه‌رامۆش بکرێن و دابخرێن.
هێرش هه‌ورامى:
به‌رهه‌مى حه‌وت ساڵى ل ه نه‌ورۆزدا باڵو ده‌کاته‌وه [ ئا /کارزان تاریق ]
بورهان مه‌جید: کوردستان وه‌ک سلێمانی ده‌ته‌قێته‌و ه [ دیدارىـ بێریڤان محه‌مه‌د ] هونه‌رمه‌ند بورهان مه‌جید ل ه چاوپێکه‌وتێکدا بۆ (چه‌تر) باسى گۆانی ه نوێیه‌کى کرد ک ه له‌م چه‌ند ڕۆژه‌دا بۆ ڕاپه‌رین ه جه‌ماوه‌ریه‌که‌ى هه‌رێمى کوردستان وتوه ،وتى « :به‌رهه‌م هێنانى گۆرانیه‌کى وا ل ه خۆیه‌و ه نابێت زۆر سوپاسى ده‌سه‌اڵت ده‌که‌ین ک ه ئه‌وه‌نده‌یان خه‌فه‌ت کرد ب ه دڵمانه‌وه ،گۆرانى وا به‌رهه‌مبێنین».
ده‌موت بۆت ه که‌الو‌ه ده‌یانوت بۆت ه نیویۆرک بورهان که ماوه‌ى چه‌ند ساڵه به‌هۆى ڕه‌خنه‌کانى له ده‌سه‌اڵتدارانى هه‌رێمى کوردستان و به‌رامبه‌ر به‌گه‌نده‌ڵى و ناعه‌داله‌تیه‌کان که‌مترین جار گۆرانیه‌کانى له ته‌له‌فیزیۆنه‌کان نیشاندراو‌ه له کاتێکدا که هۆگرانى ده‌نگى زۆرن ،وتى به‌رده‌وام ڕه‌خنه‌م له‌م دهسهاڵته ههبوه که بیست ساڵ غه‌درو زوڵم له‌م خهڵکه ده‌کات ،من پێش ڕوداوه‌ک��ان که‌وتوم ،ده‌موت سلێمانى بۆت ه که‌الو‌ه ئه‌وان ده‌یانوت بۆت‌ه نیویۆرک ،یان هه‌ولێر که تا ئێستا زێراب به‌سه‌ر جاده‌کانیدا ده‌ڕوات ،ئه‌و بینا و قه‌سرو قسوره‌کانیشیان به پاره‌ى ئهم میله‌ت ه دروستکردو‌ه هی خه‌ڵک نیه هى به‌رپرسه‌کانن گه‌ر راستیان ده‌کرد چوار بینایان بۆ ڕه‌ش و ڕوت درووستکردای‌ه به‌و‌ه پێش ده‌که‌وێت.، هه‌موو کوردستان وه‌ک خه‌ڵکى سلێمانى پڕه ئه‌و سه‌باره‌ت به به‌رهه‌مهێنانى گۆرانى له (له مه‌یدانى ئازادیدا ک ه پایته‌ختى بیرو رای�ه )...باسى له‌وه‌کرد به‌رهه‌م هێنانى گۆرانیه‌کى وا ل ه خۆیه‌و‌ه نابێت زۆر سوپاسى ده‌سه‌اڵت ده‌که‌ین که ئه‌وه‌نده‌یان خه‌فه‌ت کرد به دڵمانه‌وه ،ئه‌و گۆرانی‌ه به‌رهه‌مبێنم ،ئه‌گینا ده‌بوو ئێستا ئێمه گۆرانى سۆزداریمان بۆ گه‌نجه‌کانمان بوتایه ،نه‌ک ئه‌و هه‌موو کاره‌ساته‌یان بۆ باسکه‌ین ،ئه‌و گۆرانی‌ه په‌یامى من‌ه بۆ ئه‌و گه‌نجانه‌ى له سه‌ر شه‌قامه‌کانن، که بڕوام وایه ته‌نها تایبه‌ت نیه به سلێمانی ،به‌ڵکو تایبهته به هه‌موو
کوردستانهوه ،هه‌موو کوردستان وه‌ک خه‌ڵکى سلێمانى پڕه رۆژێک وه‌ک سلێمانى ده‌ته‌قنه‌و‌ه ئیتر به‌یانى بێت یان ڕۆژێکى تر ئهمه حه‌قیقه‌ته .وتیشى: ئومێد ههیه به‌م خۆپیشاندانه دڵنباشبن ده‌بێت ئهم باروو دۆخه‌هه‌ر بگۆرێت هه‌ر گۆڕانکاریه‌ک رووبدات ئه‌رک و ماندوو بونی خوێنى ئه‌و گه‌نجانه‌یه، پێویسته دواى ئهم هه‌موو قوربانی‌ه که دراوه به‌رده‌وامبن تا ئهم هه‌موو خه‌دروو زوڵم‌ه نه‌مێنیت. چۆن سه‌روه‌ت و سامان ماڵه‌که‌ى ده‌دزیت ئه‌و هونهرمهنده پێى وایه چاره‌سه‌ر بۆ ئهم دۆخ‌ه ئهوهیه که ئه‌و هه‌مو پاره‌و سه‌روه‌ته‌ی خه‌ڵک له ده‌سه‌اڵتداره‌کان بسه‌نرێته‌و‌ه ئیتر ده‌سه‌اڵته‌کانیشیان نامێنێت ئیتر ناشتوانن ئه‌وه‌ند‌ه گاڵته جاڕى به‌هه‌ڵبژاردن و به موقه‌ده‌ساتى خه‌ڵک بکه‌ن .وتى :لێرهوه به ده‌سه‌اڵتدارنیش ده‌ڵیم میله‌تێک کیمیایى کرابێت به سه‌ریدا ئه‌و هه‌موه‌ى لێ ئه‌نفالکرابێت و لێى له سێدار‌ه درابێت چه‌ندین دێى ڕۆخابێت چۆن سه‌روه‌ت و سامان ماڵه‌که‌ى ده‌دزیت و ده‌یخۆیت، گه‌وره‌ترین به‌رپرسى کورد به‌قه‌د بنه‌ماڵه‌یه‌کى ئه‌نفال یان ههڵهبجه قوربانى نه‌داو‌ه بۆ کورد که لێفه‌یه‌ک نیه بیدات به خۆیدا به‌اڵم ئه‌وان به سه‌دان ڤێالیان هه‌بێت ،چه‌ندین دۆنم عه‌رزیان گرتو‌ه که هه‌زاران که‌س حیمایه‌ى ده‌کات له پاره‌ى ئهم خهڵکه. تا قه‌ناعه‌ت ب ه که‌سێک ده‌که‌یت هه‌زارت بۆ ده‌کرن و ده‌تۆقێنن بورهان مه‌جید له په‌یامێکیش بۆ ده‌سه‌اڵتداره‌کان وتى :ئاسایى بونه‌وه‌ى ئهم باروو دۆخ‌ه ده‌بێت ئه‌و سه‌روه‌ت و سامان و ئه‌رزو موڵکانه‌ى له‌م خه‌ڵکه‌یان داگیرکردو‌ه بیده‌نه‌و‌ه به‌خه‌ڵک شته‌کان ده‌چنه‌و‌ه شوێنى خۆى تا ئه‌و سه‌روت و سامانه‌یان به دهستهوه بێت هه‌ر هه‌ڵبژاردنێک بکه‌ى هه‌ر باتڵه ،چونکه تا تۆ قه‌ناعه‌ت به که‌سێک ده‌که‌یت ئه‌وان هه‌زارت بۆ ده‌کرن و هه‌زارت بۆ ده‌تۆقێنن ،که ئه‌و پارانه‌ش له ده‌ستیان وه‌رگیرایه‌و‌ه ده‌توانین کێشه‌ى بێئاوى و بێکاره‌بایی و بێخانویی و بێکارى و چه‌ندین کێشه‌ى ترى پێى نه‌هێڵین.
هێرش هه‌ورامى پاش ماوه‌یه‌کى زۆر دورکه‌وتنه‌و ه له هۆگرانى ده‌نگى و له چاوى بینه‌ران له دیدارێکى رۆژن��ام��هى (چ��ه‌ت��ر)دا م��ژده‌ى گ��ه‌ڕان��هوه ده‌دات�� ه هۆگرانى و گله‌یی له راگه‌یاندنه‌کان ده‌کات و ده‌ڵێت چاوی هه‌ندێک له ڕاگه‌یاندنه کوردیه‌کان کوێره‌و دواتر مێأوو بڕیار ده‌دات چییان به هونه‌ری کوردی کردووه. له گه‌ڵ هونه‌رمه‌ندان تێکه‌اڵویم نییه
هونه‌رمه‌ند هێرش هه‌ورامى له‌دایک بوى شارى هه‌ڵه‌بج ه که ئێستا له نه‌رویج ژی��ان به‌سه‌ر ده‌ب��ات باس ل�هوه ده‌کات که تێکه‌اڵوییه‌کى ئه‌وتۆى لهگهڵ هیچ هونه‌رمه‌ندێک نی ه و ده‌ڵێت :تا ئێستا به نیاز نیم لهگهڵ هیچ هونه‌رمه‌ندێکدا گ��ۆران��ی��ی �ه‌ک��ى (دوێ���ت���ه) ب��ڵ��ێ��م ،ب���ه‌داخ���هوه ل���ه‌گ���ه‌ڵ هیچ هونه‌رمه‌ندێک تێکه‌اڵوی زۆرم نییه ،ته‌نها ئ�ه‌و که‌سان ه نه‌بێت که ئیشیان لهگهڵ ده‌که‌م و سوپاسیان ده‌که‌م هه‌میش ه هاوکارم بوون چ ئه‌وانه‌ی ئێستا و چ ئه‌وانه‌ی له‌مه‌وپێش پێکهوه کارمان کردوه. هێرش به خۆشحاڵیه‌وه باس لهوه ده‌ک��ات که له‌سه‌ره‌تاى کارى هونه‌رییه‌وه به‌هه‌رسێ زاراوه‌ى هه‌ورامى و سۆرانى و کرمانجى گورانی وتوه و به کلیپى گه‌یاندووه ،بۆ یه‌که‌م جاریش به گورانییه‌کى هه‌ورامى (هه‌وار) خۆى به بینه‌رانى و هه‌موو کوردستان ناساندوه ئ �ه‌وه‌ش ویستى خۆى ب��ووه تا بهوشێوهیه بێته ناو کارى هونهریهوه ،چونکه کاتیک ئه‌بیت ئاوازیکى به‌وشیوه‌یه هه‌ڵئه‌بژیریت ئه‌بیت بیرى له هه‌موو الیه‌نه‌کانى کردبێته تاکو بتوانیت تاڕاده‌یه‌کى باش له‌ناو خه‌ڵکدا بمێنیته‌وه ،هێرش ئه‌وه‌ش ده‌خاته ڕوو که ئه‌و زیاتر سه‌رقاڵى کارى ئاهه‌نگ و بۆنه تایبه‌ته‌کانه ،چونکه ئهوه زیاتر لهگهڵ حه‌زو ویست و ستایلم دیته‌وه و ده‌شڵێت ئه‌گه‌ر خۆم لهو جوره گۆرانیانه دڵنیا نه‌بم نایانڵێمه‌وه چونکه هه‌رده‌م هه‌وڵمداوه ئاوازیک بکه‌مه گورانى لهگهڵ ده‌نگم بگونجێت ئه‌مه‌ش به‌هۆى کاریگه‌رى کوردستان به‌گشتى و هه‌ورامان ب�ه‌ت��ای��ب�ه‌ت��ى ک �ه دی����اره زۆر ڕۆڵ���ى س �ه‌ره‌ک��ی ئه‌بینێت. خۆشه‌ویستیم بۆ واڵت
هێرشى ت �ه‌م �ه‌ن( )28ساڵه ،ڕاى وای ه که‌سێک کارى هونه‌رى ده‌کات ،باش نی ه له سیاسه‌تیشدا کاربکات ،به‌اڵم ده‌بێت لهگهڵ نه‌ته‌وه‌که‌ى ڕاستگۆ بێت ،باسیش لهوه ده‌کات ئه‌و تائێستا تێکه‌ڵى هیچ حزب و الیه‌نێک نه‌بوه و ته‌نها ده‌یه‌وێت بۆ میله‌ته‌که‌ى به گشتى خزمه‌ت بکات ،دڵێت :ئه‌وه‌ى له توانامدا بوبێت بۆ واڵته‌که‌مم ک��ردوه و چه‌ندجارێکیش ل ه ئه‌وروپا به‌شدارى هه‌ر ئیشێکم کردبێت خۆم به‌کورد ناساندوه و شانازیم پێوه‌کردوه خوشه‌ویستیم بۆ واڵت زۆرکات کاردانه‌وه‌ى به‌رچاوى ههبوه
له‌سه‌ر خوم هه‌ر ئه‌مه‌ش واى کردووه به‌م دواییانه کۆمه‌ڵیک ئاوازى تایبه‌ت به‌کوردستان دابنیم. له هیچ که‌ناڵێک رازی نیم
هونه‌رمه‌ند هێرش داواى لێبوردن له خوشه‌ویستان و هۆگرانى ده‌نگى ده‌کات ،به‌هۆى ئه‌وه‌ى ماوه‌یه‌کى زۆره له‌سه‌ر که‌ناڵ ه کوردیه‌کان ده‌رناکه‌وێت ،هۆکارى ده‌رنه‌که‌وتنه‌که‌شى بۆ ئهوه دهگێرێتهوه که ده‌یه‌وێت شتى باشیان پیشکه‌ش بکات، ئ�ه‌و هونهرمهنده نیگه‌رانى خ��ۆى له به‌رامبه‌ر ته‌له‌فیزیۆن ه ک��وردی �ه‌ک��ان ده‌رده‌ب���ڕێ���ت و ده‌ڵ��ێ��ت :ئێستا ل �ه ته‌له‌فزیون ه کوردیه‌کاندا بهداخهوه زۆر له به‌ناو ئه‌و هونه‌رمه‌ندانه ئه‌بینین که هه‌موو هه‌فته‌یه‌ک له‌که‌ناڵێکدا میوانن ،که‌چى لهگهڵ ڕێ��زم��دا هیچیان پێنیه ،چ��اوو گ��وێ��ى هه‌ندیک له‌بینه‌رو که‌ناڵه‌کانى ئه‌مڕۆى کوردستان کوێره و هیچ نابیستن و نابینن ،به‌اڵم میژوه بڕیارده‌دات چیکراوه به هونه‌رى کوردى، گله‌ییه‌کى زۆرم له هه‌موو ڕاگه‌یاندنى ک��وردى ههیه ل ه هیچکامیشیان ڕازى نیم نه‌ک له‌به‌ر شه‌خسى خوم ،به‌ڵکو له‌به‌ر ئ �ه‌وه‌ى به‌رهه‌مى ب��اش و خ��راپ له‌یه‌کجیاناکه‌نه‌وه، ل �ه‌ب �ه‌رئ �هوه خ��وم زۆر ب���ه‌دوور ئ �ه‌گ��رم ل �ه ک�ه‌ن��اڵ�ه ئاسمانی ه کوردیه‌کان خوزگه له‌جیاتى ( )18که‌ناڵى ئاسمانى کوردى ( )2که‌ناڵى ڕێک و پێک بونایه که‌شایه‌نى هه‌موو کورد بونایه. به‌چه‌پڵی هونه‌ری کوردی به‌سه‌ر یه‌ک داده‌ده‌ن
ئه‌و هونهرمهنده ڕاى خۆى له باره‌ى ئه‌و تێکه‌ڵبونه‌ى ستایڵى گۆرانى کوردى به میله‌تانى تر ده‌ڵێت :تیکه‌ڵبونى ستایلى بێگانه شتیکى خ��راپ نیه ،ب �ه‌اڵم ب �ه‌داخ �هوه ئه‌مڕۆ بوه‌ت ه شتیکى باو ئه‌وه‌کێشه‌یه‌کى ئێمه‌یه که وا ته‌نها که‌سیک چه‌پڵه‌یه‌کمان بۆ لێبدات ئیتر هه‌وڵ ئه‌ده‌ین هونه‌رى کوردى به‌سه‌ریه‌کدابده‌ین ،بهداخهوه هه‌ندێک له گورانى بیژه‌کانمان گه‌ر پشتگیرى که‌ناڵه کوردی و حزبه‌کان نه‌بن ،نه‌ک شایه‌نى ئه‌وه‌یان نه‌بوو ببنه هونه‌رمه‌ندى ئهم میله‌ته به‌سه‌زمانه ،به‌ڵکو نه‌یان ده‌توانى له‌هیچ بواریکدا ئاستى خویان بنوینن مه‌به‌ستم ئهوهیه که هیچیان پێنیه نه‌خوازه له گۆرانى کوردى. هێرش هه‌ورامى له باره‌ى کاره نوێیه‌که‌ی ئه‌وه‌ى خسته ڕوو که ئه‌لبومێکى نوێی به‌ده‌سته‌وه‌یه ،بڕیاره له ده‌روربه‌ریدا ن���ه‌ورۆزدا ب�ڵاوى بکاته‌وه‌و به‌ناوى تریفه‌ى (خه‌یاڵ، گواشه‌گیر) ده‌م�ه‌وێ��ت له باشترین به‌رهه‌مى ناو کلیپه‌که بێت ،ئه‌وه‌شى خسته‌ڕوو :ک �ه دوای م��اوه‌ی�ه‌ک��ی زۆر ئه‌توانم بڵێم به‌ڵێ ب�ه هیوام له ن �ه‌ورۆزی ()2011دا بتوانم به‌رهه‌می ()7 س��اڵ ل�ه‌م�ه‌و پێشم ب�ڵاو بکه‌مه‌وه و به‌نیازی سه‌فه‌رێکی هونه‌ریم بۆ کوردستان ب �ه ه��ی��وام دڵ��ی هه‌موو گ���وێ���گ���ران���ی خ���ۆم ئ���اش���ت ب��ک �ه‌م �هوه که‌وا بێده‌نگ بووم ئه‌و ماوه‌یه .
وه‌رگێڕان ساڵی یه‌که‌م ژماره 47 دووشه‌ممه 2710/12/16 - 2011/3/7
10
کورد ل ه میدیا جیهانییه‌کاندا «هیچ که‌س پرسیاری کوردان له ئه‌ردۆغان ناکات» ره‌نگدانه‌وه‌ی قسه‌کانی ئه‌ردۆغان ل�ه ئه‌ڵمانیا ک�ه س�ه‌ره‌ت��ا ب�ه تورکی و دوات��ر به ئه‌ڵمانی ک��ردی ،هێشتا به‌رده‌وامن .چاپه‌مه‌نی ئه‌ڵمانیاش له دواییدا باسی مافی که‌مه‌نه‌ته‌وه‌کانی ل��ه ت��ورک��ی��ادا ک���رد و ک����وردی به نمونه هێنایه‌وه .له دوو رۆژنامه‌ی به‌ناوبانگی ( )Franfukfurterو ( )Rundschauئه‌ڵمانیدا شرۆڤه‌ی کرد که «کورده‌کان ،ئه‌رمه‌نییه‌کان، عه‌له‌وییه‌کان چییان ب�ه‌س�ه‌ر دێ��ت؟ هیچ که‌سێک پرسیاری ئ���ه‌وان له ئه‌ردۆغان ناکات؟» له راگه‌یاندنه‌کاندا دوو جار باس له وه کرا که کوردان و که‌مه‌نه‌ته‌وه‌کانی ت��ر ل�ه ت��ورک��ی��ادا کێشه‌ی پ���ه‌روه‌رد‌ه ب�ه زم��ان��ی دایکیان ه�هی�ه .ئه‌مه‌ش له و دوو رۆژن��ام�هی ن��اوب��راودا بووه مانشێتی س �ه‌ره‌ک��ی ک �ه ش��رۆڤ �ه و گفتوگۆی زۆری له سه‌ر کرا. ده‌میرتاش« :ئێمه نه‌مانوتوه ب ه ( )PKKکۆتایی به بێ‌چاالکی بێنێت» سه‌الحه‌دین ده‌میرتاش ،هاوسه‌رۆکی گ��ش��ت��ی ( )BDPل����ه‌م رۆژان�����هی دواییدا له سه‌باره‌ت به رووداوه‌کانی دوایی له میتینگی حه‌کاریدا قسه‌ی کرد و وتی« :گه‌ل ده‌بێ نه‌که‌وێت‌ه بن کاریگه‌ری پرواکاسیۆنه‌کان و به‌رپرسانی ده‌وڵه‌تیش با کێشه‌کان ب��خ �ه‌ن �ه روو .ئ��ێ��م�ه ن�ه‌م��ان��وی��س��ت��ووه پ�ه‌ک�ه‌ک�ه ک��ۆت��ای��ی ب �ه ب�ێ‌چ��االک��ی ب��ێ��ن��ێ��ت .پ���ه‌ک���ه‌ک���ه ل���ه ئ �ه‌ن��ج��ام��ی سیاسه‌ته‌کانی ئ��اک �ه‌پ �ه‌دا کۆتایی به بێ‌چاالکی هێنا .ئێستا ئێمه له بابه‌تی کێشه‌ی ک���ورددا چ��اوه‌ڕێ��ی هه‌نگاوی به‌رچاوی ئاکه‌په‌ین». ده هه‌زار که‌س پێشوازی له شاندی به‌ده‌په کرد و له سه‌ر یه‌ک دروشمیان ل���ه س���ه‌ر پ �ه‌ک �ه‌ک �ه و ئ��ۆج �ه‌الن��ی��ان وت����هوه .دم��ی��رت��اش ل �ه گ �ه‌ڵ ئ��ام��اژه به ئ�ه‌و یارییه گ�ڵاوان�هی وا ()15 رۆژه له حه‌کاریدا بهڕێوه ده‌چێت و خه‌ڵک هه‌ڵده‌خه‌ڵه‌تێنن ،داوای له خه‌ڵک کرد که له به‌رامبه‌ری ئه‌و پرواکاسیۆنانه‌دا وری��ا ب��ن .چۆنکه ده‌ی���ان���ه‌وێ خه‌ڵکی گ���ه‌وه‌ر ته‌سلیم وه‌ربگرن. داوود ئۆغلو« :ناسنامه‌ی که‌رکوک ،تورکمانییه» له یه‌کێک له ژماره دواییه‌کانی رۆژن��ام �هی ()Today Zamanدا هاتووه :ئه‌حمه‌د داوود ئۆغلو ،وه‌زیری ک���اروب���اری ده‌ره‌وه‌ی ت��ورک��ی��ای له لێداونێکیدا له گه‌ڵ چه‌ند که‌سێتی تورکمانی له ناوچه‌که‌دا باسی له (ته‌له‌عفه‌ر) ک��ردووه و وتویه‌تی که خاکی عێراق بۆ تورکیا زۆر گرنگه. هه‌روه‌ها ناسنامه‌ی شاری که‌رکوک تورکمانییه و ن��اب��ێ که‌سێکی تر خۆی بکاته خاوه‌نی. به گوێره‌ی ()Today Zaman ئ�ه‌ح��م�ه‌د داوود ئۆغلو ل �ه رۆژان���ی پێشوودا دیدارێکی له گه‌ڵ به‌ره‌ی ت��ورک��م��ان��ی ت �ه‌ل �ه‌ع��ف �ه‌ردا س���از داوه و ب��ۆ نه‌مانی توندوتیژی ل�ه نێوان گروپی سوننه و شێعه له م شاره‌دا، پرۆژه‌یه‌کی ئاشتی پێشکه‌ش کردووه.
باقی گول و :ل ه تورکییه‌وه/ هێمن عه‌لی هه‌موو چاوه‌کان رووی��ان له و گۆڕانکاریانه‌ی‌ه ک ه مانگی ئ��ادار له کوردستاندا دێنه ئ���اراوه .شۆڕشی گه‌النی عه‌ره‌ب له باکووری ئه‌فریقا و له رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاستدا ،جۆش و خرۆشی به‌خشیوه‌ت‌ه هه‌رێمه‌که. کۆما جڤاکێن کوردستان ( )KCKله گه‌ڵ راگه‌یاندنی کۆتایی‌هاتنی بێ‌چاالکی ،قۆناغێکی نوێ ده‌ست پ��ێ��ده‌ک��ات .ئه‌نجومه‌نی ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌رای �ه‌ت��ی ()KCK رایگه‌یاند که ئه‌و بێ‌چاالکییه‌ی وا له ( )13مانگی ئابی ساڵی ()2010هوه به‌رده‌وام بوو ،له به‌ر پێداگربوونی حکومه‌تی ( )AKPله سه‌ر سیاسه‌تی نکۆڵی و پاکتاوکردن، کۆتایی دێت .بزوتنه‌وه‌ی دیموکراتیکی کورد سه‌ره‌ڕای پێداگری ده‌وڵه‌تی ت��ورک له سه‌ر ئهم سیاسهته ،ل ه پێناو کرداریکردنی بژاره‌ی سیاسی دیموکراتیک ،له ساڵی ( )1993بهرهو دوا ،ئاگربه‌ستی یه‌ک الیه‌نه‌ی راگه‌یاند. ئ �ه‌و ئاگربه‌ستانه‌ی وا ( )PKKل �ه ساڵه‌کانی ( )1999 ،1998 ،1995 ،1993رایگه‌یاندبوو ،له الی �ه‌ن ده‌سه‌اڵته‌کانی ئه‌و سه‌رده‌مان‌ه بۆ چاره‌سه‌ری هه‌ڵنه‌سه‌نگێندرا .پارته سیاسییه‌کانی؛ (ANAP, )DYP, RP, MHP, DSPکه چانسی چاره‌سه‌ریان ب�ه‌ک��ار نه‌هێنا ،شکستی ب�ه ه�ه‌م��وو سه‌رۆکه‌کانی ئه‌رکانی سوپای هێنا و له کایه‌ی سیاسیدا ناچار بوون پاشگه‌ز ببنه‌وه)PKK( .ش ،وه‌ک هێزێکی داینامیک، درێژه‌ی به تێکۆشانی خۆی دا. ئ���ه‌و پ���ارت���ه‌ش وا زی��ات��ری��ن ئ��اگ��رب�ه‌س��ت�ه‌ک��ان��ی بۆ به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانی خۆی قواسته‌وه)AKP( ،ی���ه .ئه‌و پارته‌ش وا ( )PKKزیاترین چانسی پێدا دیسان ()AKP یه .سه‌ڕه‌رای ئهمه ( )AKPکورده‌کانی هه‌ڵخه‌ڵه‌تاند و به رێگه‌ی سیاسه‌تی پوکاندن ،ئامانجی ئهوه بوو که هێزه رێکخستنکراوه‌کانی کوردان پاکتاو بکات. ده‌توانین بڵێین هه‌ر ساڵ له پێناو چانسی چاره‌سه‌ری به حکومه‌تی ( )AKPکه ساڵی ( )2002هات‌ه سه‌ر ده‌سه‌اڵت ،ده‌رفه‌تی زۆر گهوره ره‌خسێنرا .به‌اڵم له جیاتی
چی بوو ه هۆکاری ده‌ستپێکردن و کۆتایی ئاگربه‌ست
حوزهیرانی ساڵی ( )2011به‌کار هێنا .گرتنی کوردان ب �ه‌رده‌وام بوو ،حکومه‌ت له گۆڕه‌پانی سیاسیدا هیچ چاره‌سه‌رییه‌کی رێک نه‌خست .به پێچهوانهوه هه‌وڵی دا ئه‌و سیاسه‌ته‌ی وا له ساڵی ()2003هوه بۆ رزاندنی ( )PKKله گه‌ڵ تێپه‌ڕبوونی کات گرتبووه‌ی‌ه به‌ر ،ل ه ساڵی ()2011دا به ئاکتۆری جیاوازتره‌و‌ه درێژه‌ی پێ بدات .کوردان بۆ ئه‌وه‌ی نیشان بده‌ن که ئیتر جارێکی تر فریوی یارییه‌کانی ( )AKPناخۆن و له گه‌ڵ سیاسه‌تی رانایه‌ن ،بڕیاری بێچاالکییان له ()28ی شۆباتدا راگه‌یاند. به‌اڵم ده‌بێ هه‌ر که‌س بزانێت هه‌لومه‌رجی ئێستای کوردستان ،تورکیا و رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست له قۆناغی راگه‌یاندنی ئهم بڕیاره‌دا له گه‌ڵ قۆناغه‌کانی تردا زۆر جیاوازه .ئه‌و کۆنسپته‌ی وا سیستمی حاکمییه‌تی جیهانی ل �ه ق��ۆن��اغ�ه‌ک��ان��ی پێشتردا ل �ه ژێ���ر ن��اوی «تێکۆشانی جیهانی تیرۆریزم» ده‌ستی پێکردبوو، ئه‌مڕۆ وه‌رگه‌ڕاه‌وته‌و‌ه به شۆڕشی گه‌النی تونس ،میسر، یه‌مه‌ن ،ئ �ه‌رده‌ن و لیبی له ت �ه‌واوی هه‌رێمدا .ئه‌مڕۆ دیارده‌ی سه‌رهه‌ڵدانی گه‌الن ،سیستمه‌کانی هه‌ژاندوو‌ه و تێکۆشانی ره‌وایان ،فه‌رمانڕه‌واکان یه‌ک یه‌ک بهرهو رووخاندن ده‌بات .بۆیه هێزی به‌رخۆدانی ،بێ‌وچانی و داینامیکی سه‌رهه‌ڵدانی کورد له م هه‌لومه‌رجه‌دا زۆر به‌هێزتر ده‌بێت و ته‌نانه‌ت ده‌توانێ بێته جواڵنه‌وه‌یه‌کی بۆ پێشه‌نگایه‌تی ئه‌رێنی بۆ شۆڕشه‌کانی تر له هه‌رێمدا. پێویسته س �ه‌رن��ج راک��ێ��ش��م�ه س���ه‌ر ئ����ه‌وه‌ی ک �ه ل ه م دۆخ���ه‌دا مانگی ئ���ادار ب��ۆ ک���وردان زۆر گرنگه. چۆنکه چاالکییه‌کانی ( )15شوباتی (،)2011 سه‌رهه‌ڵدانه‌کانی ژن له هه‌شتی ئ��ادار و پیرۆزبایی مه‌زنی ن �ه‌ورۆز کاریگه‌ری له سه‌ر هه‌ڵبژاردنه‌کانی گشتی ( )12حوزهیران ده‌کات .ئهمه له به‌ر ئهوه ده‌ڵێم له وتاره‌کانی رۆژنامه‌ی (سه‌رخه‌وبوون) که بێ‌وچان ئۆرگانی باڵوکردنهوه بووه له سی ساڵی ()PKKدا ،له چه‌ند کچه‌گه‌ریالیه‌کی ( )PKKله کاتی سوێندخواردندا فۆتۆ :ئه‌رشیف سه‌ر بابه‌تی شه‌ڕی گه‌لی شۆڕشگێڕ جه‌خت ده‌کرێته‌وه. چاره‌سه‌ری سیاسی ،کاتێک ئۆپه‌راسیونی سه‌ربازی و ئاگربه‌ست و بێ‌چاالکی کرد .ئه‌و بێ‌چاالکییه‌ی وا ک��وردان که چاره‌سه‌رییه‌کانی خۆیان له گه‌ڵ رێی و گرتنی سیاسیه‌کان نه‌وه‌ستا ،کێشه‌ی کورد له یه‌کی له ئاگۆستی ()2010دا راگه‌یه‌نرا ،له مانگی ئه‌یلۆلدا رێبازه‌کانی ده‌ستنیشان کردووه ،ئه‌مڕۆ هێزی شۆڕش حوزهیرانی ساڵی ( )2010ده‌ربازی سه‌رده‌مێکی نوێ بۆ کورته‌ماوه‌یه‌کی تر به‌رده‌وام بوو .هه‌ر که‌س هیوای ده‌دات به گه‌النی عه‌ره‌ب و له ئانالیز و شرۆڤه‌کاندا بوو. گه‌شه‌ی سه‌ند ،به‌اڵم ( )AKPئهم قۆناغه‌ی سه‌ره‌تا بۆ ئاماژه به داینامیزمیان ده‌کات .به کورتی ،کێشه‌ی بوو ه و ه ئ دی، ه هات دا ه قۆناغ م ه ل وا ش ه نجام ه ئ و ه ئ ه ک دواتر . ه و ه قۆست ()2010 یلۆلی ه ئ ()12 ریفراندۆمی ک��ورد کێشه‌یه‌کی دژواره .ئه‌و قۆناغه‌ی وا هاتۆت ه که ئیتر تورکیا ناتوانێ ته‌حه‌مولی شه‌ڕ بکات .دوای بڕیاری بێ‌چاالکی درێژه‌ی پێدرا ،وه‌ک ده‌رفه‌تێک له ئاراوه ،پۆتانسیه‌لی البردنی ئه‌ردۆغان و ئه‌کیپه‌که‌ی ماوه‌یه‌کی کورت پاش یه‌کی حوزهیران ،حکومه‌ت داوای پێناو به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانی خۆی بۆ هه‌ڵبژاردنه‌کانی ( )12که درێژه به سیاسه‌تی خۆیان ده‌ده‌ن ،له خۆ ده‌گرێت.
ئه‌گه‌ری هه‌وڵدانی سه‌ربازی بۆ ل ه کارالبردنی قه‌زافی
هه‌رێمی قه‌ده‌غه‌کراوی فڕین ب ه سه‌ر لیبیدا ره‌زا ته‌قی زاد ه و :له فارسییه‌وه /که‌ژوان ره‌سوڵ ب �ه‌رده‌وام��ی به‌رخۆدانی ق�ه‌زاف��ی له به‌رامبه‌ر گ��وش��اره ناوخۆیی و ده‌ره‌کییه‌کان بۆ البردنی ده‌سه‌اڵت له به‌رژه‌وه‌ندی سیسته‌مێکی هه‌ڵبژێردراو له لیبیدا ،جگه له زیادکردنی مه‌ترسی لێکه‌وتنه‌وه‌ی شه‌ڕی ناوخۆ له و واڵته‌دا ،بازاڕی جیهانی نه‌وت و ئاسایشی نیشتمانی واڵتانی باکووری ئه‌فریقای رووبه‌ڕووی هه‌ڕه‌شه‌یه‌کی به‌هه‌ند کردۆته‌وه. دانانی «هه‌رێمی قه‌ده‌غه‌ی فڕین» به ئاسمانی لیبیدا ،هه‌نگاوی یه‌که‌م‌ه ب��ۆ خێراکردنی له کارالبردنی دیکتاتۆری لیبی له گه‌ڵ به‌کارهێنانی دهرفهته سه‌ربازییه‌کان و کۆتایی پێهێنان به قه‌یرانی هه‌نووکه‌یی‌ه له و واڵته‌دا. له سه‌ره‌تای هه‌فته‌ی دواییدا ،ده‌یڤید کامیرۆن، سه‌رۆک وه‌زیرانی به‌ریتانیا ،بابه‌تی تاوتوێکردنی ئیمکانی دانانی هه‌رێمی قه‌ده‌غه‌ی فڕین به سه‌ر لیبی له مه‌جلیسی گشتی ئه‌و واڵت �ه‌دا هێنایه رۆژه‌ڤه‌و‌ه و رایگه‌یاند به وه‌زیری پاراستن و سه‌رۆکی ئه‌رکانی هێزه چه‌کداره‌کانی س��پ��اردوو‌ه که له م بارهیهوه له گه‌ڵ واڵتانی هاوپه‌یماندا راوێژی پێویست بکه‌ن .کامیرۆن له هه‌مان کۆبوونه‌وه‌دا جه‌ختی کردهوه« :به هه‌ر جۆرێک ،دوور دهرفهته سه‌ربازییه‌کان له لیبیدا به‌کار بهێنرێت». یه‌کێک ل �ه نیگه‌رانییه‌کانی کۆمه‌ڵگای جیهانی س�ه‌ب��اره‌ت به‌رده‌وامبوونی دۆخ��ی ئێستا له لیبی ،ئیمکانی دووب��اره‌ب��وون�ه‌وه‌ی جیلکوژی ساڵی ( )2004له واڵت��ی ئه‌فریقایی (ره‌وان���دا) و کاره‌ساتی کۆمه‌ڵکوژی ساڵی ( )2005له (سربێرنیسا) یوگوسالوی پێشوویه .له ره‌وان��دا زیاتر له ( )800هه‌زار که‌س کوژران و کوژرانی موسڵمان و کراواته‌کان له یوگوسالوی پێشوو گه‌یشت‌ه ده‌یان هه‌زار که‌س. ت��ا ئێستا ن��زی��ک ب �ه ( )15ه���ه‌زار ک �ه‌س له خه‌ڵکی لیبی ،ماڵه‌کانیان به‌جێ هێشتوو‌ه و له هه‌رێم‌ه رۆژهه‌اڵتیه‌کانه‌و‌ه ب�ه‌ره‌و واڵتی دراوسێ واته تونس رایان کردووه .له دۆخی زیادبوونه‌وه‌ی نائارامی له ته‌رابلۆس ،پایته‌ختی لیبی که هێشتا له کۆنترۆڵی هێزه دیکتاتۆره‌کانی ئه‌و واڵته‌دا ماوهتهوه و به‌کارهێنانی توندوتیژی له به‌رامبه‌ر دژب �ه‌ران له الی�ه‌ن ئ�ه‌وان�هوه ،ژم��اره‌ی ئاواره‌کانی لیبیایی به خێرایی زیاد ده‌بێت. که‌چی ده‌رفه‌تی به‌کارهێنانی هێزی ئاسمانی بۆ بوردومانی رۆژهه‌اڵتی لیبی له الیه‌ن قه‌زافییه‌وه، یان هێرشکردنه سه‌ر شوێنی دژبه‌ران ،له به‌ر دۆخی هێزی ئاسمانی ئه‌و واڵته ،زۆر کهمه ،وێڕای ئهمه، دانانی سنوری فڕین له سه‌ر ئاسمانی هه‌رێمی
قه‌ده‌غه‌کراو له لیبیدا ،بۆت‌ه جێگه‌ی په‌سه‌ندی هێزه‌کانی ناتۆ ،به‌ریتانیا و ئه‌مریکا. نوێترین ئه‌زمون دانانی «هه‌رێمی قه‌ده‌غه‌ی فڕین» له سه‌ر عێراق بوو که هێزه هاوپه‌یمانه‌کان (ئه‌مریکا و به‌ریتانیا) ل�ه ساڵی ()1991 هوه جێبه‌جێیان ک��رد .ئ�ه‌م پرۆژهیه له دوای ده‌ست پێکردنی چاالکی سه‌ربازی له ژێر ن��اوی «ئ��ازادی عێراق» له الیه‌ن هێزه ئه‌مریکییه‌کان و له مانگی ئاداری ()2003دا و داگرتنی عێراق به‌رێو‌ه چوو. پرۆژه‌ی هه‌رێمی قه‌ده‌غه‌ی فڕین به سه‌ر عێراقدا ،دوای شه‌ڕی ساڵی (1991ـ )1990که‌نداوی فارس و له گه‌ڵ رێکه‌وتننامه‌ی ئاگربه‌ست له نێوان سوپای ئه‌مریکا و نوێنه‌رانی سه‌دام حسێن ،به بیانۆی پشتیوانی له هه‌رێم‌ه کوردنشینه‌کان ،شێعه‌کان و پاراستنی خه‌ڵکی مه‌ده‌نی ،له س �ه‌ر ده‌وڵ �ه‌ت��ی ئ�ه‌وک��ات�هی عێراق سه‌پێنرا. ل���ه م��ان��گ��ی ک��ان��ون��ی ی �ه‌ک �ه‌م ( )1998و به دوای به‌تاڵ‌کردنی (باب العزیزیه) ،شوێنی پێشووی نیشته‌جێ‌بوونی ل ه ساڵی ( )1986ک ه بووه ئامانجی هێرشی فرۆکه‌ش هڕ‌که‌ره‌کانی ئه‌مریکا خ���اڵ���ه‌ک���ان���ی رێ��ک��ه‌وت��ن��ن��ام��هی ئاگربه‌ستی ساڵی ( )1991له الیه‌ن سه‌دام حسێن ،حکومه‌تی قه‌زافی له و واڵته‌شدا لواو نازانێت. وێ���ڕای بچوک‌بوونی هێزه سه‌ربازییه‌کانی هێزه ئه‌مریکییه‌کان چاالکی «رێوی ده‌شت»یان قسه‌که‌ری وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی روسیا رۆژی سێشه‌ممه لیبی ،بوردومانی ئاسمانی و هه‌روه‌ها سیستمی یه‌کی ئ��ادار ،قه‌زافی شوبهاندی‌ه «مردوویه‌کی سنوورداری راداری ئه‌و واڵته ،له کاتی چاودێری له دژی ئه‌و واڵته جێبه‌جێ کرد. له سه‌ره‌تای ساڵی دواتر تا ساڵی( )1999فرۆکه سیاسی که هێشتا ههناسه ده‌کێشێت». له سه‌ر جێبه‌جێکردنی پرۆژه‌ی هه‌رێمی قه‌ده‌غه‌ی ده‌وڵه‌ته‌کانی ئه‌مریکا ،به‌ریتانیا و ژماره‌یه‌ک فڕین ،و له ژێر ناوی «هه‌وڵدان‌ه پێشگره‌کان» ئه‌مریکییه‌کان نزیک به ی�ه‌ک ه��ه‌زار و سه‌د موشه‌کیان به ( )350خاڵ له عێراق ته‌قانده‌وه .له ل �ه هاوپه‌یمانه‌کانی پێیان خ��ۆش�ه ک �ه دۆخ��ی دهبنه ئامانج. جێبه‌جێکردنی پ��رۆژه‌ی هه‌رێمی قه‌ده‌غه‌ی فڕین هه‌نووکه‌یی له لیبیدا به خێرایی و که‌مترین خه‌رج هه‌وڵدان بۆ بێ‌کاریگه‌رکردنی ئهم ده‌فرایه‌تیانه، به سه‌ر عێراق )19( ،که‌شتی جه‌نگی )200( ،و به‌دیل کۆتایی پێ بێت و ده‌وڵه‌تێکی ئینتیقالی هاوشێوه‌ی هه‌وڵدان‌ه سه‌ربازییه‌کانی ساڵی ()1991 ف��رۆک �هی س �ه‌رب��ازی و ( )22ه���ه‌زار ک��ارب�ه‌ری له و واڵته‌دا دروست بێت. تا ( )1998ئه‌مریکا له عێراق ،به‌ره‌به‌ر‌ه به فڕینی وێ��ڕای ئهمه و له به‌ر زیندووبوونی ئه‌زمونی مۆشه‌کی ش�ه‌ڕک�ه‌ر به س�ه‌ر لیبی و ته‌قاندنی سه‌ربازی ئه‌مریکی به‌شداریان هه‌بوو. وه‌ها هێزێک هێشتا له هه‌رێمی مه‌دیته‌ران‌ه و داگرتنی سه‌ربازی عێراق ،ئه‌و ده‌سه‌اڵتان‌ه پێیان موشه‌کی له سه‌ر ئامانج‌ه دیارکراوه‌کان. نزیک به واڵتی لیبی ئاماده‌ی چاالکی نهبووه خۆش‌ه ک�ه ل�ه ک��ارالچ��وون��ی ق �ه‌زاف��ی ل�ه الی�ه‌ن له کاردانه‌و‌ه به جێبه‌جێکردنی پرۆژه‌ی هه‌رێمی به‌اڵم له به‌ر سنوورداربوونی توانایی سه‌ربازی لیبی ،خودی گه‌لی لیبییه‌و‌ه ئه‌نجام بگرێت .له دۆخی قه‌ده‌غه‌کراوی فڕین له لیبیدا ،وێڕای هێرشکردنه ساز و ئاماده‌کردنی وه‌ها هێزێک بۆ ئه‌مریکا بۆ به‌کارهێنانی توندوتیژی زیاتری هێزه‌کانی قه‌زافی ،سه‌ر سه‌رۆک وه‌زیرانی به‌ریتانیا ،وه‌ها هه‌وڵدانێکی ده‌ستێوه‌ردانی سه‌ربازی له لیبی پێویست ده‌بێنرێت .ده‌رخستنی له ته‌رابلۆس و گۆڕینی سیستمی به‌تاڵ زانی و به‌ڵێنی دا که به شکست کۆتایی له دۆخ��ی مسۆگه‌ربوونی پ���رۆژه‌ی هه‌رێمی سیاسی ،پێده‌چێت لیبی بێته کاره‌ساتێکی گه‌وره‌ی پێ دێنێت. قه‌ده‌غ‌ه به سه‌ر لیبی ،جێبه‌جێکردنی پێویستی مرۆیی. وه‌زی���ری ئیستخباراتی سه‌دامیش ل�ه رۆژی له‌م رووه‌وه ،دانانی هه‌رێمی قه‌ده‌غه‌ی فڕین به ( )19ئ����اداری س��اڵ��ی ( )2003و ل �ه م��اوه‌ی ب���ه ب���ڕی���اری ئ �ه‌ن��ج��وم �ه‌ن��ی ئ��اس��ای��ش��ی واڵت���ه یه‌کگرتووه‌کانه .له گه‌ڵ باسکردنی بابه‌ته‌ک‌ه له سه‌ر لیبی و به ئامانجی بێ‌کاریگه‌رکردنی توانایی دوایین خوله‌که‌کانی رژێمی به‌عسی عێراق ،له ئه‌نجومه‌نی ئاسایش ،وا دیاره ده‌وڵه‌تی روسیا مافی سه‌ربازی قه‌زافی ،سه‌ره‌تا به «که‌مکردنه‌وه‌ی حاڵێکدا ده‌باب‌ه ئه‌مریکییه‌کان له ژێر په‌نجه‌ره‌ی «ڤیتۆ» بۆ به‌تاڵ‌کردنی پێشنیار به‌کار ناهێنێت .مه‌ترسی ی��ارم�ه‌ت��ی مرۆڤدۆستان‌ه ده‌ره‌ک���ی به نوسینگه‌که‌یه‌وه‌ی تێده‌په‌ڕین ،هێشتا دۆخ��ی له که‌چی روسیا له دژی به‌کارهێنانی هێزی خه‌ڵکی لیبی» ،و له قۆناغی دواتر ،پارێزگاری له به‌غدا ئاسایی و رژێمی سه‌دامی له سه‌رخۆ و س�ه‌رب��ازی ده‌ره‌کیی‌ه له واڵت��ی لیبی ،مانه‌وه‌ی دژبه‌رانی قه‌زافی له به‌رامبه‌ر هێزه ده‌وڵه‌تییه‌کاندا حاکم له سه‌ر دۆخهکه پێناسه ده‌کرد. ده‌بێت.
تیۆری
«ئهم ه شه‌ڕی نه‌رم نیه»
ساڵی یه‌که‌م ژماره 47 دووشه‌ممه 2710/12/16 - 2011/3/7
11
گۆشه‌یه‌کی تایبهته ،هه‌فتانه ئه‌حالم مه‌نسور ده‌ینوسێت
ئافره‌تان ل ه چ رۆژێکدان؟ جین شارپ و :له فارسییه‌وه /هێدی ئه‌حمه‌د جین شارپ ،به‌رچاوترین تیۆریسیه‌نی تێکۆشانی ب �ێ ت��ون��دوت��ی��ژی��ی�ه و نامیلکه‌کانی ،رێ��ن�ه‌م��ای ک��رده‌وه‌ی��ی به‌رهه‌ڵستکارانی سیاسییه له واڵتی جۆراوجۆردا« .له دیکتاتۆرییه‌وه تا دیموکراسی» به‌ناوبانگترین نامیلکه‌یه‌تی که ل ه که‌متر له سه‌د اڵپه‌ڕه‌دا ،کۆرته‌ی ئایدیاکانی به زمانی ساده روون ده‌کاته‌وه )198( .شێوه‌ی بۆ تێکۆشانی مه‌ده‌نی و دۆڕاندنی حکومهته سه‌ربازی و دیکتاتۆرییه‌کان به ده‌یان زمان وه‌رگێڕاوه و رێنه‌مای به‌رهه‌ڵستکارانی ده‌وڵه‌تی بووه که ده‌یانه‌ویست چاره‌نووسی خۆیان به بێ هه‌ڵگرتنی چه‌ک بگرنه دهستهوه .خوێندکارانی سربی به یارمه‌تی جین شارپ توانیان (ئۆسلۆبودان میلوشۆویچ) له یۆگسالوی له کورسی دهسهاڵتهوه بێنێته خوارهوه. له روسیا ئه‌و کتێب‌فرۆشانه و چاپخانه‌گه‌له‌ی وا نامیلکه‌کانی ئه‌ویان زیاد و چاپ ده‌کرد ئاگریان تێبه‌ر دران .زۆرێک له به‌ر ئه‌و نامیلکه‌گه‌له کهوتنه گرتووخانه‌وه .له ئێرانیشدا ،ن��اوی له داوانامه‌ی تۆمه‌تبارانی ناڕه‌زایه‌تییه‌کانی شه‌قام له دوای هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆک کۆمارییه‌وه هاتووه .هه‌روه‌ها ڤیدیۆیه‌کی ریکالمی وه‌زاره‌تی ئیتیالعات ،ئه‌وی وه‌ک سپێردراوی ( ،)CIAرێکخستنی ناوه‌ندی زانیاری ئه‌مریکا ده‌ناسێنێت و رۆژنامه‌ی که‌یهان له چه‌ند وت��اری زۆردا ،ش��ارپ وه‌ک مێشکی بیرمه‌ندی شۆڕشه مه‌خمه‌ڵییه‌کان و به تایبه‌ت ناڕه‌زایه‌تییه‌کانی خه‌ڵک له ئێراندا ناو ده‌بات. وێ���ڕای ئ�ه‌م��ان�ه ،جین ش��ارپ ل�ه ب�ه‌رام��ب�ه‌ر ئهم تۆمه‌تانه‌وه ته‌نیا پێده‌که‌نێ و ژووری بچوکی خوێندنی نیشان ده‌دات .به سااڵنه ئه‌و له‌به‌ر کێشه ئابووری ،ده‌زگاکه‌ی له دوو ژووری یه‌ک نهۆمدا بهڕێوه ده‌ب��ات« :ل�ه‌م دۆخ �ه‌دا ده‌توانن حوکم بده‌ن که من مرۆڤێکی فه‌قیرم .کارمه‌ندێکی وه‌هاشم نیه ،دو ک �ه‌س و نیو زیاتر نین» .به رای ئه‌و هۆکاری ره‌خنه‌ی حکومه‌ته‌کانی وه‌ک ئێران، برێمه ،ونێزۆئێال و ئه‌وانی تر له ئه‌و ،کاریگه‌ری نووسینه‌کانییه‌تی« :نووسینه‌کانم ،خه‌ڵک فێر ده‌ک���ات چ��ۆن هێز و ده‌ره‌ت��ان��ی چ��اره‌ن��ووس��ی��ان به شێوه‌یه‌کی ئاشتی ئامێزانه بگرنه دهستهوه .هیچ ده‌وڵه‌تێک که به کۆنترۆڵی توندی خه‌ڵک و سه‌رکوت خه‌رێکی به‌ڕێوه‌بردنه ،ئاماده نیه بابه‌تێکی وا قبوڵ بکات». سه‌ره‌ڕای الوازی جه‌سته‌یی که به ته‌واوه‌تی له رۆخساریدا ده‌بینرێت ،زهنێکی باریکبین و ده‌قیقی ههیه .کاتێک باس له ده‌سه‌اڵتی نهێنی ل �ه تێکۆشانی ب �ێ ت��ون��دوت��ی��ژی و هێزی به‌رخۆدانییه مه‌ده‌نییه‌کان ده‌کاتـ پلکه که‌وتووه‌کانی له یه‌کتر ده‌کرێته‌وه و چاوه‌کانی ده‌بریقێته‌وه .له په‌نجا ساڵ له‌مه‌وبه‌ر که یه‌که‌مین کتێبی خۆی سه‌باره‌ت به تێکۆشانی گاندی باڵو کردهوه تا ئه‌مڕۆ ک�ه سه‌رقاڵی ب�ڵاوک��ردن �ه‌وه‌ی فه‌رهه‌نگی ده‌س��ت��ه‌واژه‌ک��ان��ی تێکۆشانی م�ه‌ده‌ن��ی��ی�ه، ت����ه‌وه‌ره‌ی ک��ار و ب��ی��ری شتێکی ت��ر جگه له‌مه نهبووه .شارپ دکتۆرای فه‌لسه‌فه‌ی سیاسی له زانکۆی ئاکسفۆرده‌وه لهگهڵ زۆر بڕوانامه‌ی زانستی تر ،له دۆسیه‌که‌یدا ههیه به‌اڵم ته‌نیا تیۆریسیه‌نێکی زانکۆ نیه و بۆ گه‌یشتن به گ�ه‌وره‌ت��ری��ن ک��ۆک��راوه‌ی تیۆری ـ زانستی ،تێکۆشانی توندوتیژئامێزانه له پشت مێزه‌وه دانه‌نیشتووه. جین ش��ارپ تێده‌کۆشێ م �ه‌ودای خۆی لهگهڵ ئ �ه‌ن��ج��ام��ی ک����اری ب �هره �ه‌ڵ��س��ت��ک��اران��ی سیاسی بپارێزێت« :ئێمه هیچ کاتێک به خه‌ڵکی واڵتێک ناڵێین ده‌بێ چی بکه‌ن .ئهمه شتێکه که خۆیان ده‌بێ بڕیاری له‌سه‌ر بده‌ن .ئێمه ته‌نیا ئه‌و زانیاریانه ده‌خه‌ینه به‌رده‌ستیان که له سااڵنێکی دوور و درێژدا به‌ده‌ستمان هێناوه» .کاتێک له ورده‌کارییه‌کانی ب��زوت��ن�ه‌وه‌ی س �ه‌وز و به‌رهه‌ڵستکارانی حکومه‌ت له ئێراندا و رێبازه‌کانی به‌رده‌میان پرسیار ده‌که‌م ئ �ه‌م دووریگرتنه هێشتا ده‌بینرێت« :ب��ۆ ئ �ه‌وه‌ی وه‌اڵمێکی راست بده‌م یان ده‌بێ له ئێران زۆر له‌مه
زیاتر بزانم یان ئه‌وه‌ی ده‌مم داخه‌م ،ئه‌گینا به‌رهه‌می کار به‌جیاتی ئه‌وه‌ی سودبه‌خش بێ ،دهبێته هۆی کاره‌سات». ئایدیای ناوه‌ندی تیۆری جین شارپ ئهمهیه که
››
نووسینه‌کانم، خه‌ڵک فێر ده‌کات چۆن هێز و ده‌ره‌تانی چاره‌نووسیان ب ه شێوه‌یه‌کی ئاشتی ئامێزان ه بگرن ه دهستهوه .هیچ ده‌وڵه‌تێک ک ه ب ه کۆنترۆڵی توندی خه‌ڵک و سه‌رکوت، خه‌رێکی به‌ڕێوه‌بردنه، ئاماد ه نی ه بابه‌تێکی وا قبوڵ بکات» حکومهته دیکتاتۆرییه‌کان هێزی سه‌ره‌کی خۆیان له فه‌رمانبه‌ری و گوێرایه‌ڵی خه‌ڵک وه‌رده‌گ��رن. هاواڵتیانی ئ �ه‌م واڵت��ان �ه ل�ه‌گ�ه‌ڵ بێ‌به‌شکردنی ده‌وڵ�ه‌ت�ه‌ک��ان��ی��ان ل �ه‌م ف�ه‌رم��ان��ب�ه‌ری��ی�ه ،ده‌ت��وان��ن له کرده‌وه‌دا حکومه‌ت دابه‌زێنن یاخود ناچاری بکه‌ن رێبازه‌که‌ی بگۆڕێت .ئه‌و تێکۆشانی مه‌ده‌نی به ملمالنێ سیاسی هاوشێوه ده‌ک��ات .به بۆچوونی
››
«ده‌بێ خه‌ڵک فێر بن وابه‌سته‌ی ده‌وڵه‌ت و که‌سێتی ده‌ره‌و ه نه‌بن ک ه بۆ ئه‌وان چاره‌نووس دیاری بکات و خۆیان ئازاد بکه‌ن».
شارپ ،له پێناو دۆڕاندنی حکومهته دیکتاتۆره‌کان که دژی هاواڵتیانی خ��ۆی توندوتیژی به‌کار ده‌هێنێت ،خراپترین کار ،رووک��ردن به توندوتیژی به‌رامبه‌ره« :لهگهڵ هه‌ڵبژاردنی توندوتیژی ،ئێوه به چه‌کێک ساز و ئاماده بوون که رکابه‌ره‌که‌تان {ده‌وڵه‌ت} به‌هێزترینه‌که‌شی له‌به‌ر ده‌ستدایه». ل�ه ب �ه‌رام��ب �ه‌ردا )198( ،رێ��ب��ازی تێکۆشان بێ توندوتیژی له توێکاری دیکتاتۆره دۆڕاوه‌ک��ان و تاوتوێکردنیان دێنێته دهرهوه و باشترین شێوه بۆ تێکۆشان ده‌ناسێنێت .له خۆپیشاندان ،رێپێوان و شه‌ونخونی ت��ا مانگرتن و ه��اوک��اری نه‌کردنی ئابوری، دامه‌زراندنی ده‌وڵه‌تی هاوته‌ریب و تااڵنکردن به بێ توندوتیژی. رێنماییه‌کانی بێ ره‌چاوکردنی هه‌لومه‌رجی تایبه‌تی هه‌رێم و به شێوه‌یه‌کی گشتی نوسراوه تا به‌رهه‌ڵستکاران له هه‌ر واڵتێکدا ب���ت���وان���ن ل���ه‌گ���ه‌ڵ گ��ون��ج��ان��دن��ی رێ����ب����از و ه���ه‌ل���وم���ه‌رج���ه‌ک���ان، رێ��گ �ه گ��ون��ج��اوه‌ک��ان��ی تێکۆشان خ���ۆی���ان ب�����دۆزن�����هوه و ب���ه‌ک���اری ب��ێ��ن��ن .ج��ی��ن ش����ارپ ،گرنگترین ه��ۆک��اری دۆڕان����دن ل �ه تێکۆشانه توندوتیژئامێزانه ،تێگه‌یشتنی ههڵه یا ناته‌واو له‌م جۆره تێکۆشانه ده‌زانێت .کاتێک بۆچوونی س��ه‌ب��اره‌ت ب �ه ب��زوت��ن �ه‌وه‌ی س���ه‌وز ده‌پ��رس��ن جه‌خت ده‌ک��ات�هوه که بۆ حوکمدان س�ه‌ب��اره‌ت به شکست یان سه‌رکه‌وتوویی ئهم بزوتنهوهیه هێشتا زووه« :له ئێراندا وا دیار بوو به‌رهه‌ڵستکاران ،شاره‌زای زۆر شت بوون به‌اڵم نیشانه‌یه‌ک له‌وه‌یکه له تێکۆشانی بێ توندوتیژیان به قووڵی تێگه‌یشتبن نابینرێت... تێکۆشانی ب��چ��وک و ت �ه‌ن��ان �ه‌ت الواز ،هێشتا تێکۆشانێکن که خه‌ڵک له رێگه‌ی ئهوانه ،ئه‌زمون و دیسیپلین فیر ده‌ب��ن و تێده‌گه‌ن که ده‌سه‌اڵتی نهێنی له‌م جۆر تێکۆشانه تا چ ئاستێکه .تێده‌گه‌ن که ده‌بێ به وردی بیر بکه‌نه‌وه ،بهرنامه دارێژن و خه‌ریکی رێکخستن ب��ن .ئه‌گه‌ر ن��ازان��ن چۆن ده‌بێ خاوه‌ن بیر و کرده‌وه‌یه‌کی ستراتیژیک بن، ئه‌نجام دهبێته ئه‌وه‌یکه زۆرینه بۆ یه‌ک دوو رێپێوان بهرنامه دارێژن و وا ده‌زانن سه‌ربانی حکومه‌ت به شێوه‌یه‌کی موعجیزه‌ئاسا ده‌ڕوخێت». به‌و که‌ڵه‌که‌بوویی زانیاریانه که به زمانی جۆراوجۆر له سه‌ر ماڵپه‌ڕه‌که‌ی دایبه‌زاندووه، زۆری��ش نابه‌جێ نیه که ده‌وڵ �ه‌ت��ی کۆماری ئیسالمی ئێران یاخود ونێزۆئێال ئه‌و تۆمه‌تبار ده‌ک���ه‌ن ب�ه رێ��ک��خ�ه‌ری ش��ه‌ڕی ن���ه‌رم .ش��ارپ ده‌سته‌واژه‌ی شه‌ڕی نه‌رم ره‌ت ناکه‌ته‌وه« :ئهمه شه‌ڕی نه‌رم نیه ،شه‌ڕێکی سه‌خت و دژواره که نه‌به‌زی و بوێرییه‌کی زۆری ده‌وێ و رهنگه بێته تێکۆشانێکی زۆر به‌هێز .هه‌ر ئه‌وه‌یکه ئهم هه‌موو حکومه‌تانه ئهمه مه‌حکوم ده‌که‌ن نیشانده‌ری ئهمهیه که تا چه‌ند له‌م تێکۆشانه نیگه‌رانن و تۆقیون .نابێ ئ�ه‌م بابهته پێمان سه‌یر بێت ،چۆنکه ب�ه ج��ۆرێ��ک ناساندنی فه‌رمی هێزی تێکۆشانی بێ توندوتیژییه. من خۆشحاڵم به‌وه‌یکه نووسینه‌کانم له دیدی ژماره‌یه‌ک له خه‌ڵک سودبه‌خشه و ده‌توانێت هێز بداته خه‌ڵک و هه‌روه‌ها ئه‌و خه‌ڵکه‌ی که وا بیر دهکهنهوه بێچاره و الوازن ،تێده‌گه‌ن که چ هێزێکی شاراوه‌یان له ناخۆدا ههیه ،الواز نین و ده‌توانن په‌ره به‌م تواناییه بده‌ن و به‌کاری بهێنن. ئ �ه‌گ �ه‌ر ئ��ه‌م ب��اب�ه‌ت�ه بێته ه��ۆک��اری نیگه‌رانی که‌سانێک ،بۆ من گرنگ نیه .چۆن ئهمه هه‌ر ئه‌وانه‌ن که خه‌ڵکی خۆیان سه‌رکوت ده‌که‌ن .ئه‌گه‌ر خه‌ڵک فێر بن که ناچار نین سه‌رکوت ته‌حه‌ممول بکه‌ن ،که ده‌توانن بوه‌ستن و به‌هێز بن ،سه‌ریان به‌رز راگرن و به بوونی خۆیان شانازی بکه‌ن ،فێر بن که لهگهڵ دژب �ه‌ری خۆیان رووب �ه‌ڕوو بنه‌وه و به هه‌وڵدانی خۆیان ئاینده دیاری بکه‌ن ،وابه‌سته‌ی ده‌وڵ���ه‌ت و که‌سێتی دهرهوه ن�ه‌ب��ن ک�ه ب��ۆ ئ �ه‌وان چاره‌نووسی دیاری بکات ،ناچار به گوێرایه‌ڵی له ده‌وڵه‌ت نه‌بن و خۆیان ئازاد بکه‌ن ،ئه‌گه‌ر ئهمانه رووی بدات من ده‌بێ زۆر خۆشحاڵ و به‌خته‌وه‌ر بم».
س�هی��اره‌ک��ڕی��ن و فشار خستنه‌سه‌ر گیرفان ،ه�ه‌ر دوو چ��اوی ئافره‌تانیان داپۆشیوه ،له‌ناو په‌رده کڕین و چاولێکه‌ری ،مۆدیل گۆڕینه‌وه ،بێشکه‌دا بیر له شووکردن دهکهنهوه یان له الیه‌ن ریزبه‌ستن له‌به‌ر ده‌رگای زه‌ره‌نگه‌ردا ،ئارایشکڕین که‌س و کاریانه‌وه به‌شوو ده‌درێن. و ک����ردن ،ت�هی��ک��ردن��ی س��وپ �ه‌ر م��ارک��ت�ه‌ک��ان ،ده‌زگ���ای ه��اوس�ه‌رگ��ی��ری ب�ه دوو که‌وچکی خ��ۆئ��ام��اده‌ک��ردن ب��ۆ ج���ه‌ژن���ه‌ک���ان ،س �ه‌ردان��ی چا و هه‌نگوین خ��واردن ده‌س��ت پێده‌کات و به ب �ه‌رگ��درووه‌ک��ان ،گ���ه‌ڕان ل�ه ن��او ب��ازاڕه‌ک��ان��دا ،بۆنکردنی پیاز کۆتایی پێ دێت .زه‌یف دهبێته ده‌عوه‌ت و ده‌عوتکاری ،ئاهه‌نگی هاوسه‌رگیری شیرینی و ده‌خ��ورێ و درۆ دهبێته شه‌ربه‌ت و و جه‌ژنی له دایکبوونی مندااڵن ،نان خواردن ده‌خورێته‌وه و له دواییدا بزه دهبێته فرمێسک و له ریستۆرانته‌کاندا ،گۆڕینی ره‌نگی قژ له بۆت ده‌رده‌که‌وێ ،ئه‌لبومی وێنه‌کان بریتین له ئارایشگاکاندا ،هه‌ڵپه‌ڕکێ کردن له سه‌یران و چه‌ند وێنه‌یه‌کی کاریکاتێری و به‌س. شاییه‌کاندا ،له‌پێکردنی پێاڵوی پاژنه‌به‌رز که هه‌شه ته‌مه‌نی هاوسه‌رگیری چڵ ساڵه و هێشتا ئه‌نجامه‌که‌ی نه‌خۆشی فه‌قه‌راته ،تووشبوون ماره‌بڕی مه‌الیه ،هه‌شه شه‌ست ساڵ ژن و مێرد به ساردی سێکسی ،خه‌ته‌نه‌کردن به کۆمه‌ڵ ،به یه‌که‌وه ده‌ژین و ئافره‌ت له مێرده‌که‌ی ناگات گ��ۆڕی��ن�ه‌وه‌ی مت و م���وروو ،قه‌وچه قه‌وچی و به پێچهوانهوه ،هه‌شه دوو دوژمنی سه‌یرن و بنێشتی ک���وردی و چقه‌چقی گ��وڵ�ه‌ب�ه‌رۆژه ،ئافره‌ت له ترسی داب و نه‌ریتی کۆمه‌ڵگای ده‌ستبڕینی زاوا له‌به‌ر باوکساالری و براساالری دوک���ان���ی زه‌ره‌ن����گ����ه‌ردا، و ئامۆزا و خاڵۆزاساالری ن�ه‌ع��ل پێچانه‌وه ل�ه ژێر ناتوانێ داوای جیابوونه‌وه به‌خه‌ڵدا ل�ه پرسه‌کاندا، بکات. دی��ده‌ن��ی عه‌سر و ش �ه‌وان ه���ه‌ش���ه ل���ه پ��ێ��ش��ب��ڕک��ێ ه و ه گرتن ه قاو خۆ و ت�����ه‌ش�����ی رێ���س���ت���ن، م��ن��داڵ خستندا ،جامی داواکارییه‌کانی خه‌سوو، مۆندیال وه‌رده‌گ��رێ ،هه‌ر ش���ای���ی ،ئ���اه���ه‌ن���گ له و سه‌ردانی فاڵچی بۆ ه���ه‌م���وو ئ����ه‌و م��ن��دااڵن �ه هۆڵدا ،هه‌ڵگرتنی هه ره‌وانه‌ی کۆاڵن ده‌کرێن. موو خوێندنه‌وه‌ی ئاینده، ب��ازاڕ ،داواک��ردن��ی ماڵی ه����ه‌ش����ه ه������ه‌ر ن����ازان����ێ جیا ،سه‌ردانی دکتۆری م��ن��داڵ �ه‌ک �هی ل���ه پ��ۆل��ی جێگای کیلینیکی ژن�����ان ک���ه س���ه‌ری���ان له چ���ه‌ن���ددای���ه ،ن��م��ره‌ک��ان��ی ق���ن���گ���ی���ان ده‌رن�����اچ�����ێ ،ده‌روون‌ناسی گرتووه .سفرن و ده‌ست ده‌ک��ات به س����ه‌واک����ردن ،خه‌وبینین لێدانی و پێستی شین و سه‌رمایه‌داری و ب �ه ش���اس���واره‌ک���ان���دا ،ژن م���ۆر ده‌ک������ات ،پ��ی��اوی��ش ب �ه ژن��ک��ردن ،فرۆشتنی ه �ه‌ر ئ��اگ��ای ل�ه منداڵی و وتوویی ه دواک ئ���ه‌ن���دام���ی س��ێ��ک��س به خۆی نیه و یان خه‌ریکی �ر ه خ��واردن��ه‌وه‌ی��ه و ی��ان مێ ه����ه‌زار م��س��ق��اڵ ل �ه ژێ� کۆنه‌په‌رستی بوونه‌ت پ����ه‌رده‌ی داب و ن�ه‌ری��ت ب��ازی ،هه‌تیوبازی و یان و ئایین ،بازرگانیکردن کفن و هه‌ر دوو چاوی دۆمینه‌کردن و... به م��اره‌ی��ی و شیربایی، کێ به‌رپرسه ده‌س�ه‌اڵت؟ ، ه داپۆشیو تانیان ه ئافر مناڵ‌بردن بۆ کچه‌که‌ی س��ی��س��ت��م��ی ئ�����اب�����ووری، (ح����ه‌الوه‌م����ه‌رگ����هی����ی)، ف �هره �ه‌ن��گ��ى ک��ۆم�ه‌ڵ��گ��ا، ی له‌ناو بێشکه‌دا بیر ل خ��ه‌ن��ه ،وه‌س���م���ه ،قسه ه م���ل���م�ل�ان���ێ���ی چ����ی����ن و س �ه‌رت �ه‌ن��وور ،ک��ۆب��وون�هوه ه توێژه‌کان ،نه‌خوێنده‌واری، تیرۆک شووکردن ده‌که‌نه‌و ل �ه چ����اوده‌وری یان هه‌ر هه‌موویان؟! ، ه پن و �اج و ه�ه‌وی��ر و س� ئیشه‌که له‌وه‌دایه که من یان ل ه الیه‌ن که‌س ک �ه‌س گ��وێ ل�ه ده‌نگی خۆم به به‌رپرس ده‌زان��م و گڕه‌گڕی په‌ره‌مێز نابێت و کاریانه‌و ه به‌شوو له نووسین زیاتر کارێکی ئ���ه‌وه‌ن���ده ب��ه‌س��ه‌ر ی �ه‌ک��دا ت���رم ن��ی�ه و رێ��گ��اش��م لێ ده‌درێن ده‌قیژێنن ،نوشته‌کردن بۆ ده‌گیرێ .هه‌روه‌ها هه‌زاران ئه‌و که‌سه‌ی که تووشی به‌ربه‌ستم باز داوه ،هه‌زاران نه‌خۆشی ده‌روون��ی بووه، ج��ار ب���ه‌ردب���اران ک���راوم و سه‌ردانی شه‌خسه‌کان به پاس ،چه‌قاوه‌سوویی ،باجم داوه و ئه‌نجامه‌که‌شیان هیچ. زه‌م و زه‌مکاری ،ده‌اڵڵ��ی ،لێنانی فاسوولیای زۆر ج��ار ئ��اف��ره‌ت��ان خ��ۆی��ان په‌سه‌ند ن��اک�ه‌ن و وشکی بێ‌تامی بێ گۆشت ،مریشک لێنانی به ده‌ستیان بێت تفبارانم ده‌ک��ه‌ن .خۆ بوونی بۆ میوان ،له‌تکه‌نۆک بۆ برنج ،شان بادان و عه‌شایه‌ر له کۆمه‌ڵگاکه‌مان وه‌ک دومه‌ڵێک هه‌ڵپه‌ڕکی له پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌کاندان و... وایه ،ده‌ترسی بته‌قنه‌وه و توندوتیژی دڕه‌نده‌یی ئهمانه تایبه‌تمه‌ندێتی ئافره‌تی کوردی ئه‌مڕۆن ،خۆیان به‌کار بهێنن ،مه‌الش هه‌ر ئه‌فه‌رمۆی ئینجا فێمینیسته‌کان کام قوڕ بگرنه‌وه؟ من شاهنشایه کۆمه‌ڵگا بهڕێوه ده‌بات ،مێزه‌ره‌که‌ی چ ج���ۆره ش��ی��وه‌ن��ێ��ک ب��ک �ه‌م؟ ره‌ن���ج ب �ێ‌ب �ه‌ر و به تاجی شاژنی به‌ریتانیان که جیهانی له هه‌ناسه‌ی سارد و ئه‌نجامیش هه‌ر گه‌یشتن به به‌رده‌ستدایه ناگۆڕێته‌وه .هه‌روه‌ها زۆر جار له ژماره‌ی سفر .فکر ناکرێ به (مێش) ،ئه‌ده‌ب ژێر پێاڵوه‌کانیدایه. نابێ به (ک���ارێ) ،هونه‌ر نابێ به (بۆیه‌ی رۆژنامه کوردییه‌کان به‌رگری له مافی ئافره‌تان سوور) ،سیاسه‌ت نابێ به (ته‌سریحه) ،زانستی ده‌که‌ن ،به‌اڵم کام ئافره‌ت رۆژنامه ده‌خوێنێته‌وه کۆمه‌اڵیه‌تی نابێ به بۆیه‌ی نینۆک ،فه‌لسه‌فه گۆشه‌ی بورجه‌کان نه‌بێ ،مه‌گه‌ر %10باسی نابێ به ئامێری مووهه‌ڵگرتنی کاره‌بایی یا (ئه‌نجێال دیفز) و (رۆزا لوکسه‌مبورگ) و (سیمۆن دوى بوڤوار) و (نه‌وال سه‌عداوى) یان دروستکردنی (شیره) به ته‌نێ شه‌کر و... ده‌بێ هه‌ر رسته ریز بکه‌م و له کۆتاییه‌که‌یدا بۆ بکه‌یت ،ته‌قه‌ی سه‌ریان دێت .هه‌روه‌ها گاڵته بنووسم (ه��ت��د) .چونکه ن�ه رسته‌کان ت �ه‌واو و فشه‌ت پێ ده‌که‌ن .ئه‌وه‌ش بڵێم که رۆژنامه ده‌بن ،نه بوونی ئافره‌تی کورد سه‌ربه توێژێکی و گۆڤاره‌کان ،به دانانی وێنه‌ی رووتی ئافره‌ته جوانه‌کان ،بازاڕی خۆیان گه‌رم ده‌که‌ن. مشه‌خۆر کۆتایی پێ دێ. ئێستاش مۆدێل ،مۆدێلی مه‌مک گه‌وره‌کردنه ،چل ساڵه باسی ئ��ازادی ئافره‌تان و عیشق و قنگبه‌رزکردنه ،ب��رۆی ت��ات��ۆ ،نه‌شته‌رگه‌ری ئازادی سێکسی ده‌که‌م ،که‌سیان نامخوێنێته‌وه ک��ردن بۆ جوانی روخسار ،رووم �ه‌ت خڕکردن ،و له‌وانه‌شه له ناخیاندا جڕتێکم بۆ بکێشن. لووت بچوک‌کردن ،چرچی و لۆچی ده‌م و چاو ک��ه‌وات��ه ب �ه س��ف��رب��وون و ب �ه ه��ی �چ‌ب��وون و به جڕتکێشان رووب���ه‌ڕووی مه‌رگێکی کت و پڕ و مل له ئووتوودان و... خ��ۆ ق��اوه‌گ��رت��ن �هوه و س���ه‌ردان���ی ف��اڵ��چ��ی بۆ ببمه‌وه و مه‌رگه‌که‌ش ده‌مکاته سفرێکی تر و خ��وێ��ن��دن �ه‌وه‌ی ئ��ای��ن��ده ،ج��ێ��گ��ای کیلینیکی خوێنی بێ‌نوێژی بهێنن و ده‌س��ت بشۆن .من ده‌روون‌ن�����اس�����ی گ����رت����ووه .س����ه‌رم����ای����ه‌داری و ههمیشه رێگای سێهه‌مم بۆ خۆم هه‌ڵبژاردووه. دواکه‌وتوویی و کۆنه‌په‌رستی بوونه‌ته کفن و
››
گه‌جنان ساڵی یه‌که‌م ژماره 47 دووشه‌ممه 2710/12/16 - 2011/3/7
12
فه‌نتازیاى شۆڕشى گه‌نجانى باشوور له حه‌ڤده‌ى شوباتى ئ �ه‌م��س��اڵ �هوه زۆرێ���ک له ن��ووس �ه‌ر ،رۆشنبیر حه‌سه‌ن جودى و پ���ارت و رێ��ک��خ��راو و که‌سایه‌تى په‌یامى پشتیوانى و رێنمایى و ته‌نانه‌ت ئامۆژگاریى خۆیان بۆ ئه‌و گهنجانه ن��ارد که هه‌ر له ی�ه‌ک�ه‌م ساته‌وه‌ختى راب��وون��ی��ان به‌خوێن و گیانى خ��ۆی��ان کۆتاییان ب�ه قۆناخێک هێنا و قۆناخێکى ته‌واو نوێیان ده‌ستپێکرد. به‌ڵێ هه‌موویان په‌یامى پشتیوان و رێنمایى و ئامۆژگارییان ب ۆ گه‌نجان ره‌وان�ه‌ک��رد. مسۆگه‌ر له‌پشت زۆرێ���ک ل �ه‌و پ�هی��ام و رێنمایى و ئامۆژگارییان‌ه هه‌وڵدانێک بۆ ده‌سته‌مۆکردن و خستنه‌ژێر کاریگه‌ى ئه‌و گه‌نجانه‌ش په‌نهان و ش��اراوه‌ی �ه ک�ه لهو باوه‌ڕه‌دام هه‌روا به‌ئاسانى و له‌خۆڕا رانه‌بوونه تا وه‌ها به‌ئاسانیش ده‌سته‌مۆ ببن و بکه‌ون ه ژێر کاریگه‌رییانه‌وه .ب�ه‌اڵم زۆرێ��ک لهو په‌یامده‌ر و رێنماییکار و ئامۆژگاریکاران ه ه��ێ��ش��ت��ا ه��ی��چ ل��ه‌ن��اخ��ى ئ����ه‌و گ�ه‌ن��ج��ان� ه تێنه‌گیشتوون و ناتوانن له ناواخنى ئه‌و رابوون‌ه شۆڕشگێڕانه‌یه‌ى گه‌نجان تێبگه‌ن و وا مه‌زه‌نده‌ش ده‌که‌م نه‌ک هه‌ر لێى تێناگه‌ن، به‌ڵکو له‌دوور مه‌ودوادا دژیشى ده‌وه‌ستنه‌وه، هه‌ر هیچ نه‌بێت خوازیارن ده‌ستکه‌وته‌کانى ئ�ه‌و شۆڕشه هه‌ڵپه‌رستان‌ه به ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دى چڵێسانه‌ى خۆیاندا بیقۆزنه‌وه. له‌به‌ره‌ى ده‌سه‌اڵتیشه‌و‌ه؛ به‌هه‌موو به‌ناو ن��ووس�ه‌ر ،رۆشنبیر و پ��ارت و رێکخراو و که‌سایه‌تى و ده‌زگا راگه‌یاندنییه‌کانیانه‌وه، وه‌ک ن�ه‌ری��ت��ى م��ل��ه��وڕان�هى خ��ۆی��ان ،ئه‌و گهنجانه به «گێره‌شێوێن ،ئاژاوه‌گێڕ ،سه‌ر به‌مالوبه‌وال ،ده‌ستیان له‌پشته ،خواریج و تێکده‌ر و...هتد» .به‌ره‌ى ده‌سه‌اڵت له‌رابوونى ئ�ه‌وگ�ه‌ن��ج��ان�ه‌دا م �ه‌رگ��ى ه�ه‌ت��ای��ى خۆیان ده‌بینن ،بۆیه بێدوو دڵى به گولله ،تۆقاندن، ره‌شبگیری ،رف��ان��دن و ئه‌شکه‌نجه‌دان و کڕینى ویژدان و ئیراده‌یان ،ده‌خوازن تووڕه‌یى و یاخیبوونى شۆڕشگێڕانه‌ى ئه‌و گه‌نجان ه سه‌رکوت و دابمرکێننه‌وه. ئیدى خۆشبه‌ختان‌ه شه‌ڕه‌ک‌ه ده‌ستیپێکرد. شه‌ڕى نێوان فه‌نتازیاى جوانى و زینده‌گى و ج��اوی��دان��ى ژیانێکى ش��ک��ۆدار و ئ��ازاد له‌به‌رامبه‌ر به‌فه‌نتازیاى گه‌مارى و چڵێسى و ێ له‌شه‌رمه‌زاری. گه‌نده‌خۆرى نێو ژیانێکى پ به‌ڵێ شه‌ڕه‌ک‌ه ده‌ستیپێکرد ،ئه‌و شه‌ڕه‌ى بیست ساڵه ده‌سه‌اڵت به‌هه‌موو هێزه سیحراوییه‌که‌ى خۆى ده‌یخواست روون���ه‌دات ،به‌رپا نه‌بێت، ده‌ستپێنه‌کات .به‌اڵم هه‌یهات و هه‌یهات، ئه‌وا رووی��دا و به‌رپا بوو و ده‌ستیشپێکرد. ئه‌و ش�ه‌ڕه‌ى ده‌ستپێکردنى زۆر دژوار بوو، به‌اڵم که ده‌ستیشپێکرد ،تایه‌کالیى نه‌بێته‌وه، کۆتایى نایه‌ت .بۆیه ئه‌وڕابوونه‌ى گه‌نجان هه‌رته‌نیا چاالکییه‌کى ناڕه‌زایى سه‌ر به‌فالن ره‌وت و فیسار رێکخراو نییه ،هه‌رته‌نیا خۆپیشاندانێکى کاتیى ژێ��رک��اری��گ�ه‌رى ده‌ره‌وه‌ش نییه ،مسۆگه‌ر تووڕه‌بوونێکى بێبنه‌ما و بێڕه‌نگیش نییه ،به‌ڵکو ت�ه‌واو سروشتى «ش��ۆڕش»ى ههیه .به‌ڵێ ئهم ه «شۆڕشى گه‌نجانى باشوورى کوردستان»ه، شۆڕشێکى ته‌واو ره‌سه‌نى گهنجانه. ره‌نگبێ ئێستا ت �ه‌واو سیما و سروشتى ئه‌و شۆڕشه ده‌رنه‌که‌وتبێ ،به‌اڵم سروشتى ئه‌و نه‌وه‌یه‌ى گه‌نجان دیاره ،که ئینتیمایان بۆ هیچ ره‌وتێکى دیاریکراو ،یان الیه‌نێکى به‌رچاو نییه ،به‌ڵکو ئینتیمایان بۆ پێنج ئامانج و رووگ���ه ههیه ک�ه بریتیی‌ه له؛ ئ��ازادی ،یه‌کسانی ،دادپ���ه‌ره‌وه‌ری ،ئاشتى و دیموکراتى راسته‌قینه .ل�ه‌ب�ه‌ر ئ �ه‌وه‌ى ل���ه‌ق���وواڵی���ى ک�ه‌س��ێ��ت��ى ئ���ه‌و گ �ه‌ن��ج��ان �ه‌دا ێ و ت��ژى بۆ ژیانێکى حه‌سره‌تێکى پڕاوپ شکۆدار ههیه ،که‌مرۆڤ تێیدا واتاى ههیه، ئه‌قڵ و سۆز به‌هاوسه‌نگى وه‌ک دوو باڵى باڵنده‌یه‌کى کێوى له‌هه‌ڵفڕیندا ده‌ب��ن .خۆ سروشتى هه‌موو شۆڕشه ره‌سه‌نه‌کانیش هه‌ر وایه ،له‌باڵنده‌ى کێوى ده‌چن ،هه‌رگیز ده‌س��ت�ه‌م��ۆ ن��اب��ن ...ب�ه‌ڵ��ێ ئ �ه‌م ش��ۆڕش�هى گه‌نجانى باشووریش نه‌ک هه‌ر ده‌سته‌مۆ نابێ ،به‌ڵکو زه‌مه‌نێکى درێژیش ده‌خات ه ژێر کاریگه‌رى فه‌نتازیا شۆڕشگێڕییه‌که‌ى خ��ۆی �هوه .بۆیه ب��ا ئ �ه‌م ش��ۆڕش�ه ب���ه‌رده‌وام بێت .وه‌ک ل�هه�ه‌ن��اوى خ��ۆی��دا دی���اره ک ه هه‌موو تایبه‌تمه‌ندییه‌کانى به‌رده‌وامبوون و سه‌رکه‌وتنى خۆى حه‌شارداوه .
« ل ه رێگه‌ى یه‌کێتى قوتابیانه‌و ه ئاگادار کراینه‌وه ،تا مانگى چوار ده‌وام نیه»
وته‌بێژى وه‌زاره‌تى خوێندنى بااڵ و توێژینه‌وه‌ى زانستى بێ‌ئاگایی خۆى ده‌رده‌بڕێت کـورد دوای ( ســتــان )17ی شوبات
[ ئا /هانا ئازاد ]
لهگهڵ ئ �ه‌وه‌ى وه‌زاره‌ت��ى خوێندنى بااڵ و توێژینه‌وه‌ى زانستى حکومه‌تى هه‌رێم ئاگادارى خوێندکارانى کردوه‌ته‌وه که ده‌وامى زانکۆ و په‌یمانگاکان ئاساییه ،به‌اڵم تا ئێستا هیچ خوێندکارێک له هه‌ولێر نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌و ه بۆ ده‌وام و خوێندکارانیش رایده‌گه‌یه‌نن تا سه‌ره‌تاى مانگى چوار ناگه‌ڕێنه‌وه خوێندن.
ع �ه‌ل��ى س���ه‌ع���دى ،ی �ه‌ک��ێ��ک ل���ه خ��وێ��ن��دک��اران��ى په‌یمانگاى ته‌کنیکى هه‌ولێر ئاماژه بۆ ئهوه دکات که ئ��اگ��ادارک��راون�ه‌ت�هوه تا س�ه‌ره‌ت��اى مانگى چوار ده‌وام نیه و ئه‌وانیش تا ئه‌وکات ناگه‌ڕێنه‌وه زانکۆ و په‌یمانگاکان .عه‌لى ،هه‌روه‌ها جه‌ختى کردهوه« :ل ه رێگه‌ى یه‌کێتى قوتابیانه‌وه ئاگادار کراینه‌وه ،که تا سه‌ره‌تاى مانگى چوار ده‌وام نیه«. راب �ه‌ر ئیبراهیم ،خوێندکارى کۆلێژى ئه‌ده‌بیاتى زان����ک����ۆى س��ڵ�اح����ه‌دی����ن ،وه‌ک ه����ه‌ری����ه‌ک ل� ه خوێندکاره‌کانى تر ئه‌میش هێما بۆ ئهوه ده‌کات ک ه پێیان راگه‌یاندووه نه‌یه‌ته‌وه بۆ زانکۆ وتى :په‌یوه‌ندیمان کردووه به سه‌رۆکایه‌تى زانکۆ و پێیان راگه‌یه‌ندوین که ده‌وامى ئاسایى نیه تا مانگى چوار و ئێمه‌ش ده‌وام ناکه‌ین .ئه‌و خوێندکاره ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌شکرد :ئێم ه ماوه‌ى هه‌فته‌یه‌که تاقیکردنه‌وه‌ى کۆرسى یه‌که‌ممان ته‌واو ک��ردووه و داخستنى ده‌وام له‌مکاته‌دا شتێکى له‌ناکاو بوو. فوئاد عه‌لى ،وته‌بێژى وه‌زاره‌ت��ى خوێندنى بااڵ و توێژینه‌وه‌ى زانستى به (چه‌تر)ى راگه‌یاند« :ده‌وام ئاساییه و داوامان له خوێندکاران کردووه بگه‌ڕێنه‌وه«. ئه‌وه‌شى وت :هیچ بڕیارێکى له‌م شێوهیه له وه‌زاره‌ت و له سه‌رۆکایه‌تى زانکۆى سه‌الحه‌دینه‌وه ده‌رنه‌چووه و ده‌وامى ئاسایى به‌رده‌وام ده‌بێت. ناوبراو قسه‌ى له‌وه‌شکرد :که هیچ مه‌ترسیه‌ک له سه‌ر خوێندکارانى زانکۆ و په‌یمانگاکان نیه و وه‌زاره‌ت بیر له بڕیارێکى له‌مشێوه‌یه ناکاته‌وه ،به‌اڵم تائێستا الم��ان روون نیه بۆچى ئه‌و بڕیاره دراوه و له‌الیه‌ن کێوه دراوه. وته‌بێژى وه‌زاره‌تى خوێندنى بااڵ راشیگه‌یاند :پێشتر به بڕیارى زانکۆ و په‌یمانگاکانى هه‌ولێر هێنانى
میوان بۆ زانکۆ و په‌یمانگاکان قه‌ده‌غه‌کرا و بیانوش بۆ ئ�ه‌و بڕیاره پاراستنى ئارامى ب��ووه له زانکۆ و په‌یمانگاکان. عیرفان ع �ه‌زی��ز ،سکرتێرى یه‌کێتى قوتابیانى کوردستان ،ئهوه ره‌تده‌کاته‌وه که ئه‌وان بڕیارێکى وایان ده‌رکردبێت به (چه‌تر)ى راگه‌یاند :پێمان ناخۆش ه یه‌کێتى قوتابیان له‌م بڕیاره تۆمه‌تبار ده‌کرێت. ن��اوب��راو ئ �ه‌وه‌ى وت« :رۆیشتنه‌وه‌ى خوێندکاران دیارده‌یه‌کى سااڵنه‌یه له زانکۆکانى کوردستان ک ه
››
«پێویست ه الیه‌نى په‌یوه‌ندیدار به‌دواداچوون بۆ بارودۆخى له‌م شێوه‌ی ه بکه‌ن و رونکردنه‌وه‌ى خۆیان هه‌بێت ،له‌به‌رئه‌وه‌ى ناردنه‌وه‌ى خوێندکاران به‌بێ ئاگادارى وه‌زاره‌تى خوێندنى بااڵ شتێکى نه‌شیاوه» خوێندکار پێش پشووه‌کان ده‌ڕواته‌وه ،بۆیه ئه‌مساڵیش هاوشێوه‌ى ساڵه‌کانى تر ئهم دیارده‌یه ههبووه«. ناوبراو که سکرتێرى فیدراسیۆنى رێکخراوه قوتابى و خوێندکاریه‌کانیشه ئه‌وه‌ى خسته‌ڕوو ،پێشتر داوامان له ئه‌نجومه‌نى وه‌زیرانى هه‌رێم کردووه پشووه‌کان که‌م بکاته‌وه . ن��اوب��راو ،ئ�ه‌وه‌ش��ى ره‌ت��ک��ردهوه که خوێندکاران ل ه بازگه‌کانى هه‌ولێر رێگریان لێکرا بێت بۆ گه‌ڕانه‌و‌ه ب��ۆ نێو ش��ارى هه‌ولێر .وت��ى :هیچ خوێندکارێک
په‌یوه‌ندیمان پێوه‌ى نهکردووه ،بۆ ئهم جۆره حاڵه‌ته، ب �ه‌اڵم هه‌رکاتێک خوێندکارانى سلێمانى و شاره‌کانى تر ویستیان بگه‌ڕێنه‌وه ئاماده‌ین ئۆتۆمبێلیان بۆ دابین بکه‌ین. س��ک��رت��ێ��رى ف��ی��دراس��ی��ۆن��ى رێ��ک��خ��راوه ق��وت��اب��ى و خوێندکاریه‌کان نیگه‌رانی خۆى له داخستنى زانکۆ و په‌یمانگاکانى هه‌ولێر ده‌ربڕى و رایگه‌یاند :ناردنه‌وه‌ى (خوێندکاران و قوتابیان) له به‌شه ناوه‌خۆییه‌کان بۆ شوێنه‌کانى خۆیان کاریگه‌رى خراپى ده‌بێت له‌سه‌ر
کێ به‌رپرسه ل ه داخستنی زانکۆ ئاستى زانستى و کاریگه‌رى ده‌روونى خراپى ده‌بێت له‌سه‌ر خوێندکاران و قوتابیان. عیرفان عه‌زیز ،له‌درێژه‌ى قسه‌کانیدا ئه‌وه‌شى وت: داواى ده‌ستبه‌جێ به‌دواداچوون ده‌که‌ین ،له رێگه‌ى لیژنه‌یه‌کى تایبه‌ت بۆ لێکۆڵینه‌وه‌ى ورد له‌م بابهته و دیاریکردنى سه‌رچاوه‌که‌ى که ئهمه ئه‌رکى وه‌زاره‌تى خوێندنى ب��ااڵ و ت��وێ��ژی��ن�ه‌وه‌ى زانستیه ،پێویست ه رونکردنه‌وه‌ى خۆى بدات و وه‌اڵمێکى روون و ئاشکراى هه‌بێت سه‌باره‌ت به دیاریکردنى کاتى ده‌وام کردن و پشوى ده‌وامه‌کان له زانکۆ و په‌یمانگاکان ،بۆ ئه‌وه‌ى
داخستن ی ز ا ن هه‌ول کۆی ێر
خوێندکاران و قوتابیان لهو دڵ�ه‌ڕاوک��ێ��ی�هى تێیکه‌وتوو‌ه رزگاریان بێت. ئ���ی���ب���راه���ی���م م���ح���ه‌م���ه‌د، مامۆستاى زانست ه س���ی���اس���ی���ه‌ک���ان ل����ه زان���ک���ۆى سه‌اڵحه‌دین به (چه‌تر)ى راگه‌یاند :داخستنى ده‌رگاى زان��ک��ۆ و په‌یمانگاکان ب �ه ش��ێ��وه‌ی�ه‌ک��ى ناڕه‌سمى کارێکى خراپه و ده‌ستێوه‌ردانى الیه‌نى ده‌ره‌کیی ه له کارى زانکۆ و په‌یمانگاکان .وتیشى :پێویست ه
فۆتۆ :هانا الیه‌نى په‌یوه‌ندیدار ب�ه‌دواداچ��وون بۆ بارودۆخى له‌م شێوهیه بکه‌ن و رونکردنه‌وه‌ى خۆیان هه‌بێت ،له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ناردنه‌وه‌ى خوێندکاران به‌بێ ئاگادارى وه‌زاره‌تى خوێندنى بااڵ شتێکى نه‌شیاوه . ئ��ه‌و م��ام��ۆس��ت��ای�هى زان��ک��ۆ ئ �ه‌وه‌ش��ى خ��س��ت�ه‌روو، ده‌رک���ه‌وت که ده‌ستێکى ده‌ره‌ک��ى ههیه که زانکۆ ده‌جوڵێنێت ،بۆیه پێویسته دوربخرێته‌وه له‌به‌رئه‌وه‌ى ئه‌گه‌ر وابێت زانست له زانکۆ دورده‌که‌وێته‌وه ،ناوبراو پێشى وای �ه ده‌ستکارى کردنى ب�ه‌و ج��ۆره زانکۆ و زانست کۆت و به‌ند ده‌کات.
«ئهم ه شۆڕشى خوێندکاران ه بۆ داواکردنى مافه‌کانیان ل ه کوردستان» [ ئا /هه‌رێم کاوانى ] خوێندکارنى زانکۆى سلێمانى ،ل ه دواى خۆپیشاندانه‌کانه‌و ه رۆژان�� ه ل ه زانکۆدا کۆده‌بنه‌و ه و داواى چاکسازى ل ه حکومه‌ت و داموده‌زگاکانیدا ده‌که‌ن و ئاماژه‌ش بۆ ئهوه ده‌ک �ه‌ن ئه‌گه‌ر بێت و داواکانیان جێبه‌جێ نه‌کرێت ئه‌و ه به‌رده‌وام ده‌بن ل ه مانگرتن و نه‌چوون ه هۆڵه‌کانى خوێندنه‌وه.
ئهم گروپه‌یان رێکخستوه ،هه‌روه‌ها بۆ پشتگیرى له خه‌ڵکى هه‌ژارى کوردستان و ئیدانه‌کردنى ئه‌و رووداوانه‌ى له ()17 ى شوباتدا روویدا .ناوبراو وتى« :له سه‌ره‌تای کار و چاالکییه‌کانمان سه‌رۆکى زانکۆى سلێمانى ،وه‌زیرى خوێندنى ب��ااڵ ،پاڵپشتى و پشتگیریان ئێمه راگه‌یاند ،به‌اڵم دواتر ئه‌وان به ئێمه‌یان وت ده‌بێت ک����ار و چ��االک��ی��ی �ه‌ک��ان راگ����رن و ن��اب��ێ��ت ل �ه ن��او زان��ک��ۆ درێ����ژ‌ه ب���ه‌م ک��ار و چ��االک��ی��ی��ان�ه ب���ده‌ن»، ئ���ه‌ن���دام���ه‌ک���هى گ��روپ��ى زانکۆ ،باس لهوه ده‌کات ک���ه ت��ائ��ێ��س��ت��ا ل��ه‌گ��ه‌ڵ س���ه‌رۆک���ى ح��ک��وم �ه‌ت و وه‌زی���رى خوێندنى ب��ااڵدا ک����ۆب����وون����ه‌ت����هوه ،ب���ه‌اڵم وه‌اڵم�����ى ه��ی��چ ک����ام ل ه داواکارییه‌کانى ئه‌وانى ن�ه‌داوه‌ت�هوه ،ئه‌وه‌شى وت:
››
کـوردس
دوای ( ــتــان بۆی ه بڕیارى مانگرتن و نه‌چوون ه )17ی هۆڵى خوێندمان داوه تا ئه‌وکاته‌ى شوبات داواکارییه‌کانمان جێبه‌جێ ده‌ک�ه‌ن، مانگرتن ی ز ا ن هه‌روه‌ها دلێر ،له درێ��ژه‌ى قسه‌کانیدا سلێم کۆی انی ئ �ه‌وه‌ش��ى وت :ئێمه ل �ه ن��او زان��ک��ۆدا ده‌مێنینه‌وه ،ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ى خۆپیشاندان و ناڕه‌زایه‌تییه‌کان ل ه دوو شوێن بێت و ل ه بۆ ی����ه‌ک ش��وێ��ن ن �ه‌ب��ێ��ت، تاکو زان��ک��ۆش ده‌نگى راس��ت�ه‌ق��ی��ن�هى ج �ه‌م��اوه‌ر بێت. ح �ه‌م��ی��د م��ح �ه‌م �ه‌د، خ��وێ��ن��دک��ارێ��ک��ى ت��رى زان����ک����ۆى س��ل��ێ��م��ان��ی، پێیوایه ده‌وام���ى زانکۆ بکرێت و خوێندکاران ب���چ���ن���ه ه���ۆڵ���ه‌ک���ان���ى خ��وێ��ن��دن �هوه ،دوات����ر ل ه دواى خ��وێ��ن��دن ک���ار و چاالکییه‌کان ده‌ست پێ بکات .ئاماژه بۆ ئه‌وه‌ش ده‌کات که خوێندکاران
« پێویست ه سه‌رۆکى زانکۆى سلێمانى ده‌ست له‌کار بکێشێته‌وه، له‌به‌رئه‌وه‌ى به‌ڕاستى نه‌یتوانى داواکارییه‌کانى خوێندکاران جێبه‌جێ بکات»
خالید ،خوێندکارى زان��ک��ۆى سلێمانى ،هێما بۆ ئ �هوه ده‌ک��ات که ئ�ه‌و خۆپیشاندان و مانگراتنانه‌ى خوێندکاران ده‌یکه‌ن «ئهمه شۆڕشى خوێندکاران ه بۆ داواک��ردن��ى مافه‌کانیان له کوردستان» ،وتى: ده‌مانه‌وێت ئ�هوه به‌ده‌سه‌اڵتداران بڵێین که ئێمه بێ ده‌نگ نابین له ئاست دواکارییه‌کانمان ،ده‌سه‌اڵت نایه‌وێت ل�ه ئێمه تێبگات ،وه‌اڵمیشمان ن��ادات �هوه، ده‌سه‌اڵت به گولله وه‌اڵممان ده‌داته‌وه .ئهم خوێندکاره، ئاماژه بۆ ئه‌وه‌شده‌کات که سه‌ره‌تا سه‌رۆکى زانکۆ و وه‌زی��رى خوێندنى بااڵ لهگهڵ ئه‌واندا ب��وون ،دواتر رێگریان کرد که نابێت خوێندکاران خۆپیشاندان بکه‌ن ل ه ناو زانکۆدا ،خالید جه‌ختى له‌وه‌شکرده‌و‌ه که بۆ هیچ حزب و رێکخراوێک نییه زانکۆ بۆ مه‌رامى خۆى به‌کار بهێنێت. دل���ێ���ر ع���ه‌ب���دول���خ���اق، ئه‌ندامى گروپى زانکۆ ،بۆ رێکخستن و سه‌رپه‌رشتى کردنى ئ�ه‌و چاالکیانه‌ی ل��� ه زان����ک����ۆى س��ل��ێ��م��ان��ى ده‌کرێت له‌م ب��ارودۆخ�ه‌دا، ق���س���ه‌ل���هوه ده‌ک�������ات ک ه ئ��ه‌وان له س �ه‌ره‌ت��اوه وه‌ک ئ �ه‌رک��ێ��ک��ى ئ �ه‌خ�لاق��ى ب ه پێویستیان زانیو‌ه گروپێک ل ه نێو زانکۆ دروست بکه‌ن ت��ا ب��ێ الی���ه‌ن بێت و بێ هیچ ده‌س��ت تێوه‌ردانێکى ح����زب����ى پ���ااڵپ���ش���ت���ى ل � ه ل�ه‌خ��ۆپ��ی��ش��ان��ده‌ران بکات، دل������ێ������ر ،ئ�������ام�������اژه ب��ۆ ئه‌وشده‌کات له به‌رامبه‌ر ن���ادادپ���ه‌روه‌رى و گه‌نده‌ڵى ک �ه ل �ه ک��وردس��ت��ان هه‌ی ه ئایا خوێندکارانی زانکۆ دهبنه پێشه‌نگی ناڕه‌زایه‌تیه‌کانی کوردستان؟
له ناو حه‌ڕه‌مى زانکۆدا بمێننهوه و نه‌چن‌ه ده‌ره‌وه‌ى زانکۆ ،بۆ ئه‌وه‌ى ده‌نگى خوێندکاران له ناو زانکۆ بێت ،له‌به‌ر ئه‌وه‌ى زانکۆ شوێنێکى ئه‌کادیمیی‌ه بۆی ه پێویسته لهو شوێنه‌و‌ه داواى ماف و ئازادییه‌کانمان بکه‌ین ،حه‌مید ،ه�ه‌روه‌ه��ا وت��ى :پێویسته سه‌رۆکى زان��ک��ۆى سلێمانى ده‌س��ت له‌کار بکێشێته‌وه ،له‌به‌ر ئه‌وه‌ى به‌ڕاستى نه‌یتوانى داواکارییه‌کانى خوێندکاران جێبه‌جێ بکات .لهمبارهیهوه عه‌لى سه‌عید ،سه‌رۆکى زانکۆى سلێمانى ،چه‌ند جارێک په‌یوه‌ندى پێوه‌کرا ئاماده‌نه‌بوو لێدوان بدات. هه‌روه‌ها سێو‌ه ئه‌سعه‌د ،خوێندکارێکى ترى زانکۆ قسه لهوه ده‌ک��ات که ده‌بێت مانگرتنى خوێندکاران به‌رده‌وام بێت تا ره‌وایه‌تى ده‌دات به‌وه‌ى ده‌نگى راستى خوێندکاران بگات ،سێو‌ه وتى :باشتر‌ه ده‌وامى خوێندنى زانکۆ هه‌بێت ،نه‌ک ئه‌وه‌ى له هه‌ندێک شوێن ده‌وامى زانکۆ داخ��را .ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌شکرد که پێویست ه خوێندکاران مانگرتن و گردبوونه‌وه‌کانیان له نێو زانکۆدا بێت. ده‌رباز محه‌مه‌د ،مامۆستاى زانکۆى سلێمانى ،ب ه (چه‌تر)ى راگه‌یاند :ئهم دهنگه ناڕه‌زاییه‌ى ناو زانکۆ ل ه ئه‌نجامى ده‌سه‌اڵتى ئێستاى کوردییه‌وه‌یه ،که نه‌یتوانیو‌ه به‌پێى داخوازى خه‌ڵکى کوردستان و خوێندکاران بێت. بۆیه له ئه‌نجامى ئه‌و ده‌نگ ه ناڕه‌زاییه‌ى ههیه ،خوێندکاران داوه‌ده‌ک������ه‌ن ک �ه چ��اک��س��ازى بکرێت و گه‌نده‌ڵى نه‌مێنێت. ه���ه‌روه‌ه���ا ئ���ه‌و مامۆستای ه ئاماژه بۆ ئهوه ده‌کات که ئه‌و خوێندکارانه مافى خۆیان ه گ����ردب����وون����ه‌وه‌ى ج���ه‌م���اوه‌رى بکه‌ن له ناو زانکۆ ،ئه‌ویش له ئه‌نجامى ئه‌و بارودۆخه‌ى ئێستاى کوردستان ،ده‌رب��از، م���ام���ۆس���ت���اک���هى زان���ک���ۆى سلێمانى ئه‌وه‌شى وت :ئێمه‌ش وه‌ک مامۆستایان لهگهڵ ده‌نگى ئ�ه‌و خوێندکارانه‌ین، منیش وه‌ک خۆم به ده‌نگێکى ره‌واى خه‌ڵکى کوردستان و خوێندکارانى ده‌زان���م ،ئ�ه‌وه‌ى خوێندکاران ده‌یڵێن داوایه‌کى ره‌وایه. فۆتۆ :ئه‌حمه‌د قادر
گێره‌شێوێنی واتا هۆشیاری ل������هه������ه‌ر واڵت����ێ����ک ده‌س �ه‌اڵت ق��ۆرخ ک��را ل ه ده‌ستی چه‌ند که‌سێکدا، ئ������ی������دی ده‌رف�������ه‌ت�������ی کوردۆ شوانی ژی��ان��ێ��ک��ی ئ��اس��ای��ی بۆ ه���اواڵت���ی���ان ن��ام��ێ��ن��ێ��ت، تێڕوانینی فه‌رمانڕه‌وای ده‌سه‌اڵتخواز بۆ خه‌ڵک به‌گشتی به جۆرێکه که ده‌یه‌وێت رێگه به هیچ که‌س نه‌درێت بیروڕای جیاوازی هه‌بێت ،له‌دیدی ده‌س���ه‌اڵت���داره‌وه ئ���ه‌وه‌ی چه‌پڵه ب��ۆ ف �ه‌رم��ان��ڕه‌وا ن �ه‌ک��وت��ێ��ت ت��ێ��ک��ده‌ر و گ��ێ��ره‌ش��ێ��وێ��ن �ه! ی��اس��ای ده‌سه‌اڵتداری تاکڕه‌ویش سزای توند ده‌سه‌پێنێت به‌سه‌ر ئه‌وکه‌سانه‌دا که ب��ازن�هی دیاریکراوی ده‌س�ه‌اڵت ده‌به‌زێنێت ،ده‌رچ��وون له بازنه‌که واتا گێره‌شێوێن. بێگومان گێره‌شێوێنه‌کان له کوته‌کی ده‌ستی
ده‌س���ه‌اڵت���دار ده‌رب�����ازی ن��اب��ن ،ده‌س���ه‌اڵت���داران���ی ک��وردس��ت��ان ی �ه‌ک �ه‌م ج��ارن��ی�ه ئ �ه‌و ک�ه‌س��ان�هی ب ه ک��ۆی��ل�هی��ی رازی ن��اب��ن ب �ه گ��ێ��ره‌ش��ێ��وێ��ن ن��اوی��ان ده‌ب���ات!! ب �ه‌اڵم م��اوه‌ی�ه‌ک�ه به‌شێوه‌یه‌کی چ��ڕ و پ��ڕت��ر هه‌ڵمه‌تی ب�ه گێره‌شێوێن ناساندنی الوه چ��اون �ه‌ت��رس �ه‌ک��ان��ی س �ه‌رش �ه‌ق��ام �ه‌ک��ان ده‌س��ت��ی پ��ێ��ک��ردووه ،ئ�ه‌م�ه لهکاتێکدایه چه‌ندین ساڵ ه ن���ادادپ���ه‌روه‌ری و گ �ه‌ن��ده‌ڵ��ی و داگ��ی��رک��اری و خۆسه‌پاندن و فه‌رامۆشکردنی خه‌ڵک سات ل ه دوای سات له زیادبوندایه ،تا دواج��ار زنجیری پۆاڵینی سه‌بر بچڕا و زری��ان��ێ��ک ل�ه توڕه‌یی شه‌قامه‌کانی شاره بێخزمه‌ته‌کانی کوردستانی گ��رت �هوه ،ده‌س���ه‌اڵت���داران ل �ه دوای بیست ساڵ حکومڕانی هێشتا فێرنه‌بوون چاو و گوێ یان بخه‌نه کار بۆ ئ �ه‌وه‌ی راستییه‌کان و زامه‌کان ببینن و داواکاری و گله‌یی و گازنده‌ی خه‌ڵک ببیستن ،ئه‌وان ته‌نها په‌نجه‌ی ده‌ستیان له‌کاردای ه
«سیاسه‌ت ب ه لۆژیکى دیوه‌خان» ()2/17 رۆژى رۆژى ه���ه‌س���ت���ان و ی���ه‌ک ری����زى الوان���ى کوردستانه ،به‌رامبه‌ر عومه‌ر محه‌مه‌د ده‌سه‌اڵتى پاوه‌نکراوى ح��زب ب �ه‌س �ه‌ر هه‌موو کایه‌کانى ژیاندا ،لهو رۆژه‌دا له به‌رامبه‌ر شکاندنى په‌نجه‌ره‌کانى لقى چوارى پارتیدا له‌الیه‌ن چه‌ک به‌ده‌سته‌کانى پارتى ب ه ( )BKCوه‌اڵم دران �هوه ،لهو رۆژه‌دا سلێمانى و ش�ه‌ق�ه‌م��اک��ان��ى خه‌ڵتانى خ��وێ��ن ک���ران ،لهو رۆژه‌دا ده‌سه‌اڵتى پارتى پێمان ده‌ڵ��ێ ،هه‌رچى س �ه‌رب �ه‌رز ب��ک��ات�هوه ده‌ی��ک��وژی��ن ،وه‌ک هه‌موو جارێک سه‌رۆکى هه‌رێم له کاتى قه‌یرانه‌کاندا له‌کورستان نییه و له ده‌ره‌وه‌ى واڵت �ه( ،فازیل میرانى) سکرتێرى مه‌کته‌بى سیاسى (پ -د- ک) له رێگه‌ى زاگرۆس()TVیه‌وه هه‌ڵوێستى ده‌رده‌بڕێ و پێمان ده‌ڵێ :پارتى ته‌عه‌ددا له‌که‌س ق��ب��وڵ ن��اک��ا ه �ه‌رک �ه‌س ده‌س���ت درێ��ژب��ک��ات بۆ باره‌گاکانمان ده‌ستى ده‌بڕین .ئه‌مه‌ی ه قسه‌کردن و سیاسه‌ت کردن به‌لۆژیکى دیوه‌خانه .کاک فازیل پێیوایه پارتى و باره‌گاکانى پیرۆزن و گه‌نجان حه‌ره‌مى ئه‌و پیرۆزیه‌یان شکاندوو‌ه و ده‌ب��ێ بکوژرێن ،بۆ گه‌نجانى خوێن گه‌رمى ش��اره‌ک �ه‌م هه‌ندێک رووداو ی��اداش��ت ده‌ک��ه‌م و هیوادارم گه‌نجه‌کان به‌ووردى بیخوێننه‌وه ،ناچارم الپ �ه‌ڕه‌ک��ان��ى ش���ه‌ڕى ن��اوخ��ۆى س��اڵ��ى ()1994 هه‌ڵده‌مه‌و‌ه و هه‌ڵوێستى نامرۆڤانه‌ى هه‌ر دوو پارتى ده‌س �ه‌اڵت��دار (ى.ن.ک)و (پ.د.ک) به‌رامبه‌ر یه‌کتر و پێشێل کردنێکى به‌رچاوى مافى مرۆڤ له‌م هه‌رێمه‌دا باس بکه‌م. له‌سه‌ر موڵکایه‌تى ( )18دوکان بهنرختره یان چاره‌نووسى میلله‌تێک؟ له ماوه‌یه‌کى که‌مدا (ى.ن.ک) به‌حوکمى ئ�ه‌وه‌ى هێزى یه‌که‌م بوو ل ه ن��او ش��ارى سلێمانى و ده‌وروب����ه‌رى باره‌گاى لقى ()4ى پارتى داگیر کرد ،هێزه‌کانى پارتى له شارى سلێمانى و ده‌وروب �ه‌رى بێ رابه‌رایه‌تى ده‌روێش و ئاغا به بێ هیچ به‌رگرییه‌ک ته‌سلیم
بوون .دواتر ئه‌و هێزه چه‌کدارانه‌ى پارتى سوارى پاسى کۆسته‌ر کران و بهرهو هه‌ڵه‌بج ه به‌ڕێکران، ه �ه‌ت��ا ئ �ه‌وک��ات � ه ل � ه سلێمانیدا وه‌ک نوکت ه ده‌یانوت (عشر ده‌قائق) .له ساڵى ()1995دا له مه‌راسیمى به‌خاکسپاردنى پێشمه‌رگه‌ى دێرینى پارتى (عوسمانى قادر منه‌وه‌ر) جه‌ماوه‌رى پارتى تووشى قه‌تڵ و عامێکى قێزه‌ون بوون له‌الیه‌ن هێزه چه‌کداره‌کانى (ى.ن.ک) ئ �ه‌و رووداو‌ه هێند‌ه دڵته‌زێن بوو ک ه دڵى هه‌موو که‌سێکى گوشى ،ئه‌وه‌ى تۆزقاڵێک ویژدان و کوردایه‌تى تێدابوو په‌ست و نیگه‌ران بوو. نایشارمه‌وه من له رووى هه‌ستى کوردایه‌تى و مرۆڤایه‌تییه‌و‌ه هاوسۆزتان ب��ووم ،له چه‌ندین بۆنه‌دا به شێوه‌ى زاره‌کى هه‌ڵوێستى خۆم ده‌ربڕیو‌ه و دژى ئه‌و ره‌فتاره نامرۆڤانه‌ی ه ب��ووم لهگهڵ قوڵبوونه‌وه‌ى برینه‌کانى شه‌ڕى ناوخۆدا و ده‌ست پان کردنه‌وه‌ى هێزه‌کانى به شه‌ڕ هاتوو بۆ ده‌وڵه‌ت ه داگیرکه‌ره‌کانى کوردستان (ى.ن.ک) بۆ ئێران و (پ.د.ک)یش بۆ تورکیا و عێراق کارگه‌یشت ه ئه‌و راده‌ى پارتى بۆ هه‌ڵسانه‌وه‌ى خۆى په‌نا بۆ رژێمى به‌عس داگیرکه‌ر به‌رێ ،هه‌ولێرى به‌زه‌برى تانکه‌کانى گاردى کۆمارى داگیرکرده‌وه .ئه‌و رووداو‌ه پ��اش تێپه‌ڕ بوونى ( )30س��اڵ به‌سه‌ر هاوپه‌یمانیه‌تیه‌که‌ى باڵى مه‌کته‌ب سیاسى پارتى لهگهڵ رژێمى به‌عسدا هاوکێشه‌که‌ى پێچه‌وان ه کردهوه و نیشانى هه‌موو دنیایدا پارتى و یه‌کێتى ب��ۆم��ان �ه‌وه‌ى خ��ۆی��ان س���ه‌ر ب � ه ک��ۆش��ى ه�ه‌م��وو داگیرکه‌رێکدا ده‌که‌ن ،هه‌رئه‌وان بوون سنووریان ل ه نێوان جاش و پێشمه‌رگه‌دا نه‌هێشت ،هه‌رئه‌وان بوون هه‌ورێکى تاریکیان به‌سه‌ر ئهم هه‌رێمه‌دا هێناو گه‌نجانیان والێ کرد به‌لێشاو کوردستان جێ بهێڵن. رووداو زۆرن باسیان بکه‌م ته‌نیا ئهم سێ رووداو‌ه به‌سن و به کاک فازیل ده‌ڵێم ئه‌و رووداوان ه بۆ پارتى به‌ڕاستى ئیهان ه و ئابڕووچوون نین ،ته‌نیا شکاندنى چه‌ند شوش ه په‌نجه‌ره‌یه‌کى لقى چوار ئیهانه‌یه و الوه‌کانمان شایانى ئه‌وه‌ن گولله‌باران بکرێن .به‌س ه ئیدى به‌سه‌رچوو زمانى هه‌ڕه‌شه و سیاسه‌ت کردن به‌لۆژیکى دیوه‌خان.
ئ �ه‌و په‌نجانه‌ش ب��ۆ گرتنی پێنوسێک نیه بۆ ئه‌وه‌ی واژو له‌سه‌ر داواک��اری گه‌نجێک بکات که داوای کار و ژیان ده‌کات ،به‌ڵکو بۆ ته‌قاندنی گولله‌یه بۆ له‌ناوبردنی الوه فه‌رامۆشکراو و توڕه‌کانه که به گێره‌شێوێن پێناسه ده‌کرێن!! له‌راستیدا گێره‌شێوێن وات��ا هۆشیاری وات��ا مل ن �ه‌دان بۆ کارێک که به زه‌ب��ری هێز ناچارت ده‌که‌ن ئه‌نجامی بده‌ی. هه‌ر چه‌نده پێناسه‌ی گێره‌شێوێن له‌بنه‌ڕه‌تدا بۆ مرۆڤ به‌کار نه‌هاتووه ،به‌اڵم پێویسته ده‌سه‌اڵت ئ���هوه ب��زان��ێ��ت گ��ێ��ره‌ش��ێ��وێ��ن��ی وات���ا ه���ه‌وڵ���دان بۆ ئازادی ،گێره‌شێوێنی الی جوتیارێکی به‌ئه‌زمون پێناسه‌که‌ی به‌مجۆره‌یه ،ئه‌وکاتانه‌ی ئامرازی کشتوکاڵ وه‌ک ئێستا پێشکه‌وتوو نه‌بوو ،ب ه ده‌ست دروێنه‌ی گه‌نم و جۆ کراوه و دواتر کراوه به خه‌رمان ،بۆ وردوخاشکردنی خه‌رمانه‌که‌ش ئ��ام��رازێ��ک ب �ه‌ک��اره��ێ��ن��راوه ب �ه‌ن��اوی ج�ه‌ن��ج�ه‌ڕ،
بیروڕا ساڵی یه‌که‌م ژماره 47 دووشه‌ممه 2710/12/16 - 2011/3/7
ئ���ه‌و ج �ه‌ن��ج �ه‌رش ل �ه ش��ێ��وه‌ی گ��ال��ی��س��ک�هی�ه‌ک��دا دروستکرابوو که له ژێ���ره‌وه‌ی چه‌ندین پارچ ه ئ��اس��ن��ی ت��ی��ژی پ��ێ��وه‌ب��ووه ،دوات����ر ب �ه دووگ���ای به‌هێزه‌وه به‌ستراوه به‌شێوه‌یه‌کی بازنه‌یی گایه‌کان و به ده‌وری خه‌رمانه‌که‌دا سوڕێنراونه‌ته‌وه تا ئه ئه‌نجامی ماندوێتی و بێزاریدا هه‌وڵی ده‌رچوون کاته‌ی خه‌رمانه‌که به ته‌واوی وردکراوه ،ئهم ه ئ �ه‌دا ل�ه‌و بازنه‌یه‌ی که نازانێت ده‌ب��ێ تاکه‌ی له‌کاتێکدا ئه‌و کاره کراوه گه‌رمای هاوین ل ه ب�ه‌ده‌وری��دا بسوڕێته‌وه ،خۆ ئه‌گه‌ر ده‌س�ه‌اڵت��داران به‌رزترین پله‌دا بووه ،هیچ به‌زه‌یه‌کیش بۆ گایه‌کان وه‌ک مرۆڤێکی خاوه‌ن ماف ته‌ماشامان نه‌که‌ن و نهبووه ،مافی ئه‌وه‌شیان پێنه‌دراوه که به دڵی له دیدی خاوه‌ن خه‌رمانه‌که‌وه خه‌ڵکی ئهم واڵت ه خۆیان له ئه‌و خه‌رمانه بخۆن که به ماندوێتی ببینن و به‌گێره‌شێوێنمان پێناسه‌که‌ن ،بێگومان و ئاره‌ق رشتن سه‌دان جار به‌سه‌ریدا سوڕاونه‌ته‌وه ،کارێکی ب��اش ن��اک�ه‌ن و ئه‌نجامێکی خه‌راپی ئیدی گایه‌که‌ش بێزار ده‌بێت لهو ژیانه تاڵه و ل ه ده‌بێت. بازنه‌که ده‌چێته‌ده‌ره‌وه ،هه‌ندێکجاریش جوتیاره‌ک ه پێویسته هه‌موو ده‌سه‌اڵتدارێک ئ�هوه بزانێت له کاتی توڕه‌بوونی گایه‌که‌دا دهکهوێته ژێر ئه‌گه‌ر به بێ ویژدانی به‌رده‌وامبێت له دانیشتنی جه‌نجه‌ڕه‌که‌وه ئه‌گه‌ر نه‌شمرێت نیوه‌مردوو ده‌بێت ،سه‌ر جه‌نجه‌ڕه‌که ده‌بێ چاوه‌ڕوانی ژێرکه‌وتنیش بۆیه کاکی جوتیار به‌گایه ماندو ئازادیخوازه‌ک ه بێ له ئه‌نجامی توڕه‌بونی گێره‌شێوێنه‌کان!؟ ده‌ڵ��ێ��ت گێره‌شێوێن!؟ ل�ه‌ڕاس��ت��ی��دا ئ �ه‌و گ��ای�ه ل ه
13
نزیکبوونه‌و ه ل ه شۆڕشى خوێندکاران ئه‌وه‌ى له دواى ()2/17 روی���������دا س���ه‌ره‌ن���ج���ام���ى ت �ه‌ق��ی��ن �ه‌وه‌ى ک��اره‌س��ات��ى ک�ه‌ڵ�ه‌ک�ه ب��وون��ى بۆمبى هێمن به‌رزنجى گه‌نده‌ڵى بوو ،که ره‌نگ ه به‌وه‌شه‌وه نه‌وه‌ستێت ،زه‌وى ت��ائ��اس��م��ان��ى ده‌س�����ه‌اڵت ب���ه���ه‌ژێ���ن���ى ،ل����ه دواى کاره‌ساته‌کانى (/17ى ش��وب��ات)هوه ،جه‌ماوه‌رى ش���ارى سلێمانى ب��ۆ رووب���ه‌ڕوب���ون���ه‌وه‌ى گه‌نده‌ڵى هاتنه مه‌یدانى سه‌راى سلێمانى خۆپیشاندانێکى جه‌ماوه‌رى تێدا ئه‌نجامدرا و یه‌که‌مین شه‌هیدى خۆپیشانده‌ر ،رێژوانى ته‌مه‌ن ( )16ساڵى خوێندکار بووه قوربانى ،پاشان چه‌ند خوێندکارێکى تر بووه قوربانى ،ئاراسته‌ى دهنگه ناڕهزاییه جه‌ماوه‌ریه‌ک ه بهرهو ئاراسته‌یه‌کى دیکه رۆیشت ،ئه‌ویش هاتن ه مه‌یدانى شۆڕشى خوێندکارانه دژ به‌سیسته‌مى گ �ه‌ن��ده‌ڵ��ى ئ��ی��دارى و س��ی��اس��ى و ف�هره�ه‌ن��گ��ى و ک��ۆم �ه‌اڵی �ه‌ت��ى ح��ک��وم�ه‌ت��ى ه �ه‌رێ��م و ده‌س �ه‌اڵت � ه حوکمڕانه‌که‌ى ،رووداوه‌کانى دواى پێنجشه‌ممه‌ى خوێناوى دوور نیه به پێچه‌وانه‌ى تونسیه‌کان و میسریه‌کان و لیبیه‌کان له هه‌رێمى کوردستاندا شۆڕشى خوێندکارى بێنێته ئ���اراوه ،هاوشێوه‌ى شۆڕشى خوێندکارى فه‌ڕه‌نسى ،له دواى کاره‌ساتى خوێناوى پێنجشه‌ممه‌ى سلێمانى و هاوپاڵپشت بوونى هه‌موو خوێندکارانى زانکۆ له سلێمانى و شار و شارۆچکه‌کان نمونه‌یه‌کیان نیشانداین، که به‌ڵێ ئه‌گه‌رى شۆڕشى خوێندکارى ده‌نگى ل ه گه‌رویدا نه‌هێشتۆته‌وه بۆ بێده‌نگ بوون. ب��ۆی�ه ه �ه‌ر زوو سیاسه‌تى پ��ارت��ى درک���ى به‌م م�ه‌ت��رس��ی�ه ک���رد ،ب �ه ب��ڕی��ارێ��ک��ى رێ��ک��خ��راوێ��ک��ى قوتابیانى پارتى خوێندنى له زانکۆکانى هه‌ولێر و ت��اڕاده‌ی �ه‌ک ده‌وروب���ه‌رى راگ��رت و سه‌رکوتى ده‌ن��گ��ى ن����اڕه‌زاى ک���رد ،ئ �ه‌م �ه‌ش دۆخ��ێ��ک��ى ترى هێنایه ئاراوه به توڕه‌بونى خوێندکاران به‌تایبه‌ت ئ �ه‌و خ��وێ��ن��دک��اران�هى ک �ه الی�ه‌ن��گ��رى پ��ارت��ى ئه‌و رێکخراوه نین و وه‌ک ئه‌وان بیرناکه‌نه‌وه ،ئه‌مه‌ش توڕه‌یه‌که ب �ه‌ره‌و ئ�هوه ده‌ب��ات که سه‌ره‌نجام ئه‌و
شۆڕشه خوێندکارییه چ��اوه‌ڕوان نه‌کراوه ده‌بێت رووب����دات ،ب��ۆی�ه ئ �ه‌گ �ه‌رى روودان��ی��ش��ى نزیکه، چونکه ت��وڕه‌ب��وون��ى ش��ۆڕش��ى خ��وێ��ن��دک��ارى لهو ساته‌وه سه‌رچاوه‌ى گرت ،که به دیار چاو بوونى ئاسایشێکى ت��ۆک��م �هوه س �ه‌رده‌ش��ت��ى خوێندکار ف��رێ��ن��دراو ب��رای �ه ن��ێ��و ش��ارێ��ک ل �ه ش���اره جێگ ه ناکۆکى له‌سه‌ره‌کان له‌وێ شه‌هید کرا ،ئه‌گه‌ر له‌م قۆناغه‌دا پارتى و فشاره‌کانى پارتى پێیوابێ که ده‌توانێت له‌ڕێى کۆنترۆڵى چاالکى رێکخراوى قوتابیانى سه‌ر به پارته‌که‌یه‌وه ده‌توانێت هه‌ورى ته‌مى ت��وڕه‌ی��ى خ��وێ��ن��دک��اران ب��ڕه‌وێ��ن��ێ��ت�هوه ،ئ�ه‌وا هه‌ڵه‌یه‌کى گه‌وره‌ى ک��ردووه ،چونکه ده‌ره‌نجامى هه‌ڵه‌که‌ى ئه‌وه‌مان پێده‌ڵێت ،بۆ ئه‌وه‌ى رێکخراوێک به چاالکییه‌ک بۆ رازیبوونى پارته‌که‌ى ،له وه‌ها دۆخێکدا هه‌ستێت به چاالکییه‌ک ئیدى گرنگ نیه یاساى په‌رله‌مان حکومه‌ت روشکێن و ناشرین بکات ،گرنگ نیه چ کاریگه‌ریه‌کى ده‌بێت بۆ س �ه‌ر ده‌س �ه‌اڵت��ى س �ه‌رۆک��ى حکومه‌ت و وه‌زی��رى خوێندنى ب��ااڵ و سه‌رۆکایه‌تى زانکۆ ته‌نانه‌ت یه‌ک به یه‌ک راگرى به‌شه‌کان ،گوێ نه‌دات و باکى نه‌بێت له حکومه‌ت و ده‌سه‌اڵته‌که‌ى و په‌رله‌مان و یاساکانى ،ئه‌مه‌ش سیناریۆیه‌کى هه‌ڵه‌یه سه‌رنجام پارتى باجى هه‌ڵه‌که‌ى ده‌دات. چونکه ل �ه دون��ی��اى دی��م��وک��راس��ی��دا ئ �ه‌وه‌ن��ده‌ى کوشتنى خوێندکارێک و کوشتن و سزادانى رۆژنامه‌نوسێک و داخستنى زانکۆیه‌ک ،بێ ئه‌وه‌ى ئاماژه بکات به بونى بارودۆخى نائاساى، سه‌رکوتکردنى ده‌نگى ماف به‌هاى ههیه ،ئه‌وه‌ند‌ه سوتانى باره‌گا حزبییه‌کان و به‌رد تێگرتنى به‌هاى نیه ،هه‌ر ئه‌وه‌ش بوو که رێکخراوى ئه‌و پارته ب ه ئازادیخوازان و ماف ویستانیان وت ،ئێمه ماف و ئازادى ناده‌ین ،ته‌نیا به‌لێسه‌ندن نه‌بێ ،ئیدى بێ ئه‌وه‌ى بیربکه‌نه‌وه که لێ سه‌ندنێکیش که دواجار پارته‌که‌ى باجى توڕه‌یى خوێندکاران بدات ،لهو دهنگه نیگه‌رانیه‌ى که له ده‌ره‌وه‌ى ئه‌و هه‌رێم ه که سه‌باره‌ت به پارته‌که‌ى دروستى ده‌کات ،تائێر‌ه نوقته. ل �ه‌م دۆخ���ه‌دا ره‌ن��گ �ه هێشتا ت��اوێ��ک ت��ه‌رزه‌ى توڕه‌یى دژ به گه‌نده‌ڵى و چۆنێتى حوکمڕانى
دایکردووه ،که بینینى ساته‌وه‌ختى بارینى ته‌رز‌ه جوانه ،به‌اڵم ته‌رزه‌ى رق بێ ئافات و بێ الفاو نیه پاش بارینى ،ئه‌و وێنه‌یه‌ى که به ئاشکرا ل ه ده‌سه‌اڵتى بنه‌ماڵه‌ى به‌ڕێز سه‌رۆکدا ده‌یبینین، وێ��ن �هی �ه‌ک �ه ل���ه ده‌س���ه‌اڵت���ى ع �ه‌س��ک �ه‌رت��اری �ه‌ت��ى بنه‌ماڵه‌یى ،ت��اڕاده‌ی �ه هه‌نگاوى تۆتالیتاریه‌ت، ئ �ه‌وی��ش داب�ه‌ش��ب��وون��ى پۆستى ع�ه‌س��ک�ه‌رت��اری�ه‌ت به‌سه‌ر ن�هوهو وه‌چه‌کانى خۆیدا ،به‌و پێیه‌ى هه‌ر ئ�ه‌ن��دام��ێ��ک ل �ه ئ �ه‌ن��دام��ان��ى خ��ێ��زان��ى بنه‌ماڵه‌ى س�ه‌رۆک ،فه‌رمانڕه‌واى پۆستێکى عه‌سکه‌رین، یاسا و ویستى عه‌سکه‌رتاریه‌تیش یه‌ک ناگرێته‌و‌ه لهگهڵ بیرو بۆچونى جیاوزا و ده‌نگى قسه‌که‌رى ئ��ازاد دژ به‌خۆبون ،ئه‌مه‌ش ده‌مانگه‌یه‌نێت به‌و راستیه‌ى ل�ه پێناو پاراستنى س �ه‌رۆک��دا ده‌بێت ش���وراى پ��ۆاڵی��ن��ى س��ه‌رب��ازى ده‌س��ه‌اڵت��ى ق��ۆرغ��ى سه‌ربازى به ده‌وره‌وه بێت وه‌ک ئه‌وه‌ى مایکا ڤیلى ده‌ڵێت :سه‌رۆک پێویسته له روکه‌شدا میهره‌بان ل �ه ن��اخ��دا پێویستى ب �ه دی��ک��ت��ات��ۆری �ه‌ت ه�هی�ه، خوانه‌خواسته وه‌ک ه��اوش��ێ��وه دیکتاتۆره‌کان، قسه‌که له‌سه‌ر ئهوه نیه ئایا گۆڕان یان کۆمه‌ڵ و ی�ه‌ک��گ��رت��وو ی��ان چ �ه‌پ �ه‌ک��ان له‌پشت هاندانى ج �ه‌م��اوه‌ری �ه‌وه‌ن ،ئ�ه‌گ�ه‌ر ه �ه‌ر سیاسیه‌ک وابیر بکاته‌وه ههڵه ده‌کات ،چونکه ئا له‌م دۆخه‌شدا ک �ه س �ه‌راپ��اى سیسته‌مى ح��وک��م��ران��ى ناتوانێت چاره‌سه‌رى ریشه‌ى گرفته‌کانى خۆى بکات ک ه هۆکارى خوڵقاندنى خۆى بووه به درێژاى بیست س��اڵ ،خۆى خۆى پێناشرین ک��ردووه ،جه‌ماوه‌رى له‌خۆى بێباوه‌ڕ و ت��وڕه ک��ردووه ،ئه‌گه‌ر ئه‌مڕۆ گ��ۆڕان و ک��ۆم�ه‌ڵ یه‌گرتوو و...ه��ی��ت��د نه‌بێت، بزوتنه‌وه‌یه‌کى دیکه‌ش دروست بێت جه‌ماوه‌ر بۆ له‌ناوبردنى گه‌نده‌ڵى گۆڕانکارى ریشه‌یى ،زیاتر لهو له گۆڕان و کۆمه‌ل و یهکگرتوو پشتگیرى ده‌ک �ه‌ن ،چونکه له هه‌موو دۆخێکدا الى حزبى ده‌سه‌اڵت و ده‌سه‌اڵتى حزب ،کوشتن و ئازاردان و به‌ندکردن و کپ کردن و مافخواردن ههیه، ئه‌وا بۆى ههیه گه‌ل خوانه‌خواسته په‌نا ببات بۆ ده‌ستى ده‌رکیش ...
ئه‌وانه‌ى له‌ناوجه‌رگه‌ى شاردا دران ه به‌ر گولل ه ل ه دایکبووى سه‌رده‌مى شه‌ڕى ناوخۆن!
(رێژوان حاجى عه‌لى) به‌نمونه
وری��ا ب��ن گه‌نجانێک م �ه‌ده‌ن �ه ب �ه‌ر گولله ک ه یه‌عقوب گێڵه‌ره‌یى ل���ه س����ه‌رده‌م����ى ش���ه‌ڕى ن���اوخ���ۆدا ل �ه دای��ک��ب��وون و ئاگایان له ملمالنێی ئێوه نهبووه لهو س�ه‌رده‌م�ه‌دا و ئه‌وان مه‌خه‌نه ئه‌و کێشمه کێشه حزبیانه‌وه ،ئه‌و گهنجانه ده‌رچوون بۆ خۆپیشاندان بۆ ده‌ربڕینى ئارائه‌کانیان بۆ پراکتیزه‌کردنى ئه‌و دروشمانه‌ى ک �ه رۆژان���ه ل �ه‌الی �ه‌ن ب�ه‌رپ��رس��ان��ى ئ �ه‌م (پ��ارچ� ه هه‌رێمه‌وه) ده‌وترێنه‌وه ،بۆ ده‌ربڕینى ئازاره‌کانیان، بۆ داواکردنى مافه‌کانیان ،بۆ پشتگیرى نهتهوه چه‌وساوه‌کان که ت��ازه به ت��ازه رزگاریان بووه، بۆ زیندوکردنه‌وه‌ى سلێمانى تا به ب �ه‌رده‌وام ب ه زیندویى بمێنێته‌وه ،بۆ چاکردنى حکومه‌ت ،بۆ بۆ بۆ ....ده‌یان بۆ.
ئ�ه‌و گه‌نجانه‌ى له ناوجه‌رگه‌ى ش��اردا دران� ه وه‌اڵم��دان�هوه ،شووشه بشکێ باشه یان مێشک به‌ر گولله و خه‌ڵتانى خوێن کران له کاتێکدا بپژێ؟ خوێن بڕژێ باشه یان کاشى بڕوشێ؟ ل��ه دای��ک��ب��وون ک��ه ئ��ێ��وه س��ه‌رگ��ه‌رم��ى ش��ه‌ڕى به‌ئاسایى خۆپیشاندانهکه بڕۆشتایه ی��ان ئهم ناوخۆ بوون باوکیانتان به‌شه‌ڕ ده‌دا! دایکیانتان دۆخ �ه نا ئ��ارام�هى ئێستاى لێ بکه‌وتایه‌ته‌وه؟ ب��ێ��وه‌ژن ده‌ک���رد! ب��را و خوشکه‌کانیانتان هه‌تو به‌کارهێنانى هێز له به‌هێزى دا یانى چ��ى؟!! ده‌کرد ئاتاجى به‌رده‌رگاکانتان ده‌کردن! زۆرتان ئایا چ پێویستى ب�هوه ده‌رک���رد؟ ،ئه‌گه‌ر ده‌ڵێن خه‌مکرده دڵى دایک و بابیان! ئیتر به‌س نی ه به ده‌نگى زۆرینه چوینه‌ته ئ�ه‌و جێگه‌یه ئه‌وا خه‌م؟ به‌س نیه جه‌رگ سوتان؟ به‌س نیه تااڵو ئه‌و زۆرینه‌یه به گولله بارانکردنى گه‌نجانى کردنه دڵى هه‌ژارانى ئهم میلله‌ته خێر نه‌دیوه‌وه؟ ک���ورد رازی ن��ی �ه ،ئ �ه‌گ �ه‌ر ب �ه ئ��اژاوه‌گ��ێ��ڕی��ان رووداوه‌ک������ان ت��اب��ێ��ت ئ��اڵ��ۆزت��ر ده‌ب��ێ��ت ،ب �ه‌اڵم داده‌نێن ئه‌وا دڵنیابن هه‌موو ده‌سه‌اڵته‌کانى دنیا سه‌رتا به شێوه‌یه‌کى سروشتى بهڕێوه چوه بۆی ه به به‌عسیشه‌وه ئه‌و ده‌سته‌واژه‌یان زۆر ده‌مێک ه هێزه‌کانى چاالکیه مه‌ده‌نیه‌کان زۆر به‌سانایى ب �ه‌ک��اره��ێ��ن��اوه و ک���ۆن ب���ووه (م��خ��رب��ی��ن) وات � ه ل �ه‌گ �ه‌ڵ خ��ۆپ��ی��ش��ان��ده‌ره‌ک��ان��دا ب �ه ڕێ��ک�ه‌وت��ب��وون تێکده‌ره‌کان و که‌مێک پێش وازهێنانى حوسنى دۆخهکه ئاسایى بووه ،به‌اڵم له دواى ئه‌وه‌ى ب ه موباره‌کى میسر تیڤى ده‌س �ه‌اڵت��ى میسری ب ه شێوه‌یه‌کى چاوه‌ڕوان نه‌کراو دراونه‌ته به‌ر گولل ه ب�ه‌رده‌وام��ى له‌سه‌ر شاشه‌که‌ى نووسی بوو -ال دۆخ �ه‌ک �ه ت��ێ��ک��چ��ووه ،ب �هه �ه‌ر ح��اڵ ه�ه‌ڵ�ه بوبێ للتخریب – چه‌ند ده‌قیقه‌ى پاش وازهێنانه‌که‌ى به‌ردبارنکردنى لقى چ��وار ،تاوانه به فیشه‌ک م��وب��اره‌ک ه�ه‌ر ئ�ه‌و تیڤیه خ��ۆى خ��زان��ده ب�ه‌ره‌ى
ج���ه‌م���اوه‌ره‌وه ،ئ �ه‌گ �ه‌ر چ�ه‌ن��د ئ��اژاوه‌گ��ێ��ڕی��ش ل ه خۆپیشاندانه‌که‌دا هه‌بوو بێت -که ئهوه سروشتی ه و واری��ده – که له هه‌موو خۆپیشاندانه‌کانى واڵت��ان و میلله‌تانى ئ�ه‌وروپ��اش�هوه (ک�ه ئه‌مان سوود له سیسته‌مه‌کانى خوێندیشیان وه‌رده‌گرن) ئهوه روو ده‌دات به چه‌ندین شوێن ئاگر ده‌درێت و وێران ده‌کرێت ،به‌اڵم گولله باران کردن ناکه‌نه وه‌اڵم ،بۆیه پێشنیار ده‌که‌م له‌مه‌وال قوتابیان ل ه ناڕه‌زاییه‌کانیان بڵێن ( -نه سیسته‌می سویدى و نه به‌ر گولله‌ى بیکه‌یسى!) دای��ک و باوکان له ناوه‌ڕاستى نه‌وه‌ده‌کانى س���ه‌ده‌ى راب����ردودا ب �ه‌و ئ��اوات��هوه کۆرپه‌یه‌کیان خسته‌وه که ئیتر کاتى شه‌ڕى براکوژى به‌سه‌ر چووه و به‌گه‌وره‌بوونى ئهم نه‌وانه چ دنیایه‌ک و سه‌رده‌مێکى زێڕین بۆ داهاتوویان تۆمار ده‌که‌ن و دوا ناخۆشیان به له‌دایکبوونیان کۆتایى بێ، ب �ه‌اڵم له دواى پ��ازده س��اڵ ئێستا به فیشه‌کى
ک��وردى و له شارى ک��وردى و ب�ه‌ره‌و دڵى کورد ئاراسته‌ى تفه‌نگه‌کان جارێکى تر ده‌کرێنه‌وه، بۆچى ک�ه‌س خ��ۆى ناکاته خ��اوه‌ن��ى ئ�ه‌وان�ه خۆ ئهوانه بۆ داواى مافى ئێوه هاتنه ده‌ر بۆ ئه‌و مافه‌ى که به که‌ڕه‌ناى ئه‌عالمه‌کانتان چه‌ند مانگێکه بانگه‌شه‌ى ب��ۆ ده‌ک����ه‌ن!!! ب��ۆ پێشتر پشتیوانیتان ده‌ک��ردن و هانتان ده‌دان و ئێستا ته‌به‌رایان لێ ده‌ک �ه‌ن؟!! بۆ له‌به‌ر ده‌رک��ى سه‌را پ��ش��ت��ی��وان و ل���ه‌وال ت��ر پ��اش��ت��ی��وان!! ئیتر گه‌نج متمانه‌ى به که‌س نه‌ما. کاتى ئهوه هاتووه که هێز و الیهنه سیاسیه‌کان له پشت خۆپیشاندانه‌کانه‌وه ال بچن و با گه‌نجان خ��ۆی��ان خۆپیشاندان بکه‌ن و م��ۆرک��ى حزبى و الیه‌نى پێوه دیار نه‌بێت ،چونکه وا به‌رژه‌وه‌ندى هه‌موو الیه‌کى تیا ده‌سته‌به‌ر ده‌بێت و حزبه‌کانیش ل �ه دواى خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان �ه‌ک��ان خ �ه‌ج��اڵ �ه‌ت��ی��ان بۆ نامێنێته‌وه!.
بیروڕا
راپه‌ڕینه‌کانی تونس و میسر شۆڕشی دیموکراتی گه‌النن
ساڵی یه‌که‌م ژماره 47 دووشه‌ممه 2710/12/16 - 2011/3/7
14
گ��وم��ان��ی ت��ێ��دا نیی ه ئهم شه‌پۆله جه‌ماوه‌ریی ه س���ه‌رده‌م���ێ���ک���ی ن��وێ��ی دانا ئاری ش������ۆڕش������ی گ����ه‌الن���� ه و گ����ه‌ل����ی ت����ون����س و میسر و گه‌النی تری رۆژهه‌اڵتی ناوین ،به‌م هه‌نگاوه‌یان کۆتاییان به‌و قۆناخه هێنا که چ��اوه‌ڕوان��ی ئ�هوه بن له دهرهوه گۆڕانیان بۆ هاورده بکرێت یان چاوه‌ڕوانی گۆڕان له جواڵنه‌وه و ئۆپۆزیسیۆنه کالسیکیه‌کان بکه‌ن، یاخود مانه‌وه‌ی ئه‌و بارودۆخه وه‌ک چاره‌نووس په‌سه‌ند بکه‌ن .هه‌روه‌ها کۆتاییان به‌و بانگه‌شان ه هێنا که ده‌ڵێ؛ ئیدی سه‌رده‌می شۆڕش نهماوه و پێویسته هه‌موو گۆڕانکارییه‌کان له رێگه‌ی سندوقی ده‌نگدانه‌وه بێت .واته چۆن ئهم شۆڕشان ه کۆتایی به‌سه‌رده‌می دیکتاتۆری دێنێت ،به‌هه‌مان شێوه کۆتایی به‌بااڵده‌ستی و سیسته‌می دیموکراتی لیبراڵیش دێنێت و له جێگه‌ی ئهمانه دیموکراتی رادیکاڵ جێگیر ده‌کات که له گۆڕانکارییدا ته‌نیا پشت به داموده‌زگا فه‌رمییه‌کان نابه‌ستێ ،به‌ڵکو لهگهڵ جێگیرکردنی داموده‌زگا دیموکراتیه‌کاندا پشت به‌هێزی گه‌ل وجواڵنه‌وه‌ی گه‌ل ده‌به‌ستێت بۆ ئه‌نجامدانی گۆڕانکاری له‌سیسته‌مدا. گومانی تێدا نییه هاوشێوه‌ی شۆڕشی گه‌لی ف�ه‌ڕه‌ن��س��ا ل �ه ک��ۆت��ای��ی س���ه‌ده‌ی ه �ه‌ژده‌ی �ه‌م��دا و شۆڕشی رووسیا له سه‌ره‌تای سه‌ده‌ی بیسته‌مدا ک ه بوونه سه‌رچاوه‌ی وره‌ی گۆڕانکاری له‌ناو گه‌النی جیهاندا ،شۆڕشی تونس ومیسر دهبنه سه‌رچاوه‌ی ه��ێ��زی م��ۆراڵ��ی گ �ه‌ل ب��ۆ ئه‌نجامدانی گۆڕین له‌سه‌رتاسه‌ری جیهاندا ،نه‌ک ته‌نیا له رۆژهه‌اڵتی
ن��اوی��ن��دا .وات��ه ب �ه‌رۆک��ی سیسته‌می جیهانی و ده‌س �ه‌اڵت �ه‌ک��ان��ی رۆژئ�����اواش ده‌گ��رێ��ت .چونک ه سیسته‌مه سیاسیه‌کان له‌نێوان دوو پ��ارت یاخود سێ پارتدا چه‌قیان به‌ستووه‌و بۆ ئه‌وه‌ی که‌سێک بتوانێت رۆڵ له به‌ڕێوه‌بردنی واڵتدا ببینێت ده‌بێت ب�ه پ �هی��ژه‌ی ئ �ه‌و پ��ارت��ان�ه‌دا س �ه‌ر بکه‌وێت .وات� ه ده‌رفه‌تی هێزی سیاسی نوێ و کاریگه‌ربوونی رێ��ک��خ��راوه مه‌ده‌نییه‌کان زۆر الوازه و ئه‌مه‌ش قه‌یرانێکی دروست کردووه .له رووی ئابوورییه‌وه ئێستا بۆ جه‌ماوه‌ر ڕوون دهبێتهوه که یاساکانی سه‌رمایه‌داری زه‌مینه‌ی گه‌وره‌ترین ناعه‌داله‌تی کۆمه‌اڵیه‌تی دروس��ت ده‌ک �ه‌ن .ئه‌وه‌تا ئاماره‌کان ئاشکرای ده‌که‌ن به‌هۆی ئه‌و سیسته‌مه‌وه رێژه‌ی به‌تاڵه له‌زۆربه‌ی واڵتانی رۆژئ��اوادا %5ی تێپه‌ڕ کردووه و به‌شی زۆری سامانی ئه‌و واڵتانانه‌ش الی چه‌ند س�ه‌رم��ای�ه‌دار و کۆمپانیایه‌ک کۆ ب��ۆت�هوه .ئیدی ده‌س �ه‌اڵت��داران��ی خ��ۆرئ��اوا ناتوانن به کێشه‌ی رۆژه�ه‌اڵت��ی ناوه‌ڕاسته‌وه سه‌رقاڵیان بن و داهاتی ئ�ه‌م هه‌رێمانه‌ش به‌کار بهێنن بۆ که‌مکردنه‌وه‌ی قه‌یرانه ناوخۆییه‌کانیان .لێره‌دا گرنگه ئاماژه بۆ ئهوه بکه‌ین که ئه‌مریکا ،هێزه هه‌رێمییه‌کان و ئۆپۆزیسیۆنه کالسیکیه‌کان ل ه هه‌وڵی ئه‌وه‌دان له رێگه‌ی سازش و به شێوه‌یه‌کی هه‌لپه‌رستانه ئه‌و شۆڕشانه له‌راستی و ناوه‌ڕۆکی خۆیان دوور بخه‌نه‌وه .ئه‌و پرۆسه‌ی دیالۆگه‌ش که له میسر به‌رێوه‌چوو و له‌پێش کۆتاییهێنان به ده‌س�ه‌اڵت��ی حوسنی موباره‌کدا ،هه‌وڵدانێک ب��وو ب��ۆ کۆنترۆڵکردنی ش���ۆڕش ،ی��اخ��ود وه‌ک��و ع �ه‌ره‌ب خۆیان ده‌ڵێن ه�ه‌وڵ��دان ب��وو بۆ «دزینی شۆڕش» .به‌اڵم ئهمه به‌و واتایه نییه که شۆڕش و ئه‌نجامه‌کانی یه‌کتری ت �ه‌واو بکه‌ن؛ چونک ه له رابردوودا ئه‌وه‌مان بینیوه که چۆن شۆڕشه‌کان له ئامانجه‌کانیان دوور ده‌خرێنه‌وه و له ژێر ناوی شۆڕشدا دژه‌شۆڕش پێش ده‌خرێت. ئاشکرایه ئ �ه‌م گ��ۆڕان��ک��اری��ی��ان�ه کاریگه‌ریی راسته‌وخۆیان له‌سه‌ر کوردستان و ئه‌و ده‌وڵه‌تانه‌ی کوردستانیان به سه‌ردا دابه‌ش کراوه ههیه .به‌اڵم ده‌بێت ئه‌وه‌شمان له‌یاد نه‌چێت که ئهم شۆڕشان ه
ئیلهام و وره‌یان له راپه‌ڕین و به‌رخۆدانی گه‌لی ک���ورد ب �ه گشتی و ش��ۆڕش��ی گ�ه‌ل�ه‌ک�ه‌م��ان ب ه پێشه‌نگایه‌تی پهکهکه وه‌رگرت .چونکه له‌دوای هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی یه‌کێتی سۆڤێته‌وه له‌رۆژهه‌اڵتی ن��اوی��ن��دا ئ��هوه ب��ۆ م���اوه‌ی 20س��اڵ ده‌چ��ێ��ت ئهم ج��واڵن�ه‌وه‌ی�ه وه‌ک��و جواڵنه‌وه‌یه‌کی شۆڕشگێڕی ب �ه‌رخ��ۆدان��ی ک���رد و ن �ه خ���ۆی راده‌س���ت���ی هێزه س �ه‌رم��ای �ه‌داره‌ک��ان ک��رد ،ن�ه ل�ه‌ن��او دۆگماتیزم و قاڵبه‌کاندا خۆی و گه‌لی خنکاند ،هه‌ر ئه‌مه‌ش وایکرد ڕووب�ه‌ڕووی زۆرترین هێرش و گه‌وره‌ترین پیالنگێڕیی ببێته‌وه ،ب�ه‌اڵم توانی ئه‌و هێرش و پیالنگێڕیانه پ��وچ�ه‌ڵ ب��ک��ات�هوه .ئ��ۆج �ه‌الن پێی وابوو که نه موداخه‌له‌ی ئه‌مریکا چاره‌سه‌ره بۆ پرسگرییه‌کان ،نه هه‌ڵوێستی ستاتۆپارێزانه‌ی ده‌وڵه‌تان و هێزه هه‌رێمیه‌کانی رۆژهه‌اڵتی ناوین ده‌توانن پرسه‌کان چاره‌سه‌ر بکه‌ن و رایگه‌یاند ک ه ئه‌و دوو تێزه نوێنه‌رایه‌تی هێڵی جه‌ماوه‌ر ناکه‌ن. هه‌ر بۆیه پرۆژه‌ی کۆنفیدراڵی دیموکراتی وه‌ک هێڵ و پرۆژه‌یه‌کی ئه‌ڵته‌رناتیف پێشکه‌ش کرد و رایگه‌یاند جواڵنه‌وه‌که‌ی نوێنه‌رایه‌تی راستی گه‌لی کورد و گه‌النی رۆژهه‌اڵتی ناوین ده‌کات. له‌سه‌ر ئاستی ب��اش��ووری کوردستان پێویست ه پ��ارت �ه‌ک��ان��ی ده‌س����ه‌اڵت ه �ه‌س��ت ب���هوه ب��ک �ه‌ن ک ه ئ���ه‌و م��ۆدی��ل �هی ب���ه‌ڕێ���وه‌ی ده‌ب����ه‌ن ن��ه وه‌اڵم���ی داخوازییه‌کانی گه‌ل ده‌دات�هوه ،نه ده‌توانێت پرس ه نه‌ته‌وه‌یی و کۆمه‌اڵیه‌تی و ژیانییه‌کانی له‌م ق��ۆن��اخ�ه‌دا چ��اره‌س �ه‌ر ب��ک��ات .ئ�ه‌م�ه‌ش هۆکاری سه‌ره‌کی ناڕه‌زاییه‌کانی جه‌ماوه‌ره .واته گرنگ ه ده‌ستکه‌وته‌کان ببنه‌وه ده‌ستکه‌وتی جه‌ماوه‌ر و له‌م رێگه‌یه‌وه خۆی لهگهڵ جه‌ماوه‌ردا ئاشت بکاته‌وه. وه‌کو ئاشکرایه په‌رله‌مان ،حکومه‌ت ،دادگاکان، پ��ێ��ش��م �ه‌رگ �ه ،ئ��اس��ای��ش و پ��ۆل��ی��س و س �ه‌رج �ه‌م ده‌زگاکانی سه‌ربه په‌رله‌مان و حکومه‌ت و ده‌زگا جه‌ماوه‌رییه‌کان ده‌سکه‌وتی جه‌ماوه‌ری کوردستانن وده‌زگ��ای گه‌لن وپێویسته له‌خزمه‌تی گه‌لدا بن ن�ه‌ک له‌خزمه‌تی حزبدا ب��ن .دی��اره هه‌تا ئێستا زۆر الیه‌ن و به‌شێکی زۆری جه‌ماوه‌ر که لهگه ڵ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی په‌رله‌مان وحکومه‌تی هه‌رێمی
ئینتیما الى گه‌نج ب��ه چ��اوخ��ش��ان��دن��ێ��ک ب����ه ره‌وش�������ى ب���اش���ورى ک���وردس���ت���ان ب�ه‌گ��ش��ت��ى هونه‌ر محه‌مه‌د و ب������������وارى ن���وس���ی���ن (باڵوکراوه) به تایبه‌ت ده‌بینین زۆرجار له الیه‌ن هه‌موو چین و توێژه‌کانه‌وه باس له کزبوون و نه‌مانى هه‌ست و ئینتیماى نه‌ته‌وایه‌تى ده‌کرێت، هه‌ر چینه و بۆ هۆکارێک یاخود کۆمه‌ڵێک هۆکارى ده‌گه‌ڕێننه‌وه ،به‌اڵم ده‌کرێت پۆلێنێک ب��ۆ ه��ۆک��اره‌ک��ان ب��ک��رێ��ت ب �ه پ��ێ��ى گرنگییان و ه �ه‌وڵ��ى چ��اره‌س �ه‌رک��ردن��ى بنه‌چه‌یى ب��درێ��ت، چ��ون��ک�ه ن�ه‌م��ان��ى ه�ه‌س��ت��ى ن �ه‌ت �ه‌وای �ه‌ت��ى ی��اخ��ود که‌مبوونه‌وه‌ى ئه‌و هه‌سته مه‌ترسى گه‌وره‌ى بۆ س�ه‌ر ئێستاى نهتهوه و راب��ردووه‌ک�ه‌ش��ى ههیه و رهنگه سه‌ربکێشێت بۆ نه‌مانى یه‌کجاره‌کى ئه‌و نه‌ته‌وه‌یه له‌سه‌ر شانۆى جیهانى و هه‌رێمى. ئه‌گه‌ر له راب��ردوودا ئه‌و هه‌سته نه‌ته‌وه‌ییه‌ى ک��ورد الواز بووبێت ل�ه قۆناغێکى مێژوویى دیاریکراودا دواتر توانراوه تاڕاده‌یه‌ک دروست بکرێته‌وه ،بێگومان ئه‌مه‌ش به هه‌وڵ و شۆڕش و خوێنێکى زۆرى رۆڵ �ه‌ک��ان��ى ک���ورد ،ب �ه‌اڵم ل�ه‌م س�ه‌رده‌م��ى ته‌کنۆلۆژیایه‌دا که ه �ه‌وڵ بۆ سڕینه‌وه و نه‌مانى ده‌درێت ،رهنگه ئهم هه‌وڵه ب ه مه‌به‌ست نه‌بێت ،به‌اڵم به‌هۆى خودى ئامرازه‌کانى ته‌کنۆلۆژیاوه ئه‌و هه‌سته به ته‌واوى بسڕێته‌و‌ه و نه‌مێنێت ،ئ�ه‌گ�ه‌ر بڵێن هه‌ستى نه‌ته‌وایه‌تى الى به‌ته‌مه‌نه‌کان به‌دى ده‌کرێت و ماوه راسته، چونکه گه‌لى کورد له سه‌رده‌مى گه‌نجى ئهم کۆمه‌ڵه‌یه‌دا توانیویه‌تى پێداویستى نه‌ته‌وه‌یى گه‌ل دابین بکات ،به‌اڵم ئایا چى بۆ گه‌نجى دواى نه‌مانى دیکتاتۆر و ئێستاى ده‌کرێت. بێگومان پێداویستى بۆ دروست کردنى هه‌ستى نه‌ته‌وه‌یى الى ئهم چینه زیندوه جیاوازه لهگهڵ گه‌نجى سااڵنى حه‌فتا و هه‌شتاکان ،چونک ه ئه‌و سه‌رده‌مه گه‌لى کورد خاوه‌نى ده‌سه‌اڵتێکى ئه‌وتۆ نهبووه ،ئه‌گه‌ر بشڵێین هیچ ده‌سه‌اڵتێک رهنگه راست بێت ،چونکه (کیانێکى سه‌ربه‌خۆ یاخود هه‌رێمێک وه‌ک ئێستاى کوردستانى باشوور) نهبووه. ب��ۆی�ه ل �ه‌و س���ه‌رده‌م���ه‌دا پێداویستى خه‌ڵکى ک��وردس��ت��ان ب��ری��ت��ى ب����ووه ل��ه رزگ����ارب����وون ل ه دیکتاتۆر و گه‌یشتن به ده‌سه‌اڵت و ده‌وڵه‌تدارى، بێگومان ل �ه‌و پێناوه‌شدا قوربانى زۆر دراوه. چونکه هه‌ستى نه‌ته‌وایه‌تى خۆى له‌خۆیدا واتا خۆشه‌ویستى و په‌یوه‌ستى تاک به‌و خاکه‌ى خۆى و پارێزگارى کردن لێى و قوربانى دان لهو پێناوه له به‌رامبه‌ریشدا پێویسته خاک و واڵتى ئه‌و
تاکه (مرۆڤى هاونیشتمان) خزمه‌ت به‌و تاک ه ب��ک��ات .چونکه ئ��ه‌وه‌ى ت��اک به‌نه‌ته‌وه‌که‌یه‌و‌ه ده‌به‌ستێت ،سه‌ره‌ڕای بوونى هۆیه‌کانى نه‌ته‌وه‌یى ب��وون وه‌ک (زم���ان ،خ��اک ،ن���ه‌ژاد ،ئاینێکى هاوبه‌ش و...هتد). بێگومان سه‌رجه‌مى ئهم هۆیانه به‌بێ هێز و ئ��ی��راده‌ى گ�ه‌ل و هه‌ستى تاکه‌کانى نهتهوه بۆ نهتهوه و گه‌ل و نیشتمانه‌که‌ى ناتوانێت ده‌ورێکى کاریگه‌رى له‌سه‌ر ب��وون و م��ان�ه‌وه‌ى نه‌ته‌وه‌ک ه ببێنێت . بۆیه کۆکردنه‌وه‌ى ئهم هه‌موو پێکهێنه‌ران ه ته‌نها له مرۆڤه‌کاندا مانا و هێز په‌یدا ده‌کات به‌مه‌ش ده‌وترێت هه‌ستى نه‌ته‌وایه‌تى ،ناسنامه‌ى نه‌ته‌وایه‌تى و هاونیشتمانى بوون ،ئهم هه‌سته‌ش به‌بێ بوونى ده‌وڵه‌تیش ههیه و ده‌توانرێت گه‌ش ه بکات ،ب �ه‌اڵم بوونى هێزى سیاسى (ده‌وڵ���ه‌ت)
››
ده‌پرسین ئایا هه‌ستى نه‌ته‌وایه‌تى گه‌نج چى بێت به‌رامبه‌ر به‌خاکێک که خزمه‌تى گه‌نج نه‌کات به‌رامبه‌ر به‌نیشتمان و گه‌لێک ک ه گه‌نج تیایدا په‌راوێز ه و ده‌س���ه‌اڵت���ى س��ی��اس��ى واده‌ک�����ات ئ���ه‌م هه‌ست ه زووت��ر گهشه بکات و گ�ه‌ل ب �ه‌ره‌و پێش ببات، له‌هه‌مانکاتدا مه‌ترسى نه‌مان و له‌ناوچوون که‌م ده‌کاته‌وه و نایهێڵێت ،ئهم هاوکێشه‌یه ده‌توانین ن��اوى لێبنێین س��ت��ان��داردى جیهانى و نه‌ته‌وه‌یى بۆ دروس��ت بوونى و مانه‌وه و به‌هێزى هه‌ستى نه‌ته‌وایه‌تى الى گه‌الن. ب��ه‌اڵم ح�هی��ف و مخابن ئ �ه‌م س��ت��ان��دارده الى ن �ه‌ت �ه‌وه‌ى ک��ورد ده‌ت��وان��ی��ن بڵێین ش��ێ��واوه یاخود پێچهوانه بووه‌ته‌وه ،چونکه راستیه‌کى ئاشکرای ه که هه‌ستى نه‌ته‌وایه‌تى له حه‌فتاکانه‌وه تاکو ن��اوه‌ڕاس��ت��ى ن���ه‌وه‌ده‌ک���ان ه��ی��چ ک���ات ناتوانین
به‌راوردى بکه‌ین به‌سااڵنى دواى ( )2003به‌وه‌ى ک�ه هه‌ستى ن�ه‌ت�ه‌وای�ه‌ت��ى به‌هێزتر و تۆکمه‌تر بووه به به‌راوردى لهگهڵ ئێستادا ،ئهمه بێجگ ه له‌وه‌ى ئه‌گه‌ر بگه‌ڕێینه‌وه بۆ مێژوو و رابردوو ئ�ه‌و هه‌سته له قۆناغه جیاجیاکانى مێژوودا زۆر به‌هێز ب��ووه ل��ێ��ره‌دا ده‌ت��وان��ی��ن نمونه‌یه‌کى ه�ه‌س��ت��ى ن �ه‌ت �ه‌وای �ه‌ت��ى ب��ه��ێ��ن��ی��ن�هوه ،ب����ه‌وه‌ى ک ه که‌سێکى وه‌ک پیره‌مێردى شاعیر و که‌ڵه‌پیاو و نیشتمان په‌روه‌رى ناسراوى نه‌ته‌وه‌که‌مان له‌ناو ن��از و نیعمه‌تى ئه‌وکاته‌ى ده‌وڵ�ه‌ت��ى عوسمانى له ئیسته‌نبوله‌وه گ �ه‌ڕاوه‌ت �هوه بۆ سلێمانى بۆ ئه‌وه‌ى رۆژنامه و گۆڤار و باڵوکراوه‌ى کوردى ده‌ربکات له‌کاتێکدا له‌ئیسته‌نبول خاوه‌نى وه‌زیف ه و ده‌س���ه‌اڵت ب���ووه و شتى ل �ه‌م �ه‌ش گ �ه‌وره‌ت��رى ل��ێ ب���اس ده‌ک���رێ���ت ،ئ���ه‌م ن��م��ون �هی �ه مشتێک ه له‌خه‌رمانێک که به‌سه‌دان و بگره به‌هه‌زاران کوردى ترى شێوه‌ى پیره‌مێرد ههبووه که خاوه‌نى ئه‌و هه‌سته به‌رزه‌ى نه‌ته‌وایه‌تى بووه. ب��ۆی �ه ده‌گ �هی��ن �ه ئ���ه‌و ده‌رئ �ه‌ن��ج��ام �هى ک �ه ل ه راب�����ردوودا ئ��ه‌و ه�ه‌س��ت�ه ب �هه��ۆى ک��ارک��ردن بۆ رزگارى نه‌ته‌وه‌ییه‌وه دروست بووبێت و گه‌شه‌ى کردبێت ئه‌وا ئێستا ئه‌و رزگارییه نه‌ته‌وه‌ییه تا راده‌یه‌ک هاتووه‌ته بوون. ئێستا پ��ێ��داوی��س��ت��ى دروس���ت ب��وون��ى هه‌ستى ن �ه‌ت �ه‌وای �ه‌ت��ى الى گ �ه‌ن��ج ش��ت��ى ت���ره ک �ه خ��ۆى (له‌خزمه‌ت گوزارى و رۆشنبیرکردنى تاکه‌کانى ک���ۆم���ه‌ڵ و راس��ت��گ��ۆب��وون ل���ه‌گ���ه‌ڵ گ �ه‌ن��ج و به‌شدارى کردنى گه‌نج له‌کایه سیاسیه‌کاندا و پێشکه‌وتنى واڵت و...هتد)ه. چ��ون��ک�ه زۆرج����ار ب��اس ل �ه ن�ه‌م��ان��ى هه‌ستى ن���ه‌ت���ه‌وای���ه‌ت���ى الى گ���ه‌ن���ج ده‌ک���رێ���ت ل���ه‌الی���ه‌ن س �ه‌رک��ردای �ه‌ت��ى س��ی��اس��ى ک�����ورده‌وه (ب �هه �ه‌م��وو الیه‌نه‌کانه‌وه واتا هه‌موو حزب و رێکخراوه‌کان و که‌سایه‌تیه‌کان و...هتد). بۆیه ده‌پرسین ئایا هه‌ستى نه‌ته‌وایه‌تى گه‌نج چ��ى بێت ب �ه‌رام��ب �ه‌ر به‌خاکێک ک �ه خزمه‌تى گه‌نج نه‌کات به‌رامبه‌ر به‌نیشتمان و گه‌لێک که گه‌نج تیایدا په‌راوێزه و...هتد). بۆیه‌پێویسته ه �ه‌م��وو الی���ه‌ک ئ���هوه بزانێت که گه‌ل به‌گشتى و گه‌نج به‌تایبه‌تى هه‌ستى ب�ه‌رام��ب�ه‌ر ن�ه‌ت�هوه و نیشتمانێکه ک�ه خزمه‌تى ب��ک��ات و پ��ارێ��زگ��ارى ل��ێ ب��ک��ات و چ��اودێ��رى بکات ،چونکه ئ �ه‌وه‌ى که ده‌وترێت نیشتمانى دایکه ده‌بێت به‌کردار دایک بێت و رۆڵى دایک ببینێت به‌شێوه‌یه‌کى ڕێک وپێک و ئاگاى ل ه رۆڵه‌کانى بێت ئه‌گینا مه‌ترسى گهوره دروست ده‌ک��ات ئ�ه‌گ�ه‌ر وان�ه‌ب��ێ��ت چ��ى جیاوازییه‌کى لهگهڵ گه‌ل و نیشتمانى بێگانه‌دا ههیه نهتهوه و نیشتمانى دایک.
کوردستاندا نه‌بوون نه‌ک له‌به‌ر ئهوهیه که له‌ئه‌دا و موماره‌سه‌ی پارتی دیموکراتی کوردستان و یه‌کێتی نیشتمانی کوردستان رازی بوون ،به‌ڵکو له‌به‌ر ئهوه بووه که ناخوازن زه‌مینه بۆ هێز و الیه‌ن ه ده‌ره‌کیه‌کان خۆش بکرێت که موداخه‌له‌ی هه‌رێم بکه‌ن؛ چونکه گومانی تێدا نییه له ئه‌مڕۆدا په‌رله‌مان و حکومه‌تی هه‌رێم هه‌ڵبوه‌شێته‌وه ،ئه‌وا شیمانه‌ی پێکدادانی ج �ه‌م��اوه‌ری و سه‌ربازیش هاوشێوه‌ی سااڵنی « 94ـ »98ده‌بێت و ئه‌مه‌ش تواناکانی جه‌ماوه‌ره‌که‌مان به‌فێڕۆ و ئهم کات ه زێرینه‌شمان له‌ده‌ست ده‌دات .رووداوه‌کانی چه‌ند رۆژی راب���ردووی خۆپیشاندانه‌کان و جواڵندنی هێزی زێره‌ڤانی به فه‌رمانی حزب و ته‌قه‌کردن له‌جه‌ماوه‌ر ئ��ام��اژه‌ی سه‌ره‌تایی ب��وون بۆ ئهمه. وات���ه هێشتا ن �ه‌ت��وان��راوه ه��ێ��زه سه‌ربازییه‌کانی هه‌رێم له‌کۆنترۆڵی حزب رزگار بکرێت ئه‌مه‌ش هه‌ڕه‌شه‌یه‌کی مه‌زنه بۆ سه‌ر ده‌سکه‌وته‌کانمان. «گ��وم��ان��ی تێدا نیه ک�ه به‌شێکی زۆری ئه‌و هێزانه خاوه‌نی هه‌ڵوێستی نیشتمانین خه‌مخۆری ج �ه‌م��اوه‌رن و ل �ه‌م رۆژان����ه‌دا ئ��ام��اژه‌ی��ان ب�ه‌وه‌ک��رد که هێز ل�ه‌دژی گه‌ل به‌کار ناهێنن که ئه‌مه‌ش جێگه‌ی دڵخۆشییه« .هه‌ر بۆیه پێم وایه که چۆن په‌رله‌مان وحکومه‌ت و داموده‌زگاکانی گه‌لی کوردستان له باشووردا ئه‌مڕۆ به‌و شێوازه کاره‌ی که ده‌یکه‌ن و ئه‌و ستراتیژه‌ی به‌ڕێوه‌ی ده‌به‌ن نابن ه وه‌اڵم بۆ داخوازییه‌کانی گ �ه‌ل ،به‌هه‌مان شێوه هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌شیان به بێ ئاماده‌کاری و بوونی ئه‌ڵته‌رناتیڤ ناتوانێت پرسگرییه‌کان چاره‌سه‌ر بکات .ئه‌مه‌ش ده‌مانخاته به‌رده‌م گۆڕانکارییه‌کی ن��اچ��اری��ی�هوه ک�ه پێویسته ه�ه‌رچ��ی زووه ده‌س��ت پێ بکرێت .ئ�ه‌و گۆڕانکارییانه‌ش ب�ه‌و شێوه‌ی ه نا که هه‌ندێک الی�ه‌ن دانیشن له‌سه‌ر ناڕه‌زایی وداخوازییه‌کانی جه‌ماوه‌ر سازش بکه‌ن و جۆرێکی تر په‌یمانی ستراتیژی له‌نێوان خۆیاندا ئه‌نجام ب��ده‌ن ،ب �ه‌اڵم چه‌ندین الیه‌نی تر و گ�ه‌ل په‌راوێز بخه‌ن .وه‌ک��و ئ �ه‌وه‌ی که ئێستا بهڕێوه ده‌چێت. جه‌ماوه‌ر له په‌رله‌مان و حکومه‌ت توڕه‌یه‌و پێی وای �ه که ناتوانن نوێنه‌رایه‌تی ج �ه‌م��اوه‌ر بکه‌ن،
که‌چی ده‌بینین جارێکی تر ئه‌و الیه‌نانه‌ی ک ه له‌په‌رله‌ماندا زۆرینه‌ن به‌ده‌سه‌اڵت و ئۆپۆزسیۆنه‌و‌ه خۆیان به‌ده‌مڕاستی جه‌ماوه‌ر ده‌زان��ن و به ته‌نیا کۆ ده‌بنه‌وه و له کۆبوونه‌وه‌ی داخ��راودا ده‌خوازن پرسه‌کان چاره‌سه‌ر بکه‌ن .ئه‌وه‌تا له الیه‌ک پارتی و یه‌کێتی به‌یه‌که‌وه کۆ ده‌بنه‌وه ،گۆڕان وکۆمه‌ڵ و یهکگرتوو به یه‌که‌وه کۆ ده‌بنه‌وه و هه‌ر دوو ال ته‌نیا خۆیان به نوێنه‌ری جه‌ماوه‌ر ده‌بینن .هه‌ر بۆیه ته‌نیا باس له چاره‌سه‌رکردنی پرسه‌کان ده‌که‌ن له‌چوارچێوه‌ی په‌رله‌مان و ئه‌و فراکسیۆنانه‌ی ل ه ناو په‌رله‌ماندان .دی��اره ئهم شێوازه کۆبوونه‌وان ه پێویسته کۆتاییان پ��ێ بێت چونکه ره‌وای�ه‌ت��ی خۆیان له‌ده‌ست داوه .پێویسته ئیتر شه‌قام به بنه‌ما بگیردرێت و کۆتایی به‌سیاسه‌تی په‌راوێزخستنی جه‌ماوه‌ر و الیهنه سیاسیه‌کانی ده‌ره‌وه‌ی په‌رله‌مان و رێکخراوه مه‌ده‌نییه‌کان بهێنن .هه‌روه‌ها کێشه‌کان له‌هه‌موو ڕوویه‌که‌وه بگیرێته ده‌ست ،هه‌م له‌بواری نه‌ته‌وه‌ییدا هه‌م له‌بواری ئیداری و خزمه‌تگوزاریدا. ه���ه‌وڵ ب��درێ��ت ل �ه س��ێ ت����ه‌وه‌ردا ب��ۆ چ��اره‌س �ه‌ری پرسه‌کانی هه‌رێمی کوردستان ،دۆزی نه‌ته‌وه‌ییمان و پرسی دیموکراتی له‌ئێراقدا و دۆزی نه‌ته‌وه‌یمان له‌سه‌ر ئاستی رۆژه�ه‌اڵت��ی ناوین پ��رۆژه ئاماده و کار بکه‌ین .وه‌ک��و هه‌نگاوێکی کاریگه‌ریش س �ه‌رۆک��ای �ه‌ت��ی پ �ه‌رل �ه‌م��ان ،س �ه‌رۆک��ی ه �ه‌رێ��م و س�ه‌رۆک��ای�ه‌ت��ی حکومه‌تی ه �ه‌رێ��م و س�ه‌رۆک��ی سه‌رجه‌م پارت و الیه‌نه‌سیاسیه‌کانی ناو په‌رله‌مان و ده‌ره‌وه‌ی په‌رله‌مان به‌وانه‌شه‌وه که هه‌تا ئێستا حکومه‌ت نایانناسێت و مۆڵه‌تی کارکردنیان ن��ادات��ێ و ن��وێ��ن �ه‌ری س �ه‌رج �ه‌م رێ��ک��خ��راوه‌ک��ان��ی ک��ۆم �ه‌ڵ��گ��ای م���ه‌ده‌ن���ی ل���ه‌گ���ه‌ڵ ئ�ه‌ن��ج��وم�ه‌ن��ی جه‌ماوه‌ری مه‌یدانی ئازادی و سه‌رجه‌م شاره‌کانی کوردستان کۆ ببنه‌وه‌و هه‌موو ئه‌و پرۆژانه‌ی ک ه راگ�هی�ه‌ن��دراون تاوتوێ بکه‌ن و ئه‌نجامه‌که‌شی به‌یه‌که‌وه ببه‌نه به‌رده‌م جه‌ماوه‌ر بۆ ئه‌وه‌ی جه‌ماوه‌ر ب��ڕی��اری ل�ه‌س�ه‌ر ب���دات .هه‌نگاوێکی به‌مڕه‌نگ ه ده‌توانێت ئه‌و گومانه بڕه‌وێنێته‌وه که‌ده‌ڵێت ڕه‌نگ ه الیه‌نه‌کان له‌سه‌ر داخوازییه‌کانی جه‌ماوه‌ر سازش بکه‌ن.
پارتی ل ه کۆنگره‌و ه تا ئێستا چی گۆڕیوه؟ ه�ه‌رچ�ه‌ن��د دره‌ن��گ ه��ات��م �ه گ����ۆ ،ب���ه‌اڵم ه����ه‌م����ی����ش����ه زووه ل �ه‌س �ه‌ر ه��ه‌ر رووداوو ئیحسان مه‌ال فوئاد بۆنه‌یه‌کی ئ �ه‌و حزب ه رای خ��ود ده‌رببڕیت، چ��ون��ک �ه ق��س �ه‌ک��ردن ل �ه‌س �ه‌ر میکانیزمی ک��ۆن��گ��ره‌ى پ��ارت��ی و ک��ار و ده‌ره‌نجامه‌که‌کانی هه‌رگیز کۆن نابێت و ئێستا و چه‌ند مانگێکی تریش هه‌ر وه‌کو رۆژی کۆنگره‌یه. ئه‌گه‌ر به ستانداردی کۆنگره‌ى حزبه سیاسییه‌کانی واڵتانی دیموکراسی و رۆژئاوایی له کۆنگره‌ى پارتی بڕوانین بۆمان روونده‌بێته‌و‌ه که له‌وێنه‌ى کۆنگره‌و‌ه دووربوو ،هێنده‌ى له فێستیڤاڵێکى پێشبڕکێی فیلم و دیاری به‌خشینه‌و‌ه و گۆرانی وتن یاخود له سوڵحێکی عه‌شایه‌ری یان کۆبوونه‌وه‌ى عه‌شیره‌ت و هۆزێک ده‌چوو. چونکه.. * ئه‌و گۆنگره‌ی‌ه سه‌ره‌تا به وتارێکی حه‌ماسی توند له الیه‌ن عه‌ریف کۆنگره‌و‌ه ده‌ستی پێکرد ،هێند‌ه توند بوو زیاتر له وێنه‌ى وتارێکی شه‌ڕی ناوخۆ ده‌چوو، بۆیه بۆمان ده‌رده‌که‌وێت که تاهه‌نووک‌ه رۆحییه‌تی توڕه‌یى و توندڕه‌وی و فیکری ناعه‌قاڵنی زاڵ‌ه به‌سه‌ر ئه‌و حزبه‌دا ،که ئاشکرایه ئه‌و جۆره قسه‌کردن و وتار‌ه حه‌ماسییان‌ه الی که‌سانی دیموکراتخواز و رۆژئاوایی و ئه‌وروپی ههمیشه ره‌تکراوه‌ی‌ه و ئاماده‌ى گوێگرتنی نین و پێی قه‌ڵس ده‌بن. * ده‌یانجار لهو کۆنگره‌دا باسی چه‌ک و رابردوو و مێژووی شه‌ڕکردنی ح��زب و کوشتنی دوژم��ن ده‌کرا لهگهڵ پیشاندانی خه‌باتی پێشمه‌رگایه‌تی و راب��ردووی سه‌رکرده‌کانی که لێدانه‌وه‌ى ئه‌و فیلم ه کۆن‌ه زۆرت��ر مه‌به‌ست لێی منه‌تکردن ب��وو به‌سه‌ر کۆمه‌ڵگاى کوردی و عه‌رزکردنی هێز و بازوو و تواناى خۆیان. * دیسان سه‌ره‌تا به ئایه‌تێکی قورئانی ده‌ستیپێکرد ب��ێ ح��س��اب��ک��ردن ب��ۆ ه��ه‌م��وو ک �ه‌س��ان��ی دی��ک�هی ئایینزای بانگهێشتکراوی کۆنگر‌ه وه‌کو مه‌سیحی و ئێزیدییه‌کان ،ته‌نانه‌ت حسابنه‌کردن بۆ هه‌ستی ئه‌ندامانی خودی پارتی که له ئایینی شه‌به‌ک و مه‌سیحی و ئێزیدی بوون. * دوات��ر پێشکه‌شکردنی هۆنراوه‌ی ئه‌ى ره‌قیب له‌کاتێکدا ئه‌و حزبه خاوه‌نى ده‌یان دۆست و ئه‌ندامی تورکمان و عه‌ره‌به. * سه‌رباری ئه‌و وێن‌ه ناکۆنگره‌ییه ،شه‌وان‌ه و
له‌کاتی پشووه‌کانی ئه‌ندامانی کۆنگره‌دا گۆرانی وتن ده‌ستیپێده‌کرد که وێنه‌ى کۆنگره‌ى گۆڕیبوو بۆ کۆنسێرت و نمایشکردنی گۆرانیبێژی جۆراوجۆر. * نمایشکردنی داهێنانی نوێ له‌ده‌ستماچکردن و نوشتانه‌و‌ه و سوجده‌بردن بۆ سه‌رۆک و سه‌رکرده و ناساندنی ن���ه‌وه‌ى نوێی بنهماڵه و س���ه‌رۆک و کوڕه‌زاکانی. * ئ���ه‌وه‌ى ل �ه‌و کۆنگره‌یه‌دا ون و بوونی نه‌بوو س��ی��اس�ه‌ت و س��ت��رات��ی��ژ و پ�لان��ی داه���ات���ووی ب��وو، ههرچهنده سێ چه‌مک وه‌کو درووشمی جوان و بر یقه‌دار به‌رزکرابووه‌وه ،به‌اڵم حه‌تمه‌ن ئه‌و دروشمانه‌ش وه‌کو ئه‌نجومه‌ن‌ه ناوه‌نده‌که‌ى یه‌کێتی هه‌ر کارتۆنی و ته‌په‌دۆریی ده‌بێت و هه‌رگیز به‌و عه‌قڵییه‌ته‌و‌ه ناچێت ه ب��وارى جێبه‌جێکردنه‌وه ،ئه‌وه‌تا ه�ه‌ر دواى کۆنگر‌ه ده‌یان سکااڵ له نوسه‌ر و رۆژنامه‌نوسان به‌رزکرایه‌وه، چه‌ندین وت��ار و به‌یاننامه‌ى توندی نادیموکراسی باڵوکردهوه ،ئهمانه و ده‌یان نموونه‌ى دیکه‌ى دوور له کرانهوه و سه‌رده‌می ئه‌مڕۆ. * خاڵێکی دیکه ئهوهیه که سه‌رۆک و ئه‌ندامانی ئه‌و حزبه له پاش کۆنگر‌ه خراپتر له‌پێش کۆنگر‌ه وتار ده‌ده‌ن و ره‌فتار ده‌که‌ن. ل��ێ ه �ه‌م��وو ک��ۆن��گ��ره‌ی �ه‌ک ب �ه سیستماتیک و پ��رۆگ��رام��ى رۆژان�����ه داده‌ڕێ����ژرێ����ت و ه���ه‌ر ل�ه‌و چ��وارچ��ێ��وه‌ی�ه‌دا و به پ��ێ��وه‌رى پ��رۆپ��ۆزه‌ڵ��ی رۆژان���هى کۆنگر‌ه ئه‌ندامانى سه‌رکردایه‌تى و مه‌کته‌بی سیاسی دیاری ده‌کرێت ،که‌چی کۆنگره‌ى پارتی پاش چه‌ند مانگێک ئه‌ندامانی سه‌رکردایه‌تی و مه‌کته‌بی سیاسی ده‌ستنیشانکرد ،ئیدی نازانم کۆنگر‌ه چی له‌دۆخه‌که‌ى پێشووی حزبی گۆڕی؟ ،چ کرده‌یه‌کی ن��وێ��ی ن��وان��د؟ ،ته‌نها ئ���هوه نه‌بێت ب �ه ته‌سکی‌ه و چه‌پڵه‌رێزان و گۆرانی وتن س�ه‌رۆک و سکرتێر و جێگری سه‌رۆکى حزب ده‌ستنیشانکرا ،به‌اڵم له‌بری هه‌نگاوێک چوون‌ه پێشهوه ده هه‌نگاو چووه دواوه. ئه‌وه‌تا له‌ئێستادا ئاسه‌وارى ئه‌و خۆنوێنه‌کردنه‌وه‌ی‌ه و به‌دروشمکردنی چه‌مک‌ه سیاسی و کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کان ب�ه‌س�ه‌ر ئ �ه‌و ح��زب�هوه دی���اره و ب �ه‌روون��ی ده‌بینرێت و ده‌رده‌که‌وێت که دواى چه‌ند مانگ له کۆنگر‌ه و به‌رزکردنه‌وه‌ى چه‌ند چه‌مکێکی مۆدێرن نیو هه‌نگاو پیاده‌نه‌کرا و ئه‌گه‌ر ههیه له داهاتووشدا بهرهو دواوه‌تر هه‌نگا و بهاوێت نه‌ک پێشهوه ،به‌اڵم ته‌نها ملدان بۆ جه‌ماوه‌ر و گوێگرتن و جێبه‌جێکردنی و به جدی کارکردن له‌سه‌ر به‌دیموکراسیبوون دهچێته پێشهوه نه‌ک به هێز و نمایشکردنی زێره‌ڤانی وه‌ک ده‌یبینین. ehsan_halwest@yahoo.com
پرسی چه‌تر پرسی چه‌تر ،پانتاییه‌ک ه (چه‌تر) بۆ گوزارشتکردنی رای ئێوه‌ی هاواڵتی ره‌خساندوو ه تا ئازادان ه لێرهوه هه‌ر هه‌فت ه و له‌سه‌ر پرسێکی گه‌رم بۆچوونی خۆتان بخه‌نه‌ڕوو. پرسى ئه‌مجاره‌ى (چه‌تر) بۆ وه‌رگرتنى ڕاى ئێوه‌ى هاواڵتی ه ده‌رباره‌ى (هۆکارى که‌مى به‌شدارى کردنى ژنان له خۆپیشاندانه‌کاندا چییه؟)
ئاماده‌کار /په‌یمان ئه‌مین
مه‌هاباد مه‌حمود -مامۆستا /نه‌بوونى ژنى سیاسه‌تمه‌دار له واڵتى ئێمه یه‌کێکه له هۆکاره‌کانى به‌شدارینه‌کردنى ژنان له خۆپیشاندانه‌کان ،بوونى توندوتیژییه‌کانیش هۆکارێکى ترى به‌شدارینه‌کردنى ژنانه ،چونکه ژنان که‌متر به‌رگه‌ى ئه‌شکه‌نجه‌و ئازار ده‌گرن. سارا مه‌جید -خوێندکار /گه‌ر به‌شدارى بکات له‌ڕوى کۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه له‌الیه‌ن کۆمه‌ڵگاوه روبه‌ڕوى وشه‌ى عه‌یبه دهبێتهوه ،پاشان له‌روى ده‌رونیه‌وه ناسکترن له پیاو و له‌ترسی توندوتیژییه‌کان که‌متر به‌شدارى خۆپیشاندانه‌کان ده‌که‌ن، چونکه له حاڵه‌تى به‌رکه‌وتنیاندا له‌الیه‌ن خێزانه‌کانه‌وه دوچارى لۆمه‌کردن ده‌بنه‌وه ،شوێنیش رۆڵى ههیه ،چونکه خۆپیشاندانه‌کان زیاتر له‌نێو بازاڕه‌کاندا ده‌کرێن که شوێنى کۆبونهوه و کارکردنى پیاوانه. س �ه‌ن��ا ره‌ش��ی��د ـ دک���ت���ۆرى ژن��ان و م��ن��اڵ��ب��ون /ل �ه ک��ۆم�ه‌ڵ��گ��اى ئێمه رێگه ن���ه‌دراوه ب�ه ژن��ان موماره‌سه‌ى ئه‌وشته بکات ،ژنان خۆشیان هه‌ندێ حه‌زه‌ریان لێی ههیه ،پێویست ناکات جیاوازى هه‌بێت له نێوان ژن‌و پیاودا ده‌بێت ژنان خۆیان هه‌وڵبده‌ن که‌مته‌رخه‌م نه‌بن‌و بڕۆنه نێو خۆپیشاندانه‌کانه‌وه. په‌یام ئه‌حمه‌د ـ په‌رله‌مانتار/ کۆمه‌ڵگه‌ى ئێمه تائێستا ئه‌و بواره‌ى ن���هداوه ب �ه‌ژن��ان ،ژن و کچى ئێمه‌ش که خۆیان ئ�ه‌و هه‌سته‌یان نه‌بێت بۆ ب �ه‌ش��داری��ک��ردن ل �ه خۆپیشاندانه‌کان ناتوانێت ئه‌و هه‌سته‌ى بده‌یتێ ،گه‌ر حه‌ز بکات پێموانیه هیچ شتێک ببێته هۆى رێگریکردنى له به‌شداریکردنى خۆپیشاندانه‌کان ،ئه‌گه‌ر له خۆپیشاندانه‌کاندا بن توندوتیژی لێناکه‌وێته‌وه ،له‌جیهانیشدا ژنان‌و پیاوه به‌ته‌مه‌نه‌کان له‌ڕیزى پێشهوه داده‌نرێن ،چونکه ده‌زگا ئه‌منیه‌کانیش زیاتر رێزیان ده‌گرن. هاوکار محه‌مه‌د ـ خوێندکار /له به‌ر دابونه‌ریتى کۆمه‌اڵیه‌تى رێگه‌یان پ��ێ��ن��ادرێ��ت ،پ��ی��اوه‌ک��ان��ى کۆمه‌ڵگاى ئ��ێ��م �ه پ��ێ��ی��ان ع��هی��ب��ه ژن��ه‌ک��ان��ی��ان ب�����ه‌ش�����دارى خ���ۆپ���ی���ش���ان���دان ب���ک���ه‌ن، به‌رۆشنبیره‌کانیشه‌وه. سوعاد حاته‌م ـ مامۆستا /هێشتا ئه‌و هۆشیاریه الى ژنان دروست نه‌بوه که به‌شدارى له خۆپیشاندانه‌کاندا بکه‌ن،
زۆری��ن �هى پیاوه‌کانى ئێمه‌ش نه‌گه‌شتونه‌ته ئ �ه‌و ئاسته‌ى رێگه به ژنه‌کانیان بده‌ن بێنه سه‌ر شه‌قامه‌کان ،پاشانیش ژنان که‌متر تێکه‌ڵیان له ب��وارى رۆشنبیریه‌کاندا ههیه و کۆمه‌ڵگه‌ش رێگره له‌وه‌ى بچێته سه‌ر شه‌قام بۆ ئه‌نجامدانى چاالکى. چنار سه‌عد عه‌بدوڵاڵ ـ وه‌زیرى پێشوى شه‌هیدان‌و ئه‌نفالکراوه‌کان/ ژن ب�ه‌رده‌وام پڕه له سۆز بۆیه له‌هه‌ر شوێنێک یاخیبون هه‌بێت که‌مترین ژن لهو شوێنه‌دا بونى ههیه ،چونکه ژن��ان زی��ات��ر رۆڵ��ى ته‌باییو جێگیرى ده‌بین ،به‌گشتى له کۆمه‌ڵگه‌ى ئێمه‌دا که‌متر خۆیان له قه‌ره‌ى سیاسه‌ت ده‌ده‌ن و زیاتر بایه‌خ به‌الیه‌نى کۆمه‌اڵیه‌تى ده‌ده‌ن. محه‌مه‌د حوسێن ـ نوسه‌ر و رۆژنامه‌نووس /ژنى ئێمه به‌شدارى له‌هه‌موو بواره گشتیه‌کانى ژیانى کۆمه‌اڵیه‌تیدا الوازه ،به‌شدارى سیاسیش به‌هه‌مانشێوه وایه ،خۆپیشاندانیش درێژکراوه‌ى به‌شدارى سیاسیه ،چونکه ئه‌وه‌ى خۆپیشاندان ده‌ک��ات دێته سه‌رشه‌قام ته‌عبیر له‌بیروڕاى سیاسی خۆى ده‌ک��ات ،به‌شدارى نه‌کردنى ژن له کوردستان و عێراقدا درێ���ژک���راوه‌ى ئ �ه‌و به‌شدارینه‌کردنه‌یه ک�ه ژن��ان ل�ه‌ب��وارى سیاسه‌تى واڵتدا هه‌یانه. ڤینۆس فایه‌ق ـ رۆژنامه‌نووس/ ب����ه‌ش����داری����ن����ه‌ک����ردن����ى ژن��������ان ل �ه خۆپیشاندانه‌کاندا پێوه‌ندى به‌ژنانه‌وه ه��هی��ه چ���ه‌ن���ده ک��ێ��ش �ه‌ک �هى ب����ه‌الوه گرنگه و ئاماده‌یی تێدایه ته‌حه‌دا بکات‌و بچێته سهرجاده و ته‌عبیرى لێبکات ،چه‌نده خه‌مى نه‌ته‌وه‌یی هه‌ڵگرتووه ،ژن رۆڵى گهوره ده‌بینن گه‌ر به‌شدارى خۆپیشاندانه‌کان بکه‌ن ،چونکه له حاڵه‌تى ئاماده‌بونیاندا گه‌ر توندوتیژیش بکرێت هێزه چه‌کداره‌کان که‌متر ده‌ست ده‌ک �ه‌ن�هوه .بونیان کاریگه‌رى ده‌بێت له‌سه‌ر که‌مبونه‌وه‌ى توندوتیژى. کوێستان ع �ه‌ب��دواڵ ـ خوێندکار /به‌شدارینه‌کردنى ژن���ان‌و کچان له‌خۆپیشاندانه‌کاندا پێوه‌ندى ب�ه عورفی کۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه ههیه که رێگرى ده‌کرێت له ره‌گه‌زى مێ له زۆر بواردا ،رێگرى نه‌کرێت ژماره‌ى ژنان زیاتر ده‌بێت له خۆپیشاندانه‌کاندا. به‌ختیار ره‌شید ـ خوێندکار /له کۆمه‌ڵگه‌ى ئێمه‌دا تائێستا ژنان زۆر گرنگى به کێشه سیاسیه‌کانى ئهم واڵت�ه ن��اده‌ن و به‌دواداچونى سیاسیان الوازه ،کلتوریش رێگره له‌وه‌ى ژنان بچنه ناوخۆپیشاندانه‌کانه‌وه ،هاوکات خۆپیشاندانه‌کانى واڵتى ئێمه توندوتیژی تێده‌که‌وێت بۆیه ژنان ناتوانن به‌شدارى تێدابکه‌ن.
گه‌نده‌ڵی گرنگترین بابه‌تی گفتوگۆی جیهانییه و .ل ه فارسییه‌وه /رێبین به‌همه‌نی
ب �ه پێی راپ��رس��ی ( )BBCگ �ه‌ن��ده‌ڵ��ی ئ��ی��داری و ئ��اب��ووری ،گرنگترین بابه‌تی گفتوگۆ و هۆی ن��ی��گ�ه‌ران��ی خه‌ڵکانی جیهانه .به‌پێی ئه‌نجامی لێکۆڵینه‌وه‌کان که به داخ���وازی ( )BBCک��راوه، گه‌نده‌ڵی یه‌کێک لهو بابهته سه‌ره‌کیانه‌ی‌ه که خه‌ڵک له واڵته جۆراوجۆره‌کان زیاتر له هه‌موو بابه‌تێک باسی لێو‌ه ده‌که‌ن و سه‌باره‌ت به‌و دیارده‌یه ،ناڕه‌زایه‌تی نیشان ده‌ده‌ن. به‌پێی ئه‌و توێژینه‌وانه ،گه‌نده‌ڵی گرنگترین بابه‌تی گفتگۆ ( ،)%21پاشان گۆڕانکارییه‌کانی که‌ش و هه‌وا ( ،)%20هه‌ژاری و برسێتی ( ،)%18بێکاری ( )%16و گ��ران��ب��وون��ی خ��وارده‌م �ه‌ن��ی سوته‌مه‌نی ( )%15له بابهته سه‌ره‌کییه‌کانی گفتوگۆی بنهماڵه و دۆستان و ...بووه له نێوان پرسیارلێکراواندا .ئه‌و راپۆرته له سه‌ر ناوی )جیهان قسه ده‌کات( هاوکات لهگهڵ رۆژی جیهانی به‌ربه‌ره‌کانی لهگهڵ گه‌نده‌ڵی باڵو کراوهتهوه که ئه‌و رۆژه له الیه‌ن رێکخراوی نهتهوه یه‌کگرتووه‌کان دیاری کراوه. ل����ه‌و راپ���رس���ی���ه‌دا ک���ه ل���ه الی����ه‌ن دام�������ه‌زراوه‌ی ( )GlobeScanله سه‌ر داوای ( )BBCئه‌نجام
دراوه ( )%69پرسیارلێکراوان له س�ه‌ر ئ�ه‌و ب��اوه‌ڕه‌ن که برسێتی و فه‌قیری گه‌وره‌ترین قه‌یرانی جیهانیه، به‌اڵم لهگهڵ ئه‌وه‌شدا ()%68یان گه‌نده‌ڵی به پرسی سه‌ره‌کی ده‌زانن. به‌پێی ئه‌نجامه‌کان ()%96ی پرسیارلێکراوان له واڵت��ی به‌رازیل رای��ان واب��ووه‌و هه‌ر ئه‌و رێژه‌یه‌ش له واڵتی میسر گه‌یشتۆت‌ه ( ،)%91له کۆلۆمبیا ( ،)%88فیلیپین ( ،)%87کنیا ( ،)%86چین ( ،)%73ویالیه‌ت‌ه یه‌کگرتووه‌کانی ئه‌مریکا (،)%68 روسیا ( )%67و له هیند ده‌گات‌ه (.)%66 پاش بابه‌تی گه‌نده‌ڵی پیسبوونی ژینگ‌ه گرنگترین بابه‌تی گفتوگۆی جیهانییه که رێژه‌ی ( )%64له‌م باوه‌ڕدا بوون و تیرۆریزم به رێژه‌ی ( )%61و پێشێلکردنی مافه‌کانی مرۆڤ و هه‌الوسان و گرانی خوارده‌مه‌نی و سوته‌مه‌نی هه‌ر کام ( )%59رای به‌شداربووانی له‌خۆ گرتۆتهوه .به‌و پێی‌ه گۆڕانکارییه‌کانی که‌ش و هه‌وا که کێشه‌یه‌کی زۆر گرنگه له راده‌ی هه‌شته‌مدا جێی خۆی ده‌گرێت. دوای دۆڕان���دن���ی ک��ۆب��وون �هوه جیهانییه‌کانی ئ��او و ه �ه‌وا له کۆپنهاگدا که له کۆتایی ساڵی پ��ێ��ش��وودا ب �ه‌ڕێ��وه چ���وو ،ل �ه زی��ادب��وون��ی نیگه‌رانی خه‌ڵک له واڵته پیشه‌ییه‌کانی جیهان سه‌باره‌ت به ئاکامه‌کانی گه‌رمبوونی زه‌وی ب���ه ش��ێ��وه‌ی �ه‌ک��ی ب �ه‌رچ��او داب��ه‌زی��وه ،ب�ه‌اڵم ژماره‌یه‌ک له هاواڵتیانی ئ �ه‌و واڵت��ان �هی که ب �ه‌ره‌و پێشکه‌وتن هه‌نگاو ده‌نێن، وه‌ک چ��ی��ن ،ب���ه‌رازی���ل، هیند و روسیا ئهم بابهته وه‌ک ه���ۆک���ارێ���ک بۆ نیگه‌رانی ده‌ژمێردرێن.
هه‌مه‌ڕ ه‌نگ
ژنانی چینی ل ه سه‌ره‌وه‌ی لیستی ده‌وڵه‌مه‌ندترین ژنانی جیهانن و.له فارسییه‌وه /زیالن محه‌مه‌د
ساڵی یه‌که‌م ژماره 47 دووشه‌ممه 2710/12/16 - 2011/3/7
له لیستی ( )20که‌سی ده‌وڵه‌مه‌ندترین ژنانی خۆسازکراوی جیهاندا ،ناوی ( )11ژنی چینی به‌دیده‌کرێت .ئاستی مامناوه‌ندی دارایی هه‌ر کام لهو ژنان ه دوو ملیارد و ( )600ملیۆن دۆالر مه‌زه‌نده کراوه. رۆبرت هۆگنێر که به سااڵنه ئه‌و لیسته‌یه ئاماده ده‌کات ئاماژه به چه‌ند هۆکارێکی سه‌رکه‌وتنی ژنانی چینی ده‌کات که بریتین له سیاسه‌تی یه‌ک منداڵی له چین ،هه‌روه‌ها یه‌کسانی موچه‌ى ژنان لهگهڵ پیاوان که دوای شۆڕشی کۆمۆنیستی ژنانی چینی لێی به‌هره‌مه‌ند بوون.
15
له‌م گۆشه‌یه‌دا هه‌رجار‌ه و زانیارییه‌کی پزیشکی له‌الیه‌ن پزیشکێکی پسپۆڕه‌وه ده‌خرێته‌ڕوو
د.به‌ختیار خالید
جه‌ڵده
ج��ه‌ڵ��ده‌ى دڵ/
سکااڵ به‌ڕێزان /سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێمى کوردستان سه‌رۆکایه‌تى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران له‌رێگه‌ى قائیمقامیه‌تى قه‌زاى کۆیه‌وه بابه‌ت /یاداشتى که‌مپینى قه‌زاى کۆی ه بۆ یه‌که‌یه‌کى کارگێڕى سه‌ربه‌خۆ کۆی ه مێژووى دروست بوونى ده‌گه‌رێته‌و ه بۆ ) (2500ساڵ (پ.ز). له‌سه‌رده‌مى عوسمانیه‌کان لیوا بووه .خاوه‌ن پێگه‌یه‌کى ئابوورى و شارستانى و رۆشنبیرى و جوگرافى گرنگه .له‌ساڵ) - 1997 (2006دا خاوه‌نى ئیداره‌یه‌کى سه‌ربه‌خۆ بووه ،له‌رووى قوربانیدان و خه‌باتى کوردایه‌تى رۆڵى کاراى هه‌بوو ه و پشکى شێرى شه‌هیدانى به‌رکه‌ووتوه… وێڕاى ده‌ست خۆشی و پێزانینمان بۆ کابینه‌که‌تان ،سه‌باره‌ت ب ه بڕیار و کار ه باشه‌کانتان تایبه‌ت ب ه ده‌رکردنى ئه‌و بڕیار ه گرنگه‌ى ده‌رباره‌ى بوونى ناوچه‌کانى (راپه‌ڕین ،هه‌ڵه‌بج ه و سۆران)،ب ه یه‌که‌ى ئیدارى سه‌ربه‌خۆ ،نه‌مانى مه‌رکه‌زیه‌ت ل ه به‌ڕێوه‌بردن و دابه‌زاندنى ده‌سه‌اڵت بۆ ئاستى قه‌زاکان .که‌مپینه‌که‌مان پیرۆزبایى گه‌رم ل ه دانیشتوانى ئه‌و ناوچان ه ده‌کات ،ئێم ه وه‌ک که‌مپینى قه‌زاى کۆی ه بۆ یه‌که‌یه‌کى ئیدارى سه‌ربه‌خۆ وه‌ک نوێنه‌رانى رێکخراوه‌کانى کۆمه‌ڵى مه‌ده‌نى و کۆمه‌ڵێک ل ه که‌سایه‌تیه‌کانى شاره‌که‌مان ل ه به‌روارى ()2011/2/14 بڕیارى دروست کردنى ئهم که‌مپینه‌ماندا ب ه مه‌به‌ستى گه‌یاندنى ده‌نگى هاواڵتیانى کۆی ه و ده‌وروبه‌رى ب ه به‌ڕێزتان ،بڕیارمانداو ه ب ه شێوه‌یه‌کى مه‌ده‌نیان ه ل ه سه‌ره‌تادا په‌یامێک ئاڕاسته‌ى به‌ڕێزتان بکه‌ین بۆ ئه‌وه‌ى شاره‌که‌مان بکه‌ن ب ه یه‌که‌یه‌کى ئیدارى سه‌ربه‌خۆ هاوشێوه‌ى ناوچه‌کانى (راپه‌ڕین ،هه‌ڵه‌بج ه و سۆران) و بڕیارى به‌رده‌وام بوونى خۆمان ڕاده‌گه‌یه‌نین تاکو جێبه‌جێ کردنى داواکاریه‌که‌مان ،بۆ ئه‌و مه‌به‌ست ه سه‌رجه‌م هه‌وڵ ه مه‌ده‌نی و شارستانیه‌کان ده‌خه‌ین ه گه‌ڕ، سه‌ره‌ڕاى ئه‌وه‌ى ک ه کۆی ه خاوه‌نى ئه‌زموونێکى پێشووى ئیداری ه و پشتبه‌ستوو ب ه کۆمه‌ڵێ فاکته‌رى گرنگ ل ه رووى جوگرافى و ئابوورى و کۆمه‌اڵیه‌تى و سیاسى .شاره‌زایانى و پسپۆرانى باشمان له‌به‌ڕێوه‌بردن گه‌اڵڵ ه بوو ه ل ه شاره‌که‌ماندا ،ئێستاش به‌شێک ل ه ده‌زگا حکومییه‌کان به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى گشتین و وه‌ک خۆیان ماون .ل ه کۆتاییدا داواکارین ل ه ماوه‌یه‌کى نزیکدا وه‌اڵممان بده‌نه‌وه. که‌مپینى قه‌زاى کۆی ه بۆ یه‌که‌یه‌کى ئیدارى سه‌ربه‌خۆ
سکااڵ نامه‌یه‌کى کراو ه بۆ /سه‌رۆکى هه‌رێمى کوردستان و سه‌رۆکى حکومه‌ت و سه‌رۆکى په‌رله‌مان ساڵوێکى دادپه‌روه‌رانه :به‌ڕێزان زۆر خۆشحاڵ بووم ب ه وتاره‌که‌ى سه‌رۆک به‌رزانى کاتێک ل ه فرۆکه‌خانه‌ى هه‌وڵیر فه‌رمووى یاسا سه‌روه‌ره ،...به‌اڵم به‌داخه‌و ه یاسا ل ه کێشه‌ى من لهگهڵ داداگاى سلێمانى سه‌روه‌رى ل ه ده‌ست داو ه به‌م هۆیه‌وه. 1ـ واژوى ده‌ستگیرکردن ب ه ته‌زویر کراو ه ل ه جیاتى دادوه‌ر (عومر ئه‌حمه‌د) ل ه ( )2005/5/11ل ه دعواى (( )823ج )2002ل ه (شکوا عن اعتراف) کراو ه ل ه ( )2005/12/30ته‌زویر کراوه. 2ـ شاردنه‌وه‌ى دۆسیه‌ى ته‌زویر ل ه دادگاى سلێمانى کاتێک دادوه‌رى ئاسایش ل ه ( )2009داواى کردبوو. 3ـ ره‌تکردنه‌وه‌ى ماده‌ى ( 289ـ )298ته‌زویر ل ه دادگاى لێکۆڵینه‌و ه ب ه یاسا ئه‌بێت ،ک ه به‌ڵگ ه هه‌بوو ل ه دادگاى تایبه‌تمه‌ند بڕیار ده‌بێت ده‌ربچێت له‌وباره‌یه‌وه. 4ـ کاتێک پرسیار ل ه دادوه‌ران کراو ه ل ه الیه‌ن رۆژنامه‌نووس و به‌رپرسان له‌م کێشه‌ی ه دادوه‌ره‌کان ده‌فه‌رموون (که‌ریم عارف) شێت ه ئایا شێت ب ه یاسا داخڵ ب ه دادگا ده‌کرێت؟ با دادگاى سلێمانى وه‌اڵمبداته‌وه. 5ـ ئهم کێشه‌ی ه ن ه سه‌رۆکى حکومه‌ت و ن ه سه‌رۆکى هه‌رێم و ن ه وه‌زیرى دادى رابردوو و ئێستاش نه‌یانتوانیو ه به‌پێى یاسا ئیجرائات بکه‌ن ک ه ئاگادار کراون ب ه به‌ڵگه‌وه ،چۆن ده‌بێت واژوى دادوه‌ر بکرێت ب ه ته‌زویر. گه‌ر داواى وه‌اڵم و به‌ڵگ ه ده‌که‌ن )220( :به‌ڵگه‌ى یاسایم الهه‌ی ه ئه‌مه‌ش وێنه‌یه‌ک ه ل ه فه‌رمانى وه‌زیرى داد بۆ ئه‌نجومه‌نى دادوه‌رى ،به‌اڵم دڵنیام ک ه چاره‌سه‌رى ناکه‌ن له‌به‌ر ئه‌وه‌ى برایه‌تى دادوه‌ره‌کان ل ه مافى (که‌ریم عارف) و پیرۆزى کوردستان گه‌وره‌تره. داواکارم ل ه جه‌نابى سه‌رۆکى هه‌رێم یان سه‌رۆکى حکومه‌ت وه‌اڵمم بداته‌و ه ئه‌گه‌ر ده‌یانه‌وێت گه‌نده‌ڵى نه‌هێڵن به‌تایبه‌ت ل ه دادگادا. داواکار /که‌ریم عارف سلێمان (مامۆستا ل ه قوتابخانه‌ى دێرین ل ه به‌کره‌جۆ)
دروس��ت��ب��ون��ى ئهم نه‌خۆشیه به‌هۆى ش���ه‌ق���ب���ون���ێ���ک���ى ئ�����اڵ�����ۆزى ک��ڵ��ۆ چ����ه‌وری����ه‌ک����هوه ده‌ب��������ێ��������ت ،ل���ه خ��وێ��ن��ب��ه‌رێ��ک��ى دڵ��������دا ک�����ه ب �ه م�����هی�����وێ�����ک�����ى داپ���������ۆش���������راوه لهگهڵ بونى ره‌قبونى ئه‌و خوێنبه‌ره لهو ئاسته‌دا که دهبێته ه��ۆى ت �ه‌واو گیرانى بۆریه‌که له م����اوه‌ى چ �ه‌ن��د رۆژێ���ک���ى دوای���ی���دا م�هی��وه‌ک�ه ده‌توێته‌وه به شێک له ماسولکه‌ى دڵ توشى تێکچون و سستى ده‌بێت و به بێچاره‌سه‌ر له ()%40-30ى ئ �ه‌و بۆریانه پ��اش توشبون به نه‌خۆشى جه‌ڵده به گیراوى ده‌مێننه‌وه له‌به‌ر ئهوه ئه‌و که‌سانه ئه‌گه‌رى توشبونیان ههیه به جه‌ڵده‌ى دڵ ،ده‌بێت له ماوه‌ى که‌متر له ()12 کاتژمێر بگه‌نه نهخۆشخانه. نیشانه‌کانى /ئ��ازارى سنگ به گرنگترین نیشانه‌ى جه‌ڵده‌ى دڵ داده‌ن��رێ��ت و ده‌گونجێت ئازاره‌که بچێت بۆ سه‌ر گه‌ده یان قوڕگ و په‌له‌کانى س���ه‌ره‌وه ی��ان پشت ،له هه‌مان ئه‌و شوێنه‌دا ئازاره‌که دروست ده‌بێت که له سنگه گوشێدا ه�هی�ه .زۆرج���ار واب��اس ده‌ک��رێ��ت که سنگى نه‌خۆشه‌که توند ده‌بێت یان ئازارێکى وه‌ک���و س��وت��ان �ه‌وه‌ى ده‌ب��ێ��ت ،ه �ه‌روه‌ه��ا ههناسه ت��ون��دى و رش��ان �هوه و ب��وران��هوه و ک �ه‌وت��ن له نیشانه باوه‌کانى ج�ه‌ڵ��ده‌ى دڵ��ن .نیشانه‌کانى ترى وه‌ک (دڵه راوک��ێ ،دڵه کوتێ ،ره‌نگ سپى بوون ،ئاره‌ق کردنه‌وه ،دابه‌زینى په‌ستانى خوێن ،که‌مبونه‌وه‌ى میزکردن ،ده‌ست و قاچ ساردبونه‌وه) .جه‌ڵده ههیه هه‌ستى پێناکرێت وات���ه ن�ه‌خ��ۆش�ه‌ک�ه ه �ه‌س��ت ب �ه ئ����ازار و هیچ نیشانه‌یه‌کى تر ناکات .به هۆى پشکنینى ترهوه هه‌ستى پێده‌کرێت .دیاریکردنى جه‌ڵده‌ى دڵ به‌هۆى سروشتى ئازاره‌که و نیشانه‌کانیه‌وه، ی���ان گ���ۆڕان���ک���ارى ب �ه ه��ێ��ڵ��ک��ارى دڵ����دا ،ی��ان به‌رزبونه‌وه‌ى ئه‌نزیمه‌کانى دڵ ،ده‌بێت .نه‌خۆش ههیه یه‌کسه‌ر هه‌ناسه‌ى ده‌وه‌ستێت له‌وانه‌یه ڕاسته‌وخۆ ببێته هۆى مردنى. تایبه‌تمه‌دیه‌کانى نه‌خۆشى جه‌ڵده‌ى دڵ/ یه‌که‌م :تێکچونى کاره‌باى دڵ دوه‌م :سنگه ک��وژێ که له‌وانه‌یه له‌کاتى
داخڵبونى له بوژانه‌وه‌ى دڵ یان دواى ده‌رچونى ن �ه‌خ��ۆش �ه‌ک �ه ل���ه ن �ه‌خ��ۆش��خ��ان �ه ب��ێ��ت ک���ه به جوڵه‌یه‌کى که‌م یان له حه‌وانه‌وه‌دا ئه‌گه‌ر ئهم ئ��ازاره‌ى بۆ بێت له وانه‌یه ،زۆر پێویستى به ئه‌نجامدانى قه‌سته‌ره‌ى دڵ هه‌بێت. س��ێ��ه�ه‌م :سستى دڵ نیشانه‌ى ئ �ه‌وه‌ی �ه که زۆری���ن���هى م��اس��ول��ک �ه‌ک��ان��ى دڵ ت��وش��ى ئ �ه‌م نه‌خۆشیه بوون چواره‌م :هه‌وکردنى په‌رده‌ى ده‌ورى دڵ پێنجه‌م :ک��ون��ب��ون ی��ان پ��چ��ڕان��دن��ى دی���وارى سکۆڵه‌ى چ�ه‌پ ی��ان دی��وارى نێوان سکۆڵه‌ى چه‌پ و راست. هۆکاره‌کان /تاوه‌کو ته‌مه‌ن زیاتر بێت ئه‌گه‌رى زیاتر به توشبونى ئهم نه‌خۆشیه ههیه ،نێرینه ئه‌گه‌رى توشبونى به جه‌ڵده زایتره له مێینه، ئه‌گه‌ر بونى جه‌ڵده‌ى دڵ له خێزاندا هه‌بێت و له‌ته‌مه‌نى گه‌نجیدا توش بوبێت وات�ه ئه‌گه‌ر که‌سێک له خێزانه‌که‌ى له‌ته‌مه‌نى گه‌نجیدا توشى ج�ه‌ڵ��ده‌ى دڵ بوبێت ئ�ه‌گ�ه‌رى توشبونى ئه‌و کهسه به‌جه‌ڵده‌ى دڵ زیاد ده‌کات ،هه‌روه‌ها جگه‌ره‌کێشان و به‌رزى په‌ستانى خوێن ،به‌رزى چه‌ورى خوێن ،بونى نه‌خۆشى شه‌کره. چاره‌سه‌ر /ئه‌وکه‌سانه‌ى جه‌ڵده‌ى دڵیان ههیه پێویسته به‌زوترین کات له نهخۆشخانه داخڵ ب��ک��رێ��ن ک �ه پێویسته ل �ه ک�ه‌م��ت��ر ل �ه ()12 کاتژمێر ببرێت بۆ بوژانه‌وه‌ى دڵ و واباشتره له ( )6کاتژمێرى یه‌که‌مدا بێت. ئا /شه‌رمین هه‌ورامى
Be ciyawaziyekanewe le jêr Çetir da kodebînewe ژماره‌ی متمان ه خاوه‌ن ئیمتیاز سه‌رنوسه‌ر دیزاین باڵوکردنهوه راوێژکاری یاسایی ناونیشان
212 که‌مال حه‌سه‌ن حهمه ره‌زا کاروان ساالر یاسر گوڵی (رۆژیار گرافیک) کۆمپانیان په‌یپه‌ر سیروان ئه‌حمه‌د حامد سلێمانی گه‌ڕه‌کی عه‌لی ناجی 07710299753 - 07480179510
به‌م زووان ه هه‌ولێر ده‌ته‌قێته‌و‌ه
Be ciyawaziyekanewe le jêr Çetir da kodebînewe
6
cetir2010@gmail.com cetir2010@yahoo.com
WWW.Chatrpress.com
2710/12/16
No: (47) Mo.7/3/2011-
ریکالم
ره‌وشی باشوور بهرهو کوێ؟! نیازی حامد م�������اوه‌ی�������ه‌ک������� ه ن���اره‌زای���ه‌ت���ی���ی���ه‌ک���ان���ی خه‌ڵکی کوردستان له‌سه‌ر رووپه‌ری رۆژنام ه و شاشه‌ی ته‌له‌فزیۆنه‌کان گوازراونه‌ته‌وه بۆ شه‌قام .ناڕه‌زایه‌تییه‌کان ئه‌گه‌رچی خۆرسک ه و هاواڵتیانی ئهم ده‌ڤ�ه‌ره‌ی ئێمه هه‌ست ب ه ج��ۆرێ��ک ل�ه ن���ادادپ���ه‌روه‌ری کۆمه‌اڵیه‌تی ده‌ک �ه‌ن و س�هی��رده‌ک�ه‌ن سامان و خێروبێری ئهم واڵته به ناشه‌فافی داب�ه‌ش ده‌کرێت، بۆیه هاتنه سهرجاده و داوای چاکسازی ده‌که‌ن ،ئه‌وه‌ی هانی ئه‌و هاتنه سه‌رجاده‌ی دا ،به‌رای من دوو هۆکار بوو :یه‌که‌میان خ��ودی ده‌س���ه‌اڵت ب��وو ،چونکه ئ�ه‌وی��ش ل ه ب�ه‌رزت��ری��ن ده‌س��ه‌اڵت��دار ت��ا خ���واری خ���واره‌و‌ه دانیان به بوونی گه‌نده‌ڵی نا ،به جۆرێک خه‌ڵکی زیاتر چاکسازی و جه‌نگ دژی گه‌نده‌ڵیان کرده دورشم .دووه‌م هۆکار دیاره ئ �ه‌و ب��اه��ۆزه‌ی�ه ک�ه ن��اوچ�ه‌ک�هی گرتۆتهوه وای���ک���ردووه م��رۆڤ��ی ک���ورد ه �ه‌م��وو رۆژێ ئه‌و شۆڕشه جه‌ماوه‌رییانه له‌سه‌ر شاشه‌ی ته‌له‌فزیۆنه‌کان ببینێت و هانی ب��دات بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌ویش شۆڕش بکا دژی گه‌نده‌ڵی. ئ��ێ��م�هی ک���ورد ل �ه ب���اش���وردا ،م�ه‌ت��رس��ی ده‌ره‌کیشمان له پێشدایه و ههمیشه کورد ده‌ستی له‌سه‌ر په‌الپیتکه‌ی تفه‌نگه‌که‌شیه‌تی، کۆمه‌ڵێک فایلی به هه‌ڵپه‌سێراوی هه‌ی ه له گ�ه‌ڵ ناوه‌ند و ده‌وڵ�ه‌ت�ه دراوسێکان ک ه ئه‌وانیش ههمیشه وه‌ک ده‌وڵه‌تی داگیرکار لهگهڵ ئهم ده‌ڤه‌ره مامه‌ڵه‌ده‌که‌ن. خه‌ڵکی کوردستان له باشوردا ،ناتوانێت کاریگه‌رییه‌کانی باکور نه‌بینێت ،ئه‌وانیش ل��ه ش���ۆڕش���ن ،ش��ۆڕش��ی م���ان و ن �ه‌م��ان �ه، ده‌وڵ �ه‌ت��ی تورکیا هێشتا ده‌ی �ه‌وێ��ت دۆزی ک����ورد ب��ه ش���ێ���وازی پ��ۆل��ی��س��ی و ئه‌منی م��ام�ه‌ڵ�هی ل�ه‌گ�ه‌ڵ��دا ب��ک��ات .ئ �ه‌م شۆڕش ه کاریگه‌ری ههیه و زۆریش ،کاتێ ده‌گه‌ین به هه‌ڵبژاردنه‌کان که بڕیاره له ناوه‌ڕاستی ئه‌مساڵ له باکور و تورکیا ئه‌نجام بدرێت. سه‌رکه‌وتنی کورد له باکور به‌شێکی باش له مه‌ترسییه‌کان له‌سه‌ر باشور ده‌ڕه‌وێنێته‌وه.. ئهمه باسێکی دوور و درێژه زێده‌ی ده‌وێت بۆ شرۆڤه‌کردنی.. ل �ه‌س �ه‌ر ب��ن�ه‌م��ای ئ��ه‌و ش��رۆڤ �ه ک��ورت �هی س�ه‌ره‌وه ده‌کرێت بڵێین :له الیه‌ک چاده‌ی ک���وردی ی��ا خ��ود روون��ت��ر بڵێین ن��اوم��اڵ��ی ک��وردی رێکنییه و ده‌کوڵێت و له‌الیه‌کی دی��ک �ه ه �ه‌ن��دێ م �ه‌ت��رس��ی ده‌ره‌ک�����ی هه‌ی ه ناوه‌ناوه خۆمان پێنیشانده‌دا .دوو مه‌ترسی گ �ه‌وره له چ��اوه‌ڕێ��ی خه‌ڵکی کوردستانه، ن��اڕێ��ک��ی ن��اوم��اڵ��ی ک����وردی و م�ه‌ت��رس��ی داگ���ی���رک���ه‌ران .ک���ورد ق��س�هی�ه‌ک��ی ج��وان��ی ههیه کاتێ ده‌ڵێت :هه‌موو ده‌رو دراوسێت دوژم��ن بێت ،ته‌نها ناوماڵت دۆستت بێت. به‌ڕاستیش ئهم گوته‌یه به‌درێژایی مێژوو تاقی ک��راوه‌ت �ه جێگای خ��ۆی گ��رت��ووه... جێگای تێڕامانه ئێستا ده‌سه‌اڵتی کوردی دی��س��ان ت��اق��ی ب��ک��ات �هوه .ده‌س����ه‌اڵت ده‌ب��ێ ناوماڵی خۆی رێکبخا ،هیچ رێگایه‌کی دیکه‌ی له‌پێشدا نهماوه ،با بێین نمونه‌یه‌کی باشتر له نمونه‌ی شۆڕشه‌کانی ناوچه‌ک ه پێشکه‌ش بکه‌ین ،با مۆدێلی موباره‌ک و مۆدێلی قه‌زافی هه‌رگیز تاقی نه‌که‌ینه‌و‌ه به‌ڵکو بێین مۆدێڵیکی کوردی به ئیمتیاز تاقی بکهینهوه ،که ئهمه دهبێته ده‌روازه‌ی چاره‌سه‌رییه‌کی بنه‌ڕه‌تی بۆ رێکخستنه‌وه‌ی ماڵی کوردی ،کاتێکیش ئه‌وه‌مان کرد ئه‌وا دڵنیا بن ده‌توانیین مه‌ترسییه‌کانی دهرهوه به سانایی بڕه‌وێنینه‌وه .ئه‌گه‌ر خوێنه‌ری زێده ئازیز پرسیاری ئهم مۆدێله‌م لێ بکا که شێواز و گه‌وهه‌ری چۆنه ،ده‌توانم ب ه په‌ره‌گرافێک وه‌اڵم بده‌مه‌وه ،به‌اڵم هه‌ڵیده‌گرم بۆ هه‌فته‌ی دابێ و بۆ ئه‌وه‌ی بتوانم تێکه‌ڵ به رووداوه‌ک��ان��ی هه‌فته‌ی دادێ��ی بکه‌م و مۆدێلێک پێشنیار بکه‌م که نزیک بێت ل ه واقیع ..هه‌موو کاتێکتان شاد.