Công Ty Samsung Trân trọng gửi đến bạn cuốn sách này.
Phiên bản ebook này được thực hiện theo bản quyền xuất bản và phát hành ấn bản
tiếng Việt của công ty First News - Trí Việt với sự tài trợ độc quyền của công ty
TNHH Samsung Electronics Việt Nam. Tác phẩm này không được chuyển dạng sang bất kỳ hình thức nào hay sử dụng cho bất kỳ mục đích thương mại nào.
TÖNG HÚP VA BIÏN DÕCH:
VU TAI HOA - HOAI NAM
NGUYÏN VÙN PHÛÚC (M.S.)
BAN BIÏN DÕCH FIRST NEWS
William Henry Gates III, Bill Gates, àöng sang lêp va la Chu tõch cua Têp àoan Microsoft, möt con ngûúi tai nùng àùc biït, co têm nhòn xa tröng röng tuyït vúi; möt ngûúi àa co nhûng thanh cöng àang kinh ngac trong rêt nhiïu lônh vûc:
• Sû khai pha cua anh trong thï giúi phên mïm may tñnh ca nhên àa lam thay àöi cuöc söng cua têt ca chung ta trïn hanh tinh nay. Vao nùm 1997, hêu nhû may tñnh àa co mùt trong têt ca cac cú sú thûúng mai va nhiïu gia àònh. Trong tûúng lai, may tñnh se trú thanh möt vêt dung khöng thï thiïu àöi vúi moi ngûúi. Bill Gates “àöi vúi phên mïm may tñnh co thï so sanh vúi Edison àöi vúi bong àen àiïn - vûa la nha phat minh, vûa la nha kinh doanh, vûa la chuyïn gia tiïp thõ phên phöi va àñch thûckhöng con nghi ngú gò nûa - la möt thiïn tai”.
• Gates àa pha vú möt quan niïm àõnh kiïn, sai lêm cö hûu cho rùng nhûng tû tûúng lún chó àïn tû nhûng triït gia, tû nhûng nha vùn hoùc tû giúi han lêm. Rich Karlgaard cua tap chñ Forbes àa giai thñch “Ranh giúi xûa cu giûa y tûúng va san phêm, giûa phu du va vônh cûu àang bõ xoa nhoa”.
• Gates khöng chó la möt nha àiïu hanh doanh nghiïp. La biïu tûúng vùn hoa, anh giû vai tro cua möt àêng töi cao va la linh
hön cua Microsoft – cöng ty àa giup anh trú thanh ty phu ú
tuöi 31 va trú thanh ngûúi giau nhêt nûúc My khi chûa bûúc vao tuöi 40.
• Gates la ngûúi söng sot, thûc tï la ngûúi chiïn thùng, trong möt nganh cöng nghiïp ban khai vúi möt lõch sû phat triïn ngùn ngui, chûa nhiïu truyïn thöng, gên nhû chûa tao ra phong cach nao va ro rang rêt ñt phûúng thûc hoat àöng àûúc thiït lêp hoan chónh; vò vêy con rêt nhiïu thiïu sot va toa an trïn khùp thï giúi la núi thûúng xuyïn àûúc cac phña nhú àïn àï giai quyït cac vu tranh chêp.
Va thêt ngêu nhiïn, Gates lai con hún ngûúi ú möt àiïm khac. Anh àa khuêy àöng àïn cûc àiïm têt ca nhûng cam xuc xung àöt luön co trong xa höi tû ban: khao khat àûúc thanh cöng va thöng trõ àúi söng kinh tï trïn toan nûúc My nhûng lai giên dû, lo êu va cam thêy bõ só nhuc khi co ai ào àat àûúc àiïu êy.
Muön biït cam xuc dû döi cua moi ngûúi nhû thï nao khi nghô vï Gates, ban chó cên lïn Internet va vao möt vai àõa chó Web àûúc tao ra vúi ly do duy nhêt la trut giên vao anh, thêm chñ möt vai Web site con tö chûc ca nhûng diïn àan nghiïm chónh àï tranh cai xem liïu Gates co phai la ma quy tra hònh hay khöng.
Trong Bill Gates Joke Page, co möt chuyïn cûúi vï Gates nhû sau: “Ai la ngûúi ban se bop co sung àï trut giên nïu ban bõ ket trong thang may cung vúi Timothy McVeight (ngûúi àùt bom Trung Têm Thûúng Mai Thï Giúi ú Oklahama – ND), Saddam Hussein va Bill Gates trong luc khêu sung cua ban chó con con hai viïn àan? Àï chùc ùn, cû na ca hai phat vao Bill”.
Ca c lú i cöng kñch chö ng la i Gates khöng chó giú i ha n trong pha m vi Internet. Mitch Kapor, ngûú i sa ng lê p va la la nh àa o cu cu a cöng ty Lotus 1-2-3, no i vï Gates: ”Mö t ngûú i ta i gio i, ma nh me , rê t tha nh cöng nhûng la ke ta n nhê n va bê t nhên bê t nghôa. Töi cho rù ng nï u ai ào ha nh àö ng ‘bê t chê p tê t ca àï chiï n thù ng’, triï t tiïu mo i cú hö i ca nh tranh thò ke ào àang la m nhû ng viï c tra i vú i luên
thûú ng àa o ly . Va Gates la khuön mê u vö cu ng chñnh xa c va àiï n hònh vï àiï m na y”.
Tap chñ ComputerWorld viït vï Gates.
...Chó múi vai nùm trûúc àêy, anh ta àûúc tuyïn dûúng nhû möt ngûúi lam ùn nùng nö, ngûúi àa dung cam kiïn tao nïn möt nganh kinh doanh thõnh vûúng tû bai cöng nghï bõ cac hang lún bo hoang. Con bêy giú, anh ta bõ phó bang la ke ac têm muön trú thanh öng chu cua toan bö thï giúi phên mïm, la ke tham lam luc nao cung cho mui vao khùp moi núi, bêt kï ào la khach hang hay àöi thu canh tranh.
Vêy Bill Gates thêt sû la ngûúi nhû thï nao? La ngûúi giau nhêt nûúc My vúi khoang 22% vön trong Microsoft, Gates trú thanh àöi tûúng cua sû them muön va nï sú, hoang tûúng va têng böc. Vúi nhûng cam xuc manh liït nhû thï, viïc àanh gia cöng bùng vï nhûng hanh àöng cua Gates la àiïu bêt kha.
Gates thûúng àûúc so sanh vúi nhûng tiïn böi lanh àao cuöc cach mang cöng nghiïp trûúc kia va sû tûúng quan nay ñt nhiïu co gia trõ. Theo nhên xet cua Nathan Myhrvold, nha tûúng lai hoc va la nha tû tûúng vï cöng nghï múi cua Microsoft, nhûng ngûúi nay, bùng cach nay hoùc cach khac, àa thu lúi àûúc tû nhûng tiïn bö trong nïn cöng nghï àa buöc chung ta phai thay àöi cach söng. Myhrvold giai thñch rùng chó trong thúi gian tû 1875 àïn 1900, cac phat minh múi, bao göm may chû, may àiïn thoai, àöng cú àöt trong, khoa phecmútuya, àa nú rö khùp núi.
Cac phûúng tiïn thöng tin àai chung luc ào àïu hït lúi ca ngúi
nhûng tïn tuöi nhû Thomas Edison, Alexander Graham Bell, Andrew Carnegie, John D.Rockefeller, xem ho la möt thanh
phên “quy töc” múi, nhûng ngûúi lùm tiïn nhiïu bac va giau sûc
sang tao. Nhòn lai giai àoan nay ta thêy rùng, àiïu dûúng nhû khöng thï tranh khoi la chó möt vai ca nhên co tinh thên manh me múi co thï nhòn thêy trûúc cac cú höi va nhanh tay àêu tû vao chung vò kha nùng àùt cûúc vao ky nguyïn cöng nghiïp nay khöng phai la cöng viïc danh cho nhûng ngûúi têm thûúng. Canh bac ma ho lao vao vúi kït qua “àûúc ùn ca nga vï khöng” àa lam cho ho höt tron va mang àïn cho ban thên ho va cho quyïn sú hûu vö cung lún cua ho möt danh tiïng röng khùp.
Nhûng khöng chó co sû giau co va uy danh lam cho Gates trú thanh hêp dên vúi moi ngûúi.
Sûc hut cua anh vúi moi ngûúi con ú sû bêt tûúng xûng giûa tai
nùng va ngoai hònh cua anh. Giong noi rön rang cua anh, thû tiïng long ma anh noi, mai toc co ve húi ky quùc va chiïc ao len mua ú
cûa hang xem ra khöng phu húp vúi möt ngûúi co thï lûc nhû anh.
Sû bêt tûúng xûng lún nhêt co thï thêy rêt ro ú Gates trong thúi gian àêu: anh bùt àêu lao vao thûúng trûúng nùm 19 tuöi nhûng lai
tröng gia dùn nhû ngûúi ú tuöi 30.
Nhûng hoa sô ve tranh biïm hoa va nhûng ngûúi co mau hai hûúc muön “àanh cùp” cach thï hiïn àùc thu cua Gates thò anh àung la möt muc tiïu “beo bú”. Khi ai ào trong giúi àiïn toan bùt cheo hai tay röi àong àûa ngûúi túi lui nhû möt àûa tre mùc bïnh tû ky, moi ngûúi àïu biït ngûúi nay àang nhai Bill Gates. Mùc dêu nhûng nùm gên àêy Gates àa co da co thõt hún va thûúng xuyïn ài cùt toc nhûng hònh anh möt chang trai gêy nhom vúi mai toc khöng chai cua Gates vên chûa xoa nhoa trong têm kham moi ngûúi.
Tap chñ Vanity Fair àa goi Gates la möt cêu be 13 tuöi mûún hònh hai cua möt ga cön àö, ào la “möt ngûúi co ñt cú höi trú thanh thu lônh cua nganh cöng nghï, sû àiïm tônh cua anh, giong noi àïu àïu cua anh ên dêu nùng lûc va sûc manh dû döi”.
Nhûng lúi àam tiïu vï con ngûúi cua Bill Gates phên nao ào xuêt phat tû viïc anh xuêt hiïn trûúc cöng chung khi con qua tre, riïng cac cêu chuyïn vï kinh doanh cua Gates vao nhûng nùm àêu àa cho thêy ro thiïn tai cua möt ke ngö ngûúc. Anh mang tiïng xêu la möt ga chua cay, khinh ngûúi, thêm chñ la möt ngûúi khiïm nha. Chùng qua chung ta àa àûúc chûng kiïn sû lún lïn cua möt cêu be co tai nhûng lai chêt chûa qua nhiïu àiïu, nhûng àiïu àa tûng diïn ra cho Mozart trong thúi niïn thiïu.
Thêm chñ khi bûúc vao tuöi trung niïn, Gates vên la möt ngûúi thûc sû rêt kho àanh gia. Trong nhûng cêu chuyïn kï vï sû phat triïn nhanh chong cua Microsoft àöi luc co ve nhû Gates àa thöi phöng àöi chut, nhûng cac phên tñch kinh doanh va têm nhòn vao tûúng lai cua anh lai to ra rêt chñnh xac. Anh rêt cên trong trong viïc lêp gia àònh, trong vai tro lam cha, trong hoat àöng tû thiïn khi giúi truyïn thöng luc nao cung kiïn trò bam sat theo tûng bûúc. Vao luc cac hoat àöng kinh doanh cua Microsoft trú thanh àöi tûúng chu y cua chñnh quyïn tiïu bang va liïn bang cua My, Gates nhên ngay ra rùng anh nïn cai thiïn hònh anh cua mònh trûúc cöng chung, trú nïn hoa nha hún, gên gui hún va khoan dung hún. Nhòn lai qua trònh biïn àöi cua anh cho túi nay chung ta co thï thêy rùng Gates vên con phai cö gùng nhiïu hún nûa.
Nïu khöng ban vï khña canh phat triïn cua ca nhên thò thach thûc lún nhêt cua Gates luc nay la giup cho Microsoft söng lêu trong sû lõch lam va thu àûúc lúi nhuên. Sû tön tai va phat triïn lêu bïn cua möt cöng ty rêt hiïm gùp trong möi trûúng cöng nghï cao, thêm chñ ca nhûng cöng ty ky cûu nhû IBM cung co nhûng giai àoan thùng trêm. Du sao, Rockerfeller, Edison, Bell va nhiïu nha tû ban khac - nhûng ngûúi ma Gates àûúc sanh ngang hang – cung àa sang lêp cöng ty röi duy trò sû tön tai va thõnh vûúng cua chung cho àïn tên thï ky sau. Nhûng cöng ty cua ho àa trú thanh nïn tang
vûng chùc cho nïn kinh tï cua ca nûúc My. Mùc du thûúng xuyïn bõ thanh tra va àöi luc bõ xe le, chia nho - hoùc búi luêt chöng àöc quyïn hoùc búi sû quan ly thêp kem - nhûng hêu duï cua chung ngay nay vên tön tai nhû nhûng thanh phên ài àêu trong cöng nghiïp. Gates hûúng sû têp trung cua mònh vao viïc bao àam rùng Microsoft se àûúc nhû ho. Va búi vò anh khúi nghiïp tû luc con rêt tre nïn anh vên con thûa thúi gian cho àiïu ào.
Nhûng dong tiïp theo sau àêy se la möt sö chó dên cên thiït giup ban nùm àûúc thêm y cua tac gia khi viït sach nay. Àêy khöng phai la möt quyïn sach viït vï ky thuêt mùc du chung ta co thï bùt gùp möt sö phên co àï cêp àïn ky thuêt. Àêy cung khöng phai la nhûng giai trònh chi li vï cach thûc ma cöng ty Microsoft chó trong vong chûa àêy 20 nùm àa trú thanh möt trong nhûng cöng ty hang àêu trïn thï giúi mùc du chung ta co thï bùt gùp chung ú àêy. Quyïn sach nay cung
khöng viït ra nhùm muc àñch chûng minh Gates la Quy Dû hay la Ke
Cûu Thï: viïc ào danh cho ban àoc tû àanh gia va quyït àõnh.
Àêy la möt quyïn sach àûúc viït trïn tinh thên thûa nhên nhûng anh hûúng cua Gates àöi vúi thï giúi trong lanh vûc cöng nghï, kinh tï va xa höi. Nöi dung cua sach thuêt lai cêu chuyïn vï möt thiïn tai vï ky thuêt, ngûúi giû vai tro ài àêu trong viïc lam àöi thay hoan toan cach lam viïc, cach vui chúi, cach hoc têp cung nhiïu lônh vûc khac trong àúi söng hang ngay cua chung ta. Àêy cung la möt quyïn sach ghi chep lai nhûng àiïu Bill Gates suy nghô va cach suy nghô cua anh ta, va nhûng gò chung ta co thï hoc hoi àûúc tû nhên vêt nay.
Quyïn sach nay khöng àûúc trònh bay theo thû tû thúi gian ma theo tûng chu àï. Tac gia àï nghõ ngûúi àoc tham khao thïm phên Cac möc thúi gian quan trong trong cuöc àúi Bill Gates ú cuöi sach.
Bêt kï lõch sû miïu ta Gates nhû thï nao, nhûng viïc anh ta la doanh gia nöi tiïng nhêt trong thúi àai chung ta la àiïu khöng co gò phai ban cai. Theo möt thöng kï nùm 1997 thò Gates àa àûúc nhùc àïn 8433 lên trïn nhûng phûúng tiïn truyïn thöng chñnh thöng. Möt cuöc àiïu tra dû luên cua tap chñ Fortune àa cho thêy co túi 73% nhûng ngûúi àiïu hanh cac cöng ty xem Microsoft la möt trong nhûng cú sú kinh doanh vô àai cua nûúc My.
Tai möt buöi höi thao göm 500 nha lanh àao kinh doanh tham gia do tap chñ Inc. tö chûc vao nùm 1997, tuyït àai àa sö àa cho rùng Gates la nha kinh doanh “àûúc khêm phuc nhêt”. Gates nhên àûúc 59% phiïu bêu, trong khi öng vua truyïn thöng Ted Turner chó co 8%, Steven Job cua hang may tñnh Apple àûúc 5%, Ross Perot àûú c 4% va Wayne Huizenga, ngûú i sa ng lê p Waste Management Inc., àûúc 3%.
Cu ng va o thú i àiï m ào , theo kha o sa t cu a Merrill Lynch da nh cho nhû ng nhên viïn cöng nghï thöng tin trong ca c cöng ty thò co tú i 59% ngûú i cho rù ng Microsoft àa co ha nh vi la m du ng quyï n lû c. Mù t kha c, 62% la i tin rù ng Bö Tû pha p My se pha i chõu thua va cho phe p Microsoft tñch hú p trònh duyï t Internet cu a ho va o hï àiï u ha nh.
Noi chung co nhiïu quan àiïm khac nhau vï Gates va trong thúi gian chú àúi nga ngu, cuöc chiïn àï co thï hiïu ro vï Gates vên tiïp tuc diïn ra. Nhû John Huey, ngûúi phu trach chuyïn muc cua tap chñ Fortune, àa bònh luên: “Ban co thï yïu hoùc ghet anh ta nhûng khöng thï khöng àï y àïn anh ta”.
Mö t be trai co cù p mù t xanh, quê n
a o tûúm tê t, go n ga ng, vú i ma i to c o ng mûú t va mö t khoa nh to c mo c tra i khoa y – rê t giö ng vú i me cê u - va nu cûú i tûúi tù n luön nú ra la hònh a nh ngûú i ta thûú ng nhòn thê y trong nhû ng
bû c a nh thú i niïn thiï u cu a Bill Gates. Nhû ng ê n tûú ng na y co thï gêy ngö nhê n àêy la mö t cê u be hiï n la nh, ngoan ngoa n.
Nhûng chú vö i kï t luê n bú i trong thû c tï Gates la mö t cê u be hiï u àö ng, luön luön nha y nhö m lïn vò mö t chuyï n gò ào . Cê u be na y thûú ng khöng biï t cha n khi chúi tro tû nhe t ngûú i va o mö t ca i hö p rö i bu ng nha y ra ngoa i va ào xem mö i lê n cê u àa nha y àûú c bao xa. Trong lû a tuö i võ tha nh niïn va thê m chñ ca sau na y, cê u ta thûú ng bê t ngú pho ng ngûú i nha y lïn va vú i tay cha m va o ca c nha nh cêy, chê n song cû a hoù c bê t ky vê t gò trïn cao lo t va o mù t cê u be .
Nhû ng ha nh àö ng thï hiï n sû hiï u àö ng ào àa ta o nguö n ca m hû ng cho mö t ho a sô truyï n tranh ngûú i Nhê t àù t tïn cho nhên vê t ma öng mö pho ng theo Gates la Young Jump. Giö ng nhû nguyïn mê u, nhên vê t Young Jump nö i tiï ng na y cu ng bê t chê p mo i thu àoa n trong lu c ma o hiï m lao va o nga nh cöng nghï cao cu a mònh.
Gates la con trai duy nhêt trong gia àònh, anh co möt chõ gai lún hún anh möt tuöi va möt em gai kem anh chñn tuöi. Anh àûúc ba àùt cho biït danh la “Trey” búi vò chû sö “III” ài sau tïn anh. Trey la möt thuêt ngû cua nhûng ngûúi chúi bai hoùc chúi cú domino àï chó quên bai hoùc cú domino co ba nut. Thên sinh cua Gates, öng ba Bill Sr. va Mary Maxwell Gates, xuêt thên trong nhûng gia àònh àa àïn àõnh cû tai bang Washington tû rêt súm. Ào la nhûng gia àònh co truyïn thöng gùn bo, àoan kït chùt che vúi nhau va luön duy trò möt nguön tai chñnh an toan, ön àõnh. Hai öng ba àa gùp gú va lêp gia àònh vúi nhau khi vên con àang theo hoc àai hoc. Cha cua Gates la thanh viïn cua möt cöng ty luêt danh tiïng ú Seattle; va me anh, möt giao viïn, co möi quan hï rêt röng vúi giúi thûúng lûu tai Seattle va tñch cûc tham gia vao cac hoat àöng vùn hoa, xa höi cua thanh phö nay.
Luc con be, Gates rêt thñch àûúc àu àûa trïn lûng nhûng chu ngûa gö; khi àa trûúng thanh, Gates vên co thoi quen àu àûa khi àang têp trung suy nghô hoùc àang chõu ap lûc. Anh la möt ngûúi rêt dï bõ buön chan.
“Khi con la sinh viïn, töi ghi chep bùng ca hai tay va chó sû dung tay phai khi cam thêy buön chan va muön co möt thach thûc nho nao ào”.
Nùm lúp sau, Gates la hoc sinh kem trong lúp, la àûa con ngö ngûúc trong mùt me mònh va thûúng gùp kho khùn trong cuöc söng. Cha me anh quyït àõnh àûa anh àïn bac sy têm ly àï kham bïnh.
Gates nhên xet vï bac sy nay: “Öng êy thêt tuyït vúi. Öng àûa sach cho töi àoc sau möi lên kham, nhûng sach cua Freud*, va töi thûc sû bûúc vao ly thuyït têm thên hoc”.
Sau möt nùm àiïu trõ cho cêu be, bac sy cöng bö nhûng kït luên khiïn me cua Gates phai lo êu. Öng noi rùng se vö ñch nïu ep buöc cêu be phai tuên theo cac nï nïp ûng xû truyïn thöng hoùc bùt cêu phai biït vêng lúi va ngoan ngoan hún: “Öng ba se thêt bai nïu khöng àiïu chónh lai cach giao duc búi vò se khöng co tac dung trong viïc khuêt phuc chau nha àêu”.
Gates liïn tuc thay àöi nhiïu thu say mï cua mònh. Thöi ken Trombone möt thúi gian, röi quay sang nghiïn ngêm truyïn
Tarzan va Martian cua nha vùn Edgar Rice Burroughs. Khi lïn bay tuöi, Gates quyït àõnh àoc toan bö bö sach bach khoa toan thû. Cêu be àa àoc túi tên vên P va röi quyït àõnh chuyïn sang thu say mï khac. Cêu ngêu nghiïn tòm hiïu cuöc àúi cua nhûng ngûúi nöi tiïng nhû Franklin D.Roosevelt (1882-1945, Töng thöng thû 32 cua My - ND) hoùc Napoleon, cö gùng hoc theo moi àiïu vï võ hoang àï Phap nay.
“Ngay con be, khoa hoc tû nhiïn lam töi rêt thñch thu búi vò nhú no múi co cac cuöc phong tau vu tru lïn mùt trùng. Chung töi co thï tòm hiïu vï oxy long va biït àûúc phai àat àïn vên töc bao
*Sigment Freud, ngûúi àa khúi xûúng va xêy dûng bö mön phên têm hoc, dûa trïn cac y tûúng cho rùng àúi söng tinh thên chi phöi trïn ca hai cêp y thûc va vö thûc, va cac biïn cö thúi thú êu co anh hûúng manh vï mùt têm ly trong suöt cuöc àúi.
nhiïu thò tïn lûa múi co thï thùng àûúc lûc hut cua trai àêt. Bêy giú, phên lún cac chûúng trònh khöng gian àa àûúc phö biïn röng rai nïn nöi khat khao tòm hiïu vï no khöng con thöi thuc
töi nhû trûúc kia nûa.”
Gia àònh Gates ài lï ú nha thú thuöc giao àoan University
Congregational Church cua muc sû Dale Turner. Hùng nùm, muc sû Turner àïu co lúi hûa se khao möt bûa ùn töi tai nha hang Space Needle, cao gên 200m ú Seattle, cho nhûng em àang hoc lúp giao ly cua nha thú co thï thuöc long àoan Lúi giang trïn Nui (Sermon on the Mount). Ba mûúi möt àûa tre khac tuy àoc àûúc cac chûúng
5, 6 va 7 cua Sach Mathew nhûng vên con vêp vap, khi àïn lûút Gates, cha Turner thêt sû kinh ngac khi cêu be àoc thuöc lau lau va cang kinh ngac hún khi biït Bill àa hoc cac àoan nay khi àang trïn àûúng ài ra bai biïn cung gia àònh. Muc sû noi:
“Chó cên túi nha cêu be ngay höm êy la töi biït ngay rùng cêu be nay co àiïu gò ào rêt àùc biït. Töi khöng thï tûúng tûúng nöi la vò sao möt àûa be 11 tuöi lai co möt trñ tuï nhû vêy. Qua cac cêu hoi kiïm tra lai, töi phat hiïn ra la cêu be khöng chó thuöc long ma con hiïu rêt sêu sùc àoan kinh thanh ào”.
Muc sû Turner cung phai thûa nhên rùng co le Gates hoc thuöc àoan kinh thanh nay khöng phai vò àûc tin ma chó vò cêu be ûa thñch sû thach thûc.
“Khi bûúc vao tuöi trûúng thanh, cha me töi thûúng khuyïn khñch cac con àoc sach thêt nhiïu va cö vu cho tñnh àöc lêp suy nghô cua chung töi. Hai ngûúi thûúng keo chung töi vao moi cuöc thao luên trong bêt cû àï tai nao, tû nöi dung cua möt quyïn sach nao ào cho àïn cac vên àï vï chñnh trõ. Vao mua he,
gia àònh chung töi cung möt sö gia àònh khac thûúng àïn nghó
ú Hood Canal. Ú àêy chung töi thûúng hay chúi cac tro chúi co tñnh canh tranh cao nhû chay tiïp sûc, nem trûng, cûúp cú. Ào la nhûng thúi gian luön bö ñch va mang àïn cho chung töi cam giac rùng chung töi co thï àua tranh va thanh cöng”.
Gates noi trñ nhú cua anh khöng phai la chiïc may chup hònh ma àún gian la vò no cûc töt – àùc biït àöi vúi nhûng vên àï anh say mï.
“Töi vên co thï nhú àûúc têt ca cac dong thoai trong vú kõch höi trung hoc, Black Comedy. Töi rêt sú se quïn mêt nhûng lúi thoai nay àïn mûc töi phai khùc sêu chung vao trong àêu”.
Ngay tû nho, anh àa rêt gioi trong viïc àam phan kinh doanh.
Gates àa àiïu àònh vúi chõ gai Kristi àï àûúc phep sû dung àöi gùng tay chúi bong chay cua chõ êy bêt cû khi nao cên va ngûúi chõ khöng àûúc phep nai ra bêt ky ly do nao àï tû chöi. Bu lai, Gates tra cho chõ mònh 5 àö la va yïu cêu chõ phai ky tïn vao möt ban húp àöng.
Gates sinh hoat trong àoan Hûúng àao sinh va àat àûúc rêt nhiïu danh hiïu. Trong möt lên cùm trai trïn nui, àöi giay múi cua Gates lam chên cua anh bõ phöng röp va vò vêy me anh phai lai xe àïn tên núi cùm trai àï àon anh vï nha. Mùc du kham khö nhû vêy
nhûng sau nay Gates vên cho rùng “ào la möt möi trûúng töt, no khuyïn khñch sû hoc hoi va tñnh ham hiïu biït”.
Àï khoa lêp nhûng kho khùn khi hoc tai trûúng cöng lêp, Gates thûúng phai nhên àong vai hï trong lúp. Àiïu ào àa thay àöi khi cha me anh quyït àõnh con trai ho phai àûúc hoc trong möi trûúng giao duc àùc biït phu húp vúi nhu cêu cua cêu be va Gates àûúc àûa vao hoc tai Lakeside School, möt trûúng tû rêt nghiïm khùc tai Seattle.
“Thï la töi vao hoc ú trûúng tû va ú àêy khöng co chö cho möt anh hï du töi àa viït àún xin nhên vai nay. Thûc tï thò töi àa khöng co gò nöi bêt trong möt vai nùm àêu ú trûúng. Töi thû trònh diïn cai ‘bai’ quen thuöc cua mònh: ‘húi-àêu-ma-chûngto-la-ngûúi-ngon-lanh’. Khi töi bùt àêu nö lûc, cac ban töi noi: “Ai cha! Chung töi cû nghô cêu ta ngu àên chû! Töt nhêt la phai àanh gia lai anh ban nay”.
Gates dung thúi gian nghó he nùm 1972 àï trú thanh cêu be chay vùn thû cho Quöc höi. Vön àa co àöi chut kinh nghiïm trong kinh doanh, Gates tiïp tuc thï hiïn xu hûúng nay khi kït húp vúi möt ngûúi ban bo tiïn ra mua 5.000 huy hiïu vên àöng tranh cû töng thöng cua George S.McGovern Thomas Eagleton, vúi gia 5 xu/cai, sau khi nghõ sô nay bõ loai khoi danh sach àï cû ûng viïn töng thöng cua àang Dên chu. Nhûng chiïc huy hiïu nay sau ào àa nhanh chong trú thanh vêt àûúc nhiïu ngûúi sûu têm sùn lung.
Gates va ban cua anh ta àa ban nhûng huy hiïu cua mònh vúi gia cao gêp nhiïu lên, àöi khi lïn túi hún 25 àö la/cai.
Ed Roberts, ngûúi sang lêp ra cöng ty MITS, núi Gates va Allen bùt àêu cöng viïc àêu tiïn cua ho, nhên xet rùng Gates àa gùt hai thanh cöng tû khi con qua tre va vò vêy anh ta hoan toan khöng phai vêt va, nö lûc gò trong tuöi thanh niïn cua mònh.
“Àai loai anh ta giöng nhû Elvis Presley vêy,” Roberts noi vï anh ta, “Anh ta chùng cên phai trûúng thanh.”
Tuy nhiïn, vï möt phûúng diïn nao ào, tuöi tac cung àa trui ren têm tñnh cua Gates:
“Töi khöng con bêt chút nhay cêng lïn nhû töi àa thûúng lam trûúc kia, khi cöng ty múi thanh lêp… hoùc thêm chñ ca trong luc àang hop... Bêy giú, hanh àöng ào khöng con thûúng xay ra nûa”.
Co thï tin àûúc àiïu anh noi miïn la anh khöng bõ thach thûc búi möt ngûúi sau nay trú thanh me cua cac con anh:
Tai möt bûa tiïc cua Microsoft, Gates bõ thach nhay qua möt cai ban. Höm ào la möt buöi tiïc trang trong va Gates àang mùc trïn ngûúi bö tuxedo va chên xo àöi giay da bong lang nïn cu nhay nay xem ra khöng phai dï. Tuy vêy anh vên chêp nhên va nhay qua àûúc. Khöng chó co thï. Khi Melinda French cùm thïm möt ngon nïn àang chay lïn ban va thach anh ta nhay lên nûa. Va röi cû sau möi lên anh nhay qua àûúc cö lai àùt thïm nïn lïn ban. Gates möi luc möi lui xa hún àï lêy àa trong khi moi ngûúi bu quanh ho reo, cö vu anh.
Sau nay, trong khu nha múi cua gia àònh Gates ú Lake Washington, ho cho àùt möt dung cu thï duc têp nhao lön trïn khöng (trampoline) thêt lún.
Co ngûúi suy diïn rùng Bill Gates tröng gên gên giöng nhû ngûúi mùc bïnh tû ky. Möt cêu hoi ma co le khöng bao giú chung ta nhên àûúc cêu tra lúi àêy àu. Tû ky la möt cùn bïnh chûa àûúc hiïu cùn ke, du àa àûúc nghiïn cûu rêt ky nhûng sû hiïu biït cua chung ta vï bïnh trang thuöc vï hanh vi nay con rêt han chï. Tuy nhiïn chung ta àa biït rùng hêu hït cac cêu be bõ mùc chûng tû ky àûúc sinh ra trong nhûng gia àònh ma ca cha lên me àïu co chó sö thöng minh cao. Tap chñ Time àa co lên so sanh va àûa ra nhûng àùc àiïm cua ngûúi mùc chûng tû ky àûúc biïu hiïn ú Gates:
• Kha nùng tuyït vúi trong tû duy àöi vúi lônh vûc trûu tûúng, logic va nhùm thùng àïn muc tiïu.
•Àöt ngöt hoang loan, giên dû, hoùc cac cún böc phat cam xuc khöng thï kiïm soat khac.
•Rêt miïn cûúng khi phai nhòn thùng vao mùt ngûúi khac.
•Dï dang co nhûng àöng tac khöng tû chu hoùc lùp ài lùp lai nhû co giêt, may giêt hoùc àong àûa ngûúi.
• Thñch nhao lön hoùc nhay nhot.
Cac bêc cha me nao con nghi ngú viïc ho co thï tac àöng manh
me àïn cach giao duc cua con em mònh thò nïn nhú àïn hiïu qua tuyït vúi tû viïc lam cua Cêu lac bö Cac Ba Me ú trûúng Lakeside.
Vao nùm 1967, Cêu lac bö nay sû dung sö tiïn thu àûúc tû viïc ban àö cu àï lùp àùt möt may tram àêu cuöi thö sú àï con em mònh co dõp tiïp xuc vúi nhûng cöng nghï múi la (noi ro ra thò ào la chiïc may nhêp liïu ASR-33 Teletype, àûúc nöi vúi may tñnh chu General Electric Mark II àùt ú núi khac. Àï con em mònh co thï lam viïc trïn chiïc may tram nay, cac ba me phai tra phñ thuï bao möi giú àï àûúc phep truy cêp vao may chu.)
Cha cua Gates noi rùng cêu con trai hoc lúp bay cua öng nhanh chong bõ chiïc may mï mên va khöng rúi khoi no. Chùng mêy chöc, Gates va cac ban cua cêu àa bo bï lúp hoc àï ca ngay quanh quên tai trung têm may tñnh; àïn nùm lúp tam, Gates àa co thï kiïm tiïn àûúc tû cöng viïc lêp trònh.
Gên möt chuc hoc sinh cua trûúng Lakeside àa trú thanh nhûng ngûúi ài tiïn phong trong lônh vûc phên mïm vi tñnh, Bill Gates va Paul Allen – àöng sang lêp viïn cua Microsoft – la nhûng ngûúi nöi bêt nhêt trong sö hoc sinh nay.
Ngay tû khi con nho, chu têm cua Gates dûúng nhû la khöng muön hoc nhûng mön ma mònh khöng thñch nhûng ngûúc lai, vúi nhûng mön ma anh àa thñch röi thò anh co kha nùng tû hoc rêt nhanh. Nùm 13 tuöi, Gates tû hoc lêp trònh vi tñnh.
“Têt nhiïn, theo suy nghô chung thò thêy giao se say sûa tòm hiïu nhûng gò liïn quan àïn may tñnh röi sau ào se day lai cho hoc sinh. Nhûng àiïu ào àa khöng xay ra. Sû viïc lai diïn biïn theo hûúng ngûúc lai. Co möt nhom hoc sinh co thï noi la àa tû y lam thay cöng viïc cua cac ngûúi thêy.”
“Giú àêy khi nhòn lai va suy nghô, töi àa thùc mùc – quai la, lam sao ma mònh lai àêm ra nghiïn cai may ào nhû vêy nhó? Thêt kho hiïu. Thúi ào, ngûúi ta khöng dung möt àûúng àiïn thoai riïng cho chiïc may, nïn chung töi phai dung chung àûúng àiïn thoai cua vùn phong kinh doanh. Vò vêy chung töi phai luön cö tranh gianh àï àûúc ngöi vao chiïc may nay va thûúng phai ú lai cho àïn tên trúi töi. Trong khi ào, nhûng ngûúi bao vï thò luön tòm cach töng cö chung töi ra ngoai. Cai may tram àêu phai la möt may tñnh, vò vêy chung töi phai quay sö àiïn thoai kït nöi vúi möt may tñnh ú xa. Möt may tñnh àung nghôa thúi ào rêt àùt, àïn mûc ngûúi ta chó co thï thuï giú sû dung thöi. Chiïc may tñnh GE ma chung töi thûúng kït nöi túi co gia la 4 triïu àö la.”
Gates co thï la möt thiïn tai vï cöng nghï, nhûng sau lên ghe thùm
Seattle, Jay Leno, ngûúi dên chûúng trònh hai hûúc nöi tiïng cua truyïn hònh My, àa àua:
“Gates àêu cên thiït phai to ra lêp dõ, khac ngûúi. Töi qua töi ghe thùm núi ú cua anh êy va thêy àêu may video cua anh ta vên loe sang 12 giú.”
Lamont Benson, möt ngûúi hang xom cua Paul Allen nhú lai:
“Töi nhú la luc nao cung nhòn thêy àen mú sang túi tên 3 giú sang trong phong cua Paul. Cêu ta cung vúi Gates thûc suöt àïm àï lam viïc bïn may tñnh.”
Mùc dêu Gates la ngûúi khöng co quy cu trong núi ùn chön ú, trong vï sinh ca nhên hoùc khi lai xe nhûng anh lai rêt thñch sû ngùn nùp gon gang trong viïc lêp trònh may tñnh:
“Cho chay chûúng trònh chó la möt cuöc sat hach tuyït àöi. Ban viït möt chûúng trònh, chay thû no va chó co hai kha nùng xay ra, hoùc la no hoat àöng hoùc no khöng.”
Gates bõ loai khoi Cêu lac bö Nhûng Lêp Trònh Viïn Lakeside chó vò cêu nho hún hai tuöi so vúi Paul Allen va nhûng thanh viïn khac trong nhom. Ho cho rùng Gates chûa àu chñn chùn. Nhûng khi thêy Cêu lac bö khöng thï lam àûúc viïc gò nïu thiïu cêu ta nïn ca nhom àa múi Gates nhêp bon lai. Gates ra àiïu kiïn. Va cêu be trú thanh ngûúi àûng mui chõu sao trong cac dû an sau nay.
Thêy giao mön toan cua trûúng Lakeside nhú lai rùng Gates co tai ûng dung toan hoc vao viïc lêp trònh rêt töt: “Cêu ta co kha nùng nhòn ra àûúc nhûng giai phap ngùn gon va trûc tiïp hún”.
Khi nhom lêp trònh viïn cua phong may tñnh xai hït khoan tiïn lún àï tra cho thúi gian ho ngöi sû dung may tñnh tai Cêu lac bö Cac Ba Me thò thiït bõ nay phai “lïn àûúng” thöi. Tuy nhiïn möt ba me àa kõp tao ra cho nhom möt cú höi thêt kho tin. Trong nhûng nùm cuöi thêp niïn 1960, Gates va cac thanh viïn cua nhom Lêp trònh viïn Lakeside sû dung bêt ky phûúng tiïn nao: xe àap, xe buyt hoùc ài nhú xe, àï möi buöi chiïu ài túi vùn phong cöng ty Computer Center Corporation (C-Cubed), tai ào, thay phiïn nhau, dung thúi gian ranh cua chiïc may tñnh Digital Equipment Corporation àúi múi, ho truy tòm löi lêp trònh.
Cû 6 giú chiïu möi ngay, khi cac nhên viïn cua C-Cubed xïp hang ra vï cung la luc ba cêu hoc sinh trung hoc bùt àêu àïn.
“Chung töi thûúng xuyïn ú lai lam viïc cho àïn hït àïm chó búi chung töi qua thñch àûúc lam viïc vúi cac phên mïm. Ào la thúi gian vui thu cua chung töi,” Allen nhú lai
Gates va nhûng ngûúi ban cua mònh sau ào àa biïn soan möt têp sach hûúng dên day 300 trang co tïn la The Problem Report Book va no àûúc cac chuyïn gia lêp trònh cua C-Cubed sû dung.
Gates noi rùng anh va nhûng ngûúi ban cua mònh khöng bao giú viït virus may tñnh ma theo anh luc ào vên hoan toan vö danh vò tai thúi àiïm ào cac may tñnh con chûa àûúc nöi mang. Gates khöng thï hiïu àûúc tai sao lai thñch thu khi pha hong cöng viïc cua ngûúi khac nhûng ban thên anh rêt hiïu ly do tai sao ngûúi ta vui ve chêp nhên thach thûc chûng to sû thöng minh hún möt hï thöng may tñnh.
“Khi töi con nho, viïc lam cho möt may tñnh phai ngûng hoat àöng la möt viïc ghï gúm. No la möt cach àï hoc hoi.”
“Chung töi may mùn la àûúc cho phep ‘thêm nhêp vao bïn trong’ hï thöng may tñnh chû vao luc ào nïu khöng àûúc phep ma lam nhû vêy thò thï nao cung gêy ra nhûng rùc röi nho nho.”
Cac cêu be àa nùm lêy cú höi àï len lut hoc ngön ngû may tñnh.
“Paul cöng kïnh töi lïn àï luc loi trong cac thung àûng rac va töi àa nhùt nhanh nhûng tú giêy ghi chep lêm lem àêy vït ca phï cua cac lêp trònh viïn àï hoc vï hï àiïu hanh.”
Sû them muön ài àïn tên cung giúi han cua Gates cuöi cung àa khiïn cho cêu be bõ rùc röi to khi cêu àöt nhêp vao möt chûúng
trònh àûúc bao vï. Mêt khêu cua ngûúi sû dung la giêy thöng hanh
trònh ra cho may tñnh cho biït khu vûc nao thò ngûúi sû dung àûúc phep vao va khu vûc nao thò khöng. Chó vò vui thñch, Gates àa vong veo tranh àûúc khoa bao mêt nay va thêm nhêp àûúc vao hï thöng tai chñnh kï toan va nhiïu thöng tin bñ mêt khac cua cöng ty. Viïc lam mao hiïm cua cêu àa lam tï liït hï àiïu hanh va sau ào bõ phat hiïn. Cha me cêu àa bùt cêu phai rúi xa may tñnh, va lên nay Gates àa nghe lúi.
“Trong khoang thúi gian nûa cuöi lúp chñn va tron nùm hoc lúp mûúi, töi thï la khöng àung àïn may tñnh nûa. Töi cö gùng trú thanh möt cêu be bònh thûúng va ngoan nhêt co thï àûúc.”
Khöng bao lêu sau, Gates quay trú lai gùp luc Cêu lac bö may tñnh àang àam nhên cöng viïc kiïm tiïn àï tra cho chi phñ sû dung may tñnh. Cac thanh viïn bùt àêu thûc hiïn dû an sû dung may tñnh àï àïm lûu lûúng ö tö trïn àûúng. Traf-O-Data, tïn chûúng trònh nay, àa mang vï cho ho 20.000 àö la trûúc khi cac khach hang cua ho tòm núi cung cêp dõch vu tinh vi hún. Sau nay, àa xay ra rêt nhiïu cuöc tranh cai vï khoan lúi nhuên thu àûúc tû dû an nay, nhûng phên lún moi tai liïu liïn quan, thêm chñ ca chûúng
trònh cung bõ thêt lac. Tuy nhiïn, Gates va Allen noi rùng, cöng ty nho nay la möt vu kiïm nghiïm kha nùng cua ho trong thï giúi kinh doanh va cho biït ho àa kiïm àûúc nhiïu tiïn. Cho àïn thúi àiïm ào, Gates noi:
“… Töi nhû möt ke say mï cöng nghï tû trong xûúng tuy.”
Giöng nhû cac thiïu niïn khac, Gates va ban be cua mònh luön tòm cach tranh thu cam tònh tû cac giao viïn:
“Khi nhên lam cöng viïc sùp xïp lõch hoc trong trûúng, chung töi tñnh toan rùng qua ào chung töi co thï quyït àõnh möt cach chñnh xac hoc sinh nam hay nû nao se vao hoc ú lúp chung töi va àiïu nay la möt phên thûúng tuyït vúi. Cöng viïc ào àa thuc àêy chung töi hoc cach viït cac phên mïm thu võ.”
Vao mua he ào, Gates va Allen àa kiïm àûúc khoang 5.000 àö la tra bùng giú sû dung may tñnh, nhú vao viïc viït chûúng trònh xïp lõch lúp hoc.
Möt töi, nhên viïn cua cöng ty cho thuï thiït bõ vùn phong àïn vùn phong cua C-Cubed va lêy ài nhûng cai ghï ma cac cêu be àang ngöi lam viïc. Gates va nhûng ngûúi ban cua anh co möt bai hoc söng àöng trûúc mùt vï y nghôa cua tû “pha san”.
Gates va Allen cam thêy thêt vong khi kho tòm àûúc möt may tñnh nao khac àï lam viïc nïn cuöi cung Gates va Allen bo tiïn ra mua möt bö vi xû ly 8008, vúi gia 360 àö la, àï hai ngûúi, cung vúi nhom ban, tû lùp rap may tñnh riïng cho chñnh mònh. Khi con chip xû ly àûúc mang àïn, goi cên thên bùng giêy nhöm mong, têt ca cêu be thêy no nhû möt vêt thiïng liïng bñ hiïm àïn nöi khöng ai dam cham tay
vao no. Cöng viïc lùp rap möt may tñnh àa thuyït phuc Gates va Allen rùng ho nïn söng chït vúi cöng viïc kinh doanh phên mïm.
Thï nhûng:
“Khi chung töi con tre, Paul Allen àa hûúng dên cho töi rêt nhiïu vï phên cûng may tñnh va luön khuyïn khñch töi àùt long tin – va àanh cûúc – vao bö vi xû ly. Töi co may mùn la ngay tû khi con rêt tre àa tòm thêy àiïu ma töi yïu thñch va hêp dên töi – thêm chñ àïn tên bêy giú. Va töi cung may mùn co àûúc song thên luön àöng viïn khuyïn khñch töi.”
Gates noi rùng mai túi luc Allen hûúng dên anh vï may tñnh va bö vi xû ly may tñnh, anh vên con àang cên nhùc giûa hai nga àûúng, hoùc trú thanh luêt sû hoùc trú thanh nha khoa hoc:
“Töi khöng biït nïn quyït àõnh lûa chon con àûúng nao. Cha töi la möt luêt sû, nhûng cac nha khoa hoc co nhûng cöng viïc thu võ hún so vúi cac luêt sû.”
Mùc dêu vêy, Gates vên khöng nhòn thêy ro tûúng lai cua mònh trong lanh vûc àiïn toan. Ào “khöng phai la dong suy nghô chu àao cua töi, töi khöng nghô mònh suöt àúi cû mai lam hacker, chuyïn thêm nhêp vao bïn trong may tñnh àï may mo kiïm tòm gò ào.”
Chúi tro chúi àiïn tû va lang phñ thúi gian vao nhûng chuyïn vö bö
trïn may tñnh khöng bao giú àu thoa man vúi Gates va Paul Allen. Luc êy ho àa mú túi möt ngay ho se la chu möt cöng ty phên mïm:
“Trong thûc tï, chung töi àa nhiïu lên rêt thêt vong khi thû liïn hï vúi cöng ty IBM hoùc Digital va hoi: “Cac öng co cên bö biïn dõch hoùc phên mïm soan thao cua chung töi khöng?” va thûúng cêu tra lúi cua ho se la: “Khöng, chung töi tû lam ra nhûng san phêm nay va du sao cac cêu cung chó la nhûng hoc sinh trung hoc. Ma tai sao cac cêu lai cû goi àiïn thoai àïn chung töi vúi nhûng san phêm ào vêy.”
Cú höi àûúc lam cöng viïc lêp trònh nghiïm chónh xuêt hiïn khi cac ky sû àang lam viïc cho mang lûúi nùng lûúng Northwest gùp rùc röi, va trong qua trònh tòm kiïm cêu tra lúi, ho àa phat hiïn ra tai liïu CCubed Problem Report Book. TRW Inc. la cöng ty àang nhên trach nhiïm viït cac chûúng trònh phên tñch nhu cêu àiïn nùng cua
Columbia Basin, röi sau ào kiïm soat lûúng àiïn do cac àêp nûúc phat ra. Nhûng cac löi xuêt hiïn ú chûúng trònh àang chay trïn may PDP-10 àa lam giam tiïn àö phat triïn ài rêt nhiïu. Tai liïu The Problem Report Book àa chó ra va giai thñch àûúc rêt nhiïu löi va ngûúi ta àoc àûúc trïn tai liïu ho tïn cua hai lêp trònh viïn àa kham pha ra cac löi nay - Bill Gates va Paul Allen. Cöng ty TRW àa tòm ra ho va yïu cêu ho àïn Portland, Oregon àï phong vên vao lam viïc ú cöng ty.
“Khöng möt ai biït chung töi múi chó la hoc sinh lúp 9 va lúp 10.”
Dêu sao ho cung àûúc nhên vao lam viïc. Gates xin giêy phep nghó hoc tai trûúng röi ài túi Portland, tai àêy anh va Allen àûúc bö trñ riïng möt phong va àûúc phên cöng lam viïc dûúi quyïn nha lêp trònh John Norton. Vúi kha nùng co thï nhú àûúc möt danh sach 5.000 trang cua hï àiïu hanh, Norton àa lam loa mùt cac anh ban
tre tai nùng vûa múi nhên viïc. Gates thûúng noi rùng kha nùng cua Norton àa thach thûc mònh lam viïc töt hún.
“Trong àêu töi luön in àêm hònh anh cua ngûúi tïn la Norton ma töi àa gùp tai TRW. Anh luön chó bao möi khi cöng viïc cua töi khöng àat àïn mûc töt nhêt. Vò vêy khi lam viïc cêu tha hoùc lûúi biïng, töi liïn tûúng tûúng thêy anh êy àïn bïn töi, nhòn vao chûúng trònh va noi, ‘Nhòn àêy nhe, lam cach nay thò töt hún àêy’.”
Gates trú lai nha va hoan thanh nöt chûúng trònh trung hoc vao nùm 1973 sau khi àa àat àûúc sö àiïm hoan hao 800 vï mön toan trong ky kiïm tra Scholastic Aptitude Test.
Trong bûc thû cua Vernon Harrington, giao viïn trûúng Lakeside, giúi thiïu Gates túi trûúng Harvard co àoan viït:
“Khi la hoc sinh lúp 10 Bill Gates àa nöi tiïng trong nhom nhûng hoc sinh say mï may tñnh trong trûúng. Hoc sinh tai nùng nay co kha nùng àùc biït trong toan hoc, anh ta co thï tñnh toan nhanh hún ca nhûng ngûúi thêy cua mònh. Cung vúi hai ngûúi ban, anh àa hoan thanh möt húp àöng cai àùt hï thöng tra lûúng cho möt cöng ty ú Portland. Ho àa tûng kiïm àûúc 5.000 àö la, tra bùng giú sû dung may tñnh, nhú àa àiïn toan hoa chûúng trònh sùp xïp lõch hoc cho trûúng.”
Harrington cung viït thïm, trong hai nùm cuöi tai trûúng trung hoc Gates cung co sû chu têm vao cac lônh vûc chñnh trõ, kõch nghï trong luc vên giû thoi quen àoc sach thuöc àu loai àï tai.
Bill Gates àûúc nhên vao hoc ú ca ba trûúng àai hoc danh tiïng: Princeton, Yale va Harvard theo chûúng trònh hoc böng cêp quöc gia – National Merit Scholar. Anh chon àai hoc Harvard va nhêp hoc vao mua thu nùm 1973. Vï nhiïu phûúng diïn, Gates la mêu sinh viïn nùm thû nhêt àiïn hònh, bõ hut hêng trûúc nhûng àoi hoi múi va mûc àö ganh àua gay gùt hún. Anh chïnh mang viïc àïn lúp hoc àï suöt ngay vui àêu vao nhûng dû an riïng cua mònh trong phong may cua trûúng, chúi bai suöt àïm va leo lïn giûúng la lùn ra ngu chùng cên phai trai ra giûúng. Cac sinh viïn khac nhú lai rùng anh ta co thï ài chúi suöt 18 túi 36 tiïng ma khöng cên ngu.
Thêm chñ ngay tai Harvard, Gates cung vên duy trò kiïu hoc cu tû höi con ú trung hoc. Anh hoc rêt gioi nhûng mön ûa thñch va xem
thûúng nhûng mön anh khöng say mï. Têm trñ anh dûúng nhû khöng danh cho viïc hoc. Gates rêt ñt khi tham gia vao cac hoat
àöng cua trûúng trû khi ngûúi ban cung day phong trong ky tuc xa, Steve Ballmer, phai hït sûc vêt va múi keo àûúc anh túi cac buöi tiïc.
Gates va Ballmer, sinh viïn khoa toan ûng dung, àa trú thanh ban thên thiït cua nhau va cuöi cung Ballmer àa cung tham gia vúi Gates tai cöng ty Microsoft:
“Anh ta [Ballmer] la ngûúi rêt trai ngûúc vúi töi. Töi rêt ñt khi vao lúp hoc va khöng quan têm àïn cac hoat àöng ú trûúng. Ngûúc lai Steve tham gia vao bêt ky sinh hoat nao va biït hït têt ca moi ngûúi trong trûúng. Anh êy la öng bêu àöi bong bêu duc, la chu biïn tú tap chñ vùn hoc va la giam àöc quang cao cua tú bao Crimson. Ballmer ru töi gia nhêp Fox Club, möt cêu lac bö cua quy öng, núi ma ban phai ùn mùc sang trong, hut xò ga, uöng rûúu nhû hu chòm, àûng hùn lïn trïn ghï àï kï chuyïn cho moi ngûúi nghe, chúi bi da. Möt kiïu cach rêt cö xûa.”
Möt phên vên àï cua Gates la anh thûc sû khöng biït mònh muön lam gò trong cuöc söng:
“…têt ca moi thû àïu co ve rêt hêp dên va khi ban phai chon ro rang möt thû thò ban se phai noi khöng vúi sö con lai. Töi cung àa nghô nïu töi ài lam cho möt cöng ty luêt nao ào co thï se co ngûúi khöng thñch töi va röi ho lai giao cho töi nhûng vu kiïn dêm dú nao ào. Va töi àa nghô ky lùm röi, lay Chua, rêt co thï ào la cac vu kiïn thûc sû chùng ra gò.”
Vò vêy, Gates bo ra rêt nhiïu thúi gian ûu tû:
“…trong phong cua töi luc nao cung co möt ga buön chan, ngöi suy tû nhû möt triït gia, cö gùng tñnh toan cho ra nhûng gò se phai thûc hiïn cho àúi mònh.”
Mùc dêu khöng la hoc sinh xuêt sùc nhêt vï mön toan ú Harvard, nhûng Gates àa bùt àêu chon giai toan cua sinh viïn cao hoc khi múi hoc nùm thû nhêt va thûúng àûúc àiïm A cao nhêt.
“Àêu bïp cua chung töi vön la ngûúi cêu tha. Khi öng àùt banh vao àôa va xïp thanh tûng chöng thò chung luön co cac kñch cú khac nhau.
Vò vêy trong luc mang àïn ban cho khach hang, töi lai phai sùp xïp lai chöng banh ào (sao cho àôa banh nho nhêt ú trïn cung röi túi nhûng àôa banh lún, lún hún va dûúi cung se la àôa banh lún nhêt) bùng cach lêy möt sö àôa banh trïn cung röi àùt chung xuöng dûúi, lùp lai thao tac nay (sö banh töi lêy ra àùt xuöng dûúi khöng giöng nhau) bao nhiïu lên tuy y. Nïu co “n” àôa banh, sö lên chuyïn àöi töi àa àï sùp xïp lai chöng banh theo thû tû ‘lún dûúi, nho trïn’ se la bao nhiïu?”
“Àêy la möt bai toan nhòn tröng àún gian nhûng àa àûúc chûng minh la rêt kho giai”, Christos Papadimitriou, giao sû khoa Khoa Hoc May Tñnh cua trûúng Harvard noi. Tuy nhiïn, Bill Gates xem viïc viït möt chûúng trònh may tñnh phûc tap àï giai bai toan nay la möt thach thûc phai vûút qua. Giai phap cua anh ta húi dai nhûng rêt thöng minh. Giao sû Papadimitriou àa viït bai khen ngúi cach giai cua Gates va àïn nùm 1979, bai viït nay àûúc àùng trong tú Journal of Discrete Mathematics. Cach giai àöt pha cua Gates trong bai toan nay cho àïn nay vên con àûúc coi la möt cach giai hay. Sau nay, giao sû àa ra bai toan nay cho nhûng sinh viïn khac va hûa rùng nïu ho giai àûúc bai toan trïn thò giao sû se àïn lam viïc cho ho. Nïu vêy, àang le giao sû àa phai thûc hiïn lúi hûa ào vúi Gates.
Gates va Ballmer cung hoc chung khoa ly thuyït kinh tï danh cho sinh viïn cao hoc. Ho la nhûng sinh viïn àai hoc duy nhêt cua khoa hoc nay.
“… chung töi gên nhû khöng theo kõp khoa hoc ào, trong khi nhûng gò goi la “giai àoan àoc sach”, ca hai chung töi phai hoc ca àïm va cö gùng hònh dung xem cai quy quai gò àang diïn ra.
Chung töi luön nghô rùng mònh co àûúc thuên lúi lún vò la sinh viïn toan. Chung töi hiïu toan hoc va nhûng ga sinh viïn kinh
tï àang thûúng kia thûc ra thò chùng biït gò vï toan ca. Vò vêy chung töi nghô rùng mònh co thuên lúi hún, nhûng möi khi lam bai kiïm tra chung töi lai khöng lam gioi lùm. Chung töi chó biït ra sûc hoc va hoc, va thûc sû ào la ly do chñnh ma Steve va töi trú nïn thên thiït vúi nhau hún.”
Giao sû Micheal Spense noi rùng ca Gates va Ballmer àat àiïm A trong lúp hoc.
Du rùng viïc hoc ú Harvard trai qua khöng àûúc suön se, nhûng
Gates cho biït:
“Töi rêt lo ngai khi nghe moi ngûúi noi rùng möt sö ban tre khöng muön hoc àai hoc chó búi vò ho thêy töi cung khöng töt nghiïp àai hoc…”
“Co àiïu nhû vêy, mùc du töi khöng theo hoc àïn núi àïn chön ú ào nhûng viïc hoc cua töi cung tûúng àöi kha. Ngoai ra, thï giúi ngay cang trú nïn canh tranh gay gùt hún, möi nùm möt chuyïn mön hoa va phûc tap hún, vò vêy töt nghiïp àai hoc
cua ngay höm nay chó tûúng àûúng nhû töt nghiïp trung hoc tai thúi àiïm trûúc.”
Gates noi thïm:
“Töi yïu nhûng nùm hoc cua töi tai trûúng àai hoc. Va vï nhiïu phûúng diïn, töi tiïc la àa bo dú viïc hoc hanh. Sú dô töi lam vêy la chó vò trong àêu töi nung nêu möt y tûúng – lêp ra möt cöng ty phên mïm vi tñnh àêu tiïn – va àiïu ào thò khöng àúi àûúc.”
Khi viïc hoc ú Harvard lam anh nham chan, Gates xin ài lam nhûng
cöng viïc co liïn quan àïn may tñnh trong pham vi bang Boston.
Digital Equipment la möt trong nhûng cöng ty anh rêt thñch àïn phong vên xin viïc búi vò ú àêy ho dung trûc thùng àï àûa nhûng
ngûúi xin viïc tû möt sên bay Boston túi tru sú chñnh cua cöng ty.
Gates khuyïn khñch Paul Allen cö gùng tòm kiïm möt cöng viïc lêp trònh tai Honeywell àï ca hai cung co àiïu kiïn tiïp tuc thûc hiïn giêc mú thanh lêp cöng ty phên mïm. Allen va ban gai anh ta liïn lïn chiïc xe Chrysler New Yorker cö lö só va àïn Boston ngay. Va têt nhiïn, chùng bao lêu nûa cuöc söng cua Gates se co möt thay àöi bêt ngú.
Paul Allen àa co möt phat hiïn tuyït vúi vao möt ngay bùng gia cua thang chap khi ài ngang qua sên trûúng Harvard sau khi vûa ghe thùm Gates. Trïn möt quêy bao, anh nhòn thêy trïn trang bòa tú Popular Mechanics, sö phat hanh thang 1 nùm 1975 co in hònh möt bö may vi tñnh múi mang tñnh cach mang, chiïc may MITS Altair 8080.
Allen mua ngay möt tú röi chay ngûúc vï chö Gates àï thuyït phuc Gates rùng ho nïn phat triïn möt ngön ngû riïng cho cö may nay.
Chiïc Altair 8080 co 256 byte bö nhú (so sanh vúi 8 triïu hoùc hún cua phên lún nhûng may tñnh ca nhên ngay nay) nhûng khöng co phên mïm.
“Paul cû luön miïng noi, ‘Chung ta hay bùt àêu möt cöng ty. Hay lam viïc ào ngay.”
“Chung töi nhên ra rùng cuöc cach mang co thï xay ra ma khöng cên àïn chung töi va vò vêy, sau khi àoc bai bao, moi cêu hoi vï viïc lûa chon àûúng ài trong cuöc söng cua chung töi àa àûúc giai àap.”
Gates va Allen liïn lac vúi Ed Roberts, ngûúi sang lêp ra hang MITS, va hûa hen la se cung cêp möt chûúng trònh cho may Altar trûúc khi ho viït no.
Roberts nhú lai: “Chung töi nhên àûúc khoang 10 bûc thû möt ngay. Töi noi vúi têt ca rùng ‘Hï ai ma viït xong chûúng trònh nay trûúc tiïn’ coi nhû ngûúi ào àa àûúc àöng y.”
Hai ngûúi ban lao túi phong may tñnh cua trûúng Harvard àï viït möt chûúng trònh mö phong bùng ngön ngû BASIC.
May tñnh MITS Altair 8080 khöng phai la chiïc may tñnh àêu tiïn, nhûng no la chiïc may tñnh àêu tiïn àap ûng àûúc sû mong àúi cua cöng chung. Vúi gia tiïn khöng àùt, no àa thu hut hang trùm àún àùt hang tû giúi say mï àiïn tû tin hoc.
Gordon Moore, möt trong nhûng sang lêp viïn cua hang Intel va la tac gia cua “Àõnh Luêt Moore” nöi tiïng, nhú lai rùng may Altair khöng co nhiïu:
“Quy võ cung àa biït chiïc may tñnh MITS Altair àêu tiïn röi àêy – bêy giú chung ta nïn goi no la may PC. No tröng giöng nhû möt thiït bõ giai trñ vúi cöng cu nhêp liïu (input) la nhûng cöng tùc tùt mú va kït qua xuêt ra (output) la nhûng àen LED. Vúi chiïc may nay, quy võ co thï hiïu àûúc cach may tñnh lam viïc, nhûng se rêt kho nïu muön thûc hiïn bêt ky cöng viïc tñnh toan thûc tï nao.”
Cung co cung y kiïn nhû vêy, Gates coi Altar chó la möt cai höp vúi möt hï thöng àen nhêp nhay:
“Thûc ra no chó la möt bö dung cu rúi vúi gia 360 àö la va ban phai biït cach kït húp chung lai vúi nhau. Thêm chñ khi ban àa rap lai àûúc röi, cö may nay thûc tï cung khöng lam àûúc gò nhiïu cho ban ma no cû ò ra àêy nhû thach àö, bùt ban phai lam cho no hoat àöng va nhûng vên àï àai loai nhû ‘ban hay cö hònh dung xem töi co kha nùng gò hoùc khöng co kha nùng gò ma khiïn töi nöi tiïng àïn nhû vêy’.”
“Cöng ty MITS àa khöng hiïu àûúc têm quan trong cua cö may nay. Thêt sû chùng ai hiïu ca, chó riïng chung töi. Chung töi àa
nhên ra rùng röi se co ngay têt ca cac trûúng hoc ú khùp núi àïu phai trang bõ chiïc may tñnh ào.”
Gates va Allen tin tûúng rùng may tñnh se thûc hiïn àûúc nhûng àiïu ky diïu:
“Va vò vêy khêu hiïu cua chung töi khi múi bùt àêu la ‘may tñnh co mùt trïn möi ban lam viïc va trong möi gia àònh’.”
Niïm say mï cua Gates va Allen àï cho ra àúi chiïc may tñnh ca nhên cuöi cung àa àûúc chûng minh la àung:
“…May tñnh ca nhên la dong chay chñnh, la xu thï chu àao trong têt ca nganh may tñnh. Cöng têm ma noi thò no thûc sû trú thanh cöng cu thiït yïu cua thúi àai cöng nghï thöng tin.”
Sau khi Gates va Allen hûa vúi Roberts se cung cêp möt phên mïm cho may tñnh Altair, Gates lao ngay túi cö may mainframe tai Aiken Computer Center cua trûúng Harvard, trung têm nay chó dung cho cac dû an nghiïn cûu cua sinh viïn chû khöng phai cho cac dû an thûúng mai. Vò ca hai khöng co möt may tñnh Altair 8080 àï chay thû nghiïm, nïn Gates va Allen phai cö gùng thu thêp cac chûc nùng cua no trïn tú tap chñ giúi thiïu röi gia lêp lai cac chûc nùng nay trïn may tñnh lún cua Harvard.
“Chung töi chó dûa vao nhûng àiïu mö ta trong tap chñ nay, vò vêy nïu chung töi hiïu sai hoùc tai liïu viït sai thò cöng sûc cua chung töi coi nhû tröi söng tröi biïn.”
Hai chang trai lam viïc miït mai tû thang hai àïn thang ba nùm
1975 tai cùn phong ky tuc xa cua Gates àï viït cac ma lïnh.
“Vên àï khöng phai la chung töi co thï viït àûúc chûúng trònh ào hay khöng ma la chung töi co thï nen no con 4K va lam cho no chay nhanh àïn cûc ky.”
Ky nùng gian lûúc hoa cua Gates àa giai quyït àûúc mùc mûu nay.
“Ào la chûúng trònh tuyït vúi nhêt ma töi àa tûng viït.”
Allen bay ngay túi Albuquerque bang New Mexico (núi àùt tru sú cua
öng ty MITS – ND) àï biïu diïn chûúng trònh thö nay cho Roberts xem. Vao phut chot, Allen múi chút phat hiïn ra ho quïn lêp trònh dêu
nhùc bùt àêu. Anh vöi vang viït thïm vao röi höi höp nap chûúng
trònh vao may. Ho àa thanh cöng, chûúng trònh àa lam viïc töt.
Khi Allen trú vï Harvard trong chiïn thùng, hai ngûúi ban àa ùn mûng bùng cach ra ngoai ùn kem va sö àa. Chang trai Gates, luc ào 19 tuöi, àùt mua möt phim cua nû diïn viïn nhñ Shirley Temple.
Gates va Allen àa ban ngön ngû BASIC cho MITS vúi gia 3.000 àö la cöng thïm tiïn ban quyïn.
Allen kï lai rùng khi quay lai New Mexico àï phat triïn tiïp chûúng
trònh - biïn no thanh chuên cöng nghiïp trong sau nùm sau ào, anh thêm chñ àa phai vay tiïn cua Roberts àï thuï khach san ven àûúng
búi toan bö tiïn anh co àa phai chi cho ve may bay. Àiïu nay àa gêy
ên tûúng manh vúi Roberts va ñt lêu sau chang trai Allen àûúc tra mûc
lûúng tûúng àûúng vúi giam àöc phên mïm cua MITS. Thang sau
nùm 1975, Gates xin phep tam nghó hoc ú Harvard àï àïn lam viïc cung Allen. Mùc du Gates trú lai trûúng vao mua thu sau ào, nhûng
trai tim va khöi oc cua anh àa àï lai Albuquerque. Anh xin möt giêy phep nghó hoc thû hai va khöng bao giú quay trú lai trûúng nûa.
“Cha me töi vö cung bêt ngú khi thêy con trai mònh bêt chút bao tin se rúi bo ngöi trûúng danh tiïng àï theo àuöi möt nganh kinh doanh ma phên lún moi ngûúi chûa tûng nghe thêy bao giú co tïn la ‘may vi tñnh’. Nhûng cha me töi la nhûng ngûúi luön hiïu va hö trú töi.”
Chûúng trònh BASIC ào mai mai khùc sêu trong têm trñ Gates:
“Töi co thï hònh dung ra rêt ro rang ma nguön cua phiïn ban BASIC ma töi àa viït cho may vi tñnh àêu tiïn vao nùm 1975.
Àêy chñnh la ma chûúng trònh àa giup cho Microsoft chao àúi, vò vêy khöng co gò ngac nhiïn khi töi vên nhòn thêy rêt ro tûng chi tiït trong trang ma àêu tiïn, trang thû hai, trang thû ba cua no nhû chung àang xuêt hiïn trûúc mùt töi vêy.”
Gates noi rùng chûúng trònh BASIC anh viït cho con chñp 8080 la chûúng trònh anh têm àùc nhêt trong nhûng chûúng trònh anh àa tûng viït “… vò hiïu qua ma no mang lai, vò no ra àúi vao thúi àiïm thñch húp va vò chung töi àa cö gùng viït chung thêt nho gon.”
Gates cu ng cho rù ng ngön ngû BASIC vê n se tiï p tu c co n la ngön ngû àê u tiïn àûú c ca c sinh viïn ho c lê p trònh sû du ng vò no dï ho c va vò ngûú i ta àa tòm thê y ú no nhiï u ca ch du ng khe o le o va sa ng ta o. No la ngön ngû àê u tiïn ma Gates va nhû ng
ngûú i ba n thú i tre cu a anh àa àûú c ho c ta i Seattle va o cuö i thê p niïn 1960.
“Trong têm kham töi lûu mai möt ky niïm àep àöi vúi ngön ngû BASIC. Ào la san phêm àêu tiïn cua Microsoft àûúc viït trong cùn phong ky tuc xa àai hoc cua töi.”
GHI CHU: Co rêt nhiïu cac phiïn ban cua BASIC, viït tùt cua Beginner’s All-purpose Symbolic Instruction Code (tam dõch Ma Lïnh
Tûúng Trûng Àa Muc Àñch cua Ngûúi Múi Bùt Àêu); Phiïn ban cua Gates chó àún gian la chuên àêu tiïn cho may vi tñnh.
“Àöi khi töi cam thêy ganh ty vúi nhûng ngûúi vên con àang lam cöng viïc lêp trònh. Sau khi thöi khöng lam cöng viïc lêp trònh trong Microsoft nûa, trong cac buöi hop, töi thûúng noi nûa àua nûa thêt: ‘Co le töi se tû viït chûúng trònh vao cuöi tuên nay.’ Töi khöng con noi nhû vêy nûa, nhûng töi thûc sû suy nghô vï àiïu ào.”
Trûúc khi rúi khoi Albuquerque, Gates va Allen bùt àêu suy nghô àïn
viïc àùt tïn cho cöng ty cua ho, àa co möt vai tïn àa àûúc àem ra
cên nhùc nhû Outcorporated Inc., Unlimited Ltd., Allen & Gates.
Tïn Micro-soft co ve la chon lûa co thï hiïu àûúc. Khi ca hai àa vûng vang ú New Mexico, Gates va Allen tuyïn mö cac thanh viïn cu cua
Nhom Lêp Trònh Lakeside (va möt sö ban be khac), tïn Micro-soft
xuêt hiïn trong tiïn trònh ào. Khoang thúi gian ho chuyïn àõa àiïm
àïn Seattle, dêu nöi àa bõ bo ài àï trú thanh Microsoft.
Mùc du tó lï húp tac giûa Gates-Allen àûúc thoa thuên ban àêu la 50/50, sau ào Gates àa àï nghõ tó lï chia phên múi la 60/40 nghiïng vï phña anh. Gates cho rùng nhû vêy la cöng bùng vò ngoai cöng viïc tû cac húp àöng phu, Allen con àûúc hûúng tiïn lûúng tû MITS. Nhû möt nhên viïn cua Microsoft, Gates lam viïc chó tröng vao tiïn ban quyïn. Va röi qua nhiïu nùm, Gates àa ban dên cö phên cua mònh va chó con sú hûu khoang 22% cö phên cöng ty.
Trong nhûng nùm múi thanh lêp, cach quan ly cua Microsoft khöng àûúc chùt che. Ca Gates va Allen cung lam têt ca moi viïc, möi viïc möt ñt. Tuy nhiïn, nhòn chung thò Allen têp trung vao cöng
nghï múi va san phêm trong khi Gates thûúng danh sû quan têm cho cöng viïc lam ùn múi, cac cuöc àam phan va cac húp àöng kinh tï. Trong vong 18 thang, ho àa kiïm àûúc cho cöng ty múi cua mònh hang trùm nghòn àö la qua viïc viït chûúng trònh cho cöng ty Apple Computer Inc. va Commodore.
Möt trong nhûng àiïu lam Gates bûc mònh khi trú thanh möt öng chu tre la anh khöng thï thuï xe ö tö vò anh chûa àu 21 tuöi. Khi co viïc phai àïn liïn hï vúi Applied Digital Data Systems, cöng ty san xuêt cac thiït bõ àêu cuöi ú Hauppauge, New York, Gates àa phai nhú khach hang cho ngûúi àûa xe àïn sên bay àï àon anh. Allen, Gates va nhûng ngûúi ban trong nhom lêp trònh cu àûúc thanh lêp lai vên tiïp tuc söng va lam viïc khac vúi lï thoi bònh thûúng, khac vúi nhûng mö hònh cöng ty khac. Àêu tiïn, ho söng tai khach san ven àûúng Tumbleweed Motel bui bêm, röi àï giam chi phñ, ho àa thuï möt cùn hö àï ú chung vúi nhau. Phên lún thúi gian, ho gianh cho viïc lêp trònh, ùn banh pizza, ài xem phim hoùc phong xe vun vut trïn sa mac vao luc nûa àïm trïn chiïc xe Porsche cua Gates.
“Vêng, cuöc söng cua chung töi la lam viïc va co thï la ài xem phim va röi lai vï tiïp tuc lam viïc. Àöi khi khach hang cung àïn tên núi lam viïc, va co luc do qua mït moi chung töi thûúng ngu ngay trûúc mùt ho.”
Khoang möt tuên sau khi Miriam Lubow àûúc thuï vao lam quan ly vùn phong, cö nhên thêy möt cêu be tû àöng ài vao phong cua Gates ma Gates luc êy àang ài cöng tac xa. Àa àûúc dùn trûúc rùng
khöng ai co quyïn bûúc vao cùn phong ào nïu khöng àûúc phep, cö vöi vang chay ài bao cho àöng nghiïp mònh la Steve Wood biït. Va cö ta àa thêt sû kinh ngac khi biït ra rùng cêu be ào chñnh la öng chu cua mònh. Co le àï canh bao möt cach tï nhõ cho cac khach hang vï öng chu tre cua mònh, cöng ty Microsoft khi àùng quang cao trïn cac tap chñ àiïn tû thûúng dung hònh ve möt nhên vêt tre, Micro Kid, tuy nho be nhûng rêt quyïn nùng.
Microsoft àa súm bõ mùc mûu vao chuöi kiïn tung keo dai àêu tiïn cua mònh, trïn tû cach vûa la nguyïn àún vûa la bõ àún. Nganh cöng nghiïp may tñnh, nhû àa thêy vï sau nay, àa söng nhú vao cac vu kiïn tung.
GHI CHU: Möt ban tin nöi bö cua nganh cöng nghiïp nay àa xac nhên cöng ty Intel kiïn cac cöng ty àang tòm cach tung ra thõ trûúng bö vi xû ly co kha nùng canh tranh vúi chip Intel 386 àang gùt hai nhiïu thanh cöng cua ho. Cho du Intel thûúng thua trong cac vu kiïn nay nhûng ho cung lam chêm lai qua trònh canh tranh, àöng thúi cung khiïn àöi thu phai suy yïu vò cac dû luêt.
Húp àöng giûa cöng ty Microsoft vúi Roberts yïu cêu cöng ty MITS phai “nö lûc hït sûc” àï ban phên mïm Microsoft BASIC thay cho viïc Microsoft ban phên mïm nay trûc tiïp cho khach hang.
Nhûng khöng lêu sau ào trïn thõ trûúng cung tröi nöi qua nhiïu ban sao bêt húp phap cua ngön ngû nay àïn mûc MITS khöng con ra sûc àï ban chûúng trònh cua Microsoft nûa. Àiïu nay àa lam cho
Gates rêt tûc giên búi vò anh cho rùng thai àö cua MITS se chó khuyïn khñch hanh vi sao chep lêu nay.
Gates àem chuyïn nay ra hoi cha mònh va àûúc cha anh bao àam rùng anh se thùng nïu nöp àún kiïn àoi lai quyïn àöi vúi ngön ngû BASIC. Öng bö àa giup con trai mònh tòm möt luêt sû tai Albuquerque. Luc nay Roberts àa ban MITS cho möt cöng ty khac co tïn Pertec.
Gates va Allen cung àöng y àûa vu kiïn Pertec àïn trong tai kinh tï vò ho cho rùng nhû thï se hiïu qua hún la àûa ra toa va con co thï khang an. Nhûng töc àö lam viïc cua höi àöng trong tai kinh tï chêm nhû rua, va Pertec tû chöi thanh toan nïu chûa co phan quyït cua trong tai. Microsoft lêm vao hoan canh gên nhû khanh kiït:
“Ho àang tòm cach lam chung töi chït àoi. Chung töi thêm chñ khöng co tiïn àï tra cho luêt sû. Ho tòm cach bùt chung töi phai dan xïp va chung töi suyt àa lam theo. Nïu vêy thò thêt la töi tï!
Mai chñn thang sau ngûúi ta múi àûa ra àûúc phan quyït chït tiït cua ho. Nhûng khi moi chuyïn kït thuc, trong tai kinh tï àa xe le cöng ty nay ra vò nhûng viïc ho àa lam.”
Trong tai phên xû vu kiïn nay àùc biït nùng tay àöi vúi Pertec va Ed Roberts vò ho àa khöng tön trong cac giao keo ban àêu vúi Microsoft. Öng ta goi àêy la “möt vu àao tùc cuöi cung trong kinh doanh.”
Ed RobertsEd Roberts khùng khùng rùng cöng ty öng àa bo tiïn ra àï phat triïn phên mïm BASIC va la chu nhên húp phap cua no nhûng thu nhên rùng le ra öng phai quan têm nhiïu hún àïn ban húp àöng:
“Töi thêt ngu ngöc,” Roberts noi. “Bêy giú noi ra àiïu nay co ve nhû tû bao chûa cho mònh, nhûng thûc sû töi khöng cö y bon rut gò tû nhûng chang trai nay. Bill chó múi 19 tuöi va Allen chó lún hún vai tuöi, nhûng ngûúc lai ho gia àúi hún töi nhiïu – Bill thò khoi noi röi. Paul la möt chang trai xûng àang àûúc tön trong.”
Mùc du Gates co thï vay tiïn tû cha me mònh, nhûng anh àa khöng lam nhû vêy. Ngay tû àêu, Microsoft àa tû lûc canh sinh va kï tû sau rùc röi ào luc nao Gates cung duy trò möt khoan tiïn mùt dû trû àï giup cho Microsoft luön co thï cheo chöng trûúc nhûng cuöc khung hoang trong tûúng lai.
Nùm 1979, Ross Perot - chu tõch cua cöng ty dõch vu tin hoc EDS, àang cö gùng mua cöng ty Apple Computer va khi khöng mua àûúc, öng chuyïn sang àùt vên àï ào vúi Microsoft. Perot cho rùng Bill noi gia cöng ty qua cao – öng nhú lai luc ào Bill àa ra gia trong khoang 40-60 triïu àö la mùc dêu theo lúi Gates, anh chó àoi gia tû 6-15 triïu. Sau nay, Perot àa tû dùn vùt mònh rêt nhiïu vò àa khöng theo àïn cung cuöc giao dõch ào. Àïn nùm 1998, Microsoft àa phat triïn lïn túi 25.000 nhên viïn, co mùt ú 58 quöc gia va phên lún cac nhên viïn, àa nghó viïc lên àang cöng tac, cua Microsoft àa la triïu phu va co ba ngûúi trú thanh ty phu.
Sau khi Microsoft tach ra khoi Pertec, khöng con ly do gò àï cöng ty tiïp tuc àong tai Albuquerque nûa vò khöng con mêy khach hang sùn long àïn vúi cöng ty. Cöng viïc kinh doanh cung àang vûng
vang nïn Gates va Allen àa sùn sang àï chuyïn àõa àiïm. Luc cöng ty chuyïn tru sú túi vung ngoai ö Bellevue cua Seattle, Microsoft àa la möt cöng ty co phong cach riïng.
“Bill Gates la Microsoft,” Alan Brew, möt cö vên vï thûúng hiïu
ú San Francisco nhên xet, “Àùc trûng cua ca cöng ty àûúc mö phong theo àung nhû hònh mêu ngûúi lanh àao no: hiïu chiïn, non tre va kiïu ngao.”
Ngoai Gates va Allen, thanh
phên nhên sû àêu tiïn cua
Microsoft co n co Steve
Wood, Bob Wallace, Jim
Lane, Bob O’Rear, Bob
Greenburg, Marc McDonald, Gordon Letwin, Andrea
Lewis va Marla Wood. Nùm
1979, khi möt nhên viïn
trong nhom co àûúc möt
phiï u thûú ng chu p a nh
miïn phñ, têt ca moi ngûúi àa têp húp lai àï chup bûc anh ky niïm chó vai ngay trûúc khi chuyïn túi Bellevue. Nhòn lai bûc anh, nhûng con ngûúi lam thay àöi cach nhòn cua thï giúi àöi vúi may tñnh tröng
nhû thï múi thoat khoi canh bõ nhöi nhet trong chiïc xe Volswagen 12 chö àï àïn dû àai höi nhac rock vêy.
Gates cung rêt nöi tiïng trong viïc lai xe bat mang, liïu lônh va nhêt la khi phai vöi va vï nha tai Seattle. Lên ào anh àa phai nhên túi ba ve phat vò chay qua töc àö.
“Phên mïm la nganh kinh doanh àùc sït chêt My. Cac cöng nghï tiïn tiïn xuêt hiïn àêu tiïn tai àêy. Thõ trûúng phên mïm lún nhêt cung tai àêy. Va möi trûúng tao thuên lúi cho têt ca àiïu ào cung xay ra tai àêy. Ào la nguyïn nhên tai sao nhûng khach hang àêu tiïn cua chung töi, trong ào co ca IBM, lai co thï gat moi tû ai àï mua san phêm tû möt chang trai múi 25 tuöi va la chu nhên cua möt cöng ty nho ú mai tiïu bang
Washington. Co thï luc ào ho àa nghô chuyïn nay thêt la àiïn, nhûng ho noi: ‘Nay, nïu tay ào biït nhiïu vï phên mïm thò chùc no con biït nhiïu hún nûa àêy’.”
Nùm 1980, khi Microsoft lên àêu tiïn àûúc IBM, öng vua cua nganh cöng nghiïp may tñnh, àïn tiïp xuc thò Gates múi 25 tuöi va nhên viïn cua Microsoft chó co 32 ngûúi.
Gates tröng con qua tre àï co thï àûúc ûng thuên, “Nhûng àêy la möt chang trai khön ngoan hún tuöi àúi cua anh ta - möt thiïn tai trong lônh vûc lêp trònh, möt tai nùng bêm sinh trong kinh doanh, àiïu ào àûúc thï hiïn khi anh àiïu khiïn àûúc möi quan hï cua Microsoft vúi IBM sao cho co lúi nhêt cho cöng ty”, möt uy viïn ban quan trõ IBM noi.
Khi IBM goi àiïn túi àï hen gùp Gates, ho yïu cêu cuöc hen phai xay ra ngay ngay höm sau. Gates àa nhanh chong dúi lai cuöc hen vúi Fred Kassar, Chu tõch cöng ty tro chúi àiïn tû Atari. Quyït àõnh nay, cöng vúi vai quyït àõnh khac sau ào, àa biïn Gates thanh ty phu khi múi 31 tuöi.
Trong lê n viï ng thùm àê u tiïn cöng ty Microsoft, ca c u y viïn àiï u ha nh cöng ty IBM àï n cû a cöng ty va ho i mö t cha ng trai tröng rê t löi thöi àûú ng àï n vùn pho ng cu a Bill Gates. Cha ng trai theo ho àï n vùn pho ng, rö i ngö i va o phña sau ba n la m viï c. Cho tú i lu c ào ca c u y viïn IBM mú i nhê n ra rù ng ho àa gù p Chu tõch cu a Microsoft.
Àïn lên gùp sau, cac öng uy viïn IBM trong cac bö canh thêt bònh dõ àïn vùn phong Gates, nhòn thêy anh chai chuöt trong bö vet sang trong, cö thùt ca vat, ra tiïp. Cuöc gùp gú àûúc mú àêu bùng nhûng tiïng cûúi lún thên mêt.
IBM àûúc vñ nhû hang xe ‘hoang gia’ Rolls-Royce cua nganh cöng nghiïp may tñnh. Tuy nhiïn, cöng ty àa trú nïn tut hêu trong nganh may tñnh ca nhên va tòm kiïm sû húp tac tû bïn ngoai àï giup ho mú cuöc àöt kñch sau ào vao thõ trûúng may tñnh nho àang phat triïn rêt nhanh nay. Cac uy viïn chêp hanh cua IBM tai Boca Raton, Florida hy vong triïn khai cung vúi Microsoft y tûúng tao ra möt hï àiïu hanh dung trong may tñnh IBM danh cho ca nhên sû dung. Microsoft chûa tûng san xuêt hï àiïu hanh riïng cua mònh bao giú, vò vêy ho chuyïn cuöc giao dõch nay cho àöi tac thên thiït cua ho la Digital Research. Nhûng viïc àam phan giûa Digital Research va IBM khöng ài àïn àêu, IBM quay trú lai Microsoft.
Sau buöi hop höi àöng quan trõ toan quöc cua United Way, Mary Gates, me cua Gates, àa àïn gùp uy viïn höi àöng John Opel, Chu
tõch IBM. Ba nïu nhên xet rùng cöng ty cua öng hiïn àang bùt àêu tiïn hanh möt sö cöng viïc cung vúi con trai Bill cua mònh va ba tin
rùng ho se vûa y khi lam viïc vúi Bill. Opel khöng quan têm lùm túi
lúi cua ba. Sau nay, khi nhom phat triïn may tñnh ca nhên àï trònh lïn höi àöng quan trõ cöng ty IBM ban kï hoach cua möt loai may con chûa ra àúi, cai tïn Microsoft àa àûúc nhùc túi trong ban kï hoach. Opel luc êy múi hoi, “Àêy co phai la con trai cua ba Mary Gates khöng?” Kï tû luc ào Gates àûúc coi nhû möt àöi tac cua IBM.
Gates àa thûc hiïn möt cuöc mua ban àûúc xem nhû möt giao dõch thï ky khi mua möt hï àiïu hanh con thö sú cua Tim Patterson, lêp trònh viïn cua cöng ty Seattle Computer Products, vúi gia 50.000 àö la. Tim Patterson àa viït ra hï àiïu hanh nay va àùt tïn no la 86DOS hoùc Q-DOS (viït tùt cua Quick and Dirty Operating System).
Gates àa sûa lai hï àiïu hanh nay cho no hoan thiïn hún, àùt tïn lai la MS-DOS (Microsoft Disk Operation System) röi ban cho IBM.
Vò ly do töc àö, IBM quyït àõnh xêy dûng may PC nhû möt hï nïn mú, nghôa la no co thï àûúc dï dang mö phong. Qua la may mùn. Chiïc may múi nay se trú thanh may IBM-PC nöi tiïng khùp thï giúi. Nùm 1981, Microsoft chuyïn giao hï àiïu hanh – va MS-DOS nhanh chong hiïn diïn moi núi. Va röi ñt lêu sau hang trùm cöng ty àa àûúc cêp giêy phep sû dung MS-DOS àï ho co thï san xuêt ra nhûng may tñnh tûúng thñch vúi may cua IBM. Qua möt àïm, MSDOS àa trú thanh chuên cöng nghiïp.
Nhûng cöng ty san xuêt may tñnh PC lún khac, göm ca Sony, Matsushita va NEC cung tòm àïn Microsoft àï co àûúc hï àiïu hanh cua ho, va doanh sö ban hang cua Microsoft lêp tûc tùng ngêt trúi.
Va o nùm 1980, Microsoft ta o bûú c chuyïn mònh tû möt cöng ty múi khúi nghiïp thanh möt cöng ty co cung cach quan ly chuyïn nghiïp khi Gates thuï Steve Ballmer, ban hoc tai Harvard cua Bill Gates, vao lam viïc vúi vai tro trú ly riïng cho chu tõch cöng ty. Ho àa àam phan vï cac àiïu kiïn lam viïc trong khi Gates àang ú trïn möt du thuyïn co tïn Doo-Wah, Doo-Wah trong chuyïn ài nghó tai võnh Caribï.
“… Töi àang trong ky nghó nhûng töi phai thûúng lûúng vúi Steve vï mûc lûúng cua anh ta. Va chung töi àa noi chuyïn vúi nhau qua àiïn thoai vö tuyïn nöi liïn tû biïn vao bú. Töi nghô chung töi àa khúi àêu vúi mûc lûúng 40.000 àö la. Moi ngûúi ài cung töi trïn chiïc du thuyïn nay luc êy àang uöng rûúu va ho luön miïng noi vúi töi ‘Hay tra lûúng anh ta cho thêt xûng àang. Hay kiïm ngay ngûúi nao ào àï àú àên anh, chung töi thêy anh thûc sû cùng thùng qua röi!’ Vò vêy töi àöng y mûc lûúng 50.000 àö la…”
Ngoai tiïn lûúng, Ballmer cung àûúc tùng cö phiïu cua cöng ty. Sö cö phiïu nay àïn nùm 1997 gia trõ cua chung àa lïn àïn gên 7 tó àö la.
Microsoft àa lún manh cung vúi nganh cöng nghiïp phên mïm.
Tap chñ Business Software Alliance àa töng kït rùng nganh cöng nghiïp phên mïm vao nùm 1996 àa giup cho nïn kinh tï My tùng thïm 67 ty àö la chó àûng sau nganh cöng nghiïp ö tö (106 ty àö la) va àiïn tû (78 ty àö la).
Microsoft nöi tiïng vï viïc tao
àiïu kiïn àï nhên viïn cua mònh nö lûc lam viïc – nhûng hiïm ngûúi nao co thï lam viïc siïng nùng hún ban thên Gates. Trong khoang thúi gian tû 1978 túi 1984, Gates chó nghó phep töng cöng 15 ngay, kï ca 4 ngay anh ta danh thú i gian chúi tennis ta i sên tennis gên Phoenix.
Quan ùn tû phuc vu tai tru sú
Microsoft ú Redmon àûúc mú cûa àïn nûa àïm àï phuc vu nhûng
nhên viïn lam viïc muön. Möt
nhên viïn noi àua, “Moi thû co chûa caffein àïu àûúc miïn phñ”.
Thûc ra toan bö thûc uöng trong quan ùn cua Microsoft àïu àûúc cung cêp miïn phñ.
“Nïu ai khöng thñch lam viïc cùng thùng, vúi cûúng àö cao va lam hït sûc mònh thò àêy khöng phai la núi danh cho ngûúi ào.”
Cuöc tranh cai nghiïm trong giûa IBM va Microsoft àa nö ra khi ho cung húp tac viït chûúng trònh OS/2 cua IBM dung àï thay cho hï àiïu hanh MS-DOS. IBM cho rùng ngûúi cua ho viït àûúc nhiïu ma lïnh hún (tñnh theo dong ma chûúng trònh) so vúi ngûúi cua Microsoft va nhû vêy thò lêp trònh viïn cua Microsoft àang chïnh mang trong cöng viïc. Phña Microsoft lêp luên lai rùng àanh gia
cöng viïc lêp trònh bùng sö dong ma lïnh hoan toan vö nghôa. Chu trûúng cua ho la phai viït cac ma lïnh ngùn gon va cö àong töi àa. Ma chûúng trònh cang ñt cang töt va àï àat àûúc àiïu ào phai cên àïn nhiïu thúi gian hún.
“Microsoft àûúc tö chûc va àiïu hanh àï viït cac phên mïm lún va hiïu qua. Chung töi khöng cêu truc mònh cho nhûng muc tiïu khac. Chung töi chó biït cach lam thï nao àï tuyïn dung, quan ly va phö biïn san phêm phên mïm cua mònh ra toan cêu. Àiïm then chöt la chung töi khöng bao giú tû xem mònh la möt cöng ty dõch vu.”
Vao mua he nùm 1997 - Brad Silverberg, 43 tuöi, Pho Chu tõch cao cêp trong cöng ty, ngûúi àa chó àao phat triïn Windows 95, Internet Explorer va möt sö san phêm Microsoft khac – bùt àêu thûc hiïn chuyïn ài xe àap vong quanh nûúc My va cho àïn tên thang 6 nùm 1998 öng vên chûa quay lai vùn phong lam viïc. Brad Silverberg noi rùng öng khöng cùt àût moi quan hï vúi cöng ty ma chó muön danh thúi gian cho gia àònh cung nhû cac sinh hoat thï thao khac nhû chay bö, cùm trai va trûút tuyït.
Sû viïc nhû trïn thûúng xuyïn xay ra, bao The Wall Street phên tñch, khi cac nhên viïn lam viïc vêt va trong möt thúi gian dai va cung luc tñch luy àu tiïn bac, cö phiïu thò ho thêy khöng cên phai lam viïc nûa. Microsoft hiïn àa chñnh thûc thiït lêp chï àö an dûúng àõnh ky àöi vúi nhûng nhên viïn kò cûu:
“Nhû bêt ky cöng ty nao khac ma san phêm chñnh cua cöng ty
la tai san trñ tuï, chung töi àang àöi diïn vúi möt thach thûc lún
la lam sao àï phat hiïn va giû àûúc nhûng cöng sû viïn ûu tu nhêt. Cac trûúng àai hoc va möt vai cöng ty phat àat khac tû lêu
àa hiïu rùng co möt cach àï thu hut va giû nhûng nhên tai ú
lai lam viïc la àï nghõ möt chï àö an dûúng àõnh ky àï nhûng
ngûúi phai lam viïc vúi cûúng àö cao co àûúc thúi gian àï nghó
ngúi, ài du lõch, hoùc tham gia vao cac sinh hoat cöng àöng hoùc bêt cû hoat àöng nao ho muön.”
Microsoft khöng phai la cöng ty duy nhêt co phong thai lam viïc quïn mònh trong nganh cöng nghiïp may tñnh. Theo tap chñ Inside
Intel, chu tõch cua hang Intel, Andy Grove, àa nat nö thû ky riïng cua öng vò àa bo dú cöng viïc àang lam möt giú trûúc lï Giang
sinh, sau ào öng con ban hanh möt thöng bao, àûúc goi la Ke bên tiïn, lïnh cho toan bö nhên viïn trong thúi gian sùp túi, ngay 24 thang 12 moi ngûúi phai lam viïc tron ngay.
“Bùng cach nao ma cöng ty Microsoft lai duy trò àûúc nhõp àö lam viïc nhû vêy?”, chu but Simon Walch cua MNC àa àùt cêu hoi nay trong möt bai àùng trïn American Online. “Möt ly do quan trong: Bill Gates khöng bao giú ngu. Anh ta thûúng xuyïn tòm kiïm nhûng nguön lúi nhuên múi, thêm chñ ngay ca khi nhûng san phêm hiïn co cua anh ta vên khöng ngûng hai ra tiïn.”
Nhûng lam viïc cêt lûc khöng phai la àiïu duy nhêt:
“Duy trò kha nùng têp trung la chòa khoa cua sû thanh cöng. Ban phai hiïu tûúng tên ngon nganh nùng lûc, sú trûúng cua ban nùm ú lônh vûc nao va röi danh hït thúi gian va têm lûc cua mònh àung vao ào.”
“Cho àïn höm nay, töi lam viïc vò no mang lai cho töi niïm vui. Hiïu theo y nay co thï ban se cho rùng töi tòm àïn cöng viïc kinh doanh vò no giöng nhû möt thach thûc tòm ra àap sö cho bai toan. Àiïu ào khöng co nghôa la töi khöng coi trong cöng viïc kinh doanh, ngûúc lai la khac. Thï nhûng àúi söng se thu võ hún nhiïu nïu ban xû trñ vúi cac thach thûc cua cuöc àúi bùng nhûng phûúng thûc sang tao.”
Mùc dêu Microsoft khöng thiïu vön nhûng vao nùm 1981 Gates va Allen vên ban ài 6,2% cö phên cöng ty cho Technology Venture Investors tai Menlo Park, Califonia – möt cöng ty àêu tû mao hiïm hang àêu tai Silicon Valley – va cöng ty nay se giup chuyïn Microsoft thanh cöng ty cö phên. Gates rêt do dû trong viïc cö phên hoa cöng ty Microsoft vò sú rùng àiïu nay se khöng àûúc hiïu àung:
“Toan bö tiïn trònh nay tröng giöng nhû möt nöi àau phai hûng chõu. Va sû àau àún se xay ra khi quy võ trú thanh ngûúi cua cöng chung. Ngûúi ta se hoang mang khi gia cö phiïu khöng phan anh àung hiïu qua tai chñnh cua ban. Va möt ngûúi sú hûu cö phiïu se goi àiïn thoai cho Töng Giam àöc àï hoi nhûng vên àï khöng thuöc vï kinh tï – nhûng chiïc bac àan khöng nïn chêt vên ngûúi tai xï vï chuyïn dêu mú.”
Gates bõ buöc phai chon àöng thai nay, tuy nhiïn anh co thï cho phep nhên viïn cua mònh àûúc hûúng quyïn húp àöng option chûng khoan (stock option*), qua ào têt ca cac nhên viïn, kï ca anh, co thï chuyïn àöi cac cö phiïu cua ho thanh tiïn mùt khi cên.
“Chung töi sû dung quyïn sú hûu nhû möt cöng cu àï gùn bo chung töi lai vúi nhau.”
Vao ngay 13 thang 3 nùm 1986, cö phiïu Microsoft àûúc tung ra vúi gia ban àêu la 21 àö la möt cö phiïu. Chó trong vai ngay, gia àa tùng lïn túi 35,5 àö la. Khi gia cö phiïu tùng àïn mûc 90,75 àö la, Gates àa trú thanh ty phu tre nhêt tû trûúc àïn giú.
Àïn thang giïng nùm 1998, cö phiïu cua Microsoft àa phên chia**
àïn lên thû bay kï tû khi phat hanh ra cöng chung. Ú thúi àiïm nay, gia àa àûúc àiïu chónh theo cac lên phên chia, 10.000 àö la bo ra mua cö phiïu vao luc phat hanh àêu tiïn se co gia trõ tûúng àûúng 2,4 triïu àö la.
*stock option: thuêt ngû trong thõ trûúng chûng khoan noi àïn möt hònh thûc thöng dung cua cöng ty cö phên dung àï thûúng hay bu àùp cho nhên viïn cua mònh. Nhên viïn àûúc cho möt húp àöng option chûng khoan àï mua cö phên cöng ty theo möt gia nao ào (bùng hoùc dûúi gia thõ trûúng vao thúi àiïm tùng option) trong möt khoang thúi gian ên àõnh bùng nùm.
**Cö phiïu phên chia: thuêt ngû trong thõ trûúng chûng khoan chó sû gia tùng sö cö phên àang lûu hanh cua möt cöng ty ma khöng thay àöi vön cua cö àöng hay thay àöi töng sö trõ gia thõ trûúng vao thúi àiïm phên chia.
“Khi chung töi bùt àêu tiïn hanh cö phên hoa cöng ty vao nùm 1986, töi giû khoang 45% töng sö cö phiïu cua cöng ty. Trong khoang thúi gian 12 nùm, tó lï ào sut xuöng va àïn nay töi con khoang 22%. Töi thûúng xuyïn ban cö phiïu cua mònh àï co thï lam phong phu thïm danh muc àêu tû cua töi, tra thuï va giai quyït nhiïu viïc khac. Hún nûa, theo thúi gian, Microsoft àa phat hanh thïm cac cö phiïu múi àï mú röng hoat àöng cua cöng ty, àöng thúi gêy quy cho cac kï hoach stock option cua nhên viïn cöng ty nïn töng sö cö phiïu hiïn hanh àa tùng lïn. Nïu töi khöng ban ài möt cö phiïu Microsoft nao ca thò àïn giú töi cung chó nùm giû khoang 33%. Töi co y àõnh giû möt lûúng lún cö phiïu trong cöng ty búi vò töi thûc long cam kït vao tûúng lai cua cöng ty va vao nhûng cú höi thuc àêy chung töi phai àûa àûúc nhûng san phêm va giai phap àöi múi àïn vúi khach hang cua mònh.”
Gates vên khöng thñch chïch hûúng khoi muc tiïu khi cöng ty àa cö phên hoa. Tai cac buöi hop höi àöng quan trõ, anh thûúng noi:
“Nhiïu ngûúi thñch noi vï cach xïp cac viïn gach bùng vang thanh tûng chöng, thay vò noi àïn nguyïn nhên tai sao vang vên tû cö may nay san xuêt ra.”
Du goi ho bùng àu nhûng tû long mang nghôa khinh thûú ng nhû ca nh qua t chên võt (propeller), chû sö thêp phên (digit) hoùc cai àêu truyïn àöng (gear head), ke thuên ly (brainiacs), hoù c nhû ng nö dên Microsoft (Microserfs), trong long Gates rêt tû hao vò àa tuyïn àûúc nhûng ngûúi thöng minh nhêt vï cho cöng ty. Chñnh nhú mûc àö sêu lùng cua nhûng tai nùng nay ma, theo Gates böc lö vao nùm 1992, Microsoft khac hùn nhûng cöng ty khac.
“Töi bao àam vúi quy võ rùng sû hûng thõnh cua Microsoft àûúc àùt trong tay 20 ngûúi gioi nhêt cua cöng ty nay. Nïu ho ra ài, Microsoft se chùng la gò ca.”
LÛU Y:Cû nhòn vao sû lún manh cua Microsoft chung ta co thï thêy rùng sö ngûúi gioi nay khöng chó co bêy nhiïu.
Sû tû duy sang suöt luön àûúc thach thûc gên nhû trïn tûng chùng àûúng phat triïn:
“Nhûng con ngûúi thöng minh nïn co kha nùng hònh dung ra hït moi vên àï nïu ho co àu cac cû liïu cên thiït.”
“Töi khöng phai la nha sû pham ma chó la möt anh hoc tro. Va möt trong nhûng àiïu töi thñch nhêt trong cöng viïc cua mònh ào la nhûng ngûúi xung quanh töi rêt say mï hoc hoi.”
Nathan Myhrvold, bö oc tû duy sang tao hang àêu cua Microsoft noi: “Bill khöng cam thêy bõ àe doa tû nhûng ngûúi thöng minh, ma la tû nhûng ke ngu ngöc.”
Mùc du nhûng ngûúi sang lêp cöng ty Microsoft àa bûúc vao àö tuöi trung niïn, nhûng Gates vên thñch tuyïn nhûng ngûúi tre tuöi hún vao lam viïc. Àö tuöi trung bònh cua cac nhên viïn trong Microsoft la 34,3.
“Nhûng ngûúi tre tuöi se sùn long hoc hoi hún, va luön àûa ra nhûng y tûúng múi.”
Rob Glaser - 31 tuöi, möt cûu nö dên Microsoft - ngûúi àa rut 15 triïu àö la tû sö cö phiïu Microsoft cua mònh àï bùt àêu cöng viïc kinh doanh riïng. Anh la mêu ngûúi “cai àêu canh quat chên võt”
àiïn hònh cua Microsoft, àa giai thñch trïn möt tap chñ rùng:
“Nhû Microsoft, anh ta thöng minh, tre trung, tû tin va àöi chut cûng rùn va tin rùng mònh tuyït àöi àung vï nhiïu vên àï. Nhûng tai cöng ty nay ào la nhûng gò àûúc tûúng thûúng va ú ào moi viïc àang phat triïn nhanh qua phai cên nhiïu àïn cöng tac àao tao quan ly.”
Vêy lam thï nao àï trú thanh möt cai àêu canh quat chên võt?
Möt trong nhûng cach àï àat àûúc àiïu ào la àoc bö sach The Art of Programming (Nghï thuêt Lêp trònh) cua Donald Knuth., göm 3 quyïn va tûúng lai se con thïm cac têp khac nûa.
“Nïu co möt ai ào vö ngûc tû hao noi rùng ho biït têt ca moi thû thò Donald Knuth se giup ho hiïu rùng thï giúi nay sêu sùc va phûc tap hún ho tûúng rêt nhiïu. Töi khöng ngú la mònh phai kiïn têm va phai mêt àïn mêy thang múi co thï àoc xong no. Töi nghiïn ngêm 20 trang sach, röi cêt no ài khoang möt tuên, va giú ra àoc tiïp thïm 20 trang khac.”
Gates noi rùng nïu co ai ào àa àoc hït toan bö tac phêm ào thò lam
ún gûi cho anh ta möt ban tom lûúc.
Phong viïn Randall Stross hoai nghi nhûng cêu chuyïn anh nghe kï vï sûc manh trñ tuï cua Microsoft khi lên àêu tiïn anh àoc àûúc
möt quyïn sach viït vï no. Nhûng sau 3 thang tòm hiïu vï cöng ty, Stross viït:
“Àiïu lam töi kinh ngac vï Microsoft khi sêu sat vúi cac hoat àöng cua no khöng phai ú thõ phên ma la sû suy nghô thûc dung va manh liït cua cöng ty nay trong viïc loan bao nhûng quyït àõnh. Töi àa quan sat thêy khöng co nhûng khêu hiïu kiïu ‘chûi búi’ nhû ‘HAY SUY NGHÔ’ treo trïn tûúng nhû cöng ty IBM àa tûng thûc hiïn, nhûng tinh thên ‘HAY SUY NGHÔ’ àa thêm vao mau cua tûng nhên viïn trong cöng ty. Àêy la cöng ty cua nhûng con ngûúi thöng minh, cua sû quan ly tuyït vúi va cua qua trònh hoc hoi khöng ngûng nghó.”
Mùc du nöi danh nhû vêy, Microsoft vên bõ möt sö cûu nhên viïn mö ta la “khöng thñch húp vúi nû giúi”. Tuy nhiïn cac quan chûc trong Microsoft khöng àöng y vúi nhên àõnh nay.
Gates cho biït rùng Microsoft àa may mùn khi tuyïn dung àûúc
rêt nhiïu nhên tai vûa rúi khoi ghï àai hoc va trong sö ào nhiïu ngûúi la phu nû . Tó lï phu nû cao nhêt trong cöng ty Microsoft
thuöc vï bö phên tiïp thõ va quan ly dû an; chó khoang 20% nû giúi tham gia trûc tiïp vao viïc lêp trònh. Tó lï nay cao hún so vúi cac trûúng àao tao ma Microsoft thûúng àïn tuyïn dung, nhûng vên thêp hún muc tiïu àï ra cua Microsoft.
“Nïu nhòn möt cach lac quan thò ngay nay con sö ào àa cên àöi hún rêt nhiïu so vúi nganh cöng nghiïp may tñnh khoang 15 nùm trûúc àêy. Thúi ky ào chó co möt nhom àan öng ngöi chong àen lam viïc suöt àïm.”
Tñnh ra, Gates àa san sinh ra khoang 1.200 triïu phu la nhên viïn cua Microsoft va möt sö núi con ûúc tñnh rùng con sö ào co thï lïn túi 3.000 ngûúi. Nïu ban khöng àûúc àanh gia la co cai àêu canh
quat chên võt thò co le ban se khöng húp vúi cöng viïc phu quy cua Microsoft. Thûc tï thò co thï ban vên lam viïc tai ào nhûng lai khöng àûúc giao möt cöng viïc chñnh thûc nao.
Nhûng nùm àêu cua thiïn niïn ky múi, Microsoft lai lao vao möt vu kiïn tung múi liïn quan àïn möt trong nhûng vên àï xa höi nhiïu bûc xuc – nhên viïn thûc thu va nhên viïn tam thúi. Quyït àõnh àûa ra cung se tac àöng túi cac àao luêt ban hanh trïn toan quöc vï phuc lúi hûu trñ, chï àö tuyïn dung va nhiïu chñnh sach khac liïn quan àïn núi lam viïc.
Nhûng ngûúi viït sach ky thuêt, nhên viïn tiïp tên va nhûng nhên viïn thuöc bö phên hö trú khach hang cua Microsoft àûúc àûa vao khöi nhûng nhên viïn “tam thúi” va con sö nay ngay möt tùng thïm. Ho ky húp àöng vúi cac öng chu khac khöng thuöc Microsoft va nhûng öng chu nay khöng phai luc nao cung cung cêp bao hiïm y tï, tiïn nghó phep va nhêt la quyïn àûúc mua cö phiïu ûu àai cua Microsoft ma ai cung them muön.
Theo tú Los Angeles Times, co khoang 27% sö nhên viïn lam viïc cho Microsoft la nhûng nhên viïn tam thúi. Tai Silicon Valley, trong töng sö nhên viïn lam viïc cho cöng ty ú àêy àa co túi 40% la nhên viïn tam thúi.
Tam nhên viïn tam thúi cua Microsoft (trong möt vai trûúng húp la húp àöng tam thúi dai han) àai diïn cho têp thï àa bay to thai àö bêt bònh cua ho bùng cach nöp àún kiïn cöng ty, tuyïn bö
rùng ho khöng khac xa cac nhên viïn chñnh thûc bao nhiïu va ho xûng àang àûúc hûúng quy chï cua cac nhên viïn chñnh thûc.
Cuöc tranh cai vï quy chï co nguön göc tû nhiïu nùm trûúc ào.
Vao nùm 1990, cú quan thuï vu IRS cua chñnh phu My quyït àõnh rùng, theo cac àiïu luêt thuï, nhûng nhên viïn lam viïc tû do cua
Microsoft se àûúc xïp loai nhû nhûng nhên viïn lam viïc chñnh quy khac. Sau ào, Microsoft àa thai höi phên lún cac nhên viïn tam thúi röi àï nghõ se thuï lai ho thöng qua möt cöng ty dõch vu bïn
ngoai chuyïn cung cêp nhên viïn. Cöng ty Microsoft tiïp tuc àûng ra nhên trach nhiïm phong vên va tuyïn dung nhên viïn nhûng cac cöng ty cung cêp ngûúi se chõu phên ky tïn tra lûúng va giû lai
tiïn thuï, v.v… Khoang gên 30% tiïn lûúng cua nhên viïn àa bõ giû lai àï bao àam vï sau cho viïc chi tra cac khoan phñ dõch vu nay. Vên àï nhên viïn tam thúi la möt vên àï àùc biït nhay cam trong toan nûúc My vò nhiïu ngûúi trong sö ho la phu nû va nhûng ngûúi lún tuöi, ào la nhûng ngûúi chûa àïn tuöi vï hûu nhûng cên àûúc chùm soc sûc khoe va hûúng möt sö phuc lúi khac.
Vu kiïn nay àa àûúc tòm hûúng giai quyït thöng qua hï thöng toa an va àïn nùm 1997, Toa an Lûu àöng thû 9 cua My àa ra lïnh cho Microsoft phai chuên y kï hoach cho nhên viïn cöng ty mua cö phiïu cua cöng ty va chi 401.000 àö la tiïn phuc lúi cho cac nhên viïn húp àöng àûúc tuyïn dung va giam sat búi cac nha quan ly Microsoft tai cac cú sú cöng ty va la ngûúi àap ûng cac chuên mûc khac danh cho nhên viïn àûúc hiïu theo “luêt têp tuc”.
Cac nhên viïn tam thúi àûúc tra lûúng húp ly theo chuên cua bang Washington. Möt ngûúi viït sach ky thuêt àûúc tra mûc lûúng 25 àö àïn 30 àö möt giú. Tuy nhiïn, ngoai nùm ngûúi trong ban àiïu hanh trong Microsoft nhên àûúc mûc lûúng hêu hónh nhêt, möt nhên viïn trung bònh cua Microsoft kiïm àûúc khoang 220.000 àö la möt nùm tñnh chung lûúng va húp àöng cö phiïu tuy chon.
Sö nhên cöng lao àöng tam thúi cho phep Microsoft àap ûng cêp thúi nhûng nhu cêu thay àöi cua thõ trûúng. Ngoai ra, Steve Ballmer, Chu tõch Microsoft, cho biït: “Möt nhên viïn tam thúi la möt nhên viïn tam thúi. Co möt sö ngûúi lai thñch lam viïc tam thúi hún. Moi ngûúi àïu biït ro àiïu nay khi ho ky húp àöng. Àiïu nay khöng giöng vúi viïc chung töi co y àõnh lûa ai ào.”
Trung bònh möi thang cöng ty Microsoft nhên àûúc khoang 10.000 hö sú xin viïc tû nguyïn gûi àïn. Trong sö hö sú nay co ngûúi cung luc nöp àún xin vao nhiïu bö phên khac nhau cua cöng ty.
Nhûng cai àêu canh quat chên võt chõu sû lanh àao cua nhûng thanh viïn Microsoft cêp cao hún, nhûng ngûúi àûúc coi la nhûng bö oc cua cöng ty (brain trust). Gates noi:
“Ào la nhûng ngûúi siïu thöng minh, ho àa trûúng thanh qua cöng viïc. Ào la möt nhom vö cung ky la. Khöng ngûúi nao
trong sö ho tòm cach thuc àêy hoùc quan têm àïn tûúc võ, thêm chñ ngay ca viïc ho àûúc ngûúi àúi nhòn nhên nhû thï nao, ho cung khöng cên biït.”
Ñt nhêt cung co khoang hún chuc quan chûc àiïu hanh cêp cao nhêt àa tûng söng chït cung vúi Microsoft trong nhiïu nùm, nhûng nöi bêt nhêt trong nhom nay la ngûúi àöng sang lêp cöng ty, Paul Allen, ngûúi kï thûa àûúng nhiïn cöng viïc cua Gates, Steve Ballmer, va ngûúi chõu trach nhiïm vï cac cöng nghï múi, Nathan Myhrvold. Doanh nhên ngûúi Nhêt Kay Nishi cung co thúi àûúc liït vao nhom bö nao cua cöng ty nhûng àa rúi bo Gates cach àêy nhiïu nùm.
Nùm 1983, Paul Allen àa thöi khöng lam viïc chñnh thûc tai
Microsoft sau khi biït mònh mùc bïnh Hodgkin. Ngay tû khi cöng ty múi thanh lêp, moi ngûúi tin rùng Allen chñnh la möt àöi trong cên thiït cua nùng lûc va trñ tuï àêy ngêu hûng, vúi sû am tûúng ky thuêt va têm nhòn dai han cua Gates.
Gates noi vï Allen: “Töi hung hùng va mï mai vúi chuyïn thùng thua … lo viïc àiïu hanh kinh doanh, trong khi ào Paul phu trach viïc àûa cöng ty vûút lïn phña trûúc trong lônh vûc nghiïn cûu va phat triïn.”
Tònh trang bïnh têt cua Allen co dêu hiïu tam lùng trong hún 15 nùm va anh àa sû dung khoang 15 tó àö la àï àêu tû kinh doanh vao thï thao va cöng nghï cao. Allen vên la chu sú hûu cua khoang
9% sö cö phiïu Microsoft, va cung la chu nhên cua àöi bong rö
Portland Trailblazer va àöi bong bêu duc Seattle Seahawks. Anh gop 500 triïu àö la vön, chiïm 18 %, vao phim trûúng multi-media
cua Steven Spielberg: DreamWorks SKG. Allen cung àa súm trú thanh nha àêu tû cua American Online va TicketMaster. Sau ào anh àa ban cö phên cua mònh trong TicketMaster cho Barry Diller, Chu tõch cua Home Shopping Channel. Töng cöng, Allen àa àêu tû vao khoang 35 cöng ty khac nhau.
Vò thu say mï, Allen àa phat triïn dû an Experience Music, möt bao tang êm nhac tai Seattle àï to long kñnh trong Jimi Hendrix va cac nhac sy khac ú vung Àöng bùc Thai bònh Dûúng. Vúi khoan tiïn 60 triïu àö la va chiïm möt vung röng 130.000 dùm vuöng, viïn bao tang nay trûng bay bö sûu têp 6.000 hiïn vêt göm àan ghi ta, cac àôa hat nöi tiïng va nhiïu ky vêt khac cua Hendrix. Vao nhûng thúi gian röi, Allen thûúng chúi àan guitar chung vúi ban nhac rock cua anh: The Threads.
Allen co möt dinh cú tai Lake Washington (Seattle) va co möt biït thû ú Mui Ferrat lang man tai French Riviera, möt khu nghó mat nöi tiïng thï giúi. Anh con la ngûúi tai trú cho viïn SETI (Search for Extra Terrestrial Intelligence: Tòm kiïm Trñ thöng minh ngoai trai àêt).
Möi quan hï giûa Gates va Allen, theo möt sö nguön tin, àöi khi cung xay ra nhûng chuyïn cúm khöng lanh canh khöng ngot, nhûng Gates luön bay to: “Chung töi xem xet cac vên àï theo cung möt goc àö, röi tranh luên va chia se vúi nhau nhûng y kiïn co húi khac nhau. Àiïu hoan toan ngac nhiïn la khi nhòn vï tûúng lai cua 20 nùm sùp túi, ca hai chung töi àïu thûc sû tin rùng co nhiïu cú höi dên àïn möt tac àöng röng khùp hún nhûng gò àa diïn ra trong 20 nùm trûúc.”
Tap chñ Time àa co lên so sanh Gates nhû võ vua huyïn thoai cua
nûúc Anh, Vua Arthur, trong hang ngu tinh hoa cua nganh cöng
nghï may tñnh. Steve Ballmer va Nathan Myhrvold thï hiïn cho hai thai cûc trong con ngûúi Gates. Ballmer àûúc sanh vúi hiïp sô
Lancelot khön ngoan, hiïu biït con Myhrvold la hònh anh cua phu thuy Merlin trïn phûúng diïn ky thuêt.
Ballmer va Gates cung hoc tai Harvard va thên thiït vúi nhau khi ca hai cung àïn rap xem möt buöi chiïu hai bö phim A Clockwork Orange va Singin’ in the Rain.
Ballmer khöng phai la nha ky thuêt hiïu theo nghôa viït ma chûúng trònh nhûng anh àa töt nghiïp cao hoc toan va la möt ngûúi gioi biïn hoa trong kinh doanh. Gates xem Ballmer, ngûúi thûúng àêm manh vao tûúng va la het êm êm àï tao chu y cho quan àiïm cua mònh, la ngûúi ban thên nhêt va cung la cö vên cua mònh. Tap chñ Forbes goi Ballmer la “ban nga thû hai” cua Gates va la “ngûúi thûa hanh bêt cû chuyïn gò” cua anh ta.
“Khöng möt ai hö nghi möt àiïu rùng anh ta la nhên vêt sö hai trong cöng ty. Steve la ngûúi ban thên nhêt cua töi.”
Tú New Yorker àa àùng mö t ba i mö ta Nathan Myhrvold: “Myhrvold co möt lan da mõn mang va möt cai mui nho nhùn cua möt be trai. Vúi bö rêu mau nêu nhat, möt cùp kñnh lún va möt bö vet sêm mau khiïn anh ta tröng nhû möt cêu be àang ùn diïn àï chuên bõ cho ngay lï höi Haloween.”
Têt nhiïn àêy la noi vui thöi chû thêt la sai lêm nïu ban xem thûúng Myhrvold. Anh lún lïn tai Santa Monica, töt nghiïp trung hoc nùm 14 tuöi, töt nghiïp àai hoc California (Los Angeles) nùm
19 tuöi, lêy bùng tiïn sô vêt ly ly thuyït cua àai hoc Princeton va àa
tûng nghiïn cûu cung vúi nha vêt ly ly thuyït nöi tiïng thï giúi
Stephen Hawking tai Cambridge. Co lên vò yïu thñch ma anh àa thû
tham gia àua xe Formule I. Anh la möt àêu bïp co hang va lai chiïc Humvee cua quên àöi. Möt trong nhûng y tûúng phat xuêt tû anh
68 • Bill Gates àa noi
ta? Gùn may tñnh vao tuy söng con ngûúi – mùc dêu anh thu nhên rùng co thï àiïu kho khùn chu yïu la ú phên giao diïn.
Gates àa mua lai cöng ty cua Myhrvold vao àêu nùm 1980 va cuöi cung àa àï bat anh ta vao chûc vu trûúng bö phên cöng nghï àï giup xêy dûng möt trung têm nghiïn cûu va phat triïn lún vao bêc nhêt thï giúi. Tap chñ Fortune àa tiïn àoan rùng trung têm R&D (nghiïn cûu va phat triïn) nay se sanh ngang têm vúi nhûng trung têm nghiïn cûu huyïn thoai khac nhû Bell Laboratories cua Bell, Thomas J. Watson Laboratory cua IBM va Palo Alto Research Center
(PARC) cua Xerox. Theo kï hoach cöng bö vao nùm 1991, Microsoft mong rùng se co khoang 650 nha khoa hoc vao lam viïc tai cac trung têm nghiïn cûu cua cöng ty trïn khùp thï giúi (hiïn chó co khoang 280 ngûúi).
Vò sao Gates lai àö tiïn vao lônh vûc nghiïn cûu trong khi no co thï khöng àem lai kït qua trong nhiïu nùm, thêm chñ mai mai?
“Cach duy nhêt àï tiïp cên àûúc nïn cöng nghï mang tñnh chiïn lûúc”, Myhrvold noi, “la phai tû lam lêy.”
Gates nhên xet vï Myhrvold: “Anh êy rêt giöng töi. Vúi cung suy nghô ma anh êy mang ra ap dung cho cac vên àï cöng nghï, anh êy ap dung chung vao chiïn lûúc kinh doanh.”
GHI CHU:Àï biït thïm chi tiït, xem phên “Phong nghiïn cûu cua Bill”.
Kuzuhiko (Kay) Nishi àa co thúi àûúc vñ la Bill Gates cua nûúc Nhêt. Hai ngûúi gùp nhau khi ho chó múi 22 tuöi. Luc ào, Nishi àang xuêt ban möt tap chñ vï hacker rêt àûúc ûa chuöng, tap chñ ASCII, va phên phöi phên mïm. Cung nhû Gates, Nishi cung rúi bo möt trûúng àai hoc rêt co danh tiïng àï bûúc vao nganh kinh
doanh àiï n toa n.
Nghe tiï ng Gates, Nishi liïn la c vú i
dõch vu cung cê p
thöng tin cua My àï
hoi sö àiïn thoai cua
Gates. Khi ngûúi trûc töng àai yïu cêu anh
ta cung cêp tïn cua
thanh phö, anh ta chó
biï t cöng ty
Microsoft àù t ta i bang New Mexico vò vê y anh ta no i àa i tïn tha nh phö
Albuquerque. Tòm àûúc Gates, Nishi sùp xïp möt cuöc hen vúi
Gates tai möt höi nghõ vï may tñnh sùp àûúc tö chûc. Nùm 1997, Gates bùt àêu bûúc chên vao thõ trûúng Nhêt Ban, Nishi trú thanh àöi tac cua Microsoft va trong nhiïu nùm ca hai la ban têm giao cua nhau. Anh chang Nishi mum môm va hao nhoang nay àa biïn Nhêt Ban trú thanh thõ trûúng lún thû 2 (sau thõ trûúng My) cua Microsoft.
Nishi àöi luc co nhûng hanh àöng rêt ngöng cuöng va thö lö, nhûng anh ta cung la ngûúi kha thöng minh. Trïn möt chuyïn bay, Nishi tònh cú lam quen àûúc vúi Kazuo Inamori – chu tõch têp àoan Kyocera Corporation – va thuyït phuc öng nay àêu tû vao cöng nghï vi tñnh. Vúi sû hö trú cua Kyocera, Gates va Nishi àa phat triïn àûúc möt trong nhûng may vi tñnh xach tay àêu tiïn – Radio Shack Model 100.
Vúi mûc söng cao, Nishi chùng mêy chöc mang cöng mùc nú chöng chêt dûúi danh nghôa cöng ty Microsoft va co lên ngay tai sên bay San Jose, trong luc ngêu hûng, anh ta àa dung loa phong
thanh hoi mûún Gates 275.000 USD àï tra cho khoan nú cö phiïu ma mònh àa mua.
Gates phai miïn cûúng thu xïp àï Microsoft giai quyït rùc röi nay cho Nishi.
“Vò Kay la Kay. Töi muön gò bêy giú, khöng le ngûúi ban thên thiït cua töi lai phai ngöi tu vò nhûng khoan nú kho àoi?”
Nishi vên vui ve bònh luên vúi tap chñ The Wall Street “Töi la möt ngûúi nöi tiïng vò nhûng hanh àöng ngêu hûng. Trong töi co rêt nhiïu thai cûc khac nhau, cao thûúng va thêp hen, va nhûng sû khac biït ào la rêt lún.”
Nishi va Gates chia tay möi ngûúi möt nga vao nùm 1986 khi Gates cam thêy rùng Nishi àa àanh mêt sû tû chu. Kï tû àêy Nishi thûúng noi vï Gates bùng nhûng lúi le cay nghiït. Con Gates àa chùng giêu giïm gò nhên àõnh cua mònh vï Nishi.
“Cuöc àúi cua anh chang ào thêt nhúp nhua. Anh ta àang gia êm nûa triïu con töi lai la böi sö cua con sö triïu – àiïu ào chùc chùn la mêm möng gêy ra sû àau khö.”
Khi con trong tuöi võ thanh niïn, tröng Gates co ve húi dú ngûúi, nhûng khi àa trûúng thanh, ngûúi àêy àa hún va quan têm nhiïu hún àïn viïc ùn mùc thò hònh thûc bï ngoai cua anh ta tröng àa kha hún. Va ngoai giong noi öm öm nhû vûa vú tiïng thò Gates ú tuöi
trûúng thanh hoan toan khöng con thñch húp vúi hònh anh dú ngûúi nûa. Anh la möt ngûúi khoe manh, lûút van rêt gioi, möt tay chúi bai poker rêt cû va la ngûúi thñch giao du. Gates cung rêt thñch nhay va yïu êm nhac. Mùc du trong nhûng nùm con tre, anh co thï dï dang bõ cöng viïc cuön hut àïn khöng dût ra àûúc nhûng anh vên con nhiïu thu say mï khac. Va nhùc àïn giong noi cua anh, no àa trú thanh möt dêu hiïu nhên dang riïng cua Gates, àïn mûc nïu möt höm nao ào thñnh gia cua anh bêt ngú nghe thêy anh noi bùng giong trêm êm, giau êm àiïu thò ho chùc hùn se rêt thêt vong. Qua thêt nïu nghe Gates noi bùng möt giong nhû vêy thò chung ta ùt phai phò cûúi?
Tuy nhiïn vï möt vai phûúng diïn nao ào, Gates vên la ke dú ngûúi nhêt trên àúi. Tñnh cach dú ngûúi cua Gates àa àûúc àûa vao cac trang tranh biïm hoa – tú Bloom County àa àùng cung luc hai loat tranh biïm hoa: Bill, Ke Dú Ngûúi va Bill, Con Meo. Hoa sô ve biïm hoa, Berkeley Breathed, àa tao ra Gates vúi ve ngoai hoang dai: möt cai àêu to khöng lö va cai cö gêy nhom. Breathed kï rùng co lên anh nhòn thêy Gates àûng xïp hang àï mua ve xem phim:
“Tröng anh ê y co ve nhû pha i cê n ai ào giu p cho thò mú i co thï mua àûú c ve ; anh ta chù ng thñch hú p vú i viï c xï p ha ng; anh ta nhû thù ng nho c na o ào ma chu ng ta thûú ng hay trïu cho c trong trûú ng ho c.”
GHI CHU: Gates noi rùng bõ moi ngûúi nhòn nhêm nhû vêy la chuyïn thûúng xuyïn àöi vúi anh ta.
Bêt chêp nhûng lúi chêm choc ac y nhû vêy, Gates khöng cho rùng mònh la ke dú ngûúi:
“Nïu ke dú ngûúi co nghôa la möt ngûúi nao ào thêy thñch thu trong viïc kham pha may tñnh hùng giú liïn àïn tên àïm höm khuya khoùt thò sû mö ta ào phu húp vúi töi. Va töi nghô chuyïn nay chùng co gò àï mang ra bai bac ca. Nhûng àêy la möt kiïm tra thûc tï: töi chûa bao giú dung àïn may bao vï tui tiïn ca vò vêy töi thûc sû khöng thï la ke dú ngûúi àûúc, phai khöng?”
Nathan Myhrvold co möt nhên àõnh kha hún möt chut. Anh noi tñnh cach dú ngûúi àa trú thanh tuyït vúi: “Nhûng ke dú ngûúi nhû chung töi vao luc nay cung co thï nêu àûúc bûa ùn trûa cho ai ào.”
TÛ NHIÏN CUA DARWIN
Phong ca ch qua n ly cu a Microsoft àûú c mö ta theo ho c thuyï t Darwin – ca thï na o sö ng so t, ca thï ào co kha nùng thñch nghi cao nhê t.
“... möt trong nhûng bai hoc tû thï giúi cua Darwin la kha nùng
ûu viït cua hï thên kinh cua möt sinh vêt se quyït àõnh kha
nùng cam nhên sû thay àöi va nhanh chong àap ûng, va nhú ào ma söng sot va thêm chñ con phat triïn nûa.”
Giöng nhû hoc thuyït tiïn hoa cua Darwin, chñnh sach quan ly cua Microsoft co thï rêt tan bao. Theo G. Pascal Zachary, tac gia cuön
sach noi vï viïc thûc hiïn hï
àiï u ha nh Windows NT, Gates àa sû dung möt phong
cach quan ly riïng khöng
theo kiïu My (chu nghôa ca
nhên) cung khöng theo kiïu
Nhê t (dû a trïn sû àö ng
thuên cua têp thï). Zachary
àùt tïn no la “armed truce”
(tam dõch: trong thúi bònh cung phai chuên bõ chiïn tranh). Tac gia
viït: “Sû xung àöt, mêu thuên hiïn hûu ngay tai têm àiïm cua moi quyït àõnh quan trong trong cöng ty Microsoft. Ào la möt cöng ty vúi nhûng cuöc chiïn tranh khöng bao giú chêm dût, khöng chó vúi bïn ngoai ma vúi chñnh no.”
Sû thanh cöng cua Microsoft dûa trïn nhûng nhên viïn tên têm, nhûng ngûúi tuyït àöi tin vao ngûúi lanh àao uy tñn cua ho. Scott Winkler, möt phên tñch gia thuöc tö chûc Gartner Group, xac nhên:
“Bill bao ho lam bêt cû viïc gò la ho lam ngay. Ho tin vao anh ta. Trong qua khû chûa bao giú anh ta lam ho thêt vong ca. Co möt àiïu àa trú thanh vùn hoa cua cöng ty la ‘Bill luön luön àung’.”
Gates khïu gú i lo ng trung tha nh nhûng anh to ba y nhû ng lú i khen cu a mònh àö i vú i nhû ng viï c la m hiï u qua bù ng ca lú i no i va ha nh àö ng:
“Trong bûúc chuên bõ cö phên hoa cöng ty, töi àa sùp xïp àï phat hanh möt lûúng rêt lún loai cö phiïu àùc biït co quyïn sú
hûu cho nhên viïn. Ào la möt cach àï ho thêy rùng cöng sûc àong gop cua ho mang y nghôa quan trong nhiïu nhû thï nao.”
Mùt khac:
“Möt khña canh khac cua viïc thûúng cöng cho nhên viïn la nhùm bao àam rùng nhûng ngûúi khöng àong gop cöng sûc cho cöng ty cên phai àûúc quan ly cên thên hoùc thêm chñ phai bö trñ lai cöng viïc. Moi nhên viïn cên phai thêy rùng àöng nghiïp cua ho thûc sû manh me va nïu ai ào khöng ganh nöi cöng viïc cua mònh thò lêp tûc se àûúc àiïu chónh ngay.”
Ngûúi ta noi rùng möi nùm Microsoft sa thai khoang 5% sö lêp trònh viïn yïu kem trong töng sö lêp trònh viïn cua mònh, vò vêy cöng ty luön duy trò àûúc tinh thên múi me va manh me trong àöi ngu lêp trònh viïn. Tuy nhiïn, vùn phong Microsoft vên noi rùng tó lï thay thï nhên viïn vên con dûúi mûc trung bònh cua nganh cöng nghiïp nay. Theo cac con sö thöng kï trong nùm 1995, tó lï sa thai trung bònh trong cac cöng ty may tñnh ú My la 20,8%. Àöi vúi toan bö cöng ty cua My, tó lï nay la 16%. Tai Microsoft, tó lï sa thai la 8,7%. Va vúi con sö nay, Gates vên cho la cao:
“Cöng ty cua chung töi la möt cöng ty khöng giöng cac cöng ty khac vò hêu hït nhûng ngûúi lam viïc ú àêy ma chung töi cho la quan trong àïu la nhûng chu nhên öng cua cöng ty va thûúng thò ho àa kiïm àûúc nhiïu tiïn nhú vao kï hoach stock option cua chung töi. Ho àa co àu tiïn àï khöng lo àïn chuyïn lam viïc nûa.”
Mùc du Gates co ve cam thêy tiïc nuöi vò àa rúi bo trûúng àai hoc nhûng anh vên khöng xem viïc phai co möt têm bùng àai hoc vï kinh doanh la àiïu cên thiït:
“Cho phep töi trònh bay vúi quy võ nhû thï nay nhe! Vñ du nhû cuöc àúi töi àûúc söng lêu thïm 2 nùm nûa va àûúc vao hoc ú möt trûúng àai hoc thûúng mai. Töi khöng nghô la töi lai co thï xû ly cöng viïc tai Microsoft thanh cöng hún. Cû thû kiïm hït trong nhûng gia sach cua töi xem quy võ co thï tòm ra àûúc quyïn sach nao vï thûúng mai khöng. Ö, chung töi chùng cên àïn chung.”
KHÖNG ÀÏ TÊM ÀÏN NHÛNG TIN TÖT –HAY TÊP TRUNG VAO NHÛNG TIN XÊU
Tai Microsoft, möt buöi duyït san phêm cung vúi Töng Giam Àöc àiïu hanh àûúc goi la BEC (Bill’s Executive Committee: Uy ban
Àiïu hanh cua Bill) hoùc BOOP (Bill’s Office of the President: Vùn phong Chu tõch Bill). Möt BOOP nhû thï co thï lam àau àún, khö sú cho nhiïu ngûúi, möt nhên viïn giai thñch:
“Lay Chua, viïc ào giöng nhû ài àïn möt ngöi nha co ma. Sú, nhûng ma vui. Bill rêt quy nhûng ngûúi dam dung cam chöng lai mònh. Anh êy rêt ghet nhûng ngûúi chó biït ‘goi da, bao vêng’.”
Fred Moody àa mö ta möt cuöc hop anh àa àûúc tham dû vï phat
triïn san phêm do Gates chu trò. Ngûúi cua cöng ty dên anh àïn phong hop va noi vúi moi ngûúi la Moody àïn chó àï biït nhûng
phan ûng cua Gates ra sao trong cac buöi hop nhû thï nay. Moi ngûúi trong phong – ngoai trû Moody va Gates – cung pha lïn cûúi thêt lún, inh oi ca phong.
“Cuö c ho p àûú c mú àêu bùng möt bai thuyït trònh ngùn gon, chûa àïn 20 tû, cua möt ky sû vúi dang ve lö ro sû höi höp. Chó chú ngûúi nay dût lúi, Gates bùt àêu khai phao. Trong möt tiïng àöng hö, Gates la het, vung tay vung chên, quat thao, ngùt lúi, thöt ra nhûng lúi nhuc ma chua cay, àöc àõa va thûúng chûi rua thêm tï nhûng ke cöng kñch anh – nhûng ngûúi àang can àam tòm cach giû vûng quan àiïm cua mònh ma khöng khiïn anh ta phai àiïn tiït lïn àïn mûc phai giït ngûúi.”
“Töi àa tû hoi: ‘Vò sao khöng co ai àûng lïn ài bao canh sat nhó?’”
“Cuöi cung, cuöc hop kït thuc cung vúi canh Gates ngöi im lùng trong ghï cua mònh, thên ngûúi thò àong àûa túi lui möt cach nhõp nhang con têm trñ thò chòm àùm trong suy nghô. Röi bêt chút rêt khe, anh ta lïn tiïng: ‘Àûúc…, nghe co ve àûúc àêy…, xuc tiïn ài.”
Sau nay Gates noi vúi Moody rùng thûc ra trûúc khi cuöc hop diïn ra, anh àa àoc rêt nhiïu thû àiïn tû viït vï dû an ào va cuöc hop la cach anh cö tònh thach thûc àöi ngu cua cöng ty àï bao àam la ho thûc sû àa suy nghô thêu àao hït moi vên àï.
Khi Gates noi vúi ban rùng ban vûa phat biïu möt àiïu gò ào ngu ngöc, àiïu ào khöng nhêt thiït la ban sùp bõ liït vao con sö 8,7% nhên viïn se phai ra ài möi nùm. Gates qua “nöi tiïng” vúi thuöc cêp cua mònh vúi nhûng cêu àai loai nhû “àiïu ngu si nhêt ma töi tûng nghe àêy” àïn mûc anh phai tû trao vï mònh:
“Thï giúi nay àêy nhûng sû kiïn so sanh ú mûc àö cao nhêt. Töi àat àûúc möt sû cung cûc múi. Àiïu ào thêt kho tin. Co möt sö cach giam bút cûúng àö àöi vúi nhûng sû kiïn àa qua, vò thï töi thûúng xuyïn phai nghe nhûng àiïu xuên ngöc nhêt àa tûng nghe. Hay lam cho àúi söng vui tûúi lïn chû! Thêm têm töi biït la nhûng àiïm cûc àai luön xuêt hiïn phña trûúc chû khöng
phai phña sau töi.”
Trong lên àêu tiïn gùp Gates, Nathan Myhrvold àa chu y ngay túi möt àûc tñnh quan trong cua Gates:
“Töi thûc sû ên tûúng vúi viïc Bill co kha nùng biït nhên löi khi pham sai lêm. Nïu ai ào co möt phûúng phap töt hún hoùc möt cöng nghï töt hún, Bill rêt cúi mú vúi àiïu ào.”
Möi quan hï giûa Microsoft va Intel àa gop phên àûa ca hai cöng ty lïn thanh nhûng tö chûc quyïn lûc nhêt trong nganh cöng nghiïp may tñnh. Gates va Grove àa bõ àêy tòm àïn nhau khi IBM chon giai phap khöng sû dung bö vi xû ly 386 cho may tñnh PC thï hï múi cua ho, nhûng Gates lai thñch loai PC múi hún va manh hún. Nhûng hang san xuêt PC khac cung cung y kiïn vúi Gates va thï la IBM bõ mêt thõ phên. Mùc du sau nay Gates va Grove trú thanh àöng minh cua nhau, nhûng luc àêu möi quan hï cua hai cöng ty khöng àûúc êm nöng lùm. Dûúi àêy la möt àoan trong bai phong vên ca hai ngûúi àùng trong tap chñ Fortune:
Gates: … co luc, töi nhú la phña Intel cam thêy cöng ty Microsoft cua chung töi khöng àap ûng àûúc möt dû an nao ào. Vò vêy
töi àïn nha öng êy àï dû bûa töi. Ngûúi ky húp àöng vúi chung töi àang tòm cach àï àûa töi vao àung võ trñ cua mònh.
Grove: Höm ào khöng phai la möt buöi töi vui ve. Töi nhú
ngûúi phuc vu bûa ùn cû len àûa mùt nhòn vao phong ùn àï xem chuyïn gò ma ön ao vêy. Töi la ngûúi duy nhêt ùn hït phên ca höi cua mònh.
Gates: Àung vêy, chung töi co nhûng quan àiïm hoan toan |khac nhau.
Grove: Sau bûa ào, moi ngûúi ú ca hai cöng ty vên tiïp tuc cöng viïc húp tac con hai chung töi chùng ai them noi vúi ai trong möt thúi gian.
Nhûng nùm gên àêy Grove va Gates àa cöng tac vúi nhau rêt chùt che àïn nöi ngûúi ta gan cho ho biït danh “Anh Em Sinh Àöi Wintel”.
Trong bùng video gûi àïn cac nhên viïn nùm 1990 co tûa la Shipping Software (Cung ûng Phên mïm), Chris Peters huên luyïn cac nhên viïn Microsoft cach lam viïc hiïu qua nhêt tai cöng ty.
Nguyïn tùc chu àao la gò? Liïn tuc bao cao vúi Bill:
“… cac ban khöng bao giú nïn giêu giïm Bill àiïu gò, búi vò öng
êy rêt nhay ben trong viïc nhên biït moi viïc àang diïn ra. Nhûng cac ban phai kiïn àõnh, va cac ban nïn co thai àö phan ûng gay gùt vúi öng êy. Lúi khuyïn duy nhêt cua töi la cac ban phai àûúc thap tung búi nhûng lêp trònh viïn rêt, rêt, rêt gioi cua cac ban khi ài hop àï nhûng ngûúi nay co thï trñch dên nhûng àiïu ly giai hung
hön nhêt va thêm chñ ho co thï chön vui öng êy trong hang àöng dû kiïn… Àûng bao giú thiïu nhûng cêu tra lúi. Nhûng hay manh dan noi khöng. Bill tön trong cach noi ào.”
Trong khi nhûng tin töt lan truyïn khùp núi trong cöng ty möt cach nhanh chong va khöng cên co nö lûc àùc biït nao, thò theo Gates, bïn canh ào tön tai möt xu hûúng nguy hiïm la ngûúi ta thûúng
bõt chùt mùt mònh trûúc nhûng tin xêu:
“Ú möt mûc àö nao ào, viïc nhùm mùt lam ngú cung la àiïu cên thiït khi quy võ phai thûc hiïn möt cöng viïc co tñnh mao hiïm. Quy võ phai tam thúi giêu ài sû hoai nghi ú nhûng cêu noi nhû ‘Nay, chung ta sùp phai thûc hiïn san phêm chûa àûúc kiïm chûng la thanh cöng hay khöng ào. Chung ta hay nö lûc töi àa àï hoan thanh.’
Nhûng àöi luc, möt bö phên nao ào trong tö chûc cua quy võ thêy cên phai àanh gia xem thûc sû co thõ trûúng hay khöng cho loai san phêm àang àûúc thûc hiïn. Viïc ào thêt kho lam. Liïu quy võ co muön ban thên mònh se la ngûúi àûng ra triïu têp cuöc hop röi noi rùng toan bö cöng viïc àang lam hoan toan khöng co löi thoat hay khöng?”
Cac thöng tin xêu, theo Gates, co thï co kõch ban nhû trïn.
“Chung ta àûng bao giú lang phñ thúi gian ba hoa vï nhûng cöng viïc chung ta àa thûc hiïn töt. Ào khöng àung la vùn hoa cua cöng ty chung ta. Moi cuöc hop chó nïn ban àïn àiïu nay:
‘khöng thï phu nhên àûúc la chung ta àa chiïn thùng trong 7 loai san phêm, nhûng con loai san phêm thû 8 thò sao nao?’”
Microsoft giû nhên viïn cua mònh ú nhûng núi biït lêp, nhûng Gates khùng àõnh rùng ho têp trung vao vên àï cöng viïc chû khöng phai la àï tham gia vao “cac buöi tiïc tung giao lûu” hoùc lam cai cöng viïc “xêy dûng tinh thên àöng àöi” gò ca. Nhûng núi nay chó cach töng hanh dinh Redmond, Washington, vai giú lai xe, va yïu cêu àêu tiïn la khach san phai co àu àûúng dêy àiïn thoai nöi vúi bïn ngoai àï moi ngûúi co thï kït nöi may tñnh xach tay cua ho vao mang Internet àï trao àöi e-mail vao möi töi. Va cac nhên viïn àûúc yïu cêu phai luön tû àùt mònh vao tònh thï sùn sang “ûng chiïn”.
“Chung töi noi vúi nhên viïn cua mònh rùng nïu chûa ai cûúi nhao ñt nhêt la möt y tûúng cua quy võ thò khöng àu àï quy võ tuyïn bö la mònh co oc sang tao.”
“Töi co khuynh hûúng chöng lai nhûng höi nghõ diïn ra trong böi canh hoan toan xa la. Co ve nhû àõa àiïm cang hêp dên bao nhiïu thò cöng viïc lai kem hoan thanh bêy nhiïu.”
Vêy co ngoai lï nao khöng? Gates tham dû Diïn àan Kinh tï Thï giúi àûúc tö chûc àõnh ky hang nùm tai Davos, Thuy Sô. Trong sö gên 2.000 viïn sô, chñnh khach va giúi lanh àao doanh nghiïp co mùt tai höi nghõ nay la nhûng nhên vêt quan trong nhû nha tai phiït George Soros, thu tûúng Nga Viktor Chermomyrdin va phu nhên töng thöng My, Hillary Clinton.
Gates co thï àa chi ra khoa ng 73 triï u àö la cho ngöi nha cu a anh ta va 380.000 àö la àï mua mö t chiï c ö tö hiï u Porsche kiïu ky , nhûng anh ta rê t de xe n trong nhû ng viï c liïn quan àï n chuyï n la m ùn. Trong nhiï u nùm anh ta vê n ài la i trïn nhû ng chuyï n bay dên du ng vú i loa i ve bònh thûú ng. Va o nùm 1997, Gates àa mua mö t ma y bay pha n lû c riïng àï anh va gia àònh sû du ng. Khi pha i giao dõch la m ùn, anh cu ng vê n mua ve loa i re tiï n cu a ca c ha ng ha ng khöng dên du ng; nhûng khi pha i sû du ng ma y bay riïng cu a mònh, anh cu ng khöng bù t Microsoft pha i thanh toa n khoa n chi phñ na y.
“Àiï u ào ta o nïn mö t tê m gûúng tö t. Ài ma y bay vú i ha ng ve bònh dên chi phñ se ñt hún trong khi anh àï n àñch vê n nhanh
nhû vú i ve ha ng nhê t. Va thï ta ng cu a töi khöng a nh hûú ng gò. Nï u töi thû c sû to con va cao lú n, co thï töi se nhòn vê n àï na y vú i con mù t kha c. Ly do la mö i nùm töi pha i ài la i bù ng ma y bay khoa ng 14 tuê n nïn ca c ha ng ha ng khöng àöi lu c cu ng ûu a i nêng ve töi lïn tha nh ve ha ng nhê t mù c dê u töi chó mua ve gia bònh dên. Va nhû ng lê n nhû vê y töi cu ng khöng
nú tû chö i.”
Thï nhûng, trong nhûng chuyïn bay dai vao ban àïm, Gates
thûúng xuöng khoang ve bònh dên àï tòm nhûng hang ghï tröng
núi anh co thï nùm thùng chên ra ngu – xem ra àiïu ào thoai mai
hún rêt nhiïu so vúi viïc ngöi ú khoang hang nhêt, anh noi.
Nùm 1992, khi Gates àa la möt ty phu, trú ly cua anh phan nan rùng cö ta bõ ngêp àêu ngêp cö trong cöng viïc va yïu cêu cên thïm ngûúi àï trú giup. Gates tra lúi: “Cö tûúng töi la ai chû? La Nû hoang chùc?”
Gates tiït kiïm thúi gian giöng nhû anh tiït kiïm tiïn vêy. Kï tû khi múi bùt àêu thanh lêp Microsoft, Gates luc nao cung vöi va. Nïu chuyïn bay cua anh khúi hanh vao luc 10h, anh se chó rúi vùn phong vao 9h50, röi phong nhû bay ra sên bay va lao lïn may bay kõp luc cûa vûa àong lai. Anh rêt ghet phai lang phñ thúi gian:
“Vñ du, trïn àûúng túi phong hop, trong àêu töi luön co cac muc tiïu cu thï nao ào. Se khöng noi chuyïn tao lao nhiïu, nhêt la khi ài vúi cac àöng nghiïp ma töi àa biït rêt ro. Chung töi thao
luên vï nhûng khach hang ma chung töi àa mêt hoùc khoan chi phñ àiïu hanh nao phai bo ra qua lún va röi tiïn hanh khùc phuc. Luön co nhiïu thach thûc cên giai quyït ma khöng co àu thúi gian, vêy thò tai sao lai lang phñ no?”
Charles Simonyi, möt trong nhûng lêp trònh viïn nöi tiïng nhêt cua
Microsoft, giai thñch: “Bill se chùng mêt thò giú giai thñch bêt ky vên àï gò túi lên thû hai.”
“Búi vò khöng bao giú co àu thúi gian trong möt ngay, nïn töi luön cö gùng lam àöng thúi möt luc hai viïc khac nhau. Hiïn
tai, töi co thï vûa àoc bao vûa àap xe thï duc cung möt luc - möt hònh thûc àa nhiïm rêt thûc tiïn.”
Gates noi rùng hiïn giú anh ta àa co gia àònh vò vêy anh khöng con keo dai cac buöi lam viïc cua mònh àïn hït àïm röi chúp mùt möt ñt vao ban ngay àûúc nûa. Tuy nhiïn:
“Töi ghen ty vúi nhûng ngûúi chó cên ngu ba hoùc bön tiïng möt àïm. Ho co qua nhiïu thúi gian àï lam viïc, hoc têp va vui chúi."
Ngay tû luc cöng ty múi thanh lêp, kiïu lam viïc cua Gates rêt àún gian va trûc tiïp. Anh khöng co thû ky riïng hiïu theo nghôa trûúc kia, mùc dêu anh cung co möt trú ly àï giup mònh thu xïp cöng viïc, biït anh ta ú àêu khi cên va xû ly chi tiït möt sö cöng viïc khi anh khöng co mùt trong vùn phong:
“Têt ca cac thû àiïn tû àïu trûc tiïp gûi àïn töi va töi àñch thên tra lúi cac thû ào. Töi àanh may têt ca cac tai liïu ghi nhú va thû tû. Trïn thûc tï, sö lûúng chû ma töi àanh may con nhiïu hún so vúi ngûúi trú ly hanh chñnh cua töi ngöi phña ngoai phong töi nûa.”
GHI CHU: Khi tac gia gûi e-mail túi cho öng Gates hoi nhûng àiïu liïn quan àïn quyïn sach nay, thò öng ta àa trûc tiïp tra lúi.
Steve Ballmer se thûúng lï duyït qua lõch lam viïc cua Gates àï giup Gates quyït àõnh xem anh co sû dung thúi gian hiïu qua khöng va co têp trung àung vao chu àï hay khöng. Gates giai thñch:
“Töi chon nhûng san phêm nao àem lai 80% thu nhêp cho chung töi àï danh thúi gian hiïu rêt, rêt sêu vï chung.”
Àöi vúi Gates, vên àï àat àûúc khöng phai chó thuên tuy ú chö tiït kiïm thúi gian va tiïn bac:
“Töi thñch àêy moi thû túi giúi han cuöi cung cua no. Ú àiïm cung cûc nay quy võ
se thûúng thêy mònh co àûúc hiïu suêt cao.”
Tai möt cuöc hop nhên viïn hang nùm do cöng ty tö chûc, Bill Gates cúi trïn chiïc xe mö tö Harley-Davidson lao thêt nhanh lïn sên khêu trûúc àam àöng reo ho cö vu söi nöi.
Trong khi cac nhên viïn Microsoft thûúng xuyïn lam viïc àïn 80 tiïng möt tuên, ho vên tòm cach chúi khuc cön cêu trong hanh lang cöng ty, trïu choc nhau, chúi cac nhac cu yïu thñch cua ho tai núi lam viïc, trang trñ phong lam viïc tuy y thñch. Khuön viïn cua cöng ty Microsoft chùng khac gò khuön viïn röng bat ngat cua cac trûúng àai hoc, co àu ca sên bong àa, bong rö va thêm chñ ca àûúng chay.
Àï hiïu àûúc Microsoft, möt nhên viïn noi, cac ban phai biït rùng têt ca chung töi la nhûng con ngûúi tre tuöi. Va anh ta rêt hanh diïn vï àiïu ào.
Trong nhûng ngay chêp chûng cua Microsoft, Gates va Allen thûúng thû gian sau cöng viïc giöng nhû nhûng cêu be tinh nghõch. Sau Höi nghõ Àiïn toan Quöc gia, núi ca hai àa thanh cöng trong viï c giú i thiï u phiïn ba n Microsoft BASIC, möt ngûúi ban àa nhòn thêy ca hai àang cung nhau bùn phao hoa tû cûa sö phong khach san Plaza ú Cöng viïn Trung
têm. Kay Nishi, àai diïn cua Microsoft tai
Nhêt, cung möt nhom khach hang àïn dû höi nghõ, nhûng lai quïn khöng àùt phong khach san trûúc. Thï la töi höm ào, co thïm 15
ngûúi cung ngu chung trong phong cua ho va möi ngûúi tû tòm lêy cho mònh möt chö tröng àï nga lûng qua àïm.
Tro chúi Microgames, nhû ng cuö c ganh àua ngoa i trú i, cùng
thù ng dû a trïn ca c tro chúi ma gia àònh Gates va nhû ng ngûú i ba n cu a ho thûú ng chúi va o dõp nghó he , co lê n àa trú tha nh tro chúi truyï n thö ng cu a cöng ty. Chu ng hiï n khöng co n àûú c tö chû c nû a, nhûng ca c bû a tiï c mû ng Gia ng sinh cu a Microsoft thò nga y mö t quy mö va phö trûúng hún. Cho du tö chû c va o dõp àê u nùm 1990 ta i Seattle Convension Center, buö i tiï c Gia ng sinh na y co tú i hún 8.000 nhên viïn va kha ch mú i àï n dû . Chu àï cu a nùm ào la Ky nghó ta i Manhattan. Se co nhû ng ngûú i ùn xin va ca nh sa t New York ba m theo la m phiï n kha ch tham dû –nhû ng ngûú i co thï ghe thùm cû a ha ng thû c phê m Little Italy, ca c mö hònh gia cu a Viï n Ba o ta ng Nghï thuê t Tha nh phö , Pho ng trûng ba y Lullaby ú Broadway, Pho ng Trònh diï n nha c
Blue Note, Hard Rock cafe , hoù c gian pho ng ê m ó da nh cho tre em Coney Island…
Nganh cöng nghiïp may tñnh noi chung – va Microsoft noi riïng –co nhûng ngön tû àùc thu cua mònh – thûúng bao göm cach noi vñ von, nhûng ên du, nhûng chû viït tùt hoùc cach goi ngùn gon nhûng mö ta dai dong, phûc tap vï möt loai san phêm hay möt thu tuc nao ào. Nhû electronic mail àûúc goi ngùn gon thanh e-mail (thû àiïn tû). Dûúi àêy la danh sach cac thuêt ngû àiïn tû vúi nhûng giai thñch chûa àûúc àêy àu ro rang vï chung:
Bandwidth: (tam dõch la bùng thöng) möt àùc àiïm cua con ngûúi àûúc àùt tïn theo möt kïnh liïn lac àiïn tû. Kïnh liïn lac nao co bandwidth hep se khöng thï mang àûúc nhiïu thöng àiïp cung möt luc, ngûúc lai möt kïnh liïn lac co bandwidth röng co thï xû ly àöng thúi rêt nhiïu thöng tin. Bill Gates la möt ngûúi co bùng thöng röng, co thï lam viïc “àa nhiïm” hoùc co thï tû duy àêu ra àêy nhiïu àï tai cung möt luc.
Big iron: chó loai may tñnh chu (Mainframe), vúi kñch thûúc lún cung vúi kha nùng manh hún rêt nhiïu so vúi cac may tñnh ca nhên, may tñnh xach tay, va cac loai may tñnh nho gon khac.
Bloatware: phên mïm may tñnh co nhiïu àùc tñnh, thûúng la thûa va khöng cên thiït, chiïm dung nhiïu bö nhú cua may tñnh.
Bogu: nhiïu nùm trûúc àêy, cac lêp trònh viïn cua cöng ty Microsoft cam thêy la ho bõ cac öng chu IBM “chûi búi” qua nhiïu àïn mûc ho chï ra möt tû riïng am chó cac buöi hop vúi IBM –“bend over and grease up” (tam dõch: oùn ngûúi ra ma chõu va àûng phan ûng gò ca). Thuêt ngû nay sau ào biïn thanh “bogus” do thai àö ‘nñn thú qua söng’ cua Steve Ballmer àöi vúi IBM – “bend over and grease up Steve.”
Dislocation: bõ thai höi hoùc bõ biïn thanh löi thúi. Möt àiïu chùc chùn xay ra khi cuöc cach mang àiïn toan va Internet phat triïn.
Drill down: cach noi trong Microsoft chó viïc phai àao sêu vao cac chi tiït.
FUD factor: yïu tö sú sït, mú hö, hoai nghi (fear, uncertainly, doubt) – nhûng àiïu ma möt vaporware (xem chu giai vï Vaporware ú dûúi) muön tao ra cho cac àöi thu canh tranh.
Granularity: mûc àö hoan my vï chi tiït va chêt lûúng. Vñ du nhû “Microsoft Word is high granularity.”
GUI hoùc Gooey: (tam dõch: Giao diïn àö hoa vúi ngûúi dung) cac chûúng trònh, ào la sû kït húp hai hoa giûa vùn ban va hònh anh, àêy la möt àoi hoi àöi vúi nhûng phên mïm Windows.
Hard core: toan têm toan y àöi vúi möt khai niïm, nguyïn tùc, möt cöng viïc phai thûc hiïn hoùc cho möt cöng ty.
Massively parallel: (tam dõch: May tñnh xû ly song song cûc lún) Möt cach tñnh chó sö thöng minh khac cua Gates. Àêy la thuêt ngû trong nganh àiïn toan dung àï chó möt may tñnh co nhiïu bö vi xû ly àöc lêp nhau àûúc kït nöi song song àï thûc hiïn chûc nùng tñnh toan cua möt siïu may tñnh – cung möt luc thûc hiïn trïn möt ngan phep tñnh khac nhau. Gates cho rùng Myhrvold la möt Massively parallel.
OEM: viït tùt cua chû Original Equipment Manufacturer (Cöng ty San xuêt Thiït bõ göc) cua cac thiït bõ thanh phên àûúc dung khi lùp rap möt nhan hiïu may tñnh nao ào. Vñ du, trong may tñnh cua hang Compaq co lùp ö àôa CD-ROM hiïu Sony, nghôa la Sony la OEM cua ö àôa CD-ROM ào.
OS: hï àiïu hanh cua may tñnh.
Shovelware: phên mïm àûúc nha san xuêt nhöi nhet moi thû vao, bêt kï chung co gia trõ hay khöng. Nguyïn thuy, CD-ROM àûúc goi la shovelware vò co qua nhiïu thû khöng gia trõ àûúc mang ra thõ trûúng.
Softer software: àï chó nhûng phên mïm co kha nùng hoc hoi vï ban va tiïn liïu àûúc nhûng nhu cêu cua ban. Vñ du, nïu tïn cua ban bõ viït sai chñnh ta, no se phat hiïn ra co sû sai sot va lêp tûc thûc hiïn sûa löi.
Vaporware: (phên mïm húi nûúc) phên mïm hoan toan chûa tön tai nhûng lai àûúc loan bao nhùm àanh lûa àöi thu canh tranh rùng ho àa chêm chên trong viïc tung ra phên mïm cung loai. (Xem chu giai vï FUD factor).
Wreck a nice beach: tïn goi êu yïm nhom lêp trònh viïn tai Microsoft àang miït mai day may tñnh “nhên dang tiïng noi”. May tñnh gùp kho khùn trong viïc phên biït giûa cum tû “recognize speech” (co nghôa nhên dang giong noi) va “wreck a nice beach” (co nghôa tan pha möt bai biïn xinh àep).
“Cach tû duy thiïn vï hûúng kinh doanh mao hiïm tiïp tuc thùng thï trong cöng ty Microsoft vò möt trong bön muc tiïu chñnh cua chung töi la tû mònh lam múi san phêm – chung töi phai chùc chùn rùng chñnh chung töi chû khöng ai khac se la ngûúi thay thï cac san phêm cua mònh.”
Nhûng àûúng löi chó àao cua Gates trong viïc quan ly phat triïn dû an múi sau àêy àûúc àuc kït tû rêt nhiïu nguön dû liïu:
• Tuyïn dung nhûng con ngûúi thöng minh.
“… phat triïn phên mïm vên la cöng viïc cua nhûng ky sû phên mïm trong viïc suy nghô va tòm ra nhûng thuêt toan hiïu qua va ghi lai bùng ban phñm. Thanh cöng luön la viïc khiïn moi ngûúi lam viïc chung vúi nhau va àûa nhûng hiïu biït tinh thöng ra thû nghiïm. Co rêt nhiïu sû thay àöi vï lûúng, nhûng tñnh chêt cua viïc xêy dûng phên mïm va loai ngûúi nao sú trûúng vï viïc ào vên khöng thay àöi chut nao.”
Greg Maffei, Pho Chu tõch Microsoft va la quan chûc phu trach chñnh vï tai chñnh cöng ty phat biïu, “Àêy la möt cöng ty co rêt, rêt nhiïu thach thûc vï trñ tuï. Giöng nhû viïc uöng rûúu bùng voi xõt nûúc cûu hoa vêy.”
• Cho phep nhûng chiïc xe àap möt banh. Nïu quy võ àang tòm kiïm cac san phêm co tñnh chêt sang tao thò quy võ phai tao ra àûúc möt bêu khöng khñ sang tao.
“Phên mïm la sû kït húp tuyït vúi giûa ky thuêt va nghï thuêt. Cuöi cung khi àa lam àûúc va phai àanh gia nhûng gò quy võ co thò no nhû la möt phên cua chñnh ban thên ma quy võ àa rap nöi lai vúi nhau.”
“Nïu àa möt lên noi chuyïn vúi möt lêp trònh viïn gioi, quy võ se nhên ra rùng anh ta hiïu ro chûc nùng cua cac cöng cu [viït phên mïm] cua mònh giöng nhû möt hoa sô hiïu ro vï cac cêy co cua anh ta vêy.”
•Lam viïc vúi nhûng nhom nho. Microsoft thûúng giúi han cac nhom lam viïc cua cöng ty töi àa khöng qua 35 ngûúi:
“Khi cöng ty àa phat triïn lún, chung ta vên phai tiïp tuc giû mö hònh lam viïc cua möt tö chûc bïn trong tö chûc. Nhûng nhom lam viïc nho co kha nùng giao tiïp vúi nhau möt cach hiïu qua va khöng bõ cêu truc to lún cua möt nhom lún ngùn trú, lam trò trï.”
“Cac ban phai tö chûc nhûng nhom lam viïc gioi búi vò möt nhom têm thûúng se chó cho ra nhûng kït qua têm têm, cho du co quan ly töt àïn àêu ài nûa.”
• Cho moi ngûúi thúi gian àï suy nghô:
“Moi ngûúi cên phai co thúi gian àï suy nghô vï cac vên àï.”
• Quyït àõnh nhanh va theo àuöi àïn cung.
Nathan Myhrvold noi rùng töc àö la yïu tö thiït yïu. “Lônh vûc kinh doanh tao ra lúi nhuên la cai gò vö cung mong manh. Bêt kï san phêm cua ban töt cú nao ài nûa, ban chó duy trò àûúc 18 thang àï khöng bõ thêt bai.”
Gates noi:
“Àûng ra möt quyït àõnh hai lên. Hay danh thúi gian suy nghô thêu àao àï co àûúc möt quyït àõnh àêu ra àêy ngay lên àêu tiïn àï ban se khöng cên phai xet lai vên àï ào nûa. Nïu ban
àa quyït chñ lêt lai vên àï tû àêu thò àiïu ào khöng nhûng se gêy trú ngai bûúc thûc hiïn ma ngay phut àêu tiïn con can trú àöng cú ra quyït àõnh cua ban. Noi cho cung, tai sao lai mêt cöng ra quyït àõnh cho möt vên àï nïu no thûc sû chûa àûúc àõnh àoat.”
• Phat triïn möt vong lùp phan höi hiïu qua, àùc biït vúi cac khach hang:
“Microsoft la möt cöng ty phat triïn rêt nhanh va chung töi danh ûu tiïn cho nhûng àiïu ma khach hang cua chung töi yïu cêu.”
“Töi thñch luc nghe hoi va tra lúi búi vò àiïu ào cho phep töi cam nhên àûúc nhûng gò tao phên kñch cho moi ngûúi va nhûng gò lam ho bûc mònh.”
•Rut tóa kinh nghiïm tû nhûng dû an àa qua.
Microsoft àa lûúm lùt àûúc bai hoc quan trong tû “ghï trûúng ky trön thû”:
“Trong phiïn ba n àê u cu a chûúng trònh Mail Merge (trö n thû), viï c sû du ng rê t phû c ta p, àï n mû c ma mö i khi co kha ch ha ng go i àiï n thoa i àï n yïu cê u àûú c giu p àú la y nhû
rù ng nhên viïn phu tra ch tra lú i cu a chu ng töi pha i nù m da i
ra trïn ghï trûú ng ky àï tiï p chuyï n bú i anh ta biï t rù ng cuö c trao àö i na y co thï se ke o da i rê t lêu. Ro ra ng co mö t àiï u gò
ào khöng ö n.”
Mùc dêu àa cö gùng rut tóa kinh nghiïm tû cac sai lêm trong nhûng viïc àa qua, Mike Murray, Pho Chu tõch àùc trach vên àï nhên lû c va ha nh chñnh cu a Microsoft àa mö ta cöng ty nhû sau: “Nïu Microsoft la möt chiïc ö tö thò chiïc ö tö nay co möt ban àap töng ga thêt lún va möt cai thùng tuy nho nhûng hûu hiïu. No hoan toan khöng co kñnh chiïu hêu.”
•Cac nha phï bònh noi rùng Microsoft rêt gioi trong viïc phat hiïn ra nhûng cöng trònh cua ngûúi khac va biïn àöi no àï thanh cua mònh. Cac quan chûc Microsoft cho biït cöng ty cua ho khöng lam cöng viïc cai sûa cöng nghï, mùc dêu Gates noi rùng Microsoft àa nùm lêy nhûng y tûúng ào va mú röng ra, va ào chñnh la nhûng y tûúng múi:
“Sû thanh cöng to lún cua chung töi gùn liïn vúi chu trûúng tiïp cên bêt cû thanh tûu phö cêp nao va röi xuêt hiïn vúi nhûng cai tiïn va mú röng. Ào la cach chung töi tiïp cên vúi phên mïm
NetWare, bang tñnh àiïn tû va chûúng trònh soan thao vùn ban, vúi Internet – thu nhên moi thû àang hiïn diïn cua ngûúi khac va àat àïn viïc chung söng thoai mai trong cac hï thöng.”
“Trong möt nganh cöng nghiïp thay àöi rêt nhanh, nhûng cöng ty thanh cöng la nhûng cöng ty co kha nùng vûút lïn phña trûúc
nhûng xu hûúng then chöt va thûc sû thïm cac gia trõ vao nhûng ûng dung múi.”
• Khöng bao giú àêu hang
Steve Ballmer cho rùng àûc tñnh bïn bó la cûc ky quan trong: “Nïu chung töi co phai giú àêu chõu bang va nhên lanh thêt bai, àiïu ào cung khöng àang phai quan têm. Vên àï la chung töi co tiïp tuc àûa àêu ra huc hït lên nay àïn lên khac hay khöng thöi.”
•Sû dung moi tai nùng
Microsoft àa rêt thanh cöng do Gates co ca kha nùng ky thuêt lên kha nùng kinh doanh.
“Töi cho rùng nguyïn nhên thanh cöng cua Microsoft la no biït àûúc rùng nhûng lônh vûc ào co quan hï vúi nhau. Ca hai tac àöng qua lai vúi nhau.”
Trong sû suy nghô cua Gates, cöng viïc quan ly kinh doanh chùng co gò la kho ca:
“Töi cho rùng kinh doanh la chuyïn rêt àún gian. Lúi nhuên. Thua lö. Lêy doanh thu trû ài chi phñ, anh se co ngay möt con sö dûúng cu thï. Bai toan ào qua dï.”
Nhûng anh chang vui tñnh trïn Internet co cach nhòn riïng vï cac nguyïn tùc kinh doanh cua Microsoft:
Hoi: Phai cên bao nhiïu võ pho chu tõch cöng ty Microsoft àï thay möt bong àen?
Tra lúi: Tam võ. Möt võ àï lam cöng viïc ào va 7 võ con lai àï bao àam rùng Microsoft se thu àûúc 2 àö cho möi chiïc bong àen àa àûúc thay ú bêt cû núi nao trïn thï giúi.
Microsoft co vùn phong kinh doanh tai khoang 60 quöc gia khac nhau va 6.200 nhên viïn quöc tï. Phên lún sö nhên viïn nay la ngûúi ban
àõa. Ngûúi ta ûúc tñnh rùng möi nhên viïn hai ngoai nay àe ra hún 1
triïu àö la trong khoan thu nhêp hang nùm cua cöng ty. Gates noi rùng
anh cö gùng bao àam lam sao àï cac àöi tac nûúc ngoai cua mònh ganh vac trach nhiïm va ho cung chia se sû thõnh vûúng ào.
“Ào la chòa khoa. No lam cho ngûúi ta hiïu sai y cua töi la töi muön àöi tac nûúc ngoai tham gia àï àiïu hanh moi chuyïn.”
“Cac ban co thï nhên ra ngay rùng thõ phên [cua Internet Explorer 4.0] ú ngoai nûúc My lún hún so vúi trong nûúc My Àiïu ào cung àung vúi hêu hït cac san phêm khac ma Microsoft
àa tung ra. Cac àöi thu canh tranh cua chung töi tûúng àöi kem coi hún khi kinh doanh ú nûúc ngoai, khac vúi ban lônh ho böc lö ú trong nûúc My, vò vêy chung töi luön tòm moi cach àï tên dung töi àa cú höi nay. Trïn thûc tï, tin xêu nhêt ma chung töi bao cho möt chi nhanh ú nûúc ngoai ào la thõ phên cua ho àang ngang bùng vúi thõ phên bïn trong nûúc My.”
Vñ du, ú Nhêt, Microsoft àa cöng tac vúi hún 28 nha san xuêt phên cûng va phên mïm.
Nùm 1998, khi Microsoft bao trú cho möt cuöc höi thao danh cho cac chñnh phu hiïn àang sû dung san phêm cua cöng ty nay, àa co túi 300 ngûúi àai diïn cho 71 chñnh phu trïn thï giúi tham dû.
Hang nùm co khoang 80 triïu may PC àa àûúc ban, trong sö ào co 50 triïu may àûúc ban bïn ngoai nûúc My.
Gates khöng ngûng ài nûúc ngoai cöng tac, àïn chêu Êu, Nam Phi, Ên Àö va Trung Quöc. Chuyïn ài nùm 1997 àïn Ên Àö va Nam
Phi, ngûúi ta thöng kï Gates àa phai ài möt quang àûúng dai gên 25.000 dùm, chñnh thûc diïn thuyït 14 lên, va khoang 40 cuöc tiïp
xuc va diïn kiïn ca nhên.
Vê n àï quan têm nhê t cu a anh la nhû ng quö c gia ñt pha t triï n hún:
“Ào la nhûng núi se giup chung töi tùng trûúng nhiïu trong
nhûng nùm sùp túi. Nhûng quöc gia nay chó múi bùt àêu mua
PC vúi sö lûúng lún. Va búi vò ú àêt nûúc ho thûúng khöng co cac hï thöng may tñnh cu àï lai – nhûng loai may tñnh Mainframe hoùc Mini – nïn chung töi co cú höi chiïm àûúc thõ phên kinh doanh may tñnh rêt lún ú ào, thêm chñ con lún hún ú My, Chêu Êu hoùc Nhêt Ban. Vêng, àêy la àiïu quan trong àöi vúi töi.”
Gates hiïu nhiïu vï nhu cêu cua cac khach hang hai ngoai trong nhûng chuyïn ài nûúc ngoai nay.
“Khöng bao giú töi co thï hiïu àûúc rùng co túi 14 thû ngön ngû noi va viït khac nhau àûúc sû dung tai Ên Àö. Giú àêy khi y thûc àûúc àiïu ào, chung töi se phai àêu tû cöng sûc nhiïu hún nûa vao viïc ban àõa hoa cac san phêm cua chung töi. Khöng nhûng thï, nhûng tai nùng phên mïm chûa àûúc khai thac ú àêy thûc sû se khiïn ban kinh ngac. Möt tó ngûúi la möt con sö rêt lún, va mùc du àêt nûúc nay con ngheo lùm, nhûng ho cung co nhûng nhên tai àûúc hûúng möt nïn giao duc ngang têm thï giúi va nhûng cöng ty co nùng lûc va co tûúng lai nhû moi cöng ty ú bêt ky núi nao khac. Töi vï nûúc vúi têm trang phên kñch khi nghô rùng mònh co thï mang cöng viïc phat triïn phên mïm chêt chöng ú àêy va chuyïn àïn núi ào.”
“Ên Àö co tiïm nùng vö cung to lún àï trú thanh möt siïu cûúng phên mïm miïn la chñnh phu tao ra sû tûúng xûng giûa ky nùng cua con ngûúi va cêu truc ha têng cên thiït.”
“Sû lún manh vï tai nùng ky thuêt cua nhûng quöc gia nhû Ên
Àö àa thûc sû lam rung àöng möt sö ngûúi trong cac quöc gia àa phat triïn vò sú rùng ho se bõ mêt ài cöng ùn viïc lam va mêt ca cú höi. Töi cho rùng, nöi lo nay àa àùt sai chö. Kinh tï khöng phai la tro chúi ‘töi àûúc thò anh mêt – töi mêt thò anh àûúc’.”
Lõch cöng du nûúc ngoai cua Gates àûúc sùp xïp day àùc vúi khoang àûúng phai di chuyïn rêt lún. Sau chuyïn thùm Davos
(Thuy Sô) àï gùp gú nhûng nha lanh àao thï giúi, Gates phai thûc hiïn möt cuöc chay nûúc rut khùp chêu Êu trong vong 4 ngay:
Ngay thû nhêt: Bay túi Paris gùp cac quan chûc cao cêp cua cöng ty
PSA/Citroen àï ky kït húp àöng sû dung cöng nghï Microsoft Auto PC.
Àoc diïn vùn quan trong tai Comdex ú thanh phö Porte de Versailles.
Ngay thû hai: Túi Brussels (Bó) höi kiïn Hoang tû Philippe va Liïn àoan cac cöng ty Bó.
Höi kiïn Thu tûúng Jean-Luc Dehaene va nöi cac chñnh phu cua öng àï thao luên cac vên àï liïn quan àïn cú sú ha têng.
Phat biïu tai Höi nghõ Thûúng àónh vï Cöng nghï
múi cua Microsoft.
Gùp gú vúi cac viïn chûc cua nhûng trûúng hoc àa biït sang tao trong ûng dung cöng nghï thöng tin.
Kït thuc möt ngay lam viïc vúi bai diïn vùn àoc trûúc cac nha lanh àao giao duc ngûúi Flemish.
Ngay thû ba: Àïn Helsinki (Phên Lan) àï phat biïu tai buöi höi thao göm 800 nha doanh nghiïp hang àêu cua Phên Lan.
Bay túi Stockhohm (Thuy Àiïn) höi kiïn Thu tûúng Goran Persson.
Àoc diïn vùn tai buöi höi thao ú Stockhohm do Microsoft tö chûc.
Phat biïu tai Kammarsalen vï viïc mú möt chi nhanh múi cua Microsoft tai thõ trûúng Bùc Êu.
Ngay thû tû: Ngay cuöi cung. Bay túi Munich (Àûc) àï höi kiïn chu tõch têp àoan Siemens, möt trong nhûng cöng ty cöng nghï lún nhêt thï giúi, àï cung cö möi quan hï giûa Microsoft va Siemens.
Àoc diïn vùn tai cuöc höi nghõ truyïn hònh qua mang vúi nhom Deutsche Telekom tai Hanover.
Phat biïu tai cuöc höi thao vï cöng nghï cua BMW/Deutsche Bank.
Höi kiïn Tiïn sô Edmound Stroiber, Töng thöng bang Bavaria (Àûc)
Töng kït: Gates àa àïn 5 quöc gia, höi kiïn vúi möt hoang tû va bön nguyïn thu quöc gia, àoc 8 bai diïn vùn, mú möt vùn phong cöng ty tai nûúc ngoai va ky kït hai húp àöng lún – têt ca chó trong bön ngay.
Cuöc tranh cai vï chöng àöc quyïn giûa Microsoft va chñnh phu My
àûúc tiïn hanh vao thúi àiïm ma sû toan cêu hoa thûúng mai àang buöc phai xem xet lai thai àö cua nûúc My àöi vúi sû àöc quyïn
100 • Bill Gates àa noi
kinh tï. Vúi 55% cöng viïc kinh doanh cua Microsoft la ú nûúc ngoai vao thúi àiïm nïn thûúng mai cua My àang bõ thiïu hut trêm trong nïn àiïu nay àa khiïn Bö Tû phap My cam thêy chun tay trong viïc trên ap cac hoat àöng kinh doanh cua cöng ty nay. May tñnh va Internet, Gates noi, se giup cho sû thõnh vûúng va quyïn lûc àûúc phên phöi àöng àïu hún trïn pham vi toan cêu:
"Trong lõch sû ban sú cua loai ngûúi, nhûng tiïn bö vï cöng nghï àûúc xêy dûng dûa trïn sû phong phu cua cac loai thûc vêt, àöng vêt va hoan canh àõa ly cu thï nao ào.
“Trong xa hö i thöng tin àang àõnh hònh nga y nay, nguö n ta i nguyïn thiïn nhiïn cû c ky quan tro ng la trñ thöng minh, ky nùng va kha nùng la nh àa o cu a con ngûú i. Ú mo i vu ng trïn thï giú i nhû ng ta i nguyïn na y hï t sû c dö i da o, àiï u na y hû a he n se mú ra mö t chûúng mú i vö cu ng thñch thu trong lõch sû nhên loa i.”
CHÑNH SACH TIÏP QUAN CAC CÖNG TY KHAC
Cho àïn cuöi nùm
1997, Microsoft àa
tiïn hanh khoang
60 vu tiïp quan, àêu tû hoùc liïn
doanh vúi töng gia
trõ hún 2,5 triïu àö
la. Vúi viïc mua lai
10 cöng ty trong
nùm 1997, Microsoft trú thanh cöng ty hang àêu trong lônh vûc tiïp quan cac cöng ty khac. Ngoai ra, Microsoft con co nhûng khoan àêu tû nho hún vao hún möt chuc xñ nghiïp khac nhau.
Charles Federman, chu tõch cua Hiïp höi Broadview, möt cö vên vï cac vên àï tiïp quan va sap nhêp cöng ty, noi: “Töi chûa tûng thêy möt cöng ty nao khac trong nganh cöng nghiïp nay hoat àöng xöng xao vúi nhûng muc tiïu khac thûúng nhû vêy.”
Têm nhòn cua Gates vao tûúng lai àa àõnh hûúng cho chiïn lûúc tiïp quan cac cöng ty cua anh. Anh sú rùng nhõp àö phat triïn cua
cú sú ha têng va phên cûng may tñnh khöng theo kõp àûúc vúi töc àö cach tên va phat triïn cua phên mïm:
“Töi rêt lo lùng àïn lônh vûc bùng thöng, khöng chó trong cöng viïc kinh doanh, ma ca trong möi trûúng gia àònh. Vò vêy, chung töi àa lam möt sö viïc. Chung töi àa àêu tû vao Comcast (möt cöng ty viïn thöng qua àûúng dêy cap) nhùm thuc àêy sû phat triïn lônh vûc nay.”
Gates khuyïn khñch cac cöng ty àiïn thoai cung cêp dõch vu Internet, nhûng cung:
“Ca nhên töi cung co nhûng àêu tû riïng cho kï hoach truyïn thöng qua vï tinh (Teledesic Corporation) vúi muc àñch tao kha nùng kït nöi töt túi nhûng vung nöng thön hoang da. Tai nhûng
thanh phö lún, giai phap sû dung cap quang co le la kinh tï nhêt, nhûng tai nhûng vung mêt àö dên cû thûa thút thò giai phap cap quang se khöng kinh tï va àêy se la núi àï vï tinh àõa
tônh phat huy tac dung: cho phep kït nöi túi moi núi trïn thï giúi vúi töc àö truy cêp cao khöng kem gò cap quang. Microsoft khöng bûúc vao lônh vûc nay. Chung töi se khöng mua cac cöng ty cap quang hoùc truyïn thöng búi vò chung töi khöng co kinh nghiïm vï cöng viïc ào, nhûng chung töi se lam têt ca nhûng gò co thï lam àûúc àï giup lônh vûc nay phat triïn.”
Tö ng Gia m àö c Scott McNealy cu a cöng ty Sun Microsystem nhòn thê y nhû ng hiï m ho a trong viï c Microsoft mua la i ca c cöng ty trong nhiï u lônh vû c kha c nhau nhû vê y: “Microsoft àang cö cöng
tòm kiï m àï co thï thu c àê y võ thï àö c quyï n cu a no nga y nay va o ca c lônh vû c kinh doanh ma y tñnh, pha t hònh – pha t thanh, gia i trñ, ba o chñ, truyï n hònh ca p, dõch vu du lõch, dõch vu Internet, phê n mï m cú sú dû liï u, ngên ha ng gia àònh, … No co sû c ma nh ma IBM, ngay ca va o thú i ky hoa ng kim nhê t, cu ng chûa bao giú co àûú c.”
Khi tap chñ Business Week am chó rùng Gates àang trú thanh möt tai phiït trong lônh vûc truyïn thöng tin tûc, Gates to ra lung tung va cau co:
“Y nghô cho rùng Microsoft la möt cöng ty truyïn thöng la möt y nghô la lung.”
Co le cung khöng qua la lung: Microsoft Press àang xuêt ban sach.
Danh muc àêu tû san xuêt cua nhom truyïn thöng co tñnh tûúng
tac cua Microsoft bao göm Microsoft Network, MSNBC va rêt nhiïu nhûng tûa CD-ROM vï giao duc, thöng tin, va giai trñ göm ca bö àôa
bach khoa tû àiïn Encarta. Trong thang giïng nùm 1998, co hún
270.000 ban àoc àa àùng nhêp vao tap chñ trûc tuyïn Slate cua Microsoft, tai àõa chó www.slate.com.
Ban thên Gates àa mua Otto Bettmann - möt thû viïn vï tranh ve, hònh anh va cac anh minh hoa khac cho Corbis Corporation cua mònh.
Tap chñ Smithsonian àa
hoi Gates rùng nïu co
thï quay trú vï möt thúi
àiïm nao ào trong qua
khû thò anh se cho n
thúi àiïm nao? Gates
àa cho n àûú c chû ng
kiï n thú i àiï m bo ng
ba n dê n àûú c pha t
minh ra tai Bell Labs
vao thang 12 nùm 1947:
“Ào la möt sû kiïn chuyïn tiïp trong àai mú àûúng tiïn túi Ky nguyïn Thöng tin. Bong ban dên àa thay thï cho bong chên khöng va àûa khai niïm thiït bõ àiïn tû àïn vúi tûng ca nhên.
Möt vai ngûúi trong chung töi vên con nhú nhûng cam giac tuyït vúi khi cêm trïn tay cai àai ban dên cua riïng mònh ài chö nay chö no va co thï lùng nghe bêt ky ban nhac nao mònh muön va ú bêt cû núi nao.”
Bong ban dên sau ào àa nhanh chong trú nïn lac hêu trûúc sû phat
triïn cua mach tñch húp; mùc du vêy ào chñnh la bûúc mú àêu àï
tiïn túi viïc phat minh ra may tñnh ca nhên sau nay.
Microsoft àa chi ra khoang 2 triïu àö la möt nùm cho cöng viïc
nghiïn cûu va phat triïn vò Gates biït rùng nhûng san phêm ma cöng ty ban ra se nhanh chong trú nïn lac hêu sau möt vai nùm:
“Tai Microsoft, chung töi luön giû möt têm nhòn dai han. Co nghôa la chung töi se àêu tû rêt nhiïu cho nghiïn cûu va phat triïn àï giup chung töi hiïu àûúc àûúng ài nûúc bûúc trong tûúng lai, trong luc hiïn nay vên duy trò sû canh tranh trong viïc phat triïn san phêm. Ro rang thach thûc lún lao cho bêt ky cöng ty nao la vûa co thï duy trò àûúc sû söng cua mònh vûa co thï chuyïn tiïp thanh cöng sang möt mö hònh kinh doanh múi khi cên thiït.”
“Möi ngay chung töi bùt tay vao cöng viïc vúi têm niïm rùng chung töi co thï huy hoai cöng ty... va rùng chung töi phai luön luön canh giac vúi chñnh mònh, cö gùng thûc hiïn cac àêu tû co tñnh dai han vao lônh vûc nghiïn cûu, cöng viïc nay se tao ra sû khac biït rêt lún va thûc sû thuc àêy moi viïc tiïn triïn.”
“Àêy la möt nganh kinh doanh thuöc pham vi kinh tï hoc, núi ma chi phñ san xuêt thïm vao cho möi ban phên mïm àûúc ban thïm la rêt nho, vò vêy chung töi co kha nùng àï àùt hang tó àö la vao cöng viïc nghiïn cûu va phat triïn cac san phêm se àûúc tung ra thõ trûúng vúi con sö khöng lö.”
Möt sö nghiïn cûu se àûúc tiïn hanh ú nûúc ngoai:
“… chung töi àang xêy dûng nhiïu trung têm phat triïn trïn khùp thï giúi. Chung töi co mùt ú Israel, ú Trung Quöc. Chung töi àang tiïn hanh xêy dûng möt vai trung têm tai Ên Àö. Nhom phu trach nghiïn cûu cua chung töi muön bao àam rùng ho àang vên dung àûúc têt ca nghiïn cûu tuyït vúi àang diïn ra trïn khùp thï giúi.”
Cambridge (Anh) la möt àõa àiïm nghiïn cûu tiïu biïu tai nûúc
ngoai:
“Vên àï chñnh yïu la chêt lûúng cua hï thöng cac trûúng àai hoc, va tû àêy co thï san sinh ra nhiïu cû nhên vï cöng nghï thöng tin co kha nùng lam viïc rêt töt.”
Trong möt bai phat biïu tai àai hoc St. John, ú Cambridge, Gates
noi:
“Vúi möt phong thñ nghiïm cac ban se khöng muön tuyïn bö trûúc möt buöi hop bao rùng ‘Trong thúi gian ba nùm, ho se cho ra 10 phat minh nhû sau’. Cai hay cua viïc nghiïn cûu la têp trung cac bö oc siïu viït nhêt lai vúi nhau ma khöng bõ go bo búi möt han àõnh thúi gian nao.
Ho àûú c phe p àa o sêu va o nhû ng lônh vû c na y va ta o ra àûú c nhiï u tiï n bö cùn ba n hún so vú i ca c nho m sa n xuê t la nho m luön pha i co thú i ha n hoa n tha nh. Chu ng töi se khöng àûa ra nhû ng dû àoa n cû ng ngù c, nhûng thê t an toa n khi no i
rù ng mö i liïn kï t chù t che ma chu ng töi ta o ra giû a bö phê n nghiïn cû u va bö phê n sa n xuê t àa chû ng to cho thê y la chu ng töi co thï àûa nhû ng y tûú ng lú n àûú c bïn nghiïn cû u nghô ra cho bïn sa n xuê t ma khöng cê n pha i theo mö t lõch trònh na o.”
Mùc dêu Gates khöng biït chñnh xac àïn luc nao trong tûúng lai thò múi hûúng àûúc lúi ñch tû nhûng nö lûc nghiïn cûu cua cöng ty Microsoft, nhûng anh vên mong se thu àûúc möt vai khoan lúi kinh doanh. Anh khöng muön Microsoft giöng nhû Xerox:
“Nhû ng cöng trònh àûú c thû c hiï n ta i Trung têm Nghiïn cû u Palo Alto cu a Xerox (PARC) àa mú hûú ng tiï p cê n cú ba n cho viï c sa ng chï ra ma y tñnh ca nhên àûú c ûa chuö ng nga y nay. Nhûng dûú i go c àö kinh doanh, chù c chù n àiï u ào la mö t lú i ca nh ba o bú i vò Xerox khöng bao giú thu àûú c lú i lö c gò tû toa n bö nhû ng àê u tû va kï t qua nghiïn cû u cu a mònh. Töi khöng nghô rù ng ào la mö t viï c cê n thiï t. Nï u ba n la m àiï u àu ng, ba n tê p hú p mo i ngûú i cu ng la m viï c àu ng phûúng pha p thò
khöng co khoa n àê u tû na o tö t hún so vú i cöng trònh nghiïn cû u vô àa i.”
Möt vai tö chûc nghï nghiïp cua cac ky sû cung àa lïn tiïng phan
àöi cac cöng ty cöng nghï cao cua My àang ngûng khöng thuï cac ky sû My nûa. Cac cöng ty cöng nghï cao cua My hoùc la xuêt khêu
viïc kinh doanh cua ho ra nûúc ngoai vò chi phñ ñt hún hoùc la nhêp
khêu cac ky sû nûúc ngoai vao My lam viïc àï chó phai tra mûc
lûúng thêp hún.
Nùm 1995, Gates chöng lai möt kiïn nghõ thay àöi trong luêt nhêp cû vï viïc nïn han chï con sö ky sû va chuyïn viïn ky thuêt nhêp vao My àï lam viïc:
“Nhû àa xay ra, chó co khoang 5% sö chuyïn viïn phat triïn phên mïm trïn àêt nûúc My la tû bïn ngoai túi nhûng àiïu vö cung quan trong la chung ta co möt möi trûúng töt àï co thï thu hut nhiïu bö oc xuêt chung tû nhiïu quöc gia khac nhau vao lam viïc chung vúi nhau. Chung ta tröng cêy vao nhûng nhên cöng nûúc ngoai gioi vï toan hoc, khoa hoc cung nhû kha nùng sang tao cung vúi sû hiïu biït vï vùn hoa cua ho, têt ca nhûng àiïu nay se rêt ñch lúi khi cên phai ban àõa hoa san phêm cho thõ trûúng quöc tï.”
Cung co “Phong Nghiïn cûu cua Paul” (Paul Labs). Paul Allen àa thiït lêp möt cú sú nghiïn cûu trõ gia 100 triïu àö la, goi la Interval Research, vúi hy vong no se hö trú trong viïc àõnh hònh cho ûúc mú Xa lö Thöng tin.
Bill Gates la ngûúi àêu tiïn lïn tiïng chöng lai viïc sao chep lêu phên mïm va giai thñch rùng nïn cöng nghï se dêm chên tai chö trû phi nhûng ngûúi sû dung may tñnh böi hoan xûng àang cho cöng sûc cua nhûng lêp trònh viïn.
Gates thûúng tham gia vao Mobile Caravan cua MITS, chuyïn lûu diïn trïn khùp nûúc My àï giúi thiïu may tñnh Altair cho nhûng ngûúi say mï àiïn tû. Möt lên, tai Cêu lac bö Homebrew, California, co ngûúi àa vö tònh lam rúi cuön bùng àuc lö ghi chûúng trònh BASIC xuöng nïn nha. Möt thanh viïn cêu lac bö àa nhùt cuön bùng lïn va àûa cho Dave Sokol, möt thanh viïn khac cua cêu lac bö. Sokol nhên ban cuön bùng nay va sau ào phên phat miïn phñ cac bùng sao chep cho moi ngûúi tai buöi hop tiïp theo.
Gates súm nhên thêy rùng nhûng ngûúi sû dung may tñnh ú khùp núi àang tû do sao chep àôa chûúng trònh va tùng phên mïm
BASIC cho ngûúi khac. Nùm 1975, Gates nhanh chong gûi möt bûc thû bay to sû tûc giên cho ban tin cua nganh, tú Computer Notes.
Trong bûc thû co tûa “Thû ngo gûi nhûng ngûúi tiïu khiïn”, Gates cao buöc hanh àöng cua nhûng ngûúi nay la tröm cùp.
“Àang ly ra àai àa sö nhûng ngûúi tiïu khiïn phai hiïu la hêu hït quñ võ ùn cùp phên mïm quy võ àang dung. Phên cûng thò phai bo tiïn ra mua con phên mïm thò lai la thû tha hö dung chung. Co ai them quan têm àïn viïc ngûúi bo cöng sûc lam ra cac san phêm ào co àûúc tra tiïn khöng nao?”
Gates bõ chó trñch dû döi tû Ed Roberts, ngûúi san xuêt ra may tñnh
Altair 8080, vò lúi le gay gùt dung trong bûc thû. Gates viït möt bûc thû thû hai vúi lúi le mïm mong hún nhûng phan ûng gay gùt cua anh trong la thû trûúc àa lam xön xao ca nûúc vï vên àï sao chep lêu phên mïm. Chùng bao lêu phên mïm àûúc cöng nhên la möt san phêm co ban quyïn va giúi àiïn toan cung àïu àöng y la khöng thï chêp nhên viïc dung phên mïm bõ chiïm àoat. Tuy nhiïn, vên àï phên mïm bõ sao chep lêu vên tiïp tuc gêy lung tung cho nganh cöng nghiïp may tñnh.
Àiïu trú trïu la chñnh viïc phö biïn röng rai, hoan toan miïn phñ, phên mïm BASIC ma no àa trú thanh ngön ngû chuên cho may vi tñnh.
Dêu cho vên àï sao chep lêu phên mïm tai Chêu A va Chêu My La tinh la vên àï àùc biït nghiïm trong, nhûng thûc tï viïc sao chep
lêu xay ra khùp núi. Trong thang Giïng nùm 1998, Microsoft àa
àûng tïn nguyïn cao hang chuc vu kiïn chöng lai nhûng nha ban le may tñnh tai New York, Boston va San Francisco vò cho rùng ho àa cai àùt nhûng phên mïm khöng àûúc cêp phep va cung cêp cac san phêm Microsoft gia cho khach hang.
Ngûúi ta ûúc tñnh rùng khoang 68% phên mïm hiïn àang àûúc sû dung tai Brazil la phên mïm bêt húp phap. Nùm 1997, Microsoft àa thûúng lûúng möt thoa thuên trõ gia 10 triïu àö la vúi chñnh phu Brazil àï cung cêp cac phên mïm may tñnh PC cho 300.000 trûúng cöng lêp. Àï àap lai, chñnh phu Brazin se yïu cêu cac giao viïn chó
àûúc sû dung cac phên mïm húp phap. Microsoft rêt hy vong se ngùn can àûúc lan song sao chep lêu bùng phûúng cach giao duc, thiït lêp cac tiïn lï va xêy dûng nhûng àiïn hònh töt. “Trong qua khû, quy võ co thï têp hop nhûng anh chang cao böi tung ra khùp thï giúi àï àe doa moi ngûúi.” Orlando Ayala, Pho Chu tõch phu trach hoat àöng quöc tï cua Microsoft phat biïu. “Nhûng àêy khöng phai la cach lam cua ngay höm nay.”
Thang 11 nùm 1997, Gates gùp Töng thöng Fidel Ramos cua Philippin tai My va ky kït möt cöng ûúc qua ào se giup àêt nûúc nay phat triïn möt kï hoach dai han cho nganh cöng nghï thöng tin, àöng thúi lêp ra cac Web site quöc gia danh cho giao duc do chñnh phu sû dung. Àöi lai, phña Philippin cam kït bao vï quyïn sú hûu trñ tuï cua Microsoft thöng qua luêt phap va bö may cöng quyïn cua ho.
Sau khi ky kït, Gates trao cho Töng thöng Ramos möt giêy chûng nhên húp phap hoa nhiïu phên mïm Microsoft àang àûúc sû dung bêt húp phap trong cac tö chûc chñnh quyïn ú Philippin.
Chñnh phu cung àûúc ûu tiïn mua nhûng phên mïm múi hún vúi gia chó bùng möt nûa gia thõ trûúng. Gates cho biït anh se túi thùm Philippin vao nùm 1998.
Nùm 1998, Toa an Töi cao Argentine àa giang möt àon nùng vao giúi san xuêt phên mïm khi ho ra möt quyït àõnh trïn thûc tï la húp phap hoa viïc sao chep lêu phên mïm ú àêt nûúc nay. Theo
ûúc tñnh co túi 71% phên mïm àang àûúc sû dung búi nhûng cöng ty tû nhên nho, nhûng cú quan chñnh phu àõa phûúng va trung ûúng àïu khöng tra tiïn ban quyïn. Chó riïng vúi phên mïm
Microsoft Word, sö tiïn bõ mêt vao khoang 165 triïu àö la.
Gates mong rùng cuöi cung röi ngay ca nhûng quöc gia nhû Trung Quöc, hiïn àang phan àöi (1997) cung se thûc thi nhûng àiïu luêt chöng lai viïc sao chep bêt húp phap:
“Àêt nûúc nao trïn con àûúng tùng trûúng cung se phai khuyïn khñch nganh cöng nghiïp phên mïm trong nûúc, vò vêy ho phai thöng qua cac àao luêt va ngay cang tuên thu hún.”
MÙT TRÊN CHÖNG CAC ÀÖI THU CANH TRANH
Nganh cöng nghiïp may tñnh nhû möt mang nhïn khöng lö, àan xen, chöng cheo nhau giûa húp tac va canh tranh, phûc tap àïn mûc Andy Grove, Chu tõch Intel, phai àùt tûa cho möt cuön sach cua mònh la: “Chó Nhûng Àêu Oc Hoang Tûúng Múi Söng Sot” (Only the Paranoid Survive). Vñ du, cöng ty Sun Microsystem, möt mùt chöng lai y àö cua ca Microsoft lên Hewlett-Packard trong viïc lam
suy yïu ngön ngû Java vúi àùc tñnh “viït möt lên-chay bêt ky hï may tñnh nao” cua mònh, mùt khac ra sûc tùng cûúng liïn minh vúi Intel. Cung luc ào, Intel va Microsoft vên tiïp tuc xêy dûng nhûng möi quan hï thûúng mai dai han, vûng manh cua ho.
Thûúng xuyïn co rêt nhiïu vu kiïn liïn quan àïn quyïn sú hûu, hanh àöng chiïm àoat ban quyïn tac gia va nhûng vên àï
tûúng tû vúi nhûng khoan tiïn àùt cûúc rêt lún. Cung nïn lûu y rùng möt phên mïm phö biïn co thï kiïm àûúc nhiïu triïu àö la.
Randall Stross àa viït trong tap chñ U.S.News & World Report:
“Àiïu àang sú la cai cach ma möt cöng ty phên mïm chiïm giû võ trñ thöng trõ gên nhû tuyït àöi trong thõ trûúng, phai khöng?
Cöng ty ú võ trñ thû 2 thò let àet phña sau qua xa va co gò cho ho ngoai long thûúng hai. Va bùng cach nao ma möt cöng ty se co àûúc cú höi theo kõp cöng ty ài trûúc, ma – dûúi chiïu bai giup àùt ra cac ‘chuên cöng nghiïp’ – lai liïn tuc xao nêu àï cho ra àúi nhûng chuên múi na na nhû nhau dûa trïn chuên cöng nghï ma ho àa sú hûu riïng.”
Nhûng nhû ng lú i le lo êu trïn cu a Stross khöng pha i no i vï Microsoft ma la no i vï Netscape, cöng ty àa ca o buö c Microsoft la àö c quyï n khi cöng ty na y thêm nhê p va o thõ trûú ng trònh duyï t
Internet cu a Netscape. Mö t nùm sau ba i viï t na y cu a Stross, Microsoft àa lê n sên Netscape va thêu to m gê n mö t nû a thõ trûú ng na y.
Cac sû kiïn thûúng co nhûng tònh tiït, diïn biïn bêt ngú mang y chêm biïm, móa mai. Jim Barksdale, ngûúi àiïu hanh chñnh cua
Netscape Communications, àa ra àiïu trên trûúc Quöc höi My vï hanh vi kinh doanh khöng ngay thùng cua Microsoft: “Chung töi àang phai chõu ap lûc rêt lún. Ho àa thanh cöng trong viïc lam cho Microsoft Explorer trú thanh san phêm miïn phñ.”
Chó múi möt nùm trûúc àêy thöi, tap chñ GQ àa trònh bay cach thûc ma Marc Andreeson – möt huyïn thoai tre, ngûúi àûng sau sû thanh cöng cua trònh duyït Web Netscape, àa àao ngûúc lai tiïn trònh thûúng mai-miïn phñ trïn nhû thï nao. Khi con la möt sinh viïn, Andreeson àa gop sûc àï phat triïn phên mïm dung miïn phñ cho cac nha han lêm va khoa hoc tai trûúng àai hoc Illinois. va röi dûa vao phên mïm nay, anh viït möt phiïn ban thûúng mai cho
Netscape vúi sû khac biït khöng àang kï. Ngay lêp tûc, ca Andreeson va Barksdale àïu trú thanh triïu phu.
Mitchell Kapor, lanh àao cu cua Lotus Development, giai thñch nhû sau vï nganh kinh doanh may tñnh ca nhên: “Cöng viïc kinh doanh PC la möt cuöc chiïn. Trong ào hoùc ban chêp nhên chiïn àêu hoùc chêp nhên trú thanh nan nhên chiïn tranh. Ban phai nhòn thùng vao mùt ke thu va àûng bao giú chúp mùt.”
GHI CHU: Nhên xet cua Kapor trñch trong quyïn Khúi nghiïp: Möt
Chuyïn Mao Hiïm Ú Thung Lung Silicon (Start-Up: A Silicon Valley Adventure), trong ào tac gia Jerry Kaplan noi rùng cöng ty Go Corporation ‘múi ra rang’ cua mònh phai chõu thêt bai do cac hanh àöng chöng canh tranh cua hai cöng ty Microsoft va IBM.
Gates thûúng xuyïn trong tû thï tên cöng:
“Ban luön luön phai suy nghô xem ai la ngûúi co kha nùng àe doa àïn võ trñ cua anh.”
Trong giúi àiïn toan, khi múi bûúc vao nghï nay, Microsoft àûúc xem la möt cöng ty ú chiïu dûúi lai ûa gêy sû. Gùp thúi cú, no àa trú thanh möt ke chïm chï ú chiïu trïn. Va giú àêy khi cöng ty phên mïm nao àang ùn nïn lam ra cöng ty ào se lêp tûc nùm trong têm ngùm cua Microsoft, tap chñ Business Week co lên than phiïn:
“Ga khöng lö nay nöi tiïng vï cach ‘chiïu tûúng’ àöi thu cua no. Sau khi phên tñch chi li àiïm manh, àiïm yïu cua àöi thu, va röi tòm cach àï nuöt chûng thõ trûúng cua àöi thu nay. Cû hay tröng
gûúng cua cac cöng ty nhû Borland, Lotus, WordPerfect va Novell xem. Möi cöng ty nay àûúng thúi rêt hung manh, nhûng ho àa bõ can àûúng sau khi Microsoft àûa ho vao têm ngùm.”
Vêy àiïu gò àa khiïn cho Microsoft tû möt cêu be tñ hon phong rêt nhanh lïn võ trñ dên àêu? Theo Gates ào chñnh la cac y tûúng:
“Chung töi co nhûng y tûúng ma nhûng cöng ty khöng lö cua
thúi àai khöng co. Chung töi luön àï y xem chung töi co bo lú
bêt ky àiïu gò co thï anh hûúng túi ngöi võ dên àêu cua chung
töi hay khöng.”
Trong giúi cöng nghï cao, khöng co tònh ban bêt diït va cung
khöng co ke thu truyïn kiïp:
Nùm 1988, cöng ty Apple
Computers kiïn Microsoft vò
phiïn ban Windows 2.03 vò
cho rùng Microsoft àa ùn cùp y tûúng “dang ve va cam giac”
(look and feel) trong giao diïn àö hoa cua san phêm mònh.
Microsoft thùng vu kiïn nay va
trong nhiïu nùm Microsoft va
Apple àûúc xem la nhûng àöi thu khöng àö i trú i chung.
Nhûng gên àêy, Charles Piller, ngûúi phu trach chuyïn muc may tñnh cua tú bao Los Angeles Times àa co cai nhòn khac:
“Microsoft hoan toan man nguyïn khi thu àûúc khoan lúi
nhuên kïch xu tû viïc phat triïn cac ûng dung cho may Mac - àûúc
chûng minh bùng nhûng cam kït gên àêy cua no vï viïc phat triïn
Mac Office trong nùm nùm va khoan àêu tû 150 triïu àö la vao cöng ty Apple. Va nganh cöng nghiïp nay vên cên nhiïu àïn Apple
nhû cên möt cu hñch àï sang tao cung nhû àï duy trò sûc söng cho
khai niïm canh tranh hï àiïu hanh cua IBM, Gates mong muön
Apple nhû möt rao chùn chöng lai nhûng hanh àöng khac nûa cua Bö Tû phap My.”
Nùm 1997, Ralph Nader, àai diïn cho quyïn lúi cua ngûúi tiïu dung, àa tö chûc möt höi nghõ chöng-Microsoft tai Washington
D.C. Khi Gates tû chöi lúi múi àïn phat biïu tai höi nghõ, Nader àa buöc töi Gates la “khûúc tû giai trònh cac vên àï àûúc xem xet tai höi nghõ… Öng ta vên àang söng trong thûc tai ao va bo ngoai
tai nhûng thach thûc àang lún dên cua cöng luên àöi vúi tònh trang lam quyïn va àe doa cua cöng ty öng ta.”
Gates tuyïn bö rùng nhûng hanh àöng cöng kñch nay àïu xuêt phat tû muc àñch tû lúi va vò vêy anh ta se khöng thu àöng ngöi chú àúi cac cuöc cöng kñch:
“Chu ng töi co mö t sö àö i thu ca nh tranh, nhû ng ke àa nghô ra ca ch ta i trú cho viï c na y va cö xu y ca c ha nh àö ng cöng kñch vú i mu c àñch la m suy yï u sû c ca nh tranh cu a Microsoft trïn thõ trûú ng.”
Nhûng nhên vêt
bêt ngú àöng y
kiï n vú i ngûú i ung hö giúi tiïu
dung Ralph Nader
la Bob Dole –Thûúng nghõ sô va
cû u û ng viïn
Tö ng thö ng My
cua àang Cöng hoa; Robert Bork – cûu ûng viïn bao thu Toa an Töi cao My – àa cung tham gia cöng kñch Microsoft. Cuöi nùm 1997,
Thûúng nghõ sô Dole gûi ài nhiïu bûc thû nhùm tòm kiïm hö trú tû cac cöng ty My trong chiïn dõch nhùm ngùn can cöng viïc kinh
doanh Internet cua Microsoft: cöng ty luêt cua Thûúng nghõ sô Dole
ú Washington D.C, cöng ty Verner Liipfert Bernhard McPherson & Hand, àai diïn cua Netscape Communications, cöng ty Sun
Microsystems va tû nhiïu àöi thu canh tranh khac cua Microsoft. Dole giai thñch:
“Trong nhûng thang túi, chung ta cên àanh àöng cöng chung, chñnh quyïn va quöc höi vï hiïm hoa cua thai àö “bêt can thiïp” àöi vúi Microsoft. Ca nhên töi tin rùng nïu luc nay khöng co phan
ûng nao thò e rùng sau nay viïc tao ra möi trûúng canh tranh lanh manh se trú nïn kho khùn hún.”
Öng noi thïm “Nhû quy võ àa biït, töi chûa bao giú ung hö möt hanh àöng chöng àöc quyïn manh tay. Tuy nhiïn, töi cung tin rùng, nïu chung ta muön duy trò möt thõ trûúng àiïn tû mang tñnh canh tranh thò chung ta bùt buöc phai lam cho luêt chöng àöc quyïn co hiïu lûc àï bao àam rùng khöng möt cöng ty nao co thï thöng trõ àûúc Internet va manh nha lam nhû vêy.”
Cûu thêm phan Bork àûúc Netscape thuï àï giup ho trong viïc bao vï trònh duyït Web cua cöng ty trûúc sû canh tranh cua Microsoft.
Gary Reback, möt luêt sû tai Silicon Valley, àai diïn cho Sun
Microsystems va cac cöng ty khac àa phat biïu: “Khöng nhûng chó phên ùn trûa cua chung töi ma thêm chñ ca thên xac chung töi, Microsoft cung muön nuöt tron.”
Gates àa thuï riïng nhûng ngûúi hoat àöng hanh lang tai
Washington va tên cöng ngûúc trú lai:
“Quy võ se thêy chung töi phan bac dûúi hònh thûc yïu cêu moi ngûúi hay nhòn vao àöng cú cua cac cöng kñch nay va ên y gò thûc sû àang nêp sau nhûng cöng kñch ào.”
Gates cung yïu cêu nhûng àong gop tñch cûc cua Microsoft cho sû phat triïn cua cöng nghï phai àûúc moi ngûúi nhòn nhên:
“… búi vò àêy khöng phai la möt àêt nûúc ma sû thanh cöng va nhûng san phêm tuyït vúi lai phai bõ trûng phat.”
Steve Ballmer, nhên vêt uy quyïn sö hai cua Microsoft, khöng phu nhên viïc Microsoft la möt àöi thu canh tranh dï nuöt. Ballmer cöng nhên: “Töi se khöng goi ‘tñnh nhay cam’ la thuöc tñnh bêm sinh cua Microsoft hoùc thêm chñ cua ban lanh àao cöng ty”. Nhûng, “Trong thï giúi ma chung töi àûúc hiïu mònh la ke manh, töi khöng cho rùng chung töi àa co nhûng quyït àõnh kinh doanh tï hai, nhûng co thï co nhûng giai phap khac tû têm hún.”
Microsoft co thï co uy tñn trong viïc kòm chùt chên cac cöng ty khac.
Trong nganh cöng nghiïp may tñnh ngûúi ta noi vúi nhau rùng: “Hoùc xû ly àûúc cac vên àï cua ban hoùc cû gûi hït tiïn cho Bill.”
Bêt chêp nhûng lúi trên an cua Gates rùng Microsoft khöng hï co y muön thöng trõ nganh cöng nghiïp nay, cac nha lanh àao truyïn hònh cap vên lo rùng truyïn hònh tûúng tac, thiït bõ set-top box va cac cöng nghï khac se cho phep Gates nùm chùt nganh cöng nghiïp truyïn hònh cap.
Ted Turner, Pho chu tõch cua Têp àoan Truyïn thöng Time Warner lûu y: “Ú möt thúi àiïm bêt ky nïu ban la ngûúi co qua nhiïu quyïn lûc trong möt lônh vûc nao ào thò se la àiïu gêy bêt an cho moi ngûúi… Nhûng chung ta khöng chuên bõ àï cho phep möt hang phên cûng hoùc phên mïm chen chên vao va àiïu khiïn moi viïc. Nganh cöng nghiïp nay khöng chêp nhên möt hï thöng àong
kñn. Nïu vêy thò têt ca chung ta cû viïc giao nöp toan bö tûúng lai cua mònh cho Microsoft.”
Tuy nhiïn, Turner sau nay cung phai thûa nhên rùng nganh cöng nghiïp truyïn hònh cap se co nhûng thay àöi va “Nhûng khoan tiïn àêu tû khön ngoan se tùng lïn va nhûng chö chùng mang lai lúi nhuên gò se phai lun bai.”
Sun Microsystems va Microsoft àa ky möt húp àöng cho phep Microsoft sûa àöi ngön ngû Java àï thñch húp vúi hï nïn Windows va NT. Tuy nhiïn khi hï àiïu hanh NT cua Microsoft àûúc phat hanh, no àa khöng tûúng thñch vúi phiïn ban Java cua Sun. Noi theo cach khac Java trïn NT khöng cho phep ngûúi lêp trònh kha nùng ‘viït möt lêndung moi núi’ nhû y àõnh cua ngön ngû nay. Sun nöp àún kiïn, noi rùng Microsoft àa vi pham húp àöng cêp phep. Microsoft nöp àún kiïn lai Sun, noi rùng Sun àang tòm cach sû dung toa an àï viït lai ban húp àöng àa ky.
Luêt sû cua Sun Microsystems, Bruce Kerr, àa sû dung nghï tay trai viït nhai lai möt ca khuc vui cho tiït muc “The Dr. Demento Show” cua Rush Limbaugh va cac àai truyïn thanh va truyïn hònh ú Bay Area. “Loose Bruce” viït ca khuc ngùn sau theo giai àiïu cua bai “Ja-da”, bai hat nöi tiïng höi Thï chiïn Thû nhêt:
“Bill noi, ‘Nay, cac mon ùn cua töi giau sinh tö hún cac anh.’ Scott noi, ‘Töi co möt bònh ca phï, ngöi xuöng va töi se rot cho.’
“Rot Java, Java, Java, Java, jing-jing-jing [êm thanh cua may tñnh tiïn], Java, Java, Java Java, jing-jing-jing. Túi giú khöng ai co thï cho biït tûúng lai co thï mang lai gò. Têt ca àiïu chung ta biït ào la Java se jing-jing-jing [may tñnh tiïn].”
Trong khi Microsoft àang bõ cöng kñch la co nhûng hanh àöng
phan canh tranh tû cac àöi thu va Bö Tû phap My thò nùm 1996 cöng ty nay, cung vúi cöng ty ABB (Thuy Sô), àûúc àanh gia la cöng ty àang kñnh thû hai cua thï giúi – hang nhêt thuöc vï cöng ty General Electric – tû cac nha àiïu hanh chñnh trong cuöc bo phiïu bêu chon do bao Financial Times tö chûc.
Mua àöng nùm 1997-1998 la möt mua àöng vö cung kho khùn ma Gates va Microsoft àa trai qua.
Cún söt chöng lai Microsoft do nhûng nha vên àöng hanh lang
ú Washington, D.C àûúc cac àöi
thu canh tranh vúi Microsoft lam rum beng. Cuöc àiïu tra chöng àöc quyïn ban àêu àûúc khúi
xûúng vao nùm 1993 nay àûúc tùng töc va Bö Tû phap My giam sat chùt che moi hoat àöng cua Microsoft. Do sû phan àöi tû Bö Tû phap, nùm 1995 Microsoft àa phai bo ngang àï nghõ mua lai Intuit, möt cöng ty phên mïm, vúi gia 2,1 triïu àö la. Luc nay Bö Tû phap àang xem xet lai khoan tiïn 150 triïu àö la ma Microsoft àêu tû vao cöng ty Apple Computer.
Àónh àiïm cua hang loat nhûng sû kiïn nay la viïc Bö Tû phap lai löi Microsoft ra toa vao nùm 1996, cho rùng cöng ty àa lam sai lac y nghôa, bop meo nöi dung va thach thûc möt lïnh cua toa an nùm 1995 àï nghõ phai tach trònh duyït Web - Internet Explorer - ra khoi hï àiïu hanh Windows 95.
Tuyïn bö rùng quyït àõnh cua Bö Tû phap se lam “que cut” Windows, Microsoft àa àûa ra cho khach hang cua ho ba lûa chon:
(1) Nhûng nha san xuêt PC co thï xoa hoan toan Internet Explorer
ra khoi Windows 95 mùc du Microsoft cung lûu y rùng nïu lam nhû vêy co thï khiïn hï àiïu hanh nay trú nïn vö dung; (2) Ho co thï cung cêp may PC vúi phiïn ban Windows cu trûúc ào gên 3 nùm, nhûng phiïn ban nay chûa co trònh duyït; (3) hoùc ho co thï sû dung phiïn ban Windows múi nhêt göm ca Internet Explorer vúi gia ca khöng àöi.
Bö Tû phap My nöi trên löi àònh.
“Êm mûu trù ng trú n cu a Microsoft nhù m vö hiï u ho a mu c àñch pha n quyï t cu a to a a n va tiï n ha nh vu tö tu ng theo chiï n lûú c cu a ho la sû cö tònh lùng ma quyï n lû c cu a to a a n.” Joel Klein, mö t luê t sû cu a Bö Tû pha p no i, “Microsoft àa ài tû ha nh
àö ng ra ng buö c sa n phê m àï n ha nh àö ng cö t tay cö t chên ca c nha cung cê p sa n phê m ào . Microsoft ma tiï p tu c thû c hiï n nhû ng ha nh vi kinh doanh kiï u na y thò se co thïm nhiï u ngûú i tiïu du ng bõ thiï t ha i.”
Trong khi nùm giû àöc quyïn la viïc lam bêt húp phap thò viïc “rang buöc”, hoùc nöi kït, möt san phêm vao möt san phêm àöc quyïn, va röi bùt khach hang phai mua kem san phêm nay nïu ho mua san phêm kia cung la viïc lam bêt húp phap.
Gates tûc giên goi hanh àöng thanh tra Microsoft cua chñnh quyïn chùng khac gò chiïn dõch “sùn lung phu thuy” cua thúi phong kiïn trûúc kia.
Thêt bêt ngú, giúi hanh chanh sû nghiïp, nha bao, nhûng nha bònh luên TV va nhûng nghï sô hai chuyïn kï chuyïn cûúi ú khùp núi cung tham gia vao cöng kñch Gates, ho mö ta Gates nhû möt ngûúi kiïu ngao va khöng biït àiïu.
Nhiïu ngûúi àa ung hö toa an va cam thêy rùng Microsoft se khöng mêt ài vai tro lanh àao nganh cöng nghiïp nay cho du co tuên thu lïnh cua toa an.
“Möt cöng ty gioi giang nhû Microsoft thûa sûc àï tao ra hai phiïn ban Windows cêp nhêt co gia ca húp ly - möt co Internet Explorer va möt thò khöng,” Amy Cortese, ngûúi phu trach chuyïn muc phên mïm may tñnh cua tap chñ Business Week viït. Nïu àûúc yïu cêu chon lûa, Cortese noi, hêu hït cac nha chï tao may tñnh se chon Windows àûúc tñch húp Internet Explorer. “Cho àïn luc nay, àiïu ma chñnh phu àoi hoi ngay la nhûng nha chï tao PC va ngûúi tiïu dung àûúc quyïn lûa chon. Va vò vêy, Bill hay cû àï cho thõ trûúng quyït àõnh va àûng tao ra cho mònh nhiïu rùc röi nûa.”
Mùc dêu àöi vúi Bö Tû phap My, Gates thûúng biïu lö thai àö thach thûc, ngao man nhûng öng lai noi rùng ên tûúng ào la khöng àung:
“Khi chñnh phu cua chñnh quy võ ài kiïn quy võ, thû hoi àiïu ào co vui àûúc khöng. Töi khöng thï cû ngöi yïn möt chö, cûúi lïn
ha ha röi noi ‘ta cû lam nhûng gò ta thñch’. Töi cho rùng àêy la chuyïn tï hai nhêt àa tûng xay ra vúi töi.”
“Töi hoan toan khöng co thai àö thach thûc. Töi chó thêt vong.
Töi vön la ngûúi khiïm tön va biït kñnh trïn nhûúng dûúi.”
Cuöi cung Microsoft cung thûc hiïn theo phan quyït cua thêm phan, phên phöi hï àiïu hanh Windows 95 ma khöng ep buöc nhûng nha cung cêp PC phai trûng bay phên mïm duyït Internet cua Microsoft.
“Cuöi cung Bill Gates cung hiïu ra anh ta àa ngú ngên pham phai sai lêm nghiïm trong trong chiïn lûúc va quan hï cöng chung khi cö tòm cach chöng tra lai phan quyït cua toa an.”, Sam Miller, möt luêt sû àa tham gia trong vu kiïn trûúc kia giûa Microsoft va chñnh quyïn liïn bang, bònh luên, “Röt cuöc, ro rang la chñnh tñnh ngao man cua ho àa hai ho.”
Dean Katz, giam àöc phu trach quan hï cöng chung cua Microsoft, àa giai thñch quan àiïm cua Microsoft vï vên àï nay trong möt e-mail cho Janet Lowe, tac gia quyïn sach nay. Öng viït:
“Khöng phai Microsoft ‘cuöi cung cung phai tuên theo’ phan quyït cua thêm phan. Chung töi tin rùng chung töi àa luön tuên thu moi cêu chû trong phan quyït cua thêm phan. Tuy nhiïn Microsoft va Bö Tû phap bêt àöng vúi nhau vï àiïm nay va chung töi muön giai quyït möi bêt àöng ào nïn chung töi àa àat àûúc möt thoa ûúc tam thúi vúi chñnh phu, trong ào chung töi àï nghõ vúi cac nha chï tao may tñnh thïm hai phûúng an nûa ngoai ba phûúng an àa nïu ra tû trûúc àï àûúc cêp phep dung Windows 95.”
Gates dûúng nhû nhên ra rùng anh ta cên phai thuyït phuc cöng luên vï trûúng húp cua mònh. Anh gûi e-mail cho tap chñ
Business Week giai thñch têm nhòn lún hún cua Microsoft trong thu àö cua nûúc My:
“Chung töi muön gia tùng àöi thoai vúi cac nha lanh àao chñnh trõ àï ho hiïu tñnh ûu viït ma chung töi àang àai diïn.”
Gates ra àiïu trên trûúc Uy ban Tû phap cua Thûúng nghõ sô Orrin Hatch. Nhêt bao Barron mö ta buöi àiïu trên vï cac phûúng thûc kinh doanh cua Microsoft la möt cu “quêt roi mang tñnh nghi thûc”
va nhên xet rùng Gates “khöng phai la Bill Gates ûa ly luên, ú hú, böp chöp, nong tñnh nhû ngûúi ta thûúng àön àai.”
Mùc du àa co nhûng hanh àöng to ra höi hên, nhûng Gates vên khöng nhûúng bûúc:
“Vï cú ban, nhûng àiïu cac ban nhòn thêy ú àêy la chñnh phu noi rùng san phêm cua chung töi co qua nhiïu kha nùng…Ho àang cö bùt chung töi khöng àûúc hö trú Internet trong hï àiïu hanh Microsoft Windows. Sû viïc kha ro rang. Vêng, sû viïc ngac nhiïn àêy nhûng lai kha ro rang. Vò vêy, töi se yïu cêu nhûng luêt sû cua chung töi phai bao vï cho nhûng kha nùng cua chung töi trong viïc tao ra Windows 95, Windows NT cung nhû kha nùng trong viïc nhên dang tiïng noi. Nhûng ngûúi
quan sat qua trònh tö tung nay co thï – ma cung co thï khöng
bõ nhêm lên vï nhûng gò àang diïn ra tai ào nhûng töi àa yïu cêu ho phai bao vï àiïu ào, vò töi cho rùng vên àï khöng chó quan trong àöi vúi Microsoft ma con quan trong àöi vúi nhûng ngûúi sû dung may tñnh ca nhên nûa.”
Gates nhên manh rùng Microsoft khöng phai la möt cöng ty àöc
quyïn:
“Nhû cac ban àa biït, möt cöng ty àöc quyïn, theo àõnh nghôa, la möt cöng ty co kha nùng ngùn can löi vao cua nhûng cöng ty múi va àún phûúng khöng chï gia ca. Microsoft khöng co ca hai kha nùng ào.”
CHU Y: Sö lûúng cac cöng ty kinh doanh phên mïm tai My co xu hûúng tùng lïn chû khöng bõ giam ài. Theo tap chñ Fortune, nùm 1997 chó riïng tai Boston töng cöng co 2.200 cöng ty phên mïm, so vúi nùm 1989 con sö nay chó la 600. Tuy nhiïn khöng co sö liïu thöng kï nao cho biït la trong sö ào co bao nhiïu cöng ty co san phêm canh tranh trûc tiïp vúi Microsoft va co bao nhiïu cöng ty chõu ún mûa moc va kinh doanh theo luêt chúi cua Microsoft.
“Luêt chöng àöc quyïn lam ra vúi muc àñch la tòm kiïm cac lônh vûc kinh tï nao thiïu vùng sû canh tranh khiïn gia ca ú àêy tùng vot va dûúng nhû khöng hï co sû cach tên nao ca. Thï ma trong lônh vûc nay àêy, chung ta chûng kiïn thêy tiïn ngay cang tuön vao cac cöng ty phên mïm múi nhiïu hún bao giú hït. Quy võ cû àïn bang California xem. Ai cung àang lai nhûng chiïc xe
Ferraris àùt tiïn – khöng phai la têt ca moi ngûúi, nhûng quy võ biït ma, lûúng xe nay cung nhiïu bùng sö cêy tröng ú ào vêy.”
“Gia cua möt hï àiïu hanh hiïn nay chó bùng khoang 5% gia cua möt chiïc may PC. Nïu töi ma thûc sû àöc quyïn thò co le gia cua hï àiïu hanh se phai chiïm tû 25% - 30% gia cua möt may PC.”
“Chu nghôa tû ban la vêy. Chung töi tao ra möt san phêm co tïn la Windows. Va ai se quyït àõnh trong Windows se co nhûng gò? Chñnh la khach hang, nhûng ngûúi se bo tiïn ra mua Windows.”
“Töi nghô rùng chñnh phu phai cûc ky thên trong khi can thiïp vao nhûng nganh cöng nghiïp àang hoat àöng rêt hiïu qua theo cach riïng cua chung nhû nganh san xuêt phên mïm.”
“Nganh cöng nghiïp may PC la möt nganh kiïu mêu trong toan bö nïn kinh tï. Töc àö àöi múi, tñnh thöng thoang - têt ca nhûng àiïu ào thêt sû khöng thï tûúng tûúng nöi. Va Microsoft, chû khöng ai khac, àa giû vai tro nïn tang trong viïc tao dûng nhûng gia trõ ào.”
Michael Morris, luêt sû cua Sun Microsystems, khöng àöng y vúi nhên àõnh nay:
“Moi ngûúi àïu sú Microsoft. Mûc àö miïn cûúng vï phña nhûng ngûúi ma Microsoft co quyïn nùng quyït àõnh rêt lún àöi vúi cöng viïc kinh doanh khi ho lïn tiïng phan nan vúi cac àai diïn chñnh phu vï hanh vi cua Microsoft nghe thêt la thûúng. Kiïu kinh doanh cua Microsoft nöi tiïng khùp thung lung [Silicon], buöc ngûúi khac phai chêp nhên theo. Dûa trïn sûc manh cua mònh àï lam tön hai cac cöng ty thò ào la vên àï thuöc vï lûúng tri.”
James Barksdale, Chu tõch Netscape Communications noi: “Ai cung
cùm ghet sû àöc quyïn trû phi ho co no.”
Ú nûúc ngoai, Microsoft cung phai chõu cac ap lûc tû khùp núi. Cac nha vach ra luêt lï ú Nhêt cung theo sû mú àûúng cua Bö Tû phap
My. Nùm 1997 ho bùt àêu tiïn hanh àiïu tra vï Microsoft va cac cú quan chöng àöc quyïn cua liïn minh chêu Êu cung vêy. Sau khi
thao luên vúi liïn minh chêu Êu, Microsoft chêp nhên thûúng lûúng lai nhûng húp àöng cêp phep phên mïm cua ho.
Co ca chuc nhûng cêu chuyïn trïn cac phûúng tiïn truyïn thöng va ca trïn cac he phö noi vï nhûng cöng ty phai chõu àau khö dûúi
ban tay cua Microsoft. Nhûng cung co möt sö ngûúi bïnh vûc cho
ga khöng lö phên mïm nay:
Robert Hall, nha kinh tï hoc cua trûúng àai hoc Stanford la
ngûúi àa co thúi gian nghiïn cûu vu kiïn Microsoft, noi: “Chung ta khöng nïn cö gùng bùt Microsoft phai dûng lai viïc àûa thïm cac chûc nùng múi vao Windows – va chùn cac ban àêu muön trûng phat möt ngûúi chó vò sû thanh cöng cua ho.”
Nhûng ngûúi bïnh vûc Microsoft thûúng so sanh sû kiïn nay vúi cuöc àiïu tra keo dai 13 nùm cua Bö Tû phap My àöi vúi IBM. Ngay 31/1/1969, ngay lam viïc cuöi cung trong vùn phong chñnh quyïn Johnson, chñnh phu nöp àún kiïn IBM vï töi àöc quyïn trong nganh cöng nghiïp may tñnh. Sau ào ca ba chñnh phu tiïp theo lïn
nùm quyïn vên cû dai dùng bam lêy cöng ty nay. Phai àïn nùm 1992 khi Reagan lïn nùm quyïn, Bö Tû phap múi huy bo vu kiïn.
Charles Munger, cöng sû lêu nùm cua Warren Buffett va la Pho Chu
tõch cua Berkshire Hathaway Inc. nhên àõnh rùng Bö Tû phap àa pham sai lêm khi àeo àuöi vu kiïn chöng àöc quyïn àöi vúi
Microsoft:
“Nïu töi la ngûúi àiïu hanh Bö Tû phap,” Munger, cung la möt luêt sû, noi, “töi se khöng khúi tö vu an nay. Töi àa tûng àûúc chûng kiïn rêt nhiïu cac cöng ty hang àêu ú My, hït cöng ty nay àïn cöng ty khac, àa bõ mêt sach cú nghiïp búi nhûng cöng ty nûúc ngoai khön ngoan. Con bêy giú, chung ta co möt cöng ty thûc sû àang gianh chiïn thùng. Quan àiïm cho rùng chung ta nïn lam suy yïu möt cöng ty lún àang thùng thï trïn toan thï giúi nhû vêy chó búi vò no qua tan nhên vúi nhûng àöi thu canh tranh ú àêy co ve nhû la möt quan àiïm sai lêm. Theo töi, khöng co gò ro rang hún viïc phên mïm phai àûúc tñch húp chùt che. Töi khöng co y noi rùng se chùng co phên mïm nao khac àûúc dung nhû möt hï thöng
‘lùp ghep’, nhûng töi khöng muön ngöi trïn nhûng chiïc may bay àûúc lùp ghep tû 400 bö phên cua 400 nha cung cêp khac nhau.
Töi thñch y kiïn cho rùng chñnh hang Boeing phai la ngûúi tñch húp hoan chónh may bay ào. Töi manh me chöng lai nhûng gò Bö Tû phap àang lam.”
Möt lên àïn thùm Viïn Bao tang Cöng nghï tai San Jose, Gates àa àûng àï chup anh chung, theo yïu cêu, vúi nhûng hoc sinh trung hoc àang thûc têp tai viïn bao tang nay. Sau ào, möt trong sö nhûng nû thûc têp sinh ào noi rùng cö rêt ên hên vï bai phat biïu ma cö àa àoc tai trûúng mö ta Gates nhû möt nha kinh doanh àöc quyïn nguy hiïm. Vicky Hoang, tïn cua nû hoc sinh 16 tuöi êy, cho biït
“Sau khi gùp öng êy, moi suy nghô cua töi vï öng êy àa khac hùn.”
Trònh duyït Internet Explorer àa keo Gates vao rùc röi, nhûng trong quang thúi gian gian nan ào, Internet lai la ngûúi ban cua anh ta:
“Vao nhûng ngay cuöi tuên, töi co thï ngöi trûúc PC àï lam viïc cung vúi cac luêt sû cua töi ú khùp núi trïn thï giúi, àï ghi chu, bònh phêm vao tai liïu vu kiïn day 48 trang va e-mail no cho Bö Tû phap.”
Moi cö gùng cua Gates nhùm xoa dõu toa an àa bõ thêt bai. Ngay 1805-1998, Bö Tû phap va chñnh quyïn ú 20 tiïu bang nöp àún kiïn Microsoft vi pham luêt chöng àöc quyïn. Ba Bö trûúng Bö Tû phap
Janet Reno cao buöc cöng ty Microsoft co nhûng hanh àöng àï bop
nghet phên mïm Internet trïn thõ trûúng, va àa sû dung bêt húp phap sûc manh àöc quyïn àï giúi han quyïn lûa chon cua ngûúi
tiïu dung. Cho àïn thang 6, ca Uy ban Thûúng mai Liïn bang va Bö
Tû phap àïu tiïn hanh àiïu tra ca cöng ty san xuêt vi mach va la àöi tac lêu àúi cua Microsoft, cöng ty Intel, trong nö lûc nhùm khai thöng tñnh canh tranh trong ca phên cûng lên phêm mïm àiïn toan. Khi àûúc hoi nhûng rùc röi cua vu kiïn chöng àöc quyïn liïu co biïn anh ta trú thanh möt ke ‘sú bong sú gio’ khi cên phai canh tranh quyït liït trong tûúng lai hay khöng. Gates tra lúi: “… àï töi trú thanh ke ‘sú bong sú gio’ co thï phai cên àïn phêu thuêt.”
Internet co luc àa la núi àûúc dung àï truyïn ba möt sö biïn ban gia mao. Möt biïn ban thöng bao rùng Gates àa bo tiïn ra mua nha thú Thiïn Chua Giao. Va trong möt biïn ban khac lai noi rùng Gates àa mua toan bö nûúc My:
Àï tai: Microsoft Thöng bao Sû Tiïp Quan Quan Trong Redmond, Washington, ngay 21-10-1997
Àï trûc tiïp tra lúi cho nhûng lúi buöc töi cua Bö Tû phap My, cöng ty Microsoft höm nay thöng bao rùng ho se mua lai chñnh phu liïn bang cua nûúc My vúi möt sö tiïn khöng àûúc tiït lö. “Àiïu nay thûc sû la sû mú röng húp logic trûúc sû phat triïn lún manh cua chung töi,” Gates, Chu tõch kiïm Töng Giam àöc àiïu hanh cua Microsoft phat biïu, “Ào la möt cuöc dan xïp rêt co ñch cho moi ngûúi.”
Gates tö chû c mö t buö i thuyï t trònh ta i Pho ng Bê u Du c cu a Nha trù ng cu ng vú i Tö ng thö ng My Bill Clinton va trê n an giú i ba o chó rù ng se khöng co nhû ng thay àö i lú n trong ca c chñnh sa ch cu a chñnh phu My .
Nûúc My se àûúc quan ly nhû möt cöng ty con cua têp àoan Microsoft.
Möt àï nghõ cöng khai ban àêu àûúc dû tru cho ngay Quöc Khanh My, 4 thang 7, nùm túi va chñnh phu liïn bang mong la se mang lai lúi nhuên vao nùm 1999 theo lúi Steve Ballmer, Chu tõch Microsoft.
Clinton noi rùng öng “vui long va phên khúi” nhên chûc vu Pho Chu tõch bö phên Hoat vu USA cung vúi Microsoft va se tiïp tuc quan ly chñnh quyïn My va bao cao trûc tiïp cho Gates.
Khi àûúc yïu cêu cho biït cam tûúng khi phai tû bo vai tro quyïn lûc hanh phap, Clinton tra lúi ào la ‘möt sû giai thoat’. Öng con noi thïm rùng Gates co möt ‘qua trònh thanh tûu àa àûúc chûng minh’ va rùng cac cöng dên My nïn danh cho Gates ‘sû hö trú va tin tûúng tron ven’ .
Trong vai tro múi tai Microsoft, Clinton se kiïm àûúc hún gêp nhiïu lên so vúi mûc lûúng 200.000 àö la/nùm cua möt Töng thöng My. Gates bac bo nhûng tin àön, va cho rùng ‘thêt ngú ngên’, khi noi rùng thu àö nûúc My se àûúc dúi vï Redmond, mùc dêu öng noi se ra cac quyït àõnh àiïu hanh cho chñnh phu My tû vùn phong hiïn thúi cua öng tai töng hanh dinh Microsoft..
Gates noi rùng Thûúng viïn va Ha viïn My se àûúc bai bo. “Microsoft khöng phai la cöng ty theo chu nghôa dên chu”, Gates noi, “thï ma hay nhòn xem chung töi àa thanh cöng nhû thï nao”. Khi àûúc hoi vï tin àön thêu tom Canada, Gates chó noi rùng Microsoft khöng bònh luên vï nhûng san phêm chûa àûúc thöng bao.
Gates noi cac cöng dên My co thï mong àúi thuï ma àûúc giam, cac dõch vu xa höi tùng lïn, têt ca cac san phêm cua Microsoft se àûúc giam gia va têt ca ban àiïu hanh cua hai cöng ty Sun Microsystems Inc. va Netscape Communications se bõ töng giam ngay.
Àûúc thanh lêp nùm 1975, Microsoft (trong thõ trûúng chûng khoan NASDAQ co tïn la “MSFT”) la cöng ty lanh àao toan cêu àöi vúi san phêm phêm mïm may tñnh ca nhên va chñnh phu dên chu.
Cöng ty àa àûa ra nhiïu chung loai san phêm va dõch vu cho cöng chung, doanh nghiïp va ca nhên sû dung. Möi möt san phêm àûúc
thiït kï àï moi ngûúi dï dang va thñch thu tên dung hït sûc manh cua may tñnh ca nhên trong hêu hït cac xa höi tû do.
Àûúc thanh lêp vao nùm 1776, nûúc My la quöc gia thanh cöng nhêt trong lõch sû thï giúi va àa tûng la àiïn hònh cho nïn dên chu va cú höi trong hún 200 nùm qua. Tru sú àùt tai Washington D.C, nûúc My la möt chi nhanh trûc thuöc hoan toan têp àoan Microsoft.
Nûúc My va Microsoft la nhûng thûúng hiïu àûúc àùng ky cua Microsoft Corp.
“Khi töi bùt àêu khúi nghiïp trong nganh may tñnh vao giûa nhûng nùm 1980 – thúi gian cung àa lêu phai khöng? – töi àûúc moi ngûúi nhùc nhú rùng cöng ty IBM khöng phai la ngûúi ma mònh co thï canh tranh ma ào lai la möi trûúng ban phai canh tranh. Àiïu ào hoa ra khöng àung,” Larry Ellison, Töng Giam àöc cua cöng ty san xuêt phên mïm Oracle noi.
Thay vao ào, Ellison kham pha ra rùng Microsoft múi chñnh la bong ma am anh lún nhêt.
Trong thï giúi phên mïm, Microsoft àa vûút lïn phña trûúc khi no àûúc trao cú höi viït hï àiïu hanh cho may tñnh PC àêu tiïn cua IBM. Nhûng dû an PC nay cung àa lam nay sinh nhûng möi ac cam àï röi cuöi cung dên àïn sû ran nût giûa IBM va Microsoft.
Trong nhûng gò àa àûúc tap chñ Byte mö ta la “möt hanh àöng
nhên ai kho tin hoùc la möt sû ngu ngöc,” IBM àa cho phep Microsoft àûúc quyïn ban nhûng phiïn ban MS-DOS, hï àiïu
hanh ma cöng ty nay àa phat triïn cho PC, cho nhûng hang san xuêt khac. Thûc ra, Gates àa cho phep IBM sû dung
MS-DOS trïn cac may PC ma trïn thû c tï
khöng phai tra tiïn vúi àiïu kiïn la Microsoft
co quyïn cêp phep sû dung phên mïm nay cho nhûng ngûúi khac.
Vò IBM PC àûúc lùp rap tû nhûng bö phên rúi nhau nïn viïc tao
thanh möt ban sao cua may nay la cöng viïc rêt dï dang. Hang triïu cac may tñnh nhai àa àûúc lùp rap búi nhûng àöi thu canh tranh, tû nhûng cöng ty lún àïn nhûng cûa hang lùp rap nho, ñt tiïng tùm, va phên lún nhûng may nhai ào chay hï àiïu hanh MS-DOS: möt
cú sú àï Microsoft kiïm àûúc rêt nhiïu lúi nhuên.
Nhûng nhên viïn cua IBM lam viïc trong dû an PC rêt giên dû khi ho nhên thêy rùng thõ phên cua IBM nhanh chong bõ bao mon trong khi thõ phên cua Microsoft thò phat triïn ao at:
“Nöi cay àùng nay thêt khöng thï tin nöi,” nha cûu chuyïn gia thiït kï cua IBM noi, “Moi ngûúi thûc sû thêy tûc lön ruöt. Gates àa cûúng àoat IBM. Thêt khöng thï hiïu nöi.”
Sû khac biït vùn hoz giûa möt IBM lao lang vúi möt Microsoft múi ra rang cang lam cho vên àï tï hai hún.
Ed Iacobucci, àa tûng la nha quan ly thiït kï dû an OS/2 cua
IBM, nhên àõnh “Mö hònh cua Microsoft chó toan nhûng ngûúi gioi.
Nïu ban khöng gioi, àûng co lang vang ú ào. Con IBM giöng nhû möt chûúng trònh àö sö toan nhûng thû chùng àêu vao àêu.”
Cuöi nhûng nùm 1980, tap chñ
The Wall Street àa àùng möt cêu chuyïn bõa vui àûúc lûu hanh tai
IBM, noi vï möt cuöc àua thuyïn
giûa Microsoft va IBM. Microsoft la ngûúi chiïn thùng, vò vêy, IBM àa thanh lêp möt àöi àùc nhiïm àûúc giao nhiïm vu tòm ra nguyïn nhên thêt bai. Sau möt thúi gian, uy ban nay phat hiïn ra rùng trïn thuyïn cua Microsoft thò 8 ngûúi cheo va möt ngûúi àiïu khiïn, trong khi thuyïn cua IBM sû dung 8 ngûúi àiïu khiïn va chó co möt ngûúi cheo thuyïn. Kït luên cua lûc lûúng àùc nhiïm IBM khuyïn cao rùng ngûúi cheo thuyïn ào nïn cheo cêt lûc hún nûa.
Gates thûúng noi anh àa rêt muön nhòn thêy möi quan hï giûa IBM va Microsoft àûúc tiïp tuc phat triïn, nhûng moi àiïu àa sup àö vao nùm 1989 khi hai cöng ty húp tac phat triïn thï hï hï àiïu hanh kï tiïp, hï àiïu hanh OS/2. Cac ky sû cua Gates va IBM bêt àöng quan àiïm vï viïc hï àiïu hanh múi se àûúc cêu hònh nhû thï nao. Cuöi cung, IBM quyït àõnh rùng ho se tiïn hanh phat triïn hï àiïu hanh OS/2 möt mònh va thûc chêt la hêt Microsoft ra khoi liïn minh.
“Chung töi phai chiïn àêu chöng lai möt cöng ty lún nhêt trong nganh cöng nghiïp may tñnh, ho àa tên cöng chung töi bùng chñnh
phên mïm hï àiïu hanh ma chung töi àa giup ho phat triïn.”
Gates cho rùng IBM àa luön co thai àö up mú trong möi quan hï giûa IBM vúi Microsoft va àiïu nay àa lam anh böi röi. Khoang nùm 1986, trong möt nö lûc nhùm cai thiïn möi quan hï giûa hai cöng ty, Gates àûa ra àï nghõ se gianh 10% cö phên cua Microsoft cho IBM nhûng IBM bac bo thiïn y nay. Thêt la quyït àõnh ngu ngöc. Vúi 100 triïu àö la àêu tû thúi àiïm ào se co gia trõ hún 10 ty àö vao nùm 1997.
Gates noi rùng Microsoft luön chuên bõ tinh thên cho trûúng húp khöng con húp tac vúi IBM nûa, va chñnh àiïu nay àa giup anh vûút qua àûúc cuöc khung hoang:
“…trong khoang thúi gian Microsoft cöng tac vúi IBM, möt trong nhûng nhom nho co chûc nùng giai quyït bï tùc cua chung töi thûúng xuyïn xem xet cêu hoi:"Chung ta se phai tû chuên bõ nhû thï nao trong trûúng húp àöi tac quan trong nhêt cua chung ta quyït àõnh khöng cöng tac vúi chung ta nûa?”
“Sau khi trai qua giai àoan nghiïn ngêm vên àï nay trong hún 5 nùm, chung töi àa àûúc chuên bõ chu àao hún àï àûúng àêu khi IBM chêm dût sû húp tac vao nùm 1992.”
Tac gia Paul Carroll cung àöng y vúi y kiïn cho rùng IBM àa chên chû vúi dû an OS/2 búi vò ho khöng tin Microsoft. Àiïu IBM àang le nïn lam la hoùc huy bo dû an hoùc toan têm toan y trong viïc húp tac. “Àùng nay IBM nûa muön chia tay nûa lai muön öm vao.
Va kït qua têt yïu la IBM chó thu àûúc möt san phêm töi va sû tûc giên cua àöi tac.”
Do IBM àa khöng nhòn thêy àûúc têm quan trong cua giao diïn àö hoa va mau sùc trïn man hònh may tñnh PC nïn cöng ty nay àa khöng lam bêt ky àiïu gò àï ngùn chùn Gates phat triïn Windows. Röt cuöc Windows àa gianh lêy thõ trûúng ma OS/2 àa nghô àïn khi lïn kï hoach thûc hiïn.
“Àï co möt phiïn ban Windows hoan thiïn trïn thõ trûúng, Gates phai mêt khoang 9 nùm,” Carol viït, “nhûng nhûng ngûúi àiïu hanh IBM àa ‘chêm tiïu’ àïn mûc danh cho Gates thûa thúi gian cên thiït va cho phep anh ta cung cö àûúc uy tñn cua Windows vúi khach hang.”
Nùm 1993, lúi nhuên trïn möt cö phiïu cua IBM tû 5,26 àö la vao nùm 1990 rút xuöng con êm 7,11 àö la. Gia cö phiïu àa mêt ài 67% gia trõ, chó con 20,31 àö so vúi thúi àiïm cao nhêt cua nùm 1991 vúi gia 61,56 àö la. Trong nùm ào Lou Gerstner àa thay thï võ trñ Töng Giam àöc àiïu hanh cua John Akers.
Nhûng phên tñch cua Gates vï hoan canh cua IBM:
“Töi khöng nghô co bêt ky cöng ty nao lai se co àûúc võ trñ ma IBM àa co. Nhûng Gerstner co cú höi àï tung ra nhiïu cöng nghï tuyït vúi va nhûng y tûúng vô àai vên con àang tiïm ên bïn trong IBM.”
GHI CHU: Sau rêt nhiïu nö lûc cai tö lai, IBM lai tiïp tuc tön tai va canh tranh àûúc trong nïn cöng nghiïp may tñnh. Nùm 1997, lúi
nhuên thu àûúc trïn möt cö phiïu la 6,01 àö la va gia cua möt cö phiïu IBM trïn thõ trûúng chûng khoan la 113,50 àö la.
Cöng viïc ma Microsoft àa lam vúi IBM àa vônh viïn lam thay àöi nganh cöng nghiïp may tñnh:
“Àiïu quan trong nhêt ma chung töi àa lam àûúc tai Microsoft la tao ra möt cú sú hï àiïu hanh co àùc tñnh ‘mú’- àêu tiïn la MS-DOS va hiïn la Windows - cho may tñnh ca nhên. Àiïu nay àa cho phep hang chuc nghòn cöng ty san xuêt phên cûng may tñnh va hang triïu nha phat triïn phên mïm tao ra àûúc nhûng san phêm co thï dï dang kït húp lam viïc àûúc vúi nhau vò lúi ñch cua ngûúi tiïu dung. Chu trònh sang tao khöng ngûng nay àa lam cho may PC ngay cang manh hún, dï sû dung hún va ngay cang re tiïn hún. Moi ngûúi àöi khi xem xet nhûng kït qua ào nhû möt àiïu têt nhiïn, nhûng nïu cac ban nhòn vao cach tiïp cên thï giúi may tñnh cua nhûng cöng ty nhû IBM hoùc Sun, cac ban se nhên thêy ngay möt sû khac biït lún so vúi phûúng phap tiïp cên cua chung töi. Cach lam cua ho la cua cac cöng ty co nhan hiïu àöc quyïn, sö lûúng ñt, chi phñ cao. Con cua chung töi la gia re, sö lûúng nhiïu, no phu húp cho bêt ky cöng ty nao, thêm chñ cho ca nhûng àöi thu canh tranh cua chung töi, àïu co thï viït àûúc phên mïm va san xuêt phên cûng, hoat àöng àûúc trïn hï nïn mú cua Windows.”
Khöng co nhûng ên tûúng nùng nï nhû ngûúi tiïn nhiïm, Töng
Giam àöc múi cua IBM, John Akers, àa múi Gates tham gia vao höi àöng United Way toan quöc ngay khi Mary, me cua Gates, vûa kït thuc nhiïm ky cua mònh.
Gates àûúc biït àïn nhû möt ngûúi ûa gêy gö, bêt lõch sû va khöng chõu ha mònh. Theo möt ban tin noi rùng, anh ta àa gia bö lú ài yïu cêu cua möt tiïp viïn hang khöng khi ngûúi nay yïu cêu anh tùt may tñnh xach tay trong luc may bay àang ha canh. Khi àûúc hoi cac cêu hoi ma anh khöng ûa, Gates àa luön giû möt cai nhòn àêy àe doa.
Cac àöng nghiïp tai Microsoft dûúng nhû àa qua quen thuöc vúi tñnh hay gêy gö cua Gates. Josh Quittner, möt ngûúi phu trach chuyïn muc trïn tap chñ Slate, tap chñ trûc tuyïn cua Microsoft, àa viït möt chuyïn vui vï tñnh cach nay cua Gates trong chuyïn muc cua mònh. Gates, trong chuyïn cûúi nay, co ve khöng thñch möt bai
bao àûúc sùp xïp àï àùng trong Slate:
“Hay giït chït no ài,” Gates ra lïnh cho Kinsley. “Y anh la hay giït chït anh ta,” Kinsley hoi lai, ngu y noi àïn tac gia cua bai bao ma Gates khöng thñch. “Khöng, àö ngu,” Gates het lïn “Giït bai bao ào! Giït bai bao ào!”.
Gates se khöng àöng y tra lúi phong vên khi anh ta mït moi hay
àang bûc doc.
Cêu chuyïn truyïn hònh vï lên anh àûúc phong viïn Connie
Chung phong vên àa trú thanh möt huyïn thoai vï tñnh dï cau gùt cua Gates. Chung muön biït vï cuöc tranh cai liïn quan àïn vên àï
vi pham ban quyïn giûa Microsoft vúi möt cöng ty nho hún, cöng
ty Stac Electronics. Trûúc ào, böi thêm àoan àa quyït àõnh la Stac àûúc böi thûúng 120 triïu àö la, nhûng cung chñnh böi thêm àoan ào lai cho rùng Stac co töi trong viïc chiïm àoat nhûng bñ mêt thûúng mai cua Microsoft va ra möt quyït àõnh khac bùt cöng ty nay phai böi thûúng cho Microsoft 13,7 triïu àö la.
Trñch dên sau àêy la tû chûúng trònh truyïn hònh Eye to Eye cua hang ABC; va Gary Clow, Chu tõch cöng ty Stac, àang noi trong àoan phim bùt àêu.
Clow: Rêt nhiïu ngûúi co chung möt suy nghô rùng canh tranh vúi Bill Gates chùng khac nhû àang chúi bong chay. Töi lai cho rùng no giöng nhû cuöc àêu bùng dao nhiïu hún.
Kï ào phim chuyïn sang hònh anh cua Gates àang trong vùn phong cua mònh, va Chung yïu cêu Gates cho biït cam nghô vï nhûng phat biïu cua Clow.
Gates: Töi chûa tûng nghe thêy bêt ky lúi noi nao nhû vêy. Anh noi gò, a , chúi àêu dao? Thêt la ngu xuên, thêt la tre con. Y cua töi la tai sao anh ta lai co thï phat ngön nhûng àiïu ngu xuên àïn vêy. Tai sao anh ta khöng cû noi – dêu sao ài nûa – vò àiïu nay àêu co liïn quan gò àïn vu kiïn bùng sang chï àêu, no chó la chuyïn rö dai, àai loai giöng nhû David chöng lai ngûúi khöng lö Goliath vêy.
Röi Gates quay lûng lai, noi vúi möt ngûúi nao ào bïn ngoai khung hònh cua may thu.
Gates: Àûúc röi, töi xong röi àêy.
Noi xong, anh ta àûng dêy, rúi khoi microphone va khoan thai bûúc ra khoi vùn phong. Chung àuöi theo hoi thïm möt cêu nûa, nhûng Gates tû chöi.
GHI CHU: Microsoft àa khang an, chöng lai quyït àõnh trong vu an vi pham ban quyïn nay, nhûng trûúc khi àún khang an àûúc xem xet, hai cöng ty àa tû dan xïp vúi nhau möt thoa thuên vï vên àï cêp phep giûa hai phña va vï viïc Microsoft mua 15% cö phên cua Stac.
Àïn lên tra lúi phong vên cua tap chñ Upside vao nùm 1996, Gates àa böc lö trûúc cac phong viïn mûc àö thiïu kiïn nhên cua mònh nhû thï nao:
Upside nhên àõnh rùng cac nha phên tñch Phö Wall quan ngai àïn con sö thu nhêp sut giam cua cac cöng ty cöng nghï cao, àùc biït la Intel.
Gates: Vêng, ho chó kiïm àûúc 800 triïu àö la.
Upside: Nhûng con sö ào thêp hún sû mong àúi cua Intel, ñt ra trong viïc kinh doanh bo mach.
Gates: Intel khöng mong mua qua nhiïu bö nhú RAM vúi gia khöng thoa àang va chêp nhên giam gia trõ. Ào la àiïu ho khöng mong àúi vò se lam thiït cho ho 5 xu trïn möi cö phiïu. Ho chó tùng möi nùm 40%!
Kï ào tap chñ Upside hoi nganh cöng nghiïp nay co thï phai chêm lai khöng.
Gates: Hay nïu àñch danh möt nganh nao co töc àö phat triïn nhanh hún nganh cöng nghiïp PC xem nao. Y cua töi … Luc nay àûng co ma khoc than. Buön lùm. Àêy la tin buön. Àiïu
nay se kho nuöt àöi vúi quy võ. Chung töi chó co thï tùng ú mûc 18%. Hiïn nay cao nhêt la 60 triïu may xuêt xûúng möt nùm. Viïc nay phai chõu kho khùn, rêt kho khùn.
Stuart Alsop, möt nha xuêt ban têp san chuyïn nganh, àa co lên tuyïn bö rùng Gates àang bõ böi röi trong viïc phat triïn dû an
Object Linking and Embedding (OLE) cua Microsoft búi vò anh ta khöng biït cöng nghï nay hoat àöng nhû thï nao. Sau khi bai bao in ra, Alsop kï lai rang Gates àa lên la àïn bùt chuyïn vúi öng tai möt cuöc höi thao thûúng mai, röi cöng kñch öng kha lêu vï nhiïu
chuyïn bùng möt thû ngön ngû mau me.
Alsop khöng ngac nhiïn, “… Töi àai loai chó nhe rùng cûúi va tû nhu, ‘Ö la la, töi àa àanh trung àiïm yïu cua anh röi phai khöng’.”
Nhûng ên sêu trong cac àûúng hêm dêy nhú töi àen cua àï chï àiïn tû, moi hanh àöng ac y dûúng nhû se gùp phai sû tra thu, mùc du ngûúi thûc hiïn hanh àöng tra thu ào khöng phai la ngûúi bõ hai. No giöng nhû luêt vay tra, tra vay cua cuöc àúi. Vao àïm trûúc ngay Gates phai xuêt hiïn tai Thûúng viïn My àï bao chûa cho nhûng hoat àöng kinh doanh cua Microsoft, möt hacker àa lam tï liït toan bö nhûng may tñnh trïn nûúc My àang chay hï àiïu hanh
Windows NT. Hanh àöng nay co ve la möt tro nghõch ngúm tinh
quai va dûúng nhû khöng dû liïu nao bõ mêt hoùc bõ ùn cùp.
Microsoft höi thuc cac khach hang cua ho nïn nhanh chong tai vï nhûng ‘miïng va’ – chûúng trònh sûa löi hï thöng – àï bao vï may tñnh tranh khoi nhûng thiït hai lún trong tûúng lai.
Gates co lê n àa lûu giû mö t ba n ghi che p riïng cho mònh vú i tû a àï “Nhû ng sai lê m nghiïm tro ng nhê t cu a Microsoft”. Àû ng àê u trong danh sa ch na y la viï c àï cho Novell, mö t àö i thu ca nh tranh, chiï m mê t thõ trûú ng ma ng ma y tñnh. Nhûng gê n àêy
Gates àa nh gia rù ng sû thû c tónh muö n ma ng cu a cöng ty trûú c sû
tùng trûú ng va pha t triï n cu a Internet mú i thû c sû la sai lê m nghiïm tro ng nhê t.
Tuy vêy, Microsoft la möt cöng ty luön bïn têm, khö trñ, va thûúng thai àö nay àa àûúc àïn bu xûng àang. Àa hai lên cöng ty gùp thêt bai trong cö gùng bûúc chên vao thõ trûúng may tñnh nho, cêm tay, nhûng àïn nùm 1998, Microsoft àa quay lai àûúc thõ trûúng nay bùng sû cö gùng thû ba: may tñnh PC co kñch thûúc nho gon, vûa bùng long ban tay (PALM).
Nùm 1993, Microsoft cö gùng mua America Online, möt hang dõch vu àiïn tû, vúi mûc gia 268 triïu àö la, nhûng àa bõ tû chöi. Khi Microsoft quyït àõnh thiït lêp mang trûc tuyïn cua riïng mònh, möt
quan chûc àiïu hanh cua AOL dû bao rùng dõch vu tûúng tac se la möt Viït Nam – cuöc chiïn sa lêy
tuyït vong – àöi vúi Microsoft.
Mang Microsoft Network àûúc
khai trûúng vao giûa nùm 1995
tai 50 quöc gia vúi 26 ngön ngû khac nhau. Dõch vu nay àùc biït khöng àang tin cêy, àùng quang cao thò lung tung, lön xön va cung khöng co nhiïu khach hang mùn ma vúi dõch vu nay. Mùc dêu ngay ca ban quan ly dõch vu ào cung phai thûa nhên rùng
MSN luön bõ tut lai àùng sau so vúi nhûng àöi thu canh tranh, nhûng Microsoft tiïp tuc cai tiïn dõch vu kït nöi trûc tuyïn nay.
Möt phat ngön viïn cua Microsoft noi rùng MSN co le se thu àûúc lúi nhuên vao nùm 1998.
Trong cuöc triïn lam Consumer Electronics Show tai Las Vegas vao
nùm 1998, rêt nhiïu mùt hang àiïn tû tiïu dung gêy ngac nhiïn cho ngûúi xem bao göm àö dung, thiït bõ, dung cu va àö chúi, Gates la diïn gia chñnh ú àêy.
“Luc nay àêy, töi cho rùng àiïu chung ta cên phai nhú la khöng phai têt ca san phêm rêt múi àûúc trûng bay ú àêy röi se tiïp tuc thanh cöng. Töi biït nhiïu nùm trûúc àêy, John Sculley àa àïn va noi vï xu thï höi tu cua ky thuêt sö, möt thõ trûúng àang gia nhiïu ty àö la, va àa giúi thiïu san phêm goi la Newton. San phêm ào àa chûng minh àûúc tñnh ài trûúc thúi àai möt vai bûúc, va co le cung àa khiïn öng ta phai lao àao, khön àön. Bön nùm trûúc àêy,
töi cung mang àïn va giúi thiïu möt san phêm goi la Microsoft Bob. Hiïn tai, sö lûúng Microsoft Bob ban àûúc thêm chñ ñt hún ca Newton. Va vò thï, töi phai co möt höi àöng giam àöc biït tha thû
nhiïu hún la höi àöng ma John Sculley àa co, vò ú àêy lên nay töi lai àang cö giúi thiïu thïm möt sö san phêm rêt múi khac.”
Gates noi rùng Microsoft se tiïp tuc gùp thêt bai va trong sö nay co möt sö co thï àûúc cöng chung biït túi:
“Nhûng chung töi giú àêy co thï tao ra ñt sai lêm va chung töi
khöng thï khöng cö gùng. Vò nhûng cú höi co thï va vò sû ky vong cua cö àöng vao chung töi trong viïc duy trò doanh thu va tùng trûúng lúi nhuên, moi thû tai Microsoft luc nay liïn quan àïn nhûng chên trúi röng lún. Nhûng chung töi àûúc ky vong la co thï xû ly àûúc nhûng chên trúi lún. Chung töi yïu thñch cac chên trúi.”
Microsoft co möt qua khû nöi bêt vï viïc trï hen tung ra san phêm.
Hï àiïu hanh Windows àêu tiïn àûúc phat hanh nùm 1985, chêm mêt hai nùm so vúi thúi àiïm dû àõnh ban àêu. Windows NT dû tñnh se phat hanh vao 30-3-1991, nhûng mai túi ngay 26-07-1993 no múi àûúc phat hanh. Möt phiïn ban Windows thuöc thï hï àúi sau àûúc loan bao phat hanh vao nùm 1993, nhûng cuöi cung no lai la phiïn ban Windows 95.
Bêt chêp cac thúi han chot phai dúi túi dúi lui, giúi phï bònh cho rùng Microsoft thûúng tung ra cac san phêm khöng àu chuên chó nhùm muc àñch xuêt hiïn ú thõ trûúng trûúc cac àöi thu canh tranh khac. Nhûng cuöi cung, khi cac phiïn ban nêng cêp ra àúi, nhûng san phêm nay lai àong vai tro la phên mïm mang tñnh àöt pha.
Gates noi rùng sû trò hoan la àiïu khöng thï tranh àûúc vò ban chêt cua cöng viïc. Phiïn ban Windows 95 göc co 8,5 triïu dong ma lïnh, àûúc nêng lïn thanh 14 triïu dong ma lïnh khi no àûúc nêng cêp vúi Internet Explorer. Trung bònh hang nùm Microsoft phai viït thïm vao hï àiïu hanh cua no nûa triïu dong lïnh tñnh tû thúi àiïm phat hanh phiïn ban DOS àêu tiïn vao nùm 1981. Röi chûúng trònh phai mêt hang thang trúi cho khêu chay kiïm tra, ca ú trong cöng ty, röi chay thû nghiïm phiïn ban beta - danh cho khach hang chay thû.
“Nïu ban muön àat chêt lûúng àung nhû yïu cêu, ban se luön phai àöi mùt vúi möt sû khöng chùc chùc vï thúi gian.”
“Moi san phêm àïu nhû vêy. Nïu ban con nhêm lên thò àêy la thúi àiïm thñch húp àï töi giup ban sang to vên àï nay - thúi han khöng phai la möt thuöc tñnh cö àõnh, khöng thï thay àöi àöi vúi moi san phêm. Chêm hït. No khöng thï cö àõnh. Va töi cho rùng bêt ky ai khac cung àïu biït àiïu ào.”
Ngay 10 thang 2 nùm 1998, Microsoft cho àùng tron möt trang quang cao rêt phö trûúng trïn tú bao The Wall Street hûúng vao nhûng chu
doanh nghiïp nho. No hûa: “Chung töi se gûi túi ban bûu kiïn thöng
tin kinh doanh cua chung töi nïu ban goi túi sö 1-800-60. Kiïn hang
nay chûa nhûng lúi khuyïn hûu ñch va hiïu qua nhùm giup ban
thanh cöng.” Nhên viïn trûc töng àai sö 800 giai thñch rùng kiïn hang nay chûa sùn sang nhûng se àûúc gûi ài vao khoang àêu thang
3. Nhûng bûu kiïn thöng tin nay mai túi tên thang 7 nùm 1998 múi àûúc chuyïn ài, mùc dêu Microsoft phu nhên rùng àêy la “phên mïm húi nûúc” (nghôa la khöng hï tön tai khi noi àïn.)
Möt nhên viïn cua Microsoft cung giai thñch rùng cöng ty rêt xuêt sùc trong viïc lêp trònh, nhûng lai rêt yïu kem trong viïc lïn kï hoach.
Ban àêu, Microsoft nhùm túi thõ trûúng cho nhûng ngûúi sû dung may tñnh chuyïn nghiïp. Tuy nhiïn, àïn thêp niïn 1990, Microsoft
nhên ra rùng co möt thõ trûúng khöng lö cua nhûng ngûúi chó dung may tñnh nhû la möt phûúng tiïn cho möt sö muc àñch nao ào.
Nhûng ngûúi sû dung may tñnh nay giöng nhû nhûng ngûúi lai xe ö tö - ho co thï lai ö tö ài àêy ài ào nhûng khöng biït hoùc khöng cên biït chiïc ö tö ào vên hanh nhû thï nao. Ho chó cên möt thiït bõ àún gian nhûng tin cêy.
“Trong têt ca cac sang kiïn quan trong cua Microsoft, tñnh àún gian àûúc xïp ú võ trñ sö 1.”
Trong cuö c triï n la m Consumer Electronics Show àûú c tö chû c ta i Las Vegas va o nùm 1998, àï chû ng minh phê n mï m phû c ta p àa trú nïn khöng cê n thiï t nhû thï na o, Gates àa trònh ba y nhû ng thao ta c rù c rö i khi muö n xem nhû ng ta c gia cu a Microsoft Excel 95, àûú c giê u trong mö t “qua trû ng Phu c sinh”.
Trûú c tiïn, cho n ha ng 95 trong mö t workbook mú i, nhê n phñm tab, cho n mu c lï nh “About Microsoft Excel” tû thû c àún Help, cu ng lu c nhê n giû ca ba phñm shift, ctrl va alt trong khi nhê p chuö t lïn nu t Tech Support.
“Kït qua la ban se ú trong möt möi trûúng giöng nhû möt cùn phong va ban phai di chuyïn bùng cac phñm mui tïn. Ài lïn cêu thang àï xem ban danh sach cuön xuöng nhûng ngûúi àong gop cöng sûc. Ra khoi cêu thang va nhêp vao tû ‘excelkfa’ àï lam hiïn ra möt löi ài bö hònh chû chi dên àïn anh chup cua möt sö ngûúi àa tao ra phên mïm nay. Hay cên thên, coi chûng te khi ban di chuyïn trong löi ài bö nay!”
GHI CHU: Gates muön dung vñ du nay àï minh hoa vui cho tñnh phûc tap cua chûúng trònh. Cac lêp trònh viïn thñch àua vui, ho giêu nhûng dong lïnh khöng cên thiït trong cac “qua trûng Phuc sinh”.
Co thï cac lêp trònh viïn àa qua trï àï khöng kõp tuên thu nguyïn
tùc KISS (keep it simple stupid: giû cho no àún gian) nïn ho phai quay vï vúi nguyïn tùc MISS (Make it simple stupid: lam cho no trú nïn àún gian). Gates cho rùng riïng cac trònh duyït Web cên phai lam sao àï tû no giai thñch moi àiïu:
“Khöng cach gò ngûúi sû dung co thï hiïu àûúc hït têt ca nhûng kiïn thûc chuyïn mön nhû giao thûc, nhûng tû viït tùt, va cöng viïc cua chung ta la phai giêu nhûng thû nay ài, khöng àï ngûúi sû dung nhòn thêy. Chung ta thêm chñ con phai giêu ài ca thao tac cai àùt phên mïm. Ngûúi dung cên phai nghô trònh duyït Internet la têt ca nhûng gò àang duyït xem, cho du lên khuêt phña sau la nhûng dong ma lïnh àang àûúc chuyïn àïn may cua ho va àang àûúc xac minh.”
“Yïu cêu cua ngay höm nay la hûúng àïn sû àún gian, àiïu nay se lam giam àang kï toan bö chi phñ sú hûu va vên hanh cöng nghï thöng tin. Nöi dung cên ban bac ú àêy la chiïn lûúc àún gian hoa nao la hiïu qua nhêt ma thöi.”
“Vï cú ba n, nï u ba n co thï no i chuyï n àûú c vú i ma y tñnh va diï n àa t yïu cê u cu a ba n cho ma y tñnh va ma y tñnh pha i lê y thöng tin ú àêu thò àiï u ào se àún gia n hún nhiï u so vú i viï c cû pha i nhê p chuö t lung tung trïn ma n hònh nhû mö t thù ng àiïn.”
“Va vò vêy, nïu ban hoi möt cêu hoi àai loai nhû, bö vi xû ly may tñnh nao àang co luc nay la nhanh nhêt (what is the fastest computer chip available), ban se khöng ‘bõ’ cung cêp nhûng thöng tin vï ‘khoai têy chiïn xùt lat’ (potato chips) àang àûúc phên phöi búi nhûng xe tai töc hanh (fast trucks) hoùc möt thöng tin gò ào nhêm lên nhû vêy, búi vò ngû nghôa cua cêu hoi se àûúc may tñnh hiïu àung.”
Möt trong nhûng san phêm àêu tiïn cua Microsoft àûúc thiït kï
hûúng vao ngûúi múi sû dung may tñnh àa gùp thêt bai hoan toan:
“Nhûng thêt bai cua chung töi thûúng co nguyïn nhên la thõ trûúng qua nho. Microsoft Bob la möt san phêm àûúc giúi thiïu vai nùm trûúc àêy, sû dung nhûng nhên vêt hoat hònh xuêt hiïn trïn man hònh àï thi hanh nhûng cöng viïc cua ngûúi dung. Nhûng khöng may, phên mïm nay lai àoi hoi möt hiïu nùng hoat àöng vûút qua mûc ma phên cûng may tñnh thöng thûúng thúi ào co àûúc va vò vêy no khöng co àûúc möt thõ trûúng àu lún àï phat triïn. Bob àa chït.”
Möt sö ngûúi sû dung cho rùng Microsoft Bob la möt san phêm qua àún sú va khi àa sû dung san phêm vai lên ho cam thêy con lêu múi co thï nhên biït àung vï no. Hònh nhû, giam àöc dû an Microsoft Bob àa àûúc tha thû vò rùng Melinda French Gates vên lêy àûúc öng chu.
Töc àö cua cuöc cach mang Internet àa thûc sû lam kinh ngac ngay ca ngûúi luön suy nghô vï tûúng lai nhû Bill Gates. Anh biït rùng sên chúi àiïn tû tuyït vúi nay (Internet) àûúc chñnh phu My tao ra riïng cho cac nha han lêm va khoa hoc àang trú nïn phö biïn ú thúi àiïm anh àang an dûúng vao thang 4 nùm 1993 tai Hood Canal. Nhûng tai thúi àiïm ào moi ngûúi co ve con chûa bõ cuön hut lùm vao mang Internet 11 tuöi àúi nay. Nhûng àïn thang 10, tûc chó sau thang sau, moi thû àa bùt àêu chuyïn àöng.
“Àung nhû àõnh luêt, tia chúp luön loe lïn trûúc. Cöng chung àûúc nïm mui võ cua möi trûúng tûúng tac trïn World Wide Web cua Internet va thöt lïn: ‘Chung töi khöng mong chú möt giai phap töt hún. Ài thöi’.”
“Sû kiïn tûúng àöng ma töi co thï liïn tûúng àïn ào la thúi ky Gold Rush (àö xö ài tòm vang) ú My vao thúi ky múi lêp quöc. Khi ào ai ai cung hùng hai lïn àûúng ài tòm vên may cua mònh. Va moi ngûúi àïu thêt sû kinh ngac vò tai sao moi chuyïn lai biïn hoa theo cach nhû vêy. Lan song ài tòm vang àa lam àûúc möt cöng viïc vô àai la thuc àêy nïn kinh tï California, va thûc ra thò chó nhûng ngûúi cung cêp cac cú sú ha têng múi la nhûng ngûúi thanh cöng nhêt.”
Tap chñ Business Week loan tin rùng sau khi Gates y thûc àûúc nhûng gò àa xay ra, “Microsoft àa nghiïm tuc mö xe nhûng gò le ra
se la va nhûng gò co thï la trong thúi gian sùp túi. Qua trònh giao nghiïm nay àa giup cûu van cöng ty. Nùm 1994, tai núi nghó cua
möt giam àöc, cac nhên viïn tre tuöi àa tao bao noi thùng y kiïn cua mònh vï thêt bai cua Microsoft trong viïc àöi pho vúi Internet - möt cach gian tiïp noi rùng Gates àa co löi khi bo quïn lônh vûc múi nay. Gates khöng thï chên chû nûa, anh quay phùt 180 àö.”
“Möt sö ngûúi àa liïn tûúng àïn sai lêm tûúng tû cua IBM khi ho bo lú cú höi co thï thu lúi àûúc tû may tñnh PC - viïc Microsoft bo lú cú höi àöi vúi Internet khöng giöng nhû vêy. Chung töi co chu têm àïn vên àï nay. Àiïu ào khöng bao àam gò cho chung töi búi vò trong nïn cöng nghï cao khöng ai co àûúc võ trñ bao àam nao ca. Vên àï la, liïu cöng ty Microsoft co àu nùng lûc àï rap nöi cac manh nho nay lai vúi nhau hay khöng?”
Trong vong 45 ngay, Microsoft àa co àûúc möt san phêm múi va möt chiïn lûúc gia ca cho Internet.
“Tònh hònh àa diïn biïn àïn thúi ky cûc ky kñch àöng va àûúc thûa nhên la lêm vao khung hoang. àiïu ào hùn àa khöng xay ra nïu chung töi co möt hï thên kinh uï oai.”
“Ào la cú höi tuyït vúi àöi vúi töi àï co thï àïn cöng ty va nhùc nhú moi ngûúi, ‘Nay, chung ta khöng co möt chö àûng nao àûúc bao àam ca. Chung ta phai àon nhên sang kiïn Internet nay va lam ca thï giúi phai sûng söt vúi nhûng gò chung ta co thï lam àûúc’.”
Gates hiïu rùng ap lûc thúi gian ngùn can khöng cho anh suy nghô vï cac vên àï möt cach sêu sùc, thêu àao va àùt chung trong böi canh toan cuc. Àêy la nguyïn nhên vò sao anh sùp xïp thúi gian àï co thï rúi xa khoi vùn phong lam viïc.
“Möt àöi lên trong nùm, töi thûúng rúi xa cöng viïc àï co àûúc möt tuên suy tû, trong thúi gian ào, töi àoc sach va möt vai tai liïu khac ma cac àöng nghiïp cua töi tin rùng chung co thï giup töi
bùt kõp vúi thúi àai. Nhûng tai liïu ào thûúng la nhûng luên an tiïn sô khai pha nhûng giúi han cua nganh khoa hoc may tñnh.”
Trong cac tuên suy tû cua mònh, Gates thûúng àïn nghó tai
Gateaway, möt núi biït lêp tai Hood Canal, Washington, núi ma khi con be, lên àêu tiïn anh àa theo gia àònh àïn nghó he. Hood Canal cach Seattle khoang 90 phut ài ö tö. Tai ào Gates àa mua möt dinh cú ven bú söng röng 3,5 mêu têy vúi gia 650.000 àö la. Anh cho xêy thïm möt sên tennis, möt cêu lac bö sûc khoe va bön nha nghó kiïu miïn Têy Bùc nûúc My àï cha me va chõ gai sû dung.
Trong giai àoan khúi àêu cua bêt ky nganh
cöng nghiïp múi nao - bêt kï ào la nganh ö
tö, may bay, VCR, vö tuyïn viïn thöng hoùc may tñnh – luön xay ra möt cuöc chiïn
tranh gianh cac tiïu chuên cöng nghiïp –nhùm bùt moi ngûúi phai lam theo cung cach thûc ào. Vñ du, ú My, viïc lai xe bïn lï phai va vö lùng àiïu khiïn phai àùt ú phña trai ö tö cuöi cung àa trú thanh chuên. Bill
Gates va Paul Allen àa súm gianh àûúc thõ trûúng vö cung to lún
trong sû nghiïp cua ho búi àa phat triïn àûúc möt phiïn ban cua ngön ngû BASIC trú thanh chuên cho may vi tñnh. Tiïp theo àïn MSDOS àa trú thanh hï àiïu hanh chuên cho may PC, ma sau nay àûúc thay bùng Windows vúi nhiïu thï hï nöi tiïp nhau.
Viïc ên àõnh cac tiïu chuên àa trú thanh möt ûu thï cua Microsoft.
Gates bõ buöc töi àa gêy thiït hai cho cöng ty Apple Computer do àa bùt chûúc giao diïn àö hoa cua ho khi phat triïn Windows. Tuy nhiïn, luc àêu Gates mong muön húp tac vúi Apple àï tao ra möt hï àiïu hanh chuên dung giao diïn àö hoa cho PC. Thang 7 nùm
1985, Gates àa viït thû cho John Sculley, ngûúi àûng àêu cua Apple, àï àï nghõ:
“Apple phai biïn may Macintosh thanh möt tiïu chuên. Nhûng
khöng möt cöng ty may tñnh ca nhên nao, thêm chñ kï ca IBM, lai co thï tao ra àûúc möt tiïu chuên ma khöng cên túi sû hö trú cua cac cöng ty khac.”
Gates gúi y Apple nïn cêp giêy phep àöi vúi nhûng cöng nghï cua ho, bao göm ca cac hï may tûúng thñch vúi Mac, cho nhûng cöng ty khac va àa àûa ra möt danh sach göm 20 cöng ty trïn khùp thï giúi ma Apple nïn húp tac.
“Microsoft rê t sù n lo ng giu p Apple thû c hiï n chiï n lûú c na y. Chu ng töi co nhû ng mö i quan hï thên thuö c vú i nhû ng nha sa n xuê t chñnh va hiï u ro vï chiï n lûú c cu ng nhû thï ma nh cu a ho . Chu ng töi cu ng co nhiï u kinh nghiï m trong viï c ba o àa m tïn tuö i liïn quan àï n vê n àï sa n xuê t phê n mï m hï thö ng.”
Nhûng Sculley àa cû tuyït lúi àï nghõ cua Gates, vò vêy buöc Apple phai nhên vai tro trïn thõ trûúng nho hún. Apple àa kiïn Microsoft
vò àa lêy y tûúng ‘dang ve va cam giac‘ (giao diïn àö hoa) cua ho, nhûng cuöi cung Apple àa thua kiïn.
Java, mö t ngön ngû lê p trònh “viï t mö t lê n – cha y ú bê t ky àêu”, la mö t minh ho a cho sû kho khùn trong viï c trú tha nh tiïu chuê n trong mö t nï n cöng nghiï p pha t triï n rê t nhanh cö ng vú i sû ca nh tranh vö cu ng gay gù t. Java àûú c Sun Microsystems giú i thiï u va o nùm 1995 va àûú c rê t nhiï u nha pha t triï n phê n mï m
ûa chuö ng. Nhûng kha ch ha ng pha n na n rù ng Sun àa qua ngù t nghe o trong viï c cho phe p sû a àö i àö i vú i Java, mö t viï c ma nhû ng lê p trònh viïn rê t cê n. Cu ng chñnh vò ta o ra ca c phiïn ba n
Java co sû a àö i ma Microsoft va Hewlett-Packard àa bõ Sun kiï n ra to a. Cöng ty HP no i rù ng ho quyï t àõnh ha nh àö ng àö c lê p àï
thoa t kho i tònh tra ng thê t vo ng do ‘phñ cê p phe p qua cao’ àö i vú i phiïn ba n àiï n-tû -tiïu-du ng cu a Java. Nhû ng chu ng loa i Java kha c nhau se ta o ra nhiï u phe la m ra sa n phê m ca nh tranh nhau
va phê n mï m khöng tûúng thñch vú i nhau ma Java àûú c ta o ra chó àï tra nh nhû ng àiï u ào .
Microsoft yïu cêu Sun phai àï trònh ngön ngû lêp trònh Java lïn höi àöng bònh xet tiïu chuên cöng nghiïp, tuyïn bö rùng möt san phêm khöng thï vûa thuöc quyïn sú hûu cua möt cöng ty lai vûa co sû phï chuên chñnh thûc cua höi àöng tiïu chuên.
“Viïc Microsoft khuyïn chung töi vï nhûng chuên mú cung tûúng tû nhû möt diïn viïn hai giang àao àûc cho dan àöng ca nha thú vêy,” Scott McNealy, Töng Giam àöc àiïu hanh cua Sun phan phao.
Gates nhên manh rùng cöng ty Sun Microsystems chúi khöng àep:
“… khi Sun viït möt san phêm nhai Windows àûúc goi la WABI, ho khöng co giêy phep nao cua chung töi. Chung töi rêt hoan nghïnh. Cû tiïn hanh ài. Thoai mai ma lam. Nhûng khi chung
töi bùt àêu phat triïn Java, chung töi àïn gùp ho, ky tïn vao giêy phep, thanh toan lï phñ àêy àu. Búi vò chung töi cho rùng nïu Java co vai tro ú àêy thò àiïu ào cung àang àêy chû. Sû viïc nay nhû möt cach àï minh hoa cho sû mêu thuên cua viïc goi möt cai gò ào la chuên mú trong khi möt cöng ty lai àûng ra kiïm soat thûúng hiïu va àõnh nghôa no. Va chung töi chùng thùc mùc xem no co la chuên hay khöng. Chung töi nghô la chung co gia trõ àñch thûc nao ào. Nhûng chung töi cho rùng cai gò àa la chuên thò phai nïn àûúc quan ly möt cach trung lêp va cai gò thuöc vï san phêm riïng cua möt cöng ty, tûc la cöng ty ào nhên lanh phên thanh cöng hay thêt bai vúi san phêm ào, thò chung nïn àûúc dan nhan ro rang.”
Va o khoa ng cuö i thê p niïn 1990, tñnh kha chuyï n (scalability) trú tha nh mö t vê n àï quan tro ng. Kha chuyï n la kha i niï m cho phe p ca c phê n mï m chuê n co thï àûú c û ng du ng mú rö ng hay thu he p trïn ca hai loa i ma y tñnh phû c ta p va àún gia n.
“Àêy la y tûúng hêp dên nïn cöng nghï PC, ma vï mùt lõch sû, ngûúi ta nghô may tñnh co gia re nhûng se yïu, va àï àam nhiïm àûúc nhûng ûng dung cua phên mïm kho nhêt, göm ca cac ûng dung ma trûúc kia hùn cên àïn cac loai may mainframe
hoùc cac may tñnh lún.”
Nhûng ngûúi thñch trïu choc Microsoft lo rùng möt khi tiïu chuên àa thuöc vï Microsoft röi thò moi ngûúi khac se phai chõu canh tùm töi:
Hoi: Phai cên bao nhiïu lêp trònh viïn cua Microsoft àï thay möt chiïc bong àen àiïn?
Tra lúi: Khöng cên ai ca - cöng ty chó cên thay àöi chuên nay thanh bong töi la xong.
Cuöc chiïn vï tiïu chuên con lêu
múi kït thuc. Vúi viïc ngay cang nhiïu ngûúi sû dung may tñnh
àang liïn lac qua mang Internet
thò cac chûúng trònh khac nhau
pha i no i cu ng mö t ngön ngû
chung, chuên mûc la möt yïu cêu cêp thiït. Nhû àûúc giai thñch trong möt quang cao nùm 1997 cua
IBM àùng trïn Wall Street Jounal: “Co le sû thay àöi sêu sùc nhêt ma
Web àa mang lai cho thï giúi cöng nghï thöng tin (IT) la möt nïn vùn hoa cua nhûng tiïu chuên. Chñnh kha nùng nay àa giup cho viïc liïn kït têt ca moi ngûúi lai vúi nhau va àa cho phep hún 80 triïu ngûúi truy cêp Web.”
Nhiïu cöng ty, kï ca Microsoft, àang cö gùng kït húp viïc duyït xem Web vúi may vö tuyïn truyïn hònh gia àònh. Hònh thai nöi kït Internet nay se trú nïn dï dang va thñch thu àöi vúi nhûng ngûúi khöng cên soan thao vùn ban, tñnh toan vúi cac con sö hoùc möt vai viïc khac trïn may tñnh gia àònh nhûng lai muön dung e-mail, xem cac trang Web hoùc tûúng tac vúi cac chûúng trònh truyïn hònh phat theo lõch:
“Thiït bõ ma chung töi àang noi túi ú àêy co têt ca cac lúi ñch cua möt vö tuyïn truyïn hònh. No kha re tiïn; ban co thï àùt cö àõnh no ú phong khach va dung bö àiïu khiïn tû xa àï àiïu khiïn no. Nhûng vï cêu tao, no àûúc trang bõ möt bö vi xû ly may tñnh thêm chñ con manh hún cac may PC ngay nay. Va nïu ban gùn thïm möt ban phñm hoùc möt may in thò ban co thï sû dung no nhû chiïc may tñnh ca nhên thöng thûúng. Thiït bõ nay cên phai àùt cho möt cai tïn múi.”
Cuöi cung nganh cöng nghiïp nay àa chon möt tïn àún gian àï àùt cho loai may truyïn hònh tûúng tac nay : set-top box (cai höp àùt trïn cung).
Microsoft àang ra sûc canh tranh vúi nhûng cûu thu cua no, Sun va Oracle, trong lônh vûc nay. Nhû thûúng lï giûa ho co nhûng quan àiïm khac nhau vï cach lam viïc cua hï thöng.
“Microsoft muön lam chu moi thû, ca cai lên nûúc”, Farid Dibachi, töng giam àöc cöng nghï hang tiïu dung cua Sun Microsystems nhên manh. “Sû khac biït giûa chung töi va ho ào la chung töi cung cêp cac cöng nghï húp lï. Cuöi cung, se co sû xung khùc giûa nhan hiïu mang tïn Microsoft va cac nhan hiïu mang tïn cua cac cöng ty san xuêt hang àiïn tû tiïu dung lún.”
Theo Gates, àêy la nhûng thúi àiïm thu võ:
“Chung töi [nhûng ngûúi trong nganh cöng nghiïp may tñnh] co cú höi vö cung to lún àï phat huy cac cach suy nghô va nhên thûc bùng nhûng cuöc ban luên vï ñch lúi cua cöng nghï.”
Khi Gates mú tûúng vï tûúng lai, àõnh luêt Moore noi vúi anh rùng röi se co nhûng tiïn bö rêt ên tûúng vï nhûng kha nùng va cach lam viïc cua may tñnh.
Àõnh luêt Moore cho rùng nùng lûc tñnh toan cua bö vi xû ly se tùng gêp àöi möi nùm. Gordon Moore, möt trong nhûng ngûúi sang lêp ra Intel, noi rùng àõnh luêt nay xuêt hiïn vao nùm 1965 khi anh àûúc yïu cêu àûa ra dû àoan tûúng lai cua nhûng linh kiïn ban dên trong vong mûúi nùm túi. “Chung ta àa ú mûc gêp àöi möi nùm kï tû khi mach ban dên phùng àêu tiïn ra àúi – töi goi ào la Nùm Zero, 1959 - vúi möt bong ban dên duy nhêt. Chung ta àa tùng con sö ào lïn 64 trong vong 6 nùm - nùm 1965 - vò vêy töi àa co nhên xet ‘A, thï ra möi nùm sö bong ban dên tùng lïn àûúc gêp àöi.’ Va töi chó noi ‘Àûúc röi, no se tiïp tuc tùng nhû vêy trong vong 10 nùm túi.’. Töi suy ra möt hï sö tùng trûúng gêp 1000 lên vï àö phûc tap cua mach ban dên, khöng nghô la se co àûúc kït qua chñnh xac thûc sû nao ma chó muön co àûúc möt y niïm vï phûúng
hûúng ma cac linh kiïn se àûúc dung. Trong vong mûúi nùm ào, chung töi àa theo doi va thêy rùng sû tùng trûúng gêp àöi trong möi nùm thûc sû kha chñnh xac.”
Trong möt cuöc höi thao àûúc tö chûc vao nùm 1998, Gates noi la anh hy vong àõnh luêt Moore se con àung ñt nhêt trong vong 20 nùm nûa, mùc dêu cang luc cang kho khùn hún trong viïc phat triïn nïn cöng nghï vúi töc àö àa co trong qua khû.
“Dung cu àiïn toan se co mùt ú khùp moi núi. Ban se co thiït bõ nho co thï bo tui, röi thiït bõ lún bùng ca bûc tûúng va (phu thuöc vao viïc ban àùt thöng sö cho chung nhû thï nao) ban co thï noi chuyïn vúi may tñnh khi ban thûc sû khöng quan têm àïn chung. Vò vêy thuêt ngû PC luc êy se gúi lïn trong trñ ban möt hònh anh khac vúi hònh anh PC nhû bêy giú. Nhûng nhûng gò hiïn ra trong àêu ban cach àêy 15 nùm khi ban noi àïn tû PC va nhûng gò ban àang nghô bêy giú àa thûc sû khac nhau nhiïu lùm röi.”
Chung ta àa àúi chú qua lêu cho möt xa höi khöng sû dung chêt liïu giêy. Gates hûa vúi chung ta rùng àiïu ào se àïn nhûng cung thûa nhên rùng giêy se khöng hoan toan biïn mêt.
“Nhûng ban viït tay se àûúc phên phat bùng bûu àiïn, va sû hiïm hoi cua chung se cang lam cho chung trú nïn y nghôa hún.
Nhûng röi cuöi cung cung se khöng co qua nhiïu loai giêy tú phai luên chuyïn.”
Cac bûu àiïn ú khùp núi àang chay nûúc rut àï co thï thñch nghi vúi sû thay àöi:
“Bûu àiï n Ireland thiï t lê p nhûng quêy phuc vu bùng may PC co thï nhê n ca c khoa n thanh toan tiïn ñch, ban ve sö, cêp giêy thöng hanh hoùc möt sö giêy phep nhû giêy phep lûu hanh xe, va àï thanh toan phuc lúi xa höi nhû trú cêp thêt nghiïp, hûu trñ hoùc tre em. Hï thöng may tñnh nay cung hö trú cac dõch vu thuöc vï ngên hang nhû gûi tiïn, rut tiïn, tñnh tiïn lai va chuyïn tiïn àiïn tû.”
Nïu àiïu ûúc cua Gates ma thanh sû thûc thò may tñnh se lam ngûúi ta thay àöi thoi quen sû dung àiïn thoai nhû hiïn nay. Suöt hai mûúi bön giú trong ngay Gates phai nhên qua nhiïu cuöc goi lam ùn bêt àùc dô va vö sö cac cuöc goi khac vao sö àiïn thoai bñ mêt cua mònh. Gates buöc phai àõnh ky thay àöi sö àiïn thoai cua mònh búi vò chùc chùn se co ngûúi tòm ra àûúc sö àiïn thoai cua anh va röi khöng ngút quêy rêy. Viïc tñnh tiïn cho nhûng ai thûc hiïn cuöc goi nhû vêy co thï se lam thay àöi nhûng àiïu nay:
“Ban co thï noi rùng bêt ky ai ma goi àïn cho ban trong ngay se phai tra cho ban 1 àö la, nhûng sau 5 giú chiïu, tiïn phñ se la 5 àö la va sau luc nûa àïm phñ se lïn túi 25 àö la. Hoùc sau khi ban àa lïn giûúng ngu thò cho du tra tiïn vúi gia nao chùng nûa cung khöng ai co thï goi cho ban àûúc, ngoai trû möt sö ñt ban be va cac cöng sú nhû canh sat chùng han. Co le ban cung tñnh tiïn ñt ài -
hoùc cung chùng cên tñnh gò hït – vúi nhûng ngûúi liïn lac vúi ban bùng e-mail hoùc thû thoai. Vên àï ú àêy la chñnh ban, chû khöng phai nhûng ngûúi goi àïn – se chu àöng trong viïc nay.’
Ro rang, gia àònh Gates va ban hoc cu cua anh ta khöng co gò phai lo vï àiïu ào:
“Têt nhiïn, sau ào ban vên co thï quyït àõnh se khöng tñnh phñ cuöc goi nao ào ma ban thêy thñch.”
Gates cho rùng viïc trön lên giûa video, may tñnh va cöng nghï trûc tuyïn la möt thach thûc àöi vúi nhûng cöng ty nhû Microsoft:
“Ban phai cö gùng àï leo lai nhûng àút song khöng thï tûúng tûúng àûúc àang àïn gên.”
Tû giûa thêp niïn 1980, Gates àa dû àoan chung ta se súm tan gêu àûúc vúi may tñnh.
“Tai sao chung lai khöng thï nghe ban khi ban àang noi? Tai sao chung lai khöng thï nhên ra ban? Nïu ban co àùt möt may thu hònh (camera) trïn may tñnh thò tai sao no lai khöng biït ban la ai khi ban ngöi xuöng va röi tû àiïu chónh phu húp vúi nhûng àiïu no àa thêy va biït la ban thñch?”
“Khöng qua àùt tiïn khi ban trang bõ thïm cho may tñnh cua ban chiïc may thu hònh nho va röi khi ban ài túi trûúc may tñnh
cua mònh, Office (möt phên mïm cua Microsoft) se nhên ra ban la ai va röi lêp tûc cung cêp cho ban moi thû ma ban quan têm khi ngöi bïn may tñnh.”
“Tûúng lai cua cac thiït bõ àiïn toan la chung co thï co kha nùng noi chuyïn, lùng nghe, nhòn thêy va hoc hoi.”
“Trong vong ñt nùm túi, ngay ca nhûng may tñnh ca nhên nho, re tiïn cung co thï co ca tñnh va nhên cach riïng. Nhûng may tñnh nay se noi kha tû nhiïn bùng giong cua con ngûúi, nïu ào la àiïu chung ta muön. Chung se xû sû nhû thï la chung rêt hiïu nhûng lïnh miïng ma chung ta noi vúi chung. Chung se cö gùng àï thûc sû co ñch. Chung thêm chñ con co thï biït biïu lö sû thöng cam khi thêy chung ta thêt vong. Trao cho may tñnh nhûng hònh thûc thöng minh se lam cho chung dï sû dung hún. Nhûng àiïu ào khöng co nghôa la chung thêt sû biït suy nghô –chûa, chûa àïn giai àoan ào àêu.”
“Trong vong 10 nùm (kï tû nùm 1997) se co nhûng hï thöng
‘nhêp liïu’ (input) töt hún danh cho nhûng ban viït tay, giong noi, nhên dang hònh anh… Se co khoang 90% ma lïnh cua hï àiïu hanh se hûúng àïn nhûng kha nùng múi nay.”
Khi may tñnh trú nïn thöng minh, ban se cên túi möt may tñnh lam cöng viïc giam sat:
“Hay hònh dung ra möt thiït bõ duy nhêt, lún bùng ca bûc vach ma nhú no ban co thï kñch hoat àûúc toan bö thiït bõ khac cua ban - nhûng may tñnh àï ban hoùc cac dung cu trong nha ban hoùc bêt cû man hònh hiïn thõ lún nao. Töi mûúng tûúng ra hònh anh cua möt PC nho bùng cai vñ, cho phep têt ca cac thiït bõ ào truyïn thöng va trao àöi lên nhau.”
Nhû ng chiï c hö p biï t no i co le sù p ra àú i, nhûng vú i nhû ng ma y tñnh co kha nùng ào c àûú c suy nghô co le pha i cê n thïm thú i gian:
“Se phai rêt lêu chung ta múi co thï kït nöi trûc tiïp may tñnh vúi hï thên kinh trung ûúng cua chung ta, àï nhûng hònh anh trong àêu chung ta àûúc bay to trûc tiïp ra trïn man hònh.”
Gates nhú lai luc con nho, anh àa rêt thñch nhòn vao nhûng têm the gùn trong cac quyïn sach trong thû viïn àï biït xem ngûúi nao àa àoc quyïn sach ào trûúc mònh. Möt hanh vi biïu thõ viïc ‘xêm pham àúi tû’, nhûng àiïu ào vên khöng thï so sanh vúi viïc biït trûúc nhûng gò sùp diïn ra.
“Khi ngûúi ta thûc sû hiïu ra àûúc rùng àa co vö van thöng tin vï ho àûúc lûu trû trïn may tñnh va nhûng thöng tin ào àûúc sû dung nhû thï nao thò vên àï riïng tû – sû cên àöi giûa quyïn tû do ca nhên vúi quyïn àûúc biït cua cöng chung – se la möt àï tai nong bong.”
Khöng gò co thï minh hoa vï mûc àö anh hûúng cua may tñnh va Internet lïn àúi söng xa höi ro hún la cac rùc röi ma Microsoft àa tûng phai àöi mùt khi biïn soan bö tû àiïn bach khoa Encarta trïn
CD-ROM. Ào la khi bö sach phai tra lúi cho nhûng cêu hoi nhû ai la ngûúi àa phat minh ra bong àen àiïn thùp sang bùng dêy toc, la Thomas Edison ngûúi My hay nha phat minh ngûúi Anh, Sir Thomas Swan? Ai àa phat minh ra àiïn thoai, Alexander Graham Bell ngûúi My hay Antonio Meucci ngûúi Y? Co le ban cho rùng giai phap töt nhêt la trong phiïn ban tiïng Anh thò ghi la Swan va trong phiïn ban tiïng Y thò ghi la Meucci, tuy rùng hoan toan àung khi giai thñch rùng möt thúi gian ngùn sau ào, va tû sû nghiïn cûu àöc lêp, öng Edison va öng Bell àa àûa ra àûúc nhûng san phêm tiïu dung nöi tiïng nhêt tû cac phat minh thay-àöi-àúi-söng nay.
Trong phiïn ban tiïng Anh cua Encarta, möt nhom àao nho nùm ngoai vung duyïn hai cua Argentina àûúc goi tïn la Falklands; trong phiïn ban tiïng Têy Ban Nha, chung lai àûúc goi Islas Malvinats. Khi noi vï cêy anh àao, trong phiïn ban tiïng Nhêt, phên nay co 10 anh chup va 6 trang vùn ban, trong khi vúi phiïn ban Encarta xuêt ban ú My, no chó co 2 anh va 5 àoan vùn ngùn.
Trong ên ban tiïng Triïu Tiïn, Microsoft àa mùc phai möt sai lêm khi noi rùng möt nûúc nho nùm ú phña Nam Triïu Tiïn - àûúc ngûúi Triïu Tiïn goi la Kaya va la Mimana àöi vúi ngûúi Nhêt, àa tûng bõ Nhêt ‘thöng trõ’ trong thï ky thû III va IV.
“Trûúc khi chung töi kõp sûa lai, sai sot nay àa gêy ra lan song phên nö ú Nam Triïu Tiïn. Thêm chñ möt tú bao lún tai àêy àa
lïn tiïng hö hao têy chay toan bö san phêm cua Microsoft.”
Microsoft cung àa lïn kï hoach xuêt ban bö tû àiïn bach khoa
Encarta phiïn ban quöc tï àï ngûúi dung truy cêp trûc tuyïn. Gates cung nhên thûc àûúc rùng chñnh sach ‘thûc tï àõa phûúng, dûa trïn
kinh nghiïm’, hoùc mú röng têm mùt nhòn vao nhûng vung khac nhau trïn thï giúi àï thêy cac böi canh khac nhau vï lõch sû, àõa ly, tön giao v.v… co thï ñt ngûúi biït àïn.
“Vï lêu vï dai, viïc giup moi ngûúi tiïp cên vúi böi canh toan thï giúi se la möt y tûúng lanh manh. Ngûúi My co thï se cam thêy ñch lúi tû sû hiïu biït ro rang hún quan àiïm cua Chêu A hoùc Chêu Êu vï cac sû kiïn vùn hoa va khoa hoc quan trong, va ngûúc lai.”
Gates cho rùng àï co bêt ky sû thay àöi nao thò trûúc hït moi ngûúi
phai thûc sû muön co sû thay àöi ào:
“… chó co tiïn bö vï mùt cöng nghï khöng thöi thò chûa àu àï lam cho xa höi thay àöi. Ñt nhêt phai co möt vai ngûúi ài theo con àûúng thay àöi ào chû nïu khöng se chùng co thay àöi nao xay ra.”
Gates thûúng àûúc coi la möt ke hoang àang cua Ky Nguyïn Thöng Tin, möt ke cûúp àûúng trïn siïu xa lö thöng tin, hoùc la möt con ngao öp cua tre em. Anh ta àa gêy thu chuöc oan vúi vö sö ngûúi trïn àûúng àúi khac thûúng cua mònh. Gates thûúng lam cho moi ngûúi kinh ngac búi trñ tuï cua mònh chû khöng phai do tñnh cach ca nhên.
Möt sö ngûúi san xuêt phên mïm noi ho rêt sú phai gùp Microsoft àï thao luên vï kha nùng trú thanh àöi tac cua Microsoft. Ho kït töi Microsoft la ‘ke cûúng àoat luc hen ho’. Nghôa la, Microsoft yïu cêu tö chûc nhûng buöi hop àï thao luên vï nhûng dû an cua ca hai bïn; thêm tra vï moi mùt: ban thên àöi tac, san phêm, nhûng sang tao, ky thuêt hoùc kï hoach thõ trûúng; va röi chiïm àoat bêt cû thû gò ma ho thñch.
Daniel Bricklin, giam àöc ky thuêt cua Trellix Corp, noi rùng húp tac vúi Microsoft giöng nhû khiïu vu vúi voi vêy: “Thêt la kinh khiïp
khi phai khiïu vu vúi möt con voi. Sú sêy möt chut la con voi no dêy cho chït! Ho chùm chu theo doi moi hanh àöng ma ban àang lam
röi vay mûún bêt ky thû gò ho co thï, tònh trang ào vên khöng co gò
thay àöi kï tû lên àêu tiïn töi bùt àêu lam viïc cung ho.”
Nùm 1997 Steve Bass trong chuyïn muc cua mònh trïn PC World àa töng kït tònh cam cua cöng chung nhû sau:
“Moi ngûúi thûúng ‘tru dêp’ cöng ty phên mïm khöng lö nay. Dï
thöi ma, cac ban cû chêt hït moi thû lïn cai xe thung to àung êy.
Nhûng sû viïc àêu phai luc nao cung nhû vêy àêu. Microsoft - va ca
Chu Bill nûa – trûúc kia àa la nhûng thên tûúng cua töi. Töi khêm phuc phong cach kinh doanh va tiïp thõ san phêm kiïu àanh du kñch cua ho; thêm chñ töi àa tòm cach mö phong chung trong cöng viïc höi
thao cua töi. Nhûng cöng ty ào luc nay àa trú nïn kiïu cùng, àöc àoan cöng vúi thai àö ú hú trûúc nhûng sai sot ky thuêt cua mònh cung cach tiïp cên khöng-chêp-nhên-quy-hang àöi vúi cac àöi thu canh tranh.”
Möt trong nhûng ngûúi chó trñch Gates gay gùt, thö lö nhêt la Robert X.Cringley, but danh cua ngûúi phu trach chuyïn muc trïn tap chñ Infoworld va cung la tac gia cua Accidental Empires:
“Töi co möt sû nghi ngú khöng noi ra àûúc ào la, Cringley viït, sû sung bai ca nhên cua Microsoft che dêu möt nöi sú àïn tên
xûúng tuy vï vai tro Gates ma co thï chñnh anh ta thûc sû cung
khöng hï biït. Co möt vai lên, töi àa tûng chûng kiïn canh anh ta bõ möt ky thuêt viïn nao ào, khöng phai la nhên viïn cua Microsoft
va cung khöng khiïp sú Gates, dön vao thï bñ búi anh ta hiïu vên àï àang thao luên thêu àao hún Bill Gates. Luc ào töi àa bùt gùp
möt thoang sú hai xuêt hiïn trong mùt Gates. Cho du la ban hay
töi thò cung co thï nhên ra ngay rùng àï tai ào àa vûút qua têm hiïu biït cua Gates va ào chñnh la luc Gates dung cêu noi quen thuöc
cua mònh: ‘Töi khöng biït la anh àang noi vï ky thuêt nao ca.’”
Tuy nhiïn, Cringley cung thûa nhên rùng trong sö 19 cöng ty àùng quang cao trïn ên ban àêu tiïn cua InfoWorld vao nùm 1979
thò àïn nùm 1992 chó con tön tai hai cöng ty. Möt cua Microsoft, möt cua nhên viïn sûa chûa may tñnh ú Palo Alto.
Steven Jobs, ngûúi àöng sang lêp cöng ty Apple Computer, co sû
thöng cam phên nao vúi Gates:
“Töi ûúc gò anh ta la ngûúi gioi nhêt, töi thûc sû nghô vêy. Töi khöng sao nghô khac àûúc rùng anh ta va Microsoft chó hep hoi àöi chut thöi. Anh ta se trú nïn phong khoang hún nïu anh ta möt lên tû bo sû cay nghiït va tòm àïn möt núi tônh têm nao ào khi anh ta con tre.”
Esther Dyson, möt ngûúi rêt co uy tñn, cho rùng rêt nhiïu nhûng lúi chó trñch thêm tï àöi vúi Bill Gates xuêt phat tû sû àö ky àöi vúi Gates. “Hêu nhû moi anh chang trong nganh cöng nghiïp nay àïu co têm trang ào. No lam cho ho cam thêy yïu thï va dên ho àïn nhûng hanh àöng ngu ngöc.”
Tap chñ Forbes thñch sû dung tû “Billophobia” (Chûng bïnh sú Bill) àï noi àïn sû àö ky nay, “búi vò no vûút ra khoi sû àö ky, ghen tûc thöng thûúng va lai co ca nöi sú hai va cùm ghet nûa.”
Ngay ca nhûng ngûúi àa lïn tiïng cöng khai phan nan vï Microsoft cung khöng hùn chó la thu ghet, chï bai:
“Coi anh ta nhû möt trñ thûc dú ngûúi va möt tay hacker nhòn xa tröng röng la möt àiïu ngú ngên – Gates la möt doanh nhên vö cung sùc sao va la möt nha thûúng thuyït thûúng thùng. Cû nhòn cai cach anh ta thao ra àûúc húp àöng giup cho Microsoft húp tac vúi IBM àï phat triïn möt hï àiïu hanh nhûng röi sau ào Microsoft lai co thï quay lûng va ban no cho cac àöi thu cua IBM thò ro. Töi khöng thï tin àûúc. Gates àung la möt hiïn tûúng,” Phillippe
Kahn, chu tõch cöng ty Borland International nhên xet vï Gates.
Mitch Kapor, ngûúi sang lêp cöng ty Lotus nhên xet: “Microsoft àai diïn cho têt ca nhûng àiïu töt àep nhêt va cho ca nhûng àiïu töi tï nhêt cua chung ta.”
Khöng dï àï co àûúc möt àanh gia àung àùn vï Gates búi vò co qua ñt ngûúi thñch anh ta trïn thï giúi nay. Gates co phai la ke bêt lûúng va lûa loc, hay nhû niïm tin cua Gay Kawasaki, nhên viïn cu cua Apple
Computer, cho rùng anh ta chó la möt ke thö bao chûa tûng thêy? Tuy nhiïn Gates cung co ban be nhiïu khöng kem sö ngûúi thu hùn anh.
Mike Maples, pho chu tõch àiïu hanh Microsoft noi:
“Bill chó co möt löi lêm la àa thöng minh hún nhûng ngûúi khac. Co le ú àêy sö lûúng nhûng con ngûúi thöng minh trïn möi met vuöng nhiïu hún bêt ky núi nao khac trïn thï giúi, nhûng Bill lai la ngûúi thöng minh nhêt trong sö ào.”
Alan Kerr, giam àöc àiïu hanh cua Ogilvy & Mather, la cöng ty trûúc àêy phu trach phên quang cao cho Microsoft: “Moi ngûúi àang mong anh chang nay te nga. Anh ta se khöng te àêu, va thûc ra co rêt ñt cú höi àï anh ta sú sêy. Moi thû anh ta nùm trong tay vên àang hoat àöng va anh ta se chiïn thùng. Anh ta la möt con ngûúi tai gioi va thöng minh.”
Rich Karlgaard, chu tap chñ Forbes noi: “Öng Gates àa gianh àûúc thanh cöng cua mònh. Öng luön tra lûúng rêt thêp cho ban thên mònh, thñch àùt cûúc vao viïc tùng gia cö phiïu cua mònh hún. Noi cach khac, öng àa liïn kït tui tiïn cua riïng mònh vúi tui tiïn cua nhên viïn va cö àöng. Öng khöng lang phñ tiïn bac àï biïu lö long tû têm khöng àung chö, mùc du sûc ep cua cöng luên co lún àïn àêu ài nûa. Trûúc khi lêp gia àònh vao nùm 1994, öng ta miït mai lam viïc gên nhû möi àïm trong vùn phong mònh cho àïn khi kim àöng hö chó 10 giú.”
Ken Olsen, ngûúi tiïn phong trong nganh cöng nghiïp may tñnh noi: “Khi ngûúi nao ào co àûúc thanh cöng nhû Gates thò ngûúi ào dï dang trú thanh muc tiïu cua sû ghen ghet, àö ky va chung ta khöng nïn coi ào la nhên tö àï quyït àõnh xem liïu Microsoft co vi pham luêt chöng àöc quyïn hay khöng. Ho la möt àöi thu canh tranh àang gúm, khöng biït khoan nhûúng nhûng ho cung la möt cöng ty thuöc hang àang hoang.”
Gordon Eubanks, Chu tõch cöng ty phên mïm Symantec, àùt tru sú tai Cupertino, California, noi: “Töi khöng cho rùng ho lai ài lam
nhûng viïc ma tû chung töi se khöng lam hoùc phên lún nhûng ngûúi ài kiïn cung se khöng lam.” Bob Lewis, phu tranh möt chuyïn muc cua InfoWorld, con manh dan goi Gates la möt nha cach mang. Trong sö ban àoc co ngûúi khöng thñch Gates chó vò khöng thñch thï thöi. Nhûng ngûúi khac cho rùng Gates khöng thï la möt nha cach mang búi vò nhûng y tûúng ma anh ta truyïn ba khöng phai la cua chñnh anh ta:
“Àiï u ào thò àu ng,” Lewis viï t, “Bill Gates àa da nh ca sû nghiï p cu a mònh àï pha t hiï n ra nhû ng y tûú ng co gia trõ, chuyï n nhû ng y tûú ng ào tha nh ca c sa n phê m va àa tha nh cöng àûa àûú c chu ng ra thõ trûú ng. Nhû ng nha ca ch ma ng chñnh trõ ha ng àê u kha c cu ng co lõch sû giö ng nhû vê y; Washington la ngûú i la nh àa o quên àö i nhûng John Locke àa ly thuyï t ho a nï n dên chu co trûú c öng; Lï Nin, Mao Tra ch Àöng va Fidel Castro la nh àa o tha nh cöng nhû ng cuö c ca ch ma ng ú àê t nûú c ho nhûng Ca c Ma c la ngûú i àï ra ly thuyï t chu nghôa cö ng sa n trûú c khi ho sû du ng ly thuyï t na y la m tû tûú ng chu àa o. Nhû ng nha ca ch ma ng khöng pha i la nhû ng nha pha t minh. Ho khöng pha i la ngûú i nghô ra ly thuyï t va cu ng khöng pha i la nhû ng ngûú i tiïn phong mú àûú ng. Cöng lao ào thuö c vï nhû ng ngûú i kha c, nhû ng ngûú i rê t quan tro ng nhûng ho la i khöng pha i la nhû ng nha ca ch ma ng.”
Paul Somerson, viït cho tú PC Computing, lûu y rùng nhûng ngûúi sû dung may tñnh bùt Microsoft phai chõu trach nhiïm cho nhûng rùc röi cua ho búi vò ào la viïc dï lam:
“… khi têt ca moi viïc khac khöng ön thoa, hay àö hït löi cho Microsoft. Thêt dï àï xïp loai cac hong hoc nay la cua nhûng tay triïu phu tre tuöi, àêy tû man, kho ûa, möt khuön mêu àa àûúc vun àùp búi cac àöi thu canh tranh, nhûng ke ma trong àêu thêm ûúc ao rùng phai chi ho co àûúc nhûng gò ma Bill Gates àang co, va búi nhûng ke them muön tïn tuöi mònh àûúc àùng trong nhûng tñt bao lún nhû ngai Trú ly Bö trûúng Tû phap Joel Klein va luêt sû Gary Reback cua Netscape, nhûng ngûúi rêt thñch àûúc nhòn thêy Microsoft bõ pha huy, cho rùng àiïu ào dêu sao se co tac dung töt cho nïn kinh tï My. Vêng, àûúc thöi. Àung nhû cêu noi àûúc cho la cua Mark Twain: Tû nhûng con bo hiïn tï se lam ra àûúc nhûng chiïc banh hamburger ngon nhêt.”
Sheldon Adelson, Tö ng Gia m àö c àiï u ha nh cu a Comdex, cöng ty chuyïn tö chû c ra nhû ng cuö c triï n la m thûúng ma i quy mö vï ma y tñnh no i rù ng Gates àa trú tha nh mö t mu c tiïu lú n: “Anh ta tuyï t vú i hún Sinatra. Anh ta bûú c ra va no i ‘Töi àa thû c hiï n theo ca ch cu a töi’ va ro ra ng ào la àiï u ma khöng mö t ai co thï tranh ca i.”
Nïu co sû ganh àua giûa Bill Gates va Warren Buffett, nha àêu tû siïu àùng, thò ào la möt cuöc ganh àua mang tñnh chêt ban be. Ca
hai nha ty phu nay lam quen vúi nhau vao nùm 1991 khi Buffett
àïn chúi nha Meg Greenfield, ngûúi phu trach muc xa luên cua bao
Washingon Post va àöng thúi cung la ngûúi ban cua me Gates. Mary
Gates àa múi Greenfield va ban be cua ba àïn khu nghó Hood
Canal cua Gates vao ngay 5 thang 7.
Greenfield àa mö ta lai ngay ào: “Chung töi ngö i chen chu c nhau trong chiïc ö tö Subaru cö cua töi àï ài ra ngoai cho hït ngay.” Gates va ngûúi vú tûúng lai cua anh, Melinda, tú i trïn mö t chiï c trû c thùng. Greenfield noi:
“Töi khöng y thû c àûúc rùng àêy se la àöi ban thu võ. Bill va Warren chuyïn tro ngay vúi nhau rêt söi nöi va moi chuyïn bùt àêu tû ào”, Greenfield kï.
Bïn canh gia tai nhiïu ty àö la cua ho va bêt chêp sû chïnh lïch vï tuöi tac, Buffett va Gates co rêt nhiïu àiïm chung. Ho thñch nhûng cêu chuyïn cûúi cua nhau, cung co chung möt sú thñch ùn uöng (nùng vï mon hamburger) va cung chung möt triït ly söng.
Ca hai àïu xem ho giöng nhûng ngûúi cua àang Dên Chu nhiïu hún mùc du cha cua ho àïu la nhûng ngûúi thuöc àang Cöng Hoa.
Ca hai àïu yïu thñch cöng viïc cua ho.
Gates ngac nhiïn khi thêy anh va Warren Buffett, chu tõch va la ngûúi giû nhiïu cö phiïu nhêt cua Berkshine Hathaway Inc., lai co thï thên thiït vúi nhau nhanh àïn nhû vêy:
“Cû möi khi nghe ai ào noi vúi töi la, ‘Öng phai gùp ban töi múi àûúc, öng êy nhû thï nay thï no; öng ta la ngûúi thöng minh chûa tûng thêy’ la töi thu thï ngay. Phên lún ngûúi ta co thoi
quen vöi va kït luên rùng ngûúi nao ào hoùc àiïu gò ào ma chó ho biït, ho gùp àïu la àùc biït, la quy hiïm. Àêy la ban tñnh tû
nhiïn cua con ngûúi. Ai cung muön ngûúi nay, vêt no ma mònh biït àïu thuöc loai ûu hang. Kït qua la ho thûúng àanh gia qua cao thanh tñch cua ngûúi nao ào ma ho àûúc biït. Vò vêy nhûng
cêu chuyïn liïn quan àïn Warren Buffett ma ngûúi ta noi la àöc àao, àùc biït hoan toan chùng gêy ên tûúng nhiïu vúi töi.”
Buffett co lên thach Gates chúi àö xñ ngêu vúi bön höt xñ ngêu khöng
bònh thûúng, vúi tö húp sö tû 0 àïn 12 trïn cac mùt xñ ngêu. Buffett àï nghõ möi ngûúi se chon möt höt, sau ào bo hai höt con lai ài. Va
ngûúi nao àö co sö àiïm cao nhêt thûúng xuyïn hún thò thùng.
Buffett gúi y àï cho Gates chon trûúc. Lêy lam la, Gates yïu cêu àûúc xem xet cac höt xñ ngêu va sau ào àï nghõ Buffett hay chon trûúc.
“Do cach chon cac con sö thêt thöng minh nïn khöng dï thêy co chut meo nho ú àêy. Trong tro chúi nay, ta khöng thï ap dung lögic toan hoc tûúng àûúng giûa cac àiïu kiïn.” Gates kï lai.
“Nguyïn tùc suy ra cua toan hoc la nïu A thùng B va B thùng C thò
A thùng C, khöng ap dung àûúc. Gia sû tó sö hoa àûúc àö lai, trong bön höt xñ ngêu höt nao cung co thï bõ möt trong cac höt khac lam cho thua: Höt xñ ngêu A trung bònh se thùng höt B 11 lên trong 17
lên àö – gên bùng hai phên ba lên àö, höt B se thùng höt C vúi tên sö nhû vêy. Tûúng tû, C se thùng D 11/17 lên. Va nghe co ve khöng àung chut nao: höt D se lai thùng A vúi tó lï nay.”
Ca Gates va Buffett àïu cöng nhên rùng ca hai àûúc may mùn sinh ra àung thúi àiïm va àung chö cua ho:
“Warren noi nïu öng êy chao àúi khoang vai ngan nùm trûúc thò co le öng chó la möt bûa ùn trûa cho möt loai àöng vêt nao
ào. Nhûng may mùn la öng ta lai àûúc sinh ra vao möt thúi àai co thõ trûúng chûng khoan va thúi àai ào àa tûúng thûúng cho Warren vò nhûng hiïu biït àöc àao cua öng vï thõ trûúng nay.”
Trong chuyï n du lõch Trung Quö c ke o da i ba tuê n, Gates va Buffett cu ng nhau chúi ba i, thùm Va n Ly Trûú ng Tha nh, tha diï u va ùn ta i nha ha ng McDonald bù ng nhû ng phiï u gia m gia ma
Buffett mang theo.
Tai Tû Cêm Thanh, ho cung nhau xem nhûng cuön sach cö
khöng lö ma àï mú ra cuön vö cên phai co hai ngûúi phu nû àûúc
huên luyïn riïng cho viïc nay. Gates ghe tai Buffett thò thao: “Töi se chõu mêt 2 àö la nïu anh cuön lai àûúc möt cuön sach ào.”
Bö phim video quay buöi hop thûúng niïn cua cöng ty Berkshire
Hathaway nùm 1996 trong ào co àoan Gates àang bo tiïn vao möt may àiïn thoai ú Trung Quöc àï goi vï cho vú ú Seattle, tòm cach
giai thñch anh àa mêt võ trñ “ngûúi giau nhêt hanh tinh” vï tay
Buffett nhû thï nao. Khi thêy Melinda khöng chut àöng long vï sû mêt mat nay, Gates rïn ró: “Nhûng ma em yïu!!!”
Buffett thuyït phuc Gates nïn àoc quyïn The Intelligent Investor
(Ngûúi àêu tû thöng minh), möt tac phêm kinh àiïn cua Benjamin
Graham, möt trong nhûng giao sû cua trûúng àai hoc Columbia
núi Buffett theo hoc, viït nùm 1949. Gates rêt co ên tûúng vúi têm
nhòn dai han cua Buffett cung nhû nhûng phên tñch cua öng vï
nhûng àiïu cú ban cua kinh doanh.
“Töi nghô rùng Warren àa co anh hûúng lïn cach suy nghô va cach àiïu hanh cöng viïc kinh doanh cua töi hún bêt ky ngûúi nao khac.”
Buffett cung tao ra anh hûúng àöi vúi gia àònh cua Gates trïn nhiïu phûúng diïn:
“Viïc kiïm soat dên sö luön la bên têm cua töi hún la cua Trey,” cha cua Gates têm sû. “Töi khöng biït la Trey co àï têm àïn àï tai nay khöng nhûng vao luc chung töi ngöi noi chuyïn vúi öng ba
Buffett ú Palm Springs vai nùm trûúc àêy thò no rêt nhiït tònh. Töi noi vúi no rùng chung ta nïn co nhûng viïc lam hûu ñch va bùt àêu àûa ra möt sö yïu cêu trú cêp. Nhên chuyïn du lõch àïn Trung Quöc cung vúi vú chöng Buffett nùm 1995, têt ca chung töi quyït àõnh ghe thùm möt trung têm kï hoach gia àònh tai möt ngöi lang nho nùm bïn söng Dûúng Tû.”
Mùc du Buffett va Gates co rêt nhiïu àiïm chung, nhûng giûa ho cung tön tai nhûng àiïm khac biït lún. Buffett tranh àêu tû vao cöng nghï búi vò anh ta thûc sû khöng hiïu sêu vï nganh nay:
“Khöng may cho Warren, thï giúi cöng nghï àûúc biït la khöng co giúi han. Theo thúi gian, phên lún cac nganh kinh doanh röi se bõ tac àöng búi sû vûún xa cua cöng nghï. Mùc du hiïn nay cac cöng ty nhû Gillette (san xuêt dao cao), Coca-Cola (san xuêt nûúc giai khat) hoùc See (san xuêt keo) se vên an toan.”
Buffett noi vï Gates:
“Töi khöng àu kha nùng àï phan xet kha nùng ky thuêt cua anh êy, nhûng töi coi kha nùng lônh höi cua anh ta vï kinh doanh qua la khac thûúng. Nïu Bill àa bùt àêu kinh doanh bùng möt quêy ban xuc xñch thò röi anh ta cung se trú thanh öng vua xuc xñch trïn thï giúi.”
Gates mï chúi bai bridge – àêy cung la loai bai ma cha anh yïu thñch – sau khi gùp Buffett. Ca Gates va Buffett cung hoc chung vúi huên luyïn viïn Sharon Osberg ú San Francisco. Gates co thï hiïu àûúc Osberg, ngûúi ma nghï chñnh la phên tñch hï thöng may tñnh. Ca Buffett va Gates àïu àùng ky vao cung möt cêu lac bö bai bridge trïn Internet, cêu la c bö Okbridge. Chó cê n va o àõa chó www.okbridge.com va àong lï phñ 99 àö la / nùm la ai cung co thï trú thanh höi viïn cua cêu lac bö nay.
Gates cho rùng viïc chúi bai bridge qua mang àa lam thay àöi quan àiïm cua Buffett vï may tñnh:
“Trong sau thang àêu tiïn, möi lên vï àïn nha la öng êy xa vao may tñnh va chúi liïn tuc khöng nghó trong nhiïu giú liïn. Cho dêu öng êy thûc sû tòm cach tranh nhûng gò liïn quan àïn cöng nghï va khöng muön àêu tû vao lônh vûc cöng nghï, nhûng möt khi öng êy thû lam quen vúi may tñnh la öng êy bõ cuön hut vao no ngay. Hiïn nay, co nhiïu tuên Warren sû dung nhûng dõch vu trûc tuyïn thêm chñ con nhiïu hún töi.”
178 • Bill Gates àa noi
Buffett va Gates àa cung nhau chúi golf vao mua he nùm 1997 tai Cêu lac bö Omaha Country. “Chung töi cung bo ra khoan tiïn nho àï ca cûúc,” Buffett noi, “nhûng kït qua nhû thï nao cung khöng anh hûúng gò àïn danh sach xïp hang nhûng ngûúi giau nhêt cua tap chñ Forbes.”
Vao nùm 1997, tai san cua Gates ûúc tñnh lïn túi 35 ty USD va biïn anh thanh ngûúi giau nhêt nûúc My tû trûúc àïn giú. Àïn nùm 1998, con sö ào la 51 ty USD, tùng thïm àûúc 40%. Nhûng sû àanh gia nay chó la tûúng àöi. Trong tac phêm àanh gia 100 ngûúi giau
nhêt trong lõch sû nûúc My co tiïu àï The Wealthy 100: From Benjamin Franklin to Bill Gates – a Ranking of Richest Americans, Past and Present, Gates àûúc xïp hang thû 31. Quyïn sach nay xïp hang 100 ngûúi giau nhêt nûúc My dûa vao tó lï giûa tai san cua ho vúi töng san phêm quöc dên (GNP). John D.Rockefeller, ngûúi àûúc nïu tïn àêu tiïn trong danh sach co tó lï la 1/65. Trong khi ào vao
nùm 1995, Gates chó múi àat àûúc tó lï la 1/425 cua GNP.
Nhûng nhû vêy anh ta cung àu giau. Tû thang 6 nùm 1996 àïn thang 6 nùm 1997, gia trõ cö phiïu cua Gates trong Microsoft àa
tùng tû 17 ty USD lïn 35 ty USD. Theo tñnh toan cua tap chñ Fortune
“Vúi 18 ty USD tùng thïm nay, tñnh ra Gates àa thu vï àûúc tûúng
àûúng 49,5 triïu USD/ngay (tñnh möt tuên lam viïc àu 7 ngay), 2,1
triïu USD/giú (möt ngay la 24 giú), 35.000 USD/ phut va 583 USD/ giêy”. “Theo cach tñnh nay thò dï dang nhên ra rùng möt
khoan tiïn nho nho cua Gates cung àa lún hún cac con sö ghi trïn sö lûúng cua möt ai ào röi.”
Möt vai ngûúi trïn Internet con ‘röi húi’ phên tñch àï moi ngûúi thêy àûúc kha nùng kiïm tiïn cua Gates lún àïn mûc nao:
“Cho la Gates lam viïc rong ra 14 giú möt ngay vao têt ca ngay lam viïc trong nùm [kï tû ngay Microsoft àûúc thanh lêp nùm 1975] thò sö tiïn ma anh ta kiïm àûúc trong möt giú la 500.000 USD: möt con sö nghe ma lung bung lö tai, tûc la vao khoang 150 USD möt giêy. Àiïu nay co nghôa la nïu, trïn àûúng àïn vùn phong, anh ta nhòn thêy hoùc lam rúi 500 USD trïn àûúng thò thêt chùng àang àï anh mêt thúi giú cui xuöng nhùt sö tiïn ào lïn. Anh ta se kiïm àûúc nhiïu hún sö tiïn êy nïu cû ài thùng möt mach àïn chö lam.”
Nùm 1994 vúi sö tai san thûc co trõ gia 9,35 ty USD, Bill Gates 38 tuöi àa àêy Warren Buffett, 64 tuöi, ra khoi võ trñ àûng àêu danh sach nhûng ngûúi giau nhêt nûúc My.
Nhûng Buffett àa co kï hoach lêy lai ngöi võ nay. Trong nhiïu nùm, ú gian ngoai vùn phong, öng àùt möt bang phong phi tiïu ma öng tuyïn bö ào la thû öng dung àï hûng cö phiïu. Öng noi giú àêy öng àa mêt niïm tin vao têm bang nay röi.
Buffett noi: “No khöng con tac dung nûa, vò vêy töi se trao no lai cho Bill Gates. Töi àï cho anh êy giû têm bang phong phi tiïu nay àï chung ta co thï ghim anh ta ú võ trñ thû hai.”
Viïc nay hoa ra lai co tac dung trong möt thúi gian ngùn. Buffett gianh lai àûúc võ trñ dên àêu, nhûng cho àïn nùm 1997 co ve nhû Gates àa chay trûúc qua xa. Ca hai ngûúi àïu coi danh phên giau co bêc nhêt nay nhû möt chuyïn àua khöng àang quan têm. Buffett söng rêt mûc thûúc va gên nhû tiïn cua öng àï hït ú trong cö
phiïu. Gates thò co tiïu pha nhiïu hún Buffett nhûng vên bõ liït vao danh sach “ca àên”.
Ca Buffett va Gates àïu tao nïn sû giau co cho hang nghòn ngûúi khac. Nùm 1997, Paul Allen, àöng sang lêp viïn cöng ty Microsoft, àa trú thanh ngûúi giau thû nùm trïn thï giúi vúi tai san trõ gia 14,1 ty USD (theo danh sach xïp hang cua tap chñ Forbes, khöng bao göm nhûng gia àònh hoang gia). Cac nhên viïn Microsoft cung àûúc thûúng cöng xûng àang, nhú vao nhûng stock options ma cöng ty ûu àai cho ho. Thñ du nhû, vúi 2.000 USD tiïn àêu tû ban àêu vao
Microsoft thò àïn nùm 1993, chó 7 nùm sau khi cöng ty tham gia thõ trûúng chûng khoan, sö tiïn nay àa co gia trõ lïn túi 70.000 USD.
Möt ty àö la àêu tiïn kiïm àûúc la ca möt qua trònh cûc ky kho khùn.
Nhûng sau ào thò tiïn bac tû khùp núi cû àö dön vï. Vúi tac phêm
The Road Ahead (Con Àûúng Phña Trûúc), àûúc Gates cöng tac cung
Nathan Myhrvold va nha bao Peter Rinearson viït ra, àa àûúc
Penguin àùt trûúc 2,5 triïu USD. Sach ban rêt chay, möt phên do thûúng àûúc mang ra ban ú nhûng núi Gates tham gia phat biïu.
Tiïn ban quyïn thu àûúc tû cuön sach àûúc tùng cho cac höi tû thiïn.
Mùc du rêt giau co va quyïn lûc rêt lún, nhûng Gates lai khöng phai la ngûúi àûúc tra lûúng cao nhêt tai nûúc My, thêm chñ Gates cung
khöng phai la ngûúi co mûc lûúng cao nhêt ú Microsoft. Chanh
vùn phong chiïn dõch kinh doanh, Robert Herbold, kiïm àûúc
nhiïu nhêt, möi nùm àûúc 1,2 triïu USD bao göm tiïn lûúng va
tiïn thûúng. Bernard Vergnes, Chu tõch chi nhanh Microsoft ú chêu Êu àûúc tra 714.000 USD möt nùm. Gates con thêp hún, khoang 525.000 USD möt nùm, ca tiïn lûúng lên tiïn thûúng. Du vêy co le anh cung nïn tû àoi hoi phai tùng lûúng cho chñnh mònh vò bö phên tñnh thuï cua King County nùm 1998 àa àûa ra mûc thuï khoang 580.000 USD chó riïng vúi ngöi nha múi cua Gates.
Gates noi rùng hiïn tai àöng cú thuc àêy anh ta lam viïc khöng phai vò tiïn:
“Cho àïn tên höm nay, nhûng thû lam töi quan têm khöng phai la ban thên tiïn bac. Nïu töi phai lûa chon giûa cöng viïc cua töi va sû giau co, töi se chon cöng viïc. Viïc àûúc lanh àao hang nghòn con ngûúi tai nùng va thöng minh lam töi hûng thu hún rêt nhiïu so vúi viïc co möt tai khoan kïch su ú ngên hang.”
“Kinh doanh la möt tro chúi lanh manh. Co rêt nhiïu sû canh tranh ma lai rêt ñt luêt lï. Àiïm sö cua ban àûúc tñnh bùng tiïn.”
Gates noi rùng anh ta khöng bao giú theo doi gia trõ tai san thûc co cua mònh:
“Töi kha gioi lam phep tñnh nhên, nhûng töi khöng bao giú xem gia ca chûng khoan, vò vêy töi khöng biït phai lêy sö nao àï ma nhên ca.”
Keith Herrmann, ngûúi vung Bùc California chuyïn sûu têp chû ky, nhêt la nhûng chû ky cua cac Töng Giam àöc àiïu hanh (CEO). Herrmann àa gûi thû túi tap chñ Fortune chuyïn àï vï 500 CEO thanh cöng trïn khùp thï giúi àï hoi xin nhûng bûc anh co chû ky cua nhûng ngûúi nay. Co gên 200 nhên vêt sùn long giup öng, trong ào co Bill Gates. Thoat àêu Herrmann rêt xuc àöng khi àûúc Gates thoa man yïu cêu cho àïn khi öng nhên àûúc möt bûc anh va chû ky giöng hït cac anh co chû ky cua Gates tùng cho ngûúi khac. Vò thï öng ngú rùng mònh chó àûúc tùng anh vúi chû ky in sùn, àung vúi lúi àön noi rùng Gates thûúng sû dung cach nay trong thû tû liïn lac cua anh. Herrmann qua àöi thêt vong.
Möt chû ky àñch thûc tû tay nhên vêt giau nhêt hanh tinh nay co gia khoang 35 USD, trong khi möt chû ky ‘san xuêt hang loat’ thò chùng co gia trõ gò.
Nhûng ngûúi giau co thûúng àûúc múi túi nhûng núi thêt sang trong.
Khi tap chñ Time ky niïm 75 nùm thanh lêp cua tú bao, rêt nhiïu ngûúi nöi tiïng trong nhiïu lônh vûc khac nhau àa àûúc múi, trong sö ào co ca àûúng kim Töng thöng Bill Clinton, Joe DiMaggio, Lauren Bacall va Muhammad Ali. Gates cung àûúc múi àïn phat biïu tön vinh cöng lao cua Anh em nha Wright.
Nhûng ngûúc lai, ngûúi giau thûúng phai nhên nhûng bûc thû
khöng lêy gò lam vui, thêm chñ co ca thû hùm doa hoùc töng tiïn nûa. Trong sö nay co möt bûc thû àe doa Gates, vú anh ta Melinda, cö con gai múi biït ài Jennifer Katharine va giam àöc Microsoft, Steve Ballmer la àang sú thûc sû:
Vao ngay 14 thang 3 nùm 1997 hoùc gên gên ngay ào, trong khu vûc quên Western thuöc bang Washington, Adam Quinn Pletcher co chu têm töng tiïn William H. Gates III va àï thûc hiïn y àö nay hùn àa gûi möt bûc thû viït tay theo àûúng bûu àiïn, àûúc àong dêu bûu cuc Palatine, Illinois vao ngay 10 thang 3 nùm 1997 co àõa chó ngûúi nhên la William H. Gates III ú Redmond, Washington. Nöi dung bûc thû co chûa nhûng lúi le àe doa gêy thûúng tñch cho William H. Gates III, co nghôa la, giït chït öng ta.
Hanh àöng nay àa vi pham Àiïu 18, Muc 876 cua bö Luêt nûúc My.
Pletcher, 22 tuöi, viït thû cho Gates buöc anh phai àûa ra sö tiïn 5 triïu USD. Pletcher tuyïn bö mònh àa tûng giït ngûúi khi tham gia quên àöi va hoan toan co thï giït chït Gates “chó vúi möt viïn àan tû nong khêu sung trûúng cua töi trong khoang cach möt phên tû dùm.”
Röi Pletcher gúi y möt kï hoach liïn lac àûúc tñnh toan rêt ky lûúng trong ào yïu cêu cho àùng möt quang cao ca nhên lïn diïn àan “Netgirl” cua mang American Online. Sau nhiïu lên thay àöi cac kï hoach cung vúi sû leo thang cac lúi àe doa, Pletcher canh bao Gates rùng anh phai ngay lêp tûc àûa tiïn cho mònh “àï tranh cai chït keo dai va nhiïu àiïu khac”. Bûc thû con kem theo möt chiïc àôa mïm ma Gates àa sû dung àï liïn lac vúi Pletcher.
Cung trong thúi gian ào, FBI àa lên theo dêu bûu cuc trïn möt sö bûc thû va àûúc sû hö trú cua nhûng nhên viïn AOL trong viïc khoanh vung cac àöi tûúng àang nghi nhêt va giup nhên diïn möt vai thanh viïn sû dung diïn àan “Netgirl”. Nhûng chiïc àôa mïm múi la bùng chûng quyït àõnh. Pletcher lûu lai tïn cua cha me mònh va ca àõa chó cua ho, Long Grove, Illinois, trïn chiïc àôa nay.
Vúi nhûng chûng cú trïn, viïc tòm ra va bùt àûúc anh ta khöng co gò kho khùn hoùc phat hiïn ra rùng anh ta con la àöi tûúng àang bõ
sùn lung vò nhûng êm mûu lûa àao khac ú trïn mang Internet. Pletcher nhanh chong bõ bùt va co thï phai nhên ban an 20 nùm tu giam cöng vúi 250.000 USD tiïn phat vï bön töi danh dung thû töng tiïn khac nhau.
Luêt sû cua Pletcher bao chûa rùng cho du trong thûc tï anh ta àa gúi àún xin mú möt tai khoan ngên hang tai Luxembourg nhûng chang trai nay khöng bao giú co y àõnh nhên tiïn tû êm mûu töng tiïn va cung khöng muön lam hai Gates. “Chûng cû nay cho thêy anh ta àang thûc hiïn möt kõch ban tûúng tûúng ma thöi.”
Nhûng böi thêm àoan khöng ai nghô nhû vêy. Thang 3 nùm 1998, Pletcher bõ buöc töi va bõ kït an 70 thang tu cöng vúi ba nùm quan chï sau khi àûúc tha.
Gates khöng thñch ban vï sû giau co cua mònh. Trïn thûc tï, anh thûúng gia vú nhû mònh khöng phai la möt ngûúi giau co nhû moi ngûúi thûúng noi. Hay xem anh chöi bo y nghô nay nhû thï nao trong möt cuöc phong vên vao nùm 1990:
Phong viïn: Têt ca tiïn bac ma anh co co y nghôa nhû thï nao àöi vúi anh?
Gates: Töi khöng co tiïn nao hït; töi co chûng khoan. Töi sú hûu khoang 35% cö phiïu Microsoft va töi lanh lûúng 175.000 USD möt nùm.
Phong viïn: Vêng, nhûng anh àa ban khoang 30 triïu USD cö phiïu cua Microsoft co phai khöng?
Gates: Khoang möt nùm trûúc àêy.
Phong viïn: Nhûng phên lún moi ngûúi vên xem ào la “tiïn”.
Gates: Vêng, ào la tiïn … ào la tiïn.
Phong viïn: Thï la chung töi àa chûng minh àûúc rùng anh àung la ngûúi co tiïn röi nha, vêy tiïn bac co y nghôa nhû thï nao àöi vúi anh?
Gates nhên thûc rùng trú thanh giau co khöng phai la con àûúng dên túi sû nöi tiïng:
“Töi khöng nghô rùng sû giau co co thï àem lai uy danh cho bêt ky àiïu gò.”
Thang 3 nùm 1998, gia trõ toan bö cö phiïu cua Microsoft trïn thõ
trûúng lïn túi 285 ty USD, möt thanh tñch ma trûúc àêy múi chó co General Electric àat àûúc. Sû kiïn nay àa biïn Microsoft trú thanh
cöng ty thû hai co cö phiïu co gia trõ cao nhêt trïn thõ trûúng trao àöi. Vao ngay 3 thang 3 nùm 1998, Microsoft tach àöi cö phiïu cua mònh – sö lûúng cö phiïu tùng gêp àöi nhûng gia trõ khöng àöi.
Àêy la lên tach àöi thû bay cua cöng ty nay kï tû khi tham gia thõ trûúng chûng khoan. Trûúc lên tach àöi múi nay, sö cö phiïu àang
lûu hanh cua Microsoft la 2,4 tó cö phiïu
Trai qua mûúi nùm, Microsoft àa giup cho cac cö àöng cua mònh thu àûúc lúi nhuên hang nùm la 45,6%, tó lï thu höi tû àöng vön àêu tû cao nhêt trong möt thúi gian cua möt cöng ty kinh doanh tham gia thõ trûúng chûng khoan. Vao cung thúi àiïm ào, cöng ty Berkshire Hathaway, àûúc àanh gia cao, cua Warren Buffett cung
chó mang lai cho cö àöng no 31,6%.
Mùc dêu vêy Gates cung khöng lêy lam mûng:
“Cöng ty cua chung töi la möt cöng ty cöng nghï cao va cö phiïu cua nhûng cöng ty nay thûúng bêp bïnh. Gia ca cua no khöng phan anh àung phên cöng sûc ma chung töi àa bo ra.”
Khi Gates noi rùng cö phiïu cua Microsoft co thï khöng ön àõnh, anh cung co ngu y riïng: sû sup àö cua thõ trûúng chûng khoan vao thang 10 nùm 1987, theo tñnh toan trïn giêy tú, Gates bõ mêt 350 triïu USD. Thang 7 nùm 1995, chó trong vai ngay Gates mêt ài 2 ty USD. Sû kiïn nay cung gêy tai hoa cho nhiïu ty phu khac.
Nùm 1997, thõ trûúng chûng khoan cua My àang trong nùm thû
bay tùng vot va thai àö canh giac cao àö cua cac nha àêu tû la co thï hiïu àûúc. Vao ngay thû hai 27 thang 10 nùm 1998 ho toat mö höi khi àûúng biïu diïn chó sö gia thõ trûúng bùt àêu xuöng àöt
ngöt. Nùm ngûúi giau nhêt nûúc My àa phai chûng kiïn sö cö phiïu cua ho co lai chó con khoang 4 ty USD. Àïn ngay thû ba, tònh hònh co ve kha quan hún nhiïu khi nhûng cö phên cua Bill Gates, Warren Buffett, Paul Allen, Larry Ellison va Gordon Moore khöi phuc ú 3,6 ty USD. Sau àêy la bang sö liïu thöng kï:
BILL GATES
WARREN BUFFETT, Chu tõch
HÀQT cua Berkshine Hathaway Corp.
PAUL ALLEN, Àöng sang lêp Microsoft Corp.
LARRY ELLISON, Chu tich
HÀQT, TGÀ àiïu hanh va Chu tõch cua Oracle.
GORDON MOORE, Chu tõch
HÀQT cua Intel Corp.
Nùm 1995, Gates ky niïm sinh nhêt lên thû 40 cua mònh tai ngöi biït thû con àang xêy dú dang tai Lake Washington. Ngöi biït thû vúi diïn tñch gên 4.000 met vuöng nay röi cung se àûúc hoan thanh, nhûng cung nhû moi san phêm khac cua Microsoft, viïc hoan thanh ngöi biït thû bõ trï thúi han. Nhûng co sao àêu, viïc trï hen nay chó la vên àï ca nhên khi nao hoan thanh cung àûúc.
Cöng viïc thiït kï va xêy dûng ngöi biït thû àûúc bùt àêu vao nùm 1990 va mùc dêu mai àïn nùm 1998, Gates va gia àònh cua anh ta múi chuyïn túi söng ú ào nhûng viïc thi cöng vên chûa hoan thanh. Cöng viïc bõ chêm lai vò sau khi Gates lêp gia àònh thò vú anh, Melinda, co nhûng y kiïn riïng cua cö àöi vúi cùn nha. Vñ du, cö khöng bùng long viïc Gates thò co möt phong lam viïc riïng con cö thò khöng.
Nùm 1995, Sú Thuï King Country cû ngûúi àïn àanh gia tai san nay va àûúc bao lai rùng ngöi biït thû vên chûa hoan thanh, thêm chñ so vúi thúi àiïm nùm ngoai no con ngön ngang hún nûa, möt phên la do cac kiïn truc sû va nhûng ky sû xêy dûng trong khi tiïn hanh vên phai tiïp tuc suy nghô, nghiïn cûu àï bö sung thïm vao thiït kï cho ngöi nha.
Nhên viïn thuï nay con noi cho àïn giú anh ta chûa biït la phai tñnh thuï ngöi nha nay nhû thï nao vò chùc chùn la no se chùng bao giú co thï ban àûúc bùng vúi chi phñ xêy dûng. “Giú àêy thò chung töi àa biït la dinh thû nay àûúc xêy ra khöng nhùm muc àñch àï ban.”
Quang canh ngöi nha ú Lake Washington cua Bill Gates
Dû tñnh xêy dûng ban àêu cho ngöi nha la 35 triïu USD nhûng, theo Gates, con sö nay lïn túi khoang 73 triïu USD - thêm chñ co ngûúi con cho rùng gia cua no phai la 100 triïu USD.
Cuöi cung sú Thuï àõnh gia tñnh thuï cho tai san nay la 53 triïu USD, nghôa la möi nùm Gates phai àong 580.000 USD tiïn thuï –cao gêp 255 lên mûc thuï trung bònh àanh trïn bêt àöng san cua sú Thuï. Luc àêu Gates àa phan àöi mûc thuï nay nhûng sau cung àöng y.
Gates àa dên dên mua khu àêt röng hún 18.000 met vuöng nay, göm 4 lö, sau khi àa mua lö àêu tiïn vao nùm 1988. Khu àêt la möt thach thûc lún àöi vúi cac kiïn truc sû búi no döc vï phña mùt hö gên 50 met. Cùn nha con múi àang co trïn khu àêt nay àûúc ‘bûng lïn’ ban chûa túi 100.000 USD va àûúc chuyïn túi núi khac bùng pha
James Cutler, kiïn truc sû chñnh cua nhom thiït kï dinh thû cua Gates, kï lai: “Chung töi muön xêy dûng ngöi biït thû sao cho chung co thï kït nöi moi ngûúi vúi manh àêt nay.”
“Ngûúi ta thêm chñ khöng ngo ngang àïn. Nhûng gò chung töi lam la cö gùng àï moi ngûúi quan têm àïn möt núi ma khi àïn àêy nhòn ngùm phai thöt lïn rùng ‘Núi nay àep thêt’.”
Cutler va cöng sû cua öng, Peter Bohlin ú Pennsylvania, co thï thû nghiïm nhûng y tûúng vï möi trûúng cua mònh, kï ca viïc khöng giêu giïm ûúc muön giû lai cac cêy tröng ú àêy.
“Vúi sû àöng y cua Gates, chung töi àa dung lai phên gö thu höi tû cac toa nha bõ pha huy – gên 9.000 thûúc van. Ào ro rang la möt sû tiït kiïm tai nguyïn gö.”
Khu biït thû göm nhiïu toa nha nay co thï chõu àûúc cac cún àõa chên co phên khung la loai gö cêy phong 500 tuöi thu höi àûúc tû nha may Weyerhauser dûng ú con söng Columbia. Mai cua no bùng thep khöng han gó va àï giam töi àa tac àöng lïn khu vûc lên cên va àï bao tön nùng lûúng, ngöi nha àûúc xêy dûng bïn trong sûún àöi.
Àï àïn àûúc khu biït thû cua Gates, ngûúi ta phai ài qua möt cai cöng àö sö co ngûúi bao vï ngay phña ngoai con àûúng riïng, ngoùn ngoeo dai hún 300 met. Phña sau khu biït thû con co möt cöng khac
bùng gö, rêt lún àu àï cho möt chiïc xe buyt lún ài qua dï dang.
Nha danh cho khach àïn chúi co diïn tñch hún 150 met vuöng, àêu tiïn àûúc thiït kï nhû möt núi àï thû nghiïm va cung la núi àï Gates ú trong thúi gian toa nha àang àûúc xêy.
Àûúc kiïn truc thanh nùm phên riïng biït, khu nha bao göm möt phong ùn töi nhòn ra mùt hö àu chö cho 100 thûc khach, möt phong chúi, möt phong chiïu phim 20 chö va möt thû viïn vúi
14.000 àêu sach. Thû viïn àûúc trang trñ cöng phu vúi thiït kï mai vom, lo sûúi va hai tu sach quay bñ mêt, möt trong hai tu sach nay dên túi möt quêy Bar.
Cung co thïm möt nha neo thuyïn va bïn tau, cac têm bat lo xo nhao lön (trampoline) va nhiïu bai àï xe ngêm co thï chûa àûúc 100 xe. San trong nha va nhûng àûúng cho xe chay àïu àûúc sûúi êm.
Möt bï búi, kñch thûúc 5x18 met, vúi möt hï thöng êm nhac àûúc lùp àùt dûúi nûúc va àay bï àûúc trang trñ cêu ky theo nhûng
mö-tñp cö. Ngûúi búi co thï lùn sêu xuöng qua möt bûc tûúng kñnh àï ài ra phña ngoai.
Nhûng kiïn truc sû cua Gates noi rùng nhûng khach múi co le
khöng bao giú co thï cam nhên hït àûúc núi Gates thûc sû söng búi vò khu sinh hoat gia àònh àûúc thiït kï hoan toan biït lêp. Khu
nha cua Gates co phong ngu danh cho ba àûa tre – ca thay khu nay
co 7 phong ngu, 24 phong tùm, 6 nha bïp (trong ào co möt nha bïp lún kiïu nha hang) va 6 lo sûúi.
Thay vò la nhûng bai co, möt rûng cêy àûúc tröng lai xung quanh biït thû. Luc àêu Gates khöng hoan hó lùm khi Cutler àï nghõ biïn phên àêt gên nûúc röng gên 40 met, co gia hún 60.000 USD/met, thanh khu àêm lêy. Cutler àa àoan chùc vúi Gates “Anh se àï lai dêu ên cuöc àúi mònh khi thay àöi canh quan nay. Cac con anh se thñch àïn chúi núi nay cho ma xem.”
“Töi khöng muön ngöi nha cua mònh la núi lùp àùt nhûng cöng
nghï qua múi la, gêy sûng söt cho ngûúi khac. Töi khöng muön xac àõnh àùc àiïm cùn nha cua mònh ú àiïm nay. Töi muön cöng nghï tham dû trong moi sinh hoat cua cùn nha nhûng la möt cöng nghï vûa tinh xao vûa thiït thûc va tiïn nghi. Lún lïn tai vung Têy Bùc nûúc My nïn cung la le àûúng nhiïn khi töi muön tao ra möt khung canh phan anh thiïn nhiïn ú ào.
Chung töi àa may mùn tòm àûúc möt àõa àiïm töt àï cêt nha va chung töi àa àï têm rêt nhiïu vao vên àï lam sao cho ngöi nha hoa húp àûúc vúi thiïn nhiïn xung quanh.”
Àï chon ngûúi thiït kï trang trñ nöi thêt, Gates àa phai thuï riïng möt kiïn truc sû trong vung lam cö vên va ca hai àa duyït qua 500 anh slide mêu cua cac nha trang trñ röi gûi thû túi 25 ûng viïn hûa hen se co möt quyït àõnh cöng bùng va cuöi cung möt ngûúi se phan anh “khêu võ va phêm chêt”.
GHI CHU: Thierry W.Despont àa trú thanh ngûúi thiït kï nöi thêt ngöi nha.
Möi ngûúi khach khi bûúc vao nha àïu àûúc cêp möt ma sö ca nhên àï loai nhac ma ho say mï se theo chên ho ài khùp núi, nhûng tac phêm nghï thuêt ma ho thñch se hiïn lïn trïn nhûng man hònh TV siïu net, àen se tû àöng bêt hoùc tùt möi khi ho bûúc vao va ài ra khoi cac phong va nhûng cuöc goi àiïn thoai cua ho se àûúc tû àöng chuyïn túi chiïc may àiïn thoai nao gên ho nhêt. Khach múi cung co thï ài túi möt may tñnh gên nhêt àï chon phim hoùc chûúng trònh truyïn hònh va nhûng lûa chon nay se theo ho hiïn lïn trïn man hònh gên ho nhêt.
Khi Gates ài loanh quanh trong nha, rêt co thï theo bûúc chên anh la tiïng vang cua nhûng ban nhac ú thêp niïn 1940 va 1950 ma anh thñch, nhêt la cua Frank Sinatra.
Ngoai nhûng tac phêm nghï thuêt nöi tiïng trïn thï giúi hiïn ra trïn man hònh TV, Gates muön àûúc xem ca nhûng phim video quay trûc tiïp cac võ trñ thu võ nûa. Mùc du khöng co dêu hiïu nao cho thêy Gates dung cac canh trñ nay nhûng phên phuc vu nay co sùn, bao göm anh chup möt bònh pha ca phï ú àai hoc Oxfort ú Anh, chiïc cêu bùc ngang söng Liffey ú Dublin (Ireland) va cac canh àûúc cêp nhêt thûúng xuyïn. Nhûng ai con chûa co cú höi àûúc ngùm cùn nha cua Gates ú Lake Washington co thï nhòn thêy möt sö canh chup cùn nha nay trïn àõa chó Internet cua trûúng àai hoc Washington.
Trong ta c phê m The Road Ahead (Con Àûú ng Phña Trûú c) cu a Gates co ke m theo mö t àôa CD-ROM giú i thiï u vï ngöi nha cu a anh.
Lên àêu tiïn Gates chuyïn túi ú trong ngöi nha múi nay, chiïc TV siïu net trong phong ngu cua anh khöng hoat
àöng:
“No cû vêy ma sang trûng suöt àïm.”
Anh phai trum möt têm chùn lïn chiïc TV thò múi co thï ngu àûúc.
Gates luön khùng àõnh àêy khöng phai la “ngöi nha tiïu biïu cho sû xa hoa cua khu vûc phña Têy nûúc My”, ma la ngöi nha trong tûúng lai, möt núi thû nghiïm àúi söng cua con ngûúi vúi sû trú giup cua may tñnh.
Nha vùn Margaret Talbot cho rùng ngöi nha cua Gates la biïu tûúng hoan hao cho nhûng gò goi la tinh hoa nhêt cua sû àöi múi. Ba viït: “No khöng phai la ngöi nha tûúng trûng cho sû xa hoa ma la tûúng trûng cho sû kiïm soat.”
Àöi vúi giúi trûúng gia thuöc lúp ‘Baby Boomer’ (bung nö sinh san) “… quyïn kiïm soat – àöi vúi thûc tï xa höi, àöi vúi thûc tï sinh trûúng va gia ài – àa trú thanh möt nöi am anh. Co nhiïu cach àï co thï gianh quyïn lam chu kiïu nay trong möi trûúng söng cua ai ào, nhûng Gates co thï àa tòm àûúc möt phûúng phap vûng vang nhêt: tû xêy dûng cho mònh möt khöng gian söng àûúc bao boc búi cöng nghï co thï biït trûúc moi thû ban cên va bao vï ban khöng nhûng khoi cac hiïm nguy ma ca nhûng kha nùng bêm sinh trong viïc kham pha tònh cú nhûng àiïu thu võ, hûu ñch nûa.”
Thúi gian xêy dûng keo dai àa gêy ra nhiïu cùng thùng cho möt vai
ngûúi hang xom:
“Chung töi àa co möt khu phö nho cuöi àûúng hoan toan yïn tônh va àung möt cai anh chang ào chuyïn àïn àêy va lam àao lön toan bö khu vûc xung quanh àêy.” William Richmond, möt ngûúi àa 45 nùm söng tai Lake Washington, noi.
Richmond noi rùng ñt nhêt àa co túi ba gia àònh àa phai don ài trong 8 nùm xêy dûng ngöi nha cua Gates.
Gates àa phai rêt cö gùng trong viïc lam giam nhe sû kho chõu cho moi ngûúi xung quanh bùng cach thu xïp àï cac cöng nhên xêy dûng lau rûa cac vêt dung bõ lêm bui nhû xe ö tö, cac thiït bõ, nha cûa va tû bo tiïn ra àï lam àep cho cac nha hang xom. Ba cu Audrey House, 92 tuöi, ngûúi söng kï bïn khu àêt cua Gates khen ngúi nhên viïn bao vï va hï thöng àen. House nhên xet: “Ú àêy ban se àûúc an toan hún so vúi söng ú àêu phö.”
John Cunningham, ngûúi phu trach möt chûúng trònh giai trñ trïn mang co tïn goi “Àûúng xe ài cua cac ngûúi giau co va nöi tiïng”
(Driveways of the Rich & Famous) àa chùn cu Audrey khi cu àang lai xe vao nha àï thûc hiïn möt cuöc phong vên. Cunningham àa hoi ba ta àa gùp Gates bao giú chûa:
Audrey: Co, co chû.
John: Ö, ba àa gùp anh ta röi a?
Audrey: Anh ta la mö t ngûú i lõch la m va àa rê t tö t vú i töi. Va o nga y thû Ba y co ngûú i àï n àêy àï cù t co va la m ca c viï c kha c nû a.
John: Ö, co àung la anh ta cùt co nha ba khöng?
Audrey: Khöng phai àñch thên anh ta, ma anh ta co ngûúi cua mònh. Va anh êy àa lam rêt nhiïu viïc töt khac xung quanh àêy.
John: Vêy chùc ba se rêt vui khi co möt ngûúi hang xom nhû Gates?
Audrey: Têt nhiïn, ho la nhûng ngûúi thêt tuyït.
Ba Audrey con noi rùng búi vò ba ta ài lai rêt kho khùn nïn àa khöng thï tham dû bûa tiïc ma Gates tö chûc riïng cho nhûng ngûúi hang xom. Nhûng Melinda Gates co hûa la se àûa con mònh sang chúi nha ba àï ba co thï biït mùt con gai cua ho.
Nha cua Gates khöng phai la ngöi biït thû Microsoft duy nhêt xêy
ú Lake Washington. Con phai kï àïn khu nha cua Paul Allen cung xêy dûng ú àêy, göm ba cùn, möt nha têp thï duc quy mö, möt bï búi trong nha, möt àûúng trûút nûúc va rêt nhiïu nha àï xe. Steve Ballmer cung Connie, vú anh ta, va hai àûa con trai nho cung söng
ú àêy trong möt ngöi nha khiïm tön hún bïn hö, chó röng khoang 350 met vuöng.
Nathan Myhrvold, nha tû duy cöng nghï hang àêu cua Microsoft, cung àang xêy dûng möt núi nghó ngúi biït lêp cach khu nha cua
Bill Gates khoang nûa dùm. Myhrvold, ngûúi co rêt nhiïu sú thñch liïu lônh khac nhau, hiïn àang say mï trong nghï thuêt nêu ùn.
Thêm chñ anh con ‘tho giao’ vúi cac àêu bïp Phap nöi tiïng.
“Vúi viïc nêu ùn, ban se àûúc lam möt viïc gò ào rêt cu thï. Lam
sach löng möt con võt hay bo gon thõt heo lai àïu co nhûng àiïm löi cuön rêt trên tuc ma ban khöng thï co àûúc trong cöng nghï.”
Têm àiïm ngöi nha múi cua anh ta la möt nha bïp àûúc kiïn truc theo thuyït võ lai.
“Co thï sanh ngang têm vúi no la nha hang cú 3 sao ngay tai thu àö Paris cua Phap,” Myhrvold noi. “Töi àï cêp àïn Paris la vò ú ào nha bïp cua ho nho hún cua töi.”
Àûng lo ngai rùng nhû thï Gates va nhûng ngûúi ban cua anh ta se chiïm giû àöc quyïn vung àêt ven hö – Khu vûc Lake
Washington rêt lún vúi hún 40 cêy sö chiïu dai va xung quanh co túi hang nghòn ngöi nha.
Nhûng ngûúi hay chï diïu Gates ngú rùng àïn Thûúng àï cung phai ganh vúi ngöi nha cua Gates:
“Möt giam àöc cöng ty may tñnh lún qua àúi va àûúc lïn thiïn àûúng. Trong khi àang bay lûún vong quanh àï àúi àûúc gùp Thanh Peter chó àûúng vao thiïn àûúng, anh ta nhòn thêy möt ngöi nha cûc lún, cûc hiïn àai co ghi tùt hai chû ‘B.G’ va möt biïu tûúng cua Microsoft gùn ngay trïn cûa ra vao. Anh ta lêy lam ngac nhiïn lùm búi vò anh biït la Bill Gates chûa chït. ‘Thûa Thanh Peter,’ anh ta hoi, ‘àêy co phai la nha cua Bill Gates khöng vêy?’ Thanh Peter tra lúi, ‘Ö, khöng, àêy la nha cua Thûúng àï. Chùng qua àöi luc ngûúi cû thñch nghô mònh la Bill Gates cú’.”
“Möt tay àua vö cung êu… “
Khi con tre, co ve nhû Gates la ngûúi thñch sûu têp ve phat chay qua töc àö. Thêm chñ anh ta co ca ve phat vò lai ca nö qua töc àö nûa. Vön thñch ngöi sau tay lai nhûng chiïc ö tö àúi múi, töc àö cao, Gates thûúng thû gian vao luc nûa àïm bù ng ca ch pho ng xe thê t nhanh trïn nhûng xa lö cua bang New Mexico va Washington.
Dêu cho Gates àa noi rùng trong nhûng nùm gên àêy, niïm say mï töc àö cua anh àa giam, nhûng khi Microsoft chuyïn vùn phong túi
Seattle, anh ta vên con tiïp tuc nhên trat hêu toa. Möt vai giêy goi àûúc huy bo vò nhûng töi khöng àang, nhûng co lên anh phai ra toa an giao thöng va suyt chut nûa àa bõ rut bùng lai xe.
Anh phên trên vúi Seymour Rubinstein, trú ly kinh doanh, rùng nhên viïn cöng lûc co le àa phat anh vò anh mang theo may do song radar trong xe cua mònh. Gates àa tñnh àïn chuyïn tranh cai vúi toa rùng anh co quyïn trang bõ may do radar. Rubinstein àa thuyït phuc àï Gates tòm giai phap khac.
“Töi noi vúi Bill, ‘Co le anh co quyïn trang bõ möt may do radar trong chiïc Porsche töc àö cua mònh. Nhûng trong thûc tï ho se khöng thñch àiïu nay búi ho se cho rùng muc àñch chñnh cua anh la àï trön tranh phap luêt. Vò vêy, nïu khön ngoan thò anh noi vúi toa la anh se quùng chiïc may do ào ài, rùng anh thûc sû lêy lam
tiïc vï nhûng viïc anh àa lam va anh se khöng chay qua töc àö nûa. Nïu khöng ho se dñ anh cho àïn chït’.”
Gates nghe theo lúi khuyïn cua Rubinstein va àa àûúc tha khöng phai àong phat.
La ngûúi mï ö tö, Gates thñch lai nhûng loai xe gò?
Thúi trung hoc: Möt chiïc Mustang mui xïp mau ào/cam. Theo tin múi nhêt thò hiïn Gates vên con giû chiïc xe nay.
Thúi ky àêu múi thanh lêp Microsoft: Chiïc Porsche 930 Turbo mau xanh ú Albuquerque. Gates àa tûng co lên bõ töng giam ú
Albuquerque vò àa chûi canh sat tuên tra xa lö, nhûng ban be àa àong tiïn bao lanh àï anh àûúc tai ngoai.
Trong nhûng nùm gên àêy: Gates lam chu möt chiïc Jaguar XJ6, möt vai chiïc Porsche, trong sö ào la chiïc Carrera Cabriolet 964 gia 60.000 USD, möt chiïc Ferrari 348 va möt chiïc Lexus. Nhùm giam bút sö lûúng ve phat qua töc àö, Gates àa tûng mua möt chiïc Mercedes Benz àöng cú diesel, mau nêu nhûng do quïn kiïm tra nhút nïn anh àa lam chay tiïu may cua chiïc xe nay.
Paul Allen àa tûng thuyït phuc Gates kït húp vúi anh ta mua hai chiïc Porsche kiïu 959s chûa àùng ky àûúc mang vao My tû möt ngûúi Àûc. Ho àa mua nhûng chiïc ö tö nay vao cuöi thêp niïn
1980 vúi gia khoang 380.000 USD möt chiïc trong khi thûc gia cua no co thúi àiïm lïn túi 1 triïu USD/chiïc. Chiïc xe co thï àat àûúc
töc àö túi 170 dùm möt giú. Trong nùm 1989, Gates thûúng xuyïn
sû dung chiïc xe nay cho àïn tên nùm 1990 khi giêy phep lûu hanh
xe cua ngûúi nûúc ngoai hït han va loai xe nay khöng dï lam giêy
tú nhêp khêu àûúc vò khöng thoa man tiïu chuên cêu truc sûún va hï thöng
xa cua My. Gates va Allen àa cêt chung
trong möt nha kho ú Oakland va co le àïn nay chung vên con ú àêy.
Vò vêy, chùc khöng co gò àang ngac nhiïn khi möt trong nhûng àõa chó Web àûú c nhiï u ngûú i biï t àï n nhê t cu a Microsoft la CarPoint (www.carpoint.com hay autos.msn.com). Àõa chó nay giúi thiïu gia ban só cua nhûng kiïu xe múi, tñnh gia cua cac àúi xe àa qua sû dung, nhûng àiïu cên chu y khi mua xe, hònh anh va nhiïu thöng tin khac.
Trïn möt diïn àan trûc tuyïn cac thú may xe húi lûu truyïn möt chuyïn vui vï Gates va cöng ty General Motor:
Tai möt cuöc triïn lam may tñnh gên àêy, ngûúi ta kï lai rùng Gates àa so sanh giûa nganh cöng nghiïp may tñnh va nganh cöng nghiïp ö tö. “Nïu hang GM co àûúc bûúc tiïn vï cöng nghï nhû cöng nghï may tñnh thò têt ca chung ta co thï sú hûu nhûng chiïc xe vúi gia 25 USD möt chiïc va co thï chay 1600 km ma chó tön khoang 4 lñt xùng.”
Hang GM phan phao lai ngay: “Àung vêy, nhûng liïu ban co muön chiïc xe cua ban möt ngay bõ hong hai lên khöng?”
Möt thú may noi rùng anh khöng muön xe cua mònh bõ hong chut nao, nhûng nïu àiïu ào xay ra thò anh muön mònh co thï sûa àûúc no, bùng cach àong ‘cûa sö’ lai, ra ngoai vai giêy, khúi àöng lai, va mú cac cûa sö ra.
Khi öng trum cua nganh truyïn thöng Ted Turner tùng 1 ty USD cho tö chûc Liïn Húp Quöc, öng ta àa thach thûc nhûng cöng dên giau nhêt thï giúi, àùc biït la Warren Buffett va Bill Gates, co thï lam àûúc àiïu tûúng tû nhû öng ta.
Gates àa noi vúi Barbara Walters nhên möt cuöc phong vên cua chuyïn muc 20/20 trïn truyïn hònh rùng anh ta cam thêy mònh vên con co thï söng nhiïu nùm nûa, àï tiïp tuc lam giau va àï thûc hiïn nhûng kï hoach tû thiïn cua ban thên:
“Töi rêt vui khi Turner àa trao tùng 1 ty USD ào. Nhûng chùc chùn, sö tiïn töi trao tùng cung se khöng kem so vúi Ted, thêm chñ con lún hún.”
“Töi àang trong giai àoan mûúi nùm kï tiïp. Trong khoang thúi gian ào cöng viïc la phên àong gop quan trong nhêt cua töi. Nhûng y nghô hûúng àïn viïc tai trú cho àiïu nay àiïu no cung co luc se xay ra.”
Hai thang sau sû thach thûc cua Turner, Gates àa tùng cho sau trûúng àai hoc, trong qua khû danh cho ngûúi da àen, gên Atlanta, ban quan cua Turner, sö lûúng thiït bõ, linh kiïn may tñnh trõ gia
1,2 triïu USD. Nhûng trûúng àûúc tùng göm Clark Atlanta
University, Morehouse, Paine, Spelman, Morris Brown va Trung
têm Thên hoc Interdenominational. Ngûúi phat ngön àai diïn cho
Gates noi rùng sû àong gop trïn khöng phai do nguyïn nhên bõ thach àö tû Turner.
“Bill àa tùng nhiïu núi vúi sö tiïn lïn túi 270 triïu USD, vò vêy viïc nay khöng co gò la múi àöi vúi Bill”, Greg Shaw, phat ngön viïn cua Gates noi, “Va àiïu nay khöng liïn quan gò túi Ted Turner.”
Theo bang xïp hang cua tap chñ Fortune (1997), Gates àûng hang thû tû vï sû röng lûúng va hao phong. Ted Turner àûúc xïp thû nhêt nhú vao mon qua tùng cho Liïn Hiïp Quöc cua öng. Nhûng àong gop cua Gates trong nùm ào lïn túi 210 triïu USD. Cung thï hiïn la möt ngûúi hao phong, nùm 1996, Paul Allen àa tùng 32 triïu USD cho nhûng muc tiïu ma anh ta ûa thñch.
Trûúng tiïu hoc Lakeside – núi Gates theo hoc luc nho – àûúng nhiïn phai lïn tiïng kïu goi sû tai trú tû cûu hoc sinh thanh cöng nhêt cua mònh khi àang kiïm tiïn àï xêy möt khu hoc múi:
Gates hoi: “Thï nhûng ngûúi khac àong gop bao nhiïu vêy?”
Anh àûúc tra lúi: “Khoang 75 USD”.
“Vêy thò ghi cho töi 75 USD.” Gates tra lúi.
Àua chut thöi, chû thûc ra Gates va Allen àa bo ra àïn 2,2 triïu USD àï xêy phong hoc cho mön khoa hoc va mön toan. Toa nha nay àûúc àùt tïn: Allen Gates Hall.
Thónh thoang, nhûng muc tiïu nho nhûng y nghôa cung thu hut sû chu y cua Gates. Cac cû dên söng ú Glenvil, möt thõ trên nho ú
bang Nebraska, àa àï nghõ moi ngûúi thu lûúm cac lon sö-àa àï tö chûc möt cuöc thi àêu thï thao. Ho mong kiïm àûúc 20.000 USD
àï biïn möt sên chúi ú möt trûúng hoc thanh möt cöng viïn. Uy
ban gêy quy cung kïu goi long hao têm cua Bill Gates va cac nhên vêt giau co khac, noi rùng tre em Glenvil cên möt núi àï tu hop va àï giup àêy lui tï nan nghiïn ma tuy va rûúu cua bon tre.
Gates gûi àïn möt chi phiïu 5.000 USD kem theo möt bûc thû noi rùng nhòn chung, anh khöng hûúng ûng lúi kïu goi gop tiïn ma vò anh thêy xuc àöng búi y nghôa cua sên bong ma Uy ban vên àöng àa noi.
“Nhûng vên àï nhû vêy khöng con cua riïng cac thanh phö lún nûa,” Gates viït. “Hiïn nay chung cung àang trú thanh nhûng vên àï àang bao àöng vúi cac cöng àöng thön da.”
Cac thû viïn thûúng àûúc hûúng lúi nhiïu nhêt tû nhûng hoat àöng tû thiïn cua Gates. Anh àa cêp 12 triïu USD cho möt thû viïn cua khoa luêt trûúng Àai hoc Washington, àûúc àùt theo tïn cha cua Gates.
Nùm 1997, Bill va Melinda Gates thanh lêp quy Gates Library Foundation. Quy nay se sû dung 200 triïu USD tiïn cua ca nhên Gates cöng 200 triïu USD dûúi hònh thûc phên mïm cua Microsoft àï chu cêp cho cac thû viïn cöng cöng trïn toan nûúc My. Khi 400 triïu USD nay göp chung vúi sö tiïn 115 triïu USD ma Microsoft àa àong gop cho möt dû an goi la Thû viïn Trûc tuyïn, sû hao phong cua Gates àa gên bùng vúi Andrew Carnegie, vua Thep cua nûúc My, ngûúi àa bo ra 41,2 triïu USD àï xêy dûng möt thû viïn múi
trong khoang nùm 1890 va 1917. Sö tiïn nay co gia trõ tûúng àûúng
vúi 505 triïu USD vao nùm 1997.
Khoa n tiï n ma Gates àa tù ng cho ca c thû viï n trong nùm
1997 nhiï u hún bê t ky mö t ca nhên ha o têm na o, kï ca chñnh phu liïn bang.
Anh tin tûúng rùng cac thû viïn se trú thanh cac cú quan nïn tang cua xa höi va nïn dên chu My àöng thúi anh hy vong bùc möt nhõp cêu àï xoa ài khoang cach giûa nhûng ngûúi co thï tòm hiïu àûúc nhûng thöng tin thiït yïu va nhûng ngûúi khöng thï.
Muc tiïu cua anh la túi nùm 2002 se hoan thanh viïc kït nöi têt ca thû viïn trong moi cöng àöng dên cû co mûc söng thêp kem, ú ca thanh thõ lên nöng thön, vao mang Internet. Khoan àong gop 400 triïu USD se tao kha nùng nöi mang cho khoang phên nûa trong töng sö 16.000 thû viïn cöng cöng trïn toan nûúc My
“Khi töi con be, thû viïn àong möt vai tro quan trong trong cuöc söng cua töi. Trong vai nùm qua töi àa co cú höi àï àïn rêt nhiïu thû viïn va àûúc tên mùt chûng kiïn cach ngûúi ta sû dung may tñnh va Internet àï lam viïc nhû thï nao, tû viïc tòm kiïm viïc lam cho àïn viïc nghiïn cûu cho cac bai thi cuöi khoa.”
Gates cung hy vong rùng nhûng may tñnh tai thû viïn se khuyïn khñch nhûng ngûúi nhiïu tuöi sû dung Internet va vò vêy se gop phên lam giam bút sû ngùn cach giûa cac thï hï:
“Töi lún lïn trong thúi gian diïn ra cuöc chiïn tranh Viït Nam, möt trong nhiïu nguyïn nhên dên túi sû kònh chöng giûa thï hï nay va thï hï khac tai My. Töi àa àûúc thêy sû hön loan khi tön tai nhûng cach nhòn nhên thï giúi hoan toan khac biït giûa cac thï hï hoùc giûa cac thanh phên xa höi khac nhau.”
Nhûng ngûúi chó trñch thò coi nhûng viïc lam tû thiïn cua Gates chó la hanh àöng “àùt tiïn coc àï mua nhûng thû viïn cöng cöng”. Ho
kïu ca rùng chiïm qua nûa trong khoan àong gop ào la phên mïm cua Microsoft va àiïu nay se ep buöc cac thû viïn se phai mua nhûng san phêm cua Microsoft trong tûúng lai. Nhûng theo Gates
thò khöng phai vêy:
“Microsoft vên se tiïp tuc tùng khöng têt ca phên mïm trong kï hoach nay. Con sö tiïn mùt 200 triïu USD ma töi àa tùng, se giup mua cac trang thiït bõ truyïn thöng, àï àao tao nhên sû va àï hö trú cho nhiïu viïc khac co liïn quan. Microsoft àang cung
cêp phên mïm cho lanh vûc thû viïn thêt nhûng ai cung co thï àûúc chao àon khi ho cung cêp phên mïm cho thõ trûúng nay.”
Cha cua Gates, öng Bill Gates, Sr. hiïn àang quan ly quy William H.Gates III Foundation vúi sö tiïn khoang 300 triïu USD. Bill III noi anh ta se biïu tùng khoang 95% tai san cua mònh trûúc khi anh qua àúi.
“Tiïu tiïn möt cach thöng minh cung kho nhû viïc kiïm tiïn. Viïc biïu tùng tiïn bac cach nao cho co y nghôa se la möi bên têm chñnh cua töi trong cuöc söng sau nay – vúi àiïu kiïn la àïn luc ào töi vên con nhiïu tiïn àï cho ài.”
“Cuöi cung röi töi cung se tra lai hêu hït [tiïn bac cua töi] cho nhûng cöng viïc cao àep ma töi tin tûúng, nhû giao duc hoùc ön àõnh dên sö.”
“Co möt àiïu chùc chùn. Töi se khöng àï lai nhiïu tiïn cho nhûng ngûúi thûa kï búi vò töi khöng cho rùng viïc ào co ñch cho ho.”
Ngoai nhûng hanh àöng trao tùng ca nhên cua Gates ra, cöng ty Microsoft cung quan têm nhiïu àïn cac hoat àöng mang tñnh tû thiïn. Nùm 1997, cöng ty àa tùng hún 14 triïu USD tiïn mùt va 45 triïu USD bùng phên mïm cho nhiïu tö chûc tû thiïn va phi lúi nhuên. Microsoft cung àï xuêt sang kiïn trõ gia 7 triïu USD vúi cac trûúng àai hoc cöng àöng trong nûúc My. Muc tiïu cua dû an Working Connection nay la nhùm àao tao ra thïm nguön nhên lûc cho nganh cöng nghï thöng tin.
Gates khöng co möt núi àêu xe riïng tai cöng ty Microsoft cho àïn khi bõ möt ngûúi ùn may cû thûúng xuyïn quêy nhiïu, àïn mûc cuöi cung anh thêy la nïn co möt chö àêu xe an toan hún. Nhûng Gates cung lùng nghe möt sö ngûúi ùn may khac:
“Tuên trûúc khi töi ra ngoai dung bûa töi, co ngûúi tiïn àïn töi hoi xin tiïn. Töi khöng biït phai xû trñ ra sao thò öng ta noi la töi nïn xem trang web cua öng ta va röi àûa cho töi àõa chó trang web nay. Töi khöng biït àiïu nay co àung hay khöng nûa nhûng vúi möt ngûúi nhû thï thò cung àang àï töi cho öng ta 5 àö la. Co thï anh ta la möt ngûúi vö gia cû (homeless) nhûng lai co möt trang nha (home page) cho mònh.”
BANH KEM TRÏN MÙT
Khi Gates àïn tham dû möt buöi hop vúi cac nha lanh àao cua chñnh phu va cua doanh nghiïp tai Brussels, möt ke tinh nghõch àa
nem möt cai banh kem lún va àùc sït vao mùt anh. Mang vö tuyïn
truyïn hònh toan cêu ngay lêp tûc ra gia, lïn túi 4.000 USD, àï co àûú c àoa n
phim quay canh tên cöng trïn. Gates àon nhên sû viïc bêt ngú ào möt cach lõch sû ngoai trû phan nan rùng banh kem ào khöng àûúc ngon lùm.
Banh kem nay àûúc nem ra tû möt nhom ngûúi tû xûng la ‘lu tre xêu tñnh, tinh nghõch’. Nhom nay co tön chó hoat àöng la se tuyïn chiïn vúi têt ca nhûng “nhên vêt tiïng tùm kho ûa” trïn thï giúi. Thu lônh cua nhom nay la nha vùn Bó, kiïm nha sû hoc àiïn anh, kiïm diïn viïn Noel Godin, ngûúi tû goi mònh la ‘ke nem banh kem’.
Vò sao lai trat kem lïn mùt Gates?
“Búi vò”, Godin giai thñch, “vï phûúng diïn nao ào thò öng ta la chu nhên cua thï giúi, va röi cung búi vò öng ta con cho thêy sû thöng minh, kha nùng tûúng tûúng tinh tï, sùc sao cua mònh cung vúi quyïn lûc ap àùt lïn cac chñnh phu va thï giúi nhû àang xay ra ngay nay – co nghôa la öng ta àang mang àïn cho thï giúi canh u am, bêt cöng va àang túm. Co thï öng ta la ngûúi theo chu nghôa khöng tûúng (Utopist), nhûng öng ta lai thñch àong vai ngûúi hêu cua cai thï giúi ào.”
Godin con noi rùng nhom cua anh la nhom cua nhûng tïn khung bö hai hûúc va nhûng hanh àöng cua ho chó mang tñnh chêt biïu trûng. Ho khöng nem loai banh kem hön húp cua ho vò sû xui giuc tû nhûng ke thu cua Gates.
Gordin nhên manh: “Chung töi khöng bao giú la nhûng ke nem banh thuï.”
Khöng co gò quyïn ru cho bùng möt ngûúi àöc thên giau co va Gates cung khöng phai la möt ngoai lï. Co rêt nhiïu cêu chuyïn, nhûng tin àön nham vï anh khi con àöc thên àa àûúc lûu truyïn.
Gates àa mö ta kinh nghiïm ‘hen ho ao’ cua mònh khi anh ta va ngûúi ban gai cua anh àang lam viïc ú hai thanh phö khac nhau. Ho se chon möt bö phim àang àûúc chiïu ú ca hai thanh phö, noi chuyïn vï bö phim nay qua àiïn thoai trong ö tö khi àang trïn àûúng túi rap hat, möi ngûúi xem phim möt núi, röi lai noi chuyïn qua àiïn thoai trïn àûúng vï nha. Co ve nhû kinh nghiïm hen ho nay khöng àu thoa man cho nïn cuöi cung cuöc tònh lang man giûa hai ngûúi chêm dût.
Nùm 1984, tap chñ Time àa cho àùng möt bûc anh tònh tû cua Gates va Jill Bennett, ban gai cua anh ta vao thúi gian ào. Jill Bennett la nhên viïn ban may tñnh cua cöng ty Digital Equipment. Röi tiïp
àïn, trong vai nùm Gates lai cùp ke vúi chuyïn viïn phên tñch nganh cöng nghï may tñnh Ann Winblad.
Trûúng thanh trong möt tónh nho ú bang Minnesota, Winbad la trûúng nhom cö àöng phong trao cua trûúng va cö phai ài lam ú möt quan giai khat àï kiïm tiïn ài hoc. Vúi sö vön ban àêu 500 USD, Winblad mú möt cöng ty phên mïm. Vai nùm sau, nhú kinh
doanh thanh cöng, cö àa ban lai cöng ty nay vúi gia 15,5 triïu USD. Winblad mua möt biït thû kiïu Victorian ú San Francisco, röi lai
húp tac vúi John Hummer, cûu trung phong bong rö cua Hiïp höi
Bong rö Quöc gia (NBA), àï cung thanh lêp möt cöng ty àêu tû.
Nùm 1989 ho phai cö gùng chêt vêt àï co àûúc sö vön ban àêu 35 triïu USD, nhûng àïn nùm 1996, quy àêu tû cua cöng ty àa tùng lïn con sö 260 triïu USD. Àïn thúi àiïm ào, ho àa tra cho cac chu àêu tû àûúc 50% tiïn lúi trung bònh hùng nùm. Tuy chia tay nhau nhûng cö va Gates vên tiïp tuc duy trò tònh ban. Khi Gates va hön thï cua anh, Melinda, ài du lich chêu Phi, Winblad cung co mùt trong sö nhûng ngûúi ban ài chung trong chuyïn ài nay.
Estelle Mathers, cûu trú ly hanh chñnh cua Gates, noi: “Anh ta luc nao cung la ngûúi ban àúi cua Microsoft”.
“Söng nhû ngûúi àöc thên, àiïu êy chùc chùn chiïm rêt nhiïu thúi giú cua töi.”
Khi Gates trú thanh ty phu ú tuöi 31, Miriam Lubow, cûu quan ly vùn phong cua anh, àa noi àua vúi anh rùng giú àêy chùc chùn anh
se nhên àûúc rêt nhiïu nhûng lúi àï nghõ kït hön. Nhûng Gates qua bên àï co thï nghô àïn chuyïn lêp gia àònh:
“Àïn nùm 35 tuöi, töi múi lêp gia àònh.”
GHI CHU: Gates kït hön khi anh 38 tuöi.
Tap chñ Playboy àa hoi Gates rùng vò sao anh ta lai quyït àõnh lêp gia àònh:
“Co möt ma lûc nao ào trong chuyïn nay rêt kho diïn ta va töi cung àang theo àuöi àï hiïu cho ra le àêy.”
Phong viïn lai hoi tiïp: “Anh co thï mö ta nhûng cam xuc ma Melinda àa mang lai cho anh khöng?”:
“La lung ú àiïm la cö êy àa khiïn cho töi cam thêy la muön lêp gia àònh. Cho àïn bêy giú àiïu ào vên la chuyïn bêt thûúng! No trai ngûúc hoan toan vúi nhûng suy nghô rêt húp ly trong qua khû cua töi vï àï tai nay.”
Gates gùp Melinda French – möt can bö àiïu hanh bêc trung tai Microsoft, lún lïn tai Dallas va theo hoc tai möt trûúng nû sinh thuöc nha thú Thiïn Chua Giao – tai möt cuöc da ngoai cöng ty tö chûc vao nùm 1987. Co ve nhû anh àa bõ thu hut búi tñnh cach àöc lêp, sû thöng minh va hom hónh cua cö ta. Kem Gates 9 tuöi, Melinda luc ào àang theo hoc cao hoc quan trõ kinh doanh (MBA).
Hai ngûúi àa co 6 nùm tòm hiïu trûúc khi quyït àõnh thanh hön vúi nhau.
Ba Mary, me cua Gates, mùc dêu àang phai chöng tra vúi cùn bïnh ung thû vu cung àa khuyïn khñch Gates nïn lêp gia àònh. Ba rêt quy Melinda va cho rùng cung àa àïn luc con trai mònh nïn ön àõnh cuöc söng.
Sau khi Gates ngo lúi cêu hön vúi French vao nùm 1993, trïn àûúng trú vï nha tû chuyïn cöng tac ú Palm Springs bùng may bay
thuï riïng, ho àa bñ mêt chuyïn hûúng túi Omaha, Nebraska. Tai ào Warren Buffett àang chú ho va àûa ca hai túi cûa hang nû trang
Borsheim (thuöc cöng ty Berkshire Hathaway cua Buffett) àï chon nhên àñnh hön.
“Khöng phai la töi muön khuyïn lún cac ban hoùc möt cai gò ào tûúng tû”, Buffett - ngûúi nöi tiïng la khöng biït ngûúng möm khi quang cao cho cac cöng ty cua riïng öng – noi, “nhûng khi töi mua nhên àñnh hön cho vú töi vao nùm 1951, töi àa dung túi 6% gia trõ tai san cua töi vao viïc ào.” Gates khi êy àa la möt àai ty phu thò 6% cua anh ta co le vao khoang 500 triïu USD.
Nhûng tin àön liïn quan àïn möt húp àöng bñ mêt vï viïc phên chia tai san nïu lú cuöc söng chung bêt thanh giûa Gates-French trûúc khi cûúi àa lam suc söi dû luên àïn mûc ngûúi ta cho rùng chó riïng àiïu nay thöi cung àu hêm nong bêu khñ quyïn cua trai àêt. Warren Buffett thò nhêt àõnh cho rùng àiïu ào hoan toan la tin àön: “Töi lêy mang söng cua töi ra ma àanh cuöc rùng giûa Bill va
Melinda khöng hï co bêt ky möt thoa thuên bñ mêt nao trûúc khi cûúi hoùc sau khi cûúi ca.”
Vao àung ngay àêu nùm 1994, French va Gates àa tö chûc àam cûúi linh àònh, tiïu tön túi 1 triïu USD, theo nghi thûc Thiïn Chua Giao
La Ma trïn àao Lanai cua Hawaii. Cö dêu mùc möt bö vay cûúi trõ gia 10.000 USD, àûúc thiït kï búi Victoria Glenn, nha thiït kï nöi tiïng cua Seattle. Gates sang trong trong bö vet trùng quên àen da höi. Trong sö nhûng nhên vêt nöi tiïng tham dû lï cûúi co Katharine Graham, chu bao Washington Post, va bön ty phu khac la Warren Buffett, Paul Allen, Steve Ballmer va trum àiïn thoai di àöng Craig McCaw.
Theo bao chñ thò trong thúi gian möt tuên diïn ra lï cûúi, Gates àa bao têt ca cac phong khach san cua àao Lanai va thuï toan bö trûc thùng ú Maui àï ngùn cac phong viïn sùn anh.
Thêm chñ ngay ca cac phong viïn cua tú Washington Post cung khöng àûúc vao mùc dêu Kay Graham la khach múi. “Ho thûc sû muön co möt lï cûúi kñn àao, bònh thûúng va khöng muön quêy rêy cöng chung. Ho khöng muön trong àam cûúi cua mònh lai co nhûng ngûúi lónh kónh cac may quay phim va sö ghi chep trïn tay. Töi tön trong mong muön ào cua ho”.
Nhûng co nhiïu phong viïn khac khöng tön trong y muön ào cua ho va vên tòm moi cach àï co thï chûng kiïn àûúc lï cûúi. Mùc dêu phên lún àao Lanai thuöc sú hûu riïng cua cöng ty Dole Food
nhûng cung co möt vai bai biïn thuöc sú hûu cöng cöng. Tuy nhiïn, cac nhên viïn an ninh tû va canh sat àõa phûúng cua Lanai àa ngùn chùn khöng cho phong viïn leo hanh àïn bai biïn cöng cöng va buöc ho phai rúi khoi àao. Scott Rensberger, phong viïn cua hang truyïn hònh KIRO-TV, bõ bùt giû cho du anh ta khöng hï pham luêt. Sau ào Scott àa bo tiïn tui ra àï khiïu kiïn viïc nay. Rùc röi àûúc dan xïp riïng vúi nhau vúi kït qua la Rensberger nhên àûúc thû xin löi tû Dole va Microsoft va cû dên trïn àao Lanai nhên àûúc khoan tiïn 127.000 USD danh cho cac dû an ú àêy.
“Töi àa chuên bõ àï ra trûúc toa”, Rensberger noi, “Töi bo ra gên hït sö tiïn tiït kiïm cua mònh àï ài kiïn chó vúi hy vong la toa an cuöi cung se noi ‘Vêng, anh àung’.”
“Cac àöi thu canh tranh cua Microsoft thûúng phat biïu trïn bao chñ rùng ho hy vong cuöc söng gia àònh se phên nao lam töi sao lang trong cöng viïc va vò vêy tñnh khñ canh tranh dû döi cua töi se bút ài. Sau hai nùm thanh hön, àiïu ào àa khöng xay ra va töi khöng nghô rùng àiïu ào se súm xay ra.”
Sú thñch trong viïc thû gian, nghó ngúi cua Gates la thi vúi Melinda trong tro chúi ghep hònh. Sau khi cûúi, Melinda Gates vên tiïp tuc lam viïc tai Microsoft. Cö rêt quy trong sû riïng tû cua mònh nïn àa viït thû cho nhûng ban hoc cu va hang xom àï yïu cêu ho khöng noi gò vï cö trïn nhûng phûúng tiïn thöng tin àai chung. Thêm chñ vúi me mònh, cö cung yïu cêu giû yïn lùng:
“Töi àa àûúc con gai yïu cêu la nïu cac öng muön biït bêt ky thöng tin nao thò cac öng nïn liïn lac vúi Microsoft”, Elaine French, me cua Melinda, giai thñch vúi möt phong viïn.
Tra lúi cho phong viïn muön àûúc phong vên mònh, Melinda viït: “Chó vò ngûúi àan öng ma töi lêy lam chöng nïn töi rêt hiïu la àöc gia cua cac öng co thï tòm thêy trong cêu chuyïn cua töi co nhûng àiïu cên quan têm. Nhûng töi quyït àõnh la se khöng chia se nhûng thöng tin vï möi quan hï cua chung töi cung nhû cuöc söng ca nhên cua töi röng khùp ra bïn ngoai.”
Vao àïm trûúc ngay Gates phai giai trònh cho Uy ban cua Thûúng viïn àang àiïu tra vï nhûng cao buöc Microsoft vi pham luêt chöng àöc quyïn, Bill va Melinda hen gùp nhau tai möt khach san ú Washington D.C. Sau nay Gates àa tûúng thuêt lai sû kiïn nay trong tap chñ trûc tuyïn Slate:
“Tû khach san, chung töi ài ngûúc lïn àai lö Pennsylvania àï töi chó cho cö êy thêy nha tro ma töi àa söng khi àang lam cöng viïc
chay vùn thû ú Quöc höi. Sau ào chung töi bûúc lïn cac bêc thang cua toa nha Quöc höi My. Töi chó cho Melinda thêy cöt cú núi ma ca ngay töi hït keo cú lïn lai ha cú xuöng chó cöt àï moi ngûúi trïn khùp nûúc My biït rùng ho àang bay ngang qua toa nha Quöc höi My. Chung töi ài thùm Bao tang Quöc gia va ngùm tranh Hopper, hoa sô ma ca hai chung töi cung thñch. Röi chung töi mua pizza ùn.”
Ngay höm sau, Melinda Gates co mùt bïn canh chöng khi anh phai ra àiïu trên trûúc Uy ban Tû phap Thûúng viïn àï bao vï cach kinh doanh cua cöng ty Microsoft.
Jennifer Katharine Gates chao àúi khi Bill 40 tuöi va Melinda 31 tuöi, vao luc 17 giú 54 phut ngay 26 thang 04 nùm 1996 tai Bellevue, Washington. Luc múi sinh chau be cên nùng 3,8 ky.
Khi àûúc Barbara Walter phong vên Gates trong chûúng trònh 20/20 vao àêu nùm 1988, ba àa yïu cêu Bill Gates hat bai “Twinkle, Twinkle, Little Star”, möt bai hat ru ma con gai anh thñch nhêt, Gates nhên lúi. Múi hat àûúc möt àoan, Walter ngùt ngang: “Vêy cung àu röi.” Gates vên giû net mùt bònh than.
“Töi khöng àûúc biït trûúc la mònh se phai hat bai hat ào… nhûng Melinda va töi cung àang hoc hat va vò vêy trong hoan canh ào khöng co gò la kho khùn vúi töi. Nhûng cuöc phong vên thûúng co nhûng àiïu hoan toan bêt ngú. Connie Chung àa co lên yïu cêu töi nhay qua möt cai ghï trong vùn phong cua töi va töi cung thûc hiïn yïu cêu ào.”
LÊP
NGÖI
Möt sö ngûúi cam thêy ngac nhiïn khi biït la Gates rêt thñch co con. Ngûúi ta kï lai rùng co lên Gates àa chó tay vao möt em be va thöt lïn: “Töi sú chuyïn nay lùm”.
“Töi biït la töi thñch àûúc lam bö, vò vêy àiïu ào àêu co gò phai ngac nhiïn, nhûng töi nghô àiïu lam töi ngac nhiïn la töi khöng thï ngú la niïm vui ma àiïu ào mang lai cho töi lai lún àïn nhû vêy. Jennifer thñch may tñnh. Con be goi ào la ‘puter’. Nhûng no con yïu thñch sach vú hún, möt sú thñch lanh manh. No vûa giöng töi lai vûa giöng Melinda. Con be co ca tñnh ro rang vò vêy ma no khöng lên vao vúi ai àûúc.”
“Àiïu lam töi thñch thu nhêt la töi nao cung co thï vï nha súm àï àûúc ngùm nhòn con gai be bong cua töi; va chó sau khi chau ài ngu, luc êy töi múi lai quay lai ban lam viïc àï kiïm tra email, tra lúi thùc mùc cua moi ngûúi trong ngay höm ào va ghi lai nhûng suy nghô riïng cua töi.”
“… Töi rêt thñch chúi phên mïm Barney cung vúi con gai 18 thang tuöi cua mònh. Giú àêy töi thûúng phat hiïn la mònh hay ngên nga àiïu hat cua chu gêu Barney. Trïn thûc tï, ú nha, töi phai ngùn khöng àûúc noi ra tû ‘computer’ búi vò nïu con gai töi nghe àûúc la miïng chau se cû liïn tuc noi ‘puter, puter, puter’ va se khöng chõu lam gò hït cho àïn khi töi bï chau lïn va àï cho chau àua nghõch vúi may tñnh. Thêt ra thò àiïu ào mang àïn cho töi nhiïu niïm vui.”
Tai möt buöi höi thao ú trûúng àai hoc, Gates àa àûúc hoi vï muc tiïu ca nhên cua anh trong vong 10 nùm túi. Gates ngêp ngûng möt luc lêu va ngûúi àiïu khiïn buöi höi thao hoi tiïp: “Cac muc tiïu nay co àûúc lûu trong may tñnh cua anh khöng?”
“Töi chùc chùn rùng no chó quanh quên àêu àêy va töi chó viïc tai no xuöng. Hay hoi vú cua töi xem cö ta se noi gò. Cac ban biït àêy, trong cuöc söng ca nhên cua töi, töi khöng àùt ra bêt ky muc tiïu lún lao nao. Chùc la trong vong 10 nùm túi töi se co thïm vai àûa con, búi vò hiïn nay töi rêt vui khi trong nha co möt cö be hai tuöi. Ào la àiïu tuyït vúi nhêt ma töi àa thûc hiïn àûúc va rêt mong co thïm nûa.”
Möt bai hat ma Gates ru con gai Jennifer cua mònh àûúc nha bao
Bob Garfield phu trach muc Advertising Age tûúng tûúng ra nhû sau:
“A úi, con úi àûng noi lúi nao. Ba se mua cho con möt con chim nhai tiïng hot. Va nïu con chim nhai tiïng nay khöng hot, ba se mua cho con… a úi… ba khöng biït mua gò àêy… mua cho con chêu Êu nhe, àûúc khöng con?”
“Khi töi nhòn thêy nhûng gò ma cöng nghï àang bùt àêu mang àïn cho tre em, töi ûúc gò àûúc trú thanh möt cêu be.”
“Khi möt cêu be mï may tñnh ca nhên, töi cho rùng àiïu ào con töt hún nhiïu so vúi viïc mï vö tuyïn truyïn hònh, búi vò ñt nhêt trong àêu oc cua cêu ta cung àang thûc hiïn viïc lûa chon. Töi khöng thuöc trong sö nhûng ngûúi cùm ghet truyïn hònh, nhûng töi cung khöng nghô no se giup ren luyïn trñ oc cua ban nhiïu.”
Gates noi rùng khöng nhû vö tuyïn truyïn hònh mang tñnh thï nghiïm chung, may tñnh mang tñnh sinh hoat ca nhên, cho phep tre con kham pha nhûng àiïu thñch thu riïng cua chung.
“Töi la möt trong sö nhûng ngûúi cho rùng tre em cên phai hoc phep tñnh nhên bùng giêy va but mùc dêu cac may tñnh tay co thï lam töt cöng viïc nay cho chung. Nhûng àöng thúi, töi cung
khöng nghi ngú viïc may tñnh co thï giup àú tre em phat triïn thïm nhûng tiïm nùng trñ tuï cua chung.”
“Khoang hai, ba hoùc bön tuöi la luc tre em nïn bùt àêu lam quen vúi may tñnh. Tre em thñch sû tûúng tac va chung thñch nhûng yïu tö tao nïn sû ngac nhiïn. Lên àêu tiïn [chung nhêp chuöt], chung khöng biït cai gò co ú ào; lên thû hai, chung cho rùng chung nhú; lên thû ba chung àa húi chùc chùn va túi lên thû tû thò chung nghô rùng hoan toan lam chu àûúc röi…; luc ào chung se sùn sang quay trú lai àï kham pha vung khöng gian ào va thûc sû thñch may tñnh.”
“May tñnh cung giöng nhû quyïn sach khi lên àêu tiïn àûúc mang ra sû dung. Thoat àêu chung chó àûúc möt sö rêt ñt ngûúi trong giúi nao ào dung àïn nhûng lai mang lúi ñch àïn cho têt ca moi ngûúi – thñ du nhû, giúi nghiïn cûu y hoc.
“Nhûng nhûng gò ma ban thûc sû mong muön la se tön tai khai niïm co ky nùng may tñnh nhû cac khai niïm vï ky nùng thöng thûúng khac. Ban co thï àat àûúc àiïu nay, thñ du, bùng cach cung cêp cho möi thû viïn möt may PC àûúc nöi mang. Nhû möt mön hoc trong giao trònh, ban se àûúc thûúng xuyïn tiïp xuc vúi mang Internet.”
“Töi vûa múi àïn thùm möt trûúng tiïu hoc rêt ngheo va nhûng hoc sinh lúp Nùm ú àêy àa chûng to cho töi thêy cach xêy dûng möt trang Web la nhû thï nao va chung thûc sû àang kiïm tiïn
àï nuöi cac cöng nghï àang àûúc dung tai ngöi trûúng chung hoc bùng cach àïn cac doanh nghiïp àõa phûúng va thûc hiïn cac trang Web cho ho. Vò vêy ban phai chu y àïn cac hoc sinh lúp Nùm nay. Chung àa co cac may in sach bao dûúi hònh thûc cac may àiïn toan ca nhên va chung rêt sang tao trong cöng viïc àang lam.”
Gates xem may tñnh nhû möt cöng cu giup nêng cao àúi söng xa höi. Anh àa lam viïc vúi nhûng tre em nhêp cû ngûúi Bosnia va anh tin tûúng may tñnh se giup chung dï dang hoa nhêp vao cuöc söng múi hún:
“Tñnh khach quan kñn lúi cua may tñnh cho phep tre nhên nhûúng àûúc vúi nhûng vên àï liïn quan àïn sû höi nhêp vao nûúc My. No ban cho nhûng tre di dên sûc manh àï chung co thï trònh bay cach nhòn nhên cua chung vï thï giúi ngay nay. Va chñnh cach nhòn nhên riïng tû nay se gop phên rêt quan trong cho xû sú My cu va múi.”
Gates co lên noi rùng nïu anh co con, anh se khöng bao giú cho phep chung kham pha Internet ma khöng co sû giam sat chùt che.
Thï giúi World Wide Web co nhiïu thöng tin hêp dên va co ñch nhûng àöng thúi trïn ào cung àêy rêy nhûng àiïu döi tra, nhûng quan àiïm sai lêm, nhûng lúi noi huïnh hoang röng tuïch, rö dai va ca nhûng àiïu kñch duc nûa.
“Thï giúi trûúc àêy chûa bao giú co möt phûúng tiïn phat hanh mang tñnh toan cêu manh me àïn vêy. Khöng phai luc nao viïc
quy kït ro rang trach nhiïm cho möt ai ào khi ho phat hanh vö töi va moi thû lïn mang – cho du chung vi pham ban quyïn, quyïn sú hûu, co nöi dung phó bang hoùc la nhûng tac phêm khiïu dêm ài nûa. Nhûng luêt lï va cach phên biït cu àïu khöng thï ap dung àûúc ú àêy.”
Mùc dêu Gates noi anh muön bao vï tre em tranh khoi tac àöng cua tï nan khiïu dêm, kñch duc nhûng anh to ra thên trong àöi vúi nhûng àiïu luêt nhùm han chï quyïn tû do ngön luên trïn Internet.
“Ca ban Tuyïn ngön Nhên quyïn lên Internet àïu rêt mong manh. Vên dung khöng kheo möt trong hai thû nay, chung ta co thï huy hoai ca hai.”
Trong thúi gian Gates àïn Canada va giúi thiïu cac phên mïm múi danh cho tre em sùp sûa àûúc Microsoft phat hanh, ngûúi Canada co cam giac rùng Microsoft khöng co y àõnh thay àöi nhiïu nï nïp
vùn hoa, ñt nhêt la trong quan niïm nam nû:
Möt nha bao nhên xet: “Möt tro chúi thûc tai ao day nhûng
ngûúi àïn thùm ‘Horrorland’ (Xû sú Khung khiïp) cach cho cac cêy ùn thõt hau ùn ùn nhûng tang thõt söng. Möt tro khac co nöi dung vï nêu nûúng àa àûúc thiït kï, theo lúi anh ta noi, riïng cho cac be gai la nhûng em thûúng khöng mêy quan têm àïn cac tro chúi may tñnh nhû cac be trai. Nhû vêy phai chùng Gates cho rùng trong thï giúi ao võ trñ cua nû giúi la ú trong bïp.”
Trong sö nhûng e-mail cho Gates, co rêt nhiïu thû tû tre em gûi àïn:
“Nhûng cung co möt tó lï lún àïn ngac nhiïn cac thû àûúc gûi àïn tû nhûng cöng dên àang kñnh nay, nhûng ngûúi àa mêt rêt nhiïu thúi gian àï co àûúc nhûng hiïu biït vï cöng nghï va cac em thûc sû sùn long tham gia vao cac buöi chat trïn mang àï cö gùng tòm hiïu nhûng vên àï ma chung àang quan têm.”
Möt trên bao tuyït àa lam cùt àût nguön cung cêp àiïn va lam cho nha vùn Lance Morrow phai rúi xa may tñnh cua mònh: “Nhên sû kiïn nay, trong töi chút nay ra möt ûúc muön ky la. Töi ûúc gò möt cún bao tuyït lún se àö êp vao thanh phö Seattle. Luc êy Bill Gates va àöi quên nghiïn may tñnh cua anh ta hoùc se phai ngöi im trong bong töi möt thúi gian hoùc thùp sang ngon àen dêu va tòm lai thu vui àoc sach.”
Trïn thûc tï, co le Gates àang muön thö lö ûúc muön cua mònh. Anh cö danh ra möt giú hoùc hún vao möi buöi töi va vai giú vao möi cuöi tuên àï àoc sach. Ngay nao anh cung àoc bao va möt sö tap chñ trong tuên:
“Töi tao thanh thoi quen ñt nhêt la möi tuên àoc möt tú bao hït tû àêu àïn cuöi vò chung mú röng möi quan têm cua töi. Nïu töi chó àoc nhûng tin hêp dên töi nhû nhûng chuyïn muc vï khoa hoc va möt phên vï thûúng mai thò sau khi àoc xong tú tap chñ röi thò töi vên chùng khac gò nhû trûúc khi töi àoc. Vò vêy töi àoc hït têt ca.”
Nhûng quyïn sach ma Gates thñch àoc nhêt la The Great Gatsby, The Catcher in the Rye, va A Separate Peace. Anh cung thñch quyïn The Bridges of Madison County. Trong sö nhûng quyïn sach vï kinh doanh anh co ên tûúng vúi tac phêm My Years at General Motor cua Alfred P.Sloan, Jr.. Trïn chuyïn du ngoan túi chêu Phi vai nùm trûúc àêy, Gates àa àoc tac phêm Lucy cua Don Johanson va Maitland Eday viït vï bö xûúng 3,5 triïu nùm tuöi ma ho phat hiïn ra. Gên àêy Gates thûúng àoc A Lesson Before Dying cua Ernest J.Gaines va The Shipping News cua E.Annie Prouix.
La ngûúi mï àoc sach, Gates khöng phiïn vò chuyïn may bay chêm trï khi ài xa vò anh cho rùng nhú vêy anh múi co cú höi àï àoc sach. Gates noi sö sach anh mang theo trong nhûng chuyïn ài xa thûúng nhiïu hún sö sach ma anh nghô la mònh co thï àoc àûúc.
“Co nhûng quyïn sach àa nhiïu lên theo töi chu du trïn khùp thï giúi ma chûa àûúc mú ra xem lên nao.”
Gates khöng mong may tñnh se thay thï sach bao, vò sach bao co nhûng àùc àiïm hûu hònh lam cho chung vûa co ñch vûa gêy àûúc cam xuc. Nhûng anh cung cho rùng tre em co thï se quy trong phên mïm may tñnh nhû àöi vúi sach:
“Dô nhiïn cac con töi se co may tñnh. Nhûng trûúc hït chung phai co sach àa.”
Gates àa danh ra khoang 3 túi 4 thang àï viït tac phêm The Road Ahead cua mònh. Àïn luc quyïn sach gên hoan têt, anh cung vúi hai àöng tac gia, Nathan Myhrvold va Peter Rinearson, àa quùng ài têt ca nhûng gò àa viït àï bùt àêu lai tû àêu:
“Khi àa tû tay viït sach röi, long kñnh phuc cua töi àöi vúi nhûng ngûúi àa viït sach àa tùng lïn rêt nhiïu. Àï viït möt cuön sach vï möt dû kiïn cu thï, ban buöc phai suy nghô thêt cên thên, thêu àao cac vên àï. Viïc sùp xïp mach lac nhûng suy nghô cua ban la möt thach thûc lún. Ban se phat hiïn ra nhûng lö höng lên khuêt àêu ào va nhûng àiïu khöng nhêt quan, mêu thuên va chung se lam ban phai suy nghô nhiïu hún nûa.”
Hún 4.000 ngûúi Nga àa tu têp tai àiïn Kremli (Nga) vao mua thu nùm 1997 àï nghe Bill Gates noi chuyïn vï Internet.
“Töi cho rùng trong vong mûúi nùm sùp túi, hêu hït chung ta möi ngay se phai danh nhiïu thúi gian hún àï sû dung Web. Ho chêp nhên sû tön tai cua no nhû la möt sû têt nhiïn cung giöng nhû àiïn thoai àöi vúi chung ta hiïn nay.”
Gates cung noi vúi nhûng thñnh gia Nga rùng Internet se liïn kït ho vúi thï giúi:
“Moi ngûúi se khöng phai di chuyïn ài àêu ca. Xet trïn pham vi toan cêu, ho khöng cên thay àöi núi ho söng múi co thï sû dung kinh nghiïm va ky nùng cua mònh cho cac khach hang. Àiïu nay hoan toan giai quyït àûúc vên àï ‘chay mau chêt xam’. Àêy la ‘sû bao tön chêt xam’, cung vúi bao cú höi rêt kho tin àöi vúi nhûng ngûúi co möt nïn tang hoc thûc chùc chùn ma nhû cac ban àa biït àêt nûúc nay co thûa nhûng con ngûúi ào.”
Khöng möt ai co thï biït chñnh xac hiïn àang co bao nhiïu ngûúi àang sû dung Internet, nhûng theo möt vai àanh gia thò khoang 38 triïu ngûúi trïn toan thï giúi co kha nùng àùng nhêp Internet.
“Dêu cho viïc sû dung Web àang diïn ra möi ngay, nhûng chûa möt ai thûc sû söng àung vúi phong cach söng cua Internet - va se khöng thï xuêt hiïn cach söng nhû vêy cho túi khi may tñnh àûúc mú thûúng xuyïn, töc àö kït nöi mang trú nïn nhanh hún, phên mïm dï sû dung hún va ngûúi ta khöng con bõ am anh va
lo sú búi vên àï bao mêt may tñnh va Internet nûa. Va têt ca nhûng àiïu noi trïn se àïn rêt nhanh.”
Tuy nhiïn, trong vong 10 nùm nûa, phên lún ngûúi My se tiïp nhên cach söng Internet nhû möt le tû nhiïn.
“Àiïu töi muön noi la ú àêy moi ngûúi se tùng cûúng trao àöi thû àiïn tû vúi ban be va ho hang. Ho co thï söng gên gui vúi con cai ho nhiïu hún cho dêu chung àang ài hoc xa nhú vao hï thöng thû àiïn tû. Nïu ho muön lam möt viïc gò ào quan trong, nhû mua ö tö chùng han, ho co thï lïn Internet àï biït àûúc chñnh xac gia ma ngûúi buön ban xe àa tra. Vò vêy ho khöng cên phai ‘thöng minh’ lùm àï thûúng lûúng gia ca vúi nhûng ngûúi nay. Moi loai thöng tin àïu co sùn àêy àu trïn mang va viïc vao mang va lêy tin cung la àiïu tû nhiïn thöi.”
Gates noi rùng cuöc cach mang Internet thu hut àûúc rêt nhiïu sû quan têm cua moi ngûúi, àùc biït khi so sanh no vúi cuöc cach mang may tñnh PC.
“Thúi ào co rêt ñt ngûúi tin tûúng vao thûc tï ào. Chung töi àa hop lai va lo lùng tû hoi: ‘Chung ta co dû àoan sai khöng?
Chung ta se khöng thï àanh bai àûúc nhûng chiïc may tñnh lún sao? Cac ban biït àêy, chung ta se chûng to cho moi ngûúi thêy’.
Chung töi co cam giac rùng moi ngûúi khöng quan têm lùm. Nhû vêy àêy, cuöc cach mang hiïn nay lai ngûúc lai vúi cuöc cach mang trûúc. Ngûúi ta hònh nhû lai qua chu y àïn no.”
Trûúc khi con gai ra àúi, Gates thûúng sû dung Internet àï nghiïn cûu vï sû sinh àe. Nhên dõp Giang sinh, anh tùng ngûúi thên trong nha cac may chup anh sö, khöng cên phim àï moi ngûúi co thï chup va gûi hònh anh cho nhau qua mang Internet.
“Töi mua sach thöng qua Amazon, möt cûa hang sach trûc tuyïn, búi vò àiïu nay tiït kiïm cho töi rêt nhiïu thúi gian. Va lai, kho sach cua Amazon rêt lún va dõch vu cua no rêt àang tin cêy. Nhûng töi ngac nhiïn khöng biït tai sao cac bùng hònh vên chûa àûúc ban tai cûa hang nay. Töi chùc chùn la se co ngûúi
nhòn ra va nhanh chong àap ûng yïu cêu nay. Hoùc cung co thï töi la ngûúi duy nhêt àoi hoi àiïu ào.”
Biït rùng mang Internet co thï la möt núi dï gêy giên, thö lö, tuc tùn, Gates quan têm àïn tñnh cach cua mònh:
“Töi chai àêu gon gang trûúc khi gûi email vúi hy vong rùng mònh co dang ve dï nhòn. Töi cung cö dung dêu ngùt cêu möt cach thên thiïn, thñ du nhû töi se dung :) thay cho :(”
Gates cho rùng yïu tö söng con àöi vúi cöng viïc kinh doanh la phai nöi mang Internet vò khach hang mong àûúc phuc vu cao cêp hún:
“Khach hang mong muön rùng bêt ky luc nao khi ho liïn lac vúi ban thò ngay lêp tûc ho co thï biït àûúc ro rang tiïn àö cöng viïc ma ban àang thûc hiïn cho ho. Trong nhiïu trûúng húp, khach
hang con muön co thï goi àïn va noi chuyïn vúi ban bêt ky giú nao trong ngay, bêt ky ngay nao trong tuên àï biït àún àùt hang cua ho àa thûc hiïn àïn àêu röi hoùc àï xem ban co tin múi nao khöng. Nïu ban co hùn möt trang Web trïn Internet thò coi nhû ban àa àap ûng àûúc toan bö yïu cêu cua khach hang.”
Nhûng nha xuêt ban bao chñ thûúng hoi Gates rùng khöng biït may tñnh co lam thay àöi bao chñ khöng.
“Nhûng giöng nhû nhûng cêu hoi: ‘kõch co se khac ài sau khi àiïn anh xuêt hiïn khöng?, hoùc ‘TV co se khac ài khöng?’ Y cua töi la möt phûúng tiïn truyïn thöng khöng thï bõ thay àöi chó búi vò co möt phûúng tiïn truyïn thöng múi ra àúi. Hiïn nay moi ngûúi rêt thñch bao chñ. Ho thñch nhûng gò ho thûúng thûc hiïn vúi no”.
Tuy nhiïn, thû àiïn tû thò khac, chung co thï lam cho nhûng con sö àiïn thoai trú thanh löi thúi:
“Nhûng cai tïn dung trong email ngay nay se tiïn hoa thïm möt bûúc àï thanh möt biïu trûng ma ban se dung àï tiïp xuc, liïn hï bùng cach thûc hiïn möt cuöc goi, gûi möt thöng àiïp hay nhùn tin vao may nhùn tin. Trûúc tiïn ban se cho biït ban
muön tiïp xuc vúi ai, bùng cach chon trong möt quyïn sö àõa chó ca nhên hoùc trong möt quyïn danh ba àiïn thoai lún va sau ào ban chon phûúng phap liïn lac ma ban muön. Va toan bö phên viïc con lai phên mïm se àam trach gium ban.”
Trong khi Internet mang lai rêt nhiïu hûa hen thò no cung ên chûa möt sö vên àï, co vên àï thò bònh thûúng nhûng co vên àï lai rêt nghiïm trong:
“Co möt töi töi àïn rap xem phim. Trûúc khi vao phim chñnh, ngûúi ta cho chiïu nhûng àoan phim quang cao. Möt trong nhûng àoan quang cao nay co ghi möt àõa chó trang Web dai khoang 90 ky tû va moi ngûúi trong rap cûúi êm lïn. Töi khöng biït ly do vò sao ho lai cûúi lïn nhû vêy. Vò àõa chó ào dai àïn 90 ky tû û? Hay chó vò nhûng dêu chêm va dêu sö cheo hay têt ca nhûng àiïu nay co ve qua xa la vúi moi ngûúi? Nhûng ban biït khöng, àöi vúi töi àõa chó trang Web nay con hay hún ca bö phim chiïu sau ào.”
Möt vên àï khac la Internet khöng phai luc nao cung àang tin cêy.
“Bao mêt (Internet) la möt vên àï àùc biït àöi vúi töi vò co túi 90% nhûng bûc thû àiïn tû trïn Internet tûúng la do töi gûi ài nhûng thûc sû lai khöng phai. Vò vêy, nïu ban co nhên àûúc nhûng bûc thû àai loai nhû möt àï nghõ viïc lam ma ban khöng yïu cêu hoùc nhûng lúi phat biïu khiïm nha nao ào mang dêu ên ca nhên töi thò co le ban nïn suy nghô cên thên xem co thûc la töi àa gûi chung àïn cho ban hay khöng. Co möt vai ngûúi
àa tûng gûi email àïn cho töi vúi nöi dung ‘cam ún anh àa ghe thùm trang Web cua chung töi; anh co thñch trang web nay khöng? No co tuyït vúi khöng?’ Têt nhiïn la töi chûa bao giú
àûúc nghe noi vï nhûng trang Web ào. Töi khöng biït nïn tra lúi nhû thï nao nûa. Töi khöng muön lam moi ngûúi thêt vong.”
Nhûng bûc thû mao danh, gia giong Bill Gates va nhiïu thöng tin
liïn hï nguy tao khac ngay cang phat tan àêy rêy trïn Internet. Bêt
kï nöi dung gia ranh ranh àïn mûc nao ài nûa, bao giú chung cung “cêu àûúc möt vai con ca”. Vao thang 2 nùm 1998, möt e-mail co
chû ky cua Gates àûúc gûi túi hang trùm sinh viïn àai hoc noi rùng se thûúng 1.000 USD tiïn mùt hoùc möt phiïn ban Windows 98 miïn phñ nïu ngûúi nhên thû nay chuyïn tiïp no cho 1.000 ngûúi khac va dung thû möt sö phên mïm múi. Hang trùm sinh viïn sau khi àa lam theo yïu cêu trong bûc thû àa liïn lac vúi Microsoft àï àoi 1.000 USD tiïn mùt – va khöng möt ai, ro rang nhû vêy, àoi nhên phiïn ban Windows 98 miïn phñ ca.
Chö nao trïn mang co mùt Bill la thï nao dên lûút mang cung tòm àïn, cho du ho biït ro ào la möt Gates gia mao. Möt ngûúi gia danh Gates xuêt hiïn trong phong ‘chat’ Hecklers Online (HO) cua nha cung cêp America Online. Ai cung biït la phong ‘chat’ nay chó
nhùm “noi chuyïn tiïu lêm vúi nhau va tha hö lam nhûng viïc ma chó co thï thûc hiïn àûúc trïn khöng gian mang ma thöi.” Co tû
450 túi 460 ngûúi àa ‘bu’ vao phong ‘chat’ trûc tuyïn nay àï noi chuyïn vúi Gates gia mao. Va du la ‘trûc tuyïn’ trïn mang nhûng ho cung gêy huyïn nao, om som ca phong ‘chat’ khi buöi chuyïn tro bùt àêu.
Gates cam thêy bûc mònh búi nhûng ke lûúng gat nay nhûng anh con phai danh thúi giú àï tranh khöng cho nhûng ke pha hoai mon men vao mang Internet.
“Möt sû hong hoc toan bö Xa lö Thöng tin la viïc àang phai bên têm hún. Búi vò hï thöng se àûúc phi têp trung hoa hoan toan nïn viïc bõ mêt quyïn àiïu khiïn tam thúi se khöng thï gêy ra anh hûúng lún. Nïu möt may chu àún le nao ào bõ hong thò no se àûúc thay thï va dû liïu trïn ào se àûúc phuc höi. Nhûng hï thöng luc ào se rêt yïu út trûúc nhûng sû tên cöng cö y. Khi hï thöng ào trú nïn quan trong hún nûa thò chung töi se phai thiït kï thïm nhiïu thanh phên dû phong hún.”
Co ngûúi cho rùng chñnh Microsoft múi la möi àe doa lún nhêt cho sû tû do cua Internet. Qua thûc, ban thên Gates cung mú tûúng túi möt võ trñ àêy quyïn uy.
“Xa lö Thöng tin se phat sinh ra möt khöi lûúng giao dõch lún chûa tûng co va chung töi àang àï nghõ dung hï àiïu hanh Windows lam phên mïm trung têm àï phuc vu toan bö cac giao dõch ào.”
Thï nhûng Gates cho biï t la cöng ty Microsoft khöng co y àõnh thö ng trõ Internet.
“… cöng ty chung töi khöng, va cung chûa tûng bao giú, co y àõnh biïn siïu xa lö thöng tin trú thanh möt con àûúng phai nöp tiïn mai lö.”
Hún nûa, Gates con noi: “Khöng ai co thï kiïm soat àûúc Internet va cung se chùng bao giú co ai lam àûúc. Àiïu ào lam cho Internet trú thanh tuyït vúi. No la möt sên chúi cöng bùng va dên chu nhêt chûa tûng xuêt hiïn trong lanh vûc thûúng mai va trong viïc trao àöi tû tûúng va thöng tin.”
“Net àep cua Internet chñnh la thuöc tñnh mú cua no. No khöng thï bõ kiïm soat, bõ thöng trõ hoùc bõ cùt lòa, vò no àún gian chó la möt chuöi cac liïn kït liïn tuc thay àöi. No la möt phûúng tiïn sang tao va sinh àöng àïn mûc cho àïn giú khöng möt ai co thï hiïu thêu àao toan bö cac cú höi cua no.”
Gates cung mong muön rùng Internet se thoat khoi sû can thiïp cua chñnh phu (mùc du chñnh phu la ngûúi àêu tiïn phat minh ra no) nhûng möt vai han chï la àiïu chùc chùn phai co:
“… Töi cho rùng hoan toan khöng thï chêp nhên àûúc nïu nhûng tö chûc nhû Uy ban Chûng khoan va Höi àoai se àï moi ngûúi thoai mai ra gia cö phiïu trïn Internet ma khöng kiïm tra tñnh trung thûc cua nhûng tai tiïu ma ho àûa lïn. Tûúng tû, Uy
ban Thûúng mai Liïn bang cung se àï cho nhûng ke bêt lûúng ngang nhiïn mua hang trïn mang ma khöng ngo ngang gò àïn ho. Nhûng àiïu luêt liïn quan túi töi vu khöng, vi pham ban quyïn hoùc nhûng luêt tûúng tû co le cung phai sûa lai cho phu húp. Nhûng nhûng tu chónh nay rêt kho phu húp vò chung ta thûc ra con chûa xac àõnh cu thï phûúng thûc hanh xû trïn mang la nhû thï nao va chung ta cung chûa phai àöi pho vúi thûc tï àêy la möt mang toan cêu. Nhûng cung se thêt khung khiïp nïu co nhûng àiïu luêt han chï thai qua khiïn moi ngûúi bo tay khöng
thï khai thac àûúc nhûng yïu tö thuên lúi cua Internet.”
Möt núi thûúng phat tan nhûng e-mail mang nöi dung xuc pham
va khöng àûúc mong àúi la Hotmail, dõch vu thû àiïn tû miïn phñ
àûúc Microsoft mua lai:
“Hotmail la möt trong nhûng dõch vu ài tiïn phong trong cuöc chiïn chöng lai nhûng email quang cao, chao hang khöng yïu cêu va nhûng e-mail ngoai y muön khac. Trong thûc tï, gên möt phên ba sö nhên viïn cua bö phên dõch vu khach hang cua
Hotmail phai tham gia vao viïc giû cho nhûng ngûúi sû dung no khöng phai nhên nhûng e-mail khöng mong muön hoùc co nöi dung xuc pham, ngoai ra ho con phai tòm ra va vö hiïu hoa nhûng thanh viïn nao dung tai khoan cua mònh àï lam nhûng chuyïn xêu nay. Nhûng nhên viïn nay cung phai giam sat möt danh sach dai nhûng ngûúi àa co tiïn sû lam viïc nay àï khoa
chùn têt ca email cua ho, khöng cho thêm nhêp vao hï thöng. Ngoai ra, möi tai khoan thû àïu co kha nùng kñch hoat chûc
nùng loc thû va co möt chûc nùng àùc biït ‘khoa chùn ngûúi gûi’ cho phep chuyïn toan bö nhûng thöng àiïp àûúc gûi àïn tû
möt àõa chó àa àùng ky trûúc vao ‘gio rac’.
“Hotmail cung àa co rêt nhiïu biïn phap khac nhau àï chöng lai tònh trang nay – göm cac biïn phap ky thuêt, chñnh sach va ca luêt phap. Vñ du, Hotmail ung hö manh me tö chûc
CAUSE - the Coalition Against Unsolicited Commercial E-Mail (Liïn minh chöng thû àiïn tû quang cao chao hang khöng yïu cêu) - va hang thang lai hop vúi CAUSE va FTC àï tòm phûúng phap hiïu qua nhêt giam thiïu töi àa sû tan phat nhûng thöng àiïp khöng mong muön nay.
“Chñnh nhú nhûng biïn phap chu àöng nay ma Hotmail àa keo tó lï cac thû co nöi dung xuc pham va khöng yïu cêu xuöng möt mûc rêt thêp so vúi toan bö e-mail lûu chuyïn qua Hotmail. Trïn thûc tï, theo àanh gia cua Hotmail, hún 99% thöng àiïp xuc xiïm thûc sû khöng àûúc gûi ài tû hotmail.com ma ào chó la nhûng àõa chó ngûúi gûi gia.
“Khöng may la viïc gûi ài hang nghòn bûc thû vúi àõa chó gûi gia la ‘@hotmail.com’ chó la möt ky thuêt rêt dï thûc hiïn, va co thï àûúc thûc hiïn tai bêt ky nha cung cêp dõch vu Internet nao va ào chñnh la phûúng phap chung cua nhûng ‘ke tao thû rac’ nhùm che dêu danh tñnh thûc cua chung. Gên àêy Hotmail àa àûa tam ngûúi chuyïn lam viïc nay ra toa va khi nhûng dong nay àûúc viït ra thò toa sú thêm àa kït töi cac bõ cao nay. Bêt ky ngûúi nao nhên àûúc nhûng thû co nöi dung cöng kñch, thoa ma gêy kho chõu nïn chuyïn tiïp thû nay àïn cho chung töi tai àõa chó abuse@hotmail.com.”
Gates tan thanh Hiïn chûúng Internet do Uy ban chêu Êu àï xuêt. Hiïn chûúng nay, khöng rang buöc vï mùt phap ly, àï ra möt loat cac nguyïn tùc quan ly trong nhiïu lônh vûc nhû nöi dung, an toan mang, ma hoa va bao vï dû liïu. Nïu àûúc thöng qua thò hiïn
chûúng nay se àûúc dung àï tac àöng va phöi húp cac àiïu luêt trong 15 nûúc thuöc Liïn minh chêu Êu (EU). Möi möt chñnh phu se co quyïn giû lai nhûng àiïu luêt, nhûng phong tuc, têp quan cung nhû vùn hoa àùc thu cua quöc gia mònh.
Khi xa höi chung ta trú thanh möt xa höi Internet thò:
“Khai niïm ‘töi thuöc vï möt quöc gia nao ào’ se khöng chi phöi nhiïu
àïn cac ca nhên nhû àa tûng xay
ra trûúc àêy. Vï nhiïu phûúng diïn, àêy la möt àiïu töt lanh, àùc
biït xet trïn khña canh tiïp cên nhûng lao àöng co chuyïn mön cao
ú bêt ky núi nao trïn thï giúi hoùc tòm nhûng ngûúi co chung cac möi quan têm bònh thûúng. Nhûng nïu hiïu theo nghôa bao vï cac
gia trõ vùn hoa cua tûng quöc gia thò vên àï nay co thï thûc sû rêt àang lo. Co thï cuöi cung ban sùc vùn hoa cua möi dên töc se phai nhat ài va nïu qua nhû vêy thò àiïu ào thêt àang tiïc.”
Thêt ngac nhiïn la trïn mang Internet co rêt nhiïu tai liïu àï cêp àïn Bill Gates. Ngoai àõa chó Web chñnh thûc cua cöng ty Microsoft (www.microsoft.com), cac ban se tòm thêy cöt bao riïng cua Gates trïn New York Times, núi ban co thï àoc àûúc nhûng thöng tin vï cöng ty nay hoùc gûi thû cho Gates theo àõa chó billg@microsoft.com. Nïu muön àoc nhêt ky cua Gates, ban hay vao tap chñ
trûc tuyïn Slate, trûúc kia thò miïn phñ nhûng hiïn nay muön truy cêp ban phai tra lï phñ.
Trang Web khac thò chao ban quyïn The Road Ahead cua anh. Tai Team Gates, möt cêu lac bö trûc tuyïn cua nhûng ngûúi ai mö Gates, ban co thï mua ao phöng in hònh Bill Gates.
Möt vai trang Web khac mang nöi dung àang sú va cuöng nhiït hún vúi nhûng hang tñt lún nhû “Bill Gates qua àúi trong möt tai nan xe húi”, “Bùng chûng cho thêy Bill Gates chñnh la Quy dû” va “Àûng bao giú tin möt tó phu”.
Möt àõa chó trûc tuyïn khac, Bill Gates Personal Wealth Clock, con lam gium phep tñnh xem möi cöng dên cua nûúc My se nhên àûúc bao nhiïu tiïn nïu Gates chia àïu toan bö tai san cua mònh cho ho. Àïn trang Web ‘Watch Bill’s House Grow’, ban se àûúc xem nhûng têm anh chup ngöi nha cua Gates tû möt cû dên Seattle chup khi öng ài thuyïn trïn hö.
May tñnh, Internet va truyïn hònh trïn trang Web co thï lam thay àöi phûúng phap hoat àöng cua nïn dên chu My.
“Thû nghô möt ngay nao ào, Töng thöng My se xuêt hiïn trïn truyïn hònh va co nhûng yïu cêu, vñ du nhû ‘Mong àöng bao hay cho biït y kiïn cua mònh vï vên àï nay’. Va röi se co nhiïu y kiïn, quan àiïm àûúc gûi túi va nhûng gop y nay àûúc tön trong.”
Vúi may tñnh, viïc tiïn hanh möt cuöc trûng cêu dên y vúi kït qua àûúc biït ngay la co thï àûúc, nhûng Gates khöng chùc viïc ào co cên thiït hay khöng:
“Chùc chùn se co ngûúi àï nghõ àiïu goi la ‘nïn dên chu trûc tiïp’, ú ào moi vên àï àïu àûúc àûa ra trûng cêu dên y, àï thay thï cho nïn dên chu àai biïu hiïn nay. Ca nhên töi khöng cho rùng viïc trûng cêu dên y trûc tiïp nhû vêy se la möt phûúng thûc töt àï àiïu hanh chñnh phu.”
Gates noi rùng nhûng cöng dên bònh thûúng co le se khöng co àu thúi gian va àiïu kiïn àï tòm hiïu moi vên àï; vò vêy töt hún la nïn co ngûúi àai diïn trung gian – möt àai biïu thöng qua bêu chon –àûng ra thûc hiïn viïc nay cho ho.
Khi àûúc hoi y kiïn vï ly thuyït Newt Gingrich – phat biïu rùng mang tûúng tac se àanh àö nhûng phûúng tiïn truyïn thöng cêp tiïn, Gates tra lúi:
“Co möt àõnh kiïn rêt la lung cho rùng trong möt nïn kinh tï tû ban chu nghôa cac phûúng tiïn truyïn thöng bùng cach nay hay cach khac àïu muön bop meo thöng tin. Moi ngûúi thuöc moi thanh phên chñnh trõ khac nhau co thï cam nhên àûúc àiïu nay. Nhûng àiïu kho hiïu la tai sao lai xay ra nhûng thiïn kiïn mang tñnh hï thöng nhû vêy. Ngêm cho cung thò chu nhên cua cac phûúng tiïn truyïn thöng nay cung chó co möt muc àñch duy nhêt la tòm cach gieo vao àêu thñnh gia cua ho nhûng gò ho muön trong möt möi trûúng canh tranh.”
Àêu nùm 1998, Gates va Microsoft bõ tên cöng tû nhiïu phe khac nhau. Tap chñ trûc tuyïn PC World Online yïu cêu cac àöc gia cho biït cam nghô cua mònh vï Gates.
“Trong vong hai ngay, chung töi àa nhên àûúc 2.900 cêu tra lúi. Co kha nhiïu y kiïn chó trñch gay gùt Gates va Microsoft nhûng àöng thúi cung rêt nhiïu y kiïn noi rùng Gates la têm gûúng sang hoùc la thên tûúng cua ho va cho rùng Microsoft khöng nïn bõ trûng phat chó vò ho thanh cöng.”
Hai mûúi phên trùm y kiïn thêm chñ con noi rùng ho se bo phiïu cho Gates nïu anh ra ûng cû Töng thöng My nùm 2000.
Khi thiïn niïn ky múi bùt àêu, Gates dû àoan rùng khoang 80% nïn kinh tï cua nhûng nûúc àang phat triïn se chõu tac àöng sêu sùc cua cöng nghï thöng tin. Nhûng quöc gia ngheo se tòm kiïm tiïn bac ú àêu àï tû chuên bõ cho bûúc höi nhêp vao thï giúi mang may tñnh nay? Mùc du nhûng chñnh phu se phai tham gia bùng cach xêy dûng cac cú sú ha têng nhûng Gates cho rùng nïn kinh tï thõ trûúng co nhûng nguön sûc manh ky diïu àï san bùng khoang cach giûa giau va ngheo.
“Töi àoan co ngûúi se cho rùng töi àang ung hö chu nghôa tû ban nhûng töi tin la se co nhûng thanh phên trung gian xuêt hiïn va nhûng ngûúi nay se tòm cach trang bõ phên cûng cho Bangladesh va giúi thiïu cac phên mïm àï ngûúi Bangladesh co thï nhên àûúc 10% phñ dõch vu khi ho cung cêp chung cho cac quöc gia khac va cho chñnh ho.”
“My la àêt nûúc àa û ng du ng
nhû ng tha nh
tû u cu a cöng
nghï thöng tin
nhanh hún bêt
ky möt quöc gia na o kha c, va hoan toan khöng ngêu nhiïn khi ma nïn kinh tï My àa hûúng
lúi tû viïc lam nay va tao ra viïc lam nhiïu hún bêt ky quöc gia nao khac. Chùc chùn se xuêt hiïn nhiïu sû canh tranh trïn ú
lônh vûc nay va chung töi muön bao àam chùc chùn rùng chung töi se theo doi cên thên nhûng cöng trònh lún àûúc hoan thanh ú khu vûc chêu A, cu thï la ú Ên Àö, Trung Quöc, Han Quöc, Nhêt Ban, Àai Loan; nhûng quöc gia nay àang thûc sû chu têm vao cuöc cach mang may tñnh va nhûng cöng ty cua ho àang àêu tû rêt lún vao àêy. Nïu chung ta nhay ben vï viïc nay, chung ta co thï húp tac vúi ho va cac cöng ty ào se chiïm möt võ thï rêt vûng vang.”
Mùc du vêy, ngay ca möt quöc gia tû ban hung manh nhû My cung rêt kho thao bo nhûng hang rao mêu dõch kinh tï. Gates noi rùng nhûng cöng ty san xuêt phên mïm cua My khöng thï canh tranh ú nûúc ngoai trong lônh vûc ma hoa búi co möt sö àiïu luêt àûúc FBI va cac cú quan thûc thi phap luêt khac cua My àï ra lai khöng àûúc ap dung ú nhûng quöc gia khac.
“Ú thúi àiïm hiïn nay, chung ta àa phai àöi mùt vúi möt vên àï rêt lún vò chung ta khöng thï xuêt khêu nhûng cöng nghï ma hoa cao cêp. Chung ta bõ dûng lai ú cöng nghï ma hoa 40 bit,
la möt cöng nghï rêt dï bõ be khoa. Trong khi ào, nhûng cöng ty phên mïm nûúc ngoai àang canh tranh vúi chung ta lai àang xuêt ài nhûng phên mïm ma hoa 128 bit. Vò vêy khi cac khach hang ngoai quöc cua chung ta phan nan rùng ‘Nay, quy võ àang cung cêp cho chung töi nhûng san phêm thû cêp’, luc ào chung ta se phai lïn tiïng thanh minh rùng ‘Àung vêy, nhûng viïc cung cêp cho cac ban nhûng phên mïm ma hoa cao cêp àöi vúi àêt nûúc chung töi la möt trong töi’.”
Àêy khöng phai chó la vên àï kinh doanh.
“Àiïu nay thuöc vï vên àï khai thac Ky nguyïn Thöng tin va nhûng quöc gia khac àa thûc hiïn àûúc. Ào cung la vên àï liïn quan túi quyïn tû do cöng dên.”
Mùc du may tñnh se lêy mêt ài nhiïu cöng viïc liïn quan àïn giêy tú
nhûng nganh cöng nghiïp nay cung se tao ra thïm nhiïu viïc lam múi:
“Hêu hït nhûng cöng viïc múi la thanh qua cua möt xa höi àang ngay cang giau hún nhú vao san xuêt. Àiïu trõ y tï töt hún, thúi gian giai trñ nhiïu hún va hï thöng giao duc töt hún, ào la möt vai lônh vûc ma töi cho rùng xa höi se phai têp trung sû giau co cua no vao.”
“Ngay nay nïu ban phai ûúc àoan thu nhêp phong chûng cua ai ào va ban chó àûúc quyïn hoi möt cêu hoi nhûng phai y tû, lõch sû thò co le cêu hoi hay nhêt se la ‘Ban àang söng ú quöc gia nao?’ Ào la vò co sû chïnh lïch rêt lún vï mûc lûúng trung
bònh giûa quöc gia nay vúi quöc gia khac.
Nhûng trong thï hï sùp túi, nïu ban muön ûúc àoan thu nhêp cua ngûúi nao ào thò cêu hoi duy nhêt co thï la ‘Trònh àö hoc vên cua ban nhû thï nao?’”
Kha nùng sû dung may tñnh se trú thanh möt trong nhûng àùc trûng cua möt ngûúi hoc thûc.
“Thï giúi kinh doanh àang chuyïn àöng ngay cang nhanh va ngay cang mang tñnh chêt toan cêu. Viïc sû dung hï thöng ky thuêt sö giup moi ngûúi gên gui nhau hún va viïc phên tñch thöng tin bùng cac phûúng phap hiïu qua chñnh la chòa khoa cho sû thanh cöng cua nganh kinh doanh trong tûúng lai.”
Gates àa co lên àûúc hoi la àïn thúi àiïm nao ngûúi ta se thêy xuêt hiïn möt nû Bill Gates, nghôa la se co phu nû nao lêp ra cöng ty va sau ào cung àat àûúc mûc àö giau co va anh hûúng nhû Gates:
“Khöng ai co thï dû àoan àûúc nhûng viïc nhû vêy. Y töi muön noi rùng ngay ca thanh cöng cua ban thên töi töi cung khöng thï dû àoan trûúc àûúc thò lam sao töi co thï dû àoan àûúc thanh cöng cua ngûúi khac. Nhûng nganh cöng nghï cao se thu hut nhiïu phu nû hún búi vò nganh nay àang àûúc hûúng àïn giúi tiïu dung va cung búi chñnh co sû phat triïn ma no thûc sû cên phai mú röng àï thu dung nhiïu ngûúi tai gioi hún.”
Trong möt bûc thû gûi cho toa soan tap chñ Time, Jeff James, cûu nhên viïn Microsoft, àa viït rùng anh ta àa chûng kiïn cach thûc
cöng ty nay ûng dung khai niïm chu nghôa tû ban göm sû söng sot cua nhûng ca thï thñch nghi nhêt, sû nùng àöng va tñnh linh hoat.
“Nhû chñnh chu nghôa tû ban, nhûng àùc àiïm ào khöng phai bao
giú cung töt àep, nhûng chung lai àûa túi sû thanh cöng. Khöng thï noi Microsoft la möt cöng ty hoan hao; lõch sû phat triïn cua cöng ty nay cung àêy rêy nhûng sai lêm nghiïm trong. Nhûng thai àö
‘khöng bao giú chõu chït’ cöng vúi têm nhòn cua Gates vï möt thï giúi khöng co rao can nao vï thöng tin, àa gop phên àûa cöng ty àat túi võ trñ nhû hiïn nay.”
Nïu Gates co thï nhên àûúc cêu tra lúi cho möt bñ mêt bêt ky, chùc chùn Gates se hoi vï cach vên hanh cua bö nao con ngûúi.
“Töi rêt kñnh phuc bö nao con ngûúi va nhûng kha nùng hoc hoi cua no. Töi bõ thu hut búi nhûng vên àï nhû cach tre em lûa chon ngön ngû, búi nhûng vên àï liïn quan àïn bïnh röi loan têm thên nhû bïnh tû ky va búi vai tro cua phên nao cho phep mui thúm khúi dêy nhûng thay àöi trong têm trang con ngûúi.”
“Töi luön luön bõ thu hut búi cêu hoi la co phai nhûng ngûúi tai gioi nhêt cuöi cung röi cung nùm giû nhûng trong trach hay khöng – trong lônh vûc chñnh trõ, kinh doanh, khoa hoc hoùc quên àöi. Àang ngac nhiïn la con àûúng phat triïn cua möt sö ngûúi trong cuöc söng cua ho.”
Trong nhûng nùm gên àêy Gates lai chuyïn sang quan têm rêt nhiïu àïn lônh vûc di truyïn, tai trú cho dû an nghiïn cûu gen cua trûúng àai hoc Washington. Möt trong nhûng quyïn sach anh thñch
àoc la The Selfish Gene, möt cach tiïp cên múi hoc thuyït tiïn hoa Darwin cua Richard Dawkins, nha thao cêm ho c cu a trûú ng àa i ho c Oxford. Quyïn sach nho thu võ nay cung la quyïn sach ûa thñch cua Charles Munger, möt àöi tac kinh doanh thên thiït cua Warren Buffett.
Khöng lêu sau khi Gary Kasparov
gianh àûúc chiïn thùng àêu tiïn trong cuöc àêu cú vua vúi may tñnh, Gates noi:
“Röi se co möt ngay may tñnh trú thanh nha vö àõch cú vua va sû kiïn àang nhú ào thûc ra cung khöng mang y nghôa gò nhiïu lùm. Àiïu nay chùng co gò goi la xuc pham àïn phêm gia con ngûúi ca ngoai viïc giup chung ta nhên ra rùng möt ngûúi àûúc trang bõ möt öng nhom co thï nhòn àûúc xa hún nhûng ngûúi khöng co öng nhom, thï thöi.”
Ñt nhêt cho túi luc nay, bö nao co möt thuên lúi hiïn nhiïn so vúi may tñnh:
“Viïc chúi cú co thï day cho ngûúi ta cach ap dung cac chiïn lûúc vao nhûng mön chúi khac hoùc hoan canh khac va thêm chñ ca trong kinh doanh, nhûng viïc chúi cú khöng thï day cho may tñnh bêt ky àiïu gò.”
Tuy nhiïn se àïn ngay nhên thûc ào se khac ài:
“Töi khöng nghô rùng co trñ thöng minh nao àöc àao hún trñ thöng minh cua loai ngûúi. Têt ca cac tï bao thên kinh trong nao, tao nïn nhên thûc va xuc cam, àïu hoat àöng theo cú chï nhõ phên.”
Mùc dêu àúi söng cua con ngûúi àùt nïn tang trïn phên tû carbon, con may tñnh thò dûa trïn phên tû silicon, Gates khöng nhòn thêy co sû khac biït nghiïm trong nao:
“Cuöi cung röi chung ta cung co thï xêu chuöi àûúc hï thöng Gen cua con ngûúi va röi tai tao lai chñnh xac nhûng gò Tû nhiïn àa tao ra trñ thöng minh trïn möt hï thöng co nïn tang carbon.”
“Vï phûúng diïn phên tñch, töi co thï noi rùng Tû nhiïn àa lam àûúc möt cöng viïc tuyït vúi khi lam cho cöng viïc nuöi day con cai trú thanh thu võ hún chû khöng phai chó toan la khö nhoc búi vò àêy la àiïu kiïn söng con àï möt giöng loai tön tai. Nhûng kinh nghiïm nay àa khöng thï nao mö ta chi ly àûúc. Hoa cöng àa hún hùn loai ngûúi höm nay gêp böi lên trong viïc tao ra àûúc möt hï thöng phûc tap. Töi cho rùng khöng co gò la mêu thuên nhau khi chung ta vûa co thï noi rùng möt ngay nao ào chung ta cung se hiïu àûúc trñ tuï cua loai ngûúi va giai thñch no bùng cac thuêt ngû giöng nhû phên mïm, nhûng mùt khac chung ta lai noi rùng ào la möt sû sang tao khöng thï àûúc àem ra so sanh vúi phên mïm. Tön giao àa àat àïn chö nhòn ra rùng ngay ca nhûng sû viïc co thï àûúc khoa hoc ly giai cung àïu co
nhûng muc àñch tiïm tang bñ mêt khöng thuöc pham vi khoa hoc.
Mùc dêu töi khöng phai la möt ngûúi mö àao nhûng möt àiïu hït sûc àang ngac nhiïn va kha ky la la nhûng suy nghô cua töi vï
tû tûúng con ngûúi lai gên vúi long ngûúng vong mang mau sùc tön giao hún la vúi nhûng phên tñch khach quan.”
Gates noi rùng chû ‘anh hung’ co le khöng thñch húp lùm khi dung àï mö ta nhûng ngûúi ma anh ngûúng mö va thêm chñ bùt chûúc theo khi con nho. Khi con be, Gates rêt thñch àoc tiïu sû cua têt ca cac vô nhên tû Newton cho túi Napoleon.
Gates rêt xuc àöng khi mua àûúc möt trong 21 quyïn sö ghi chep con lai cua Leonardo da Vinci’s 21, quyïn Codex Leister, búi vò anh àa vö cung khêm phuc thiïn tai ngûúi Y söng vao thï ky XVI nay tû khi múi lïn 10:
“Leonardo la möt trong nhûng nhên vêt gêy ngac nhiïn nhêt tû trûúc àïn nay. Öng la thiïn tai trong nhiïu lônh vûc va khöng nha khoa hoc nao ú bêt ky thúi àai nao co thï sanh bùng, àöng thúi cung la möt thiïn tai trong höi hoa va àiïu khùc.”
Trong nhiïu quyïn sö ghi chep khac nhau, àûúc biïn soan ú
Florence va Milan trong thúi gian tû nùm 1506 àïn 1510, öng àa tiïn
àoan vï sû phat minh ra may bay trûc thùng, tau ngêm va nhiïu thiït bõ hiïn àai khac. Gates àa àûúc àoc phên tac phêm ghi chep nay àûúc dõch sang tiïng Anh; trong ào Leonardo nghiïn cûu vï
thuy àöng hoc, vu tru hoc, thiïn vùn hoc, àõa chêt hoc va nhiïu chu àï khac. Sau khi mua àûúc quyïn sö ào vúi gia 30,8 triïu USD trong
möt cuöc ban àêu gia, Gates ngo lúi xin löi vò biït rùng àiïu nay lam buön long ngûúi dên Y –luön hy vong quyïn sö ghi chep ào se àûúc tra vï nûúc Y.
“Nhûng Leonardo khöng con chó la cua riïng nûúc Y nûa va quyïn sö chep tay nay la möt phên trong di san tri thûc va vùn hoa cua toan nhên loai. No nïn dûúc chia se cho têt ca moi ngûúi trïn thï giúi.”
Gates noi se khöng khai thac ban thao trïn vò muc tiïu thûúng mai ma mong muön se cho cac viïn bao tang ú khùp núi trïn thï giúi mûún trûng bay, khúi àêu bùng viïc se cho möt bao tang cua Y mûún trong thúi gian möt nùm.
GHI CHU: Nùm 1996, cöng ty Corbis cua Gates àa xuêt ban möt àôa CD vï Leonardo da Vinci va quyïn sö Codex noi trïn la nöi dung
chñnh cua àôa nay. Tuy nhiïn, nha san xuêt àôa CD cho biït rùng, cac
hònh anh trong CD ào khöng phai lêy trong nguyïn ban ma àûúc scan lai tû cac bûc anh cua Seth Joel, chup nùm 1980 sau khi ky nghï gia Armand Hammer mua àûúc trong lên àêu gia trûúc vúi gia 5,6 triïu USD. Cung noi thïm la àôa CD nay àa khöng thanh cöng vï mùt thûúng mai.
Trong sö nhûng nhên vêt àûúng àai àûúc Gates xem la anh hung göm co cûu töng thöng Nam Phi, Nelson Mandela, vên àöng viïn àanh gön chuyïn nghiïp Tiger Woods va nha vêt ly qua cö àa àûúc giai thûúng Nobel, Richard Feynman.
Gates àa nghe bai phat biïu cua N. Mandela khi öng àûúc tra tû do sau 27 nùm tu àay dûúi chï àö phên biït chung töc cua Nam Phi:
“Trong khi nghe öng noi chuyïn vï tiïn trònh öng se theo sau khi àûúc tra tû do, töi nhên thêy öng êy àa suy nghô rêt chñn chùn va tónh tao vï têm quan trong cua viïc gat bo qua khû ra phña sau öng. Töi miïn man suy nghô ‘àï xem, cam xuc cua öng àï àêu röi? Ca nöi cay àùng, nhuc nhùn ú àêy nûa, àêu röi?’
Mandela noi vï cach öng ài theo sû dên dùt cua cai àêu chû
khöng nghe theo sû mach bao cua trai tim nhû thï nao, búi vò öng biït trai tim öng khöng chó ra con àûúng tiïn lïn phña trûúc. Thêt la manh me.”
Gates khêm phuc Tiger Wood búi vò tuy tuöi con tre ma Wood àa xac àõnh àûúc möt àùng cêp xuêt chung múi trong lônh vûc cua mònh.
Gates rêt ên hên vò chûa bao giú àûúc gùp nha vêt ly vô àai Richard Feynman cua cöng ty Caltech. Gates cho biït ngay khi anh quyït àõnh phai tòm cach gùp mùt Feynman thò cung la luc anh àoc àûúc trong tú The New York Times tin öng Feynman qua àúi. Feynman, theo Gates, la möt tû tûúng gia àöc lêp va la möt nha giao tai nùng. Öng la ngûúi luön khao khat va hït long tòm hiïu nhûng vên àï múi.
“Quyïn Surely You’re Joking, Mr. Feynman cua öng la möt trong nhûng tac phêm ma töi thñch nhêt. Töi cung co möt bùng ghi hònh cac bai giang vï vêt ly cua öng tai Cornell nhiïu thêp niïn trûúc àêy. Ào la nhûng bai giang hay nhêt ma töi àa tûng biït. Öng truyïn thu cho ngûúi nghe long nhiït thanh va tñnh trong sang cua mònh möt cach manh me va àêy sûc thuyït phuc.”
Trong giúi kinh doanh, nhûng ngûúi àûúc Gates nï phuc nhêt co Warren Buffett; Jack Welch, Chu tõch General Electric; Eckhard Pfeiffer, Chu tõch Compaq; va Andy Grove, Chu tõch Intel.
Gates noi anh ta nï phuc Grove búi vò Grove co kha nùng nhòn
thêy sû cên thiït phai thay àöi va àiïu chónh lai cöng ty cho phu húp vúi nhûng thach thûc múi. Vao nùm 1971, möt khach hang
Nhêt Ban yïu cêu Intel thiït kï nhûng bö vi mach nhú cho nùm kiïu may tñnh tay àï ban múi. Nïu lam viïc nay theo kiïu cu thò Intel se phai thiït kï túi 12 bö vi mach nhú khac nhau, co nhûng muc àñch riïng biït va têt nhiïn se phai àöi diïn vúi nhûng phûc tap trong viïc san xuêt. Thay vò vêy, Intel chó phat triïn möt bö vi mach luên ly co chûc nùng chung va phên mïm se àam nhên viïc thûc hiïn cac chûc nùng khac nhau. Àêy cung chñnh la àiïm khúi àêu cho nganh cöng nghiïp san xuêt bö vi xû ly
“Àêy la möt quyït àõnh tao bao va thöng minh, thï hiïn nùng lûc lanh àao thûc sû cua Grove va cac àöng sû cua anh. Ngay nay cöng ty Intel la vua cua bö vi xû ly may tñnh va la möt trong nhûng cöng ty sang gia nhêt trïn thï giúi.”
Henry Ford, nha sang lêp huyïn thoai cua hang Ford Motors va cung la ngûúi phat minh ra hï thöng san xuêt dêy chuyïn, khöng àûúc Gates coi la möt anh hung cua mònh. Búi vò trong khi cöng ty vên con àang ú giai àoan sung sûc thò Ford àa àï cho General Motors vûút lïn chiïm võ trñ àêu tiïn va ú mai võ trñ thû hai trïn thõ
trûúng trong nhiïu nùm. Cêu chuyïn vï Ford àa day cho Gates möt bai hoc la möt mùt cên phai thanh cöng va mùt kia la cên phai duy
trò àûúc thanh cöng àa co.
John Mariotti, lanh àao cua hang tû vên The Enterprise Group, cho rùng Gates chûa phai la möt anh hung, nhûng co kha nùng trú thanh anh hung: “Bill Gates vên con tre, chûa àu àï co thï trú thanh möt têm gûúng cho nhûng thï hï kï tiïp noi theo. Cho àïn giú, ú anh ta chó múi ‘böc lö’ mònh la möt ngûúi thöng minh, cûng rùn, manh me, co têm nhòn xa va co nhûng thanh cöng vö cung lún.”
Tuy vêy, Gates àa trú thanh möt têm gûúng cho toan bö thï hï lêp trònh viïn va hacker. Nhiïu ngûúi àa bùt chûúc ngoai hònh va phong cach lêp dõ cua anh. Möt àöc gia cua tap chñ Time – Sharon Mirtaheri ngûúi Germantown, Maryland – cho rùng khöng phai chó riïng nhûng cêu be nghiïn may tñnh múi khêm phuc Gates. “Nûúc My co möt hònh bong anh hung ên bïn trong Bill Gates. Anh ta co moi thû ma chung ta àïu mú ûúc – thöng minh, sang tao, tên têm va manh me”.
Gates thûúng àûúc hoi vï tñn ngûúng tön giao, va nhûng quan àiïm cua mònh vúi Thûúng àï. Mùc dêu khi con tre, Gates cung hay ài nha thú, nhûng Gates khöng coi viïc ài nha thú la àiïu cên thiït phai theo nûa:
“Chó xet riïng vï mùt phên bö quy thúi gian khöng thöi thò tön giao khöng phai la viïc co hiïu qua lùm. Töi co thï lam àûúc nhiïu viïc vao buöi sang Chu nhêt.”
Mùc du khöng phai la möt trong nhûng ngûúi chùm chó àïn nha thú, nhûng theo Gates àöi khi anh cung co àoc thanh kinh, nhêt la khi ú trong khach san va khöng co gò khac àï àoc. Vêy liïu anh ta co tin la co Chua khöng?
“Co thï co chû! Ban chùng bao giú co thï biït àûúc rùng vu tru nay tön tai chó vò möt mònh töi. Nïu vêy, chùc chùn la vu tru se töt àep vúi töi lùm, töi phai thu thêt la vêy.”
Phong viïn lai hoi tiïp Gates rùng linh hön ngûúi ta co àiïu gò àùc biït khöng, möt sû thanh thiïn hoùc thiïng liïng chùng han. Gates
bùt àêu àung àûa trong ghï, möt thoi quen tû khi con be möi khi gùp chuyïn gò kho nghô:
“Töi khöng co bêt ky bùng chûng nao vï àiïu ào. Töi khöng co bêt ky bùng chûng nao vï àiïu ào.”
Nhûng xem ra Gates co niïm tin vao “hoc thuyït vï sû hön àön”.
Khi àûúc hoi rùng liïu thanh cöng cua mònh co phai la kït qua cua möt sû may mùn hay khöng, Gates tra lúi: “Khöng, thanh cöng cua
töi chó chûng to rùng àúi söng tuên theo quy luêt hön àön…Co con bûúm nao ào àa lam nïn sû thanh cöng cua töi.”
GHI CHU: Trong “Hoc thuyït hön àön” co möt phat biïu rùng ‘möt con bûúm àêp canh ú Trung Quöc co thï la nguyïn nhên xay ra möt trên bao vö cung khung khiïp ú California.’
Cho du tin hay khöng tin vao Chua nhûng co lên Gates co noi vúi Barbara Walters rùng:
“Töi la ngûúi co niïm tin manh liït vao cac gia trõ cua nhûng tñn ngûúng.”
Nïu cac cêu chuyïn khöi hai trïn Internet co thï tin àûúc thò Gates va Thûúng àï rêt thûúng chuyïn tro vúi nhau:
Bill Clinton, Al Gore va Bill Gates cung gùp tai nan trïn möt chuyïn may bay. Ca ba nhanh chong àûúc àon lïn thiïn àûúng va àûúc àûa àïn trûúc möt ngai vang mau trùng rêt lún, núi Chua àang ngû ú ào. Chua àûa mùt nhòn xuöng va hoi Gore trûúc tiïn: “Al, con tin vao àiïu gò? Nïu ngay cang nhiïu chêt freon (chêt lam lanh trong cac tu lanh. ND.) àûúc sû dung?”, Gore tra lúi: “Trai àêt se trú thanh möt nha kñnh va moi ngûúi se chït.” Chua móm cûúi va noi: “Con hay lai àêy va ngöi ú bïn trai ta.”
Röi Chua hoi Clinton: “Bill, con tin vao àiïu gò?”, Clinton tra lúi: “Con tin vao cam giac àau khö cua con ngûúi.” Chua móm cûúi va noi: “Con hay lai àêy va ngöi ú bïn phai ta.”
Röi Chua hoi Bill Gates: “Bill, con tin vao àiïu gò?”, Gates móm cûúi va noi: “Con tin rùng hiïn Ngai àang ngöi trïn chiïc ghï cua con.”
Thûúng àï luön la ngûúi cêt tiïng cûúi sau cung:
Bill Gates chït va thêy mònh àang chú sû phan xet cua Chua.
“Bill na y, ta thû c sû bö i rö i vò lï nh triï u mú i na y. Ta khöng biï t chù c la nïn àûa con tú i thiïn àûú ng hay àõa ngu c àêy. Xe t cho cu ng, con àa co cöng lao rê t lú n cho xa hö i bú i àa àûa
àûú c ma y tñnh va o gê n nhû tê t ca mo i nha ú My , thï nhûng con la i ta o ra hï àiï u ha nh Windows 95, gêy ra bao tai ho a khu ng khiï p. Bêy giú ta sù p la m mö t viï c ma ta chûa tû ng la m trûú c àêy, ào la ta se cho phe p con tû quyï t àõnh núi con muö n àï n.”
Bill tra lúi: “Thï co gò khac nhau giûa hai núi ào.”
Chua tra lúi: “Ta se cho phep con ghe thùm ca hai núi àï con co thï dï dang quyït àõnh.”
Va Bill quyït àõnh àïn thùm àõa nguc trûúc. Ào la möt núi tuyït àep - vúi möt bai biïn àêy cat, sach se vúi lan nûúc trong xanh va nhûng phu nû xinh àep àang nö àua trïn song biïn. Mùt trúi àang chiïu sang va khñ hêu thêt tuyït vúi.
“Núi àêy thêt tuyït vúi”, Bill noi. “Con àa àûúc biït àõa nguc röi vêy bêy giú con muön túi thùm thiïn àûúng.”
“Àûúc”, Chua àap lai va ngay lêp tûc ho àa co mùt trïn thiïn àûúng. Thiïn àûúng àûúc dûng ú trïn nhûng têng mêy. Cac thiïn thên àang öm àan hat ca khùp núi. Àêy la núi cung rêt àep nhûng khöng thu võ lùm.
Sau möt höi cên nhùc, Bill quyït àõnh va noi vúi Chua: “Con nghô rùng con thñch àõa nguc hún.”
Chó trong nhay mùt quyït àõnh cua anh ta àa àûúc thûc hiïn.
Hai tuên sau, Chua ài kiïm tra xem hiïn Gates nhû thï nao. Khi Chua túi núi, ngai thêy Bill bõ xñch vao möt bûc tûúng trong möt cai hang töi tùm, àang kïu la tham thiït trong möt àöng lûa nong rûc do nhûng con quy àöt lïn àï tra tên anh.
Chua hoi: “Co chuyïn gò thï?”
Gates gao lïn trong sû àau àún: “Núi àêy thêt kinh khung. No khöng giöng ty nao vúi cai àõa nguc con túi thùm hai tuên trûúc àêy. Thêt khöng thï tin nöi. Thï nhûng bai biïn trong xanh cung vúi anh mùt trúi va nhûng phu nû xinh àep biïn àêu mêt ca röi.”
“Ö”, Chua noi, “Àêy la Àõa Nguc 3.1, con àêy la Àõa Nguc 95”.
Thêm chñ vúi Chua, Gates vên la Gates:
Bill Clinton, Boris Yeltsin va Gates àûúc Chua goi lïn cung möt luc. Chua noi vúi ho rùng ngai rêt buön vò nhûng gò àang xay ra trïn trai àêt. Va búi vò trên gian giú qua tï hai, Chua noi rùng Chua se huy diït trai àêt sau ba ngay nûa va cho phep möi ngûúi àûúc phep quay lai trên gian àï thöng bao àiïu ào cho ban be va ngûúi thên cua mònh.
Sau khi quay vï, Bill Clinton àa cho goi têt ca nhên viïn cua mònh lai va thöng bao “Töi co möt tin töt va möt tin xêu cho moi ngûúi. Trûúc tiïn, tin töt la … Chua thûc sû tön tai. Con tin xêu la Ngai se huy diït trai àêt cua chung ta trong ba ngay túi.”
Boris Yeltsin quay trú vï va noi vúi moi ngûúi: “Töi co möt tin xêu va möt tin rêt xêu cho cac ban. Tin xêu la … Chua thûc sû tön tai, con tin xêu hún la öng ta se huy diït trai àêt cua chung ta trong ba ngay túi.”
Bill Gates cung quay trú vï va thöng bao vúi nhên viïn cua mònh: “Töi co hai tin vui muön thöng bao cho cac ban. Tin vui thû nhêt la Chua àa cho rùng töi la möt trong ba nhên vêt quan trong nhêt trïn thï giúi. Con tin vui thû hai la … tû bêy giú trú ài cac ban se khöng cên phai sûa löi trong Windows 95 nûa.”
“… tûúng lai nhûng gò thûc sû quan trong, la ly do ma töi ñt khi nhòn lai qua khû.”
Àöng sû cua Gates, Paul Allen, àa rúi khoi Microsoft àï kinh doanh riïng. Vêy àiïu gò se xay ra vúi Microsoft nïu Gates cung lam nhû vêy? Àûng bên têm. Gates rêt yïu thñch cöng viïc nay, phên lún sû giau co cua anh gùn bo chùt che vúi Microsoft va anh xem giai àoan chuyïn quyïn hanh sang cho möt Töng Giam àöc àiïu hanh múi la thúi àiïm àêy bêt trùc cho bêt ky cöng viïc kinh doanh nao:
“Töi la möt trong nhûng Töng Giam àöc àiïu hanh tre hún bêt ky möt Töng Giam àöc àiïu hanh nao khac ma ban co thï tòm thêy trong hêu hït cac cöng ty va tên tuy vúi cöng viïc cua mònh hún hït thay moi ngûúi khac. Se khöng möt ai co thï bùt töi chuyïn sang lam möt cöng viïc nao hoùc hoat àöng nao khac.”
“Töi co quyïn tû do àï la m nhû ng gò töi muön. Chung töi àa co
nhûng thach thûc khi
nùm giû vai tro lanh
àa o ú Ky nguyïn
Thöng tin nay. Chung
töi àa bûú c va o Ky nguyïn nay rêt súm.
No la nganh ky nghï duy nhêt ma töi cho rùng con thu võ hún ca nganh cöng nghï
sinh hoc. Trong vong 10 nùm túi, co le chung töi àa co nhûng
bûúc tiïn àu xa va àïn luc ào töi múi ngêng àêu lïn àï nhòn ra xung quanh.”
Gates co cach nhòn rêt thûc tï vï tûúng lai cua cöng ty anh:
“Microsoft se khöng bêt tû. Moi cöng ty röi cung àïn luc tan vú. Vên àï la khi nao ma thöi. Têt nhiïn muc tiïu cua töi la cö gùng duy trò sû söng cho cöng ty cua töi ú mûc lêu nhêt co thï àûúc.”
Theo bai phong vên àùng trong tap chñ Times nùm 1995, Gates mong rùng mònh se giû vai tro tñch cûc trong cöng ty Microsoft ñt nhêt la cho àïn nùm 2005.
Gates: Töi àa viït di chuc ban vï viïc cöng ty se phai hoat àöng nhû thï nao va ai se àai diïn cö phên cua töi àï tham gia bo phiïu. Khöng co ai àûúc chó àõnh lam ngûúi kï võ töi.
Time: Anh dû àõnh se con àiï u ha nh Microsoft trong bao lêu?
Gates: Töi chó múi 39 tuöi, va cêu tra lúi cua töi cho cêu ho i nhû vê y luön
luön la trong vong mûúi
nùm túi töi vên co kï
hoach nùm giû vai tro cua
töi nhû hiïn nay.
Time: Anh luön co cêu tra lúi
tñnh theo àún võ mûúi
nùm möt?
Gates: Àung vêy, vò ào la têm xa nhêt töi co thï nhòn thêy àûúc.
GHI CHU: Sau lên ào, Gates cho biït la Steve Ballmer se àiïu hanh cöng ty trong trûúng húp ban thên anh khöng thï àam nhên cûúng võ nay.
“Töi khöng thï nghô mònh vên àiïu hanh cöng ty khi ú vao tuöi 60. Àïn luc ào töi se chon möt Töng Giam àöc àiïu hanh múi.”
Gates noi rùng anh tin nhûng nùm thang lam viïc trong nganh kinh doanh may tñnh la nhûng nùm thang àep nhêt ma möt àúi ngûúi co thï co:
“Töi àa phai hoc hoi nhiïu. Töi cung co rêt nhiïu thach thûc.
Ban co thï chon möt nùm bêt ky nao va töi co thï noi ngay cho
ban biït nhûng khung hoang àa xay ra trong nùm ào, nhû cac ban àa biït, ào co thï la khung hoang vï OS/2 hoùc vï Unix. Nhûng cuöc khung hoang nhû thï giú àêy àa trú thanh qua khû cua chung töi. Luc nao chung töi cung phai giai quyït nhûng khung hoang múi àang êp àïn, nhûng chung töi co thï vûng tin noi rùng 20 nùm sùp àïn la nhûng nùm se con thu võ hún nûa va se co nhiïu àiïu phai hoc hoi hún, thêm chñ se con hay hún nhûng gò àa hoc trûúc ào.”
“Ngay ca sau 20 nùm nûa, töi vên cho rùng töi àa co àûúc möt cöng viïc töt nhêt trïn àúi. Töi luön luön àûúc thach thûc búi cöng nghï, búi töc àö thay àöi trong kinh doanh va búi nhûng con ngûúi cûc ky thöng minh ma töi àûúc cung lam viïc ú trong Microsoft va ú nhûng núi khac. Töi àa rêt vui khi àûúc lam viïc chung vúi rêt nhiïu ngûúi va thêt la khöng phai nïu chó nïu tïn möt vai ngûúi, nhûng Paul Allen, hiïn nhiïn röi, la möt ngûúi rêt tuyït khi co anh trong nhûng ngay àêu thanh lêp Microsoft, va Steve Ballmer àa la ngûúi ban thên nhêt cua töi trong rêt nhiïu nùm. Nhiïu ngûúi àa hùng mong co thï lam àûúc àiïu gò ào àï giup cho thï giúi àûúc töt àep hún va töi àa àat àûúc ûúc nguyïn ào..”
“Cû y nhû àûúc sanh bûúc cung Àûc Giao Hoang dao quanh Toa thanh Vatican vêy”, Tom Brokaw, phat thanh viïn cua àai NBC, àa nhên xet nhû vêy sau khi àûúc ài dao cung Gates trong buöi triïn lam may tñnh Comdex tai Las Vegas.
Gates àa àat àûúc danh tiïng va sû giau co gên nhû khöng tûúng, nhûng mùc du vêy, khöng phai anh ta co têt ca moi thû:
“Töi khöng bao giú phai bo ra ca mûúi nùm àï suy nghô vï khoa kinh tï. Töi khöng bao giú co thï trú thanh nha sinh hoa. Töi khöng bao giú àat àûúc 72 àiïm trong mön chúi gön va chùc se khöng bao giú töi àat àûúc mùc du töi luön nuöi hy vong hao huyïn (la àat àûúc sö àiïm 87 àiïm).”
Gates cho biït la ca nhên anh cung àa tûng gùp nhiïu thêt bai:
“Thúi tre töi mong mònh trú thanh ngûúi chúi cú gioi nhêt thï giúi, têt nhiïn, töi àa khöng thanh cöng. Töi cung muön la möt ky thu mön cú Go gioi nhêt thï giúi. Töi con muön duy trò möi quan hï húp tac vui ve giûa Microsoft va IBM va ca hai mong muön nay àïu khöng trú thanh sû thûc. Co rêt nhiïu ngûúi töi muön tuyïn dung vao lam viïc nhûng lai khöng thï. Búi vêy töi àa co nhiïu nöi thêt vong.”
Gates noi nïu anh khöng hoat àöng trong lônh vûc cöng nghï thöng tin thò co thï anh se chon nganh cöng nghï sinh hoc. Nghiïn
cûu vï ban àö gen àùc biït cuön hut Gates. Anh àa tai trú cho möt
chûúng trònh sinh vêt phên tû cua trûúng àai hoc Washington va àöng thúi co chên trong Höi àöng Quan trõ cua ICOS Corp va Darwin Molecular Corp., hai cöng ty tû nhên nho, hoat àöng trong lônh vûc cöng nghï sinh hoc.
“Möt cùn bïnh khöng co thuöc chûa la möt bñ mêt chûa àûúc lam sang to.”
Mùc dêu bõ cuön hut manh liït búi nganh di truyïn hoc nhû vêy nhûng Gates thûc long khöng ûúc ao àa chon möt con àûúng sû nghiïp khac:
“Töi khöng mêt nhiïu thò giú àï höi tiïc vúi nhûng chon lûa trong qua khû. Töi àa tû mònh quyït àõnh, va cach töt nhêt àï àat àûúc muc tiïu la, möt khi ban àa quyït àõnh röi thò àûng nïn dao àöng möt chut nao ca. Àûng bao giú nghô ngúi, phên vên rùng thò la ma… tai sao mònh lai khöng trú thanh möt bac sô, möt vên àöng viïn tennis, möt tay ùn chúi, möt ke chúi bai poker nhó.. Kiïn têm, cûng coi va sùn sang trûúc nhûng kï hoach ûng pho cho cöng viïc mònh àang lam la nhûng nhên tö cên thiït cho sû thanh cöng.”
Dêu vêy, Gates va Paul Allen rêt thñch höi tûúng vï qua khû:
“Chung töi thñch noi vúi nhau vï nhûng mú ûúc viïn vöng cua chung töi höi con tre va vï nhûng mú ûúc dï thûúng ma ngay nay àa trú thanh sû thûc.”
Nhòn chung co thï thêy thûc ra Gates kha bùng long vúi cuöc söng hiïn tai:
“Khoa hoc viïn tûúng co noi rùng röi àïn möt ngay hang trùm ngûúi se lïn möt tau vu tru khöng lö àï thûc hiïn chuyïn du hanh keo dai hùng mêy thï hï àï túi möt vò sao nao ào. Vñ du, co thï chau chùt cua nhûng nha du hanh àêu tiïn se àïn àûúc vò sao ào.”
“Co le nhû vêy thêt, nhûng töi se khöng co mùt trïn chuyïn tau ào! Töi se bam tru núi nay. Ú àêy chung ta co nhûng hö nûúc lung linh, co nhûng dong söng roc rach, nhûng nui non hung vô. Trai àêt vên la núi co nhiïu ngac nhiïn thu võ hún têt ca nhûng hanh tinh cach chung ta vai nùm anh sang quanh àêy.”
“Àûúc söng la quang thúi gian thêt tuyït vúi.”
1955: William Henry Gates III àûúc sinh ra trong gia àònh cua William H. va Mary Maxwell Gates vao luc 21 giú ngay 28 thang 10.
1967: Gates vao hoc tai trûúng Lakeside, möt ngöi trûúng nho ú Seattle, danh riïng cho nhûng hoc sinh “ca biït”.
1968: Cêu lac bö Me hoc sinh cua trûúng àa tùng cho trûúng hoc möt may tñnh tram day hoc hiïu Digital, àûúc nöi kït vúi möt may tñnh cai cua möt cöng ty may tñnh àõa phûúng qua àûúng dêy àiïn thoai.
1972: Gates lam cöng viïc chay vùn thû tai Quöc höi My trong mua he.
1973: Gates töt nghiïp phö thöng trung hoc tai Lakeside va ghi danh hoc ú Àai hoc Harvard, khoa dû bõ luêt.
1974: May tñnh MITS Altair, chu yïu àï danh cho nhûng ngûúi say mï àiïn tû, àûúc ban vúi gia 397 USD
1975: Trong tam tuên lam viïc cêt lûc, sû dung ngön ngû BASIC, Bill Gates va ngûúi ban cung trûúng Paul Allen àa viït xong ngön ngû phên mïm àêu tiïn cho may tñnh ca nhên.
Ngay 14 thang 4: Gates va Allen àa thanh lêp cöng ty àöng sú hûu Micro-Soft va bùt àêu cöng cuöc kinh doanh tai Albuquerque, New Mexico.
1976: Gates àa viït möt bûc thû, nöi tiïng àïn tên ngay nay: “Open Letter to Hobbyist” (Thû ngo gúi nhûng ngûúi say mï àiïn tû), buöc töi nhûng ngûúi nay àa ùn cùp phên mïm va vò vêy se lam chêm lai con àûúng phat triïn phên mïm. Lên àêu tiïn, möi bên têm vï nan ùn cùp phên mïm trú thanh möt vên nan chung.
1977: Sau möt vu kiïn àêy cam go, khö cûc, Micro-Soft àa àûúc giai thoat khoi húp àöng àa ky vúi MITS va lêy lai quyïn sú hûu toan bö san phêm BASIC cua ho.
Gates gùp Kuzuhiko Nishi, ngûúi àa co cöng trong viïc phat triïn thõ trûúng cua Microsoft tai Nhêt Ban.
Microsoft phat hanh ngön ngû phên mïm thû hai cho PC, àûúc viït bùng FORTRAN.
1978: Microsoft thiït lêp möt chi nhanh ban hang tai Nhêt Ban.
1979: Thang giïng, Gates va Allen chuyïn tru sú cöng ty Microsoft, luc nay khöng co gach nöi ú giûa, túi Bellevue, bang Washington.
1980: Microsoft mua lai möt hï àiïu hanh nho va phat triïn thanh
MS-DOS àï sû dung trong chiïc may tñnh ca nhên àêu tiïn cua IBM. Hï àiïu hanh MS-DOS la nhên tö chñnh àûa túi sû thanh cöng phi thûúng cua Microsoft.
Steve Ballmer, ban hoc cua Gates ú trûúng Harvard, trú thanh trú ly riïng cho chu tõch cöng ty, àanh dêu bûúc chuyïn tiïp tû möt cöng ty non tre thanh möt têp àoan kinh doanh co phong cach quan ly chuyïn nghiïp.
1981: Ngay 25 thang 6: Microsoft chñnh thûc trú thanh möt töng cöng ty va Gates giû chûc vu Chu tõch kiïm TGÀ àiïu hanh. Steve
Ballmer trú thanh Pho chu tõch àiïu hanh phu trach kinh doanh va hö trú khach hang; Bob Herbold cung la Pho chu tõch àiïu hanh kiïm Chanh vùn phong kï hoach kinh doanh.
Ngay 12 thang 8: IBM giúi thiïu may tñnh ca nhên, àûúc biït nhû la PC, sû dung hï àiïu hanh 16 bit cua Microsoft, MSDOS 1.0.
Gates va Allen àa ban 6,2% cöng ty cho cöng ty àêu tû mao hiïm Technology Venture Investors tai Menlo Park, bang California, nhû möt bûúc khúi àêu trú thanh cöng ty cö phên.
1982: Paul Allen àûúc chên àoan la mùc cùn bïnh Hodgkin, möt dang ung thû. Anh rut khoi cöng ty nhûng quay lai vao nùm sau khi bïnh tònh cua anh co dêu hiïu thuyïn giam.
1983: Tap chñ Time àa chon may tñnh ca nhên la “Chiïc may cua nùm”, khac vúi tïn goi truyïn thöng hùng nùm cua bao nay la “Nhên vêt cua nùm”.
1984: Hang may tñnh Apple giúi thiïu may tñnh Macintosh, möt àöi thu àang gúm àêu tiïn cua may IBM PC trong thõ trûúng may tñnh thûúng mai.
1985: Microsoft va IBM cung nhau húp tac trong dû an phat triïn hï àiïu hanh OS/2 vúi y àõnh se thay thï MS-DOS.
Microsoft giúi thiïu Windows 1.0, nhûng no rêt chêm va khöng àûúc ûa chuöng.
Gates phat biïu bai diïn vùn rêt quan trong tai höi chú may tñnh Comdex.
1986: Ú tuöi 31, Gates trú thanh ty phu tre tuöi nhêt tû trûúc túi nay.
Ngay 13 thang 3: Microsoft trú thanh cöng ty cö phên vúi gia cö phiïu khúi àêu la 21 USD. Trong phiïn giao dõch àêu tiïn
àûúc tiïn hanh vao luc 9 giú 35 phut sang, cac cö phiïu
àûúc chao mua vúi gia la 25,75 USD. Mûc gia cao nhêt trong ngay la 29,25 USD, va luc àong cûa giao dõch la 27,75 USD. Khi mang ra thõ trûúng, gia trõ cua Microsoft àa tùng thïm àûúc 61 triïu USD.
1.200 nhên viïn cua Microsoft chuyïn túi lam viïc trong khuön viïn múi röng 29 mêu têy ú Redmond, Washington.
Àïn nùm 1998, khuön viïn nay co 49 toa nha va 15.000 nhên viïn trong töng sö 24.000 nhên viïn cua Microsoft lam viïc tai àêy.
Compaq Computer Corp. àûa ra may tñnh PC vùn phong àêu tiïn, möt àõch thu nùng ky cua may IBM PC.
Gates va Allen tùng cho trûúng Lakeside 2,2 triïu USD àï xêy dûng möt trung têm khoa hoc va toan hoc.
1987: Microsoft va IBM giúi thiïu OS/2. Hï thöng àa khöng trú thanh möt chuên múi cho hï àiïu hanh nhû ho mong àúi.
Gates bõ quy töi la àa sao lang trong dû an OS/2 àï têp trung qua nhiïu vao hï àiïu hanh Windows cua Microsoft.
Microsoft qua mùt Lotus Development àï trú thanh cöng ty phên mïm lún nhêt trïn thï giúi tñnh theo doanh thu.
1990: Ngay 22 thang 5: Vúi möt chiïn dõch quang cao rêm rö, Windows 3.0 àûúc giúi thiïu. Hï àiïu hanh nay ngay lêp
tûc àa thu àûúc thanh cöng, ban àûúc hún 1 triïu ban trong bön thang àêu tiïn. Microsoft cang cung cö thïm võ trñ nha cung cêp hï àiïu hanh hang àêu thï giúi.
Lên àêu tiïn, lai rong cua Microsoft vûút con sö 1 tó USD.
1991: Apple Computer àï àún kiïn Microsoft vï töi vi pham ban quyïn, cho rùng hï àiïu hanh Windows àa vi pham ban quyïn àöi vúi hï àiïu hanh Macintosh cua ho.
Uy ban Thûúng mai Liïn bang bùt àêu àiïu tra vï nhûng hanh vi kinh doanh phan canh tranh cua Microsoft.
1992: Tai phiïn giao dõch trong ngay àêu tiïn cua nùm, gia àong cûa cua cö phiïu Microsoft la 114 USD/cö phiïu. Lên àêu tiïn, Bill Gates trú thanh ngûúi giau nhêt nûúc My, ñt nhêt cung trïn giêy tú.
Bill Gates àûúc Töng thöng Geoge Bush trao tùng Huy chûúng Cöng nghï Quöc gia.
1994: Gates va Melinda tö chûc lï cûúi ngay vao ngay àêu nùm tai Hawaii.
Vúi tai san thûc trõ gia 9,35 ty USD, Bill Gates 38 tuöi àa lêt àö võ trñ ngûúi giau nhêt nûúc My Warren Buffett, 64 tuöi.
Microsoft va Bö Tû phap My àat àûúc thoa thuên dan xïp vï vu kiïn canh tranh khöng lanh manh. Bö Tû phap sau ào àa tö cao cöng ty Microsoft vi pham thoa thuên nay.
Mary Gates, me cua Bill Gates, qua àúi vò bïnh ung thû.
1995: Gates trú thanh ngûúi giau nhêt thï giúi vúi tai san thûc trõ gia 12,9 ty USD. Warren Buffett, Chu tõch cua Berkshire Hathaway àûng ú võ trñ thû nhò vúi 12,7 ty USD.
Qua möt cuöc khao sat cua Industry Week, Gates àûúc chon la “Töng Giam àöc àiïu hanh àûúc kñnh trong nhêt”. Anh àa thùng Jack Welch cua GE vúi chó möt phiïu duy nhêt.
Ngay 24 thang 8: Vúi sû quang cao êm ô, Windows 95 àûúc tung ra thõ trûúng.
Ngay 7 thang 12: Gates thöng bao Microsoft se bùt àêu tiïn vao lônh vûc Internet, möt àöng thai cuöi cung àa dên àïn möt vu kiïn chöng àöc quyïn múi cua chñnh phu.
1996: Warren Buffett àa gat Gates ra khoi võ trñ sö möt trong danh sach nhûng ngûúi giau nhêt thï giúi vúi san nghiïp trõ gia 17
ty USD. Cö phiïu cua Gates ú Microsoft chó giup cho tai san cua anh àat àûúc mûc 14,3 ty USD.
Ngay 26 thang 4: Con gai cua Gates, Jennifer Katharine Gates, chao àúi.
1997: Ngay 28 thang 5: Gates ban 340.000 cö phiïu Microsoft va thu vï 39.142.500 USD.
Thang 7: Microsoft àêu tû 1 ty USD vao cöng ty truyïn tñn hiïu bùng àûúng dêy cap Comcast.
1998: Bill, Melinda va Jennifer Gates chuyïn túi söng trong ngöi nha co gia nhiïu triïu àö la cua ho ú Medina, Washington trong khi viïc xêy dûng vên con àang dú dang.
Gates va Allen àï trònh lïn Uy ban Höi àoai va Chûng khoan kï hoach ban 570 triïu USD tiïn cö phiïu. Theo phat ngön viïn cua Microsoft, Gates co kï hoach ban àïu àùn cö phiïu cua mònh àï àa dang hoa danh muc àêu tû cua anh.
Steve Ballmer àûúc bö nhiïm lam Chu tõch cöng ty Microsoft. Gates vên nùm chûc vu Töng Giam àöc àiïu hanh.
Kiïn truc sû trûúng phên mïm cua cöng ty Microsoft vûa trú lai sau möt trong nhûng “Tuên Suy Tû” cua öng vúi möt bö nao àêy ùp nhûng suy tû vï mang kït nöi trûc tiïp (mesh network), mang húp nhêt, vên vên va vên vên.
Bill Gates, Chu tõch va kiïn truc sû trûúng phên mïm cua cöng ty Microsoft, àa tiïp chuyïn phong viïn cua trang bao àiïn tû eWEEK, Darryl K. Taft àï chia se möt sö têm nhòn cua öng vï tûúng lai cua nganh cöng nghiïp àiïn toan, viïn canh sùp àïn cua Microsoft, va Àiïu Trong Àai Kï Tiïp àöi vúi cac nha phat triïn phên mïm – tai höi nghõ VSLive ú San Francisco. Tai àêy öng àa nhên manh àï tai vï Seamless Computing (tam dõch: Àiïn Toan Xuyïn Suöt). Gates tiïp chuyïn vúi eWEEK àung luc Liïn minh
Chêu Êu nêng mûc phat cöng ty Microsoft lïn àïn hún 600 triïu USD, nhûng öng àa khöng tra lúi vï vu viïc nay va noi rùng àêy la cöng viïc cua cac luêt sû.
Trong “Tuên Suy tû” gên àêy nhêt cua öng, chu àï hoùc vên àï gò ma öng àa mang theo trong hanh trang tû tûúng cua mònh?
Co le ào la phên cöng viïc ma töi thñch thu nhêt, tiïp theo la theo doi möt sö cöng trònh nghiïn cûu sùp àûúc cac trûúng àai hoc cöng bö, cêp nhêt thöng tin múi nhêt vï nhûng nghiïn cûu trong cöng ty Microsoft va sau ào töi se chon ra möt sö lônh vûc trong cac vên àï ma töi cên hiïu ro hún, vñ du nhû hûúng phat triïn cua cac bö vi xû ly.
Tuên Suy Tû múi nhêt cua töi la thúi àiïm töi thûc sû tòm hiïu möt sö cöng nghï khöng dêy, bùng truyïn cûc röng va àiïu àûúc goi la WiMax 802.16, cö gùng cam nhên xem ai se la ngûúi tham gia chu chöt, àêu se la nhûng kha nùng múi. Va chung töi se phên tñch nhûng àiïu ào thanh cac nhên tö nhû thï nao àï àûa vao trong lônh vûc thiït kï phên mïm cua chung töi. Sû kiïn àûúc goi la mesh network (nöi mang trûc tiïp), la phên mïm bùt têt ca moi thû phai lam viïc chung vúi nhau theo cach cho phep ban thûc hiïn video va audio bùng möt phûúng phap kha gon gang.
Va y tûúng se húp nhêt tiïng noi, hònh anh va dû liïu trïn mang àa trú thanh chu àï xuyïn suöt trong Tuên Suy Tû cua töi, àêy la möt sö cöng viïc ma chung töi àang lam, va möt sö cöng ty àiïn thoai giú àêy àang chuyïn sang mang húp nhêt ào. Ào la möt trong nhûng Holy Grail* khac ma co le cac ban àa thêy cac bao chuyïn nganh thûúng ban àïn khi noi vï mang húp nhêt. Àêy múi thûc sû la möt sû kiïn nöi bêt.
*Holy Grail: la giai phap cöng ty Dell goi la song vö tuyïn (radio) thöng minh hay radio dûa trïn phên mïm cho phep tñch húp 802.11 va di àöng trong möt thiït bõ va no chuyïn àöi tû àöng.
Töi cung danh nhiïu thúi gian cho vên àï bao mêt chó vò muön chùc chùn rùng têt ca cac nhom ú Microsoft àïu co möt chiïn lûúc thûc sû thöng nhêt va möt lö trònh ro rang liïn quan túi viïc bao mêt – àiïu nay rêt quan trong àöi vúi töi. Àï moi ngûúi cung hiïu vï ban chêt cua vên àï rùng sû cach ly la möt sach lûúc rêt then chöt va chung töi thûc sû co möt sö cöng cu cach ly tuyït vúi. Ngay nay ngûúi ta nghô rùng vên àï ào thuên tuy xoay quanh bûc tûúng lûa, nhûng thûc tï vên co nhiïu vên àï liïn quan àïn viïc khoanh vung cach ly va bûc tûúng lûa cua möi may PC va möt vên àï goi la IPSEC [IP Security Protocol: Giao Thûc Bao Mêt IP] ma khi ap dung trong sû cach ly ào se cung cêp cho ngûúi ta nhiïu kha nùng kiïm soat hún.
Do vêy, ngay ca khi möt nha cung ûng dõch vu àïn thûc àõa tai mang cöng ty, ho khöng cên phai co quyïn ûu tiïn. Cû nghô vï viïc bao mêt nhû la möt bûc tûúng, thêt khöng may, àiïu ào khöng àu. Vò vêy töi àa thöi khöng nïu ra thïm y kiïn vï chuyïn nay nûa.
Luc nao cung co möt sö sû kiïn khiïn töi ngac nhiïn. Sû tiïn triïn cua cöng ty chung töi vï nhûng vên àï nhû dõch tû àöng bùng may chùng han. Töi àoc àûúc bön hoùc nùm tai liïu vï vên àï nay. Va töi hiïu la töi àang tai trú cho nhûng ngûúi thûc hiïn cöng viïc nay. Ho àa chon möt sö bai viït hö trú ky thuêt cua chung töi àï thû nghiïm. Sau ào ho àûa phên nûa ban dõch tay va phên nûa ban dõch may sang tiïng Têy Ban Nha cho nhûng ngûúi sû dung àanh gia xem giûa ban dõch bùng may va ban dõch bùng tay co sû tûúng quan nao khöng – va kït qua cho thêy la hoan toan khöng co sû khac biït nao ca.
Vò thï chung töi khöng chó lûu têm àïn viïc dung san phêm nay cho chñnh chung töi àï dõch àûúc nhiïu thû hún va tiït kiïm àûúc
chi phñ, ma con ca viïc chung töi se liïn hï vúi àöi tac nao àï àûa vao san xuêt möt sö nhûng tiïn bö ào. Va khöng phai luc nao cung dï dang gùt hai àûúc nhûng thanh qua ngac nhiïn nhû vêy.
Àöi ngu chuyïn viïn cua chung töi àa thûc sû khöng bo cöng khi kiïn trò thûc hiïn nhûng viïc ma ho àa quyït têm lam.
Vêy la Tuên Suy Tû cuöi cung cua öng chó múi xay ra vao thang trûúc?
Vêng, trong thang hai. Töi àa bûúc vao thúi ky nay suöt möt tuên liïn. Trïn thûc tï, giai àoan nay töi gên nhû khöng muön
phai dung àïn e-mail hoùc àiïn thoai ca ngay lên àïm. Va khi khöng ngu töi àoc sach. Töi thûúng àoc cac bai khao luên hoùc trïn giêy hoùc trïn man hònh va röi viït ra cac nhên àõnh cua
mònh. Khi lam viïc vúi man hònh tinh thï long (LCD) lún va chónh ú mûc ro net, töi xem cac tai liïu ú chï àö àoc, va röi vûa àoc töi vûa go luön nhên àõnh cua mònh vao.
Va khi lam nhû vêy thò trung bònh nhûng àiïu nhên àõnh ma töi viït cho möi tai liïu thûúng nhiïu hún gêp àöi so vúi nhûng luc töi àoc xong röi múi àûa ra nhên àõnh. Va thûc tï nhûng gò àûúc àûa lïn trïn man hònh LCD lún – hiïn nay vên con kha àùt tiïn nhûng töi nghô vai nùm túi se khac – khiïn töi ngac nhiïn vï mûc àö khac nhau ma man hònh nay tao ra àï co möt giao diïn ngûúi dung hêp dên nhû thï.
Öng co thï cho biït àiïu trong àai kï tiïp se àïn vúi cac lêp trònh viïn la gò khöng?
Theo töi, àiïu trong àai àang xay ra ngay luc nay ào la cuöc cach mang ma ngön ngû XML va cac dõch vu Web àa mang àïn, ào la cho du möt phên mïm àang chay trïn möt may bêt ky ú möt núi khac trïn thï giúi va thêm chñ co àang chay trïn möt möi trûúng hoan toan khac ài nûa thò giú àêy chung ta àa co sùn trong tay möt phûúng tiïn co cêu truc nay àï mö ta va trao àöi thöng tin.
Vêy la, àöi vúi hêu hït cac àoan phên mïm le loi nao ào àang chay trïn möt may khac, chung ta àïu co thï nghô rùng chung se chùng khac gò möt thu tuc con. Kït qua la chung ta co thï thoai mai “bûúc ra khoi hï thöng may tñnh cua mònh”, goi thu tuc con nay dung cho chûúng trònh cua mònh àï nhên àûúc cac kha nùng cua no. Va ào àung la sû thay àöi tû duy thûc sû. Quy võ cû nghô xem, nay nhe, thöng tin cua chung ta àûúc cêu truc va chung ta tao mö hònh cho lûúc àö thöng tin ào, cöng khai hai nùm ro mûúi àõnh dang cua thöng tin nay. Va bêt cû ma lïnh nao, du àang ú trïn bêt cû may nao, àïu co thï thao tac vúi thöng tin ào: töi co thï goi no ra àï thûc hiïn yïu cêu cho töi. Ào chñnh la àiïu àún le trong àai nhêt.
Va ào la möt bûúc tiïn cên thiït. Möt sö àiïu ngûúi ta tiïn àoan se xay ra khi chung ta co kha nùng kït nöi vúi nhau trïn cú sú bit - àún võ thöng tin – kha nùng kït nöi Internet, thûc sû cên co cêp àö cao hún nay, liïn quan àïn cach thûc phên mïm co thï noi chuyïn vúi phên mïm trûúc khi co thï trú thanh thûc tï
chùng han nhû thûúng mai àiïn tû (e-commerce). Nïu têt ca nhûng gò ma chung ta co thï co la trònh bay, giúi thiïu chó la cac
trang HTML, thò thûc ra khöng thï thûc hiïn cac giao dõch thûúng mai phûc tap àûúc. Chung ta khöng thï theo doi àûúc trang thai. Quy võ co thï tiïn hanh mua sùm ú nhûng núi nao ma co ngûúi noi rùng töi cên cai ào, töi cên àùt mua no Nhûng chûng nao phên mïm bïn phña ngûúi mua va phên mïm bïn phña ngûúi ban chûa thï noi chuyïn àûúc vúi nhau, luc ào giêc mú vï möt nïn thûúng mai àiïn tû múi chó hiïn thûc àûúc möt phên thöi.
Va nhû vêy, quy võ biït àêy, möt dõch vu Web nao ào phai àûúc phat minh, danh riïng cho nhûng ûng dung then chöt nay. Va ve àep cua cêu truc, xet trïn àiïu kiïn cho phep, giup quy võ noi chuyïn khöng chó vúi cac nha cung cêp dõch vu lún ma ca vúi may PC nûa, àöng thúi vúi ca àiïn thoai hoùc bêt cû phûúng tiïn trung gian nao khac, vò thúi hiïu cua chûúng trònh co thï rêt àún gian, àiïu nay rêt àang phên khúi.
Öng se tiïp tuc ài àêu trong viïc chuên hoa cac dõch vu Web cung vúi IBM chû? Hoùc öng se, ú möt pham vi nao ào, ài trïn quang àûúng con lai theo cach riïng cua mònh?
Cach duy nhêt ma cac ûng dung vï cac dõch vu Web buöc phai bûúc vao thúi àiïm chuyïn hoa la nïu khach hang thêy rùng
IBM, Microsoft hay cöng ty nao khac thûc sû àûa ra möt bö giao thûc khöng chó hêp dên vï mùt ly thuyït ma giûa cac san phêm phai thûc sû àa àûúc kiïm nghiïm, va chung phai co àûúc kha nùng phong phu, nhû cac giao thûc Internet cêp thêp hún.
Va vò vêy àöi vúi chung töi vï mùt chiïn lûúc, ào la vên àï siïu quan trong, va töi nghô rùng vúi IBM hoùc vúi cöng ty nao khac cung vêy, la phai hoan têt cac giao thûc dõch vu Web giau kha nùng. Nhûng giao thûc co thï töng kït vao cuöi nùm nay bao göm giao thûc ReliableMessaging, bao mêt va tiïn hanh giao dõch thûúng mai. Thûc ra thò chung àa gên hoan têt röi. Chung töi àa co nhiïu nhûng ngay höi inter-op (inter-op fest)
Giöng nhû àiïu ma öng va [Pho Chu tõch cao cêp IBM] Steve Mills thûc hiïn tai New York vao nùm ngoai phai khöng?
Vêng, öng êy va töi àa co möt sû kiïn àang nhú. Ào la àiïu rêt trong àai vao cuöi nùm ngoai. Nhûng kï tû luc ào, Steve va töi, chùng ai co àûúc nhûng ngay höi nhû vêy nûa. Nhûng nha cung cêp khac ngoai IBM va Microsoft àa xuêt hiïn vúi ma riïng cua ho nhùm chöng lai bö ma cua chung töi nhûng chung töi luön rêt àoan kït.
Ngay höi êy àa diïn ra rêt töt àep. Va vò vêy vên àï kha phên khúi la co möt têp giao thûc tûúng xûng – àöi vúi kha nùng kït nöi cêp thêp, ào la giao thûc Internet va àöi vúi kït nöi cêp cao chung ta se co giao thûc töt hún thêm chñ con hún ca cac hï thöng thuên nhêt àa co vúi nhau. Y cua töi la nhûng vên àï nhû viïc truyïn thöng àiïp àang tin cêy trong qua khû, quy võ phai mua àu têt ca cac loai phên mïm trung gian tùng cûúng röi phai hoc no va cêu hònh no. Va àêy, vúi phên mïm chñnh göc, vï cú ban co trong moi phiïn ban Windows, chung töi se co têt ca cac kha nùng ào.
Töi nhòn vao nhûng gò ma cac cöng ty khac àang lam, nhû Oracle chùng han, va ca Sun nûa. Ho thûúng àûng vï phña àöi lêp vúi Microsoft khi co viïc liïn quan àïn chuên dõch vu Web.
Vêng, quy võ thûúng gùp möt hiïn tûúng trong nganh cöng nghiïp nay núi ma möt vai cöng ty la ngûúi ài bûúc àêu tiïn va röi ho gêy sûc ep àïu khùp lïn khach hang àï bùt nhûng ngûúi khöng thuöc nhom ngûúi tiïn phong phai theo ho. Vúi dõch vu Web, chung töi thûc sû àa vûún ra kha röng, va àa co möt chut miïn cûúng vï phña Sun va Oracle.
Nhûng àêy la nhûng àùc ta giao thûc khöng phai tra tiïn ban quyïn. Giú àêy bö phên R&D chó cên cêt cöng àöi chut àï xêy dûng hï nïn co têt ca cac quy cach nay, lam no cho cûc töt va co cac cöng cu phat triïn xung quanh no. Nhûng àêy la möt thúi àiïm chuyïn hoa. Oracle va Sun cung nhû moi ngûúi khac se bõ cuön hut vao. Ho khöng phai la nhûng ngûúi tiïn phong vï àiïu ào nhûng, möt khi quy
võ àa co têt ca nhûng cöng ty tñch húp hï thöng noi rùng: “Tuyït vúi, àêy se la nhûng gò ma chung töi se àao tao ngûúi cua mònh hûúng àïn”, va quy võ co cac khach hang tiïn phong, göm ca nhûng ngûúi ú Phö Street, thûc hiïn nhûng àiïu nay, va vên àï chó con la thúi gian thöi. Nhûng manh rúi ào àa àûúc àùt vao àung chö cua no.
Nhên luc àang ban vï dõch vu Web, nùm ngoai töi co viït möt cêu chuyïn àöng hoa Microsoft vúi àöi bong bêu duc Yankees, trong ào cac öng thuï hït têt ca nhûng nhên tai xuêt chung vï lanh vûc XML va dõch vu Web vao thúi gian ào. Töi muön biït, chiïn lûúc cua cac öng vï viïc thuï va tuyïn dung? Va lônh vûc nao cac öng muön têp trung àï bö sung trong nùm nay?
Vêng, töi nghô cung húi giöng àöi Yankees la chung töi àa co nhûng hö sú ca nhên chi tiït, va co luc ngûúi ta buöt miïng noi rùng nïu chung töi khöng thùng, ‘Nay, hêp dên àêy, tai sao ho lai khöng thùng nhó?’ Thï ào, ngay luc nay, xet theo àiïu kiïn tuyïn dung cua cöng ty, àêy la möi trûúng thuï mûún thêt tuyït co thï löi cuön nhûng ngûúi tre, thöng minh va cho ho thêy diïn röng cua nhûng gò chung töi lam va cach chung töi giû vûng àûúc sûc manh àï thûc sû tiïn hanh nhûng cuöc àöt pha. Cho du ào la viïc biïn cac dõch vu Web nhên diïn giong noi hoùc may tñnh bang (tablet) trú thanh hiïn thûc hay khöng ài nûa –ào la nhûng viïc vö cung gai goc. Möi vên àï nïu trïn chung töi àa tiïn hanh tû lêu va chung töi se phai àêu tû nhiïu hún nûa thò múi mong thanh cöng àûúc.
Cöng tac tuyïn dung cua chung töi àa sö xuêt phat tû cac trûúng àai hoc, vò vêy gên àêy chung töi àa ài möt vong àïn cac trûúng nhû U ú Illinois, Cornell, CMU [Carnegie Mellon University], Harvard va MIT àï noi chuyïn vúi sinh viïn rù ng thú i àa i hoa ng kim cu a nganh khoa hoc àiïn toan thûc sû la nhû thï nao, rùng nhûng chuyïn gia phên cûng àa cung cêp cho chung ta
nhûng cú sú ha têng tuyït vúi àïn mûc kho tin va rùng thûc ra chñnh phên mïm múi la chòa khoa àï khai mú sûc manh nhûng phên cûng ào.
Sö sinh viïn bûúc vao nganh khoa hoc àiïn toan àa sut giam rêt nhiïu. Vò thï, cho du cöng ty Microsoft co thu nhên àûúc phên lún cac sinh viïn gioi, chung töi cung húi ûu tû vï giúi sinh viïn ú My, ñt ngûúi theo hoc khoa àiïn toan, ñt sinh viïn nûúc ngoai àïn My va tham gia cac bö phên nay. Àiïu nay phên nao tûúng phan vúi sö sinh viïn ghi danh theo hoc khoa àiïn toan ú Trung Quöc va Ên Àö. Ngay luc nay, cöng tac tuyïn dung cua chung töi rêt manh va chung töi phai chùc chùn rùng chung töi se chon àûúc nhûng ngûúi ûu tu nhêt.
Va öng dûúng nhû àa lam àûúc. Chñnh àiïu ào la khña canh töi muön àï cêp àïn trong cuöc noi chuyïn nay, rùng moi ngûúi muön chúi cho àöi Yankees.
Bö phên Nghiïn cûu cua Microsoft, theo töi, la nhom manh nhêt trong cöng ty, xet trïn àiïu kiïn sinh lúi. Khi quy võ co trong tay nhûng ngûúi gioi thûc sû, nhûng ngûúi gioi khac se muön lam viïc chung vúi ho, Butler Lampson, Gordon Bell va Gary Starkweather cung vêy: co möt sö ngûúi co sûc hut cua nam chêm, va ho tao ra möi trûúng cho nhûng àiïu tuyït vúi xuêt hiïn. Va quy võ biït àêy, chung töi thónh thoang cung co nhûng nhom khöng àu kha nùng gêy hao hûng nhû thï. Chung töi àa tiïn hanh nhiïu cuöc khao sat tinh thên va thùm do y kiïn àï co sû chùc chùn. Vñ du nhû, nhûng têp thï lam viïc co àûúc quan ly hoan toan phu húp àöi vúi ho chûa? Mùc du àiïu ào lai thuöc vï vên àï ky nùng.
Chung töi la möt cöng ty phên mïm tû àêu àïn chên, vò vêy qua nhiïu nùm thang chung töi àa phat triïn möt phûúng phap luên kha töt cho viïc hiïu biït. Töi danh nhiïu thúi gian cho viïc tuyïn dung vao dõp he. Moi ngûúi àïn tû gia cua töi va chung töi tö chûc ùn tiïc ú àêy. Va àïn luc nay chung töi àa co àu bön buöi chiïu àai nhû thï. Nhûng têt ca moi ngûúi phai möt lên àïn ào. Chung töi cên co nhûng chi tiït dû kiïn khac nhùm bao àam rùng nhûng ngûúi thöng minh àang tuyïn dung nhûng ngûúi ûu tu nhêt.
Co nhûng lônh vûc àùc biït nao öng àang chu têm thuc àêy hún nhûng lônh vûc khac trong viïc tuyïn dung?
Cú höi thò rêt nhiïu, do ào chung töi thûúng àï cho ho noi àïn nhûng àiïu ma ho quan têm. Nhiïu ngûúi muön lam viïc trong lônh vûc Xbox, àiïn thoai la nhûng lônh vûc kha nong bong, phai vûún lïn àï canh tranh vúi Google va phai lam gò ào bao quat hún va sêu röng hún ho àang lam. Ngûúi ta phên nao bõ kñch thñch búi cac thach thûc ào.
GIANH KHACH HANG BÙNG CACH GÊY NGAC NHIÏN
TRONG VIÏC GIAI QUYÏT CAC VÊN ÀÏ
Vêy, ú Microsoft têm trang ào vên söng? Khöng phai la thai àö nhên têm, chiïn thùng bùng moi gia, nhû àöi luc öng co nghe noi àïn, ma la möt khat vong chiïn thùng trïn tûng phên àoan chû?
Vêng, chiïn thùng hiïu theo nghôa cua chung töi la se nghe cac khach hang thûc têm khen rùng: ‘Ö, thêt la tuyït.’ Chiïn thùng
- co le ngay luc nay la ûu tû cao nhêt tai cöng ty chung töi - ào la chiïn thùng nhên thûc cua khach hang vï vên àï bao mêt cöng nghiïp va bao mêt Microsoft àï ho àûng noi rùng: ‘nay, cac anh chang nay àa chûa lam àu.’
Va do vêy têm trang chung töi luc nay la hay chiïn thùng bùng cach lam cho moi ngûúi ngac nhiïn, la cach ly cac hï thöng àï khiïn chung trú nïn an toan va cêp nhêt cac hï thöng àï bao àam chung khöng co bêt ky àiïm yïu nao. Thûc sû chung töi cên gêy ngac nhiïn àöi vúi moi ngûúi, va chung töi àang tiïn hanh möt sö viïc lún lao ma chung töi nghô rùng se khiïn moi ngûúi ngac nhiïn trong lônh vûc nay.
Long nhiït thanh àa àö dön nhiïu vao cöng viïc nay. Khi quy võ nhòn thêy dùm ba khach hang àêu tiïn, nhûng ngûúi thûc sû nhòn thêy nhûng manh rúi ào, va chung töi lam cho chung trú thanh thûc tiïn àï àûa ra thõ trûúng. Àa trú thanh möt khña canh vùn hoa trong àúi söng cöng ty chung töi la möi khi nhòn thêy phên mïm àûúc sû dung thò ào àa la möt phên trong chu trònh tûúng thûúng röi. Möt phên trong ào mang tñnh canh tranh. Nïu nhû cöng ty Apple lam àûúc àiïu gò àùc biït töt thò chùc chùn co ngûúi ú Microsoft se noi ngay: ‘A! chung ta co thï lam töt hún nhû thï chû lõ!’ Nhû ho àa tûng lam vúi iPod, va giú àêy chung töi àang lam san phêm tûúng tû nhû Portable Media Center (Trung têm Truyïn Thöng Xach Tay) àûa phim video vao trong ào
Öng noi öng àang thûc hiïn àiïu gò ào se gêy ngac nhiïn trong nganh cöng nghiïp liïn quan àïn vên àï bao mêt. Öng co thï noi ro hún khöng?
Vêng, ào la san phêm cêp nhêt phên mïm cua chung töi co tïn la SMS (Software Management Server: May Chu Quan Ly Phên Mïm); phiïn ban múi nhêt la nùm 2003. Khi töi noi lam moi ngûúi ngac nhiïn, khöng co gò la bñ mêt ca, chó co ngu y rùng khach hang nay se noi vúi vúi khach hang khac: ‘Nay, SMS thûc sû giai quyït vên àï nay àêy, chó trong vai giú àöng hö la chung ta co thï triïn khai, cêp nhêt va hiïu rùng no àa co mùt ngoai thõ trûúng va thêm chñ chung ta con co thï àùt ra ca nhûng quy àõnh (policy) bao àam rùng cac hï thöng may tñnh se khöng vao mang àûúc nïu chung khöng co cêp nhêt nay.’ Àiïu nay giöng nhû möt con cho khöng sua om som ma chó lún vún canh chûng moi chuyïn thöi.
Àiïu ma töi lam moi ngûúi ngac nhiïn, ào la cac manh rúi nay thûc sû se àûúc rap lai vúi nhau va chung töi co thï chó cho moi ngûúi thêy cach kiïm tra hûu hiïu viïc ho co cach ly hï thöng cua ho àung cach chûa. Va àiïu ào àoi hoi nhiïu ú nhûng ngûúi phat minh nhû chung töi. Àêy khöng phai la nhûng gò ma cac may tñnh mainframe hoùc mini trong qua khû àa giai quyït àûúc. Vêy ma chung lai phai àûúc giai quyït. Hï àiïu hanh Windows XP [Service Pack 2] la möt phên cua cöng viïc ào, cac may chu cêp nhêt phên mïm, va têt ca nhûng viïc ma chung töi àang thûc hiïn àï cho moi ngûúi thêy cach àï cach ly trong
möi trûúng cua ho va kiïm tra tònh trang ào.
Ngay luc nay thach thûc lún hún àöi vúi Microsoft va àöi vúi viïc tiïn vï phña trûúc la cac vên àï thuöc vï luêt phap hay thuöc vï cöng tac bao mêt?
Nhû thï nay, bao mêt la möt khöi lûúng khöng lö. Luc nay khi töi co cac cuöc hop vúi cac khach hang, co thï co möt hay hai àï tai vao luc nghó giai lao liïn quan àïn quyït àõnh trûng phat cua EU hoùc möt sö vên àï phap ly nao khac. Chùc chùn no ài theo cach cua ba hoùc bön nùm trûúc, luc ma chung töi àang trong cao trao cua möt vai vu viïc phap ly cên phai giai quyït.
Vêy thò, thûc sû, cho àïn luc nay thach thûc àöi vúi chung töi ào la vên àï bao mêt. Thûc ra, vúi hï àiïu hanh Longhorn chung töi àa höi höp vò sû cach tên trong phên mïm nay; no la ûu tiïn sö 2 cua chung töi nhûng giú àêy no buöc phai ha thû tû ûu tiïn, thêm chñ cung khöng biït la khi nao nûa. Do ào chung töi khöng thï co con sö chñnh xac cho vên àï nay. Nhûng chùc chùn la thû
tû ûu tiïn àa bõ àêy lui xuöng vò chung töi qua thûc phai ûu tiïn tai vêt lûc cho cac vên àï trong têm la bao mêt.
Vúi hï àiïu hanh Longhorn bõ àêy lui ûu tiïn nhû vêy, cac san phêm
quyït àõnh sû thanh bai àöi vúi Microsoft trûúc Longhorn la gò?
Tû möt ban thuöc IT, cac san phêm nhû SMS, MOM (Microsoft
Operations Manager: Quan Ly chiïn Dõch Microsoft), va Active
Directory (Thû muc Tñch cûc) co thï noi la nhûng san phêm
thuöc vï cêp ha têng ma ngûúi dung sau cung, noi möt cach ly tûúng, thêm chñ khöng biït rùng chung àang tön tai. Chung chó
àûúc biït khi quy võ bêt hï thöng may tñnh cua mònh lïn va no
cêp nhêt. Khi àùng nhêp tû núi nao ào bêt ky trïn mang, quy võ se co möt têp húp quyïn ûu tiïn. Nhûng san phêm ha têng ào cên rêt ñt cöng sûc va cho phep ngûúi ta chuyïn giao ú mûc àö tin cêy cao hún trong hï thöng cua ho va co kha nùng kiïm tra nay àï biït nhûng gò àang diïn ra.
Àöi vúi nhiïu khach hang cua chung töi, cuöc àöi thoai cú ban la, nïu cac san phêm ha têng cua cac öng co thï tiït kiïm tui tiïn cua chung töi thò hay àï cho chung töi mua cac may server chuên cöng nghiïp, dung cac thiït bõ thöng tin re tiïn hún, giam chi phñ hoat àöng, gian lûúc cac chi phñ phat triïn, va nhêt la nhûng san phêm ha têng nay. Phên döi ra trong ngên khoan cua chung töi se àûúc danh cho mang khöng dêy (wireless), bang nhêp liïu àö hoa (tablet*) va cac ûng dung dõch vu Web hoùc nhûng gò tûúng tû. Nhûng möt phên cua cai gia húi nay la quy võ, cöng ty Microsoft, phai cho chung töi thêy cöng nghï giup àún gian hoa möt sö vên àï àang tön tai nhû thï nao àï chung töi con àùt lïn trïn mêm nhûng mon hûúng àïn nùng suêt ma ai cung biït la se xuêt hiïn.
Va ào la cuöc àöi thoai tiïu biïu, giup ho nhòn vao möi trûúng cua ho, vñ du nhû thï nay nhe, ho co qua nhiïu àiïu khac nhau khöng, ho co cac cöng cu tû àöng thñch húp khöng, ho àang co nhûng ap dung thûc tiïn töt nhêt khöng, va röi co diïn dõch àiïu ào thanh sû tin cêy va cac vên àï tiït kiïm chi phñ khöng?
Va khi chung töi thöng qua àûúc vên àï nay, ho se noi: àûúc lùm, chung ta nïn sû dung cai ào va triïn khai Office 2003.
*tablet: Thiït bõ àûúc dung àï nhêp thöng tin vï võ trñ cua hònh àö hoa trong cac ûng dung ky thuêt, thiït kï va minh hoa. Möt mùt phùng hònh chû nhêt bùng nhûa àûúc trang bõ cung vúi möt thiït bõ tro (puck) hoùc möt cêy but - con goi la but trêm ( stylus) – va bö phên àiïn tû cam nhên àï bao cao võ trñ cua àêu but cho may tñnh, diïn dõch dû liïu nay thanh võ trñ con tro trïn man hònh.
Chung ta hay dung va nêng cêp tû may file server lïn may Sharepoin server àï sû cöng tac àûúc thûc hiïn theo phûúng thûc múi. Chung ta hay thû cho bùng hït va dung thñ àiïm vúi Live Meeting, vúi may tñnh bang. Va do vêy cac khach hang ly tûúng cua chung töi la ngûúi hoa trön cac dû an cach tên ào va cac dû an cai sûa ha têng theo hûúng song song.
Töi thûc sû quan têm àïn vên àï modeling* (tam dõch: tao mö hònh), va trong cuöc hop cua cac nha phên tñch tai chñnh vao mua he nùm 2003, öng àa nhên àõnh rùng modeling se la vên àï lún trong cac cöng cu cua Microsoft. Töi kha ên tûúng vúi bö cöng cu Eclipse va cach chung se hö trú modeling. Öng co nghô àïn viïc biïn Eclipse trú thanh möt àöi thu con àang gúm hún so vúi Visual Studio khöng?
Cöng ty IBM co nhom Rational vúi san phêm Rose cua ho va ho cung co möt sö thû cua Eclipse. Va cung la chuyïn thûúng tònh nïu nhû ho co nhiïu cach tiïp cên mùc du co chö trung lùp.
Modeling la tûúng lai, vò vêy moi cöng ty àang têp trung vao vên àï nay. Töi cho rùng àiïu ào thêt la tuyït va co thï se co möt vai àong gop thûc sû. Quy võ chùc biït UML [Unified Modeling
*modeling : (1) Sû dung may tñnh àï mö ta hanh vi cua möt hï thöng. Thñ du, cac chûúng trònh bang tñnh co thï àûúc dung àï thao tac vúi cac dû liïu tai chñnh biïu thõ tònh hònh va hoat àöng cua möt cöng ty, dung àï phat triïn cac kï hoach va dû an kinh doanh, hoùc dung àï àanh gia tac àöng cua nhûng thay àöi àûúc dû bao àöi vúi cac hoat àöng kinh doanh va tònh trang tai chñnh cua cöng ty. (2) Sû dung may tñnh àï mö ta bùng hònh thûc toan hoc cac àöi tûúng vêt ly va cac möi quan hï khöng gian giûa chung. Thñ du, cac chûúng trònh CAD àûúc dung àï biïu diïn trïn man hònh cac àöi tûúng vêt ly nhû cöng cu, toa nha vùn phong, cac phên tû phûc tap va xe ö tö. Cac mö hònh nay dung cac cöng thûc àï tao ra àûúng thùng, àûúng cong va cac hònh thï khac va àùt cac hònh thï nay vao võ trñ tûúng quan chñnh xac vúi nhau va vúi khöng gian hai chiïu hoùc ba chiïu ma chung àûúc ve ra.
Language; Ngön ngû Mö Hònh Húp Nhêt] àa giup cho cac mö hònh tao mö hònh (meta-model) trú nïn ñt phûc tap hún, vò thï töi khöng nghô chó riïng UML la cêu tra lúi. Cac dõch vu Web buöc quy võ phai nghô àïn vên àï modeling. Va ào la möt tin töt lanh. Àiïu nay hûa hen la quy võ se viït ma lïnh ñt ài va co möt mö hònh xû ly thûúng mai. Ú àêy töi chó noi àïn cach töi sû dung no àï thñch húp cho riïng töi.
Vò vêy ngay ca möt doanh nghiïp - bùng möt phûúng cach àa àûúc tao hònh, chñnh thûc, khöng chó nguïch ngoac trïn giêyco thï diïn ta cach thûc xû ly thûúng mai àang thay àöi theo thúi gian hoùc cach ma no khac vúi cac cöng ty khac nhû thï nao. Vò thï thay vò viït nhiïu ma lïnh phña sau, quñ võ chó co hònh anh, chu yïu mö hònh, va röi lam cho thñch húp vúi muc àñch riïng.
Töi nghô chung töi tin àiïu ào. Chùc chùn co möt sö ngûúi ú IBM cung co viïn kiïn tûúng tû, va töi cho rùng ào se la sû canh tranh lanh manh giûa hai cöng ty chung töi vò cac san phêm modeling hiïn nay cêu khöng àu cung. Ào la möt phên trong Visual Studio 2005, va bïn trong san phêm nay chung töi se co möt sö àiïu àùc biït ma chung töi chûa trònh bay àêy àu. Chung töi cung àa cho thêy nhiïu àiïu röi, nhûng Visual Studio 2005 con co rêt nhiïu cai múi khac.
Co phai öng àang noi vï Whitehorse?
Vêng, chñnh xac la vêy. Ào la ma danh. Nhûng möt sö thû trong bö cöng cu Whitehorse chung töi vên chûa cöng bö, vñ du nhû cach chung töi cho phep quy võ thiït kï trûc quan cac dõch vu
Web va thiït kï trûc quan cac quan hï giûa ûng dung va viïc triïn khai, àiïu nay chung töi goi la Dynamic Systems Initiative (Sang Kiïn Hï Thöng Àöng) trong ào cac nha phat triïn phên mïm se noi: ‘Àûúc röi, vêy chû loai tai nguyïn nao cên àï chay ûng dung nay.’ Va röi ngûúi chay ûng dung ào chó viïc rang buöc mö hònh ào vao möi trûúng thi hanh thûc thu. Va röi nha phat triïn co thï biït la co bêt ky vên àï nao liïn quan àïn hiïu nùng hoat àöng hay khöng vò ho co mö hònh chung nay.
Modeling la möt cöng cu kha ky diïu, cho du ào la cac vên àï vï quan ly hoùc cac vên àï liïn quan àïn viïc thay àöi cho phu húp möi trûúng kinh doanh hoùc vên àï lam viïc tröi chay, modeling cung mang tñnh trûc quan. Ngay ca nhom phu trach phên mïm Office luc nay thûc sû dung cöng cu nay cho viïc quan ly cac quyïn chu ky söng cua tai liïu, rùng modeling trûc quan se la chòa khoa àöi vúi ho. Cöng viïc thu thêp thöng tin trong kinh doanh - tònh bao thûúng mai – khi quy võ cho phep ngûúi ta thong dong ài túi ài lui vao moi chö, la möt lanh vûc khac ma modeling co thï dung àïn. Ào co le la àiïu trong àai nhêt àang diïn ra. Va ca Visual Studio lên Office cên phai chiïm lônh võ trñ chot vot cua àiïu nay. Ú Microsoft co möt ngûúi tïn la Bill Baker, nhên viïn tònh bao thûúng mai cua chung töi àang cö xuy rêt thanh cöng nhûng y tûúng nay.
(Eweek 29-3-2004)
Chõu trach nhiïm xuêt ban: Tiïn sô QUACH THU NGUYÏT
Biïn têp: Yïn Ca
Trònh bay: First News
Sûa ban in: Kiïn Quöc
Thûc hiïn: First News
NHA XUÊT BAN TRE
161 LY CHÑNH THÙNG - QUÊN 3 - TP. HCM Tel: 9316211 – Fax: 8437450
In 1.000 cuöën, khöí 14,5 x 20,5 cm taåi XN In Cöng ty Vùn hoáa Phûúng Nam.Giêëy àùng kyá KHXB söë 1067/30/CXB do Cuåc Xuêët Baãn cêëp ngaây 30/7/2004 vaâ giêëy trñch ngang KHXB söë 1557/KHXB/2004. In xong vaâ nöåp lûu chiïëu thaáng 9/2004.
