3tlogic
Gerard Dekker |
3TGO legt organisatiekarakter van bedrijven bloot
WAAROM EEN DURE CONSULTANT BETALEN, ALS EEN SPEL JE KAN HELPEN? Tekst Christine Pietersen | Beeld Henk Marks
Het ene kind gedijt wel bij de lesstructuur van een bepaalde leraar, het andere kind niet. Hetzelfde geldt voor werknemers en de bedrijfsstructuur waarin ze moeten werken. Maar de kennis hierover is gering. Gerard Dekker ontwikkelde een variant op het oude go-spel, om directies bewust te maken van
Soms giert de adrenaline de deelnemers door de aderen
het karakter van hun organisatie.
Gerard Dekker werkte als ergonomie- en organisatieadviseur - eerst bij de Nederlandse Aardolie Maatschappij en daarna bij Shell - toen hij ontdekte bij zijn kinderen, dat hun behoefte aan structuur en sturing verschilde. Dekker: ‘Mijn jongste zoon Jeroen had in groep zes een enthousiaste leraar, die zijn lessen van a tot z uitstippelde en elk leeg uurtje vulde met extra biologielessen. De man was hobbybioloog en zat dicht tegen zijn pensioen. We merkten dat zijn lesmethode een averechts effect had op de motivatie en leerprestaties van Jeroen, terwijl onze oudste zoon Lex nooit een probleem had gehad met de werkwijze van deze leraar. Lex voegt zich makkelijk naar de structuur die geboden wordt. Voor Jeroen was het een opgave en het beperkte hem in zijn vrijheid en creativiteit. Gelukkig boden de leraren in groep zeven en acht Jeroen wel ruimte, wat zijn motivatie en resultaten optimaliseerde. In het moderne onderwijs kijken docenten naar de structuurbehoefte van een kind, passen de leermethoden daar op aan en geven het kind ruimte voor ontwikkeling.’
36 | BUSINESS BUSTERS NOORD
De drie T’s
Gerard Dekker vond het opmerkelijk dat daar in het onderwijs wel aandacht aan wordt besteed, terwijl er in het arbeidzame bestaan van mensen niet meer naar wordt gekeken. Hij verdiepte zich in de materie en ging op zoek naar het thema ‘structuurbehoefte’ in de literatuur. ‘Ik vond geen enkele publicatie over het onderwerp. Het kwam wel aan bod in de onderwijskunde, maar niet in de organisatiewetenschappen. Voor mijn masteropleiding organisatiekunde besloot ik de thema’s structuur en sturing te vertalen naar een management- en organisatiemodel en bedacht, samen met twee medecursisten het 3T Model, met de drie T’s van Trein, Tennis en Tapir.’
ven of callcenters. Bij Tennis is structuur niet de leidende factor, maar interactie. Er is ruimte voor flexibiliteit binnen een bepaald kader. Deze structuur zie je vooral bij mensgerichte organisaties zoals de zorg of het onderwijs. De tapir weet zich al miljoenen jaren te redden in de jungle. De dieren zijn solitair en zelfsturend. Deze structuur zie je bij organisaties waar veel ruimte is voor creativiteit en innovatie.’ Met deze metaforen ontwikkelde hij een methodiek, waarmee de kenmerken van de businessomgeving, strategie, primair proces, management, functies en personeel van een organisatie in kaart konden worden gebracht en waarmee inzicht werd verkregen over hoe ze op elkaar waren afgestemd. Met die informatie werd duidelijk of de strategie in de organisatie zou moeten of kunnen veranderen.
Metaforen voor organisatiestructuur
Bij een trein denk je aan spoorrails, spoorboekjes en een geoliede machine. ‘De trein is een metafoor voor een sterk gereguleerde organisatie, met veel procedures en protocollen. De business eromheen is ook sterk gereguleerd. Die structuur zie je vaak bij nutsbedrij-
Bordspel liet het kwartje vallen
Gerard Dekker richtte in 2009 zijn bedrijf 3TLogic op en ontwikkelde een complete methodiek. ‘Met vragenlijsten en spreadsheets ging ik met mijn methodiek aan de slag. Dat was natuurlijk niet
echt spannend en ik dacht na hoe ik mijn methodiek speelser kon toepassen. Toen ik na mijn vakantie terugkeerde naar mijn bureau, dat is gevestigd in een kantoorvleugel van het Hampshire Plaza Hotel, wist ik niet wat ik zag! Het was er bomvol, in elk hoekje van het conferentieoord zaten Japanners, Koreanen, Chinezen en Europeanen een spel te spelen op houten borden met witte en zwarte stenen. Ik was beland in het Europees Kampioenschap Go, een spel dat al duizenden jaren wordt beoefend. Het fascineerde me ontzettend en ik heb gelijk een boek en een spelbord gekocht. Na een tijdje viel het kwartje. Ik heb me zes weken opgesloten om te bedenken hoe ik mijn methodiek kon omzetten in een spel. Ik bedacht concepten, formules en boog me over de logica. Uiteindelijk heb ik een bordspel gefabriceerd, waarmee ik aan de slag kon. Bij toeval liep ik met het bord onder mijn arm een docent strategisch management tegen het lijf en zo had ik mijn eerste workshop te pakken.’
Het lijkt wel of organisaties de kop in het zand steken
De directie speelt met wit
Na een aantal succesvolle sessies liet Gerard het bord in een professi-
BUSINESS BUSTERS NOORD | 37
3tlogic
oneel jasje steken. Zes fraai uitgevoerde borden staan in zijn kantoor. Het spelbord kent drie verticale kolommen: trein, tennis en tapir en zes horizontale kolommen, die elk een essentieel onderdeel van de organisatie vertegenwoordigen. Het spel wordt gespeeld door twee personen of groepen. Het strategisch management, bestaande uit de directie en het senior management, speelt met witte stenen. Het operationeel management speelt met zwarte stenen. Beide teams krijgen 54 vragen en 161 stellingen voorgelegd. Op iedere vraag leggen beide partijen een steen in een hokje dat voor hen het meest van toepassing is. Tijdens het spel mag er niet gedebatteerd worden over het antwoord. Na een uur zijn alle vragen beantwoord en is aan de hand van de stenenverdeling op het bord te zien hoe beide partijen tegen de organisatie aan kijken. Geen waardeoordeel
Gerard Dekker: ‘Als eerste kijk je of er sprake is van consensus of dat er een verschil in denkbeelden is. Dan kijk je waar de dominantie zit. Als er veel stenen in de kolom met de trein zijn neergelegd, dan weet je dat het organisatiemodel een leidend systeem is. Zitten er veel stenen in de kolom met de tapir, dan weet je dat het een vernieuwende organisatie is. Vervolgens kijk je hoe de stenen verdeeld
We verwachten een doorbraak in de consultancywereld zijn over de drie T’s. Als laatste kijk je hoe de zes niveaus van organiseren op elkaar afgestemd zijn. Na deze analyse wordt duidelijk of er mogelijkheden zijn voor optimalisatie of dat er een noodzaak is om te veranderen. Het mooie van dit systeem is dat het geen waardeoordeel uitspreekt over de strategie of het leiderschap bijvoorbeeld. Een directeur hoeft niet bang te zijn voor gezichtsverlies. Het spel is niet bedreigend, maar het geeft een reflectie van de organisatie en het faciliteert de communicatie over lastige onderwerpen.’
moment dat zwart teveel uit de pas loopt. Gerard Dekker: ‘Het wordt nog interessanter als je het bottom-up speelt. Zwart oftewel het operationeel management begint, de vragen gaan in omgekeerde volgorde en zwart heeft het recht om een veto uit te roepen en de directie te overrulen. Bij traditionele bedrijven zie je bij sommige mensen dan wel eens wat adrenalinevlekken in de hals verschijnen.’ Vooraf wordt afgesproken hoe het spel zal worden gespeeld. ‘Bottom-up speel je als de directie de creativiteit van het management wil benutten. Als de directie een strategie heeft bepaald en wil weten of het kan landen in de organisatie, wordt het spel top-down gespeeld. Het zou ook niet fair zijn als je het andersom zou doen.’ Gevarieerd inzetbaar
Het spel kan worden ingezet bij alle vraagstukken die in een organisatie spelen. ‘Je kunt het inzetten voor troubleshooting, als de processen niet goed lopen, de cashflow stagneert of de klanten ontevreden zijn. Vaker wordt het toegepast als een bedrijf een bepaalde ambitie heeft. Als ze willen innoveren of groeien. En je kunt het ook toepassen bij fusies of splitsingen. Als je twee bedrijven samenvoegt, kan het commercieel heel aantrekkelijk lijken, maar als er grote verschillen zijn op het gebied van cultuur of samenwerking, zijn er nog wel wat slagen te maken.’ Joint Venture
Het spel zit zo goed in elkaar, dat Gerard Dekker het presenteerde aan een groot consultancybureau. ‘Daar werd het met groot enthousiasme ontvangen. Deze consultants werken over de hele wereld en het zou interessant worden, als ze het spel online zouden kunnen spelen. Ik zocht contact met MAD Multimedia in Groningen. Zij wilden een overstap maken van educatieve gaming naar business gaming. We besloten een joint venture op te richten onder de naam Madlogic en het spel digitaal te ontwikkelen onder de merknaam 3TGO. Madlogic is het eerste bedrijf in Nederland, waar sprake is van een joint venture tussen een multimedia- en een consultancybedrijf en daar zijn we best trots op.’ Prima hulpmiddel
De directie mag worden overruled
Een flitsende trailer van het spel is klaar. In juni gaat de testversie van 3TGO draaien. De lancering is gepland in september. Gerard Dekker: ‘We verwachten dat het een standaard wordt en een doorbraak betekent in de consultancywereld. Bedrijven betalen doorgaans veel geld aan consultancy, terwijl zij veel problemen zelf kunnen oplossen. 3TGO is daar een prima hulpmiddel bij.’
Meestal wordt het spel top-down gespeeld. Wit oftewel het strategisch management begint. Er wordt gestart met vragen over de businessomgeving en de laatste vragen gaan over de interne organisatie. Wit heeft het recht om een veto uit te roepen, op het
www.3tlogic.nl www.madmultimedia.nl www.3GTO.com
38 | BUSINESS BUSTERS NOORD