สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินเปนประธานทรงดนตรีและทอดพระเนตร เนื่องในโอกาสฉลอง ๑๐๗ ป แหงการสถาปนาจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย ๒๖ มีนาคม ๒๕๖๗ ณ หอประชุมจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย
สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้า กรมสมเด็็จพระเทพรัตนิราชสด็าฯ สยามบรมราชกุมาร
เนิ่�องในิโอกาสฉลอง ๑๐๗ ป็ แห่่งการสถาป็นิาจุฬาลงกรณ์์มห่าวิิทยาลัย ๒๖ มนิาคม ๒๕๖๗ ณ์ ห่อป็ระชุมจุฬาลงกรณ์์มห่าวิิทยาลัย
เสด็็จพระราชด็ำเนิินิเป็็นิป็ระธิานิทอด็พระเนิตรและทรงด็นิตร
พระทูลกระหม่อมแก้ว ขวัญเกล้าพระทูลกระหม่อมแก้ว ผ่องแผ้วองค์คุณบุญรักษา คุณากรปิยชาติราชสุดา เป็นศรีแห่งจุฬาลงกรณ อบอุ่นละอองพระบาทยาตรย่าง แบบอย่างเยี่ยมย้ำามิหยุดหย่อน โสมนัสพระกรุณาทรงอาทร พรพิพัฒน์สถาพรนิรันดร์เทอญฯ
สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงดนตรีวงสายใยจามจุรี ร่วมกับวงดนตรีสากลสโมสรนิสิตฯ และคณะนักร้องประสานเสียงจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย สถาบันดนตรีกัลยาณิวัฒนา
การแสดงประกอบบทพระราชนิพนธ์ชุด “สมเด็จกรมหลวงนราธิวาส” โดย ภาควิชานาฏยศิลป์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
7 การบรรเลงเพลงชุด“สมเด็จกรมหลวงนราธิวาส”พระราชนิพนธHใน สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ2า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี การบรรเลงเพลงชุด “สมเด็จกรมหลวงนราธิวาส” พระราชนิพนธ์ใน สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี 7 การบรรเลงเพลงชุด“สมเด็จกรมหลวงนราธิวาส”พระราชนิพนธHใน สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ2า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
8 การบรรเลงปRSพาทยHดึกดำบรรพHเพลงโหมโรงมหาจุฬาลงกรณH โดยนิสิตคณะครุศาสตรH และนิสิตคณะศิลปกรรมศาสตรH จุฬาลงกรณHมหาวิทยาลัยการบรรเลงปี่พาทย์ดึกดำาบรรพ์เพลงโหมโรงมหาจุฬาลงกรณ์ โดยนิสิตคณะครุศาสตร์ และนิสิตคณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
พระทูลกระหม่อมแก้ว ขวัญเกล้าพระทูลกระหม่อมแก้ว ผ่องแผ้วองค์คุณบุญรักษา คุณากรปิยชาติราชสุดา เป็นศรีแห่งจุฬาลงกรณ อบอุ่นละอองพระบาทยาตรย่าง แบบอย่างเยี่ยมย้ำามิหยุดหย่อน โสมนัสพระกรุณาทรงอาทร พรพิพัฒน์สถาพรนิรันดร์เทอญฯ
ในิการส่บสานิมรด็กทางศิิลป็วิัฒนิธิรรมที�สำคัญของชาต
3 สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้า กรมสมเด็็จพระเทพรัตนิราชสด็า ฯ สยามบรมราชกุมาร
มาเป็็นิระยะเวิลายาวินิานิอย่างต่อเนิ่�อง
ทรงมีพระมห่ากรณ์าธิิคณ์แกจุฬาลงกรณ์์มห่าวิิทยาลัย
และสามารถอนิรักษ ส่บทอด็ เผยแพร ศิิล ป็ วิิทยาของ วิ ง ด็นิ ต ร ป็ี�พาท ย ด็ึก ด็ ำบรร พ์อ ย่างเป็็ นิร ป็ธิ รรม ร วิ ม ทั�ง ยังพระราชทา นิ บท พระราชนิิพนิธิ์และการแสด็งตามพระราชวิินิิจฉัยอย่างวิิจิตรงด็งามและไพเราะยิ�งเป็็นิป็ระจำ ทุกป็ีเสมอมา นิำควิามป็ติโสมนิัสแก่ชาวิจุฬาลงกรณ์์มห่าวิิทยาลัยทุกห่มู่เห่ล่า และผู้ที�ได็รวิมเฝ้้า ทูลละอองพระบาท โด็ยถวินิห่นิ้า ในิป็พุทธิศิักราช ๒๕๖๗ นิี ได็้ทรงพระกรณ์าโป็รด็เกล้าโป็รด็กระห่ม่อมพระราชทานิ บทพระราชนิิพ นิธิ์สำ ห่รับการ ขับ ร้องและการแส ด็ ง ช ด็ “เวิีย ด็นิ ามเ ย นิ ใจ” และทรง ด็นิ ต ร พระราชทา นิร วิ ม กับ วิ งสายใยจาม จ ร วิ ง ด็นิ ต รีสากลสโมสรนิิ สิต จุฬาลงกรณ์์ม ห่ าวิิทยา ลัย วิงด็นิตรีเวิียด็นิาม และการแสด็งทางนิาฏยศิิลป็์ของนิิสิต อนินิับเป็็นิสริมงคลยิ�ง จุฬาลงกรณ์์มห่าวิิทยาลัยสำนิึกในิพระมห่ากรณ์าธิิคณ์อย่างห่าทีสด็มิได็ นิอกจากนิี มห่าวิิทยาลัยได็รับควิามรวิมม่อรวิมใจอย่างด็ยิ�ง ทั�งจากศิิลป็นิแห่่งมห่าวิิทยาลัย ผู้ทรงคณ์วิฒ คณ์าจารย บุคลากร นิิสิตเก่าและนิิสิตป็ัจจบนิอีกเป็็นิจำนิวินิมาก จุฬาลงกรณ์์มห่าวิิทยาลัย ขอขอบพระคณ์ทุกท่านิเป็็นิอย่างยิ�งมา ณ์ โอกาสนิี (ศิาสตราจารย ด็ร.บณ์ฑิิต เอ่�ออาภรณ์์) อธิิการบด็ สารอธิิการบดีี
ทางสักวิาของเก่ามาขยายเป็็นิทำนิองทั�งทางร้องและบรรเลง
เจ้าฟ้้ากรมพระยานิรศิรานิวิด็ตวิงศิ์เร่�อยมา
การกำเนิิด็วิิธิีการป็ระสมวิงด็นิตรขึนิให่ม่ในิเวิลาต่อมา
พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่ห่วิจึงทรงพระกรณ์าโป็รด็เกล้าโป็รด็กระห่ม่อมให่้เจ้าพระยาเทเวิศิร
4 ความเป็็นมาของป็่�พาทย์์ดีึกดีำบรรพ์ตั้้�งแตั้่แรกเริ�มจนถึึงป็ัจจบ้น
“พนิักงานิให่ญ่ใชจ่าย” อยู่ในิกรมยุทธินิาธิิการนิันิ ทรงได็รับ มอบ ห่ มายใ ห่้อำ นิวิ ยการ จ ด็ตั�งกอง ด็ ริยาง ค์ไทย ฝ้ึก ห่ ด็ ท ห่ ารเ ล นิด็นิ ต ร ไ ด็้ทรง ค ด็จ ด็ ใ ห่ ทห่ารเลนิด็นิตรีไทย ป็ระกอบการขับร้องป็ระสานิเสียงชายห่ญิงตามแบบอย่างวิิธิีเลนิคอนิเสร์ต ของ ฝ้รั�ง จ ด็ บรรเลงถ วิ ายพระบาทสมเด็็จพระ จุลจอมเก ล้าเจ้าอ ยู่ห่ วิ เป็็ นิ ค รั�งแรกใ นิ งา นิ เฉ ลิมพระช นิ มพรรษา ใ นิ เ ด็่ อ นิก นิ ยาย นิ พ. ศิ . ๒๔๓๑ ณ์ ศิ าลา วิ่าการกรม ยุท ธินิ าธิิการ (ป็ัจจบนิค่อกระทรวิงกลาโห่ม) สมเด็็จฯ เจ้าฟ้้ากรมพระยานิรศิรานิวิด็ตวิงศิมีพระศิรัทธิาที�จะ นิ้อมเกล้าฯ ถวิายสิ�งที�แป็ลกให่ม จึงได็้ทรงพระนิิพนิธิ์บทขับร้องบรรยายควิามงามของนิ�ำตก ไทรโยคขึนิ เพราะได็้เคยโด็ยเสด็็จพระราชด็ำเนิินิป็ระพาสนิ�ำตกไทรโยค เม่�อ พ.ศิ. ๒๔๒๑
ในิสมัยรัชกาลที ๕ สมเด็็จพระเจ้าบรมวิงศิ์เธิอเจ้าฟ้้ากรมพระยานิรศิรานิวิด็ตวิงศิ ขณ์ะที�ทรงรับห่นิ้าที�ในิตำแห่นิ่ง
ในิฐานิะทห่ารมห่าด็เล็กรักษาพระองค แลวิทรงด็ด็แป็ลงทำนิองเพลงเขมรกล่อมลูกสามชันิ
ป็ระทานิช่�อเพลงที�ทรงป็รับป็รุง
เขมรกล่อมลูก ต่อมาคนิทัวิไป็นิิยมเรียกกนิวิ่า เขมรไทรโยค โด็ยเรียกตามเนิ่�อร้อง
ห่ร่อเขมรไทรโยคครั�งนิันิเป็็นิ ที ป็ ระ ทับใจค นิฟ้ัง ทั วิ ไ ป็ เป็็ นิ อ ย่าง ยิ�ง เพราะเป็็ นิ ของใ ห่ม ค วิ าม ที�ทรงเป็็ นินิัก ค นิค ด็นิี�เอง ทำใ ห่ ม ผู้ ยก ย่องและเ ม่�อ ผู้ ใ ด็ค ด็ จะทำ สิ�งใ ด็ขึ นิ ใ ห่ม ก มักจะกราบ ทูล ป็รึกษาสมเด็็จฯ
ขึนิให่มนิีวิ่า
ป็รากฏผลวิ่าการขับร้องป็ระสานิเสียงและบรรเลงเขมรกล่อมลูก
การป็รับป็รุงครั�งนิี�อาจกล่าวิได็วิ่าเป็็นิจด็เริ�มตนิ
ในิรัชกาลที ๕ นิันิ มีเจ้านิายและขนินิางต่างป็ระเทศิเข้าเฝ้้าอยู่เนิ่อง
พระบาทสมเด็็จ
วิ ง ศิ์วิิ วิัฒ นิ ซึ่�ง ด็ ำรงตำแ ห่นิ่งเจ้ากรมม ห่ รสพอ ยู่ ใ นิ ข ณ์ ะ นิั นิ ค ด็จ ด็ การบรรเลง ด็นิ ต รีไทย ภายใ นิ อาคาร ขึ นิ สำ ห่รับ รับแขกเ ม่ อง เจ้าพระยาเทเวิศิร์ฯ เคย ฟ้ังการ ขับ ร้อง ที�สมเด็็จฯ เจ้าฟ้้ากรมพระยา นิร ศิ รา นิ วิ ด็ต วิ ง ศิ์ทรง จ ด็ ใ ห่้พ วิ กท ห่ ารเ ล นิ ผสม วิ ง ด็ วิ ย ก นิ ค รั�ง ห่นิึ�งเ ม่�อ เสด็็จอยู่ในิกรมทห่ารบก จึงกราบทูลขอให่้ทรงชวิยอำนิวิยการจด็คอนิเสร์ตตามพระราชป็ระสงค สมเด็็จฯ
ตลอด็จนิ
ช
กรมมห่รสพจนิสำเร็จตามพระราชป็ระสงค
ๆ
เจ้าฟ้้ากรมพระยานิรศิรานิวิด็ตวิงศิ์ทรงรับชวิยจด็บทร้องและเพลงด็นิตร
ทรง
วิ ยอำนิวิยการฝ้ึกซึ่้อมนิักร้องและนิักด็นิตรีของเจ้าพระยาเทเวิศิรวิงศิ์วิิวิัฒนิรวิมกับของ
ทำนิองเด็ียวิกับการบรรเลงคอนิเสร์ตของฝ้รั�งแบบที�เรียกวิ่า
บทร้องขึนิให่ม โด็ยป็รับป็รุงจากบทละครรำของเก่า
บทละครพระราชนิิพนิธิ์เร่�องอิเห่นิา
อาการและเห่ตุการณ์์ในิโขนิละครในิระห่วิ่างด็ำเนิินิเร่�องราวิไวิด็วิย
5 นิอกจากสมเด็็จฯ เจ้าฟ้้ากรมพระยานิรศิรานิวิด็ตวิงศิ์และเจ้าพระยาเทเวิศิร์ฯ แลวิ ยัง ม บุคคล ที ม ส วินิร วิ มใ นิ การ ป็รับการ ขับ ร้องและบรรเลง ด็นิ ต ร ด็ังก ล่า วิต่อมา อีก เช นิ พระป็ระด็ิษฐไพเราะ (ตาด็) สวินิครขับร้อง ค่อ ห่ลวิงเสนิาะด็ริยางค (ทองด็ี) และห่ม่อมศิิลา ในิพระวิรวิงศิ์เธิอพระองค์เจ้าสิงห่นิาทราชด็ุรงฤทธิิ ด็วิยควิามคด็สำคัญ ๒ ป็ระการทีวิ่า ลักษณ์ะการป็ระสมวิงแบบป็ี�พาทย์เคร่�องห่้า เคร่�องคู่ ห่ร่อเคร่�องให่ญทีมีมาแต่เด็ิม ป็ระกอบกับการตด็วิยไม้แข็งนิันิมีเสียงด็ังมากเกนิไป็ จ นิ ขา ด็ ค วิ าม นิุ่ ม นิวิ ล นิั นิป็ ระการ ห่นิึ�ง สมเด็็จฯ เจ้าฟ้้ากรมพระยา นิร ศิ รา นิ วิ ด็ต วิ ง ศิ์และ เจ้าพระยาเทเวิศิรวิงศิ์วิิวิัฒนิจึงได็คด็ป็รับป็รุงลักษณ์ะการป็ระสมวิงป็ี�พาทยขึนิให่ม โด็ยตด็ เค ร่�อง ด็นิ ต รีบางอ ย่างออก เ พิ�มเค ร่�อง ด็นิ ต รีบางอ ย่างเข้าไ ป็ และเ ป็ลี�ย นิ มาเป็็ นิ บรรเลง ด็วิยไมนิวิม นิอกจากนิันิ ยังได็ป็รับป็รุงเนิ่�อร้องและทำนิองด็นิตรีเสียให่ม่ให่้เห่มาะสมอีกด็วิย วิ ง ด็นิ ต ร ที�เ ก ด็ขึ นิ ใ ห่ม่ใ นิ ค รั�ง นิั นิ ใ นิ ระยะแรก ยังไ ม่ไ ด็ มีการ ตั�ง ช่�อเรียกอ ย่างใ ด็ และไ ด็้ใช ตด็ต่อกนิมาชัวิระยะห่นิึ�ง นิับ ตั�งแ ต พ. ศิ . ๒๔๓๑ เป็็ นิต นิ มา ไ ด็ มีการใช วิ ง ด็นิ ต รีแบบ ที ป็ ระสม วิ ง ขึ นิ ใ ห่ม นิี ในิงานิต่าง ๆ ในิราชสำนิัก เชนิ งานิรับรองแขกทั�งไทยและต่างป็ระเทศิห่ลายครั�ง ในิระยะแรก บรรเลงและขับร้องเพลงเกรด็ซึ่�งเป็็นิเพลงสันิ ๆ มีเนิ่�อร้องไมต่อเนิ่�องกนิ ต่อมาสมเด็็จฯ เจ้าฟ้้า กรมพระยานิรศิรานิวิด็ตวิงศิมีพระป็ระสงค์จะให่มีบทร้องทีต่อเนิ่�องเป็็นิเร่�องเป็็นิราวิมากขึนิ
Selection จึงได็้ทรงพระนิิพนิธิ
เชนิ บทละครพระราชนิิพนิธิ์เร่�องรามเกียรติ
แลวิทรงบรรจุเพลงห่นิ้าพาทย์ซึ่�งใช้บรรเลงป็ระกอบกริยา
เพลงชด็ทีมีเนิ่�อร้องต่อเนิ่�อง เป็็นิเร่�องราวินิี เรียกวิ่า เพลงตับ
ละครม่ด็ ใ นิ ระ ห่วิ่าง พ. ศิ . ๒๔๓๕ ถึง พ. ศิ . ๒๔๓๗ สมเด็็จพระเจ้าบรม วิ ง ศิ์เ ธิ อเจ้าฟ้้า กรมพระยานิรศิรานิวิด็ตวิงศิ ได็้ทรงป็รับป็รุงบทขับร้องและทรงนิำวิงด็นิตรทีป็ระสมวิงขึนิให่ม มาใชป็ระกอบการแสด็งละครภาพนิิ�ง ห่ร่อที�เรียกกนิวิ่า Tableaux Vivantes ตามพระราช ป็ระสงค์ของสมเด็็จพระบรมโอรสาธิิราช เจ้าฟ้้ามห่าวิชรณ์ห่ศิ สยามมกุฎราชกุมาร ที�โป็รด็ ให่้พระอนิุชาและพระราชวิงศิทียังทรงพระเยาวิ์แต่งพระองคต่าง ๆ แสด็งบทบาทตามท้องเร่�อง
และด็วิยเห่ตที�ในิการฟ้ังเพลงทีมีเนิ่�อร้องต่อเนิ่�องเป็็นิเร่�องราวิ ในิลักษณ์ะนิีผู้ฟ้ังจะต้องสร้างจนิตนิาการตามบทบาทของตวิละครตามท้องเร่�องไป็ด็วิยป็ระห่นิึ�ง วิ่ากำลังได็้ชมโขนิละครอยู่ ผู้ฟ้ังจึงนิิยมเรียกการบรรเลงและขับร้องเพลงตับในิลักษณ์ะนิีวิ่า
บางเพลงได็ป็ระสมเคร่�องด็นิตรีภาษาเพ่�อให่้ได็้รสสมจริงเข้ากับเนิ่�อเร่�อง แต่ควิามป็ระสงคด็ั�งเด็ิม ในิอนิที�จะใชวิงด็นิตรีให่มีเสียงไพเราะบรรเลงภายในิอาคารยังเป็็นิห่ลักสำคัญที�ไม่เป็ลี�ยนิแป็ลง
วิงป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ์ในิเวิลาต่อมา นิอกจากบทขับร้องที�เป็็นิเพลงตับขนิาด็สันิและบทร้องป็ระกอบละครภาพนิิ�งแลวิ
สมเด็็จฯ เจ้าฟ้้ากรมพระยานิรศิรานิวิด็ตวิงศิยังได็้ทรงพระนิิพนิธิ์บทสำห่รับบรรเลงเพลงตับ ขนิาด็ยาวิห่ร่อคอนิเสร์ตเร่�องไวิ
6 ในิท่าทีห่ยด็นิิ�ง ระห่วิ่างนิันิก็ใชป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ์บรรเลงป็ระกอบละครที�เป็็นิภาพนิิ�งเห่ล่านิันิ บท ร้อง ป็ ระกอบการแส ด็ งละครภาพ นิิ�ง ที�ทรงพระนิิพ นิธิ ขึ นิมีร วิ ม ๘ ช ด็ มีแ นิวิต่าง ๆ ทำนิองแบบ ๑๒ ภาษาของไทย ค่อ ชด็ที ๑ ก ล่า วิ สรรเส ริญเทพย ด็ า ป็ ระกอบภาพพระเป็็ นิ เจ้า ทั�ง ๓ ป็ระด็ุจเป็็นิการไห่วิ้คร ชด็ที ๒ เร่�องราชาธิิราช ป็ระกอบภาพฉากแบบพม่า ชด็ที ๓ เร่�องนิิทราชาคริต ป็ระกอบภาพฉากแบบแขก ชด็ที ๔ เร่�องนิางซึ่นิเด็อเรลลา ป็ระกอบภาพฉากแบบฝ้รั�ง ชด็ที ๕ เร่�องสามก๊ก ป็ระกอบภาพฉากแบบจนิ ชด็ที ๖ เร่�องขอมด็ำด็นิ ป็ระกอบภาพฉากแบบขอม ชด็ที ๗ เร่�องพระลอ ป็ระกอบภาพฉากแบบลาวิ ชด็ที ๘ เร่�องอณ์รุท ป็ระกอบภาพฉากแบบไทย การบรรเลงด็นิตรีไทยแบบคอนิเสร์ตด็ังกล่าวิข้างตนิ ได็มีการป็รับป็รุงการป็ระสมวิง เร่�อยมา ทีละ นิ้อย เริ�มจาก รป็ แบบการ ป็ ระสมค ล้ายค ลึง กับ วิ ง ป็ี�พาท ย์ไ ม นิวิ ม ป็ัจ จ บ นิ เพลง
และ วิ ง ด็นิ ต รีใ นิ ค รั�ง นิั นิยังไ ม ม ช่�อเรียก ท วิ่าเป็็ นิ รากฐา นิ ของ วิ ง ด็นิ ต ร ป็ ระเภทใ ห่ม ค่ อ
๓ บท จากเร่�องรามเกียรติ ค่อ ตอนินิางลอย ตอนิพรห่มาสตร ตอนินิาคบาศิ เพลงตับจากเร่�องรามเกียรติทั�ง ๓ ตับที�กล่าวิมานิี ได็้ทรงจด็ให่มีวิิธิีบรรเลงผสมผสานิ มทั�งที�ใช้ไมนิวิม ไม้แข็ง และที�เพิ�มเติมเคร่�องด็นิตรพิเศิษบางอย่างเข้าไป็เฉพาะการ แลวิแตวิ่า เพลงใด็ห่ร่อตอนิใด็จะเห่มาะสมกับวิงแบบใด็ ห่ร่อเคร่�องใด็ เช่�อวิ่ารป็แบบของการป็ระสมวิง ที�สมบูรณ์์แบบนิ่าจะเกด็ขึนิในิตอนินิี และกลายเป็็นิแบบฉบับของวิงป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพต่อมา แตยังมิได็มีการขนิานินิาม
วิังสวินิกห่ลาบของสมเด็็จพระเจ้าบรมวิงศิ์เธิอเจ้าฟ้้าอัษฎางค์เด็ชาวิธิ
คณ์ะละครวิังเพชรบูรณ์์ของสมเด็็จพระเจ้าบรมวิงศิ์เธิอ
อย่างไรก็ตามการแสด็งเห่ล่านิันิมิได็้ใชวิงป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ์บรรเลงป็ระกอบ สวินิการบรรเลง และขับร้องป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพนิันิยังคงมีอยู่บ้างไม่มากนิัก
ต่อมาพระบาทสมเด็็จพระป็กเกล้าเจ้าอยู่ห่วิได็้ทรงพระกรณ์าโป็รด็เกล้าฯ
7 ครันิถึง พ.ศิ. ๒๔๓๔ เจ้าพระยาเทเวิศิรวิงศิ์วิิวิัฒนิ์ได็้ไป็ยุโรป็ มีโอกาสได็้ชมละครร้อง อ ย่าง ฝ้รั�งซึ่�งเรียก วิ่า อ ป็ รากร (Opera) ก็ชอบใจ เ ม่�อก ลับมา ก็มากราบ ทูลช วินิ สมเด็็จฯ
โด็ยสมเด็็จฯ เจ้าฟ้้า กรมพระยา นิร ศิ รา นิ วิ ด็ต วิ ง ศิ์ทรงพระนิิพ นิธิ์บทและ จ ด็ กระบ วินิ ลำ นิ ำสำ ห่รับ ขับ ร้องและ บรรเลงป็ี�พาทย โด็ยใชป็ี�พาทย์อย่างที�เคยบรรเลงคอนิเสร์ตนิันิเอง สวินิเจ้าพระยาเทเวิศิรวิงศิ์วิิวิัฒนิ ส ร้างโรงละครและทำเค ร่�องแ ต่ง ต วิ ใ ห่้ละคร ผู้ห่ญิงของ ท่า นิ เ ล นิ เ ล นิ เป็็ นิ ค รั�งแรกเ ม่�อ พ.ศิ. ๒๔๔๒ ต่อมาเรียกละครแบบให่มนิีวิ่า ละครด็ึกด็ำบรรพ วิงป็ี�พาทยที�ใช้บรรเลงจึงได็ช่�อวิ่า “ป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ์” แตนิันิมา นิับตั�งแตมีการนิำป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ์ไป็ขับร้องและบรรเลงป็ระกอบละครภาพนิิ�ง และละครด็ึกด็ำบรรพ์ตามลำด็ับ ป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพก็ลด็ควิามสำคัญด็วิยตวิของตวิเองลงไป็ จากการ ที�เคยใช ขับ ร้องและบรรเลงเป็็ นิ เอกเท ศิ ก็เ ป็ลี�ย นิห่นิ้า ที�ไ ป็ เป็็ นิส วินิป็ ระกอบของ การแสด็ง ลักษณ์ะเด็นิของวิงป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพทีมีมาแต่แรกเริ�ม กถูกบด็บังด็วิยการแสด็ง ของตวิละครบนิเวิท เพราะควิามสนิใจของผู้ชมจะมุ่งไป็ที�ละครมากกวิ่า ใ นิ ส มัย รัชกาล ที ๖ พระบาทสมเด็็จพระมง กุฎเก ล้าเจ้าอ ยู่ห่ วิ ใ ห่้ค ณ์ ะละครของ พระองค์แสด็งละครด็ึกด็ำบรรพ์เร่�องศิกนิตลา ซึ่�งเป็็นิบทพระราชนิิพนิธิ นิอกจากนิันิแลวิยังม บทละครด็ึกด็ำบรรพ์พระราชนิิพนิธิอีก ๒ เร่�อง ค่อ เร่�องท้าวิแสนิป็มและพระเกียรติรถ นิอกจาก ละครของ ห่ ล วิ งแ ล วิยัง มีเจ้าของละครบางค ณ์ ะ จ ด็ แส ด็ งละคร ด็ึก ด็ ำบรร พ ค่ อ ค ณ์ ะละคร
เจ้าฟ้้ากรมพระยานิรศิรานิวิด็ตวิงศิ์ให่้ทรงรวิมม่อจด็ทำอป็รากรแบบไทยขึนิ
กรมห่ลวิงนิครราชสีมา
เจ้าฟ้้าจฑิาธิุชธิราด็ิลก กรมขนิเพชรบูรณ์์ อ นิ ทรา ชัย และค ณ์ ะละครของเจ้า ค ณ์ พระ ป็ ระ ยูร วิ ง ศิ (เจ้าจอมมาร ด็ าแพ ใ นิรัชกาล ที ๕)
ให่ฟ้นิฟ้
โด็ยใช้บทพระนิิพนิธิ์ของสมเด็็จพระเจ้า บรมวิงศิ์เธิอเจ้าฟ้้ากรมพระยานิรศิรานิวิด็ตวิงศิ นิ่าสังเกตวิ่าการฟ้นิฟู้การแสด็งละครด็ึกด็ำบรรพ ในิครั�งนิีมสวินิในิการส่บทอด็ศิิลป็ะของป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ์อย่างสำคัญต่อเนิ่�องมา
และฝ้ึกซึ่้อมละครด็ึกด็ำบรรพขึนิมาอีกในิราชสำนิัก
ตลอด็จนิคณ์ะละครสมัครเลนิและของชมรมด็นิตรีไทยสโมสรนิิสิต
8 ห่ลักจากการเป็ลี�ยนิแป็ลงการป็กครองแลวิการบรรเลงป็ี�พาทย์และการแสด็งละคร ด็ึกด็ำบรรพซึ่บเซึ่าไป็บ้าง จนิกระทั�ง พ.ศิ. ๒๔๙๐ จึงเริ�มมีการฟ้นิฟ้ทั�งในิด็้านิการบรรเลงด็นิตร และแส ด็ งละคร ขึ นิ ใ นิ บางโอกาส นิ อกจาก นิั นิก มีการแส ด็ งออกอากา ศิ ทางสถา นิีวิิท ยุและ สถานิีโทรทศินิ์เป็็นิครั�งคราวิ ได็้แก ผลงานิของกรมศิิลป็ากร วิังคลองเตย และวิงด็นิตรีบางวิง เช นิ วิ งพาทยโก ศิ ล วิ ง ด็ ริย ป็ ระ ณ์ีต วิ งบาง บ วิ ทอง และ วิ งค ร ผ นิ เ พ็งพง ศิ า จัง ห่วิ ด็ ลพ บ ร
จุฬาลงกรณ์์มห่าวิิทยาลัย นิ อกเ ห่นิ่ อจากการ ส่ บทอ ด็ ศิิล ป็ ะของการ ขับ ร้องและบรรเลง ป็ี�พาท ย ด็ึก ด็ ำบรร พ ผ่านิทางบุคคลแลวิ ป็ัจจัยอีกป็ระการห่นิึ�งทีรักษาเสียงเพลงป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ์ให่้คงไวิ กค่อ การบนิทึกเสียง นิับตั�งแต่การบนิทึกแผนิเสียงในิสมัยรัชกาลที ๕ และห่ลังจากนิันิกมีการบนิทึก แ ผ นิ เ สียง อีก ห่ ลายค รั�งเป็็ นิ ระยะ ๆ เช นิ งา นิ ของกรมศิิลป็ ากร งา นิ ของค ณ์ ะ ด็ ริย ป็ ระ ณ์ีต จ นิ กระ ทั�งใ นิ ส มัย ห่ลัง มีการ บ นิทึกเ สียงลงแถบ บ นิทึกเ สียง และแถบ บ นิทึกภาพ อีก ด็ วิ ย เชนิ งานิของอาจารย์เจริญใจ สนิทรวิาทนิ และงานิของคณ์คทาวิุทธิ อนิทรทูต ป็ัจจบนิการแสด็งด็นิตรีไทยป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ ได็จด็ให่มขึนิเพ่�อรวิมเฉลิมฉลอง เ นิ่�องใ นิ โอกาส วิ นิ ค ล้าย วิ นิ สถา ป็นิ าม ห่ าวิิทยา ลัยของ ทุก ป็ และ นิับเป็็ นิส ริมงคล อ นิสูง ยิ�ง ที สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเ จ้า กรมสมเด็็จพระเทพ รัต นิ ราช ส ด็ า ฯ สยามบรมราช กุมา ร อง ค ป็ ระ ธิ า นิกิต ติม ศิัก ด็ิ โครงการ ด็นิ ต รีไทย- ป็ี�พาท ย ด็ึก ด็ ำบรร พ ตั�งแ ต่เ ริ�มแรก
๒๕๓๐ จนิถึงป็ัจจบนิ ชวิงเวิลากวิ่า ๓๐ ป็ทีผ่านิมาทรงมีพระมห่ากรณ์าธิิคณ์
าวิิทยา ลัย ใ นิส วินิ ของการบรรเลง ด็นิ ต รีไทย ป็ี�พาท ย ด็ึก ด็ ำบรร พ นิ อกจากจะบรรเลง บทเพลงต่าง ๆ ทีส่บทอด็มาของการบรรเลงป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ์แลวิ มห่าวิิทยาลัยยังได็พิจารณ์า ค ด็ เ ล่ อกผลงา นิ การ ป็ ระ พ นิธิ์เพลงไทย ที ม ค ณ์ สม บ ติเ ห่ มาะสม ทั�งเชิง ลีลาและทำ นิ อง ด็นิ ต ร ที�สอ ด็ ค ล้อง กับระบบเ สียงของ วิ ง ป็ี�พาท ย ด็ึก ด็ ำบรร พ์มาบรรเลง อีก ด็ วิ ย นิ อกจาก นิี�วิิชาการ ของการบรรเลงด็นิตรีไทยป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ ได็จด็เข้าอยู่ในิห่ลักสูตรการเรียนิการสอนิของ ภาควิิชาด็ริยางคศิิลป็ คณ์ะศิิลป็กรรมศิาสตร จุฬาลงกรณ์์มห่าวิิทยาลัย เพ่�อส่บทอด็ภมป็ัญญา และศิิลป็วิัฒนิธิรรมทีมคณ์ค่าของชาติไป็สู่เยาวิชนิ นิิสิต นิักศิึกษา และศิิลป็นิด็นิตรีไทยรุ่นิ ต่อ ๆ ไป็ในิอนิาคตกาล
เสด็็จพระราชด็ำเนิินิทรงด็นิตรีและทอด็พระเนิตรรายการแสด็งเป็็นิป็ระจำทุกป็ ส่บเนิ่�องมาตั�งแต ป็พุทธิศิักราช
พระราชทานิบทร้องขึนิให่ม่เป็็นิการเฉพาะเพ่�อการแสด็งในิวินิครบรอบสถาป็นิาจุฬาลงกรณ์์ ม ห่
9 หน้งสืออ้างอิงที�สำค้ญ นิร ศิ รา นิ วิ ด็ต วิ ง ศิ์, สมเด็็จพระเ จ้าบรม วิ ง ศิ์เ ธิ อเ จ้าฟ้้ากรมพระยา. ชุุมนุุมบทละคอ นุ และบทขัับร้้องพ ร้ ะ นุิพ นุ ธ์์สมเด็็จพ ร้ ะเ จ้าบ ร้ มวงศ์์เ ธ์ อเ จ้าฟ้้าก ร้ มพ ร้ ะยา นุร้ ศ์ร้ า นุุวด็ติิวงศ์์. พระนิคร : ห่้างหุ่้นิสวินิจำกด็ศิิวิพร, ๒๕๑๔. _____________. บ นุทึกเร้่�องความ ร้้ติ่าง ๆ สมเด็็จพ ร้ ะเจ้าบ ร้ มวงศ์์เ ธ์ อเจ้าฟ้้าก ร้ มพ ร้ ะยา นุร้ ศ์ร้ านุุ ว ด็ ติิวงศ์์ท ร้ ง บ นุทึกป ร้ ะทา นุ พ ร้ ะยาอนุุมา นุร้ า ชุธ์นุ . ๕ เ ล่ม. พระ นิ คร : สำนิักพิมพ์มห่าวิิทยาลัย
๒๕๐๖. ปร้ะชุุมบทละคร้ด็ึกด็ำบร้ร้พ์ฉบับบร้บ้ร้ณ์์ พร้้อมด็้วยปร้ะวัติิเจ้าคณ์พร้ะปร้ะย้ร้วงศ์์ และติำนุานุ ละค ร้ด็ึก ด็ ำบ ร้ร้พ พ ร้ ะ นุิพ นุ ธ์์ ขั องสมเด็็จพ ร้ ะเจ้าบ ร้ มวงศ์์เ ธ์ อ ก ร้ มพ ร้ ะยา ด็ ำ ร้ ง ร้าชุานุุภาพ. พระนิคร : โรงพิมพ์พระจนิทร์, ๒๔๘๖. (พิมพ์เป็็นิมิตรพลีในิงานิพระราชทานิ เพลิงศิพเจ้าคณ์ป็ระยูรวิงศิ วินิที ๓๑ พฤษภาคม ๒๔๘๖) พนิพศิ อมาตยกุล, สยามสังคติ. กรุงเทพฯ : สำนิักพิมพ์เจ้าพระยา, ๒๕๒๔.
สมาคมสังคมศิาสตร์แห่่งป็ระเทศิไทย,
ในิสมัยรัชกาลที ๕ สมเด็็จพระเจ้าบรมวิงศิ์เธิอเจ้าฟ้้ากรมพระยานิรศิรานิวิด็ตวิงศิ ทรงป็รับป็รุงลักษณ์ะการป็ระสมวิงป็ระเภทห่นิึ�งขึนิทีละเล็กทีละนิ้อยโด็ยลำด็ับจากวิงป็ี�พาทย ไมนิวิมซึ่�งได็้เคยใช้บรรเลงรับรองแขกในิราชสำนิักห่ร่อในิบ้านิคห่บด็ีอยู่บ้างแลวิ
แนิวิทางทีวิ่ามป็ระสงค์จะใชวิงป็ี�พาทยทีมีเสียงอ่อนิโยนินิุ่มนิวิลรนิห่ เพ่�อให่้เห่มาะแก่การบรรเลง
ภายในิอาคารได็้เป็็นิอย่างด็ ด็วิยเห่ตนิีจึงทรงเริ�มจากวิงป็ี�พาทย์ไมนิวิมซึ่�งใช้ไมนิวิมตีเคร่�อง ด็ำเนิินิทำนิองเพ่�อให่มีเสียงเบาและนิุ่มลง
ระนิาด็เอก (ตด็วิยไมนิวิม)
๒. ระนิาด็ทุ้มไม (ตด็วิยไมนิวิม)
๓. ระนิาด็ทุ้มเห่ล็ก (ตด็วิยไมนิวิม)
๔. ฆ้้องวิงให่ญ (ตด็วิยไมนิวิม)
๕. ขลุ่ย๑
๖. กลองตะโพนิ ๒ ลูก (ตั�งห่นิ้ากลองขึนิใชตีแทนิกลองทด็)
10
ว่าดี้วย์เรื�องป็่�พาทย์์ดีึกดีำบรรพ
โด็ยที�ทรงยด็
ทรงคด็เคร่�องด็นิตรทีมีเสียงด็ังมากห่ร่อเล็กแห่ลม ออกเสียจากวิงป็ี�พาทยป็กต ได็้แก ป็ี�ในิ ระนิาด็เอกเห่ล็ก และฆ้้องวิงเล็ก ในิขณ์ะเด็ียวิกนิ ก็ทรงเพิ�มเคร่�องด็นิตรีบางอย่างทีมีเสียงทุ้มต�ำกังวิานิเข้ามา ได็้แก ฆ้้องหุ่่ย 7 เสียง จนิกระทั�ง
กับทั�งได็้ทรงป็รับป็รุงตะโพนิ
เรียกวิ่า กลองตะโพนิ
ด็ังนิี
ในิทีสด็ฆ้้องหุ่่ยนิีด็ูจะเป็็นิลักษณ์ะเด็นิของป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ
ตั�งห่นิ้ากลองขึนิใชตีแทนิกลองทด็
วิงป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพจึงป็ระกอบด็วิยเคร่�องด็นิตร
๑.
๑ แต่เด็ิมป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพมีแต่เพียงขลุ่ยเพียงออเท่านิันิ ต่อมาในิราวิป็ลายรัชกาลที ๖ เกด็มีขลุ่ยอู้ซึ่�งเป็็นิ ขลุ่ยขนิาด็ให่ญขึนิ จึงได็มผู้นิำขลุ่ยอู้เข้ามาป็ระสมในิวิงป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ์เพิ�มขึนิอีกอย่างห่นิึ�ง ด็วิยเห่นิวิ่า เป็็นิเคร่�องด็นิตรทีมีเสียงต�ำและทุ้ม ไม่รบกวินิเคร่�องด็นิตรทีมีมาแต่เด็ิม และสอด็คล้องกับจด็ป็ระสงค์ในิ การป็ระสมวิงป็ระเภทนิี
กลองแขก
วิงด็นิตรด็ังกล่าวินิี�ใช้บรรเลงรับร้องป็ระเภทเพลงเกรด็และเพลงตับในิงานิต่าง
กด็ีและวิงด็นิตรที�ใชกด็จึงเรียกช่�อตามช่�อคณ์ะละครและช่�อโรงละครไป็ด็วิยวิ่า ละครด็ึกด็ำบรรพ
ป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพมีการป็ระสานิเสียงที�ได็้รสไพเราะนิุ่มนิวิลนิ่าฟ้ัง การขับร้องและ
บรรเลงป็ระกอบด็วิยวิิธิีการทีพิเศิษยากแก่การป็ฏบต และเม่�อใชป็ระกอบการแสด็งละครกม
ควิามงด็งามพร้อมสรรพในิทุกกระบวินิ
๒ ในิป็ัจจบนิฆ้้องหุ่่ยที�อยู่ที�กรมศิิลป็ากรซึ่�งเป็็นิวิงป็ี�พาทย์ของห่ลวิงมาก่อนิ
11 ๗. ฆ้้องหุ่่ย ๘ ลูก๒ (เทียบเสียงฆ้้องให่มีระด็ับสูงต�ำต่างกนิเป็็นิ ๗ เสียง โด็ยให่มีเสียง
ระด็ับสูงสด็และต�ำสด็เทียบเป็็นิคู่แป็ด็แลวิทำราวิแขวินิเรียงกนิตามลำด็ับ) ๘. ตะโพนิ
ซึ่ออู้๓
๙.
๑๐. ฉิ�ง ๑๑.
ๆ เชนิ งานิรับรองแขกเม่องในิราชสำนิักอยู่ระยะห่นิึ�ง ซึ่�งในิชันิตนิยังมิได็ตั�งช่�อวิ่า วิงป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ ต่อมาเ ม่�อเจ้าพระยาเทเวิศิ ร วิ ง ศิ์วิิ วิัฒ นิ (ม.ร. วิ . ห่ ลา นิ กุญชร) ตั�งโรงละคร ขึนิที บ้า นิ ของ ท่า นิ ริมถ นินิอัษฎาง ค ท่า นิ ไ ม ป็ ระสง ค์จะใ ห่้ค นิทั วิ ไ ป็ เ รียกค ณ์ ะละครและโรงละคร วิ่า ละครเจ้าพระยาเทเวิศิรฯ ท่านิจึงตั�งช่�อคณ์ะละครวิ่า ละครด็ึกด็ำบรรพ พร้อมกนินิีก็ได็ป็รับป็รุง แบบแผ นิ ละครอ ย่างใ ห่ม ขึ นิ เ ล นิที�โรงละครแห่่ง นิี โ ด็ ยไ ด็ รับพระก ร ณ์ าอ ย่าง ยิ�งจากสมเด็็จ พระเจ้าบรม วิ ง ศิ์เ ธิ อ เจ้าฟ้้ากรมพระยา นิร ศิ รา นิ วิ ด็ต วิ ง ศิ นิ อกจาก นิี ยังไ ด็้ใช วิ ง ป็ี�พาท ย ที ป็รับป็รุงขึนิให่มด็ังกล่าวิข้างตนิบรรเลงรวิมกับการแสด็งละครด็วิย ด็วิยเห่ตนิี�ละครอย่างให่ม
และ ป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ
ผด็กวิ่าการบรรเลงด็วิยวิงป็ี�พาทยอนิๆ ด็วิยเห่ตนิี จุฬาลงกรณ์์มห่าวิิทยาลัยจึงเห่นิควิามสำคัญ อ ย่าง ยิ�งใ นิอ นิที�จะ ริเริ�มโครงการ ด็นิ ต รีไทย- ป็ี�พาท ย ด็ึก ด็ ำบรร พ ขึ นิ เ พ่�อ ฟ้ นิฟ้ ส่ บทอ ด็ และ เผยแพร่ศิิลป็ะของด็นิตรีแขนิงนิี�ไวิ้ให่้คงอยู่ส่บไป็
ห่ร่อฆ้้องหุ่่ยทีวิงอนิ ๆ เท่าทีป็รากฏ มีเพียง ๗ ใบเท่านิันิ ทั�งนิี�อาจจะเนิ่�องมาจากใบที ๑ และใบที ๘ เป็็นิเสียงเด็ียวิกนิแตต่างระด็ับ บางท่านิ อาจจะไม่ใชก็ได็ ๓ เ ด็ิม ซึ่ อ อู้ ไ ม มีเลยใ นิวิ ง ป็ี�พาท ย ด็ึก ด็ ำบรร พ แ ต่เ ก ด็ ค วิ ามจำเป็็ นิ เ พ่�อแส ด็ งละครเร่�อง สัง ข์ศิิล ป็ชัย ซึ่�ง ม เพลงห่นิึ�งที�เรียกกนิวิ่า เพลงหุ่่นิกระบอก ค่อ เพลงสังขารา ต้องมซึ่ออู้เข้าไป็สีเคล้าเพลงนิี�มาตั�งแต่ในิสมัย รัชกาลที ๕ แต่เป็็นิการสีผสมวิงไม่ได็สีคลอเสียงร้อง ซึ่ออู้นิีจึงคงตด็อยู่ในิวิงป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ์มาจนิทุกวินินิี และได็้ใช สป็ระคองเสียงผู้ขับร้องด็ วิย
ต้องอาศิัยบุคคลทีถึงพร้อมด็วิยทักษะและป็ระสบการณ์์
วิงป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ์บรรเลงเพลงโห่มโรงมห่าจุฬาลงกรณ์์ อธิิการบด็ีกราบบังคมทูลรายงานิและเบิกพธิีกรเริ�มรายการแสด็ง (๑ ชัวิโมง ๒๐ นิาที)
เสด็็จพระราชด็ำเนิินิกลับ
12 กำหนดีการ การแสดีงดีนตั้รีไทย์ – ป็่�พาทย์์ดีึกดีำบรรพ เพื�อเฉลิิมฉลิอง ๑๐๗ ป็่ แห่งการสถึาป็นาจุฬาลิงกรณ์์มหาวิทย์าลิ้ย์ ว้นอ้งคารที ๒๖ มีนาคม ๒๕๖๗ ณ์ หอป็ระชุุมจุฬาลิงกรณ์์มหาวิทย์าลิ้ย์ ๐๙.๐๐ นิ. ผู้รับเชิญพร้อมกนิในิห่อป็ระชุม ๐๙.๒๐ นิ นิายกสภามห่าวิิทยาลัย อธิิการบด็ ผู้บรห่ารมห่าวิิทยาลัย ป็ระธิานิคณ์ะกรรมการ จด็การแสด็ง รอรับเสด็็จพระราชด็ำเนิินิ ๐๙.๓๐ นิ. สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้า กรมสมเด็็จพระเทพรัตนิราชสด็า ฯ สยามบรมราช กุมา ร เสด็็จพระราช ด็ ำเนิิ นิ เข้าภายใ นิห่ อ ป็ ระ ชุม จุฬาลงกรณ์์ม ห่ าวิิทยา ลัย ป็ระทับพระราชอาสนิ
13 ราย์การแสดีงบนเวท ในราย์การแสดีงดีนตั้รีไทย์ – ป็่�พาทย์์ดีึกดีำบรรพ ว้นอ้งคารที ๒๖ มีนาคม ๒๕๖๗ รายการที ๑ การบรรเลงของวิงป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ เพลงโห่มโรงมห่าจุฬาลงกรณ์์ รายการที ๒ การอ่านิทำนิองเสนิาะ ๑๐๗ ป็ จุฬาลงกรณ์์มห่าวิิทยาลัย โด็ย นิิสิตคณ์ะอักษรศิาสตร และขับลำเด็ี�ยวิสารถ ออกลูกบทจับระบำอู่ทอง รายการที ๓ การขับร้องและบรรเลงด็นิตรีไทยชด็ “เวิียด็นิามเยนิใจ” บทเพลงพระราชนิิพนิธิ และการแสด็งพระราชทานิในิสมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้า กรมสมเด็็จพระเทพ รัตนิราชสด็า ฯ สยามบรมราชกุมาร ของวิงสายใยจามจร รวิมกับ วิงด็นิตรีสากล สโมสรนิิสิตจุฬาลงกรณ์์มห่าวิิทยาลัย และวิงด็นิตรีเวิียด็นิาม
ทำนุองเพลงเด็ิมจาก
แนุวทางบร้ร้เลงด็้วยเคร้่�องด็นุติร้ติะวนุติก)
14 เพลิงโหมโรงมหาจุฬาลิงกรณ์์ การบรรเลงเพลงโห่มโรงมห่าจุฬาลงกรณ์์เป็ ด็รายการเพ่�อวินิสถาป็นิาจุฬาลงกรณ์์ ม ห่ าวิิทยา ลัย นิี เป็็ นิ การบรรเลง ส่ บเ นิ่�องมา ตั�งแ ต ป็ พ. ศิ . ๒๕๕๔ และเป็็ นิอีกคำรบ ห่นิึ�ง สัญ ลักษณ์์แห่่งการเ ป็ ด็ รายการ นิี�เวิีย นิ มา ถึง ป็ รากฏค วิ ามเป็็ นิ เอกภาพแห่่ง จุฬาฯ ยิ�ง ขึ นิ การเ ป็ ด็ รายการเ พ่�อการเฉ ลิมฉลองสำ คัญ ป็ ระจำ ป็ พ. ศิ . ๒๕๖๒ นิี จึง จ ด็ ใ ห่้เ ป็ ด็ รายการ ด็วิยวิงป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ บรรเลงโด็ยนิิสิตที�อยู่ในิระห่วิ่างการศิึกษาของคณ์ะศิิลป็กรรมศิาสตร และคณ์ะครศิาสตร จุฬาลงกรณ์์มห่าวิิทยาลัย ป็ระวิติเพลงโห่มโรงมห่าจุฬาฯ จากผลงานิซึ่ด็ีของวิงจุฬาวิาทิตได็้ให่้ควิามโด็ยสังเขป็ ด็ังนิี
พาทยโกศ์ล ป ร้ ะ พ นุ ธ์์ ขัึ นุ จากเพลงมหา จุฬาลงก ร้ ณ์์ ที�ไ ด็ ร้ับโป ร้ด็ เก ล้าโป ร้ด็ ก ร้ ะห ม่อมพ ร้ ะ ร้ า ชุ ทา นุ โ นุ ติ
“...เพลงโหมโร้งมหาจุฬาลงกร้ณ์์เปนุเพลงโหมโร้งทีนุายเทวาปร้ะสิทธ์ิ
พร้ะบาทสมเด็็จพร้ะเจ้าอย้่หัวภ้มิพลอด็ุลยเด็ชุ (เพลงปร้ะจำจุฬาลงกร้ณ์์ มหาวิทยาลัย
ให้ปร้ะพนุธ์์ขัึนุ เปนุทำนุองเพลงไทย
โ ด็ ย ที จุฬาลงกรณ์์ม ห่ าวิิทยา ลัย ไ ด็ ป็รับเป็็ นิ ทางบรรเลงสำ ห่รับใช กับ วิ ง ป็ี�พาท ย ด็ึกด็ำบรรพ ของศินิยส่งเสริมวิัฒนิธิรรม ตั�งแตป็ พ.ศิ. ๒๕๓๐ เป็็นิตนิมา
ติามหลักและกฎเกณ์ฑ์์การ้ปร้ะพนุธ์์เพลงไทย...”
15 ๑๐๗ ป็่ จุฬาลิงกรณ์์มหาวิทย์าลิ้ย์ ๒๖ มีนาคม ๒๕๖๗ การศิึกษา ณ์ สยามป็ระเทศิวิฒนิะป็รากฏยศิะฦๅชา วิิไล กำเนิิด็ด็วิยวิรญาณ์ทศินิ์พระป็ิยะไท เทด็เกียรติเกรียงไกร จุฬาฯ
โองการป็ระด็ิษฐานิ ถกล อุตด็มฤกษ์ชยะเบิกอนิาคตะอนินิต พร้อมพัฒนิาคนิ และชาต ร้อยเจด็ป็กิจการเผด็ิมวิิริยะอาจ เป็นิแห่ล่งป็ระชุมป็ราชญ วิิชา สร้างคนิมุ่งมนิะสร้างวิิจัยบมิระอา สร้างมิตระนิานิา ป็ระเทศิ ทุกศิิลป็ศิาสตรรจิเร่องป็ระเท่องรฐวิิเศิษ สมภธิเรศิทรง พธิานิ โด็ยพจนิสัตยจิตะกล้าและกอป็รสติวิิห่าญ เป็นิบารมด็าล สมิทธิ เชด็ชาติเชด็ชนิะชาวิสยามสุรวิิศิิษฐ เชด็ราชทวิีนิิตย นิิรนิด็ร์ฯ รองศิาสตราจารย ด็ร.อาทิตย ชีรวิณ์ิชยกุล ภาควิิชาภาษาไทย คณ์ะอักษรศิาสตร จุฬาลงกรณ์์มห่าวิิทยาลัย ร้อยกรอง นิายเพชรอมร กนิห่ารนิทร นิิสิตชันิป็ที ๓ วิิชาเอกภาษาไทย คณ์ะอักษรศิาสตร จุฬาลงกรณ์์มห่าวิิทยาลัย อ่านิทำนิองเสนิาะ
ห่นินิเนิ่�องโด็ยธิิรราชโอรสมห่า-
ด็ำเนิินิทำนิองเรียบ
นิำมาป็ระพนิธิ์เป็็นิทางเด็ี�ยวิ ภายใตห่ลักและกฎเกณ์ฑิ์วิิชาการป็ระพนิธิ์ทางเด็ี�ยวิ
ห่ลากห่ลายทั�งเคร่�องป็ี�พาทย
ชันิห่นิึ�ง ภายใตมตห่วิงจนิตนิาการควิามชนิอารมณ์์ในิควิามรัก ด็วิยกลไกการบรรเลงร้องลำเด็ี�ยวิ
16 ข้บลิำเดีีย์วสารถึ ออกลิูกบทจ้บระบำอู่ทอง เพลงสาร ถ สาม ชั นิ ทำ นิ อง ห่ลักเป็็ นิ ผลงา นิป็ ระ พ นิธิ์ของ พระ ป็ ระ ด็ิษ ฐ์ไพเราะ (ค ร มีแขก) ภ ม ป็ัญญา ป็ ราช ญ์ส มัย รัต นิ โก ส นิ ท ร ป็ ลายแ ผ นิด็ นิ พระบาทสมเด็็จพระ นิั�งเก ล้า เจ้าอยู่ห่วิ โครงสร้างป็ระพนิธิ์ขยายขึนิจาก เพลงสารถชักรถ สองชันิ ลักษณ์ะทัวิไป็เป็็นิทางพ่นิสำห่รับ
ๆ เป็็นิเพลง ๑๓ จังห่วิะห่นิ้าทับ ม ๓ ท่อนิ นิักป็ระพนิธิ์เพลงไทยนิิยม
ทีมีควิาม
เคร่�องสายและมโห่ร ทางเด็ี�ยวิขลุ่ยเพียงออ เพลงสารถ ทีวิงป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพนิำมาเสนิอการบรรเลงในิ วิ นินิี เป็็ นิ ทาง ที�อาจาร ย บุญ ช วิ ย โส วิัตร ผู้ เชี�ย วิ ชาญ ด็นิ ต รีไทย จุฬาลงกรณ์์ม ห่ าวิิทยา ลัย
: การป็ระพนิธิ์เพลงเด็ี�ยวิ ซึ่�งอาจารยศิาสตรา เลาสูงเนิินิ ขอใ ห่ ป็ ระ พ นิธิ ขึ นิ เ พ่�อ ส่ง นิักเ รีย นิ วิิทยา ลัย นิ าฏศิิล ป็ สถา บ นิบ ณ์ ฑิิต พัฒ นิ ศิิล ป็ กระทร วิ ง วิัฒ นิธิ รรม เข้า ป็ ระก วิด็ การบรรเลงเ ด็ี�ย วิ ข ลุ่ ยเ พียงออใ นิ รายการ ป็ ระลองเพลง ป็ระเลงมโห่ร เม่�อป็ พ.ศิ. ๒๕๖๑ และส่งผลให่้ได็รับรางวิัลชนิะเลศิในิครั�งนิันิ ครันิเม่�อถึงวิาระ ทีจุฬาลงกรณ์์มห่าวิิทยาลัย มีภารกิจการจด็การบรรเลงรายการป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ เนิ่�องในิ วิ นิ สถา ป็นิ า จุฬาลงกรณ์์ม ห่ าวิิทยา ลัย ป็ ระจำ ป็ พ. ศิ . ๒๕๖๗ อาจาร ย บุญ ช วิ ย โส วิัตร ผู้เชี�ยวิชาญด็นิตรีไทย จุฬาลงกรณ์์มห่าวิิทยาลัย จึงคด็นิำผลงานินิี�มาป็รุงทางบรรเลงขึนิอีก
ป็ระพนิธิขึนิภายใต้ทฤษฎด็ริยางค์ไทย
ข ลุ่ ยเ พียงออของ วิ ง ป็ี�พาท ย ด็ึก ด็ ำบรร พ ที�ไพเราะ ห่ ลากรส ง ด็ งาม และสอ ด็รับ กับ ป็ัจ จัย การเฉลิมฉลองในิวิาระสำคัญกำห่นิด็ทั�งมวิล กระบ วินิ การ พิจาร ณ์ า ไ ด็ ด็ ำเนิิ นิ ตามกรอบกำ ห่นิด็ที�เ กี�ย วิข้อง ด็ วิ ย ห่ลักวิิชาการ ด็ริยางค์ไทย ตลอด็จนิการพิจารณ์าคด็เล่อกศิิลป็นิผู้บรรเลง
โด็ยเฉพาะเนินิให่ขับร้องทางที�ได็รับการถ่ายทอด็มาจาก ครทวิม ป็ระสิทธิิกุล (ศิิลป็นิแห่่งชาต สาขาศิิลป็ะการแสด็ง (คีตศิิลป็์) พุทธิศิักราช ๒๕๒๙) ซึ่�งเป็็นิทางที�รองศิาสตราจารยบุษยา ชิตทวิม ได็ผ่านิการป็ระกวิด็ และได็รับรางวิัลชนิะเลศิ มาแ ล วิ เช นิก นิ นิ อกจาก นิี�ไ ด็ นิ ำการ บูร ณ์ าการโ ด็ ยกรอบ ภ ม ป็ัญญาผลงา นิ ใ นิ สมเด็็จพระเจ้า บรม วิ ง ศิ์เ ธิ อ เจ้าฟ้้ากรมพระยา นิร ศิ รา นิ วิ ด็ต วิ ง ศิ เป็็ นิ ฐา นิ ใ นิ การ ป็รุงรายการ ภายใ ต ช่�อ
ภายใต้ควิามห่วิังที�จะให่้ได็้ผลงานิ การบรรเลงที�ไพเราะและสมบูรณ์์สูงสด็
และเริ�มตนิด็ำเนิินิการฝ้ึกซึ่้อมรวิมกนิ
17 “ขับลำเด็ี�ยวิสารถ ออกลูกบทจับระบำอู่ทอง” ป็ระกอบรายการป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ์เชนิที�เคย จด็ด็ำเนิินิการเป็็นิป็ระจำมาแตป็ พ.ศิ. ๒๕๓๐ ด็วิยควิามสำคัญด็ังกล่าวิ จึงเห่นิถึงควิามลงตวิ
ตั�งแตตนิป็ พ.ศิ. ๒๕๖๗ เป็็นิตนิมา สำ ห่รับการ ด็ ำเนิิ นิ การ ค ด็วิ างโครงส ร้าง นิั นิ ไ ด็้ใช้ศิิล ป็ ะ ขับลำเ ด็ี�ย วิ ข ลุ่ ยเ พียงออ เพลงสาร ถ ออก ลูกบท จับระบำ อู่ ทอง โ ด็ ยอาจาร ย บุญ ช วิ ย โส วิัตร ผู้ เชี�ย วิ ชาญ ด็นิ ต รีไทย จุฬาลงกรณ์์มห่าวิิทยาลัย พิจารณ์าเล่อกทางเด็ี�ยวิขลุ่ยเพียงออที�เคยใชป็ระกวิด็และรับรางวิัล ชนิะเลศิด็ังกล่าวิข้างตนิ นิำมาบรรเลงเด็ี�ยวิรับกับทางขับร้องเด็ี�ยวิที�รองศิาสตราจารยบุษยา ชิต ท วิ ม ไ ด็ รับ ถ่ายทอ ด็ มาจากค ร ท วิ ม ป็ ระ สิทธิิ กุล (ศิิล ป็ นิ แห่่งชา ต สาขาศิิล ป็ ะการแส ด็ ง (คีตศิิลป็์) พุทธิศิักราช ๒๕๒๙) พร้อมกับป็รุงการบรรเลงสอด็รับด็วิยวิงป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ และเช่�อมโยงด็วิยระบำอู่ทอง ผลงานิป็ระพนิธิ์เพลงป็ระเภทระบำที�สำคัญเพลงห่นิึ�งของอาจารย ม นิ ต ร ตราโมท (ศิิล ป็ นิ แห่่งชา ต สาขา ด็นิ ต รีไทย พ. ศิ . ๒๕๒๘) ที�ไ ด็้เคย จ ด็ แส ด็ งมาแ ล วิ ใ นิ บ ริบทฉลอง รับการ ค่นินิ ครของพระรามใ นิ เ ร่�องรามเ กียร ติ เ ม่�อ ป็ พ. ศิ . ๒๕๐๐ ณ์ โรงละครศิิล ป็ ากร สาระสำ คัญ ทั�ง ห่ ลาย ด็ังก ล่า วินิี นิับไ ด็ วิ่า เป็็ นิ การ ค ด็ สรร ป็ัจ จัย “ยอด็แห่่งศิิลป็ะ” มาเรียงร้อยให่้สมกับรายการสำคัญทีจุฬาลงกรณ์์มห่าวิิทยาลัยพึงป็ระสงค ป็ระจำป็ พ.ศิ. ๒๕๖๗ ในิการตรวิจสอบการบรรเลงด็วิยบริบทวิิชาการแห่่งศิาสตรด็ริยางค์ไทยที�เกี�ยวิข้อง เ พ่�อ นิ ำไ ป็สู่ ผลงา นิ บรรเลง ที�กำ ห่นิด็ ไ ด็้เริ�ม ตั�งแ ต่การตร วิ จสอบทำ นิ อง ห่ลักเพลงสาร ถ และเพลงระบำอู่ทอง ขันิตนิพบอป็สรรคสำคัญที�การลงจบของเพลงสารถ ทีต้องการลงจบด็วิย กระบ วินิลูก ห่ ม ด็ ของเ ก่า ที�เรียก วิ่า “ ลูก ห่ ม ด็ กลาง” ซึ่�งไ ม ก นิ เ สียง ก นิห่ร่ อไ ม่กลมก ล่นิก นิ อาจาร ย บุญ ช วิ ย โส วิัตร ผู้ เชี�ย วิ ชาญ ด็นิ ต รีไทย จุฬาลงกรณ์์ม ห่ าวิิทยา ลัย จึง นิ ำ ภ ม ป็ัญญา ป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ : การสร้างทำนิองเช่�อม เข้าแก้ไขป็ัญห่าให่้ได็้กระบวินิการลงจบอย่างม ควิามกลมกล่นิ ด็วิยอรรถรสของควิามสนิุกสนิานิภาคภมิในิผลสำเร็จเสริมเข้าด็วิยอีกมตห่นิึ�ง ก่อ นิ การค ลี�คลายค วิ าม รู้สึกเ ข้า สู่ การ สัม ผัสบรรยากา ศิ การแส ด็ งระบำ อู่ ทอง ที�ง ด็ งาม ทั�งกระบวินิการร่ายรำระคนิควิามไพเราะด็วิยกระบวินิการบรรเลงขับร้องของวิงป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ ซึ่�งเกด็ขึนิเป็็นิครั�งแรกในิคราวินิี สำ ห่รับบทการ ขับ ร้องเ ด็ี�ย วิ เพลงสาร ถ และบทการ ขับ ร้องระบำ อู่ ทองใ นิ ค รั�ง นิี ส่�อสะ ท้อ นิ อารมณ์์และค วิ าม รู้สึก ที พึง ป็ ระสง ค์ของผลงา นิ บรรเลงค รั�ง นิี ด็ังบท ป็ ระ พ นิธิ เป็็นิเบ่�องตนิ ด็ังนิี
เสียด็ายเอ๋ยเสียด็ายห่นิอ แสนิสด็เสียด็าย
เสียด็ายแตช่อด็อกรัก
ป็ลูกไวิ้ใครมาห่ักไม่แลเห่นิ
ขอสองพระองค
สถิตธิำรงอโยธิยา ด็ั�งเพรงกาล
เป็็นิป็ระธิานิของป็วิงป็ระชา
18 บทร้องเพลงเด็ี�ยวิสารถ นิ้อยห่ร่อวิาจาช่างนิ่ารัก เสนิาะนิักนิ�ำคำร�ำเสียด็ส
เสียด็ายแตยังไมมคู่ภิรมย
ป็ิ�มจะกล่นิชนิใจในิวิาท
บทร้องระบำอู่ทอง มนิุษยโลกเอย สด็สินิโศิกเศิร้าระทม สบศิานิติ�สราญรมย ด็วิยมารร้ายมลายไป็ จอมราพณ์์อสุรา สินิชวิาป็ราชัย ด็วิยฤทธิิไกร รามาวิตาร ณ์ บด็นิี�สมเด็็จพระจักรรัตนิ เสด็็จนิิวิติโกศิลสถานิ ผองข้าเจ้าเห่ล่าเทพนิิกร อป็สรสคราญ เกษมศิานิติ สำราญฤด็
แด็่ไท้รามราชจักร ทั�งองคอัครเทวิ มเห่สสด็า
รวิมจิตอำนิวิยพระพรชัย
ทั�งธิาตร บารมีกระเด็่�องห่ล้า เสพศิานิติ�สราญอุรา ตลอด็กาลนิิรนิด็ร์เทอญ * (*สจบัตรป็ี�พาทยด็ึกด็ำบรรพ ป็ พ.ศิ. ๒๕๔๑) คำบรรยายโด็ย อาจารยบุญชวิย โสวิัตร ผู้เชี�ยวิชาญด็้านิด็นิตรีไทย จุฬาลงกรณ์์มห่าวิิทยาลัย รองศิาสตราจารยบุษยา ชิตทวิม ตรวิจ
19 อธิิบาย์ เวย์ดีนามเย์็นใจ ทีผ่านิมาได็้เขียนิเพลงที�ใช้สำเนิียงภาษาต่าง ๆ มามากแลวิ ครั�งนิีจึงตั�งใจเขียนิสำเนิียง เวิีย ด็นิ าม ไ ด็้ขอใ ห่้สถา นิ เอก อัครราช ทูตไทย ป็ ระจำเวิีย ด็นิ าม ช วิ ย ส่งเพลงเวิีย ด็นิ ามมาใ ห่ ได็้เขียนิเร่�องเกี�ยวิกับเวิียด็นิาม เริ�มตนิจากอาห่าร ได็ข้อมูลจากห่นิังส่อป็ากะศิิลป็ อนิุสรณ์์ อัมพร พ ทัก ษ์ไพร วิ นิ ผู้ ร วิ บร วิ ม ค่ อ ค ณ์ เกษตร พ ทัก ษ์ไพร วิ นิ บุตรชาย ค ณ์อัมพร นิ อก นิั นิ มาจาก ห่นิังส่อที�ได็อ่านิและจากป็ระสบการณ์์ที�ไป็เวิียด็นิามห่ลายครั�ง ท่านิทูตส่งห่ัตถกรรมเวิียด็นิาม มาให่ห่ลายอย่าง มีกระเป็๋ากกพ่นิเม่อง ได็ด็ูการแสด็งห่ลายอย่าง มีการต่อตวิ เคยมีคนิเล่าวิ่าในิไทยแสด็งในิงานิพระราชทานิ เพลิงศิพ (ไม่ทราบวิ่าเป็็นิการแสด็งที�ไทยเรียกวิ่าญวินิห่กห่ร่อไม่และได็ยนิวิ่าต้องใช้ทห่ารเร่อแสด็ง ถูก ผ ด็ อ ย่างไรไ ม่ทราบเพราะ ฟ้ังมาเ ม่�อ ยังเด็็กมาก) เรา รู้จักการแส ด็ งลา วิ กระทบไ ม ญวินิกระทบไมกม คณ์ครสรชัยชาญ นิำเพลงในิซึ่ด็ทีส่งมาจากเวิียด็นิามเป็็นิแนิวิทางและแต่งเองเป็็นิ สวินิมาก แตมีเพลงที�เป็็นิเพลงยอด็นิิยม ซึ่�งเขาสงวินิลิขสิทธิิ เป็็นิทรัพยสนิทางป็ัญญาใช้ไม่ได็ ครวิ่าไม่เอาของเขา แต่งเอาเองก็ได็ ใ นิป็ นิี�จะ ต้องไ ป็ เ วิีย ด็นิ าม อีกเ พ่�อไ ป็ ทำงา นิด็้า นิ โรงเ รีย นิ ใ นิ โครงการ กพ ด็ อาจจะได็สิ�งของมาแสด็งได็อีก แต่จะให่้แต่งให่มนิ่าจะไม่ไห่วิ พระราชนิิพนิธิ์ในิ สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้า กรมสมเด็็จพระเทพรัตนิราชสด็า ฯ สยามบรมราชกุมาร
เพราะมีควิามแป็ลกให่ม่และไพเราะ
ต่อจากนิันิเริ�มมีควิามคด็ห่าวิิธินิำเสนิอตามควิามรู้ที�เรียนิมาวิ่า เพลงแรกจะต้องเริ�มตนิให่นิ่าฟ้ัง
เพ่�อจูงใจให่ผู้ด็ผู้ฟ้ังสนิใจ
20
เพลง ป็ ระกอบบทพระราชนิิพ นิธิ์ใ นิ สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเ จ้า กรมสมเด็็จ พระเทพรัตนิราชสด็า ฯ สยามบรมราชกุมาร เร่�อง “เวิียด็นิามเยนิใจ” นิี เป็็นิสิ�งที�ยากสำห่รับ
ขอเล่าวิิธิีการต่าง ๆ ด็ังนิี ขันิตอนิแรก ห่ลังจากที�ได็รับพระราชทานิ
ค่อ ต้องอ่านิห่ลาย ๆ ครั�ง และพยายามตีควิามวิ่าเพลงที�จะต้องแต่งและ
โด็ยมจด็มุ่งห่มายที�สำคัญ ค่อ ต้องให่นิ่าฟ้ัง นิ่าสนิใจ สนิุกสนิานิด็วิย แ ต ต้อง มีสำเ นิียงภาษาเป็็ นิ เวิีย ด็นิ าม กับไทย ซึ่�งไ ม่ไกล กับสำเ นิียง จ นิ เ ท่าใ ด็ จึงค ล้าย ๆ กนิบ้างบางสำนิวินิ แตกยังแต่งไม่ได็ ต่อมาทรงพระกรณ์าโป็รด็เกล้าฯ พระราชทานิแผนิซึ่ด็
ณ์ กรุงฮานิอย ส่งมาถวิาย ป็ระมาณ์ร้อยกวิ่าเพลง
นิำมาเป็ด็ฟ้ังอยู่ห่ลายวินิ ป็ระกอบกับนิำพระราชด็ำรทีวิ่า “ให่้ใช้วิิธิีผสมผสานิ” จากนิันิมาผมก็ลงม่อทำงานิเพลง โด็ยเริ�มจากนิำทำนิองเพลงของเวิียด็นิามทีฟ้ังแลวิเข้าใจง่าย มีควิามไพเราะ มาใช้ในิบทพระราชนิิพนิธิ์บทที ๑ และต่อเพลงที ๒ ด็วิยจังห่วิะวิอลซึ่์แบบสากล
จึงต้องซึ่้อมกนิห่ลายครั�ง แตตด็สนิใจนิำมาใช
แนวคดีแลิะวธิีการในการทำเพลิง
การทำเพลงป็ระกอบ
บทพระราชนิิพนิธิ
เรียบเรียงควิรจะเป็็นิอย่างไร
เพลงเวิียด็นิามที�ทางสถานิเอกอัครราชทูตไทย
ผมรับใส่เกล้าฯ
ซึ่�งออกจะยากสำห่รับนิักด็นิตรีไทยสักห่นิ่อย
ส่งให่ ด็ร.สุชาด็า โสวิัตร ทำทางร้องมาให่ฟ้ังเพ่�อป็รับแก
๒ เพลงกรู้สึกวิ่ามีกำลังใจขึนิมาก ตอนิกลางค่นิก่อนินิอนิสวิด็มนิต์ขอพรพระและ เทพเจ้าแห่่ง ด็นิ ต ร ร วิ ม ทั�งค รูอาจาร ย ใ ห่ มีค วิ าม ค ด็ ส ต ป็ัญญา สามารถทำงา นินิี�ใ ห่้สำเร็จ
พอเริ�มตนิได็
ผู้ชวิยศิาสตราจารยชูวิิทย ยุระยง กับ อาจารย์เลอเกียรต ม ห่ าวิินิิจ ฉัยม นิ ต ร ( ห่ วิห่นิ้าก ลุ่ ม ด็ ริยาง ค์ไทย สำ นิักการ สัง คีต กรมศิิล ป็ ากร) วิ่าจะขอใ ห่ ม วิ ง ด็นิ ต รีสไต ล์เ วิีย ด็นิ ามไทย ใช ผู้ บรรเลงของไทยและเ วิีย ด็นิ ามเ ล นิด็ วิ ย ก นิ ไ ด็ ห่ร่ อไ ม อาจารย์เลอเกียรต รับจะป็ระสานิศิิลป็นินิักด็นิตรีจาก Vietnam National Academy of Music คุ้นิ เคย ก นิด็ ใ นิที ส ด็ก นิ ด็ห่ มาย ก นิ เ รียบ ร้อย โ ด็ ย จุฬาลงกรณ์์ม ห่ าวิิทยา ลัย กรณ์าออกห่นิังส่อเชิญ และออกค่าใชจ่ายให่นิักด็นิตรีเวิียด็นิาม ๒ คนิ มารวิมบรรเลงในิครั�งนิี เคร่�อง ด็นิ ตร ที�เขาจะมาบรรเลง ค่ อ Đàn bầu และ Đàn tranh โ ด็ ยมีอาจารย์เลอเกียร ต และค ณ์ ะ ร วิ มบรรเลง ด็ วิ ย ผม วิ างแ นิวิ เพลงใ ห่ วิ ง ด็นิ ต ร นิี�บรรเลงเพลงแรก (เ ริ�ม ต นิ ) ตอนิกลาง ห่ลังบทที ๔ และเพลงที ๙ จนิจบ ผู้ชวิยศิาสตราจารยชูวิิทย์เห่นิด็วิย ชวิยทำโนิ้ตสากล และป็ระชุม Zoom ชี�แจงรายละเอียด็ให่ด็วิย จึงขอขอบคณ์มา ณ์ โอกาสนิี
จึงป็รึกษากับ
21 ต่อจาก นิั นิ ผมทำเพลง ๓-๔ เป็็ นิ ทำ นิ องผสมผสา นิ ไทย-เ วิีย ด็นิ าม ม จัง ห่วิ ะ ส นิุกส นิ า นิขึ นิ และขอใ ห่้ค ณ์ ะศิิล ป็ กรรม ศิ าสต รจ ด็นิักแส ด็ งมา ร วิ มแส ด็ งใ นิ เพลง ที ๔ ด็ วิ ย
สวินิเพลงที ๘ นิันิ ตามบทพระราชนิิพนิธิ กล่าวิถึง การแสด็งรำกระทบไม้และโคมญวินิ ผม จึง นิ ำเพลงไทยสำเ นิียงญ วินิที�ใ ช ป็ ระกอบการแส ด็ งรำโคมญ วินิ ของ นิ าฏศิิล ป็์ไทย มาใชร้องรับบรรเลง และขอพระราชานิุญาตนิำเอาคำร้องที�นิิยมร้องกนิในิเพลงออกภาษาทีวิ่า “ จี เ อ๋ย จี และ ต่อ ด็ วิ ย เ วิีย ด็นิ ามเ ย นิ ใจ นิี ส นิุก ด็ีจ ริงเอย” พ ร้อม ทั�งขอใ ห่ นิ าฏยศิิล ป็ ของคณ์ะศิิลป็กรรมศิาสตร จุฬาฯ ทำท่าทาง จนิตลีลาป็ระกอบ อนิึ�ง คำร้องสร้อยที�ใชร้องป็ระกอบเพลงที ๗ กมีภาษาเวิียด็นิามรวิมกับภาษาไทยใส เข้ามาด็วิยวิ่า “ติ�ง ติ�ง ต๊านิ ต๊านิ ติ�ง ติ�ง ศิิลป็์เวิียด็นิามงามจริงยิ�งให่ญ่” เพลงนิี�ผมแต่งขึนิให่ม แตรับรองวิ่าได็้ควิามชด็เจนิและมีกลินิอายของเพลงพ่นิบ้านิเวิียด็นิามอย่างแนินิอนิ เพลงสด็ท้ายเพลงที ๙ ผมตีควิามจากบทพระราชนิิพนิธิวิ่า เป็็นิพระอารมณ์์ขนิของ กรมสมเด็็จ ฯ ท่านิ เพราะลงท้ายบทไวิ้อย่างนิ่าคด็ชวินิให่ทุกคนิในิวิงด็นิตรีอยากไป็เที�ยวิที เวิียด็นิาม ด็ังนิี “มีโอกาสเม่�อไรจะได็้ชวินิ ไป็สำรวิลเที�ยวิเลนิเยนิใจเอย” เป็็นิการสรป็จบอย่างยอด็เยี�ยม
ลงท้ายด็วิยวิิธิีผสมผสานิเพ่�อให่้ได็รับควิามป็ระทับใจจาก ผู้ชมทุกท่านิ อาจารย ด็ร.สรชัยชาญ ฟ้ักจำรูญ ศิิลป็นิแห่่งชาต และศิิลป็นิแห่่งจุฬาลงกรณ์์มห่าวิิทยาลัย ๑๔ มนิาคม ๒๕๖๗
ห่วิังวิ่าคงจะเตนิจะรำกนิอย่างสนิุกสนิานิ
ด็ังนิันิทำนิองเพลงจะต้องสนิุกสนิานิ
(ครวิเวิียด็นิาม)
เขาวิ่าอาห่ารญวินิมีสามแบบ เห่นิ่อกลางใตลวินิแซึ่บเคยได็้เห่นิ
ท้องถินิเห่นิ่อเป็็นิที�อากาศิเยนิ
(จด็ห่ลายชาม)
ฝ้รั�งเศิสยด็บ้านิเม่องนิ่าเสียด็าย
เศิรษฐกิจเวิียด็นิามนิีก้าวิห่นิ้า
ป็ลูกทั�งข้าวิตนิยางกาแฟ้ด็ ผักผลไมกมีอยู่ทัวิไป็
(ธิรรมชาตล่อเล่�อง)
ของทะเลกุ้งห่อยและป็ป็ลา
ป็ระชาชนิตั�งใจทำงานิกนิ ควิามขยนิชวิยชาติให่้เจริญ
22 เวย์ดีนามเย์็นใจ
กับข้าวิเวิียด็ทำทุกจานิไม่ยากเยนิ
ได็ยนิคนิแตก่อนิได็้กล่าวิไวิ ครวิเวิียด็นิามนิันิยิ�งให่ญ่ยอด็อาห่าร คนิรู้จักกนิเฝ้อมาช้านิานิ
มีฮานิอยอยู่เป็็นิเม่องสำคัญ
ทำอาห่ารใสนิ�ำมนิและกนิเนิ่�อ เห่นิจะเพ่�อสู้อากาศิห่นิาวิทีนิันิ ครวิเวิ้อยู่ภาคกลางซึ่�งรู้กนิ อาห่ารวิังด็ีครนิจด็ป็ระจง ใส่เคร่�องเทศิสมนิไพรให่้เผด็ร้อนิ แต่กาลก่อนิจด็ห่ลายชามตามป็ระสงค อนิครวิใต้ไซึ่ง่อนิใสผักลง กุ้งห่อยป็ลานิันิคงบำรุงกาย
เร่�องของชาติแต่ละยุคมห่ลากห่ลาย
แตกู้ชาตด็ังมุ่งห่มายได็้เสร
(ตามป็ระวิตศิาสตร์) ไป็เวิียด็นิามได็ศิึกษาป็ระวิตศิาสตร
เกษตรกรรมทำมาได็ห่ลายที
ทั�งจับมาที�เลี�ยงก็ขายได็ อุตสาห่กรรมของเขาไม่แพ้ใคร มีเส่�อผ้าของใช้สารพนิ แห่ล่งท่องเที�ยวิมห่ลายแห่่งที�งด็งาม ธิรรมชาตล่อนิามศิิลป็์สร้างสรรค
(ผ้าไห่มเนิ่�อด็ี)
ได็้เลี�ยงไห่มทอผ้าไห่มที�เนิ่�อด็
ตด็เป็็นิเส่�อผ้าคลุมไห่ลป็ักลวิด็ลาย
ยังมรป็ภาพเขียนิแบบเวิียด็นิาม
23 (เคร่�องเขนิสด็ใส) ที�เวิียด็นิามห่ัตถกรรมคนินิิยม และชนิชมมากทีสด็ค่อเคร่�องเขนิ ใครสนิใจคนิขายก็ชวินิเชิญ ด็ูเผนิเผนิ ด็ูคล้ายเคร่�องเขนิไทย
ทายางรักบ้างกมสีสด็ใส ชาวิเวิียด็นิามตามห่มู่บ้านิป็ลูกห่ม่อนิได็ มพนิธิุ์ให่ม่ใบมากป็ลูกเรียงราย
มีลวิด็ลายห่ลายอย่างช่างงามนิัก
ทั�งย้อมสมีแบบอย่างได็วิางขาย
ส่บเช่�อสายตระกูลช่างนิ่าชนิชม
มที�ตามศิิลป็ะจนิด็ูงามสม ที�คล้ายภาพฝ้รั�งเศิสมอด็ม ตามอารมณ์์ของแต่ละศิิลป็นิ (ด็นิตรรนิหู่) งานิจักสานิงานิห่วิายและไม้ไผ ห่ญ้าบางชนิิด็ก็สานิได็้เป็็นิงานิศิิลป็ เป็็นิของใช้เชนิกระเป็๋าเราคุ้นิชนิ ด็ังใจจนิตนิ่าซึ่่�อมาใช้งานิ เคร่�องป็ระด็ับมุกมที�เวิียด็นิาม ถ่อเป็็นิสิ�งงด็งามตามเล่าขานิ ฟ้ังด็นิตรด็ูฟ้้อนิรำอย่างโบราณ์ ไม่ได็ด็ูเสียนิานิไมล่มเล่อนิ (สร้อย ติ�ง ติ�ง ต๊านิ ต๊านิ ติ�ง ติ�ง ศิิลป็์เวิียด็นิามงามจริงยิ�งให่ญ่) (ด็ูรำโคมญวินิ) เคยได็ด็ูเขารำกระทบไม ตวิฉนิก็รำได็้แต่ไม่เห่ม่อนิ ต้องระวิังไมห่นิีบขาอย่าแชเช่อนิ
ญวินิรำโคมที�เวิ้ให่้เราด็ เลนิเป็็นิห่มู่กายกรรมตามแนิวิตั�ง เพลงป็ระกอบร้องอ๋าอ๋าป็ระด็ุจด็ัง ที�เคยฟ้ังเพลงไทยสำเนิียงญวินิ (สร้อย เฮวิ เฮวิ ญวินิ ญวินิรำด็ จี�เอ๋ยจี เวิียด็นิามเยนิใจนิี สนิุกด็ีจริงเอย) (ครวิญเพลงเลนิ เยนิใจ) ที�จริงมีเร่�องเล่าอยู่อีกมาก แต่เขียนิยากเพราะมีแยะจนิป็ันิป็วินิ มีโอกาสเม่�อไรจะได็้ชวินิ ไป็สำรวิลเที�ยวิเลนิเยนิใจเอย บทพระราชนิิพนิธิ์ในิสมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้า กรมสมเด็็จพระเทพรัตนิราชสด็า ฯ สยามบรมราชกุมาร
จะห่าวิ่าไม่เต่อนิถ้าไม่ระวิัง
