ไผคํานง เดกหนมคนหนงเดนทางจากนครศรธรรมราชบานเกดเขามาเรยนหนงสอทกรงเทพฯ ไดพบกบครผเปลยนแปลงชวตของเขาคณหญงชนศลปบรรเลงทโรงเรยนวดบวรนเวศ จนตอมาไดกลายเปนศษยดนตรไทยในสํานกครหลวงประดษฐไพเราะ(ศรศลปบรรเลง) เขาฝกฝนวชาเครองสายไทยอยางจรงจงจากครบาอาจารยจนเมอเรยนจบปรญญาบญช มหาวทยาลยธรรมศาสตรจากอาชพนกบญชทนาจะเออหนนใหรํ่ารวยไดเขากลบตดสนใจ กาวเดนบนเสนทางดนตรทเขารกเขาหนไปเรยนรลองถกลองผดกบทงงานธรกจเสยงเพลง และเทคโนโลยการบนทกเสยงในทสดเขาตดสนใจสรางสตดโอเลกๆสวนตวในซอย จรญสนทวงศ๒๗ควบคไปกบกจการงานธรกจดนตรททําใหคนในสงคมไทยคนเคยกบคําวา “แฮนดแอคม”HandAcmysupplyยาวนานกวาสามทศวรรษดวยความหลงไหลในการทํางาน เบองหลงผลตผลดนตรในฐานะโปรดวเซอรและซาวนดเอนจเนยรนบตงแตพ.ศ.๒๕๒๙ เปนตนมาจากงานชนแรก“ดําเนนเกวยน”ซงเขาประเดมดวยวงภมรนเครองสายผสมกเจง กบงเกดงานดนตรไทยอกหลายรอยชนตอเนองทฝากไวเปนหนาหนงของประวตศาสตรดนตร ไทย ปแลวปเลามงานเทปคาสเซทซดของศลปนดนตรไทยหลากหลายทงงานกลมและงาน เดยวเกดขนมาโดยเขาดแลระบบการทํางานและทําการตลาดเพอใหงานเหลานนไดเผยแพรออก ไปสสงคมภายนอกเขาแบงปนความสขใหผคนมากมายไดสมผสเสนหของเสยงดนตรไทยแบบ ใหมๆทมเอกลกษณเฉพาะทงการออกแบบเสยงออกแบบความคดการสรางสรรคเพลงดนตร คณภาพทเขาตงใจผลตขนรวมกบศลปนในสงกด-คนรนใหมและเขากไมเคยลมการทําหนาท เปนสะพานใหดนตรไทยดงเดมใหสบสานลมหายใจตอไปดวยเชนกน วนใดวนหนงในกลางเดอนมถนายนพ.ศ.๒๕๖๕เขาปดอลบมเพลงชวตของตนเองไป อยางสมบรณแบบทงเรองราวชวตและผลงานดนตรจํานวนหนงใหเราไดคดถงคนชอ“ชยพร จรจตรโกศล(๒๕๐๓-๒๕๖๕)”
วนนวงกอไผวงดนตรสมครเลนเลกๆทเขาเคยสนบสนนใหไดโอกาสบนทกเสยงใน สตดโออยางจรงจงเมอสามทศวรรษทแลวไดรบเชญจากทางสํานกบรหารศลปวฒนธรรม จฬาลงกรณมหาวทยาลยใหกลบคนมาสงเสยงบนเวทหอแสดงดนตรหลงภาวะโควดคลคลาย เรากอไผไมรรอทจะนําความรกความผกพนของเราทมตอพชายคนนมาเปนประเดนหลกใน การเลาเรองผานการแสดงสดกนอยางพรอมหนาพรอมตา(ในบรรยากาศทแตกตางไปจากการ ทํางานมลตแทรคในหองสตดโอ)และไดเชญวงภมรนทไดประเดมเรมงานผลตสอบนทกเสยง ของพชยพรมาเปนแขกรบเชญเพอรวมรําลกถงเชนกนแมแตทานผชมทเคยรจกตวตนของเขา กนบเปนสวนหนงของกจกรรมการรําลกน อนงบรรดางานเพลงทคดเลอกมาบรรเลงและขบรองครงนเดนทางมาจากอลบมเดมๆ หลายสบชดเปนงานทเคยรวมตวกนในชอวงกอไผทงวงบางผลงานในอลบมเดยวของสมาชก ในวงบางและงานบางสวนทพชยพรเคยรวมกบคณสจตตวงษเทศแมจะมเวลาการซอม อนจํากดและสงขารทเสอมถอยแตเรายงสนกอยกบการชวยกนตความเพลงใหมโยกยาย ดดแปลงงานเหลานใหมแนนอนวาผลลพธของการแสดงสดคงจะไมเรยบรอยสมบรณไม กลมกลอมไพเราะเสมอนตนฉบบงานสตดโออลบมทผานการบนทกและมกซเสยงจากพชยพร โดยตรงแตเรากตงใจวาพจะใหอภยและมความสขในการฟงเสยงขบขานของกอไผภมรนรวม ไปกบผชมทงหลายในครงน ดอกเอยดอกพดซอนขอใหพชยพรนอนหลบฝนดเอย, อานนทนาคคงในนามนองๆวงกอไผ๒กนยายน๒๕๖๕
รายการแสดง โหมโรงมหาฤกษ แขกสาหราย ตบขอมดําดน หมาเกาหาง ราตรประดบดาว อาหน เอองดอย ลาวคําหอม จนตอกไม พระอาทตยชงดวง ฟงดนตรทจฬาฯรายการ"ไผคํานง" วนศกรท๒กนยายน๒๕๖๕ เวลา๑๘.๐๐ ๒๐.๐๐น. หอแสดงดนตรอาคารศลปวฒนธรรมจฬาลงกรณมหาวทยาลย
เลาขานงานเพลงไผคํานง ๑.โหมโรงมหาฤกษ ครมนตรตราโมทศลปนแหงชาตประพนธเพลงนขนเมอปพ.ศ.๒๔๗๖โดยขยายจาก เพลงมหาฤกษสองชนทํานองเกาทอยในเพลงเรองทําขวญอนเปนเพลงทใชในกจพธมงคลทวไป ชยภคภทรจนดานําไปเรยบเรยงเสยงประสานใหมในอลบม“จรญสนทวงศ1”(พ.ศ.๒๕๔๗)ใน รปแบบวงเครองสายรวมสมย ๒.แขกสาหราย เพลงมโหรโบราณทงดงามอยเหนอกาลเวลาเสมอหนาทบปรบไกมสามทอนเคยถกนํา มาบนทกในหองแฮนดแอคมหลายวาระไมวาจะเปนอลบม“เบญจรงค๒”ชด“สดสายหมอก” (ชยภคภทรจนดาพศ๒๕๓๔),อลบม“อะลวsiamesesweeties”(เลอเกยรตมหาวนจฉย มนตร บญรตนศรรตนพนธพ.ศ.๒๕๔๖) ๓.ตบขอมดําดน ตํานานเรองพระรวงบรพกษตรยแหงกรงสโขทยอดตนายกองสวยนํ้าผปราบขอมดําดน พญาเดโชดวยพระปรชาเชาวนสงานพระนพนธในการแสดงประกอบภาพนง"ตาโบลววองต" ของสมเดจพระเจาบรมวงศเธอเจาฟากรมพระยานรศรานวดตวงศประกอบไปดวยเพลง สําเนยงเขมรอตราสองชนจํานวน๔เพลงคอเขมรพวงเขมรเขาเขยวเขมรเปาใบไมและเขมร เอวบางวงกอไผอญเชญมาเปนเพลงนําในอลบม“ขอมดําดน”ลําดบท๒ของวงบนทกเสยง ดวยเครองโบราณคดเมอพ.ศ.๒๕๓๕โดยมอาจารยอภญญาชวะกานนท(เปลยนชอตอมาเปน ณฐวภามลธรรมเกณฑ)เปนผขบรองไวแตเดมในครงนคณภมรรตนโพธสตยจะทําหนาท แทน
๔.หมาเกาหาง “แตกอนมนษยยงไมมขาวกนเพราะไมรจกขาวและไมมเมลดพนธขาวปลกกไดมหมาเกา หางตวหนงขนไปบนสวรรคแลวเอาหางทง๙จมลงไปในกองขาวของสวรรคเพอขโมยพนธขาว มาใหมนษยพนธขาวสวรรคกตดทหางทง๙แลวหมาจงหนมาแตเทวดาเหนกอนจงไลตามแลว ไดใชเทพาวธฟาดฟนหมาทขโมยพนธขาวเทพาวธฟาดถกหางขาดไปถง๘หางหมาจงเหลอหาง เดยวพรอมพนธขาวทตดหางมาใหมนษยนบตงแตนนมามนษยกรจกปลกขาวกนแลวยกยอง หมาเปนผวเศษททําคณแกมนษย” จากนทานเกาแกของคนจวงและคนอษาคเนยทเลาขานเรองหมานําพนธขาวจากฟามาให คนปลกกนเปนอาหารสบตอกนมากวาสามพนปและจากภาพเขยนสยคกอนประวตศาสตรทแพร กระจายตงแตหนาผาฮวซาน(ผาลาย)ทดนแดนกวางสในจนตอนใตถงภาพเขยนถํ้าใน ประเทศไทยความเชอเรองหมาสตวศกดสทธของคนในสวรรณภมไดถกนํามาถายทอดเปนทง หนงสอและนทานเพลงวาดวยวฒนธรรมขาวกบมนษยโดยคณสจตตวงษเทศเพลงนปรากฏใน งานอลบมชด“ดนหญาฟาแถน”เรองเกาๆไมเลากลมเผยแพรเมอพ.ศ.๒๕๔๖บนทกเสยงท แฮนดแอคมโดยวงศลปวฒนธรรมใชทํานองเพลงเทพทอง ๕.ราตรประดบดาว เพลงพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหวจากเพลงเดมมอญดดาวสอง ชนไดถกอญเชญมาเปนมงคลในอลบมแรก“ราตรประดบดาว”ของวงกอไผบนทกเสยงในรป แบบของวงเครองสายไทยแบบฉบบเมอพศ๒๕๓๔ในวนนดวงดาวถกแปลงโฉมเปน ดาวเทยมสไตลบอสซาโนวาเคลาเสยงรองโรแมนตกของหนมสพรรณเรยบเรยงโดย ชยภคภทรจนดา ๖.อาหน ครปยบาปยะวาทยนําทํานองเพลงจนอาหนของเดมมาขยายเปนอตราสามชนตอมาทาน ครหลวงประดษฐไพเราะ(ศรศลปบรรเลง)ไดนําทํานองนไปประดษฐทางเดยวสําหรบระนาดเอก ไดรบความนยมแพรหลายมากทสดเพลงหนงเพลงเดยวระนาดอาหนไดถกนํามาบนทกเสยงท หองแฮนดแอคมหลายครงอาทอลบมโหมรกโหมโรงของวงกอไผเมอพ.ศ.๒๕๔๗และอลบม ชดเดยวระนาดเอกของศลปนกรมศลปากรโดยทวศกดอครวงษ
๗.เอองดอย ประพนธโดยชยพรจรจตรโกศลสําเนยงลานนาบนทกเสยงในอลบม“อรณไขแสง”ของ วงภมรนชดท๒บรรเลงเดยวกเจงโดยดร.อภญญาเฟองฟสกลควบคมฝกซอมโดยครชนก สาครกซงตอมาครชนกไดแตงคํารองสําหรบเพลงนเพมเตมบรรยายถงความงามของดอก กลวยไมปาทขนอยในดงดอยทเรนลบหางไกลจากสายตาผคนเพลงเอองดอยวนนผนวกเพลง ฟอนเงยวเพมเตมอกเพลง ๘.ลาวคําหอม หนงในบทเพลงสําเนยงลาวทไพเราะงดงามยงพระยาประสานดรยศพท(แปลกประสาน ศพท)ไดนําแนวทางขบรองของจาเผนผยองยง(โคม)นกแตงเพลงสกวามชอผหนงในยคตน กรงรตนโกสนทรถอดทางรองมาเปนทํานองดนตรทมสํานวนคมคายไดรบความนยม แพรหลายในวงการดนตรทกชนดจนปจจบนครชนกสาครกไดปรบปรงแนวทางการขบรอง บรรเลงสําหรบขมสายและกเจงวงภมรนบนทกเสยงเปนอลบมลําดบท๖ ๙.จนตอกไม พ.ศ.๒๕๔๗ปรากฏการณของภาพยนตร“โหมโรง”ซงไดรบแรงบนดาลใจมาจากทาน ครหลวงประดษฐไพเราะ(ศรศลปบรรเลง)มผลตอการเตบโตของวงกอไผอยางยงในฐานะผอย เบองหลงการทํางานในปนนทางวงไดบนทกอลบม“โหมรกโหมโรง”๒ชดและอลบมพเศษ รวมงานเพลงของทานครฯใชในกจการเผยแพรดนตรไทยทงในและตางประเทศ โดยชยพรจรจตรโกศลทําหนาทซาวนดเอนจเนยรทําสถตอลบมขายดทสดของแฮนดแอคม การนําเสนอในครงนชยภคภทรจนดาออกแบบรสชาตใหมโดยใชเพลงจนตอกไมเชด ตอตวอาหนทางเปลยนทานครหลวงประดษฐไพเราะ(ศรศลปบรรเลง)มาเปนวตถดบเครอง ปรงรสตามทซอม
๑๐.พระอาทตยชงดวง ครพระประดษฐไพเราะ(มดรยางกร)ไดประพนธเพลงไทยสําเนยงมอญขนสําหรบใชเปน เพลงลําลาแกวงปพาทยเสภาของสมเดจเจาพระยาบรมมหาศรสรยวงศ(ชวงบนนาค)ขนนาง คนสําคญในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวตงชอเพลงตามสรอยแหง ราชทนนามและตราสรยมณฑลอนเปนดวงตราประจําตวทานสมเดจเจาพระยาฯพระอาทตย ชงดวงเปนเพลงหาทอนสนๆสํานวนดนตรกระฉบกระเฉงคมคายทวงทํานองขบรองพเศษใช บทอศจรรยสอดแทรกสําเนยงมอญนบเปนเพลงททงผรองและผบรรเลงสามารถอวดฝไม ลายมอไดอยางเตมทเพลงนปรากฏในอลบมจรญสนทวงศ1พ.ศ.๒๕๔๗การขบรองครงนใช บทพระราชนพนธเสภาเรองพญาราชวงสนในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวซงทรง แปลงจากเรองโอเทลโลของวลเลยมเชคสเปยรเมอพ.ศ.๒๔๕๕ ประวตยอวงกอไผ กอตงโดยอานนทนาคคงรวบรวมเพอนๆพๆนองๆจากหลายสถาบนการศกษาทม พนฐานความรกในดนตรไทยและศลปวฒนธรรมมาทากจกรรมทางดนตรดวยกนหลายรปแบบ ตงแตพศ๒๕๒๔ในวาระทมลนธหลวงประดษฐไพเราะ(ศรศลปบรรเลง)ไดจดงานเฉลม ฉลองครบรอบ๑๐๐ปเกดของทานครหลวงประดษฐไพเราะ(ศรศลปบรรเลง)และมชอวง อยางเปนทางการเมอปพศ๒๕๒๖ในรายการแสดงทศนยสงคตศลปธนาคารกรงเทพ เกดจากคาไทยงายๆ“กอไผ”การรวมตวของตนไผทมความแขงแรงแนนเหนยวยากทใครจะ หกลางทาลายไดในขณะเดยวกนไมไผตนหญามหศจรรยนยงเปนพชสารพดประโยชนทอานวย ใหผคนทวโลกไดใชสอยเพอการดารงชวตธรรมชาตของไผมความงดงามดวยรปทรงสสน และทมาอกดานของชอนไดมาจากธรรมเทศนาของทานพทธทาสภกขทสดของความเปนเนอใน ของปลองลาไผนนคอ“ความวาง”เปนตนไมทไมมแกนสารแกนในไดตระหนกถงความเปนอสระ หลดพนจากสงทงปวงทยดมนถอมนไรตวตนเขาถงสญญตาดงขอธรรมะทวา“ไมมอะไรใน กอไผ”นนเองความวางความเงยบความหลดพนนนเปนเปาหมายทสาคญทสดในการดาเนน ชวตตามหลกพทธธรรมอทธพลดนตรทเปนตนแบบของกอไผคอวงฟองนํ้าและไดพฒนางาน ดนตรตอยอดขนมาจนเปนเอกลกษณของตนเองวงกอไผมผลงานเทปและซดออกมาส สาธารณชนอยางตอเนองตงแตพศ๒๕๓๔เปนตนมาจนถงปจจบน
งานเพลงทรจกกนในระยะหลงๆนมทงงานดนตรไทยแบบฉบบงานดนตรไทยประยกต ผลงานเพลงครหลวงประดษฐไพเราะ(ศรศลปบรรเลง)ดรยกวคนสาคญของกรงรตนโกสนทร นอกจากนยงมผลงานเดยวของสมาชกแตละคนออกมาสสงคมเปนระยะในสวนของงาน ภาพยนตรทสรางชอเสยงคอการใหเสยงดนตรไทยเพลงไทยประกอบภาพยนตรเรอง“สรโย ไท”(๒๕๔๑),งานดนตรประกอบภาพยนตรเรอง“โหมโรง”theOverture(๒๕๔๗)ไดรบการ ชนชมจากสงคมในมมกวางและรางวลเกยรตยศจากสถาบนการประกวดภาพยนตรหลายแหง, เพลงประกอบภาพยนตรเรอง“เปงมาง”(๒๕๔๙)ละครโทรทศนเรองโหมโรงฉบบไทยพบเอส (๒๕๕๕)และลาสดคอการผลตงานโหมโรงเดอะมวสคคล(๒๕๕๘) วงกอไผผานประสบการณทางดนตรระดบชาตและนานาชาตมายาวนานเคยเดนทางไป เผยแพรดนตรไทยในสหรฐอเมรกาออสเตรยองกฤษสกอตแลนดไตหวนอนเดยมาเลเซย ฝรงเศสสวสเซอรแลนดเกาหลใตกมพชาจนออสเตรเลยอหรานอสราเอลฯลฯซงการเดน ทางแตละครงกอไผใหความสาคญกบการแสดงคอนเสรตบนเวทและการสรางความรความ เขาใจในดนตรไทยใหแกชาวตางชาตในลกษณะLectureWorkshopเสมอดวยความมงมนทจะ เหนอนาคตของดนตรไทยทไดรบการยอมรบชนชมในฐานะWorldMusicทมรากฐานแขงแกรง ทางวชาการและการทางานสรางสรรคอยางจรงจงมากกวาความเปนศลปะฉาบฉวยรวมทง ความกลาหาญทจะเดนหนานาและเดนทวนไปบนกระแสโลกทเปลยนแปลงอยางไมหยดยง
นกดนตรวงกอไผ อานนทนาคคง ประสารวงศวโรจนรกษ ชยภคภทรจนดา อษฎาวธสาครก เลอเกยรตมหาวนจฉยมนตร บรรหารปาโล อภภพพงษพรหม ทวศกดอครวงษ สมนกแสงอรณ ธญนภทรมงกรหรญสร ปกปองขําประเสรฐ เกรยงไกรวรวฒน ทศพรทศนะ อมรพทธาน อครพลอภโช พรชยตรเนตร ขบรอง นพพรเพรศแพรว ภมรรตนโพธสตย(นกรองรบเชญ) นกดนตรวงภมรน อภญญาเฟองฟสกล พนอพวงสวรรณ ฌารณยเสนาณรงค พรไพลนวาณชถรดฐ ซออ แอคคอเดยน,ระนาดอลมเนยม กตาร,คยบอรด ขมสาย ซอสามสาย,ซอดวง เครองหนง ระนาดเอก,ไซโลโฟน ระนาดเอก,ระนาดอลมเนยม,กระจบป คลารเนต,โอโบ,ฟลท,แซกโซโฟน ระนาดทม ฆองวงใหญ เครองหนง กลองไฟฟา,คาฮอง,ฉง ระนาดอลมเนยม,คยบอรด เบส ขลย,เพอรคสชน กเจง ซออ กเจง ขมสาย
ขอขอบพระคณ มลนธหลวงประดษฐไพเราะ(ศรศลปบรรเลง)ในความอนเคราะหสถานทฝกซอมเครองดนตร เครองเสยงและความเมตตาปรานตลอดระยะเวลายาวนานของการกอตงวงดนตรมาจนบดน ครอบครวจรจตรโกศล คณพงษพนธเพชรทองอนเคราะหกระจบป
สํานกบรหารศลปวฒนธรรมจฬาลงกรณมหาวทยาลย Culture @cuartculture CUArtCulture u.art.culture 099-328-1616 cuartculture@chula.ac.th www.cuartculture.chula.ac.th
