Патоказ кон ангажирање на граѓанското општество во европската интеграција

Патoказ кон ангажирање на граѓанското општество во европската интеграција

Патoказ кон ангажирање на граѓанското општество во европската интеграција

Публикацијата “Патоказ кон ангажирање на граѓанското општество во Европска интеграција“ е креиран на база на искуствата соберени од имплементацијата на проектот “Граѓанско општество за Европска Интеграција“ кој што беше имплементиран од Центар за Интеркултурен Дијалог во соработка со Македонски Зелен Центар и Европската Организација за проекти. Би сакале да се заблагодариме на соработниците кои ни помогнаа да ја создадеме оваа публикација: - Матеј Маневски - Драгана Јовановска - Стефан Маневски - Мила Јосифовска - Елена Чебан Покрај нив, би сакале да им се заблагодариме на сите партнери кои не поддржаа во имплементацијата на овој проект.

Со почит, Милош Ристовски

СОДРЖИНА

Дел I: Информации за проектот За проектот..........……………………………………………………..…2 За партнерите во проектот………….........…………………...…7 Резултати од проектот и исходи …………………………...….8 Научени лекции и препораки….............………………..........14

Дел II: Застапување и лобирање Што е застапување……………………………………….……..…..20 Процес на застапување и техники ……………………….....23 Градење коалиции.. ……………………………………….……….30 Лобирање………………………………………………………………..33

Дел III: Практични алатки и случаи Практични алатки за застапување......................................43 Пример за добри практики и случаи за застапување во ЕУ интеграциите …….……………………….......……………...….52

Референци………………………………………………………………..56

ДЕЛ I ИНФОРМАЦИИ ЗА ПРОЕКТОТ

1

ЗА ПРОЕКТОТ Проектот беше заснован на потребата за зајакнување на фокусот за интеграција на Европската унија (ЕУ) меѓу организациите на граѓанското општество (ГО). Тој беше развиен како резултат на заедничката проценка помеѓу партнерите врз основа на извештајот за напредок на Европската комисија каде што јасно беше наведено дека македонските граѓански организации честопати ја немаат можноста да ги поврзат нивните активности за застапување со Европската унија, иако има многу слични области и цели на застапувањето за слични резултати. Покрај тоа, дури и кога постои растечки тренд на соработка во земјата, мнозинство на активни граѓански организации во Македонија сеуште не се директно поврзани или приклучени кон слични европски чадор-организации што претставува пропуштен потенцијал за размена на добри практики од двете страни. Во овој случај постои пропуштена можност за понатамошен развој на граѓанското општество или за поврзување на нивната работа со ЕУ или поддршката на нивниот раст како дел од европски чадор-организации. Двата начина во иднина ќе обезбедат зголемување на одржливоста, автономијата и целокупниот капацитет на граѓанското општество, вклучувајќи ги и финансиските услови на нивната работа. Проектот директно се осврна на специфичната цел за понатамошно подобрување на животната средина која придонесува за развој и одржливост на граѓанското општество. Проектот исто така отвори простор за заедничка соработка на ГО за реформите поврзани со интеграцијата во ЕУ, но и притоасоздаде врски за дијалог помеѓу организации на ниво на ЕУ и ГО што е нова димензија на работата на македонските ГО. Во оваа насока, спроведените активности не само што ја поддржаа вклученоста на граѓанското општество во креирањето на јавното мислење, креирањето политики и учеството во процесите на донесување одлуки на локално и национално ниво, туку исто така додаваа и европска димензија и стимулирање на размена меѓу европските и национално / локално граѓанско општество. Како што беше споменато погоре, проектот беше развиен врз основа на Извештајот за напредокот на ЕК, каде што е јасно наведено дека има формални подобрувања во однос на законодавството и механизмите за консултации, но организациите на граѓанското општество во Македонија продолжуваат да изразуваат загриженост за тешката клима во која тие работат и ограничената владина посветеност на дијалогот. Со цел да се стимулира конструктивна клима за дијалогот, проектот започна со градење капацитет на ГО да ги разберат реформите поврзани со интеграцијата во ЕУ и да ги користат како основа за застапување и дијалог со владите (и национално, како и локално). Освен тоа, извештаите на ЕК за напредокот упатуваат на тоа дека овластеното граѓанско општество е клучна компонента на секој демократски систем и треба да биде признаено и третирано како такво од страна на владата. Во согласност со овој заклучок, проектот имаше за цел да создаде простор за дијалог, заеднички активности и мрежно поврзување на европско ниво за македонското граѓанско општество,и како резултат на тоа да се создаде атмосфера погодна за континуирана поддршка и споделување на добри практики меѓу себе, но исто така и со нивните европски колеги. Со ова, проектот работеше на зајакнување на капацитетите на организациите од граѓанското општество за нивно вмрежување и партнерство со Владата во креирањето на политики и донесувањето на одлуки, но исто така проектот се фокусираше и на зајакнувањето на капацитетот на граѓанското општество во Македонија за поддршка на реформите во ЕУ, застапување за интеграција во ЕУ и да стане партнер за политичките процеси поврзани со ЕУ.

Специфичните цели на проектот се: Да се изгради капацитетот на граѓанските организации за да се залагаат за реформи поврзани со ЕУ или да го користат правото на ЕУ како основа за нивната работа за застапување;

2

Да се воведат иновации во пристапите и партнерствате помеѓу граѓанското општество кон јавните институции со фокус на забрзување на интеграцијата во ЕУ и реформите поврзани со ЕУ; Да се зајакне соработката на македонското граѓанско општество со релевантните европски чадор-организации како чекор за мотивирање на поинтензивна соработка и претставување на идеи и визии на македонските граѓани на европско ниво. За таа цел беше организиран општ проток на активности за градење на капацитети и мрежниактивности на организациите на граѓанското општество, така што тие можат да ги променатнивните сегашни реалности во поодржливи. Секоја активност не ги гради само индивидуалните капацитети на организациите од граѓанското општество, туку им нуди иможност да делуваат како мултипликатори во следната фаза на проектот. Проектот започна со 20 граѓански организации од Македонија кои работат со обесправени и маргинализирани групи или работат во руралните средини и малите градови, како директни корисници на програмите за обука. Откако ја следеа оваа програма, беше воведен елементот на врсничко учење, така што воследната фаза преку лабараторија за идеи беа вклучени други 20 граѓански организации. Откако се заврши оваа фаза, во следната фаза (за време на локалните илинационалните акции за застапување) групата корисници повторно се удвои со над 40 нови граѓански организации кои беа вклучени во активностите. На овој начин градење на капацитетите на граѓанското општество беше направено не само преку надворешна експертиза, туку и преку учење од врсници и заедничко работење. Проектот директно ангажираше над 100 граѓански организации да генерираат идеи за застапување, како и понатамошно интегрирање во ЕУ и реформите поврзани со ЕУ. Околу 10-15 чадорорганизации на ниво на ЕУ воспоставија врски со македонските колеги, зајакнувајќи го граѓанското општество во Македонија и нивниот пристап до алатките за застапување на ниво на ЕУ. Главните целни групи на проектот како директни корисници беа граѓанските организации од Македонија. Приоритет беше даден на граѓанските организации кои се залагаат за одредена маргинализирана група на граѓани како што е ЛГБТИ+ заедницата, ромската заедница, лицата со попреченост, но и други групи како што се лицата што живеат со специфична здравствена состојба, граѓанските организации кои ги штитат човековите права на помалите етнички заедници, итн. Другите приоритетни групи беа граѓанските организации кои работат во руралните средини и помалите градови, кои често се исклучени од дијалогот на национално ниво за интеграција во ЕУ, иако работат на конкретна тематика поврзана со правото на ЕУ и ќе бидат директно засегнати од процесот на интеграција. Таквите орагнизации вклучуваат локални групи за заштита на животната средина, меѓукултурни организации кои работат на транспарентност или локален економски развој. Бидејќи развојната рамка на ЕУ е поврзана и со новиот сет на одржливи развојни цели, организациите споменати погоре се поврзани со различните цели за одржлив развој меѓу кои спаѓаат еколошките цели, економските цели, или пристапот до право, правда и одржлив развој на заедницата). Уште едно долготрајно влијание на проектот беше и фокусот на градење дијалог и застапување кон јавните институции, со цел да се зајакне улогата на граѓанското општество во интеграцијата во ЕУ. Како крајни корисници, јавните власти би можеле да имаат корист од стратешкиот пристап и капацитетот на граѓанското општество за поддршка на процесот на реформи поврзани со ЕУ, а подоцна и на преговорите за пристапување во ЕУ. Во овој поглед, граѓанските организации беа поддржани да ја најдат својата улога како даватели на услуги, поддршка и споделување на добрите практики со јавните институции, сѐ со цел да работат заедно во процесот на дефинирање и спроведување на реформите поврзани со ЕУ. Граѓанските организации имаа можност во рамките на планираните тематски активности за застапување да ги демонстрираат своите капацитети на локално или на национално ниво, за да можат да воспостават посилна соработка и да изградат поддршка за нивната работа.

3

ЗА ПАРТНЕРИТЕ ВО ПРОЕКТОТ Центар за интеркултурен дијалог Центар за интеркултурен дијалог (ЦИД) е граѓанска организација која работи на промовирање на меѓукултурното прифаќање и активно граѓанство преку процесите на градење на капацитетите, образованието и младинската работа. Активноста на организацијата се фокусира на аспекти кои се од интерес за младите: од обезбедување на услуги и информации, до истражување и поддршка за креирање политики и вмрежување.

Европска проектна асоцијација Европска проектна асоциација (ЕПА) е политички независна непрофитна организација фокусирана на истражување и развој, иновации и интернационализација. ЕПА ги поддржува целите на организациите, експертите и поединците со комплетен сет на ИКТ алатки на платформата Моја Европа и услуги кои поттикнуваат развој, ефикасно спроведување и ширење на ЕУ проекти. ЕПА е признаен иновативен актер на европско ниво како точка во која знаењето и искуството се испреплетуваат за да се создаде идеална мултимедијална средина за развој на европски проекти.

Македонски Зелен Центар Македонски Зелен Центар (МЗЦ) е невладина и непартиска организација за застапување, лобирање и истражување за прашања од животната средина. МЗЦ е основана во мај 2006 година на иницијатива на неколку еколошки организации. Тоа е организација потомок на Работната група за позеленување на локалните избори (РГПЛИ), која беше иницирана и воспоставена од страна на Milieukontakt International во декември 2003 година. Мисијата на МЗЦ е да промовира конкретни демократски алатки кои ќе им овозможат на граѓаните да играат активна улога во демократскиот и транспарентен процес на донесување одлуки и да се подигне разбирањето за животната средина како навистина важно политичко прашање во Македонија.

РЕЗУЛТАТИ ОД ПРОЕКТОТ И ИСХОДИ

Главното влијание од проектот беше неговиот фокус на зајакнување на вклученоста на граѓанското општество во креирање на јавното мислење и политиките поврзани со интеграцијата во ЕУ и реформите во ЕУ. Преку активното застапување на ова поле, граѓанското општествоги зголеми можностите за директно вклучување во одлучувањето на национално и локално ниво. Резултатите од проектот обезбедуваат вклучување на специфични видови на граѓанското општество особено во процесот на интеграција во ЕУ. Како директни корисници на проектот, граѓанските организации кои се залагаат за маргинализирани групи на граѓани меѓу кои спаѓаат млади, ЛГБТИ+ лица, Роми, лица со попреченост, итн., ќе имаат повеќе можност да го споделат своето мислење и да се вклучат во координацијата на национално ниво. Со оглед на тоа што преговорите за евроинтеграција на Македонија сеуште не се започнати, проектот успеа да обезбеди различни можности за претходно ангажирање на граѓанското општество, па со тоа ќе може да придонесе за специфични теми поврзани со правото на ЕУ (животна средина, транспарентност, економски развој). Процесот на усогласување со стандардите на ЕУ е голем предизвик за Македонија како земја за пристапување, па заради тоа проектот се залагаше се и успеа да обезбеди поголемо вклучување на граѓанското општество со цел да обезбеди експертиза како и одговорност и отвореност на процесот.

4

5

Т ренинзи за мултиплицирање Главната цел на обуката на мултипликатори беше да се развијат надлежностите на претставниците на 20 граѓански организации во застапувањето, лобирањето и вмрежувањето во врска со интеграцијата и агендата на ЕУ. Следниве модули беа имплементирани: Модул 1: Општо застапување и лобирање Овој модул е изграден околу општите концепти за застапување и лобирање, фокусирајќи се на улогата на граѓанското општество и другите чинители во планирањето и развојот на процесите на застапувањето. Исто така, модулот ги опишува фазите и чекорите на кампањите за застапување и лобирање, зајакнувајќи ги учесниците со алатки и упатства во планирањето и обезбедувањето на ефективни процеси на застапување.

Модул 2: Застапување на агендата на ЕУ Овој модул донесе вовед во интеграцијата во ЕУ како основа за размислување за улогата на граѓанското општество во процесот, заснована на застапување, следење и анализа на политики.

Модул 3: Изразување на потребите на граѓаните на ниво на ЕУ Овој модул разви компетенции за подобро застапување и лобирање на ниво на ЕУ, вклучувајќи ги и институциите на ЕУ и граѓанското општество, во рамките на подготовката и спроведувањето на политиките или процесот на донесување одлуки. Овој модул повеќе се фокусираше на врските помеѓу Европа и граѓанското општество, како и механизмите зад законодавството на ЕУ и буџетските процедури.

6

С тудиска посета во Брисел

Во октомври 2016 год, 20 претставници на граѓанските организации во Македонија имаа можност да учествуваат во студиска посета во Брисел. Студиската посета траеше 3 дена, каде што учесниците беа поделени во групи и имаа посети на различни меѓународни организации и мрежи за да обезбедат поголем опсег. Покрај овие посети, учесниците ја посетија Европската комисија и имаа состаноци со членовите на Европскиот парламент и други релевантни претставници на телото и институцијата. Во зависност од секоја посета, учесниците научија како една организација функционира и работи на европско ниво и какви се нивните напори во однос на застапувањето и лобирањето со европските институции. Врз основа на искуството што го стекнале за време на студиската посета, учесниците потоа започнаа со развој на кампањи за застапување во своите локални заедници кои ќе ја претставуваат следната фаза од проектот.

И ницијативи за застапување Иницијативите за застапување беа практично искуство спроведено на локално и национално ниво, вклучувајќи претставници на различни граѓански организации кои беа идентификувани преку јавен повик, но и претставници кои учествуваа во претходните фази на проектот. Како дел од нивните планови за застапување, секоја група спроведуваше една иницијатива за застапување во нивната тематска област.

(1) (2) (3) (4) (5)

Вкупно 5 иницијативи за застапување беа имплементирани: Работи против дискриминација Социјално вклучување на маргинализираните групи Одржлив развој Младина Медиумски плурализам

Во врска со активностите на проектот и неговите конкретни резултати, може да се идентификуваат следниве резултати: Зајакнатиот капацитетот на граѓанските организации за да можат поефикасно да се залагаат за темите на ЕУ и да спроведуваат иницијативи за застапување за реформите поврзани со ЕУ за националните институции и институциите на ниво на ЕУ, беше постигнат со директно вклучување на 20 претставници на граѓанските организации преку што тие успешно продолжуваат да ги градат своите капацитети и да се залагаат за теми поврзани со ЕУ во Македонија. На овој начин, граѓанското општество сега ќе има јасна улога и разбирање на процесот на интеграција во ЕУ, со тоа што интеграцијата во ЕУ ќе биде јавен приоритет и ќе се воведат теми поврзани со пристапот во нивната работа. Во прилог на ова, 20 претставници на ГО преку обука и добивање на упатства свесни за механизмите за застапување на нивото на ЕУ и можат да ги искажат потребите на граѓаните директно до граѓанското општество на нивото на ЕУ и институциите на ЕУ. Со цел да се добие практично искуство и да се поттикне заедничката работа за интеграција, 40 граѓански организации беа ангажирани во локални иницијативи за застапување за реформите поврзани со ЕУ. Локалните иницијативи, исто така, имаа поддршка од чадор-организациите на европското граѓанско општество релевантни во нивната област на работа, кои обезбедија насоки и идеи за тоа како да се залагаат за користење на стандардите и правата како аргумент и кои добри практики од Европа можат да се применат на локално и на национално ниво.

7

Подолжувањето на врските помеѓу граѓанските организации и институциите од агендата на ЕУ беше направено со фокусирање на конкретни предлози за соработка. Проектот имаше многу проактивен пристап кон мрежно поврзување, бидејќи не служеше само за да понуди обука, туку ги поттикна граѓанските организации да се ангажираат и да произведат квалитетни резултати кои ќе ја водат нивната иднина. Како резултат на тоа, проектот ги поддржа граѓанските организации за унапредување на соработката помеѓу нив и локалните и националните институции од агендата на ЕУ. Во оваа насока, водени преку процесот на обуката и лабораторијата за идеи, претставниците на граѓанското општество произведоа 5 тематски планови за застапување, кои беа засновани врз европските добри практики и во истите беа вклучени не само локалното и националното граѓанско општество, но и организациите на ниво на ЕУ. Овие планови за застапување служат како стратегии за поддршка на различни организации со цел тие да го најдат своето место во процесот на интеграција во ЕУ и да ги направат потребните врски со институциите, организациите и другите засегнати страни за да ја зајакнат својата улога во граѓанското општество воопшто. Со цел да се стават во пракса дел од плановите за застапување, беа поддржани и организирани 5 лабаратории за идеи. Преку организирањето на иницијативите, граѓанските организации кои учествуваа имаат директно искуство во застапувањето за интеграција во ЕУ и реформите поврзани со ЕУ во Македонија. На овој начин резултатите од учењето за граѓанските организации и нивните претставници се посилни, бидејќи се базирани на искуства. Со цел да се обезбедат одржливи промени и посветеност на спроведувањето на тематските планови за застапување, организациите учеснички беа поканети да создадат платформа на граѓански организации за интеграција во ЕУ. Оваа платформа има за цел да овозможи размена на знаења и да го поддржи граѓанското општество од Македонија во разбирање на процесот на интеграција во ЕУ, во наоѓање на чадорорганизации на на ниво на ЕУ за да се поврзат со нив, и да се обезбеди поддршка за отворена размена и дијалог со локалните, националните и институциите на ЕУ, како и други активности за поддршка на членство. Не е предвидено платформата да биде мрежа, но повеќе да се гледа како центар за ресурси каде што организациите би одржувале контакт и би се продолжило разменувањето на добри практики помеѓу практикантите. Со цел да се стимулира вмрежувањето и да се обезбеди одржливоста , ќе треба многуподолг период кој ќе го надмине времетраењето на проектот за да сите 10-15 локални граѓански организации кои беа директно поддржани од проектниот тим, преку своите активности да создадат одржливи врски со нивните колеги на ниво на ЕУ. Ова практично значи обезбедување на меѓусебно поврзување помеѓу Македонија и чадор-организациите на ниво на ЕУ, или поддршка на партнерствата помеѓу Македонија и организации на ниво на ЕУ. На овој начин беше направен важен чекор за премостување на поделбата на граѓанското општество на ниво на Македонија и на ниво на ЕУ, со што се слушнаа потребите на локалното население во Брисел, но исто така и поддршката на локалните организации за користење на правото на ЕУ како алатка за застапување за нивното делување.

8

НАУЧЕНИ ЛЕКЦИИ И ПРЕПОРАКИ Нешто што треба да се знае е дека во споредба со претходните рунди на проширување, околностите под кои Европската унија (ЕУ) треба да се зголеми никогаш не биле полоши. ЕУ се соочува со повеќе внатрешни кризи. Барањата наметнати на земјите кандидати станаа посложени - повеќе поглавја, привремени одредници, рамнотежна клаузула и дополнителен акцент на економските критериуми. Процесот е дополнително оптоварен со петгодишниот мораториум за проширување и маргинализација на прашањето на агендата на Европската унија и национализацијата на политиката за проширување по Лисабонскиот договор, заедно со намалената поддршка за понатамошно проширување и зголемување на евроскептицизмот во земјите-членки. Сепак, со процесот на Берлин во Западен Балкан, постои нов и силен поттик кон интеграцијата на земјите во ЕУ. Берлинскиот процес ужива поддршка од регионот и од ЕУ, како иницијатива која носи нова перспектива и поттик на процесот на проширување.Таа донесе позитивна динамика за регионална соработка, особено преку своите проекти кои се очекува да имаат економско и социјално влијание што ќе ги надополнат амбициите за членство во ЕУ во поединечни земји. Нешто што е од суштинско значење за организациите од граѓанското општество во земјата е да се проверат различните полиња за политики и препораки на ЕУ за да може да се воочи доколку нивната иницијатива за застапување е базирана на некој веќе постоечки документ. Како еден од најрелевантните документи за нашата земја е извештајот од Прибе кој беше објавен во 2015 година, и извештајот од 2017 година.

Дел од главните полиња идентификувани преку различни извештаи за кои граѓанските организации можат да го засноваат своето застапување се следните: В ладеењето на правото и основните права (кои вклучуваат функционирање на судството, борбата против корупцијата и организираниот криминал, слободата на изразување); Е кономски развој и конкурентност (дел кој опфаќа економски реформи, конкурентност, работни места, фискална консолидација и инклузивен раст); Р еформи на јавната администрација (дел кој ги опфаќа политичките влијанија врз администрацијата, ефикасноста и експертизата, рамнотежата помеѓу различните нивоа на власта итн.); Р егионална соработка (која вклучува агенда за поврзување во регионот на Западен Балкан и добрососедски односи и регионална соработка). Покрај претставувањето на резултатите од проектот, учесниците кои присуствуваа на финалната конференција работеа во мали групи и развиваа листа на препораки кон институциите и граѓанскиот сектор за зајакнување на улогата на граѓанскиот сектор во европските интеграции:

9

ДЕКЛАРАЦИЈА НА ЗДРУЖЕНИЈА ЗА ЗАЕДНИЧКА ПЛАТФОРМА ЗА МОНИТОРИРАЊЕ НА ПРОЦЕСОТ НА ИНТЕГРАЦИЈА НА МАКЕДОНИЈА ВО ЕУ На 16-ти ноември 2017 во Скопје се одржа конференцијата „Улогата на граѓанското општество во европска интеграција“ организирана од страна на Центар за интеркултурен дијалог во соработка со Македонски зелен центар и Европската проектна асоциација како дел од проектот “Граѓанско општество за европска интеграција“ финансиран од Европската унија (ИПА Програмата). Учесниците на оваа конференција, претставници на здруженија на граѓани во Македонија, донесоа заедничка декларација со следниве препораки: I - Препораки за институциите: - Изготвување на алатка која би служела за информирање на граѓаните и нивно вклучување во општествотото и граѓанските процеси; - Поголема финансиска помош за граѓанскиот сектор од страна на Владата на Република Македонија и ресорните институции; - Заземање на неселективен пристап и построги критериуми при доделување на грантови од страна на Владата на Република Македонија кон граѓанскиот сектор; - Повеќе можности за кофинансирање од страна на Владата како поддршка за добивање грантови од меѓународни институции; - Простор за поголема промоција преку владини реклами, видеа, билборди со јасна порака за информирање и промовирање на работата на граѓанскиот сектор; - Поголема помош од страна на локалната самоуправа за организирање на настани во руралните средини, особено во помалите општини; - Олеснување на процесот на вмрежување на граѓанските организации; II - Препораки за граѓанскиот сектор: - Поголемо ангажирање на раководните тела на граѓанските организации како претставници од граѓански организации во собраниските комисии; - Овозможување на поголема соработка помеѓу граѓанските организации и училиштата за промовирање на активностите и долгорочни партнерства; - Поголема поддршка од страна на граѓанскиот сектор кон ЕУ интеграција и следење на приоритетите на национално ниво; - Доближување на активностите од граѓанскиот сектор до граѓаните со што би се подигнала свеста кај самите граѓани за нивната релевантност; - Проширување на круговите во кои дејствуваат граѓанските организации и нивна поголема отвореност кон нови групи на корисници на нивните програми; - Подготвување на граѓаните за новите предизвици кои пристигаат; - Запознавање на различни групи со целите и улогите и работата на граѓанскиот сектор, како и со мисијата, визијата, и целите на европско интегрирање;

10

- Мапирање на реалните потреби и можностите на граѓаните, кои ќе дадат јасна слика за правецот или начинот на кој поактивно би се вклучиле. На самата конференција исто така беше дискутирано и формирање на мрежа на организации која би се стремела кон поддршка и осигурување на местото на граѓанските организации во процесот на интеграција кон Европската унија. Организаторите на конференцијата ќе започнат процес на формирање на оваа мрежа базирана на препораките кои што беа донесени на настанот. Организации кои присуствуваа на настанот: Redial.mk, У. Ј .И. Е, МOФ, PSD Translation Agency, ЛМС Липково, “Женска акција”, Организација на жените во Пехчево, ИНРГ, ЦИД, ЛЕГИС, МГЦ , Волонтерски центар, Калеш Анѓа, ЗЃОХУ, Култура, “Здрав живот”, ЗПЗПКОЗЈАК 2013, SCI FRANCE, UGD TURKEY, Unioni I sclcolles, SHMK , ЦЕРИ, ИТ, Црвен крст – Делчево, YCFEO, BujrumЦентер за рурален развој, Порака наша – Куманово, НМСМ (Национален младински совет на Македонија), Стритс фестивал – Куманово, Црвен Крст- скопје, Класје на Добрина, ИЈС, ЦРСД, Хелсиншки комитет, ЛМС Куманово, SCOUTS Македонија, Македонски зелен центар.

11

Дел II ЗАСТАПУВАЊЕ И ЛОБИРАЊЕ

12

ШТО Е ЗАСТАПУВАЊЕ? Најчестите методи на застапување често се користат за да се спроведат промени со тоа што се прават барања. Поголемиот дел од времето овие методи првенствено се користат за да се испратат информации, за да се добие одредена порака или да се мобилизираат луѓе со цел да се ослабне позицијата на одреден донесувач на одлуки. Примери за заеднички кампањи за застапување: ü демонстрации ü петиции ü соопштенија за печатот - прес конференции ü статии во весници колумни (на пр., напишани од страна надиректорот на невладина организација) ü медиумски кампањи ü тужби Речникот го дефинира поимот ‘застапник’ како некој што јавно поддржува или препорачува одредена цел или политика, како и лице кое се изјаснува за случај во нечие име. Со ова, застапувањето се дефинира како чин на барање, поддржување или препорачување, но исто така и активна поддршка или јавна поддршка или препорака за одредена причина или политика. Иако постојат многу валидни дефиниции и многу начини за застапување, една едноставна, сеопфатна дефиниција која ја објаснува нашата работа може да биде следната: Застапувањето е смислен процес, изграден врз основа на докажани докази, кој директно и индиректно влијае врз носителите на одлуки, засегнатите страни и релевантната публика за поддршка и спроведување на активности кои придонесуваат за исполнување на вашата цел. Во кратки црти: застапувањето подразбира доставување на препораки базирани на докази до носителите на одлуки, засегнатите страни и / или оние кои влијаат на нив. Застапувањето е средство за барање промени во владеењето, ставовите, моќта, општествените односи и институционалните функции. Ги поддржува активностите што се преземаат на одреден степен, а кои се однесуваат на подлабоки, основните бариери за исполнување на одредена цел. Целта на застапувањето може да биде решавање на дисбаланси, нееднаквост и диспаритет, промовирање на човековите права, социјална правда, здрава животна средина или да ги унапреди можностите за демократија преку промовирање на учеството на различни групи во општеството. Застапувањето бара организирање и организација. Таа претставува збир на стратешки акции кои ќе влијаат врз одлуките, практиките и политиките на другите. Застапувањето во сите негови форми бара да се осигура дека луѓето, особено оние кои се најранливи во општеството, можат да направат да: ü ü ü ü ü

се чуе нивното мислење за прашања што им се важни; добијат можност за ние самите да ги браниме и заштитиме нивните права; да се земат предвид нивните ставови и желби вистински кога се донесуваат одлуки за нивниот живот; ги изразат своите ставови и грижи; добијат пристап до информации и услуги;

13

ü да ние самите ги браниме и промовираме нивните права и одговорности; ü да ги разгледаат изборите и опциите. Застапник е оној кој обезбедува поддршка за застапување кога ви е потребен. Застапникот може да ви помогне да добиете информации што ви се потребни или да оди со вас на состаноци или интервјуа во поддржувачка улога. Можеби сакате вашиот застапник да пишува писма во ваше име или да зборува за вас во ситуации каде што не се чувствувате способни да зборувате за себе. Организации обично користат застапување за да ги унапредат овие цели: ü Подигање на свеста: директна промоција на причината; ü Креирај промена: акции со намера да достигнат одреден исход; ü Градење на движење: дел од поголем напор да им служи на одредена причина и дасоберат вашата база на поддржувачи. Во секој случај, важно е да знаете како да ја исцртате линијата меѓу дејства кои спаѓаат под чадорот за застапување и кои не дејствуваат. Како дел од тоа разјаснување, важно е да разговараме за застапување во однос на двата термини што честопати се спојуваат со:

1. Лобирање 2. Активизам Понатаму во оваа публикација ќе се обидеме да ги објасниме сите сличности, но исто така направиме јасна разлика меѓу овие два термина.

14

ПРОЦЕС НА ЗАСТАПУВАЊЕ И ТЕХНИКИ Разбирањето кој и што е во заедницата е од клучно значење за успехот на работата на застапувањето на сите без разлика дали тоа би било преку мобилизирање на поддржувачи, надминување на контра-аргументи или убедливи донесувачи на одлуки. Започнување активност за застапување обично се врши со мапирање на заедницата. Во овој процес, заедницата може да биде локалнa, физички просторна, национална мрежа на слични луѓе или глобален простор кој ги поврзува луѓето. Интернетот им дозволува на луѓето разделени илјадници километри да се чувствуваат поврзани, со заеднички идентитет, верување или разбирање. Вршењето на мапирање на заедницата е засновано врз следните 3 главни принципи: места, луѓе и моќ.

1. Места Физичко разбирање на заедницата и мапирање на околината во која луѓето живеат помага да откриеме некои од проблемите, предизвиците и различните искуства на оние околу нас. При мапирање на вашата заедница, еве неколку клучни прашања што треба да се разгледаат: ü ü ü ü ü ü ü ü ü

Кои се клучните места во заедницата? Каде се вашите целни групи и дали тие комуницираат? Каде се услугите што ги користат? Каде се пречките или областите кои не се познати на вашата целна група? Дали има сиромашни и богати подрачја? Дали постојат одредени области за различните групи, како што се различни етнички групи или религии? Дали постојат одредени комерцијални или деловни области? Дали во близина има индустрии кои влијаат на животот, здравјето или економската благосостојба на луѓето? Каде се културно-историските места на заедницата?

2. Луѓе Мапирањето на оние кои ја сочинува нашата заедница е важна улога во понатамошното разбирање на прашањата од областа, земајќи ги предвид различните перспективи и размислување за тоа кои групи и поединци можат да помогнат во вашата кампања. Треба да ги земетепредвид: различните верски и етнички групи; возрасни профили; постари групи во заедницата; малцинските групи, како што се ЛГБТ, помалите верски заедници и ромските заедници; лица со посебни потреби; студенти; нови групи во областа; менување на моделите на луѓе во заедницата; економски мигранти кои пристигнуваат или напуштаат областа. Луѓето можат да бидат групирани во следните категории: ü Природни поддржувачи - Кои се луѓето кои најверојатно ќе ја поддржат активноста на застапување? Ова може да биде групата која најверојатно ќе има корист од успешниот исход, или групата која во моментов е најпогодена од ситуацијата што сакате да ја промените.

15

ü Пријатели и поддржувачи - Кои се групите, организациите или поединците кои ја поддржуваат вашата активност и би можеле да помогнат? Ова би можело да бидат и други организации кои се залагаат за слични прашања, партнери и сојузници во нашите мрежи, како и поединци кои се залагаат за нашата цел. ü Донесувачи на одлуки и оние со овластувања - Кои се луѓето со моќ? Дали постојат конкретни луѓе кои можат да донесуваат одлуки и да влијаат на успехот на активностите за застапување? Ова може да бидат локални или национални политичари, сопственици на бизниси, даватели на услуги или лица од висок профил. ü Оние против нас - Кои групи, организации или поединци можеби не се согласуваат со вашата активност за застапување и лобираат против вас? Не секој ќе ја поддржува инцијативата, а кампањите за застапување може да бидат агресивно оспорени и да се борат против - особено ако луѓето имаат сопствени интереси за да се осигураат дека сè ќе остане исто.

3. Моќ Разбирањето кој ја има моќта во заедницата е во центарот на секоја активност за застапување, а сепак честопати е игнорирана за време на процесот на планирање. Ова не мора да биде моќ на претседателите или премиерите, но би можело да вклучи: верски личности, сопственици на бизниси, избрани политичари, познати личности, академски личности, почитувани лидери на заедницата, старешини, влијателни групи, итн. ü Моќ и пари - Следете ги парите и може да сугерирате кој има моќ во вашата заедница. Кој има пари и кој не? Колку пари се трошат на програми за различни групи? Кој работи во заедницата? ü Кој донесува одлуки? - Дали е тоа локална власт, регионално тело или национална влада? Кој се консултира за овие одлуки? Кои се избраните претставници? Кој останува надвор? ü Кој нема моќ? Ако е тешко да се процени кој има моќ во вашата заедница, можеби еполесно да се подразмисли на групите кои често се исклучени. Помислете на луѓе кои изгледаат, звучат или дејствуваат поинаку со оние кои обично имаат моќ, или во некои случаи групи кои имаат различни нивоа на права - како што се малцинствата. ü Можеби си моќен - запомни дека моќта не е само за авторитет. Групите имаат моќта да ги променат работите, и ние имаме сила меѓу себе и во самите себеси да направиме работите да се случат. Активностите за застапување би можеле да се фокусираат на: ü Активности за граѓаните - Може да имаат ограничени активности, можности и програми за граѓаните на локално ниво, како и кампања за подигнување на свеста за интеграцијата во ЕУ. ü Подигнување на свеста за некое прашање - Преку заеднички каравани, театарски или музички изведби, работилници, разговори, филмови или настани, подигање на свеста за важни прашања, мапирани во текот на проектот Граѓанско општество за европски интеграции. ü Локални одлуки - Може да имаат важно решение за локалното прашање или одлуката што вашата група ја смета за негативно влијае на заедницата и процесот на интеграција во ЕУ. ü Социјални проблеми - Справувањето со пошироките социјални проблеми можат да изгледаат опширни, но негативните социјални ставови се доживуваат на локално ниво, како на пример во семејствата, во училиштата или на работното место. Ова би можело да биде дискриминација на ЛГБТИ + лицата, жените, малцинските групи, лицата со ментална и телесна попреченост или оние со различно културно наследство, јазик или политички и верски убедувања. Истражувањето на проблемите и постигнувањето на целта за застапување има неколку фази:

16

1. Мапирање на Заедницата - Користете ја вашата активност за мапирање на заедницата како начин за откривање на опсегот на прашања кои имаат потреба од акција. Сметајте го како истрага, поставувајте прашања и обидете се да ги разберете сите различни аспекти на она што се случува во вашата локална област.

2. Главна причина - Дојдете до основната причина за проблемот и справувајте се со тоа - немојте само површински да се справите со проблемот. Запрашајте се: "зошто овој проблем постои?" И продолжете да се прашувате "зошто" додека навистина не стигнете до основната причина за проблемот.

3. Учество - Треба да ги вклучите луѓето во вашите процеси на донесување одлуки, исто како што би очекувале другите да направат. Ако вашата активност се фокусира на младите, тогаш помогнете им да ја дизајнираат и да ја обликуваат вашата кампања. Само затоа што сте млади, не значи дека вашата кампања е партиципативна. Ако луѓето бидат засегнати од вашите одлуки, тогаш тие имаат право да бидат консултирани и вклучени во вашиот процес.

4. Согласете се со вашите приоритетни активности - Доаѓањето до листа на прашања нема да биде проблем. Ќе има многу прашања со кои вашата активност за застапување ќе може да се справи. Но, изборот на кое прашање да се работи, ќе ви биде најголемиот предизвик. Слушајте ги сите, донесувајте заеднички одлуки, одвојте време да се согласите, внимателно размислете за тоа што прават другите групи и како можете да ги комплиментирате, а не да ги реплицирате постојните активности.

5. Поставете јасна цел- Користете го SMART како водич - специфични, мерливи, остварливи, реални и временски ограничување. Овие активности може да имаат ограничено време и ресурси, па затоа бидете јасни во она што сакате да го промените и како мислите дека можете да го постигнете тоа. Но, сепак целете високо! Совети и трикови за фазата на имплементација:

! Вашиот легитимитет, излез и ефикасност може значително да се зголемат со здружување на силите со истомисленици во мрежите за застапување и коалициите. Но секогаш имајте на ум дека таквите сојузи мора да останат како средство за крај, а не цел само по себе. Секогаш е препорачливо да потрае некое време за да се изврши претходната проценка на потенцијалната додадена вредност и можните стапици кога размислувате да се приклучите кон коалицијата.

!

Следете ги сите актуелни релевантни процеси на донесување одлуки, така што вашето знаење е секогаш ажурирано. Ова во голема мера ќе ја подобри ефикасноста на вашите интервенции. Навлегувајте во стручноста на вашата мрежа или коалициски партнери и / или слични заинтересирани страни за да добиете пристап до дополнителни информации за официјалните процедури, личните интереси на донесувачите на одлуки итн.

!

Инвестирајте во градењето доверливи односи со пратениците, нивниот персонал и државните службеници во релевантните единици во рамките на различните владини институции. Не се фокусирајте исклучиво на сопствениците на клучните канцеларии, туку исто така инвестирајте во контакти со нивните помошници и клучен персонал во нивните одделенија. Тие често не само што имаат значително влијание врз актуелните носители на одлуки, туку може да се случи истите тие да станат клучни носители на одлуките во иднината. Исто така, бидете сигурни дека сте во тек со какви било промени во функцијата меѓу донесувачите на одлуки и нивниот персонал, како и сите промени во пределот на засегнатите страни во врска со фокусот на вашето лобирање.

!

Не трошете премногу време за собирање на информации од заднината на мејлинг-листи, веб-страници итн. Бидете сигурни дека ќе останете во тек со тековните случувања, но бидете и селективни! Воспоставете ја корисноста на сите делови од информациите што луѓето ги фрлаат

17

на вас бидејќи често ќе ви заземаат дел од драгоценото време кое е многу подобро поминато со телефонирање или со лични средби со клучно засегнати страни.

!

Конечно, бидете свесни дека работата во лобирање и застапување носи сопствените специфични ризици. Прво, постојат професионални ризици. Како правило, лобистите мора да претставуваат обединет фронт и секогаш да се осигураат дека тие и нивните колеги не комуницираат со спротивставени пораки на истите креатори на политики, за да не го поткопаат нивниот кредибилитет. Исто така, веродостојноста на вашата организација може да се поткопа ако членовите на сојузите со кои соработувате привлекуваат негативно внимание во медиумите. Еден добар лобист мора да биде подготвен за вакви настани. Во нестабилни и кревки политички контексти, лобирањето може дури и да повлече лични ризици, бидејќи не сите засегнати страни може да имаат подеднакво позитивно влијание врз вашето лобирање и напорите за застапување. Редовната проценка на ризикот ќе ве позиционира да се справите со нестабилните ситуации кога ќе се појават.

18

ГРАДЕЊЕ КОАЛИЦИИ Подолу може да ја видите концизната листа на прашања за кои ќе треба да ги адресирате приздружување во мрежи за застапување и коалиции. Листата вклучува точки што треба да се земат предвид кога се воспоставува мрежата, совети за зајакнување на воспоставените мрежи и некои совети за подобрување на општата сопственост од страна на членовите.

I. Поставување мрежа • Мапирање на заинтересираните страни и анализа на моќност. Мапирањето на засегнатите страни ќе ви даде суштински информации за да се изгради ефикасна мрежа за застапување. Започнете со мапирање на сите релевантни засегнати страни на различните нивоа и идентификување на нивните интереси во однос на целта за застапување на идната мрежа. Прелистајте ги нивните главни позиции и нивоа на нивно влијание; укажете на тоа кои засегнати страни ќе се рангираат како носители на одлуки, или како сојузници или противници.

• Постоечка експертиза. Градете врз основа на постоечките знаења, експертиза и анализи во вашата партнерска мрежа. Ова ќе го спречи непотребното дуплирање на напорите и ќе генерира зголемена поддршка од организациите учеснички.

• Заедничка анализа на политики. Извршете заедничка анализа на политичкото опкружување на различни нивоа (локално, национално, меѓународно) кое ќе послужи како појдовна точка за изработка на заедничка стратегија за лобирање и застапување.

• Поставете јасни цели на застапување. Поставете јасни и реалистични цели за лобирање и застапување во врска со конкретни прашања. Бидете колку што е можно попаметни и земајте го предвид политичкото опкружување. Одржувајте доволно стратешка флексибилност за да одговорите на промените во политичкото опкружување.

• Заедничка стратегија. Работете со и од заедничка стратегија. Членовите на мрежата мора да работат од истата стратегија, но имаат сопствена одговорност за нивните делегирани задачи.

• Еден глас. Стимулирајте соработка помеѓу членовите на мрежата со цел да го олесниме зборувањето со еден глас. Непосредното (заедничко) работење на различни нивоа (основни, провинциски, национални, меѓународни) е предуслов.

• Споделувајте информации. Стимулирање на размена на информации за мисијата, визијата и активностите на организациите учеснички. Членовите на мрежата во мрежата мора да бидат свесни за силните и слабите страни на другите, за да се постигне потребната комплементарност и да може да зборуваат со едногласно.

• Барање на комплементарни членови. Побарајте да вклучите силни организации членки со комплементарни области на експертиза. Ова не е важно само за застапување базирано на докази. Туку, исто така, им овозможува на организациите членки, во зависност од нивната стручност, да преземат различни застапнички улоги (на пр. истражување, креирање јавна свест и јавна поддршка, организирање кампањи, лобирање во владините институции, итн).

• Јасни улоги и одговорности. Бидете сигурни дека на сите членови на мрежата им се јасни нивните улоги и одговорности, за координацијата и за сите субструктури во мрежата (на пр. подгрупи кои работат на специфични лоби и теми за застапување). Ова ќе придонесе за поефикасни и поконзистентни пораки.

• Лидерство. Јасност за лидерството (раководството) на мрежата е од суштинско значење, не само за да ги мотивира членовите, туку и да ја зголеми видливоста на мрежата.

19

II. Зајакнување на мрежата ü Навремена комуникација. Обезбедување сеопфатна и навремена комуникација во рамките на мрежата за размена на информации за нови докази, нови политики, нови засегнати страни итн. Воспоставување на едноставни, но ефективни упатства за комуникација (на пр. работа со фокусни точки, размена на детали за контакт, изработка на едно лице одговорно за комуникација итн.). ü Градење на капацитети меѓу членовите. Инвестирајте во градење на капацитетите за членовите на мрежата, на пр. за методи на лобирање и застапување, изготвување анализи на засегнатите страни и моќ, стратегија за лобирање и застапување, итн. Користете тренинг методи за да обезбедите континуирани повратни информации за членовите на мрежата за време на фазите на планирање и имплементација на вашето лоби и активности за застапување. ü Останете отворени за промена. Осигурајте се дека вашата мрежа останува отворена за поврзување со потенцијалните засегнати страни кои можат да се претстават, со цел да се зајакнат напорите на лобирањето и застапувањето на мрежата. ü Мониторинг. Одржувањето на актуелните политички како и развојни политички настани на сите релевантни нивоа, како и напредокот на ниво на организации-членки е од суштинско значење за навремено прилагодување на стратегиите за застапување на мрежата и за подобрување на нејзиното потенцијално влијание.

20

ЛОБИРАЊЕ Воспоставувањето прецизна дефиниција за лобирање не е едноставно. Користените дефиниции се движат од многу тесни до многу широки пристапи. Ова го прави сложен процесот да се одредат статистичките податоци за организациите за лобирање активни во Брисел, за кои не може да се обезбедат точни бројки. Лобирањето на ниво на ЕУ има многу специфични карактеристики. Може да се направат проценки и за пристапот до процесот на донесување одлуки, какои за успехот на лобирањето. Покрај Кодексот на однесување на Европската комисија и Парламентот за Регистарот на транспарентност, организациите за лобирање имаат развиено свои професионални кодекси на однесување за регулирање на нивните активности. Главната критика на сегашната ситуација во врска со лобирањето е недостатокот на транспарентност. Во меѓувреме, лобирањето се смета за позитивен елемент од страна на креаторите на политиките на ЕУ, се додека го обезбедува учеството на социјалните и економските актери во процесот на креирање политики и обезбедува корисни информации. Освен повикот за поголема транспарентност, особено преку задолжителна регистрација во заедничкиот регистер на транспарентност на ЕП, заинтересираните страни изразуваат загриженост во врска со прашањето за можната "врата", како и очигледната доминација на индустриските интереси во однос на другите интереси во ЕУ . Историски гледано, лобирањето го зема своето име од "лобито" или ходниците на парламентот каде членовите се собираат пред и по дебатите. Сепак, денес лобирањето ги зазема сите видови на форми. Советот на Европа го разбира лобирањето генерално како "заеднички напори за влијание врз формулирањето на политиките и донесувањето на одлуки со цел да се добие одреден резултат од владините власти и избраните претставници. Во поширока смисла, терминот може да се однесува на јавни акции (како демонстрации) или активности од “јавен карактер” од разни институции (здруженија, консултации, групи за застапување, тимови, невладини организации, адвокати, итн.); во порестриктивна смисла, што би значело заштита на економските интереси од страна на корпоративниот сектор (корпоративно лобирање) пропорционално на неговата тежина на национална или глобална сцена ". Според извештајот на Организацијата за економска соработка и развој (ОЕСР), не постои консензус за тоа што значи терминот "лобирање". Извештајот дава преглед на различни дефиниции и укажува дека признавањето на сложеноста на концептот на лобирање е од суштинско значење за дебатата околу правилата и регулирањето на професијата. Заедничкиот регистар на транспарентност на ЕП-комисијата зазема пристап базиран на активности за кој сите организации и самовработени лица, без оглед на нивниот правен статус, се ангажираат во следните активности за регистрирање: Сите активности спроведени со цел директно или индиректно да влијаат врз формулирањето или спроведувањето на политиката и процесите на донесување одлуки на институциите на ЕУ, без оглед на користениот канал или медиум за комуникација, [...] Овие активности вклучуваат, меѓу другото, контактирање на членови, официјални лица или друг персонал на институциите на ЕУ, [...] циркулиран информативен материјал [...] организирање настани [...]за кои се испратени покани до членовите, функционерите или другиот персонал на институциите на ЕУ. Доброволните придонеси и учество во формални консултации за предвидените акти на ЕУ и други отворени консултации. Одредени активности се исклучени, особено обезбедување на правни совети и активности на социјалните партнери во рамките на социјалниот дијалог. Од политичките партии, цркви и локални, регионални и општински власти не се очекува да се регистрираат, иако мрежите и канцелариите што се поставени да ги претставуваат. Кои групи се лобисти? Една неодамнешна анкета спроведена од компанијата за односи со јавност, Бурсон Марстелер, во соработка со Пен Шон Берлан, интервјуираше речиси 600 пратеници (Европарламентарци и национални парламентарци), како и високи функционери од националните и институциите на ЕУ. Испитаниците беа запрашани кои од цела низа категории на актери треба да се сметаат за "лобисти". Интересно е тоа што 73% од испитаниците на ниво на ЕУ ги идентификуваа синдикатите како лобисти, додека во целост само 40% од испитаниците го имале ова мислење. Видови на организации активни во Брисел

21

Некои организации, како што се правни фирми, тинк-тенкови, невладини организации (НВО) или регионални претставници, не чувствуваат дека терминот "лоби" се однесува на нив, дури и ако тие ги претставуваат интересите на нивните клиенти, членови или жители. Затоа, зборот "лоби" често не се користи при разликување на организациите, бидејќи може да се толкува премногу прецизно. Организациска форма Начини на разликување на организациите: постојат различни начини да се разликуваат организации, на пример според нивната организациска форма, природата на нивниот интерес и дали се непрофитни организации или профитабилни организации. Заедничкиот регистар за транспарентност на ЕП-комисијата разликува: I.

Професионални консултации / правни фирми / самовработени консултанти;

II. Домашни лобисти (лобисти кои работат за групата што ја претставуваат) и трговски / професионални здруженија; III. НВО; IV. Тинк-тенкови, истражувачки и академски институции; V. Организации што ги претставуваат црквите и верски заедници; и VI. Организации кои ги претставуваат локалните, регионалните и општинските власти, други јавни или мешани ентитети, итн. Како функционира лобирањето на институциите на ЕУ? Одлучувањето на ниво на ЕУ има многу специфични карактеристики во споредба со земјите-членки или други режими. Според член 11 од ДЕУ, Европската комисија е обврзана да се консултира со засегнатите страни при изготвување предлози за законодавство. Покрај тоа, голем број специфични групи имаат право на дијалог со институциите врз основа на договорот. Тука спаѓаат социјалните партнери (член 154, ТФЕУ) и религиозни и неконфесионални групи (член 17, ТФЕУ). Пристап до процесот на донесување одлуки, студиите и другите проценки на лобирањето може да се разликуваат на два начина: пристапот од страна на организациите за лобирање или поединците во процесот на донесување одлуки и успехот на лобирањето. Додека првото се чини дека е проценето пошироко, второто е малку опфатено во студиите и многу тешко да се измери. Чалмерс прави разлика помеѓу надворешните тактики и внатрешните тактики. Надворешните тактиките се однесуваат на интересни групи кои ги мобилизираат граѓаните надвор од заедницата за креирање политики за да контактираат или да вршат притисок врз службениците во заедницата за креирање политики преку користење на медиумите, отворање јавни кампањи и организирање јавни настани. Внатрешните тактики вклучуваат подиректни форми на контакт помеѓу интересни групи и носители на одлуки, преку пишување писма, телефонски повици и состаноци лице в лице. Бууен ги разликува видовите на интерес групи за кои се очекува да имаат најголем пристап до различните институции. Тој смета дека компаниите имаат технички информации од особен интерес за комисијата, додека европските асоцијации имаат информации за "европските интереси" кои повеќе се жалат на парламентот, додека националните асоцијации се од интерес за советот. Во една студија на 1 417 шпански, германски и ирски здруженија, Дур и Матео набљудуваат слично, дека националните деловни здруженија имаат подобар пристап до комисијата поради нивните информации и експертиза, додека тие немаат привилегиран пристап до Европскиот парламент или националните парламенти за да разговараат за законодавството на ЕУ.

22

Кога зборуваме за ресурси на лобистите, првото нешто што ми паѓа на ум е финансиско средство. Сепак, неколку други ресурси играат важна улога: легитимитет, застапеност, знаење, експертиза и информации. Особено, информациите, експертизата и легитимноста може да се користат во замена за пристап и влијание од носителите на одлуки.

Оценување на успехот во лобирањето Студиите забележуваат дека не сите организирани групи имаат еднаков пристап до процесот на донесување одлуки во ЕУ. Меѓутоа, исто така е сомнително дали пристапот влијае на конечната одлука. Лобирањето "успех" или влијание е многу тешко да се измери. Некои студии разгледаа одредени полиња или специфични видови на групи, но нема многу општи емпириски докази. Една студија на Бунеа која користи примери од политиката за заштита на животната средина доаѓа до заклучок дека големите деловни групи кои претставуваат "концентрирани интереси" се поуспешни отколку групите што претставуваат "дифузни интереси" (еколошки НВО, локални власти). Во една студија за влијанието на НВО во трговската политика, Дур и Де Бивер исто така го разгледуваат успехот на групите за време на различните фази од процесот на креирање политики. Тие забележуваат дека НВО честопати се подобри во доминацијата на фазата на поставување на агендата, додека деловните интереси можат да бидат поефикасни во текот на формулирањето на политиките и во фазата на имплементација. Во оваа подоцнежна фаза, на НВО им е тешко да го зачуваат своето членство и многумина се наоѓаат во напуштање на ова прашање. Тие тврдат дека општата јавност има само дифузни трошоци и придобивки од трговските политики и оние кои се вклучени во одбраната на јавното здравје, животната средина или развојот имаат помал поттик да се вклучат во колективна акција од фирмите кои доживуваат концентрирани трошоци и придобивки. Тие исто така забележуваат дека на НВО им е тешко да се закануваат со повлекувањето на инвестициите или вработувањето. Една студија на Кливер која користи квантитативна анализа на текстот за да ги проучува консултациите спроведени од страна на Европската комисија, доведува до заклучок дека не постои пристрасност во успешноста во лобирањето во интересни групи. Ниту природата на интересот или организациската форма на групата не се смета систематски за успех во лобирањето. Лобирање на ЕУ од страна на национални групи на интереси Освен европските интересни групи, националните интересни групи, исто така, и лобирањето е активно во Брисел. За националните интересни групи, постојат две алтернативи - или националните политичари или партиикои ги претставуваат нивните интереси во Брисел, се приближуваат или интересни групи директно лобираат за институциите на ЕУ. Во споредба со лобирањето на национално ниво, забележано е дека пристап кој е изводлив на национално ниво можеби не е успешен на ниво на ЕУ. Националната поддршка можеби не е доволна, бидејќи одлуките ги донесуваат 26 други земји-членки. Посебен национален интерес не може да биде релевантен во која било друга земја-членка и треба да се земат предвид потенцијалните интереси на другите земји-членки. Што се однесува до националните партии, студијата за интеракција помеѓу заинтересираната група и партија во политиката на ЕУ покажа дека иако заинтересираните групи придаваат помало значење за националните партии во политиката на ЕУ, наспроти домашната политика, тие не ги сметаат за нерелевантни. Студијата вели дека ЕУ можеби ја зајакна способноста на заинтересирани групи да влијаат врз политиката на сметка на националните партии, но тие групи сéуште придаваат големо значење на националните партии како можен актер за влијание врз политиката на ЕУ. Соочувајќи се со конфликти на интереси

23

Регулирање на лобирањето може да се примени на два начина: да се регулираат активностите на лобистот и да се регулира потенцијалниот примач на лобирање. Лобистите се придржуваат кон различни кодекси на однесување (види подолу), додека институциите на ЕУ имаат различни правила и обврски за нивните членови и службеници да избегнуваат судир на интереси, главно, исто така, во форма на кодови. Европскиот парламент во 2012 година формираше нов кодекс на однесување за европратеници за кои беа усвоени мерки за спроведување во април 2013 година. Тие ги разјаснуваат и детално ги пропишуваат одредбите за прифаќање на подароци и покани понудени на пратеници од трети страни. Европската комисија воведе нов кодекс на однесување за комесарите во 2011 година. Исто така, воведе нови насоки за известување на крајот на декември 2012 година, со цел да се поттикне вработените да известуваат за какви било информации кои укажуваат на корупција, измама и други сериозни неправилности што ги откриваат во рамките на службената должност. Член 11 од Прописите за работни односи на претставници на ЕУ ги поставува своите обврски во однос на надворешните интересни групи. Кодекси на однесување Кодексот на однесување на Регистарот за транспарентност на ЕП, меѓу другото, вклучува и услов за регистрираните субјекти или поединци секогаш да се идентификуваат со лицата контактирани во институциите и да обезбедат точни и ажурирани информации. Предвидени се санкции за какви било прекршувања на овој код, преку постапка за жалба која може да доведе до суспензија или бришење од регистарот, со клаузула "именување и срамнување" за најлоши сценарија. Не само институциите, туку и самите лоби-организации имаат интерес во промовирањето на транспарентноста. Европската асоцијација за консултации за јавни прашања (EАКЈП), која е репрезентативното трговско тело за консултации за јавни работи кои работат со институциите на ЕУ, имплементираа кодекс на однесување на EАКЈП, на кој се потпишаа неколку фирми со седиште во Брисел. Друг кодекс на однесување е формиран од страна на Здружението за европски прашања професионалци (ЗЕПП). ЗЕПП се базира на индивидуално членство (од консултации, трговски здруженија и корпорации), додека членовите на EАКЈП се самите консултации. Постои одредено преклопување во членството помеѓу двете организации.

24

Дел III ПРАКТИЧНИ АЛАТКИ И СЛУЧАИ

25

ПРАКТИЧНИ АЛАТКИ ЗА ЗАСТАПУВАЊЕ I.

Креирање на "патна мапа"

Кога почнувате нова кампања, целиот тим треба да има јасна визија за промените што тие сакаат да ги видат, разбирање како тоа се претвора во цели и задачи, одлучување за акцијата што сакате да ја преземете и разбирање зошто. Следете ги овие 5 лесни чекори: 1. Моментална ситуација - Што се случува и што е проблемот? Како другите луѓе го гледаат овој проблем?

2. Визија за иднината - Каква е вашата визија за светот во иднина? Како ја замислувате промената што сакате да ја креирате?

3. Коренот на проблемот - Зошто постојат постојните проблеми? Продолжете да се прашувате "зошто" и да се справите со некои од вистинските, основните прашања. Кој е одговорен и што е тоа што ги создава и овековечува овие проблеми.

4. Алатки и стратегии - Како може да се постигне оваа промена и кои опции се практични за вас? Ова може да бидат политички, однесен, индивидуални, системски, социјални, економски или културни промени.

5. Акции - Кои се конкретните дејства кои вашата кампања може да ги преземе? Ова може да биде лобирање на вашиот пратеник, организирање на протест, правење нешто да стане јавно, подигнување на свеста, зајакнување на заедниците или обезбедување алтернативи. Подолу може да забелеѓите дијаграм од алатката за застапување создадена од Peace Child International која ќе ви помогне да го визуелизирате процесот.

26

Активности на “патна мапа” Прирачник за обука за застапување Peace Child International 2012:

27

II.

Градење на стратегија

Стратегијата не е само листа за проверка или збир на добро напишани документи. За да биде корисно, треба да утврди како вие како тим за кампања ќе ги постигнете тие цели, со какви пречки може да се соочите, како ќе ги надминете истите и кои се активноситет кои што треба да ги преземете. Постојат многу потенцијални проблеми, вклучувајќи ги и мотивирање на волонтери, собирање средства, развивање на вештини и знаење, комуникација на вашата порака и организирање на себеси како кампања. Кога работите со бариери и проблеми, треба да размислите за четири прашања: Прашања

Примери

1. Што е проблемот?

Тимот нема соодветни вештини за кампањата

2. Што можете да 1. Доведете обучувачи да предаваат и развиваат направите за вештини тоа?

2. Променете ја кампањата за да ги задоволите вештините на тимот

3. Вработување нови членови на тимот за потребните вештини

28

Топ совети за градење стратегија:

! Вклучете ги сите во создавањето и развојот на стратегијата. !

Ви треба една сеопфатна стратегија, но, исто така, размислете за помалите стратегии кои се занимаваат со специфични области од вашата кампања за застапување. Ова би можело да вклучи политички ангажман, регрутирање, прибирање финансиски средства, акција за преземање активности или комуникација.

! Бидете конкретни со јасни акции, рокови, одговорни луѓе и ресурси што им се потребни. !

Одржувајте ја стратегијата жива. Ќе треба да ги разгледате измените и да ги земете предвид случувањата во вашата кампања и за да добиете готов документ.

! Бидете искрени за проблемите. Нема смисла да се создадат решенија кои не ги решаваат вистинските проблеми. ! Направете ги стратешките документи кратки, фокусирани, специфични и вистински. ! Бидете специфични и избегнувајте го јазикот што звучи добро, но не значи ништо.

29

III.

Проверете дали лобирањето и застапувањето се вистински инструменти За ефективност, важно е да се процени дали лобирањето и застапувањето е всушност најрелевантен метод на влијание кој треба да се користи. Внатрешното и надворешното опкружување во коешто работите може да се смени, што може да има влијание врз вашето лоби и стратегија за застапување. Во зависност од условите, други опции, вклучувајќи правни чекори, може да бидат поповолни. Алатките за да се потврди дали лобирањето и застапувањето сеуште се најдобрите опции. Размислете во насока на следниве прашања.

- Дали ги имаме вистинските партнери (сојузници) и дали имаме консензус на ниво на целната група и во рамките на нашата организација, мрежа или коалиција?

- Дали нашата организација, мрежа или коалиција имаат доволен легитимитет за лобирање и застапување на оваа тема?

- Дали има доволно капацитет за лобирање и застапување (вештини, компетенции) за продолжување? Имаме ли доволно информации? Можеме ли да предложиме конкретни предлози за донесувачите на одлуки?

- Дали нашата организација, мрежа или програмска коалиција имаат отворен канал за релевантните носители на одлуки?

- Дали постои ризик од негативни ефекти врз нашата целна група или донесувачот на одлуката? Ако е така, како можеме да го намалиме овој ризик?

- Можеме ли да извршиме доволно навремено и проактивно влијание?

- Дали имаме доволно финансиски средства за нашето лобирање и застапување? Врз основа на одговорите можете да дефинирате дали е добро да се продолжи со напорите за застапување или не. Образец за план за застапување Планирање на застапување на агендата на ЕУ: Клучни проблеми

1.Која е вашата целна публика??

2. Дали тие ќе ги поддржат или ќе се спротистават на вашите препораки? Зошто?

30

3. Која фаза од циклусот на јавната политика ја насочувате кон вас?

4. Која општа порака ќе има најголема шанса да ја убеди вашата целна публика да ги поддржи вашите препораки? Напишете го во неколку реченици.

Планирање на застапување

1. Наслов (Размислете како да го привлечете вниманието на вашата целна публика)

2. Главна порака / слоган

3. Контекст и важност на прашањето (На кои делови од севкупното прашање се фокусирате, зошто, какво е значењето на прашањето и зошто ова прашање треба да биде приоритет за брзо да се реагира?)

31

-Каков вид докази ќе користите за да го поддржите вашиот опис на проблемот?

- Кои се клучните факти, докази, документи, политики, кои ќе ги поддржат вашите аргументи?

4. Опции (Што сакате да промените? Кои опции ги поддржувате и за кои сте против?)

Какви аргументи и докази ќе дадете за да ги покажете силните / слабите страни на различните можности? Ќе бидат ли тие доволно убедливи за вашата целна публика?

5. Препораки (Каков вид на конкретни чекори или мерки треба да се направи и од когоза избраната опција да биде реална?)

6. Дали треба да додадете повеќе информации за поддршка на вашите аргументи?

32

7. Извори и референци (Дали има некои конкретни документи, препораки, политики кои можат да ги поддржат вашите аргументи?)

Презентација

1. Како ќе ги дистрибуирате вашите пораки до целната публика? Кои комуникациски канали ќе ги користите и зошто?

2. Каков впечаток сакате да го активирате?

3. Опишете ги различните идеи за презентирање на проблемот и предлозите за кои се залагате.

33

34

ПРИМЕР ЗА ДОБРИ ПРАКТИКИ И СЛУЧАИ ЗА ЗАСТАПУВАЊЕ ВО ЕУ ИНТЕГРАЦИИТЕ Влијание на прегледот за европска политика на соседството 1. Идентификувајте го проблемот На почетокот на 2015 година, ЕУ ја изрази својата намера да објави порака на есен за преглед на нејзината европска политика за соседство (ЕПС). На 4 март 2015 година беше објавен документ со кој се иницираше широка консултација со заинтересираните страни, вклучително и граѓанското општество. Претходниот преглед на ЕПС се случи во 2011 година по арапските востанија, со јасен пристап базиран на човекови права.

2. Поставете долги, средни и краткорочни цели Во контекст на растечката загриженост изразена на ниво на ЕУ во врска со прашањата поврзани со безбедноста и миграцијата, главната цел беше да се обезбеди новата ЕПС да одржува силен фокус на човековите права и дека ЕУ ќе зазема опрема за поддршка на човековите права, демократските реформи, како и организациите на граѓанското општество во регионот. Друга цел беше да се зајакне придонесот на граѓанското општество во консултациите, а на подолг рок, во поставувањето и оценувањето на разгледаните билатерални односи.

3. Идентификувајте ги целите Процесите за консултации и изготвување на предлози за комуникација со ЕПС беа заеднички управувани од Европската комисија (ГД НЕАР) и ЕЕАС. Ова беа главните идентификувани цели за напорите за застапување, заедно со - иако во помала мера - претставници на земјите-членки на ЕУ и Европскиот парламент. Информациите собрани за консултации од страна на делегациите на ЕУ на теренот беа споделени со членовите. За да ги пренесеме нашите клучни пораки, исто така, невладините организации исто така беа идентификувани како клучни сојузници.

4. Развијте клучни пораки На 12-ти мај, 2015 година, EuroMed Rights објави "Бела книга" на англиски, француски и арапски јазик. Во 2015 година, исто така, беше и 20-годишнината од Барселонската декларација, препораките беа наведени под 20 чекори кон подобра ЕПС, околу следните теми: зајакната регионална димензија, кохерентност на надворешната политика, сопственост на граѓанското општество, женски права, миграција, конфликтни ситуации, и слободна трговија.

5. Размислете за партнерства и мрежи Поради фактот што ЕПС е во суштината на интересите на EuroMed Rights, беше решено самостојно да ја развиваме Белата книга, наместо да поднесуваме заеднички поднесоци со други НВО. Сепак, препораките содржани во Белата книга беа споделени со истомислени невладини организации за човекови права и развој, а некои беа вклучени во нивните сопствени инпути.

6. Развијте навремен акциски план Акцискиот план го следеше консултативниот и комуникацискиот тајминг, истовремено искористувајќи ги настаните како што се Форумот за граѓанско општество на ЕУ, јужното соседство од мај 2015 година, и нашето Генерално собрание во јуни, 2015 година. Работилницата на Генералниот секретаријат посветена на ова прашање беше повод за понатамошно разгледување на ЕПС со членовите, што доведе до второ поднесување до ЕУ. Исто така

35

беше одржан посебен состанок со претставници на земјите-членки од Брисел, каде што се презентираа нашите препораки и се добија информации за нивното позиционирање. Состаноците со Европската комисија и ЕЕАС, вклучително и на ниво на кабинетот, како и со известувачот на Европскиот парламент за преглед на ЕПС, се одржаа до крајот на процесот на консултации (30-ти јуни), со вклучување на членовите на Извршниот комитет на EuroMed.

7. Мониторинг и евалуација По летото се организираa серија состаноци со претставници на ЕУ, со цел да се добие идеја за тоа како може да изгледа преглед на ЕПС и понатаму да се влијае на процесот. Беше посочено дека човековите права не се главен приоритет и не може да има некое конкретно поглавје за ова прашање. Потоа, други официјални претставници на ЕУ беа контактирани за да влијаат на конечниот резултат. Комуникацијата на ЕУ беше објавена на 18-ти ноември, 2015 година, со јасен фокус на безбедноста и стабилизацијата на регионот. Човековите права на некој начин беа маргинализирани во комуникацијата, бидејќи тие не се појавуваат како заеднички приоритет за соработка. Сепак, од позитивна страна постои поглавје за "добро владеење, демократија, владеење на правото и човековите права", јасен фокус на родовата еднаквост и зајакнувањето на жените и потврдена заложба за поддршка на граѓанското општество во регионот.

8. Прегледајте и прилагодете По објавувањето на прилично разочарувачка комуникација, беше одлучено да се фокусира на спроведувањето на ЕПС, особено потребата за објавување извештаи за евалуација за секоја земја и вклучување на граѓанското општество во преговорите за приоритетите за заедничко партнерство помеѓу ЕУ и нејзиниот партнер земји. Се одржаа состаноци со Европската комисија за да се покрене загриженост за вистинска финансиска поддршка на граѓанското општество во рамките на Фондот за граѓанско општество на Европската унија, а неколку форуми од март до мај 2016 година се покажаа како добри можности за јавно и приватно да ја подигнат нашата загриженост.

9. Следење Со цел да ги информира членовите и партнерските организации за резултатите и спроведувањето на предизвиците на прегледот на ЕПС, во Брисел на 22-ри април, 2016 година беше организиран семинар кој ги собра НВО, претставниците на ЕУ и земјите-членки, и академиците. Управниот директор на ЕЕАС за МЕНА беше еден од главните говорници, и ја спомена намерата на ЕУ да ги чува сите извештаи специфични за секоја земја. Подоцна, се одржаа консултации со граѓанското општество за да се разговара за приоритетите за партнерство кои се преговараа со Египет, Јордан и Либан. Во двата последни случаи, ЕУ, исто така, организираше консултации со локалното граѓанско општество, а човековите права беа меѓу идентификуваните приоритети.

EuroMed Rights придонесоа за овие консултации и имаат намера внимателно да го следат развојот на другите партнерски приоритети.

36

РЕФЕРЕНЦИ Bunea A. Ibenskas R. (2015) Quantitative text analysis and the study of EU lobbying and interest groups. Available at http://www.adrianabunea.com/publication_2122.html.

Dur, A. de Bievre, D. (2007) Inclusion without Influence? NGOs in European Trade Policy. Available at https://doi.org/10.1017/S0143814X0700061X. European Commission (2017) The former Yugoslav Republic of Macedonia: Assessment and recommendations of the Senior Experts' Group on systemic Rule of Law issues 2017. Available at https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/files/2017.09.14_seg_report_on_systemic_rol_issues_for_publication.pdf.

European Commission (2015) The former Yugoslav Republic of Macedonia: Recommendations of the Senior Experts' Group on systemic Rule of Law issues relating to the communications interception revealed in Spring 2015. Available at https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/files/news_corner/news/newsfiles/20150619_recommendations_of_the_senior_experts_group.pdf.

European Commission: Transparency and the EU. Available at http://ec.europa.eu/transparencyregister/public/homePage.do.

Peace Child International (2012) Advocacy Training Toolkit. Available at https://issuu.com/peacechildint/docs/advocacy_toolkit_book.

37