Reserveblik Een bloemlezing van Elk Merk Waardige auto’s
ISBN 978-90-815208-8-1
9 789081 520881
Deze bloemlezing is een eerbetoon van autovereniging Elk Merk Waardig aan de onbekende en miskende auto’s. Zij bekommert zich om deze verschoppelingen van de automobiele wereld en heeft dit Reserveblik uitgebracht ter ere van haar tienjarig bestaan. Dit boek is voor hen die dachten alles op wielen wel te kennen en voor eenieder die een echt origineel autoboek zoekt. En natuurlijk een must-have voor alle autoliefhebbers!
Reserveblik
citrovisie
Auto’s, boeken vól zijn er over geschreven. Over hoe baanbrekend ze waren, hoe bepalend voor de toekomst, hoe veelzeggend over een tijdsbeeld. Boeken over de mooiste auto’s, over de beste, de snelste, de duurste. Maar ja, daar sta je dan als Vauxhall Victor, Kia Opirus of Renault Wind. Geen letter wordt er aan je gewijd. Hooguit wat schamel gelach of een vage blik van klok en klepel. In dit boek worden behalve dat trio muurbloempjes nog eens 27 verguisde auto’s van evenzoveel verschillende merken op een luchtige, maar eerlijke wijze beschreven. Auto’s die aandacht verdienen voordat ze definitief in de vergetelheid geraken - of kunt u zich nog iets voorstellen bij een Yue Loong Feeling of een Carver One?
Inhoud 8
32
64
36
68
004
96
12
40
72
100
44
76
104
108
16
20
48
80
24
52
84
112
28
56
88
116
60
92
120
005
124
Merkur XR4Ti
De eurocrisis
van Ford
012
de vele hordes tussen idee en werkelijkheid
Wouter Jorritsma Archief
n de Verenigde Staten groeide begin jaren tachtig de belangstelling voor sportieve en luxe auto’s uit Europa. Auto’s zoals de BMW E30 3-serie en de Saab 900 en die we tegenwoordig premium zouden noemen. Ford dacht daar makkelijk op in te kunnen spelen, ze hadden immers een grote Europese divisie. Een goed en ogenschijnlijk simpel plan liep echter uit op een complex en jammerlijk falend avontuur.
I
Ford bracht eind 1982 de spectaculaire Sierra uit in Europa. Ondanks de aalgladde, door de windtunnel gedicteerde vormgeving was het technisch gezien een brave burgermansauto. Een stuk minder braaf was de XR4, het in 1983 gelanceerde sportmodel met een 2,8 liter grote V6, dat later nog een i achter de naam zou krijgen. De driedeurs koets was even eigenaardig als karakteristiek door de drie zijruiten en de dubbele achterspoiler. Ford besloot dat deze XR4i het best paste in the American dream van een sportieve auto met heritage in de Oude Wereld. Alleen de merknaam Ford was natuurlijk zo Amerikaans als een hotdog met ketchup. Nee, daar moest iets nieuws voor komen. Wijze mannen kwamen met de naam Merkur op de proppen. Het is de Duitse vertaling van mercury, ofwel kwik. En Mercury was natuurlijk als bestaand Fordsubmerk al een bekende naam. De Germaanse naam beloofde een onvervalst Eurogevoel, alleen jammer dat niemand zich in het hoofdkantoor druk maakte over de uitspraak. Want een doorsnee-Amerikaan zal Merkur nooit echt lekker Duits kunnen laten klinken. Zelfs in eigen tv-spotjes werd de naam niet goed
013
Carve
r One
voor g
Kaps
evord
Carv doldriest er One slingert door het verkeer
0 02020
eizen
erden
Aart van der Haagen
Archief
T
ussen ge niaal en g ek héél dun lijntje. Da zit meestal een ar wipt de One als e Carver en dronk en rechts en koord overheen d a n ser links , me t e e n verbijste controle rde omst d a ie voor nders nie Als berijd t te bevat er kun je ten valt. privacy v schrijven oorgoed o , want ov p eral ben gewild of je publiek je buik ongewild vermaak . D Nederlan at uitgere , ders zoie k e n d n uchtere ts absurd ken… s wisten t e beden‘Dri
ewielig mo torrijtuig (L vanaf de m 5e)’, meldt aan nog w de RDW-w el, precies du wen? Geen maar in welk hokje m ebsite. Ja, dat zie je ee oeten we d door, terw n, want hij e ijl de koep el als van ee glipt behendig tussen Carver One nu meter sma n sportvlieg alle catego l achterwie rieën tuig lste twee inzitt enden in ex l balanceert. Hydrau je soepel boven een 1,30 li tr ca opzichte v eme gevall an d en onder ee brengt de maximaa l n hoek van in het beste e aardbodem, zond er dat het 45 graden geval twee lot d ten u veiligheid van een au ur later in een zieken e regie overneemt en to met de huis ontwa ze een specta se k nsatie van culaire ker een motorfi en. Verenig de misattracti vermogen ets ed weglacht. Eigenlijk p ie alle grenzen van je en je krijgt oorspronk uur een gei inschatting elijk mijm nige b serde Parijse file over een co geestelijk vader Anto ijkomstigheid, want mpact en ec n van den pretnumm Brink in ee onomisch er. n voertuig, n iet expliciet een Het eerste prototype uit 1990 b zoon Chri leef nog st s van den okst Brink uit o Hij ontwik ogpunt van ijf overeind staan, ie kelde een ts dat stabiliteit n sy steem om over zijn le iet het voertu ngteas te la ig langs hy wenselijk achtte. ten rollen, troleerd. E draulische zij het met en Europes weg de bocht m e ty de presenta ee en geco tie op de IA pegoedkeuring volg nd e A in Frank de seriepro furt. Nog ee pas in 2002, drie jaar ductie in g ang te zett na n s vijf jaar ko en, onderg stte het om ebracht bij de Duitse firma
021
Citroën Axel
Leverbaar met
één of twee chevrons
.. .. De laatste echte Citroen... uit Roemenie
024
Tim Swart Aart van der Haagen, Citrovisie
itroën staat bekend om zijn innovatieve en baanbrekende automobielen, maar ook om zijn financiële flops. Hierdoor is het merk meermaals door geldschieters gered en belandden wilde of minder wilde ideeën op de plank. Soms belandde iets van zo’n plank toch uiteindelijk op een productielijn. In het geval van de Axel alleen niet in Frankrijk!
C
Nadat Nicolae Ceaușescu in 1965 het roer in Roemenië had overgenomen, ging het land een onafhankelijkere koers varen ten opzichte van de Sovjet-Unie. Dit leidde er onder meer toe dat de Russische inval na de Praagse Lente in 1968 ook vanuit Roemenië fel bekritiseerd werd. Sommige Westerse regeringen en ondernemingen zagen dit als een kans en onder meer Renault en Citroën togen naar Boekarest. Indirect hebben we daar de hedendaagse Logan en Duster aan te danken, want Renault investeerde flink in de Roemeense Daciafabriek. Na lange onderhandelingen kwam ook Citroën in 1976 tot een overeenkomst. Na nog eens veel bureaucratie en vertraging in de opstart opende de fabriek van Oltcit in 1981 in Craiova. Oltcit was een samenstelling van de regio Oltenië en Citroën. Het logo werd één chevron van Citroën omcirkeld door de O van Oltenië. De auto die onder deze naam geproduceerd zou gaan worden, kende een wat merkwaardige totstandkoming. Het begon ermee dat Citroën behoefte had aan een opvolger van de Ami… Door alle overnames in het verleden waren er meerdere projecten geweest voor een kleine Citroën. Dit leidde uiteindelijk, nadat Peugeot het heft in handen had genomen, tot de introductie van de LN en de Visa. Een project dat was blijven liggen, Prototype
025
AMC Gremlin
Meesterlijk merkwaardig 076
monstertje Rariteit In de schaduw van de pacer
Wouter Jorritsma Archief
n de jaren zeventig was de Amerikaanse autoindustrie dolende. Aan de ene kant liepen er nog benzine slurpende land yachts van de band, aan de andere kant werden de eerste pogingen ondernomen om weerwoord te bieden aan de geïmporteerde subcompacts. AMC lanceerde in 1975 de baanbrekende Pacer, maar diens komst werd voorbereid door een ander model: de Gremlin. Laten we dit monstertje van AMC eens in de schijnwerpers zetten!
I
De American Motors Company verwierf met die Pacer wereldwijd faam én naam, al werd er in eerste instantie vooral hartelijk om gelachen. Nu is AMC sowieso een interessante automobielbouwer als fusiebedrijf van Nash, Hudson en Kaiser. Het was als vierde Amerikaanse autofabrikant beduidend kleiner dan The Big Three, bestaande uit Ford, General Motors en Chrysler. En kleiner betekende minder budget en minder invloed in de machtige autolobby. Maar misschien was dat ook de kracht van AMC: men liet zich minder leiden door de waan van de dag en kon meer zijn eigen gang gaan. En van de nood een deugd maken leidt soms tot verrassend resultaat. De waanzinnige Pacer was de climax van dit vrije denken en over die auto zijn boeken vol geschreven. Deze rijdende vissenkom, een van de vele bijnamen, was echter op een verrassend rationele leest geschoeid. De auto zou namelijk de kernwaarden van Amerikaans automobiel genot verenigen met de
077
Hino Contessa
oosterse droom strandt in zeeuwse klei
Het stille verdriet
van Zeeland
080
Eelco van Roest
Archief
e schrijven midden jaren zestig. De Japanse auto-industrie groeit sterk en voorzichtig vestigen de eerste importeurs zich in Europa, ook in Nederland. Met het kleine merk Hino worden de zaken iets anders aangepakt...
W
Nu mag dat ‘klein’ best met een korreltje zout worden genomen, want industrieel gezien was en is Hino best een grote jongen. Het merk, gevestigd in de gelijknamige voorstad van Tokio, ontstond in 1942 als afsplitsing van het bedrijf dat we tegenwoordig kennen als Isuzu, en concentreerde zich in eerste instantie uiteraard op het produceren van materiaal voor de Japanse strijdkrachten. Na de oorlog werd de productie van vrachtauto’s, bussen en dieselmotoren ter hand genomen en groeide Hino uit tot een in Azië toonaangevende leverancier van deze producten. In de jaren vijftig nam in Japan de vraag naar personenauto’s toe en daar pikte Hino graag een graantje van mee. Aangezien het merk in die sector onervaren was, werd aangeklopt bij de firma Renault, dat Hino de licentie verleende voor de lokale productie en verkoop van het welbekende bolhoedje, de 4CV. Het commerciële succes van de ‘Hino Renault’ stelde Hino dermate tevreden dat het merk besloot in eigen beheer een opvolger te ontwikkelen. Aldus verscheen in 1961 de Contessa op de Japanse markt, een ietwat onooglijk vierdeurs sedannetje dat nog zwaar op Renaulttechniek leunde en met zijn achterin geplaatste motor ook wel enige gelijkenis met een Dauphine vertoonde. Maar dat was nog niet alles, want Hino gaf de Italiaanse topontwerper Michelotti de opdracht op basis van de Contessa een sportcoupé te ontwerpen: de Contessa 900 Sprint Coupé. En die mocht er zijn! Exportplannen werden gesmeed en zelfs buitenlandse brochures waren al gedrukt, maar van daadwerkelijke export van deze onbekende schoonheid is het helaas nooit gekomen...
081
Subaru XT
Fuji’s ufo Subaru XT is amper te bevatten voor gewone mensen
116
eespelen met de grote jongens van de Japanse concurrentie mocht hij niet, bij gebrek aan echte sportwagencapaciteiten. Nauwelijks uit het veld geslagen voerde de bizarre Subaru XT zijn eigen kunstje op, waarmee hij onthutsing bij het publiek zaaide: had het excentrieke merk een ufo op de wereld losgelaten? Menig argeloze voorbijganger zal zichzelf die vraag nog steeds stellen.
M
Subaru permitteert zich al sinds mensenheugenis allerlei buitenissigheden, maar met de tussen 1985 en 1991 gebouwde XT kreeg het er pas echt alle schijn van dat de boekhouders de ingenieurs geen strobreed in de weg legden. Japanse autoproducenten waren indertijd sowieso op de progressieve toer, maar deze coupé van de Fuji Heavy Industries slaat echt alles. Dat begint al met zijn design als van een gevouwen vliegtuig, waarbij de wetten van de aerodynamica regeren. Ze dicteerden de lage neuspartij - mogelijk gemaakt door een boxermotor - met opklapbare koplampen, de volledig verzonken portierklinken, de slanke buitenspiegels en de bescheiden flappen die de luchtstroom optimaal rond de wielen geleiden. Het resultaat: een indrukwekkend lage cw-waarde van 0,29, in een tijd dat fabrikanten alle registers opentrokken om daarmee te kunnen scoren. Die onbeduidende mededinger uit Tokio flikte het toch maar. Tegelijkertijd zet de XT critici die de windtunnelgeneratie verfoeien in de hoek, want van de vermeende eenvormigheid neemt hij met zijn geknikte taillelijn, zwevende dak en broeikasachtige glasoppervlak grote afstand. Ook de streepvormige achterlichtpartij, later
Aart van der Haagen Archief
117
Reserveblik Een bloemlezing van Elk Merk Waardige auto’s
ISBN 978-90-815208-8-1
9 789081 520881
Deze bloemlezing is een eerbetoon van autovereniging Elk Merk Waardig aan de onbekende en miskende auto’s. Zij bekommert zich om deze verschoppelingen van de automobiele wereld en heeft dit Reserveblik uitgebracht ter ere van haar tienjarig bestaan. Dit boek is voor hen die dachten alles op wielen wel te kennen en voor eenieder die een echt origineel autoboek zoekt. En natuurlijk een must-have voor alle autoliefhebbers!
Reserveblik
citrovisie
Auto’s, boeken vól zijn er over geschreven. Over hoe baanbrekend ze waren, hoe bepalend voor de toekomst, hoe veelzeggend over een tijdsbeeld. Boeken over de mooiste auto’s, over de beste, de snelste, de duurste. Maar ja, daar sta je dan als Vauxhall Victor, Kia Opirus of Renault Wind. Geen letter wordt er aan je gewijd. Hooguit wat schamel gelach of een vage blik van klok en klepel. In dit boek worden behalve dat trio muurbloempjes nog eens 27 verguisde auto’s van evenzoveel verschillende merken op een luchtige, maar eerlijke wijze beschreven. Auto’s die aandacht verdienen voordat ze definitief in de vergetelheid geraken - of kunt u zich nog iets voorstellen bij een Yue Loong Feeling of een Carver One?