DIGIFOTOPRO.NL
FUJIFILM X-T4
NIKON D780
OLYMPUS OM-D E-M1 MARK III
Uiterst stabiele factor
Meer dan een upgrade
Ongelimiteerd
NUMMER 2
2020
PRIJS €5,95
LEVEN ACHTER GLAS
COVID-19 IN BEELD
Christine Pandel
INTERVIEW
DIE KUNST EIN MENSCH ZU SEIN
Kevin Vervoort fotografeert zorgmedewerkers
HEFTIGE, INTIEME BEELDEN Geboortefotograaf Jessica Vink FINE-ART ZWART-WIT BEWERKEN
In gesprek met Jesse Faber
SUCCESSEN EN TOEKOMSTDROMEN
Jong talent Evianne Wiegers
GEAVANCEERDE POTRETRETOUCHE
NUMMER 2/2020
Welkom
Een uitgave van Clipboard Media & Content Delftweg 147 2289 BD Rijswijk, Nederland Tel: +31(0)15 7600.700 info@clipboardmedia.nl www.clipboardmedia.nl Uitgever Linda Oenema linda@clipboardmedia.nl Tel: +31(0)15-7600.700 Concept en idee Jascha Vink jascha@clipboardmedia.nl Tel: +31(0)15-7600.771 Redactie Christel de Wolff Dré de Man Johan Elzenga Lars Kruijdenberg Max Mostert Marjon van den Ende
Leuk dat je DIGIFOTO Pro weer voor je hebt. Wie had dat kunnen denken… waar we in vorige editie nog schreven uit te kijken naar een fantastisch fotografiejaar met vele evenementen en nieuwe releases, is ons enthousiasme in de afgelopen paar weken omgeslagen in angst en verbazing. De coronacrisis raakt de foto- en videowereld hard. rote evenementen als de Photokina en Professional Imaging zijn afgelast. Fotofair gaat door, maar heeft moeten uitwijken naar 26 en 27 september van dit jaar. Maar ook wereldwijde evenementen waar we naar uitkeken zijn afgeblazen. Wat te denken van de Olympische Spelen in Tokio, het walhalla voor sportfotografen én een unieke kans voor de Japanse camerafabrikanten om hun vlaggenschepen te presenteren. Ook het festivalseizoen ligt aan banden dus evenementenfotografen zitten werkeloos thuis. Gelukkig is het niet alleen maar negativiteit dat de coronacrisis met zich mee heeft gebracht. Ja, we zijn bang voor onze dierbaren en de zwakkeren in onze samenleving voor wie het virus levensbedreigend is. En ja, het is even schakelen nu de kinderen thuis zitten, inkomsten wegvallen en de toekomst onzeker is. We staan echter minder lang in de file, hebben meer tijd voor elkaar (zij het op afstand) én pakken massaal creatieve hobby’s op. Gaat 2020 de boeken in als Coronaissance? In deze editie van DIGIFOTO Pro besteden we aandacht aan de fotoserie Leven achter glas. Christine Pandel legt de impact van COVID-19 op de ‘gewone mens’ vast, zonder overdrijvingen en zonder sensatiezucht. Ook gaan we in gesprek met Siese Veenstra, wiens nieuwsfoto’s graag geziene gasten zijn in diverse media.
Verder in deze editie duiken we in de wereld van de dronefotografie met Martijn Kort en nemen we een kijkje in de modewereld aan de hand van de succesverhalen van Suzan Alberts en Evianne Wiegers. Ook hebben we een super handige Photoshop tutorial voor je klaar staan waarin je leert hoe je een geavanceerde portretretouche kunt maken. Hoewel we op het moment niet veel verder kunnen reizen dan ons balkon, dakterras of achtertuin, gaan we in gesprek met twee globetrotters over hun wildlife fotografie. Henk Albronda vertelt over zijn mooiste foto’s, geschoten in Zuid-Afrika. En ook het interview met Karen van der Kolk mist niets aan exotische diersoorten. Ook kijken we over de schouder van Jessica Vink mee naar heftige en intieme beelden van echte geboortes én spreken we met Jesse Faber over de kunst van het menszijn. We borduren verder op het onderwerp 'identiteit' wanneer we het woord laten aan fine-art fotograaf Inge Trienekens. Uiteraard hebben we deze editie ook weer een aantal reviews voor je klaar staan, zetten we het laatste nieuws voor je op een rijtje en schenken we aandacht aan diverse lezers in de spotlight rubriek. Geniet van deze mooie editie en #staysafe
Heftige beelden zie je in deze editie ook van de hand van Kevin Vervoort. Als ambulancezorgmedewerker beleeft hij de coronacrisis van héél dichtbij.
Redactie DIGIFOTO Pro
Medewerking van Martijn Kort Rob de Winter Siem van Woerkom Met dank aan Peter van Haastrecht Mirella Lukens Suzan Alberts Evianne Wiegers Siese Veenstra Christine Pandel Kirsten Maessen Justin Sinner Karen van der Kolk Henk Albronda Jessica Vink René Kuipers Jesse Faber Inge Trienekens Kurt Coppé Kevin Vervoort Marketing & PR marketing@clipboardmedia.nl +31(0)15-7600.700 Traffic traffic@clipboardmedia.nl Tel: +31(0)15-7600.700 Sales Bart Arkesteijn Jascha Vink sales@clipboardmedia.nl +31(0)15 7600.770 Data Analist Sven de Heer Vormgeving Leroy de Roo Ron de Vos Coverfoto Kevin Vervoort Drukkerij Senefelder Misset, Doetinchem Distributie Benelux Betapress BV AMP Brussel ISSN 2468-869X Copyright © Clipboard Media & Content Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, gekopieerd of op andere wijze worden verspreid zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever. DIGIFOTO PRO IS POWERED BY
Abonnementen
Jaarabonnement Nederland (6 edities): € 29,75 Jaarabonnement Europa (6 edities): € 72,50 Losse edities: € 5,95
(prijswijzigingen voorbehouden) Telefoon: 015-7600700 E-mail: abo@clipboardmedia.nl
Het abonnement wordt automatisch verlengd. Opzeggen kan schriftelijk of per e-mail uiterlijk 2 maanden voor afloop van de abonnementsperiode.
DIGIFOTO PRO
Eerder verschenen edities zijn na te bestellen via digifotopro.nl/nabestellen of door een e-mail te versturen naar abo@clipboardmedia.nl
3
Over onze reviews
OVER ONZE REVIEWS Elke editie testen we diverse camera’s, objectieven en accessoires. Maar hoe testen we deze producten precies en hoe beoordelen we ze? Op deze pagina geven we je een overzicht van onze criteria en testmethoden. We testen de producten grotendeels in de praktijk. Een objectief of camera gebruiken we op dezelfde manier waarop we ook onze eigen apparatuur gebruiken. Daardoor lopen we tegen praktische bezwaren of voordelen aan die minstens zo belangrijk zijn als alleen de droge cijfers en testresultaten. Daarnaast kijken we onder gecontroleerde omstandigheden naar de belangrijke aspecten.
AWARDS Wij kunnen niet bepalen hoeveel waarde jij hecht aan bepaalde eigenschappen van een objectief of camera. De een zal bijvoorbeeld snelheid belangrijker vinden dan de ander. Daarom geven we scores voor de afzonderlijke criteria. Wel vellen we een eindoordeel in de vorm van één van onderstaande awards.
Brons
BRONS 2020
Tekst Redactie
CAMERA'S Bij onze camera-reviews geven we scores voor vijf verschillende criteria. De beoordelingen zijn tijdgebonden. Je kunt camera's van nu immers moeilijk vergelijken met camera's van een paar jaar geleden.
• Beeldkwaliteit
De score voor de beeldkwaliteit beoordelen we aan de hand van de ruisprestaties, het dynamisch bereik en de kleurweergave van de camera.
• Bediening
Bij de bediening beoordelen we niet alleen de ergonomie, maar ook de menustructuur van de camera.
• Snelheid
Onder snelheid valt het autofocussysteem, maar ook de tijd die de camera nodig heeft om foto’s weg te schrijven.
• Behuizing
Bij de beoordeling van de behuizing kijken we naar de bouwkwaliteit, maar ook het LCD en de zoeker nemen we in ogenschouw.
• Prijs/kwaliteit
Komen de prestaties van de camera ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?
Een product dat doet wat het moet doen, maar niet echt uitblinkt krijgt een bronzen award.
Zilver OBJECTIEVEN De beoordeling van objectieven lijkt op die van camera's, maar we gebruiken hiervoor een aantal andere criteria. Ook hier zijn de beoordelingen tijdgebonden.
ZILVER 2020
Goud
GOUD 2020
• Scherpte
Alle objectieven testen we op scherpte. Bij zoomobjectieven kijken we naar diverse brandpuntsafstanden.
Producten die een goede indruk op ons achterlaten krijgen een zilveren award.
Weet een product ons echt te overtuigen, dan belonen we het met een gouden award.
Platina PLATINA 2020
Voor de echt uitblinkende producten is er de platina award. Een product moet ons volledig weten te overtuigen willen we deze award toekennen.
• Vervormingen
Onder vervormingen rekenen we zaken zoals chromatische aberratie, vignettering, vertekening en flare. Een hoge score betekent bijvoorbeeld dat het objectief weinig vervormingen heeft.
• Autofocus
We kijken niet alleen naar de snelheid van de autofocus, ook de geluidsproductie en de nauwkeurigheid nemen we mee in de beoordeling.
• Behuizing
Steekt het objectief degelijk in elkaar, zijn er bijvoorbeeld stof- en regenafdichtingen?
• Prijs/kwaliteit
Komen de prestaties van het objectief ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?
ONDERSCHEIDINGEN Sommige producten hebben een opvallende eigenschap, zeer goede prijskwaliteitverhouding of steken boven de rest uit dankzij hun ontwerp. Hiervoor delen we de volgende onderscheidingen uit. Deze kunnen ook gecombineerd worden met een award.
INNOVATIEF Hebben fabrikanten lef en komen ze met nieuwe technieken of toepassingen? Dan kunnen ze een innovatie award verwachten!
BUDGET Is het product vriendelijk voor je portemonnee, dan krijgt het een budget award mee.
DESIGN Niets zo persoonlijk als smaak, maar voor een bovengemiddelde aandacht voor het ontwerp kennen we een design award toe.
EEN NIEUWE STANDAARD IN SPIEGELLOOS
+ XF 18-55mm F/2.8-4.0 R LM OIS
€1699
Compacte en lichte systeemcamera Beeldresolutie van maar liefst 26.1 megapixels Ultra-snel en accuraat fasedetectie autofocussysteem 3,0 inch 3-Way kantelbaar LCD-scherm Ga naar kamera-express.nl of kom voor persoonlijk en deskundig advies naar een winkel bij jou in de buurt.
Inhoud
18
Foto: Peter van Haastrecht
DRONEFOTOGRAFIE
MODE- EN PORTRETFOTOGRAFIE
10 GEBRUIK FILTERS OP JE DRONE
26 SPOTLIGHT
Til jouw fotografie naar een hoger niveau
Subtiele portretfoto’s van Mirella Lukens
18 SPOTLIGHT
28 EEN CREATIEVE DROOM OM IN TE WERKEN
Dronefotografie van Peter van Haastrecht
20 WELKE DRONE PAST BIJ JOU? Tips en aandachtspunten
34 PHOTOSHOP TUTORIAL
22 DRONE-ACCESSOIRES
38 SUCCESSEN EN TOEKOMSTDROMEN
Onbezorgd de lucht in
24 TIPS VOOR DRONEFOTOGRAFIE
6
In gesprek met modefotograaf Suzan Alberts
Tips voor hoogvliegers
Geavanceerde portrettetouche
In gesprek met jong talent Evianne Wiegers
94
44 Foto: Siese Veenstra
Foto: Jesse Faber
REPORTAGEFOTOGRAFIE
WILDLIFE FOTOGRAFIE
44 ‘ALS ZE ME VRAGEN OP EEN IC TE FOTOGRAFEREN ZOU IK DAT DOEN’
70 EEN HOOG KIPPENVEL GEHALTE
In gesprek met nieuwsfotograaf Siese Veenstra
50 LEVEN ACHTER GLAS
Fotoserie ten tijde van COVID-19
62 'DE CORONACRISIS GAAT ONS VOOR ALTIJD BIJBLIJVEN' Kevin Vervoort fotografeert zorgmedewerkers in strijd tegen COVID-19
86 DE FOTO EN HET VERHAAL
Heftige, intieme beelden van geboortefotograaf Jessica Vink
Wildlife fotografie van Karen van der Kolk
76 HET JUISTE MOMENT, DE JUISTE PLAATS
Op safari met Henk Albronda
FINE-ART
92 SPOTLIGHT
Bijzondere portretten van René Kuipers
94 DIE KUNST EIN MENSCH ZU SEIN
In gesprek met Jesse Faber
100 ‘FOTOGRAFIE ALS ONDERDEEL VAN IETS GROTERS’ In gesprek met kunstfotograaf Inge Trienekens
112 PHOTOSHOP TUTORIAL
Fine-art zwart-wit bewerken
REVIEWS
EN MEER…
42 FUJIFILM X-T4
8 NIEUWS De hoogtepunten verzameld
Uiterst stabiele factor
58 NIKON D780
Meer dan een upgrade
82 OLYMPUS OM-D E-M1 MARK III Ongelimiteerd
54
WINNAAR FOTOWEDSTRIJD URBEX In gesprek met Kirsten Maessen
108
PHOTOSHOP TUTORIAL 5 tijdbesparende tips
116 BOEKEN Informatieve en inspirerende fotoboeken 118 FOTOGRAFIE-AGENDA Alle evenementen op een rij, ook ten tijde van COVID-19
7
Nieuws
De coronacrisis raakt natuurlijk ook de wereld van de foto- en videografie. Diverse releases van apparatuur lopen vertraging op. Waar ons doorgaans dagelijks een volle mailbox wacht, is het nu speuren naar de interessantste gear-nieuwtjes op het gebied van foto- en videografie. Natuurlijk staat het niet helemaal stil. De belangrijkste nieuwsberichten zetten wij hier voor jou op een rij. Tekst Christel de Wolff Foto: Kentaro Fukuda
‘S WERELDS LICHTSTE EN MEEST COMPACTE F/2.8 TELEZOOM VAN
TAMRON
Tamron heeft een nieuw objectief voor de Sony E-mount uitgebracht. De 70-180mm f/2.8 heeft een compact en lichtgewicht ontwerp met een 67mm filtermaat.
De optische constructie bevat verschillende speciale lenselementen die bijdragen aan de algehele voortreffelijke beeldprestaties van dit objectief. De zeer korte 85 centimeter minimale scherpstelafstand vergroot de algehele inzetbaarheid. De Tamron 70-180mm maakt gebruik van Tamron's nieuw ontwikkelde VXD lineaire motor scherpstelmechanisme dat een autofocus aandrijving realiseert die stiller en sneller is dan ooit tevoren. Daarnaast wordt een zwevend systeem gebruikt om uitstekende optische prestaties te
8
bereiken op alle brandpuntsafstanden. Het is Tamron gelukt om het gewicht en formaat zeer beperkt te houden, zelfs met een groot diafragma van f/2.8 over het hele zoombereik. Dit is mogelijk door gebruik te maken van de ingebouwde beeldstabilisatie van de camera. De 70-180mm f/2.8 heeft een optische constructie van 19 elementen in 14 groepen. Speciale lenselementen zijn ruim en optimaal gerangschikt om chromatische aberratie te corrigeren en een zeer hoge resolutie van rand tot rand te realiseren. De nieuwe 70-180mm F/2.8 lens
DIGIFOTO PRO
heeft met autofocus een minimale scherpstelafstand van slechts 85 centimeter over het gehele zoombereik. In de 70 mm zoomstand is het mogelijk om opnamen te maken op de ultra korte afstand van slechts 27 centimeter, met een afbeeldingsmaatstaf van 1:2! Dit is alleen mogelijk met de camera op handmatige scherpstelling (MF). De nieuwe Tamron 70-180mm F/2.8 Di III VXD zal, zover nu bekend, half mei beschikbaar komen. ADVIESPRIJS â‚Ź 1499,INFO TAMRON.EU
ADVIESPRIJS € 509,99 INFO CANON.NL
CANON RF 24-105MM F/4-7.1 IS STM
Canon heeft de RF 24-105mm F4-7.1 IS STM geïntroduceerd en kondigt daarnaast de ontwikkeling aan van de RF 100-500mm F4.57.1 L IS USM, Extender RF 1.4x en Extender RF 2x. Canon bevestigt tevens de komst van vijf nieuwe RF-lenzen dit jaar ter aanvulling op het EOS R-systeem en de RF-vatting. Kortom, Canon zit niet stil!
De eerste RF-lens die in 2020 gelanceerd wordt, is de Canon RF 24-105mm F4-7.1 IS STM – een lichtgewicht zoomlens die compact en veelzijdig is, en daarmee perfect voor avontuurlijke fotografen. De 24-105mm is dankzij het grote bereik en het geringe gewicht van slechts 395 gram de ideale allrounder voor onderweg. Het objectief in combinatie met de EOS RP weegt slechts 880 gram en biedt naast een goede objectief/camera-balans ook een uitstekend gebruikscomfort. Ter ondersteuning van het veelzijdige bereik, heeft de 24-105mm niet alleen een 0,4x life-size vergroting, maar ook een nieuwe 0,5x Center Focus Macro-modus. Deze modus zorgt voor een sterke vergroting bij 24mm wat resulteert in een minimale scherpstelafstand van 13 cm. De STM AF-motor van het objectief zorgt voor snelle AF-prestaties bij foto’s en een vloeiende, geruisloze werking bij het vastleggen van videobeelden. Dankzij de 5stops Image Stabilizer (IS) kun je erop vertrouwen dat foto’s en video’s stabiel kunnen worden vastgelegd.
OBJECTIEVEN
Het objectief is het belangrijkste onderdeel van de camera. In deze speciale uitgave van DIGIFOTO legt Dré de Man aan de hand van tientallen zelfgemaakte foto's uit hoe objectieve werken, welke kwaliteitsverschillen er zijn en vooral welke objectieven er zijn en waarvoor je ze gebruikt. Dit pocketboekje is een grote hulp voor zij die zich afvragen welk objectief ze het bete aanschaffen voor full frame, APS-C of MFT. TE BESTELLEN VIA ONZE WEBSHOP: DIGIFOTOPRO.NL/NABESTELLEN VERKOOPPRIJS € 9,95
LICHTMETING & BELICHTING
Liefhebbers van macrofotografie gaan genieten van deze nieuwe 65 mm f/2.8 2X Ultra Macro-lens, die specifiek ontwikkeld is voor systeemcamera's met APS-C sensor. De ingenieurs van Laowa hebben het voor elkaar weten te krijgen om een zeer compacte lens te ontwikkelen die perfect past bij het handzame formaat van spiegelloze camera's.
Ondanks alle technische vooruitgang slagen ook de huidige camera's er nog steeds niet in foutloos te belichten. Dat is ook niet verwonderlijk, de ideale belichting bestaat niet. Die is namelijk afhankelijk van persoonlijke voorkeuren en vooral van de verdere verwerking, bijvoorbeeld in RAW of in de camera. Dré de Man legt in deze speciale uitgave van DIGIFOTO in begrijpelijke taal uit hoe je in alle situaties tot een goede belichting komt. Zo bereik je met jouw foto's een optimale kwaliteit.
Werken met adapters om een voor DSLR geschikte macro-lens te gebruiken, is verleden tijd met de komst van deze Laowa 65mm f/2.8 2X Ultra Macro. Zeer uniek en een groot voordeel is het feit dat deze nieuwe macro-lens een vergroting van 2:1 kan geven. Hierdoor haal je je onderwerp nog dichterbij en ben je in staat om zeer bijzondere beelden te maken. Het objectief heeft een metalen behuizing en is daardoor zeer stevig gebouwd. Ondanks zijn robuuste uitstraling weegt deze macro-lens slechts 335 gram. De Laowa 65 mm f/2.8 2X Ultra Macro is verkrijgbaar voor drie verschillende vattingen namelijk; Fuji X-, Sony E- en Canon EOS-M.
TE BESTELLEN VIA ONZE WEBSHOP: DIGIFOTOPRO.NL/NABESTELLEN VERKOOPPRIJS € 9,95
LAOWA
65MM F/2.8 2X ULTRA MACRO
ADVIESPRIJS: € 479,INFO VENUSLENS.NL
DIGIFOTO PRO
9
Achtergrond gebruik filters op je drone
TIPS VOOR HOOGVLIEGERS
GEBRUIK FILTERS OP JE DRONE! Net als bij landschapsfotografie kunnen filters je bij dronefotografie helpen om betere beelden te maken, schitteringen tegen te gaan en langere sluitertijden te gebruiken. Ook bestaan er speciale anamorphic lensfilters voor cinema-achtige beelden. Door het gebruik van filters ben je in staat om nog meer uit je drone beelden te halen. Tekst Martijn Kort
10
DIGIFOTO PRO
oe we de filters gebruiken hangt af van of je filmt of foto’s maakt met je drone. Elke toepassing heeft een ander doel namelijk en daarom zetten we beide apart voor je uit.
FILMEN MET JE DRONE
Bijna alle drones filmen tegenwoordig in 4K en dit geeft geweldige beelden. Maar zodra je bewegende onderwerpen in beeld hebt zoals bijvoorbeeld water of als de drone zelf beweegt kunnen de beelden een beetje schokkerig over komen of beter gezegd de beweging lijkt wat onnatuurlijk. Dit effect noemen we ook wel ‘rolling shutter effect’ of ‘jello’. Dit komt door de snelle sluitertijd die je vaak overdag hebt als je aan het filmen bent met de drone. Een film bestaat uit allemaal losse beelden die worden afgespeeld met 24 frames per seconde. Wat er feitelijk gebeurd met en snelle sluitertijd is dat we allemaal losse beelden vastleggen zonder enige beweging, we bevriezen de beweging in elk frame. Als je dit dan afspeelt dan lijkt het onnatuurlijk. Om je drone films een niveau omhoog te tillen en wat meer cinematic te laten aanvoelen, moeten we kijken naar hoe men dit effect al jaren verkrijgt in de filmindustrie. Je kunt het effect trouwens goed zien als je een film kijkt van een grote productie versus bijvoorbeeld een documentaire. De filmbeelden voelen heel smooth aan. De documentaire voelt heel standaard aan omdat dit effect daar vaak mist. Dit verschil komt doordat bij een documentaire of een normale productie we filmen met een relatief snelle sluitertijd, terwijl bij de grote productie filmen we met een relatief langere sluitertijd. Hiermee leggen we in elke frame een beetje bewegingsonscherpte vast, wat als we de film afspelen het ‘motion blur' effect geeft. De reden waarom dit als prettig wordt ervaren is omdat je dit ook met je ogen ziet. Probeer je hand eens snel voor je ogen heen en weer te bewegen, je ziet de beweging dan onscherp. COLORFUL BOATS FOTO: MARTIJN KORT DIGIFOTO PRO
11
Achtergrond gebruik filters op je drone
MOTION BLUR TOEPASSEN
Hoe krijgen we dit effect? Vanuit de oude cinematografie werkten ze met een regel die stelt dat de sluitertijd waarmee je filmt het dubbele moet zijn van je frame rate. Dit is ook wel bekend als de 180 graden regel. Er zijn nog wat nuances bij deze regel maar met de huidige camera’s kun je deze vuistregel heel goed aanhouden om de ‘cinematic motion blur’ in je films te krijgen. Een film heeft een framerate van 24 frames per seconde. Als we de regel toepassen komen we op een gewenste sluitertijd van 1/48ste, waarbij je in dat geval 1/50ste kan instellen op de drone. Om op deze gewenste sluitertijd te kunnen filmen moet er dus minder licht op de sensor vallen. De ISO is niet verder te verlagen en het diafragma is op de meeste drones ook een vaste waarde. Bij bijvoorbeeld de populaire Mavic 2 Pro is het wel mogelijk op het diafragma aan te passen, maar het scherpste beeld wordt bereikt op f/4. Bij de grotere drones met camera of de drones waar je zelf een camera onder kunt hangen wil je ook het liefst niet je diafragma knijpen. De enige optie is dus om gebruik te maken van ND filters, ook wel grijsfilters genoemd. De ND filters zijn in verschillende sterktes te verkrijgen en welke we moeten gebruiken hangt af van de omstandigheden. Je kunt de gewenste sterkte berekenen aan de hand van een ND calculator app of via een schema die je gemakkelijk online kunt vinden.
Sterkte ND filters berekenen
Stel, de sluitertijd zonder filters is 1/1600ste en je wil filmen op de gewenste sluitertijd van 1/50ste. Het verschil is 5 stops. We hebben dus een 5 stops ND filter nodig onder deze omstandigheden. GLOBAAL GEZIEN KUN JE DIT SCHEMA ONGEVEER AANHOUDEN
12
ND FILTER AANTAL STOPS
CONDITIES
ND 4
2 STOPS
TIJDENS ZONSOPKOMST OF ONDERGANG
ND 8
3 STOPS
OVERWEGEND BEWOLKT WEER
ND 16
4 STOPS
HALF BEWOLKT
ND 32
5 STOPS
ZONNIG WEER
ND 64
6 STOPS
ZONNIG WEER MIDDEN OP DE DAG, SNEEUW, FELLE CONDITIES
‘BIJ HET FILMEN MET JE DRONE GAAT HET VOORAL OM DE JUISTE SLUITERTIJD, BIJ HET FOTOGRAFEREN GAAT HET VOORAL OM HET CREATIEVE GEDEELTE’ DIGIFOTO PRO
CINEMA LOOK
Wil je nog een stap verder met het filmen met je drone en wil je de wide screen cinema look met de typische horizontale lens flares in het beeld? Dan is er nu de speciale Anamorphic lens van Moment voor de Mavic 2 Pro.
Deze lens geeft je een breder beeld met de bekende zwarte balken boven en onder in beeld. Deze 1.33x anamorphic opzet lens geeft je een beeld wat in de breedte wijder is en op de verticale as is het iets meer ingezoomd. Een speciale coating zorgt er voor dat bij felle lichtpunten horizontale flares verschijnen. Het heeft verder geen ingebouwde ND of CPL filter, maar het geeft je wel unieke beelden en mogelijkheden.
FOTO MOMENT-ANAMORPHIC
ADVERTENTIE
NIEUW: DE PIXUM APP De leukste manier om je fotoboek te maken
Een fotoboek maken of foto‘s afdrukken was nog nooit zo gemakkelijk en leuk. Beleef het zelf in de nieuwe Pixum App!
NIEUW: DE PIXUM APP De leukste manier om je fotoboek te maken
Nu downloaden: nl.pixum.nl/app
Een fotoboek maken of foto‘s afdrukken was nog nooit zo gemakkelijk en leuk. Beleef het zelf in de nieuwe Pixum App!
13
Achtergrond gebruik filters op je drone
ND + CPL FILTERS
Film je in een gebied met veel schittering van metalen objecten, glas of wateroppervlaktes dan kun je het beste een ND filter met polarisatiefilter (CPL) gebruiken. Het polarisatiefilter neemt deze schitteringen weg en zorgt tevens voor een meer verzadigd en contrastrijk beeld. Zeker als je veel langs de kust aan het filmen bent dan is een CPL filter ten zeerste aan te raden.
FOTOGRAFEREN MET EEN DRONE
Bij het filmen met je drone gaat het vooral om de juiste sluitertijd, bij het fotograferen gaat het vooral om het creatieve gedeelte. Alleen een CPL filter om schitteringen tegen te gaan is nog steeds in bijna alle gevallen een must. De huidige drones zijn inmiddels zo stabiel dat langere sluitertijden (twee tot vier seconden) geen probleem zijn. Dit geeft ons creatieve mogelijkheden om beweging vast te leggen. Denk bijvoorbeeld aan light trails van auto’s in een stadsomgeving, de beweging van de golven aan de kust of bijvoorbeeld bij een waterval. Het belangrijkste is dat je het eindresultaat visualiseert. Want als je weet wat je wil maken, kun je kijken naar hoe je het moet maken.
SLUITERTIJD KIEZEN
Allereerst moet je rekening houden met de condities. Is de wind stabiel genoeg om de sluitertijd op twee of vier seconden te zetten? Verder moet je ook kijken naar het onderwerp, hoe snel beweegt het. Bij bijvoorbeeld een ruige zee wil je eerder een sluitertijd van één tot twee seconden gebruiken en bij een rustige zee een sluitertijd van vier seconden of misschien wel langer. Uiteindelijk is het ook gewoon een kwestie van proberen. Er is geen goed of fout. Het gaat puur om jouw creatieve kijk op de omgeving.
ND FILTERS
Om te bepalen hoeveel stops je moet gebruiken is het eindresultaat weer belangrijk. Probeer je vooral in te beelden
14
wat je wil bereiken in je foto. Stel je bent aan het vliegen boven een prachtige kustlijn met hoge golven en mooie rotsen. Als je dit vastlegt met een korte sluitertijd bevries je alle beweging, er is dan totaal geen dynamiek in het beeld aanwezig. Als je dezelfde foto maakt met een sluitertijd van een halve seconde tot anderhalve seconde dan geven
DIGIFOTO PRO
POWER OF THE OCEAN FOTO: MARTIJN KORT Bij deze foto is een ND filter gebruikt om de sluitertijd te verlengen (halve seconde) om zo dynamiek in de golf te krijgen.
goed zijn werk door meer diepte te geven aan je beelden. Er is bijna geen toepassing waar een CPL niet gebruikt wordt. Dit is ook de reden waarom tegenwoordig ook veel sets te koop zijn waar de combinatie van ND en CPL filter wordt gebruikt.
WELKE FILTERS?
In de loop van de jaren zijn er een hoop merken bij gekomen die filters voor drones maken. Sommige merken maakten al kwaliteits filters voor foto en video en er zijn uiteraard goedkope alternatieven. Hier wil ik meteen een statement maken, blijf van de goedkope alternatieven vandaan. En wel om een hele duidelijke reden, de sensor van de drone is maar klein, je moet een zo hoog mogelijke kwaliteit vastleggen om zo veel mogelijk uit onze drone te halen. Verlies aan scherpte en beeldkwaliteit kan achteraf niet gecompenseerd worden. Daarnaast is er ook nog het gewicht waar we op moeten letten. Als het zwaartepunt van de drone te veel verschuift door te zware filters dan kun je problemen krijgen met de stabiliteit van je drone en er komen meer krachten op de gimbal. Bij veel goedkope merken zie je los van het mindere kwaliteit glas vaak ook een hoger gewicht.
Uitrekenen van het juiste filter
die krachtige golven je beeld enorm veel dynamiek. Je ziet dat de golven krachtig zijn door het kolkende water en de motion blur in de golf. Hetzelfde geldt ook voor watervallen.
POLARISATIEFILTER BIJ FOTOGRAFEREN
Ook of misschien wel juist bij dronefotografie is een polarisatiefilter, een CPL-filter, bijna onmisbaar. Bij wateroppervlakten verdwijnt de schittering en kun je beter door het water heen kijken. Ook bij bossen doet het filter heel erg
DIGIFOTO PRO
Dit is het gemakkelijkste met een ND calculator app. Allereerst moeten we kijken naar wat de sluitertijd is op dit moment. Dit kun je ter plekke doen of je maakt even een testvlucht naar je onderwerp toe en kijkt wat er dan als sluitertijd uit komt voor een goede belichting. Deze sluitertijd vul je in de app in. Dan kun je het aantal stops invullen wat je aan ND filters hebt, tot je uiteindelijk een resulterende sluitertijd ziet die je wilt gebruiken. Een voorbeeld: We zoeken een sluitertijd van 0,5 seconden en we hebben een sluitertijd op de locatie van 1/2000ste. Dan zien we in de app dat als we een 10 stops ND filter gebruiken we dit kunnen bereiken.
15
Achtergrond gebruik filters op je drone
‘DE SENSOR VAN DE DRONE IS MAAR KLEIN, JE MOET EEN ZO HOOG MOGELIJKE KWALITEIT VASTLEGGEN OM ZO VEEL MOGELIJK UIT ONZE DRONE TE HALEN’
Nieuw zijn de variabele ND filters. Hierbij zitten twee CPL filters over elkaar gemonteerd die tegengesteld van elkaar draaien. Het voordeel van deze filters is dat je niet telkens fysiek een filter hoeft te wisselen maar gewoon het gewenste aantal stops kunt instellen. Het enige nadeel is dat ze door de twee lagen glas zwaarder zijn en dus moeten er hogere eisen worden gesteld aan de kwaliteit van
het glas en het gewicht, waardoor ze vaak wat duurder zijn.
CONCLUSIE
Ik hoop dat ik je heb kunnen inspireren om filters te gaan gebruiken op je drone. Om films te maken die de cinematic flow hebben en je dronefotografie naar het volgende level te brengen. Maar vooral om jezelf te blijven uitdagen en blijven zoeken naar nieuwe mogelijkheden. Stay creative!
LEES VERDER ONLINE!
Wil je meer lezen over dronefotografie en filmen met je drone? Check meer artikelen op: DIGIFOTOPRO.NL/DRONE
FOTO: SHERMAN YANG
16
DIGIFOTO PRO
Luminar 4
GARY MCINTYRE OVER
AI AUGMENTED SKY EN CREATIVE PHOTO EDITING IN LUMINAR 4 ‘Ik ontdekte Luminar iets meer dan een jaar geleden en het werd al snel mijn favoriete bewerkingsprogramma. Of je nu een doorgewinterde of een net startende fotograaf bent, je moet Luminar en kunstmatige intelligentie echt eens een kans geven. Je kunt het programma zelfs gebruiken als plugin voor Photoshop of Lightroom. Een slider in Luminar kan tot wel twee of drie lagen in Photoshop beslaan. Je hebt minder tijd nodig om te bewerken en dat geeft je meer tijd om te fotograferen.’ Tekst Redactie
AI AUGMENTED SKY
De nieuwe AI Augmented Sky tool in Luminar 4.2 laat je objecten aan de lucht toevoegen. Zet je verbeelding in overdrive met deze vijf sliders: Amount Pas aan hoe sterk het object wordt weergegeven (transparantie/opacity) Warmth Pas hiermee de temperatuur aan (koud of warm) Relight Verander hiermee hoe het object verlicht wordt; hangt af van hoe je het toepast M ask Refinement Doet precies wat de naam al aangeeft; het tweaken van het object in de scene Defocus Verzacht of verscherp het object en voeg zo diepte aan je foto toe In aanvulling op deze sliders is er nog een Place Object tool waarmee je de positive in de lucht kunt bepalen en kun je maskers bewerken met de Brush, Radial Mask, Gradient Mask en Luminosity.
HET ONMOGELIJKE SHOT
De Sycamore Gab boom staat aan Hadrian’s Wall bij Crag Lough in Northumberland (Engeland). Met AI Augmented Sky kon Gary de maan en de vogels in slechts een paar simpele klikken toevoegen. ‘Dat is toch geen fotografie?’ lacht Gary. ‘Nou ja en nee. Wanneer je beweert dat dit de foto is zoals jij hem gemaakt hebt met je camera, hou je alleen jezelf voor de gek. Maar wanneer je open staat voor het digitaal bewerken en verkennen van de mogelijkheden, kun je enorm veel plezier beleven aan deze fotobewerkingen.’
DIGIFOTO PRO
Over Gary McIntyre
Gary McIntyre is een bekroonde Schotse landschapsfotograaf en ambassadeur van Skylum Global. Hij produceert Youtube-tutorials, geeft workshops en geeft les in fotografie en beeldbewerking aan Ayrshire College.
Volg het stappenplan online
Wil je weten hoe Gary dit ‘onmogelijke’ shot voor elkaar heeft gekregen? Bekijk dan zijn werkwijze in de online tutorial: www.digifotopro.nl/ Luminar-4-tutorial
Aan de slag met Luminar 4
Wil jij zelf aan de slag met Luminar 4? Je kunt meteen beginnen met een 7-daagse gratis trialversie. Overtuigd van wat je ziet? Gebruik dan de exclusieve kortingscode DIGIFOTO waarmee je € 10,- korting krijgt op je aankoop. skylum.com/luminar
17
Spotlight Peter van Haastrecht
PETER VAN HAASTRECHT De in Vinkeveen geboren Peter van Haastrecht zoekt het in zijn fotografie vaak letterlijk hogerop. We spreken hem over zijn bijzondere natuurfotografie die tot stand komt door middel van een drone. Tekst Christel de Wolff | Fotografie Peter van Haastrecht
Peter van Haastrecht groeide op met de natuur. ‘De Vinkeveense Plassen en Botshol waren als mijn tweede thuis.’ Op zijn 18e verjaardag kreeg hij een analoge camera, die hij vooral gebruikte als uitlaatklep. ‘Na een stresvolle en drukke week kon ik heerlijk de natuur in en proberen om al het moois vast te leggen.’ Het ging wat betreft fotografie pas helemaal los toen Peter
overstapte op een digitale camera. ‘Het digitale tijdperk heeft mijn fotografieskills zeker naar een grotere hoogte gebracht, letterlijk, door middel van mijn drone.’ Peter ziet het fotograferen in de natuur nog steeds als onspanning, maar het vliegen met een drone ervaart hij af en toe toch wel als spannend of zelfs stressvol. ‘Het is niet niks om zo’n drone van € 1.800,- zo hoog in de lucht te zien
hangen.’ Gelukkig levert het genoeg mooie beelden op om de stress te rechtvaardigen. ‘De drone is de camera, en waar je normaal een statief opzet voor de juiste compositie kun je echt alle kanten op en driedimensionaal door de lucht bewegen. Het is een geheel nieuwe manier van een compositie zoeken, maar wanneer je het vliegen eenmaal een beetje onder de knie hebt, gaat er een wereld voor je open.’
‘SOMS HEB JE EEN DAG DAT HET ALLEMAAL PRECIES OP DE PLAATS VALT’
ZEELANDBRUG
Bijschrift: ‘Steeds als ik ergens vlieg, verbaas ik me over de schoonheid van Nederland. Lijnen, kleur en lichtcondities zijn soms prachtig van boven. Neem deze foto van de Zeelandbrug. Na een mooie zonsopkomst heb ik toch nog even de drone de lucht ingestuurd. De grootte van de brug wordt nu pas duidelijk, hij snijdt als een mes door het landschap en het strijklicht maakt het helemaal af.’ CAMERA DJI MAVIC 2 PRO | BRANDPUNT 10MM | DIAFRAGMA F/4.5 | SLUITERTIJD 1/120 | ISO 200
18
DIGIFOTO PRO
HET RODE AUTOOTJE EN DE BOLLENVELDEN
‘Ik wilde de weg, de bollen en het stukje gras in beeld vangen. De diagonale compositie kwam heel goed uit en toen kwam ook nog eens dat rode autootje in beeld…’ CAMERA DJI MAVIC 2 PRO BRANDPUNT 10MM DIAFRAGMA F/5 SLUITERTIJD 1/320 ISO 100
Tip van Peter van Haastrecht ‘Er komen steeds meer soorten drones op de markt en er zijn zoveel regels waar je je aan moet houden. Voordat je overgaat tot aankoop, moet je goed onderzoek doen. Kijk naar wat je wil doen en ga na hoe vaak je de drone gaat gebruiken. Ik kom vaak genoeg mensen tegen die de duurste en meest luxueuze drone gekocht hebben, maar er dan achter komen dat ze te dicht bij een vliegveld wonen en er eigenlijk bijna nooit mee vliegen.’
VALLEN EN OPSTAAN
‘Ik probeer altijd iets unieks vast te leggen en ben steeds opzoek naar nieuwe, onbekende plekken. Met natuur- en landschapsfotografie is in Nederland eigenlijk alles al eens gedaan. Nu is het aan mij de uitdaging om het dusdanig vast te leggen op een manier die nog niet veel mensen hebben gezien. Vanuit de lucht is er altijd wel wat leuks te zien.’ Peter kiest het perspectief wanneer hij in de lucht hangt. ‘Je kan je op voorhand bijna niet verbeelden wat je tegen gaat komen. Lijnen van wegen en rijen bomen zijn het mooiste in vogelperspectief, maar mooie schaduwpartijen zijn weer op z’n best top-down gefotografeerd.’ Net als met het fotograferen vanaf de grond, is het met een drone een kwestie van veel oefenen. ‘Ik probeer van alles uit en kijk wat goed werkt. Het gaat met vallen en opstaan, het gebeurt vaak dat ik vanachter de computer meteen zie dat het anders had gemoeten. Maar daar leer ik dan weer van. Soms heb je een dag dat het allemaal precies op de plaats valt en dan rollen er prachtige platen uit.’
leuke vormen en objecten in het landschap kunt ontdekken. Daarnaast maakt hij veel gebruik van buienradar, want regen en wind zijn de ergste vijanden van een dronefotograaf. ‘Mijn drone kan een windkracht vijf wel aan, maar slecht weer is vaak een spelbreker.’ Ook belangrijk om mee te nemen in de voorbereidingen is de regelgeving, je mag immers niet overal vliegen. ‘De drone waarmee ik fotografeer heeft een Hasselblad camera en schiet in RAW. De kwaliteit is echt super en de bestanden zijn prima in Adobe Lightroom te bewerken.
In de cameratas van Peter van Haastrecht ‘Ik vlieg met de DJI Mavic 2 Pro en heb daarbij diverse Polar Pro filters. Verder fotografeer ik met de Canon 6D Mark II met 14mm f/2.8 Mark II, 24-70mm f/2.8, 50mm f/1.8, 70-200mm f/2.8 en Lee filtersysteem SW150 Mark II. Deze apparatuur neem ik niet altijd tegelijkertijd mee, dat zou een te grote tas worden!’
BUCKETLIST
‘In april van 2017 kocht ik mijn eerste drone. In november van dat jaar ging ik naar IJsland. Ik heb daar wel gevlogen en wat mooie platen kunnen maken, maar nu ik meer ervaring heb en vliegzekerder ben en beschik over een betere drone, zou ik graag nog eens terug gaan. Voor dit jaar stond China op de planning, maar dit jaar is er een zonsverduistering in Chili, misschien dat ik nog wat liefhebbers vind die een rondje Patagonia met mij willen doen…’
BEKIJK MEER FOTO'S VAN PETER OP ZIJN WEBSITE: WWW.PETERVANHAASTRECHT.NL
VOORBEREIDING EN NABEWERKING Volgens Peter is Google Maps voortaan je beste vriend omdat je op die manier
SCHADUWSPEL
Bijschrift: ‘Deze bomenlaan had ik graag echt van boven willen fotograferen, maar in Nederland mag je maar 120 meter hoog vliegen en daardoor paste deze schaduwpartij er niet helemaal op. Uiteindelijk pakte vogelperspectief veel mooier uit dan ik van te voren gedacht had.’ CAMERA DJI MAVIC 2 PRO | BRANDPUNT 10MM | DIAFRAGMA F/3.5 | SLUITERTIJD 1/60 | ISO 100
DIGIFOTO PRO
19
Gear Een drone aanschaffen
KOOPGIDS
WELKE DRONE PAST BIJ JOU? Ga jij de wereld van boven bekijken door middel van een drone? Neem dan even de tijd om je aanschaf goed te overwegen. De meeste drones zijn tegenwoordig erg degelijk en ook eigenlijk helemaal niet meer zo duur. Toch zijn er verschillende eigenschappen die de ene wel heeft en de ander niet. Als je je niet goed inleest zou je alsnog voor een miskoop kunnen komen te staan. Dat is natuurlijk zonde, daarom helpen we je op weg! Tekst Christel de Wolff
rones kun je opdelen in verschillende categorieën, voor het gemak zullen we ze starter, gevorderd en pro noemen. Voor deze niveaus geldt natuurlijk jouw ervaring met drones en niet zo zeer met fotografie. Zo kun je al twintig jaar fotograferen en alsnog een startende dronefotograaf zijn.
STARTENDE VLIEGENIERS
Voor wie net komt kijken in de wereld van de dronefotografie, raden we aan om een versimpelde drone aan te schaffen. Zolang je niet afgeleid wordt door allerlei extra functies kun jij je eerst concentreren op het maken van vlieguren. Een bijkomstig voordeel van de drones die we zouden plaatsen in de 'starter' categorie is dat deze ook vrij licht en compact zijn. Deze drones zijn dan ook uitermate goed geschikt voor de al iets meer gevorderde dronefotograaf op reis.
VLIEGEN VOOR GEVORDERDEN
Voor wie er al aardig wat vlieguren op heeft zitten, maar niet de ambitie heeft om professioneel aan de slag te gaan met drone foto- en –videografie zijn er de modellen voor de semi-pro. Omdat ze geavanceerder dan de starters modellen, maar goedkoper dan de professionele modellen, heb je het beste van twee werelden. De foto's maak je in RAW-formaat en video's in hoge 4K-kwaliteit.
ECHTE HOOGVLIEGERS
Ben jij als een vis in het water bij dronefotografie, of moeten we zeggen; als een vogel in de lucht? Wil je professionele luchtfoto's en -video's kunnen leveren? Dan kun je niet anders dan voor een professionele drone gaan. Deze maken met gemak professionele video's en foto's, omdat je van objectief of camera kunt wisselen. Ook zijn ze vaak sneller en wendbaarder dan de drones in de andere categorieën en kun je geavanceerde actieshots maken.
20
TELLO DRONE Starten met dronefotografie voor nog geen honderd euro? Stap dan in met de Tello Drone. Verwacht uiteraard niet de allermooiste resultaten, daar is de prijs ook niet naar. De Tello Drone is een zeer simpel te besturen drone met een 5 megapixel camera. Dankzij de elektronische beeldstabilisatie, maak je ook soepele videoopnamen. Op een volle accu vlieg je ongeveer dertien minuten en wanneer onverwachts de verbinding wordt verloren, kan de drone automatisch landen. Besturen doe je de drone met je smartphone, wel zo makkelijk! INFO VERKRIJGBAAR BIJ ONDER ANDERE KAMERA EXPRESS
YUNEEC MANTIS Q Een stapje verder, gaat de Yuneec Mantis Q. Op een acculading vlieg je ongeveer een half uur lang met een maximale snelheid van maar liefst 72 km/u. Deze drone heeft gezichtsherkenning, en maakt automatisch een foto wanneer hij een gezicht herkent. Creepy? Misschien, maar jij kun je op deze manier beter concentreren op het vliegen. Deze drone kan ook 4K videobeelden maken in verschillende automatische modi. INFO VERKRIJGBAAR BIJ ONDER ANDERE DRONE-ZAAK.NL
DIGIFOTO PRO
DJI MAVIC 2 PRO De DJI Mavic 2 maakt gestabiliseerde beelden in 4K-kwaliteit en foto’s met een resolutie van 20 megapixels. Je kunt er een half uur mee in de lucht blijven en de controller reikt tot wel acht kilometer ver! De Mavic 2 Pro kan objecten herkennen, wat voorkomt dat hij zal botsen. Ook kun je instellen dat de drone een persoon of object moet volgen zodat deze mooi in beeld blijft. Andere toffe functies zijn bijvoorbeeld de hyperlapse modus, waarin de drone vliegroutes onthoudt en opnieuw kan uitvoeren.
'EEN DRONE BESTUREN IS NAMELIJK WEL IETS WAT JE EVEN IN DE VINGERS MOET KRIJGEN'
INFO VERKRIJGBAAR BIJ ONDER ANDERE CAMERANU.NL
DJI S900 De echte pro wil niet vier, maar zes propellers! Waarom? Omdat de drone dan extra stabiel in de lucht blijft hangen. De DJI S900 is zo’n professioneel model met zes propellers. Het draagvermogen van deze drone is bovendien veel groter dan andere modellen, en je hangt er met een gerust hart een spiegelreflex- of systeemcamera onder. De armen en het landingsgestel zijn gemaakt van stevig en lichtgewicht carbon en kunnen dus tegen een stootje. Al zal je dat stootje niet gauw maken, dankzij de betrouwbare en gebruiksvriendelijke bediening. De drone kan zelfs op de automatische piloot vliegen met de DJI WKM Controller. INFO VERKRIJGBAAR BIJ ONDER ANDERE KAMERA EXPRESS
Verschillende regels voor recreatie en commercieel vliegen
Een greep uit de belangrijke aandachtspunten voor wanneer je op pad gaat met een drone: • Je drone mag maximaal 25 kilogram wegen, inclusief lading • Je mag niet in het donker vliegen • De maximale vlieghoogte is 120 meter • Je moet je drone kunnen zien vanaf waar je staat • Vliegen boven drukke gebieden met veel mensen en verkeer is verboden evenals nabij vliegvelden, helikopterhavens, militaire oefenterreinen en andere ingestelde no-fly zones Bovenstaande regels gelden voor recreatief vliegen. In Nederland wordt er onderscheid gemaakt tussen recreatief en commercieel vliegen. Wanneer je betaald wordt voor een video- of foto klus waarvoor je een drone gebruikt, geldt dit als een commerciële vlucht. In dat geval moet je in bezit zijn van een licentie. Een voordeel van het hebben van een drone-licentie is dat je op meer plekken mag vliegen dan de recreanten. Info rijksoverheid.nl
DIGIFOTO PRO
21