DIGIFOTO Nikon Magazine 2017 by Clipboard Media

NIKON 2017

BRONS

ZILVER

GOUD

PLATINA

I AM READY TO SHARE De kwaliteit van Nikon. Automatisch op je smartdevice.

AUTOMATISCH DOWNLOADEN

SNEL DELEN

ONBEPERKTE OPSLAG

EXTRA VOORDELEN

Nikon.nl

NIKON 2017

NIKON X DIGIFOTO

DIGIFOTO

NIKON 2017

NIKKOR PRIME-OBJECTIEVEN

Het Barcelona van Nikon-fotograaf Ibai Acevedo Reisfotograaf Ibai Acevedo laat zien hoe je tijdens het reizen kunt experimenteren met verschillende typen objectieven. In samenwerking met Nikon ging hij de straat op in de wereldstad Barcelona en legde de belangrijkste bezienswaardigheden met verschillende NIKKOR prime-objectieven vast.

“Ook al ben je een professionele fotograaf, als je het verkeerde objectief gebruikt zal je nooit het gewenste resultaat krijgen.” De Spaanse fotograaf Ibai Acevedo laat zien dat je met de juiste prime objectieven de mooiste reisfoto’s kunt maken. Hij ging op pad met zijn Nikon D750 en een vijftal NIKKOR primes in zijn thuisstad Barcelona en legde de wereldberoemde plekken en gebouwen die de Spaanse stad te bieden heeft vast.

FOTOGRAFIE IBAI ACEVEDO

DIGIFOTO PRO 1

DIGIFOTO

NIKON 2017

LOCATIE LA R AMBLA | OBJECTIEF AF-S NIKKOR 58MM F/1.4G

‘Straatfotografie betekent voor mij dat je risico’s neemt om iets ongewoons of vergankelijks vast te leggen. Het is erg belangrijk om te kunnen improviseren om zo een uniek moment vast te leggen. Voor deze foto koos ik voor de AF-S NIKKOR 58mm f/1.4G vanwege zijn snelheid. Ik kon razendsnel focussen op individuen of op groepen, een ander objectief had dat niet gekund. Om het iconische La Rambla vanuit een ander perspectief te fotograferen zocht ik het hogerop. Ik had geen ladder bij me dus ben ik op iemands schouders gaan zitten, dat werkte prima!’

LOCATIE GOTISCHE WIJK | OBJECTIEF AF-S NIKKOR 85MM F/1.4G

‘Als je wilt fotograferen op een locatie met veel schaduwen en weinig licht heb je een objectief met een wijd diafragma nodig. De AF-S NIKKOR 85mm f/1.4G is in staat om de schaduwrijke plekken in de Gotische wijk scherp in beeld te krijgen. Met dit objectief kon ik ook heel dicht bij mijn model komen en de details in haar gezicht in beeld brengen, gepaard met een mooi bokeh. De fijne en prachtige architectonische details van de Gotische wijk maar ook de gehele omgeving kunnen mooi in beeld gebracht worden met dit objectief.’

DIGIFOTO PRO 1

DIGIFOTO

NIKON 2017

NIKKOR PRIME-OBJECTIEVEN

LOCATIE TIBIDABO OBJECTIEF AF-S NIKKOR 50MM F/1.4G

‘Vanaf de Tibidabo berg heb je het mooiste uitzicht over de stad. Ik bezocht deze locatie aan het begin van de avond tijdens een geweldige zonsondergang. Die zonsondergang was ook meteen de grootste uitdaging. Omdat het licht zo snel veranderde moest ik mijn instellingen constant in de gaten houden. De AF-S NIKKOR 50mm f/1.4G gaf me net even dat beetje extra tijd om de zonsondergang in beeld te brengen door de f/1.4 opening en het groot dynamische bereik van het objectief.’

LOCATIE LA BARCELONETA BEACH OBJECTIEF AF-S NIKKOR 24MM F/1.4G ED

‘De AF-S NIKKOR 24mm f/1.4G ED is perfect om het unieke strand van Barceloneta in beeld te brengen. Dit groothoekobjectief geeft je de mogelijkheid om scherpe foto’s te maken met minimale vervorming. De drukke omgeving en sfeer van Barceloneta beach is goed in beeld te brengen. De oppervlakkige scherptediepte van het objectief liet mij focussen op een bepaald object, ver weg van de camera, terwijl je nog steeds de rest van de omgeving in beeld kunt brengen.’

DIGIFOTO PRO 1

DIGIFOTO

NIKON 2017

Ibai Acevedo

Ibai Acevedo is geboren en getogen in Barcelona. De 32-jarige fotograaf is redelijk laat begonnen met fotografie. Hij heeft eigenlijk een achtergrond als grafisch ontwerper en gebruikte een Nikon D80, die hij van zijn vader had gekregen, als ondersteuning voor zijn grafische werk. Al snel ontwikkelde hij een grote interesse in fotografie en deze interesse veranderde in een passie. “Ik begon te experimenteren en nam mijn camera overal mee naartoe om alles vast te leggen wat mij interesseerde, van mensen op straat tot verlaten fabrieken.” Na een paar maanden besloot hij zijn studio te verlaten en zich te werpen op de professionele fotografie. Zijn stijl zit ergens tussen de realiteit en fictie in. Acevedo haalt zijn inspiratie uit muziek en films en heeft geleerd dat je met het nemen van uitgedachte risico’s de beste foto’s kunt maken. W. ibaiacevedo.com

LOCATIE SAGR ADA FAMILIA | OBJECTIEF AF-S NIKKOR 35MM F/1.4G

‘De Sagrada Familia is één van de meest gefotografeerde plekken in Barcelona en een gigantische toeristische attractie. De kerk van Gaudí vastleggen op een originele manier was een enorme uitdaging. Ik probeerde constant te bewegen en steeds een nieuwe hoek te vinden, tot ik ineens het meer zag met daarin de reflectie van de imposante kerk. De brandpuntsafstand van de AF-S NIKKOR 35mm f/1.4G versterkte de verschillende texturen en kleuren. Dit heeft ervoor gezorgd dat ik het iconische architectonische werk vanuit een ongewoon perspectief kon vastleggen.’

DIGIFOTO PRO 1

DIGIFOTO

NIKON 2017

NIEUWS

NIKON INTRODUCEERT EXCLUSIEVE JUBILEUMPRODUCTEN

Bestsellers CameraTools

Op 25 juli van dit jaar bestaat Nikon 100 jaar. En om deze bijzondere mijlpaal te vieren komt het bedrijf met een aantal zeer bijzondere en exclusieve producten op de markt waar menig verzamelaarshart sneller van gaat kloppen. Om dit bijzondere jubileum te vieren brengt Nikon onder andere speciale edities uit van hun meest geliefde producten. Zo verschijnt er in juni een set met de drie populairste, lichtsterke zoomobjectieven (de 14-24mm f/2.8, 24-70mm f/2.8 en 70-200mm f/2.8), komt Nikon met luxe edities van de Nikon D5 en D500 en verschijnt het bekende werkpaard van de professionele fotograaf, het 70200mm f/2.8 objectief, allemaal in een exclusieve oplage met een chique donkergrijze afwerking. En voor de fotograaf die al deze producten al heeft maar toch stil wil staan bij deze

Dagelijks worden er talloze producten gekocht bij CameraTools, maar sommige producten zijn populairder dan andere. Dit zijn de 5 bestsellers van CameraTools van de afgelopen tijd.

DJI Mavic Pro Razendpopulaire opvouwbare drone met 4K camera

GoPro Hero5 Black Nog altijd de koploper van de actioncams

bijzondere gebeurtenis komt Nikon ook met een aantal speciale gadgets. Zo komt het bedrijf met een set spelden, een miniatuurversie van de

legendarische Nikon F en een replica van de Nikon 1 gemaakt van Swarovskikristal. Info nikon.nl

NIEUW MACRO-OBJECTIEF VAN CANON MET INGEBOUWD RINGLICHT Canon heeft een nieuw macro-objectief aangekondigd met een slimme toevoeging. Het nieuwe 35mm f/2.8 objectief is voorzien van een ingebouwd ringlicht. Het Canon EF-S 35mm f/2.8 Macro IS STM objectief is uitgerust met Macro Litetechnologie dat bestaat uit twee lichten die aan de voorkant van het objectief zijn ingebouwd. Deze lichten kunnen samen geactiveerd worden maar kunnen ook los van elkaar aanstaan om zo veel controle te krijgen over de belichting van het onderwerp. Dit nieuwe objectief is gemaakt met een EF-S vatting en is dus te gebruiken met alle aps-c-camera's van Canon. Dit nieuwe objectief heeft een vergroting van 1:1, kan al scherpstellen vanaf 3 centimeter en is uitgevoerd met een Super Spectra Coating die voor vermindering van overstraling en reflectie moet zorgen.

Sony Cybershot DSC-RX100 III Indrukwekkende compactcamera voor grootse prestaties

Panasonic GH5 Het nieuwe vlaggenschip van Panasonic en de koning van video

Olympus M. Zuiko 12-40mm f/2.8 Pro Het professionele standaardobjectief voor MFT

Prijs â&#x201A;Ź 439,99 Info canon.nl

DIGIFOTO PRO 2

DIGIFOTO

I AM CHASING MOMENTS

51 MEGAPIXEL

AF POINT

ISO RANGE

8 FPS

TOUCH & TILT MONITOR

UHD VIDEO

I AM THE NEW NIKON D7500. Mis nooit meer dat perfecte moment. De Nikon D7500 biedt dezelfde baanbrekende DX-beeldkwaliteit als de bekroonde Nikon D500, maar dan in een compacte body. Geniet van uitzonderlijke precisie, buitengewone prestaties bij weinig licht en 4K/ UHD-video. Bovendien komen je beelden dankzij SnapBridge automatisch binnen in het fotoalbum van je smartphone of tablet, zodat je ze direct kunt delen. Met de D7500 is de foto van je leven binnen handbereik. Nikon.nl * De Bluetooth®-functies van de camera zijn alleen beschikbaar op compatibele smartapparaten. De Nikon SnapBridge-app moet op het smartapparaat geïnstalleerd zijn voordat het apparaat met de camera kan worden gebruikt. Kijk voor informatie over compatibiliteit en om de SnapBridge-app te downloaden op Google Play® of in de App Store. Het woordmerk en de logo’s van Bluetooth® zijn gedeponeerde handelsmerken, eigendom van Bluetooth SIG, Inc. en Google Play® is een handelsmerk van Google Inc.

793 Nikon D7500_adv_230x300.indd 1

13-04-17 14:4

NIKON 2017

ACHTERGROND | TILT & SHIFT

Tilt & Shift

Schuiven en kantelen

De ene fotograaf zweert erbij en de andere heeft er misschien nog nooit van gehoord: Tilt Shift. Voor architectuurfotografie bijzonder geschikt, doordat je horizontale en verticale lijnen in je beeld precies recht kunt krijgen. Wat houdt het principe precies in? Wat kun je nu eigenlijk met zo’n bijzonder objectief? TEKST DRÉ DE MAN

Onder de objectieven nemen de tiltshiftobjectieven, ook wel PCobjectieven genoemd, een bijzondere plaats in. Ze zijn allemaal bijzonder, maar zeker niet gelijk. Sommige zijn specifiek bedoeld voor macro, andere voor architectuur en er zijn er die vooral voor portretten in aanmerking komen. Verder verschillen ze in de grootte van de beeldcirkel en qua kwaliteit. Het eerste tiltobjectief voor kleinbeeld dateert

uit 1961: de PC-Nikkor 35mm f/2.8. Door de introductie van dat objectief werd het voor het eerst mogelijk om professionele architectuurfoto’s met kleinbeeld te maken. Het duurde nog twaalf jaar, maar toen introduceerde Canon de TS 35mm f/2.8 SSC. Zoals de twee letters in de naam aangeven, kon dat objectief ook een shiftbeweging maken. In de loop der jaren werden de brandpuntsafstanden

aangevuld met groothoeken supergroothoekobjectieven, standaardobjectieven en met korte teleobjectieven. De groothoeken zijn bedoeld voor architectuuropnamen, de standaarden teleobjectieven voor macro en portretten. Tilt- en shiftobjectieven kunnen bewegingen maken ten opzichte van de optische as. De optische as is een lijn van voor naar achteren door het midden van

DIGIFOTO PRO 2

DIGIFOTO

NIKON 2017

het objectief en die lijn komt uiteindelijk terecht in het midden van de beeldsensor. Die bewegingen noemen we tilt- en shiftbewegingen. Shift staat voor verschuiven, tilt voor kantelen. Heel precies: bij shift verschuift de optische as naar boven en beneden, bij tilt kantelt deze. Om de effecten ervan te begrijpen, moet je je eigenlijk voorstellen dat het objectief stilstaat en de sensor verschoven of verdraaid wordt. Verschuif

'Het eerste tiltobjectief voor kleinbeeld dateert uit 1961: de PCNikkor 35mm f/2.8' je de sensor, dan vang je een ander deel van het beeld op. Verdraai je de sensor, dan komt de scherpte op een ander vlak te liggen. Daarbij is het goed je te realiseren dat de afstand van het objectief tot de sensor normaliter vele malen kleiner is dan die van het objectief tot je onderwerp. De bewegingen hebben dus een veel sterker effect dan je zou verwachten.

Architectuur en portretten We kunnen ook een verschil maken in de toepassing van de bewegingen. Shift-bewegingen zijn bedoeld voor architectuurfotografie. Je verschuift het objectief om achteroverkiepen van de camera en dus van het gebouw te voorkomen. Tilt-verstellingen zijn bedoeld om de scherptediepte te vergroten of te verkleinen. Het vergroten van de scherptediepte komt vooral van pas bij macro-opnamen. Verstel je het objectief in de tegenovergestelde richting, dan verklein je de scherptediepte juist. We noemen het ook wel selectieve focus. Dat komt van pas bij het maken van foto’s met het Madurodam-effect (foto’s die de indruk

wekken van heel dichtbij gemaakt te zijn van een verkleinde werkelijkheid) en bij portretten en close-ups waarbij je één deel van het beeld erg wil accenturen. Zowel shift als tilt kennen we al meer dan een eeuw van technische- of grootformaatcamera’s. Dat zijn camera’s die in feite bestaan uit een systeem van een balg met aan de voorkant een objectief en aan de achterkant een film of sensorhouder.

De pijlen geven aan welke bewegingen tiltshiftobjectieven kunnen maken.

DIGIFOTO PRO 2

DIGIFOTO

Al die onderdelen zijn vaak los van elkaar te bewegen.

Shift Wanneer je een gebouw fotografeert, kiep je normaliter de camera achterover, anders krijg je het gebouw niet op de foto. Maar door het achteroverkiepen valt het gebouw ook als het ware achterover: de onderkant komt groter op de foto dan de bovenkant. Daar zijn twee oplossingen voor. Eén is een perspectiefcorrectie in de nabewerking. Dat werkt op zich heel goed, vooropgesteld dat je je beelduitsnede ruim genoeg kiest. Het nadeel is dat je scherpte verliest; je rekt het beeld als het ware uit. Een tweede nadeel is dat je bij het maken van de foto niet ziet hoe het er later uit ziet, dat maakt het maken van een goede compositie soms moelijker. Een shift-objectief lost het probleem op door zelf omhoog te schuiven (of de camera naar beneden, net wat je wil). De camera kijkt dus omhoog, maar is niet achterover gekanteld,

NIKON 2017

ACHTERGROND | TILT & SHIFT

dus de sensor staat evenwijdig op de voorgevel van het gebouw. De scherpte is dus even groot als bij een gewone foto en je ziet meteen in de zoeker hoe het beeld eruitziet. Het gebruik is vrij eenvoudig: je draait het objectief gewoon omhoog. Je kunt dat zowel bij staande als bij liggende opnamen doen. Voor de wissel van staand naar liggend kun je het objectief roteren.

Bij de shiftbeweging verschuift het objectief omhoog.

Het gebruik is vrij eenvoudig: je draait het objectief gewoon omhoog. Je kunt dat zowel bij staande als bij liggende opnamen doen. Voor de wissel van staand naar liggend kun je het objectief roteren.

Meestal kunnen objectieven alleen in ĂŠĂŠn richting shiften (verschuiven). Draai je echter het complete objectief, dan wordt ook een shiftbeweging in andere richtingen mogelijk.

DIGIFOTO PRO 2

DIGIFOTO

NIKON 2017

MACRO-OBJECTIEVEN

Macro-objectieven

Voor wie ook het kleine eert Voor wie zijn macrofotografie naar een hoger niveau wil tillen is een mooi macro-objectief een logische zet. Maar er zijn tegenwoordig zoveel objectieven op de markt dat je al snel door de bomen het bos niet meer ziet. Als je een macroobjectief wil kopen zijn er een aantal dingen waar je op moet letten. Hoe vaak wil je het onderwerp vergroten en hoe dicht kan je bij het onderwerp komen bijvoorbeeld. Wij hebben een selectie gemaakt waar iedereen mee uit de voeten kan. TEKST REDACTIE

Venus Optics Laowa 15mm f/4 1:1 Macro De Laowa 15mm f/4 1:1 Macro is een groothoek macro-objectief met een beeldhoek van maar liefst 110 graden. Hierdoor wordt mogelijk om niet alleen het onderwerp scherp in beeld te krijgen, maar ook nog wat van de omgeving mee te pakken in je beeld. Dit objectief is niet uitgerust met autofocus en beeldstabilisatie en is daarmee vrij basic, maar voor iedereen die dat voor lief neemt biedt dit objectief zeer bijzondere mogelijkheden. Let er wel op dat de vergroting het grootst is vlak voor het objectief en dat het lastig kan zijn om het onderwerp te belichten.

Nikon VR Micro-Nikkor 105mm f/2.8 Dit macro-objectief van Nikkor was het allereerste macroobjectief met Vibration-Reduction beeldstabilisatie waardoor dit objectief met een langere sluitertijd te gebruiken is zonder statief. Ook is dit objectief uitgerust met een stil autofocussysteem, waardoor kleine dieren niet wegschrikken door het scherpstelgeluid, dat handmatige fijnafstelling toestaat zonder het scherpstelpunt weer terug te draaien. Ook gebeuren alle scherpstelbewegingen intern zodat je niet steeds het onderwerp wegduwt met je objectief. Prijs € 869,Info nikon.nl

Prijs € 679,- Info venuslens.nl

Tamron sp 90mm f/2.8 Macro Di VC USD De Tamron SP 90mm f/2.8 Macro Di VC USD is een kort teleobjectief met een maximale vergrotingsfactor van 1:1. Dit objectief staat erom bekend zeer scherpe beelden te leveren met een mooie helderheid en weinig chromatische aberratie. Maar bij dit objectief is niet alleen de scherpte indrukwekkend, dit objectief van Tamron geeft ook een zeer fraaie onscherpte. Iets dat bij macrofotografie net zo belangrijk is als de scherpte. Prijs € 769,Info transcontinenta.nl/tamron

Sigma 150mm f/2.8 EX DG OS HSM Macro De Sigma 150mm f/2.8 EX DG OS HSM heeft een fijne brandpuntsafstand voor macrofoto’s, omdat je op een mooie afstand van je onderwerp blijft. Dat is vooral handig en fijn als je onderwerp een insect is dat gemakkelijk schrikt. Het objectief stelt scherp door middel van het verplaatsen van de achterste lensgroep wat afwijkingen tijdens de scherpstelling voorkomt. Verder is de Sigma mooi lichtsterk en heeft het objectief een minimale scherpstelafstand van 38 centimeter. Prijs € 899,- Info sigmabenelux.com

DIGIFOTO PRO 2

DIGIFOTO

NIKON 2017

HANDS ON | NIKON D7500

Nikon D7500

Onze eerste bevindingen van de Nikon D7500 Onlangs is hij officieel aangekondigd en wij hebben hem al even in onze handen kunnen houden: de Nikon D7500. De D7500 is de opvolger van de D7200 maar kan beter gezien worden als een kleine versie van de D500. Dit is onze eerste indruk van deze langverwachte camera. TEKST MENNO VISSER

De slogan van deze nieuwe Nikon-camera is 'I am chasing moments' en geeft goed aan voor wie deze camera bedoeld is: serieuze amateurfotografen die graag een extra stap nemen om de perfecte foto te maken en niet bang zijn om creatieve opties te proberen. De camera is dan ook goed weersbestendig, kan tegen stof en waterdruppels en heeft een accu die het bijna 1.000 foto's volhoudt. De camera is ook ontworpen om langdurig comfortabel te zijn. De D7500 heeft de diepe grip gekregen die ook te vinden is bij de D5600 waardoor de camera makkelijk de hele dag vast te houden is zonder dat je handen moe worden. De grip is diep genoeg voor iedereen met grote handen en maakt een cameraband bijna helemaal overbodig.

4K Video Deze nieuwe camera van Nikon is de eerste camera van Nikon, gericht op enthousiaste amateurfotografen, die filmt in 4K. Dit was al wel mogelijk met de D500 en de D5, maar deze camera's zijn meer gericht op professionele fotografen en komen dan ook met een serieuzer prijskaartje. Wat wel helemaal nieuw is, is de mogelijkheid om de video ook in mp4 op te slaan, wat het makkelijker maakt om de video direct op je smartphone te bekijken. Ook kan je met de D7500 heel makkelijk 4K timelapse-video's maken met de ingebouwde intervalometer die niet alleen blind foto's maakt, maar ook nog eens rekening houdt met veranderingen van het licht en hiervoor, zo nodig, compenseert zodat je rustige video's krijgt zonder flikkeringen.

108

Verschillen met de D500 De Nikon D7500 wordt door veel mensen, en ook door Nikon zelf, ook wel de D500 Lite genoemd. De D7500 heeft dan ook dezelfde sensor en hetzelfde groep-veld AF-systeem als het bejubelde aps-c-paradepaardje van Nikon en heeft er in eerste instantie ook erg veel van weg. Als de twee camera's wat uitvoeriger met elkaar vergelijkt zie je toch wel behoorlijk significante verschillen. Zo heeft de D500 153 AF-punten waarvan er 99 crosstype zijn, terwijl de D7500 het met 51 AF-punten moet doen waarvan er slechts 15 crosstype zijn. Ook is de body van de D500 nog iets degelijker, kan deze meer twee foto's per seconde meer maken en beschikt de D500 over 2 geheugenkaartsleuven in plaat van 1.

Voorlopige conclusie Nikon D7500

Specificaties

Adviesprijs â&#x201A;Ź 1499,Type spiegelreflex Sensor 20MP aps-c CMOS sensor ISO Bereik 100 â&#x20AC;&#x201C; 1.640.000 Scherm 3.0 inch kantelbaar touchscreen Autofocus 51 AFpunten (15 crosstype) Snelheid 8 fps Gewicht 640 gram (body + accu) Afmetingen 136 x 104x 73mm Video 4K met 30 fps Info nikon.nl

Al met al lijkt deze D7500 een mooie toevoeging op het assortiment van Nikon. Wie alles uit zijn instapmodel heeft gehaald en serieus verder wil met fotografie lijkt de D7500 een logische stap waarmee je ongetwijfeld prachtige foto's kan maken. De D7500 zit precies tussen de D7200 en de D500 in, zowel qua specificaties als prijs, dus de vraag is vooral: hoeveel is verbetering jou waard?

DIGIFOTO PRO 2

DIGIFOTO

NIKON 2017

INHOUD

Fokko Muller De straat als muze

Twee nieuwe Nikon-objectieven

We bekijken de twee nieuwe groothoeken

Hands on: Sony-objectieven

Bij het Lago Maggiore maakten we kennis met twee nieuwe Sony-objectieven

Nikon AF-S 70-200mm F/2.8E FL ED VR Kan goed nog beter?

104 Samyang 14mm F/2.4 XP Groothoek met premium-kwaliteit

Fokko Muller De straat als muze

108 Lara Zankoul

Waar komen die vreemde droomwerelden vandaan?

DIGIFOTO PRO 3

DIGIFOTO

Nikon AF-S 70-200mm F/2.8E

Kan goed nog beter?

NIKON 2017

NIEUWS

NIKON KOMT MET EEN 8-15MM FISHEYE VOOR FX

Nikon breidt haar assortiment objectieven uit met het allereerste NIKKOR-fisheye-zoomobjectief voor FX-formaat. De nieuwe aanwinst betreft de AF-S FISHEYE NIKKOR 8–15mm f/3.5–4.5E ED, waarmee je zowel een rond perspectief als een meer natuurlijk groothoekbeeld kunt fotograferen. Nikon fullframe-fotografen die extreme beeldhoeken willen vastleggen, kunnen vanaf nu met het eerste fisheye-zoomobjectief van Nikon variëren tussen een rond perspectief en een beeldvullende compositie. De geavanceerde optische constructie van het AF-S FISHEYE NIKKOR 8-15mmobjectief garandeert volgens Nikon dat de veelzijdigheid niet ten koste gaat van de

kwaliteit. Een claim die we uiteraard voor jullie gaan onderzoeken als het objectief bij ons op de redactie arriveert.

2 in 1 Wissel in een handomdraai van een circulaire fisheye van 8mm naar een beeldvullende fisheye van 15mm. Nikon zegt dat het nieuwe objectief een hoge beeldkwaliteit en een hoge scherpte van hoek tot hoek levert. Zelfs bij f/3.5.

‘De 8-15mm is ideaal voor creatieve fullframefotografen’

De kortste scherpstelafstand is 0,16m en dat betekent dat je in combinatie met het bijzondere perspectief heel aparte beelden moet kunnen maken. Het objectief is stofbestendig en druipwaterdicht. Ook heeft de nieuwe fisheye een gecombineerde zonnekapobjectiefdop.

Prijs € 1539,Info nikon.nl

OOK NIEUW: AF-S NIKKOR 28MM F/1.4E ED

Nikon breidt de line-up van f/1.4-objectieven uit met een 28mm groothoekobjectief. Deze nieuweling geeft je meer creatieve ruimte door het fijne grote diafragma in combinatie met de grote beeldhoek van 28mm. Nikon breidt de line-up van f/1.4-objectieven uit met een 28mm groothoekobjectief. Deze nieuweling geeft je meer creatieve ruimte door het fijne grote

diafragma in combinatie met de grote beeldhoek van 28mm. Fotografen van evenementen, bruiloften, portretten, reizen en landschappen krijgen meer vrijheid om hun verhaal te vertellen met de nieuwe AF-S NIKKOR 28mm f/1.4E ED. Deze nieuwste toevoeging aan Nikon's NIKKOR f/1.4assortiment is een objectief dat volgens Nikon een buitengewone artistieke zeggenschap mogelijk maakt bij elk soort licht. En inderdaad, een 28mm met een mooi groot diafragma kan voor veel fotografen precies zijn wat men zoekt. Zo kun je in moeilijke lichtomstandigheden toch

beeld maken met een goed belicht hoofdonderwerp en een dynamische context, al dan niet mooi onscherp.

Prestaties Volgens Nikon presteert de AF-S NIKKOR 28mm f/1.4E ED zelfs met het grootste diafragma erg goed. De kortste scherpstelafstand van slechts 0,28 m biedt extra veelzijdigheid. Het objectief is stofbestendig en druipwaterdicht en kan daarom betrouwbaar worden ingezet bij zwaar weer.

Prijs € 2469,Info nikon.nl

Matthieu van Vliet, General Manager bij Nikon Benelux over de nieuwe NIKKORobjectieven: “Fotografie is een aantrekkelijke manier om verhalen te vertellen en een weids perspectief vormt daarbij een sterke manier om een unieke kijk op de wereld te geven. We zijn er dan ook trots op dat we nieuwe groothoekmodellen aan het assortiment NIKKOR-objectieven kunnen toevoegen. Elk objectief vertegenwoordigt nieuwe mogelijkheden: een frisse blik om verhalen te vertellen met de buitengewone beeldkwaliteit waar NIKKOR om bekendstaat.”

DIGIFOTO PRO 3

DIGIFOTO

NIKON 2017

DE NIKON COOLPIX W300 KAN ALLES AAN

Nikon heeft een nieuwe robuuste compactcamera aangekondigd. De Nikon Coolpix W300 belooft prachtige beelden te leveren, biedt de mogelijkheid om te filmen in 4K en heeft een robuuste behuizing die is gemaakt om al je avonturen te overleven. De Coolpix W300 is ontworpen om temperaturen tot -10° Celsius te overleven, zonder extra behuizing te blijven werken tot 30 meter onder water en vallen te overleven van 2.4 meter hoog De W300 is uitgerust met een 16MP sensor, een 24120mm f/2.8-4.9 objectief (kleinbeeldequivalent), Wi-Fi en SnapBridge en biedt hiermee de mogelijkheid om op elk moment je avonturen te delen met het thuisfront. De nieuwe robuuste Nikon Coolpix W300

ADVERTENTIE

NIEUWS

Bestsellers CameraTools Dagelijks worden er talloze producten gekocht bij CameraTools, maar sommige producten zijn populairder dan andere. Dit zijn de 5 bestsellers van CameraTools van de afgelopen tijd.

DJI Osmo Mobile Fijne handheld stabilisator voor smartphones

Nikon D7500 Nieuw van Nikon, tussen de D7200 en de D500 in

moet deze zomer beschikbaar zijn in het zwart, oranje, geel en met een camouflageprint.

Prijs € 479,Info nikon.nl

SAMYANG INTRODUCEERT 35MM F/2.8 OBJECTIEF VOOR SONY E-MOUNT De Koreaanse objectievenfabrikant Samyang heeft een nieuw 35mm f/2.8 objectief geïntroduceerd voor Sony E-mount camera's. Het objectief beschikt over autofocus en is zeer compact en is volgens Samyang daarom ideaal voor straat- en reisfotografie.

Het nieuwe objectief is slechts 3,3 centimeter lang (zonder zonnekap) en weegt maar 85 gram. Volgens Samyang is het objectief daardoor het ideale metgezel voor de compacte mirrorlesscamera's van Sony en uitermate geschikt om overal mee naar toe te nemen. Het objectief is opgebouwd uit zeven lenselementen in zes groepen, waarvan twee lenzen asferisch zijn en ééntje een hoge brekingsindex heeft. Ook is het objectief bewerkt met een Ultra Multi Coating die moet zorgen voor minimale beeldfouten. Het nieuwe 35mm f/2.8 objectief van Samyang moet vanaf juli in de winkels liggen.

Canon EF-S 10-18mm f/4.5-5.6 IS STM Een mooie groothoek voor op vakantie

Lowepro DroneGuard BP 250 Black/Fractal Deze rugtas is voorzien van een hardshell buitenzijde en geschikt voor kleine drones

RatRig V-Slider, verkrijgbaar in verschillende maten De V-Sliders van RatRig zijn compact, licht van gewicht en zorgen voor vloeiende beelden

Prijs € 325,Info samyangbenelux.com

DIGIFOTO PRO 3

DIGIFOTO

NIKON 2017

REVIEW | NIKON D7500

Nikon D7500

Veel waar voor je geld De D7500 is op het eerste gezicht gewoon een update van de D7200. Maar de D7200 hád in feite al een opvolger, de D500. Is de D7500 nu lager gepositioneerd dan de D7200, of is het toch een stap vooruit? Een wanneer verdient de D500 toch de voorkeur? De camera ligt net in de winkel, maar wij testten hem al. TEKST EN FOTOGRAFIE DRÉ DE MAN

Het eerste dat opvalt als je de D7500 in de hand neemt, is dat de camera kleiner en lichter lijkt dan zijn voorganger. Líjkt, want de camera is maar 30 gram minder zwaar en ook de maten zijn niet zo verschillend. Maar door de monocoque constructie (zelfdragende carrosserie) en de diepere grip voelt de camera veel beter en kleiner aan. Bij het afdrukken hoor je ook dat hij stiller is en minder trilt. Schakel je de camera op continu dan is hij een stuk sneller dan de D7200. 8 opnamen per seconde is maar 33% sneller dan 6 bps, maar het voelt een stuk sneller. En verder blijkt hij dan – ook al heeft dezelfde scherpstel-eenheid - beter scherp te stellen. De D7200 is een uitstekende camera, die in veel opzichten nog steeds de concurrentie de baas is of evenaart. De D7500 is gemeten aan de specificaties beter, maar het is in de praktijk vooral een andere camera dan de D7200 of dan díens voorganger, de D7100. Hij lijkt hij

de eigenschappen van wel heel vele verschillende Nikon-camera’s in zich te verenigen, van de D5600, de D750 de D500 en uiteraard van zijn voorganger, de D7200.

Feiten Maar laten we terugkeren naar de feiten. Bij een digitale camera is voor velen nog steeds de beeldsensor het belangrijkst. Dat is in dit geval de sensor van de D500: de beste APS-C-sensor qua dynamiek, en qua ruis bij zeer hoge ISO-instellingen. 20 megapixels zonder anti-moiréfilter. Een sensor die voor vrijwel alle opnamen uitstekend voldoet. Wil je echt beter, dan moet je naar full frame. Verder is de D7500 is een reflexcamera. Hij heeft een echt prisma, dus niet zoals veel kleine reflexcamera’s een pentaspiegel. Dat houdt in, dat het beeld zeer helder is. De zoeker geeft bovendien 100% weer van datgene wat op de foto komt. Het

zoekerbeeld is vrij groot, al is het kleiner dan bij een full frame. (De vergroting is bij een 50mm vrijwel hetzelfde, maar uiteraard heeft een 50mm een andere beeldhoek bij APS-C). Het is overigens nog 20% te vergoten met de DK-17M. De reflexzoeker voldoet in de praktijk in vrijwel alle gevallen uitstekend. Vooral bij veel licht is hij veel aantrekkelijker dan de zoeker van een spiegelloze camera. Alleen bij zeer weinig licht en een lichtzwak objectief is een elektronische zoeker in het voordeel – maar dat is juist de situatie waarin een spiegelloze camera weer minder goed scherpstelt. Verder ondersteunt de camera Wifi en Bluetooth en GPS via de Snapbridge app. Niet iedereen is ervan geporteerd maar in de praktijk werkt het i.i.g. met iOS heel goed. Uiteindelijk is het op de achtergrond versturen van foto’s naar je smartphone de enige echt handige manier om foto’s te delen. De nieuwste versie van Snapbridge werkt bij Android ook een stuk beter dan eerdere versies, al blijft het afhankelijk van de gebruikte hardware.

Scherpstelling en lichtmeting Nu we het toch over de scherpstelling hebben; die werkt bij een reflexcamera niet met de beeldsensor, maar met ene kleine eenheid die rechtstreeks het beeld van de lens opvangt. Bij de D7500 is dat de Multicam 3500 II, dezelfde eenheid die alle professionele Nikon-modellen tot en met de D4s en de D810 gebruiken. Die heeft dus 52 scherpstelvelden

DIGIFOTO PRO 3

DIGIFOTO

NIKON 2017

â&#x20AC;&#x2DC;Nikon is er goed in geslaagd de D7500 tussen de D5600 en de D500 te positionerenâ&#x20AC;&#x2122; waarvan 15 kruissensoren. De D500 en de D5 hebben een nieuwere en betere scherpsteleenheid - verschil moet er zijn. Wel heeft de D7500 AF-fijninstelling; dat is een van de punten waarmee de D7500 zich duidelijk onderscheidt van de D5500. De D7500 verschil in twee opzichten van de D7200 qua scherpstelling. Omdat de verwerking van de informatie bij de D7500 sneller gaat, stelt de camera vooral sneller maar ook beter scherp dan de D7200, die op dit gebeid al heel goed was. Maar een reflexcamera gebruik ook nog een tweede sensor speciaal voor de beeldherkenning en deze helpt ook aanzienlijk bij het scherpstellen. Deze heeft bij de D7500 maar liefst

DIGIFOTO PRO 3

DIGIFOTO

NIKON 2017

REVIEW | NIKON D7500

180.000 pixels; de D7200 moest het nog met 2016 pixels doen. Met name volgen van een onderwerp in 3D of met gezichtsherkenning gaat beter. Ook heeft de D7500 groepveld-AF. De snellere centrale chip die de informatie verwerkt (Expeed 5, in feite een heel systeem dat talloze opgaven heeft) , is 30% sneller dan de 4, genoeg om het verschil tussen 6 en 8 beelden per seconde op te vangen. Bij het maken van afzonderlijke opnamen is de camera echter ook sneller. Bij de lichtmeting werken de Expeed5 en de nieuwe RGB-sensor met 180.000 pixels ook in het voordeel. In de praktijk waren er verschillende situatie waarin de camera een beter lichtmeting deed dan bijvoorbeeld

een D800E (die ter vergelijking gebruikt werd). Voor heel moeilijke gevallen waarin de doortekening van de lichtste partijen erg belangrijk is, heeft de D7500 bovendien op hoge lichten gerichte meting, net als de D810 en de D500. De sluiter is gelukkig dezelfde als bij de voorganger. De camera heeft dus nog steeds 1/8000s wat bij gebruik van f/1.4-objecteiven buiten bijna een noodzaak is. De flitssynchronisatie is daarmee ook 1/250s en uiteraard met gebruik van HSS (High Speed Sync) nog veel sneller.

Video en livebeeld De D90 (de betovergrootvader van de 7500) was ooit de eerste reflexcamera die ook kon filmen. De D7500 gaat er ten opzichte

van de D7200 flink op vooruit, want hij biedt 4k. Wel is dat met een 1,5x crop in vergelijking met het normale beeldformaat, maar bij film gebruik je supergroothoeken wat minder vaak dus dat nadeel is kleiner dan het lijkt. Qua ruis biedt het in ieder ook nauwelijks nadelen. De scherpsteling bij video werkt bij de D7500 niet met de reflexzoeker, maar via de beeldsensor. Daar zijn geen aparte scherpstelsensoren in ondergebracht, waardoor de scherpsteling bij video en livebeeld langzamer gaat vergeleken met de spiegelloze concurrentie en Canon. Wel kan (dankzij het elektronische diafragma) het diafragma

DIGIFOTO PRO 3

DIGIFOTO

NIKON 2017

Conclusie

Nikon is er goed in geslaagd de D7500 tussen de D5600 en de D500 te positioneren. Het is ook een aantrekkelijke aanbieding vergeleken met de concurrentie, waarbij de keuze tussen spiegelloos en reflex steeds meer een persoonlijke wordt. Qua technologie en vooral qua beeldkwaliteit heeft Nikon in ieder geval een camera geïntroduceerd die weer jarenlang het model zal zijn in zijn klasse waar niemand aan voorbij kan. Dat alles neemt niet weg dat wie een ruim budget heeft, serieus zou moeten kijken naar de D500. Maar met de D7500 koop je al veel van de goede eigenschappen van de D500 en dat maakt het tot een uitstekende keuze.

bij livebeeld en video gewijzigd worden zonder dat de spiegel op en neer geklapt moet worden. Nikon heeft eindelijk ook mp4 als bestandsindeling toegevoegd. Ook ongecomprimeerde uitvoer via HDMI is mogelijk.

Nikon-hiërarchie Omdat de D7500 onder de D500 zit in de Nikon-hiërarchie, mist hij ook wat punten. Dat is in de eerste plaats – als besproken – de nog betere scherpstelling van de D500. Ook heeft de D7500 geen chassis van een magnesiumlegering. Dat heeft voordelen, maar maakt de camera mogelijk ook net iets minder robuust. Als eerste camera in deze reeks (beginnende met de D90) ontbreekt de ondersteuning voor oudere objectieven. Objectieven zonder ingebouwde AF-motor kun je wel gebruiken, maar er niet mee scherpstellen. Oudere objectieven voor handmatige scherpstelling ten slotte kun je uitsluitend gebruiken op de manier van de allereerste Nikon F: met handmatig scherpstellen en lichtmeting gebruikmakend van een externe belichtingsmeter. In de praktijk betekent dat je dan een of twee proefopnamen moet maken om de belichting vast te stellen. Dat heeft echter ook een voordeel. Door het ontbreken van de mechanische diafragmakoppeling met de

DIGIFOTO PRO 3

DIGIFOTO

(De foto’s zijn gemaakt met een pre-productie camera en nog zonder ondersteuning van Adobe Camera RAW. Productiecamera’s zullen een nog betere kwaliteit bieden.)

lichtmeter, kun je ook vrijwel alle nietaangepaste Nikon-objectieven gemaakt tussen 1959 en 1975 gebruiken. Deze objectieven zijn vaak heel goedkoop op Marktplaats en eBay te vinden. Een stap terug in vergelijking met zowel de D7200 als de D500 – al zullen de meeste gebruikers er niet zwaar aan tillen - is dat de D7500 maar één kaart kan gebruiken. Dan heeft de monitor duidelijk minder beeldpunten dan de D500: 922k. Dat is zelfs een kwart minder dan de D7200, maar schijn bedriegt: de laatste heeft ook witte beeldpunten. Wel is de monitor uitklapbaar.

Spiegelloos De D7500 voelt wat meer aan als een spiegelloze camera, maar dan weer wel met de uitstekende (in twee betekenissen) grip. Ook verder is het een echte reflexcamera, dat wil zeggen: een camera waar je de hele dag mee kunt fotograferen zonder de batterij te verwisselen en met een heldere zoeker en een uitstekende scherpstelling die ook bij heel weinig licht goed werkt. De spiegelloze camera’s worden beter qua AF, maar datzelfde geldt voor de reflexcamera’s. De keuze voor een reflex dan wel een spiegelloze camera wordt steeds meer een keuze tussen twee verschillende type camera’s, zoals vroeger tussen meetzoeker en reflex.

Specificaties

Adviesprijs € 1499,Type Spiegelreflexzoeker met pentaprisma Sensor CMOS, 23,5 mm x 15,7 mm ISO-bereik 100 tot 51.200, uitbreiding tot ISO 1.640.000 Snelheid Tot 8 bps (buffer: 50 RAW’s gecomprimeerd zonder verlies, 14 bit) Opslag SD, SDHC (UHS-Icompatibel), SDXC (UHS-Icompatibel) 1x Gewicht 640 gram (body) Afmetingen: Circa 135,5 x 104 x 72,5 mm Video Ja, 4K Info nikon.nl

Beoordeling

Beeldkwaliteit Bediening Snelheid Behuizing Prijs / kwaliteit

PLATINA

CATEGORIE

DSLR

NIKON 2017

REVIEW | NIKKOR 70-200MM F/2.8 E

Zoomvolutie

Nieuwe 70-200 van Nikon: kan goed nog beter? De 70-200mm f/2.8 E is één onderdeel van wat ze intern bij Nikon de drie draken noemen. De drie draken vormen samen het f/2.8-standaardgereedschap voor de fotojournalist, een groothoekzoom, een standaardzoom en een telezoom. Een nieuwe Nikon 70-200 2.8 is een hele gebeurtenis, dus we waren erg benieuwd naar de prestaties van dit objectief. TEKST DRÉ DE MAN

Er is geen fabrikant die zoveel ervaring heeft in dit segment als Nikon. De eerste kleinbeeldtelezoom in de geschiedenis is de 85-250mm f/4-4.5 uit 1959. Deze werd opgevolgd door de 80-200mm f/4.5, de eerste zoom met de kwaliteit van een vaste brandpuntsafstand en de eerste 2.8-zoom in dit bereik (1982). De laatste kwart eeuw is het genre langzamerhand gewoon geworden maar deze 70-200 heeft weer heel wat stof doen opwaaien.

eisen gesteld worden aan de hoekscherpte. De eerste 70-200 f/2.8 (VR) die Nikon ontwierp, voldeed in feite al aan al deze eisen – maar dan voor aps-c want daar was het objectief vooral voor ontwikkeld. De tweede (VR II) maakte dat goed, door ook uitstekende hoekscherpte te bieden voor full frame, en dan ook en vooral bij 200mm, waar dit soort objectieven traditioneel eerder zwak zijn. Het is nog steeds een van de allerbeste 70-200mm f/2.8 - afgezien van de opvolger

- met als enige nadeel dat je bij kleinere afstanden wat verder moet inzoomen omdat de brandpuntsafstand ten gevolge van interne scherpstelling wat afneemt.

Voetsporen Het is altijd moeilijk om in de voetsporen te stappen van een voortreffelijke voorganger. Je vraagt je af wat een nieuwe 70-200 moet doen om de oude te overtreffen. Puur optisch gezien is het objectief op het eerste gezicht niet heel erg veel veranderd. De opbouw ging

Een 70-200mm f/2.8 is in de eerste plaats een reportagezoom. Zo’n zoom moet dus vooral scherpe foto’s kunnen maken bij volle opening met veel contrast en snel scherpstellen. Fotojournalisten maken echter ook veel portretten met deze objectieven, dus daar moet zo’n objectief ook geschikt voor zijn. Dat betekent weer: een mooi bokeh en een niet al te harde weergave. Maar behalve fotojournalisten zijn er ook steeds meer fotografen die de 70-200 gebruiken voor werkelijk alle soorten fotografie die ze bedrijven, inclusief natuurfotografie en landschapsfotografie. Dat laatste wil dan zeggen dat er hoge

DIGIFOTO PRO 3

DIGIFOTO

NIKON 2017

van 21/16 naar 22/18. Van zeven ED-elementen (minder kleurbreking/extra kleurcorrectie) ging Nikon naar één element met hoge breking, zes ED-elementen en één fluoriet-element, wat het gewicht heeft doen afnemen. (Nikon gebruikte nooit fluoriet vanwege de kwetsbaarheid ervan, maar heeft een methode gevonden om dit materiaal minder breekbaar te maken.) Kijk je naar de doorsnede, dan zijn daar nog minder kenmerken in terug te vinden van een van de bekende objectieftypes dan bij de vorige versie. Kortom: het objectief is voor een mens niet meer goed te begrijpen, maar kennelijk heeft de computer die het heeft ontwikkeld het wel goed begrepen.

Ergonomie

In de praktijk blijkt er echter heel wat meer veranderd te zijn: • Betere scherpte en contrast in de hoeken met name bij f/2.8 en f/4 bij meridionale structuren

Ergonomisch verschilt de nieuwe 70-200 op drie punten van de oude. Allereerst is het objectief 110 g lichter, nu 1430 g. Dat lijkt een klein verschil, maar omdat het objectief ook een iets betere balans heeft, kan het toch duidelijk voelbaar zijn.

DIGIFOTO PRO 3

DIGIFOTO

• Betere correctie van kleurfouten • Geen brandpuntsinflatie / focus breathing • Noodzaak voor AF-fijninstelling kleiner, ook in combinatie met converters • Hoger contrast bij tegenlicht (maar iets duidelijkere reflecties, zie hierna) • Fluorine coating • Iets betere VR • Zeer licht lopende en beter geplaatste zoomring • Vier extra knoppen voor o.a. AF-lock en AF-ON op het objectief (terug van versie I) • Verbeterde statiefaansluiting • 110 g lichter en betere balans

‘De resultaten zijn nu al erg goed en zullen met toekomstige camera’s nog beter worden’

NIKON 2017

REVIEW | NIKKOR 70-200MM F/2.8 E

Conclusie

Daarmee is het in ieder geval ook meteen één van de lichtste 70-200mm f/2.8 objectieven. (Sony: 1480 g Canon 1490g Tamron 1500 g.) De vier extra knoppen (die overigens ook op versie I zaten) vormen ook een ergonomisch voordeel. Je kunt ze instellen op AF-L (scherpte vasthouden), AF-ON (scherpstellen, maar dan moet je wel in het cameramenu instellen dat er niet scherpgesteld wordt wanneer je op de ontspanknop drukt) en je kunt ze helemaal uitschakelen. Omdat de knoppen in het midden beter bereikbaar zijn, moest de zoomring naar voren verhuizen. Dat is echter sowieso een beter plaats bij dit objectief. De zoomring draait namelijk heel licht (veel lichter dan bij ander merken) dus je kunt hem met één vinger bedienen. Dat voert er meteen toe dat het objectief minder beweegt bij het zoomen. Zelfs voor iemand die de vorige versie veel gebruikt, is het nauwelijks wennen.

Coating Een probleem bij dit soort zooms is meestal de reflectie en overstraling. Dankzij Nanocoating was de vorige versie al een zeer gunstige uitzondering. Bij deze versie is de overstraling nog wat afgenomen, het beeld is dus wat contrastrijker bij

tegenlicht. Aan de ander kant zijn (in uitzonderingsgevallen) de reflecties wel wat duidelijker geworden. Het eerste element heeft een fluorine-coating, waardoor het water- en vuilafstotend is, wat heel handig kan zijn wanneer je in de regen moet fotograferen. Het objectief is uiteraard ook spatwaterdicht, maar dat waren de vorige versies ook al.

Bokeh Het bokeh van de vorige versie was al mooi. Deze versie doet daar ondanks het iets hogere contrast nog een klein schepje bovenop. Vooral elementen op de voorgrond zien er nu beter uit. Uiteraard bieden de f/1.4-objectieven (85 en 105mm) een mooiere achtergrondonscherpte, maar dat komt voornamelijk doordat ze lichtsterker zijn.

Optische prestaties Deze 70-200 heeft nogal wat stof doen opwaaien, omdat verschillende reviewers het zoveel beter vonden dan andere zoomobjectieven op dit gebied. Laat ik dat meteen relativeren: ja, dit objectief is heel erg goed, maar de vorige versie was ook al heel goed. Beide objectieven halen bij f/5.6 – f/8 een vrijwel maximale scherpte over het gehele beeldveld bij 36

megapixels. De nieuwe versie haalt die scherpte wel eerder, met name in de hoeken. In het centrum en aan de rand is er niet zo heel veel verschil, al is het nieuwe objectief bij sommige brandpuntsafstanden ietsje contrastrijker. Toch is het verschil met de vorige versie veel minder groot dan je op de grond van de MTFgrafieken (zowel van Nikon en Lensrentals) zou aannemen. Kortom: de resultaten zijn nu al erg goed en zullen met toekomstige camera’s nog beter worden. Dat is meteen ook een van de redenen waarom het objectief een hoge inruilwaarde zal hebben. Ook met converters is dit objectief beter dan zijn voorganger. Met de komst van de uitstekende en relatief goedkope Nikkor 100-500mm f/5.6 zou je je echter kunnen afvragen of je niet beter dat objectief kunt kopen in plaats van een of twee converters. Het grote voordeel van de converters is uiteraard dat je een uiterst compacte combinatie hebt. Wel kun je daarbij voor het beste resultaat wat verder diafragmeren en extra verscherpen bij de afwerking.

Net als de PCE 19mm en de 105m f/1.4 is dit een objectief dat laat zien dat Nikon meer dan ooit aan de top van de optische ontwikkelingen staat. Het enige nadeel van dit objectief is de prijs. Maar die is vergeleken met de concurrentie niet eens zo gek en brengt tevens een ander voordeel met zich mee: de voorganger is nu weer wat goedkoper geworden en dat objectief is nog steeds een heel aantrekkelijk aanbod. En dan is er uiteraard een 70-200 f/4, al mis je dan net dat wat een 70200mm f/2.8 speciaal maakt: de lichtsterkte en de extramooie achtergrondonscherpte bij volle opening. Kortom: er zijn alternatieven maar als je geïnteresseerd bent in een 70-200-objectief voor Nikon dat iedere keer weer verbaast door zijn optische kwaliteiten en dat ook in de toekomst zal blijven doen, dan voert geen weg aan de nieuwe 70-200 voorbij.

Specificaties

Adviesprijs € 3179,Diafragma 2.8 - 22 Filtermaat 77mm Min. Focusafstand 110 cm Gewicht 1,4 kg Opbouw 22 elementen in 18 groepen Info nikon.nl

Beoordeling

Beeldkwaliteit Bediening Behuizing Prijs / kwaliteit

PLATINA

CATEGORIE

OBJECTIEVEN

DIGIFOTO PRO 3

DIGIFOTO

NIKON 2017

BR E L E

ATION SPECI

200

TOT

€

I AM CELEBRATING 100 YEARS

CASHBACK

+ LIMITED EDITION CADEAU

Nikon trakteert. Ontvang nu 100 dagen cashback en een cadeau op geselecteerde Nikon producten. Actieperiode 15 mei t/m 22 augustus 2017. Kĳk voor de voorwaarden op nikon.nl/cashback

804 Nikon 100 230x300 adv.indd 1

24-05-17 10:06

NIKON 2017

LEZERSTEST

DIGIFOTO Lezerstest

Met lezers naar Blijdorp Deel I - We gingen op pad en namen mee... Wij kunnen DIGIFOTO Pro niet maken zonder de niet aflatende steun van onze lezers. Jullie enthousiasme en creativiteit zorgen ervoor dat DIGIFOTO Pro nu is wat het is, een levendig on- en offline fotografieplatform voor de serieuze en professionele fotograaf. We willen onze lezers graag persoonlijke ontmoeten, dus gingen we met een groep lezers naar Diergaarde Blijdorp om daar dieren te fotograferen. Dit is deel I waarin we de lezers en producten aan je voorstellen. TEKST JASPER VAN BLADEL

LEZERSTEST

In de komende nummers van DIGIFOTO Pro lees je uitgebreid de bevindingen van onze testers terug. Wat hebben ze aan de dag gehad? Hebben ze het nieuw objectief ook daadwerkelijk aangeschaft?

DIGIFOTO PRO 3

DIGIFOTO

NIKON 2017

KIJK OP ONZE SITE DE BACKSTAGE BEELDEN VAN ONZE LEZERSTEST DIGIFOTOPRO.NL/ BLIJDORP

Wie gingen er mee?

Jeanette van Schooten Noordwijkerhout

Wouter Vroom Vlaardingen

Wij van DIGIFOTO Pro zijn het door al onze tests wel gewend met nieuwe en indrukwekkende apparatuur te werken, daarom is het leuk om te zien hoe onze lezers op de tassen vol met prachtige camera’s en teleobjectieven reageren. Het is ook niet niks: een groot arsenaal aan grote tele-objectieven zie je niet elke dag. En wanneer krijg je nu de kans om met een Nikon D5, het topmodel van Nikon, te werken? Niet zo vaak natuurlijk. Maar wat hadden we dan allemaal meegenomen naar de dierentuin? Een vijftal Nikon-dslr’s: een D7200, twee keer een D610, een D500 en de imposante D5. Verder was er een

DIGIFOTO PRO 3

DIGIFOTO

Margot de Wild Kats

mooie Fujifilm X-Pro 2 aanwezig en ook konden de lezers werken met een EOS 5D Mark III van Canon. Uiteraard was er ook een grote hoeveelheid objectieven aanwezig. Nikon was zo aardig om een tweetal objectieven ter beschikking te stellen: de nieuwe Nikon AF-S 70-200mm F/2.8E FL ED VR en een Nikon AF-S 200-500mm F/5.6E VR ED. Tamron was ook paraat met twee prachtige tele’s. Uiteraard de nieuwe Tamron SP 150-600mm f/5.0-6.3 Di VC USD G2, maar er kon ook gefotografeerd worden met een Tamron SP 70-200mm f/2.8 Di VC USD G2. Maar er was meer, zo had Sigma ook een duit in het zakje gedaan met het ter

William Klink Ouddorp

beschikking stellen van twee objectieven: een Sigma 150600mm f/5-6.3 Contemporary en de gloednieuwe 100-400mm f/5-6.3 DG OS HSM, beiden zowel in Nikon- als Canon-vatting. Ook voor de fraaie Fujifilm X-Pro2 was er uiteraard een tele-objectief aanwezig: de XF 100-400mm F/4.5-5.6 R LM OIS WR.

Chris Koomen Noordwijk

Pixum fotokalenders

De deelnemers aan onze DIGIFOTO Lezerstest mogen hun gemaakte foto’s gebruiken voor het maken van een Pixum-fotokalender. Op die kalenders komt je fotowerk prachtig uit, zodat je bij het kijken naar je afspraken dagelijks, wekelijks of maandelijks wordt herinnerd aan mooie fotomomenten. De kalenders zijn besteld en de bevindingen van onze lezers over deze Pixum-kalenders vind je later terug via onze kanalen. Info pixum.nl

NIKON 2017

LEZERSTEST

Welke camera’s hadden we bij ons?

Nikon D5 Adviesprijs € 6999,Info nikon.nl

Nikon D500 Adviesprijs € 1998,Info nikon.nl

Nikon D610 (2x) Adviesprijs € 1428,Info nikon.nl

Nikon D7200 Adviesprijs enkel gebruikt te koop Info nikon.nl

Tassen en statieven

Canon EOS 5D Mark III Adviesprijs enkel gebruikt te koop Info canon.nl

Importeur Transcontinenta was zo vriendelijk om ons ook nog een drietal tassen te lenen, want zoveel spullen moeten natuurlijk wel goed en veilig vervoerd worden. Daarnaast was het natuurlijk een mooie kans om deze erg verschillende tassen eens in de praktijk te testen. De meest opvallende tas in het gezelschap was zonder twijfel de Mind Shift Backlight in een fraaie groene kleur. Daarnaast gingen we op pad met een Think Tank StreetWalker Pro en een prachtige Everyday Messenger van Peak Design. Om de grote tele-objectieven indien gewenst te ondersteunen hadden we ook een assortiment statieven bij ons: twee mooie carbon-statieven van Gitzo en Cullmann en importeur Lamina Nederland stelde ten slotte twee stevige statieven van Kingjoy beschikbaar.

De dag zelf Fujifilm X-Pro2 Adviesprijs € 1649,Info fujifilm.eu/nl

Het decor voor de DIGIFOTO Lezerstest is een zonovergoten Diergaarde Blijdorp in Rotterdam. Na een voedzame en gezonde lunch kreeg de groep een beknopte maar duidelijke

Diergaarde Blijdorp

Diergaarde Blijdorp in Rotterdam is één van de oudste dierentuinen van Nederland. De in 1855 geopende dierentuin herbergt een schat aan bijzondere, schattige, gevaarlijke en imposante dieren. Van Leeuw tot Flamingo en van Cavia tot Giraffe, je vindt ze er allemaal. Ook staat Blijdorp bekend om de bijzondere architectuur, de Diergaarde heeft maar liefst 21 rijksmonumenten. Denk bijvoorbeeld aan het fraaie toegangshek bij de oude ingang, of de mooie colonnade in het Azie-gedeelte. We willen Blijdorp hartelijk danken voor het mede mogelijk maken van de DIGIFOTO Pro Lezerstest. Info diergaardeblijdorp.nl

DIGIFOTO PRO 3

DIGIFOTO

NIKON 2017

uitleg over de werking van een tele-objectief door Dré de Man. Ook werd kort stilgestaan bij instellingen en valkuilen. Belangrijk, want sommige lezers hadden nog nooit met een dergelijk tele-objectief gewerkt. Toen was het eindelijk zover, er kon gefotografeerd worden! Want daar waren de lezers natuurlijk voor gekomen.Voor sommigen was het even wennen, het fotograferen met een groot teleobjectief. Toch was het voor de groep al snel normaal om met zo’n imposant objectief rond te lopen. Een dag vol met mooie, grote, brullende en kwetterende dieren volgde. Ook was het een interessante en leerzame dag, want of een objectief voor jou geschikt is weet je pas na een uitgebreide test.

Lexar SDHC Professional

Met een camera, objectief, tas en statief ben je er natuurlijk nog niet. Een goede sd-kaart is onontbeerlijk. Importeur Transcontinenta stelde 5 keer een Lexar SDHC Professional UHS-I 633x 32GB ter beschikking, zodat de leeuwen- en flamingo-foto’s uit Blijdorp veilig konden worden opgeslagen. De kaart heeft een maximale overdrachtssnelheid van 95MB/s dankzij de UHS-I, zodat de foto’s ook vlot weggeschreven konden worden. Info transcontinenta.nl

Welke tassen hadden we bij ons?

Think Tank StreetWalker Pro Adviesprijs € 223,75 Info transcontinenta.nl

Welke objectieven hadden we bij ons?

Nikon AF-S 70-200mm F/2.8E Adviesprijs € 3179,Info nikon.nl

Nikon 200-500mm F/5.6E Adviesprijs € 1599,Info nikon.nl

Peak Design Everyday Messenger 15 Adviesprijs € 279,Info transcontinenta.nl

Mind Shift Backlight 26L Adviesprijs € 279,99 Info transcontinenta.nl

FUJINON XF100-400mm F/4.5-5.6 Adviesprijs € 1899,Info fujifilm.eu/nl

Welke statieven hadden we bij ons? Tamron 150-600mm F/5-6.3 Adviesprijs € 1919,99 Info transcontinenta.nl/tamron

Tamron SP 70-200mm F/2.8 Adviesprijs € 1999,98 Info transcontinenta.nl/tamron

Kingjoy Landscape K2008+Q20 Adviesprijs € 259,Info laminanederland.nl

Kingjoy AK-287+QE-1t Adviesprijs € 199,Info laminanederland.nl

Cullmann Mundo 522TC Zilver Adviesprijs € 229,98 Info transcontinenta.nl

Gitzo GT1542 mountaineer series 1 Adviesprijs € 770,Info transcontinenta.nl

Sigma 150-600mm f/5-6.3 Adviesprijs € 1398,50 Info sigmabenelux.com

Benieuwd naar de bevindingen van onze lezers? Lees het in Deel II in de volgende editie van DIGIFOTO Pro. Voor nog meer beelden en bevindingen ga naar DIGIFOTOPRO.NL/BLIJDORP

DIGIFOTO PRO 3

DIGIFOTO

Sigma 100-400mm F/5-6.3 Adviesprijs: € 949,Info sigmabenelux.com

NIKON 2017

REVIEW | NIKON D850

Verjaardagscadeau

De Nikon D850 maakt indruk De introductie van de D850 heeft heel wat los gemaakt. De verwachtingen voor een D810-vervanger waren hoog gespannen, maar in dit geval bleken de specificaties de verwachtingen ver te overtreffen. Maar hoe goed is de D850 werkelijk? TEKST EN FOTOGRAFIE DRÉ DE MAN

Alle geruchtenmachines ten spijt wist Nikon de gegevens van de D850 lang geheim te houden. De camera was zelfs zo geheim, dat de banners voor de introductie-avond op de dag zelf gedrukt moesten worden. Er waren in mei wel wat specificaties vermeld in op diverse websites, maar achteraf mag je je afvragen of dat geen zaken waren die Nikon bewust heeft laten lekken. Sommige specificaties van de camera waren ook niet zo heel moeilijk te raden. Dat de camera het scherpstelsysteem van de D5 zou hebben, was voor de hand liggend. Geschiktheid voor XQD- en SD-geheugenkaarten eveneens, net als de mogelijkheid om in 4k te kunnen filmen. Daarnaast was de algemene verwachting op fora dat de D820 - zoals hij toen nog heette - de sensor van de Sony A7r II zou krijgen. Of de lekken bewust waren of niet, toen de definitieve specificaties bekend werden, veroorzaakte dat een storm van positieve reacties. De sensor bleek een eigen ontwerp, met 46 in plaats van 41 megapixels. Het is net als die van de Sony een back side illuminated sensor, met volgens Nikon een stop minder ruis en een betere dynamiek dan de D810 (die al de beste was op dit gebied). De camera bleek vooral veel sneller

‘De D850 is op een typische Nikon-manier beter dan verwacht’

dan verwacht: maar liefst negen beelden per sonde met de MB-D18 en zeven bps zonder extra batterijhouder (en 30 bps in stille modus). Dan was er ook nog 4k video zonder cropfactor, ook een belangrijk voordeel. De D850 is op een typische Nikon-manier beter dan verwacht: het was technisch een heel degelijk ontwerp, uitgaande van componenten en ideeën die hun kracht in de praktijk bewezen hadden. De grootse verrassing van de D850 was uiteindelijk echter de prijs. Ondanks alle vernieuwingen blijft die op precies hetzelfde niveau als de D810 en de D800E ten tijde van de introductie.

Geen hybride camera Wanneer je de fora in de gaten hield in de maanden vóór de introductie, zag je opmerkelijk weinig Nikongebruikers die vroegen om een spiegelloze of zelfs hybride camera. Nikon heeft wel aangekondigd dat een spiegelloze full frame-camera in de koker zit. De D850 is consequent ontwikkeld als een ‘gewone ‘ digitale spiegelreflexcamera, maar dan eentje die de absolute top op dat gebied vertegenwoordigt. Stil fotograferen

is een groot voordeel van spiegelloze camera’s. De D850 is echter de eerste Nikon-DSLR die stil kan fotograferen met behoud van de volledige resolutie en in hoge snelheid. Bij 46 megapixel haalt hij 6 beelden per seconde en bij 8 megapixel zelfs 30 beelden per seconde. Stil is in dit geval ook echt stil: je hoort helemaal niets. Dat werkt niet alleen met de nieuwe objectieven, maar ook met oudere objectieven - tot zelfs de handmatige objectieven uit de jaren zestig en zeventig. De scherpstelling bij live view is ook verbeterd ten opzichte van de D810 en de D800E, het is nu een zeer goed te gebruiken optie. Het enige nadeel van de elektronische sluiter is dat de uitleessnelheid vrij gering is. Er kunnen dus rolling shuttereffecten optreden bij snel bewegende onderwerpen. AF bij video is bij de D850 nog steeds een beetje langzamer dan bij spiegelloze camera’s of bij Canon, maar dat is eigenlijk alleen van belang voor de onderkant van de markt. Bij professionele videomakers is AF hoogst ongebruikelijk, bij welk camerasysteem dan ook. Het gewichtsvoordeel van spiegelloze camera’s is bij full frame in

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

ieder geval verdwenen, want samen met de objectieven en de batterijen is een DSLR niet zwaarder en soms zelfs lichter. De productiekosten van een spiegelloze camera zijn in theorie lager, maar gezien de prijs van de D850 is dat voordeel ook niet zichtbaar. In theorie hebben sommige spiegelloze cameraâ&#x20AC;&#x2122;s bij heel veel licht een iets betere scherpstelprecisie zonder AF-fijninstelling. Opvallend is echter dat de nieuwe generatie Nikon-cameraâ&#x20AC;&#x2122;s en objectieven op dit punt heel goed scoren.

Testwaarden Maar hoe ziet dat er allemaal in de praktijk uit? Is de sensor werkelijk beter dan die van de D810? Is video ook goed qua dynamiek? Heeft de camera bij video geen last van rolling shutter?

stuk beter was dan die van de D810, die op zijn beurt de tot dan toe ongeslagen kampioen van de dynamiek was. De RAW-beelden bevestigen dit beeld. Er is een stop meer dynamiek maar opvallend is vooral dat de kleuren van sterk opgehelderde diepe schaduwen beelden veel beter zijn.

Resolutie De relatief bescheiden resolutiewinst van 36 naar 45 megapixels, wordt met de professionele Nikon-objectieven volledig uitgebuit. Anders dan vaak beweerd zijn deze objectieven dus in het geheel geen beperkende factor.

Ruis Dynamiek Allereerst de dynamiek. Al op basis van de TIFF-beelden was te zien dat de dynamiek een

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

Qua ruisarmoede is de D850 een stuk beter dan de D810, bij de hoge ISOwaarden is dat een stop.

NIKON 2017

REVIEW | NIKON D850

Conclusie

De D850 is een cadeau van Nikon aan zichzelf én aan de gebruikers. De camera biedt zoveel mogelijkheden voor een zeer concurrerende prijs, dat het niet anders dan een verkoopsucces moet worden. Voor de gebruikers is het dan ook een cadeau: een camera die op alle punten de verwachtingen overtreft en die in de praktijk vrijwel de ideale DSLR is. Het is de ideale landschaps- en studiocamera, maar hij voldoet ook uitstekend als reportage- en sportcamera én maakt video’s met een geweldige dynamiek en met heel weinig ruis. Met de D850 heeft Nikon na de D700 en de D800 weer een unieke camera in de markt gezet: een camera waarvan we ons een paar jaar geleden niet konden voorstellen dat hij zou kunnen bestaan.

Video Bij video zien we dankzij het ontbreken van een cropfactor en waarschijnlijk een slimme manier van pixel binning een nog gunstiger beeld. Bij ISO 12.800 levert de D850 een beeld op met heel weinig ruis en prachtige verzadigde kleuren, dat dag en nacht verschilt van dat van de D810 en D800E, terwijl die camera’s op dat vlak een zeer goed figuur sloegen. Dat geldt ook voor de 4k-beelden. Ik kon geen rolling shutter-effect waarnemen. Theoretisch zou het er wel moeten zijn, maar het is dus zeker niet storend.

In de praktijk

‘De D850 een camera waarvan we ons een paar jaar geleden niet konden voorstellen dat hij zou kunnen bestaan’

Wanneer je de D850 in de hand neemt, lijkt er maar weinig verschil met de D800 of D810. Een gebruiker kan er dus zo mee aan de slag. De voordelen van de D850 zijn misschien ook niet meteen aan de buitenkant te ontdekken. Wie door de zoeker kijkt, is wel meteen aangenaam verrast door het grote en heldere zoekerbeeld.

Er zijn echter meer voordelen. Voor landschapsfotografen is dat vooral de automatische focus stacking. In het opname-menu heet dat opname met focus-shift. Focus-stacking is dé oplossing voor camera’s met een hoge resolutie. Wanneer je voldoende scherptediepte wil hebben, moet je dan verder diafragmeren dan de diffractie toelaat. Het nadeel van focusstacking is echter, dat het een vrij tijdrovende en

ingewikkelde procedure is. Met de D850 hoe je alleen maar met je vinger het punt op de monitor aan te raken dat meest dichtbij is, en daarna maakt de camera een reeks opnamen tot oneindig. Dat gaat razend snel en heel eenvoudig. Vooral de tijdwinst is van groot belang: bij de conventionele manier, gebeurde het nogal eens dat tijdens het maken van de focus stack het licht veranderde, omdat het zo lang duurde. Ook het zoeker-masker is heel prettig. De praktische voordelen bij het filmen kunnen nauwelijks onderschat worden. De grote snelheid van zo’n camera met zo’n hoge resolutie is voor reportages heel handig. Dankzij de XQDkaart wordt de (grote) buffer van de camera nauwelijks belast. Het wegschrijven van de data gaat heel snel en tijdens het wegschrijven van de beelden blijft de camera volledig bruikbaar. Wie de eisen aan de dataopslag wil verlagen, kan een van de twee kleinere RAWformaten kiezen. Het nadeel van een camera met zo veel megapixels vervalt daarmee meteen. In de DX-modus is het aantal megapixels minimaal groter dan dat van de D500, dus daar is het midden-RAW-formaat zelfs overbodig.

Specificaties

Adviesprijs € 3799,Resolutie: 46 megapixel Beeldsensor BSI-CMOS Scherpstelling 151 AFpunten Afmetingen 146 mm, 124 mm, 78,5 mm (B, D, H) Gewicht 915 gram Filmfunctie Ja, 4K Info nikon.nl

Beoordeling

Beeldkwaliteit Bediening Snelheid Behuizing Prijs / kwaliteit

PLATINA

CATEGORIE

DSLR

Het scherpstelsysteem dat we al van de D5 kenden, voldoet in alle situaties werkelijk uitstekend. Zelfs in situaties waarin je nauwelijks een hand voor ogen ziet (EV -4) stelt het snel en goed scherp en de precisie is uitstekend, bij sommige objectieven na een (automatische) AF-fijninstelling.

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

INHOUD

Bryan Adams

Rocker Ã©n fotograaf

Achtergrond 50

Nikon 100 jaar

We nemen je mee langs een eeuw Nikon

The Lonely Man

Een intrigerende fotoserie over een getroebleerde jeugd

Actioncams

Leg je actieve leven vast met een actioncam

105 Zelf afdrukken vs het vaklab

Wat zijn de voor- en nadelen van zelf afdrukken?

Nikon D850

Canon EOS 6D Mark II

Fujifilm X-E3

Het nieuwe megapixelvlaggenschip van Nikon

Klaar voor de competitie?

Premium rangefinder

120 Olympus OM-D E-M10 MIII OM-D E-M10 de derde

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

Nikon D850

Het nieuwe megapixelvlaggenschip van Nikon

NIKON 2017

ACHTERGROND | NIKON 100 JAAR

100 jaar Nikon

Een spannend verhaal In de fotografie zijn er maar een paar merken, die de geschiedenis bepaald hebben. Zonder deze merken zou de wereld er heel anders hebben uitgezien. Het verhaal van Nikon is veruit het spannendst, want dat valt samen met de geschiedenis van de eeuw én met die van de fotografie. TEKST DRÉ DE MAN

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

ACHTERGROND | NIKON 100 JAAR

Nikon begon op 25 juli 1917 als Nippon Kōgaku Kōgyō Kabushikigaisha (letterlijk: Japanse optische industrieën onderneming B.V.). Nippon Kogaku KK werd in het Japans kort uitgesproken als Niko(n). Het was een soort vliegende start, want Nikon begon door een samenvoeging van de optische afdeling van de metaalfabriek Tokyo Keiki en de Iwaki glasfabriek. In december werd daar nog Fujii Lens Seizo Sho aan toegevoegd. Japan was aan het begin van de twintigste eeuw een militaire grootmacht geworden en had expansionistische ambities. Het had de oorlog tegen Rusland in 1906 gewonnen dankzij Engelse schepen en Duitse optische instrumenten. Toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak en de aanvoer van Duitse instrumenten stopte, besloot de Japanse regering dat er een nationale optische industrie van hoog niveau moest komen. Een van de twee gebroeders Fujii (het derde bedrijf waaruit Nikon ontstond) had drie jaar in Duitsland optisch ontwerp en productie gestudeerd, bij het hoofd research van Zeiss, Prof. Ernst Abbe. (De naam Fujii is overigens niet gerelateerd aan Fujifilm, dat pas in 1934 werd opgericht.) Fujii bezocht Duitsland in 1918, voerde gesprekken met Zeiss en hun glasproducent Schott en kocht later ook enkele Zeiss-instrumenten voor de optische productie.

en ontwierp spiegeltelescopen. Het hielp ook bij de ontwikkeling van een serie objectieven van het Tessar-type en Acht, die twee jaar langer bleef, bij het ontwerp van enkele triplets. De dag nadat Acht op de stoomboot naar Duitsland was gestapt, vertrok de belangruijkste ontwerper bij Nikon, Kakuno Sunayama. Hij reisde per trein, onder meer via de Transsiberië Express, als onderdeel van een marine-missie. Hij bezocht Leitz, en diverse andere optische bedrijven in Duitsland, Frankrijk, Engeland en in Nederland. Na zijn terugkeer werd hij hoofd van de commerciële lensontwerpafdeling bij Nikon. Uit een notitieboekje van Sunayma blijkt, dat deze de ontwerpen van Acht verbeterde. In 1929 ontwierp hij een 500mm f/4.8 triplet voor luchtfotografie en een 120mm Tessar type, de Anytar, voor middenformaat platencamera’s.

Acht Hij nodigde in 1919 ook een achttal Duitse ingenieurs en wetenschappers uit om vijf jaar lang hun kennis van de Duitse ontwerpen productiemethoden over te dragen. In dat jaar was de industriële productie in Duitsland even groot als die van 1888, dus het is niet zo verwonderlijk dat de Duitsers deze stap namen. Twee waren afkomstig van Goerz. Twee beroemde Goerzobjectieven waren de “Dagor” (“Doppel-Anastigmat Goerz”) en de extreme supergroothoek Hypergon. Goerz had ook zijn eigen glasproductie die Schott naar de troon stak. Meerdere bronnen beweren dat het echter grotendeels Zeiss-employees betrof. Het Duitse team verbeterde verrekijkers (waarvan er in 1918 15.000 werden verkocht!)

Aero-Nikkor In 1932 kreeg Nippon Kogaku KK het patent op de naam Nikkor en Aero-Nikkor. Datzelfde jaar werden de 500mm f/4.8 en de Aero-Nikkor 700mm f/5.0 gelanceerd, beide triplets, en daarna de Aero-NIKKOR 180mm f/4.5 (1933), de 75mm f/3.5 (1937), en de 10mm f/5.6 (1939). De Aero-Nikkors waren bedoeld om verkenningsopnamen te maken van verschillende hoogtes met films van 23cm breed. Toen Canon in 1936 zijn eerste meetzoekercamera op de markt wilde brengen, zochten ze hulp bij Nikon, Nikon ontwierp het scherpstelmechanisme en zorgde voor de objectieven. Canon zou vanaf het begin tot 1948 – het jaar waarin de Nikon I verscheen – zijn camera’s met Nikon-objectieven uitrusten maar daarna had Nikon het optisch glas nodig voor de eigen productie. Ook de om de levering voort te zetten en volgens sommigen

‘De camera’s en objectieven van Nikon hebben een grote rol gespeeld in de geschiedenis van de fotografie’ nog jaren daarna. Naarmate de Tweede Wereldoorlognaderde, werd het accent echter meer en meer op militaire optische producten gelegd, zoals visiers, telescopen, verrekijkers en uiteraard Aero-Nikkors. Zo werd een uniek verrekijker geproduceerd met een afstandsschaal geëtst op de binnenkant van een lens, die weer met een aparte kleine lens binnen het oculair zichtbaar gemaakt werd. Deze verrekijker annex afstandsmeter werd door Nikon tegen een extreem lage prijs geproduceerd voor vrijwel alle Japanse officieren. De Amerikanen maakten later een aantal van deze verrekijkers buit en zijn ze meteen gaan kopiëren. De Tweede Wereldoorlog was voor Nikon – meer dan voor andere Japanse bedrijven als Konica, Canon en Minolta - een tijd van grote expansie. Nikon werd verkozen tot belangrijkste leverancier van optische producten voor het Japanse leger. Het bedrijf werd bijna veertien keer zo groot en daarmee nam ook de kennis van de ontwikkeling van objectieven toe. Zo verbeterde men de coating in het kader van de productie van telescopen. Men had echter nog steeds behoefte aan speciaal optisch glas, dus

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

ACHTERGROND | NIKON 100 JAAR

werd tijdens de oorlog optisch glas van Schott door Duitse onderzeeërs naar Japan vervoerd, in totaal zo’n 100.000 kg. Transport via onderzeeërs was geen overbodige luxe, want de Amerikaanse onderzeeboten brachten alleen in 1944 al zo’n 1.200 Japanse goederenschepen tot zinken. In 1945 durfde Japan nauwelijks goederenschepen meer te gebruiken.

Na de oorlog Na de oorlog kromp Nikon ineen tot 900 medewerkers in twee fabrieken. Het leger bestond niet meer en de binnenlandse markt al evenmin. De Amerikanen vreesden echter dat Japan communistisch zou worden en maakten een plan om de Japanse economie er snel bovenop te helpen. Het hoofdkwartier van de geallieerde bezettingsmachten van Japan, onder aanvoering van generaal MacArthur, gaf Nikon de opdracht om fotocamera’s te gaan fabriceren. Het eerste prototype was een tweeogige spiegelreflexcamera, waarvan er zelfs enkele verkocht zijn. Naar de mening van Nikon was de precisie van de centraalsluiter echter niet hoog genoeg. Terecht, want tot ver in de jaren negentig haalden centraalsluiters in Duitse en Zweedse camera’s en objectieven niet meer dan 1/350s in plaats van de aangegeven 1/500s. Het objectief zou Nikon later verkopen aan de firma Aires. De Nikon 1, de eerste Nikon-camera die echt in productie ging, was een camera die de sterke punten van de Leica en de Contax in zich verenigde, gecombineerd met eigen details. Nikon moest met zijn allereerste camera opboksen tegen de

door Saburo Murakami ontworpen, wat menselijk gesproken onmogelijk was. Het werk werd deels vereenvoudigd doordat de Amerikanen de Zeiss-patenten tot oorlogsbuit verklaard hadden. Belangrijker nog was de hulp van grote aantallen zogenaamde ‘wiskundemeisjes’: vrouwelijke medewerkers gewapend met goniotabellen en rekenlinealen. Die zorgden weliswaar voor enige libidineuze onrust bij mannelijke collega’s, maar ze functioneerden bijna net zo goed als de een decennium later ingevoerd computers.

Nikon F De Duitsers hadden aanvankelijk volstrekt niet in de gaten welke tsunami er op hen afkwam. Ze realiseerden zich niet dat ze een achterstand aan het oplopen waren, die ze niet meer in zouden halen – zeker niet in economisch opzicht. In 1955 werden er al meer Nikon- dan Contaxmeetzoekercamera’s verkocht. Het zou niet lang duren voordat ook Leica onttroond zou worden. Toen de Leica M3 in 1954 werd geïntroduceerd, was dat een zeer indrukwekkende camera. Canon geeft zelfs op hun eigen website toe, dat het (net als de meeste andere Japanse merken) de concurrentie daarmee niet aankon en besloot over te gaan op de ontwikkeling van een reflexcamera. Nikon bleek van geheel ander hout gesneden: het zag de kans Leica te overtreffen. De Nikon SP uit 1958 wordt dan ook vaak gezien als de beste meetzoekercamera ooit gemaakt. Hij had kaders voor niet minder dan zes verschillende brandpuntsafstanden, van 28mm tot en met 135mm, de Leica M3 slechts voor drie. De kaders bij de SP waren ook kleurgecodeerd en bovendien was er een verlichting van de kaders mogelijk. Het duurde 23 jaar voordat Leica de zes kaders in de zoekers wist onder te brengen. De titanium sluiter van de SP was veel robuuster, en kon niet verbranden wanneer je de camera buiten op tafel legde (brandglaseffect). Die sluiter heeft Leica tot op heden niet. De synchronisatiesnelheid was hoger, het was de eerste camera met een - werkende – motordrive, het grootste aantal objectieven tot wel 1000mm en een echte macrolens en je hoefde de transporthandel maar één keer te bewegen, en de aansluiting voor de flitskabel stak niet in je oog zoals bij de Leica. De opvolger van de SP, de SPX had zelfs al ttl-meting, ook iets waar Leica-gebruikers nog decennia op zouden wachten. Ook had de SPX een zoom-zoeker, en zoiets zal Leica wel nooit

‘Overstappen op een nieuwe bajonet zoals Canon gedaan had, was voor Nikon ondenkbaar’ gevestigde camerafabrikanten Canon en Minolta, en hield een achterdeurtje open door de objectieven inwendig compatibel met Canon en Leica te laten zijn. Die objectieven zouden ook aan de basis van Nikon’s succesverhaal staan. Nikon zou die serie objectieven er in nog geen vier jaar uitstampen. Allereerst de al voor Canon ontwikkelde 50mm f/3.5 (1945), daarna de 50mm f/2 (1946), de 135mm f/4 (1947), de 85mm f/2 (1948), de 35mm f/3.5 (ook 1948), en de 50mm f/1.5 (1949). Deze werden waarschijnlijk allemaal

DDD

De kwaliteit van hun werk – en van dat van ontwerper Murakami - bleef niet onopgemerkt. In 1950 nam de Life-fotograaf David Douglas Duncan (vaak DDD genoemd; Henri CartierBresson HCB) kennis van de Nikon-objectieven. (Life was een blad als Stern, Paris Match en onze eigen Panorama, waarin foto’s de belangrijkste rol speelden. Het was opgericht voor en door fotografen en vervulde de rol die de tv nu vervult.) De Japanse fotograaf Yunn maakt een foto van DDD met zijn 85mm f/2 Nikkor. Duncan is verbaasd over de scherpte en wil meer weten van de Nikkor-objectieven. Yunn belde met Nikon en DDD werd de volgende dag ontvangen. Nikon had een zeer overtuigende methode om aan te tonen dat hun objectieven beter waren dan de Leica- en Zeiss-objectieven. Ze projecteerden negatieven met testlijntjes in zeer hoge resolutie met behulp van de objectieven en zo kon DDD in een oogwenk zien hoeveel beter de Nikon-objectieven waren dan zijn Leica-objectieven. Duncan ging met de Nikon-objectieven fotograferen en de volgende dag werd hij al gebeld door de donkere kamer: welke objectieven gebruikte hij? Zijn foto’s waren zoveel scherper dan daarvoor dat het onmiddellijk opviel. Al snel verplichtte de Life-redactie alle fotografen hun Leica’s uit te rusten met Nikon-objectieven. Dat was echter pas de eerste stap op weg naar de roem van Nikon. De tweede was een artikel in de New York Times, dat veel aandacht gaf aan de kwaliteit van de Nikon-objectieven. Toen vervolgens - de derde stap - de Nikoncamera’s tijdens de Korea-oorlog in winterse omstandigheden bleven functioneren, terwijl de Leica’s en Contax’en dienst weigerden, was de roem van Nikon als topmerk voor altijd gevestigd. Dat was niet alleen van groot belang voor Nikon. In Duncans woorden: ‘ongelofelijk hoe één telefoontje de geschiedenis van de Japanse optische industrie kon bepalen’. ‘Made in Japan’ – aanvankelijk ‘Made in occupied Japan’ – veranderde van een aanduiding voor goedkope kopieën in een kwaliteitsaanduiding. Zonder het telefoontje zou de Duitse cameraindustrie waarschijnlijk net de auto-industrie succesvol gebleven zijn.

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

ACHTERGROND | NIKON 100 JAAR

DDD

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

ACHTERGROND | NIKON 100 JAAR

Kodachrome

Paul Simon zingt in Kodachrome: ‘I got a Nikon camera’ en dat betekent: ik heb de camera die je nodig hebt om de beste foto’s te maken. In vrijwel alle speelfilms – zoals in Antonioni’s Blow Up en in de laatste film met Romy Schneider, ‘l’important c’est d’aimer’ - zag je Nikon-camera’s wat niet verwonderlijk was omdat ook de setfotograaf met Nikon werkte (er was al een Blimp voor de Nikon F) en vrijwel alle persfoto’s werden met Nikon gemaakt. Ook de NASA kiest al bij het Apollo-project voor Nikon en zelfs tot verbazing van Nikon zelf, hoefden de camera’s nauwelijks aangepast te worden om bestand te zijn tegen de extreem hoge en lage temperaturen in de ruimte. De F3 werd zelfs tegelijkertijd als speciaal model voor de NASA en als ‘gewone’ camera ontwikkeld. Fotograferen was in die decennia ontzettend cool en Nikon zo mogelijk nog meer.

meer ontwerpen. (De opvolger van de SP is alleen dankzij het succes van de Nikon F niet meer in productie gegaan.) Hoe goed de Nikon SP ook was, de echte Leica-killer was de Nikon F, ook al had Nikon zelf dat niet verwacht. (Nikon dacht in die tijd dat de populariteit van reflexcamera’s van voorbijgaande aard zou zijn, maar had gelukkig wel alle ruimte aan de F gegeven.) Als reflexcamera stelde de F veel beter en sneller scherp. Voor de zoekerweergave bij verschillende objectieven is een reflexcamera natuurlijk helemaal superieur aan een meetzoekercamera. De Nikon F was met zijn zoekerbeeld dat voor 100% overeenkwam met het beeld op de film zelfs een slag in het gezicht van Leica. Die 100% die geen enkele fabrikant van een reflexcamera daarvoor kunnen bereiken, was alleen mogelijk door een enorme precisie bij de fabricage en eindcontrole. De traditie van het 100%-zoekerbeeld bij de topmodellen heeft Nikon doorgezet tot heden.

camera’s, zij het dat objectieven van voor 1976 voor sommige camera’s aangepast moeten worden (voor zover dat in de afgelopen jaren niet al gebeurd is). Het unieke van de Nikon F was, zoals een brochure uit die tijd zei, dat deze camera steeds modern zou blijven. De camera was op alle wezenlijke en ergonomische punten al modern en bestond uit een enorm systeem, onder meer met objectieven van 21 tot 1000mm, meteen al bij de introductie. Je kon ook van alles verwisselen: de zoeker en dus lichtmeting, de motordrive, de filmhouder en de matglazen. De reflexcamera die door Zeiss-Ikon de beste ter wereld genoemd werd, de Contarex, was daarentegen al bij introductie verouderd, omdat de lichtmeting hopeloos ouderwets was. De een maand eerder geïntroduceerde Canonflex, met een uiterst onhandige sneltransporthandel onder aan de camera, kwam op de markt met zegge en schrijven twee objectieven met zelfsluitend diafragma en werkelijk geen enkel groothoekobjectief! Die camera bleef dan ook maar vijf maanden in productie, de Nikon F vijftien jaar... Canon zou zich op kantoormachines en goedkope simpele camera’s, zoals de Canonet gaan concentreren. De Nikon F kon je in de loop van zijn bestaan eenvoudig aanpassen van een camera met een losse lichtmeter tot een camera met ingebouwde integraalmeting tot een camera met centrumgerichte lichtmeting bij volle

‘Fotograferen was in de jaren zeventig ontzettend cool en Nikon ook’

Voor de Nikon F werd ook een speciale aansluiting voor de objectieven ontwikkeld, de Nikon F-bajonet. Deze was zijn tijd zo ver vooruit dat hij ook nu nog gebruikt wordt. In de foto-industrie is dat een unicum. Canon bijvoorbeeld, dat ook in 1959 een bajonet introduceerde, kwam al na vijf jaar met een andere en in 1987 voor de tweede keer. Alle Nikon-objectieven vanaf 1959 zijn nog steeds bruikbaar op de huidige

opening. De Nikon F2 die slechts op details verschilde, veranderde weer in een camera met lichtmeting voor objectieven met automatische indexering en met hogere gevoeligheid met silicium-cellen in plaats van met een naald en een Cds-cel. De eenvoudigere modellen waren minder flexibel, maar boden wel dezelfde enorme degelijkheid en uiteraard toegang tot een enorme reeks aan uitstekende objectieven in drie prijsklassen. De Nikkormats waren dan ook geliefd bij fotojournalisten als tweede body. Datzelfde gold voor de later ontwikkelde compacte FM(2) en FE(2) met hun motordrives.

Kodachrome Bijna drie decennia lang stond Nikon synoniem met high end fotografie, er was geen alternatief op kleinbeeldgebied als het om de beste kwaliteit ging. Canon had zich na het debacle met de Canonflex teruggetrokken op het populaire marktsegment en op het gebied van kantoormachines. Met de op zich heel aardige F1 deed Canon nog een poging, maar die haalde net als camera’s van de andere fabrikanten als Pentax en Minolta nooit de reputatie van Nikon. De Duitse camera-industrie heeft nooit een goede reflexcamera van betekenis uitgebracht, de Leicaflex was niet alleen schreeuwend duur maar je kon er ook niet mee scherpstellen.

Autofocus Pas met de komst van autofocus (1985) moest Nikon aan de top van de markt serieuze concurrentie naast zich gaan dulden. Autofocus had een grote aantrekkingskracht op jonge en onervaren fotografen, die zich de techniek van het handmatig scherpstellen nog niet eigen gemaakt hadden. Canon zag nu zijn kans

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

schoon. Het investeerde in een compleet nieuwe lensvatting met een systeem dat gebruikmaakte van in de objectieven ingebouwde autofocusmotoren. De oude Canonobjectieven en camera’s werden in één klap waardeloos. Aanvankelijk raakte Canon de weinige professionele klanten die het merk had, kwijt aan Nikon. Maar het won ook heel wat beginnende professionals erbij. Nikon daarentegen had te kampen met de wet van de remmende voorsprong. Die uitte zich in de vorm van het conservatisme van de gebruikers, én in de vorm van enorme aantallen oudere objectieven die bij professionals in gebruik waren. Overstappen op een nieuwe bajonet zoals Minolta en Canon gedaan hadden, was voor Nikon ondenkbaar. Nikon slaagde er niettemin in de compatibiliteit te behouden en introduceerde vanaf juni 1988 een reeks AF-camera’s en objectieven. De in december geïntroduceerde F4 beek zelfs onverwacht hoge verkoopcijfers te behalen. Toch werden pas in 1992 de belangrijkste lange teleobjectieven van ingebouwde scherpstelmotoren voorzien. Nikon bleef namelijk parallel ook aparte objectieven voor handmatige scherpstelling produceren. Tien jaar na de introductie van AF waren het er nog 45 en zelfs nu zijn er nog zeven objectieven uit het oude programma leverbaar.

Digitaal In het digitale tijdperk volgen de ontwikkelingen zich na een langzame start razendsnel op. De eerste professioneel succesvolle digitale reflexcamera’s waren door Kodak aangepaste versies van nietdigitale Nikon- en Canon-camera’s. De Nikon D1 veroorzaakte in 1999 echter een kleine revolutie, want die camera was beter dan de Kodak-modellen, en kostte een vijfde! Nikon had indertijd moeite om een producent te vinden voor de (zelf ontworpen) sensor, want niemand geloofde de verkoopcijfers die Nikon - achteraf terecht - voorspelde. Die sensor was een interessant concept: hij was in feite 10,8 megapixel, maar produceerde marktconforme 2,7 megapixelopnamen. Latere professionele Canons wisten Nikon echter in te halen dankzij de doorontwikkeling van de aanvankelijk als inferieur beschouwde CMOStechnologie én doordat Canon full frame sensoren maakte (al is het mogelijk dat Canon daarop verlies maakte). Met de komst van de D3 (de tweede Nikonreflex met een CMOS-sensor) slaagde Nikon

er in 2007 in een professionele camera te produceren die werkelijk op alle gebieden beter was dan enige concurrerende camera. Zeer indrukwekkend was de ruisvrijheid van de D3 bij hoge ISO-waarden. Optisch heeft Nikon sinds de introductie van full frame ook enorme vooruitgang geboekt. Weliswaar zijn fabrikanten als Sigma, Samyang en Tamron beter geworden, maar Nikon nog meer, al wordt dat feite een beetje versluierd doordat vele tests van objectieven om meerdere redenen de kwaliteit van objectieven niet juist weergeven. Zo worden deze vrijwel altijd uitgevoerd op een te korte afstand en wordt er veel te veel belang gehecht aan heel kleine contrastverschillen. Maar zelfs in de meest onbetrouwbare rammelende test kregen dat objectieven als de 105mm f/1.4, de 70-200mm f/2.8E zeer hoge scores.

Dipje Jammer is dat Nikon vlak voor de verjaardag even een dipje doormaakte. Een aardbeving veroorzaakte Door productieproblemen bij Sony, dat de sensoren voor een nieuwe (DL-) serie compacte systeemcamera’s zou leveren. Daardoor werd de serie zo vertraagd, dat Nikon de productie daarvan afblazen moest.

Ook de marktinvoering van action cams vond door de aardbeving later plaats. Het management maakte bekend dat het wat geld moest reserveren voor deze tegenslagen, wat weer aanleiding was voor veel fake nieuws over Nikon. De aandelenkoersen maakten even een dipje mee, maar ondertussen zijn ze alweer een flink eind boven de koers van daarvoor aangekomen. Het enige negatieve punt waarop de critici een beetje gelijk hadden, is het ontbreken van een spiegelloze camera in full frame of aps-c. Nikon (en Canon) hebben tot nu toe gewacht met het op grote schaal overgaan op spiegelloos en daar zijn resp. waren zeer goede technische en economische redenen voor. Het oorspronkelijke voordeel van spiegelloze camera’s (het kleine gewicht en de geringe omvang) is ondertussen ook flink verkleind. Behalve voor een enkel groothoekobjectief, levert de afwezigheid van de spiegel namelijk geen voordeel op voor compactheid van de constructie. Afgezien daarvan kun je met een camera als de D810 of de D750 of D500 kun je de meest

Terug op vertrouwd gebied

Achteraf misschien nog belangrijker, was dat de D3 ook de eerste digitale full frame spiegelreflex van Nikon was. Met de terugkeer naar het beeldformaat van alle camera’s tot de D1, was Nikon weer op vertrouwd gebied. Alle oude objectieven werden ineens weer bruikbaar zoals ze bedoeld waren, wat vooral voor de groothoeken en standaardobjectieven een niet te onderschatten voordeel was. Daardoor kon echter ook de enorme schat aan kennis die bij ontwerpers van objectieven en in de computersystemen aanwezig was, optimaal benut worden. Vanaf dat moment waren de Nikon-camera’s eigenlijk altijd minimaal even goed maar vaak beter dan de concurrentie.

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

ACHTERGROND | NIKON 100 JAAR

fantastische foto’s maken en de kleine Nikon-camera’s als de D3400 zijn nauwelijks groter en zwaarder dan spiegelloze camera’s.

Serieus spiegelloos Toch mogen we verwachten dat Nikon binnenkort met een serieus spiegelloos systeem met grote sensor komt. Er is een zeer veelbelovend patent dat contrastgebaseerde scherpstelling op de sensor zonder nadeel mogelijk zou moeten maken en de huidige directeur heeft bovendien aangekondigd dat nieuwe spiegelloze modellen binnen afzienbare tijd zullen verschijnen. We mogen heel benieuwd zijn naar de bijzonderheden van zo’n systeem, maar tot nu toe kunnen we daarover alleen maar gissen.

Bokeh en coating In vele opzichten is Nikon nog steeds het bedrijf dat David Douglas Duncan zo enthousiast maakte. Het is nog steeds een organisatie die meer bepaald wordt door ideeën van technici en professionele fotografen dan door sales en marketing. Dat is meteen ook het grote verschil met Canon en Sony. Nikon kan ook niet anders; het heeft een grote schare aan zeer

‘Vlak voor de 100e verjaardag maakte Nikon even een dipje door’ veeleisende professionele en semiprofessionele gebruikers, die de producten beoordelen op de kwaliteit van de foto’s die je ermee kunt maken, niet op opmerkingen in sociale media of fora. Dat is voor Nikon tegelijkertijd een nadeel en een voordeel. Voor de Nikongebruikers is het vrijwel alleen maar een voordeel. Nikon heeft

echter ook herhaaldelijk laten zien dat het zich kritiek aantrekt en van minder sterke punten juist de sterkste punten maakt. Als objectieffabrikant heeft Nikon ook een ontwikkeling doorgemaakt niet te voorzien was. Terwijl de Duitse fabrikanten beweerden (vaak ten onrechte) een beter bokeh te hebben, werden de betere en contrastrijkere Nikonobjectieven door hen afgedaan als ‘te hard’. Voor de 85mm f/1.5 en de 105mm f/2.5 gold dat al vanaf het begin niet, maar de laatste jaren is Nikon dankzij het Optia-systeem erin geslaagd het bokeh tot in de allerfijnste details te bepalen bij het ontwerp, zelfs voor afzonderlijke lenselementen. Bokeh wordt ook steeds belangrijker; het is iets dat gebruikers steeds beter gaan zien en waaraan ze steeds hogere eisen gaan stellen. Zo is er een hele reeks aan objectieven ontstaan, die qua scherpte al heel goed zijn maar die qua bokeh echt exceptioneel zijn: in feite alle 1.4-objectieven. Het mooiste voorbeeld is wel de 58 mm f/1.4. Terwijl deze in slechte tests vaak neergezet wordt als nauwelijks beter dan de 50mm f/1.4, is er in de praktijk en in goede tests een wereld van verschil. Met de 58mm f/1.4 kun je al bij 1.4 coma-vrije en scherpe opnamen maken. Alleen de uiterste hoeken hebben bij volle opening wat minder contrast, maar dat is bij de nabewerking te verhelpen. Wat dat aangaat is er een enorm verschil met de 50mm f/1.4 van Nikon. Echt bijzonder is echter, weet het objectief het mooiste bokeh te produceren dat maar denkbaar is, zowel vóór als achter het punt waarop scherpgesteld is. Iets soortgelijks kun je zeggen van de 85mm f/1.4G maar ook van de Micro-Nikkor 105mm f/2.8VR, nog zo’n onderschat objectief. Bij de 105mm f/1.4 is Nikon nog een stap verder gegaan; dit objectief is heel scherp op alle afstanden dus komt ook goed uit de minder goede tests maar heeft toch een uitzonderlijk

Jubileumproducten

Ter ere van het 100-jarige jubileum komt Nikon met speciale edities van de Nikon D5 en D500, een set met drie lichtsterke zoomobjectieven (een 70-200mm f/2.8, een 24-70mm f/2.8 en een 14-24mm f/2.8) en twee verrekijkers. Allemaal uitgevoerd met een luxe donkergrijze finish, het Nikon 100-logo en speciale draagbanden.Nikon komt niet alleen met speciale versies van bestaande producten, maar heeft ook laten weten een aantal speciale gadgets uit te brengen, voor de echte Nikon-liefhebber. Zo komt Nikon ook met een miniatuurversie van de legendarische Nikon F, een set spelden en een replica van de Nikon 1, gemaakt van Swarovski-kristal.

goed bokeh. Iets soortgelijks kun je zeggen van de 28mm f/1.4. Op het gebied van de objectieven zien we dan ook al een nieuwe bloeitijd van Nikon: de 105mm f/1.4 maar ok de 19mm PCE en de 70-200/2.8E en zelfs de goedkope 10-20mm zijn stuk voor stuk objectieven die eruit springen. De huidige camera’s behoren tot het beste wat de markt te bieden heeft, maar het zou me niets verbazen wannear we nog dit jaar een camera gaan zien die daar nog eens bovenuit springt.

Kortom Nikon is zichzelf trouw gebleven: het is een merk dat camera’s en objectieven maakt die precies dat doen

wat een veeleisende fotograaf zou willen. Dat is misschien niet iets dat gemakkelijk in de markt te communiceren is, maar het is zeker iets waar de gebruiker heel veel plezier van heeft. De fotografische industrie is veranderd en het is niet meer mogelijk om zoals in 1950 de wereld op zijn kop te zetten. Maar Nikon heeft niets verloren van de geest van toen die neerkwam op een combinatie van concentratie op het ontwikkelen van technische ideeën die voor de hoogste beeldkwaliteit zorgen. Laat andere merken dan maar zich concentreren op marketinghypes, Nikon maakt gewoon nog steeds camera’s en objectieven als uit Paul Simons Kodachrome.

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

I AM CELEBRATING 100 YEARS

B ELE

R ATION SPECIA

200

TOT

€

CASHBACK

CADEAU

Nikon trakteert. Ontvang nu 100 dagen cashback en een cadeau op geselecteerde Nikon producten. Actieperiode 16 oktober 2017 t/m 23 januari 2018. Kĳk voor de voorwaarden op nikon.nl/cashback 42 852 Nikon 100 230x300.indd

DIGIFOTO

10-10-17 09:43

NIKON 2017

LEZERSTEST

DIGIFOTO Lezerstest

Met lezers naar Blijdorp Deel II - Wie gingen mee en wat vonden ze? Wij kunnen DIGIFOTO Pro niet maken zonder de niet aflatende steun van onze lezers. Jullie enthousiasme en creativiteit zorgen ervoor dat DIGIFOTO Pro nu is wat het is, een levendig on- en offline fotografieplatform voor de serieuze en professionele fotograaf. We willen onze lezers graag persoonlijke ontmoeten, dus gingen we met een groep lezers naar Diergaarde Blijdorp om daar dieren te fotograferen. Wie gingen mee en wat vonden ze van de camera’s en objectieven? TEKST JASPER VAN BLADEL

KIJK OP ONZE SITE DE BACKSTAGE BEELDEN VAN ONZE LEZERSTEST DIGIFOTOPRO.NL/ BLIJDORP Jeanette van Schooten Noordwijkerhout ‘Ik ben Jeanette van Schooten, 28 jaar oud en werk in de gehandicaptenzorg. Afgelopen januari heb ik een fotocamera van mijn man gekregen en sindsdien ben ik verslaafd aan fotograferen. Ik ben de wereld anders gaan bekijken en bij alles wat ik zie denk ik, wauw daar wil ik een foto van hebben. Bloemen en dieren vind ik het leukst om te fotograferen. Op dit moment ben ik mijn cursus aan het afronden "nooit meer op de automatische stand fotograferen", ik doe zoveel mogelijk mee aan weekthema's via Facebook en vraag tips en meningen over mijn foto's. It makes me happy!’ ‘De cameratassen werden geopend en mijn mond viel open van verbazing. Wat een grote camera's en objectieven. Na een korte uitleg konden we beginnen met fotograferen. Wat een belevenis met zo'n enorme camera en wat wende het snel. Het was zo gaaf dat ik de dieren zo dichtbij kon halen en geweldige foto's kon maken. Ik heb veel goede tips gekregen en ik kon vragen wat er in me op kwam. Het was een leerzame en gezellige dag. Toen ik mijn foto's ging bekijken was ik best een beetje trots op mezelf. Ik vind het leuk om telefoto's te maken en wil hier zeker mee doorgaan.’

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

LEZERSTEST

Welke tassen hadden we bij ons?

Wouter Vroom Vlaardingen ‘Toen ik een jaar of 14 was kreeg ik mijn eerste camera, een oude Practica TL-5.In de jaren daarna heb ik verschillende camera’s gehad en heb ik met veel plezier foto’s gemaakt. Vijf jaar geleden ben ik lid geworden van een fotoclub en sindsdien ben ik besmet met het foto-virus. Steeds vaker is fotograferen niet iets wat ik -al is het een hobby‘erbij’ doe, maar meer en meer ga ik actief op zoek naar het beeld dat ik voor ogen heb. Vaak zijn dat foto’s van natuur, maar ook grafisch werk en vliegtuigen vind ik interessant.’ ‘De lezerstest was een fantastische manier om ‘hands-on’ ervaring op te doen met een aantal lenzen die op de shortlist staan om mijn Sigma 120-400 te vervangen. Binnenkort ga ik een weekend op stap met de Sigma 150-600mm Sports om de laatste lens van mijn lijstje goed aan de tand te voelen.’

Think Tank StreetWalker Pro Adviesprijs € 223,75 Info transcontinenta.nl

Peak Design Everyday Messenger 15 Adviesprijs € 279,Info transcontinenta.nl

Mind Shift Backlight 26L Adviesprijs € 279,99 Info transcontinenta.nl

Welke statieven hadden we bij ons?

Kingjoy Landscape K2008+Q20 Adviesprijs € 259,Info laminanederland.nl

Kingjoy AK-287+QE-1t Adviesprijs € 199,Info laminanederland.nl

Cullmann Mundo 522TC Zilver Adviesprijs € 229,98 Info transcontinenta.nl

Gitzo GT1542 mountaineer series 1 Adviesprijs € 770,Info transcontinenta.nl

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

Welke camera’s hadden we bij ons?

Nikon D5 Adviesprijs € 6999,Info nikon.nl

Nikon D500 Adviesprijs € 1998,Info nikon.nl

Nikon D610 (2x) Adviesprijs € 1428,Info nikon.nl

Nikon D7200 Adviesprijs enkel gebruikt te koop Info nikon.nl

Margot de Wild Kats

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

‘Ik ben Margot de Wild, 47 jaar en was altijd enthousiast bezig met foto’s nemen met mijn mobiel (voor velen wellicht heel herkenbaar). Toen ik een paar jaar geleden een echte camera kreeg (D3200) moesten de foto’s natuurlijk helemaal geweldig worden. Dat viel echter tegen. De camera verdween in de kast en mijn mobiel mocht weer de foto’s maken. Toch wel zonde vond ik en ik besloot om een cursus te gaan volgen bij Mischa de Muynck, hierdoor leerde ik mijn camera kennen en begonnen het fatsoenlijke foto’s te worden. Ik werd hier zo enthousiast van dat ik ook de vervolgcursus heb gevolgd. Ik volg graag diverse sites over fotografie en lees graag de tips en tricks.’ ‘Tja, toen mocht ik mee met de lezerstest!!! Hoe leuk is dat. Nou geloof me dat is heeeeeel erg leuk en ook wel beetje spannend als je niet ervaren bent. Super vriendelijk ontvangen, prima verzorging en tassen vol met prachtige apparatuur! Diverse body’s, statieven en stijlvolle tassen en enorm indrukwekkende objectieven. Na een beknopte uitleg van Dré de Man gingen we aan de slag. Geen vraag was te gek en iedereen was zeer behulpzaam. Ik heb deze dag foto’s gemaakt met de Nikon D610 met de nieuwe Sigma 100-400mm, en dat was gaaf! Fijn om mee te werken en met prachtige resultaten. Inmiddels ben ik er wel achter dat ik uit mijn eigen camera gegroeid ben, en ik nog even moet sparen, maar dan komt er hoogstwaarschijnlijk een D610 .’

Canon EOS 5D Mark III Adviesprijs enkel gebruikt te koop Info canon.nl

Fujifilm X-Pro2 Adviesprijs € 1649,Info fujifilm.eu/nl

NIKON 2017

LEZERSTEST

Welke objectieven hadden we bij ons?

Nikon AF-S 70-200mm F/2.8E Adviesprijs € 3179,Info nikon.nl

William Klink Ouddorp

'Ik ben 16 jaar oud en mijn grote passie is natuurfotografie. Ik fotografeer vooral landschappen en doe veel macro-werk en daarnaast wil ik mezelf ook gaan focussen op wildlife-fotografie. De laatste tijd probeer ik steeds meer mijn eigen stijl te creëren. Naast mijn ICT-studie probeer ik zoveel mogelijk tijd vrij te maken om mijn ideeën uit te werken en te gaan experimenteren met mijn camera. Nadat ik mezelf opgegeven had kreeg ik tot mijn grote verrassing een mailtje dat ik mee mocht met de lezerstest van DIGIFOTO Pro. Het was een geweldige dag waarbij ik verschillende producten getest heb, onder andere de indrukwekkende Nikon D5 en de D500 - beide met twee verschillende 150-600mm objectieven. Tijdens deze dag is mijn oog gevallen op de Sigma 150600mm Sports. Dat is een geweldig objectief dat ik graag aan mijn objectievencollectie toe zou voegen. Inmiddels heb ik een Sigma 150-600 Sports aangeschaft en ben ik aan het sparen voor een macro-objectief van Sigma, de 105 mm f/2.8 EX DG OS HSM.'

Nikon 200-500mm F/5.6E Adviesprijs € 1599,Info nikon.nl

FUJINON XF100-400mm F/4.5-5.6 Adviesprijs € 1899,Info fujifilm.eu/nl

Tamron 150-600mm F/5-6.3 Adviesprijs € 1919,99 Info transcontinenta.nl/tamron

Tamron SP 70-200mm F/2.8 Adviesprijs € 1999,98 Info transcontinenta.nl/tamron

Sigma 150-600mm f/5-6.3 Adviesprijs € 1398,50 Info sigmabenelux.com

Sigma 100-400mm F/5-6.3 Adviesprijs: € 949,Info sigmabenelux.com

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

Chris Koomen Noordwijk

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

‘Ik ben Chris Koomen, Sinds 2010 fotografeer ik voor de hobby. Het begon met een D60 en al snel overgestapt op een D7000. De laatste 2 jaar ben ik gespecialiseerd in Virtual Reality, waar ik nu specialist in ben bij een grote airliner.’ ‘Ik heb me opgegeven voor de DIGIFOTO Pro lezerstest omdat ik aan het kijken ben naar een nieuw objectief. Deze dag heeft me veel gebracht en misschien ook wel bevestigd wat iedereen zegt: zoek een objectief dat bij je past en durf er in te investeren. Ik stond versteld van de scherpte van onder andere de Tamron 150600mm F/5-6.3 Di VC USD G2 , maar ook van de Tamron SP 70-200mm F/2.8 Di VC USD G2.’ Al met al was het een geweldige dag waarbij ik in ieder geval veel geleerd heb.’

Benieuwd naar de bevindingen van onze lezers? Voor nog meer beelden en bevindingen ga naar DIGIFOTOPRO.NL/BLIJDORP

NIKON 2017

GEAR | ACTIONCAMS

Actioncams

De beste op een rij

Maar welke actioncam moet je nu hebben? Die vraag leeft bij veel fotografen en filmers, want er zijn ontzettend veel van deze camera’s op de markt. We helpen je een handje en zetten er een paar voor je op een rij. TEKST REDACTIE

Nikon KeyMission 360

‘De KeyMission 360 filmt in 4K met 24p en FullHD tot 60p’ Nikon KeyMission 170 De KeyMission 170 is de meer 'recht toe, recht aan' actioncamera van Nikon. Deze camera heeft een ultragroothoekobjectief met een beeldhoek van 170 graden en is ontworpen al je avonturen mee vast te leggen. De Keymission 170 is stofbestendig, blijft werken tot -10 graden Celsius en kan tot 10 meter onder water. Wil je dieper, dan is het mogelijk om de camera in een behuizing te doen. De behuizing maakt het niet alleen mogelijk om 30 meter dieper te duiken, maar geeft je ook de optie om er een extra batterij in te doen zodat je langer kan blijven filmen. Hoewel de KeyMission 170 beschikt over een scherm, heeft Nikon ervoor gekozen om geen touchscreen te gebruiken. Dit was een bewuste keuze, om te

De KeyMission 360 is het paradepaardje van de KeyMission-lijn van Nikon. Deze camera beschikt over twee objectieven en twee 20MP sensoren die het samen mogelijk maken om volledig 360 graden te filmen. De KeyMission 360 is een behoorlijk stevige camera die zonder extra behuizing tot 30 meter onder het wateroppervlak blijft werken en vallen tot twee meter zonder problemen overleeft. Mochten er krassen op de camera komen, dan hoef je niet de hele camera te vervangen. Voor de objectieven zit een beschermende koepel die los verkrijgbaar en binnen enkele tellen te vervangen is. De camera maakt twee beelden die in de camera naadloos worden toegevoegd. De camera beschikt over twee f/2.0 fisheye-objectieven, waarbij de hoeken minder scherp zijn dan het midden. Om volledige scherpte te garanderen worden de overlappende delen van de twee objectieven samengevoegd.

De KeyMission 360 filmt in 4K met 24p en FullHD tot 60p. Ook heeft de KeyMission 360 over een timelapse-, superlapse en ‘Loop Movies' modus, waarmee je gemakkelijk zeer creatieve video's kan maken. Let er bij de KeyMission 360 wel op dat je een snelle geheugenkaart gebruikt. Door de enorme hoeveelheid data die de camera voor zijn kiezen krijgt, kan het voor een minder snelle kaart lastig zijn om dit allemaal goed te verwerken, waardoor de camera zichzelf uit kan schakelen.

Specifcaties

Adviesprijs (body) € 499,Resolutie 2x 20 megapixel Video 4K met 24p en FullHD tot 60p Objectief 2 x f/2.0 Nikkor objectieven Afmetingen Circa 65.7 x 60.6 x 61.1 Gewicht 198 g Stevigheid Waterdicht tot 30 meter, shockproof tot 2 meter Display Nee Connectiviteit USB / Wi-fi / NFC / Bluetooth

functionaliteit te bevorderen met het gebruik van de behuizing. De 170 heeft twee grote knoppen aan de bovenkant waarvan er één is voor video en de ander alleen foto's maakt. Hierdoor kan je tijdens het filmen foto's blijven maken. Net als de 360, beschikt de 170 over een timelapse-, superlapse en 'Loop Movies' modus en is de camera eenvoudig in te stellen met SnapBridge.

Specifcaties

Adviesprijs (body) € 399,Resolutie 8.3 megapixel Video 4K met 24p en FullHD tot 60p Objectief f/2.8 Nikkor objectief Afmetingen Circa 66.4 x 46.8 x 42.7 Gewicht 134.5 g Stevigheid Waterdicht tot 30 meter, shockproof tot 2 meter Display Ja Connectiviteit USB / Wi-fi / NFC / Bluetooth

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

Nikon KeyMission 80 De derde camera in de KeyMission reeks, de KeyMission 80, lijkt in eerste instantie een beetje een vreemde eend in de bijt. De camera heeft geen 4K, is minder robuust en heeft minder megapixels. Desondanks is de KeyMission 80 een bijzondere en leuke camera met een aantal interessante opties. Nikon presenteert de 80 meer als 'life-logging' camera dan als een actioncamera. Omdat je tijdens sommige activiteiten het niet kan veroorloven om je hand los te laten zodat je je camera kan pakken, beschikt de KeyMission 80 over de 'Route Shooting' optie. Als je deze functie aanzet maakt de camera tijdens jouw avontuur op verschillende momenten uit zichzelf een foto of korte video, zodat jij je alleen maar op de actie hoeft te richten. Heb je even tijd om te ademen, dan kan je de camera zelf ook blijven gebruiken. De KeyMission 80 is zeer eenvoudig aan je rugzak te bevestigen met een magnetische houder. Zodra je de camera van de houder pakt gaat hij gelijk aan zodat je binnen enkele tellen een foto of video kan maken, zodat je niks van de actie mist. Ook voor de grammenjagers onder ons is de KeyMission 80 een aanrader. De camera is slechts 74 gram, inclusief batterij en geheugenkaart en zal je daarom niet tegenhouden tijdens inspannende activiteiten.

'De KeyMission 80 is zeer eenvoudig aan je rugzak te bevestigen met een magnetische houder' Specifcaties

Adviesprijs (body) € 299,Resolutie 12.4 megapixel & 4.9 megapixel selfiecamera Video FullHD tot 60p Objectief f/2.0 Nikkor objectief en F/2.2 Nikkor selfieobjectief Afmetingen Circa 44.8 x 86.5 x 15 Gewicht 74 g Stevigheid Waterdicht tot 1 meter, shockproof tot 1.5 meter Display Ja, touchscreen Connectiviteit USB / Wi-fi / NFC / Bluetooth

Overig modellen

Sony FDR-x3000 De Sony x3000 heeft beeldstabilisatie, waardoor de kleine camera aanzienlijk betere beelden maakt. De beeldstabilisatie levert goed werk waardoor de videobeelden een stuk rustiger zijn dan beelden van vergelijkbare camera's zonder en zorgen voor scherpere video's met veel details. De kleuren zijn natuurgetrouw en het ZEISS Tessar objectief levert beelden met relatief weinig vertekening, ondanks de grote beeldhoek. Ook kun je de X-3000 gebruiken met een kleine afstandsbediening. Prijs € 600,- Info sony.nl

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

GoPro Hero 5 De Hero 5 is een erg veelzijdige actioncam met een beeldhoek van 170 graden. Je filmt in 4K met 30fps en je beelden kun je direct terugzien op het lcd-scherm aan de achterzijde. De mogelijkheid een enorm aantal accessoires en mounts te gebruiken zorgt ervoor dat de GoPro Hero 5 voor iedere situatie wel een oplossing heeft. Daarnaast zijn je beelden gestabiliseerd en is de camera standaard tot tien meter diepte waterdicht. Ook leuk en handig: je kunt de Hero 5 besturen met je stem! Prijs € 469,- Info gopro.com

Giroptic iO Deze 360° camera kun je eenvoudig op je iPhone aansluiten en op die manier de mooiste 360° beelden maken. De installatie is heel gemakkelijk, je klikt de camera gewoon via de lightning-poort in je iPhone of iPad. Daarna is het een kwestie van de app downloaden en je eerste beelden maken. de mogelijkheden zijn erg groot. Zo kun je zowel foto’s als video maken, maar bijvoorbeeld ook heel gemakkelijk live-streamen op Facebook, Periscope en YouTube. Prijs € 249,- Info transcontinenta.nl

NIKON 2017

REVIEW | NIKON AF-S NIKKOR 28MM F1.4E ED

Nikon AF-S Nikkor 28mm F1.4E ED

De laatste lacune opgevuld

Nikon heeft de reeks f/1.4-objectieven nu ook uitgebreid met een 28mm. Omdat de f/1.8versie al erg goed is, was het lang de vraag of Nikon wel met een nog lichtsterkere variant op de markt zou komen. Nu is het er toch van gekomen en de verwachtingen zijn daarom ook hooggespannen. Hoe goed is de Nikon AF-S Nikkor 28mm F1.4E ED? TEKST DRÉ DE MAN FOTOGRAFIE JASPER VAN BLADEL

Nikon heeft maar liefst twaalf jaar lang helemaal geen 28mm met de lichtsterkte f/1.4 in het programma gehad. Tussen 1993 en 2005 bestond er wel een en dat objectief was vrij beroemd vanwege het bokeh. In 2012 werd dan de f/1.8-versie geïntroduceerd en nu dus eindelijk de f/1.4-variant. Ongetwijfeld zal het feit dat 24mm en 35mm populairdere brandpuntsafstanden zijn een rol hebben gespeeld in het lange ontbreken van dit objectief. Nikon is echter heel consequent doorgegaan met het opvullen van alle gaten in het objectiefprogramma, en dit objectief vult in feite de laatste lacune in.

Vreemde afstand 28mm is een wat vreemde brandpuntstafstand in die zin dat het niet meer als een ‘echte’ groothoek wordt ervaren,

terwijl het ooit dé standaard groothoek was. Het is echter geen reportagegroothoek als een 24mm en ook geen klassieke brandpuntstafstand als een 35mm. Voor landschappen bijvoorbeeld is het echter vaak de juiste brandpuntsafstand en er zijn fotograferen die er wel heel mooie foto’s mee maken. Het is kortom als met veel brandpuntsafstanden ook en vooral een heel persoonlijke zaak. Uiterlijk verschilt het objectief niet zoveel van de ander f/1.4exemplaren, zoals de 24mm en de 35mm. Het is echter vergeleken met sommige concurrenten redelijk compact en vooral licht: het objectief weegt 645g. Dat is bijna het dubbele van de f/1.8-variant maar nog steeds weinig voor een f/1.4. Verder is het twee centimeter langer en één centimeter dunner dan het kleinere broertje.

Grafiek

Het scheidend vermogen en het contrast van deze lichtsterke 28mm zijn al vanaf het begin hoog en al vanaf f/4 en f/5.6 bereiken de scherpte en het contrast ideale waarden. Dit is erg fijn voor gebruik op camera’s met een groot aantal megapixels. Verder is er een kleine hoeveelheid chromatische aberratie te zien, maar die is gemakkelijk te retoucheren in de nabewerking. Het objectief vertoont nauwelijks tekenen van coma en ook van vertekening is weinig sprake. Ten slotte is het objectief opvallend goed bestand tegen tegenlicht, iets dat niet vanzelfsprekend is voor een objectief met deze brandpuntsafstand.

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

Dwarsdoorsnede

Een dwarsdoorsnede van de Nikon AF-S NIKKOR 28mm f/1.4E ED. De opbouw van het objectief is vrij opvallend: het lijkt een beetje op een Gauss-constructie met een Sonnar-achtige constructie er vóór, waar dan weer één enkel concaaf element in verstopt zit. Het objectief heeft maar liefst vier ED-elementen en drie asferische elementen.

ED-elementen Aferische elementen

De opbouw De opbouw van het objectief is vrij opvallend: het lijkt een beetje op een Gauss-constructie met een Sonnar-achtige constructie er vóór, waar dan weer één enkel concaaf element in verstopt zit. Het objectief heeft maar liefst vier ED-elementen en drie asferische elementen. De frontlens heeft fluoride-coating en is dus water- en vuilafstotend. Net als alle andere topobjectieven van Nikon heeft het objectief Nano-coating. Om met dat laatste te beginnen: door de coating wordt de theoretische grotere gevoeligheid voor overstraling en spookbeelden meer dan gecompenseerd: het objectief heeft er nóg minder last van dan bijvoorbeeld de oude handmatige f/3.5-Nikkors. Er zijn slechts geringe sporen van chromatische aberratie te ontdekken maar voor de allerbeste prestaties dient deze wel in RAW gecorrigeerd te worden, met name voor het paars. Wel is er een beetje

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

longitudinale Chromatische Aberratie – zoals bij vrijwel alle lichtsterke objectieven, maar ook deze fout is heel goed onderdrukt. De vertekening is zelfs nog sterker onderdrukt. Qua optische eigenschappen lijkt het objectief sterk op de andere 1.4-objectieven, maar het is weer net iets beter. Dat wil zeggen: bij volle opening en bij f/2 heeft het objectief een extreem mooi bokeh. Dat bij zeer goede optische prestaties, alleen in de in de uiterste hoeken is de resolute nog niet maximaal. De beeldfout coma is ook zeer goed onderdrukt. Bij f/2.8 is het objectief bijna perfect tot in de uiterste hoeken. Bij f/4 is hij al op het niveau waar veel uitstekende objectieven f/5.6 voor nodig hebben. Het optimum ligt tussen f/4 en f/5.6 al zou je eigenlijk meer megapixels dan 36 nodig hebben omdat precies vast te stellen. Daarmee is het objectief ook al zeer goed voorbereid op de 46-megapixel-sensor van de nieuwe D850 en in feite al op camera’s met een nog hogere resolutie.

Conclusie

Deze nieuwe Nikkor is een uitstekende opvolger van de eerdere 28mm f/1.4. Het objectief is zijn geld vergeleken met 28mm f/1.8 waard, zeker op een body als een D810 of D850. Het bokeh is schitterend en er is tussen alle objectieven met 28mm dan ook geen betere te vinden.

Specificaties

Adviesprijs € 2369,Diafragma f/1.4 - f/16 Min. Focusafstand 28cm Opbouw 14 elementen in 11 groepen Info nikon.nl

Beoordeling

Beeldkwaliteit Bediening Behuizing Prijs / kwaliteit

GOUD

CATEGORIE

OBJECTIEVEN

NIKON 2017

ACHTERGROND | FLITSERS

Flitsers

Licht in de duisternis Sunpack, zo heette een van de eerste merken voor losse flitsers. De zon in en pakje, dat is niet eens zo’n gekke beschrijving voor een flitser. Flitslicht is zeker qua kleur geconcentreerd zonlicht en ook verder lijkt het erop. En in feite heb je er net zoveel mogelijkheden als met het echte zonlicht. TEKST DRÉ DE MAN

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

Flits heeft twee gezichten: aan de ene kant is het iets voor gebruikers van smartphones en van mensen die niets van fotografie weten. Aan de andere kant is flits het werktuig van zeer goede fotografen die het licht naar hun hand willen zetten. Door de enorme lichtgevoeligheid van digitale camera’s is flits een keuze geworden. Je hoeft niet te flitsen, maar je kunt er wel voor kiezen om het doen, zoals in de studio en op een manier die veel aan studiofotografie doet denken en op sommige momenten als een simpel handig hulpje.

Technisch gezien is flits vooral een toepassing van een condensator: de energie van de batterijen wordt opgespaard en dan geconcentreerd in een zeer korte tijd (van ca. 1/100 tot zelfs 1/16000 s) vrijgegeven. De flitsbuis is gevuld met een edelgas, zodat de hoge energie waaraan de gloeidraad wordt blootgesteld niet tot verbranding voert, want er is geen zuurstof. De condensator is nu helemaal of gedeeltelijk leeg en moet weer energie opsparen en na een korte of langere tijd is de flitser weer opgeladen en kan er weer geflitst worden. Flits je met een deel van de capaciteit, dan raakt de condensator maar deels leeg en kun je al heel snel weer flitsen. De camera zorgt ervoor dat de flitser afgaat op het moment dat de sluiter helemaal open is en dat de belichting juist is – in feite door de flitser snel weer uit te schakelen. Technisch is het allemaal vrij simpel. Het maken van mooie foto’s met flits is minder simpel. Een van de of misschien wel dé meester van flitsfotografie is Joe McNally. McNally geeft ook veel workshops en schrijft boeken en een van zijn favoriete uitspraken is ‘straight light is disaster light’ (direct licht is een recept voor mislukking). Dat geldt niet alleen voor flitslicht. Ook buiten in de felle zon die direct in iemands gezicht schijnt of die rond het middaguur recht naar beneden op een Italiaans dorpje schijnt, krijg je geen meestal geen mooie foto’s.

Triggers

Triggers zijn er in veel prijsklassen en uitvoeringen. Bij het maken van een keuze kun je op de volgende eigenschappen letten: HSS-ondersteuning Ondersteunt de trigger flitsen met kortere sluitertijden dan de x-synchronisatie? Dat is zeker buiten van groot belang en veel goedkope triggers ondersteunen het niet. Ondersteuning iTTL/ETTL en soortgelijke protocollen Voor de belichting is het handig wanneer de flitser samenwerkt met de camera. Die meet niet alleen het licht, maar vertelt de flitser ook hoeveel licht hij moet geven. Reikwijdte, gevoeligheid voor storing, kanalen etc. In de praktijk belangrijke gegevens. Vertrouw bij de allergoedkoopste modellen echter niet te veel op deze specificaties, en maak ook bij de betere modellen een test voor je ze bij belangrijke gelegenheden inzet.

welk soort licht het beste op zijn plaats is. In feite kun je daarbij het beste uitgaan van het natuurlijke licht. Zo kun je met flits het licht van een oud daglichtatelier nabootsen, of met een groot raam simuleren (het licht van de schilders uit de Gouden Eeuw), je kunt het licht simuleren dat soms ontstaat wanneer slechts een streepje zonlicht je onderwerp bereikt, je kunt de situaties nabootsen waarin het zonlicht via reflectie zwakker doorgegeven wordt, en je kunt situaties creëren die in feite alleen nog maar doen denken aan het licht op zeer ingewikkelde filmsets, die dus lijken op zonlicht dat tegelijk direct en op een ingewikkelde manier gereflecteerd wordt.

‘Technisch gezien is flits vooral een toepassing van een condensator’

Maar anders dan de echte zon, kun je de kunstmatige zon heel gemakkelijke verplaatsen. Je kunt schaduw oproepen, bewolking, zonsondergang simuleren, in feite kun je met flitslicht alle lichtsoorten nabootsen die je in werkelijkheid ook hebt.

Kies het licht dat je nodig hebt Het belangrijkste is misschien wel, om weer McNally te citeren: ‘Als je de flitser maar een paar decimeter verplaatst (naar links of naar rechts van de camera) dan verbeter je al de kwaliteit van het licht.’ Je kunt het ook anders zeggen; wanneer je flitst met de flitser op je camera recht op je onderwerp gericht, krijg je meestal lelijke foto’s. Bijna altijd, maar niet altijd: sommige zeer fotogenieke mensen zien er goed uit met dat soort licht. Het belangrijkste is echter dat je je een keuze maakt en dat je bekijkt

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

Dat kun je allemaal met hulpmiddelen variërend van de ingebouwde flitser tot ingewikkelde systemen van drie of meer flitsers die op afstand bediend worden. Die mogelijkheden kunnen we het bespreken uitgaande van het materiaal.

De ingebouwde flitser Op de ingebouwde flitser wordt vaak neergekeken. Dat komt omdat hij meestal verkeerd gebruikt wordt: als directe en enige lichtbron. Toch kun je ook met de

NIKON 2017

ACHTERGROND | FLITSERS

(zie ook hierna). Voorwaarde is wel dat de lichtmeting en de flitsregeling in staat is om het flitslicht goed te integreren en niet tot hoofdlicht te maken. Sommige merken zijn daar (veel) beter in dan andere. Bij die andere zul je met het aanpassen van de flitsbelichting moeten werken. Sowieso is het een goed idee om de verhouding flitslicht/natuurlijk licht die de camera voor je kiest, in ieder geval in de gaten te houden, want dat is in de eerste plaats kwestie van smaak.

Licht bundelen

Indirect flitsen met de ingebouwde flitsers

Snoot Een snoot is een soort snuitje, die het licht sterk bundelt. Ook dit geeft een spotlighteffect, zeker wanneer de snoot gecombineerd wordt met een honingraat.

Met sommige accessoires en in geval van nood met je handpalm, kun je het licht van de ingebouwde flitser naar het plafond leiden en zo indirect flitsen. Werkt meestal alleen bij weinig omgevingslicht en een hoge ISO-instelling, maar in geval van nood kan het een oplossing zijn. ingebouwde flitser mooie foto’s maken – in feite als met ieder technisch hulpmiddel. Je kunt hem goed gebruiken als invulfits, je kunt (met wat moeite) er indirect mee flitsen en je kun hem gebruiken om er andere flitsers mee aan te sturen.

Invulflits Flits kan gebruikt worden om delen van het beeld, zoals schaduwen bij fel zonlicht, extra licht te geven. De niet erg krachtige ingebouwde flitsers geven meestal daar net genoeg licht voor. Het licht is echter meestal niet voldoen om het ook bij korte sluitertijden (buiten nodig met grote diafragma’s). Het vrij harde karakter van de ingebouwde flitser wordt meer gecompenseerd door het overige licht, dus meestal valt dat wel mee. Bovendien kun je het licht zachter maken met extra accessoires als kleine softboxjes voor de ingebouwde flitsers en zelfs met een plastic zakje of zakdoek

De opzetflitser Een losse opzetflitser kan alles wat de ingebouwde flitser ook kan – en nog een heleboel meer. Prijzen lopen van enkele tientjes tot ongeveer € 600,-, het verschil zit hem vooral in de betrouwbare werking van de duurdere merkmodellen en ook is bij die modellen de capaciteit - het richtgetal - vaak groter. Bij de keuze van een flitser is de mogelijkheid om bij snelle sluitertijden te flitsen belangrijk. De eenvoudigste filters hebben daar noch de kracht, noch de elektronica voor. Verder is het van belang dat de kop van de flitsers eenvoudig kan bewegen zowel verticaal als horizontaal (voor indirect flitsen via heen muur en bij gedraaide camera) en dat de draaibeweging ook bij herhaald gebruik nog uitvoerbaar is. Bij de duurdere modellen is er meestal ook een kortere laadtijd en een grotere capaciteit voor het maken van vele flitsen achter elkaar zonder heet te worden. Ventilatie en vertragingssystemen kunnen ervoor zorgen dat de flitser niet smelt of erger. Ten slotte is het belangrijk dat een opzetflitser goed geïntegreerd is in het flitsbelichtingssysteem van de camera én met het systeem dat meerdere flitsers aanstuurt – maar daarover meer in het gedeelte over het gebruik van (meerdere) losse flitsers.

Creatief gezien zijn de mogelijkheden met meerder flitsers op afstand vrijwel onbeperkt. Denk er vooral aan dat iedere flitser op zich een andere intensiteit kan hebben. Een overzicht van de verschillende mogelijkheden om het licht te bundelen:

Reflector Je hoeft het licht niet via het plafond te reflecteren om het zachter te maken. Een reflector bevestigd aan de kop van de flitser doet hetzelfde. Uiteraard moet de flitser dan wel omgekeerd bevestigd worden en is het licht minder zacht dan wanneer het gereflecteerd wordt door een groot oppervlak als een plafond. De Rogue FlashBender is een mooi voorbeeld, want dit product is zowel reflector als snoot. Diffusor Een effectieve manier om het licht zachter te maken, is het gebruik van een diffusor. Zet je zo’n ding direct op de flitskop, dan werkt hij wel weer wat minder effectief. Aan de andere kant is het heel handig. Er bestaan ook grotere modellen, bijvoorbeeld in de vorm van een soort vissenkom. Beauty dish Er bestaan ook kleine beauty dishes voor flitsers. Ze bieden het voordeel dat het licht naar de rand toe minder wordt, zodat de vorm van het gezicht geaccentueerd wordt. Het licht is echter niet heel zacht, zodat de schoonheid die in de naam zit, deels met make-up bereikt moet worden. Honingraat Softbox Een softbox geeft nog wel het zachtste licht. Voeg je ene honingraat eraan toe, dan krijg je bovendien het effect van de beauty dish, maar dan zonder de hardheid ervan. Wel slokt de softbox veel licht op, dus alleen te gebruiken met krachtige flitsers en lichtsterke objectieven en/of hogere ISOinstellingen.

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

R E V I E W | O LY M P U S O M - D E - M 1 0 M A R K I I I

Nikon AF-P DX Nikkor 10-20mm F4.5-5.6G VR

Groothoek voor iedereen In de optica kun je vaak veel voordeel behalen, wanneer je één van de specificaties van een objectief wat bescheidener kiest. In het geval van deze nieuwe groothoek heeft Nikon de lichtsterkte vergeleken met eerdere objectieven beperkt. Erg is dat niet, want het objectief heeft VR en bij een aps-c-groothoek is de achtergrondonscherpte pas belangrijk bij lichtsterktes van f/2 en kleiner. Maar hoe zit het met de kwaliteit? TEKST DRÉ DE MAN FOTOGRAFIE JASPER VAN BLADEL

Canon ging Nikon voor door een betaalbare 1018mm te introduceren. In combinatie met de 1.6x-cropfactor van Canon, heeft dat objectief een iets kleiner bereik dan deze nieuwe Nikon. Beide objectieven liggen qua (winkel-)prijs beneden de prijzen van de meeste objectieven van niet-cameragebonden merken.

wat achter. Nikon-camera’s en -software corrigeren CA echter automatisch, bij Adobe kun je er nog een kleine handmatige correctie bovenop doen. Het objectief heeft wel drie asferische elementen en dat was voldoende om de overige beeldfouten goed te corrigeren.

Vertekening Over het objectief kun je verder kort zijn: al bij volle opening is het in het centrum contrastrijk en scherp, maar er moet iets gediafragmeerd worden om de rest van het beeld, en met name de uiterste hoeken, echt scherp te laten worden. In de groothoekstand vergt dat ongeveer twee diafragma’s, in de ‘tele’-stand ongeveer één. Wil je ook dat de vignettering gering is, dan is f/11 optimaal. Het is wel te zien dat Nikon voor deze prijs het objectief geen ED-elementen kon meegeven. Daardoor maakt het wel verschil of je chromatische aberratie corrigeert of niet. Zonder correctie blijft het objectief in de uiterste standen in de hoeken

Opvallend is dat de vertekening zelfs bij 10mm vrij gering is, dat is bij goedkopere groothoeken vaak heel anders. Het objectief haalt dus een zeer goede afbeeldingskwaliteit. Een bijkomend voordeel van de geringe lichtsterkte is het geringe gewicht en de kleine omvang. Het objectief weegt de helft van 10-24mm f/3.5-4.5 van Nikon. Het objectief vormt dus een aantrekkelijk aanbod en lijkt ook de DXfilosofie te onderstrepen: klein, licht, betaalbaar - maar goed. Voor reportages bij weinig licht is het wellicht minder goed geschikt, maar voor vrijwel alle andere toepassingen voldoet het objectief heel goed.

Conclusie

De 10-20mm is een belangrijk uitbreiding van de reeks betaalbare DX-objectieven van Nikon. Naast de goede 18-55mm en de 55-200mm en 70-300mm is er nu een echte groothoek. Daarmee wordt echte groothoekfotografie voor vrijwel iedere Nikon-fotograaf betaalbaar. Het objectief is echter ook interessant voor wie op reis wel groothoekfoto’s wil maken maar niet veel gewicht mee wil slepen. De echt goed werkende VR komt dan ook goed van pas.

Specificaties

Adviesprijs € 399,Diafragma f/4.5–5,6 Min. Focusafstand 16 cm Opbouw 15 elementen in 13 groepen Info nikon.nl

Beoordeling

Beeldkwaliteit Bediening Behuizing Prijs / kwaliteit

GOUD

CATEGORIE

OBJECTIEVEN

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

E K | | NAI RK TOINK EALF - S N I K K O R F I S H E Y E 8 - 1 5 M M F 3 . 5 - 4 . 5 E E D R EU VB IREIW

CAMERA NIKON D800E BRANDPUNT 8MM DIAFRAGMA F/8 SLUITERTIJD 1/320 ISO 100

Nikon AF-S Nikkor Fisheye 8-15mm

Fisheye zonder nadelen

Niet iedereen weet dat Nikon een pionier was op het gebied van fisheyes. De 220-graden 6mm f/2.8 fisheye Nikkor uit 1972 die zelfs een beetje achterom keek, is wel het hoogtepunt. (Ook qua gewicht: 5 kilo!) De laatste jaren echter verkoopt Nikon nog uitsluitend ‘gewone’ beeldvullende fisheyes. De nieuwe zoom-fisheye die zowel beeldvullend als cirkelvormige beelden kan maken, wordt daarom enthousiast ontvangen. Is dat ook terecht gezien de beeldkwaliteit? TEKST EN FOTOGRAFIE DRÉ DE MAN

De specificaties liegen er niet om: het objectief is zowel geschikt voor aps-c als voor full frame, zoomt van een cirkelvormig beeld met een beeldhoek van honderdtachtig graden in alle richtingen tot een beeldvullende fisheye, waarbij de beeldhoek alleen over de diagonaal 180 graden en 170 graden is. De foto’s laten zien dat die verschillende standen best zinvol zijn en dat het objectief ook in een tussenstand gebruikt kan worden.

102

Uitstekend De door Nikon verstrekte MTF belooft heel veel goeds: al bij volle opening presteert het objectief bijna tot de rand uitstekend. Maar de MTFgrafiek is eigenlijk veel te kritisch. De beeldrand is in dit geval namelijk echt het alleruiterste randje van het beeld. Bij een cirkelvormig beeld wil dat zeggen, dat de beeldrand net iets groter is, maar het verschil is eigenlijk niet te zien. Maar ook bij een cirkelvormig beeld (14 en 15mm

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

CAMERA NIKON D800E BRANDPUNT 11MM DIAFRAGMA F/8 SLUITERTIJD 1/320 ISO 100

CAMERA NIKON D800E BRANDPUNT 14MM DIAFRAGMA F/8 SLUITERTIJD 1/320 ISO 100

DIGIFOTO

NIKON 2017

REVIEW | NIKON AF-S NIKKOR FISHEYE 8-15MM F3.5-4.5E ED

full frame) is de randscherpte al heel erg goed bij volle opening en vrijwel optimaal bij f/6.3. We hebben deze keer geen grafiek, omdat het beeld in de uiterste hoeken zoveel kleiner is dat daar geen resolutie te meten valt. Verder haalt het objectief gewoon maximale prestaties, dus ook daar hebben we geen grafiek voor nodig. Het objectief heeft dan ook drie ED-elementen en twee asferische elementen. Volgens Nikon zijn de asferische elementen gebruikt om het objectief kleiner te maken. Het is dan ook opvallend compact en licht voor zo’n veelzijdige full framefisheye: hij is iets meer dan 8 cm lang en iets minder dan 500 gram zwaar.

Aps-c Bij aps-c (DX) is het objectief iets minder veelzijdig, omdat het dan geen cirkelvormig beeld kan maken. Het is dan een beeldvullende fisheye met een iets grotere beeld hoek dan 10.5 mm. Verder heeft het objectief Nano-coating en alleen al om die reden is het een stuk beter dan de twee concurrenten van Tokina en Canon. Zoals op de foto’s te zien is, geeft ook de zon in beeld in dit geval geen reflecties, afgezien dan van een kleine reflectie buiten de beeldcirkel, maar daar heb je uiteraard geen last van. Toch blijft het een zoomobjectief met een erg grote beeldhoek, dus zullen er af en toe kleine en onschuldige reflecties voorkomen in je foto’s.

diafragma en een compromis tussen beeldhoek en beeldkwaliteit is dan ook niet meer nodig. Deze nieuwe Nikkor verlost ons ook van de keuze tussen beeldvullend of cirkelvormig. Voor DX is het objectief iets minder veelzijdig, maar daar heeft het weer het voordeel dat het bij een eventuele upgrade naar full frame alleen maar beter wordt. Ook fijn: het anders snel vies wordende voorste lenselement heeft een fluorinecoating en dat is bij een dergelijk objectief erg welkom. Opvallend is de afwezigheid van chromatisch aberratie. De vertekening is bijzonder groot, maar dat is bij een fisheye uiteraard geen beeldfout. De prijs is ongeveer het dubbele van wat je voor een gewone full frame fisheye neer moet leggen. Kennelijk vinden veel consumenten dat niet te veel, want dit nieuwe objectief is meteen al uitverkocht op een aantal plaatsen.

Conclusie

Een fisheye is geen vervanging voor een supergroothoek, al kun je het beeld ‘defishen’ met verlies van scherpte. Het is een specialistisch objectief, maar in dit geval is inzetbaarheid wat groter dan normaal, omdat je zowel beeldvullende als cirkelvormige beelden kunt maken. De kwaliteit van het objectief is ver boven ieder twijfel verheven, zodat dit objectief een no-brainer is als je op zoek bent naar een compromisloos fullframe fisheye-objectief.

Specificaties

Adviesprijs € 2369,Diafragma f/3.5–29 (8mm) f/4.5–29 (15mm) Opbouw 15 elementen in 13 groepen Min. focusafstand 16cm Gewicht 485 g Info nikon.nl

Beoordeling

Beeldkwaliteit Bediening Behuizing Prijs / kwaliteit

Sprong Vergeleken met de concurrentie én met de andere fisheyes is deze fisheye-zoom een sprong vooruit. De beeldkwaliteit is uitstekend bij ieder

104

PLATINA

CATEGORIE

OBJECTIEVEN

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

Harry Benson

The Beatles In 1964 kreeg de Britse fotograaf Harry Benson een telefoontje met de vraag of hij de reis van de Beatles naar Parijs wilde vastleggen. Tijdens die reis ontstond een hechte band tussen Benson en de band en Benson werd dé huisfotograaf tijdens de vele wereldtournees die zouden volgen. Dit boek is een verzameling van de beste foto’s die Benson maakte tijdens de hoogtijdagen van deze legendarische band, begeleid door nieuwsartikelen en quotes uit die tijd. Een echte aanrader voor iedereen met een liefde voor popmuziek en fotografie. Prijs € 29,99 | Auteur Harry Benson | ISBN 9783836557672 | Verkrijgbaar in de boekhandel

Morad Montazami

Latif Al Ani Wie denkt aan Irak denkt vaak vooral aan eindeloze woestijnen, kapotgeschoten straten en steden die flink in verval zijn geraakt. Je zou haast vergeten dat Irak in de jaren 50, 60 en 70 van de vorige eeuw een bloeiende stad was waar de Oosterse en Westerse culturen prima naast elkaar bestonden. De Irakese fotograaf Latif Al Ani wordt vaak gezien als vader van de Iraakse fotograaf en wist dit bijzondere land in zijn gouden jaren in alle glorie vast te leggen. Zijn beste foto’s zijn nu gebundeld in dit fascinerende boek. Prijs: € 44,99 | Auteur Morad Montazami | ISBN 9783775742702 | Verkrijgbaar in de boekhandel

Jim Heimann

Dark City Los Angeles staat bekend als zonnige stad waar dromen uitkomen. Maar deze grote stad heeft een groot donker verleden. Na de Eerste Wereldoolog trokken veel gelukszoekers naar de stad, waar door kwaadwilligen gretig gebruik van werd gemaakt. Tussen 1920 en 1960 had de stad te kampen met veel criminaliteit en corruptie en Jim Heimann legde de duistere kant van de stad prachtig vast. Met zijn grootformaatcamera bezocht hij illegale nachtclubs, goktenten en crime scenes en maakte prachtige foto’s van deze kant van dit metropool. Zijn meest indrukwekkende foto’s zijn gebundeld in dit prachtige boek. Prijs € 81,99 | Auteurs Jim Heimann | ISBN 9783836560764 | Verkrijgbaar in de boekhandel

Dré de Man

Fotograferen met een Nikon D5500 en D5600 Voor iedere beginnende fotograaf die één stap verder wil dan het instapmodel is de Nikon D5500 of D5600 een uitstekende keuze. Heb je één van deze camera’s, dan kan dit boek van Dré de Man je helpen om er alle mogelijkheden uit te halen. De Man bespreekt de verschillende modi en opties die de camera biedt, geeft tips over hoe je je foto’s het beste kan belichten en bespreekt hoe je met kleuren moet omgaan. En omdat een foto tegenwoordig nog niet klaar is na de klik, wijdt Dré de Man ook een hoofdstuk aan de nabewerking. Prijs € 29,95 | Auteurs Dré de Man | ISBN 9789059409590 | Verkrijgbaar in de boekhandel & cameraspeciaalzaak

Hans Frederiks

Handboek Nikon D3000/5000-serie Camera’s zijn tegenwoordig krachtige computers met, vaak, veel meer functies dan menigeen echt door heeft. Zo ook de Nikon camera’s in de D3000- en D5000-series. Hoewel deze camera’s vooral gericht zijn op beginnende fotografen, zitten ook de camera’s uit deze series barstensvol slimme snufjes en handige technieken. Dit boek is gericht op iedereen met een Nikon D3x00 of D5x00 en nu echt het onderste uit de kan wil halen. Het boek is geen uitgebreide handleiding, maar gaat vooral in op de achterliggende principes zodat je op elk moment een mooie foto kan maken. Prijs € 29,95 | Auteurs Hans Frederiks | ISBN 9789059409132 | Verkrijgbaar in de boekhandel & cameraspeciaalzaak

DIGIFOTO PRO 4

DIGIFOTO

NIKON 2017

ACHTERGROND | GEHEUGENKAARTEN

Geheugenkaarten

Alles over het geheugen van je camera

We staan er vaak niet bij stil maar geheugenkaarten zijn erg belangrijk. Zij bepalen uiteindelijk of je een foto kunt maken of niet en zo ja, hoeveel beelden per seconde – zowel bij foto’s als bij film. Maar ze kunnen er ook voor zorgen dat een camera lamgelegd wordt en in het ergste geval heb je uiteindelijk helemaal geen foto’s. Daarom staan we stil bij de degelijkheid ervan. Maar we vertellen ook waarom er zoveel formaten zijn, welke zullen verdwijnen en welke waarschijnlijk zullen blijven en of je bij de keuze vaneen camera rekening moet houden met de geheugenkaart. TEKST DRÉ DE MAN

Om te beginnen een waarschuwing: op het gebied van geheugenkaarten heerst alom verwarring. Dat begint er al mee dat kaarten die CompactFlash heten, nu juist het grootst zijn. Het formaat dat vergeleken met de professionele kaarten het minst veilig is, heet uitgerekend Secure Digital card (SD). Dan is er de Smart Media Card, en dat is nu juiste en heel domme kaart, want die heeft geen controller. Die laatste is zo goed als vergeten, net als de Sony memory stick en de extreme digital card van Olympus en Fuji. Ook weer een vreemde naam trouwens, want een kaart is digitaal of niet en al helemaal niet extreem digitaal. Dan heb je nog een heleboel andere vergeten kaarten en anders dan bij vergeten groenten heb je daar niet veel aan.

camera’s op enkel professionele modellen na, gebruiken SD. Dan is er nog CF-Express, maar die kaarten worden nog nergens gebruikt. Wel is het uiterlijk van een CFExpress-kaart hetzelfde als die van een XQD-kaart.

Waar begon het eigenlijk ? Om de kaartjes te begrijpen moeten we in de computergeschiedenis duiken. Computers (en digitale camera’s zijn computers) kunnen in principe gegevens niet opslaan; zodra het apparaat uitgezet wordt, zijn de gegevens weg. Om ze op te slaan zijn er media nodig die ze ook zonder stroom kunnen bewaren. De eerste computers gebruikten allerlei technieken om gegevens permanent op te slaan, maar die technieken hadden één overeenkomst: ze waren langzaam, vooral met het wissen. In 1980 vond Fujio Masuoka bij Toshiba een manier om gegevens permanent op te slaan, het zogenaamde flashgeheugen (zo heet het eigenlijk nu nog). Volgens Toshiba bedacht Masuoka's collega, Shōji Ariizumi de naam "flash" -omdat het wisproces hem deed denken aan een cameraflits. Intel zag de potentie van de kaartenvoor computers, want digitale fotografie bestond alleen in het laboratorium– en begon in 1988 flash-chips te maken, zij het nog va een ander type (NOR). Vanaf 1995 werden er chips geproduceerd van het huidige type (NAND), dat beter bestand

‘Het is heel belangrijk om een zo goed mogelijke kaart te kopen én om er zo goed mogelijk mee om te gaan’ Maar ook de nieuwste professionele kaarten zijn niet erg bekend: Nikon gebruikers kennen CFast waarschijnlijk niet, want die kaarten zijn voor de snelste professionele Canons. Omgekeerd hebben Canongebruikers weinig op met XQD-kaarten, want die zijn voor professionele Nikons – maar ook voor de semiprofessionele Nikon D500. Sony gebuikt ook XQD, maar alleen voor filmcamera’s, vrijwel alle andere

is tegen het opnieuw beschrijven en dat kleiner en sneller is dankzij een uitvinding van Sandisk (toen nog Sundisk). Vanaf de millenniumwisseling wordt digitale fotografie populair en neemt het aantal merken stormenderhand toe. Veel van die merken produceren echter niet, ze kopen alleen onderdelen bij de echte producenten. Het aantal producenten neemt bovendien in de jaren daarna af, zodat er nu nog maar zes zijn waarvan een van de kleinere (Micron) nu in de etalage staat: PRODUCENT

MARKTAANDEEL

SAMSUNG

37,1 %

TOSHIBA

18,3 %

SANDISK (WD)

17,7 %

LEXAR (MICRON)

10,6 %

SK HYNIX

9,6 %

INTEL

6,8 %

Verschillen en overeenkomsten Alle kaarten werken technisch op dezelfde manier. Ze bevatten een behuizing, flashgeheugen, een controller en contacten. Software in de controller houdt bij waar de data is opgeslagen en zorgt er bij de betere kaarten heel goed voor dat het verslijt van de kaart beperkt blijft. Eenzelfde bit (gegevenseenheid) kan namelijk maar een beperkt aantal keer geschreven worden, daarna is hij versleten. De software zorgt ervoor dat afwisselend verschillende bits gebruikt worden, zodat het verslijt beperkt blijft. De software en de controller

DIGIFOTO PRO 5

DIGIFOTO

NIKON 2017

zijn ook van invloed op de snelheid van de kaart, net als het geheugen zelf natuurlijk.

het fotograferen!) afwisselt en waarvan je de data steeds keurig back-upt, sluit je dataverlies door de kaart zo goed als uit.

Dataverlies

Kaartfout

De belangrijkste oorzaak van dataverlies, is het verlies van de kaart zelf. Maar hoe kun je een kaart verliezen? Dat kan vrijwel alleen wanneer je hem niet goed opbergt of je een kaart verwisselt op locatie, bijvoorbeeld in een bos, op een berg of in een stad. De theorie dat je bij gebruik van één grote kaart een groot risico loopt, klopt dus niet. Het gebruik van meerdere kaarten die je tijdens het fotograferen verwisselt, is in ieder geval sterk af te raden. Ook loop je met meerdere kaarten het risico dat net op het decisive moment de kaart vol is. Wil je – bijvoorbeeld bij een trouwreportage – risico’s uitsluiten, dan moet je een camera gebruiken die twee kaarten tegelijk kan gebruiken (let er dan wel op, dat ze allebei snel zijn). Gebruik je twee body’s die allebei twee kaarten gebruiken, dan minimaliseer je de kans dat er iets mis gaan heel sterk. Wanneer je dan ook nog verschillende sets kaarten gebruikt die je steeds (na

Reden één voor dataverlies is dus verlies van de kaart. Daarna komen andere menselijke fouten, op plek één uiteraard het formateren van een kaart waar nog gegevens op staan (meestal nog te achterhalen). Maar anders dan veel mensen denken, komt het redelijk vaak voor dat een kaart kapot gaat of niet goed functioneert. De software in de controller houdt een groot risico in: wanneer die software een bug vertoond, staat er wel wat op de kaart maar vind je het nooit meer terug. Nu bevat vrijwel alle software bugs, maar gelukkig merk je daar meestal niets van. Maar de combinatie van de software van de kaart en die van de camera kan – vooral wanner updates plaatsvinden en standaarden veranderen - voor problemen zorgen. Zo is de combinatie van UHSII-kaarten met sommige camera’s niet even gelukkig. Wis je vaker afzonderlijk foto’s van een kaart (in plaats van hem te formateren) dan kan de FAT (een soort inhoudsopgave van de kaart) ook fouten gaan vertonen met als gevolg dataverlies. Gaat de controller kapot, bijvoorbeeld omdat hij te heet wordt, dan heb je ook niets meer aan de kaart. Alleen een bedrijf als Kroll On Track

DIGIFOTO PRO 5

DIGIFOTO

kan er dan nog bij, maar daar zijn kosten aan verbonden. Het geheugen zelf kan er ook mee ophouden, al gebeurt dat minder vaak. Ook de contacten kunnen stuk gaan – of de behuizing, waar de contacten mee verbonden zijn, vooral wanneer de kaarten vaak in- en uit de camera gehaald worden. De grootste kans op moeilijkheden heb je met vervalste kaarten. Daarbij meldt de controller dat het een bepaalde kaart is, maar de hardware-eigenschappen van de kaart zijn anders, dan de – mogelijk gestolen - software denkt. Vaak pas dat niet goed bij elkaar, maar de producten kan dat niets schelen, want dat is een soort gelegenheidsdief. De op een na grootse kans op moeilijkheden heb je met kaarten van een onbekend merk. Met kaarten van de beste merken is de kans op moeilijkheden kleiner, maar zeker niet nul. Daarbij spelen dan ook de verschillen bij de soorten kaarten een rol.

SD: oppassen Met SD (en mini- en micro-SD) is het oppassen. Druk je met duim en wijsvinger hard op de zijkant van zo’n kaart, dan breekt hij in tweeën. Zelf heb ik probleemloos veel (meer) foto’s gemaakt met CF-kaarten, maar met SD-kaarten heb ik van alles meegemaakt. Toegegeven, de ander redactieleden waren minder

NIKON 2017

ACHTERGROND | GEHEUGENKAARTEN

Vijf tips voor geheugenkaarten

Maak zo snel mogelijk back-ups van je foto’s (gebruik minimaal twee sets back-ups). Wis geen foto’s van de kaart. Gebruik zeker niet dezelfde kaart lang achter elkaar door steeds een deel van de foto’s te wissen en het kopiëren back-uppen uit te stellen. Formatteer de kaart in de camera om hem leeg te maken. Verplaats ook de foto’s niet van de kaart naar de computer, kopieer ze, maak een of meer back-ups en formatteer de kaart daarna Gebruik geen kaart van een nieuwer type dan de camera ondersteunt en installeer firmware-updates van de camera. Haal de kaart niet uit de camera op locatie en haal de kaart niet uit de camera terwijl het lampje nog brandt dat aangeeft dat de camera nog data uit de buffer naar het kaartje schrijft (sommige camera’s mag je in zo’n geval niet eens uitzetten). Vul de kaart liefst niet verder dan 80%; op die manier heeft de controller de mogelijkheid het verslijt te beperken.

ongelukkig, maar misschien maken die ook minder foto’s. Van één kaart ging de controller stuk (vastgesteld door Kroll on Track). Bij twee andere waarschijnlijk ook, alleen zijn die nooit onderzocht. Dan zijn er twee SD-kaarten die mechanisch stuk gingen: eentje ging niet meer in de lezer en in sommige camera’s, de andere brak gewoon uit elkaar. Dat betrof dan allemaal kaarten die regulier gekocht waren, maar toegegeven: de meeste kaarten die stuk gingen waren niet van het beste merk en/ of uit de duurste prijsklasse.

SD mini en SD micro). SD, SDHC en SDXC zijn compatibel in één richting, een oude kaart past altijd in een nieuwere camera of lezer maar omgekeerd niet. Daarnaast is er de nieuwe UHS-III-standaard die ok niet compatibel is met oudere camera’s. Een kaart van het nieuwste type in een oudere camera of kaartlezer kan dus de indruk wekken dat hij kapot is.

één back-up is geen back-up. Je hebt er minstens twee nodig, en dan ook nog op verschillende locaties want bij inbraak of brand ben je meestal alle back-ups in huis kwijt. Back-ups in de cloud kunnen goed dienen als tweede locatie. Er zijn verschillende (deels) gratis aanbieders van cloudopslag, om er een paar te noemen: Microsoft, Google, Apple en zelfs Nikon (direct vanuit de apps). Vertrouw echter nooit uitsluitend op cloudopslag, want ook daarmee gaat regelmatig wat mis, al is het maar door je eigen fouten. Sowieso zijn gebruikersfouten de meest voorkomende oorzaken van dataverlies, dus zorg er altijd voor dat je geconcentreerd bent wanneer je met data bezig bent.

Professioneel

X-factor en snelheidsklassen

De professionele kaarten (CompactFlash, CFast, XQD en in de toekomst CF-Express zijn mechanisch het degelijkst. CF-Express is getest op 10.000 x in- en uit de camera of lezer halen en datzelfde zou je dus ook voor XQD mogen verwachten. Bovendien zijn ze wat groter dus het risico dat je ze bij het verwisselen kwijtraakt is kleiner. Ook zal de controller bij zo’n grote kaart minder snel (te) heet worden. Ten slotte mag je aannemen dat de fabrikanten voor de hogere prijs van de professionele kaarten ook een iets betere kwaliteit leveren. Wat te doen bij problemen Wanneer je geen foto’s meer kunt maken op een kaart, doe dan in eerste instantie niets. Alles wat je nu doet kan het probleem groter maken. Waarschijnlijk kun je de foto’s nog wel naar je computer kopiëren. Lukt dat ook niet dan heb je twee mogelijkheden: je gebruikt dataherstelsoftware (liefst van de fabrikant van de kaart) of (nog beter maar mogelijk duurder) je neemt contact op met een bedrijf als Kroll on Track. Heb je per ongeluk foto’s gewist van de kaart, dan geldt in principe hetzelfde als hierboven beschreven.

Sommige merken gebruiken een snelheidsindicatie met een x erin. Die x is een maalteken en is een referentie aan de snelheid van … de cd. Weet je nog wat dat was? Dat was een heel kleine en langzame BluRay waar heel weinig op kon. Zo’n cd had ongeveer 750 MB aan beelddata en deed er een uur over om af te spelen. Dat is dus 1/5 MB per seconden. (Latere cd-loopwerken konden dat overigens sneller.) Een snelheid van 64x is dus heel snel vergeleken met een cd-loopwerk uit 1983 maar verder niets bijzonders. In feite wordt hier verwezen naar de rated speed, de aanduiding van de maximale snelheid in MB/s. Dat is een optimistische aanname, die echter bij het schrijven van grote bestanden en continuopnamen wel gehaald kan worden. Al beter is het, wanneer er verschil gemaakt wordt tussen de lees- en de schrijfsnelheid. Uiteraard is voor het fotograferen de schrijfsnelheid belangrijker en die is langzamer. Op verzoek van videocamerafabrikanten zijn er voor SD-kaarten ook snelheidsklassen ingesteld. Hierbij gaat het om de minimale snelheid die over een lang periode vastgehouden kan worden. Verwarrend is, dat er een snelheidsklasse bestaat en een UHSsnelheidsklasse. De x-factor, de snelheidsklasse en de UHSsnelheidsklasse (in feite een databus) schelen ieder ongeveer een factor 10: UHS 1 is snelheidsklasse 10, terwijl dit weer bijna 100x is en dat is dan minimaal 10 MB/s. Voor serieopnamen en film heb je minimaal snelheidsklasse 6 nodig.

Back-ups en de cloud De markt voor SD-kaarten is heel groot, dus is hij aantrekkelijk voor oplichters en dubieuze fabrikanten. Ook zie je bij SD-kaart de meeste vervalsingen. MicroSD is nog erger dan SD; hier is het risico van het kwijtraken net zo groot als de kaart klein is en ook loopt de temperatuur hoger op. Er zijn drie soorten SD-kaarten (afgezien van de formaten SD,

Vroeg of laat overkomt het iedereen: je foto’s staan op de harde schijf of op een geheugenkaart en de kaart of de schijf doen het niet meer of worden gestolen. Dat is het moment waarop je ineens begrijpt hoe belangrijk een backup is. Kortom: maak back-ups en doe dat vaak. Met back-ups is het een beetje als met paaseieren:

‘We staan er vaak niet bij stil maar geheugenkaarten zijn erg belangrijk’

Snelheid en buffer De snelheid van de kaart is bij de eerste paar serieopnamen niet belangrijk. De camera heeft namelijk een snelle buffer die de opnamen tijdelijk kan opslaan. Pas wanneer deze vol is, remt de kaart de camera sterk af. Bij heel snelle kaarten kan de camera nog foto’s wegschrijven naar de kaart voordat de buffer vol raakt. Om het belang van kaartsnelheden aan te geven, wat voorbeelden: CAMERA

KAART

CONTINU-OPNAMEN

NIKON D7500

Lexar UHS-II kaart (2000x)

52 (RAW, 14 bit)

NIKON D7500

Lexar UHS I-kaart (633x)

31 (RAW, 14 bit)

NIKON D500

Lexar UHS-II kaart (2000x)

63 (RAW, 14 bit)

NIKON D500

Lexar UHS I-kaart (633x)

39 (RAW, 14 bit)

DIGIFOTO PRO 5

DIGIFOTO

NIKON 2017

Twee kaarten

Betere camera’s hebben vaak de mogelijkheid om twee kaarten te gebruiken. Dat biedt meerdere voordelen. Je kunt alle foto’s op twee kaarten opslaan, op die manier heb je dus automatisch een back-up. Een andere mogelijkheid is het maken van een back-up na het fotograferen van de ene kaart naar de andere. Heel handig wanneer je op vakantie bent en je geen computer bij je hebt. Verder kun je de twee kaart als ‘overloop’ gebruiken, zo vermijd je in ieder geval de kans van het kwijtraken omdat je geen kaart hoeft te wisselen. Ook kun je één kaart gebruiken voor RAW en de andere voor jpg of video. Is die tweede kaart een wifi-kaart (bijvoorbeeld van Toshiba) of heeft je camera wifi, dan kun je jpg’s meteen versturen naar een telefoon om ze op sociale media te publiceren.

Maar pas op, wanneer de buffer eenmaal vol is, kan het wegschrijven van de buffer naar de kaart heel lang duren, tot wel 20 min bij 35 36 mp foto’s met een klasse 4 SD-kaart tegen 26 s bij een hetzelfde aantal foto’s en een klasse 10 SD-kaart en nog minder bij een CF-kaart met dezelfde snelheid. Dat is dus ongeveer 50x zo snel. Ook wanneer je geen continuopnamen maakt, kan een langzame kaart dus voor onaangename verrassingen zorgen!

Verschillende kaartsoorten

Sommige camera’s, zelfs de spiksplinternieuwe Sony a9, kunnen tijdens het wegschrijven van de foto’s half vleugellam zijn: ze kunnen nog wel foto’s maken maar menuinstellingen veranderen kun je niet. Een reden te meer om een snelle kaart te kopen dus. Let ook op bij camera’s met twee kaartsoorten: meestal is de meest professionele kaartsoort het snelst, ook omdat de camera de data daarvan sneller verwerkt. Bij oudere camera’s kunnen mogelijk de snelste kaarten minder verschil maken: daar is dan de verwerkingssnelheid binnen de camera te klein. Er kunnen zelfs problemen ontslaan wanneer het een te nieuw type kaart is. Het heeft dus geen zin om de allersnelste kaart te kopen voor een camera van vier jaar oud, maar een snelle kaart (minimaal snelheidsklasse 6 bij SDHC of UDMA 6) is wel aanbevelenswaardig. In MB/s: minimaal 60 MB/s, liever 90 MB/s.

SD Het meest populair en ook vaak het goedkoopst. Zelfs heel snelle kaarten zijn voor weinig geld te koop. Zoals boven aangegeven is het SD-formaat niet het meest degelijk en zijn er vervalsingen op de markt. Wanneer je echter het juiste merk bij een betrouwbare winkel koopt en er voorzichtig mee omspringt, zijn de risico’s erg klein. Het grootse risico zit hem in het kleine formaat, goed opbergen dus.

DIGIFOTO PRO 5

DIGIFOTO

Hieronder stellen we de verchillende kaartsoorten aan je voor.

zijn geïntroduceerd in 1994 en toen de digitale camera’s populair begonnen te worden (rond de milleniumwisseling) waren de CF-kaarten ruimschoots voorhanden. In die tijd ontstonden er nogal wat concurrerende formaten maar die hebben allemaal het pleit verloren van compact flash, tot dat de SD-kaart opkwam. Compact flash kaarten hadden – en hebben – grote voordelen: allereerst ze zijn vrij dik en daardoor vrijwel onbreekbaar. De contacten zijn inwendig, dus goed beschermd. Het enige punt waarop ze nog wel eens schade kunnen oplopen, is door ze met geweld verkeerd om in de camera te drukken. Daarna kan een van de contacten in de camera ombuigen, maar de kaart zelf wordt meestal niet beschadigd. (Je kunt zo’n gebogen pinnetje meestal terugbuigen, maar beter is het om dat niet zelf te doen. Zit je echter midden in de rimboe, dan kan het een uitkomst zijn.) CF-kaarten hebben een enorme capaciteit die in de loop der jaren een paar keer vergroot is zonder de standaard te veranderen (nu verkrijgbaar tot 512 TB, maar theoretisch tot 128 PetaByte, 500x meer). Ook de datadoorvoersnelheid is verhoogd: nu tot 128 Mb/s (lezen) en 75 MB/s (schrijven). Vergeleken met SD is dat respectabel, maar stel dat je continu 36 MP-foto’s wil opslaan (8k), dan kun je er niet eens twee per seconde maken. Hier zien we ook meteen waarom de kaarten niet geschikt zijn voor toekomstige camera’s:

Om dit probleem op te lossen zijn er nieuwere professionele formaten: Compact Flash Lange tijd waren CF-kaarten het meest populair. Ze hebbend indertijd dan ook de strijd gewonnen van veel van de andere formaten. Ze

CFast Dit is het formaat van Canon en enkele videocamera’s. Een stuk sneller dan CF maar nog niet echt snel genoeg voor de toekomst waarin we met 8k gaan filmen. CFast gebruikt

ook SATA, wat een minder toekomstbestendige interface is dan PCIe, dat door XQD en CFexpress gebruikt wordt. XQD XQD is het andere nieuwe formaat. Sneller dan CFast maar ook dit formaat is niet voorbereid op 8k. Het voordeel van XQD is echter, dat het zowel qua interface als qua bouw compatibel is met de opvolger ervan (CFexpres, zie hierna). Daarom is het een redelijk toekomstvaste investering. Nadeel is weer dat alleen Sony het op dit moment produceert. Wanneer Lexar wordt overgenomen kan dit echter veranderen. Lexar XQDkaarten zijn op dit moment de snelste. Een ander nadeel van XQD is dat niemand weet waarde letters voor staan. CF-Express Gelukkig hebben Nikon en Canon bij de opvolger van CFast en XQD wél overeenkomst kunnen vinden: ze zitten beiden in het bestuur van de commissie die de specificaties aan het bepalen is. Er zijn al drie standaarden: 1, 2 en 3, met tussen de 2 en de 8 Gb/s (lees – en schrijfsnelheid). Interessant is ook dat je twee CF-Express kaarten in principe kunt combineren om een dubbele snelheid te halen.

Conclusie

Geheugenkaart zijn dan niet zo in het oog springend, er zit wel een hele wereld achter. Ze kunnen een enorm verschil maken, zowel qua snelheid als qua veiligheid van je foto’s. Het is heel belangrijk om een zo goed mogelijke kaart et kopen én om er zo goed mogelijk mee om te gaan.

NIKON 2017

FOTOSERIE | BEAUTY OF RUST

Alberto Ghizzi Panizza

Beauty of Rust De fotoserie Beauty of Rust van Alberto Ghizzi Panizza toont het prachtige contrast tussen de weelderige Zweedse bossen en roestende auto's in de "Bilkyrkogården Kyrkö Mosse" – een autokerkhof in de buurt van Ryd, Linköping, Zweden. Hij ging er heen met een tas vol Nikon-apparatuur. TEKST REDACTIE FOTOGR AFIE ALBERTO GHIZZI PANIZZA

Macrofotograaf Alberto Ghizzi Panizza trok naar deze bijzondere plek om de mogelijkheden van de Micro NIKKOR-objectieven van Nikon te demonstreren. Bilkyrkogården Kyrkö Mosse bood een unieke achtergrond voor de opnamen, met veel wrakken uit de jaren 40 van de vorige

eeuw. Deze wrakken verdwijnen langzaam in de moerassige bodem en zwichten voor Moeder Natuur. De fotografieserie bevat beelden van door brand verwoeste autostoelen, verkleurde wieldoppen die in het veen wegzakken en dashboards bedekt met dik, groen mos.

‘Deze serie toont het prachtige contrast tussen de weelderige Zweedse bossen en roestende auto's’

DIGIFOTO PRO 5

DIGIFOTO

NIKON 2017

DIGIFOTO PRO 5

DIGIFOTO

NIKON 2017

In de cameratas van Alberto Nikon AF-S DX Micro NIKKOR 40mm f/2.8G Dit wonderbaarlijk eenvoudig te hanteren, compacte objectief is gemaakt om de kleinste details vast te leggen en levert oogverblindende close-ups, maar ook prachtige algemene afbeeldingen en portretten. Dankzij het diafragma kunnen onderwerpen worden afgezonderd voor beelden met een aangenaam onscherpe achtergrond. Bovendien levert het diafragma een bijdrage aan scherpe foto's in donkere omstandigheden. Nikon AF-S DX Micro NIKKOR 85mm f/3.5G ED VR Compact en lichtgewicht macro-objectief in DXformaat met optica van hoge kwaliteit. Dankzij de reproductieverhouding van 1:1 van dit objectief kunnen close-ups op ware grootte worden gemaakt van extreem fijne structuren en details. Nikon AF-S VR Micro NIKKOR 105mm f/2.8G IF-ED Dit objectief is uitgerust met Nikon’s vibratiereductiesysteem van de tweede generatie (VR II), waarmee flexibel uit de hand kan worden gefotografeerd. Het is tevens de perfecte begeleider voor het opnemen op afstand als dat nodig is, bijvoorbeeld om wilde dieren vast te leggen.

Alberto Ghizzi Panizza (Italië)

Alberto Ghizzi Panizza, geboren te Parma in Italië, is een van de meest innovatieve, getalenteerde en unieke macrofotografen in Europa. Geïnspireerd door de artistieke flair van zijn grootvader raakte Alberto voor het eerst geïnteresseerd in fotografie in 1997. En wat als een eenvoudige hobby begon, werd al snel een echte passie en een levensdoel. Gedurende de afgelopen jaren heeft Alberto de technologische vooruitgang steeds omarmd, waardoor hij baanbrekende foto's heeft kunnen maken, van bruiloften en wilde dieren tot landschappen en portretten. Als een ijverig gebruiker van camera's en objectieven van Nikon is Alberto toegetreden tot de Nikon Professional Services in 2013 en is hij hoofd geworden van het Nikon School Program in 2015. C. Nikon D500, Nikon D810 | W. albertoghizzipanizza.com

Nikon AF-S Micro NIKKOR 60mm f/2.8G ED Dit objectief is zowel compact als veelzijdig. De gebruiker kan er landschappen mee fotograferen en macroopnamen mee maken. Het meest compacte microobjectief van Nikon voor close-ups en algemene fotografie. Het objectief is tevens voorzien van de ingebouwde correctiesysteem voor korte afstand (CRC), die hoge prestaties levert bij opnamen op korte afstanden. In een commentaar over zijn ervaringen zei Alberto Ghizzi Panizza, "Bij macrofotografie ben je altijd op zoek naar interessante kleuren en texturen, dus voor mij was Bilkyrkogården Kyrkö Mosse een waar paradijs. Met de Micro NIKKOR-objectieven kon ik in haarscherpe details de zestigjarige strijd vastleggen tussen de verlaten auto's en Moeder Natuur, die probeert om haar bossen weer terug te krijgen. De vier objectieven die ik voor de opnamen heb gebruikt, waren voor mij essentieel om dichter bij de onderwerpen te kunnen komen, zodat ik de 'schoonheid van roest' kon tonen op een manier die nog nooit eerder is gezien".

DIGIFOTO PRO 5

DIGIFOTO

NIKON 2017

FOTOSERIE | BEAUTY OF RUST

FOTOSERIE | BEAUTY OF RUST FOTOSERIE | BEAUTY OF RUST

In de cameratas van Alberto

Tijdens de opnamen gebruikte Alberto Ghizzi Panizza de volgende camera’s:

ADVERTENTIE

In de cameratas van Alberto

Tijdens de opnamen gebruikte Alberto Ghizzi Panizza de volgende camera’s:

ADVERTENTIE

DIGIFOTO PRO 5

DIGIFOTO

adv_digi_seikonicL858.indd 1

DIGIFOTO PRO

30-01-1

NIKON 2017

REVIEW | AF-P NIKKOR 70-300MM F/4,5-5,6 E ED VR

AF-P NIKKOR 70-300mm f/4,5-5,6 E ED VR

Wat een contrast

Een 70-300mm zit een beetje tussen servet en tafellaken in: hij is langer dan een reportage-objectief maar korter dan een echte lange tele. En er zijn nogal wat objectieven die een (deels) overlappend bereik hebben, zelfs in het assortiment van Nikon zelf. Maar wat als zo’n 70-300 net zo goed is als een 70-200? TEKST EN FOTOGRAFIE DRÉ DE MAN

Is er nog bestaansrecht voor een 70-300mm in een tijd dat je ook een 70-200mm f/4 of een relatief betaalbare 200-500mm van Nikon aan kunt schaffen? Jazeker, want als je een 70-200 gebruikt voor algemene onderwerpen, zeker in combinatie met een converter, dan is zo’n 70-300 in vergelijking ineens niet zo gek. Aan de portretkant is hij bijna net zo lichtsterk als de 70-200mm f/4 en aan de tele-kant is hij weer lichtsterker dan een 70-200mm f/4 met converter. Hij legt het af tegen de 70200 f/2.8 omdat het lichsterkteverschil te groot is, maar je kunt er meer mee doen dan je zou denken. Dat wil zeggen: enkel wanneer zo’n objectief echt goed is. Nu heeft de oude 70-300 (de AF-S-versie) van Nikon een goede reputatie, want dat objectief was veel beter dan de goedkopere aanbiedingen op dit gebied, vooral aan de tele-kant. Maar hij was minder goed en snel dan de 70-200mm f/4 en f/2.8 en met de relatief laag geprijsde 200-500mm heeft het objectief er ook nog eens een geduchte concurrent bij wanneer je echt in het telegebied geïnteresseerd bent.

Verbeterd Nikon heeft het objectief in ieder geval op veel punten verbeterd, als we puur naar de gegevens kijken. Omdat het een nieuwe generatie Nikon-objectief is, wordt het uit negen afgeronde lamellen bestaande diafragma elektronisch bediend. Dat maakt de camera meteen een stuk stiller, zeker in gebruik met Livebeeld. Ook de AF-P stappenmotor maakt het objectief nog stiller, zeker bij filmen maakt dat verschil. Ook stelt het objectief nu bij Livebeeld en bij de ‘gewone’ AF sneller scherp. De oude 70-300 was al snel met scherpstellen, maar de nieuwe doet daar nog een

DIGIFOTO PRO 6

DIGIFOTO

NIKON 2017

flinke schep bovenop. VR is ook verbeterd: niet alleen is de prestatie verbeterd, maar Nikon voegt er ook nog een sport-VR stand aan toe wat heel handig kan zijn wanneer de ondergrond beweegt, bijvoorbeeld op een boot. Ook is het zoekerbeeld nu rustiger. Nikon geeft aan dat je 4,5x langere sluitertijden bereikt met VR, maar uiteraard is dat sterk afhankelijk van je fysiek en de manier van fotograferen. Niettemin: het is zeker een verbetering. Verder kun je nu scherpstellen tot 1,2 meter, wat bij 70mm heel handig is en bij 300mm al macro-achtige opnamen mogelijk maakt.

hebben allebei een laag met een goede grip. Het objectief is – en dat is eigenlijk een professioneel kenmerk - spatwaterdicht en dat is bij Nikon niet alleen een marketingkreet.

Merkwaardig Wanneer je op de schaarse gegevens die Nikon zowel hier als in de V.S. verstrekt, afgaat, zijn de wijzingen van de opbouw van het objectief ten opzichte van de voorganger merkwaardig. Tot nu toe had ieder nieuw ontwerp van Nikon steeds méér ED-elementen dan zijn voorganger. Het oude objectief heeft echter twee ED-elementen terwijl het nieuwe het met één ED-element minder moet doen. De AF-P-versie heeft maar één gewoon element meer, 18 elementen in 14 groepen, versus 17 elementen in 12 groepen. Op basis hiervan zou je geen verbetering bij het nieuwe objectief verwachten, eerder een achteruitgang. Wanneer je echter lang genoeg zoekt, vind je een doorsnede en MTFgrafieken. Die geven een heel ander beeld. Als je de doorsnede van de beide versies

‘In de optische test worden alle goede voortekenen bevestigd’

Wat ook verbeterd is: dankzij de AF-P-motor kun je nu video-opnamen maken waarbij vrijwel geen motorgeluid hoorbaar is. Er zijn schakelaars voor de A/M- en M/Ascherpstelstand. Die twee standen hebben twee mogelijkheden om in te grijpen in het automatisch scherpstellen: in de M/A stand gaat het ingrijpen heel licht, in de A/M is de kans om het per ongeluk in te schakelen wat kleiner. De scherpstel- en zoomring

DIGIFOTO PRO 6

DIGIFOTO

NIKON 2017

REVIEW | AF-P NIKKOR 70-300MM F/4,5-5,6 E ED VR

Conclusie

Deze 70-300mm f/4.5-5.6 was een zeer aangename verrassing. Het objectief biedt een zeer hoge kwaliteit en is een uitstekende keuze, zeker als aanvulling op een standaardzoom als de 24120mm of de 28-85.

Specificaties

Adviesprijs € 879,Diafragma f/4.5 - f/40 Minimale scherpstelafstand 120 cm Opbouw 18 elementen in 14 groepen Gewicht 680 gram Info nikon.nl

Beoordeling

Beeldkwaliteit Bediening Behuizing Prijs / kwaliteit Kijk voor uitleg van de tabel op digifotopro.nl/digifoto-lab

GOUD bekijkt, zie je dat Nikon hier heel slim te werk is gegaan. Het nieuwe ontwerp wordt gedomineerd door maar liefst drie achromatische doublets achter elkaar, die zorg moeten dragen voor de onderdrukking van kleurfouten. Om die reden kan het objectief met één ED-element minder toe, en dat levert ook een gewichtsbesparing van 65 gram op (680 gram versus 745 gram). De MTF-grafieken van Nikon laten ook een opvallende verbetering zien: het nieuwe objectief is qua contrast tot in de hoeken bij volle opening uitstekend en zelfs bij 30 lp/mm in sagittale richting. Dat maakt ons ineens erg nieuwsgierig naar hoe het objectief in onze test presteert.

Daarmee doet het objectief erg denken aan de 70-200-objectieven van Nikon: alles wat je ermee doet is goed. De oude 70-300 was goed, maar dit objectief is zoveel beter dat het een groot plezier is om ermee te werken. Je mag ook verwachten dat het objectief goed samen zal werken met een 1,4x converter, zodat het dan tot 420 mm reikt. Met 680 g is het objectief ook goed hanteerbaar, een stuk beter dan de meeste objectieven die dit bereik afdekken. Daarmee wordt het toepassingsgebied ook duidelijk: dit is een objectief voor wie een behoorlijk bereik wil hebben met een hoge kwaliteit en toch geen zwaar en groot objectief wil meenemen. Het is dan ook zeer geschikt voor reisen sportfotografie.

Test In de test worden alle goede voortekenen bevestigd. Er zijn bij 100% nauwelijks kleurfouten te bekennen en bij de standaard-correctie waren ze helemaal afwezig. Qua scheidend vermogen scoort het objectief zeer goed en ietsje minder goed in meridionale richting (dat zijn lijnen concentrisch om het middelpunt). Dat is erg goed, want meestal zijn deze verschillen veel groter. Het gewone én het microcontrast zijn uitstekend. Dat alles al bij volle opening, terwijl iets diafragmeren nog een geringe verbetering oplevert. Het bokeh is zeer goed, al krijg je bij diafragma’s als f/4 en f/4.5 natuurlijk nooit zo’n mooie achtergrondonscherpte als bij f/2.8 of nog groter. Reflecties en spookbeelden zijn goed onderdrukt. Deze prestaties maken het objectief tot een heel aantrekkelijke optie. Je kunt met dit objectief in veel situaties al dichtbij genoeg komen, maar wat het zo bijzonder maakt is dat de foto’s altijd eruit springen qua scherpte en contrast.

DX Een 70-300mm is voor aps-c nog interessanter dan voor full-frame. Nikon heeft daarom ook een nieuwe 70-300mm P voor DX, die goedkoper

CATEGORIE

OBJECTIEF

is en speciaal voor dit sensorformaat is ontwikkeld. Welke kun je dan het beste kiezen als je bijvoorbeeld een Nikon D500 hebt? Deze, of die DX-versie? Voor de veeleisende gebruiker is het verstandig om de full-frame-versie te kiezen. Die is wel zwaarder dan het aps-c-model, maar een groot voordeel is uiteraard dat wanneer je overstapt van DX op FX of een tweede body koopt, je al een objectief hebt dat geschikt is voor full frame.

DIGIFOTO PRO 6

DIGIFOTO

NIKON 2017

KOOPWIJZER

De beste gear voor architectuur Als je graag architectuur fotografeert, dan weet je dat het soms niet makkelijk is om een gebouw goed op de foto te krijgen. Verticale lijnen moeten natuurlijk recht lopen, maar in veel gevallen is dat niet gemakkelijk. TEKST REDACTIE

Zoek je naar architectuurfoto’s die kloppen, dan kun je het beste aan de slag gaan met tilt-shiftobjectieven. Bijvoorbeeld deze van Nikon en Samyang. Iedere fotograaf kent het probleem. De lijnen van een gebouw

dat je wilt fotograferen lopen op je beeld opeens scheef. Een tilt-shiftobjectief kan dan uitkomst bieden en diverse fabrikanten hebben dergelijke specialistische objectieven in het assortiment. Dit jaar

hebben we op dat gebied een nieuwe Nikon en een al wat langer bestaand Samyangobjectief getest. Met deze objectieven moet het geen enkel probleem zijn om elk gebouw kaarsrecht te fotograferen.

Nikon PC Nikkor 19mm F/4E ED Als je de PC-Nikkor bekijkt, dan zie je al dat aan de BUDGET grens van de optische LARGE mogelijkheden stoot: de frontlens is zo bol, dat hij nog nauwelijks boller kan. Je kunt aan de rand van het objectief ook zijdelings door de lens heen kijken. De doorsnede ziet er zo mogelijk nog vreemder uit: het objectief begint met maar liefst vier sterk concave lenzen achter elkaar. Bij een normale retrofocusgroothoek zijn dat er één of twee. Een zonnekap heeft het objectief dan ook niet – die zou vrijwel altijd vignetering veroorzaken. Wel heeft het objectief Nano-coating, en deze is behoorlijk effectief in het onderdrukken van reflecties. Mechanisch is het objectief voorbeeldig afgewerkt: alle instellingen lopen heel soepel, maar zonder speling en met een heel prettige vertraging. Het verdraaien gaat dus gemakkelijk, maar er is voldoende weerstand om het objectief in een bepaalde instelling te laten staan. Dat werkt heel prettig, ook al zet je waarschijnlijk voor alle zekerheid het objectief ook nog met een knop vast vóór de opname. Het hele objectief is draaibaar, zodat

je in alle richtingen kunt shiften. Bovendien is de voorkant ook weer draaibaar, zodat ook de tiltbeweging in alle richtingen uitgevoerd kan worden. In de praktijk kun je heel goed en snel met het objectief werken, je hebt weinig last van reflectie en het zoekerbeeld is heel helder. Het lijkt dus in veel opzichten op het werken met een gewoon objectief. Er zijn echter twee belangrijke verschillen. Het eerste is dat het objectief alleen handmatig scherpstelt. De scherpstelindicatie werkt, behalve bij de verstellingen, wel. Bovendien kun je altijd live view gebruiken en tot op 100 % inzoomen, als je het heel precies wil doen. Echt nodig is dat niet, omdat je bij dit soort fotografie toch wel diafragmeert tot f/8 en f/11. Scherpte en contrast zijn zonder verstellingen werkelijk uitmuntend, er is geen scherpteverlies te zien naar de randen toe en dat is voor een groothoek uniek. Bij een verstelling van 10mm (bijna maximaal, tevens de grootste verstelling die bij een normale test nog praktisch uitvoerbaar was) zijn de prestaties bij f/11 echter ook uitstekend, tot in de alleruiterste hoeken aan toe. In de praktijk zal f/8 vrijwel altijd voldoen, omdat je aan de bovenkant van het beeld bijna altijd lucht vindt.

‘Scherpte en contrast zijn zonder verstellingen werkelijk uitmuntend’

Nikon PC Nikkor 19mm F/4E ED

Getest in: DIGIFOTO Pro 2.2017 Adviesprijs € 3949,Diafragma f/4 – f/32 Perspectiefcorrectie Horizontale en verticale tilt en shift. Shift van ±12 mm, tilt van ±7,5° Minimale scherpstelafstand 25 cm Opbouw 17 elementen in 13 groepen Info nikon.nl

PLATINA

CATEGORIE

OBJECTIEF

Lees de review van de Nikon PC Nikkor 19mm F/4E ED op onze website

DIGIFOTOPRO.NL/REVIEWS 12 DIGIFOTO

NIKON 2017

KOOPWIJZER

Nikon D850 + AF-S NIKKOR 28mm f/1.4E ED Nikon bestaat honderd jaar in 2017 BUDGET en één van de LARGE verjaardagscadeaus die de Japanse fabrikant in petto had was de D850, de opvolger van de D810. De camera combineert snelheid, resolutie en beeldkwaliteit en is daarmee veelzijdiger dan zijn voorgangers ooit waren. De D850 is dus ook geschikt voor heel veel soorten fotografie, maar landschapsfotografie is er daar zeker één van. De grote resolutie en het prachtige dynamisch bereik maken deze camera een natuurlijke partner voor de serieuze landschapsfotograaf.

Nikkor 28mm f/1.4 ED Een resolutierijke camera als de D850 kan natuurlijk het beste gecombineerd worden met een optisch sterk objectief, om zo goed mogelijk gebruik te kunnen maken van de beschikbare resolutie. Een goede optie is de nieuwe AF-S NIKKOR 28mm f/1.4E ED, die het f/1.4-assortiment van Nikon compleet maakt. De optische kwaliteiten zijn uitstekend en de mooie lichtsterkte staat garant voor foto’s met prachtige scherpte en onscherpte, ook in uitdagende lichtomstandigheden.

Nikon D850

Nikkor 28mm f/1.4 ED

Adviesprijs € 3799,Resolutie 46 megapixel Beeldsensor BSI-CMOS Scherpstelling Contrast-AF met 151 AF-punten Afmetingen 146 mm, 124 mm, 78,5 mm Gewicht 915 gram Filmfunctie Ja, 4K Info nikon.nl

Adviesprijs € 2369,Diafragma f/1.4 - f/16 Minimale scherpstelafstand 28 cm Opbouw 14 elementen in 11 groepen Gewicht 645 gram Info nikon.nl

Getest in: DIGIFOTO Pro 4.2017

PLATINA

CATEGORIE

DSLR

Getest in: DIGIFOTO Pro 4.2017

GOUD

CATEGORIE

OBJECTIEF

Optische kwaliteit

Qua optische eigenschappen lijkt het objectief sterk op de andere 1,4-objectieven, maar het is weer net iets beter. Dat wil zeggen: bij volle opening en bij f/2 heeft het objectief een extreem mooi bokeh. De beeldfout coma is ook zeer goed onderdrukt. Bij f/2.8 is het objectief bijna perfect tot in de uiterste hoeken. Bij f/4 is hij al op het niveau waar veel uitstekende objectieven f/5.6 voor nodig hebben. Het optimum ligt tussen f/4 en f/5.6. Daarmee is het objectief zeer goed voorbereid op de 46-megapixel-sensor van de D850 en ook al op camera’s met een nog hogere resolutie. TEKST DRÉ DE MAN

Lees de reviews van de Nikon D850 en het lichtsterke 28mm-objectief op onze website

DIGIFOTOPRO.NL/REVIEWS 24

DIGIFOTO

NIKON 2017

KOOPWIJZER

Nikon D7500 + Samyang 20mm f/1.8 ED AS UMC De dit jaar geïntroduceerde BUDGET M E D I U M Nikon D7500 is een camera die je veel te bieden heeft en hij combineert eigenschappen van allerlei andere Nikon-camera’s. Zo is het natuurlijk de opvolger van de D7200, maar ook zijn er eigenschappen van de snelle D500, de fijne D750 en de D5600 in de D7500 te herkennen. De Nikon D7500 is in ieder geval een aps-c-camera met voldoende resolutie, snelheid en beeldkwaliteit om de serieuze amateurfotograaf tevreden te stellen.

Samyang 20mm f/1.8 ED AS UMC Gecombineerd met een mooie lichtsterke groothoek als de Samyang 20mm f/1.8 ED AS UMC (op de D7500 is het natuurlijk een 30mm) heb je een fijne tas vol apparatuur om de natuur in te gaan. De Samyang heeft geen autofocus en dus moet je met de hand scherpstellen. Dit is natuurlijk geen probleem, zeker niet als je een landschap fotografeert dat grotendeels niet beweegt. De Samyang is verder een fijn veelzijdig objectief dat prima prestaties neerzet, zo biedt het al veel scherpte bij volle opening.

Nikon D7500

Samyang 20mm f/1.8

Adviesprijs € 1499,Resolutie 20,9 megapixel Beeldsensor CMOS, 23,5mm x 15,7mm Scherpstelling: Contrast-af Afmetingen Circa 135,5 x 104 x 72,5 mm Gewicht 640 gram Filmfunctie Ja, 4K Info nikon.nl

Adviesprijs € 489,99 - € 579,Diafragma f/1.8- f/16 Minimale scherpstelafstand 20 cm Opbouw 13 elementen in 12 groepen Gewicht 520 gram Info samyangbenelux.com

Getest in: DIGIFOTO Pro 3.2017

PLATINA

CATEGORIE

DSLR

Getest in: DIGIFOTO Pro 1.2017

GOUD

CATEGORIE

OBJECTIEF

Optische kwaliteit

Het objectief telt 13 elementen in 12 groepen en van die 13 zijn er 2 asferisch en 2 gemaakt van glas met lage kleurbreking. Het bokeh is vrij neutraal, zonder storende ringen om lichtvlekken. Zoals de grafiek laat zien biedt het objectief bij volle opening al een zeer hoge scherpte en een goed microcontrast in het centrum. Naar de rand toe wordt die dan minder, maar dat is zelfs bij objectieven van meer dan het dubbele van de prijs het geval. De scherpte neemt echter ook daar snel toe en vanaf circa f/6.3 is de scherpte echter ook in de hoeken en aan de rand heel goed; een prima prestatie. Zeer goed (en belangrijk voor zo’n lichtsterke groothoek) is ook de bescherming tegen reflecties en overstraling. TEKST DRÉ DE MAN

Lees de reviews van de Nikon D7500 en de Samyang 20mm f/1.8 ED AS UMC op onze website

DIGIFOTOPRO.NL/REVIEWS 25 DIGIFOTO

NIKON 2017

KOOPWIJZER

Samyang XP 14mm f/2.4 Ben je op zoek naar een mooi lichtsterk groothoek-objectief? BUDGET M E D I U M Dan kun je eigenlijk niet om Samyang heen. Kijk bijvoorbeeld eens naar de Samyang XP 14mm f/2.4, één van de Premium-objectieven van de ZuidKoreaanse fabrikant. Het objectief is opgebouwd uit 18 lenselementen in 14 groepen, waaronder vier speciale lensgroepen, en is ontwikkeld om uitmuntende beelden te leveren met camera's met sensoren tot 50MP en camera's die kunnen filmen in 8K. De kwaliteit van de foto's die je met dit objectief kan maken is dan ook waanzinnig. De kleinste details worden al bij volledige opening haarscherp vastgelegd, ook in de hoeken, en het lijkt met dit objectief onmogelijk om chromatische aberratie te krijgen. Als je heel erg je best doet kan je een lichte lensflare krijgen, al deze is nooit storend, en vervorming is minimaal en met één klik te corrigeren in de nabewerking. Maar niet alleen met de scherpte is het dik in orde, de Samyang 14mm f/2.4 levert ook een mooie boterzachte achtergrondonscherpte met een vloeiend verloop

tussen scherpte en onscherpte. Vignettering is, zeker bij volledige opening, wel zichtbaar aanwezig, maar verdwijnt snel bij een kleiner diafragma en is ook in de nabewerking makkelijk weg te werken. Met de Premium-lijn slaat Samyang een nieuw straatje in en dat doet het Zuid-Koreaanse bedrijf niet onverdienstelijk. De Samyang XP 14mm f/2.4 is een fenomenaal objectief voor iedereen die niet afhankelijk is van autofocus. Het objectief heeft een zeer luxueuze uitstraling, voelt zeer degelijk aan en levert waanzinnige beeldkwaliteit met minimale beeldfouten. Koppel dat aan de relatief lage adviesprijs en we kunnen niet anders dan enthousiast worden. Het enige puntje van kritiek is dat dit objectief niet weersbestendig is, maar met zo'n waslijst aan pluspunten kunnen we daar makkelijk overheen stappen. Kortom, landschapsfotografen en astrofotografen die die graag een lichtsterk groothoekobjectief aan hun arsenaal willen toevoegen kunnen met dit ZuidKoreaanse Premiumobjectief hun hart ophalen. Beschikbaar met: Canon EF-, Nikon F- & Sony E-mount.

Samyang XP 14mm f/2.4

Getest in: DIGIFOTO Pro 3.2017 Adviesprijs € 899,Diafragma 2.4-22 Min. Focusafstand 28 cm Opbouw 18 elementen in 14 groepen Gewicht 791 gram Info samyangbenelux.com

PLATINA

CATEGORIE

OBJECTIEF

Nikon AF-P DX Nikkor 10-20mm F4.5-5.6G VR Dit objectief, bedoeld voor aps-c-Nikons, maakt BUDGET groothoekfotografie nu voor SMALL vrijwel iedere Nikonfotograaf mogelijk. Ideaal voor mooie landschapsfoto’s, zo’n groothoek. De beperkte lichtsterkte is daarmee ook geen probleem, want landschapsfoto’s maak je vaak op statief en bij goede lichtomstandigheden. Het objectief is echter ook interessant voor wie op reis wel groothoekfoto’s wil maken maar niet veel gewicht mee wil slepen. De echt goed werkende VR komt dan ook goed van pas. Al bij volle opening is het in het centrum contrastrijk en scherp, maar er moet iets gediafragmeerd worden om de rest van het beeld, en met name de uiterste hoeken, echt scherp te laten worden. In de groothoekstand vergt dat ongeveer twee diafragma’s, in de ‘tele’-stand ongeveer één. Wil je ook dat de vignettering gering is, dan is f/11 optimaal. Het is logisch dat Nikon het objectief voor deze prijs

geen ED-elementen kon meegeven. Daardoor maakt het wel verschil of je chromatische aberratie corrigeert of niet. Zonder correctie blijft het objectief in de uiterste standen in de hoeken wat achter. Nikon-camera’s en -software corrigeren CA echter automatisch, bij Adobe kun je er nog een kleine handmatige correctie bovenop doen. Het objectief heeft wel drie asferische elementen en dat was voldoende om de overige beeldfouten goed te corrigeren. Opvallend is dat de vertekening zelfs bij 10mm vrij gering is, dat is bij goedkopere groothoeken vaak heel anders. Een groot pluspunt en het objectief haalt dus ook een zeer goede afbeeldingskwaliteit. Een bijkomend voordeel van de geringe lichtsterkte is het geringe gewicht en de kleine omvang. Het objectief weegt bijvoorbeeld slechts de helft van 1024mm f/3.5-4.5 van Nikon. Het objectief vormt dus een aantrekkelijk aanbod en lijkt ook de DXfilosofie te onderstrepen: klein, licht, betaalbaar - maar desondanks toch erg goed.

Nikkor 10-20mm F4.5-5.6G VR

Getest in: DIGIFOTO Pro 3.2017 Adviesprijs € 399,Diafragma f/4.5–5,6 Min. Focusafstand 16 cm Opbouw 15 elementen in 13 groepen Gewicht 230 gram Info nikon.nl

GOUD

CATEGORIE

OBJECTIEF

Lees de reviews van de Samyang en Nikon objectieven op onze website

DIGIFOTOPRO.NL/REVIEWS 26

DIGIFOTO

NIKON 2017

KOOPWIJZER

De beste gear voor reportagefotografie Reportagefotografie is voor veel fotografen de basis van hun werk. Of het nu om een bruiloft, het verslag van een nieuwsgebeurtenis of om het vastleggen van een feestje gaat, een goed resultaat hangt ook voor een deel samen van de apparatuur waarmee je werkt. We hebben een paar nieuwe producten op een rij gezet die je prima in kunt zetten als je op reportage gaat. TEKST REDACTIE

De reportage is misschien wel één van de meest uiteenlopende fotografiegenres. Een registratie van een bruiloft is een reportage, maar een fotoverslag van een dagje pretpark met de kinderen kan dat ook zijn. Dan zijn er nog de fotojournalistieke

reportages waarbij een bepaald nieuwsfeit verslagen wordt door middel van foto’s. Tenslotte zou je ook kunnen zeggen dat een reisverhaal in foto’s ook een reportage is. Over de definitie valt dus te twisten, maar duidelijk is dat je voor een goede reportage

een goede en vooral veelzijdige uitrusting nodig hebt. Een uitrusting waarmee je in alle omstandigheden uit de voeten kunt. In 2017 is een aantal producten op de markt verschenen die we in die categorie vinden vallen, hierna zetten we ze voor je op een rij.

Nikon AF-S Nikkor Fisheye 8-15mm F3.5-4.5E ED BUDGET MEDIUM

Een fotoreportage kan profiteren van bijzondere gear zoals een fisheyeobjectief.

Een dergelijk bijzonder perspectief kun je gebruiken om een gewone situatie om te toveren in een fantastisch beeld. De nieuwe fisheye van Nikon kan daarom een goede aanvulling zijn op je apparatuur, ook omdat je tegelijkertijd ook een 15mm in huis haalt waar je mooie groothoekfoto’s mee kunt maken. Deze Nikon-fisheye, de AF-S Nikkor Fisheye 8-15mm F3.5-4.5E ED, is ontwikkeld voor zowel aps-c- als full frame-camera’s en is dus ook op dat gebied veelzijdig. Bij aps-c (DX) is het objectief iets minder veelzijdig, omdat het dan geen cirkelvormig beeld kan maken. Het is dan een beeldvullende fisheye met een iets grotere beeld hoek dan 10.5 mm. Verder heeft het objectief Nano-coating en alleen al om die reden is het een stuk beter dan de twee concurrenten van Tokina en Canon. In ons geval gaf zelfs de zon in beeld geen reflecties, afgezien dan van een kleine reflectie buiten de beeldcirkel, maar daar heb je uiteraard geen last van. Toch blijft het een zoomobjectief met een erg grote beeldhoek, dus zullen er af en toe kleine en onschuldige reflecties voorkomen in je foto’s. Vergeleken

met de concurrentie én met de andere fisheyes is deze fisheye-zoom een sprong vooruit. De beeldkwaliteit is uitstekend bij ieder diafragma en een compromis tussen beeldhoek en beeldkwaliteit is dan ook niet meer nodig. Deze nieuwe Nikkor verlost ons ook van de keuze tussen beeldvullend of

'Deze nieuwe Nikkor verlost ons ook van de keuze tussen beeldvullend of cirkelvormig' cirkelvormig. Het objectief heeft drie EDelementen en twee asferische elementen. Volgens Nikon zijn de asferische elementen gebruikt om het objectief kleiner te maken. Het is dan ook opvallend compact en licht voor zo’n veelzijdige full frame-fisheye: hij is iets meer dan 8 cm lang en iets minder dan 500 gram zwaar. In de praktijk is deze Nikonfisheye een erg fijn objectief, dat je ook in diverse ‘tussenstanden’ kunt gebruiken. Zo heb je voor iedere situatie genoeg mogelijkheden.

AF-S Nikkor Fisheye 8-15mm F3.5-4.5E ED Getest in: DIGIFOTO Pro 4.2017

Adviesprijs € 1539,Diafragma f/3.5 – f/29 Minimale scherpstelafstand 16 cm Opbouw 15 elementen in 13 groepen Gewicht 485 gram Info nikon.nl

PLATINA

CATEGORIE

OBJECTIEF

Lees de review van de AF-S Nikkor Fisheye 8-15mm F3.5-4.5E ED op onze website

DIGIFOTOPRO.NL/REVIEWS 64 DIGIFOTO

NIKON 2017

KOOPWIJZER

AF-P NIKKOR 70-300mm f/4,5-5,6 E ED VR Nikon heeft meerdere tele-objectieven in het BUDGET M E D I U M assortiment en daarom zou je jezelf af kunnen vragen wat deze 70300mm f/4.5-5.6 E ED VR toevoegt. Je zou immers ook een 70-200mm f/2.8 kunnen kopen, of een 200-500mm. Toch is deze AF-P NIKKOR 70-300mm f/4.5-5.6 E ED VR een optie die het overwegen waard is. Niet alleen de prijs is zacht, de prestaties zijn ook prima in orde. Tegenover zijn voorganger zijn er diverse punten verbeterd bij de AF-P NIKKOR 70-300mm f/4.5-5.6 E ED VR. Omdat het een nieuwe generatie Nikon-objectief is, wordt het uit negen afgeronde lamellen bestaande diafragma elektronisch bediend. Dat maakt de camera meteen een stuk stiller, zeker in gebruik met Livebeeld. Ook de AF-P stappenmotor maakt het objectief nog stiller. Dat is belangrijk als je met het objectief wilt gaan filmen, want de stappenmotor zorgt ervoor dat je daarbij geen storende geluiden meer hoort. Ook stelt het objectief nu bij Livebeeld en bij de ‘gewone’ AF sneller scherp. De oude 70-300 was al snel met scherpstellen, maar de nieuwe doet daar nog een flinke schep bovenop. De VR is ook verbeterd. Nikon geeft aan dat je 4,5x

langere sluitertijden bereikt met VR. Dat is zeker een verbetering. Verder kun je nu scherpstellen tot 1,2 meter, wat bij 70mm heel handig is en bij 300mm al macro-achtige opnamen mogelijk maakt. Wat het objectief zo bijzonder maakt is dat de foto’s altijd eruit springen qua scherpte en contrast. Alles wat je ermee doet is goed. Optisch is het objectief dus erg goed. Toch is het vooral de combinatie van factoren die deze Nikon zo interessant maakt. Een groot bereik, een relatief laag gewicht en de optische prestaties maken het een objectief dat het overwegen zeker waard is als je graag op pad gaat met een goed en veelzijdig objectief.

‘Alles wat je ermee doet is goed’

AF-P NIKKOR 70-300mm f/4,5-5,6 E ED VR Getest in: DIGIFOTO Pro 6.2017

Adviesprijs € 879,Diafragma f/4.5 - f/40 Minimale scherpstelafstand 120 cm Opbouw 18 elementen in 14 groepen Gewicht 680 gram Info nikon.nl

GOUD

CATEGORIE

OBJECTIEF

Optische kwaliteit

Er zijn bij 100% nauwelijks kleurfouten te bekennen en bij de standaard-correctie waren ze helemaal afwezig. Qua scheidend vermogen scoort het objectief zeer goed en ietsje minder goed in meridionale richting (dat zijn lijnen concentrisch om het middelpunt). Dat is erg goed, want meestal zijn deze verschillen veel groter. Het gewone én het microcontrast zijn uitstekend. Dat alles al bij volle opening, terwijl iets diafragmeren nog een geringe verbetering op. Het bokeh is zeer goed, al krijg je bij diafragma’s als f/4 en f/4.5 natuurlijk nooit zo’n mooie achtergrondonscherpte als bij f/2.8 of nog groter. Reflecties en spookbeelden zijn goed onderdrukt. TEKST DRÉ DE MAN

Lees de review van de AF-P NIKKOR 70-300mm f/4,5-5,6 E ED VR op onze website

DIGIFOTOPRO.NL/REVIEWS 72

DIGIFOTO

NIKON 2017

KOOPWIJZER

Nikon AF-S 70-200mm f/2.8E FL ED VR BUDGET LARGE

Het is altijd moeilijk om in de voetsporen te stappen van een voortreffelijke voorganger.

Je vraagt je af wat een nieuwe 70-200 moet doen om de oude te overtreffen. Puur optisch gezien is het objectief op het eerste gezicht niet heel erg veel veranderd. De opbouw ging van 21/16 naar 22/18. Van zeven ED-elementen (minder kleurbreking/ extra kleurcorrectie) ging Nikon naar één element met hoge breking, zes ED-elementen en één fluoriet-element, wat het gewicht heeft doen afnemen. (Nikon gebruikte nooit fluoriet vanwege de kwetsbaarheid ervan, maar heeft een methode gevonden om dit materiaal minder breekbaar te maken.) Kijk je naar de doorsnede, dan zijn daar nog minder kenmerken in terug te vinden van een van de bekende objectieftypes dan bij de vorige versie. Ergonomisch verschilt de nieuwe 70200 op drie punten van de oude. Allereerst is het objectief 110 g lichter. Dat lijkt een klein verschil, maar omdat het objectief ook een iets betere balans heeft, kan het toch duidelijk voelbaar zijn. Daarmee is het in ieder geval ook meteen één van de lichtste 70-200mm f/2.8 objectieven. Het bokeh van de vorige versie was al mooi. Deze versie doet daar ondanks het iets hogere contrast nog een klein schepje bovenop. Vooral elementen op de voorgrond zien er nu beter uit. Uiteraard bieden de f/1.4-objectieven (28, 85 en

‘Deze Nikkor is één van de lichtste 70-200mm f/2.8 objectieven’

Nikon AF-S 70-200mm f/2.8E FL ED VR Getest in: DIGIFOTO Pro 3.2017

105mm) een mooiere achtergrondonscherpte, maar dat komt voornamelijk doordat ze lichtsterker zijn. Dit is een objectief dat laat zien dat Nikon meer dan ooit aan de top van de optische ontwikkelingen staat. Het enige nadeel van dit objectief is de prijs. Maar die is vergeleken met de concurrentie niet eens zo gek.

Adviesprijs € 3179,Diafragma f/2.8 – f/22 Minimale scherpstelafstand 110 cm Opbouw 22 elementen in 18 groepen Gewicht 1400 gram Info nikon.nl

PLATINA

CATEGORIE

OBJECTIEF

Optische kwaliteit

Deze 70-200 heeft nogal wat stof doen opwaaien, omdat verschillende reviewers het zoveel beter vonden dan andere zoomobjectieven op dit gebied. Laten we dat relativeren: ja, dit objectief is heel erg goed, maar de vorige versie was ook al heel goed. Beide objectieven halen bij f/5.6 – f/8 een vrijwel maximale scherpte over het gehele beeldveld (test bij 36 megapixel). De nieuwe versie haalt die scherpte wel eerder, met name in de hoeken. In het centrum en aan de rand is er niet zo heel veel verschil, al is het nieuwe objectief bij sommige brandpuntsafstanden ietsje contrastrijker. Kortom: de resultaten zijn nu al erg goed en zullen met toekomstige camera’s nog beter worden. TEKST DRÉ DE MAN

Lees de review van de Nikon AF-S 70-200mm f/2.8E FL ED VR op onze website

DIGIFOTOPRO.NL/REVIEWS 71 DIGIFOTO

NIKON 2017

ACHTERGROND | TELE

DIGIFOTO PRO 3

DIGIFOTO

NIKON 2017

Tele-objectieven

Geschiedenis, techniek en toekomst Dé fotografische manier om je onderwerp meer nadruk te geven, is het dichterbij te halen. Je kunt natuurlijk ook zelf dichterbij gaan staan, maar dat is vaak niet mogelijk of wenselijk. Dat maakt tele-objectieven vaak onontbeerlijk. Maar hoe werken ze eigenlijk, welke soorten heb je, waarom zijn ze zo groot en duur bijvoorbeeld en wat is fluoriet, ED, PF en DO? TEKST DRÉ DE MAN

DIGIFOTO PRO 3

DIGIFOTO

NIKON 2017

ACHTERGROND | TELE

Om het in het begin even ingewikkeld te maken: er zijn tele-objectieven die geen tele-objectieven zijn. Een tele-objectief is namelijk per definitie eigenlijk een objectief dat korter is dan de brandpuntsafstand. In de praktijk noemen we echter alle objectieven die langer zijn dan twee keer de langste zijde van het beeld tele-objectieven. Bij 85 en 105mm-objectieven zien we echter nog wel Gauss- en Ernostar/ Sonnar-constructies die strikt genomen niet of nauwelijks tele-objectieven zijn, maar erg lijken op een iets vergrote versie van standaardobjectieven. Dat soort constructies bieden voordelen

bij grote lichtsterkten. Bij de langere tele-objectieven daarentegen worden gewicht en afmetingen toenemend belangrijk en zelfs de gewichtsbalans van zoâ&#x20AC;&#x2122;n objectief speelt een rol. De laatste jaren zien we ook een ontwikkeling waarbij deze telereuzen lichter en kleiner worden, met toepassing van nieuwe productiemethoden voor fluoriet en fresnel-elementen.

Echte tele-objectieven Echte tele-objectieven zijn te herkennen aan een concave lens(groep) aan het eind. (Concaaf wil

zeggen: hol, je zou ook kunnen zeggen, met een negatieve brandpuntsafstand). De opbouw ervan is in beginsel vrij simpel: aan het begin van zoâ&#x20AC;&#x2122;n objectief vind je een of meer groepen die per saldo convex zijn en die die de lichtstralen bundelt. Op een flinke afstand daarvan, waar het beeld al kleiner geworden is, bevindt zich dan een lensgroep die concaaf is: deze gaat de bundeling weer tegen. De door de eerste lens gebundelde stralen komen nu dus op een veel grotere afstand samen. Het lijkt alsof ze door een veel langere lens geproduceerd zijn. Een converter werkt overigens ook zo, dat is in feite een concave lensgroep die je aan het eind van een objectief toevoegt. Meer daarover verderop in dit artikel. De 200mm f/4 Nikkor uit 1959 is een voorbeeld als uit een leerboek. Hij bestaat uit een

DIGIFOTO PRO 3

DIGIFOTO

NIKON 2017

Portret en reportagetele’s

(bijna-)achromaat aan het begin, daarna nog een heel licht convexe lens en aan het eind één concaaf element. Simpeler kan het nauwelijks. Volgens een test in het blad foto uit 1971 (met grafiek!) voldeed het objectief echter prima. De daaronder staande 200mm f/2 laat zien wat je allemaal moet doen als je zo’n objectief twee tops lichtsterker wil maken. Toegegeven: de f/2versie is ook een objectief dat superieure prestaties levert.

Brandpuntsafstanden Lang was 135mm de langste brandpuntsafstand voor kleinbeeldcamera’s. De reden was simpel: met een Leica meetzoekercamera kon je met een langer objectief niet scherpstellen, daarvoor was het systeem te onnauwkeurig. Concurrent Contax had een grotere meetbasis en introduceerde ter gelegenheid van de Olympische spelen van 1938 de Zeiss Olympia Sonnar, een 180mm f/2.8. Dat objectief vormde de basis voor veel lichtsterke tele-objectieven. Daarna stond de ontwikkeling in de consumentenmarkt even stil totdat eind jaren zeventig nieuwe glassoorten met geringe kleurbreking (ED, fluoriet) min of meer betaalbaar werden. Schott was de eerste. We hebben daaraan ook de eerste 300mm f/2.8-objectieven te danken. Sindsdien zijn de professionele tele-objectieven van zeer hoge kwaiteit – maar ook erg prijzig, omdat de speciale glassoorten erg duur zijn. Op een enkele dure uitzondering na, gold dat echter niet voor de zoomobjectieven. Pas met de introductie van de nieuwste

langere telezoomobjectieven kwam daar verandering in. Tegenwoordig zijn er ook betaalbare lange telezooms van hoge kwaliteit, al is de lichtsterkte daar een beperkende factor: die blijft beperkt tot f/5.6 à f/6.3 - en dan zijn de T-waarden tot zelfs twee derde stop lager. Ook dat is een verschil met de vaste brandpunten. Eén van de 150-600mm-objectieven heeft een effectieve lichtsterkte van op een haartje na f/8 bij 600mm en dan is het verschil met een vast brandpunt – al dan niet in combinatie met een converter – wel heel groot.

Technieken Hét probleem bij het ontwerpen van een (langer) tele-objectief is het ontstaan van longitudinale kleurfouten. Bij deze brandpuntsafstanden worden die als het ware over een groot gebied in de lengte uitgesmeerd. We hebben al gezien dat die met dure en bijzondere glassoorten sterk te onderdrukken zijn. Ook fresnel-lenzen helpen hierbij en die zijn ook behulpzaam met het compacter en lichter maken van objectieven. Wat uiteraard ook helpt is het beperken van de lichtsterkte – dat is dus een van de redenen waarom de telezooms goedkoper kunnen zijn. Een andere belangrijke techniek is stabilisatie. Optische stabilisatie is een must en is ook zeer effectief – al verschilt dat van merk tot merk. Zelfs de kwaliteit van de statiefvoet speelt een rol. Bij sport en natuurfotografie heb je ook vaak te maken met weersomstandigheden die verre van ideaal zijn, dus is spatwaterbestendigheid ook een vereiste bij de professionele versies.

'De langere tele-objectieven stellen hoge eisen aan contrast en scherpte'

DIGIFOTO PRO 3

DIGIFOTO

Ook tegenwoordig is 135mm nog een soort grens, maar dan voor de objectieven die nog bij de reportage- en portretobjectieven gerekend kunnen worden. Je kunt er mensen en situaties mee fotograferen die je nog niet zo sterk dichterbij haalt, dat een echt tele-effect optreedt. Voor de concentratie op het onderwerp heb je daarom ook nog een groter diafragma nodig, bij f/5.6 en f/8 wordt de achtergrond snel onrustig. Hier vind je ook nog goedkope objectieven én extreem lichtsterke exemplaren. Ook de reiszooms dringen nog in dit gebied door. Dat begint dan bij ca. 70mm, niet toevallig ook het begin van de professionele 70-200mm f/2.8 zooms. Bij aps-c kun je zelfs de 50mm standaardobjectieven voor full frame gebruiken als teleobjectief.

Reportage- en resizooms Voor professionele fotografen nemen de 70-200 zooms een speciale plaats in. Hun bereik strekt zich bij full frame uit van de allerkortste telebrandpuntsafstand tot de al redelijk sterk dichterbij halende 200mm. Bij reportages, sportfotografie, in de natuur en zelfs voor portretten spelen deze zooms een belangrijke rol. Met hun lichtsterkte van f/2.8 en hun uitstekende optische kwaliteit én bokeh, kunnen ze zeer veel opgaven vervullen. Deze objectieven bestaan in die lichtsterkte pas sinds de jaren tachtig, alweer dankzij de glassoorten met geringe kleurfouten. In combinatie met een converter kom je met deze objectieven bovendien tot 400mm. Ze halen dan echter een kleinere scherpte dan vaste brandpunten. Bij een 1.4x converter is het verschil nauwelijks te zien, terwijl je bij een 2x converter al bijna drie stops moet diafragmeren voor de allerhoogste scherpte. Die scherpte heb je echter alleen nodig bij landschappen en details van gebouwen waar je de scherpte van hoek tot hoek wil hebben. Bij vele andere onderwerpen voldoen ook de grotere converters met de 70-200-objectieven. Bij amateurs is het kleine broertje van de 70-200 erg populair: dat zijn aps-c-objectieven die beginnen bij 18 of soms 16mm (28 of 24mm kleinbeeldequivalent) en dan doorgaan tot 200 of zelfs 300mm (450mm kleinbeeldequivalent). Optisch mag je deze objectieven niet vergelijken met de professionele 70-200-objecteiven, maar daar staat weer tegenover dat ze wel relatief heel klein en licht zijn.

NIKON 2017

ACHTERGROND | TELE

wil je niet nog eens het contrast verhogen of extra verscherpen, want dan wordt de ruis nog sterker. Ook heb je bij opnamen op afstand vaak te maken met heiigheid, vocht in de atmosfeer, dat scherpte en contrast verkleint. Ten slotte heb je ook nog vaak te maken met tegenlicht, waardoor de zon een egale laag licht over het beeld legt, die het contrast flink verlaagt.

'Kortom: het is een zaak van het maken van goede afwegingen' Langere tele’s De naam van de Olympia Sonnar geeft al aan dat tele-objectieven in de sportfotografie een belangrijke rol spelen. De noodzaak om korte sluitertijden te gebruiken in combinatie met de verplichting om op afstand te blijven, maakt een lichtsterk objectief in de sportfotografie tot een noodzaak. Bij veel sportstadions zijn er bepaalde locaties die specifiek vragen om een 400mm, terwijl op andere plekken in die stadions een 600mm het aangewezen objectief is. Dat maakt ook het bestaan van objectieven die vrij weinig verschillen qua brandpuntsafstand begrijpelijk. De 70-200mm f/2.8 zoomobjectieven hebben de 180 en 200mm f/2.8-objectieven de facto verdrongen. We zien nog wel vaste brandpunten in de lichtsterkte f/2 bij 200mm bij Canon en Nikon, maar dat zijn zeer dure exoten.

Optische perfectie De langere tele-objectieven stellen hoge eisen aan contrast en scherpte. Wanneer je hoge ISO-instellingen gebruikt,

Allemaal reden dus om een teleobjectief zo contrastrijk en scherp mogelijk te maken – én om de coating ervan te perfectioneren. De noodzaak de kleurfouten zoveel mogelijk te onderdrukken en de daarom toegepate grote ED- en fluorelementen drijven de prijs van deze objectieven ook flink op. Het gevolg daarvan is dat deze objectieven weliswaar duur, maar ook extreem goed zijn. Ze zijn meteen bij volle opening al vrijwel perfect en diafragmeren levert alleen een heel kleine contrastwinst op en minimaal betere hoeken. Voor opnamen onder gemakkelijke omstandigheden lijken deze objectieven dus bijna te goed, maar onder moeilijke omstandigheden ben je erg blij met deze optische perfectie. Ook in combinatie met converters komt deze perfectie goed van pas, zie hierna. Wie echter genoegen neemt met een veel geringere lichtsterkte en iets – maar niet eens zo gek veel - mindere optische prestaties, kan ook gelukkig worden met een lange telezoom met lichtsterkte f/5.6 of zelfs f/6.3. Zo lang je onder goede weersomstandigheden overdag fotografeert merk je weinig van het verschil - in ieder geval niet bij de allerbeste vertegenwoordigers van deze categorie. Nog langere brandpuntsafstanden dan de 800mm f/5.6 worden niet meer gemaakt: converters (zie ook hierna) en croppen hebben de

noodzaak daarvan verkleind. Nikon heeft in 1993 een Nikkor 1200-1700mm f/5.6-8.0 zoomlens gemaakt, die toen al $ 60.000,- kostte. Dit objectief is nog steeds in het bezit van een paar persbureau’s. Heel soms wordt het uit de mottenballen gehaald, de laatste keer ter gelegenheid van de bruiloft van prins Harry. Natuurfotografen verschillen in hun eisen niet zo gek veel van sportfotografen. Zij gebruiken vaak dezelfde objectieven, maar dan voor anders toepassingen. Alleen weten ze zelden of nooit op welke afstand van hun onderwerp ze zullen zijn. Daarom zie je bij die categorie ook wel zoomobjectieven. Converters worden echter door beide categorieën vrij veel gebruikt.

Probleem bij zeer lange brandpuntsafstanden De warmtetrillingen van de lucht kunnen soms voor problemen zorgen bij lange brandpuntsafstanden. Het vervelende daarbij is dat het verhogen van het contrast en extra verscherpen niet echt helpt: door de luchtrillingen worden lijnen niet recht maar

licht slingerend weergegeven. Boven de ca. 500mm full frame (300mm aps-c) wordt deze factoren steeds belangrijker. Bij ca. 800mm full frame (575mm aps-c) spelen ze al een belangrijke rol. Het is daarbij goed om te bedenken waar je thermiek zult krijgen – want daar gaat het in feite om. Boven steden is vrijwel altijd warme lucht. Vooral in de kou kunnen mensenmassa’s echter ook luchtrillingen veroorzaken. Heel bekend is het effect boven asfalt, bijvoorbeeld bij wegen in de zomer in woestijngebieden. Problemen ontstaan vooral bij verschillende oppervlakten, bijvoorbeeld bossen afgewisseld door woestijn of stenen.

Lange telezooms Bijna tien jaar geleden waren er in de categorie lange telezooms vooral 200-400mmobjectieven, met de Sigma 100300m f/2.8 als uitzondering. Sinds 2013 zijn er ook goede 200-600mm objectieven, die qua kwaliteiten in ieder geval in de buurt van de vast brandpunten komen. Voor minder professionele toepassingen bestaan er

Converters en vaste brandpunten

Deze lichtsterke tele’s zijn erg duur, groot en zwaar. Bovendien hebben ze een uitstekende optische kwaliteit. Het kan dan ook aantrekkelijk zijn om ze te combineren met een converter, zie de tabel hieronder. OBJECTIEF

1,4X

1,7X

2,0X

200mm f/2

280mm f/2.8

340mm f/3.4

400mm f/4

300mm f/2.8

420mm f/4

510mm f/4.8

600mm f/5.6

300mm f/4

420mm f/5.6

510mm f/6.3

600mm f/8

400mm f/2.8

560mm f/4

680mm f/4.8

800mm f/5.6

70-200mm f/4

280mm f/5.6

340mm f/6.3

400mm f/8

70-200mm f/2.8

280mm f/4

340mm f/4.8

400mm f/5.6

200-500 f/5.6

700mm f/8

850mm f/9.5

1000mm f/11

Bij converters moet je er echter rekening mee houden, dat je wat verder moet diafragmeren. Voor de allerbeste kwaliteit is dat bij de 1.4x is dat ongeveer een diafragmawaarde, bij 1.7 twee of bij 2x ongeveer drie. Bij de 1.4x kun je echter ook gewoon een beetje extra verscherpen, bij de 1.7x een stop diafragmeren en bij de 2x converters ongeveer twee stops. Alles is echter afhankelijk van je eisen en van de omstandigheden. Bij goed en veel licht hoef je minder te diafragmeren maar kun je het wel, bij weinig en slecht licht moet je verder diafragmeren maar kan het bijna niet…

DIGIFOTO PRO 3

DIGIFOTO

NIKON 2017

minder lichtsterke zooms én reiszooms, die het bereik van de 70-200-zooms zowel naar boven als naar beneden uitbreiden. Dat kost dan wel veel lichtsterkte en scherpte.

maakt en je budget beperkt is, een aps-c-camera interessant kan zijn, terwijl full frame de voorkeur verdient wanneer je uiterste lichtsterkte, groothoeken of zo veel mogelijk megapixels prefereert.

APS-C of converter?

En de scherptediepte? Dat maakt niet veel uit. Wanneer de afbeeldingsmaatstaf gelijk moet zijn, is 400mm f/2.8 bij aps-c ongeveer gelijk aan 600mm f/4 bij full frame.Bij de lichtzwakkere telezoom is de combinatie met aps-c sowieso voor de hand liggend. Zelfs al zou het objectief met converter nog scherpstellen, dan kan dat alleen nog met een paar scherpstelvelden in het midden van het beeld.

Een vaak opduikende vraag is of het zin heeft een aps-c-camera te gebruiken in plaats van een 1.4x converter. Het verschil tussen aps-c en full frame is ongeveer een stop zowel in ruis als in dynamiek en dat is ook het verlies van de converter. Wanneer de sensoren a hetzelfde merk en dezelfde generatie zijn, dan is het inderdaad bijna om het even. Speciale camera’s als de Nikon D500 en Canon 7D hebben bovendien nog andere aantrekkelijke eigenschappen vergeleken met de instap full frame-camera’s: ze maken meer opnamen er seconde en stellen iets sneller scherp.Toch zal een Nikon D5 bij hogere ISO-waarden het meer dan een stop beter doen dan een D500, die op zijn beurt weer relatief betere prestaties levert bij lagere ISO-waarden. Aan de andere kant zal een full frame-camera met bij twee keer of nog meer megapixels meer scherpte en dynamiek opleveren bij veel licht, dus dat is ook een belangrijke afweging. Het voordeel van een camera als de Nikon D810 is uiteraard dat je op het moment dat je geen extreem lange brandpunten nodig hebt, je een duidelijk betere beeldkwaliteit krijgt. Hoe dan ook zijn aps-c camera’s vaak in het voordeel wanneer het gaat om het bereiken van een groot mogelijke brandpuntsafstand voor een zo laag mogelijke prijs, zeker wanneer er genoeg licht is. Grofweg zou je kunnen zeggen dat wanneer je veel tele-opnamen

De redenering bij de vergelijking tussen full frame en aps-c kun je ook maken voor MFT en zelfs 1” en nog kleinere formaten. Superzoomcamera’s als de Nikon P900 hebben dan weliswaar een kleine sensor, maar ze bieden ook extreme lange brandpuntsafstanden in een zeer kleine behuizing. Alleen is het voor deze formaten moeilijker vergelijkbare lichtsterke teleobjectieven te produceren. Theoretisch zou je lichtsterke tele’s van Canon en Nikon kunnen gebruiken, maar die werken beter samen met camera’s van die merken, zeker wat betreft de scherpstelling. Kortom: voor de allerhoogste kwaliteit en snelheid full frame, voor iets minder kwaliteit en een lagere prijs en compactere uitrusting aps-c en voor wie meer prijs stelt op een zo laag mogelijk gewicht de nog kleinere formaten. Het grote aanbod dat ontstaan is, maakt de keuze misschien moeilijker, maar het fotograferen een stuk gemakkelijker en aangenamer.

AWARDS 2017

AF-P NIKKOR 70-300mm f/4,5-5,6 E ED VR Getest in: DIGIFOTO Pro 6.2017 Prijs € 879,Info nikon.nl

Beoordeling

Beeldkwaliteit Bediening Behuizing Prijs / kwaliteit

GOUD

CATEGORIE

OBJECTIEF

Deze Nikkor met stappenmotor is een aantrekkelijk alternatief Je kunt met dit objectief in veel situaties al dichtbij genoeg komen, maar wat het zo bijzonder maakt is dat de foto’s altijd eruit springen qua scherpte en contrast. Daarmee doet het objectief erg denken aan de 70-200-objectieven van Nikon: alles wat je ermee doet is goed. De oude 70-300 was goed, maar dit objectief is zoveel beter dat het een groot plezier is om ermee te werken. Je mag ook verwachten dat het objectief goed samen zal werken met een 1,4x converter, zodat het dan tot 420 mm reikt. Het nieuwe ontwerp wordt gedomineerd door maar liefst drie achromatische doublets achter elkaar, die zorg moeten dragen voor de onderdrukking van kleurfouten. Omdat het een nieuwe generatie Nikon-objectief is, wordt het uit negen afgeronde lamellen bestaande diafragma elektronisch bediend. Dat maakt de camera meteen een stuk

stiller, zeker in gebruik met Livebeeld. Ook de AF-P stappenmotor maakt het objectief nog stiller, zeker bij filmen maakt dat verschil. Ook stelt het objectief nu bij Livebeeld en bij de ‘gewone’ AF sneller scherp. Omdat het objectief met één ED-element minder toe kan, levert dat ook een gewichtsbesparing van 65 gram op (680 gram versus 745 gram).Met 680 g is het objectief dan ook goed hanteerbaar, een stuk beter dan de meeste objectieven die dit bereik afdekken. Daarmee wordt het toepassingsgebied ook duidelijk: dit is een objectief voor wie een behoorlijk bereik wil hebben met een hoge kwaliteit en toch geen zwaar en groot objectief wil meenemen. Het is dan ook zeer geschikt voor reisen sportfotografie.

DIGIFOTO PRO 3

Sigma 24-70 f/2.8 OS ART DIGIFOTO

Getest in: DIGIFOTO Pro 6.2017

De Sigma 24-70 f/2.8 OS ART is een

De uiterste hoeken zijn bij 24mm en f/2.8 wat minder

NIKON 2017

AWARDS 2017

Nikon AF-S Nikkor Fisheye 8-15mm Getest in: DIGIFOTO Pro 4.2017 Prijs € 2369,Info nikon.nl

Beoordeling

Beeldkwaliteit Bediening Behuizing Prijs / kwaliteit

PLATINA

CATEGORIE

OBJECTIEF

De Nikon AF-S Nikkor Fisheye 8-15mm is een uitstekende fisheye voor zowel fullframe als aps-c. De specificaties liegen er niet om: het objectief is zowel geschikt voor aps-c als voor full frame, zoomt van een cirkelvormig beeld met een beeldhoek van honderdtachtig graden in alle richtingen tot een beeldvullende fisheye, waarbij de beeldhoek alleen over de diagonaal 180 graden en 170 graden is. De beeldkwaliteit is uitstekend bij ieder diafragma en een compromis tussen beeldhoek en beeldkwaliteit is dan ook niet meer nodig. Deze nieuwe Nikkor verlost ons ook van de keuze tussen beeldvullend of cirkelvormig. Voor DX is het objectief iets minder veelzijdig, maar daar heeft het weer het voordeel dat het bij een eventuele upgrade naar full frame alleen maar beter wordt. Ook fijn: het anders snel vies wordende voorste lenselement heeft een fluorinecoating en dat is bij een dergelijk objectief erg

welkom. Opvallend is de afwezigheid van chromatisch aberratie. De vertekening is bijzonder groot, maar dat is bij een fisheye uiteraard geen beeldfout. Een fisheye is geen vervanging voor een supergroothoek, al kun je het beeld ‘defishen’ met verlies van scherpte. Het is een specialistisch objectief, maar in dit geval is inzetbaarheid wat groter dan normaal, omdat je zowel beeldvullende als cirkelvormige beelden kunt maken. De kwaliteit van het objectief is ver boven ieder twijfel verheven, zodat dit objectief een no-brainer is als je op zoek bent naar een compromisloos fullframe fisheye-objectief.

Nikon AF-P DX 10-20mm F4.5-5.6G VR Getest in: DIGIFOTO Pro 3.2017 Prijs € 399,Info nikon.nl

Beoordeling

Beeldkwaliteit Bediening Behuizing Prijs / kwaliteit

GOUD

CATEGORIE

OBJECTIEF

Deze 10-20mm groothoek van Nikon is goed, compact en betaalbaar. Canon ging Nikon voor door een betaalbare 10-18mm te introduceren. In combinatie met de 1.6x-cropfactor van Canon, heeft dat objectief een iets kleiner bereik dan deze nieuwe Nikon. Over deze Nikon AF-P DX Nikkor 1020mm F4.5-5.6G VR kunnen we kort zijn: al bij volle opening is het in het centrum contrastrijk en scherp, maar er moet iets gediafragmeerd worden om de rest van het beeld, en met name de uiterste hoeken, echt scherp te laten worden. In de groothoekstand vergt dat ongeveer twee diafragma’s, in de ‘tele’-stand ongeveer één. Wil je ook dat de vignettering gering is, dan is f/11 optimaal. Opvallend is dat de vertekening zelfs bij 10mm vrij gering is, dat is bij goedkopere groothoeken vaak heel anders. Het objectief haalt dus een zeer goede afbeeldingskwaliteit. Een bijkomend voordeel van de geringe lichtsterkte is het geringe gewicht en de kleine

omvang. Het objectief weegt de helft van 10-24mm f/3.5-4.5 van Nikon. Het objectief vormt dus een aantrekkelijk aanbod. De 10-20mm is een belangrijk uitbreiding van de reeks betaalbare DX-objectieven van Nikon. Naast de goede 18-55mm en de 55200mm en 70-300mm is er nu een echte groothoek. Daarmee wordt echte groothoekfotografie voor vrijwel iedere Nikon-fotograaf betaalbaar. Het objectief is echter ook interessant voor wie op reis wel groothoekfoto’s wil maken maar niet veel gewicht mee wil slepen. De echt goed werkende VR komt dan ook goed van pas.

106

DIGIFOTO

18-400mm objectief is helemaal in lijn met de nieuwste Tamronobjectieven van de laatste jaren. De Tamron 18-400mm is opgebouwd uit 16 lenselementen in 11 groepen, waarvan 3 elementen Low Dispersionelementen zijn om beeldfouten te

NIKON 2017

AWARDS 2017

Nikon 70-200mm CanonAF-S EOS 6D Mark II F/2.8E FL ED VR Getest Getestin: in:DIGIFOTO DIGIFOTOPro Pro3.2017 5.2017 Prijs Prijs€€3179,2129,Info Infonikon.nl canon.nl

Beoordeling Beoordeling Beeldkwaliteit Beeldkwaliteit Bediening Bediening Behuizing Snelheid Prijs / kwaliteit Behuizing

Prijs / kwaliteit

PLATINA

GOUD

CATEGORIE

OBJECTIEF CATEGORIE DSLR

De versie Denieuwe Canon EOS 6D van MarkdeIINikon is een 70-200 f/2.8 is zo mogelijk nóg compacte maar capabele instap beter dan zijn voorganger fullframe

Het altijdbijmoeilijk om in dezit de Netiszoals de voorganger voetsporen te stappen van 6D Mark II tussen de EOS 5Deen (Mark voortreffelijke voorganger. IV ) en de EOS 7D (Mark II) inPuur en is het optisch gezienframe is deze nieuwe versie de instap-full van Canon. Voor van de Nikkor op het gebruikers van70-200mm de eerste EOS 6Deerste zal gezicht heel erg veel veranderd. de Markniet II bekend terrein zijn qua De opbouw en ging van 21/16 22/18. ergonomie ontwerp. Nognaar steeds is Van zeven (minder de 6D eenED-elementen compacte en lichte camera kleurbreking/extra kleurcorrectie) die desondanks toch imposante ging Nikon naar éénzoals element specificaties heeft, Wi-Fi,met een hoge breking, zes ED-elementen Variangle touchscreen en een fijnen één fluoriet-element, het gewicht autofocussysteem. Dewat Canon EOS 6D heeft Mark doen II filmtafnemen. niet in 4K, maar wel in Wat dat in de 50 praktijk? Betere Full betekent HD met maximaal beelden per scherpte contrast de hoeken seconde.en Ook met deinbeeldkwaliteit met bij f/2.8 een betere van name de Canon EOS en 6Df/4, Mark II zit het correctie vanDe kleurfouten, zeker goed. Canon blijftgeen ook bij brandpuntsinflatie / focus breathing de hogere iso-waarden goed in het en een hogervan contrast weergeven detailsbij entegenlicht. kleurruis Het de vorige versie was al blijftbokeh netjesvan binnen de perken. mooi. Deze versie doet daar ondanks De Canon EOS 6D Mark II is een het iets hogere contrast eenisklein uitstekende camera. De nog camera schepje bovenop. gericht op enthousiaste fotografen Dit objectief laat zien dat Nikon

Nikon D7500 Getest in: DIGIFOTO Pro 3.2017 Prijs € 1499,Info nikon.nl

Beoordeling

Beeldkwaliteit Bediening Snelheid Behuizing Prijs / kwaliteit

PLATINA

CATEGORIE

DSLR

meer dan ooit aan de top van optische die graag de overstap naar fulldeframe willen maken, ontwikkelingen staat. Het enigebetalen. nadeel En vanvoor dat maar niet de hoofdprijs willen dit objectief de prijs. Maar die isDe vergeleken publiek is ditiseen prima camera. 6D Mark II levert met de concurrentie niet eens zo gek prachtige beelden, werkt heerlijk meten een heel fijn brengt tevensen een ander voordeel met touchscreen biedt genoeg mogelijkheden om zich voorganger jarenmee: zoetde mee te zijn. is nu weer wat goedkoper geworden en dat objectief is nog steeds een heel aantrekkelijk aanbod. Kortom: er zijn alternatieven maar als je geïnteresseerd bent in een 70-200-objectief voor Nikon dat iedere keer weer verbaast door zijn optische kwaliteiten en dat ook in de toekomst zal blijven doen, dan voert geen weg aan de nieuwe 70-200 voorbij.

115

De Nikon D7500 staat tussen de D5600 en de D500 in en is een aantrekkelijk alternatief voor beide camera’s De D7500 is gemeten aan de specificaties beter, maar het is in de praktijk vooral een andere camera dan de D7200 of de D7100. Hij lijkt hij de eigenschappen van wel heel vele verschillende Nikon-camera’s in zich te verenigen, van de D5600, de D750 de D500 en uiteraard van zijn voorganger, de D7200. De D7500 voelt wat meer aan als een spiegelloze camera, maar dan weer wel met de uitstekende (in twee betekenissen) grip. Ook verder is het een echte reflexcamera, dat wil zeggen: een camera waar je de hele dag mee kunt fotograferen zonder de batterij te verwisselen en met een heldere zoeker en een uitstekende scherpstelling die ook bij heel weinig licht goed werkt. Nikon is er goed in geslaagd de D7500 tussen de D5600 en de D500 te positioneren. Het is ook een aantrekkelijke aanbieding vergeleken met de concurrentie, waarbij de

keuze tussen spiegelloos en reflex steeds meer een persoonlijke wordt. Qua technologie en vooral qua beeldkwaliteit heeft Nikon in ieder geval een camera geïntroduceerd die weer jarenlang het model zal zijn in zijn klasse waar niemand aan voorbij kan. Dat alles neemt niet weg dat wie een ruim budget heeft, serieus zou moeten kijken naar de D500. Maar met de D7500 koop je al veel van de goede eigenschappen van de D500 en dat maakt het tot een uitstekende keuze.

94 DIGIFOTO

NIKON 2017

A W A R D AS W2 0A 1R7D S 2 0 1 7

Nikon D850 Samyang T-S 24mm f/3.5

De Nikon D850 overtreft de verwachtingen en is een begerenswaardige camera De Samyang T-S 24mm De introductie van de D850 f/3.5 ED AS UMC is een heeft heel wat los gemaakt. goed en betaalbaar tiltDe verwachtingen voor shiftobjectief een D810-vervanger waren

Sony A9 Nikon PC-Nikkor 19mm f/4 De Sony A9 is een veelzijdig en aantrekkelijk snelheidsmonster

De A9 maakt 20 foto's per seconde met 60 AFberekeningen per seconde. Deze tilt-shift Nikkor is Doordat de camera geen subliem constructie en last heeft van van traditionele levert een voorbeeldige blackout-momenten als je een beeldkwaliteit foto maakt is de A9 in staat om Deze Nikon PC-Nikkor 19mm continu zicht te houden op het f/4 is een uitzonderijk goed onderwerp dat in focus moet objectief. deze beeldhoek zijn. DezeVoor prestaties worden ismogelijk dat zeergemaakt bijzonder en nog door de meer je rekening Exmorwanneer RS CMOS-sensor, houdt metgegevens het feit dat het waarmee 20x sneller objectief berekend is voor een kunnen worden opgeslagen. veel Dezegroter sensorbeeldformaat. is gekoppeld Bij shift zie je in feite de prestaties aan een BIONZ voor dat grotere beeldformaat. X-verwerkingssensor. Verder Voor hoeken aan de heeftde deuiterste A9 de beschikking shift-kant moet er toch nog tot over 693 fasedetectief/11 gediafragmeerd worden. autofocuspunten waarmee De randen en dehet hoeken 93 procent van beeldin de grafiek zijn overigens de wordt afgedekt. Een enorm randen en hoeken aan de aantal dat er natuurlijk voor shift-kant. andere randen zorgt dat jeDe erg accuraat en en hoeken zijn juist beter precies kunt focussen. Dedan 20 normaal. fps, 60 trackingberekeningen, Als je de PC-Nikkor de processor en hetbekijkt, enorme dan zieautofocuspunten je al dat de constructie aantal aan de grens vaneen de echt optische maken deze A9 mogelijkheden stoot: snelheidsmonster. Dede frontlens is zo bol, dat een hij nog accucapaciteit is met nauwelijks boller kan. Je kunt factor 2,2 toegenomen, aan de rand waardoor je van dus het eenobjectief stuk ook zijdelings de lens langer met dedoor A9 kunt heen kijken. De doorsnede fotograferen dan met zijn ziet er zo mogelijk nog vreemder spiegelloze voorganger. uit: het objectief De camera maaktbegint met maar concave indrukliefst metvier hetsterk enorme

snelheidspotentieel, maar eigenlijk nog meer door het ontzettend knappe autofocussysteem dat je onderwerp vastgrijpt en niet meer loslaat. Fijn en lenzen achter want elkaar.aan die noodzakelijk, Mechanisch is hetper objectief twintig beelden seconde voorbeeldig afgewerkt: heb je natuurlijk helemaal alle lopen heel nietsinstellingen als alle foto’s onscherp soepel, zonder zijn. Tel maar daarbij op datspeling de en met een heel prettige camera betaalbaarder is dan vertraging. Het verdraaien de snelle concurrenten met gaat dusvan gemakkelijk, maar er spiegel Nikon en Canon. isDevoldoende kers op deweerstand taart is de om het objectief inaccucapaciteit. een bepaalde toegenomen instelling laten andere staan. Dat Er is geente enkele werkt heelmogelijk: prettig. Zo je A9 conclusie deheb Sony dan het mooiste van twee is ronduit indrukwekkend. werelden: de compactheid en de relatief lage prijs van full frame met het zoekerbeeld van een technische camera.

De Samyang lijkt op hoog gespannen, maar in dit vergelijkbare objectieven geval bleken de specificaties van Nikon en Canon, zowel de verwachtingen ver te qua specificaties als qua overtreffen. optische bouw. Ook de Allereerst de dynamiek, tilt- en shiftfunctionaliteit is die is een stuk beter dan vergelijkbaar: 12mm shift en wat de al erg goede D810 acht graden tilt. De optische presteerde. Er is een stop meer prestaties van de Samyang dynamiek maar opvallend zijn zeer goed, zeker gemeten is vooral dat de kleuren van aan de relatief erg lage prijs. sterk opgehelderde diepe In de normale (niet verstelde) schaduwen veel beter zijn. Qua stand zijn scherpte en ruisarmoede is de D850 een contrast vanaf f/8 goed en bij stuk beter dan de D810, bij de f/11 en f/13.5 optimaal. Het hoge iso-waarden is dat één beeldcentrum is echter bij stop. Het scherpstelsysteem volle opening ook al goed en dat we al van de D5 kenden, bij tiltverstelling ook dat deel voldoet in alle situaties waarop scherpgesteld is. De werkelijk uitstekend. Zelfs in prestatie bij verstelling blijken situaties waarin je nauwelijks ook heel goed te zijn. Samyang een hand voor ogen ziet (EV -4) biedt met dit objectief een stelt het snel en goed scherp prima alternatief, je kunt met en de precisie is uitstekend. dit objectief foto’s van zeer De relatief bescheiden hoge kwaliteit maken. In de resolutiewinst van 36 naar praktijk blijkt het objectief ook 45 megapixels, wordt met breder inzetbaar dan je op het de professionele Nikoneerste gezicht zou denken. objectieven volledig uitgebuit. Behalve architectuurfoto’s

De D850 is een cadeau van Nikon aan zichzelf én aan de gebruikers. De camera biedt kun je er ook geweldige zoveel mogelijkheden voor panorama’s, superscherpe een zeer concurrerende prijs, landschapsfoto’s, macro’s dat het niet anders dan een met scheimpfug-effect en verkoopsucces moet worden. foto’s met het MadurodamDe D850 is een camera die op effect mee maken. Met alle punten de verwachtingen een aps-c camera kun je er overtreft en die in de praktijk zelfs nog portretten mee vrijwel de ideale DSLR is. Het maken met een heel kleine is de ideale landschaps- en scherptediepte. De Samyang studiocamera, maar hij voldoet blijkt een erg goed en ook uitstekend als reportageveelzijdig objectief dat door de en sportcamera én maakt hoge kwaliteit én de relatieve video’s met een geweldige betaalbaarheid niet mag dynamiek en met heel weinig ontbreken op het verlanglijstje ruis. van de architectuurfotograaf.

Getest in: DIGIFOTO Pro 4.2017 Prijs € 3799,-

Getest in: DIGIFOTO Pro 2.2017 Info nikon.nl Prijs € 1089,Info samyangbenelux.com

Beoordeling Beeldkwaliteit Beoordeling Bediening

Beeldkwaliteit Snelheid Bediening Behuizing Behuizing Prijs / kwaliteit Prijs / kwaliteit

PLATINA

GOUD

CATEGORIE

CATEGORIE DSLR OBJECTIEF

Getest in: DIGIFOTO Pro 3.2017 Getest in: DIGIFOTO Pro 2.2017 Prijs € 5300,Prijs € 3949,Info sony.nl Info nikon.nl

Beoordeling Beoordeling Beeldkwaliteit

Beeldkwaliteit Bediening Bediening Snelheid Behuizing Behuizing Prijs Prijs // kwaliteit kwaliteit

PLATINA PLATINA

CATEGORIE

CATEGORIE SYSTEEM OBJECTIEF CAMERA

107 92

DIGIFOTO

I AM THE DIFFERENCE MAKER

I AM THE NEW NIKON FULL FRAME D850. Met de ultieme combinatie van resolutie, snelheid en lichtgevoeligheid in uw handen levert u niet alleen geweldig werk af. U laat ook uw vakmanschap zien. Breng dat winnende moment in beeld met serieopnamen van maximaal 9* bps met detailrijke bestanden van 45,7 MP. De fenomenale 153-velds autofocus ziet scherpte in de donkerste scĂ¨nes, gecombineerd met een beeldsensor met een toonaangevend ISO-bereik van 64-25.600 worden verborgen details onthuld. Maak echte full-frame filmopnamen in 4K UHD of maak 8K** time-lapse-films. Bekijk het verschil met de ongeĂŤvenaarde keuze voor NIKKOR-objectieven van Nikon. Meer informatie vindt u op www.nikon.nl/D850 * Vereist EN-EL 18B en de optionele MB-D18 multifunctionele battery pack. **Vereist intervalopname-instellingen en software van derden

NIKON_D850_230x300 ADV.indd 1

28-08-17 16:5

NIKON 2017

REVIEW

NIKON D3400

Nikon D3400

Ideaal voor de beginner Nikon maakte elf jaar geleden review voor het eerst een kleine en goedkope instapspiegelreflex, de D50. Bijna twee jaar geleden introduceerde Nikon de zesde generatie van deze serie en nu de zevende: de D3400. Geen revolutionaire veranderingen, maar dat neemt niet weg dat de kleine Nikon nog steeds een zeer aantrekkelijke aanbieding is. Het is ook een camera die heel goed kan concurreren met spiegelloze camera’s en die voor de beginner een paar verrassend aantrekkelijke eigenschappen heeft. Tekst en fotografie DRÉ DE MAN

s je wilt beginnen met fotograferen sta je voor een keuze. Neem je een (instap)spiegelreflex of ga je voor de steeds populairder wordende systeemcamera? De merkbare voordelen van de spiegelloze camera’s liggen vooral op het gebied van de scherpstelling bij video en de compactere en lichtere constructie. De (instap)reflexen zijn echter kleiner en lichter geworden en de spiegelloze camera’s vaak zwaarder en groter. Het is

dus niet zo gek dat de instapreflexen van Nikon en Canon het nog steeds goed doen in de verkoopstatistieken. De Nikon D3400 weegt nog maar 445g met batterijen. De voorgangers D3300 en D3200 wegen respectievelijk 460g en 505g. De D3400 is de lichtste van de huidige reflexcamera’s en is lichter dan de (spiegelloze) Sony a6500. Met de inklapbare set-lens en zeker met de nieuwe telezoom AF-P 70-300mm f/4.5-6.3 valt de D3400 qua grootte ook nauwelijks meer op dan de spiegelloze

‘D3400 HEEFT NU EEN INGEBOUWDE MOGELIJKHEID OM FOTO’S NAAR EEN SMARTPHONE TE VERSTUREN: SNAPBRIDGE’ 58

| DIGIFOTO STARTER

camera’s – met uitzondering van de diepte van de camera. Ondanks het vrij simpele AF-systeem stelt de D3400 bij weinig licht met lichtzwakke lenzen zeer snel en goed scherp. Opvallend is ook dat de camera het in de meest eenvoudige scherpstelstand (automatische veldkeuze) in veel gevallen heel goed doet. Kennelijk zijn de scherpstelalgoritmen nog verbeterd in de afgelopen jaren. Bij video en liveview is de D3400 in het nadeel, maar toch weer een stuk sneller dan eerdere Nikoncamera’s, bijvoorbeeld de D7100. De sensor is van zeer hoge kwaliteit, waarbij echter wel opgemerkt dient te worden dat die van de D5600 beter is.

Smartphone

Bij de vergelijking met de D3300 valt meteen op dat de D3400 nu een ingebouwde mogelijkheid

heeft om foto’s naar een smartphone te versturen. Het gebruik van sociale media is zo ingeburgerd, dat het zo langzamerhand een must is. Bij de D3400 kan dat alleen via een programma dat Nikon SnapBridge noemt. Je installeert een app op je iPhone of Androidtelefoon, paart één keer de camera met de telefoon en vanaf dat moment verstuurt de camera - als je dat wil - automatisch alle foto’s naar de telefoon. Je kunt dat ook uitzetten en foto’s uitkiezen die je wil versturen. Aardige bijkomstigheid is dat je via de telefoon ook de tijd en de GPS-data naar de camera kunt sturen, maar ook dat kun je uitzetten als je wilt. (Die GPS-data worden dan toegevoegd aan je foto’s). Bluetooth LE verbruikt maar weinig energie, zeker in vergelijking met Wifi. De camera kan prima

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

NIKON 2017

foto’s in webresolutie op de achtergrond versturen, wanneer de camera eenmaal gepaard is met een smartphone heb je er geen omkijken naar. Het systeem is niet geschikt voor semiprofessioneel gebruik, grote foto’s kun je niet versturen en RAW’s ook niet oplossing: maak RAW + jpgs of verwerk je RAW’s in de camera tot jpg). Bij de D3300 kon dat alleen met een extra adapter en daarmee is die camera meteen vrijwel even duur als de D3400. Afgezien daarvan moet je dan de oudere app van Nikon gebruiken en dat kost wat meer aandacht en moeite - al gaat het

versturen dan sneller en kan de camera op afstand bestuurd worden. Nikon heeft overal een paar gram gespaard en zo kon de camera ondanks de toevoeging van Bluetooth een stuk lichter worden dan de D3300. De ultrasone sensorreiniging is daarvoor opgeofferd. Voor wie niet vaak lenzen wisselt is dat geen groot nadeel. Het is ook moeilijk te zeggen hoe effectief ultrasone reiniging is. Bij elke camera krijg je na verloop van tijd stof op de sensor, maar vaak is dat niet te zien. De ervaring leert dat dat moment door ultrasone reiniging maar een paar maanden wordt

uitgesteld. Bij kleverig stof als pollen helpt sowieso alleen natte reiniging. Wie wel vaker lenzen wisselt, doet er in ieder geval - ook bij andere camera’s - goed aan een blaaskwast te gebruiken.

Liveview

De sensor van de D3400 is weer een heel klein beetje beter geworden dan die uit de D3300. Ook de scherpstelling is beter geworden, maar ook hiervoor geldt dat Nikon daarin al goed was. Een voordeel is dat dankzij de nieuwe AF-P-lenzen de camera ook een stuk sneller en rustiger scherpstelt bij video en Liveview (Liveview is het gebruiken van de monitor achterop de camera, in plaats van de reflexzoeker waarmee je de camera echt tegen je hoofd aan drukt). Het is trouwens opmerkelijk hoeveel mensen zo’n instapreflex op een vreemde manier gebruiken.

‘Je kunt er heel veel foto’s mee maken zonder de batterij op te laden’

CAMERA NIKON D3400 | BRANDPUNT 18MM | DIAFRAGMA F/3.5 | SLUITERTIJD 1/30 SEC | ISO 800

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

DIGIFOTO STARTER |

NIKON 2017

RUBRIEK REVIEW

NIKON ARTIKEL D3400

‘DE D3400 IS ZEER AANBEVOLEN ALS INSTAPCAMERA EN IN COMBINATIE MET EXTRA LENZEN OOK GESCHIKT VOOR GROTERE UITDAGINGEN’

Ze houden dan de camera met uitgestrekte armen op een afstand en kijken dan op het scherm achter op de camera. Dat is heel onhandig omdat je niet met je handen kijkt. Druk je de camera tegen je hoofd, dan is die camera als het ware een verlangstuk van je oog en volg je je onderwerp met de camera net zo gemakkelijk als met je ogen. Een tweede reden om zo te werken is dat de camera dan veel sneller scherpstelt en een derde reden is dat hij veel minder stroom verbruikt. Het geringe energieverbruik is meteen ook een van de grote voordelen van deze camera: je kunt er heel veel foto’s mee maken zonder de batterij op te laden. Officieel zijn dat er 1200, maar wanneer je niet flitst en niet iedere foto minutenlang bekijkt, zijn dat er nog veel meer. Wie heel energiezuinig wil fotograferen kan de camera ook nog in vliegtuigmodus zetten.

Sensor

De D3400 heeft net als de andere Nikon-camera’s de beste sensor van alle aps-c-camera’s op de D500 na. Daar moet dan wel bij gezegd worden dat de D5500/5600 en D7100 en D7200 meer detail uit

| DIGIFOTO STARTER

de aller donkerste schaduwen van hun RAW-foto’s halen, want die werken met 14 bit. De sensor is trouwens anders dan vaak beweerd wordt geen Sony-sensor, maar een naar Nikon-ontwerp door Toshiba geproduceerde sensor. In vergelijking met de D3300 is het ISO-bereik verhoogd van 12.800 naar 25.600, al houdt dat niet in dat de ruis bij de hoogste ISO-waarden ook 2x kleiner is. De 3400 heeft 15 scherpstelvelden waarvan het middelste het beste

is, dat is een kruissensor. Opvallend is dat in de automatische veldkeuzestand (de standaardkeuze voor de scherpstelling) de camera er heel goed in slaagt scherp te stellen. Wie wil, kan echter ook één veld uitkiezen (ideaal voor alle niet snel bewegende onderwerpen) of de camera over meerdere velden je onderwerp laten volgen (ideaal voor zeer snel bewegende onderwerpen). Een aardige mogelijkheid voor echte beginners is het gebruik maken van de Guide. Daarmee kies je via vragen voor een aantal gebruikssituaties of effecten en daarna past de camera automatisch alle instellingen aan. Met een heel klein beetje kennis doe je dat beter en sneller zelf, maar de gids is wel een goede hulp voor wie dat niet wil of kan.

CONCLUSIE

De D3400 borduurt voort op de succes van zijn voorganger. De beeldkwaliteit van de camera is van zeer hoog niveau. De D3400 is vooral ideaal voor wie net kennismaakt met de reflexcamera, of voor wie redeneert dat de kwaliteit van het instapmodel al hoog genoeg is. Wie zeker weet dat de verbinding met de smartphone niet nodig is, kan ook goed toeven met de D3300. Wie wat minder een beginner is, zou echter ook moeten kijken naar een D5500, D5600 of D7100. (Die laatste camera is vooral interessant voor wie nog oudere Nikon-lenzen heeft of belang hecht aan AFfijninstelling.) De D3400 maakt echter verreweg de beste foto’s voor het geld. Kortom: zeer aanbevolen als instapcamera en in combinatie met extra lenzen ook geschikt voor grotere uitdagingen.

BEOORDELING

+ Zeer goede AF + Maakt heel veel foto’s op een batterijlading + Zeer laag gewicht + Allerbeste beeldkwaliteit in zijn klasse: zeer goede kleuren, dynamiek en goede ruisonderdrukking + Uitstekende ergonomie + Heel veel lenzen en accessoires beschikbaar + Versturen van foto’s en overdracht van GPS-data via SmartBridge. - Geen 14 bit bit RAW - AF minder snel bij video

ADVIESPRIJS € 599,INFO www.nikon.nl

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

NIKON 2017

RUBRIEK LENZEN

PORTRETFOTOGRAFIE ARTIKEL

Sigma 50mm f/1.4 ART 50mm wordt vaak gezien als een standaardlens en er zijn veel fotografen die vrijwel alleen met deze brandpuntsafstand werken. De ART-lenzen van Sigma zijn van hele hoge kwaliteit en de resultaten zijn vergelijkbaar met lenzen die 4.5 keer zo duur zijn. De 50mm f/1.4 is hierop geen uitzondering en is alom geprezen voor de scherpte die deze lens levert. De Sigma 50mm f/1.4 ART is met een adviesprijs van € 799,- geen goedkope lens, maar voor de kwaliteit die deze lens levert is de 50mm f/1.4 het geld meer dan waard. Prijs € 799,Beschikbaar voor Canon, Nikon,Sony & Sigma Info sigmabenelux.com

Nikkor 35mm f/1.8G DX

'DEZE 35MM LENS VAN NIKON IS SPECIAAL ONTWIKKELD VOOR BEGINNENDE FOTOGRAFEN'

Deze 35mm lens van Nikon is speciaal ontwikkeld voor beginnende fotografen. De lens is gemaakt voor Nikon camera's met een aps-c sensor en kan daardoor kleiner, lichter en goedkoper blijven dan lenzen die ook gebruikt kunnen worden met full frame camera's. De lens beschikt over een zogenaamde 'Silent Wave Motor' voor de automatische scherpstelling, waardoor je zelf het scherpstelpunt zeer eenvoudig nog een beetje kan aanpassen nadat de camera heeft scherpgesteld.

Prijs € 213,Beschikbaar voor Nikon Info nikon.nl

Samyang 85mm f/1.4 De Samyang 85mm f/1.4 is een hele mooie lens voor een hele mooie prijs. 85mm is een hele mooie brandpuntsafstand voor portretten en door het diafragma tot f/1.4 kan je de achtergrond mooi onscherp maken en goed gebruiken in situaties met weinig licht. Deze lens heeft geen autofocus, dus dit zal je helemaal zelf moeten doen. Let op: wil je deze lens gebruiken op een aps-c camera, dan krijg je een effectieve brandpuntsafstand van zo'n 127mm, wat voor portretten kan betekenen dat de ruimte waarin je fotografeert groot genoeg moet zijn om voldoende afstand te nemen. Prijs € 329,Beschikbaar voor Canon, Nikon & Sony Info samyangbenelux.com

Tokina 100mm f/2.8 Macro Het lijkt in eerste instantie misschien een beetje vreemd, maar macrolenzen kunnen uitstekend gebruikt worden voor portretten. Macrolenzen zijn vaak razend scherp waardoor je de kleinste details goed kan vastleggen. Zeker voor fotografen die graag een beeldvullend portret willen is een macrolens een goede keuze.De Tokina 100mm f/2.8 Macro is een uitstekende instaplens in de wereld van macro en kan ook goed gebruikt worden voor portretfotografie. De lens beschikt over autofocus, maar het scherpstelpunt kan nog makkelijk worden aangepast, ook zonder de lens van autofocus af te halen. Prijs € 399,Beschikbaar voor Canon, & Nikon Info tokinalens.com & tse-imaging.nl

| DIGIFOTO STARTER

DIGIFOTO

Lens en sensorgrootte

De brandpuntsafstand die op een lens staat, geeft aan hoe groot de beeldhoek is. Een 35mm lens heeft ongeveer dezelfde beeldhoek als een menselijk ook en een lens van 80mm iets minder dan de helft van wat een mens ziet. Bij het benoemen van de brandpuntsafstand gaat men altijd uit van een camera met een full frame sensor: een sensor ter grootte van een ouderwets filmrolletje. Als je een camera hebt met een kleinere sensor, zoals aps-c of mirco-four thirds (MFT) wordt de effectieve brandpuntsafstand groter. Als je een nieuwe lens koopt, doe je er verstandig aan om hier rekening mee te houden; een 85mm lens wordt op een camera met een aps-c sensor namelijk al snel 127mm. Om een goede inschatting te maken van het beeld dat je met een lens krijgt, moet je de brandpuntsafstand die op de lens vermeld staat vermenigvuldigen met 1.5 voor een camera met een aps-c sensor en met 2 voor een camera met een MFT sensor.

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

NIKON 2017

INTERVIEW

LAURENT LIOTARDO

De Suikerboonfee en de Nikon D3400 Fotograaf Laurent Liotardo legde de junior hoofdballerina bij het Nederlandse Nationale Ballet vast. Melissa Chapski danst de Dans van de Suikerboonfee uit De Notenkraker in vrijwel volledige duisternis, een mooie uitdaging voor de nieuwe D3400. inter view

Laurent Liotardo Eerder dit jaar ben ik officiële staffotograaf en videograaf geworden van het English National Ballet en dat doe ik naast mijn dagelijks werk als danser. Ballet is mijn grootste passie en fotografie mijn tweede liefde. Ik ben nu gespecialiseerd in dans-, filmen bruidsfotografie.

zonder ruis, wat indrukwekkend is voor een instapcamera. Ik experimenteerde ook met enkele fantastische lange belichtingen. Hoewel dit veeleer een fotografische techniek is, heb je hiervoor wel de juiste apparatuur nodig. Je kunt zoiets beslist niet fotograferen met je smartphone.

Wat vond je het leukst aan de opnamesessie?

Hoe was het om voor deze campagne te werken met de Nikon D3400?

Ik wist al dat de camera uitstekend presteert bij weinig licht, dus toen ik werd gevraagd om mee te werken, was ik direct geïnteresseerd om de grenzen van de camera op te zoeken en enkele prachtige opnamen te maken. Ik vond het een interessant idee om bij weinig licht de beroemde ‘Dans van de Suikerboonfee’ te fotograferen en ik wilde graag weten hoe de camera zou presteren, vooral omdat het een D-SLR voor beginners is. Ik was onder de indruk. Ik kon moeiteloos foto's nemen

| DIGIFOTO STARTER

‘De D3400 kon de uitdaging goed aan’ zonder compromissen te moeten sluiten en de camera is heel gebruiksvriendelijk. Het is een schitterende instapcamera. Ik kon ook de nieuwe SnapBridge-functie gebruiken die alle opnamen die ik maakte direct naar mijn smartphone uploadde. Ik kon dus snel kijken welke foto's me bevie-

len en deze ter plekke delen. Aangezien de opname de hele dag duurde, wist ik niet zeker hoeveel foto's ik met de D3400 kon maken met één lading. Gelukkig hoefde ik de accu maar één keer te verwisselen, dus hij ging lang mee.

Wat waren de grootste uitdagingen van de fotoshoot?

Voor mij was het een uitdaging om in zulke donkere omstandigheden te fotograferen en ik wist niet of we de gewenste opnamen zouden krijgen. De D3400 kon de uitdaging echter goed aan. Ik verhoogde de ISO tot 6400

Het was fantastisch om met zo'n getalenteerde danseres als Melissa Chapski te werken. Ik zag haar voor het eerst op Instagram en het viel me meteen op hoe prachtig ze eruitziet op foto's. Het was opwindend om in het donker haar dans te fotograferen. Ik heb De Notenkraker honderden keren gezien en uitgevoerd, dus het is geweldig om er een heel andere uitvoering van te zien. Werken met een nieuwe camera was een positieve ervaring en ik vond het prachtig om de verschillende NIKKOR-objectieven te kunnen uitproberen en zo een verrassend resultaat en een zachte bokeh te krijgen.

Je hebt een groot aantal volgers op Instagram. Welke kwaliteiten zoek je in de beelden die je deelt? Ik gebruik in mijn beelden graag het contrast tussen licht en donker. Wanneer ik dansers fotografeer, probeer ik verder te kijken dan hun fysieke aspect. Ik wil hun

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

NIKON 2017

loopt, kan een D-SLR-camera een groot verschil maken als het gaat om de kwaliteit van de gemaakte foto's. Het is belangrijk dat je een groot ISO-gevoeligheidsbereik hebt wanneer je fotografeert bij weinig licht. Dat is het geval bij de D3400, wat zeer indrukwekkend is voor een instapcamera. Ik kan heldere, scherpe opnamen maken, zelfs in een donkere omgeving zoals een theater. De D3400 is ook zeer stil, wat handig is als je live-optredens fotografeert.

persoonlijkheid, atletische vermogen en het verhaal achter de foto vastleggen, maar ook de prachtige, theatrale lijnen. Wanneer ik de beelden selecteer die ik met mijn volgers deel, ben ik erg kieskeurig en kies ik alleen de beste opnamen. Ik probeer altijd iets te posten dat betekenis voor me heeft, niet alleen maar foto's waarvan ik weet dat ze veel ‘likes’ en reacties krijgen.

Foto's overzetten is gewoonlijk een heel gedoe. Wat vond je ervan om te werken met SnapBridge?

Wat zijn je tips voor het fotograferen van dans- of balletvoorstellingen?

Wanneer ik op pad ben voor een fotoshoot, moet ik de gemaakte beelden vaak snel delen met anderen. SnapBridge is erg handig voor me omdat je hiermee foto's die je met de camera hebt gemaakt, snel en makkelijk kunt overzetten naar je smartphone om ze te delen, zelfs als er geen wifiverbinding is. Via SnapBridge kun je foto's van hogere kwaliteit delen en ik vond het erg handig en eenvoudig te gebruiken.

Wanneer je snelle, nauwkeurige bewegingen fotografeert, zoals die van een professionele balletdanser, is het belangrijk dat je een korte sluitertijd gebruikt om precies de juiste opname te maken waarbij het onderwerp zeer scherp is. Autofocus is een ander hulpmiddel dat je helpt bewegende dansers vast te leggen wanneer je snel moet handelen om een moment vast te leggen voordat het voorbij is. De veelzijdigheid van de camera is ook belangrijk. Wanneer je dansers fotografeert, is de lichte D3400 perfect. Aangezien deze klein en handzaam is, kan ik gemakkelijk rondlopen op het podium en de danser volgen.

Waarom wilde je met Nikon werken voor deze fotoshoot?

Ik gebruik Nikon-camera's al vanaf het begin van mijn fotografiecarrière, dus het was geweldig om te worden gevraagd voor deze shoot. Ik greep de kans met beide handen aan! Het was nog aantrekkelijker omdat het om een instapcamera ging. Je denkt al snel dat je een geavanceerde camera nodig hebt, maar je kunt tegenwoordig ontzettend veel doen met betaalbare D-SLR's. Ik ben erg enthousiast over het gebruik van Nikonapparatuur om professionele balletdansers te fotograferen, want ik heb gemerkt dat deze uitermate nauwkeurig is, terwijl de elegantie en schoonheid van de dansers ook goed worden vastgelegd.

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

Wat is je favoriete foto uit de shoot en waarom? De opname met lange sluitertijd is mijn favoriet en ik ben blij dat deze zo goed geslaagd is. We hebben deze foto aan het eind van de dag gemaakt, dus het was extra bevredigend omdat we maar een paar kansen kregen om het goed te doen. Opnamen met lange sluitertijd zijn

altijd lastig. Gelukkig kregen we de juiste opname na een paar pogingen. Het was een mooie manier om de dag te eindigen, in de wetenschap dat we hadden bereikt wat we wilden bereiken.

Wat zijn je tips voor fotograferen bij weinig licht?

Bij een optreden of wanneer je 's nachts door de stad

NIKON D3400

Met de D3400 kun je probleemloos fotograferen bij weinig licht. Met een DX-formaat sensor van 24,2 MP produceert de camera hoogwaardige beelden. Als fotograaf die veel op sociale media zit, kan ik dankzij de SnapBridgetechnologie beelden uit de camera eenvoudig direct delen met mijn smartphone.

INFO Nikon.nl

DIGIFOTO STARTER |

NIKON 2017

BOEKEN

TIPS

Boekentips Ben je geïnspireerd geraakt door een interview, achtergrondartikel of iets anders dat je in deze editie van digifoto Starter hebt gelezen en wil je hier meer over weten? Wij hebben de meest interessante, relevante en amusante boeken voor je op een rijtje gezet. Tekst MENNO VISSER

Fotograferen met een Nikon D3400 en D3300 Onlangs heeft Nikon een nieuw instapmodel uitgebracht. Deze Nikon D3400 lijkt in veel opzichten op zijn voorganger, de D3300, maar heeft een aantal handige nieuwe functies zoals SnapBridge, waarmee je zeer gemakkelijk je camera kan verbinden met je smartphone. In dit boek van Dré de Man worden alle mogelijkheden van deze camera's stap voor stap behandeld zodat jij zonder veel gedoe de beste foto's met je camera kan maken. Het boek zit vol handige en mooie afbeeldingen die de tekst goed verduidelijken en voorbeelden geven van wat er met de camera's mogelijk is.

Lensbaby Bending your perspective Lensbaby specialiseert zich in het maken van leuke, bijzondere lenzen. Lenzen die de achtergrond licht draaien, lenzen met een zeer specifiek focuspunt, niets is te gek. In dit boek van Corey Hilz wordt een aantal Lensbaby lenzen besproken, zodat jij binnen de kortste keren het beste uit je lens kunt halen.Dit boek staat vol fraaie fotoseries en vindingrijke perspectieven die veel inspiratie bieden om zelf aan de slag te gaan met je Lensbaby. Let op: dit boek is alleen in het Engels verkrijgbaar. Auteur Corey Hilz | ISBN 9780240825052 Verkrijgbaar in de boekhandel en cameraspeciaalzaken

Auteur Dré de Man ISBN 9789059409378 Verkrijgbaar in de boekhandel en cameraspeciaalzaken

Overview: A New Perspective of Earth Overview: A New Perspective of Earth is een indrukkend boek met satellietbeelden van onze planeet. Het boek geeft de kijker het beeld dat astronauten hebben als ze over de aarde zweven en toont op een indrukwekkende en beangstigende manier hoe wij met onze planeet omgaan. Van overbevolkte steden tot prachtige natuurgebieden die verstoord worden door mijnwerkers of houthakkers. Los van de benauwende gevolgen van onze houding naar de natuur is dit een prachtig fotoboek met fantastische verrassende en vaak bijna abstracte foto's gemaakt vanuit een vernieuwd perspectief.

Mind Over Matter Suzanne Jongmans is meer dan een fotografe an sich. Om haar foto's te maken ontwerpt ze haar eigen kostuums en bouwt ze haar eigen sets en is ze vaak weken in de weer voordat ze de foto heeft zoals ze deze wil. En het resultaat mag er zijn. Haar foto's hebben iets weg van klassieke schilderijen van de oude meesters met vaak een subtiele moderne twist. Dit boek is een verzameling van portretten die Jongmans sinds 2007 heeft gemaakt, allemaal met een korte beschrijving in het Nederlands en het Engels. Auteur Suzanne Jongmans ISBN 97890 82253900 Verkrijgbaar galeriewilms.nl

Auteur Benjamin Grant | ISBN 9781848094772 Verkrijgbaar in de boekhandel

Portretten in digitale fotografie Portretfotografie is één van de meest veelvoorkomende vormen van fotografie en kan voor sommige mensen vrij intimiderend overkomen. Bij portretfotografie denken veel beginnende fotografen al snel aan grote studio's met tientallen flitsers en andere accessoires. Dit boek is voor iedereen die graag mooie portretten wil maken zonder veel gedoe. Portretten in digitale fotografie is ingedeeld in vijf hoofdstukken waarmee Michael Freeman vanuit verschillende invalshoeken alle ins en outs van portretfotografie uitlegt. Inclusief woordenlijst, register en informatie over handige boeken en nuttige websites. Auteur Michael Freeman | ISBN 9789089983312 | Verkrijgbaar in de boekhandel

| DIGIFOTO STARTER

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

NIKON 2017

STARTER

NIEUWS

nieuws

Nieuws

Nikon wordt 100 jaar oud 100 dagen cashback Nikon bestaat 100 jaar. En om dit heugelijke jubileum te vieren is Nikon begonnen met een cashback-actie die maar liefst 100 dagen duurt. En koop je in deze 100 dagen een actieproduct, krijg je daar ook nog een leuk extraatje bij. Koop je in de periode tot 22 augustus een Nikon D7200, D500 of D750, dan krijg je tot € 200 euro terug op je rekening en ontvang je een bijzondere lederen draagriem met het 'Nikon 100 jaar logo'. Koop je een geselecteerd objectief ontvang je tot € 150,- terug en een thermosmok met het ontwerp van een Nikon-objectief en schaf je een nieuwe Coolpix-camera aan, dan krijg je € 30,- terug en krijg je een mini-tripod cadeau. Info NIKONACTIE.NL/100YEARS

Jubileumproducten van Nikon Het blijft niet bij alleen de cashbackactie. Om deze bijzondere mijlpaal te vieren heeft het bedrijf ook een aantal speciale edities van beproefde producten aangekondigd en een paar speciale gadgets waaronder een kristallen replica van de Nikon 1 gemaakt door Swarovski. Tijdens de CP+ beurs in februari was een aantal van deze producten al te zien op de stand van Nikon en nu heeft

het bedrijf de speciale edities ook officieel aangekondigd. Ter ere van het 100-jarige jubileum komt Nikon met speciale edities van de Nikon D5 en D500, een set met drie lichtsterke zoomobjectieven (een 70-200mm f/2.8, een 24-70mm f/2.8 en een 14-24mm f/2.8) en twee verrekijkers. Allemaal uitgevoerd met een luxe donkergrijze finish, het Nikon 100logo en speciale draagbanden. Nikon komt niet alleen met speciale versies van bestaande producten, maar heeft ook laten weten een aantal speciale gadgets uit te brengen, voor de echte Nikon-liefhebber. Zo komt Nikon later dit jaar met een miniatuurversie van de legendarische Nikon F, een set spelden en een replica van de Nikon 1, gemaakt van Swarovski-kristal. Alle producten moeten in juni op de markt verschijnen. De adviesprijzen zijn nog niet bekendgemaakt. Info NIKON.NL

ADVERTENTIE

Top 5 bestsellers CameraTools CAMERATOOLS: SPECIALIST IN CAMERA'S OBJECTIEVEN EN MEER Dagelijks worden er talloze producten gekocht bij CameraTools, maar sommige producten zijn populairder dan andere. Dit zijn de 5 bestsellers van CameraTools van de afgelopen tijd.

DJI Mavic Pro Razendpopulaire opvouwbare drone met 4K camera

Canon EOS 5D Mark IV Heeft dankzij € 300 inruilkorting weer een flinke boost gekregen

Panasonic Lumix FZ82 Heel veel zoom voor een scherpe prijs

Panasonic Lumix GH5 Veelzijdiger dan je denkt voor foto én video

GoPro Karma drone Neem je Hero5 of Hero4 mee de lucht in

Info CameraTools.nl

| DIGIFOTO STARTER

DIGIFOTO

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

NIKON 2017

HANDS ON

NIKON D7500

Nikon D7500

Zit precies tussen de D7200 en de D500 in Onlangs is hij officieel aangekondigd en wij hebben hem al even in onze handen kunnen houden: de Nikon D7500. De D7500 is de opvolger van de D7200 maar kan beter gezien worden als een kleine versie van de D500. Dit is onze eerste indruk van deze langverwachte camera. Tekst REDACTIE

e slogan van deze nieuwe Nikoncamera is 'I am chasing moments' en geeft goed aan voor wie deze camera bedoeld is: serieuze amateurfotografen die graag een extra stap nemen om de perfecte foto te maken en niet bang zijn om creatieve opties te proberen. De camera is dan ook goed weersbestendig, kan tegen stof en waterdruppels en heeft een accu die het bijna 1.000 foto's volhoudt. De camera is ook ontworpen om langdurig comfortabel te zijn. De D7500 heeft de diepe grip gekregen die ook te vinden is bij de D5600 waardoor de camera makkelijk de hele dag vast te houden is zonder dat je handen moe worden. De grip is diep genoeg voor iedereen met grote handen en maakt een cameraband bijna helemaal overbodig.

'DE CAMERA IS OOK ONTWORPEN OM LANGDURIG COMFORTABEL TE ZIJN'

4K Video

Deze nieuwe camera van Nikon is de eerste camera van Nikon, gericht op enthousiaste amateurfotografen, die filmt in 4K. Dit was al wel mogelijk met de D500 en de D5, maar deze camera's zijn meer gericht op professionele fotografen en komen dan ook met een serieuzer prijskaartje. Wat wel helemaal nieuw is, is de mogelijkheid om de video ook in mp4 op te slaan, wat het makkelijker maakt om de video

| DIGIFOTO STARTER

direct op je smartphone te bekijken. Ook kan je met de D7500 heel makkelijk 4K timelapsevideo's maken met de ingebouwde intervalometer die niet alleen blind foto's maakt, maar ook nog eens rekening houdt met veranderingen van het licht en hiervoor, zo nodig, compenseert zodat je rustige video's krijgt zonder flikkeringen.

Verschillen met de D500

De Nikon D7500 wordt door veel mensen, en ook door Nikon zelf, ook wel de D500 Lite genoemd. De D7500 heeft dan ook dezelfde sensor en hetzelfde groep-veld AF-systeem als het bejubelde aps-c-paradepaardje van Nikon en heeft er in eerste instantie ook erg veel van weg. Als de twee camera's wat uitvoeriger met elkaar vergelijkt zie je toch wel behoorlijk significante verschillen. Zo heeft de D500 153 AFpunten waarvan er 99 crosstype zijn, terwijl de D7500 het met 51 AF-punten moet doen waarvan er slechts 15 crosstype zijn. Ook is de body van de D500 nog iets degelijker, kan deze meer twee foto's per seconde meer maken en beschikt de D500 over 2 geheugenkaartsleuven in plaat van 1.

VOORLOPIGE CONCLUSIE

ADVIESPRIJS € 1499,TYPE spiegelreflex SENSOR 20MP aps-c CMOS sensor ISO BEREIK 100 – 1.640.000 SCHERM 3.0 inch kantelbaar touchscreen AUTOFOCUS 51 AF-punten (15 crosstype) SNELHEID 8 fps GEWICHT 640 gram (body + accu) AFMETINGEN 136 x 104x 73mm VIDEO 4K met 30 fps INFO nikon.nl

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

NIKON 2017

EDITORIAL

KORTINGEN EN CASHBACKS

Zomer-cashbacks

Korting op je nieuwe gear! In de zomer begint het vaak te kriebelen, want voor fotografen is een nieuwe camera, objectief of accessoire altijd een aanlokkelijk idee. We zetten een aantal cashbacks en kortingen op een rij, zodat je weet waar je moet zijn voor je nieuwe gear!

Fujifilm X-Pro2 Cashback Als je in de periode van 24 mei 2017 tot en met 31 juli 2017 een geselecteerde Fujifilm X-Pro2 systeemcamera koopt bij geselecteerde retailers, dan kun je een cashback van maar liefst € 200,claimen! Hoe werkt dit precies? • Koop bij een geselecteerde retailer één van de geselecteerde Fujifilm X-Pro2 systeemcamera's: Body in Zwart, Body in Zwart + 35mm of - Body in Graphite + 23mm • Claim 30 dagen na aankoop de cashback op fuji-promotions.com/nl • Nadat jouw claim is bevestigd, ontvang je binnen 14 dagen de € 200,- cashback op je bankrekening • Algemene voorwaarden van de promotie en deelnemende dealers zijn te vinden op fuji-promotions.com/nl

Nikon wordt 100 jaar: 100 dagen cashback Nikon bestaat 100 jaar. En om dit heugelijke jubileum te vieren is Nikon begonnen met een cashbackactie die maar liefst 100 dagen duurt. En koop je in deze 100 dagen een actieproduct, krijg je daar ook nog een leuk extraatje bij. Koop je in de periode van vandaag tot 22 augustus een Nikon D7200, D500 of D750, dan krijg je tot € 200 euro terug op je rekening en ontvang je een bijzondere lederen draagriem met het 'Nikon 100 jaar logo'. Koop je een geselecteerd objectief ontvang je tot € 150,- terug en een thermosmok met het ontwerp van een Nikon-objectief en schaf je een nieuwe Coolpix-camera aan, dan krijg je € 30,- terug en krijg je een mini-tripod cadeau. Info NIKONACTIE.NL/100YEARS

Profiteer van de Tamron Zomer Cashback Koop nu een geselecteerde Tamron lens met award-winnende beeldkwaliteit voor je Canon, Nikon of SONY camera én ontvang tot maximaal € 100,- cashback. • Tamron 16-300mm F/3.5-6.3 Di II VC PZD - € 50,- CASHBACK • Tamron 24-70mm F/2.8 Di VC USD - € 70,- CASHBACK • Tamron SP 150-600mm F5-6.3 Di VC USD - € 100,- CASHBACK • Tamron SP 150-600mm F/5-6.3 Di VC USD G2- € 100 CASHBACK Info TRANSCONTINENTA.NL/PROMOTIES

Nu tot € 100 cashback bij een Panasonic LUMIX G80 of LUMIX GX80 met kitlens In de periode tot en met 15 juli 2017 ontvang je bij aankoop van Panasonic LUMIX G80 of LUMIX GX80 met kitlens tot € 100,- cashback. Hoe groter het zoombereik van de kitlens bij de camera, hoe hoger het cashback bedrag! Dankzij de krachtige Dual I.S. beeldstabilisatie die de 5-assige stabilisatie in de behuizing laat samenwerken met de stabilisatie in lens*, maak je in de meest uiteenlopende situaties scherpe en heldere opnames uit de hand. En met een bereik van 3x, 5x of 10x zoom ben je altijd dichtbij! Op de website van Panasonic vind je de modellen die meedoen met de actie.

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

Info PANASONIC.NL

DIGIFOTO STARTER |

NIKON 2017

reviews

10 Peak Design Cuff en Leash De nieuwe Cuff en nieuwe Leash

20 Nikon D7500

Is deze D7500 een kleine D500?

54 DxO ViewPoint

Zet je kromme lijnen recht

20 Reviews

Nikon D7500

achter grond

12 Terug van vakantie... wat nu? De vakantiefoto’s zijn gemaakt en wij laten je zien wat je er allemaal mee kunt doen

36 Actioncams

Alle actie in je leven haarscherp vastgelegd

48 100 jaar Nikon

We nemen je mee langs één eeuw Nikon

56 Alles over flitsen Licht als er geen licht is

36 Achtergrond

Actioncams

74 15 tips voor veilige foto's Voor veilig opgeslagen foto’s

80 Macrofotografie

Stap in een nieuwe en kleine wereld

96 Instagram

Deel je foto’s en word wereldberoemd

foto wedstrijd

76 Fotowedstrijd: Vakantie

Doe mee met onze nieuwe fotowedstrijd

76 Fotowedstrijd

Fotowedstrijd 'Vakantie'

overig

8 Nieuws

Nieuwigheden op fotografiegebied

60 Boeken

De mooiste en meest interessante fotografieboeken

98 Agenda

Wat is er allemaal te doen op fotografiegebied? WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

80 Achtergrond

Macrofotografie DIGIFOTO STARTER |

DIGIFOTO

NIKON 2017

ACHTERGROND

ACTIONCAMS

Klaar - af - actie

Actioncams zijn al zo gewoon geworden dat zelfs de hamsters van Albert Heijn ze hebben, dus waarom jij nog niet? Nu ja, misschien denk je dat er in jouw leven niet genoeg actie is. Tenslotte is niet iedereen een sportheld. Toch kan het ook zonder veel action ontzettend leuk zijn om met een actioncam te werken. achter grond

Tekst DRÉ DE MAN EN REDACTIE

Merken & modellen

Sport, vakantie en andere activiteiten zijn heel fotogeniek, maar sporten en fotograferen gaat vaak niet tegelijk. Een actioncam is dan een heel handige oplossing, waarmee je (sport)activiteiten heel gemakkelijk op de gevoelige plaat vastlegt. In foto’s én in video. Het idee van een actioncam is simpel: je moet hem onder vrijwel alle omstandigheden gemakkelijk kunnen gebruiken. Hij moet dus schok- en waterbestendig zijn, zeer eenvoudig in de bediening en compact en licht. Omdat actie vrij onvoorspelbaar is en je geen tijd hebt om veel door de zoeker te kijken, heeft zo’n camera een heel grote beeldhoek. Zo krijg je alles in beeld zonder te hoeven mikken en is alles scherp, bovendien ziet het beeld er dan al snel heel hip en actief uit. Actie wordt vooral duidelijk wanneer je filmt, dus een actioncam is vooral een filmcamera.

| DIGIFOTO STARTER

DIGIFOTO

‘Actie wordt vooral duidelijk wanneer je filmt, dus een actioncam is vooral een filmcamera’

SOCIAL VR

Algemeen is de verwachting dat Social VR heel belangrijk wordt; Facebook heeft niet voor niets drie jaar geleden Oculus gekocht voor twee miljard dollar. Google verwacht er ook veel van. Het idee is dat je dankzij VR als het ware aanwezig bent op de plaats van de ander. Je kunt in principe door de ogen van de ander kijken. Toch hebben Facebook en Google het nog niet helemaal begrepen. Nu wordt er een deels kunstmatige omgeving gecreëerd met kinderachtige poppetjes (avatars) van de social VR’rers. Het doet ons veel te veel denken aan Second World. Wat je wil zien is óf een goede afbeelding van de persoon in kwestie, óf echt de wereld door de ogen van de ander. Sommigen willen misschien zelfs VR-interactie met een mooiere versie van hun social VR partner, zoals in de SF-film Surrogates. Daar brengen mensen hun leven zittend in een stoel door, kijkend door de ogen van hun superaantrekkelijke robot-surrogaten die feitelijk hun leven leiden. Zo ver is het gelukkig nog niet.

Actioncams

De camera’s van GoPro zijn erg populair en worden het meeste verkocht. Alle modellen van het merk zijn goed, maar de specificaties verschillen nogal. Sony is echter minstens zo goed, zeker wat kleur betreft. Wel heeft Sony een andere vormfactor, beter bij het uit de hand filmen, minder handig wanneer je de camera wil monteren. Sommige merken als Rollei bieden een lagere kwaliteit, maar wel tegen een zeer concurrerende prijs. Bij 360 graden actioncams is de Nikon KeyMission 360 een zeer aantrekkelijke mogelijkheid, naast de actioncams met een minder grote beeldhoek van het merk (de KeyMission 80 en de KeyMission 170).

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

NIKON 2017

REVIEW

NIKON D7500

review

Nikon D7500

Veel waar voor je geld

De D7500 is op het eerste gezicht gewoon een update van de D7200. Maar de D7200 hád in feite al een opvolger, de D500. Is de D7500 nu lager gepositioneerd dan de D7200, of is het toch een stap vooruit? En wanneer verdient de D500 toch de voorkeur? Tekst en fotografie DRÉ DE MAN

et eerste dat opvalt als je de D7500 in de hand neemt, is dat de camera kleiner en lichter lijkt dan zijn voorganger. Líjkt, want de camera is maar 30 gram minder zwaar en ook de maten zijn niet zo verschillend. Maar door de monocoque constructie (zelfdragende carrosserie) en de diepere grip voelt de camera veel beter en kleiner aan. Bij het afdrukken hoor je ook dat hij stiller is en minder trilt. Schakel je de camera op continu dan is hij een stuk sneller dan de D7200.

8 opnamen per seconde is maar 33% sneller dan 6 bps, maar het voelt een stuk sneller. En verder blijkt hij dan - ook al heeft dezelfde scherpsteleenheid - beter scherp te stellen. Hij lijkt de eigenschappen van wel heel veel verschillende Nikoncamera’s in zich te verenigen, van de D5600, de D750 de D500 en uiteraard van zijn voorganger, de D7200.

Feiten

Maar laten we terugkeren naar de feiten. Bij een digitale camera is voor velen nog steeds de beeldsensor het belangrijkst. Dat is in dit geval de sensor van de D500: de

‘De D7500 gaat er ten opzichte van de D7200 flink op vooruit qua video-mogelijkheden, want hij biedt 4k’

100

| DIGIFOTO STARTER

beste aps-c-sensor qua dynamiek, en qua ruis bij zeer hoge ISO-instellingen. 20 megapixels zonder anti-moiréfilter. Een sensor die voor vrijwel alle opnamen uitstekend voldoet. Wil je echt beter, dan moet je naar full frame. Verder is de D7500 is een reflexcamera. Hij heeft een echt prisma, dus niet zoals veel kleine reflexcamera’s een pentaspiegel. Dat houdt in, dat het beeld zeer helder is. De zoeker geeft bovendien 100% weer van datgene wat op de foto komt. Het zoekerbeeld is vrij groot, al is het kleiner dan bij een full frame.

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

NIKON 2017

(De vergroting is bij een 50mm vrijwel hetzelfde, maar uiteraard heeft een 50mm een andere beeldhoek bij aps-c). Het is overigens nog 20% te vergoten met de DK-17M. De reflexzoeker voldoet in de praktijk in vrijwel alle gevallen uitstekend.

is dat met een 1,5x crop in vergelijking met het normale beeldformaat, maar bij film gebruik je supergroothoeken wat minder vaak dus dat nadeel is kleiner dan het lijkt. Qua ruis biedt het in ieder geval ook nauwelijks nadelen.

Scherpstelling en lichtmeting

Omdat de D7500 onder de D500 zit in de Nikon-hiërarchie, mist hij ook wat punten. Dat is in de eerste plaats de nog betere scherpstelling van de D500. Ook heeft de D7500 geen chassis van een magnesiumlegering. Dat heeft voordelen, maar maakt de camera mogelijk ook net iets minder robuust. Als eerste camera in deze reeks (beginnende met de D90) ontbreekt de ondersteuning voor oudere objectieven.

De D7500 heeft 52 scherpstelvelden waarvan 15 kruissensoren. Omdat de verwerking van de informatie bij de D7500 sneller gaat, stelt de camera vooral sneller maar ook beter scherp dan de D7200, die op dit gebeid al heel goed was. Maar een reflexcamera gebruikt ook nog een tweede sensor speciaal voor de beeldherkenning en deze helpt ook aanzienlijk bij het scherpstellen. Deze heeft bij de D7500 maar liefst 180.000 pixels; de D7200 moest het nog met 2016 pixels doen. Met name het volgen van een onderwerp in 3D of met gezichtsherkenning gaat beter. Ook heeft de D7500 groepveld-AF.

Video en livebeeld

De D90 (de betovergrootvader van de 7500) was ooit de eerste reflexcamera die ook kon filmen. De D7500 gaat er ten opzichte van de D7200 flink op vooruit, want hij biedt 4k. Wel

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

Nikon-hiërarchie

Een stap terug in vergelijking met zowel de D7200 als de D500 – al zullen de meeste gebruikers er niet zwaar aan tillen - is dat de D7500 maar één kaart kan gebruiken. Dan heeft de monitor duidelijk minder beeldpunten dan de D500: 922k. Dat is zelfs een kwart minder dan de D7200, maar schijn bedriegt: de laatste heeft ook witte beeldpunten. Wel is de monitor uitklapbaar.

CONCLUSIE

BEOORDELING

+ Veel eigenschappen van de duurdere D500 + Erg fijne sensor

ADVIESPRIJS € 1499,INFO nikon.nl

DIGIFOTO STARTER |

101

NIKON 2017

ACHTERGROND

achter grond

ACTIONCAMS

Deze actioncams moet je hebben Tekst REDACTIE

zelf ook blijven gebruiken. De KeyMission 80 is zeer eenvoudig aan je rugzak te bevestigen met een magnetische houder. Zodra je de camera van de houder pakt gaat hij gelijk aan zodat je binnen enkele tellen een foto of video kan maken, zodat je niks van de actie mist. Ook voor de grammenjagers onder ons is de KeyMission 80 een aanrader. De camera is slechts 74 gram, inclusief batterij en geheugenkaart en zal je daarom niet tegenhouden tijdens inspannende activiteiten. Adviesprijs (body) € 299,Resolutie 12.4 megapixel & 4.9 megapixel selfiecamera Video FullHD tot 60p Objectief f/2.0 Nikkor objectief en F/2.2 Nikkor selfieobjectief Afmetingen Circa 44.8 x 86.5 x 15 Gewicht 74 g Stevigheid Waterdicht tot 1 meter, shockproof tot 1.5 meter Display Ja, touchscreen Connectiviteit USB / Wi-fi / NFC / BluTooth

'De 170 is ontworpen om al je avonturen mee vast te leggen'

102

| DIGIFOTO STARTER

Nikon KeyMission 170 De KeyMission 170 is de meer 'recht toe, recht aan' actioncamera van Nikon. Deze camera heeft een ultragroothoekobjectief met een beeldhoek van 170 graden en is ontworpen al je avonturen mee vast te leggen. De Keymission 170 is stofbestendig, blijft werken tot -10 graden Celsius en kan tot 10 meter onder water. Wil je dieper, dan is het mogelijk om de camera in een behuizing te doen. De behuizing maakt het niet alleen mogelijk om 30 meter dieper te duiken, maar geeft je ook de optie om er een extra batterij in te doen zodat je langer kan blijven filmen. Hoewel de KeyMission 170 beschikt over een scherm, heeft Nikon ervoor gekozen om geen touchscreen te gebruiken. Dit was een bewuste keuze, om te functionaliteit te bevorderen

met het gebruik van de behuizing. De 170 heeft twee grote knoppen aan de bovenkant waarvan er één is voor video en de ander alleen foto's maakt. Hierdoor kan je tijdens het filmen foto's blijven maken. Net als de 360, beschikt de 170 over een timelapse-, superlapse en 'Loop Movies' modus en is de camera eenvoudig in te stellen met SnapBridge.

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

NIKON 2017

Nikon KeyMission 360 De KeyMission 360 is het paradepaardje van de KeyMission-lijn van Nikon. Deze camera beschikt over twee objectieven en twee 20MP sensoren die het samen mogelijk maken om volledig 360 graden te filmen. De KeyMission 360 is een behoorlijk stevige camera die zonder extra behuizing tot 30 meter onder het wateroppervlak blijft werken en vallen tot twee meter zonder problemen overleeft. Mochten er krassen op de camera komen, dan hoef je niet de hele camera te vervangen. Voor de objectieven zit een beschermende koepel die los verkrijgbaar en binnen enkele tellen te vervangen is. De camera maakt twee beelden die in de camera naadloos worden toegevoegd. De camera beschikt over twee f/2.0 fisheye-objectieven, waarbij de hoeken minder scherp zijn dan het midden. Om volledige scherpte te garanderen worden de overlappende delen van de twee objectieven

Adviesprijs (body) € 499,Resolutie 2 x 20 megapixel Video 4K met 24p en FullHD tot 60p Objectief 2 x f/2.0 Nikkor objectieven Afmetingen Circa 65.7 x 60.6 x 61.1 Gewicht 198 g Stevigheid Waterdicht tot 30 meter, shockproof tot 2 meter Display Nee Connectiviteit USB / Wi-fi / NFC / BluTooth

samengevoegd. De KeyMission 360 filmt in 4K met 24p en FullHD tot 60p. Ook heeft de KeyMission 360 over een timelapse-, superlapse en ‘Loop Movies' modus, waarmee je gemakkelijk zeer creatieve video's kan maken. Let er bij de KeyMission 360 wel op dat je een snelle geheugenkaart gebruikt. Door de enorme hoeveelheid data die de camera voor zijn kiezen krijgt, kan het voor een minder snelle kaart lastig zijn om dit allemaal goed te verwerken, waardoor de camera zichzelf uit kan schakelen.

‘De KeyMission 360 filmt in 4K met 24p en FullHD tot 60p’

NOG MEER ACTIONSCAMS:

Sony FDR-x3000

GoPro Hero 5

Giroptic iO

De Sony x3000 heeft beeldstabilisatie, waardoor de kleine camera aanzienlijk betere beelden maakt. De beeldstabilisatie levert goed werk waardoor de videobeelden een stuk rustiger zijn dan beelden van vergelijkbare camera's zonder en zorgen voor scherpere video's met veel details. De kleuren zijn natuurgetrouw en het ZEISS Tessar objectief levert beelden met relatief weinig vertekening, ondanks de grote beeldhoek. Ook kun je de X-3000 gebruiken met een kleine afstandsbediening.

De Hero 5 is een erg veelzijdige actioncam met een beeldhoek van 170 graden. Je filmt in 4K met 30fps en je beelden kun je direct terugzien op het lcd-scherm aan de achterzijde. De mogelijkheid een enorm aantal accessoires en mounts te gebruiken zorgt ervoor dat de GoPro Hero 5 voor iedere situatie wel een oplossing heeft. Daarnaast zijn je beelden gestabiliseerd en is de camera standaard tot tien meter diepte waterdicht. Ook leuk en handig: je kunt de Hero 5 besturen met je stem!

Deze 360° camera kun je eenvoudig op je iPhone aansluiten en op die manier de mooiste 360° beelden maken. De installatie is heel gemakkelijk, je klikt de camera gewoon via de lightning-poort in je iPhone of iPad. Daarna is het een kwestie van de app downloaden en je eerste beelden maken. de mogelijkheden zijn erg groot. Zo kun je zowel foto’s als video maken, maar bijvoorbeeld ook heel gemakkelijk live-streamen op Facebook, Periscope en YouTube.

Prijs € 600,- | Info sony.nl

Prijs € 469,- | Info gopro.com

Prijs € 249,- | Info transcontinenta.nl

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

DIGIFOTO STARTER |

103

NIKON 2017

RUBRIEK ACHTERGROND ARTIKEL 100 JAAR NIKON

achter grond

100 jaar Nikon

De camera’s en lenzen van Nikon hebben een grote rol gespeeld in de geschiedenis van de fotografie. Het merk bestaat nu 100 jaar en dat is een goede reden om eens dieper in de geschiedenis van Nikon te duiken aan de hand van een tijdlijn. Tekst DRÉ DE MAN EN JASPER VAN BLADEL

1917 Het is 25 juli 1917 als het bedrijf dat we nu Nikon noemen gestart wordt. Onder de nogal lange naam Nippon Kōgaku Kōgyō Kabushikigaisha (letterlijk: Japanse optische industrieën onderneming B.V.). Helemaal nieuw was het bedrijf niet, want de start was eigenlijk een samenvoeging van de optische afdeling van de metaalfabriek Tokyo Keiki en de Iwaki glasfabriek. In december 1917 werd daar nog een derde partij aan toegevoegd: Fujii Lens Seizo Sho. Fujii heeft overigens niks te maken met de fabrikant die we kennen als Fujifilm.

1918 Fujii Lens Seizo Sho bestond uit twee broers. Eentje van hen had in Duitsland optisch ontwerp en productie gestudeerd bij het hoofd research van Zeiss. Hij had daar veel waardevolle kennis opgedaan. In 1918 reisde hij opnieuw naar Duitsland om daar onderzoek te doen bij Zeiss, hun glasproducent Schott. Ook kocht hij instrumenten van Zeiss om te gebruiken bij de productie als hij weer terug in Japan zou zijn. 48

104

| DIGIFOTO STARTER

1919 In 1919 nodigde Fujii een aantal Duitse ingenieurs en wetenschappers uit om vijf jaar lang hun kennis te delen en over te dragen. Op het eerste gezicht een rare stap, want waarom zou je op die manier al je kennis naar Japan ‘brengen’? De economie van Duitsland had echter flinke klappen gehad en de landelijke productie lag op het (lage) niveau van 1888, toen meer dan dertig jaar geleden. De Duitsers zagen de Japanse samenwerking als een kans. Het Duitse team verbeterde verrekijkers (waarvan er in 1918 15.000 werden verkocht!) en ontwierp spiegeltelescopen. Het hielp ook bij de ontwikkeling van een serie lenzen.

'DE DUITSERS ZAGEN DE JAPANSE SAMENWERKING ALS EEN KANS'

1932 In 1932 kreeg het bedrijf het patent op de naam Nikkor en Aero-Nikkor. Datzelfde jaar werd een aantal lenzen geïntroduceerd: de 500mm f/4.8 en de Aero-Nikkor 700mm f/5.0. Daarna volgde de Aero-NIKKOR 180mm f/4.5 (1933), de 75mm f/3.5 (1937), en de 10mm f/5.6 (1939). De Aero-Nikkors waren bedoeld om verkenningsopnamen te maken van verschillende hoogtes met films van 23cm breed.

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

NIKON 2017

1936

Toen Canon in 1936 hun eerste meetzoekercamera op de markt wilde brengen, zochten ze hulp bij Nikon. Nikon ontwierp het scherpstelmechanisme en zorgde voor de lenzen. Canon zou vanaf het begin tot 1948 – het jaar waarin de Nikon I verscheen – camera’s met Nikon-lenzen uitrusten. Daarna had Nikon het optisch glas nodig voor de eigen productie.

1940 De tweede wereldoorlog was voor Nikon een tijd van grote groei. Nikon werd verkozen tot belangrijkste leverancier van optische producten voor het Japanse leger. Het bedrijf werd bijna veertien keer zo groot en daarmee nam ook de kennis van de ontwikkeling van lenzen toe. Er werd onder meer gewerkt aan een verbeterde coating voor gebruik met telescopen. Men had echter nog steeds behoefte aan speciaal optisch glas, dus werd tijdens de oorlog optisch glas van Schott door Duitse onderzeeërs naar Japan vervoerd, in totaal zo’n 100.000 kg. Transport via onderzeeërs was geen overbodige luxe, want de Amerikaanse onderzeeboten brachten alleen in 1944 al zo’n 1.200 Japanse goederenschepen tot zinken.

1948

DE EERSTE NIKON-CAMERA

De Nikon 1, de eerste Nikon-camera die echt in productie ging, was een camera die de sterke punten van de Leica en de Contax in zich verenigde, gecombineerd met eigen details. Nikon moest met zijn allereerste camera opboksen tegen de gevestigde camerafabrikanten Canon en Minolta, en hield een achterdeurtje open door de lenzen inwendig compatibel met Canon en Leica te maken.

‘Ongelofelijk hoe één telefoontje de geschiedenis van de Japanse optische industrie kon bepalen' WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

1950

DAVID DOUGLAS DUNCAN

In 1950 nam de Life-fotograaf David Douglas Duncan (vaak DDD genoemd; zoals Henri Cartier-Bresson HCB genoemd werd) kennis van de Nikonlenzen. (Life was een blad als Stern, Paris Match en onze eigen Panorama, waarin foto’s de belangrijkste rol speelden. Het was opgericht voor en door fotografen en vervulde de rol die de tv nu vervult.) De Japanse fotograaf Yunn maakt een foto van DDD met zijn 85mm f/2 Nikkor. Duncan was verbaasd over de scherpte en wilde meer weten van de Nikkor-lenzen. De volgende dag mocht hij al langskomen bij Nikon. Duncan ging met de Nikon-lenzen fotograferen en al snel werd hij al gebeld door de medewerkers van de donkere kamer die zijn foto’s ontwikkelden: welke lenzen gebruikte hij? Zijn foto’s waren zoveel scherper dan daarvoor dat het onmiddellijk opviel. Al snel verplichtte de Life-redactie alle fotografen hun Leica’s uit te rusten met Nikon-lenzen. In Duncans woorden: ‘ongelofelijk hoe één telefoontje de geschiedenis van de Japanse optische industrie kon bepalen’. ‘Made in Japan’ – aanvankelijk ‘Made in occupied Japan’ – veranderde van een aanduiding voor goedkope kopieën in een kwaliteitsaanduiding. DDD leeft overigens nog steeds en is nu 101 jaar oud.

DIGIFOTO STARTER |

105

NIKON 2017

RUBRIEK ACHTERGROND ARTIKEL 100 JAAR NIKON

1958

NIKON SP

1959

De Nikon SP uit 1958 wordt vaak gezien als de beste meetzoekercamera ooit gemaakt. Hij had kaders voor niet minder dan zes verschillende brandpuntsafstanden, van 28mm tot en met 135mm, de Leica M3 slechts voor drie. De kaders bij de SP waren ook kleurgecodeerd en bovendien was er een verlichting van de kaders mogelijk. Het duurde 23 jaar voordat Leica de zes kaders in de zoekers wist onder te brengen.

NIKON F

Hoe goed de Nikon SP ook was, de echte Leica-killer was de Nikon F, ook al had Nikon dat zelf niet verwacht. (Nikon dacht in die tijd dat de populariteit van reflexcamera’s van voorbijgaande aard zou zijn, maar had gelukkig wel alle ruimte aan de F gegeven.) Als reflexcamera stelde de F veel beter en sneller scherp. De Nikon F was met zijn zoekerbeeld dat voor 100% overeenkwam met het beeld op de film zelfs een slag in het gezicht van Leica. Die 100% die geen enkele fabrikant van een reflexcamera daarvoor kunnen bereiken, was alleen mogelijk door een enorme precisie bij de fabricage en eindcontrole. De traditie van het 100%-zoekerbeeld bij de topmodellen heeft Nikon doorgezet tot in de huidige topmodellen.Voor de Nikon F werd ook een speciale aansluiting voor de lenzen ontwikkeld, de Nikon F-bajonet. Deze was zijn tijd zo ver vooruit dat hij ook nu nog gebruikt wordt. In de foto-industrie is dat een unicum. Canon bijvoorbeeld, dat ook in 1959 een bajonet introduceerde, kwam al na vijf jaar met een andere en in 1987 voor de tweede keer. Alle Nikon-lenzen vanaf 1959 zijn nog steeds bruikbaar op de huidige camera’s (lenzen van voor 1976 voor sommige camera’s aangepast moeten worden). De Nikon F was op alle belangrijke punten al modern en bestond uit een enorm systeem, onder meer met lenzen van 21mm tot 1000mm, meteen al bij de introductie. Je kon ook van alles verwisselen: de zoeker en dus lichtmeting, de motordrive, de filmhouder en de matglazen. De Nikon F bleef dan ook maar liefst vijftien jaar in productie.

1975

106

| DIGIFOTO STARTER

1971 De Nikon F2 was een mooie, degelijke en onverwoestbare camera. Veel fotografen wilden gaan andere camera meer gebruiken na het proberen van de F2. Ook tweedehands waren ze erg populair. De eenvoudigere modellen waren minder flexibel, maar boden wel dezelfde enorme degelijkheid en uiteraard toegang tot een enorme reeks aan uitstekende lenzen in drie prijsklassen. De Nikkormats waren dan ook geliefd bij fotojournalisten als tweede body. Datzelfde gold voor de later ontwikkelde compacte FM(2) en FE(2) met hun motordrives.

1973

Paul Simon zingt in Kodachrome: ‘I got a Nikon camera’ en dat betekent: ik heb de camera die je nodig hebt om de beste foto’s te maken. In vrijwel alle speelfilms – zoals in Antonioni’s Blow Up en in een bekende film met Romy Schneider, ‘l’important c’est d’aimer’ - zag je Nikon-camera’s wat niet verwonderlijk was omdat ook de setfotograaf met Nikon werkte (er was al een Blimp voor de Nikon F, waarmee je geluidloos kon fotograferen) en vrijwel alle persfoto’s werden met Nikon gemaakt. Ook de NASA kiest al bij het Apollo-project voor Nikon en zelfs tot verbazing van Nikon zelf, hoefden de camera’s nauwelijks aangepast te worden om bestand te zijn tegen de extreem hoge en lage temperaturen in de ruimte. De F3 werd zelfs tegelijkertijd als speciaal model voor de NASA en als ‘gewone’ camera ontwikkeld. Fotograferen was in dat decennium ontzettend cool en Nikon ook.

1982

1985

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

NIKON 2017

1986 Overstappen op een nieuwe bajonet zoals Canon gedaan had, was voor Nikon ondenkbaar. Nikon slaagde er in de compatibiliteit tussen camera en lens te behouden en introduceerde vanaf juni 1986 een reeks autofocus-camera’s en lenzen. De in december geïntroduceerde F4 beek zelfs onverwacht hoge verkoopcijfers te behalen. Toch werden pas in 1992 de belangrijkste lange telelenzen van ingebouwde scherpstelmotoren voorzien. Nikon bleef namelijk parallel ook aparte lenzen voor handmatige scherpstelling produceren. Tien jaar na de introductie van AF waren het er nog 45 en zelfs nu zijn er nog zeven lenzen uit het oude programma leverbaar.

1999

1988

In het digitale tijdperk volgen de ontwikkelingen zich na een langzame start razendsnel op. De eerste professioneel succesvolle digitale reflexcamera’s waren door Kodak aangepaste versies van niet-digitale Nikon- en Canoncamera’s. De Nikon D1 veroorzaakte in 1999 echter een kleine revolutie, want die camera was beter dan die Kodak-modellen en kostte een vijfde! Nikon had indertijd moeite om een producent te vinden voor de (zelf ontworpen) sensor, want niemand geloofde de verkoopcijfers die Nikon voorspelde. Uiteindelijk zijn die aantallen wel gehaald. Die sensor was een interessant concept: hij was in feite 10,8 megapixel, maar produceerde marktconforme 2,7 megapixel-opnamen.

2004

'De Nikon D1 veroorzaakte in 1999 e' echter een kleine revoluti 2007: NIKON D3

Met de komst van de D3 (de tweede Nikonreflex met een CMOS-sensor) slaagde Nikon er in 2007 in een professionele camera te produceren die op alle gebieden beter was dan enige concurrerende camera. Zeer indrukwekkend was de ruisvrijheid van de D3 bij hoge ISO-waarden. Achteraf misschien nog belangrijker, was dat de D3 ook de eerste digitale full frame spiegelreflex van Nikon was. Met de terugkeer naar het beeldformaat van alle camera’s tot de D1, was Nikon weer op vertrouwd gebied. Alle oude lenzen werden ineens weer bruikbaar zoals ze bedoeld waren, wat vooral voor de groothoeken en standaardlenzen een groot voordeel was.

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

DIGIFOTO STARTER |

107

NIKON 2017

RUBRIEK ACHTERGROND ARTIKEL 100 JAAR NIKON

2009

2016 Vlak voor de 100e verjaardag maakte Nikon even een dipje door. Een aardbeving veroorzaakte productieproblemen bij Sony, dat de sensoren voor een nieuwe (DL-)serie compacte systeemcamera’s zou leveren. Daardoor werd de serie zo vertraagd, dat Nikon de productie daarvan afblazen moest. Ook de marktinvoering van de KeyMission actioncams vond door de aardbeving later plaats. Het management maakte bekend dat het wat geld moest reserveren voor deze tegenslagen, wat weer aanleiding was voor veel fake nieuws over Nikon. De aandelenkoersen maakten even een dipje mee, maar ondertussen zijn ze alweer een flink eind boven de koers van daarvoor aangekomen. 2016 was echter ook het jaar waarin het nieuwe topmodel D5 geïntroduceerd werd. Ook op aps-c-vlak was 2016 een topjaar: De D500, eigenlijk de opvolger van de oude D300s, is het topmodel met aps-c-sensor.

2012

‘VLAK VOOR DE 100E VERJAARDAG MAAKTE NIKON EVEN EEN DIPJE DOOR’

SPIEGELLOOS

Nikon heeft tot nu toe gewacht met het op grote schaal overgaan op spiegelloos en daar zijn zeer goede technische en economische redenen voor. Het oorspronkelijke voordeel van spiegelloze camera’s (het kleine gewicht en de geringe omvang) is ondertussen ook flink verkleind. Behalve voor een enkele groothoeklens levert de afwezigheid van de spiegel namelijk geen voordeel op voor compactheid van de constructie. Afgezien daarvan kun je met een camera als de D810 of de D750 of D500 de meest fantastische foto’s maken en de kleine Nikon-camera’s als de D3400 zijn nauwelijks groter en zwaarder dan spiegelloze camera’s. Toch verwachten we dat Nikon binnenkort met een serieus spiegelloos systeem met grote sensor komt.

108

| DIGIFOTO STARTER

2017 2017 markeert het 100-jarig jubileum van Nikon en het merk viert die mijlpaal met de introductie van een reeks jubileumproducten. Ter ere van het 100-jarige jubileum komt Nikon met speciale edities van de Nikon D5 en D500, een set met drie lichtsterke zoomlenzen (een 70-200mm f/2.8, een 24-70mm f/2.8 en een 14-24mm f/2.8) en twee verrekijkers. Allemaal uitgevoerd met een luxe donkergrijze finish, het Nikon 100-logo en speciale draagbanden. Nikon komt niet alleen met speciale versies van bestaande producten, maar heeft ook laten weten een aantal speciale gadgets uit te brengen, voor de echte Nikon-liefhebber. Zo komt Nikon later dit jaar met een miniatuurversie van de legendarische Nikon F, een set spelden en een replica van de Nikon 1, gemaakt van Swarovski-kristal. Op 25 juli, de ‘echte’ verjaardag, kwam daar echter nog een product bij. De D850 werd aangekondigd als opvolger van de D810. Eerder dit jaar was er ook al cameranieuws: de D7500 vervangt de populaire D7200.

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

NIKON 2017

boeken

Uitgelicht

Werken met de Nikon fullframe camera: D610, D750, D810, Df en D4s

Creatief fotograferen Imagine. Shoot. Create. Annegien Schilling werd geboren in de Verenigde Staten en verhuisde al op jonge leeftijd naar Nederland. Ze is al van jongs af aan creatief bezig met fotografie en opende op haar dertiende het Instagram-account Fetching Tigerss waar ze regelmatig surrealistische zelfportretten plaatst. Binnen drie jaar had Schilling meer dan een miljoen Instagram-volgers en in 2016 werd ze zelf uitgeroepen tot jongere van het jaar. In het boek Imagine.Shoot.Create. laat Schilling zien hoe ze te werk gaat om de bijzondere foto's te maken waarmee ze zoveel mensen weet te bereiken. Het hele creatieve proces wordt behandeld aan de hand van de drie stappen: Imagine Shoot en Create. In dit boek staan niet alleen tientallen foto's van Schilling zelf, waarvan er een aantal nog nooit eerder gepubliceerd zijn, maar wordt ook het werk van andere fotografen getoond die Schilling enorm bewondert.

Op 26 jarige leeftijd kreeg de Braziliaanse fotograaf Sebastião Salgado voor het eerst een camera in zijn handen en vanaf het eerste moment dat hij door de zoeker keek, had zijn leven een doel. Hij wilde de wereld rondreizen en overal ter wereld de natuur zo mooi mogelijk vastleggen. Genesis is het levenswerk van de Braziliaanse fotograaf en is een verzameling van foto’s die Salgado maakte tijdens meer dan 30 reizen over de hele wereld; van de droge steppe van Afrika tot de koude ijsvlaktes van Antarctica. Na succesvolle presentaties in New York, Londen en Parijs is Genesis nu ook te zien in het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam. Voor iedereen die thuis rustig de foto’s terug wil kijken, en voor iedereen die niet in de gelegenheid is om de tentoonstelling te bezoeken, maar wel graag wil genieten van de foto’s, is dit boek een absolute must.

Auteur Annegien Schilling & Eva Reinders Prijs € 20,00 ISBN 9789021565675 Verkrijgbaar in de boekhandel

Auteur Sebastião Salgado Prijs € 49,99 ISBN 9783836538725 Verkrijgbaar in de boekhandel

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

Sebastião Salgado Genesis

Voor veel fotografen voelt het als belangrijke stap in hun fotografiecarriere: de overstap naar een fullframe camera. Deze camera’s, met een sensor die net zo groot is als het ouderwetse filmrolletje, leveren superieure foto’s met minder ruis dan camera’s met kleinere sensoren en bieden de beste mogelijkheden om de achtergrond te vervagen. Vaak zijn deze camera’s erg professioneel en het kan voor minder gevorderde fotografen intimiderend zijn om hier voor het eerst mee te werken. Fotograaf en auteur Dré de Man heeft al jaren ervaring met de fullframe-camera’s van Nikon en heeft een boek geschreven waarin hij de functies en mogelijkheden van alle Nikon fullframe-camera’s van de derde generatie bespreekt. En hoewel de aandacht vooral ligt op de Nikon D610, D750, D810, Df en D4s, is dit boek ook uitermate geschikt voor de Nikon D600, D800(E) en D4. Een aanrader voor iedereen die de stap naar een professionele Nikon-camera wil maken. Auteur Dré de Man Prijs € 39,99 ISBN 9789059407497 Verkrijgbaar in de boekhandel & cameraspeciaalzaak

DIGIFOTO STARTER |

109

NIKON 2017

ACHTERGROND

FLITSEN

Flitsen

Let there be light

Sunpack, zo heette een van de eerste merken voor losse flitsers. De zon in een pakje, dat is niet eens zo’n gekke beschrijving voor een flitser. Flitslicht is zeker qua kleur geconcentreerd zonlicht en in feite heb je er net zoveel mogelijkheden mee als met het echte zonlicht. Wat zijn de mogelijkheden? achter grond

Tekst DRÉ DE MAN

lits heeft twee gezichten: aan de ene kant is het iets voor gebruikers van smartphones en van mensen die niets van fotografie weten. Aan de andere kant is flits het werktuig van zeer goede fotografen die het licht naar hun hand willen zetten. Door de enorme lichtgevoeligheid van digitale camera’s is flits een keuze geworden. Je hoeft niet te flitsen, maar je kunt er wel voor kiezen om het te doen, zoals bijvoorbeeld in de studio.

110

| DIGIFOTO STARTER

Technisch is het allemaal vrij simpel. Het maken van mooie foto’s met flits is minder simpel. Eén van de meesters, of misschien wel dé meester van flitsfotografie, is Joe McNally. McNally geeft ook veel workshops en schrijft boeken en een van zijn favoriete uitspraken is ‘straight light is disaster light’ (direct licht is een recept voor mislukking). Dat geldt niet alleen voor flitslicht. Ook buiten in de felle zon die direct in iemands gezicht schijnt of die rond het middaguur recht naar beneden op een Italiaans

dorpje schijnt, krijg je geen meestal geen mooie foto’s. Maar anders dan de echte zon, kun je de kunstmatige zon heel gemakkelijk verplaatsen. Je kunt schaduw oproepen, bewolking en zonsondergang simuleren, in feite kun je met flitslicht alle lichtsoorten nabootsen die je in werkelijkheid ook hebt.

Kies het licht dat je nodig hebt

Het belangrijkste is misschien wel (om

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

NIKON 2017

weer McNally te citeren): ‘Als je de flitser maar een paar decimeter verplaatst (naar links of naar rechts van de camera) verbeter je al de kwaliteit van het licht.’ Je kunt het ook ander zeggen; wanneer je flitst met de flitser op je camera recht op je onderwerp gericht, krijg je meestal lelijke foto’s. Bijna altijd, maar niet altijd: sommige zeer fotogenieke mensen zien er goed uit met dat soort licht. Het belangrijkste is echter dat je een keuze maakt en dat je bekijkt welk soort licht het beste op zijn plaats is. In feite kun je daarbij het beste uitgaan van het natuurlijke

licht. Zo kun je met flits het licht van een oud daglichtatelier nabootsen, of een ruimte met een groot raam simuleren (het licht van de schilders uit de Gouden Eeuw), je kunt het licht simuleren dat soms ontstaat wanneer slechts een streepje zonlicht je onderwerp bereikt, je kunt de situaties nabootsen waarin het zonlicht via reflectie zwakker doorgegeven wordt, en je kunt situaties creëren die in feite alleen nog maar doen denken aan het licht op zeer ingewikkelde filmsets, die dus lijken op zonlicht dat tegelijk direct en op een ingewikkelde manier gereflecteerd wordt.

DE TECHNIEK

WELKE MOGELIJKHEDEN HEB JE NU EIGENLIJK? De ingebouwde flitser

De opzetflitser

Toch kun je ook met de ingebouwde flitser mooie foto’s maken – in feite als met ieder technisch hulpmiddel. Je kunt hem goed gebruiken als invulfits, je kunt (met wat moeite) er indirect mee flitsen en je kunt hem gebruiken om er andere flitsers mee aan te sturen.

Prijzen lopen van enkele tientjes tot ongeveer € 600,-, het verschil zit hem vooral in de betrouwbare werking van de duurdere merkmodellen en ook is bij die modellen de capaciteit - het richtgetal - vaak groter. Bij de keuze van een flitser is de mogelijkheid om bij snelle sluitertijden te flitsen belangrijk. De eenvoudigste filters hebben daar noch de kracht, noch de elektronica voor. Verder is het van belang dat de kop van de flitsers eenvoudig kan bewegen, zowel verticaal als horizontaal (voor indirect flitsen via heen muur en bij gedraaide camera), en dat de draaibeweging ook bij herhaald gebruik nog uitvoerbaar is. Bij de duurdere modellen is er meestal ook een kortere laadtijd en een grotere capaciteit voor het maken van vele flitsen achter elkaar zonder heet te worden. Ventilatie en vertragingssystemen kunnen ervoor zorgen dat de flitser niet smelt of erger. Ten slotte is het belangrijk dat een opzetflitser goed geïntegreerd is in het flitsbelichtingssysteem van de camera én met het systeem dat meerdere flitsers aanstuurt – maar daarover meer in het gedeelte over het gebruik van (meerdere) losse flitsers.

Op de ingebouwde flitser wordt vaak neergekeken. Dat komt omdat hij meestal verkeerd gebruikt wordt: als directe en enige lichtbron.

Invulflits

Flits kan gebruikt worden om delen van het beeld, zoals schaduwen bij fel zonlicht, extra licht te geven. De niet erg krachtige ingebouwde flitsers geven daar meestal net genoeg licht voor. Het licht is echter meestal niet voldoende bij korte sluitertijden (buiten nodig met grote diafragma’s). Het vrij harde karakter van de ingebouwde flitser wordt meer gecompenseerd door het overige licht, dus meestal valt dat wel mee. Bovendien kun je het licht zachter maken met extra accessoires als kleine softboxjes voor de ingebouwde flitsers en zelfs met een plastic zakje of zakdoek (zie ook hierna). Voorwaarde is wel dat de lichtmeting en de flitsregeling in staat is om het flitslicht goed te integreren en niet tot hoofdlicht te maken. Sommige merken zijn daar (veel) beter in dan andere. Bij die andere zul je met het aanpassen van de flitsbelichting moeten werken. Sowieso is het een goed idee om de verhouding flitslicht/natuurlijk licht die de camera voor je kiest in ieder geval in de gaten te houden, want dat is in de eerste plaats kwestie van smaak.

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

Een losse opzetflitser kan alles wat de ingebouwde flitser ook kan – en nog een heleboel meer.

PRIJZEN LOPEN VAN ENKELE TIENTJES TOT ONGEVEER € 600,DIGIFOTO STARTER |

111

NIKON 2017

ACHTERGROND

MACROFOTOGRAFIE

achter grond

Leg een kleine wereld vast

Met macro kun je al snel heel bijzondere plaatjes maken, omdat je het blikveld anders is. Dat kan op een eenvoudige manier, met goedkope accessoires maar je kunt het ook heel ingewikkeld maken als je het heel goed wil doen. Je moet wel even op een paar zaken letten, want veel is anders dan in de gewone fotografie. Tekst DRÉ DE MAN

e kunt heel eenvoudig met macro beginnen. Soms kun je gebruik maken van apparatuur die je al hebt: sommige lenzen bieden een macro-instelling en met telelenzen

met een converter kom je ook een heel eind. Met tussenringen, een omkeerring, voorzetlenzen en een balg kom je in combinatie met een standaardlens al heel ver. Wil je het echt goed doen, dan is een macro-

lens een verleidelijke optie. Macrolenzen zijn al verkrijgbaar vanaf ca. € 300,-.

Wat is een macrolens?

Een gewone lens (objectief) maakt dichtbij minder scherpe foto’s dan op gemiddelde afstand of veraf.

AMANDA BLOM

112

| DIGIFOTO STARTER

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

NIKON 2017

MARJO KUSTERS

‘JE KUNT HEEL EENVOUDIG MET MACRO BEGINNEN. SOMS KUN JE GEBRUIK MAKEN VAN APPARATUUR DIE JE AL HEBT’ Daarom is de kortste afstand waarop zo’n lens nog foto’s kan maken, ook beperkt. De beperking werkt zo, dat de scherpstelling niet verder gaat dan meestal tot ca. 1/10 van de brandpuntsafstand. Een standaardlens van 50mm gaat dus vaak tot ca. 0.5m. Een macrolens is een lens die ontworpen is om dichtbij een zeer goede afbeeldingskwaliteit te hebben. Daarnaast heeft zo’n lens scherpstelmogelijkheden die het wat gemakkelijker maken om opnamen in het dichtbijgebied te maken. Idealiter heeft zo’n lens ook een geringe vertekening, want macro-lenzen worden vaak ook gebruikt voor reproducties. Vanwege deze eisen is de lichtsterkte meestal net iets minder dan

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

die van vergelijkbare lenzen. Verder is het bokeh meestal mooi met name bij grotere diafragma’s, de diafragmabladen zijn dan ook vrijwel altijd mooi rond (groot aantal bladen en/of afgerond). Idealiter is er verder een zeer goede kleurcorrectie, met name voor laterale kleurfouten, zodat er nauwelijks of geen bokeh-kleurfouten optreden (paarse voorgrond en groene achtergrond). Macro-lenzen kunnen een brandpuntsafstand hebben variërend van die van een groothoeklens tot een tele van 200mm. Dat heeft direct te maken met twee zaken die vrijwel alleen in de macrofotografie belangrijk zijn: de vergroting en de werkafstand. De vergroting (afbeeldingsmaatstaf) is redelijk simpel te berekenen en de werkafstand in ieder geval redelijk goed in te schatten.

MACRO VOOR APS-C EN MFT

Objectieven voor full frame bieden voor macro een vergroting die resp. 1.5x en 2x zo groot is. Dat maakt vaak gewone telelenzen al geschikt voor macro-opgaven. Anderzijds zijn er ook speciale macrolenzen voor aps-c, zoals de Micro-Nikkor 40mm f/2.8. Interessant is ook dat de korte macrolenzen van ca. 60mm voor aps-c ‘gewone’ macrolenzen met een extra vergrotingsfactor, en dat maakt de instap een stuk goedkoper. Ook speciale objectieven voor aps-c van derden kunnen hier interessant zijn, bijvoorbeeld de Tamron 60mm met de zeer hoge lichtsterkte van f/2.

Vergroting

Bij de gegevens van macrolenzen zien we vaak dat er een maximale afbeeldingsmaatstaf van 1 : 1 opgegeven wordt. Dat getal geeft de grootte van het object ten opzichte van de grootte in het beeld op de sensor weer. (Maak je vervolgens een afdruk dan is de uiteindelijke vergroting veel sterker. Bij een A3, bedraagt dan de uiteindelijke vergroting ca. 12x.)

DIGIFOTO STARTER |

113

NIKON 2017

ACHTERGROND

MACROFOTOGRAFIE

NICOLETTE HENDRIKS

‘Macrofotografie heeft veel aspecten en ontzettend veel mogelijkheden’ Wanneer je bij full frame een voorwerp van 24 x 36mm beeldvullend fotografeert, dan werk je bij 1 : 1. Is het onderwerp 72mm groot (2 x 36) en vult dat voorwerp ook het beeld, dan spreek je van 1 : 2. Is het 18mm groot en beeldvullend, dan vergroot je en spreek je van 2 : 1. Nu is die afbeeldingsmaatstaf optisch gezien onafhankelijk van het formaat.

114

| DIGIFOTO STARTER

1 : 1 wil gewoon zeggen, dat een voorwerp van 36mm lang ook 36mm lang in beeld komt. In de praktijk wordt echter de sensorgrootte als maat gezien: het voorwerp is dan bij 1 : 1 net zo groot in werkelijkheid als de sensor. Een lens die voor full frame tot 1 : 1 gaat, zal bij aps-c dan ook tot 1,5 : 1 gaan (Canon 1,6 : 1). Voor MFT vergroot die lens zelfs twee keer.

Keuze brandpuntsafstand

Bij macro-opnamen kan de afstand tussen je lens en je camera zoals we gezien hebben veel te groot worden. Een lens met een korte brandpuntsafstand is dan handig, maar daarbij heb je weer een korte werkafstand. Tussen deze twee kwaden moet je een afweging maken bij de keuze van de

TIP Bewegende onderwerpen Bij bloemen en beesten is er nóg een heel vervelende oorzaak van onscherpte: het onderwerp zelf kan bewegen. Een licht briesje is bij macro-opnamen van bloemen al voldoende om een flinke onscherpte te veroorzaken. Ook hier werkt dat dubbel: enerzijds is er echte bewegingsonscherpte, anderzijds klopt de scherpstelling dan niet meer. Om dat laatste te compenseren kun je continue scherpstelling gebruiken, of wanneer je handmatig scherpstelt, een serie opnamen achter elkaar maken, met drie of meer opnamen per seconde. Meestal zit er dan wel een foto bij, waarbij de bloem net op de juiste plaats stond en wel scherp is. Je doet er wel goed aan dat even te controleren.

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

©David Yarrow

I AM RELENTLESS

45 7 MEGAPIXEL

153

UP TO

64-25600 AF POINT

ISO RANGE

9 UP TO 9 FPS*

DAVID YARROW INTRODUCEERT DE NIEUWE NIKON FULL FRAME D850. Wildlife fotograaf David Yarrow heeft de ultieme combinatie van resolutie, snelheid en lichtgevoeligheid toegepast. Laat uw vakmanschap zien. Breng dat winnende moment in beeld met serieopnamen van maximaal 9* bps met detailrijke bestanden van 45,4 MP. De fenomenale 153-velds autofocus ziet scherpte in de donkerste scènes,gecombineerd met een beeldsensor met een toonaangevend ISO-bereik van 64-25.600 worden verborgen details onthuld. Maak echte full-frame filmopnamen in 4K UHD of maak 8K** time-lapse-films. Bekijk het verschil met de ongeëvenaarde keuze voor NIKKOR-objectieven van Nikon. Meer informatie vindt u op www.nikon.nl/D850 * Vereist EN-EL 18B en de optionele MB-D18 multifunctionele battery pack. **Vereist intervalopname-instellingen en software van derden.

NIKON_D850_230x300 David ADV.indd 1

23-10-17 10:16

NIKON 2017

ACHTERGROND

MACROFOTOGRAFIE

ANNA LUOPA

MACROLENZEN

brandpuntsafstand. Maar uiteraard wordt ook je beelduitsnede bepaald door de brandpuntsafstand. Een groothoek blijft een groothoek, dus ook al fotografeer je een bloem van heel dichtbij, dan nog krijg je op de achtergrond een heel berglandschap. Maak je diezelfde foto met dezelfde vergrotingsfactor met een telelens, dan zie je niets meer van de achtergrond. Dat kan allebei een mooie foto opleveren, maar het is wel een belangrijke keuze.

Belichtingsverlengingsfactor; effectief diafragma

AF-S MICRO NIKKOR 60MM F/2.8G ED Prijs € 569,-

116

| DIGIFOTO STARTER

AF-S DX MICRO NIKKOR 40MM F/2.8G Prijs € 284,-

We hebben bij de voorbeelden al gezien, dat de afstand van lens tot sensor flink kan toenemen. Het diafragma wordt in zo’n geval relatief steeds kleiner. Bij 1 : 1 bijvoorbeeld, is het diafragma twee stops kleiner, het kwadraat van de vergroting van de afstand tussen lens en sensor. Je moet hierbij echter ook rekening houden met de pupilfactor: de verhouding tussen de schijnbare grootte van het diafragma aan de

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

NIKON 2017

‘JE KUNT HEEL EENVOUDIG MET MACRO BEGINNEN. SOMS KUN JE GEBRUIK MAKEN VAN APPARATUUR DIE JE AL HEBT’ achterkant en aan de voorkant van de lens. Bij lenzen waar het diafragma aan de achterkant kleiner lijkt dan aan de voorkant, is de verlenging namelijk sterker (de diffractie trouwens ook). Omgekeerd: lijkt het diafragma (of als je dat niet ziet: de lensopening) aan de achterkant groter, dan is de belichtingsverlenging en de diffractie kleiner. Draai je de lens echter om, dan werkt ook dat alles weer omgekeerd. In ons voorbeeld met het groothoeklens, pakt dat heel gunstig uit.

Scherpte en scherpstellen

Bij macro wordt er vaak handmatig scherpgesteld en de scherptediepte is klein. Een lens moet daarop ingericht zijn: er moet een brede scherpstelring zijn, die zich heel precies en prettig laat instellen, niet te zwaar en niet te licht. Ouderwetse macro-lenzen hadden vaak lange en vrij kwetsbare schroefdraden, vaak ook combinaties van meerdere schroefdraden. Met de komst van autofocus zijn die voor een deel vervangen door interne scherpstelling. Bij interne scherpstelling beweegt een lensgroep binnen de lens om scherp te stellen. Dat maakt de scherpstelbeweging sneller en lichter en de verkleining van het effectieve

diafragma wordt daardoor deels gecompenseerd. De brandpuntsafstand wordt erdoor wel wat korter. Dat heeft consequenties voor de werkafstand; die wordt kleiner dan zonder inwendige scherpstelling.

Scherpstellen en scherptediepte

Scherpstellen bij macro is niet eenvoudig. Je hebt een kleine scherptediepte, dus wanneer je de camera laat bepalen waarop hij scherpstelt, is de kans groot dat dat onderdeel van je onderwerp dat de meeste aandacht verdient, nu net niet scherp is. Vaak is handmatige scherpstelling, of eerst automatische scherpstellen en dan de scherpstelling uitzetten, een goede oplossing. Daarmee vergroot je uiteraard de scherptediepte niet. Die is bij macro vaak erg klein. Soms is dat heel mooi en kun je het zo laten. Vaak zul je toch een oplossing moeten verzinnen.

Er zijn er drie: diafragmeren, tilt en focus stacks.

Maak je gebruik van een echte macrolens, dan is de kans groot dat je iets verder kunt diafragmeren dan normaal zonder al te veel last te krijgen van diffractie. Diafragma 16 kan

TIPS Scherpteproblemen bij macro

Macro-opnamen zijn in zoverre soms problematisch, dat er allerlei verschillende factoren zijn die de scherpte negatief kunnen beïnvloeden. Allereerst is er natuurlijk de kwaliteit van de lens, alleen een echt macrolens bereikt de optimale scherpte dichtbij, en ook tussen macro-lenzen onderling zijn kwaliteitsverschillen. Voor gewone lenzen met tussenringen of een balg geldt als grondregel: deze zijn in het algemeen beter geschikt voor macro, naarmate de opbouw symmetrischer lijkt en de lichtsterkte kleiner is. Sommige lenzen – ook macrolenzen – hebben floating elements: daarbij wordt een lens(groep) verplaatst in de lens. (Dat werk net als bij interne scherpstelling, heeft echter in dit geval uitsluitend tot doel de scherpte in het dichtbijgebied te verhogen). Werk je met zo’n lens, dan moet het ook in combinatie met een balg of tussenringen, op de kortste instelafstand staan.Een belangrijke oorzaak van onscherpte bij macro, is bewegingsonscherpte. Bij 1 : 1 is de lens in feite twee keer zo lang, je zou dus volgens de bekende vuistregel (kortste sluitertijd uit de hand = 1/ brandpuntsafstand in mm x omgekeerde cropfactor) de belichtingstijd twee keer zo kort moeten kiezen. Uiteraard helpt beeldstabilisatie hierbij, en tegenwoordig is er een aardig aanbod aan macrolenzen met stabilisatie. Een ander factor is echter, dat je de camera bij het bewegen ook licht naar voren en achteren beweegt. Bij gewone foto’s maakt dat niets uit, bij macro is dat een echt probleem, omdat je én heel dicht bij je onderwerp zit, én de scherptediepe heel klein is. Continue AF (Servo AF) is in zo’n geval een mogelijke oplossing.

Verlichting

BERT VEERMAN

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

Omdat je bij macro meestal vrij ver diafragmeert, is er vaak te weinig licht. Flits is vaak een goede oplossing. Er zijn speciale kleine flitsers die je rond de lens kunt plaatsen en uiteraard kun je ringflitsers gebruiken. Met gewone flitsers die je op een afstand plaatst zijn echter ook heel fraaie resultaten te bereiken.

DIGIFOTO STARTER |

117

NIKON 2017

ACHTERGROND

118

| DIGIFOTO STARTER

MACROFOTOGRAFIE

LAURA PASHKEVICH

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

NIKON 2017

MONIQUE REINDERS

vaak nog wel, zeker wanneer je zo’n foto extra verscherpt. Is ook dat niet voldoende, dan blijven er twee mogelijkheden over. Gebruik je een tilt-lens (of balg met tiltmogelijkheden), dan kun je het gebied dat scherp is vergroten met behulp van de Scheimpflug-instelling. Dat is vrij ingewikkeld en we zullen het hier niet uitvoerig behandelen.

Wat overigens niet helpt om de scherptediepte te vergroten: het kiezen van een kortere brandpuntsafstand. Met een kortere brandpuntsafstand moet je namelijk zoveel dichter bij komen, dat je daardoor net zo weinig scherptediepte hebt als met een telelens op een grotere afstand.

De andere methode is die van de focus stacks. In dat laatste geval maak je een serie opnamen, die je vervolgens in software zoals Adobe Photoshop of Helicon Focus samenvoegt. Vooral met het laatste programma werkt dat heel erg goed. Bij opnamen van heel kleine onderwerpen (het oog van een insect bijvoorbeeld) geeft het fascinerende resultaten, alleen zul je dan wel tientallen opnamen moeten maken. Sommige fotografen leggen een insect daarom eerst in de ijskast (het sterft dan niet maar wordt heel traag), anderen gaan op zoek naar een insect dat een natuurlijke dood gestorven is. Afijn, dat laten we aan jou over.

Een apart probleem met betrekking tot scherpstellen ontstaat wanneer je boven 1 : 1 werkt. De afstand tussen je onderwerp en de lens is nu kleiner dan de afstand tussen camera en lens. Bij 1 : 1 en daarboven, kun je daarom nauwelijks meer scherpstellen met de lens zelf - of door de afstand tussen de lens en de camera te vergroten. Je moet precies het omgekeerde doen: je moet de afstand tussen je onderwerp en de lens variëren om scherp te stellen. De afstand tussen lens en camera bepaalt boven 1 : 1 de afstand tot je onderwerp, dus in wezen de vergrotingsmaatstaf. Een instelslede of macrorail is daarbij heel handig.

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

Omgekeerde wereld

TIP Welke tussenringen

Om in te schatten welke tussenring(en) je nodig het, kun je van de volgende formule gebruikmaken: M (vergroting) = lengte tussenring / f (brandpuntsafstand. • VOORBEELD 1 (BIJ 50 MM) 1 : 1 = 50/50. Bij 1 : 1 heb je dus een tussenring van 50mm nodig (in feite ca. 40mm, want het scherpstellen werkt ook als een tussenring, maar dan van ca. 10mm. • VOORBEELD 2 (BIJ 50MM) 0,5 = 25/50. Bij 1 : 2 heb je dus een tussenring van 25mm nodig (in feite ca. 15mm, want het scherpstellen werkt ook als een tussenring, maar dan van ca. 10mm.

CONCLUSIE

Macrofotografie heeft veel aspecten en ontzettend veel mogelijkheden. Maar het is ook een manier van kijken. Je kunt er meteen mee beginnen: pak de lens die je zo dichtbij mogelijk brengt – waarschijnlijk een zoom met telestand – en kijk welke bloemen, beesten of andere motieven interessant eruit zien van dichtbij. Daarna kun je op zoek gaan naar andere accessoires. Of – en dat is de leukste en gemakkelijkste manier - koop een macrolens zoals de 40mm Micro-Nikkor en begin meteen goed. Je zult zien dat het meteen fascinerend is op die manier.

DIGIFOTO STARTER |

119

NIKON 2017

ACHTERGROND

TELELENZEN

Haal de wereld dichterbij

Alles over telelenzen

Als je het woord telelens letterlijk neemt, zou je denken dat een telelens alleen geschikt is om zaken in de verte te fotograferen. Je kunt er echter heel veel meer mee doen. Een telelens haalt niet alleen dichterbij maar geeft een heel ander beeld dan wanneer je gewoon zelf ergens dichterbij zou komen. Ook zijn er nog speciale telelenzen voor portretten, wild en noem maar op. Ingewikkeld? Valt hartstikke mee. Wij nemen je mee in de wereld van telelenzen en leggen alles haarfijn voor je uit. achter grond

Tekst DRÉ DE MAN

at is een telelens nu eigenlijk? Heel simpel gezegd: alles wat echt langer is dan een standaardlens. Een standaardlens is een lens die ongeveer hetzelfde ziet als wij zien. Je zou ook kunnen zeggen: hij vergroot 1 keer. Voor een aps-c-camera (bijvoorbeeld de Nikon D3400, de Canon EOS 1300D of de Sony a6000) is een standaardlens ongeveer 33mm lang (zie ook kader: Vergroting, brandpuntsafstand en cropfactor). Het tele-effect moet wel zichtbaar zijn,

120

| DIGIFOTO STARTER

dus je zou kunnen zeggen dat dat begint bij ongeveer 1,4 keer. Houdt het ook ergens op? Theoretisch is er geen bovengrens, maar praktisch gezien houdt het wel op bij ongeveer 20 keer. Daarboven wordt een lens wel heel erg groot, misschien met uitzondering van speciale superzoomcamera’s. We noemen het overigens een telelens tot een vergroting van 6 keer. Daarboven spreken we eerder van supertelelenzen. Wat niet iedereen weet, is dat de meeste camera’s al een heel klein telelensje heb-

ben. Een heel eenvoudige zoomlens is in zijn ingezoomde stand namelijk een telelens met een vergrotingsfactor van 1,5 keer. Voor portetten of foto’s waarbij je mensen een beetje dichterbij wil halen is dat net lang genoeg. Het nadeel van zo’n klein zoomlensje is dat het niet zo lichtsterk is. Wil je echt een mooi portret maken met een achtergrond die uit mooie kleurvlakken bestaat zodat de aandacht helemaal naar de persoon gaat, dan is een lichtsterke portretlens ideaal.

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

NIKON 2017

Korte tele

Ben je de gelukkige bezitter van een full frame-camera dan heb je een enorme keuze aan 85mm-lenzen, met vaak de enorme lichtsterkte van f/1.4 en soms f/1.2. Eerlijk gezegd is dit het ideaal. De grote namen als Nikon, Canon en Sony en zeker Zeiss vragen een behoorlijk bedrag voor zo’n lens met de lichtsterkte van f/1.4, maar de kwaliteit is er dan ook naar. Er zijn ook goedkopere alternatieven, onder andere van dezelfde merken met lichtsterkte f/1.8. Voor MFT (Micro Four Thirds) bestaan er ook vergelijkbare portretlenzen met een brandpuntsafstand van 42,5mm en voor het 1-inch-systeem van Nikon zelfs een 32mm f/1.2. Heb je een aps-c-camera (zoals de meesten), dan ben je enerzijds in een goede positie, anderzijds in een slechte. De grote merken denken namelijk dat wanneer je serieus gaat fotograferen, je een full framecamera koopt. Gelukkig zijn er – behalve de aanschaf van zo’n camera - drie alternatieven. Allereerst zijn er (om en nabij) 60 of 70mm macrolenzen die zeer geschikt zijn voor portretten, al is de lichtsterkte wat beperkt. Lichtsterke zoomlenzen kunnen voor aps-c ook een alternatief zijn. Die zijn er

in de lichtsterkte van f/2.8 tot zelfs f/1.8. Ten slotte kunnen die camera’s ook een standaardobjectief (50 à 55mm) voor een full frame-camera gebruiken. Alles is namelijk relatief, dus wat voor een full frame-camera een standaardlens is, wordt dankzij de cropfactor (1,5x) bij aps-c een lichte tele. Dat soort objectieven kun je al voor minder dan tweehonderd euro kopen. Ze zijn ook lichtsterk, al is hun achtergrondscherpte (bokeh) wat minder mooi dan dat van een 85mm voor full frame. Dat ligt aan het bokeh. De lichtsterke korte teleobjectieven zijn ook zeer geschikt voor het maken van foto’s bij concerten en toneelvoorstellingen en dergelijke, vooral als je niet mag of wil flitsen. Je moet dan wel op ongeveer tien meter afstand of minder van het toneel kunnen staan, anders heb je een langere telelens nodig.

Deze foto is gemaakt tijdens een Nikon-workshop popfotografie. We stonden op een relatief korte afstand van Guus Meeuwis vergeleken met de meeste bezoekers, maar desondanks kon je alleen met een zeer lange telelens een foto maken waar Meeuwis herkenbaar op stond. Deze foto is gemaakt met een 70-200mm f/2.8 en een Nikon 1-camera met een cropfactor van 2.7x. Dat leverde een brandpuntsafstand in full frame van 200 x 2.7 = 540 mm op, dus een vergroting van 11x. Met een aps-c of full framecamera had je een vergelijkbare foto kunnen maken met een 500mm of 300mm met (full frame) of zonder (aps-c) converter.

Vergroting, brandpuntsafstand en cropfactor

Om lenzen precies aan te duiden, gebruiken we de brandpuntsafstand. Dat is simpel gezegd de lengte van de lens. Meer precies is het de afstand van het midden van de lens tot de sensor wanneer je scherpstelt op de horizon. Meestal zijn telelenzen net iets korter dan deze afstand, dankzij een optisch trucje dat lijkt op het effect van een verrekijker. Nu is de brandpuntsafstand gerelateerd aan het formaat van de sensor. Is de sensor groter, dan heb je ook een grotere lens nodig als je dezelfde foto wil maken. Populaire formaten zijn: full frame, aps-c en MFT. Full frame is het oude kleinbeeldformaat uit de pre-digitale tijd, dus een beeld van 24 x 36mm. Aps-c is een heel populair formaat, 1.5 x kleiner dan full frame, dus 18 x 24mm (bij Canon net

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

ietsje kleiner). MFT is precies de helft van full frame. Bij kleinere camera’s is het 1 inch formaat toenemend populair. Het is 2,7 x kleiner dan full frame. Diverse compact- en superzoom-camera’s gebruiken verder formaten die gemiddeld ongeveer 6 x 4,5 mm groot zijn, dus bijna zes keer kleiner dan full frame. Je krijgt dan relatief veel ruis, zeker bij weinig licht. Het voordeel is echter de

compactheid. Een superzoomcamera als de Nikon Coolpix P900 heeft dan ook een brandpuntsafstand van 2000mm vergleken met full frame, bij een formaat dat vergelijkbaar is met een gewone reflexcamera. (De lengte is ingezoomd 14 cm; bij full frame zou dat ongeveer een meter (ingezoomd!) geweest zijn.)

DIGIFOTO STARTER |

121

NIKON 2017

ACHTERGROND

TELELENZEN

Voetbalveld

Wil je echter op het voetbalveld een speler groot in beeld hebben die op z’n tien meter afstand staat, of een dier dat niet al te ver is, dan heb je niet zo veel aan een portretlens. Dan moet je al een gemiddelde zoom hebben die 4x of zelfs 6x vergroot. Dat is dan 135 tot 200mm aps-c (200-300mm full frame, 100-150mm MFT). Zo’n objectief is dan ook al geschikt om details van gebouwen en dergelijke weer te geven. Wil je een foto van iemand maken van top tot teen, die een beetje lijkt op een modefoto, dan kan dat ook prima met zo’n objectief. Toch geldt hier hetzelfde als bij de portrettelelenzen, de mooiste effecten krijg je met een grote lichtsterkte. Misschien heb je wel eens bij een sportwedstrijd fotografen gezien met telelenzen van een halve meter en meer. Dat zijn de echte grote telelenzen, die vaak ook vijfduizend euro of meer kosten. In ons voorbeeld van net zaten we op tien meter, maar wanneer je op dertig meter zit, en iemand vrijwel beeldvullend wil fotograferen, dan heb je een vergroting van 15x nodig. Dat is meteen een supertelelens. Bij aps-c is dat minimaal 400mm, bij full frame 600mm, bij MFT 300mm en bij 1 inch 220mm. Je ziet meteen waarom camera’s met een kleine sensor hier in het voordeel zijn: die kunnen toe met lenzen die nog vrij hanteerbaar zijn. Dat soort camera’s hebben dan weer nadelen wanneer er minder licht is. Sportfotografen zitten vaak aan die hele grote telelenzen vast, omdat ze een vaste plaats toegewezen krijgen en niet dichterbij mogen komen. Bij het fotograferen van wild is zo’n grote toeter

echter ook heel handig, want meestal is het moeilijk om dichterbij te komen. Bij vogels geldt dat ook en daar komt dan nog bij dat vogels vaak relatief klein zijn. Ook hier heb je dus behoefte aan echte grote teleobjectieven. De professionele objectieven zijn erg duur, onder meer omdat het speciale glas dat ervoor wordt gebruikt een jaar moet afkoelen voordat het geslepen kan worden. Geluk-

‘Telelenzen zijn voor heel veel verschillende doeleinden te gebruiken’

kig zijn er tegenwoordig betaalbare en goede lange telezooms, met een langste brandpuntsafstand van 500 à 600mm. De lichtsterkte is dan wel beperkt tot f/5.6 of zelfs f/6.3 - want ieder voordeel heeft zijn nadeel.

Psychologie en perspectief

Tot nu toe hebben we alleen over telelenzen gesproken met betrekking tot hun beeldvergroting. Telelenzen vergroten echter niet alleen het beeld, ze geven er ook een ander karakter aan. Je zou kunnen zeggen, ze geven rust aan het beeld. Dat is dan het psychologische effect: je ziet alles groot maar je ziet ook dat een foto van een afstand genomen is. Maar waar zie je dat aan? Dat zie je aan het perspectief. Perspectief heeft twee betekenissen: enerzijds is het je gezichtspunt en anderzijds de weergave van wijkende lijnen. Het gezichtspunt is simpel: je bent met een telelens al snel wat

Deze foto’s zijn allebei precies vanaf dezelfde plaats genomen, met een gemiddelde groothoek (1e foto) en een telezoom (2e foto). De lijntjes over de foto geven het perspectief weer. Ze voeren naar het verdwijnpunt, het punt waar alle perspectieflijnen samenkomen. Het grappige is: bij de groothoekopname is dat duidelijk te zien, maar bij de telefoto lijkt het verdwijnpunt verdwenen te zijn. Het is er wel, maar het is zo verschrikkelijk ver weg, dat het niet op het papier van het blad past. Het perspectief is dus heel erg vlak. Daar kun je dus heel goed gebruik van maken bij het fotograferen. Je bereikt al heel snel een effect waarbij je ziet dat lijnen en vlakken zich herhalen. Dat komt omdat ze bijna even groot blijven, ook al zijn ze verder weg. Bij de volgende foto is daar gebruik van gemaakt.

122

| DIGIFOTO STARTER

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

NIKON 2017

verder verwijderd. De lijnen vertellen echter een ander verhaal. Waarschijnlijk heb je op school een poging gedaan in perspectief te tekenen. Dat is niet gemakkelijk, daarom maakten de schilders uit de gouden eeuw dan ook gebruik van kleine cameraâ&#x20AC;&#x2122;s die een beeld projecteerden op overtrekpapier. Je noemt dit ook wel het geometrisch perspectief: het is eigenlijk zuivere meetkunde. Toch is het niet zo ingewikkeld, kijk maar naar de afbeeldingen op de vorige pagina.

Conclusie

Telelenzen zijn voor heel veel verschillende doeleinden te gebruiken. Allereerst voor het dichterbij halen van je onderwerp, maar zoals je hebt kunnen lezen ook voor het omvormen van je perspectief. Een foto gemaakt met een telelens ziet er dus heel anders uit dan diezelfde foto gemaakt met een groothoeklens. Van dit effect kun je dankbaar gebruikmaken. Voor de aankoop is het echter wel zaak om even alle mogelijk-

heden en vooral de toepassingen op een rij te zetten. Kijk bijvoorbeeld goed naar hoeveel millimeters aan brandpuntsafstand je eigenlijk nodig hebt. Te weinig is niet handig, maar teveel is ook niet fijn. Let daarbij ook op het soort camera dat je gebruikt en de bijbehorende cropfactor.

Had je dezelfde foto gemaakt met een normale lens of bijvoorbeeld een groothoeklens, dan waren de lijntjes in de zee aan het begin heel groot en aan het eind heel klein geworden. Het schip was dan een punt aan de horizon geweest.

TELELENZEN EN SLUITERTIJDEN

Telelenzen vergroten niet alleen het beeld, maar ook bewegingsonscherpte. Zonder statief moet je dus erg oppassen. Als richtlijn kun je een kortste sluitertijd van 1/brandpuntsafstand x cropfactor aanhouden. Bij stabilisatie (VR of IS of OS) kun je nog een drie keer langere sluitertijd gebruiken.

Ontdek meer op profoto.com/nl WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

DIGIFOTO STARTER |

123

NIKON 2017

REVIEW

LEZERSTEST

review

DIGIFOTO Lezerstest: met lezers naar Blijdorp Wij kunnen digifoto Starter niet maken zonder de niet aflatende steun van onze lezers. Jullie enthousiasme en creativiteit zorgen ervoor dat digifoto Starter nu is wat het is, een levendig on- en offline fotografieplatform voor de beginnende fotograaf. We willen onze lezers graag persoonlijke ontmoeten, dus gingen we met een groep lezers naar Diergaarde Blijdorp om daar dieren te fotograferen. Tekst JASPER VAN BLADEL

Wij van digifoto zijn het door al onze tests wel gewend met nieuwe en indrukwekkende apparatuur te werken, daarom is het leuk om te zien hoe onze lezers op de tassen vol met prachtige cameraâ&#x20AC;&#x2122;s en telelenzen reageren. De meegebrachte

124

| DIGIFOTO STARTER

gear kan de waardering van de lezers wegdragen, dat is wel te zien aan de bewonderende blikken. Het is ook niet niks: een groot arsenaal aan grote telelenzen zie je niet elke dag. En wanneer krijg je nu de kans om met een Nikon

D5, het topmodel van Nikon, te werken? Niet zo vaak natuurlijk. Het decor voor de DIGIFOTO Lezerstest is een zonovergoten Diergaarde Blijdorp in Rotterdam.

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

NIKON 2017

Foto: WILLIAM KLINK

Foto: MARGOT DE WILD

Foto: JEANETTE VAN SCHOOTEN

Foto: WOUTER VROOM

Op pad

Na een voedzame en gezonde lunch kreeg de groep een beknopte maar duidelijke uitleg over de werking van een telelens door Dré de Man. Ook werd kort stilgestaan bij instellingen en valkuilen. Belangrijk, want sommige lezers hadden nog nooit met een dergelijk telelens gewerkt. Toen was het eindelijk zover, er kon gefotografeerd worden! Want daar waren de lezers natuurlijk voor gekomen. Tijdens de uitleg stond de groep vlakbij het verblijf van een aantal wasbeertjes, die als eerste aan de beurt waren terwijl ze door het water heen spetterden. Al snel vervolgden we onze weg en kwamen de stokstaartjes in beeld. Knap hoe die dieren zo parmantig en zonder enige beweging stil bleven zitten vlakbij de bezoekers. Een erg leuk gezicht en natuurlijk behoorlijk fotogeniek. Er werd dan ook lustig op los geklikt door de groep. Fijne beestjes ook om je camera bij te leren kennen, doordat ze zo stokstijf stilzitten is het niet de meest uitdagende diersoort om te fo-

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

Foto: CHRIS KOOMEN

‘In Azië stonden we oog in oog met de panter, lepelaars en apen, om vervolgens bij een grote publiekslieveling uit te komen: de olifant’ tograferen. Voor Jeanette was het omgaan met een camera plus telelens nog even wennen. Zelf heeft ze overigens ook een telelens voor bij haar Sony A6000, maar dat is qua maatvoering toch van een andere orde dan de modellen waarmee we op pad waren. Na een tijdje had ze het echter onder de knie en kwamen de stokstaartjes leuk op de foto te staan. Een leuk begin, waarna we richting het Afrikaanse gedeelte van Blijdorp liepen. Een belangrijke en bijzonder fotogenieke bewoner is uiteraard

de leeuw. Logischerwijs zitten de leeuwen achter gaas, wat voor onze fotografen natuurlijk een uitdaging was. Toch was genoeg afstand en een groot diafragma het recept om het hekwerk in de uiteindelijke foto’s te omzeilen. Het beste lukte dit met de beide 150-600 lenzen, door de riante brandpuntsafstand. Chris wist met de combinatie Nikon D5 en Tamron 150-600 bijvoorbeeld een fraaie foto te maken van twee leeuwen die elkaar grommend belaagden. Ook de gieren en andere grote vogels in de enorme volière

DIERGAARDE BLIJDORP

Diergaarde Blijdorp in Rotterdam is één van de oudste dierentuinen van Nederland. De in 1857 geopende dierentuin herbergt een schat aan bijzondere dieren. Van Leeuw tot Flamingo en van Cavia tot Giraffe, je vindt ze er allemaal. Ook staat Blijdorp bekend om de bijzondere architectuur, de Diergaarde heeft maar liefst 21 rijksmonumenten. Denk bijvoorbeeld aan het fraaie toegangshek bij de oude ingang, of de mooie colonnade in het Aziegedeelte. We willen Blijdorp hartelijk danken voor het mede mogelijk maken van de DIGIFOTO Starter Pro Lezerstest.

INFO diergaardeblijdorp.nl

DIGIFOTO STARTER |

125

NIKON 2017

REVIEW

LEZERSTEST

WELKE CAMERA’S HADDEN WE BIJ ONS?

Nikon D5 Adviesprijs € 6999,INFO nikon.nl

Nikon D500 Adviesprijs € 1998,INFO nikon.nl

Nikon D610 (2x) Adviesprijs € 1428,INFO nikon.nl

WELKE TASSEN HADDEN WE BIJ ONS?

Think Tank StreetWalker Pro ADVIESPRIJS € 223,75 INFO transcontinenta.nl

Peak Design Everyday Messenger 15 ADVIESPRIJS € 279,INFO transcontinenta.nl

waren een erg interessant onderwerp voor de lezers. ‘Als je niet uitkijkt blijf je als fotograaf heel de dag bij die vogels hangen’, hoorden we William en Chris tegen elkaar zeggen. Een beetje oefening kan ook geen kwaad, want het is nog best moeilijk om een vogel in vlucht goed te fotograferen met een telelens. William had tijdens de test overigens vooral oog voor de Sigma 150-600, want dat is een lens die hij zelf op zijn verlanglijstje heeft staan in de Sports-versie. De Giraffen stonden allemaal binnen in hun fraaie verblijf. Een beetje jammer, want daardoor waren ze eigenlijk alleen door glas heen te fotograferen. Jeanette wist overigens toch een grappige foto te maken van een Giraffe die kort buiten stond. Gelukkig waren er andere dieren die wel in grote getalen stonden te poseren voor onze lezers en de telelenzen. De flamingo’s bijvoorbeeld, in hun mooie verblijf

Mind Shift Backlight 26L ADVIESPRIJS € 279,99 INFO transcontinenta.nl

vlakbij de oude monumentale ingang van de Diergaarde. In Azië stonden we oog in oog met de panter, lepelaars en apen, om vervolgens bij een grote publiekslieveling uit te komen: de olifant. Maar eerst kwamen we nog langs de schattige kleine neushoorn Karuna, die afgelopen februari geboren is. Uiteraard was zij ook een dankbaar foto-onderwerp voor de groep. Na alle dieren gezien te hebben was het tijd voor een verfrissend drankje én een nadere bestudering van de diverse tassen en statieven die we mee hadden genomen voor dit avontuur. William roemt de Think Tank StreetWalker Pro om het draagcomfort en de redelijk compacte maten, terwijl anderen weer vallen voor de bijzondere uitstraling van de Peak Design Everyday Messenger met zijn origamiachtige modulaire indeling. Ook de statieven worden aan alle kanten bekeken, zowel de Git-

Nikon D7200 Adviesprijs enkel gebruikt te koop INFO nikon.nl

Canon EOS 5D Mark III Adviesprijs enkel gebruikt te koop INFO canon.nl

Fujifilm X-Pro2 Adviesprijs € 1649,INFO fujifilm.eu/nl

126

| DIGIFOTO STARTER

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

NIKON 2017

WELKE STATIEVEN HADDEN WE BIJ ONS?

Kingjoy Landscape K2008+Q20 ADVIESPRIJS € 259,INFO laminanederland.nl

Kingjoy AK-287+QE-1t ADVIESPRIJS € 199,INFO laminanederland.nl

zo van carbon als de stevige Kingjoy-statieven zijn groot en stevig, maar toch fijn te dragen.

Nieuwe stap

Margot kon haar ogen maar moeilijk afhouden van de Nikon D610 waarmee ze een groot deel van de dag heeft gefotografeerd. ‘Ik denk dat deze dag veel geld gaat kosten’, zegt ze lachend. Nu fotografeert ze met een D3200, waarbij ze regelmatig het gevoel heeft de grenzen van dat toestel te bereiken. Een D610 zou een mooie nieuwe stap kunnen zijn, concludeert ze na dit dierentuin-avontuur. William weet het ook zeker, de Sigma 150-

‘De meegebracht e gear kan de waardering van de lezers wegdragen, dat is wel te zien aan de bewonderende blikken’

600 gaat er komen. Hij was er al voor aan het sparen, maar de ervaringen met de Contemporary-variant van de lens versterken zijn keuze alleen nog maar verder. Samenvattend was het een leuke, interessante, gezellige en leerzame dag waarbij we samen met de lezers de wereld van de telelens uitgebreid hebben bekeken én uitgeprobeerd. Moe maar voldaan werd de dag op passende wijze afgesloten met een heerlijk diner in Italiaanse sferen waarbij de camera’s en lenzen in de tassen bleven, nagloeiend van een dag intensief fotograferen.

WELKE LENZEN HADDEN WE BIJ ONS?

Nikon AF-S 70-200mm F/2.8E ADVIESPRIJS € 3179,INFO nikon.nl

Nikon 200-500mm F/5.6E ADVIESPRIJS € 1599,INFO nikon.nl

FUJINON XF100-400mm F/4.5-5.6 ADVIESPRIJS € 1899,INFO fujifilm.eu/nl

Tamron 150-600mm F/5-6.3 ADVIESPRIJS € 1919,99 INFO transcontinenta.nl/tamron

Tamron SP 70-200mm F/2.8 ADVIESPRIJS € 1999,98 INFO transcontinenta.nl/tamron

Sigma 150-600mm f/5-6.3 ADVIESPRIJS € 1398,50 INFO sigmabenelux.com

Sigma 100-400mm F/5-6.3 ADVIESPRIJS € 949,INFO sigmabenelux.com

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

DIGIFOTO STARTER |

127

NIKON 2017

REVIEW

LEZERSTEST

De testers

128

MARGOT DE WILD

WOUTER VROOM

JEANETTE VAN SCHOOTEN

CHRIS KOOMEN

WILLIAM KLINK

‘Ik ben Margot de Wild, 47 jaar en was altijd enthousiast bezig met foto’s nemen met mijn mobiel (voor velen wellicht heel herkenbaar). Toen ik een paar jaar geleden een echte camera kreeg (D3200) moesten de foto’s natuurlijk helemaal geweldig worden. Dat viel echter tegen . De camera verdween in de kast en mijn mobiel mocht weer de foto’s maken. Toch wel zonde vond ik en ik besloot om een cursus te gaan volgen bij Mischa de Muynck, hierdoor leerde ik mijn camera kennen en begonnen het fatsoenlijke foto’s te worden. Ik werd hier zo enthousiast van dat ik ook de vervolgcursus heb gevolgd. Ik volg graag diverse sites over fotografie en lees graag de tips en tricks.’ ‘Tja, toen mocht ik mee met de lezerstest!!! Hoe leuk is dat. Nou geloof me dat is heeeeeel erg leuk en ook wel beetje spannend als je niet ervaren bent. Super vriendelijk ontvangen, prima verzorging en tassen vol met prachtige apparatuur! Diverse body’s, statieven en stijlvolle tassen en enorm indrukwekkende lenzen. Na een beknopte uitleg van Dré de Man gingen we aan de slag. Geen vraag was te gek en iedereen was zeer behulpzaam. Ik heb deze dag foto’s gemaakt met de Nikon D610 met de nieuwe Sigma 100-400mm, en dat was gaaf! Fijn om mee te werken en met prachtige resultaten. Inmiddels ben ik er wel achter dat ik uit mijn eigen camera gegroeid ben, en ik nog even moet sparen, maar dan komt er hoogstwaarschijnlijk een D610 .’

‘Toen ik een jaar of 14 was kreeg ik mijn eerste camera, een oude Practica TL-5. In de jaren daarna heb ik verschillende camera’s gehad en heb ik met veel plezier foto’s gemaakt. Vijf jaar geleden ben ik lid geworden van een fotoclub en sindsdien ben ik besmet met het foto-virus. Steeds vaker is fotograferen niet iets wat ik -al is het een hobby- ‘erbij’ doe, maar meer en meer ga ik actief op zoek naar het beeld dat ik voor ogen heb. Vaak zijn dat foto’s van natuur, maar ook grafisch werk en vliegtuigen vind ik interessant.’ ‘De lezerstest was een fantastische manier om ‘hands-on’ ervaring op te doen met een aantal lenzen die op de shortlist staan om mijn Sigma 120-400 te vervangen. Binnenkort ga ik een weekend op stap met de Sigma 150-600mm Sports om de laatste lens van mijn lijstje goed aan de tand te voelen.’

‘Ik ben Jeanette van Schooten, 28 jaar oud en werk in de gehandicaptenzorg. Afgelopen januari heb ik een fotocamera van mijn man gekregen en sindsdien ben ik verslaafd aan fotograferen. Ik ben de wereld anders gaan bekijken en bij alles wat ik zie denk ik, wauw daar wil ik een foto van hebben. Bloemen en dieren vind ik het leukst om te fotograferen. Op dit moment ben ik mijn cursus aan het afronden "nooit meer op de automatische stand fotograferen", ik doe zoveel mogelijk mee aan weekthema's via Facebook en vraag tips en meningen over mijn foto's. It makes me happy!’ ‘De cameratassen werden geopend en mijn mond viel open van verbazing. Wat een grote camera's en lenzen. Na een korte uitleg konden we beginnen met fotograferen. Wat een belevenis met zo'n enorme camera en wat wende het snel. Het was zo gaaf dat ik de dieren zo dichtbij kon halen en geweldige foto's kon maken. Ik heb veel goede tips gekregen en ik kon vragen wat er in me op kwam. Het was een leerzame en gezellige dag. Toen ik mijn foto's ging bekijken was ik best een beetje trots op mezelf. Ik vind het leuk om telefoto's te maken en wil hier zeker mee doorgaan.’

‘Ik ben Chris Koomen, Sins 2010 fotografeer ik voor de hobby. Het begon met een D60 en al snel overgestapt op een D7000. De laatste 2 jaar ben ik gespecialiseerd in Virtual Reality, waar ik nu specialist in ben bij een grote airliner.’ ‘Ik heb me opgegeven voor de lezerstest omdat ik aan het kijken ben naar een nieuwe lens. Deze dag heeft me veel gebracht en misschien ook wel bevestigd wat iedereen zegt: zoek een lens die bij je past en durf er in te investeren. Ik stond versteld van de scherpte van onder andere de Tamron 150-600mm F/5-6.3 Di VC USD G2 , maar ook van de Tamron SP 70-200mm F/2.8 Di VC USD G2.’ ‘Al met al was het een geweldige dag waarbij ik in ieder geval veel geleerd heb.’

'Mijn grote passie is natuurfotografie. Ik fotografeer vooral landschappen en doet veel macro-werk en daarnaast wil ik mezelf ook gaan focussen op wildlifefotografie. De laatste tijd probeer ik steeds meer mijn eigen stijl te creëren. Naast mijn ICT-studie probeer zoveel mogelijk tijd vrij te maken om mijn ideeën uit te werken en te gaan experimenteren met mijn camera. Nadat ik mezelf opgegeven had kreeg ik tot mijn grote verrassing een mailtje dat ik mee mocht met de lezerstest. Het was een geweldige dag waarbij ik verschillende producten getest heb, onder andere de indrukwekkende Nikon D5 en de D500 - beide met twee verschillende 150-600mm lenzen. Tijdens deze dag is mijn oog gevallen op de Sigma 150-600mm Sports. Dat is een geweldige lens die ik graag aan mijn collectie toe zou voegen. Inmiddels heb ik een Sigma 150-600 Sports aangeschaft en ben ik aan het sparen voor een macro-lens van Sigma, de 105 mm f/2.8 EX DG OS HSM.'

| DIGIFOTO STARTER

‘Samenvattend was het een leuke, interessante, gezellige en leerzame dag waarbij we samen met de lezers de wereld van het telelens uitgebreid hebben bekeken én uitgeprobeerd’ WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

I AM SPREADING CREATIVITY

SNAPBRIDGE

AMTHE THENEW NEW D5600. Mijn creativiteit zit in elk frame, every elke hoek I IAM D5600. Creativity runs through every angleen elk detail. gebruik de I Nikon SnapBridge-app om je beeldenand direct automatisch and everyIkdetail in me. make sharing happen automatically effortlessly ®® via Bluetooth naar je compatibele smartdevice* over te zetten. Mijn optische using Bluetooth and the Nikon SnapBridge app. The sharp, high-quality zoeker,transfer kantelbare scherm autofocus 39 scherpstelpunten inspireren jou om te images as you take en them to yourmet compatible smart devices*. My optical blijven fotograferen je beelden direct delen op points social media. I AMyou SPREADING viewfinder, vari-angleenscreen and AF withte39 focus encourage to CREATIVITY. keep shootingNikon.nlD5600 and sharing. Play around with my enriching filters and jawdropping time-lapse movies. The wide selection of NIKKOR lenses will help you * Het woordmerk en de logo’s van Bluetooth zijn geregistreerde handelsmerken, eigendom van Bluetooth SIG, Inc. Android elevate your creations even further. I AM SPREADING CREATIVITY. nikon.xx en Google Play zijn handelsmerken van Google Inc. ®

*This camera’s built-in Bluetooth® capability can only be used with compatible smart devices. The Nikon SnapBridge ® camera alleen met compatibele smartdevice * De ingebouwde voor Bluetooth application must be mogelijkheid installed on the device before itvan can deze be used with kan this camera. For een compatibility and to download worden ® De application, SnapBridge-app vanvisit Nikon moetPlay op ®het apparaat zijn geïnstalleerd voordat deze metand de camera kan worden and App Store. The BLUETOOTH word mark logos are thegebruikt. SnapBridge please Google ® ® gebruikt.trademarks Ga voor compatibiliteit en het downloaden vanGoogle de SnapBridge-app naar Google Play en of Google Inc.App Store. registered owned by Bluetooth SIG, Inc. and Play is a trademark

MEGAPIXEL

FOCUS POINTS

TOUCH & VARIANGLE SCREEN

NIKON 2017

REVIEW

NIKON AF-P DX NIKKOR 10-20MM F4.5-5.6G VR

Nikon AF-P DX Nikkor 10-20mm F4.5-5.6G VR

Groothoek voor iedereen

Nikon brengt met de AF-P DX Nikkor 10-20mm F4.5review 5.6G VR een voordelige en compacte groothoeklens op de markt. Wat heeft deze 10-20mm je te bieden? Tekst DRĂ&#x2030; DE MAN | Fotografie JASPER VAN BLADEL

anon ging Nikon voor door een betaalbare 1018mm te introduceren. In combinatie met de 1.6xcropfactor van Canon, heeft die lens een iets kleiner bereik dan deze nieuwe Nikon. Beide lenzen hebben in ieder geval een interessant prijskaartje, want met â&#x201A;Ź 399,-

130

| DIGIFOTO STARTER

kun je deze Nikon niet duur noemen. Wat krijg je allemaal voor dat geld? Je zou kunnen denken dat je voor een bescheiden bedrag ook maar bescheiden kwaliteit koopt, maar dat is in dit geval niet waar. We zijn positief verrast over de kwaliteit van deze compacte groothoek. Al bij volle opening (dus bij diafragma

f/4.5) zijn je beelden contrastrijk en scherp in het midden van het beeld. Om ook de hoeken van je beeld optimaal scherp te krijgen moet je het diafragma wat verkleinen en dus het diafragmagetal verhogen, naar bijvoorbeeld f/8.

Beeldkwaliteit

Het is logisch dat Nikon de lens voor

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

DIGIFOTO

ADVERTENTIE

deze prijs geen speciale ED-elementen kon meegeven. Daardoor maakt het wel verschil of je chromatische aberratie (de gekleurde randen langs details in je foto’s) corrigeert of niet. Nikon-camera’s en -software corrigeren die beeldfout echter automatisch en bij Adobe kun je er nog een kleine handmatige correctie bovenop doen. De lens heeft overigens wel drie andere speciale lenselementen en dat is voldoende om de overige beeldfouten goed te corrigeren. Een groothoeklens geeft vaak een flinke vertekening in de hoeken, maar deze Nikon is op dat vlak net een beetje anders. Zelfs bij 10mm, de uiterste groothoekstand, is de vertekening gering. Kortom: de lens is verrassend goed.

Een bijkomend voordeel van de geringe lichtsterkte is het geringe gewicht en de kleine omvang. De lens weegt bijvoorbeeld de helft van de 10-24mm f/3.5-4.5 van Nikon. De lens vormt dus een aantrekkelijk aanbod en lijkt ook de DX-filosofie te onderstrepen: klein, licht, betaalbaar - maar toch goed. Voor reportages bij weinig licht is het wellicht minder goed geschikt, maar voor vrijwel alle andere toepassingen voldoet de lens heel goed.

‘De 10-20mm is een belangrijke eiding van de CATEGORIE: uitbrLENZEN e reeks betaalbar n a Nikon DX lenzen v DX-AF-P Nikon’

F4.5-5.6G VR + Goede beeldkwaliteit 55-200mm en 70-300mm is er nu + Compact en licht een echte groothoek. Daarmee wordt echte groothoekfotografie voor vrijwel iedere NikonPRIJS € 399,fotograaf betaalbaar. De lens is INFO nikon.nl echter ook interessant voor wie op reis wel groothoekfoto’s wil maken maar niet veel gewicht mee wil slepen. De echt goed werkende VR (beeldstabilisatie) komt dan ook goed van pas.

BEOORDELING + Licht en compact + Weinig vertekening + Betaalbaar

ADVIESPRIJS € 399,INFO nikon.nl

CATEGORIE: LENZEN

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

g CAME dezelfde da ! urd stu ver

CONCLUSIE

De 10-20mm is een belangrijk uitbreiding van de reeks betaalbare DX-lenzen van Nikon. Naast de goede 18-55mm en de 55-200mm en 70-300mm is er nu een echte groothoek. Daarmee wordt echte groothoekfotografie voor vrijwel iedere Nikonfotograaf betaalbaar. De lens is echter ook interessant voor wie op reis wel groothoekfoto’s wil maken maar niet veel gewicht mee wil slepen. De echt goed werkende VR (beeldstabilisatie) komt dan ook goed van pas.

DÉ CAMERA-ACCESSOIRE SPECIALIST VAN NEDERLAND!

ALLE CAMERA-ACCU’S OP VOORRAAD!

+ Licht en compact + Weinig vertekening + Betaalbaar

ADVIESPRIJS € 399,INFO nikon.nl

ACCU LP-E6 1800mAh Voor Canon EOS 5D Mark II, 5D Mark III, 5D Mark IV, 5DS, 5DS R, 6D, 60D, 60Da, 7D, 70D, € 27,95 7D MarkII, 80D, XC10 en XC15.

ACCU EN-EL15 1900mAh Voor Nikon D7000, D7100, D7200, Nikon 1 (V1), D600, • Afhalen in D610, D750, D800, D800E en D810. € 39,95

• info@saa

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

AWARDS 2017

• T: 023-23 ACCU BN-VG114 1200mAh Voor vele JVC Everio videocamera’s. Met nieuwste data-chip! Slechts: € 19,95

ACCU NP-FW50 1080mAh 0881_Saake_ad_DigiFotoPRO_2-201 Voor diverse Sony Alpha en NEX camera’s. Slechts: € 21,95 ACCU NB-13L 1010mAh Voor Canon Powershot: G5X, G7X, G7X MarkII, G9X, G9X MarkII, SX620 HS, en SX720 HS. € 28,95

Nikkor 10-20mm CAMERA FILTERS

Deze 10-20mm groothoek van Nikon is goed, compact en betaalbaar. Canon ging Nikon voor door een betaalbare 10-18mm te introduceren. In combinatie met de 1.6x-cropfactor van Canon, heeft dat objectief een iets kleiner bereik dan deze nieuwe Nikon. Over deze Nikon AF-P DX Nikkor 10-20mm F4.5-5.6G VR kunnen we kort zijn: al bij volle opening is het in het centrum contrastrijk en scherp en dat is fijn voor een veelzijdige lens als deze. Opvallend is dat de vertekening zelfs bij 10mm vrij gering is, dat is bij goedkopere groothoeken vaak heel anders. De lens haalt dus een zeer goede afbeeldingskwaliteit. Een bijkomend voordeel van de geringe lichtsterkte is het geringe gewicht en de kleine omvang. De lens weegt de helft van 10-24mm f/3.5-4.5 van Nikon en de lens vormt dus een aantrekkelijk aanbod. De 10-20mm is een belangrijk Kijk uitbreiding van de reeks betaalbare DX-lenzen van Nikon. Naast de goede 18-55mm en de

OP ZOEK NAAR EEN GOED CAMERAFILTER? Bij ons vindt u een ruim assortiment aan camerafilters. Alle soorten en maten, snel geleverd en tegen scherpe prijzen.

GEHEUGENKAARTEN OP ZOEK NAAR EEN GEHEUGENKAART? Bij ons bent u aan het juiste adres. In onze webshop vindt alle groottesisen voor 55-200mm en u70-300mm ersnelheden nu een echte de scherpste prijs. Voor alle merken camera’s, groothoek. Daarmee wordt echte grootsmartphones, actioncam’s en iedere tablets.Nikonhoekfotografie voor vrijwel fotograaf betaalbaar. De lens is echter ook interessant voor wie op reis wel groothoekfoto’s wil maken maar niet veel gewicht mee op www.saake-shop.nl voor meer informatie! wil slepen. De echt goed werkende beeldstabilisatie komt dan ook goed van pas.

• Afhalen in Haarlem op afspraak • info@saake-shop.nl • T: 023-2302168 • Saakeshop.nl

Tamron 10-24mm f/3.5-4.5 DIGIFOTO

GEHE

Bij DE ACCUSPECIALIST VAN NEDERLAND vindt u altijd wat u zoekt. Van goede kwaliteit én voor een scherpe prijs. Daar kunt u op vertrouwen. Een kleine greep uit ons aanbod:

BEOORDELING

Compact

CONCLUSIE De 10-20mm is IN: een belangrijk GETEST uitbreiding van de reeks DIGIFOTO betaalbare DX-lenzen van Nikon. STARTER 4.2017 Naast de goede 18-55mm en de

een belangrijkeN I K O N 2 0 1 7 de uitbreiding van are reeks betaalb n DX-lenzen va Vóór 19:00 Nikon’ uur besteld,

131

NIKON 2017

AWARDS 2017

CATEGORIE: DSLR

Nikon D3400 De Nikon D3400 is een instap-spiegelreflex die verrassend goede kwaliteit levert De D3400 is geen revolutionair andere camera dan zijn voorgangers, maar dat neemt niet weg dat de kleine Nikon nog steeds een zeer aantrekkelijke aanbieding is. Het is ook een camera die heel goed kan concurreren met spiegelloze camera’s en die voor de beginner een paar verrassend aantrekkelijke eigenschappen heeft. De beeldkwaliteit die de D3400 levert is meer dan prima. De kleuren, het dynamisch bereik en de ruiswaarden zijn allemaal erg goed en is vergelijkbaar met die van veel duurdere semiprofessionele modellen van een paar jaar terug. Een aardige mogelijkheid voor echte beginners is het gebruik maken van de Guide. Daarmee kies je via vragen voor een aantal gebruikssituaties of effecten en daarna past de camera automatisch alle instellingen aan. Met een heel klein

WWW.DIGIFOTOSTARTER.NL

132

beetje kennis doe je dat beter en sneller zelf, maar de gids is wel een goede hulp voor wie dat niet wil of kan. De D3400 borduurt voort op de succes van zijn voorganger, de D3300, en is vooral ideaal voor wie net kennismaakt met de reflexcamera, of voor wie redeneert dat de kwaliteit van het instapmodel al hoog genoeg is. De D3400 maakt echter verreweg de beste foto’s voor het geld. Kortom: zeer aanbevolen als instapcamera en in combinatie met extra objectieven ook geschikt voor grotere uitdagingen.

GETEST IN: DIGIFOTO STARTER 1.2017 + Prima beeldkwaliteit + Guide voor beginners

ADVIESPRIJS € 599,INFO nikon.nl

CATEGORIE: DSLR

Nikon D7500 De Nikon D7500 staat tussen de D5600 en de D500 in en is een aantrekkelijk alternatief voor beide camera’s De D7500 is gemeten aan de specificaties beter, maar het is in de praktijk vooral een andere camera dan de D7200 of de D7100. Hij lijkt hij de eigenschappen van wel heel vele verschillende Nikon-camera’s in zich te verenigen, van de D5600, de D750 de D500 en uiteraard van zijn voorganger, de D7200. De D7500 voelt wat meer aan als een spiegelloze camera, maar dan weer wel met de uitstekende (in twee betekenissen) grip. Ook verder is het een echte reflexcamera, dat wil zeggen: een camera waar je de hele dag mee kunt fotograferen zonder de batterij te verwisselen en met een heldere zoeker en een uitstekende scherpstelling die ook bij heel weinig licht goed werkt. Nikon is er goed in geslaagd de D7500 tussen de D5600 en de D500 te positioneren. Het is ook een aantrekkelijke aanbieding vergeleken met de concurrentie, waarbij de

GETEST IN: DIGIFOTO STARTER 3.2017 + Fijne beeldkwaliteit + Goede prijs / kwaliteitsverhouding

PRIJS € 1499,INFO nikon.nl

DIGIFOTO STARTER |

DIGIFOTO

I AM

I AM THE NEW NIKON D3400. Maak indruk op je vrienden en familie met schitterende Nikon-beeldkwaliteit, dankzĳ mĳn grote sensor van 24,2 MP en veelzĳdige NIKKOR-objectieven. Ik gebruik de SnapBridge-app van Nikon om je beelden direct automatisch via Bluetooth ® naar je compatibele smartapparaten* over te zetten. Ik maak het delen van je beelden van hoge kwaliteit eenvoudiger dan ooit. I AM WHAT I SHARE. nikon.nl/D3400 Het woordmerk en de logo’s van Bluetooth® zĳn geregistreerde handelsmerken, eigendom van Bluetooth SIG, Inc. Android® en Google Play® zĳn handelsmerken van Google Inc. * De ingebouwde mogelĳkheid voor Bluetooth® van deze camera kan alleen met compatibele smartapparaten worden gebruikt.De SnapBridge-app van Nikon moet op het apparaat zĳn geïnstalleerd voordat deze met de camera kan worden gebruikt. Ga voor compatibiliteit en het downloaden van de SnapBridge-app naar Google Play ® en App Store

NIKON AF-P NIKKOR 70-300MM F/4,5-5,6 E ED VR GOUD

DIGIFOTO PRO 6.2017

D850

AF-P DX NIKKOR 10-20MM F4.5-5.6G VR

PLATINA PLAATTTIINA

GOUD

DIGIFOTO PRO 4.2017 DIGIFOTO PRO 4.2017 DIGIFOTO STARTER 4.2017

AF-S NIKKOR 28MM F1.4E ED

AF-S NIKKOR FISHEYE 8-15MM

D7500

PLATINA PLAATTINA

PLATINA PLAATTTIINA

DIGIFOTO PRO 3.2017 DIGIFOTO STARTER 3.2017

GOUD

DIGIFOTO PRO 4.2017

D3400 PC-NIKKOR 19MM F/4 PLATINA PLAATTINA

DIGIFOTO PRO 2.2017

DIGIFOTO STARTER 1.2017

NIKKOR 70-200MM F/2.8 E PLATINA PLAATTINA

DIGIFOTO PRO 3.2017