DIGIFOTOPRO.NL
NUMMER 1
2014
PRIJS 5,95
MASTERCLASS
CREATIEVE MACROFOTOGRAFIE SPECIALIST
X-RAYFOTOGRAFIE
FOCUS STACKING TECHNIEK VOOR HAARSCHERPE FOTO’S
SIGMA 50MM F/1.4 ART
FUJIFILM X-T1
ENORME ELEKTRONISCHE ZOEKER
KUNSTWERK VAN DE BOVENSTE PLANK
PANASONIC GH4 • NIKON D4S • CANON EOS 1200D • OBJECTIEVEN: NIKON FX 35MM F/1.8 • PANASONIC 42.5MM F/1.2 • SIGMA 18-200MM C
NUMMER 1/2014
P R I J S 5 ,9 5
DIGIFOTO PRO IS EEN UITGAVE VAN CLIPBOARD PUBLISHING
MACRO FUNCTIE! 18mm ADVERTENTIE
250mm
Overal dichtbij! Sigma 18-250mm F3.5-6.3 DC Macro (OS)* HSM
“…it ’s th e best generalpurpos e SLR len s curren tly on the m arket.” – DP Revi e w.
Uw reisfoto’s zullen voorgoed veranderen! U zoomt voortaan moeiteloos met dezelfde lens van groothoek naar close-up. Lenzen wisselen behoort hiermee tot het verleden. De Sigma 18-250mm F3.5-6.3 DC Macro (OS)* HSM heeft een compacte en uiterst precieze bouw, razendsnelle en uiterst stille HSM autofocus motor, optische beeldstabilisatie* en beschikt ook nog over een felbegeerde macrofunctie. Kies voor het meest veelzijdige objectief in zijn klasse, en ontvang tijdelijk € 30,- van uw aankoopbedrag terug op uw rekening!
Exclusief aangeboden door Sigma Benelux Druk- en zetfouten en wijzigingen zijn voorbehouden * Beeldstabilisatie niet beschikbaar voor Sony en Pentax
18-250mm F3.5-6.3 DC Macro (OS)* HSM
Ontdek alle actie-objectieven en voorwaarden op
www.sigmabenelux.com/springsavers Deze actie is geldig van 1 mei 2014 t/m 15 juli 2014
24-105mm F4 DG OS HSM | Art
150-500mm F5-6.3 DG (OS)* HSM
70-200mm F2.8 DG OS HSM
120-300mm F2.8 DG OS HSM | Sports
WELKOM
Welkom,
‘En, beetje mooie foto’s kunnen maken?’, vraagt een voorbijganger, als ik op het havenhoofd van Scheveningen met mijn camera in de aanslag sta. ‘Nee, ik ben aan het filmen,’ antwoord ik. Hij kijkt verbaasd en geïnteresseerd naar de kleine camera in mijn handen. ‘Dit is de Panasonic GH4, met 4K-resolutie en slowmotion-functie,’ vervolg ik enthousiast. Ik laat hem wat beelden zien van de surfers die ik zojuist met vier keer vertraging heb vastgelegd. Zijn mond valt nog net niet open van verbazing, hij is duidelijk onder de indruk van dit compacte toestel. De onwetendheid van de gemiddelde medemens over de mogelijkheden van de huidige camera’s, daar geniet ik van. Ik kan ongestoord mijn gang gaan met de GH4. Dat zou wel anders zijn als ik hier een professionele filmcamera of dslr met grote rig zou opzetten. We krijgen steeds betere kwaliteit en steeds meer mogelijkheden tot onze beschikking in steeds kleinere of goedkopere camera’s. We schieten 41-megapixelfoto’s in raw met onze smartphone (Nokia Lumia 1020), de beeldkwaliteit van de beste dslr is ook beschikbaar in een compacte systeemcamera (Sony A7R), Pentax introduceerde onlangs de 645Z met 51-megapixelsensor, filmfunctie en iso-bereik tot 204.800 voor 7999 euro. Niet goedkoop, maar een ongekend scherpe prijs voor een digitale middenformaatcamera met deze specificaties. Desondanks zit de cameramarkt in zeer zwaar weer. Eenvoudige compactcamera’s zijn aan de straatstenen niet meer kwijt te raken. Dat blijkt wel uit recente cijfers*: in 2010 gingen er 117,5 miljoen point en shoots over de toonbank, in 2013 waren dat er nog maar 53,3 miljoen. De verwachting is dat dit aantal in 2014 nog flink zal dalen. De verkoop van dslr’s en csc’s kan dat gat niet opvullen. Er vallen dus rake klappen bij de camerafabrikanten, er zal geïnnoveerd moeten worden om het grote publiek zover te krijgen om naast hun smartphone ook een ‘echte’ camera aan te schaffen. Geen gemakkelijke opgave, gezien ook de cameratelefoons steeds beter worden en meer kunnen. Voorlopig plukken wij de vruchten van de dramatische marktverschuiving. Het dwingt de fabrikanten om te blijven vernieuwen. Stil op hun troon zitten en ieder jaar met een nieuw model komen met wat meer megapixels is er niet meer bij. De analisten zien wel een lichtpuntje: de markt voor geavanceerde compactcamera’s zal in 2014 flink groeien. Ik kijk er hoopvol naar uit.
Julian Huijbregts Hoofdredacteur julian@clipboard-publishing.nl
*www.digifotopro.nl/cameramarkt
Julian Huijbregts
g
Blijf op de hoogte via Google+ www.digifotopro.nl/google+
f
Volg ons op Facebook www.facebook.com/DIGIFOTOPro
t
Leef met ons mee op Twitter www.twitter.com/dfpro
i
Bewonder onze plaatjes op Instagram www.instagram.com/digifoto_pro
Uitleg
Over onze reviews
Elke editie testen we diverse camera’s, objectieven en accessoires. Maar hoe testen we deze producten precies en hoe beoordelen we ze? Op deze pagina geven we je een overzicht van onze criteria en testmethoden.
BEDIENING
Bij de bediening beoordelen we niet alleen de ergonomie, maar ook de menustructuur van de camera.
Onder snelheid valt het autofocussysteem, maar ook de tijd die de camera nodig heeft om foto’s weg te schrijven.
BEHUIZING
Bij de beoordeling van de behuizing kijken we naar de bouwkwaliteit, maar ook het lcd en de zoeker nemen we in beschouwing.
D I GI F O
Brons
Een product dat doet wat het moet doen, maar niet echt uitblinkt krijgt een bronzen award.
Zilver
ZILVER
Producten die een goede indruk op ons achterlaten krijgen een zilveren award.
PR O • TO
Goud
Komen de prestaties van de camera ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?
CATEGORIEËN
Camera’s delen we in onderstaande (sub) categorieën in. De scores en de awards zijn alleen onderling te vergelijken bij camera’s in dezelfde subcategorie. Krijgt een compactcamera van ons een Goud Award, dan wil dat niet zeggen dat deze camera even goed presteert als een spiegelreflex met diezelfde award.
SPIEGELREFLEXCAMERA’S (DSLR)
GOUD
PR O • TO
PLATINA
Instap Geavanceerd Professioneel
COMPACTE SYSTEEMCAMERA’S (CSC) Instap Geavanceerd High-end
Objectieven
De beoordeling van objectieven lijkt op die van camera's, maar we gebruiken hiervoor een aantal andere criteria. Scherpte Alle objectieven testen we op scherpte. Bij zoomobjectieven kijken we naar diverse brandpuntsafstanden.
Autofocus We kijken niet alleen naar de snelheid van de autofocus, ook de geluidsproductie en de nauwkeurigheid nemen we mee in de beoordeling.
Vervormingen Onder vervormingen rekenen we zaken zoals chromatische aberratie, vignettering, vertekening en flare. Een hoge score betekent dat het objectief weinig vervormingen heeft.
Behuizing Steekt het objectief degelijk in elkaar, zijn er bijvoorbeeld stof- en regenafdichtingen?
4
PR O • TO
ARD AW
SNELHEID
BRONS
ARD AW
De score voor de beeldkwaliteit beoordelen we aan de hand van de ruisprestaties, het dynamisch bereik en de kleurweergave van de camera.
PRIJS/KWALITEIT
D I GI F O
BEELDKWALITEIT
PR O • TO
ARD AW
Bij onze camera-reviews geven we scores voor vijf verschillende criteria. We beoordelen camera's per categorie, de scores van een compactcamera kun je dus niet direct met die van een spiegelreflex vergelijken. Ook zijn beoordelingen tijdsgebonden. Je kunt camera's van nu immers moeilijk vergelijken met camera's van een paar jaar geleden.
Wij kunnen niet bepalen hoeveel waarde jij hecht aan bepaalde eigenschappen van een objectief of camera, de ene persoon zal bijvoorbeeld snelheid belangrijker vinden dan de andere persoon. Daarom geven we scores voor de afzonderlijke criteria. Wel vellen we een eindoordeel in de vorm van één van onderstaande awards.
ARD AW
Camera's
Awards
D I GI F O
We testen de producten grotendeels in de praktijk. Een objectief of camera gebruiken we op dezelfde manier zoals we ook onze eigen apparatuur gebruiken. Daardoor lopen we tegen praktische bezwaren of voordelen op, die minstens zo belangrijk zijn als alleen de droge cijfers en testresultaten. Daarnaast kijken we ook onder gecontroleerde omstandigheden naar de belangrijke aspecten.
D I GI F O
AWARDS
Prijs/kwaliteit Komen de prestaties van het objectief ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?
Weet een product ons echt te overtuigen, dan belonen we het met een gouden award.
Platina
Voor de echt uitblinkende producten is er de platina award. Een product moet ons volledig weten te overtuigen willen we deze award toekennen.
Onderscheidingen
Sommige producten hebben een opvallende eigenschap, zeer goede prijs-kwaliteitverhouding of steken boven de rest uit dankzij hun ontwerp. Hiervoor delen we de volgende onderscheidingen uit. Deze kunnen ook gecombineerd worden met een award. Innovatief
INNOVATIEF
Heeft een fabrikant lef en komen ze met nieuwe technieken of toepassingen? Dan kunnen ze een innovatie-award verwachten! Budget
BUDGET
Is het product vriendelijk voor je portemonnee, dan krijgt het een budget-award mee. Design
DESIGN
Niets zo persoonlijk als smaak, maar voor een bovengemiddelde aandacht aan het ontwerp kennen we een design-award toe.
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2014
Amsterdam
Eindhoven
Groningen
Nijmegen
Rotterdam
OPLEIDINGEN fotografie
basisopleiding opleiding tot fotograaf Fotografie: Marion van Dam. Ontwerp: Ăœppig Identity Store.
individueel traject ADVERTENTIE ontwikkel je talent in voltijd of deeltijd
www.fotoacademie.nl
karakter en visie
OPLEIDINGEN fotografie
WIE ZIJN WIJ
Over ons
Over ons
DIGIFOTO Pro wordt gemaakt door een vast team van redacteuren. Daarnaast maken we gebruik van freelancers en hebben we een aantal partners die op regelmatige basis artikelen aanleveren voor het magazine. Even voorstellen: REDACTIE
PARTNERS
Julian Huijbregts HOOFDREDACTEUR
Als hoofdredacteur is Julian verantwoordelijk voor de inhoud van het magazine en de website. Naast het bepalen en uitzetten van de onderwerpen, het aansturen van de redactie en freelancers, kruipt hij ook regelmatig zelf in de pen. Dat levert meestal reviews van camera’s en objectieven op, maar voor een achtergrondartikel draait hij ook zijn hand niet om. julian@clipboard-publishing.nl
Jesse Kraal
Specialiteit: Techniek
REDACTEUR
Jesse droomt minimaal drie keer per week over camera’s en andere fotoapparatuur. Niets is bij hem onbekend. Van analoge grootformaatcamera's tot de nieuwste fullframe-dslr’s, hij weet er alles van. Het is echter niet alleen techniek wat de klok slaat. Jesse beschikt ook over een grote dosis fotografiekennis. Kijk dus ook niet verbaasd op als je een interview of achtergrondartikel van zijn hand tegenkomt.
DutchPhotoZone
Sinds 2008 werkt DIGIFOTO Pro samen met DutchPhotoZone (DPZ), hét forum voor de serieuze amateurfotograaf en (semi) professional. In elke editie tonen we je het werk van een van de DPZ-leden. www.dutchphotozone.com
jesse@clipboard-publishing.nl
Sanne Ruhaak
Specialiteit: Interviews
REDACTEUR
Er gaan geruchten de rondte dat ze haar ondervragingstechnieken bij een niet nader te noemen geheim agentschap heeft opgedaan. Wij kunnen daar geen uitspraken over doen, maar we weten wel dat als we deze gretige reporter op pad sturen ze het onderste uit de kan haalt en terugkomt met een sterk interview. sanne@clipboard-publishing.nl
Raymond Luijbregts EINDREDACTEUR
Birdpix en Nederpix In elke editie presenteren we werk van één van de leden van Birdpix of Nederpix. Deze communities richten zich respectievelijk op vogelfotografie en natuurfotografie. www.birdpix.nl www.nederpix.nl
Raymond was enkele jaren hoofdredacteur van dit magazine. Inmiddels heeft hij diverse andere titels onder zijn hoede, maar nog altijd zwaait hij de scepter over de eindredactie. Taalfouten ontkomen niet aan zijn strenge filter en verder voorziet hij zijn teamleden van journalistiek advies.
Peter Guldenpfennig REDACTEUR
Verhalen en ingezonden artikelen verbouwen tot een leesbaar geheel is Peters expertise. Hij weet als geen ander hoe je een boodschap helder verwoordt en hoe je ingewikkelde zaken duidelijk op papier zet.
6
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2014
KAMERA-EXPRESS.NL Klantenservice reviewcijfer 9.3!
AL MEER DAN 20 jAAR iNSPiRAtiE vooR fotogRAfEN!
De mooiste prijs van 2014 voor elke fotograaf... Tot €1000 cashback op Canon Pro objectieven!
Bij aankoop van een Canon EOS 5D Mk III of EOS 1D X
3X
CANON PRO STORE
1DX VANAF
€2995* incl.BTW
uniek in Nederland
ADVERTENTIE
5D
Mk III
VANAF
** €1999 incl.BTW Voor uw speciale inruilaanbod stuurt u een e-mail aan occassions@kamera-express.nl
De spelregels: Schaf een Canon EOS 5D Mk III of EOS 1D X aan tussen voor 30 juni 2014. Registreer de body uiterlijk 31 juli 2014 via www.canon.nl/prolenscashback - Koop één of meer objectieven voor 30 september 2014. Registreer de objectieven (max. 2) via de actiesite voor 31 oktober 2014 *Prijs na aftrek inruil Canon EOS 1D Mark IV **Prijs na aftrek inruil Canon EOS 5D Mark II
DEN HAAG ANTWERPEN AMSTERDAM ROTTERDAM Boomsesteenweg 81 Parnassusweg 202-206 J. van Stolberglaan 177 Rietbaan 5 2595 CD Den Haag 1076 AV Amsterdam 2908 LP Capelle a/d IJssel 2610 Wilrijk België Kijk voor openingstijden winkels op onze website. Klantenservice 085-273 74 37 Aanbiedingen geldig t/m 31 mei 2014 zolang de voorraad strekt. Kamera Express kan niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele (druk)fouten. Kijk voor de meest recente prijzen op onze website.
WWW.KAMERA-EXPRESS.NL Voor 23.59 uur besteld, morgen in huis!*
CPS Support, verhuur, workshops en Pro Service
INHOUD
10
FUJIFILM X-T1
Elektronische zoeker streeft optische zoeker voorbij
30
MASTERCLASS: CREATIEVE MACROFOTOGRAFIE
‘Andere’ macrofoto’s, zo maak je ze
58
WOUTER SCHUDDEBEURS
Fotografeerde het eiland Foula en de 24 inwoners
70
SPECIALIST: ARIE VAN ‘T RIET Prachtige natuurfoto’s met röntgenstraling
84
SIGMA 50MM F/1.4 DG HSM ‘A’
Kunst van de bovenste plank
REVIEWS
INSPIRATIE
15 Nikon D4S
Nikons topmodel is sneller en gevoeliger
42 Panasonic GH4
Panasonic voert de 4K-revolutie aan
80 Canon EOS 1200D
Instapper maakt sprong vooruit
100 Spotlight: Hans Jellema Uit onze lezersgallery
Portfolio: 104 Pascal van den Berg
Fotografeert de mijn en de invloed op mens en natuur
it de schoolbanken: 108 UBercis Metz
88
Panasonic Leica 42,5mm f /1.2 OIS
Haarscherp, boterzachte bokeh en sublieme afwerking
42
‘Ik wil de natuurlijke blik van de mensen vangen’
e zakelijke kant: 113 DLaura Vink
90
F-S FX Nikkor 35mm 92 Af/1.8 G
Sigma 18-200mm C
Sigma's nieuwe superzoom
Lichtsterke 35mm voor schappelijke prijs
98 Godox XEnergizer ES600P Betaalbare studioflitser met accu
125 Statieven & Tassen
Handige hulpmiddelen
TECHNIEK 20 Focus Stacking
Haarscherpe beelden maak je zo
48 Tim Zamans 3D-scanner
Rembrand en Van Gogh ontrafeld met twee Nikon D800E’s
Nederland’s succesvolste fotografe op social media
132 Spotlight: Wim Carens Uit onze lezersgallery
48
FOTOWEDSTRIJDEN EN WINNAARS innaar fotowedstrijd: 96 WKleurcontrast Richard Terborg
innaars fotowedstrijd: 117 WBewerking
92
De drie winnaars geven hun geheimen bloot
130 Fotowedstrijd: Spiegeling Reflectie is het toverwoord
103 Retrofocus: Nikonos III Eigenzinnige onderwatercamera met Frans bloed
117
68
FOTOWEDSTRIJD
ONDERWEG
Fotografeer je dagelijkse reis
132
REVIEW
Fujifilm X-T1
Fujifilm X-T1
ELEKTRONISCHE ZOEKER STREEFT DE OPTISCHE ZOEKER VOORBIJ Na een aantal jaar uitsluitend systeemcamera’s met een meetzoekerachtig uiterlijk te hebben gemaakt, doet de nieuwe Fujifilm X-T1 juist denken aan een klassieke spiegelreflex. Hoewel de camera op papier veel specificaties deelt met de X-E2, zijn er ook grote verschillen. Vooral de enorme elektronische zoeker blijkt een schot in de roos. TEKST EN FOTOGRAFIE JESSE KRAAL
10
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2014
ullen spiegelloze systeemcamera’s ooit de plek innemen van de dslr? Het is voorlopig nog lang niet zo ver, gezien het kleine marktaandeel van spiegelloze systeemcamera’s in Europa. Er is echter een sterke opkomst van systeemcamera’s die er ook daadwerkelijk uitzien als een spiegelreflex en de techniek gaat met grote stappen vooruit. Olympus begon de trend met de OM-D E-M5, Sony bracht het uiterlijk van de fullframe A7 en A7R ook meer richting de dslr en Olympus deed met de grotere E-M1 nog een stapje verder in de richting die eerder ingeslagen werd. Fujifilm kiest overduidelijk voor de retro-richting, de X-T1 kun je van de voorkant gezien gemakkelijk verwarren met een klassieke analoge spiegelreflex. Daar waar moderne dslr’s veel groter zijn dan hun analoge voorvaderen uit de jaren ‘60 en ‘70, komt de spiegelloze X-T1 qua formaat aardig overeen met de oudjes uit dat tijdperk. Voor wie is opgegroeid in het digitale tijdperk: de X-T1 is qua formaat vergelijkbaar met de X-E2, alleen is het toestel iets hoger door het zoekerhuis bovenop de camera. Behuizing Denk je aan retro, dan denk je aan ouderwetse draaiknoppen. De Fujifilm X-T1 is daar dan ook rijkelijk mee bedeeld. De knoppen laten zich prettig bedienen en zitten op goed bereikbare en logische plekken. Toch zijn we nog niet helemaal overtuigd dat het handig is om de iso-waarde in te stellen met een fysieke draaiknop, dat kan wat ons betreft prima met een toets in combinatie met een universeel draaiwiel. Uiteraard biedt de X-T1 ook die mogelijkheid en ook is er een automatische iso-stand beschikbaar waarbij je zelf de onder- en bovenwaarde kunt aangeven. Het is jammer dat Fujifilm aan de achterkant van de camera wel erg kleine en vooral vlakke knopjes gebruikt, dat maakt het op de tast bedienen van sommige knoppen wat lastiger. Opvallend is dat dit op eerdere modellen zoals de X-Pro1 en de X-E2 beter voor elkaar is. Net als de instappers X-A1 en X-M1 beschikt de X-T1 over een kantelscherm. De 1,04 miljoen beeldpunten geven een helder en scherp beeld en het kantelmechanisme is zo gemaakt
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2014
dat het scherm altijd kan uitklappen, ook als een statiefsnelkoppeling is gemonteerd. Dat lijkt logisch, maar de ervaring leert dat dit lang niet altijd het geval is. Bovendien is de X-T1 de eerste systeemcamera van Fujifilm die is afgedicht tegen stof en vocht. Ook kou is geen probleem: Fujifilm garandeert de werking tot -10 graden Celsius. Enorme zoeker De grootste attractie van de X-T1 is het oled-display dat schuil gaat in het zoekerhuis. De elektronische zoeker heeft net als het exemplaar in de X-E2 en de OM-D E-M1 van concurrent Olympus een resolutie van 2,36 miljoen beeldpunten, maar dankzij een verbeterde optiek bedraagt de vergroting 0,77x. Dit zorgt voor het grootste zoekerbeeld dat we ooit in
Camera Fujifilm X-T1 Brandpunt 23mm Diafragma f/3.2 Sluitertijd 1/125s ISO 640
Fujifilm-kleuren in Photoshop of Lightroom Aanvankelijk zorgde het bijzondere kleurfilterpatroon van de X-Trans-sensoren voor hoofdbrekens bij de makers van rawconverters. In de afgelopen jaren heeft Adobe echter diverse verbeteringen doorgevoerd. Inmiddels kunnen Photoshop en Lightroom goed overweg met de raw’s uit de Fujifilmcamera’s. Sinds kort is het zelfs mogelijk om de kleurprofielen uit de Fuijifilm-camera's toe te passen in de software van Adobe. Zo kun je dus je foto’s voorzien van de fraaie Fujifilm-profielen Astia, Provia en Velvia, genoemd naar de klassieke filmrolletjes.
een digitale camera gezien hebben. Zelfs de fullframe Canon EOS 1D X, de voormalige recordhouder, moet het afleggen tegen de X-T1. Niet alleen het uiterlijk van de camera doet denken aan een dslr, ook de heldere en gedetailleerde elektronische zoeker geeft je bijna het idee dat je door een optische zoeker kijkt. De vertraging van
REVIEW
Fujifilm X-T1
het zoekerbeeld is volgens Fujifilm ten opzichte van de X-E2 met een factor tien verminderd en in de praktijk zien we dan ook amper iets van ‘tearing’. Bijkomend voordeel van de elektronische zoeker is de hoeveelheid aan informatie die je in het scherm kunt oproepen. Kies je voor volledige weergave, dan gebruikt de camera vrijwel het volledige scherm om dat wat je fotografeert weer te geven, de zwarte randen boven en onder in beeld geven informatie over de instellingen. Draag je een bril, of kun je om andere redenen niet goed het volledige zoekerbeeld zien, dan kun je dit iets verkleinen. Je verliest weliswaar wat resolutie, maar het beeld blijft voldoende scherp. Wanneer je de camera in portretstand gebruikt, draaien de weergegeven instellingen mee. Het is eigenlijk onvoorstelbaar dat geen enkele fabrikant dit eerder heeft bedacht, want het is een eenvoudige maar zeer fijne mogelijkheid. Wie veel met oud glaswerk werkt zal de ‘dual mode’ kunnen waarderen, de camera geeft dan zowel het volledige beeld als een klein ingezoomd beeld weer, waarop je exact je focus kunt bepalen. Dit kan via een split-image (alleen voor het midden van het beeld), met focus peaking, of een standaard uitvergroting. Snelheid Deed de Fujifilm X-E2 al flink sneller zijn werk dan eerdere Fujifilm X-camera’s, de X-T1 doet daar nog een flinke schep bovenop. Fujifilm claimde bij de introductie zelfs dat dit de snelst scherpstellende aps-c-camera op de markt is. Ook wat autofocus betreft zou de X-T1 de dslr dus moeten doen vergeten. Bij
12
NIEUWE OBJECTIEVEN
Samen met de X-T1 introduceerde Fujifilm twee nieuwe objectieven, die net als de camera zijn afgedicht tegen stof en vocht. Deze XF 16-55mm f/2.8 R OIS WR en XF 50-150mm f/2.8 R OIS WR laten nog even op zich wachten, na de zomer komen de nieuwe high-end-zooms in de winkels te liggen.
daglicht is de X-T1 in de praktijk inderdaad razendsnel. De autofocus werkt met fasedetectiepixels op de sensor en contrastautofocus. Ga je burstopnames maken met continue autofocus, dan merk je dat je in combinatie met de 1855mm f/2.8-4R niet aan de acht beelden per seconde komt. Zelfs als je de camera instelt op opname-prioriteit in plaats van focus-prioriteit, komt de camera bij het volgen van snelle onderwerpen niet aan de opgegeven 8 fps. Daarentegen zijn wel vrijwel alle foto's scherp en dat maakt de X-T1 goed bruikbaar bij hogere snelheden. In de buffer kun je zo'n twintig raw-beelden kwijt. Als de camera aan het wegschrijven is, dan blijft deze gewoon te gebruiken, na een seconde kun je alweer de volgende opname maken. Het wegschrijven van een volledige reeks van 20 raw-bestanden gaat snel, na zo'n 20 seconden is de camera klaar voor de volgende burst. Daarmee is de X-T1 de eerste Fujifilm die ook goed inzetbaar is voor bijvoorbeeld sport- of actiefotografie. Bij mindere lichtomstandigheden moet de X-T1 het wel afleggen tegen conventionele dslr’s. Beeldkwaliteit De X-T1 heeft net als de X-E2 een XTrans II-sensor. Schiet je in raw, dan levert de camera vergelijkbare beeld-
kwaliteit. Omdat Fujifilm kiest voor een andere pixelstructuur dan conventionele bayer-sensoren, is een laagdoorlaatfilter overbodig. Dit resulteert in theorie in scherpere foto’s. Hoewel het de foto’s niet ontbreekt aan detail, zien we bij lage iso’s wel een wat afwijkende structuur in de foto’s. Bij hoge iso-waarden zien we dat de ruis meer lijkt op analoge korrel dan op de digitale artefacten waar de meeste camera’s last van hebben. Tot en met iso 800 is ruis zo goed als afwezig, bij iso 1600 en 3200 zie je in de schaduwpartijen de eerste gevolgen van de hoge gevoeligheid. Op iso 6400 is de ruis nadrukkelijker aanwezig, al doet het nog maar weinig afbreuk aan de kwaliteit van het beeld. Deze stand is wat ons betreft dan ook prima bruikbaar. Het iso-bereik van de X-T1 loopt van 200 tot 6400 als je in raw fotografeert, kies je voor jpg, dan kun je het bereik tot iso 100-51.200 uitbreiden. Het is jammer dat de hogere standen niet in raw beschikbaar zijn, want op iso 12.800 oogt het resultaat nog heel behoorlijk en zijn de beelden goed bruikbaar. Iso 25.600 en met name 51.200 zouden we alleen gebruiken als de omstandigheden echt
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2014
Brandpunt 50mm Diafragma f/6.4 Sluitertijd 1/100s ISO 1600
CONCLUSIE
Op zoek naar een beetje extra grip? Fujifilm komt voor de X-T1 met twee oplossingen. De eerste is de VG-XT1-batterijgreep, die behalve een extra accu ook een horizontale greep toevoegt, inclusief een extra ontspanknop en extra knoppen. Voor wie het gewicht en de horizontale greep van de VGXT1 wat te veel van het goede vindt, is er de ‘Metal Hand Grip’ (MHG-XT). Dit is een kleiner greepje dat over de greep van de XT-1 schuift. Handig als je grote handen hebt of grote objectieven gebruikt. De onderkant van de MHG-XT heeft een uitsparing voor het accucompartiment en is zo gemaakt dat je ‘m rechtstreeks in Arca Swiss-compatibele balhoofden kunt schuiven.
Filmfunctie Voor fanatieke filmers is er het goede
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2014
nieuws dat de X-T1 de mogelijkheid biedt om een externe microfoon aan te sluiten. Camera’s in deze prijsklasse bieden vaak ook een ingang voor een koptelefoon, die ontbreekt bij Fujifilm. Filmen kan in 1080p-resolutie met maximaal 60 bps. Ook kun je kiezen voor 30, 25 of 24 bps. De kwaliteit is behoorlijk, maar weet niet boven de middenmoot uit te stijgen. Ook wat instelmogelijkheden is de X-T1 wat beperkt bij het filmen. Sluitertijd en diafragma zijn aan te passen voor de opname, maar niet tijdens het filmen.
Adviesprijs € 1199,- (Body) Resolutie 16 megapixels Beeldsensor X-Trans II aps-c-sensor ISO-bereik 200-6400 (100-51.200 in jpg) Scherm 3-inch (1,04 miljoen beeldpunten) Zoeker Oled (2,36 miljoen beeldpunten) Snelheid 8,3 bps Opslag SDXC (UHS II) Gewicht 440 gram (incl. batterij) Beeldstabilisatie Nee (in objectief) Filmfunctie 1080p @ 60/30/25/24 fps
BEOORDELING
CATEGORIE
Beeldkwaliteit Bediening
HIGH-END CSC
Snelheid Behuizing Prijs/kwaliteit
PR O • TO
ARD AW
geen andere mogelijkheden bieden. Schaduwpartijen kunnen bij lage isowaarden flink worden opgehaald en ook in de heldere delen zit nog wel wat detail. Ook in lastigere lichtomstandigheden, zoals tegenlicht of daglicht dat via een raam naar binnen valt, kun je met een beetje slim belichten zeer goede resultaten behalen. Het dynamisch bereik van de X-T1 is erg goed en ook de kleurreproductie erg fraai.
SPECIFICATIES
D I GI F O
MEER HOUVAST
Fujifilm opent met de X-T1 de aanval op de dslr en doet dat met verve. Het toestel heeft veel voordelen te bieden ten opzichte van een conventionele spiegelreflex. Met name de zoeker springt in het oog, het digitale beeld is haarscherp, helder, maar bovenal enorm groot. De X-T1 is daarnaast de snelste camera van Fujifilm tot nu toe. Met 8,3 beelden per seconde en een flinke buffer is het toestel geschikt voor snelle actiefotografie. Hoewel de autofocus op gebied van tracking en bij weinig licht nog zijn meerdere moet erkennen in dslr’s, stelt de X-T1 in de meeste omstandigheden razendsnel en nauwkeurig scherp. De X-TransII-sensor levert zoals bekend uitstekende beeldkwaliteit, de aps-c-sensor doet weinig onder voor het grote fullframe-formaat. Kortom, Fujifilm weet ons op alle fronten te overtuigen met de X-T1.
PLATINA
13
ADVERTENTIE Ervaar de bijzondere kracht van macrofotografie. Ontworpen voor fijnere details en scherpere opnamen.
De nieuwe 90mm Macro levert superieure beeldkwaliteit door state-of-the-art optische
technieken en VC beeldstabilisatie. Het gebruik van speciale XLD glaselementen zorgen voor opnamen van verbluffende scherpte, contrast en kleuren. Deze beeldindruk wordt
ook nog eens versterkt door een zeer fraaie en natuurlijke Bokeh. Het Tamron VC beeldstabilisatie mechanisme vermindert cameratrillingen met een factor acht en de Ultra
Sonic Drive zorgt voor een geruisloze en zeer snelle scherpstelling. Essentieel voor iedere
macrofotograaf is het interne scherpstelsysteem dat zorgt voor een werkafstand van maar liefst 14 cm. Verder zal iedere veeleissende fotograaf de full-time handmatige AF-overide en de zeer praktische digitale afstandsbegrenzer waarderen voor een absolute controle
over de scherpte van de opname. Tot slot zorgt de vochtbestendige afdichting voor een goede bescherming tijdens het fotograferen onder slechtere weersomstandigheden.
Transcontinenta BV Importeur Nederland | Tarwestraat 29 | 2153 GE Nieuw-Vennep | 0252-687555 | www.transcontinenta.nl
www.facebook.com/tamronnederland
Nikon D4S
Nikon D4S
LICHT IN DE DUISTERNIS Nikon’s nieuwe topmodel zet een nieuw record op gebied van gevoeligheid. Dankzij de nieuwe Expeed 4-processor kun je het iso-bereik tot maar liefst 409.600 uitbreiden. Dat is niet de enige update die Nikon heeft doorgevoerd, want de D4S is op veel fronten subtiel aangepast. We voelen Nikon’s nieuwe topper grondig aan de tand. TEKST EN FOTOGRAFIE JESSE KRAAL & JULIAN HUIJBREGTS
Camera Nikon D4S Brandpunt 98mm Diafragma f/2.8 Sluitertijd 1/80 ISO 51.200
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2014
15
REVIEW
REVIEW
Nikon D4S
wee jaar geleden bracht Nikon de D4 op de markt. Het topmodel met zeer gevoelige 16-megapixel fullframe-sensor is ook vandaag de dag nog steeds een fantastische camera, met uitstekende ergonomie, bouwkwaliteit en beeldkwaliteit. Toch komt Nikon met een opvolger, overigens niet geheel onverwacht, want vaker bracht de fabrikant zo’n twee jaar na de introductie van een topmodel een S-versie uit. Behuizing Verwacht geen enorme verschillen met de D4, in de basis lijkt de nieuwe Nikon D4S sterk op zijn voorganger. Toch heeft Nikon veel meer gedaan dan simpelweg de software flink onder handen te nemen. De vernieuwde behuizing is daar een mooi voorbeeld van. Nikon heeft naar eigen zeggen goed geluisterd naar de professionele gebruikers van de D4, die via Nikon Professional Service (NPS) regelmatig feedback geven. Daar zijn een aantal zaken uitgekomen die tot kleine aanpassingen in de ergonomie hebben geleid. Zo heeft de camera een iets ruwere structuur, is het deurtje dat toegang geeft tot de geheugenkaarten anders van vorm. Daarnaast is het uitsteeksel waar je duim op rust voor zowel de verticale als horizontale greep iets geprononceerder en zijn de twee joysticks voorzien van structuur, dat je ze makkelijker op de tast kunt vinden. Kleine verschillen, maar wel verschillen die de doorgewinterde gebruiker zal waarderen. We kunnen niet anders dan vol lof zijn over de ergonomie en de afwerking van de D4S. Dit is zonder twijfel een camera die extreme omstandigheden en zwaar gebruik (of misbruik) zal overleven. De camera beschikt niet over ‘moderne fratsen’ als een kantelbaar lcd of een touchscreen, maar daar zal de doelgroep niet wakker van liggen. Zij zullen blij zijn met het scherpe en heldere lcd (waarvan je de kleurweergave nu zelf kunt instellen, een gevolg op de kritiek die Nikon kreeg op het ietwat groenig ogende scherm van de D4), de heerlijke grote en heldere optische zoeker en tot in de puntjes doordachte plaatsing van knoppen. Dit is geen statussymbool, maar een doelmatig stuk professioneel gereedschap. Autofocus De autofocus wordt net als in de Nikon D4 verzorgd door de 51-punts Multi-
16
Camera Nikon D4S Objectief AF-S Nikkor 70-200mm f/2.8 VR Brandpunt 140mm Diafragma f/2.8 Sluitertijd 1/80 ISO 51.200
CAM 3500FX-module, maar er is gesleuteld aan de algoritmes. Dankzij de snellere beeldprocessor is ook de autofocus beter geworden. Handig is de nieuwe Groep AF-modus. Hierin monitort de camera continu vijf verschillende AF-
GIGABIT
Nikon voorzag de D4 al van een netwerkaansluiting, zodat fotografen vliegensvlug hun beelden kunnen delen met persbureaus aan de andere kant van de wereld. De poort op de D4 heeft een maximale snelheid van 100Mb/s, op de nieuwe Nikon D4S vinden we een zogenaamde gigabit-aansluiting, die met maximaal 1000Mb/s nog veel hogere snelheden mogelijk maakt.
velden, daardoor is de D4S beter in staat onderwerpen te volgen zonder van slag te raken door contrastrijke onderwerpen op de achtergrond. Het vijfpuntsveld kan over alle 51 punten worden verplaatst. In de praktijk weet de D4S feilloos snel bewegende onderwerpen te volgen. Foto na foto komt het onderwerp haarscherp in beeld, zelfs op de hoogste stand van 11 bps. Nu is de ‘oude’ Nikon D4 zeker niet slecht in dergelijke situaties, maar we merken inderdaad dat de D4S minder snel van slag raakt bij moeilijke omstandigheden. Tijdens de Olympische Winterspelen in Sotsji hebben veel professionele fotografen de D4S uitvoerig getest (nog voor de officiële introductie) en ook de reacties uit die hoek zijn erg enthousiast. Wat we een handige nieuwe optie vinden, is de mogelijkheid om restricties te geven aan de autofocusinstellingen. Maak je nooit gebruik van bepaalde instellingen, dan kun je ze in het menu uitschakelen. Zo wordt het selecteren
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2014
van je favoriete scherpstelmethodes makkelijker gemaakt en zitten de ‘overbodige’ functies niet in de weg. Expeed 4 Het meest opvallende stukje nieuwe hardware in de D4S is de nieuwe Expeed 4-processor. Deze geeft de toch al niet misselijke snelheid van de D4 een extra boost. Zo draagt de nieuwe processor samen met de verbeterde spiegelconstructie bij aan de iets hogere opnamesnelheid van 11 beelden per seconde. Deze snelheid was al mogelijk met de D4, maar werkte alleen als de autofocus en lichtmeting bij het eerste beeld werden vastgezet. Wil je deze tijdens de opname per foto bijstellen, dan moet je met de D4 terugschakelen naar 10 bps. Bij de D4S kun je met 11 bps dus wél de scherpstelling en lichtmeting blijven gebruiken. De vernieuwde beeldproces-
‘ De Nikon D4S heeft een iso-bereik van maar liefst veertien stops, nog nooit vertoond in een dslr’ sor maakt ook verdere uitbreiding van het iso-bereik mogelijk. De sensor heeft een bereik van iso 100 tot 25.600, maar de camera kan dit uitbreiden tot een bijna niet te bevatten iso 50-409.600. Dat is een iso-bereik van maar liefst veertien stops, nog nooit vertoond in een dslr. Beeldkwaliteit De Nikon D4S is bij uitstek een camera om in te zetten bij weinig licht. Of in situaties waar je met beperkt licht toch met snelle sluitertijden wilt fotograferen. Pas vanaf iso 1600 zie
je op pixelniveau in schaduwpartijen de eerste merkbare tekenen van ruis optreden, maar het is pas bij iso 12.800 dat de ruis echt ten koste gaat van kleine details en fijne structuren. Met wat kleurruisreductie zijn de beelden op deze waarde echter nog prima te gebruiken en datzelfde geldt voor iso 25.600. Fotografeer je een voetbalwedstrijd bij nacht in een matig verlicht stadion? We zouden er niet voor terugdeinzen om deze waarde te gebruiken. Vanaf iso 52.600 (H1) begint de ruis meer zichtbaar te worden en ga je nog hoger, dan neemt de ruis in de schaduwpartijen flink toe en kunnen hier storende patronen in optreden. Vanaf iso 102.400 (H2) begint ook de kleurweergave flink af te wijken, met wat nabewerking zijn er echter op deze stand nog goede foto’s te maken, mits je juist belicht. Schakel je H3 of H4 in, respectievelijk een iso-equivalent van 204.800 en 409.600, dan gaat de kwaliteit nog verder achteruit, maar toch snappen we wel waarom Nikon deze standen op de D4S heeft gezet. Als de omstandigheden echt geen andere uitkomst bieden, dan kun je na zwartwit-omzetting voor een kleine afdruk nog een toonbare foto maken. Spot je in het holst van de nacht ministerpresident Mark Rutte met zijn geheime liefde, dan bieden de extreme isowaarden van de D4S absoluut uitkomst. Kleurdiepte en dynamisch bereik waren al speerpunten van de D4 en dat zijn ze
ADVERTENTIE
THE PROFOTO B1 WITH TTL WITHOUT CORDS The new Profoto B1 makes it easier than ever to take the flash off your camera. With TTL you set the light in a flash. With battery-power and without cords, you bring the B1 wherever you go and put it wherever you want.
© Richard Walch
Add to that the power, speed and light shaping possibilities that Profoto lights are known for, and you have an offcamera flash that makes great light easy.
WWW.MAMIYA.NL • TEL: 075-6144724
Nikon D4S
W e vroegen ons af of het mogelijk is om ‘toonbare’ foto’s te maken op de hoogste iso-stand van 409.600 (H4). Dit is het resultaat (geschoten in raw, bewerkt in Lightroom). Op het eerste gezicht lijkt de foto gemaakt in een goed verlichte kamer, dat is echter niet het geval. Aan de pupillen van de poes kun je zien hoe donker het is. Een dimlamp op de laagste stand, een paar meter verwijderd van het onderwerp, zorgt voor een heel klein beetje licht in een vrijwel donkere kamer. Hadden we deze foto bij dezelfde hoeveelheid licht en hetzelfde diafragma ( f/2.8) willen maken op iso 6400, dan hadden we een sluitertijd van 0,8 seconden moeten gebruiken!
Camera Nikon D4S Brandpunt 50mm Diafragma f/2.8 Sluitertijd 1/50 ISO 409.600
CONCLUSIE
nog steeds. Met name de details in donkere partijen van foto’s met lage iso-waarden zijn indrukwekkend, maar ook in de hooglichten heb je nog flink wat speelruimte. Hoe hoger de gevoeligheid, hoe lager het dynamisch bereik en dat zie je bij hogere iso-waardes zeker terug. Schiet je in raw, dan zijn de resultaten overigens vrijwel vergelijkbaar als waar de Nikon D4 toe in staat is. De jpg-verwerking is echter flink verbeterd, met name op extreme iso-waarden wordt ruisreductie beter toegepast. Handig als snelheid geboden is en er rechtstreeks een resultaat uit je camera moet rollen. Filmfunctie Ook de filmfunctie profiteert van de rappere processor, je kunt nu filmen in 1080p met 60 bps. Ook 50, 30, 25 en 24 fps behoren tot
In de Nikon D4S zijn tal van kleine vernieuwingen te vinden die niet direct opvallen als je de specificaties leest. Op onze website maakten we een overzicht van wat er allemaal nieuw is. We gaan in op de allerkleinste details: van de mogelijkheid tot het uitschakelen van de BKT-knop tot aanpassingen aan de menufonts. www.digifotopro.nl/D4S
de mogelijkheden. Via de hdmi-uitgang kun je een schoon signaal opnemen met een externe recorder, naast een externe microfoon kun je ook een koptelefoon aansluiten. De specificaties ten spijt, de videokwaliteit van de Nikon D4S behoort net als de D4 niet tot het hoogste niveau. De filmbeelden op ‘normale’ iso-waarden weten die van de gemiddelde dslr niet te ontstijgen. Wel bijzonder is dat je het hele iso-bereik kunt gebruiken bij het filmen. Inclusief de H4-stand van 409.600. Hoewel dat een enorme bak ruis oplevert, is dit een vreemde gewaarwording: film je ‘s nachts met een f/1.4-objectief, dan is een pikdonkere nacht met straatverlichting nog goed voor flink overbelichte beelden bij de hoogste iso-waarde en een sluitertijd van 1/50e seconde. Vanuit journalistiek oogpunt is deze functie dan ook zeker interessant, want je kunt in de meest extreme omstandigheden nog bewegende beelden vastleggen.
SPECIFICATIES
Adviesprijs € 6149,Resolutie 16 megapixels Beeldsensor fullframe ISO-bereik 100-25.600 (uit te breiden naar iso 50-409.600) Scherm 3,2-inch (921.000 beeldpunten) Snelheid 11 bps Opslag CompactFlash, XQD Gewicht 1350 gram (incl. batterij) Beeldstabilisatie Nee Filmfunctie 1080p @ 60/30/25/24 fps
BEOORDELING
CATEGORIE
Beeldkwaliteit Bediening Snelheid Behuizing Prijs/kwaliteit
PROFESSIONELE DSLR PR O • TO
ARD AW
18
NIKON D4S VS D4
Hoewel de Nikon D4S in grote lijnen gelijk is aan de D4, zijn er op detailniveau tal van verbeteringen en vernieuwingen doorgevoerd. Opvallende zaken zijn het verhoogde isobereik, snelheid van 11 bps en de nieuwe beeldprocessor, maar er is veel meer dan dat: van kleine ergonomische aanpassingen aan de behuizing tot aan de mogelijkheid om de kleurtemperatuur van het beeldscherm in te stellen. Ben je de gelukkige bezitter van een D4, dan hoef je niet direct naar de winkel te rennen om je camera in te ruilen. Werk je nog met een camera van een generatie ouder en ben je in de markt voor een nieuw toestel, dan is de D4S een goede investering.
D I GI F O
REVIEW
PLATINA
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2014
IJsland: vogels, walvissen, geisers & watervallen
Spitsbergen: ijsberen & walrussen
Ga mee op reis naarADVERTENTIE Groenland: ijs, ijsbergen en en d ie & indrukwekkende landschappen Arctische geb Antarctica en kom terug met de mooiste foto’s. Beluga Adventures Van Byemontsingel 3 • 3195 TA Pernis (Rt) tel. 010 - 295 01 26 • info@belugareizen.nl
W W W. B E L U G A R E I Z E N . N L
Antarctica: pinguïns, walvissen, ijs & fenomenale landschappen
TECHNIEK
Focus Stacking
Wanneer diafragmeren niet toereikend is
Focus Stacking
EINDRESULTAAT
20
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2014