DIGIFOTOPRO.NL
NUMMER 2
2014
PRIJS 5,95
SPECIALIST
VOGELFOTOGRAFIE MET EEN ULTRAGROOTHOEK JIMMY NELSON
DE LAATSTE TRADITIONELE VOLKEREN DIFFRACTIE
100 JAAR LEICA
ICONISCHE FOTO’S
ZOEKTOCHT NAAR HET OPTIMALE DIAFRAGMA
NUMMER 2/2014
CANON EF-S 10-18MM IS STM • FUJIFILM XF 56MM F/1.2R • SONY ZEISS FE 55MM F/1.8
P R I J S 5 ,9 5
BP
DIGIFOTO PRO IS EEN UITGAVE VAN CLIPBOARD PUBLISHING
MACRO FUNCTIE! 18mm ADVERTENTIE
250mm
Overal dichtbij! Sigma 18-250mm F3.5-6.3 DC Macro (OS)* HSM
“…it ’s th e best generalpurpos e SLR len s curren tly on the m arket.” – DP Revi e w.
Uw reisfoto’s zullen voorgoed veranderen! U zoomt voortaan moeiteloos met dezelfde lens van groothoek naar close-up. Lenzen wisselen behoort hiermee tot het verleden. De Sigma 18-250mm F3.5-6.3 DC Macro (OS)* HSM heeft een compacte en uiterst precieze bouw, razendsnelle en uiterst stille HSM autofocus motor, optische beeldstabilisatie* en beschikt ook nog over een felbegeerde macrofunctie. Kies voor het meest veelzijdige objectief in zijn klasse, en ontvang tijdelijk € 30,- van uw aankoopbedrag terug op uw rekening!
Exclusief aangeboden door Sigma Benelux Druk- en zetfouten en wijzigingen zijn voorbehouden * Beeldstabilisatie niet beschikbaar voor Sony en Pentax
18-250mm F3.5-6.3 DC Macro (OS)* HSM
Ontdek alle actie-objectieven en voorwaarden op
www.sigmabenelux.com/springsavers Deze actie is geldig van 1 mei 2014 t/m 15 juli 2014
24-105mm F4 DG OS HSM | Art
150-500mm F5-6.3 DG (OS)* HSM
70-200mm F2.8 DG OS HSM
120-300mm F2.8 DG OS HSM | Sports
WELKOM
Welkom,
Honderd jaar geleden ontwikkelde Oskar Barnack de kleinbeeldcamera. Zijn prototype vormde de basis voor de allereerste Leica. Hij is echter niet alleen verantwoordelijk voor de opkomst van Leica als fotografiemerk, maar bepaalde destijds ook in zijn eentje de 3:2-beeldverhouding waar we vandaag de dag nog steeds mee fotograferen. En dat terwijl het in feite een geheel willekeurige verhouding is: Barnack besloot voor zijn prototype een filmrol (voor bioscoopfilms) te gebruiken met verhouding van 4:3. Door de rol horizontaal in de camera te leggen en twee frames te belichten, maakte de kleinbeeldcamera van Barnack foto’s met 4:6-verhouding, ofwel 3:2. Er gaan wel verhalen dat Barnack voor dit formaat koos omdat het dicht in de buurt komt van de gulden snede, maar waarschijnlijk is dat puur toeval. Is het niet vreemd dat er in honderd jaar niet of nauwelijks aan deze ‘willekeurige’ beeldverhouding is gesleuteld? Met de komst van de digitale camera vond de enige grote verschuiving op gebied van beeldverhouding in het afgelopen decennium plaats. Fabrikanten bedachten dat het wel handig zou zijn om de sensor een 4:3-verhouding te geven: gelijk aan de televisies en beeldschermen waar de foto’s op bekeken konden worden. Die schermen werden al snel veel breder, vandaag de dag is het 16:9 of 16:10 wat de klok slaat. In compactcamera’s en mobieltjes vinden we echter nog steeds sensoren met 4:3-verhouding. Nu is er naar mijn mening weinig mis met de 3:2 of 4:3-verhouding. Maak je vooral liggende foto’s, dan heb je waarschijnlijk voorkeur voor die eerste. Bij portretfotografie kan de extra breedte die 4:3 je geeft (in de portretstand) goed van pas komen. Toch vind ik het opvallend dat er zo star met beeldverhoudingen wordt omgegaan in het digitale tijdperk. Zoals gezegd komt de 3:2-verhouding (1,5) dicht in de buurt van de gulden snede, die een verhouding van 1,618 voorschrijft. Wat weerhoudt fabrikanten ervan om een iets bredere sensor te maken met precies deze verhouding? Of een extra brede sensor voor panoramafoto’s? Honderd jaar 3:2 is mooi geweest, tijd voor wat nieuws!
Julian Huijbregts Hoofdredacteur julian@clipboard-publishing.nl
Julian Huijbregts
g
Blijf op de hoogte via Google+ www.digifotopro.nl/google+
f
Volg ons op Facebook www.facebook.com/DIGIFOTOPro
t
Leef met ons mee op Twitter www.twitter.com/dfpro
i
Bewonder onze plaatjes op Instagram www.instagram.com/digifoto_pro
Uitleg
Over onze reviews
Elke editie testen we diverse camera’s, objectieven en accessoires. Maar hoe testen we deze producten precies en hoe beoordelen we ze? Op deze pagina geven we je een overzicht van onze criteria en testmethoden.
BEDIENING
Bij de bediening beoordelen we niet alleen de ergonomie, maar ook de menustructuur van de camera.
Onder snelheid valt het autofocussysteem, maar ook de tijd die de camera nodig heeft om foto’s weg te schrijven.
BEHUIZING
Bij de beoordeling van de behuizing kijken we naar de bouwkwaliteit, maar ook het lcd en de zoeker nemen we in beschouwing.
D I GI F O
Brons
Een product dat doet wat het moet doen, maar niet echt uitblinkt krijgt een bronzen award.
Zilver
ZILVER
Producten die een goede indruk op ons achterlaten krijgen een zilveren award.
PR O • TO
Goud
Komen de prestaties van de camera ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?
CATEGORIEËN
Camera’s delen we in onderstaande (sub) categorieën in. De scores en de awards zijn alleen onderling te vergelijken bij camera’s in dezelfde subcategorie. Krijgt een compactcamera van ons een Goud Award, dan wil dat niet zeggen dat deze camera even goed presteert als een spiegelreflex met diezelfde award.
SPIEGELREFLEXCAMERA’S (DSLR)
GOUD
PR O • TO
PLATINA
Instap Geavanceerd Professioneel
COMPACTE SYSTEEMCAMERA’S (CSC) Instap Geavanceerd High-end
Objectieven
De beoordeling van objectieven lijkt op die van camera's, maar we gebruiken hiervoor een aantal andere criteria. Scherpte Alle objectieven testen we op scherpte. Bij zoomobjectieven kijken we naar diverse brandpuntsafstanden.
Autofocus We kijken niet alleen naar de snelheid van de autofocus, ook de geluidsproductie en de nauwkeurigheid nemen we mee in de beoordeling.
Vervormingen Onder vervormingen rekenen we zaken zoals chromatische aberratie, vignettering, vertekening en flare. Een hoge score betekent dat het objectief weinig vervormingen heeft.
Behuizing Steekt het objectief degelijk in elkaar, zijn er bijvoorbeeld stof- en regenafdichtingen?
4
PR O • TO
ARD AW
SNELHEID
BRONS
ARD AW
De score voor de beeldkwaliteit beoordelen we aan de hand van de ruisprestaties, het dynamisch bereik en de kleurweergave van de camera.
PRIJS/KWALITEIT
D I GI F O
BEELDKWALITEIT
PR O • TO
ARD AW
Bij onze camera-reviews geven we scores voor vijf verschillende criteria. We beoordelen camera's per categorie, de scores van een compactcamera kun je dus niet direct met die van een spiegelreflex vergelijken. Ook zijn beoordelingen tijdsgebonden. Je kunt camera's van nu immers moeilijk vergelijken met camera's van een paar jaar geleden.
Wij kunnen niet bepalen hoeveel waarde jij hecht aan bepaalde eigenschappen van een objectief of camera, de ene persoon zal bijvoorbeeld snelheid belangrijker vinden dan de andere persoon. Daarom geven we scores voor de afzonderlijke criteria. Wel vellen we een eindoordeel in de vorm van één van onderstaande awards.
ARD AW
Camera's
Awards
D I GI F O
We testen de producten grotendeels in de praktijk. Een objectief of camera gebruiken we op dezelfde manier zoals we ook onze eigen apparatuur gebruiken. Daardoor lopen we tegen praktische bezwaren of voordelen op, die minstens zo belangrijk zijn als alleen de droge cijfers en testresultaten. Daarnaast kijken we ook onder gecontroleerde omstandigheden naar de belangrijke aspecten.
D I GI F O
AWARDS
Prijs/kwaliteit Komen de prestaties van het objectief ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?
Weet een product ons echt te overtuigen, dan belonen we het met een gouden award.
Platina
Voor de echt uitblinkende producten is er de platina award. Een product moet ons volledig weten te overtuigen willen we deze award toekennen.
Onderscheidingen
Sommige producten hebben een opvallende eigenschap, zeer goede prijs-kwaliteitverhouding of steken boven de rest uit dankzij hun ontwerp. Hiervoor delen we de volgende onderscheidingen uit. Deze kunnen ook gecombineerd worden met een award. Innovatief
INNOVATIEF
Heeft een fabrikant lef en komen ze met nieuwe technieken of toepassingen? Dan kunnen ze een innovatie-award verwachten! Budget
BUDGET
Is het product vriendelijk voor je portemonnee, dan krijgt het een budget-award mee. Design
DESIGN
Niets zo persoonlijk als smaak, maar voor een bovengemiddelde aandacht aan het ontwerp kennen we een design-award toe.
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2014
Amsterdam
Eindhoven
Groningen
Nijmegen
Rotterdam
OPLEIDINGEN fotografie
basisopleiding opleiding tot fotograaf Fotografie: Marion van Dam. Ontwerp: Ăœppig Identity Store.
individueel traject ADVERTENTIE ontwikkel je talent in voltijd of deeltijd
www.fotoacademie.nl
karakter en visie
OPLEIDINGEN fotografie
WIE ZIJN WIJ
Over ons
Over ons
DIGIFOTO Pro wordt gemaakt door een vast team van redacteuren. Daarnaast maken we gebruik van freelancers en hebben we een aantal partners die op regelmatige basis artikelen aanleveren voor het magazine. Even voorstellen: REDACTIE
PARTNERS
Julian Huijbregts HOOFDREDACTEUR
Als hoofdredacteur is Julian verantwoordelijk voor de inhoud van het magazine en de website. Naast het bepalen en uitzetten van de onderwerpen, het aansturen van de redactie en freelancers, kruipt hij ook regelmatig zelf in de pen. Dat levert meestal reviews van camera’s en objectieven op, maar voor een achtergrondartikel draait hij ook zijn hand niet om. julian@clipboard-publishing.nl
Jesse Kraal
Specialiteit: Techniek
REDACTEUR
Jesse droomt minimaal drie keer per week over camera’s en andere fotoapparatuur. Niets is bij hem onbekend. Van analoge grootformaatcamera's tot de nieuwste fullframe-dslr’s, hij weet er alles van. Het is echter niet alleen techniek wat de klok slaat. Jesse beschikt ook over een grote dosis fotografiekennis. Kijk dus ook niet verbaasd op als je een interview of achtergrondartikel van zijn hand tegenkomt.
DutchPhotoZone
Sinds 2008 werkt DIGIFOTO Pro samen met DutchPhotoZone (DPZ), hét forum voor de serieuze amateurfotograaf en (semi) professional. In elke editie tonen we je het werk van een van de DPZ-leden. www.dutchphotozone.com
jesse@clipboard-publishing.nl
Sanne Ruhaak
Specialiteit: Interviews
REDACTEUR
Er gaan geruchten de rondte dat ze haar ondervragingstechnieken bij een niet nader te noemen geheim agentschap heeft opgedaan. Wij kunnen daar geen uitspraken over doen, maar we weten wel dat als we deze gretige reporter op pad sturen ze het onderste uit de kan haalt en terugkomt met een sterk interview. sanne@clipboard-publishing.nl
Raymond Luijbregts EINDREDACTEUR
Birdpix en Nederpix In elke editie presenteren we werk van één van de leden van Birdpix of Nederpix. Deze communities richten zich respectievelijk op vogelfotografie en natuurfotografie. www.birdpix.nl www.nederpix.nl
Raymond was enkele jaren hoofdredacteur van dit magazine. Inmiddels heeft hij diverse andere titels onder zijn hoede, maar nog altijd zwaait hij de scepter over de eindredactie. Taalfouten ontkomen niet aan zijn strenge filter en verder voorziet hij zijn teamleden van journalistiek advies.
Peter Guldenpfennig REDACTEUR
Verhalen en ingezonden artikelen verbouwen tot een leesbaar geheel is Peters expertise. Hij weet als geen ander hoe je een boodschap helder verwoordt en hoe je ingewikkelde zaken duidelijk op papier zet.
6
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2014
KAMERA-EXPRESS.NL AL MEER DAN 20 JAAR INSPIRATIE VOOR FOTOGRAFEN!
VOOR LIEFHEBBERS
NU OOK IN ARNHEM!
SUPERSTORES IN
AMSTERDAM ARNHEM DEN HAAG ROTTERDAM ZWOLLE ANTWERPEN
Kamera Express is de (internet) winkel voor al uw apparatuur en accessoires op het gebied van foto & video! Bij onze SuperStores in Amsterdam, Arnhem, Den Haag, Rotterdam, Zwolle en Antwerpen kunt u terecht voor een goed en vertrouwd advies. U kunt camera’s bekijken en uitproberen. Bovendien verhuren wij apparatuur en hebben we een grote keuze in tweedehands. En ma-vrij voor 23.59 uur besteld, volgende dag in huis!* Za-zo voor zondagavond 22.30 uur besteld, volgende dag in huis!*
WAAROM KAMERA-EXPRESS? X X X X X X X X
Groot assortiment Scherpe prijzen Vakkundig advies Occassions & inruil Alle bekende merken Thuiswinkel Waarborg Gratis verzending vanaf € 100 Klantenservice reviewcijfer 9.3!
3X EOSVOOR LIEFHEBBERS CANON CASHBACK
€
CASHBACK
65
€
1000
OP CANON OBJECTIEVEN BIJ AANKOOP 5D Mk III*
CANON PERFECT SUMMER ACTIE T/M 20/07/2014
EOS digitale SLR’s worden ondersteund door een omvangrijk scala aan meer dan 60 verwisselbare objectieven van 8mm ultragroothoek tot 800mm supertelefoto. Bekijk de wereld door de ogen van EOS.
ONTWORPEN VOOR JOU
+ 18-135mm iS STM
• 20,2-Megapixel APS-C CMOSsensor • DIGIC 5+ • 19-punts AFsysteem • 7 bps • Snelle AF • WiFi • Tot 12.800 ISO • Full HD video • 3 Inch touchscreen • Intelligente zoeker • Incl. accu, lader, kabel en software
€ 1164** (incl. BTW) € 961,98** (ex. BTW) Art. nr. 12187368
CANON EOS 6D CANON EOS 5D mk III
+ 24-105mm L iS USM
+ 24-105mm L iS USM
• 20,2-Megapixel fullframe CMOS- • 22,3-Megapixel fullframe • 100% Zoekerbeeld • 3,2” LCD II display sensor • GPS • Bediening en over• Full HD Video • 6bps opnamen dracht via Wi-Fi • 3”LCD display • ISO bereik tot 25.600 • Full HD video • DIGIC 5 • Digic 5 • 61 Punts ‘cross type’ AF • ISO tot 25.600 • 11 Punts AF systeem• Incl. accu, lader, kabels, systeem • 63-zones lichtmeting riem en CD-rom • Incl. accu, lader, kabels
€ 2199 (incl. BTW)
€ 3349 (incl. BTW)
€ 1817,36 (ex. BTW) Art. nr. 12179523
€ 2767,77 (ex. BTW) Art. nr. 12177628
DEN HAAG AMSTERDAM ARNHEM ROTTERDAM J. van Stolberglaan 177 Rietbaan 5 Parnassusweg 202-206 Beekstraat 86 1076 AV Amsterdam 2908 LP Capelle a/d IJssel 6811DZ Arnhem 2595 CD Den Haag Kijk voor openingstijden winkels op onze website. Klantenservice 085-273 74 37 Aanbiedingen geldig t/m 29 juli 2014 zolang de voorraad strekt. Kamera Express kan niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele (druk)fouten. Kijk voor de meest recente prijzen op onze website.
€
€345
25
ACTIE T/M 20/07/2014
€202** CANON SPEEDLITE 430EX II
CANON CASHBACK
€
€349
25
ACTIE T/M 20/07/2014
€264**** CANON EF-S 55-250mm F/4.0-5.6 iS STM CANON CASHBACK
1
€
Hoge ISO-instellingen om opnamen te maken bij elk omgevingslicht
2
€449
45
ACTIE T/M 20/07/2014
€364** CANON EF-S 60mm F/2.8 USM MACRO
Snelle continu-opnamen om altijd het juiste moment vast te leggen
CANON CASHBACK
€
3
CANON EOS 70D
CANON CASHBACK
€619
Kies een EOS met een full-frame sensor voor ultieme beeldkwaliteit en nauwkeurige regeling van de scherptediepte
€424** CANON EF-S 18-200mm iS F/3.5-5.6
CANON CASHBACK
€235 tot
op camera’s en objectieven actie t/m 20/07/14
OPEN JULI
ZWOLLE 2014 George Stephensonstraat 5 8013 NL Zwolle
45
ACTIE T/M 20/07/2014
CANON CASHBACK
€
€945
45
ACTIE T/M 20/07/2014
€504** CANON EF-S 10-22mm F/3.5-4.5 USM ANTWERPEN Boomsesteenweg 81 2610 Wilrijk België
WWW.KAMERA-EXPRESS.NL Voor 23.59 uur besteld, morgen in huis!*
*Actie t/m 30 juni 2014. Canon cashback tot €1000 op objectieven bij aanschaf Canon EOS 5D Mk III of Canon EOS 1D X body. - **Canon Perfect Summer Promotie, prijs incl. Canon cashback. Actie t/m 20 juli 2014. Kijk voor alle acties voorwaarden op www.kamera-express.nl
INHOUD
10
100 JAAR LEICA Iconische foto's
24
JIMMY NELSON
De laatste traditionele volkeren
38
DIFFRACTIE
Zoektocht naar het optimale diafragma
56
SPECIALIST: MARCEL VAN KAMMEN
Vogelfotografie met een ultragroothoek
74
ACHTER DE SCHERMEN: FOTORESTAURATIE
Kijkje in het restauratieatelier van het Nederlands Fotomuseum
REVIEWS
INSPIRATIE
EF-S 10-18mm 66 Canon f/4.5-5.6 IS STM
34 Leve de Mens
Ultragoedkope ultragroothoek
68
Fujifilm XF 56mm f/1.2 R
Lichtsterk portretmonster
ony Zeiss Sonnar T* FE 70 S55mm f/1.8
Indrukwekkend standaardobjectief
48
Achter de schermen bij de expositie van Jimmy Nelson
Martín Bernetti
Rampfotograaf, maar geen ramptoerist
48
86 Nico Brons
Afgestudeerd met een iPhone
94 Portfolio: Wilco Dragt Verstilde landschappen
e zakelijke kant: 100 DRichard Terborg
TECHNIEK
‘Ik doe niet aan vakanties’
22 Cambo ACTUS
104 Spotlight: Nadja Geuskens
Mini-technische camera
Uit onze lezersgallery
Retrofocus: 103 Polaroid SX-70
it de schoolbanken: 110 UJosé Pasmans
Legendarisch en nog altijd populair
WINNAAR FOTOWEDSTRIJD 84
66
Winnaar fotowedstrijd: Fietsen
Tussen kunst en fotografie
114 Exposure: Ton Döpp
Vogelfotografie in Amsterdam en omstreken
Erik Morren: Defensie- en 116 bruidsfotograaf Ronkende tanks en verliefde stelletjes
126 Spotlight: Lory van der Neut Uit onze lezersgallery
86
Jeffrey Groeneweg over zijn winnende foto
103
106
FOTOWEDSTRIJD
LUCHT & LANDSCHAP Maak kans op een Canon EOS 70D-kit!
116
100 JAAR LEICA
Iconische foto's
100 jaar Leica
Iconische foto’s In 2014 viert Leica Camera AG het honderdjarige bestaan van het merk Leica. Dat betekent ook dat het kleinbeeldformaat honderd jaar bestaat. Het klassieke formaat van 24x36mm, dat tot op de dag van vandaag de standaard is, werd door Oskar Barnack uitgevonden. Hij is ook verantwoordelijk voor de eerste Leica-camera. We blikken terug op honderd jaar kleinbeeldfotografie met iconische foto’s, allen geschoten met Leica-camera’s. TEKST JULIAN HUIJBREGTS EN JESSE KRAAL
egenwoordig noemen we het ‘fullframe’, in het analoge tijdperk heette het kleinbeeld: het negatiefformaat van 24x36mm. In 1914 werd de eerste camera voor dit formaat gemaakt door Oskar Barnack, grondlegger van de Leica-camera. In een tijd waar fotografen met grote platencamera’s werkte, was het kleinbeeldformaat revolutionair. Niet langer hoefde er met grote kisten en doeken gewerkt te worden. Hoewel Barnack in 1914 zijn ‘Ur-Leica’ al klaar had, duurde het dankzij de Eerste Wereldoorlog nog tot 1925 voordat de Leica I op de markt kwam in een productie van duizend exemplaren. De Leica I moest het nog zonder de kenmerkende meetzoeker doen, in 1932 werd deze geïntroduceerd in de Leica II. De ingebouwde zoeker was afgestemd op het gebruik van een 50mm-objectief, voor andere objectieven moest een externe zoeker gebruikt worden. Een jaar later kwam de Leica III met een aantal verbeteringen. Leica zou deze camera blijven verbe-
D e Leica I uit 1925 is de eerste commercieel verkrijgbare Leica-camera. Nog zonder de kenmerkende meetzoeker.
10
teren en heeft tot en met 1957 diverse varianten van de Leica III uitgebracht. Zestig jaar Leica M Op de Photokina van 1954 maakt Leica de volgende grote stap met de introductie van de M-serie en de bijbehorende M-objectieven. De M3 is het eerste model en groeide uit tot de standaard voor professionele fotografen. Tot 1966 bleef de M3 in productie, er werden er 200.000 gemaakt. Speciaal voor persfotografen maakte Leica de MP, gebaseerd op de M3, maar met toevoeging van de Leicavit om snel het rolletje door te spoelen. Er zijn slechts enkele honderden van deze camera’s gemaakt, veel ervan zijn in bezit (geweest) van wereldberoemde fotografen. In 2003 bracht Leica een nieuwe MP uit, een hommage aan het klassieke toestel. Dit keer staan de letters voor ‘Mechanical Perfection’. De nieuwe MP oogt als zijn voorvader, maar komt functioneel meer overeen met de moderne M6 met lichtmeting. In 2006 brengt Leica de M8 op de markt, de eerste digitale M-camera. De Kodaksensor is met cropfactor van 1,3x nog
I n 1932 doet de meetzoeker zijn intrede in de Leica II.
iets kleiner dan het klassieke kleinbeeld, daar komt met de introductie van de Leica M9 in 2009 verandering in. Ook voor deze camera gebruikt Leica een Kodak-chip, dit keer een 18.5-megapixel fullframe-exemplaar. In 2012 besluit Leica de nummers overboord te gooien, de opvolger van de M9 heet ‘Leica M’. In de kleine lettertjes staat daar nog ‘typ 240’ achter, zodat de camera later te onderscheiden is van eventuele opvolgers. Gezien Kodak inmiddels failliet is, gaat Leica op zoek naar een nieuwe sensorfabrikant. Die wordt gevonden in het Belgische CMOSIS, leverancier van de 24-megapixelsensor in de huidige M. Toekomst Tijden veranderen, dat beseft ook Leica. Waar de Leica M-camera vroeger de standaard was voor persfotografen, is er vandaag de dag veel concurrentie. Met het nieuwe T-systeem slaat Leica een nieuwe weg in en wordt een nieuwe doelgroep aangesproken. Dat Leica niet stilzit blijkt wel uit de verhuizing van Leica Camera AG naar een nieuw ultramodern fabriek- en
Het M-tijdperk begint met de M3 in 1954. In zestig jaar tijd is het basisrecept en het uiterlijk nauwelijks veranderd.
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2014
1 913. Wetzlar Eisenmarkt © Oskar Barnack Deze foto is veel minder bekend dan de andere iconische platen die in dit artikel voorbij zullen komen. Enkel de echte Leica-adepten zijn waarschijnlijk bekend met deze plaat. Toch verdient deze foto absoluut een plek in dit overzicht, want Oskar Barnack legde in 1913 dit straattafereel in de Duite stad Wetzlar vast met de Ur-Leica. Hij bouwde het eerste fototoestel voor het 35mm-negatieven, dat formaat groeide uit tot dé standaard. Dit is niet alleen een van de eerste foto’s geschoten met een Leica-camera, maar ook een van de eerste kleinbeeldfoto’s ooit.
kantorencomplex in het Leitz Park in Wetzlar, dat in mei 2014 officieel geopend werd. Wij zijn benieuwd wat er de komende jaren uit deze fabriek naar buiten komt rollen! Invloed op de fotografiegeschiedenis ‘Geen enkel ander merk heeft in de afgelopen honderd jaar geschiedenis van de fotografie zo’n grote invloed gehad als Leica’, stelt Dr Andreas Kaufmann, voorzitter van de Raad van Toezicht en hoofdaandeelhouder van Leica Camera AG. Gezien het feit dat het door Leica uitgevonden kleinbeeldformaat en de 3:2-verhouding nog altijd de standaard is kunnen we hem daarin geen ongelijk geven. Misschien wel belangrijker dan de techniek zijn echter de iconische foto’s die de afgelopen eeuw met Leicacamera’s zijn gemaakt. De hoeveelheid iconische beelden die op ons netvlies staan gebrand, is enorm. Daar kan geen andere camerafabrikant tegenop.
D e Leica M8 uit 2006 is de eerste digitale M-camera.
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2014
O skar Barnack Als medewerker van Leitz Werke Wetzlar en pionier op gebied van fotografie, ontwikkelde en bouwde Oskar Barnack (1879 – 1936) in 1914 de eerste kleinbeeldcamera. Barnack is de grondlegger van het formaat waar we vandaag de dag nog op fotograferen: de 3:2-verhouding en een negatief - inmiddels een digitale sensor - van 24x36mm.
Ur-Leica De Ur-Leica is het eerste werkende prototype dat Oskar Barnack maakte. Hij baseerde de constructie van de zogenaamde Ur-Leica op de volgende filosofie: ‘klein negatief - grote foto’. Destijds werd gefotografeerd op (veel) grotere formaten, het kleinbeeldformaat zorgde voor een ware revolutie. Niet langer hoefde je als fotograaf aan de slag met een omslachtige plaatcamera. Barnack noemde zijn compacte prototype de ‘Lilliput’, blijkt uit archieven. Het origineel is nog steeds in het bezit van Leica Camera AG.
D e Leica M typ 240 met 24-megapixel fullframe-sensor, de nieuwste telg uit de M-familie.
11
100 JAAR LEICA
Iconische foto's
ime Square New York, V-J Day, 14 T augustus 1945 © Alfred Eisenstaedt Op 14 augustus 1945 geeft Japan zich over aan de Verenigde Staten. New York viert feest op Time Square, Alfred Eisenstaedt is aanwezig met zijn camera. Zijn oog valt op een jonge matroos die alle vrouwen - jong en oud - in zijn omgeving een kus op de mond drukt. Eisenstaedt besluit de jongen te volgen en schiet deze plaat, die zou uitgroeien tot een van de bekendste foto’s van de Amerikaanse geschiedenis, als de matroos een verpleegster innig omhelst en zoent. Lange tijd stond het koppel bekend als de onbekende matroos en verpleegster, eind jaren zeventig werd de fotograaf benaderd door een dame die beweerde dat zij de vrouw op de foto was. Het verhaal kwam in het nieuws en al snel meldden zich nog twee verpleegsters en elf matrozen die beweerden op de foto te staan. Er moesten historici aan te pas komen om de identiteit van het koppel vast te leggen. In 2012 werden Greta Friendman en George Mendonça voor het eerst sinds de beroemde kus herenigd, op Time Square.
ALFRED EISENSTAEDT
De kus op Time Square is de bekendste, maar zeker niet de enige foto die Eisenstaedt (1898 - 1995) in zijn carrière maakte. Van 1936 tot 1972 werkte hij als fotograaf in dienst van Life magazine. Zijn foto’s van nieuws en beroemdheden verschenen op 90 covers. In 1989 kende President George Bush de National Medal of Arts toe aan Eisenstaedt.
F oto: WestLicht Photographica Auction Met dít toestel schoot Alfred Eisenstaedt zijn wereldberoemde foto.
Leica IIIa Tussen 1935 en 1938 had Leica de IIIa in het assortiment. Een zeer compacte meetzoeker met M39-schroefdraad. Alfred Eisenstaedt maakte de foto een Leica IIIa. Dat weten we omdat het toestel waarmee hij de beroemde kus vastlegde op 26 mei 2013 is geveild door WestLicht Auction. De camera werd uiteindelijk voor 114.000 afgehamerd.
12
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2014
ADVERTENTIE
8MM FISHEYE F/3.5 MC CSII
T-S 24MM F/3.5 ED AS UMS TILT/SHIFT
7,5MM F/3.5 UMC MICRO 4/3 ZWART
Postbus 9, 9410 AA Beilen The Netherlands +31 (0)593 746010 www.disnet.nl Disnet B.V. Officieel importeur Nederland en BelgiĂŤ Voor een overzicht van alle dealers kijk op www.disnet.nl
35MM T/1.5 ED AS UMC VDSLR
100 JAAR LEICA
Iconische foto's
MARC RIBOUD
De Franse fotograaf Marc Riboud (1923) studeert voor ingenieur, maar besluit zich daarna volledig toe te leggen op de fotografie. In de jaren ‘50 reist hij door het Midden-Oosten, Afghanistan, India, China en de USSR, het volgende decennium fotografeert hij veel in Vietnam, ook tijdens de oorlog. Met deze reportages krijgt hij grote bekendheid. Hij publiceerde tal van boeken, heeft de Time-Life Achievement Award op zijn naam staan en zijn werk is in vele musea tentoongesteld. In 2004 trekt een overzichtstentoonstelling van zijn werk in Parijs honderdduizend bezoekers.
1 953. The Painter of the Eiffel Tower, Paris. © Marc Riboud / Magnum Photos Een schilder aan het werk op de Eiffeltoren. Marc Riboud fotografeerde het schouwspel in 1953 in Parijs. Hier leert hij ook Heri Cartier-Bresson en Robert Capa kennen, oprichters van het agentschap Magnum. Zij nodigen hem uit om zich aan te sluiten bij Magnum. De foto werd gepubliceerd in Life magazine en is daarna veelvuldig gebruikt op bijvoorbeeld ansichtkaarten, zo groeide de foto uit tot een van Riboud’s bekendste werken.
14
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2014
THOMAS HOEPKER
1 966. Chicago, Muhammad Ali. © Thomas Hoepker / Magnum Magnumfotograaf Thomas Hoepker had in 1966 exclusieve toegang tot bokslegende Muhammad Ali in Londen, Chicago en Miami. De fotograaf volgde de zwaargewicht bokser gedurende twee weken in opdracht van het Duitse Stern en was gefascineerd door zijn persoonlijkheid, humor en intelligentie. Uit de serie foto’s die Hoepker maakte is dit portret het beeld dat de hele wereld overging en een iconisch portret werd. In mei 2014 werd een vintage print van de foto geveild voor 18.000 euro.
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2014
FOTO: WESTLICHT PHOTOGRAPHICA AUCTIONS
De Duitse fotograaf Thomas Hoepker (1936) is bekend om zijn reportagefotografie. Tijdens zijn studie kunstgeschiedenis en archeologie verkocht hij foto’s op zijn studie te bekostigen. In 1964 begon hij zijn carrière als fotograaf bij het Duitse tijdschrift Stern. Hiervoor maakte hij vele reportages, waaronder die over Muhammad Ali. In de jaren ‘70 werkte hij als cameraman aan diverse documentairefilms. Sinds 1989 is Hoepker lid van Magnum Photos. Van 2003 tot 2006 stond hij als president aan het hoofd van Magnum fotoagentschap.
Leica MP-88 Hoepker maakte het beroemde portret van Muhammad Ali met een Leica MP-88 (een Leica MP met serienummer 88) uit 1957. De Leica MP is een speciale variant op de M3, de P staat voor ‘Pro’, of ‘Press’. Leica leverde de MP inclusief de ‘Leicavit’, een accessoire waarmee het mogelijk is om sneller het rolletje door te spoelen en dus sneller de volgende foto te maken. De Leica MP kende maar een korte productieperiode, van 1956 tot 1957, daarom is het een zeldzaam toestel geworden dat tegenwoordig veel geld opbrengt. Hoekper bleef de camera regelmatig gebruiken tot 1990. In 2005 ging zijn toestel onder de hamer bij WestLicht Photographica Auctions. De camera leverde 21.000 euro op, minder dan de 25.000 tot 30.000 euro die verwacht werd.
15
1 972. Napalmaanval in Vietnam © Nick Ut / AP In 1972 is de Vietnamoorlog in volle gang, voor helikopters is het niet meer veilig boven het oorlogsgebied. Dat betekent ook dat de journalisten via onverharde en vaak gevaarlijke wegen moeten reizen. Op 8 juni is Nick Ut onderweg als het dorp waar ze op dat moment langsrijden wordt gebombardeerd. Eerst met ‘gewone’ bommen, daarna met het nietsontziende napalm. Een explosieve en chemische mix die alles verbrandt wat het tegenkomt. Samen met twee andere fotografen, onder andere de bekende Amerikaanse fotograaf David Burnett, is Nick Ut toeschouwer van het drama en maakt hij een van ‘s werelds bekendste oorlogsfoto’s. Het meisje op de foto is Kim Phuc, zij overleefde de aanval mede dankzij Nick Ut. Hij brengt haar direct naar het ziekenhuis, pas daarna zou hij zijn rolletjes weg brengen om te laten ontwikkelen.
NICK UT
Leica M2 Naast de Leica M2 waarmee Nick Ut de foto maakte, had hij ook een M3 in zijn tas zitten. Hoewel je zou verwachten dat de M2 ouder is dan de M3, is dat niet het geval. De M3 uit 1954 is de eerste M-camera van Leica, de M2 volgde in 1957 als eenvoudiger en goedkoper alternatief. Zo moest de frameteller handmatig op nul worden gezet en was ook de meetzoeker eenvoudiger uitgevoerd.
FOTO: SHANE LIN (CREATIVE COMMONS)
Nick Ut, die eigenlijk Huỳnh Công Út heet, werd in 1951 geboren in Vietnam. Al op zijn zestiende gaat hij fotograferen, vlak nadat zijn broer, ook APfotograaf, was omgekomen in de oorlog in zijn land. Na de oorlog verhuist hij naar Amerika, waar hij nog altijd woont én nog steeds voor AP fotografeert.
ADVERTENTIE
THE B1 LOCATION KIT. WITH TTL. WITHOUT CORDS. Karolina Henke says her best images are shot in the spur of the moment, capturing something unforeseen, something honest. That is why she packs the B1 Location Kit, a portable solution allowing her to shoot with precision, power and speed regardless of where her creativity leads her.
© Karolina Henke
“I love the idea of a professional flash with TTL. Anything that makes my job easier is a good thing. It means I can focus on what really matters: the creative part.” – Karolina Henke
WWW.MAMIYA.NL • TEL: 075-6144724
Iconische foto's
100 JAAR LEICA
ELLIOTT ERWITT
Erwitt (1928) is vooral bekend als documentair fotograaf met een voorliefde voor honden. In 1953 voegt hij zich bij Magnum, het werk van Erwitt wordt regelmatig met dat van Magnum-oprichter en landgenoot Henri Cartier-Bresson vergeleken. Als geen ander weet Erwitt precies op het juiste moment - het bekende ‘beslissende moment’ - af te drukken.
De Leica’s van Elliott Erwitt Welke camera Erwitt precies voor deze foto heeft gebruikt is ons niet bekend, maar ten tijde van het uitkomen van ‘Son of Bitch’ werkte Erwitt veel met de Leica M3. Deze meetzoeker is de eerste in de lange lijn van M-camera’s en werd in 1954 gepresenteerd. Erwitt spaarde zijn camera’s niet, zijn geliefde M3 heeft meer kale plekken dan verf, maar werkt nog wel!
L eica M3 (1954)
1 974. New York City © Elliot Erwitt In 1974 komt Elliott Erwitt’s boek ‘Son of Bitch’ uit, het boek in een serie van vier die hij zou maken over honden. Deze foto komt uit dat boek, een vrouw met twee honden waartussen het contrast haast niet groter kan zien. Typisch voor Erwitt is de manier van fotograferen, waardoor je twee keer moet kijken hoe de foto precies in elkaar steekt. Een andere bekende foto uit hetzelfde boek laat een zittend persoon met een hondenkop zien, pas in tweede instantie zie je dat de hond op schoot zit.
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2014
17
100 JAAR LEICA
Iconische foto's
1 995. New York © Jeff Mermelstein In 1999 brengt Jeff Mermelstein zijn eerste boek uit: ‘SideWalk’, vol straatfotografie uit New York. Zijn kleurrijke foto’s zitten vol met humor en ogen soms surrealistisch. Deze foto is afkomstig uit het boek. Zou de man zijn uitgave van Robert A. Heinlein’s ‘Friday’ hebben stukgelezen, of heeft hij er gewoon al erg vaak zijn tanden in gezet? Waar de meneer, in 1995 in New York gefotografeerd, zijn handen vol aan heeft, krijgen we niet te zien.
JEFF MERMELSTEIN
Mermelstein (1958) is geboren in New Jersey, maar is bekend om zijn werk gemaakt in ‘s werelds bekendste metropool: New York. Zijn foto’s laten meestal bizarre situaties zien, gemaakt in een fractie van een seconde. Voor zorgvuldig en keurig volgens de regels gekaderde foto’s ben je bij Mermelstein aan het verkeerde adres, de snelheid waarmee hij werkt blijkt uit de wat rommelige stijl waarin hij fotografeert.
18
Leica M6 Na de revolutionaire, maar matig ontvangen Leica M5, presenteert de firma in 1984 de M6. Deze camera combineert de ttllichtmeting van de weinig fraaie M5 met de aantrekkelijke vormgeving van de M2, M3 en M4. Nog altijd is de M6 een populaire keuze onder straatfotografen, de ingebouwde lichtmeting helpt je nog sneller te kunnen fotograferen. Iets waar ook Mermelstein ongetwijfeld profijt van heeft gehad.
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2014
ADVERTENTIE
100 JAAR LEICA
Iconische foto's
Leica M6 TTL Naar de exacte camera die Gilden voor deze foto heeft gebruikt is het gissen, maar de kans is groot dat het gaat om de Leica M6 TTL. Deze in 1998 gepresenteerde update van de M6 voegt behalve TTLlichtmeting ook TTL-flitsmeting toe. Handig voor fotografen die veel en vaak flitsen, zoals Gilden dus.
BRUCE GILDEN
Misdadigers, prostituees en bendeleden, zomaar wat van de onderwerpen die Gilden (1946) met zijn camera heeft vastgelegd. Naar eigen zeggen is hij gefascineerd door het dubbelleven dat deze individuen dag in dag uit moeten leven. Sinds 1998 is hij aangesloten bij Magnum. Zijn foto’s kenmerken zich door de zeer korte afstand tot zijn onderwerpen en het gebruik van hard en direct flitslicht.
1 998 © Bruce Gilden / Magnum Photos Je moet het maar durven, met een camera boven op je onderwerp kruipen en dan ook nog flitsen. Fotograaf Bruce Gilden gaat nog een stuk verder, hij maakte in de Japanse stad Asaka een serie over de Yakuza, de Japanse maffia. Het lijkt alsof de foto in de jaren ‘50 is gemaakt, maar Gilden drukte toch echt af in 1998. De Yakuza laten zich inspireren door de Amerikaanse gangstermode uit de jaren ‘50.
20